เจาะลึก IT Governance Implementation และ บทวิเคราะห์ CobiT ... · 1/26 ตีพิมพ์ลงในจุลสาร สตท. ฉบับที่
Green Research ฉบับที่ 26
description
Transcript of Green Research ฉบับที่ 26
เรองเดนประจ�ำฉบบ
• ขยะอเลกทรอนกสปญหำสงแวดลอมจำกสงคมเทคโนโลย 1
•ควำมหลำกหลำยทำงชวภำพในเมอง 5
• ตำงชำตสะดดตำงำนวจยเดกไทยมงแกไขสงแวดลอมทองถน 9
•แนวคดCSRชวยแกปญหำสงแวดลอมไทยไดจรงหรอไม 11
ตดตำมเฝำระวง
• กำรเฝำระวงโรคเหตสงแวดลอม 13
• กำรส�ำรวจกำรปนเปอนของสำรพษทมำกบน�ำมนรวในอำวไทย 16
กำวหนำพฒนำ
• บทบำทAECตองไมละเลยทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม 18
• แนวคดสอธรรมชำตและสงแวดลอมในชมชนพฒนำเดกไดมำกกวำทคด 21
•เศรษฐกจ-สงแวดลอมตองพฒนำคขนำน 25
• ทศทำงกำรวจยทตอบโจทยปญหำสงแวดลอม 27
•กำรเลอกใชGreentechnology 30
พงพำธรรมชำต
• จรยธรรมกบสงแวดลอม 32
ERTCFocus
• ธรรมำภบำลสงแวดลอม 34
wwwdeqp.go.th/website/20/
สวสดคะ กลบมาพบกนอกครงฉบบนกบการเรมตนป 2557ซงยงคงมประเดนดานงานวจย
สงแวดลอม และการตดตามเฝาระวงสงแวดลอมของประเทศไทยในหลายๆ เรองทนาสนใจ โดยในฉบบนประเดน
เรอง“ขยะอเลกทรอนกสกบปญหาสงแวดลอมจากสงคมเทคโนโลย”เปนประเดนททางทมงานจะน�ามาเสนอใหผ
อานไดรบทราบขอมลเบองตนกอนทเราจะมงานวจยทมรายละเอยดมากกวานกลบมาน�าเสนออกครงประเทศไทย
จดเปนประเทศทรบเทคโนโลยมาจากทวโลก โดยเฉพาะเทคโนโลยทางดานอเลกทรอนกส เชน โทรศพทมอถอ
โทรทศนLCD,LEDคอมพวเตอรเครองใชไฟฟาและชนสวนอเลกทรอนกสตางๆแตเมอเทคโนโลยเหลานนหมด
อายการใชงานการทงขยะอเลกทรอนกสเหลานคอผลกระทบทเกดขนในอนาคตกบประเทศไทยอยางหลกเลยง
ไมได
ตวอยางลาสดทสรางผลกระทบชดเจนคอมลพษทางน�ากรณปลาตายเปนแพตามล�าน�าเจาพระยา
ซงกอผลกระทบตอคนนบลานคน ไมใชเฉพาะผเลยงปลาแตผทจ�าเปนตองบรโภคน�าจากแมน�าไมวาทางตรงหรอ
ทางออมและกแนนอนคงไมพนโรงงานอตสาหกรรมซงเปนลกษณะอตสาหกรรมเกาไมมความตงใจจรงกบการ
ลงทนดานการก�าจดของเสยและมลพษทางอเลกทรอนกส หรออาจจะเกดจากการทงขยะอเลกทรอนกสจาก
ผใชงานดวย
ปจจบนการลงทนจากสงเหลานประเทศไทยซงปจจบนมกฎหมายหรอระเบยบควบคมทางสงแวดลอม
อยพอสมควรจะมการน�ามาบงคบใชหรอไดรบความรวมมอจากผผลตและผใชมากนอยแคไหนนนนบเปนประเดน
ทนาตดตามวาทศทางดงกลาวจะสงผลในอนาคตดานสงแวดลอมยางไรบางทงหมดนเปนเพยงการหยบยกตวอยาง
บางสวนหากมรายงานวจยเรองดงกลาวทนาสนใจทางบรรณาธการจะน�าเสนอใหผอานไดรบทราบในโอกาสตอไป
นะคะและนอกจากนทมงานไดรวบรวมบทความอนๆทนาสนใจไวใหไดตดตามกนเชนเคยแลวพบกนใหมกบการเกาะ
ตดประเดนทนาสนใจอกครงคะ
ContentEditor’s Talk [บรรณาธการ ชวนคย]
GREENResearch
Journal
2014
March
No.26
คณะผจดท�ำ ศนยวจยและฝกอบรมดำนสงแวดลอมกรมสงเสรมคณภำพสงแวดลอมกระทรวงทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม เทคโนธำนต�ำบลคลองหำ
อ�ำเภอคลองหลวงจงหวดปทมธำน12120โทรศพท02-577-4182-9โทรสำร0-2577-1138
ทปรกษำจตพรบรษพฒน,เสรมยศสมมน,สากลฐนะกลบรรณำธกำรบรหำรสวรรณาเตยรถสวรรณบรรณำธกำรณฐพลตยชรวงศ
กองบรรณำธกำรโสฬสขนธเครอ,นตยานกระนาดมลน,ศรนภาศรทองทม,หทยรตนการเวทย,เจนวทยวงษศานน,ปญจาใยถาวร,จนดารตนเรองโชตวทย,อาทตยาพาม
เรองเดนประจ�ำฉบบ
ดวยความหลากหลายของเทคโนโลยทมพฒนาการอยางรวดเรว จงเปนเหต
ใหการบรโภคสนคาอเลกทรอนกสเพมขนอยางไมหยดยง และกระจายไปสประชากรทก
ชนชนทงโทรศพทมอถอโทรทศนรนใหมคอมพวเตอรและอปกรณอเลกทรอนกสตางๆ
ประกอบกบการกาวกระโดดของภาคอตสาหกรรมอเลกทรอนกสทท�าใหการลาสมย ของ
อปกรณอเลกทรอนกสหลายชนดเปนไปอยางรวดเรวเชนกน
ในปหนงๆเราบรโภคสนคาประเภทอเลกทรอนกสกนมากนอยเพยงใดบางคน
อาจจะตอบวาเปลยนโทรศพทมอถอทกปเพราะรนใหมๆออกมาอยตลอดถาไมเปลยน
อาจจะตกเทรนด โดยเฉพาะโทรทศนจอแอลซดทมราคาต�าลงจนนาตกใจ ยงไมรวม
คอมพวเตอรทหลายทานมไวในครอบครองทงพซและโนตบค ผลตภณฑอเลกทรอนกส
เหลานหลายทานกใชไดไมเตมประสทธภาพหรอเตมอายสนคานกกอาจจะเปลยนใหม
เรามกจะหาซอมาใชกนมากมายโดยไมไดค�านงถงวาผลตภณฑเหลานจะเสอมสภาพการ
ใชงานเมอใดและจะน�าไปก�าจดทงอยางไร เพอไมกอใหเกดอนตรายตอสขภาพของ
ประชาชนและผลเสยตอสงแวดลอมนนท�าใหเราเขาไปมสวนรวมอยางไมตงใจในการสราง
กองภเขาใหญทชอ“ขยะอเลกทรอนกส”
ในวกพเดยสารานกรมเสร ใหความหมายไววา ขยะอเลกทรอนกส หรอ
“อเวสต”(e-waste)เปนของเสยทประกอบดวยเครองใชไฟฟาหรออปกรณอเลกทรอนกส
ทเสยหรอไมมคนตองการแลวขยะอเลกทรอนกสเปนประเดนวตกกงวลเนองจากชนสวน
หลายชนในอปกรณเหลานนถอวาเปนพษและไมสามารถยอยสลายตามธรรมชาตได
ความกาวล�าทางเทคโนโลยทกวนน ยงมสวนเรงใหสนคาอเลกทรอนกสอยในสภาพตกรน
เรวยงขน โดยเฉพาะเครองคอมพวเตอรสวนบคคลและโทรศพทมอถอ ซงมอตราการ
เปลยนเครองบอยทสดอายการใชงานของเครองคอมพวเตอรปจจบนอยระหวาง3-5ป
ขณะทโทรศพทมอถอมอายใชงานเฉลย18เดอนอายการใชงานบวกกบจ�านวนผใชเครอง
คอมพวเตอรและโทรศพทมอถอซงปจจบนมมากกวา1พนลานคนทวโลกนนก�าลงเปน
ปจจยทเพมขนของขยะอเลกทรอนกสไปพรอมๆกน
No.26 March 2014 Green Research 1
“ขยะอเลกทรอนกส” ปญหาสงแวดลอมจากสงคมเทคโนโลย
การบรโภคสนคาอเลกทรอนกสเพ มข นอย างไมหยดย ง และกระจายไปสประชากรทกชนชน ทงโทรศพทมอถอ โทรทศน รนใหม คอมพวเตอร และอปกรณอเลกทรอนกสตางๆ ประกอบกบการก าวกร ะโดดของภาคอตสาหกรรมอเลกทรอนกสททำาใหการลาสมย
เรองเดนประจ�ำฉบบ
ปจจบนปญหาขยะอเลกทรอนกสมอตราการเพมสงขนเปน
3 เทาของขยะมลฝอยในชมชน โดยเฉพาะขยะทมาจากผลตภณฑ
ดานเทคโนโลยตางๆเชนคอมพวเตอรโทรศพทมอถอทมอตราการ
เปลยนแปลงรนและตกรนอยตลอดเวลาท�าใหมการเลกใชและถกทง
เป นขยะสะสมเปนปรมาณมากตามความตองการของตลาด
นอกจากนประเทศไทยกลายเปนสวนหนงของปลายทางขยะ
อเลกทรอนกสจากทวโลก ซงถกแฝงมาในรปของการน�าเขาสนคา
คอมพวเตอรและโทรศพทมอถอทใชแลวจากตางประเทศ ซงมอาย
การใชงานสนและพรอมจะเปนขยะอเลกทรอนกสสรางปญหามลพษ
ตอไป
ถาหากใครเคยไปเดนทพนธทพยจะเหนวามคอมพวเตอร
มอสองวางขายเปนจ�านวนมากและคนกชอบซอเพราะราคาถกกวา
50-70%เลยทเดยว
วงจรชวตของอปกรณอเลกทรอนกส
ผ บรโภคผลตภณฑอเลกทรอนกสสวนมากไมทราบถง
มหนตภยรายแรงทมตอสขภาพและสงแวดลอมทเกดขนจากวงจร
ชวตของอปกรณอเลกทรอนกส เชน การใชสารพษทเปนอนตราย
อยางสารปรอทตะกวและสารทนไฟในกระบวนการผลตทสามารถ
กอใหเกดการปนเปอนสารพษในสงแวดลอมและสขภาพของคนงาน
อกทงเปนปญหาทเกดขนในระหวางขนตอนการรไซเคล และการ
ก�าจดอกดวย
ท�ำไมขยะอเลกทรอนกสจงมผลกระทบดำนสงแวดลอม?
เนองจากสวนประกอบของผลตภณฑอเลกทรอนกสมสาร
โลหะหนกทเปนอนตรายตอคณภาพชวตและสงแวดลอมซงสามารถ
จ�าแนกสารอนตรายทอยในผลตภณฑอเลกทรอนกส และเครองใช
ไฟฟาไวไดดงน
ตะกวเปนสวนประกอบในการบดกรแผนวงจรพมพและ
หลอดภาพรงสแคโทด (CRT) เปนตนโดยผลกระทบทเกดขนจะไป
ท�าลายระบบประสาทสวนกลางระบบโลหตการท�างานของไตการ
สบพนธ และมผลตอการพฒนาสมองของเดก และท�าลายระบบ
ประสาทระบบเลอดและระบบสบพนธในผใหญนอกจากนพษยง
สามารถสะสมไดในสงแวดลอมกอใหเกดผลเฉยบพลน หรอแบบ
เรอรงไดในพชและสตว
แคดเมยมมกพบในแผนวงจรพมพ ตวตานทาน และ
หลอดภาพรงสแคโทดเปนตนซงสารนจะสะสมในรางกายโดยเฉพาะ
ทไตท�าลายระบบประสาทสงผลตอพฒนาการและการมบตรหรอ
อาจมผลกระทบตอพนธกรรม
ปรอทมกพบในตวตดความรอนสวตซและจอแบนโดย
จะสงผลในการท�าลายอวยวะตางๆรวมทงสมองไตและเดกในครรภ
มารดาไดและถาลงสแหลงน�าจะเปลยนรปเปนMethylatedMercury
และตกตะกอนซงสะสมในสงมชวตไดงายและสะสมตอไปตามหวง
โซอาหาร
โครเมยมเฮกซำวำเลนใชในการปองกนการกดกรอนของ
แผนโลหะเคลอบสงกะสซงสามารถผานเขาสผนงเซลลไดงายจะสง
ผลในการท�าลายดเอนเอและเปนสารกอมะเรงส�าหรบมนษย
เบรลเลยม ใชในแผนวงจรหลก เปนการกอมะเรงโดย
เฉพาะมะเรงปอดโดยผทไดรบสารนอยางตอเนองจากการสดดมจะ
กลายเปนโรคBeryllicosisซงมผลกบปอดหากสมผสกจะท�าใหเกด
แผลทผวหนงอยางรนแรง
สำรหนใชในแผงวงจรซงท�าลายระบบประสาทผวหนง
และระบบการยอยอาหารหากไดรบปรมาณมากอาจท�าใหถงตายได
แบเรยมใชในแผนหนาของหลอดรงสแคโทดซงเปนสาร
ทมผลตอสมองท�าใหสมองบวมกลามเนอออนลาท�าลายหวใจตบ
และมาม
2 Green Research No.26 March 2014
ตวทนไฟท�ำจำกโบรมนใชในกลองพลาสตกของอปกรณ
อเลกทรอนกส แผงวงจร และตวเชอมตอ ซงเปนสารทมพษและ
สามารถสะสมไดในสงมชวตถามทองแดงรวมดวยจะเพมความเสยง
ในการเกดไดออกซนและฟวแรนระหวางการเผา เนองจากตวทนไฟ
ท�าจากโบรมนมอยหลายรปแบบ แบบทมอนตรายมากจะเปนโพล
โบรมเตดไบฟนล (Polybrominated Biphenyls-PBBs) ซงกอใหเกด
ไดออกซนสารกอใหเกดมะเรงท�าลายการท�างานของตบมผลกระทบ
ตอระบบประสาทและภมตานทานท�าใหการท�างานของตอมไทรอยด
ผดพลาด รวมถงระบบตอมไรทอสามารถสะสมในน�านมของมนษย
และกระแสเลอดสามารถถายทอดในหวงโซอาหาร
ตวอยำงสำรพษในขยะอเลกทรอนกส
ตะกวใชมากในแบตเตอรผสมในฉนวนสายไฟ(PVC)แผน
วงจรพมพ (ตะกวบดกร)ปรอทพบในเครองมอวดสวตซหลอดไฟ
Thermostatรเลยแคดเมยมใชในชนสวนอเลกทรอนกส IRDetector
จอภาพ รงสแคโทดผสมในพวซ แคดเมยม 6 ผงส ปองกนการ
กดกรอนในHeatExchangeคลอรนฉนวนสายไฟอารเซนก(สารหน)
ในอปกรณความถสง ในแผงวงจรไฟฟาของโทรศพทมอถอและ
คอมพวเตอร ซงโดยตวเองเปนสารพษอนตราย และถาไปรวมกบ
วสดมคาอนๆเชนทองแดงกจะท�าใหทองแดงปนเปอนอนตรายไป
ดวย
กำรรบมอกบปญหำขยะอเลกทรอนกส
ขณะททวโลกตนตวการรบมอขยะอเลกทรอนกส สหภาพ
ยโรปไดออกระเบยบวาดวยเศษซากผลตภณฑเครองใชไฟฟาและ
อเลกทรอนกส(WasteElectricalandElectronicEquipment:WEEE)
และระเบยบวาดวยการจ�ากดการใชสารอนตรายบางชนดใน
ผลตภณฑไฟฟาและอเลกทรอนกส(TheRestrictionoftheuseof
certainHazardousSubstanceinelectricalandelectronicequipment:
RoHS)โดยใชบงคบกบผน�าเขาสนคาดงกลาวและมผลบงคบใชตงแต
ป2549ซงก�าหนดใหผผลตอปกรณตองรบภาระคาใชจายในการเกบ
รวบรวมกคนและก�าจดอปกรณทผบรโภคไมใชงานแลวเพอรณรงค
ใหผบรโภคตระหนกถงผลกระทบจากการทงอปกรณทยงสามารถใช
งานไดตอไป หรออปกรณทไมสามารถใชงานไดแลวใหน�าอปกรณ
เหลานกลบไปใชใหมหรอน�าไปรไซเคลอยางถกวธและการรณรงค
ใหบรษทผผลตอปกรณอเลกทรอนกสใหพจารณาและปรบปรงการ
พฒนานวตกรรมใหมๆใหเปนมตรกบสงแวดลอมใหมากขน
ดวยเหตดงกลาวประเทศทพฒนาแลวจงมการสงออกขยะ
อเลกทรอนกสไปยงประเทศก�าลงพฒนาเปนประจ�า ซงยงไมม
กฎหมายหรอไมมการบงคบใชกฎหมายเพอคมครองคนงานและ
สงแวดลอม ทงการรไซเคลขยะในประเทศก�าลงพฒนายงมตนทน
ถกกวาเชนตนทนการรไซเคลกระจกจากจอคอมพวเตอรในสหรฐฯ
คดเปน0.5เหรยญตอน�าหนก1ปอนดเทยบกบ0.05เหรยญใน
ประเทศจน และหลายครงการสงออกดงกลาวเปนการละเมด
อนสญญาบาเซล(มาตรการสกดกนการลกลอบเคลอนยายซากขยะ
อเลกทรอนกสไปทงในประเทศอน) และจากการตรวจสอบทาเรอ
18แหงในยโรปเมอป2548พบวามากถงรอยละ47ของขยะเหลาน
ซงรวมทงขยะอเลกทรอนกสถกสงออกไปอยางผดกฎหมาย เฉพาะ
ในองกฤษขยะอเลกทรอนกสอยางนอย 23,000 เมตรกตนถกสง
ออกอยางผดกฎหมายโดยไมมการระบวาเปนสนคาประเภทใดในป
2546ทสงไปยงตะวนออกไกลไมวาจะเปนอนเดยแอฟรกาและจน
ในสหรฐฯประมาณกนวารอยละ50-80ของขยะทถกรวบรวมเพอ
การรไซเคลกจะถกสงออกไปในลกษณะเดยวกนแตการกระท�าเชน
นถอวาถกกฎหมายเพราะวาสหรฐฯไมไดใหสตยาบนรบรองอนสญญา
บาเซลเมอขยะอเลกทรอนกสก�าลงเปนปญหาส�าคญกบสงแวดลอม
องคการสหประชาชาตจงไดรเรม“โครงการเพอสงแวดลอมโครงการใหม
เพอแกปญหาขยะอเลกทรอนกส”(SolvingtheE-WasteProblem:StEP)
ขนมาเพอรณรงคลดปญหาขยะอเลกทรอนกสทเกดขนทวโลกภายใต
ความรวมมอทงจากหนวยงานของภาครฐและเอกชนทเขารวมโครงการ
อาท บรษทไมโครซอฟท บรษทอรคสน บรษทฮวเลตตแพคการด
(เอชพ)และบรษทเดลลเปนตน
No.26 March 2014 Green Research 3
เรองเดนประจ�ำฉบบ
การรณรงคลดปญหาขยะอเลกทรอนกสจะเรมตงแตการ
จดการกบขยะอเลกทรอนกสซงมอยดวยกน2วธคอการใชซ�า
(Reuse)และการน�าไปใชอก(Recycle)
กำรใชซ�ำ(Reuse)เปนการน�าอปกรณอเลกทรอนกสทใช
แลวและทไมตองการใชกลบมาใชใหมอกครงอาจจะน�ามาซอมแซม
หรอน�าไปบรจาคใหกบผทขาดแคลนซงเปนวธทใชกนอยางแพรหลาย
โดยเฉพาะอยางยงประเทศทพฒนาแลวอยางสหรฐอเมรกา ไดน�า
เครองคอมพวเตอรทเลกใชแลว ไปบรจาคใหประเทศทก�าลงพฒนา
ในแถบแอฟรกาและเอเชย
กำรรไซเคล(Recycle)เปนการน�าสวนทยงเปนประโยชน
ของอปกรณอเลกทรอนกส โดยแยกสวนประกอบและวตถทมคา
ภายในออกมา อาท โลหะมคา เงน ทองค�าขาว และทองแดง
เปนตน ซงสามารถน�าไปรไซเคลและน�าไปผลตอปกรณอยางอนได
อกทางหนงดวยแมวาจะเราจะมวนสงแวดลอมโลก(WorldEnvironment
Day)ในวนท5มถนายนของทกปเพอรณรงคใหคนรกษสงแวดลอม
แตปญหาเกยวกบขยะอเลกทรอนกสคงไมสามารถจบลงไดดวยการ
รณรงคเพยงแคปละ1วนเทานนหากแตสามารถแกไขไดดวยการ
สรางจตส�านกในการใชงานเทคโนโลย ทงในสวนของผผลตและผ
บรโภค ไมวาจะเปนการซอคอมพวเตอรเครองใหมกด การเปลยน
โทรศพทมอถอตามแฟชนกด การผลตสนคาไอททต�ากวามาตรฐาน
ออกมาวางจ�าหนายกดถาเปนเชนนตอไปสกวนหนงขยะอเลกทรอนกส
กคงจะลนเมองโปรดชวยกนกอนทประเทศไทยจะเตมไปดวยขยะ
อเลกทรอนกส
อางองwww.okanation.net
4 Green Research No.26 March 2014
No.26 March 2014 Green Research 5
ความหลากหลายทางชวภาพในเมอง: หนทางสความสขแหงวถชวตคนเมองอยางยงยน (1)จฑำธปอยเยน
นกวชำกำรสงแวดลอมช�ำนำญกำร
ศนยวจยและฝกอบรมดำนสงแวดลอม
ผลก ร ะ ท บ ต อ ร ะ บ บ น เ ว ศ รวมถงบรการจากระบบนเวศ ขาดปรมาณ และคณภาพของแหลงนำา อาหาร โดยเฉพาะทรพยากรชวภาพ ไดถกคกคาม ลดจำานวนลงจนทำาใหสงมชวตหลายชนดสญพนธ บางชนดอยในภาวะอนตรายใกลสญพนธ
ในชวง10ปทผานมาโลกกลาวขานรวมกนในเรองการเปลยนแปลงภมอากาศโลก
ซงสงผลกระทบโดยตรงตอมนษยเกดภยพบตในทกหลายแหงในโลกทงรนแรงและตอเนอง
สาเหตมาจากการพฒนาขยายตวของเมองอยางไรทศทางการพฒนาอตสาหกรรมอยางกาว
กระโดดการน�าทรพยากรธรรมชาตมาใชประโชนในการด�ารงชวตของมนษยอยางฟมเฟอย
สาเหตจากการเพมขนของประชากรโลก และอตราการตายของประชากรลดลงท�าใหเกด
การท�าลายทรพยากรธรรมชาตอยางรนแรงผลกระทบตอระบบนเวศรวมถงบรการจากระบบนเวศ
ขาดปรมาณและคณภาพของแหลงน�าอาหารโดยเฉพาะทรพยากรชวภาพไดถกคกคาม
ลดจ�านวนลงจนท�าใหสงมชวตหลายชนดสญพนธบางชนดอยในภาวะอนตรายใกลสญพนธ
ความหลากหลายทางชวภาพทเคยมอยางอดมสมบรณถกท�าลายลง สงเหลานสงผล
กระทบตอชวตความเปนอยและสขภาพของมนษยเกดมลพษสงแวดลอมท�าใหมนษยมชวต
อยอยางยากล�าบากจนมนษยไดตระหนกและเรมเกดจตส�านกทจะหวลกลบคนสธรรมชาต
เกดเปนกระแสสโลกสเขยว การผลตทเปนมตรกบสงแวดลอม และการเพมพนทสเขยวให
มากขนทเรยกวาความหลากหลายทางชวภาพในเมอง
เมอกลาวถงความหลากหลายทางชวภาพสงทเขาใจคอ การมสงมชวตหลายๆ
ชนดในทนคอspecies(สปชส)ในทางวชาการความหลากหลายทางชวภาพมองคประกอบ
3อยางคอ
1.ความหลากหลายเรองชนด(Speciesdiversity)
2.ความหลากหลายของพนธกรรม(Geneticdiversity)
3.ความหลากหลายของระบบนเวศ(Ecosystemdiversity)ทมการศกษาไดแก
- ความหลากหลายทางชวภาพทางการเกษตร
- ความหลากหลายทางชวภาพในพนทแหงแลงกงชน
- ความหลากหลายทางชวภาพแหงปาไม
เรองเดนประจ�ำฉบบ
6 Green Research No.26 March 2014
การเขาถงพนทธรรมชาตของมนษยและสตวเลยงในเมอง เปนภยคกคามหนง ท เหนไดชดเจนในชมชนเมอง และเปนสาเหตทรบกวนระบบนเวศ การบดอดดน (soil compaction) และวชพชหรอโรคภยสพนทธรรมชาต สงผลตอการสญพนธของสงมชวตในศตวรรษน จากขอมลรายงานฉบบท 4 ของ IPCC ระบวาประมาณรอยละ 20-30 ของชนดพนธพชและสตวมความเสยงตอการสญพนธสงขน หากการปลดปลอยกาซเรอนกระจก ยงมอตราเทากบหรอสงขนกวาอตราในปจจบน
ภาพท1. แสดงตวอยางระบบนเวศนในธรรมชาตและความหลากหลายทางชวภาพในระบบนเวศน
(ทมา: www.google.com. 2014)
- ความหลากหลายทางชวภาพแหงภเขา
- ความหลากหลายทางชวภาพทางทะเลและชายฝง
- ความหลากหลายทางชวภาพแหงเกาะ
- ความหลากหลายทางชวภาพของแหลงน�าในแผนดน
ในกรณของความหลากหลายชวภาพในเมองสวนมากมกจะเปนเรอง
ของความหลากหลายในเรองชนดของสงมชวตซงหมายถงความหลากหลาย
ของชนดสงมชวต (species) ทมอยในพนทหนงซงมความหมายอยสองอยาง
คอ1.ความมากชนด(speciesrichness)2.ความสม�าเสมอของชนด(species
evenness)
พนทเมองทมความหลากหลายทางชวภาพในเมอง หมายถง พนท
ธรรมชาตและพนททถกสรางขนโดยพนทเหลานเปนแหลงรวมของความหลาก
หลายทางชวภาพซงแสดงบทบาทส�าคญตอคณภาพชวตในเมองธรรมชาตให
บรการจากระบบนเวศซงมผลโดยตรงตอมนษย เชน อาหาร ยารกษาโรค
อากาศบรสทธ น�าสะอาด เพอการอปโภคบรโภครวมไปถงวฒนธรรม การ
นนทนาการและการเปนศนยเรยนรการศกษา
การสญเสยความหลากลายทางชวภาพในเมองมสาเหตมาจากหลาย
ปจจยซงสามารถสรปไดดงน
http://www.alienspecies-in-thai.blogspot.
com/2012_01_01_archive.html
http://www.sarakadee.com/feature/2001/01/
alien_species.html
http://www.maehongson.prdnorth.in.th/
btong.html
No.26 March 2014 Green Research 7
1
2
3
1
2
3
• การใชประโยชนทดนในหลายรปแบบพนทดนปาหลากหลายชนดตามธรรมชาต
และแหลงน�าไดถกเปลยนแปลงไปเพอเปนทอยอาศยแหลงเกษตรกรรมรองรบการเพม
ขนของประชากรและเปนแหลงอาหาร การขยายตวของเมองและใชประโยชน
ดานอตสาหกรรมการน�าเทคโนโลยมาใชเพอสรางความสะดวกสบายตอการด�ารงชวต
การคาและการคมนาคมเชนถนนการประปาไฟฟาและการสนทนาการของมนษย
ในเมองกจกรรมการทองเทยวสงเหลานเปนสาเหตของการสญเสยความหลากหลายทาง
ชวภาพการรกล�าของเมองเขาไปในพนทธรรมชาตท�าใหเกดผลกระทบตอการด�ารงชวต
ของทงมนษยและสงมชวตอน เชนการลดลงของพชพรรณแหงผนปาและสตวปาซงสง
ผลกระทบทางออมโดยการสรางมลภาวะในเมอง
• การเกดมลพษชมชนเมองและพนทอตสาหกรรมเปนสาเหตส�าคญทท�าใหเกด
มลพษ ทงการเสอมของทรพยากรธรรมชาตดานคณภาพและปรมาณ โรงงาน
อตสาหกรรม เปนแหลงเกดของมลพษทางอากาศและมลพษทางน�า การปลดปลอย
สารพษ สารเคมตกคางจากพนทเกษตรกรรมมผลกระทบตอสงมชวตทงพชและสตว
เกดการสญเสยความหลากหลายทางชวภาพของชนดพนธปลาและนกน�าผลกระทบตอ
แมน�าและน�าใตดนซงสงผลตอหวงโซอาหารของสตวน�าและมนษยอกดวย
• ชนดพนธเฉพาะทองถนถกรกรานจากชนดพนธตางถนซงชนดพนธตางถนทถก
น�าเขามาในทองถนในหลายรปแบบมความสามารถในการเจรญเตบโตแยงชงพนทของ
ชนดพนธทองถนจนท�าใหระบบนเวศธรรมชาตดงเดมเปลยนแปลงโครงสรางและลกษณะ
ทางเคมของระบบนเวศรวมถงชนดพนธเฉพาะถน
• การบรโภคทรพยากรธรรมชาตของชมชนเมองทฟมเฟอยพฤตกรรมการบรโภค
ทรพยากรของชมชนเมองของประเทศก�าลงพฒนาอยางฟมเฟอยจะสงผลกระทบตอการ
ขาดแคลนของทรพยากรในอนาคตและในระดบโลกภยคกคามทส�าคญอยางหนงส�าหรบ
ประเทศก�าลงพฒนาบางประเทศคอการคาสตวปาผดกฎหมาย
• การเปลยนแปลงและใชประโยชนในพนทธรรมชาตโดยขาดการวางแผนทดและ
มประสทธภาพท�าใหการสรางชมชนเมองเพอการอยอาศยโดยไมค�านงถงพนทธรรมชาต
วาเปนสวนหนงของแหลงทอยอาศย เพราะขาดขอค�านงทวามนษยกเปนสวนหนงของ
ธรรมชาต ท�าใหเกดการแยกสวนของแหลงชมชนเมองและพนทธรรมชาต การรบกวน
พนทธรรมชาตของมนษยในเมองเปนภยคกคามและท�าลายระบบนเวศการเปลยนแปลง
พนทธรรมชาตเพอสรางทอยอาศยเชนการบดอดดน(soilcompaction)การเปลยนแปลง
พนททท�าใหเกดวชพชและโรคตางๆ
• การปรบพนทธรรมชาตเพอสรางทอยอาศยของชมชนเมอง โดยปรบเปนพนท
เปนพนทเปดโลงเปนการสวนทางและอาจเกดขอขดแยงเกยวกบนโยบายการรกษาพนท
ใหคงสภาพธรรมชาต เพอการรกษาระบบนเวศและสภาพธรรมชาตเพอการบรการของ
ระบบนเวศทมคณภาพ เชน การรกษาคณภาพน�า รกษาแหลงทอยอาศยของพชและ
สตวการปองกนและจดการภยพบตและอทกภย
เรองเดนประจ�ำฉบบ
http://www.komchadluek.net
http://www.dailynew.co.th
http://www.facebook.com/note.php
note_id=178056372221625
8 Green Research No.26 March 2014
เอกสำรอำงอง
รายงานการสมมนาวชาการภาคพนเอเซยเรองความหลากหลายทางชวภาพในเมองครงท1:การจดการความหลากหลายทางชวภาพในเมองอยางยงยนเพอการ
ปรบตวและบรรเทาผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ(The1stUrbanBiodiversityRegionalSeminar:“SustainingUrbanBiodiversityforClimate
ChangeAdaptationandMitigation”ณโรงแรมดสตไอสแลนดรสอรทอ�าเมองเมองจงหวดเชยงราย,วนท18-20ธนวาคม2556.
ส�านกความหลากหลายทางชวภาพส�านกงานนโยบายและแผนทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม.(2556)
ภยคกคำมและกำรสญเสยควำมหลำกหลำยทำงชวภำพในเมอง.[ออนไลน]เขาถงไดhttp://chm-thai.onep.go.th/chm/city/threatand/ass.html.2013.
1
2
3
1
2
3
• การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศโลก เปนทประจกษชดวากจกรรมของ
มนษยมผลกระทบตอการเปลยนแปลงภมอากาศโลกซงประมาณวาเปนสาเหตหลก
อยางหนงทมผลกระทบตอการสญพนธของสงมชวตจากขอมลรายงานฉบบท4ของ
IPCC ระบวาประมาณรอยละ 20-30 ของชนดพนธพชและสตวมความเสยงตอการ
สญพนธสงขนหากการปลดปลอยกาซเรอนกระจกยงมอตราเทากบหรอสงขนกวา
อตราในปจจบนทงนในรายงานโลกทรรศนฉบบท3ระบวา“ผตดสนใจในระดบ
นโยบายจะตองใหความส�าคญกบความเชอมโยงระหวางการสญเสยความหลากหลาย
ทางชวภาพและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ”(chm-thai.onep.go.th/chm/city/
threat and /ass.html)
•การใชประโยชนของแหลงน�า โดยเฉพาะแหลงน�าจด การเพมขนของ
ประชากรท�าใหแหลงน�าจดเสอมลงทงคณภาพและปรมาณเพออ�านวยความสะดวก
สบายแกประชากรโดยเฉพาะในชมชนเมองเพอการอปโภคบรโภคและความตองการ
พลงงานทเพมสงขนตามจ�านวนประชากรทเพมขนการสรางเขอนส�าหรบผลตพลงงาน
มผลกระทบตอความหลากหลายทางชวภาพ และสงผลกระทบตอการเปลยนแปลง
สภาพภมอากาศโลก
ทมา:www.google.com
ละอองฝนโปรยมาบางเบากอนจะจางหายไปเหมอนรใจ
นกวทยาศาสตรครและนกเรยนกลมใหญจากนานาประเทศทก�าลง
มงเขมบายหนาไปยงอทยานแหงชาตสรนาถจงหวดภเกตเมองทได
ฉายาวาเปนไขมกเมดงามของไทย แตละกลมพรอมดวยอปกรณ
หนาตาแปลกๆ ทมองปราดเดยวกรวาไมใชของนกทองเทยวแนๆ
ไมนานนกฟาชอมเมฆกเปดทางใหจาวแหงแสงตะวนสาดแสงแดด
ยามบายสวางใสอาบทวอาณาบรเวณกวาง
เงยบและลกเขาไปผานทางเดนไมแขงแรงทอดตวฝาแนว
พฤกษพนธหนาตาแปลกๆทยนตนหอมลอมใกลจนสมผสกงใบได
พนเบองลางของเสาทางเดนตรงอยในพนชายฝงสงขนาดเทาผใหญ
ตวโตๆ แตกไมเปนอปสรรคทคณะจะไตลงไปส�ารวจได งานของ
นกวทยาศาสตร นกเรยน และครของโรงเรยนทเขารวมโครงการ
GLOBEเรมเปดฉากภาคสนามกนในเขตอทยานแหงชาตสรนาถโดย
แบงเปน3กลมเพอศกษาวจยระบบนเวศตางกนไปคอกลมปาพร
ปาชายเลนและปารมชายหาด โดยในสวนของปาชายเลนมศนย
ศกษาธรรมชาตอทยานแหงชาตทางทะเล จวหวดภเกต เปนพนท
ศกษาสามเรองหลก ไดแก ดน น�า และสงปกคลมดน ทกจดม
นกวทยาศาสตรของGLOBEประจ�าการท�าหนาทเปนวทยากรน�า
ฝกปฏบตการใหเดกๆ ไดทดลองทางวทยาศาสตรจากตวอยางของ
จรง แลวคอยกระตนโดยใชค�าถามขอสงสยตางๆ เพอใหนกเรยน
รจกสงเกตคดวเคราะหซงเดกๆกสามารถหาค�าตอบและอธบาย
ไดอยางมเหตผล
ในจดปฏบตการแรกทเดกๆตองลงไปเกบตวอยางดนของ
จรงเปรยบเทยบระหวางดนทอยในทโปรงสมผสแสงแดดและไมถก
น�าทวมขงกบดนทชนแฉะใตทางเดนยกพนไมนนเดกๆตองขดดน
และท�าการทดลองจรงโดยใชอปกรณทเตรยมไป เพอเปรยบเทยบ
ศกษาคณสมบตของดนในจดทมความลกแตกตางกนโดยสงเกต ส
ของดน อณหภม ความชน โครงสรางของดนความเปนกรด-ดาง
ซงพบวาดนจากสองจดใหผลทางกายภาพทตางกนงานนปรากฏวา
เดกไทยสามารถตอบค�าถามของวทยากรประจ�าจดไดดเชนสาเหต
ทดน
ในยานนมโพแทสเซยมและไนโตรเจนต�า เพราะเปนดนรมฝงอย
ใกลทะเลท�าใหมเกลอ (โซเดยม) มาก ซงดนทมไนโตรเจน
โพแทสเซยมและฟอสฟอรสต�ายอมหมายถงดนขาดสารอาหารไม
เหมาะแกการเพาะปลก
นอกจากนเดกๆ ยงไดสนกกบการทดลองเกบตวอยาง
น�าทะเลททวมขงอยในพนท ซงเปนปาชายเลนมาท�าการศกษา
คณสมบตของน�าและฝกปฏบตการ เรองสงปกคลมดนในบรเวณ
เดยวกนดวยทกจดมนกวทยาศาสตรโครงการGLOBEท�าหนาทเปน
วทยากรหลกฝกใหเดกๆ ไดท�าการทดลองอยางมทกษะและ
กระบวนการทางวทยาศาสตรคอยกระตนใหตอบค�าถามโดยใชการ
สงเกตประสบการณและความรดานวทยาศาสตรโลกทงระบบ(Earth
SystemScience)
ภายหลงจากฝกภาคสนามทงสามจดแลวเดกๆ ตาง
จดบนทกขอมลขอสงเกตตางๆ และสรปรวบรวมน�าเสนอผลงานใน
ตอนทายอกดวยท�าเอาผใหญททมเทขดดนตากแดดท�าการทดลอง
มาตลอดบายแอบยมในความสามารถของนกวทยาศาสตรนอยดวย
ความชนใจ
No.26 March 2014 Green Research 9
ดษฎอทยยะ
ตางชาตสะดดตางานวจยเดกไทย มงแกไขสงแวดลอมทองถน
เรองเดนประจ�ำฉบบ
โครงการGLOBE(GlobalLearningandObservationsto
BenefittheEnvironment)เปนโครงการวทยาศาสตรโลกทงระบบเพอ
สงแวดลอมโลกบรหารโดยองคกรแหงชาตของสหรฐอเมรกาไดแก
National Oceanic and Atmospheric Administration, National
AeronauticsandSpaceAdministration,NationalScienceFoundation
,DepartmentofEducationandStateเพอใหนกเรยนครและชมชน
ทวโลกสามารถพฒนาศกยภาพในการศกษาคนควาเกยวกบ
สงแวดลอมในธรรมชาตดวยกระบวนการทางวทยาศาสตรเพอทจะ
เขาใจความสมพนธของระบบตางๆของโลก และตระหนกถงสภาพ
และปญหาสงแวดลอมในระดบทองถนและระดบโลกซงมาจาก
องคประกอบทส�าคญคออากาศน�าดนสงปกคลมดน/ชววทยา
ดงนนจงไดน�ากจกรรมการเรยนรตามแนวทางGLOBE เขามาสชน
เรยนวทยาศาสตรสงแวดลอมใหเดกๆ ไดฝกฝนการท�างานแบบ
นกวทยาศาสตรมคณครเปนพเลยงกระตนใหลกศษยคดและปฏบต
อยางมทกษะกระบวนการสามารถท�างานวจยสงแวดลอมในทองถน
ตนได
ทนยงเปนเวทใหเดกไทยไดน�าเสนอโปสเตอรผลงานวจย
สงแวดลอมในทองถนของแตละคนโดยใชความรตามกระบวนการ
วทยาศาสตรศกษาของGLOBE ซงบรรดานกวทยาศาสตรรนใหญ
และนกวชาการจากทวโลกทมารวมงานนตางทงในความสามารถท
สะทอนจากงานวจยของเดกไทยจนอดไมไดต องออกปากชม
น.ส.จรพรโมรานกเรยนโรงเรยนปาตววทยาจ.ยโสธรเลาวาดใจ
มากทไดน�าผลงานของโรงเรยนคอการศกษาลกษณะดนในนาขาว
ของโรงเรยนปาตววทยามาอธบายใหผชมชาวตางประเทศ ซงกได
ขอคดเหนน�าไปปรบปรงแกไขไดเลอกท�างานวจยหวขอนเพราะเหน
วานาขาวของโรงเรยนผลผลตต�าขาวลบรวงเลกทงๆทใชพนธขาวด
จงสงสยวาตนเหตตองมาจากดน เมอศกษาวจยแลวพบวาดนขาด
สารอาหารจรงๆ เพราะมไนโตรเจนโพแทสเซยมและฟอสฟอรสต�า
เลยท�าใหคดโครงการวจยตอเนองแกปญหาน คอ ผลตปยชวภาพ
เพอปรบปรงนาขาวชอบทโรงเรยนน�าGLBOEเขาหองเรยนเพราะ
ไดฝกปฏบตจรงเรยนสนกและท�าใหคดเปน
น.ส.สภารกษวงศแกวเพอนรวมทมโรงเรยนเดยวกนเสรม
ใหฟงวาปกตเรยนและปฏบตการตามแนว GLOBE ในนาขาวท
โรงเรยนอยแลวแตวนนสนกกวาเพราะมเพอนโรงเรยนอนรวมท�าการ
ทดลองดวยกนไดตอบค�าถามของวทยากรเปนภาษาองกฤษและได
ชวยวทยากรท�าการทดลองเรองดนโดยขดดนทงสองหลมคอแหง
และเปยกวดเปรยบเทยบสดนจากคมอทดสอบความเปนกรดเบสของ
ดนสองจดพบวาหลมดนซงเคยมน�าทะเลทวมถงมความเปนกรด
มากกวาประทบใจและสนกมาก
น.ส.สาบารยะอาลโรงเรยนบานเจาะไอรองจ.นราธวาส
เลาวา ไดน�าเสนอผลงานวจยเรองลกษณะทางกายภาพของล�าน�า
ไอตนหยงมการเปลยนแปลงตามฤดกาลอยางไร สาเหตทเลอกท�า
หวขอนเพราะพระบาทสมเดจพระเจาอย หวทรงมพระราชด�าร
ห วงใยประชาชนทนใหมน�ากนน�าใช ในการเกษตรอยางเพยงพอ
งานนมนกเรยนชนม.1-ม.3รวมกนท�า6เดอนศกษาความลก
ความเรวและความกวางของล�าน�าเปนงานวจยทมคณคาสามารถ
ใชประโยชนไดในทองถนตอไปจะชวยกนรณรงคไมใหตดไมท�าลาย
ปาเพราะปาไมคอตนน�าและความอดม
MissClemenciaAndresผจดการฝายการศกษาสงแวดลอม
ชมชนของกรงมาดรด ประเทศสเปน เผยวา ไดชมงานวจย
สงแวดลอมในทองถนของเดกไทยแลวรสกทงมากเพราะท�าไดดจรงๆ
แสดงถงความเขาใจวทยาศาสตรของนกเรยน งานวจยทสนใจเปน
พเศษ คอ เรองดนและการหาวธปรบปรงคณภาพดน เพอใหใช
ประโยชนทางการเกษตรไดซงเปนงานของนกเรยนจ.ยโสธรเพราะ
แตกตางจากเรองอนๆซงเคยพบมาบางแลวไดเหนการท�างานของ
เดกไทยในโครงการ GLBOE แลวรสกวาท�างานหนกและตงใจจรง
ไทยเปนเจาภาพจดงานครงนไดดมาก ท�าใหผมารวมประชมรสก
อบอนเหมอนบานชอบงานนและขอแสดงความยนดกบประเทศไทย
ในฐานะเจาภาพทจดประชมระดบโลกไดผลส�าเรจดยง
แลววนน“นกวทยาศาสตรนอยของไทย”กกาวหนาไปอกขน
เมอชนะใจผใหญดวยผลงานวจยระดบฐานรากแมตองใชเวลาหลาย
เดอนหรอตอเนองแรมปแตความพยายามทเดกไทยทมเทใหกบงาน
ศกษาวจยวทยาศาสตรสงแวดลอมในทองถนของตนนนมาจนถงวนน
เรมบงชดถงความรและแนวทางแกปญหาทจะเชอมโยง กลบคนส
ชมชนและทองถนแลว
เอกสำรอำงอง
ตำงชำตสะดดตำงำนวจยเดกไทยมงแกไขสงแวดลอมทองถน [ออนไลน]
เขาถงไดhttp://www.oknation.net/blog/print.php?id=204627
10 Green Research No.26 March 2014
No.26 March 2014 Green Research 11
แนวคด CSR ชวยแกปญหาสงแวดลอมไทยไดจรงหรอไม?
CorporateSocialResponsibility (CSR) ในปจจบนเปนแนวความคดทบรษทและ
องคกรธรกจแสดงความตระหนกถงความรบผดชอบและมสวนรวมทางดานสงคมและ
สงแวดลอมควบคไปกบการด�าเนนการทางธรกจบนพนฐานของความสมครใจแนวคดCSR
โดยสวนใหญจะเนนความรบผดชอบของบรษทและองคกรธรกจตอประเดนดานสงคมอาท
สวสดภาพแรงงานความเทาเทยมกนการคมครองแรงงานเดกสทธมนษยชนและประเดน
ดานสงแวดลอมอนๆนอกเหนอไปจากการมองCSRเปนเพยงการจดกจกรรมเพอคนก�าไร
แกสงคมของบรษทเทานน
กระแสความสนใจดาน CSR โดยเฉพาะประเดนดานสงแวดลอมยงเดนชดขน
ในปจจบนภาคองคกรธรกจและหนวยงานภาครฐตางกเรงสงเสรมความตระหนกและการม
สวนรวมทางสงคมและสงแวดลอมของตวเองตามแนวคดCSRในการด�าเนนธรกจมากขน
เราจะเหนไดจากการสอโฆษณาประชาสมพนธในลกษณะของการสอสารกบผบรโภคในเชง
การมสวนรวมในการสนบสนน หรอแสดงใหเหนวาผลตภณฑของตนเองมสวนชวยลดผล
กระทบดานสงแวดลอมตางๆและในทกวนนในสอโทรทศนเราจะไดเหนการโฆษณาทหลาก
หลายรปแบบแตมการโฆษณาสนคาอยรปแบบหนงทเปนการสรางภาพลกษณทดใหกบตว
สนคาหรอองคกร ไมวาจะเปนการบรจาคเงนเพอเดกดอยโอกาส สนบสนนทนการศกษา
สนบสนนการกฬา หรออกรปแบบหนงทเปนทนยมกนแพรหลายในปจจบนนคอ เรองของ
การรกษาสงแวดลอมเพอลดปญหาโลกรอนการปลกปาการสรางชมชนอนรกษในหมบาน
ตางๆเปนตนแมวาสนคาหรอบรการนนจะไมมประโยชนตอผบรโภคเลยกตามเชนสนคา
ประเภทแอลกอฮอลทกชนดบหรทกยหอ หรอแมแตสนคาธรกจทท�าลายสงแวดลอมกตาม
จากการน�าเสนอโฆษณาดงกลาวเปนการสรางภาพลกษณทดใหกบสนคาและองคกรขนได
มากเชนกน
ประเดนดานสงแวดลอมยงเดนชดขนในปจจบน ภาคองคกรธรกจและหนวยงานภาครฐตางกเรงสงเสรมความตระหนกและการมสวนรวมทางสงคมและ สงแวดลอมของตวเอง ตามแนวคด CSR ในการดำาเนนธรกจมากขน เราจะเหนไดจากการสอโฆษณาประชาสมพนธ
เรองเดนประจ�ำฉบบเรองเดนประจ�ำฉบบ
12 Green Research No.26 March 2014
ความหมายอกประการคอลกษณะการด�าเนนกจการใน
รปแบบนจะเนนหนกในการสอสารวาบรษทหรอองคกรนนๆ จะม
การด�าเนนธรกจภายใตหลกจรยธรรมและการก�ากบทดควบคไปกบ
การใสใจและดแลรกษาสงแวดลอมเพอน�าไปสการพฒนาธรกจอยาง
ยงยน (คณะกรรมการการก�ากบหลกทรพยและตลาดหลกทรพย
หรอกลต.)ตามความหมายตามทกลาวมานนเราจะสงเกตเหนไดวา
บรษทตางๆกพยายามมงเนนเพอแสดงใหผถอหนหรอผสนใจลงทน
ในธรกจไดมความเชอมนวาภาพลกษณขององคกรหรอบรษทนนม
ความนาเชอถอมากยงขน
จากทกลาวมาแลววาการด�าเนนกจกรรมดงกลาวของ
องคกรนนท�าใหเกดภาพลกษณทดของสนคาและองคกร แตบางท
ผบรโภคอยางเราๆกหลงใหลไปกบสงทเหนทางหนาจอโดยไมไดค�านง
ถงองคประกอบอนๆดวยวาสนคานนมประโยชนมโทษอยางไรท�าลาย
สงแวดลอมหรอไม เพราะองคกรหลายแหงในปจจบน ไดน�า CSR
มาเปนประเดนและพยายามสอสารทางการตลาดหรอมลกษณะเปน
รปแบบในการกดกนการแขงขนทางการคา จนท�าให CSR กลาย
เปนเครองมอทางธรกจทสนองประโยชนตอองคกร แทนทจะเปน
กจกรรมทใหประโยชนตอสงคม ในวงการภาคธรกจทกวนนจงมทง
CSRแทและCSRเทยมดงจะเหนไดวาเมอการประชาสมพนธหรอ
การใหการสนบสนนตางๆ ในดานสงแวดลอมสนสดลงในชวงระยะ
เวลาหนงหรอเรยกงายๆวาตามงบการตลาดทวางเอาไวโครงการ
หรอการสนบสนนในรปแบบดงกลาวสวนใหญกมกจะหยดลงไปดวย
เนองจากขาดการสนบสนนอยางตอเนองท�าใหโครงการหยดชะงกลง
การทเราจ�าแนกวากจการใดเปนCSRแทหรอเทยม ให
พจารณาถงประโยชนของกจกรรมทไดรบวาตกอยกบสงคมหรอ
องคกรมากกวากน และควรจะสนบสนนกจกรรมนหรอไม เพยงใด
และอกประการหนงCSRทแทนนจะตองเกดขนจากความสมครใจ
ยนดในการด�าเนนกจกรรมนนดวยตนเองมใชเกดจากความจ�าเปน
ทจะตองปฏบตตามหนาทตามระเบยบขอบงคบทางกฏหมายตาม
จารตหรอบรรทดฐานของสงคมนนๆ กจกรรมใดทตองเปนไปตาม
หนาท (duty) ตามกฏหมาย (law) หรอตามมาตรฐาน (standard)
กจกรรมนนไมถอวาเปนCSRแท
ดงนนการทจะบอกวาCSRอนไหนแทอนไหนเทยมและ
แนวคดCSRชวยแกปญหาสงแวดลอมไทยไดจรงหรอไมนนไมมสง
ใดมาวดได ขนอยกบการตดสนใจของผบรโภคเองวาสงทไดรบจาก
การทเราใชสนคาหรอบรการนนๆสามารถชวยแกปญหาสงแวดลอม
ไทยไดจรงหรอไม
เอกสำรอำงอง
สถาบนธรกจเพอสงคม (CSRi) และ โสภณพรโชคชย.CSRชวยแกปญหำ
สงแวดลอมไมได.[ออนไลน]เขาถงไดท:www.prachatai.com.
CSRคอ?ควำมหมำยของCSR“CorporateSocialResponsibility(CSR).
[ออนไลน]เขาถงไดท:www.csrcom.com.
สาระดด.คอม.CSRกบองคกรในประเทศไทย(CorporateSocialResponsibility
inThaiCompanies.[ออนไลน]เขาถงไดท:ww.sara-dd.com.
ตดตำมเฝำระวง
ปจจบนความเปนอย ของมนษยมโอกาสทจะสมผสสารตางๆ ทอย ใน
สงแวดลอมมากขนซงมผลกระทบตอสขภาพโรคตางๆทเกดขนอาจเปนผลมาจากการ
ปนเปอนในบรรยากาศน�าและดนจากสารเคมตางๆหรอกากของเสยจากอตสาหกรรม
ในการพฒนาระบบเฝาระวงทางดานสงแวดลอมนนตองพจารณาถงปจจยหลายอยาง
เชน ในสภาพแวดลอมนนมการปนเปอนของสารเคมหรอไม และจ�านวนของการเจบ
ปวยการเฝาระวงจะตองพจารณาถงการสมผสสารทศทางทไดรบสารนนขนาดของ
ปญหาทเกดจากสงแวดลอมการเกบรวบรวมขอมลทางดานสขภาพ และทางดานสง
แวดลอมในบทนจะกลาวถงการเฝาระวงทางดานเวชศาสตรสงแวดลอมในแงมมตางๆ
นยำม
การเฝาระวงโรค (disease surveillance) ตามค�านยามของศนยควบคมและ
ปองกนโรคแหงชาตของสหรฐอเมรกาหมายถงกระบวนการซงประกอบดวยการรวบรวม
วเคราะหและตความขอมลดานสขภาพ เพอน�าไปวางแผนประยกตใชและประเมน
โครงการและการด�าเนนการดานสาธารณสข
การเฝาระวงทางวทยาการระบาดหมายถง กจกรรมทด�าเนนการอยางเปน
ระบบและตอเนองอยางสม�าเสมอ ในการเกบขอมลเกยวกบโรคภยไขเจบตลอดจน
องคประกอบทมอทธพลตอสขภาพอนามย มการวเคราะหขอมลและกระจายขอมล
ขาวสารเพอน�าไปใชในการวางแผนและการใหบรการสาธารณสขส�าหรบขอมลการเฝา
ระวงโรคจากการประกอบอาชพจะชวยบอกถงการกระจายของการเจบปวยและการบาดเจบ
จากการประกอบอาชพรวมทงองคประกอบทมอทธพลตอการเกดโรคและการเปลยนแปลง
นนๆในเชงปฏบตการเฝาระวงโรคมสวนชวยในการลดอบตการของการเกดโรคชวย
ในการปองกนโรคกอนทจะมโรคเกดขน และการตรวจคดกรองโรคชวยในการลดความ
เสยงตอการเกดโรคและการคนหาผปวยในระยะเรมแรกของโรค
No.26 March 2014 Green Research 13
การเฝาระวงโรคเหตสงแวดลอมนฤมลศลำรกษ
การเฝาระวงทางวทยาการระบาด หมายถง กจกรรมทดำาเนนการอยาง เปนระบบและตอเนองอยางสมำาเสมอ ในการเกบขอมลเกยวกบโรคภย ไข เจบตลอดจนองคประกอบทมอทธพลตอสขภาพอนามย มการวเคราะหขอมลและกระจายขอมลขาวสารเพอนำาไปใชในการวางแผนและการใหบรการสาธารณสข
ตดตำมเฝำระวง
กำรเฝำระวงทำงดำนสงแวดลอม (environmental
surveillance)เปนกจกรรมการเกบขอมลอยางเปนระบบและตอเนอง
มระบบวเคราะหขอมลแปลผลและการกระจายขอมลขาวสารใหผ
เกยวของทราบเพอน�าไปสการควบคมปองกนโรคตอไปอาจกลาว
ไดวาการเฝาระวงครอบคลมถงการเกบขอมลทไดจากการตรวจตดตาม
ทางดานสงแวดลอม (environmentalmonitoring) หรอดานชวภาพ
(biologicalmonitoring)รวมทงผลทไดจากการส�ารวจและการตรวจ
คดกรองดวย
กำรตรวจตดตำม(monitoring)เปนกจกรรมการตดตามผล
หลงมการด�าเนนการหรอขณะทมการด�าเนนการรวมถงการวเคราะห
การเปลยนแปลงทางสงคม และทงการบรหารจดการ การตดตาม
การด�าเนนงานเพอใหเปนไปตามแนวทก�าหนดไวในบางกรณจะกลาว
ยอลงไปถงการตรวจคดกรองทางการแพทย(medicalscreening)และ
ทางชววทยา(biologicalscreening)
กำรควบคมก�ำกบ(monitoringtrends)การเฝาระวงดาน
สงแวดลอมในชมชนสามารถน�าขอมลมาใชในการควบคมก�ากบ
ประวตการสมผสกบสงคกคามในชมชนทงนการด�าเนนการเฝาระวง
นนขนอยกบความแตกตางของประเภทของกลมอตสาหกรรมความ
แตกตางของพนทและระยะเวลา
กำรส�ำรวจ (survey) เปนกจกรรมคนหาขอมลอยางเปน
ระบบจากประชากรทเกยวของการส�ารวจมการเรมตนและจบลงเปน
งานๆไมตอเนองเหมอนการเฝาระวง
กำรตรวจคดกรอง(screening)เปนการตรวจเพอคดผทม
ความผดปรกตทมสภาพภายนอกเหมอนคนปรกต โดยใชเครองมอ
ทดสอบหรอการตรวจพเศษ
กำรตรวจระบผปวย(identifyingcases)วตถประสงคของ
การตรวจระบผปวยในชมชน เพอทจะไดน�าผลมาใชในการควบคม
ปองกนโรคโดยทวไปการคนหาผปวยม2วธดวยกนคอการตรวจ
คดกรองทางการแพทย(medicalscreening)และดจากบนทกรายงาน
ของการบรการสาธารณสข(healthcareproviderreporting)
วตถประสงคของกำรเฝำระวงทำงดำนวทยำกำรระบำดสงแวดลอม
การเฝาระวงทางวทยาการระบาดมความมงหมายทจะ
ทราบถงแนวโนมของการเกดโรคเพอทจะไดน�าไปสการสอบสวนโรค
และการหาแนวทางการควบคมและปองกนมใหเกดโรคตอไปซงจะ
ชวยใหทราบถงลกษณะการด�าเนนของโรค (natural history of
disease)ลกษณะทางวทยาการระบาดของโรคนอกจากนระบบการ
เฝาระวงโรคยงชวยในการประเมนผลการควบคมและปองกนโรคท
ไดด�าเนนการไปแลวและยงชวยใหทราบถงประชากรกลมเสยงหรอ
ชวยใหทราบถงสารทกอใหเกดโรคซงจะไดหลกเลยงจากการสมผส
กบสารนน อยางไรกตาม การทรางกายไดรบสารเคมในปรมาณท
มากผดปรกตแมจะเปนครงคราว เชอว าอาจจะมผลตอการ
เปลยนแปลงทางชวภาพสามารถตรวจระบไดทางหองปฏบตการ
ชววทยา(biomarker)ซงถอวาเปนการเฝาระวงโรคเชนกน
การเฝาระวงทางวทยาการระบาดยงชวยในการคนหาโรค
ในระยะเรมแรกการรวบรวมขอมลของสารเคมอนตรายรวมทงกาก
ของเสยจะชวยใหทราบวา ผลกระทบตอสขภาพนาจะท�าอยางไร
จงจะชวยในการปองกนลวงหนาได การด�าเนนการเฝาระวงอาจจะ
เรมด�าเนนการในรายทมการสมผสกบสารเคมหรอหลงจากนน เชน
เหตการณของระเบดนวเคลยรทเมองฮโรชมา และเมองนางาซาก
ประเทศญปนไดมการด�าเนนการท�าการเฝาระวงทวทงเมองเพอทจะ
ใหทราบถงภาวะการบาดเจบและการเสยชวตในระยะทมการระเบด
และผลกระทบทตามมาจากการทประชาชนไดรบสารรงสจากการ
ระเบดครงน
14 Green Research No.26 March 2014
นอกจากน การเฝาระวงในกลมทไดรบการสมผสกบสาร
เคม การไดรบความรเกยวกบชวต ความเปนอย และพฤตกรรมท
สามารถลดความเสยงของการสมผสสารเคมไดอาจกลาวไดวาการ
เฝาระวงสขภาพและการเฝาระวงสารอนตรายนนมความส�าคญเชน
เดยวกนซงอาจจะเกยวของตงแตการเกบขอมลการวเคราะหขอมล
ชนดปรมาณและระยะเวลาของการไดรบสารนนๆ
การเฝาระวงดานสงแวดลอมชวยกระตนใหสงคมใหความ
สนใจในปญหาสงแวดลอมมากขนเชนเหตการณของ“LoveCanal”
ในเมองนวยอรคประเทศสหรฐอเมรกาและเหตการณทเมองBhopal
ประเทศอนเดย เปนตวอยางทดของการเฝาระวงสงแวดลอม การ
สมผสกบสารเคม พบวาในสงแวดลอมน�าไปเปรยบเทยบกบการ
สมผสของสารเคมในทางอาชวอนามยจะพบวาระดบความเขมของ
สารนนแตกตางกนคอถาเปนแงของอาชวอนามยนนจะมหนวยเปน
สวนในลาน(partspermillion)แตขณะทแงของสงแวดลอมจะมหนวย
เปนสวนในพนลาน(partsperbillion)นนคอการสมผสกบสารเคม
ในสงแวดลอมทวไปจะมระดบความเขมนอยกวาการสมผสกบสาร
เคมในกรณของอาชวอนามย1,0000เทาดงนนหากตองการศกษา
ผลกระทบของสารเคมตางๆวามผลกระทบตอสขภาพของประชาชน
อยางไรตองค�านงถงขนาดของประชากรในการศกษา(samplesize)
ตองมากพอเพอสามารถคนหาปญหานนๆ
การคนหาผปวยโรคเหตสงแวดลอมโดยทวไปอาจท�าไดโดย
การตรวจคดกรองผปวย (screening program) ในสถานประกอบการ
หรอในชมชนซงอาจเปนการตรวจรางกายครงแรกทพบผปวยตรวจ
รางกายเปนระยะหรอการส�ารวจสขภาพโดยหนวยบรการสาธารณสข
เชนการส�ารวจโรงงานการส�ารวจชมชนและตรวจสขภาพประชาชน
ทเสยงตอโรคซลโคสสหรอพษตะกวโดยส�านกอนามยสงแวดลอม
เปนตน
การคนหาผปวยยงอาจท�าไดจากการทผปวยมาพบแพทยท
สถานพยาบาล และแพทยใหการวนจฉยวาเปนโรคเกยวเนองจาก
สงแวดลอมซงการตรวจพบผปวยดวยวธใดกตามแลวมการรายงาน
และจดระบบประมวลขอมลจากสถานพยาบาลหลายๆ แหงเขาส
ศนยกลางรวบรวมขอมลเชนเมอมการพบผปวยภายในจงหวดกจะ
มระบบรายงานเขาสส�านกงานสาธารณสขจงหวดเพอการประมวล
และวเคราะหแปลผล จากนนกจะน�าขอมลไปใชประโยชนตอชมชน
และน�าไปสการส�ารวจชมชนเพอหามาตรการปองกนมใหมผปวยเพม
ขน
No.26 March 2014 Green Research 15
เอกสำรอำงอง
ระบบกำรเฝำระวงโรคจำกสงแวดลอม[ออนไลน]เขาถงไดhttp://www.envocc.org/Budget56/presentkan/02.enk2.pdf
กำรเฝำระวงโรคเหตสงแวดลอม[ออนไลน]เขาถงไดhttp:http://www.healthcarethai.com/การเฝาระวงโรคเหตสงแวดลอม
ตดตำมเฝำระวง
การสำารวจการปนเปอนของสารพษทมากบนำามนรวในอาวไทย
16 Green Research No.26 March 2014
การสำารวจตดตามผลระยะยาวเปนระยะเวลาอยางนอย 3 ป หรอกรณนำามนรวในตางประเทศนนการตดตามตองดำาเนนการเปนระยะเวลา 3-5 ป ขนอยกบปรมาณนำามนทรว
ประเดนความเปนหวงปญหาสงแวดลอมจากการปนเปอนของ
สารพษทมากบน�ามนรวในอาวไทยเพมสงขน เนองจากการรวไหลของ
น�ามนสงผลกระทบตอสงแวดลอมมากมายหลายดานหนวยงานตางๆท
รบผดชอบจ�าเปนตองตดตามตรวจสอบคณภาพน�าทะเลและชายฝงรวม
ถงสารพษชนดตางๆ อยางตอเนอง โดยตงแตเกดเหตการณในแตละวน
จะมการเกบตวอยางน�าไปตรวจสอบสารปโตรเลยมไฮไดรคารบอนโลหะ
หนก สารกอมะเรงโพลอะโรมาตกไฮโดรคารบอน (PAHs) โดยจดทเกบ
ตวอยางไดแกแหลมนอยหนากลางชองปลายตนปากคลองแกรงกลาง
ชองเสมด-บานเพและอาวกวหนานอกซงเปนจดอางองเพราะหางจาก
พนทอาวพราวและน�ามนอาจจะกระจายไปถงพนทซงพบมฟลมบางๆลอย
อย โดยผลการตรวจสอบสารปนเปอนตองใชเวลาประมาณ2สปดาห
นอกจากนผลกระทบตอระบบนเวศทส�ารวจพบหลายดานทเหน
ไดชดคอคราบน�ามนทตดบรเวณชายหาดเมอเกาะตดอยนานจะสงผล
กระทบกบสตวน�าประเภทหอยเปนอนดบแรกทตองเรงใหมการฟนฟสวน
คณภาพของน�าหากภายใน1สปดาหยงไมสามารถกลบคนสสภาพเดมได
สตวน�าอยางปปลาและกงจะไดรบผลกระทบตามมาเปนล�าดบเพราะ
การขาดออกซเจนสวนปะการงทตองการแสงในการเจรญเตบโตเมอน�า
มสด�าปกคลมกไดรบผลกระทบเชนกน
สารเคมทอยในน�ามนจะสงผลใหสตวทะเลเจรญเตบโตชาลงและ
เปนหมนซงตองมการส�ารวจตดตามผลระยะยาวเปนระยะเวลาอยางนอย
3ปหรอกรณน�ามนรวในตางประเทศนนการตดตามตองด�าเนนการเปน
ระยะเวลา 3-5 ป ขนอยกบปรมาณน�ามนทรว สวนในบรเวณอาวไทย
ระบบนเวศจะกลบมาฟนตวไดเหมอนเดมหรอไมนน ตองมการตดตาม
No.26 March 2014 Green Research 17
เฝาระวงอยางตอเนองและตองใชเวลาในการฟนตวสวนการส�ารวจ
และการตดตามผลกระทบนนหนวยงานทมความรบผดชอบยงตอง
มการด�าเนนการอยตลอดเวลาแมไมมน�ามนแลวกตาม
จากทกลาวมาขางตนจากการทหนวยงานตางๆไดเรมม
การส�ารวจสารพษและปรมาณตกคาง จากน�ามนรวในอาวไทยนน
จะพบสารพษตกคางชนดตางๆ ทพอจะอธบายได เชน ในน�ามน
ดบทรวไหลมสารโพลอะโรมาตคารบอนบางชนดทกอมะเรงในมนษย
รวมถงสารไฮโดรคารบอนทถงแมจะมปรมาณไมสง แตเมอมการสะ
สมเรอยๆจะท�าใหกอมะเรงดวยซงจะอยในน�ามนทรวไหลและม
สารโลหะหนกบางชนดทเคลอนยายไดในหวงโซอาหารหวงโซสดทาย
คอ มนษย ปลาตวเลกกนสตวหนาดนทไดรบสารพษจากน�ามนท
ละลายน�าปลาใหญกนปลาเลก เมอยอยสลายไมไดจะสะสมเพมฤทธ
มากขนคนกนปลาเปนการสะสมสารพษผานหวงโซอาหารสดทาย
คนจะไดรบพษสงสด นอกจากนสารเคมทบรษทผก�าจดยงไมมการ
เปดเผยซงคาดวาเปนคลอรน10ทมพษกวาน�ามนถง52เทาขณะ
เดยวกนจะมสารตกคางประมาณรอยละ30ของน�ามนทรวทงหมด
ทจะอยในดนแนวปะการงพชน�าสตวน�า โดยเฉพาะกง รวมถง
พนทวางไขของสตวน�าตลอดจนปาโกงกางทรากจะไมสามารถหายใจ
ไดตามระบบปกตอกดวย
สารพษทกลาวนนเปนเพยงตวอยางหลกทหนวยงานผรบ
ผดชอบตางๆส�ารวจพบแตในปจจบนสอประชาสมพนธทออกมาสวน
ใหญกบภาพการน�าเสนอทดเหมอนไมมอนตรายจากกรณน�ามนรว
ในอาวไทย ซงตามความเปนจรงแลวไมอยากใหรฐบอกวาตอนน
สถานการณดานสงแวดลอมและผลกระทบจากสารพษตกคางปลอดภย
แลวเพราะวาปลาและหอยรวมถงสตวน�าชนดตางๆทเราบรโภคนน
หากโดนน�ามนเคลอบตวแลวตบของสตวน�ากจะถกท�าลายอยาง
รวดเรวยกตวอยางน�ามนรวทประเทศเมกซโกปจจบนสตวน�าเกดมา
ใหมกมความผดปกตมสารหลายตวตดคางคราบน�ามนและสารท
ฉดพนทกอมะเรงและมสารปรอทปนปนเปอนอยในการส�ารวจลาสด
หลงจากน หนวยงานของรฐยงจ�าเปนอยางยงทตองมการ
ตดตามผลอยางใกลชด ในการตรวจสารพษตกคางในสตวน�า พชน�า
และคณภาพน�าอยางสม�าเสมอใหมความปลอดภยตอผบรโภคสงสด
ตลอดจนชาวบานทเลยงสตวน�ากตองเฝาระวงอยางใกลชดดวยเชนกน
เอกสำรอำงอง
จบตาสารพษตกคาง“ทะเลเสมด”.ไทยโพสต.
Momypedia.น�ำมนดบรวไหลครำบน�ำมนในทะเลอนตรำยตอสขภำพ.[ออนไลน]เขาถงไดท:http://www.momypedia.com
ศนยวจยสขภาพกรงเทพเครอโรงพยาบาลกรงเทพน�ามนดบรวทะเลระยองสกรณศกษาอาวเมกซโกพบสำรกอมะเรงในสตวทะเลเพม10เทำ.
สถานโทรทศนไทยพบเอสThaiPBS.นกชววทยาหวนสารเคมตกคางหลงขจดคราบน�ามนในทะเล.
ภาพจากเวบไซตคมชดลก
กำวหนำพฒนำ
บทบาท AEC ตองไมละเลยทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมCreativeH.N.INNOVATIONTeam.
ประเทศไทยเปนสมาชกชาตแรกๆทเขารวมกอตงอาเซยน
ขนมา อาเซยนกอตงขนโดยมวตถประสงคเพอสรางสนตภาพใน
ภมภาคเอเชยตะวนออกเฉยงใต อนน�ามาซงเสถยรภาพทางการ
เมองและความเจรญกาวหนาทางทงทางดานเศรษฐกจสงคมและ
วฒนธรรมโดยการจดตงประชาคมอาเซยน(ASEANCommunity:AC)
ทประกอบดวย3เสาหลกอนไดแกประชาคมการเมองและความ
มนคงอาเซยน (ASEAN Political-Security Community – ASC)
ประชาคมเศรษฐกจอาเซยน(ASEANEconomicCommunity–AEC)
ประชาคมสงคม-วฒนธรรมอาเซยน (ASEAN Socio-Cultural
Community–ASCC)
หากมองใหลกลงไปประชาคมเศรษฐกจอาเซยนเปนเปา
หมายหลกทางดานเศรษฐกจทส�าคญในการขบเคลอนใหเกดความ
รวมมอระหวางประเทศอาเซยนมากทสดมองคประกอบส�าคญคอ
การเปนตลาดและเปนฐานการผลตรวมกน โดยมงสรางความเทา
เทยมในดานการพฒนาเศรษฐกจระหวางประเทศอาเซยนซงปจจย
หลกในการขบเคลอนเศรษฐกจของภมภาค คอ ความรวมมอดาน
พลงงาน
อยางไรกตามการเขาสประชาคมอาเซยนไมใชหนทางหรอ
โอกาสทางเศรษฐกจเทานน หากแตยงมความทาทายอนโดยเฉพาะ
เรองผลกระทบดานสงแวดลอมซงมความส�าคญมากในภาคธรกจ
และภาคอตสาหกรรมตองตดตามและเตรยมตงรบ เพราะ AEC
คอตลาดขนาดใหญทมประชากรรวมกวา600ลานคนมจ�านวน
แรงงานมากกวา310ลานคน มพนทเพาะปลกรวม429ลานไร
ซงดจะเปนโอกาสทยงใหญแตการเตบโตทงดานการใชพลงงานของ
ประเทศในกลมAECจะมสถตสงขนเรอยๆไมตางจากปรมาณการ
ปลอยกาซคารบอนไดออกไซดในปจจบนการปลอยกาซเรอนกระจก
สงแวดลอม และการเตบโตทางเศรษฐกจไดกลายเปนเรองเดยวกน
ดงนนประเทศในกลม AEC จงจ�าเปนทตองรวมมอกนสรางความ
สมดลระหวางการเตบโตของเศรษฐกจไปพรอมๆ กบการดแลเรอง
ผลกระทบดานสงแวดลอม
AECมความจ�าเปนทจะตองค�านงถงประเดนในหลายๆมต
ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมดวยเพราะประเทศในกลม
สมาชกแตละประเทศตางมโครงสรางทางเศรษฐกจและทรพยากร
ธรรมชาตและสงแวดลอมทไมเหมอนกนและแตกตางกนอยพอสมควร
ไมวาจะเปนความมงคงอดมสมบรณของทรพยากรธรรมชาตความ
หลากหลายทางระบบนเวศความเขมงวดและความยดหยนของนโยบาย
และกฎหมายทเกยวของกบทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมการจด
การของหนวยงานรฐทรบผดชอบแตกตางกนรปแบบการคาทประเทศ
สมาชกจะน�าเขาหรอสงออกสทธทรพยากรธรรมชาตและสนคาอนๆ
ทมผลตอสงแวดลอมการน�าเทคโนโลยการผลตมาใชความเขมขนใน
18 Green Research No.26 March 2014
การใชปจจยการผลตจ�านวนมหาศาลและความสามารถในการใช
ทรพยากรทดแทนกนไดของปจจยทน�าไปใชในการผลตตางๆพฤตกรรม
การบรโภคของประชาชนอกทงทศนคตและความเขาใจของประชาชน
ในประเทศทมตอทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมและประเดนอนๆ
อกมากมาย
จากทกลาวนนเปนเพยงตวอยางบางสวนของปจจยส�าคญ
บางประการท อาจท�าใหผลกระทบทางเศรษฐกจของการจดต ง
ประชาคมเศรษฐกจอาเซยนเกดความแตกตางกนไปในแตละประเทศ
สมาชกเพราะโดยหลกการแลวเราจะตองน�าเอาตนทนทางทรพยากร
ธรรมชาตและสงแวดลอมเขามาคดค�านวณเปนสวนหนงของผลกระทบ
ทางเศรษฐกจ จากการจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยนดวย
เสมอนนกคอผลกระทบตอกรนจดพ (Green GDP) หรอผล
ผลตภณฑมวลรวมภายในประเทศหกดวยตนทนทรพยากรธรรมชาต
และสงแวดลอม อกทงผลกระทบตอสวสดการความเปนอยของ
ประชาชนความยากจนการกระจายรายไดและเพอใหเหนภาพชดเจน
เราอาจยกตวอยาง เชน กรณสาธารณรฐแหงสหภาพเมยนมาร
(พมา) ซงอดมสมบรณไปดวยทรพยากรธรรมชาตจ�านวนมากมาย
ทงทยงไมน�ามาใชและเปดใหเอกชนจากตางประเทศเขามาท�าประโยชน
ทงดนปาไมอญมณน�ามนและกาซธรรมชาตยงไมรวมทรพยากร
แรในดนชนดอนๆทพบมากในประเทศหากแตการจดตงประชาคม
เศรษฐกจอาเซยนจะสงผลกระตนใหประเทศพมามงเนนทจะใชความ
ไดเปรยบจากความมงคงเหลาน เปนความเชยวชาญหลกในการ
แขงขนทางการคาและการลงทนระหวางประเทศปจจบนเราจะดได
จากการทพมาไดมการเปดรบการลงทนจากตางประเทศในชวง1-2ป
ทผานมาเปนจ�านวนมหาศาลอยางทไมเคยมในประวตศาสตรมากอน
และหากพมาไมมมาตรการควบคมดแลการใชทรพยากรธรรมชาต
อยางมประสทธภาพแลว ความกงวลในดานการเกดผลกระทบดาน
สงแวดลอม เรากสามารถคาดการณไดวาอตราการเกบเกยวผล
ประโยชนจากทรพยากรธรรมชาต ในประเทศพมาจะสงขนเรอยๆ
จนกระทงอาจจะมากกวาอตราการเพมขนตามปกตของทรพยากร
ธรรมชาต หากมองยอยกลบมาทประเทศไทยในชวงบกเบก
อตสาหกรรมทเราผานมากแสดงใหเหนถงการใชทรพยากรอยาง
มากมายมหาศาล จนน�ามาซงผลกระทบดานสงแวดลอมตอเนอง
มาจนถงในปจจบน
เมอเปนเชนนทรพยากรธรรมชาตจะรอยหรอลงไปอยาง
รวดเรว ผลประโยชนทประเทศพมาจะไดรบจากการเปดการคาและ
การลงทนภายใตประชาคมเศรษฐกจอาเซยนยอมจะเปนเพยงระยะ
สนเทานน หรอกรณการจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยนแลว
สงผลกระตนใหพชพนธธญญาหารมราคาทดขนกวาเดม เกษตรกร
และผผลตสนคาเกษตร เพอการสงออกยอมจะท�าการปรบเปลยน
ทดน เพอขยายการเพาะปลกพชทใหผลตอบแทนสงมากยงขน
ประเทศทมเนอทในการเพาะปลกทจ�ากดเชนฟลปปนสกอาจจะ
ถางปาเพอท�าการเพาะปลกพชเศรษฐกจนการใชเทคโนโลยการผลต
ทสงผลกระทบตอสงแวดลอมอกทงปจจยแรงงานและทนกจะมการ
โยกยายมาจากภาคสวนอนๆในกรณนหากเกษตรกรและผผลตสนคา
เกษตรตางสามารถเขาใชผนปาไดอยางเปดกวางเสร(OpenAccess)
หรอไมมมาตรการดแลการขยายพนทเพาะปลกอยางมประสทธภาพ
แลว ในระยะยาวฟลปปนสจะสญเสยปาไมและดนอนอดมสมบรณ
มากกวาผลประโยชนทจะไดรบ
No.26 March 2014 Green Research 19
กำวหนำพฒนำ
หากมองกรณการจดตงประชาคมเศรษฐกจอาเซยนทจะ
สงผลกระตนใหปจจยการผลตตางๆเชนเทคโนโลยแรงงานและทน
สามารถเคลอนยายระหวางประเทศสมาชกไดอยางเสรและรวดเรว
มากยงขน เรากสามารถคาดการณไดวาการขยายตวของปจจยการ
ผลตทใชอยางเขมขนในอตสาหกรรมการผลตหนงๆ ยอมจะกระตน
ใหการผลตของอตสาหกรรมนนๆ มการเตบโตมากยงขน หาก
อตสาหกรรมนนเปนกจกรรมการผลตทสรางผลกระทบทางลบตอ
สงแวดลอม เชน กอใหเกดมลพษทางอากาศหรอทางน�า โดยท
ประเทศสมาชกนนๆ ไมไดมการปรบปรงเทคโนโลยการผลตใหม
ประสทธภาพในการลดภาระดานสงแวดลอมลง และไมมการใช
เทคโนโลยทสะอาดเพยงพอ หรอไมมเครองมอของรฐทางดาน
เศรษฐศาสตรมาใชเพอก�ากบดแลอยางมประสทธภาพ เชน ภาษ
สงแวดลอมในอตสาหกรรมตางๆทเกยวของโดยตรงกบสงแวดลอม
การใชระบบโควตาการผลตหรอการซอขายสทธการปลอยมลพษตาม
จ�านวนทไดรบอนญาตแลวกสามารถคาดการณไดวาสวสดการความ
เปนอยของประชาชนจะเลวรายลงในระยะยาว
ตวอยางขางตนเปนเพยงการชใหเหนถงความส�าคญของ
ผลกระทบทอาจจะเกดขนในวงกวางตอการใชทรพยากรธรรมชาต
และการท�าลายสงแวดลอมของประเทศสมาชกประชาคมเศรษฐกจ
อาเซยนอกทงชใหเหนวาตวแปรภายนอกอยางเชนการเปลยนแปลง
ราคาสนคาและบรการ การเปลยนแปลงปรมาณปจจยการผลต
ตางๆ กสามารถสรางผลกระทบตอทรพยากรธรรมชาตและ
สงแวดลอมไดโดยตรง ในขณะทประเทศสมาชกยงตองพงพา
อาศยทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในระยะยาวการสญเสย
ทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมยอมกระทบตอชวตความเปนอย
ของประชาชนในประเทศสมาชกอยางหลกเลยงไมได
นอกจากน ยงชใหเหนวาผลกระทบดงกลาวของประเทศ
สมาชกตางๆ สามารถเขามาควบคมดแลไดอยางใกลชด ถาหาก
มการประยกตใชเครองมอทางเศรษฐศาสตร เพอประกอบขนมา
เปนนโยบายและมาตรการบงคบของรฐ หรอการขอความรวมมอท
เหมาะสมซงไมเพยงแตการควบคมและก�ากบโดยการออกกฎหมาย
บงคบหรอการก�าหนดใหปลอยมลพษในระดบเกณฑมาตรฐานแลว
เรายงสามารถใชภาษสงแวดลอมเพอใหผกอมลพษเปนผจาย เชน
ภาษมลพษหรอคาธรรมเนยมผลตภณฑทกอมลพษ คาธรรมเนยม
การอนญาตปลอยมลพษ คาธรรมเนยมการจดการมลพษ การ
ซอขายหรอโอนสทธใบอนญาตการปลอยมลพษ การวางประกน
ความเสยงหรอความเสยหายตอสงแวดลอมหรอมาตรการอดหนน
เทคโนโลยสะอาด เปนตน เครองมอเหลานเมอน�ามาใชอยางเหมาะสม
(Optimum) กจะชวยกระตนใหผผลตพฒนาเทคโนโลยสะอาด ลด
การท�าลายทรพยากรธรรมชาต อกทงประชาชนกจะมพฤตกรรม
การบรโภคทมความรบผดชอบตอสงแวดลอมมากยงขนอกดวย
หากเรามองกลบมาทหลกคดในการจดตงประชาคมเศรษฐกจ
อาเซยนทเปาหมายใหญมงหวงใหเหลาประเทศสมาชกตางๆ ม
พฒนาการทางเศรษฐกจทดมรายไดมากขน แตการทเราจะไป
ฝากความหวงวา เมอใดทรายไดของประเทศสมาชกดขนเรอยๆ
แลวคอยกลบมาใสใจดแลทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมในภาย
หลงนนอาจจะเปนความคดทสายเกนแลวเพราะทรพยากรธรรมชาต
และสงแวดลอมสวนใหญนนยากเกนกวาทจะแกไขใหยอนกลบคน
มาในสภาพดงเดมได (Irreversible) ดงนนทรพยากรธรรมชาตและ
สงแวดลอมจงเปนประเดนส�าคญทประชาคมเศรษฐกจอาเซยนไม
ควรทจะละเลยแตกลบตองค�านงถงตลอดเวลาและใหความส�าคญ
มากเปนอนดบหนงเชนกน
เอกสำรอำงอง:
กฤษรตนศรสวาง.AECกบกฎหมำยภำษกำรปลอยกำซคำรบอน.
จบตาทรพยากรธรรมชาตสงแวดลอมภายใตกรอบเศรษฐกจอาเซยนในสถำนกำรณสงแวดลอม.[ออนไลน]เขาถงไดท:www.ngosthailand.com.
ประวตควำมเปนมำประชำคมเศรษฐกจอำเซยน(AEC).[ออนไลน]เขาถงไดท:http://www.thai-aec.com.
พชรคงตระกลเทยน.กำรปรบตวของภำคธรกจเพอกำวสAECโอกำสควำมทำทำยและผลกระทบตอสงแวดลอม.ส�านกพฒนาความยงยนองคกรเครอเจรญโภคภณฑ.
20 Green Research No.26 March 2014
หากเรามองยอนกลบไปในตอนวยเดกนอกเหนอจากภาระ
หนาทในการไปเรยนในโรงเรยนและชวยงานบานเลกๆนอยๆแลว
พวกเราเดกๆ กมกจะมเวลาวางมากเพยงพอทจะส�ารวจธรรมชาต
ทอยรอบๆบาน หรอบรเวณหมบานไมวาจะเปน ตนไม ทงหญา
ทงนาปาหญาคาและอนๆเราสนกสนานกบการทไดปนปายตนไม
ใหญนงเลนอยบนตนไมนนเปนเวลานานๆไดเหนความเปนอยของ
เหลานกใหญนอยทงหลายทอาศยกงกานสาขาของไมใหญนเปนท
ก�าบงจากภยตางๆบางกสรางรงอยบนตนไมใหญนหลายครงทพวก
เรากแกลงมนพอพวกเราสงเสยงดงหรอขวางปาวตถเขาไปใสตนไม
ฝงนกกแตกฮอบนหนไปคนละทศคนละทางดวยความตกใจแตพวก
เรากลบหวเราะอยางสนกสนาน บางครงเรากปนตนไมเพอทจะ
ไปใหถงรงของนก เราอยากจะเหนบานทอยของนก อยากจะเหน
ไข หรอลกเลกๆ ของมน ในขณะทเราใกลจะถงเราจะไดยนเสยง
พอแมของลกนกสงเสยงรองอยางดงราวกบจะบอกใหเรารวาอยา
เขาใกลหรอท�าอนตรายสงทเขารกและหวงแหนมากทสดในทงนาท
เราเดนหรอบางครงกวงผาน เรากจะเหนทอยอาศยของสตวหลาก
หลายชนด เชน หน มดบางครงเรากเหน คราบของง เรามอง
เหนการท�างานของมด เหนการหาอาหารของบรรดาแมลงตางๆ
เหนผเสอ แมลงตวเลก และผง ทมาดอมดมน�าหวานในดอกไม
บางครงเรากไปเดดดอกไมเหลานนเพอเปดหาน�าหวานในดอกไมนน
พวกเรากพบวาในดอกไมชนดหนงทเราเดดมามน�าหวานอยจรงพวก
เราสนกสนานกบการไดลมรสความหวานของน�าใสๆ ในดอกไมนน
ตวผมเองไมเคยสงสยแตกลบรสกคนเคย เวลาคณครวทยาศาสตร
ทโรงเรยนอธบายถงสวนประกอบของดอกไมหรอการขยายพนธของ
ตนไม หรอในขอสอบทถามถงรวกนได และประโยชนหรอลกษณะ
การใชงานของเครองมอทใชในการท�าสวนครว ผมไดเรยนแลวผาน
ประสาทสมผสทงหากบธรรมชาตสงแวดลอม
เวลาทผมวงไปหาพอแมทเกยวขาวอยกลางทง พอกจะใช
เคยวทพอใชเกยวขาวตดตนขาวแลวท�าเปนปใหผมเปาเลนพวกเรา
เดกๆกเปาใหมเสยงดงตางๆกนเปนทสนกสนานผมใหพอเจาะร
เพมเพอใหปตนขาวของผมท�าไดมากกวาหนงเสยงและแกลงท�าเปน
วาเราก�าลงบรรเลงดนตรทแสนไพเราะดวยเครองดนตรสากลทเรยกวา
คารเนตเราไดเรยนรอะไรตอมอะไรมากมายเราไดพฒนาสวนตางๆ
ของรางกายพฒนาจตใจอารมณความคดสรางสรรคและการได
มปฏสมพนธกบคนอนๆ เรยนรวฒนธรรมของบคคลและสงคม ได
สอสารโดยกระบวนการของภาษา โดยทไมมทฤษฎการเรยนรใดๆ
มาบอกเราหรอบอกพอแมของเราเลย
No.26 March 2014 Green Research 21
แนวคดสอธรรมชาตและสงแวดลอมในชมชนพฒนาเดกไดมากกวาทคด
กำวหนำพฒนำ
สงแวดลอมธรรมชำตใหประโยชนอยำงไรกบพฒนำกำรของเดก
เมอพจารณาถงผลระยะยาวทมตอเดก ทางดานสขภาพทางอารมณทด สขภาพ
กายทดความสามารถในการเรยนและความเขาใจในสงแวดลอมแลวเราไมควรทจะใหเดก
ใชเวลาสวนมากอยแตในหองเรยนหรอในบาน เดกจะมพฒนาการในทกๆ ดานเพยงขอให
เราสนบสนนใหเดกไดมเวลาใหกบธรรมชาต(GreenHours)ใหมากในแตละวน(Washington
Post,June,2007)
นกการศกษาและนกวจยทสนใจศกษาเกยวกบเดกและพฒนาการของเดกไดให
ความส�าคญอยางมากกบสอทอยลอมรอบตวเดก อนไดแก ธรรมชาตและสงแวดลอม
(StephenKellert,2005inChildren&NatureNetwork,2008)ศาสตราจารยแหงมหาวทยาลย
Yale ไดกลาววาการทสภาพแวดลอมของบานทเปนสงแวดลอมธรรมชาต จะสงผลทดกบ
เดกในการพฒนาสมองความคดรวมถงการพฒนาศกยภาพในการวเคราะหการสงเคราะห
และการประเมนผลซงเปนการพฒนาการของสมองขนสงนอกจากนในบทความเดยวกน
ยงเพมเตมถงประโยชนของการทไดมปฏสมพนธกบธรรมชาตอกดวยวาเดกๆจะมรางกาย
ทสมบรณและกระตอรอรน ไมเปนโรคอวนซงจะมโอกาสเสยงสงในการเปนโรคหวใจและ
ความดนโลหตสง
ในสวนของการจดการศกษา รปแบบการจดการเรยนการสอนของครทวโลกได
เปลยนแปลงไปจากเดมเปนอยางมากวธการสอนแบบเกาทเรยกวาChalk–and–Talk
ไดถกลมเลอนไปในภาคสวนการศกษา ครในยคปจจบนไดรบการเสรมสรางใหมความรใน
เรองสอนวตกรรมการสอนทสงผลโดยตรงใหกระบวนการเรยนการสอนมความนาสนใจและม
ประสทธภาพมากขน(Singh,2007)แตเมอพดถงสอนวตกรรมการสอนคนโดยทวไปมกเขาใจวา
หมายถงเทคโนโลยขอมลขาวสาร(InformationCommunicationTechnologies(ICT)โดยเฉพาะ
อยางยงคนในประเทศทไดรบการพฒนาทางดานอตสาหกรรม แตในประเทศทก�าลงพฒนา
กลบมาใหความสนใจในนวตกรรมการเรยนการสอนทมตนทนต�า (Low-Cost Teaching
Aids) หรอไมตองลงทนและหาไดในทองถน สอนวตกรรมการเรยนการสอนเหลาน ผลต
ไดอยางงายๆ จากวสดธรรมชาตในทองถนหรอหยบใชไดโดยตรงจากธรรมชาตรอบๆ ตว
และยงท�าใหเปนโรงเรยนทพงตนเองได ลดคาใชจายทางดานการจดการศกษาของโรงเรยน
การเลอกสรร การใหความสนใจกบชมชนและการน�าธรรมชาตไปประยกตใชในโรงเรยน
จะท�าใหการจดกจกรรมการเรยนการสอนมความหลากหลาย ความนาสนใจ และเกดผล
ประโยชนสงสดกบโรงเรยนในทองถนนนๆ
ตนกลวยน�าวาตนหนง ไมใชให เพยงผลกลวยทมคณคาทางโภชนาการ
กบทกคนเทานน การเกด เจรญเตบโต ใหผล และตายไปของตนกลวยตนหนง
ท�าใหเดกๆ ไดเรยนรวงจรชวตของมน เดกไดพฒนาทกษะการสงเกต เรยนรการ
เปลยนแปลง จดบนทก เรยนรทจะรกธรรมชาต เดกบางคนน�ากานกลวยมาประดษฐ
เปนมากานกลวย วงเลนกนอยางสนกสนาน เรอใบทไดรบการสรางสรรคจากกาบ
กลวย ถงแมจะดไมมมาตรฐานนก แตกใหความสขในจตใจของเดกๆ เหลานน
22 Green Research No.26 March 2014
ความคดสรางสรรคอารมณและจตใจไดรบการพฒนาไป
พรอมๆกบรางกายโดยทตวเดกๆเองอาจจะไมไดคดถงสงดๆ เหลาน
ทเกดขนกบตวเขาเองดวยซ�าไป
ธรรมชาตลอมรอบตวเดกนน จดไดวาเปนการขยาย
หองเรยนใหกบนกเรยนของเรา นกเรยนจะไดมโอกาสเรยนรโดย
ผานประสาทสมผสในทกๆ ดาน และครอบคลมทกๆ แขนงของ
หลกสตรธรรมชาตทอยรอบตวเดกทงทบานทโรงเรยนและสถานท
ทองเทยวตางๆลวนเปนบทเรยนและแบบฝกหดทมประโยชนโดยตรง
ตอทงตวเดกและครผสอน (http://www.workingwithwildlife.co.uk/
learning/default.asp)เดกนกเรยนในระดบปฐมวยสามารถใชเวลานอก
หองเรยนในการเรยนรธรรมชาตในโรงเรยนและชมชนไดถง1ใน4
ของเวลาทตองใชทโรงเรยนนอกจากนกเรยนจะไดความรจากหลาก
หลายกจกรรมทครสามารถใหนกเรยนเขาไปมสวนรวมแลวกจกรรม
เหลานจะชวยพฒนาใหนกเรยนมความรสกรก รบผดชอบและเปน
เจาของธรรมชาตนนๆเปนการพฒนาในระดบปจเจกบคคลทมผล
ตอการพฒนาในระดบชมชน ระดบชาต และระดบโลกตอไป และ
ยงสงผลในเรองสขภาพ และความเปนอยทดของคนในชมชนอก
ดวย เดกไดพฒนาและเรยนรทกษะเพอการด�ารงชพของตนเองไป
ตลอดชวต(Life-LongSkills)เชนการปลกและท�านบ�ารงรกษาตนไม
การปลกดอกไมผกและผลไมตางๆเดกไดเรยนรการท�างานเปนกลม
ใชภาษาทเหมาะสมในการสอสารกบสมาชกในกลมพฒนาความ
เชอมนและความศรทธาในตนเอง
จากการวจยพบวาเมอเดกๆไดมสวนรวมกบการสรางสรรค
สงแวดลอมของบานโรงเรยนหรอชมชนงานสรางสรรคของเดกจะ
แตกตางจากงานของผใหญเปนอยางมาก โดยเฉพาะในความเปน
มออาชพแตเดกจะไดรบการพฒนาในดานจนตนาการและการมสวน
รวมสรางสงแวดลอมทเหมาะสมสอดคลองกบพฒนาการของตวเขา
(White & Vicki, online) ขอมลทไดจากการส�ารวจทวประเทศใน
ประเทศHollandพบวาคนทอยในบรเวณหรอหางจากพนทสเขยว
ประมาณ 1 ถง 3 กโลเมตร มสขภาพทดกวาคนทไมไดอย
ในบรเวณดงกลาว (Haas et al., 2006 in Children&Nature
Network, online) ตนไมและธรรมชาตสเขยวมผลในการลด
ความเครยดของกลมเดกทมความเครยดสง และผลดทสดจะม
ความสมพนธกบจ�านวนพชสเขยวพนทสเขยว และการไดเลนกบ
ธรรมชาตประสบการณทเดกๆไดลงมอปฏบตจากการไดสมผสกบ
สงแวดลอมจะหลอหลอมสตปญญาและทกษะทเปนทยอมรบใน
หลกการของการจดการศกษาปฐมวยทวาเดกจะเรยนไดดทสดโดย
ผานกระบวนการเลนและการคนพบอยางเสร(Hughes,1991)การเลน
อยางเสรกบธรรมชาตจะเปนสงทนารนรมยและนาดงดดใจส�าหรบ
เดกเดกเกดจนตนาการความอยากรอยากเหนการเลนทมคณภาพ
นนจะพฒนาเดกในทกๆดานทงรางกายการรบความรสกอารมณ
สตปญญาและปฏสมพนธทางสงคม(Haas,1996)
เกดอะไรขนกบเดกๆในทกวนน
ในอดตเดกๆ เคยไดรบความสขสนกสนานกบการทไดม
โอกาสเรยนรและสมผสกบธรรมชาตมากกวาในปจจบน ไมวาจะ
เปนการเดนบนทางเดนเทาถนนหนทางพนทวางสวนสาธารณะ
ทงนาปาเขาล�าธารพวกเขาเคยไดส�ารวจเคยเลนและสมผสกบ
โลกธรรมชาต โดยปราศจากขอหามหรอการตรวจสอบใดๆหรอจะ
มบางกเพยงเลกนอยแตเดกๆในปจจบนแทบจะไมมโอกาสเชนนน
เลยโดยเฉพาะเดกๆในชมชนเมองการเลนกบธรรมชาตอยางเสรจะ
มแตขอหามหรอมโอกาสกเพยงเลกนอยเทานนขอบเขตการพฒนา
ทงทางดานรางกายและจตใจถกจ�ากดและลดลง(Francis,1991)จาก
งานวจยชนหนง พบวา จากผปกครองทตอบแบบสอบถามรอยละ
94 กลาววา เรองความปลอดภยเปนประเดนส�าคญในการทจะ
อนญาตใหเดกๆ ออกเลนนอกบานไดอยางเสร (Bagley, Ball and
Salmon,2006inChildren&NatureNetwork,2008)เชนเดยวกนกบ
นกวจยของมหาวทยาลยHofstraทสอบถามคณแมจ�านวน800คน
รอยละ 82 ไมอนญาตใหลกๆ เลนนอกบานเนองจากความกงวล
เรองอาชญากรรมและความปลอดภย (Clements,2004 inChildren&
NatureNetwork,2008)
No.26 March 2014 Green Research 23
กำวหนำพฒนำ
เดกเลนน�าตามล�าคลองอยางสนกสนาน เรยนรทจะวาย
น�าเพอการเอาตวรอด วายน�าเปนโดยทไมตองเสยสตางคไปเรยนท
โรงเรยนสอนวายน�าเดกหลายคนในทกวนนวายน�าไมเปนหลายคน
ไมเคยเหนทะเลหลายคนไมเคยขนภเขาไมรวาหนอไมคออะไรเกด
ขนไดอยางไรหลายคนกลวปากลวตนไมหลายคนเดนไดเพยงไมก
รอยเมตรกเหนอยมากจนไมสามารถเดนตอไปไดมนเกดอะไรขนกบ
เดกเหลานHofstraUniversityไดส�ารวจคณแม800คนทมลกอาย
ระหวาง3ถง12ปพบวาคณแมรอยละ85ยอมรบวาเดกเลน
นอกบานนอยลงกวาแตกอนและคณแมรอยละ70เลนนอกบานทก
วนเมอตอนเปนเดกแตเพยงรอยละ31ของเดกในปจจบนเทานนท
เลนนอกบานอยเปนประจ�า (Clements, 2004 in Children&Nature
Network)ความไมปลอดภยส�าหรบเดกเมอถกปลอยอยตามล�าพงเพอ
การเลนกบธรรมชาตอยางเสรความทตองดนรนเพอความอยรอดหรอ
เพอความเปนอยทดขนของพอแมและการเพมขนของสอเทคโนโลย
เชน การดโทรทศนและการเลนเกมสคอมพวเตอร มสวนท�าใหการ
เลนกบธรรมชาตของเดกลดลงหรอหายไป เชน เดกอาย 8 ขวบ
กลมหนงสามารถบอกลกษณะของ Pokemon ไดมากกวาพนธของ
สตวปาถงรอยละ25(Balmfold,Clegg,CoulsonandTaylor,2002
in Children&Nature Network, 2008) จากการส�ารวจของ Kaiser
FamilyFoundationในปค.ศ.2005ถง2006พบวาเดกอายระหวาง
6 เดอนถง 6 ป ใชเวลากบสอทางอเลกทรอนกส เฉลยวนละ 1
ชวโมง30นาทในขณะทเดกอายระหวาง8ปถง18ใชเวลาใน
เรองเดยวกนนถงเฉลยวนละ6ชวโมงครงซงมากกวา45ชวโมง
ตอสปดาห(Children&NatureNetwork,2008online)
เหลานเปนอปสรรคตอพฒนาการทดของเดก ทงเรอง
สขภาพกายและจตใจทแยลง พฒนาการดานอนๆ กไมไดรบการ
พฒนาใหเตมตามศกยภาพทควรจะเปนของเดกเราก�าลงจะปลกไม
พนธใหญลงในกระถางทมขอบเขตจ�ากดซงผลทไดมากอาจจะดสวย
และแปลกตาอาจเปนทนยมนนกเพราะมนเปนเพยงตนไม
เรำจะชวยเดกกนไดอยำงไร
เนองจากการมปฏสมพนธระหวางเดกกบธรรมชาตสงแวดลอม
เปนสงทมประโยชนตอพฒนาการของเดกในทกๆดานทงในระยะสน
และระยะยาว เรากควรทจะด�าเนนการใดๆ ทจะกอใหเกดผลดงกลาว
ในตางประเทศมองคกรเครอขายทใชชอวาTheChildren&Nature
Network (C&NN) กอตงขนโดยมวตถประสงคในการเปนสอกลาง
ระหวางเดกกบธรรมชาต ใหขอมล ขาวสารและรายงานผลการ
วจย เพอกระตนและสนบสนนพรอมทงเปนเครอขายใหประชาชน
และองคกรตางๆพฒนากจกรรมใหเกดปฏสมพนธระหวางเดกกบ
สงแวดลอมธรรมชาต นอกจากนน ยงไดท�างานรวมกบนกวจย
นกการศกษา และองคกรอนๆ ทอทศตนเพอใหเดกมสขภาพและ
ความเปนอยทดขน
C&NNไดรเรมโครงการระดบชาตทมชอวา“LeaveNoChild
Inside”ทมงเนนใหทกคนโดยเฉพาะอยางยงโรงเรยนและผปกครอง
ไดตระหนกและใชธรรมชาตเปนสอใหเดกไดเรยนรและพฒนาตนเอง
สอธรรมชาตเหลานหาไดในทกๆพนทไมตองลงทนสอดคลองกบ
สภาพทองถนและมใหไดใชในทกๆโอกาสทกโรงเรยนควรจดใหม
ธรรมชาตในบรเวณโรงเรยนหรออาศยธรรมชาตจากชมชนการจด
ธรรมชาตควรใหเดกไดมสวนรวมใหเดกไดมโอกาสไดแสดงความคดเหน
ไดลงมอปฏบตจรงเปดโอกาสใหเดกไดเลนกบธรรมชาตอยางเสรมากขน
ภายใตสถานการณทปลอดภย
วถการด�าเนนชวตของมนษยในยคปจจบนลวนมผลกระทบ
ตอเดกๆทงสนโดยเฉพาะผลกระทบทางดานจตใจอทธพลของสอ
เทคโนโลยทยากแกการควบคม อนมผลมาจากการแขงขน ความ
ตองการใหเปนทนยมในหมประชาชนและผลก�าไรทจะตามมาสอ
ดงกลาวไมวาจะเปนคอมพวเตอรและโทรทศนมอยและหาไดใน
แทบจะทกครวเรอนพอแมของเดกหลายตอหลายคนไดใชสอนเปน
พเลยงและสอนลกของตนเองอยวนละเปนเวลานานๆ การเพมขน
ของการบานทเดกไดมาจากโรงเรยน ความไมปลอดภยของชวต
ภายนอกบาน และการด�าเนนชวตของคนบางคนไดเปลยนแปลงไป
สงเหลานลวนเปนอปสรรคตอพฒนาการเดกอนเปนผลเนองมาจาก
การไดสมผสธรรมชาตอยางไรกตามหากเราหาทางปองกนและเปด
ชองทางธรรมชาตใหกวางขน เพอทเดกๆจะไดเดนไปสมผสไดงาย
และสะดวกขนจะชวยใหธรรมชาตเปนสอทจะพฒนาเดกใหมความร
มจตใจออนโยนกอใหเกดความรกในธรรมชาตรกชมชนไดเรยนร
เพมพนทกษะกระบวนการทางความคดอยางเปนวทยาศาสตรและ
เปนสมาชกทดของสงคมตอไป
เอกสำรอำงองChildren&Nature Network. (2008). Children and Nature. Retrieved December28,2008.Availablefrom:http://www.childrenandnature.org/ uploads/CNmovement.pdf.Francis,M.(1991).Childrenofnature.U.C.DavidMagazine,v9n6Haas,M.(1996).Childreninthejunkyard.ChildrenEducation,v72n6Hirsh-Pasek,K.&Golinkoff,R.M.(2003).Howourchildrenlearnandwhy theyneedtoplaymoreandmemorizeless.RetrievedDecember27,2008. Availablefrom:http://www.buzzle.com/editorials/10-4-2003-46152.asp.Hughes,F.P.(1991).Childrenplayanddevelopment.Massachusetts, Allyn&Bacon.Learningthroughnature.RetrievedDecember29,2008. Availablefrom:http://www.workingwithwildlife.co.uk/learning/default.asp.Singh,H.P.(2007).LowcostteachingaidsforruralschoolsinIndia. RetrievedDecember30,2008.Availablefrom:http://knol.google.com/k/ hareshwar-singh/low-cost-teaching-aids-for-riral/s.White,R.&Vicki,S.Children’soutdoorplay&learningenvironments: Returningtonature.RetrievedDecember30,2008.Availablefrom:http:// www.whitehutchinson.com/children/articles/outdoor.html.
24 Green Research No.26 March 2014
ประเทศไทยณปจจบนปญหาสงแวดลอมถอเปนปญหา
ส�าคญทมกเกดควบคไปกบการพฒนาดานอตสาหกรรม และการ
เจรญเตบโตทางดานเศรษฐกจและสงคม ซงจะพบไดในเกอบทก
ประเทศโดยประเทศไทยเองกเปนประเทศหนงทก�าลงประสบปญหา
ดงกลาวอยในขณะน เนองจากประเทศไทยไดใหความส�าคญกบ
ความเจรญเตบโตทางเศรษฐกจตามแผนพฒนาเศรษฐกจและสงคม
ฉบบท11ปพ.ศ.2555-2559ดวยการน�าเอาทรพยากรธรรมชาต
มาใชประโยชน ซงหากไมมแผนการด�าเนนงานทเหมาะสมแลว จะ
ท�าใหทรพยากรธรรมชาตทเหลออยมสภาพเสอมโทรมลง และยง
กอใหเกดปญหาสงแวดลอมตางๆ เพมมากขนดวย ซงยอมจะสง
ผลกระทบตอความเปนอยของประชาชนและระบบนเวศดานสงแวดลอม
ไดในทสด
นอกจากนเมอเรามองถงการตนตวตอปญหาสงแวดลอม
ของประชาคมโลกทไดเพมความสนใจมากขนทกทชาวโลกกไดเรยน
รถงปญหาสภาวะโลกรอน(ClimateChange)ทสงผลกระทบตอผคน
สงมชวตตางๆบอยครงขนกระทงกลายมาเปนปญหาของประเทศ
ซงเชอกนวา หากชาวโลกละเลยไมใหความส�าคญกบสงแวดลอม
อยางจรงจงเรากจะยงประสบภยธรรมชาตทรนแรงมากขน
ทงนทผานมาความรบผดชอบตอการรกษาสงแวดลอมทาง
ธรรมชาต ไดเพมความส�าคญจากประเทศพฒนาแลวไปยงประเทศ
ก�าลงพฒนาและไปสประเทศดอยพฒนา ซงถอวาทงหมดตองม
สวนรวมกนประคบประคองโดยไมท�าลายสงแวดลอมมากขนไปอก
ทงนกเพอชวตความเปนอยทดและลดความเสยงจากภยธรรมชาต
ทอาจเกดขนไดทกเวลา ประเดนทมการพดกนมากในเวทระหวาง
ประเทศกคอนโยบายสงแวดลอมทเขมงวดขน ซงอาจมผลกระทบ
ตอการเตบโตทางเศรษฐกจของประเทศไดเพราจะท�าใหตนทนการคา
การผลตและการบรการสงขน จนกระทงประเทศอาจสญเสยความ
สามารถในการแขงขน โดยเฉพาะประเทศทก�าลงเตบโตและมเปา
หมายหลกในการขยายตวของ GDP ในชวงเวลาทเศรษฐกจโลก
แขงแรงและเตบโตอยางตอเนอง ประเทศในกลมมหาอ�านาจทาง
เศรษฐกจอยางสหรฐอเมรกาและอย ตางกมนโยบายทสงเสรม
การรกษาสงแวดลอมอยางจรงจงโดยหลายมาตรการทออกมาไดกอ
ใหเกดผลกระทบกบการคาและการบรการของหลายประเทศทผลต
สนคาไมไดมาตรฐานทก�าหนดหรออกนยหนง อาจเรยกไดวาเปน
มาตรการกดกนทางการคาอยางหนงท�าใหไมสามารถสงออกสนคา
ไปยงสหรฐอเมรกาและอยได ทงทประเทศยกษใหญทางเศรษฐกจ
อยางสหรฐอเมรกา กไมไดใหสตยาบนในพธสารเกยวโตทก�าหนด
พนธกรณผกพนตอประเทศอตสาหกรรมใหลดการปลอยแกสเรอน
กระจกแตอยางใด และหากมองผวเผนถงสถานการณทประเทศ
ตางๆ ยงประสบกบวกฤตการณทางเศรษฐกจและยงไมฟนตวด
ในขณะนอาจคาดหมายกนวาเพราะประเทศทประสบปญหาเศรษฐกจ
คงใหความส�าคญกบนโยบายสงแวดลอมเบาบางลงเพราะยอมจะมง
ใหความส�าคญกบการแกปญหาเศรษฐกจมากกวาเรองสงแวดลอม
แตความจรง กลบตรงกนขามเพราะประเทศสวนใหญตางใหความ
ส�าคญตอการรกษาสงแวดลอมากยงขนนนคงเปนเพราะภยธรรมชาต
ทรนแรงขน ไดเรมเขามาประชดตวมากขนดงจะเหนไดจากหลายๆ
ประเทศในภมภาคโลก ตางประสบกบภยธรรมชาตทรายแรงมาก
ยงขนเชนพายไซโคลนนารกสทมความเรวลม190กโลเมตรตอ
ชวโมงพดถลมพมาท�าใหเกดความเสยหายทงชวตและทรพยสนเปน
จ�านวนมากพายไตฝนไหเหยยนเปนพายไตฝนระดบ5โดยไดพด
ถลมภาคกลางของฟลปปนสท�าใหมผเสยชวตจ�านวนมากเชนกน
No.26 March 2014 Green Research 25
เศรษฐกจ-สงแวดลอม” ตองพฒนาคขนาน”
กำวหนำพฒนำ
ปจจบนหลายประเทศไดยกระดบความส�าคญของนโยบายการรกษาสงแวดลอมให
สงเทาเทยมกบระดบปญหาเศรษฐกจของชาต จนเปนทมาของนโยบายทหลายๆประเทศทวโลก
ก�าลงด�าเนนการอยคอ“เศรษฐกจและสงแวดลอมจะเตบโตไปพรอมกน”ซงกหมายความวา
เรองสงแวดลอมถกยกระดบความส�าคญขนไปเทยบเทากบเรองเศรษฐกจ และตองพฒนา
คขนานกนอยางหลกเลยงไมได แมกระทงประเทศจนทขนชอวา ปลอยมลพษทางอากาศ
มากทสดแหงหนงของโลกประธานาธบดสจนผงไดกลาวตอทประชมพรรคคอมมวนสต
เมอวนท24พฤษภาคม2556ไววา“การทเศรษฐกจจนเตบโตชาลงกเพอลดผลกระทบตอ
สงแวดลอม” ชใหเหนวาแมกระทงประเทศมหาอ�านาจอยางจนกตระหนกถงความส�าคญ
ของการรกษาสงแวดลอมมากขน
ส�าหรบประเทศไทย ซงไดรวมลงนามในพธสารเกยวโตดวย อกทงออกกฎหมาย
และระเบยบวธปฏบตตางๆ ทเปนมาตรฐานสากลในดานสงแวดลอม กถอไดวาเรามกฎ
กตกาทเกยวกบการรกษาสงแวดลอมทอยในมาตรฐานทดพอสมควรเพยงแตดานการปฏบต
อาจดอยไปบางโดยเฉพาะภาครฐทบงคบใชกฎหมายสงแวดลอมยงไมเขมงวดพอนอกจากนหลาย
ฝายยงมองวาการรกษาสงแวดลอมอยางเขมงวดเกนไปและตอตานการท�าลายสงแวดลอมจะ
เปนอปสรรคตอการพฒนาเศรษฐกจของประเทศ ซงเปนไปไดวาอาจมมมมองทแยกสวน
เศรษฐกจกบสงแวดลอมออกจากกนเราจงพบวาบอยครงไดเกดการกระทบกระทงทางความ
คดและหลายกรณกมการน�าประเดนนไปฟองรองกนในศาล
จากนไปประเทศไทยควรมนโยบายทใหทงเศรษฐกจและสงแวดลอมสามารถเดนค
กนไปอยางไมแยกสวนเหมอนในอดตทผานมาโดยทภาครฐควรมกลไกและนโยบายทชดเจน
มากขนเกยวกบเรองนทงในระยะสนและระยะยาวเพราะในอนาคตจะท�าใหไทยเปนประเทศ
ทมความพรอมเหนอกวาหลายประเทศในภมภาคในการรองรบกบมาตรฐานดานสงแวดลอม
ใหมๆทจะมผลกระทบตอการคาการลงทนและบรการดงนนการปรบทศทางในนโยบาย
เศรษฐกจและสงแวดลอมใหเดนคกนไปแบบไมแยกสวนจะมสวนส�าคญทจะพฒนาเศรษฐกจ
ประเทศไทยใหมความยงยนตอไปได
เอกสำรอำงอง:
ปานปรยพหทธานกร.พดคยเหตบำนกำรเมอง:เศรษฐกจเรองรำวตำงๆวเครำะหอยำงเปนกลำง.[ออนไลน]เขาถงไดท:http://www.oknation.net/blog.
สมดลเศรษฐกจ-สงคม-สงแวดลอม-สขภำพกำรเตบโตทยงยนของอำเซยน.กรงเทพธรกจ.
26 Green Research No.26 March 2014
ปจจบนเทคโนโลยมการพฒนาและเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว การลงทนขนาด
ใหญมผลกระทบตอสภาพแวดลอมทนบวนจะทวความรนแรงและบอยครงขน ซงการแกไข
และเยยวยาไมสามารถท�าไดทนทวงท การวจยและการพฒนาจะชวยตอบโจทยปญหา
สงแวดลอมในหลายๆ ดานไดทงดานวทยาศาสตรเทคโนโลยและสงคม ดงนนการวจย
สงแวดลอมในปจจบนตองเปนการตอยอดพฒนาแนวคดของนกวจยจากงานวจยตามความ
ถนดหรอความสนใจทมกถกเรยกวา “งานวจยขนหง” ใหสามารถใชงานไดจรงตองมการ
ปรบเปลยนแนวคดมกระบวนการท�างานอยางเปนระบบและทนตอสถานการณในขณะนน
ปญหาสงแวดลอมมกเปนปญหาทไดรบการแกไขเฉพาะหนาเสยเปนสวนใหญเชน
กรณน�ามนรวไหลมนกวจยน�าเสนอประเดนเพอการศกษาทงบทเรยนและการหาองคความร
เพอตอบปญหาใหครอบคลมทสด การไดมาของโจทยวจยเปนเรองทตองหยบยกมาคดกน
วาทมาของโจทยวจย โดยเฉพาะประเดนตางๆ ทเกดขนเคยมการศกษามากอนหนานหรอไม
การทบทวนความรในอดตเปนสงส�าคญเชนการรวไหลของน�ามนมเทคโนโลยอะไรบางในการ
ก�าจดคราบน�ามน การฟนฟสภาพแวดลอมและในกรณทเคยเกดขน เชน ทอาวเมกซโกม
การลงมอแกไขอยางไรบางจะเหนไดวาการทบทวนวรรณกรรมเปนสงทส�าคญมากในทนไม
ไดตองการหยบยกประเดนปญหาทเกดขนในปจจบนมาวพากษแตตองการกระตนใหเหนวา
โจทยงานวจยองคความรทยงไปไมถงไหนเหนไดจากภาคนพนธวทยานพนธของนกศกษาใน
ระดบปรญญาตรและโททมกตอยอดจากงานวจยเดมๆซงงายตอการท�าการศกษาใหเสรจ
ตามก�าหนดเวลา ซงตวสถาบนการศกษาเองคงตองพยายามผลกดนสนบสนนองคความร
ใหมๆทจะเปนประโยชนตอสงคมมากกวาทเปนอย
ซงประเดนปญหาสงแวดลอมทก�าหนดเปนหวขอการวจยทพบมากคอ การวจย
ทท�าการศกษาอยนน เปนการแสดงสถานภาพของปญหาของสถานการณ เชน การวจย
มาตรฐานการตดตามตรวจสอบคณภาพสงแวดลอมในดานตางๆการทดสอบวธการตรวจวด
คณภาพสงแวดลอมการวจยแสดงสถานภาพปญหาสงแวดลอมและทรพยากรการท�าลาย
ทรพยากรธรรมชาตซงกเปนสวนทดทท�าใหรบทราบสถานการณในปจจบน
No.26 March 2014 Green Research 27
ทศทางการวจยทตอบโจทยปญหาสงแวดลอม
การวจยททำาการศกษาอยนน เปนการแสดงสถานภาพของปญหาของสถานการณ เชน การวจยมาตรฐานการตดตามตรวจสอบคณภาพสงแวดลอมในดานตางๆ
กำวหนำพฒนำ
แตทนาเปนหวง คอ การวจยเพอเสนอเทคโนโลยในการจดการ การเยยวยา หรอบ�าบด
ฟนฟจากการท�าลายหรอการจดการมลพษอยางมประสทธภาพและยงยนหรอการน�าเสนอ
มาตรการทางสงคมเพอการเยยวยาประชาชนทไดรบผลกระทบการฟนฟสภาพแวดลอมและ
ระบบนเวศทเปลยนแปลงไปหรองานวจยการปรบตวของประชาชนในอนาคตขอเนนย�าวา
การวจยปญหาสงแวดลอมตองตอบโจทยใหครบวงจรมากขนจากทผานมาการวจยเพอตอบ
โจทยปญหาสงแวดลอมมกเปนลกษณะของการทดลองpilotscaleมากกวาจะท�าจรงหาก
น�ามาปฏบตเพอแกไขปญหาสงแวดลอมอาจตองใชเวลาและงบประมาณจ�านวนมากซงการ
วจยคงเปนแคจดเรมดงนนงานวจยจงควรมลกษณะเปนขอเสนอแนะทในตอนทายของผล
การศกษาตองครอบคลมในประเดนตางๆทจะลงมอกระท�าจรง
จากการวจยทตอบโจทยปญหาสงแวดลอมมการแบงปญหาออกเปน2ดานคอ
การจดการกบปญหาและการเยยวยากบการวจยเพอการปองกนปญหาหรอน�าเสนอแนวทาง
ทมประสทธภาพในการจดการปองกนผลกระทบทอาจเกดขนในบทความนไมไดตองการโจมต
สงทนกวจยท�าอยในปจจบนแตอยากน�าเสนอมมมองหรอแนวทางเสรมใหคดถงโจทยวจยท
จะตอบโจทยปญหาสงแวดลอมอยางมเหตผลและไดประโยชนมากขนซงประเดนทจะกลาว
ถงตอไปนเปนสวนหนงจากประสบการณการสอนนกศกษาในระดบปรญญาตรและปรญญาโท
ในฐานะผทรงคณวฒวพากษขอเสนองานวจยซงนาจะเปนประโยชนไมมากกนอยส�าหรบการ
ปรบตวของนกวจยเพอตอบโจทยปญหาสงแวดลอมทจะเกดขนในอนาคตดงน
1.ปญหาสงแวดลอม เปนปญหาทมความหลากหลาย การวเคราะห การทบทวน
องคความรเปนสงส�าคญปจจบนมการศกษาวจยในเชงตอบโจทยปญหาเฉพาะดานความ
เชยวชาญเพยงบางดาน ดงนน ขอเสนอแนะงานวจยแนวใหมคงตองทบทวนใหรอบดาน
ทงทางดานวทยาศาสตรและสงคม และก�าหนดหวขอการศกษาทบรณาการองความรใน
หลายๆดานเขาดวยกนโดยค�านงถงค�าตอบเพอการน�าไปใชประโยชนทแทจรง
2.การวจยเพอท�านายผลกระทบในอนาคตหรอทเรยกวาการใชแบบจ�าลอง(Model)
ตองพจารณาถงความเหมาะสมตอสภาพพนทการพฒนาแบบจ�าลองเพอท�านายผลการแพร
กระจายมลพษทางอากาศน�าเสยหรอการรวไหลของสารเคมทจ�าเปนตองใชขอมลพนฐาน
ในพนทจรงมากกวาการน�าขอมลทเปนคาคาดการณจากพนทอนมาใชการพฒนาแบบจ�าลอง
ตองปรบใชใหเหมาะกบพนทศกษาจรงบอยครงทงานวจยตอบโจทยการคาดการณผล
กระทบสงแวดลอมจากปญหามลพษคอนขางคลาดเคลอนไปมากทงขอมลทไมเปนปจจบน
และขอมลทเปนคาประมาณการซงตองพจารณาเลอกใชสมการใหเหมาะสม
3.การวจยทคาดการณปญหาหรอแกไขปญหาสงแวดลอมตองมขอเสนอแนะในการ
จดการอยางมประสทธภาพและเปนไปไดโดยตองค�านงถงความเปนไปไดทางเศรษฐศาสตร
ความเหมาะสมและความคมคาในการลงทน เชน กรณของนคมอตสาหกรรมมาบตาพดท
น�าเสนอเทคโนโลยบ�าบดของเสยในกลมอตสาหกรรมปโตรเลยมมากมายและใชเงนลงทนสง
หากพจารณาจากเทคโนโลยเหลานนอาจไมเหมาะสมกบประเทศไทยทางทดควรพจารณา
ตนทนทางเทคโนโลยรวมกบการใชเทคโนโลยทไดประสทธภาพและผลลพธเปนไปตาม
มาตรฐานคณภาพสงแวดลอมของไทย
28 Green Research No.26 March 2014
การพฒนาแบบจำาลองตองปรบ ใชใหเหมาะกบพนทศกษาจรง บอยครงทงานวจยตอบโจทยการคาดการณผลกระทบสงแวดลอมจากปญหามลพษ คอนขาง คลาดเคลอนไปมากทงขอมล ทไมเปนปจจบน และขอมลทเปนคาประมาณการซงตองพจารณาเลอกใชสมการใหเหมาะสม
ปญหาสงแวดลอมมความจำาเปนตองปรบเปลยนแนวคด การตอบโจทยปญหาสงแวดลอมอยางมประสทธภาพ และเนนการพฒนาองคความรการเรยนรทครอบคลมปญหามากขน การ บรณาการงานวจยอยางเปนระบบ 4.ประเดนของโจทยวจยทตอบปญหาสงแวดลอมควรพจารณาถงเทคโนโลยในการ
ศกษาทแสดงใหเหนถงการวเคราะหเทคโนโลยทจะใชในการบ�าบดและมความเหมาะสมกบ
ประเทศของเราหลายๆประเทศใหความส�าคญในการน�าเขาเทคโนโลยการพสจนเทคโนโลย
ทเหมาะสม(verifyTechnology)ปจจบนมความหลากหลายในการใชเทคโนโลยน�าเขาทตอง
เลอกใหเหมาะสมกบสถานการณมากทสด
5.การพฒนาคน องคความร ในการวจยเปนเรองส�าคญอยางทกลาวมาขางตน
งบประมาณในการวจยของประเทศมจ�ากด ก�าลงคนในสาขาวชาตางๆ ความเชยวชาญ
เฉพาะทางลวนเปนตวแปรส�าคญในการพฒนางานวจยการพฒนาในสวนนจะเปนตวแปร
ส�าคญตอคณภาพงานวจยทงนภาครฐตองมนโยบายสนบสนนในการพฒนาคนและองคกร
วจยใหมประสทธภาพและมศกยภาพในการจดการงานวจยมากขน
จากการน�าเสนอการวจยเพอตอบโจทยปญหาสงแวดลอมมความจ�าเปนตองปรบ
เปลยนแนวคด การตอบโจทยปญหาสงแวดลอมอยางมประสทธภาพ และเนนการพฒนา
องคความรการเรยนรทครอบคลมปญหามากขน การบรณาการงานวจยอยางเปนระบบ ม
เครอขายความรวมมอมากขน และตองหลดพนจากขอจ�ากดของเวลาและงบประมาณ
บคลากรในการวจยตองไดรบการพฒนาอยางตอเนองปญหาตางๆทเกดขนการวจยและ
พฒนาจะเปนตวชวยส�าคญและเปนสวนหนงทจะพฒนาประเทศใหกาวหนาทดเทยมกบ
ชาตอนๆทมการพฒนาดานนอยางจรงจง
ทมำ:http://www.energysavingmedia.com
No.26 March 2014 Green Research 29
กำวหนำพฒนำ
เทคโนโลยสเขยว(Greentechnology)คอแนวคดในการบรหารจดการและเลอก
ใชเทคโนโลยทเปนมตรตอสงแวดลอม เพอเพมประสทธภาพในการจดการการใชพลงงาน
ลดการใชพลงงาน ลดการปลอยกาซเรอนกระจก ลดการสราง รวมถงการน�าขยะ
อเลกทรอนกสมารไซเคลใหมซงเปาหมายสงสดคอขยะอเลกทรอนกสตองถกน�ากลบมา
ใชใหมไดทงหมด และไมมสวนประกอบทท�าจากสารพษ อปกรณอเลกทรอนกสตองใช
พลงงานนอยลงแตความสามารถมากขนตามแนวคด“MaximumMegabytesforMinimum
Kilowatts”โดยหากจะพดถงGreentechnologyใหครอบคลมทงหมดคงตองมองตงแตการ
ผลตอปกรณอเลกทรอนกสการเลอกใชงานและการทงอปกรณอเลกทรอนกสซงทง3ขน
ตอนนนถอเปนวฏจกรของอปกรณอเลกทรอนกส
มาท�าความรจกเทคโนโลยทเกยวของกบ Green technology กนครบ
EnergySavingSoftware
คอSoftwareทชวยในการบรหารจดการการท�างานภายในDataCenterโดยไม
จ�าเปนตองใชอปกรณใดๆเพมเตมSoftwareดงกลาวสามารถแสดงสถานะการท�างานของ
อปกรณภายในData Center ไดทงหมดพรอมทงสามารถวเคราะหแนวโนมของอปกรณ
ตางๆ เพอการแกไข ซอมแซมหรอจดหาอปกรณเพมเตมได อยางทนทวงท Software น
จะชวยเพมอายการใชงานของอปกรณตางๆภายในDataCenterและชวยลดคาใชจายใน
การจางผเชยวชาญมาดแลโดยตรง
SoftwareasaService(SaaS)หรอODS(OnDemandSoftware)
คอSoftwareบนเวบทผใชสามารถเรยกใชบรการไดโดยSoftwareประเภทน
จะไมถกจดเกบเขาไปในเครองคอมพวเตอรของผใชหรอพดงายๆกคอSoftwareดงกลาว
นนไมถกตดตงลงในHarddiskของเครองทใชงานและสามารถเรยกใชงานไดเมอท�าการเชอม
ตออนเทอรเนต โดยท�าการเรยกผาน Browser ซงท�าใหผใชงานไดรบความสะดวกมากยง
ขนผใหบรการSaaSสามารถเลอกท�าการตดตงSoftwareลงบนWebServerหรอท�าการ
ตดตงลงบนอปกรณของลกคาSoftwareดงกลาวจะหมดอายลงหลงจากใชงานหรอหลงจาก
สญญาทผใชงานซอหมดอายSoftwareนจะชวยประหยดงบประมาณในการจดซอSoftware
การเลอกใช Green technology
30 Green Research No.26 March 2014
ลขสทธพรอมทงชวยใหการบรหารจดการเกยวกบSoftwareท�าได
สะดวกสบายยงขนเพราะเจาของลขสทธจะปรบปรงเพอแกไขจด
บกพรองของ Software ใหเองโดยอตโนมตท�าใหผ ใชงานไดใช
Softwareทใหมอยเสมอ
CloudComputing
เปนนวตกรรมทางดาน Data Center รปแบบใหมแหง
อนาคตเกดจากแนวคดการใหบรการโดยใชประโยชนจากโครงสราง
พนฐานITทท�างานเชอมโยงกนโดยมServerมากมายท�างานสอด
ประสานเปนหนงเดยวกนเพอใหบรการ Software ตางๆ โดย
คอมพวเตอรทงหมดในกลมCloudอาจไมจ�าเปนมHardwareและ
ระบบปฏบตการเหมอนกนไปทงหมด และอาจไมจ�าเปนตองตดตง
อยในสถานทเดยวกน แตอาจมการเชอมตอผานเครอขายสอสาร
ความเรวสง
การประมวลผลแบบ Cloud สามารถแบงออกเปน 3 ลกษณะ คอ
1.Private Cloud Computing เปนการใชงานภายในองคกร
โดยเปนการใชสมรรถนะของDataCenterภายในองคกร
นนๆ
2.PublicCloudComputingเปนการใชบรการการเขาถงขอมล
รปแบบตางๆผานทาง Internet ผานการใหบรการของผ
ใหบรการสาธารณะ
3.HybridCloudComputingเปนการผสมผสานกนระหวาง
การใชงานภายในองคกร(PrivateCloudComputing)และ
การใชบรการการเขาถงขอมลรปแบบตางๆ ผานทาง
Internetผานการใหบรการของผใหบรการสาธารณะ(Public
CloudComputing)
ThinClient
คอเทคโนโลยการท�างานของระบบTerminalService
ของเครอง Server ทมประสทธภาพในปจจบน ซงมจดเดน คอ
ตวโปรแกรมทใชงานและการประมวลผลสวนใหญจะอยทเครอง
ServerสวนตวเครองThinClientจะท�าหนาทเสมอนTerminalและ
จะมHardwareทซบซอนนอยกวาโดยหลงจากเขาสระบบแลวระบบ
จะสงหนาจอใหกบผใชงานแตละคนโดยผใชงานแตละคนสามารถ
ท�างานกบโปรแกรมตางๆ ของตนไดอยางอสระตอกน Thin Client
ประกอบไปดวย3สวนคอ
1.เครองThinClient
2.ระบบServerทรองรบการท�างานของเครองThinClient
3.ระบบเครอขาย
BladeServer
เปนเทคโนโลยใหมของ Server ซงเปนการน�าแนวคดของ
MainframeเดมมาประยกตใชกบPCในปจจบนโดยแตละหนวย
จะเรยกวา“Blade”และประกอบดวยMainboard,CPU,Memory,
DiskStorageและอปกรณในการตดตอกบเครอขายเทานนซงแตละ
Bladeจะใชอปกรณจายพลงงาน(PowerSupply)และระบบระบาย
ความรอนรวมกนองคประกอบหลกๆของBladeServerไดแก
ChassisคออปกรณทเปนเหมอนหองDataCenterขนาดยอมท
จะคอยจายไฟและท�าความเยนใหกบเครอง
Serverทอยภายในรวมไปถงอปกรณเครอขายทอยภายในตเดยวกน
BladeServerคอเครองServerขนาดเลกทมสวนประกอบภายใน
ไดแกCPU,MemoryหรอHarddiskโดยขนาดของมนจะนบเปน
BladeBay
SwitchModulesคออปกรณทใชในการตดตอกบโลกภายนอกไม
วาจะเปนDatanetworkหรอStorageNetwork
เทคโนโลยเสมอน(Virtualization)
คอเทคโนโลยทชวยใหสามารถใชResourceรวมกนเชน
CPU,Memory,Harddiskเปนตนของคอมพวเตอร1เครองหรอ
มากกวานนใหสามารถใชงานSoftwareและApplicationในจ�านวน
มากๆหรอแมแตใชงานหลายระบบปฏบตการพรอมกนไดแมวาจะ
เปนPlatformทแตกตางกนการท�าVirtualizationแบงออกเปน2
ลกษณะคอ
1.การแบงยอยทรพยากรโดยเฉพาะบนHardwareขนาดใหญ
ใหเปนอปกรณเสมอนขนาดเลกใหเกดประสทธภาพสงสด
เชนการรวมศนยการท�างานของระบบเครองแมขาย(Server
Consolidation) แลวน�ามาตดตงบนเครองเสมอน (Virtual
Machine) หลายเครอง โดยใชเครองหลกหนงเครองทม
สมรรถนะของเครองสง
2.การน�าอปกรณขนาดเลก มาท�างานรวมกนเสมอนเปน
Hardware ขนาดใหญ เชน การท�า High performance
Computingเครองคอมพวเตอรรวมกนประมวล
No.26 March 2014 Green Research 31
พงพำธรรมชำต
จรยธรรมกบสงแวดลอม
“มนษยควรมจรยธรรมในการมองสงแวดลอมและธรรมชาตอยางไรโดยเฉพาะโลก
สมยใหมการเปดเสรยดเศรษฐกจบนฐานความรท�าทกวถทางเพอหาเงนเขากระเปาสนอง
สงคมปจเจกสดขวแตละเลยการมสวนรวมสงผลกระทบตอสวนรวมกระทงละเลยและละเมด
ตอธรรมชาตและสงแวดลอมกลายเปนภยพบตทยอนกลบมาลงโทษมนษยเสยเองเปนบท
เรยนทไมหลาบจ�า”(ทพยพาพรตนตสนทร,สถาบนนโยบายศกษา)
จรยธรรมสงแวดลอม (environmental ethics) มนษยไมเคยประสบปญหา
สงแวดลอม แตหากในปจจบนมนษยตองประสบกบปญหาสงแวดลอมทเปลยนแปลงไป
อยางรวดเรวทรพยากรธรรมชาตทนบวนจะเหลอนอยลงการใชวทยาศาสตรและเทคโนโลย
ในทางทผดและกระทบโดยตรงตอสงแวดลอมเชนการทดลองระเบดปรมาณการท�าลาย
ปาไมการท�าเขอนเพอกกเกบน�าฯลฯท�าใหระบบนเวศเปลยนแปลงและเสยสมดลสงผล
กระทบตอชวตของมนษยเอง ปจจบนสงคมไทยมปญหาสงแวดลอมมากมายหลายดาน
จงจ�าเปนตองมการน�าจรยธรรมสงแวดลอมมาศกษาใหครบทกดานทกกจกรรมเชนการ
รจกประมาณในการบรโภคหรอทางสายกลางในการใชสอยการใชประโยชนจากทรพยากร
อยางพอเพยงการกตญญกตเวทรคณคาของสงแวดลอมการเหนแกประโยชนสวนรวมและ
การอนรกษทรพยากรธรรมชาต
ทงนหลกการของน�าจรยธรรมทางสงแวดลอมMiller ไดเสนอในโลกทศนแนว“Sustainable-EarthWorldview” ในค�าสอนของศาสนาทส�าคญบางคนอาจจะบอกวาเปน
อดมคตมากเกนไปเปนเรองทปฏบตไดยากในความเปนจรงจรยธรรมตองการจะตกเตอนใจ
เราวาวถทางทก�าลงด�าเนนอยนนเปนสงทผดเปนหนทางทน�าไปสการลมสลายของสงแวดลอม
และเปนอนตรายตอชวตของสงมชวตทงหมดในโลกธรรมชาตเชอวาเราควรสรางสรรคสงคม
ใหมทตงอยบนพนฐานของความรกเมตตาธรรมความรวมมอกนความยตธรรมและความ
หวงใยตอเพอนมนษยและสรรพสตวในโลกธรรมชาต สงคมใหมแบบนจะเปนสงคมทยงยน
ผคนมชวตอยอยางมคณภาพ สวนสงคมอตสาหกรรมนยมทเราก�าลงพบเหนอยในขณะน
นนเปนสงคมทเนนความเหนแกตวการแขงขนความกาวราวการแสวงหาวตถและความ
เจรญสงสดและการขดรดธรรมชาตสงคมแบบนมแตจะท�าลายสงแวดลอมและชวตจตใจ
ของมนษยโลกทศนตองการใหม“การปฏวตสงคม”ทเนนการเปลยนแปลงทางจตส�านก
นนเอง
32 Green Research No.26 March 2014
จ รยธรรมทางส ง แวดล อม Miller ไดเสนอในโลกทศนแนว “Sustainable-Earth World-view” ในคำาสอนของศาสนาทสำาคญ บางคนอาจจะบอกวาเปนอดมคตมากเกนไปเปนเรองทปฏบตไดยากในความเปนจรง จรยธรรมตองการจะตกเตอนใจเราวาวถทางทกำาลงดำาเนนอยนนเปนสงทผดเปนหนทางทนำาไปสการลมสลายของสงแวดลอม
จรยธรรมทางสงแวดลอมใหมชใหเราเหนวา มนษยเราม
ความตองการ2แบบความตองการทไมจ�าเปนกบความตองการ
ทแทจรงระบบอตสาหกรรมนยมมงเนนแตเรองกระตนความตองการ
ทไมจ�าเปนซงใชทรพยากรมาก สงทถกตอง คอ เราสนองความ
ตองการแบบทแทจรงเทานน ซงวถชวตแบบใหมจะตองมลกษณะ
เรยบงายปฏเสธบรโภคนยมไมลมหลงในวตถและใชชวตอยางม
ความหมาย
ควำมตนตวทำงสงแวดลอม
เราเรมมองเหนปรากฏการณและรบรปญหาเราเรมรสกวา
ก�าลงมบางสงบางอยางเกดขน เชนปญหามลภาวะเรายงมองไม
เปนระบบ เราคดแตเพยงวาเมอมปญหามลภาวะ เรากตองเขาไป
แกไขโดยการควบคม เราเรมมองเหนความสมพนธของปจจยตางๆ
ท เชอมโยงเกยวพนธกนอยางเปนระบบ เชน เรารวาปญหา
มลภาวะ ความเสอมโทรมทางสงแวดลอม และการหมดสนของ
ทรพยากรธรรมชาตเปนเรองทเกยวพนกบปญหาประชากร การ
พฒนาอตสาหกรรมลทธบรโภคนยมและความยากจนในสงคมเรยก
รองใหเราแกไขปญหาอยางเปนระบบ เรามองความเชอมโยงทาง
สงแวดลอมอยางเปนระบบมากขนและมการแสวงหาทางเลอกใหมๆ
ในการจดการทางเศรษฐกจและสงคม เชน มองหาแนวทางการ
พฒนาเศรษฐกจแบบใหมทเรยกกนวา“การพฒนาแบบยงยน”ใน
ขณะเดยวกนกพฒนาวธการจดการทางสงแวดลอมทมลกษณะสลบ
ซบซอนและมประสทธภาพมากขนเราแกไขปญหาสงแวดลอมโดย
มเปาหมายเพอความสขสมบรณของมนษย วธการแบบนอยตรง
กนขามกบ life-centered โลกทศนกระแสหลกยงคงเปนโลกทศนท
เนนการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจ มนษยยงคงมฐานะทส�าคญกวา
ธรรมชาตและอยเหนอธรรมชาต
ความอยรอดของมนษย หากแตเปนความอยรอดของ
ธรรมชาต โลกทศนโลกธรรมชาตยงยน ไมอาจไดมาโดยการอาน
หนงสอ หรอนงคดนงฝน จรยธรรมทางสงแวดลอมจะเกดขนได
กตอเมอเรามความสมพนธกบธรรมชาต โดยการเหน โดยการ
รสกสมผส โดยการเขาใจโดยความรกและหวงใยทส�าคญคอเกด
ความเชอศรทธาขนมา โลกทศนใหม คอ วถการคดแบบใหมและ
วถแหงความรสกแบบใหม อนเกดจากการฟงเสยงของธรรมชาต
ปรชญาเชนทบงวา “เรามองภเขา ภเขามองเรา ภเขาและเรา
เปนหนงเดยว” สะทอนใหเราเหนถงภาพแบบใหมของประชาคม
แหงโลกธรรมชาตทตงอยบนหลกการของ ความรก ความศรทธา
ความจรงใจและความรวมมอกน
หลกแหงความประพฤตของสงแวดลอมเปนการกระท�าของ
มนษยทกคนทปฏบตตอสงแวดลอมซงพวกเขาอาศยอยบนพนฐาน
แหงการพงพาอาศยกนอยางสมดล เราเชอวาความประพฤตหรอ
พฤตกรรมของมนษยนนเกดจากการตอบสนองตอสงแวดลอมโดย
มองคประกอบทเกยวของอนๆอาทความตระหนกคานยมทศนคต
ความร ทกษะ และปจจยทเกยวของอนๆท�าใหมนษยแสดงความ
ประพฤตหรอพฤตกรรมตอสงแวดลอมทแตกตางกนดงนนจรยธรรม
ทางสงแวดลอม จงเปนหลกการหรอแนวทางทมนษยพงปฏบตตอ
สงแวดลอมโดยค�านงถงความยงยนของสงแวดลอมนนคอจตส�านก
สเขยว
ตวอยำงบคคลหรอชมชนองคกรทท�ำงำนดำนสงแวดลอมแลว
จะสำมำรถน�ำไปใชไดอยำงไร
ดาบวชยปลกตนไม“การปลกตนไมเปนการท�าบญทยงยน
กวา และชวยเหลอทกคนไดชวลกชวหลาน…เราจะคนธรรมชาตส
แผนดน เกอกลอาศยซงกนและกน ความสขทแทจรง คอ การอย
รวมและรจกเคารพธรรมชาต ตนไมผมเปนคนปลก ปลกไปเรอยๆ
ปลกไปจนกวาจะตาย…” สงผลใหนายดาบวชย ไดรบการยกยอง
เชดชและก�าลงใจเปนผหนงทไดรบ“รางวลลกโลกสเขยว”ประจ�าป
พ.ศ.2545
สามารถน�ามาปรบใชในชวตประจ�าวนได โดยเหนการม
จตสาธารณะ โดยเหนประโยชนสวนรวมมากกวาประโยชนสวนตน
ปลกจตส�านกทดถาคนเรายงมองไมเหนความงดงามของธรรมชาต
ท�าดแลวยอมเกดผลกท�าสงผลใหเราท�าตอไปอยาไปทอแท อาจม
บางททอแทแตกจงสและยดมนในสงทท�าจะท�าใหเรามความสขใน
สงทท�า และในดานการเกษตรสามารถน�ามาประยกตใชในการ
ท�านาปลกษณะของไรนาสวนผสมเกบผลผลตกนไดตลอดทงปสงผล
ใหเกษตรกรมรายได มชวตแบบพอเพยง น�าทฤษฎเศรษฐกจ
พอเพยงมาปรบใชในชวตประจ�าวนได ในการทจะพฒนาใครเรา
ตองพฒนาตวเรากอนพงตนเอง ไมเบยดเบยนใคร ขอใหมความ
ขยนอดทน ซอตรงไมยงเกยวกบยาเสพตดอยในหลกศลธรรมอนดงาม
จะสงผลท�าใหเรามความสขในชวตและด�าเนนชวตไปโดยพงพา
อาศยกน“คนรกปำปำรกคน”
เอกสำรอำงอง กำรพฒนำแนวควำมคดเกยวกบสงแวดลอมของมนษย.[ออนไลน]เขาถงไดท:http://www.rmuti.ac.th ทพยพาพรตนตสนทร.จรยธรรมกบสงแวดลอม.สถาบนนโยบายศกษา. อญชลชยศร.จรยธรรมทำงธรกจกบสงแวดลอมและสงคม.
No.26 March 2014 Green Research 33