Doç. Dr. Halit YAZICI

94
AGREGALAR AGREGALAR - - 1 1 İ İ N N Ş Ş 2024 YAPI MALZEMES 2024 YAPI MALZEMES İ İ II II Dokuz Eylül Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Do Do Do Doç ç ç. . . Dr. Dr. Dr. Dr. Halit YAZICI http://kisi.deu.edu.tr/halit.yazici

Transcript of Doç. Dr. Halit YAZICI

Page 1: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGALARAGREGALAR--11İİNNŞŞ2024 YAPI MALZEMES2024 YAPI MALZEMESİİ IIII

Dokuz Eylül Üniversitesi

İnşaat Mühendisliği Bölümü

DoDoDoDoçççç.... Dr. Dr. Dr. Dr. Halit YAZICI

http://kisi.deu.edu.tr/halit.yazici

Page 2: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGA

�� MMİİNERAL KNERAL KÖÖKENLKENLİİ, , �� DEDEĞİŞİĞİŞİK BOYUTLU, K BOYUTLU, �� SERT TANELERSERT TANELER

BETONUN % 60 - % 80’Đ AGREGA AKILCI SEÇĐM !

Page 3: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGA�� Amerikan standartlarAmerikan standartlarıından ASTM D8:ndan ASTM D8:

agregayagregayıı, , ““HarHarçç veya beton oluveya beton oluşşturmak amacturmak amacııyla bir yla bir babağğlaylayııccıı madde ile veya temel tabakalarmadde ile veya temel tabakalarıı, demiryolu , demiryolu balastlarbalastlarıında, vb. inda, vb. işşlerde tek balerde tek başışına kullanna kullanıılan kum, lan kum, ççakakııl, deniz kabul, deniz kabuğğu, cu, cüüruf ya da ruf ya da kkıırmatarmataşş gibi mineral gibi mineral kompozisyonlu kompozisyonlu grangranüülerler (taneli) bir malzemedir(taneli) bir malzemedir””şşeklinde taneklinde tanıımlamaktadmlamaktadıır.r.

Page 4: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGA�� Agregalar, Agregalar,

betonun hacim olarak %60betonun hacim olarak %60--%80%80’’ini oluini oluşşturur.turur.

�� BitBitüümlmlüü yol kaplamalaryol kaplamalarıınnıın an ağığırlrlııkkçça % 90a % 90--95, hacimce 95, hacimce %75%75--8585’’ini agregalar oluini agregalar oluşşturmaktadturmaktadıırlar. rlar.

Page 5: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGA�� Agrega taneleri, Agrega taneleri,

ççimento hamurunun zamana baimento hamurunun zamana bağğllıı olarak golarak göösterebilecesterebileceğği hacim i hacim dedeğğiişşikliikliğği (bi (büüzzüülmelme--genlegenleşşme) ve buna bame) ve buna bağğllıı olarak oluolarak oluşşabilecek abilecek ççatlaklaratlaklarıı azaltazaltıır, sert ve yr, sert ve yüüksek dayanksek dayanıımlarmlarıı nedeniyle betonun nedeniyle betonun ççevre koevre koşşullarullarıına dayanna dayanııklklııllığıığınnıı ve dayanve dayanıımmıınnıı artartıırrıır. r.

�� AgreganAgreganıın n ççimento ile genellikle imento ile genellikle kimyasal etkilekimyasal etkileşşime girmesi istenmez. ime girmesi istenmez. ÇÇimento hamuru ile agrega arasimento hamuru ile agrega arasıındaki ndaki babağğlantlantıı fiziksel ve mekanik fiziksel ve mekanik öözellik tazellik taşışır. r. Bu baBu bağğlantlantııya ya ““aderansaderans”” adadıı verilir.verilir.

Page 6: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGA�� Beton karBeton karışıışımlarmlarıında agrega dayannda agrega dayanıımmıı yyüüksek ise; ksek ise;

kkıırrıılma lma ççimento hamuru ve imento hamuru ve öözellikle zellikle ççimento hamuru, imento hamuru, agrega yagrega yüüzeyinde oluzeyinde oluşşur. ur.

�� EEğğer agrega zayer agrega zayııf ise; kf ise; kıırrıılma agrega ilma agrega iççinde oluinde oluşşur.ur.

Page 7: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGA�� Beton karBeton karışıışımlarmlarıında agrega dayannda agrega dayanıımmıı yyüüksek ise ksek ise

kkıırrıılma lma ççimento hamuru ve imento hamuru ve öözellikle zellikle ççimento hamuru, imento hamuru, agrega yagrega yüüzeyinde oluzeyinde oluşşur. ur.

�� EEğğer agrega zayer agrega zayııf ise kf ise kıırrıılma agregada olulma agregada oluşşur.ur.

�� Hafif (zayHafif (zayııf) agregada kf) agregada kıırrıılmalma �� DoDoğğal agregalal agregalıı betonda ara betonda ara yyüüzeyden kzeyden kıırrıılmalma

Page 8: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGA�� EEğğer agrega zayer agrega zayııf ise kf ise kıırrıılma agregada olulma agregada oluşşur.ur.

Page 9: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGA��ÖÖZELLZELLİİKLER (NORMAL BETON KLER (NORMAL BETON İİÇÇİİN)N)

• SERT

• TEMĐZ

• YÜKSEK DAYANIMLI

• KĐMYASAL ETKĐLERE DAYANIKLI

• ĐNERT

• ADERANSI - FĐZĐKSEL BAĞ

Page 10: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGAAGREGA KAYNAKLARIAGREGA KAYNAKLARI

�� Agregalar genel olarak;Agregalar genel olarak;dodoğğal agregalar, ial agregalar, işşlenmilenmişş dodoğğal agregalar ve yapay agregalaral agregalar ve yapay agregalar

olarak solarak sıınnııflandflandıırrıılmaktadlmaktadıır.r.

DODOĞĞALAL

ÇÇakakııll KKıırmatarmataşş

YAPAYYAPAY

GenleGenleşştirilmitirilmişş kilkil CurufCuruf

Page 11: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGADODOĞĞAL AGREGALARAL AGREGALAR

�� ÇÇakakııl ve kum dol ve kum doğğal agregalar olup, ocak ve dere al agregalar olup, ocak ve dere malzemelerinin tipik birer malzemelerinin tipik birer öörnerneğğidir. idir.

Kum: 4 mm ile 63 Kum: 4 mm ile 63 µµµµµµµµmm

SiltSilt: 63 : 63 µµµµµµµµm m -- 2 2 µµµµµµµµmmKil: 2 Kil: 2 µµµµµµµµm altm altıı

ÇÇakakııl: l: 63 mm ile 4 mm 63 mm ile 4 mm

Page 12: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGADODOĞĞAL AGREGALARAL AGREGALAR

�� Kum ve Kum ve ççakakııllıın bir arada bulundun bir arada bulunduğğu malzemeye u malzemeye ttüüvenanvenanagrega adagrega adıı verilir. verilir.

�� DoDoğğal agregalardan al agregalardan ççakakııl ve kum; derelerden, eski dere l ve kum; derelerden, eski dere yataklaryataklarıından olundan oluşşan ocaklardan, denizden, ova, teras ve an ocaklardan, denizden, ova, teras ve çöçöllerden sallerden sağğlanlanıır. r.

Page 13: Doç. Dr. Halit YAZICI

�� Buzul alanlardaki Buzul alanlardaki çöçökeltilerde bulunan yuvarlak takeltilerde bulunan yuvarlak taşş ve ve ççakakııl l tataşşlarlarıı bunlara bir bunlara bir öörnektir. Dirnektir. Diğğer bir er bir öörnek ise, akarsulardaki rnek ise, akarsulardaki ppüürrüüzszsüüz ve yuvarlak z ve yuvarlak ççakakııl ve kum taneleridir.l ve kum taneleridir.

AGREGAAGREGADODOĞĞAL AGREGALARAL AGREGALAR

�� DDışış etkenlere maruz kayaetkenlere maruz kayaççlar dolar doğğadaki hem fiziksel hem de adaki hem fiziksel hem de kimyasal birkimyasal birççok sok süürereçç taraftarafıından andan aşışındndıırrıılmakta ve lmakta ve bozulmaktadbozulmaktadıırr

�� Bu bozulma sBu bozulma süürereççleri sonucu aleri sonucu aççığığa a ççııkan kan üürrüünler, rnler, rüüzgar, zgar, su, yersu, yerççekimi, ya da buzul hareketleri ile taekimi, ya da buzul hareketleri ile taşışınmakta ve nmakta ve ççeeşşitli formlarda zemin minerali olarak itli formlarda zemin minerali olarak çöçökelmektedir. kelmektedir.

Page 14: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGADODOĞĞAL AGREGALARAL AGREGALAR

�� KaralarKaralarıın n ççok iok iççerlerine kadar girmierlerine kadar girmişş olan plaj kumlarolan plaj kumlarıı üüniformniform boyutlu boyutlu malzemeler olmakla birlikte, nehir kumlarmalzemeler olmakla birlikte, nehir kumlarıı ssııklklııkla bkla büüyyüük miktarlarda k miktarlarda ççakakııl, l, siltsilt ve kil ive kil iççermektedir. ermektedir.

�� Bu tip agregalar genellikle kBu tip agregalar genellikle kıırma, eleme, yrma, eleme, yııkama gibi ikama gibi işşlemlerden sonra lemlerden sonra kullankullanııllıır. Ancak, dor. Ancak, doğğada hiada hiçç bir ibir işşlem gerektirmeyen temiz, uygun yaplem gerektirmeyen temiz, uygun yapıı ve ve dadağığıllıımda agrega da bulunabilir. mda agrega da bulunabilir.

Page 15: Doç. Dr. Halit YAZICI

�� Deniz kumlarDeniz kumlarıında ayrnda ayrııca midye, istiridye ca midye, istiridye kabuklarkabuklarıı vb. canlvb. canlıı kalkalııntntıılarlarıı bazbazııdurumlarda sorunlar durumlarda sorunlar ççııkartkartıır; betonun r; betonun yerleyerleşşmesini gmesini güçüçleleşştirir, dtirir, düüşşüük dayank dayanıımlmlııtaneler olutaneler oluşşturur, turur,

AGREGAAGREGADODOĞĞAL AGREGALARAL AGREGALAR

�� Deniz kumu temiz ve homojen olmasDeniz kumu temiz ve homojen olmasıına na karkarşışın in iççinde tuz bulundurur. inde tuz bulundurur.

�� Tuz, Tuz, ÇÇelik donatelik donatııyyıı paslandpaslandıırdrdığıığından ndan zararlzararlııddıır. Ayrr. Ayrııca tuz, rutubeti ca tuz, rutubeti ççektiektiğğinden, inden, tuzlu kum kullantuzlu kum kullanıılan yaplan yapıılarlarıın nemli n nemli olmasolmasıına yol ana yol aççar. ar.

Page 16: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGADODOĞĞAL AGREGALARAL AGREGALAR

�� ÇöÇöl ve ova kumlarl ve ova kumlarıı ise temiz olmalarise temiz olmalarıına ve tuz na ve tuz iiççermemelerine raermemelerine rağğmen, yalnmen, yalnıızca ince tanelerden zca ince tanelerden oluoluşştutuğğundan, beton yapundan, beton yapıımmıı iiççin genellikle uygun dein genellikle uygun değğildir.ildir.

Page 17: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGAİŞİŞLENMLENMİŞİŞ AGREGALAR (KIRMATAAGREGALAR (KIRMATAŞŞ AGREGALAR)AGREGALAR)

�� İşİşlenmilenmişş agregalar, kagregalar, kıırrıılmlmışış ve elenmive elenmişş dodoğğal kayalaral kayalarıı kapsamaktadkapsamaktadıır. r.

�� Bazen Bazen ççakakııllar da beton llar da beton karkarışıışımlarmlarıına daha uygun hale na daha uygun hale getirilmek amacgetirilmek amacııyla kyla kıırrıılmaktadlmaktadıır. r.

�� KKıırma irma işşlemi yuvarlak parlemi yuvarlak parççacacııklarklarıı daha daha kkööşşeli hale getirmek suretiyle, tane eli hale getirmek suretiyle, tane şşeklini ve tane boyut araleklini ve tane boyut aralığıığınnıı ve ve dadağığıllıımmıınnıı iyileiyileşştirmektedir. tirmektedir.

Page 18: Doç. Dr. Halit YAZICI

�� KKıırrıılmlmışış üürrüün, istenilen agrega boyutlarn, istenilen agrega boyutlarıınnıın elde n elde edilmesi iedilmesi iççin eleklerden gein eleklerden geççirilmektedir. irilmektedir.

AGREGAAGREGAİŞİŞLENMLENMİŞİŞ AGREGALAR (KIRMATAAGREGALAR (KIRMATAŞŞ AGREGALAR)AGREGALAR)

�� KKıırmatarmataşş, ana kaya, ana kayaççlarlarıın veya bn veya büüyyüük tak taşşlarlarıın, tn, tüüm m agrega paragrega parççalaralarıınnıın kn kıırrıılmlmışış bir ybir yüüzeye sahip zeye sahip olacak olacak şşekilde kekilde kıırrıılmaslmasıı sonucu olusonucu oluşşmaktadmaktadıır. r.

�� KKıırmatarmataşş imalatimalatıında nda ööncelikle ana kayancelikle ana kayaççlar talar taşşocaocağığında patlatma ynda patlatma yööntemiyle parntemiyle parççalanmakta, alanmakta, daha sonra konkasdaha sonra konkasöörler tarafrler tarafıından kndan kıırrıılarak larak boyutsal olarak kboyutsal olarak küçüüçültltüülmektedir. lmektedir.

�� KonkasKonkasöörrüün uygun bir n uygun bir şşekilde ayarlanmasekilde ayarlanmasıı ile ile istenen boyutlarda agrega elde edilir. istenen boyutlarda agrega elde edilir.

Page 19: Doç. Dr. Halit YAZICI

FillerFillerKaba Kaba 1515--2525 Kaba Kaba 55--1515 ince ince 00--55

AGREGAAGREGAİŞİŞLENMLENMİŞİŞ AGREGALAR (KIRMATAAGREGALAR (KIRMATAŞŞ AGREGALAR)AGREGALAR)

�� MMııccıır adr adıı da verilen da verilen kkıırmatarmataşş agregalar genelde agregalar genelde kaba (>4 mm) kaba (>4 mm) ince (4 mm > x > 63 ince (4 mm > x > 63 µµµµµµµµm) ve m) ve mineral filler (< 63 mineral filler (< 63 µµµµµµµµm) olmak m) olmak üüzere zere

üçüç boyutta boyutta üüretilir.retilir.

Page 20: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGAİŞİŞLENMLENMİŞİŞ AGREGALAR (KIRMATAAGREGALAR (KIRMATAŞŞ AGREGALAR)AGREGALAR)

�� İİri agregalarri agregalarıın n üüretilmesinden sonra, konkasretilmesinden sonra, konkasöörden arta kalan rden arta kalan siltsilt’’eekarkarşışıllıık gelen kk gelen kıırma kuma rma kuma fillerfiller, , mmııccıır tozur tozu veya veya tataşşunuunu adadıı da verilir.da verilir.

Page 21: Doç. Dr. Halit YAZICI

�� KKıırmatarmataşşlarlarıınn dodoğğal hallerinden kal hallerinden kıırrıılmlmışış olmalarolmalarıı nedeni ile knedeni ile kööşşeleri zayeleri zayııf f olabilmekte, dolayolabilmekte, dolayııssııyla beton dayanyla beton dayanıımmıınnıı olumsuz olumsuz etkilyebilmektediretkilyebilmektedir. .

AGREGAAGREGADODOĞĞAL AGREGALARAL AGREGALAR

�� Tane daTane dağığıllıımmıınnıın dn düüzgzgüün olmasn olmasıı ve temiz olmasve temiz olmasıı durumunda, durumunda, kkıırmatarmataşşagregalar pagregalar püürrüüzlzlüü ve kve kööşşeli yeli yüüzeyleri nedeniyle zeyleri nedeniyle ççimento harcimento harcıı ile iyi bir ile iyi bir şşekilde baekilde bağğlanabilmektedir. lanabilmektedir.

ÇÇakakııll kkıırmatarmataşş ÇÇakakııl agregall agregalıı betonbeton KKıırmatarmataşş agregalagregalıı betonbeton

�� KKıırmatarmataşşlarlarıınn ppüürrüüzlzlüü olmalarolmalarıı nedeni ile inedeni ile işşlenebilirlik azalmaktadlenebilirlik azalmaktadıır. r.

Page 22: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGAYAPAY AGREGALARYAPAY AGREGALAR

�� İİmalat malat üürrüünnüü agregalar agregalar nispeten yeni malzemelerdir. nispeten yeni malzemelerdir. Tipik olarak, bunlar hafif Tipik olarak, bunlar hafif aağığırlrlııklklıı olup, genellikle hafif olup, genellikle hafif beton imalatbeton imalatıında tercih nda tercih edilmektedir. edilmektedir.

GenleGenleşştirilmitirilmişş kilkil CurufCuruf

�� YYüüksek fksek fıırrıın cn cüürufu en yaygrufu en yaygıın kullann kullanıılan yapay agrega tlan yapay agrega tüürrüüddüür. r.

�� Tipik olarak, bunlar hafif aTipik olarak, bunlar hafif ağığırlrlııklklıı olup, genellikle hafif beton olup, genellikle hafif beton imalatimalatıında tercih edilmektedir. nda tercih edilmektedir.

Page 23: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGAGERGERİİ DDÖÖNNÜÜŞŞTTÜÜRRÜÜLMLMÜÜŞŞ BETONBETON

Page 24: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGAATIK AGREGALARATIK AGREGALAR

TuTuğğla Kla Kıırrığıığı

Page 25: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGABETONDA KULLANILABĐLENMĐNERAL VE KAYALAR

BETONDA KULLANILAMAYANMĐNERAL VE KAYALAR

• KĐREÇTAŞI• BAZALT• GRANĐT• DĐYABAZ• SĐYANĐT• MERMER• BARĐT

• ANDEZĐT• ALÇITAŞI• KĐLTAŞI• KUMTAŞI• KUVARS DIŞINDAKĐ SĐLĐKA MĐNERALLERĐ• FELDSPATLAR• SÜLFAT MĐNERALLERĐ

ANCAK DENEY YAPILMADAN KARAR VERĐLEMEZ!

Page 26: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGAİİSTENMEYEN KAYASTENMEYEN KAYAÇÇLARLAR

a) Dayana) Dayanıımmıı ddüüşşüük kayalar. Genellikle bok kayalar. Genellikle boşşluklu, yapraksluklu, yapraksıı, , ince yapince yapııllıı kayakayaççlarlarıın basn basıınnçç dayandayanıımmıı gibi mekanik gibi mekanik öözellikleri zellikleri ççok dok düüşşüüktktüür.r.

b) Su etkisinde hacim deb) Su etkisinde hacim değğiişşikliikliğği yapanlar.i yapanlar.

c) Betonda sc) Betonda süülfat etkisi olulfat etkisi oluşşturanlar.turanlar.

d) d) ÇÇimento ile alkaliimento ile alkali--agrega reaksiyonu yapanlar.agrega reaksiyonu yapanlar.

e) Dee) Değğiişşik kimyasal reaksiyon yapanlar.ik kimyasal reaksiyon yapanlar.

Page 27: Doç. Dr. Halit YAZICI

Los Angeles deneyi ile kaba agrega aLos Angeles deneyi ile kaba agrega aşışınma kaybnma kaybıınnıın bulunmasn bulunmasıı

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERĐĐElek analiziElek analizi

AgreganAgreganıın n öözgzgüül al ağığırlrlığıığınnıın bulunmasn bulunmasıı

AgreganAgreganıın sn sııkkışıışık, gevk, gevşşek birim hacim aek birim hacim ağığırlrlığıığınnıın bulunmasn bulunmasıı

ŞŞekilsiz agreganekilsiz agreganıın birim hacim an birim hacim ağığırlrlığıığı (Parafin ile)(Parafin ile)

AgreganAgreganıın su muhtevasn su muhtevasıınnıın bulunmasn bulunmasıı

İİnce agregada yabancnce agregada yabancıı organik madde bulunmasorganik madde bulunmasıı

AgreganAgreganıın 63 n 63 µµµµµµµµm elekten gem elekten geççen ken kıısmsmıınnıın bulunmasn bulunmasıı

AgreganAgreganıın incelik modn incelik modüüllüü tayinitayini

Page 28: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERĐĐAgregadaki hafif malzeme yAgregadaki hafif malzeme yüüzdesinin bulunmaszdesinin bulunmasıı((ÖÖzgzgüül Al Ağığırlrlığıığı 22’’den az olan)den az olan)

KlorKlorüür miktarr miktarıı tayinitayini

SSüülfat miktarlfat miktarıı tayinitayini

Dona dayanDona dayanııklklııllııkk

ElastisiteElastisite modmodüüllüünnüün bulunmasn bulunmasıı

AlkaliAlkali--Agrega Agrega ReaktiviteReaktivite DeneyiDeneyi

Agregada kuruma Agregada kuruma ççekmesi tayiniekmesi tayini

Kusurlu malzeme yKusurlu malzeme yüüzdesi tayinizdesi tayini

Page 29: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGAGRANGRANÜÜLOMETRLOMETRİİ –– TANE DATANE DAĞĞILIMIILIMI

�� ÇÇimentonun beton karimentonun beton karışıışımmıı iiççindeki en pahalindeki en pahalıı bilebileşşen olmasen olmasıınedeniyle, nedeniyle, gerekli igerekli işşlenebilirlik, dayanlenebilirlik, dayanıım ve kalm ve kalııccııllıık k öözelliklerinin sazelliklerinin sağğlanmaslanmasıı kokoşşulu ileulu ile karkarışıışımdaki mdaki ççimento imento hamuru gereksiniminin en aza indirilmesi gerekmektedir. hamuru gereksiniminin en aza indirilmesi gerekmektedir.

�� Bu nedenle, karBu nedenle, karışıışımda kullanmda kullanıılacak agreganlacak agreganıın n grangranüülometrisilometrisi, ba, başşka bir deyika bir deyişşle tane boyutu dale tane boyutu dağığıllıımmıı, , iişşlenebilir bir beton ilenebilir bir beton iççin gerekli olan in gerekli olan ççimento hamuru imento hamuru ihtiyacihtiyacıınnıın belirlenmesi an belirlenmesi aççııssıından da ndan da öönemli bir nemli bir karakteristiktir. karakteristiktir.

Page 30: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGAGRANGRANÜÜLOMETRLOMETRİİ –– TANE DATANE DAĞĞILIMIILIMI

�� ÇÇimento hamuru miktarimento hamuru miktarıı, , agrega taneleri arasagrega taneleri arasıındaki doldurulmasndaki doldurulmasııgereken bogereken boşşluk miktarluk miktarıı ve ve ççimento hamuru ile sarimento hamuru ile sarıılmaslmasıı gereken gereken agrega toplam yagrega toplam yüüzey alanzey alanıı ile doile doğğrudan ilgilidir. rudan ilgilidir.

Page 31: Doç. Dr. Halit YAZICI

GRANGRANÜÜLOMETRLOMETRİİ –– TANE DATANE DAĞĞILIMIILIMI

tek boyutlu Sürekli gradasyon Dmax’ın küçültülmesi

kesikli gradasyon yalnız iri agrega gradasyonu

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERĐĐ

Page 32: Doç. Dr. Halit YAZICI

GRANGRANÜÜLOMETRLOMETRİİ –– TANE DATANE DAĞĞILIMIILIMI

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERĐĐ

YALNIZCA YALNIZCA İİRRİİGRADASYONGRADASYON

Page 33: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGAGRANGRANÜÜLOMETRLOMETRİİ

�� GranGranüülometrilometri bilebileşşimi,imi, agrega iagrega iççinde boyutlarinde boyutlarıı belirli limitler ibelirli limitler iççinde inde kalan tanelerin ne oranlarda oldukalan tanelerin ne oranlarda olduğğunu aunu aççııklar.klar.

�� Bu amaBu amaççla, kullanla, kullanıılmadan lmadan öönce agregannce agreganıın n grangranüülometriklometrikbilebileşşiminin iminin elek analizi deneyielek analizi deneyi ile saptanile saptanııp, belirli sp, belirli sıınnıırlar irlar iççinde inde kalkalııp, kalmadp, kalmadığıığı kontrol edilmelidir.kontrol edilmelidir.

�� Bir agrega tanesinin geBir agrega tanesinin geççebildiebildiğği en ki en küçüüçük elek eleğğin in delik delik ççapapıı veya kenar uzunluveya kenar uzunluğğu o tanenin u o tanenin ççapapııolarak adlandolarak adlandıırrııllıır. r.

Page 34: Doç. Dr. Halit YAZICI

•4mm 60µµµµ ĐNCE AGREGA

AGREGANIN SINIFLANDIRILMASI•70mm 31.5mm BALAST•31.5mm 4mm ĐRĐ AGREGA

•60µµµµ 2µµµµ SĐLT•2µµµµ ALTI KĐL

AGREGAAGREGAGRANGRANÜÜLOMETRLOMETRİİ

Page 35: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERĐĐ

ÖÖRNEK ALMA : RNEK ALMA : ÇÇEYREKLEME YEYREKLEME YÖÖNTEMNTEMİİ

•AGREGA YIĞINININ ORTA BÖLGESĐ TESPĐT EDĐLĐR.

•BU BÖLGENĐN DEĞĐŞĐK YERLERĐNDEN ÖRNEK ALINIR

Page 36: Doç. Dr. Halit YAZICI

•AGREGA YIĞINININ ORTA BÖLGESĐ TESPĐT EDĐLĐR.

•BU BÖLGENĐN DEĞĐŞĐK YERLERĐNDEN ÖRNEK ALINIR

•ALINAN ÖRNEK BĐR YÜZEYE BOŞALTILIR.

•OLUŞAN YIĞIN YAKLAŞIKSĐLĐNDĐR HALE GETRĐLĐR.

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERĐĐ

ÖÖRNEK ALMA : RNEK ALMA : ÇÇEYREKLEME YEYREKLEME YÖÖNTEMNTEMİİ

Page 37: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERĐĐ

•ÖRNEK YAKLAŞIK DÖRDEBÖLÜNÜR.

•ĐKĐ ÇEYREK PARÇA ALINARAKYENĐ BĐR KARIŞIM YAPILIR.

•YENĐ OLUŞTURULAN YIĞIN DADÖRDE BÖLÜNÜP KARŞILIKLIĐKĐ PARÇASI ALINARAKDENEY YAPMAK ÜZERE KARIŞTIRILIR..

ÖÖRNEK ALMA : RNEK ALMA : ÇÇEYREKLEME YEYREKLEME YÖÖNTEMNTEMİİ

Page 38: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERĐĐ

ÖÖRNEK ALMA : BRNEK ALMA : BÖÖLGELGEÇÇ

Page 39: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERĐĐ

ELEK ANALELEK ANALİİZZİİ

�� ÖÖrnek alrnek alıınan ynan yığıığınnıı temsil ettitemsil ettiğği varsayi varsayıılan malzeme lan malzeme 105105±±±±±±±±22°°°°°°°°C sC sııcaklcaklııktaki etktaki etüüvde 24 saat bekletilerek vde 24 saat bekletilerek kurutulur.kurutulur.

Page 40: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERĐĐELEK ANALELEK ANALİİZZİİ

�� EtEtüüvden kuru malzeme devden kuru malzeme değğiişşik elek aik elek aççııklklığıığı olan olan eleklerin eleklerin üüzerine bozerine boşşaltaltıılarak, sarsma uygulanlarak, sarsma uygulanıır. r.

�� ElleElle

�� Otomatik elemeOtomatik eleme

Page 41: Doç. Dr. Halit YAZICI

�� TSETSE’’nin eski agrega nin eski agrega şşartnamelerinde hem artnamelerinde hem dairesel delikli hem de dairesel delikli hem de kare gkare göözlzlüü eleklere yer eleklere yer verilmiverilmişştir. tir.

�� Yeni Yeni şşartnamelerde artnamelerde ise elek aise elek aççııklklııklarklarıı kare kare ggöözlzlüü olarak olarak saptanmsaptanmışışttıır r

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERĐĐELEK TELEK TİİPLERPLERİİ

d1.25a ≅Dairesel delikliDairesel delikli

Kare gKare göözlzlüü

Page 42: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERĐĐELEK ANALELEK ANALİİZZİİ

ELEK SERELEK SERİİLERLERİİ Agrega Elek Serileri

Kare gözlü (TS 130)

Elek Açıklığı (mm)

Kare gözlü elekler (ASTM C136)

Elek No

Elek açıklığı(mm)

Kaba agrega

Đnce

agrega

125.090.0

63.0

31.5

16.0

8.0

4.0

2.0

1.0

0.50.25

0,063

6”5”3.53”

2.5”2”

1.5”1”¾”½”3/8

4

8

16

3050

100

200

152.2127.088.976.263.550.838.125.4

19.0512.709.53

4.76

2.38

1.19

0.590.297

0.149

0.075

Page 43: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERĐĐELEK ANALELEK ANALİİZZİİ

31.516.0

8.0

4.02.0

1.00.5

0.25Elek altı

Agrega Elek SerileriKare gözlü Elek Açıklığı

(mm)

NORMAL BETONDANORMAL BETONDAKULLANILANKULLANILANELEK SERELEK SERİİLERLERİİ

DDmaxmax=32 mm=32 mm

Page 44: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERĐĐELEK ANALELEK ANALİİZZİİ

�� Eleklerde sarsma iEleklerde sarsma işşlemi lemi tamamlandtamamlandııktan sonra her elek ktan sonra her elek üüzerinde ve elek altzerinde ve elek altıında kalan nda kalan kkııssıımlar ayrmlar ayrıı ayrayrıı tarttartııllıır.r.

Page 45: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERĐĐELEK ANALELEK ANALİİZZİİ

�� Elekte kalan aElekte kalan ağığırlrlııklar bir klar bir ççizelge izelge üüzerine yazzerine yazııllıır. r.

Elek No(mm)

32

16

8421

0.50.25

Elek altı

Elek üstünde kalan ağırlık (g)

-20181427949876612522311185

Elek üstünde kalan yığışımlı ağırlık (g)

-

2018 + 0 = 2018

2018 + 1427 = 34453445 + 949 = 43944394 + 876 = 52705270 + 612 = 58825882+ 522 = 64046404 + 311 = 67156715 + 185 = 6900

Page 46: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERĐĐELEK ANALELEK ANALİİZZİİ

Elek No(mm)

32

16

8421

0.50.25

Elek altı

Elek üstünde kalan

ağırlık (g)

-

2018

1427949876612522311185

Elek üstünde kalan yığışımlı

ağırlık (g)

0

2018

3445439452705882640467156900

Elek üstünde kalan yığışımlı q (%)

0

(2018/6900)×100=29.2

(3445/6900)×100=49.9(4394/6900)×100=63.7(5290/6900)×100=76.4(5882/6900)×100=85.2(6404/6900)×100=92.8(6715/6900)×100=97.3(6900/6900)×100=100

Page 47: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERĐĐELEK ANALELEK ANALİİZZİİ

Elek No(mm)

32

16

8421

0.50.25

Elek altı

Elek üstünde kalan

ağırlık (g)

-

2018

1427949876612522311185

Elek üstünde kalan yığışımlı

ağırlık (g)

0

2018

3445439452705882640467156900

Elek üstünde kalan

yığışımlı q (%)

0

29.2

49.963.776.485.292.897.3100

Elekten geçen yığışımlı p (%)

100-0=100

100-29.2=70.8

100-49.9=50.1100-63.7=36.3100-76.4=23.6100-85.2=14.8100-92.8=7.2100-97.3=2.7

100-100=0

Page 48: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERĐĐELEK ANALELEK ANALİİZZİİ

Elek No(mm)

32

16

8421

0.50.25

Elek altı

Elek üstünde kalan

ağırlık (g)

-

2018

1427

949

876

612

522

311

185

Elek üstünde kalan yığışımlı

ağırlık (g)

0

2018

3445

4394

5270

5882

6404

6715

6900

Elek üstünde kalan

yığışımlı q (%)

0

29.2

49.9

63.7

76.4

85.2

92.8

97.3

100

Elekten geçen yığışımlı p (%)

10070.850.136.323.614.87.22.70

Page 49: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERĐĐELEK ANALELEK ANALİİZZİİ

Elek No(mm)

3216

8421

0.50.25

Elek altı

Elekten geçen yığışımlı p (%)

10070.850.136.323.614.87.22.70

Yatay eksende elek noYatay eksende elek noDDüüşşey eksende elekten geey eksende elekten geççen yen yığışıığışımlmlııyyüüzdeler olacak zdeler olacak şşekilde grafik ekilde grafik ççizilir.izilir.

Page 50: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERĐĐELEK ANALELEK ANALİİZZİİ

Elek No(mm)

3216

8421

0.50.25

Elek altı

Elekten geçen yığışımlı p (%)

10070.850.136.323.614.87.22.70

Elek açıklığı (mm)

Ele

kten

geç

en (

%)

40

60

20

0

0 0.25 0.5 1 42 8 16 32

100

80

2.77.2

14.8

23.6

36.3

50.1

70.8

100

Page 51: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERĐĐELEK ANALELEK ANALİİZZİİ

Elek açıklığı (mm)

Ele

kten

geç

en (

%)

40

60

20

0

0 0.25 0.5 1 42 8 16 32

100

80

2.37.2

14.8

23.6

36.3

50.1

70.8

100

�� 4mm4mm’’den kden küçüüçük k ççaplaplıımalzemelerin oranmalzemelerin oranıı%36.3%36.3’’ ttüür. r.

�� DiDiğğer bir deyier bir deyişşle le malzemenin malzemenin %36.3%36.3’ü’ü ince agrega, ince agrega, %63.7%63.7’’si iri agregadsi iri agregadıır.r.

Page 52: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERĐĐELEK ANALELEK ANALİİZZİİ

Elek açıklığı (mm)

Ele

kten

geç

en (

%)

40

60

20

0

0 0.25 0.5 1 42 8 16 32

100

80

�� GranGranüülometrilometri eeğğrisi risi p = 100 yatay p = 100 yatay dodoğğrusuna yakrusuna yakıın n ise, agregada fazla ise, agregada fazla miktarda ince tane miktarda ince tane bulunmaktadbulunmaktadıır. r.

�� EEğğrinin yatay rinin yatay eksene yaklaeksene yaklaşşmasmasııdurumunda ise, durumunda ise, agregada fazla agregada fazla miktarda iri agrega miktarda iri agrega bulundubulunduğğu anlau anlaşışıllıır.r.

Daha ince

Daha Kalın

Page 53: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERĐĐELEK ANALELEK ANALİİZZİİ

ÇOK ĐNCETANELER

ÇOK ĐRĐTANELER

HEPSĐ AYNIBOYUTLU TANELER

FAZLA ÖZGÜLYÜZEY

FAZLA SU DÜŞÜK

DAYANIM + DAYANIKLILIK

ĐŞLENEBĐLME ZORLUĞU

BOŞLUKLUYAPI DÜŞÜK

DAYANIM + DAYANIKLILIK

BOŞLUKLU YAPI DÜŞÜK

DAYANIM + DAYANIKLILIK

Page 54: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERĐĐELEK ANALELEK ANALİİZZİİ

�� İİDEAL GRANDEAL GRANÜÜLOMETRLOMETRİİ

�� Taze betonun karTaze betonun karışışttıırrıılmaslmasıı, ta, taşışınmasnmasıı, yerine , yerine serilmesi ve sserilmesi ve sııkkışışttıırrıılmaslmasıı iişşlemleri boyunca, lemleri boyunca, iri ve ince tanelerin iri ve ince tanelerin segregasyonunasegregasyonuna neden neden olmayarak, istenilen iolmayarak, istenilen işşlenebilmenin ve lenebilmenin ve yoyoğğunluunluğğun elde edilmesini saun elde edilmesini sağğlayacak olan layacak olan agrega tane boyutu daagrega tane boyutu dağığıllıımmııddıır.r.

�� İİdeal tane dadeal tane dağığıllıımmıınnıın nasn nasııl olmasl olmasıı gerektigerektiğği konusundaki i konusundaki ççalalışışmalar malar yaklayaklaşışık 150 yk 150 yııl l öönce bance başşlamlamışış olup, 1845olup, 1845’’te Wright, 1897te Wright, 1897’’de de FeretFeret, , 19071907’’de Fuller ve de Fuller ve ThomsonThomson, 1930, 1930’’da da BolomeyBolomey, 1938, 1938’’de de FauryFaury gibi gibi üünlnlüü birbirççok bilim adamok bilim adamıı taraftarafıından ndan ççeeşşitli itli ççalalışışmalar yapmalar yapıılmlmışışttıır. r.

Page 55: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERĐĐELEK ANALELEK ANALİİZZİİ

�� İİDEAL GRANDEAL GRANÜÜLOMETRLOMETRİİ

�� Bu Bu ççalalışışmalarmalarıın en dikkate den en dikkate değğer olaner olanıı, , en fazla sen fazla sııkkııllığıığı (birim hacim a(birim hacim ağığırlrlığıığı) ) sasağğladladığıığı ssööylenen Fuller baylenen Fuller bağığıntntııssııddıır:r:

n

D

d100P

×=

d: elek boyutu

P:elekten geçen (%),

D: agreganın en fazla boyutun: istenen incelik ve kalınlığa

göre ayarlanabilen katsayı

Page 56: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERĐĐELEK ANALELEK ANALİİZZİİ

�� İİDEAL GRANDEAL GRANÜÜLOMETRLOMETRİİ

�� Fuller baFuller bağığıntntııssıında en fazla birim hacim nda en fazla birim hacim aağığırlrlıık elde edebilmek ik elde edebilmek iççin n katsayin n katsayııssıınnıın n 0.5 al0.5 alıınmasnmasıı gerektigerektiğği belirtilmii belirtilmişştir.tir.

D

dP 100=

�� agreganagreganıın iyi bir tane dan iyi bir tane dağığıllıımmıına (na (gradasyonagradasyona) sahip olup, ) sahip olup, olmadolmadığıığına sna sööz konusu karz konusu karışıışımmıın beton in beton iççindeki performansindeki performansııggöözlenerek karar verilir.zlenerek karar verilir.

Page 57: Doç. Dr. Halit YAZICI

40

31.5

Ele

kten

geç

en (

%)

60

20

0

100

80

0

Elek açıklığı (mm)0.25 0.5 1 42 8 16

28

1423

38

62

6

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERĐĐELEK ANALELEK ANALİİZZİİ

�� İİDEAL GRANDEAL GRANÜÜLOMETRLOMETRİİ

�� BirBirççok ok üülkenin lkenin standartlarstandartlarıına giren na giren bu ebu eğğriler, uygulama riler, uygulama kolaylkolaylığıığı yyöönnüünden nden tek bir etek bir eğğri yerine, ri yerine, eeğğrilerle rilerle ssıınnıırlandrlandıırrıılmlmışışbböölgeler olarak lgeler olarak verilir.verilir.

15

42

53

66

77

89

28

A32C32

B32

100

8

28

37

47

62

80

18

Uygun Granülomteri

Page 58: Doç. Dr. Halit YAZICI

40

31.5

Ele

kten

geç

en (

%)

60

20

0

100

80

0

Elek açıklığı (mm)0.25 0.5 1 42 8 16

28

1423

38

62

6

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERĐĐELEK ANALELEK ANALİİZZİİ

�� İİDEAL GRANDEAL GRANÜÜLOMETRLOMETRİİ

�� B: B: İİdeal deal GranGranüülometrilometri�� C: C: İİncelik Sncelik Sıınnıırrıı�� A: KalA: Kalıınlnlıık sk sıınnıırrıı

15

42

53

66

77

89

28

A32C32

B32

100

8

28

37

47

62

80

18

Uygun Granülomteri

�� A ve B A ve B ççizgileri arasizgileri arasıında nda kalan bkalan böölge ideal kullanlge ideal kullanıım m alanalanıınnıı ggööstermektedir. stermektedir.

�� B ve C B ve C ççizgileri arasizgileri arasıındaki ndaki bböölgede kalan malzemenin ince lgede kalan malzemenin ince kalmaskalmasıına rana rağğmen men kullankullanıılabilmesine izin verilir.labilmesine izin verilir.

Page 59: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERĐĐELEK ANALELEK ANALİİZZİİ

�� DDmaxmax= 8 mm i= 8 mm iççin in İİDEAL GRANDEAL GRANÜÜLOMETRLOMETRİİ

Page 60: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERĐĐELEK ANALELEK ANALİİZZİİ

�� DDmaxmax= 16 mm i= 16 mm iççin in İİDEAL GRANDEAL GRANÜÜLOMETRLOMETRİİ

Page 61: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERĐĐELEK ANALELEK ANALİİZZİİ

�� DDmaxmax= 32 mm i= 32 mm iççin in İİDEAL GRANDEAL GRANÜÜLOMETRLOMETRİİ

Page 62: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERĐĐELEK ANALELEK ANALİİZZİİ

�� DDmaxmax= 63 mm i= 63 mm iççin in İİDEAL GRANDEAL GRANÜÜLOMETRLOMETRİİ

Page 63: Doç. Dr. Halit YAZICI

GRANGRANÜÜLOMETRLOMETRİİSSİİ DDÜÜZGZGÜÜN BETON N BETON ÖÖRNEKLERRNEKLER

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERĐĐ

Page 64: Doç. Dr. Halit YAZICI

GÖLCÜK’te YIKILMIŞ BAZI YAPILARDAN ALINMIŞ BETON ÖRNEKLERĐ-1999

GRANGRANÜÜLOMETRLOMETRİİSSİİ BOZUK BETON BOZUK BETON ÖÖRNEKLERRNEKLER(K(KİİLLLLİİ ve ve İİRRİİ AGREGASIZ, ADERANSI YOK)AGREGASIZ, ADERANSI YOK)

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERĐĐ

Page 65: Doç. Dr. Halit YAZICI

GRANGRANÜÜLOMETRLOMETRĐĐSSĐĐ BOZUK, BOBOZUK, BOŞŞLUKLU LUKLU BETON OLMASI GEREKEN MALZEMELER!!!!!! BETON OLMASI GEREKEN MALZEMELER!!!!!!

GRANGRANÜÜLOMETRLOMETRİİSSİİ BOZUK BETON BOZUK BETON ÖÖRNEKLERRNEKLER(K(KİİLLLLİİ ve ve İİRRİİ AGREGASIZ, ADERANSI YOK)AGREGASIZ, ADERANSI YOK)

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERĐĐ

Page 66: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGA DENEYLERAGREGA DENEYLERĐĐ

GRANGRANÜÜLOMETRLOMETRĐĐSSĐĐ BOZUK, BOZUK, BETON OLMASI GEREKEN MALZEMELER!!!!!! BETON OLMASI GEREKEN MALZEMELER!!!!!!

Page 67: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGAKARIKARIŞŞIM GRANIM GRANÜÜLOMETRLOMETRİİSSİİ

�� Genellikle doGenellikle doğğada bulunan malzemeler bu ada bulunan malzemeler bu grangranüülometrilometridedeğğerlerine uymaz. Ancak biri fazla kalerlerine uymaz. Ancak biri fazla kalıın, din, diğğeri fazla ince iki eri fazla ince iki malzemeyi belirli oranlarda karmalzemeyi belirli oranlarda karışışttıırarak, istenen srarak, istenen sıınnıırlarda kalan rlarda kalan bir karbir karışıışım elde edilebilir. m elde edilebilir.

Page 68: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGAKARIKARIŞŞIM GRANIM GRANÜÜLOMETRLOMETRİİSSİİ

�� Bazen istenen Bazen istenen grangranüülometridelometride karkarışıışım elde edebilmek im elde edebilmek iççin, din, döörtrt--bebeşş ayrayrıı malzemenin belirli oranlarda karmalzemenin belirli oranlarda karışışttıırrıılmaslmasıı gerekebilir.gerekebilir.

1515--25 25 KKıırma rma

kirekireççtataşşıı

55--15 15 KKıırma rma

kirekireççtataşışı

DoDoğğal al kumkum

00--5 5 KKıırma rma kumkum

Page 69: Doç. Dr. Halit YAZICI

�� Ancak elek ve malzeme sayAncak elek ve malzeme sayıılarlarıınnıın den değğiişşebilmesi nedeniyle, ebilmesi nedeniyle, istenen istenen grangranüülometridelometride karkarışıışım elde edilebilmesi im elde edilebilmesi iççin, karin, karışıışım m oranlaroranlarıı cebirsel denklemler kurularak cebirsel denklemler kurularak çöçözzüülemez. Bu oranlar lemez. Bu oranlar deneme sdeneme sıınama ynama yööntemiyle bulunabilir.ntemiyle bulunabilir.

AGREGAAGREGAKARIKARIŞŞIM GRANIM GRANÜÜLOMETRLOMETRİİSSİİ

�� Sorun bu agregalarSorun bu agregalarıın hangi oranlarda karn hangi oranlarda karışışttıırrıılacalacağığınnııbulabilmektir.bulabilmektir.

%?%?

%?%?

%?%?

%?%?

Page 70: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGAKARIKARIŞŞIM GRANIM GRANÜÜLOMETRLOMETRİİSSİİ

�� 3 ve daha fazla agrega varsa?3 ve daha fazla agrega varsa?

1515--25 25 KKıırma rma

kirekireççtataşşıı

55--15 15 KKıırma rma

kirekireççtataşışı

DoDoğğal al kumkum

00--5 5 KKıırma rma kumkum

Page 71: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGAKARIKARIŞŞIM GRANIM GRANÜÜLOMETRLOMETRİİSSİİ

�� KARIKARIŞŞACAK MALZEMELER ACAK MALZEMELER

KKıırmatarmataşş1515--2525

KKıırmatarmataşş55--1515

KKıırmatarmataşş tozutozu00--33

DoDoğğal kumal kum00--55

Page 72: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGAKARIKARIŞŞIM GRANIM GRANÜÜLOMETRLOMETRİİSSİİ

�� ELEKTEN GEELEKTEN GEÇÇEN YIEN YIĞĞIIŞŞIMLI (%) p IMLI (%) p

Elek No(mm)

3216

8

421

0.50.25

Kırmataş15-25

100,0

13,4

0,2

0,2

0,2

0,2

0,2

0,2

Kırmataş5-15

100,0

100,0

44,8

0,2

0,2

0,2

0,2

0,2

Doğal kum0-5

100,0

100,0

100,0

82,1

50,8

29,0

17,5

11,2

Kırmataş tozu0-4

100,0

100,0

100,0

96,8

76,8

49,5

30,2

18,4

Page 73: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGAKARIKARIŞŞIM GRANIM GRANÜÜLOMETRLOMETRİİSSİİ

�� %100 5%100 5--15 KIRMATA15 KIRMATAŞŞ

KKıırmatarmataşş1515--2525

Page 74: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGAKARIKARIŞŞIM GRANIM GRANÜÜLOMETRLOMETRİİSSİİ

�� %100 15%100 15--25 KIRMATA25 KIRMATAŞŞ

KKıırmatarmataşş55--1515

Page 75: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGAKARIKARIŞŞIM GRANIM GRANÜÜLOMETRLOMETRİİSSİİ

�� %100 15%100 15--25 KIRMATA25 KIRMATAŞŞ

KKıırmatarmataşş tozutozu00--55

Page 76: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGAKARIKARIŞŞIM GRANIM GRANÜÜLOMETRLOMETRİİSSİİ

�� %100 15%100 15--25 KIRMATA25 KIRMATAŞŞ

DoDoğğal kumal kum00--55

Page 77: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGAKARIKARIŞŞIM GRANIM GRANÜÜLOMETRLOMETRİİSSİİ

3 veya daha fazla agrega kar3 veya daha fazla agrega karışıışımmıı iiççin en ideal in en ideal çöçözzüümm

deneme yandeneme yanıılma metodudur. lma metodudur.

Page 78: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGAKARIKARIŞŞIM GRANIM GRANÜÜLOMETRLOMETRİİSSİİ

�� ELEKTEN GEELEKTEN GEÇÇEN YIEN YIĞĞIIŞŞIMLI (%) p IMLI (%) p

Elek No(mm)

3216

8

421

0.50.25

Kırmataş15-25

100,0

13,4

0,2

0,2

0,2

0,2

0,2

0,2

Kırmataş15-25

100,0

100,0

44,8

0,2

0,2

0,2

0,2

0,2

Doğal kum0-5

100,0

100,0

100,0

82,1

50,8

29,0

17,5

11,2

Kırmataş tozu0-4

100,0

100,0

100,0

96,8

76,8

49,5

30,2

18,4

KKıırmatarmataşş 1515--2525%20%20

KKıırmatarmataşş 55--1515%20%20

DoDoğğal Kumal Kum%30%30

KKıırmatarmataşş tozutozu%30%30

Page 79: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGAKARIKARIŞŞIM GRANIM GRANÜÜLOMETRLOMETRİİSSİİ

�� ELEKTEN GEELEKTEN GEÇÇEN YIEN YIĞĞIIŞŞIMLI (%) p IMLI (%) p

Elek No(mm)

32

16

8

4

2

1

0.5

0.25

0,2×100 + 0,2×100 + 0,3×100 + 0,3×100 = 100

0,2×13,4 + 0,2×100 + 0,3×100 + 0,3×100 = 82,7

0,2×0,2 + 0,2×44,8 + 0,3×100 + 0,3×100 = 69,0

0,2×0,2 + 0,2×2,8 + 0,3×82,1 + 0,3×96,8 = 54,3

0,2×0,2 + 0,2×0,5 + 0,3×50,8 + 0,3×76,8 = 38,4

0,2×0,2 + 0,2×0,5 + 0,3×29,0 + 0,3×49,5 = 23,7

0,2×0,2 + 0,2×0,5 + 0,3×17,5 + 0,3×30,2 = 14,5

0,2×0,2 + 0,2×0,5 + 0,3×11,2 + 0,3×18,4 = 9,0

ideal

100

80

62

47

37

28

18

8

İncelik sınırı

100

89

77

66

53

42

28

15

kalınlıksınırı

100

62

38

23

14

8

6

2

1515--2525%20%20

55--1515%20%20

DoDoğğal kumal kum%30%30

DoDoğğal kumal kum%30%30

Page 80: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGAKARIKARIŞŞIM GRANIM GRANÜÜLOMETRLOMETRİİSSİİ

KKıırmatarmataşş 1515--2525%20%20

KKıırmatarmataşş 55--1515%20%20

DoDoğğal Kumal Kum%30%30

KKıırmatarmataşş tozutozu%30%30

Page 81: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGAKARIKARIŞŞIM GRANIM GRANÜÜLOMETRLOMETRİİSSİİ

Su ihtiyacSu ihtiyacıı ve bove boşşluk miktarluk miktarıı bakbakıımmıından ndan iri malzeme miri malzeme müümkmküün oldun olduğğunca unca ççok olmalok olmalııddıır.r.

İİri agrega (4 ri agrega (4 mmmm’’denden bbüüyyüük malzeme) orank malzeme) oranıı%50%50--60 olmas60 olmasıı akakıılclcıı bir babir başşlanglangııçç olabilir.olabilir.

Page 82: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGAKARIKARIŞŞIM GRANIM GRANÜÜLOMETRLOMETRİİSSİİ

�� ELEKTEN GEELEKTEN GEÇÇEN YIEN YIĞĞIIŞŞIMLI (%) p IMLI (%) p

Elek No(mm)

32

16

8

4

2

1

0.5

0.25

0,3×100 + 0,3×100 + 0,2×100 + 0,2×100 = 100

0,3×13,4 + 0,3×100 + 0,2×100 + 0,2×100 = 74,0

0,3×0,2 + 0,3×44,8 + 0,2×100 + 0,2×100 = 53,5

0,3×0,2 + 0,3×2,8 + 0,2×82,1 + 0,2×96,8 = 36,7

0,3×0,2 + 0,3×0,5 + 0,2×50,8 + 0,2×76,8 = 25,7

0,3×0,2 + 0,3×0,5 + 0,2×29,0 + 0,2×49,5 = 15,9

0,3×0,2 + 0,3×0,5 + 0,2×17,5 + 0,2×30,2 = 9,8

0,3×0,2 + 0,3×0,5 + 0,2×11,2 + 0,2×18,4 = 6,1

ideal

100

80

62

47

37

28

18

8

İncelik sınırı

100

89

77

66

53

42

28

15

kalınlıksınırı

100

62

38

23

14

8

6

2

1515--2525%30%30

55--1515%30%30

DoDoğğal kumal kum%20%20

DoDoğğal kumal kum%20%20

Page 83: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGAKARIKARIŞŞIM GRANIM GRANÜÜLOMETRLOMETRİİSSİİ

KKıırmatarmataşş 1515--2525%30%30

KKıırmatarmataşş 55--1515%30%30

DoDoğğal Kumal Kum%20%20

KKıırmatarmataşş tozutozu%20%20

Deneme yanılma bilgisayar

programları daha hızlı ile yapılabilir.

Page 84: Doç. Dr. Halit YAZICI

Elek No(mm)

32

16

8421

0.50.25

Elek altı

Elek üstünde kalan

ağırlık (g)

-

2018

1427

949

876

612

522

311

185

Elek üstünde kalan yığışımlı

ağırlık (g)

0

2018

3445

4394

5270

5882

6404

6715

6900

Elek üstünde kalan

yığışımlı q (%)

0

29.2

49.9

63.7

76.4

85.2

92.8

97.3

100

Elekten geçen yığışımlı p (%)

10070.850.136.323.614.87.22.70

AGREGAAGREGAİİNCELNCELİİK MODK MODÜÜLLÜÜ

�� Tipik bir elek analiziTipik bir elek analizi

Page 85: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGAİİNCELNCELİİK MODK MODÜÜLLÜÜ

Elek üstünde kalan

yığışımlı q (%)

0

29.249.963.776.485.292.897.3

Elekten geçen yığışımlı p (%)

100

70.8

50.1

36.3

23.6

14.8

7.2

2.7

+494.5

İncelik modülü= 494.5/100= 4.9

�� Birbirini izleyen standart elek Birbirini izleyen standart elek serisi serisi üüzerinde kalan zerinde kalan kküümmüülatif malzeme latif malzeme yyüüzdelerinin toplamzdelerinin toplamıınnıın yn yüüze ze bbööllüümmüü o malzemenin incelik o malzemenin incelik modmodüüllüü diye adlanddiye adlandıırrıılan lan karakteristikarakteristiğğini oluini oluşşturur. turur.

Page 86: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGAİİNCELNCELİİK MODK MODÜÜLLÜÜ

Elek üstünde kalan

yığışımlı q (%)

0

29.249.963.776.485.292.897.3

Elekten geçen yığışımlı p (%)

100

70.8

50.1

36.3

23.6

14.8

7.2

2.7

+494.5

İncelik modülü= 494.5/100= 4.9

�� AgregalarAgregalarıın bilen bileşşimini imini grangranüülometrilometrieeğğrilerinden barilerinden başşka gka göösteren disteren diğğer er bir karakteristik de incelik bir karakteristik de incelik modmodüüllüüddüür.r.

�� İİncelik modncelik modüüllüü, agregan, agreganıın incelin inceliğği i veya kabalveya kabalığıığı hakkhakkıında genel bir nda genel bir fikir vermesine rafikir vermesine rağğmen, agreganmen, agreganıın n tane datane dağığıllıımmıı hakkhakkıında bir bilgi nda bir bilgi vermemektedir. vermemektedir.

�� FarklFarklıı gradasyonagradasyona sahip agregalar sahip agregalar aynaynıı incelik modincelik modüüllüü dedeğğerine sahip erine sahip olabilir. olabilir.

Page 87: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGAİİNCELNCELİİK MODK MODÜÜLLÜÜ

�� Taneler inceleTaneler inceleşştiktikççe ve boyutlare ve boyutlarıı kküçüüçük olan tanelerin miktark olan tanelerin miktarııarttarttııkkçça bu karakteristik ka bu karakteristik küçüüçük dek değğerler almaktaderler almaktadıır. r.

�� Malzemede iri tanelerin miktarMalzemede iri tanelerin miktarıınnıın artmasn artmasıı ise incelik modise incelik modüüllüünnüün n bbüüyyüük dek değğerler almaserler almasıına neden olur. na neden olur.

�� KarKarışıışım oranlarm oranlarıınnıı deneme sdeneme sıınama yolu ile ararken incelik modnama yolu ile ararken incelik modüüllüüdedeğğerlerinden yararlanerlerinden yararlanıılabilir.labilir.

�� İİncelik modncelik modüüllüü, ayn, aynıı kaynaktan sakaynaktan sağğlanan agregadaki klanan agregadaki küçüüçük k dedeğğiişşkenlikleri tespit ikenlikleri tespit iççin kullanin kullanıılabilir. Ancak, farkllabilir. Ancak, farklıı iki kaynaktan iki kaynaktan sasağğlanan agregalarlanan agregalarıın tane dan tane dağığıllıımlarmlarıınnıı karkarşışılalaşşttıırmakta rmakta kullankullanıılamaz.lamaz.

Page 88: Doç. Dr. Halit YAZICI

�� TTüürk standartlarrk standartlarıında agregannda agreganıın incelik modn incelik modüüllüünnüün hangi sn hangi sıınnıırlar rlar arasarasıında olmasnda olmasıı gerektigerektiğğine dair bir bilgi yoktur.ine dair bir bilgi yoktur.

AGREGAAGREGAİİNCELNCELİİK MODK MODÜÜLLÜÜ

�� BazBazıı standartlar, betonun karstandartlar, betonun karışıışım tasarm tasarıımmıında incelik modnda incelik modüüllüü ile ile ilgili bazilgili bazıı kkııssııtlamalar getirilmitlamalar getirilmişştir. tir.

�� ÖÖrnerneğğin, ASTM C33, ince agreganin, ASTM C33, ince agreganıın incelik modn incelik modüüllüünde 0.2 den nde 0.2 den daha fazla oranda dedaha fazla oranda değğiişşkenlik olmamaskenlik olmamasıınnıı ister. ister.

�� Daha bDaha büüyyüük dek değğiişşkenlikler, ikenlikler, işşlenebilirlikte kabul edilemez lenebilirlikte kabul edilemez dedeğğiişşkenliklere neden oldukenliklere neden olduğğu ve bileu ve bileşşenlerin oranlanmasenlerin oranlanmasıında yeni nda yeni bir ayarlanma yapbir ayarlanma yapıılmaslmasıınnıı gerektirir. gerektirir.

�� Bir diBir diğğer ser sıınnıırlamada rlamada ASTMASTM’’dede belirtilen, ince agreganbelirtilen, ince agreganıın incelik n incelik modmodüüllüünnüün 2.3 den yn 2.3 den yüüksek ve 3.1 den dksek ve 3.1 den düüşşüük olmask olmasııddıır. r.

Page 89: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGAGranGranüülometrilometri BileBileşşimi imi -- Islatma Suyu Islatma Suyu İİlilişşkisikisi

�� Betonun teknik Betonun teknik öözelliklerini etkileyen en zelliklerini etkileyen en öönemli birlenemli birleşşim im parametresi su/parametresi su/ççimento oranimento oranııddıır. r.

�� Su miktarSu miktarıınnıı etkileyen faktetkileyen faktöör ise betonun ir ise betonun işşlenebilir nitelilenebilir niteliğğe e sahip olmassahip olmasıı geregereğğidir. Bu nedenle agreganidir. Bu nedenle agreganıın mevcut su in mevcut su iççerieriğği i ve ve grangranüülometrisilometrisi öönemlidir.nemlidir.

S/S/ÇÇ= 0,40= 0,40

Page 90: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGAGranGranüülometrilometri BileBileşşimi imi -- Islatma Suyu Islatma Suyu İİlilişşkisikisi

Emme kapasitesi

Etkili emme

Yüzey nemi

(a) Fırın kurusu

(c)Kuru yüzey doygun

Değişik nem koşullarındaki granit agregası

(b) Hava kurusu

(d) Islak

�� AgreganAgreganıın n ııslatma suyunu belirleyen slatma suyunu belirleyen öözellikler ise; agregalarzellikler ise; agregalarıın n mevcut su imevcut su iççerieriğği ve i ve grangranüülometrisidirlometrisidir..

Page 91: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGAGranGranüülometrilometri BileBileşşimi imi -- Islatma Suyu Islatma Suyu İİlilişşkisikisi

�� Tamamen Kuru TanelerTamamen Kuru TanelerBu durumda agrega tanelerinde Bu durumda agrega tanelerinde hihiçç su bulunmamaktadsu bulunmamaktadıır. Br. Bööyle bir yle bir durum, agrega durum, agrega öörneklerini etrneklerini etüüvde vde 100100--110 110 °°°°°°°°C 'de tutarak elde edilir C 'de tutarak elde edilir

Page 92: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGAGranGranüülometrilometri BileBileşşimi imi -- Islatma Suyu Islatma Suyu İİlilişşkisikisi

�� Kuru YKuru Yüüzeyli Taneler zeyli Taneler tanelerin ytanelerin yüüzeyi kurudur ancak zeyi kurudur ancak tanelerin itanelerin iççindeki boindeki boşşluklarluklarıın bir n bir kkıısmsmıı su ile doludur su ile doludur

Page 93: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGAAGREGAGranGranüülometrilometri BileBileşşimi imi -- Islatma Suyu Islatma Suyu İİlilişşkisikisi

�� Kuru YKuru Yüüzeyli Doygun Taneler zeyli Doygun Taneler Bu durumdaki agregalarBu durumdaki agregalarıın yn yüüzeyleri zeyleri kuru, ikuru, içç boboşşluklarluklarıı tamamen su ile tamamen su ile doludur.doludur.

Page 94: Doç. Dr. Halit YAZICI

AGREGALARAGREGALAR--11İİNNŞŞ2024 YAPI MALZEMES2024 YAPI MALZEMESİİ IIII

Dokuz Eylül Üniversitesi

İnşaat Mühendisliği Bölümü

DoDoDoDoçççç.... Dr. Dr. Dr. Dr. Halit YAZICI

http://kisi.deu.edu.tr/halit.yazici