BOS

DSK SRCLERHafza KartlarKart OkuyucularFlash Bellekler

Hafza kartlar flash bellekler gibi verileri kalc olarak depolayan kullanm kolay ve tanabilir hafza birimleridir. Cep telefonlar, bilgisayarlar, dijital fotoraf makineleri, kameralar, mzik setleri, mp3 alarlar gibi birok dijital cihazda kullanlr. Flash bellekler ile hafza kartlarnn, hafza yaplar ayndr. Hafza kartlar kendi aralarnda arayz , hz, paket, gvenlik ve kapasite farklar bulunmaktadr. 1-Hafza Kartlar

Tm kart eitleri temelde flash hafza yapsn kullanr. Aralarnda paket, pin ve veri gvenlii teknii asndan farkllklar bulunmaktadr. Temelde ayn ii grmelerine ve ayn yapya sahip olmalarna ramen gnmzde birok eit hafza kart vardr. MS (Memory Stick) MMC (multimedia card)SD (secure digital card) CF (CompactFlash)

Hafza Kart eitleri Memory Sticke, patentli bir marka olduundan sadece markal rnlerde rastlanmaktadr. Memory Stick tanabilir bir bellek kart formatdr. Kk ve hafif bir yapya sahip olan Memory Stick kartlar, dijital rnlerle birlikte veya adaptr ve kart okuyucu ile kullanlabilir.

1-MS (Memory Stick)

MMC (multi media card), saysal depolama aygtdr. Hafza kapasiteleri 2 MB ile 4GB arasndadr.

MMCler en yaygn olarak dijital kameralar, Mp3 oynatclar ve cep telefonlarnda kullanlmaktadr. 2-MMC (multimedia card)

MMC kart yapsn temel alr. Secure digital ismi, donanmsal olarak ierdii digital rights management (DRM) fonksiyonundan ileri gelmektedir. indeki, kullanc tarafndan grlemeyen bir hafza alan, yasal olmayan dosyalarn kullanmn engellemek iin ayrlmtr. Genellikle dijital kameralar, mp3 alclar ve PDA, pek ok alan iin SD karta ihtiya duymaktadr. 3-SD (secure digital card)

Bir flash bellek eididir. zerinde kendi kontrolcs bulunduundan, performans reticisine gre deiir. 4-CF (CompactFlash)

Kapasite :Hafza kartnn depolayaca veri miktar asndan nemlidir. Birimi GB cinsindendir.

Okuma/yazma hz :Hafza kartnn performansn gsteren en nemli kriterdir. zellikle kameralarda gerek zamanl kaliteli grntleri kaydetme ve fotoraf makinelerinde yksek znrlkte ardk resim ekme gibi durumlarda hafza kartnn hz, performans dorudan etkilemektedir.

Gvenlik: Verilerin yazmaya, silmeye ve okunmaya (kopyalama) kar korumaya sahip olmas kiisel veriler asndan nemlidir. Hafza Kartlar ile lgili Temel Kavramlar

Hafza kartlarn okumak ve yazmak iin kullanlan donanm birimleridir. eitli arabirimlere sahip hafza kartlarn, USB arabirime evirerek tpk flash bellek gibi kullanmna imkn verir. Kart Okuyucular :

Flash bellekler verileri kalc olarak depolayan tanabilir, birok ortam tarafndan desteklenen ve kullanlan hafza birimleridir. Bellekler zerinde verilerin saklanma sreleri sonsuz deildir. Bu sre tipik olarak 10 yl civarndadr. Bu hafza eitleri bata bilgisayarlar olmak zere; cep telefonlar, cep bilgisayarlar, kameralar, televizyonlar, fotoraf makineleri ve mzik setleri gibi birok dijital cihazda kullanlmaktadr. 3-Flash Bellekler

Kapasite :Tm hafza eitleri gibi flash belleklerde veri depolama bykl kapasite ile ilgilidir. Kapasitesi birimi GB cinsindendir. Deeri kadar veri depolar. letim sistemi destei :Birok bellek Linux, WinXP SP1, SP2, WinVista ve Win 7 iletim sistemleri ile sorunsuz almaktadr.

Balant hz :Flash bellekler USB portlara baland iin desteklenen USB arabirim hz (versiyonu) iletimin bant genilii asndan nemlidir. USB nin 1.0, 1.1, 2.0, 3.0 gibi tipleri bulunmaktadr. Flash bellekler sper hzl moda gnmzde 3.0 tipini kullanmaktadr.

Okuma/yazma hz :Flash bellein performansn gsteren nemli bir parametredir. Okuma yazma hz yksek bellekler dk olanlara gre daha hzl alacaktr.

Gvenlik :Verilerin bata kopyalama olmak zere evresel faktrlerden s ve suya dme gvenliine de sahip olmas gerekmektedir.

Flash Belleklerle lgili Temel Kavramlar

BOSBasic Input Output System (temel giri k sistemi)BOSBilgisayar alrken; Hangi aygtlarn, hangi sraya gre okunmas gerektiini, Hangi kartlarn altrlp altrlamayacan, Hangi aygta ne kadar gerilim verilmesi gerektii

gibi konularla birlikte birok uygulamay yapabilen bir paradr. BOSTeknik olarak baktmz zaman BIOSlar, hafza entegrelerinin stne ana kart ile uyumlu alabilecek ekilde eitli yazlmlarn monte edilmesi sonucu oluur. ROM (Read Only Memory- Sadece Okunabilir Bellek) olarak kullanlan blmlerinde, firmalar tarafndan yklenen ve zel mdahale haricinde iindeki bilgileri silinemeyen bir yapya sahiptir. BIOS hafzasndaki bilgiler elektrik gittii zaman bile silinmez. BIOS iindeki bilgileri koruyan bir pil bulunmaktadr. Bu pil karldnda veya BIOS bilgileri reset ilemi gerekletirildiinde, kalc blge ROM haricindeki veriler tekrar fabrika k ayarlarna dndrlmektedir. POSTUN ALIMASI

G dmesine basldktan sonra BIOSun bilgisayar snad bir ekran karmza gelir. Bu ekrana POST ekran deriz.

POST ekrannda ; lemcimizin hz, Bellek miktar Veri saklama cihazlar gibi bilgiler karmza gelir.

Tam bu esnada, ekrann altnda .Press DEL to Enter Setup (Setup Ekranna Girmek iin DEL,F2,F10 Tuuna Basnz.)ifadesi belirir. BOSA GR N KULLANILAN TULARFarkl ana kart reticilerinde BIOSa girmek iin gereken tu kombinasyonu farkl olabilir. Genelde DEL tuunu kullanlrken baz ana kartlarda F1,F2,F10 tular kullanlabilir. BIOSa girmek iin kullanacanz tu(lar) POST ekrannda belirtilir. BIOSta Yaplan Deiikliklerin Kaydedilmesi

BIOS, ROM ierisinde bulunan bir yazlmdr. ROM ise sadece okunabilir bir bellek olduu iin hibir deiiklik kaydedilemez. Bu yzden BIOS zerinde yaptmz deiikliklerin bir yere kaydedilmesi gerekir. BIOSta ayarlar deitirdiimizde bu ayarlar CMOS (Complenmentary Metal Oxide Semiconductor - Elenik Metal Oksit Yariletken) denilen bir bellek eidine kaydedilir. Bir pil ile CMOS srekli beslenir ve kaydedilen ayarlarn burada srekli kalmas salanr. BIOS YAPILANDIRMASI BIOS mensne giri yaptktan sonra ayarlamalar yapabileceimiz ana men karmza gelmektedir. Bunlar yle sralayabiliriz: MANADVANCEDSECURTYBOOT1- Main: Basit ayarlamalar ve bilgilerin bulunduu men. Alt menleri aadaki gibidir:

System Time: Saat ayarn buradan yapabilirsiniz. System Date: Tarih ayarn buradan yapabilirsiniz. Primary Master: Birinci blmn ilk srcsdr. Primary Slave: Birinci blmn ikinci srcsdr. Keyboard Features: Klavye ayarlar buradan yaplmaktadr (F ya da Q). System Memory: BIOS deitirilemez hafza bykldr. Extended Memory: BIOS ek hafza bykldr.

2-Advanced: Gelimi BIOS ayarlar bu blmde yaplmaktadr.

Internal Mouse: Dokunmatik mouse ayar (Touch Pad). LCD Panel View Expansion: LCD monitrler iin gelitirilmi grnt zelliidir. Silent Boot: Al zellikleri buradan belirlenir. Logo al, yazl al ve siyah ekran al olarak blme ayrlr. USB Operation Mode: Usb hznz buradan ayarlaynz. USB 2.0 ve 1.1 olmak zere iki seenek mevcuttur. Yeni ana kartlarn hepsi USB 2.0 standardna gre yaplmaktadr. Remote Power On: Lan zerinden bilgisayar amanz salamak iin kullanlr. Legacy USB Support: USB veri yolu desteidir. 3- Security: BIOS gvenlik ayarlar bu blmden yaplmaktadr.

Set Supervisor Password: Bu ifre ile BIOS ayar mensne sadece ifreyi bilen kullanclar girebilecektir. Varsaylan yani ilk ayarlarda ifre yoktur.

Set User Password: Bu ifre ise sadece men eriim ifresidir. Bir kez girildikten sonra deiiklik yapmak iin bir daha sorulmaz. Bu ifreden nce supervisor ifresi belirlenmelidir. Bu ifre ile giri yapld zaman baz menler aktif olmayacaktr.

Password On Boot: Bu ayar aktifletirildii zaman, bilgisayar boot mensne girilmese bile alrken ifre girmeden devam edemezsiniz. Bilgisayar amak iin yukardaki oluturduunuz ifrelerden (Supervisor/User Password) birini girmeniz yeterlidir. Fixed Disk Boot Sector: Boot sektr virslerine kar koruma salamaktadr. Write Protect aktif iken koruma aktifleir. 4-BOOTBoot: Bilgisayarn al srasnda hangi srclerin hangi sraya gre okunmas gerektiini bu blm belirler. Diskette Drive, ATAPI CD-ROM Drive, Network, Hard Drive gibi seeneklere sahiptir. Bunlardan hangisinin nce balamasn istiyorsak onu ilk sraya tamalyz. **SIRALAMA YANLI YAPILIR SE; BLGSAYAR MAV EKRAN HATASI VEREREK KURULUM TAMAMLANMAZ.Post Ekran POST (power on self test) bir bilgisayarn iletim sistemi yklenmesinden nce gerekletirdii bir dizi ilemdir.

BIOS tarafndan gerekletirilen ilemler, adndan anlalaca gibi alta yaplan testleri ierir. Bu testler bilgisayarn arasnda sistem bileenleri ve bellek miktar gibilerinin belirlenmesi, BIOSta bir sorun olup olmad gibi grevlerden oluur. Post Ekran

Cmos Setup

CMOS, BIOS verilerini tutan yar iletkene verilen isimdir. BIOS Setup' ilk atnzda ekrana gelen menye de CMOS Setup ad verilir.

Klavyedeki yn tular ile buradaki seeneklerden birinin zerine gelip ENTER tuuna bastnzda ya alt menlere geilir ya da bu seenekler birer komutsa bu komut yerine getirilir. BIOS Setup'n tm pencerelerinde olduu gibi bu pencereden de ESC tuuna basarak kabileceiniz gibi F10 tuuna basarak yaptnz deiiklikleri kaydederek de kabilirsiniz. Standard CMOS Setup EKRANI

1- Standard CMOS Setup EKRANI Ana menden bu blme girdiinizde temel sistem aya 1- Date/Time: 2- Sabit diskler: BIOS altnda IDE disketlerinizin ayarlarn "Hard Disks" adl bu blmde grebilirsiniz. Ancak sisteminizdeki IDE CD srcler veya SCSI srcler burada grnmez. Burada disklerinizin MODE bilgisini tm disk srcleriniz iin AUTO olarak semenizi neririz. 1- Standard CMOS Setup EKRANI 3- Video: Bu, monitrnzn tipi ile ilgili bir ayardr.

4- Halt-On: POST srasnda bir donanm hatas ile karlalrsa sistem durur. Halt-On seenei ile baz hatalarn dikkate alnmamasn, POST ileminin devam ederek sistemin almasn syleyebilirsiniz. Bu seenekler aadaki gibidir: No errors POST: Hibir hatada durmaz. All errors BIOS: Bir hata tespit ettiinde durur ve size bu hatay dzeltmeniz iin uyarda bulunur. All, But Keyboard POST: Klavye hatalar dndaki hatalarda durur. All, But Diskette POST: Disket src hatalar dndaki hatalarda durur. All, But Disk/Key POST: Klavye ve disket src hatalar dndaki hatalarda durur.

5- Bellek Bilgileri: Bu alandaki bilgilerde deiiklik yapamazsnz. Burada geleneksel (base), uzatlm (extended) ve dier bellek kapasiteleri hakknda bilgi yer alr. 2- BIOS Features Setup

CPU Internal Core Speed : Bu saydaki ekran grntsnde grlmese de baz ana kartlarn zelliine bal olarak burada ilemcinin hz grnr (233MHz, 300MHz gibi). Virus Warning : Bu seenek "Enabled" konumuna getirilmise diskin boot sektrnde veya blmeleme tablosunda (partition table), kazara veya virsler marifeti ile deiiklik yaplmasn engeller. CPU Internal Cache: Sisteminizin performansn artrmak iin bu seenei srekli "Enabled" konumunda tutmalsnz. BIOS Update: BIOS yongas ile btnleik BIOS gncelleme modlnn ilemciye gerekli bilgileri iletmesini salar. Enabled konumunda durmaldr. CPU Fast String: Performans artrr. Bu yzden "Enabled" konumda olmas gerekir. Baz BIOS'larda bulunmayabilir. Quick Power On Self Test: POST ileminin 4 kez yerine (baz PC'lerde 3 kez) bir kez yaplmasn salar. Sistemin hzl almasn salamak iin "Enabled" konumuna getirebilirsiniz. Boot Sequence: BIOS'larda sistemin CD-ROM'dan veya dier srclerden almas iin CD-ROM, E, F, LS/ZIP gibi seenekler de bulunur. HDD Sequence SCSI/IDE First: Baz yeni BIOS'larda SCSI ve IDE diskleri bir arada kullananlar iin konulan bu yeni seenek SCSI'ye ayarlandnda sistemin SCSI srcler zerinde birden fazla iletim sisteminin boot edilmesinde fayda vardr. 3- Chipset Features Setup

Bu men chipsete ve ana kart zerindeki paralara ait zellikleri deitirmenizi salar. 4- Power Management Setup

Power Management: G ynetim modlarnn ana denetim masasdr Ayar; "Max Saving"e getirirseniz sistem ksa bir sre kullanlmadan durursa g tasarruf moduna geer "Min Saving"de de ayn ilem olur ama bu sefer sistem g tasarruf moduna daha uzun srede geer "Disabled" seenei tm g ynetim modunu tmyle devreden karr "User Define" seenei ise bu blmdeki dier seenekleri ayarlanabilir konuma getirerek kullancnn kendi tercihlerini yapabilmesini salar

PM Control By APM: Bu blmde g seenekleri ile ilgili ayarlar bulunmaktadr. Gelimi g seeneklerini (ACPI) ayarlayabilirsiniz. Sisteminizde gelimi g ynetimi yklyse bu seenei "Yes" olarak ayarlamak gten daha fazla tasarruf salar. 5- PNP/PCI Configuration Tak-altr (PnP) destei olan aygtlar ve PCI veri yolu ile ilgili ayarlarn bulunduu blmdr.

6- Integrated Peripherals Bu blmde ana kart zerinde bulunan donanm zelliklerini deitirebilirsiniz. rnein; on board modem, ses kart, ekran kart vb. aygtlarnz varsa onlarla ilgili ayarlar bu blmde yer alr. 7-Boot Setup

Bilgisayarn al srasnda (Boot) iletim sisteminin hangi aygt zerinden balatlaca belirlenir.Bir bilgisayara iletim sistemi yklenmesi gereken durumlarda, al srasn boot zellii sahip CD, DVD, flash bellee gre deitirerek kurulumu gerekletirebiliriz.

8- Dier BIOS Seenekleri

Load BIOS Defaults: Tm yksek performans zelliklerini kapatan bu seenek, BIOS ayarlar ile ilgili herhangi ciddi bir problem ile karlatnzda kullanlr. Bios ayarlar default olarak yklenir.

Load Setup Defaults: Bu BIOS'un optimize edilmi fabrika ayarlarn ykler.

Supervisor/User Password: Supervisor Password, hem BIOS Setup'a hem de sisteme ifre koyar.

HDD Low Level Format: Baz BIOS'larda bulunan bu seenek sabit diske dk seviyeli format atar Genellikle arzal sektrlerin (bad sector) kurtarlmaya alld durumlarda kullanlr.

Save & Exit Setup:F10 yada save&exit tklanarak yaplan deiiklikler kaydedilir ve klr.

Exit Without Saving: Yaptnz deiiklikleri kaydetmeden klr.Hata Mesajlar

1-Sesli Hata Mesajlar :Sesli hata mesajlarn sistem hoparlrnden duyarz.

Hata Mesajlar

2-Yazl Hata Mesajlar BIOS ROM Checksum Error - System Halted: BIOS ipindeki bir hatay gsterir. ipte fiziksel bir hata veya BIOS yazlmnda bozukluk olabilir. Sisteminizi yeni bir BIOS ile update ediniz, sorun devam ediyorsa yeni bir BIOS ipi edinmeniz gerekiyor.

CMOS Battery Failed: BIOS piliniz bitmi veya bitmek zere. Pilin trn belirleyip en yakn zamanda yeni pil ile deitiriniz.

CMOS Checksum Error - Defaults Loaded: Herhangi bir nedenden dolay BIOS ayarlarnzda bozukluk olumu (byk ihtimalle bitmek zere olan BIOS pili yznden).Varsaylan ayarlar yklenerek sisteminizin zarar grmesi engellenmi olur.

Floppy Disk(s) Fail: Sisteminize takl bulunan disket src(ler) ile BIOStaki disket src ayarlar birbirini tutmuyor.

Keyboard Error Or No Keyboard Present: Bu mesaj genellikle Press F1 to continue diye devam eder. Siz de takl olmayan ya da u anda almamakta olan klavyenin F1 tuuna basarak hatadan kurtulabilir veya yeni bir klavye takarak ileme devam edebilirsiniz. Klavye balantsn kontrol ediniz.

Hata Mesajlar

2-Yazl Hata Mesajlar Memory Test Fail: BIOStaki bellek ayarlarnzda olabilecek bir problemden kaynaklanabildii gibi bellek modllerinizdeki ksmi arza nedeniyle de ortaya kabilir.

Hard Disk(s) Fail: Sisteminizde mevcut disk(ler)le BIOSta belirtilmi disk ayarlar birbirini tutmuyor demektir. BIOStan disk ayarlarna baknz, master/slave ayarlarn kontrol ediniz. Sorun devam ediyorsa disk srcnzde fiziksel bir bozukluk olma ihtimali yksektir.

BIOS ROM checksum error - System halted: BIOS ipindeki bir hatay gsterir. ipte fiziksel hata veya BIOS yazlmnda bozukluk olabilir. Sisteminizi yeni bir BIOS ile update ediniz, sorun devam ediyorsa yeni bir BIOS ipi edinmeniz gerekecek.

Hata Mesajlarnn Bulunmas

Bir uzun iki ksa bip: Ekran kartnzda bir sorun var. Ekran kart kablosu yerinden km olabilir ya da ekran kartnz bozuk.

Tek ksa bip: Ana kartn bellek tazeleme devresi sorunlu demektir.

CMOS battery has failed: CMOS pili zayflam. Deimesi gerekir.

CMOS checksum error: CMOSun bozulduunu gsterir (CMOS pili bozuk veya zayf olabilir.).

Disk boot failure, insert system disk and press enter: Sistem boot edemiyor. HDD balantsnda sorun olabilir, HDD aktif partition tanmlanmam olabilir, BIOStan HDD tanmlanmam olabilir, HDD bozuk olabilir, sabit diskinizdeki system dosyalar silinmi olabilir.

Keyboard error: Sisteme bal bir klavye yok. Klavyenin kablosu hatal taklm olabilir, klavye bozuk olabilir, klavye giriinde sorun olabilir.

Primary Slave Failed: Hatal sabit disk tantm ya da daha nceden bilgisayara takl olup daha sonra karlan ve BIOStan kaldrlmayan sabit diskler sz konusu olunca byle yapar.

Floppy Disk Failed: Disket srcnze eriilemiyor. Kablolarnn dzgn taklp taklmadndan emin olun. Eer deitirince de hata devam ediyorsa srcnzde sorun vardr.

Cache memmory bad, or not enabled cache !: Cache bellek bozulmu olabilir ya da cache bellek ana kart ile uyumsuz.

DMA Error: Dorudan Eriimli Bellek devrelerinde sorun var. Ana kart deitirin.