Govari ROJIWELAT Jimare 9

48
ی کوردستان دیموکراتسەری ئۆرگانی پارتی چارە مانگانەیە گۆڤارێکی| دينار1500 نرخ:| 2011 / 08 / 20 | 9 ژمارەی| 1 ساڵیکەینوانی لێدە پشتیی دوایی گەل هەتاەکو کۆنگرەوایە، ورخۆدانێکی ڕە بەرخۆدانی پەژاک، بە بڕیار گابار:ن: ئۆجەددام دهچـــێوشی ســـهڕهـــی ئـــێـــران لهـــهنـــۆکـــهیوشـــــی ه ڕه ئــــاگـــــرینەکـــیلهی، گولشـــه زینــــدووهمیکی هیـــهرمـــانـــده فــــه بپارێزێتتوهی وکرێ بۆ ئهتمانهی پێب نییه، مێزهیو هی عێراق ئه سوپا جوان حهسهن:زادیـــنـــهنگـــی تێکـــۆشـــانـــی ئـــا ژنـــانـــی کـــورد پێش~

description

گۆڤاری رۆژی وڵات ژماره 9 - 20/9/2011

Transcript of Govari ROJIWELAT Jimare 9

Page 1: Govari ROJIWELAT Jimare 9

ئۆرگانی پارتی چارەسەری دیموکراتی کوردستانساڵی 1 | ژمارەی 9 | 2011/08/20 | نرخ: 1500 دينار | گۆڤارێکی مانگانەیە

بڕیار گابار: بەرخۆدانی پەژاک، بەرخۆدانێکی ڕەوایە، وەکو کۆنگرەی گەل هەتا دوایی پشتیوانی لێدەکەین

ئۆجەالن:ڕه وشـــــی هـــه نـــۆکـــه یـــی ئـــێـــران له ڕه وشی ســـه ددام ده چـــێ

فــــه رمـــانـــده یـــه کی هه میشـــه زینــــدوو، گولله یەکـــی ئــــاگـــــرین

جوان حه سه ن: سوپای عێراق ئه و هێزه ی نییه ، متمانه ی پێبکرێ بۆ ئه وه ی واڵت بپارێزێت

ژنـــانـــی کـــورد پێشـــه نگـــی تێکـــۆشـــانـــی ئـــازادیـــن

~

Page 2: Govari ROJIWELAT Jimare 9

هەندێک لە چاالکییەکانی شەرمەزارکردنی رژێمی ئێران لە باشووری کوردستان

Page 3: Govari ROJIWELAT Jimare 9

~ساڵی 1 | ژماره 9

2011/08/20

خاوەنی ئیمتیاز

PÇDK کۆمیتەی ڕاگەیاندنی

سەرنووسەر

ئەکبەر شەمسۆڵاڵ جهانگیر

بەڕێوەبەری نووسین

ئارام کەریم بابان

دەستەی نووسەران

فەهمی محەمەدسۆران حسینئامینه محەمەدچنوور غەریب

دیزاین

هێژا رۆژهەاڵتی

ژمارەی متامنه

446

بۆ پەیوەندی گرتنwww.PCDK.org

[email protected]

ناو نیشانکەرکوک، بەرامبەر یانەی وەرزشی کەرکوک

شرۆڤەی سیاسی:چی بکەین؟!! 2

هەواڵ:به الغی کۆتایی کۆبونه وه ی ئه نجومه نی پارتی چاره سه ری دیموکراتی کوردستان 3

جه میل بایک: ئامانجی ئێران نه په ژاک، به ڵکۆ په که که و ده سکه وته کانی گه لی کورده 4له گوندی گردخه به ر پرسه بۆ گه ریالی شه هید"کاروان پارتیزان" بەڕێوه چوو 6

دیدار و چاوپێکەوتن:رێبه ر ئۆجه الن: له هه لومه رجی ئێستادا، ڕۆڵی من کۆتایی پێهاتووه 10

ئێران هێرش ده کاته سه ر ئه و ده رفه تانه ى که بۆ چاره سه رى پرسى کورد ره خساوه 14خۆبه ڕێوه به ری سیستەمێکی خۆبه ڕێوه به ری راسته وخۆ یان دیموکراسی راسته وخۆی کۆمه ڵگایه 21میکانیزمه ی کاری شاره وانی مه خمور له سه ر بنه مای دامه زراندنی کۆمین و رۆحی به رپرسیاریه تی گشتییه 24جوان حه سه ن: سوپای عێراق ئه و هێزه ی نییه ، متمانه ی پێبکرێ بۆ ئه وه ی واڵتی بدرێته ده ست و بیپارێزێت 26

وتار و راپۆرت:ئێران رووبه رووی هه مان چاره نووسی تورکیا بوویه وه 9

خۆبەڕێوەبەری سیستەمێکی خۆبەڕێوەبەری راسته وخۆ یان دیموکراسی راسته وخۆی کۆمه ڵگایه 29به رخۆدانی قه ندیل، رۆحی یه کێتی نه ته وه ییه 30

خۆسه ریى تاک له سه ربه خۆیى واڵت گرنگتره !! 32کورد له م قۆناخه ی ئێستای کوردستاندا 33

34 )15(ێ ئاب بووه گه ره نتی پاراستنی کوردستانفه رمانده یه کی هه میشه زیندوو، گولله یەکی ئاگرین 35

ئه گه ر خاوه ندارێتی له چیایه ک نه کرێت ده وڵه ت چۆن ده پارێزرێت؟! 36هێرشێن داگیرکارى لسه ر کونگرا نه ته وى به ر ب ره ش پروژا روژهالتا ناڤینا مه زن 38

ژنان:د جڤاکا مه ده ژن به ریا خوه بکوژه هاتیه کوشتن 35

به خشین و ناسینی ئازادی ژنان له سر وشتی پیاودا نییه 38

بیرەوەری گەریال:رۆژانی ژیانی گه ریالیه تی؛یه که مین رۆژ پیرۆزترین رۆژی ژیانی گه ریالیه تیه 44

9

ئۆرگانی پارتی چارەسەری دیموکراتی کوردستانساڵی 1 | ژمارەی 9 | 2011/08/20 | نرخ: 1500 دينار | گۆڤارێکی مانگانەیە

بڕیار گابار: بەرخۆدانی پەژاک، بەرخۆدانێکی ڕەوایە، وەکو کۆنگرەی گەل هەتا دوایی پشتیوانی لێدەکەین

ئۆجەالن:ڕه وشـــــی هـــه نـــۆکـــه یـــی ئـــێـــران له ڕه وشی ســـه ددام ده چـــێ

فــــه رمـــانـــده یـــه کی هه میشـــه زینــــدوو، گولله یەکـــی ئــــاگـــــرین

جوان حه سه ن: سوپای عێراق ئه و هێزه ی نییه ، متمانه ی پێبکرێ بۆ ئه وه ی واڵت بپارێزێت

ژنـــانـــی کـــورد پێشـــه نگـــی تێکـــۆشـــانـــی ئـــازادیـــن

~

شەهید وه هاب ئیبراهیم وه هاب »کاروان پارتیزان«

Organî Rageyandnî Partî Çareserî Dîmukratî KurdistanJimarey: 9 • Salî: 2011

Page 4: Govari ROJIWELAT Jimare 9

[email protected] | 2011/8/20 | 9 ژماره | ~

ئاشکرایه ئه م ناو نیشانه ، قسه زۆر هه ڵده گرێ، و ک���رداره قۆناخی ئ��ه م��ڕۆش قۆناخی ب��ه اڵم یاخود ب��ه س��ه رچ��ووه ، س��ه رده م��ی زۆر ق��س��ه ی کات نییه بۆ ئه وه ی زۆر قسه بکه ین؛ چونکه رووداوه کان ئه وه نده زوو رووده ده ن به جێمان دێڵن. ب��وو، ک��رد باسمان ش��وب��ات��دا له مانگی وه ک���و راپه ڕینی گه النی رۆژهه اڵتی ناوین و باکووری ئه فریقا سه ره تایه که بۆ راپه ڕینی گه النی جیهان به گشتی و بانگه وازییه بۆ سه رده مێکی نوێ و ته نیا په یوه ندیدار نییه به رووخاندن یاخود گۆڕینی چه ند رژێمێکی رۆژهه اڵتی ناوینه وه و سه رجه م باڵه کانی سیسته م به چه پ و راسته وه ده داته پێش شه ش له ماوه ی ئه وه تا ده یانگۆڕێت، و خۆی مانگدا زۆربه ی واڵتانی ئه م هه رێمه ی گرته وه و پریشکی گه یشتۆته ئه وروپاش که چی هێشتا خۆپیشاندانی بۆ رۆژئ���اوا و ئ��ه وروپ��ا واڵتانی به اڵم بۆ ئه م ده ڤ��ه ره ده ڵێن شۆڕش، جه ماوه ری ئه وانه ی الی خۆیان ده ڵێن گێره شێوێن. به هه رحاڵ

کات راستی باشتر روون ده کاته وه .کورد، پارچه کردنی سه ده ی بیسته م، سه ده ی بوو نکۆلێکردن و ل���ۆزان په یمانی س���ه ده ی له کورد. هه ر بۆیه هه ڵوه شاندنه وه ی سیسته می یه ک تر گه النی بۆ ئه گه ر بیسته م س��ه ده ی ج��ار خ��ۆش بێت، ئ��ه وا بۆ ک��ورد چه ندین جار ئه وه یه گرنگ ب��ه اڵم حاڵییه ، خ��ۆش مایه ی کوردیش بۆ خۆی ئاماده بێت و رۆڵی هه بێت دڵخۆشییه جێگه ی ئ��ه وه ی له گۆڕانکارییدا.

له م کاته دا ئه وه یه که کورد له باکور، رۆژئاوا و رۆژه���ه اڵت���ی ک��وردس��ت��ان ب���ووه ب��ه خ��اوه ن��ی رزگ��اری له پێناوی و ده س��ک��ه وت کۆمه ڵێک زۆریشیان به شێکی و تێده کۆشن نیشتمانیدا نه ته وه یی کۆنفرانسی که ئ���ه وه دان له هه وڵی ه��اوب��ه ش ستراتیژییه کی و ب��درێ��ت ئ��ه ن��ج��ام دابنرێت به پێچه وانه وه ئه وه ی جێگه ی نیگه رانیه ، کوردستاندا. ل��ه ب��اش��ووری ک��ورده ب��ارودۆخ��ی له ده ستی زیاتره بیست ساڵ ئ��ه وه ی س��ه ره ڕای خۆبەڕێوه بردن و بووه رزگ��اری به عس رژێمی هه یه ، که چی به رنامه و بیرۆکه یه کی گشتی

نییه بۆ چاره سه رکردنی دۆزی کورد.ب��ه ره و هه نگاونان ک��وردس��ت��ان��دا، ل��ه ب��اش��ووری و الوازه نه ته وه یی کۆنفرانسی ئه نجامدانی زۆر بیانوو باس ده هێنرێته وه بۆ ئه نجام نه دانی، هه ندێک م��اوه م��اوه ت��ره وه له الیه کی که چی ده درێ��ت ئ��ه وه په یامی و ده هوروژێنرێت بابه ت که کورد مافی ده وڵه تبوونی هه یه ، هه ر وه ک و خانه قین له ناوچه کانی ب��اس ئه مڕۆ چ��ۆن جه له وال و سه عدییه ده کرێت. هه روه ها جارجار ل��ه الی��ه ن��ی ده س�����ه اڵت ی��اخ��ود ئ��ۆپ��ۆزس��ی��ۆن��ی ناوپه رله مانه وه بابه تی ده وڵه تبوون و بوونه ده وڵه ت ره وش��ه ک��ه ب��ه اڵم گفتوگۆ، م���ژاری ده کرێته وه هایه ، ئه گه ر ده سه اڵت بیکات، ئۆپۆزسیۆنی به پێچه وانه وه راده وه ستێته وه ، دژی ناوپه رله مان ئه وا بیکات، ناوپه رله مان ئۆپۆزسیۆنی ئه گه ر ده سه اڵت دژی راده وه ستێت. ئه مه بێجگه له وه ی

پ��رۆژه ی ل��ه ب��واری به گشتی الیه نانه ئ��ه و که نه ته وه یی و ستراتیژی نه ته وه ییدا خاوه نی پرۆژه ئاماده الیه نانه ئه و ئه مانه شدا له گه ڵ نیین، ئه مه ش یه کبخه نه وه . کوردی ماڵی ناو نیین به و واتا دێت که کورد له باشووری کوردستاندا سه ره ڕای ده سکه وته کانی، به اڵم ئاماده ی ئه وه نییه که به شدارییه کی چاالکانه له گۆڕانکاری ببینێت. ک��ورددا دۆزی پرۆسه ی و ناوچه که ببینین رۆڵ��ی خۆمان بین ئ��ام��اده ئ��ه وه ی بۆ ئه رکانه به م پێویسته کوردستاندا له باشووری

هه ستین.یه که م؛ هه رچی زووه کار بکه ین بۆ ئه نجامدانی ک��ۆن��ف��ران��س��ی ن���ه ت���ه وه ی���ی و ل���ه و رێ��گ��ه ی��ه وه

ستراتیژییه کی هاوبه شی نه ته وه یی داڕێژین.ک��وردس��ت��ان ه��ه رێ��م��ی ئاستی ل��ه س��ه ر دووه م؛ له چوارچێوه ی پرۆژه یه کی گونجاودا به رده وامی و بکرێت به رفراوانتر دیالۆگ و به دیالۆگ

چاکسازی ئه نجام بدرێت. هاوبه شدا به رنامه یه کی له چوارچێوه ی سێیه م؛ و هێز سه رجه م و ئێراق له گه ڵ هه ڵسوکه وت الیه نه کانی هه رێمه که و جیهاندا بکرێت و ناچار بکرێن که ناسنامه و مافه کانی کورد په سند

بکه ن.گومانی تێدا نییه به بێ ئه نجامدانی هه نگاوی ریشه یی له م بوارانه دا، ئه وا ئه م ده رفه ته به سه ر خۆمان پ��ه ن��ج��ه ی م��ه گ��ه ر ئێمه ش و ده چ��ێ��ت

بگه زین.

سەروتار

چــــــــی‌بکـــه‌یـــن؟!!

یی سیاس

رشۆڤه

Page 5: Govari ROJIWELAT Jimare 9

3 ~ | [email protected] | 2011/8/20 | 9 ژماره

)2011-8-13( ب����ه رواری شه ممه ڕۆژی چاره سه ری پارتی به ڕێوه به رێتی ئه نجومه نی دیموکراتی کوردستان به سه رپه رشتی سه رۆکی ئاماده بوونی و غه ریب( )دی��ار هه ڤاڵ پارتی کۆبوونه وه ی ئه نجومه ن ئه ندامانی هه موو له کۆبونه وه که دا ئه نجامدرا. خ��ۆی ئاسایی کاروخه بات و سیاسی ره وش��ی به س��ه ب��اره ت به رێکخستنی ره وش���ی و چ��االک��ی��ه ک��ان و بۆ و له سه رکرا هه ڵسه نگاندنی به رفراوانی گه یشتینه داهاتودا، کاروخه باتی پێشخستنی

گه لێک بڕیاری گرنگ.له رۆژه ڤی سیاسیدا باس له گرنگی ئه و شه پۆله له پێناوی ک��ه ک��را ن��اڕه زای��ی��ان��ه و راپ��ه ری��ن گۆڕاندنی سیسته مه کۆنه کاندا له تێکۆشاندان. ئ���ه م س��ه ره��ه ڵ��دان��ان��ه ت��ه ن��ه��ا ب��ه ڕۆژه��ه اڵت��ی ن����اوه راس����ت����ه وه س����ن����وردار ن����ه م����اوه ، ب��ه ڵ��ک��و گ��ۆران��ک��اری��ی��ه ک��ان خ�����اوه ن ت��ای��ب��ه ت��م��ه ن��دی گه ردونین. ناره زایی و داخوازیه کانی خه ڵکانی نین ج����ی����اواز ب���ه ری���ت���ان���ی���اش و ئ��ه س��پ��ان��ی��ا ل��ه داخ��وازی��ی��ه ک��ان��ی گ��ه الن��ی رۆژه���ه اڵت���ی ن���اوه راس���ت ب���ه ک���ورد و ع����ه ره ب و ف����ارس و عه جه مه وه . به گشتی شۆرش و تێکۆشانه کان سیسته مه گۆرینی له پێناو جددین هه نگاوی کۆنه کاندا، به اڵم به هۆکاری ده ستێوه ردانه کان ڕێگری هۆکاری بۆوه ته الیه که وه له هه موو ل�����ه ب�����ه رده م ئ����اواک����ردن����ی س��ی��س��ت��ه م��ێ��ک��ی له سوریا گۆرانکاریانه ی ئه و دیموکراتیانه دا. ئه نجامده درێ�ت راسته وخۆ دۆزی ره وای گه لی کورد په یوه ندیدار ده کات و هه وڵه کانی هه موو له ڕۆژئاوای کوردستاندا هێز و الیه نی کورد و ن��ه ت��ه وه ی��دا یه کێتی ئ��اواک��ردن��ی له پێناوی ئاوابوونی به ره یه کی نه ته وه یی له نێوان پارت و الیه نه کوردیه کاندا وه ک هه نگاوێکی گرنگ کارو دیسان هه ڵسه نگێندرا. قۆناخه یه دا له م له پێناوی دیموکراتی یه کێتی پارتی خه باتی و دیموکراتیانه سیسته مێکی ئ��اواک��ردن��ی پشت و سه ربه خۆ سیاسه تێکی به ڕێوه بردنی گه ره نتی ده ب��ێ��ت��ه ج��ه م��اوه ر ب��ه ه��ێ��زی به ستو به ده ستهێنانی و گه ل ئیراده ی سه رکه وتنی مافه نه ته وه یی و دیموکراتیه کانی گه له که مان له م پارچه یه ی کوردستاندا. هه رچی باکوری کوردستانه به قۆناخێکی گرنگ و هه ستیاردا تێده په رێت به تایبه تی سه رکه وتنی گه له که مان به ره یه کی ئاواکردنی و هه ڵبژاردنه کاندا له نه ته وه یی و دیموکراتیانه و هه وڵه کانی پارتی به ستنی ل��ه پ��ێ��ن��اوی دی��م��وک��رات��ی و ئاشتی

ک���ۆن���گ���ره ی ن����ه ت����ه وه ی����ی ل����ه س����ه ر ئ��اس��ت��ی ه��ه رچ��وارب��ه ش��ی ک��وردس��ت��ان و راگ��ه ی��ان��دن��ی کوردستاندا له باکوری دیموکراتی خۆسه ری بۆ نه ته وه یی گرنگی ده سکه وتێکی وه ک باس ه��ه روه ه��ا بینرا. ه��ه م��وو گ��ه ل��ی ک���ورد له هه وڵه ئاشتیخوازه کاتی ڕێبه ری گه لی کورد ب���ه ڕێ���ز ع��ه ب��دوڵ��ائ��ۆج��ه الن ک���را ل��ه پ��ێ��ن��اوی چاره سه ریی به ڕێگه ی ئاشتی و دیموکراتیانه . ئ���ۆپ���راس���ی���ۆن و ه���ه وڵ���ه ل���ه ب���ه رام���ب���ه ری���دا ش��ه ره ن��گ��ێ��زه ک��ان��ی ح��ک��وم��ه ت��ی ئ��اک��ه پ��ه و هه ماهه نگی له گه ڵ سوپادا و به رفراوانکردنی ئۆپراسیۆنه سه ربازی و سیاسیه کانیان له دژی گه لی له الیه ن گه ل ئازادیخوازانه ی ئیرادی ک�������ورده وه ده س��ت��پ��ێ��ک��ردن��ی ش�����ه ری گ��ه ل��ی له پێناو ره وا پاراستنی وه ک شۆرشگێری گ��ه ل��ه ک��ه م��ان ره وای دۆزی چ����اره س����ه ری ب���ه گ���رن���گ���ی���ی���ه وه ب���اس���ی ل����ێ����وه ک����را. ه���ه ر پیالنگێڕییه ل���ه و ب���اس ل��ه ک��ۆب��ون��ه وه ک��ه دا برفراوانه کرا که دژبه ئیراده ی گه لی کورد و ئه نجامده درێت. ئ��ازادی��خ��وازه ک��ه ی ب��زوت��ن��ه وه س��ه رده س��ت ده وڵ��ه ت��ان��ی ل��ه الی��ه ن پیالنگێڕی له کوردستاندا وه ک تورکیا و ئێران و سوریا و و ئێراق له حکومه تی به شێک هاوکاری به له گه ڵ واڵته یه کگرتووه کانی ئه مریکا به ریوه بۆ پێشه نگایه تی ئ��ێ��ران ده وڵ��ه ت��ی و ده چ��ێ��ت ئه وه له سه ر جه خت له کۆبونه وه که دا ده ک��ات. ت��ه وای گه لی ل��ه دژی کرایه وه که ئه م شه ڕه ک�����ورده ب��ه پ��ێ��وان��ی ی���ه ک���ه م و ل�����ه دژی ئ��ه و پێشکه وتنانه یه که ئێستا گه له که مان به ده ستی هێناوه و به مه به ستی له باربردنی ئه و ده رفه ته یه به رگرییه و پێش هاتۆته بۆ گه له که مان که گۆرانکاریانه دا ل��ه و ک��ورد گه لی ب��ۆئ��ه وه ی رۆڵ���ی س��ه ره ک��ی ن��ه گ��ێ��رێ�����ت و ن��ه ب��ن��ه خ��اوه ن هێراشانه ئه م به تایبه تی گرنگ. پێگه یه کی الیه نه و هێز نزیکبونه وه ی له گه ڵ هاوکاته کۆنفرانس ئه نجامدانی بۆ کوردستانیه کان کۆنسێپته ئ��ه م ئامانجی ک���ورد. ن��ه ت��ه وه ی��ی نانه وه یه دوبه ره کی و ناکۆکی دروستکردنی له نێوان هێز و الیه نه سیاسیه کان له سه رئاستی هه رچواربه شی کوردستان و به تایبه تی له نیوان هێز و الیه نی رۆژهه اڵت و باشوری کوردستان. ب��ۆس��ه ر ه��ێ��رش��ان��ه ش ئ���ه م گ��رن��گ��ی به شێکی باشوری کوردستانه ، به تایبه تی ماوه ی ساڵێکه گرتنه وه ی ئاوی ئه ڵوه ن و که مکردنه وه ی ئاوی سیراوان له الیه ن ده وڵه تی ئیرانه وه و تۆبارانکردنی حاجی و وه ک چۆمان سنورییه کانی ناوچه

شێوه یه ک به هیچ که سیده کان و ئ��وم��ه ران ئه و لێنیه . ئ��ازادی ژیانی پارتی هێزه کانی لێدوانانه ی ئه و له گه ڵ بوو هاوکات تۆبارانه ئه مریکا هێزه کانی مانه وه ی پشتگیری که ده کات له ئێراق و باشوری کوردستاندا. ئێران له م ڕێگه یه وه ده خوازێت گۆشار دروستکات بۆ ئه وه ی مه رامه سیاسیه کانی خۆی پێکبهێنێت خۆی پێگه ی جێگیرکردنی بۆ به تایبه تی له م ڕێگه یه ده خوازێت ئیراقدا و له حکومه تی کوردستاندا له باشوری ک��ورد الیه نی و هێز هه ڵوێسته کانی ت���ه وای پشگیری ن��اچ��اری خۆشبه ختانه ب���ه اڵم ب��ک��ه ن، ئ��ێ��ران ده وڵ��ه ت��ی له ئه نجامی به رخودانێکی بێوێنه ی گه ریالکانی پارتی ژیانی ئازاد و ده ربڕینی ناره زاییه کانی له به ئه نجام ت����ه واوی ڕێگرییه کی خ��ه ڵ��ک گه یاندنی ئه م کۆنسپێپته گرت. ده توانین بڵێین له )2008(دا چۆن تورکیا له شه ری زابدا شکا له قه ندیل ئێرانیش ده وڵ��ه ت��ی به هه مانشێوه شێوه یه ب��ه و گ��ه وره ی روب���ه روی شکه ستێکی ب����ووی����ه وه . ل���ه ک���ۆب���ون���ه وه ک���ه دا ن����اڕه زای����ی و دروستکردنی و خه ڵک خۆپیشاندانه کانی ک��ه م��پ��ی��ن ب��ۆ ئ���اوی ئ���ه ڵ���وه ن ل��ه گ��ه رم��ی��ان و دروستکردنی که مپین له دژی هاتنی کااڵی له رۆشنبیره کانه وه و جوتیار له الیه ن ئێرانی داخستنی که مپینی ه��ه ول��ێ��ر، و چ��ۆم��ان و کوردستان له هه رێمی ئێران کۆنسولخانه ی ک��ه م��پ��ی��ن��ه ک��ان��ی ڕێ��ک��خ��راوه ک��ان��ی ژن����ان و ڕێ��ک��خ��راوه ک��ان��ی م��ه ده ن��ی و ن��اره زای��ه ک��ان��ی پۆل پۆل و دێرین له پێشمه رگه ی کۆمه ڵێک به شداری بوونی الوان بۆناو ڕیزه کان گه ریال و له دژی روب��ه روب��ون��ه وه بۆ پیشاندان ئاماده یی هێرشه کانی ده وڵه تی ئێران وه ک بڵندبونه وه ی ئاستی هۆشیاری نه ته وه یی نرخیندرا. هه روه ها و هه ڤاڵ کاروان شه هیدبوونی هه ڤاڵ گیڤارا که ک��وردس��ت��ان ب��اش��وری الوی دوو وه ک ب��ه ق��اره م��ان��ێ��ت��ی��ه ک��ی م���ه زن���ه وه رووب������ه رووی هێرشه کانی ئێران بونه وه وه ک سیمبوڵی الوانی و ناسێنران س��ه رده م شۆڕشگێری و نه ته وه یی باشوری نیشتمانپه روه ری خه ڵکی ل��ه الی��ه ن ک���وردس���ت���ان���ه وه ب���ه گ���ه رم���ای���ی پ��ێ��ش��وازی ل��ه م��ه راس��ی��م��ی ب��ه خ��اک��س��پ��اردن و ڕێ��وره س��م��ی پرسه که یان کرد و ئه مه ش له الیه ن پارتیمانه وه و نیشتیمانی ئ��ه رک��ی پێکهێنانی وه ک هه ر هه ڵسه نگێنرا. شه هیدان ب��ۆ وه ف����اداری هه ڵوێسته کانی ل��ه ب��اس ل��ه ک��ۆب��ون��ه وه ک��ه دا

و پ�����ارت و پ���ه رل���ه م���ان و ح���ک���وم���ه ت

هةواڵ

به‌الغی‌کۆتایی‌کۆبونه‌وه‌ی‌ئه‌نجومه‌نی‌پارتی‌چاره‌سه‌ری‌دیموکراتی‌کوردستان‌

Û

Page 6: Govari ROJIWELAT Jimare 9

[email protected] | 2011/8/20 | 9 هەواڵ~ | ژماره

الیه نه سیاسیه کان کرا و هه ڵوێسته کان به گشتی ل��ه ب��واری ب���ه اڵم الوازب����وون و ب��ی��ن��ران، ئه رێنی هه تاکو نه بوون پێویستدا له ئاستێکی کرداریدا هه روه ها هێرشانه . ئه و له به رده م رێگری ببێته ره خنه ئاراسته ی هه رسێ الیه نه ی ئۆپۆزسیۆنی ناو په رله مانکرا که وه ک پێویست و له سه رناوی هه ڵوێست و ل��ێ��دوان بزوتنه وه کانیان و پ��ارت��ی نیشاندان نه بووه و له هه مانکاتیشدا زۆر به توندی هه موو ئه و لێدوان و هه ڵوێستانه ره خنه کران که ده ڵ����ی����ن پ��ێ��وی��س��ت��ه س����وپ����ای ئ���ێ���راق���ی ب��ێ�����ت ناوچه سنورییه کانی هه رێمی کوردستان بپارێزێت به هه رێمانه ئه م ته سلیمکردنی وه ک ئه مه و وه سف به نابه جێ و ده بینرا ئێراق حکومه تی ل��ه س��ه ر گرنگی ئه م ک���ران. ه��اوک��ات ج��ه خ��ت قۆناخه کرا بۆگه لی کورد و به پێویست بینرا که له پێناوی ی��ه ک بکه ینه تواناکانمان هه موو بگرین ڕێگه و نه ته وه یی یه کێتی ئاواکردنی ب��ۆچ��ون��ێ��ک که ه��ه ڵ��وێ��س��ت و ل���ه ه���ه م���وو رێ��گ��ه خ��ۆش��ک��ه ر ده ب��ێ��ت ل���ه ب���ه رده م ن��اک��ۆک��ی و دوبه ره کی له نێوان ریزه کانی گه لی کوردا. هه ر ل����ه ره وش����ی س��ی��اس��ی��دا ب���ه ب���ه رف���راوان���ی ب��اس له کێشه کانی باشوری کوردستان و ئێراق کرا. به تایبه تی ره خنه له سه ر هه ڵپه ساردنی دیالۆک الیه نه کان گیراو و ئه و هه ڵوێسته کانی پارتیمان به بیر هێنرایه وه که له سه ره تاوه ، پارتی چاره سه ری له هه وڵی ب��ه ب��رده وام��ی کوردستان دیموکراتی ئه وه دابووه که گۆرانکاری بنگه یی ئه نجامبدرێ�ت و داخوازییه کانی گه ل جێبه جی بکرێ�ت و رێگه ئه ویش بگیردرێت، ناعه داڵه تی و له گه نده ڵی به سازدانی دیالۆک و به ئاراسته یه کی ئاشتی و ل��ه س��ه ره ت��اوه وه ک ب����ه اڵم دی��م��وک��رات��ی��ان��ه دا، پێنج ب��ه و ته نها دیالۆک که رامانگه یاندبوو الیه نه ئه نجامناگرێت؛ به ڵکو پێویسته دیالۆک ئه ندامه ک��ه پ��ارت��ی��م��ان و بکرێت ب���ه رف���راوان خاوه ن و چاکسازی و دیالۆک له ئه نجومه نی هه وڵدانێکی جددییه له و باره یه وه پشتگیری ئه و پرۆژه یه ده کات که له الیه ن ئه نجومه نی دیالۆگ و چ��اک��س��ازی��ی��ه وه ئ���ام���اده ک���راوه ک��ه ت��ێ��دا بۆ ده دات گرنگی کێشه کان چ��اره س��ه رک��ردن��ی مه به سته ش ئه و بۆ دیالۆک به به رفراوانکردنی به پێویستی ده بینێت که کۆنفرانسێکی به رفراوان به به شداری هه موو هێز و الیه نه سیاسیه کان و له پێناوی کۆمه ڵگاوه پێکهاته کانی به هه موو ئ��ه ن��ج��ام��دان��ی چ��اک��س��ازی و گ��ۆران��ک��اری��دا ریکبخرێ�ت. هه وڵه کانی ئه م دواییه ی سه رۆکی له گه نده ڵی ڕێگه گرتن و بۆ چاکسازی هه رێم وه ک به شێک له هه وڵی چاکسازی بینرا، به اڵم نه کردنی به رفراوان و لیژنه دا له و ژن نه بوونی ئه و لیژنه یه بۆ ئه وه ی که سی سه ربه خۆ تێدا بێت بۆ هه رێم حکومه تی هه وڵه کانی ره خنه کرا. خزمه تی کۆمه ڵگا وه ک پێشینه ی هاوسه رگیری و پێشینه ی خانوبه ره و دامه زراندنی به شێک له خه ڵک له دام و ده زگا حکومیه کاندا ئه م کارانه

ئه مانه به اڵم نرخێندران؛ باش هه نگاوی وه ک ناکات و به ته نها کێشه کانی خه ڵک چاره سه ر ناتوانێت ببنه هێزی گۆرانکاری له کۆمه ڵگادا. کۆبوونه وه که باسی له پرۆژه یاسایه کانیشی کرد که له م ماوه یدا گفتوگۆی له سه رکراوه . له وانه واژوون���ه ک���ردن���ی پ���رۆژه ی���اس���ای زی��ادک��ردن��ی پاسه وانه کانی په رله مانتاره کان له الیه ن سه رۆکی ئێمه ش بینراو، باش کارێکی وه ک هه رێمه وه ل��ه ک��ات��ی خ��ۆی��دا پ��ارت��ی چ���اره س���ه ری وه ک زی��ادک��ردن��ی ل��ه ب��ه رام��ب��ه ر پیشاندا ن��اڕه زای��م��ان ژماره ی پاسه وانه کانی په رله مانتاره کان و وه ک ک��ردب��وو. ب��ه ن��اوم��ان گ��ه ن��ده ی ت��ری به شێکی زیادبوونی س��ه ر خرایه تیشک له کۆبونه وه دا ل��ه ب��واری به تایبه تی کۆمه ڵگا کێشه کانی ئ��اب��وری��دا و زی��ادب��وون��ی ن��رخ��ی ش��ت��وم��ه ک و سوته مه نی و زیادبوونی بێکاری که کۆمه ڵگای رووبه رووی گرفتی گه وره کردۆته وه . شانبه شانی ئه مانه زیادبوونی ئاستی ڕێژه ی توندوتیژی دژ ب��ه ژن���ان و ل��ه ن��اوی��ان��دا پ��ه ره س��ه ن��دن��ی دی���ارده ی له شفرۆشی وه ک هێرشێکی مه ترسیدار بینراو. باشه ، کارێکی قانوون دانانی ئ��ه وه ی له گه ڵ گۆرینی له ڕێگه ی بنگه یی چاره سه ری به اڵم له سه ر بڕیارگرتن هه روه ها و ده بێت زهنیه ته وه پرۆژه یاسای قه ده غه کردنی توندوتیژی خێزانی وه ک بڕیارێکی باش بینراو به پێویست زانرا که له ماوه یه کی کورتدا کاربکرێت بۆ کارپێکردنی پارتیمان وه ک ئێمه ش ک���رداری���دا. ل����ه واری که به شێکی گرنگی خه باتمان له پێناوی هاوتایی بنگه یی گۆڕانکاری پێمانوایه و ره گه زیدایه له چاره سه رکردنی کێشه ی جیاکاری ره گه زییه وه ده ست پێده کات و به به رده وامی پشتگیری ئه و له پێناوی که ک��ردووه که میپینانه مان و پرۆژه مافه کانی ژناندا کار ده که ن و له دژی هه موو دوا کۆبونه وه که دا له توندوتیژییه که ین. جۆره پێنجه می ک��ۆن��گ��ره ی ب��ۆ ئ��ام��اده ک��اری��ی��ه ک��ان ئ��ه وه ل��ه س��ه ر ج��ه خ��ت هه ڵسه نگێنراو پارتیمان کرایه وه که سه ڕه رای هه موو ئاسته نگییه کانی له بواری راب���ردوودا ل��ه م��اوه ی پارتیمان ب���ه رده م جه ماوه ریدا چاالکی و ڕێکخستن و پ��ه روه رده بۆ ب��ه اڵم ن���راوه ، گرنگ هه نگاوی گه لێک وه اڵمدانه وه ی ئه م قۆناخه پێداگری له هه نگاوی ئه م سه رخستنی له پێناوی ک��رای��ه وه به هێزتر قۆناخه به ئاراسته یه کی ئاشتی و دیموکراتیانه دا و چاره سه رکردنی پرسی نه ته وه یی و دیموکراتیمان گه له که مان. نه ته وه ی یه کێتی ئاواکردنی و کورتدا له ماوه یه کی که ب��ڕی��اردرا هاوکاتیش ئاماده کارییه کانی سازدانی کۆنگره ته واوبکرێ�ت پێنجه می کۆنگره ی نزیکدا له ماوه یه کی و

پارتیمان ئه نجام بدرێت.

ئه نجومه نیپارتی چاره سه ری دیموکراتی کوردستان

2011-8-14

ئامانجی هێرشه کانی بایک له سه ر جه میل ئ���ه م دوای���ی���ه ی ئ��ێ��ران رای��ده گ��ه ی��ن��ێ��ت ک��ه ؛ ئامانجی ئێران به هاوکاری تورکیا و هێزی ناوبردنی ته ڤگه ری ئازادی نێونه ته وه یی، له گه لی کورد و ڕێگرتنه له یه کێتی نه ته وه یی

کوردان.که جه که بەڕێوه به ری کۆنسه ی ئه ندامی "جه میل بایک" پێ وایه که ئه م هێرشانه ی رژێ���م���ی ئ���ێ���ران، ه��ێ��رش��ه ل���ه س���ه ر ک����ورد و هێرشانه ، ب��ه م ده ی��ان��ه وێ��ت و ناسنامه که ی ک����وردی ئ����ازاد و ئ���ی���راده ی س��ه رب��ه خ��ۆی په ژاک هه رچه نده بکه ن. پاکتاو ک��وردان ئه وه ب��ه اڵم هێرشه کانیان؛ بیانووی ده که نه پاکتاوکردنه ی پیالنه ی ئه و شاردنه وه ی بۆ هێشتا ئێران ده ب��ه ن. به ریوه به ری ده ک��ه ن که و رێککه وت تورکیا له گه ل بوو که زستان ته نانه ت له گه ڵ هه ندێ که س که نوێنه ری دی��داری��ان کوردستانه هه رێمی حکومه تی ئه نجامدا و چه ندین رێکه وتنیان ئیمزا کرد. کردنه هێرش ب��ۆ ڕیککه وتن ل��ه زس��ت��ان��ه وه هه یه ، میدیا پارستنی هه رێمه کانی س��ه ر هێرشه ئه و ئه نجامدانی نییه ، به ته نیا ئێران هه میش ناوچه یی ب��واری هه م و به رفراوانه

الیه نی نێونه ته وه یی تێدایه .ئێران هێڕشه که ی ئامانجی له سه ر بایک ک��وردی سه رکوتکردنی ئامانج ده ڵ��ێ��ت:" هه رچه نده کورده ، گه لی هه بوونی و ئازاده وا دی��اره که ئێران ئه و شه ره ده ک��ات، به اڵم سه رئه فسه رانی تورکیان له نێودایه ، فرۆکه ی به زانیاری ده ستبه جێ ئه مه ریکا سیخوڕی ئێران ده دات. ئامانجی ئه و هێرشانه تێکدانی و ک��ورده گه لی نێو هاوپشتی و یه کێتی شه ڕه که شی دروستکردنی له هه مانکاتدا له هه موو ئێستا ک����ورددا. گ��ه ل��ی نێو ل��ه تیکۆشانی به شه کانی کوردستاندا، کوردان ئازادی به ریوه ده به ن، ده یانه وێ ئه و تێکۆشانه )21( ل��ه س��ه ده ی ک��ه ده زان����رێ بخنکێنن. دا پ��ێ��گ��ه ی ک���ۆن ه��ه ڵ��وه ش��ێ، س��ه رل��ه ن��وێ گێژاوێک ده ک��رێ��ت��ه وه ، دی��زای��ن هه رێمه که له رۆژهه التی ناوین هه یه که هه موو که سێ حیسابی پاراستنی به رژه وه ندیه کانی ده کات، کۆن پێگه ی هه ڵوه شانی له ک��ورد گه لی )21(میندا س��ه ده ی پێگه ی سازدانه وه ی و کار بۆ به شداری و جێگرتنی خۆی ده کات، ده دات، خۆی پێگه ی دامه زراندنی هه وڵی بۆ ئه وه ش گه لی کورد هه م له واڵت و هه م

جه‌میل‌بایک:‌ئــــــــــــامانجی‌ئێـــــران‌نـــــه‌پـــــه‌ژاک،‌به‌ڵکـــــۆ‌په‌که‌که‌‌و‌ده‌ســــــــــکـــــه‌وتـــــه‌کـــــانـــــی‌گـــــه‌لـــــــی‌کـــــورده‌

Page 7: Govari ROJIWELAT Jimare 9

5 ~ | [email protected] | 2011/8/20 | 9 ژماره هەواڵ

گرنگی ده ستکه وتی و تێکۆشاوه ل���ه ده ره وه به ده ستهێناوه .

ده ستوردانه هێرشه ڕێک ئه م پێوایه ؛ بایک ل��ه وه ی ک��ورد نه بێته خ��اوه ن پێگه ی خۆی و ده یانه وێ ڕیگری له وه بکه ن، ته نانه ت هه ول سنوردار کۆندا له پێگه ی کورد که ده درێ ب��ک��ه ن، ئ��ێ��ران ب��ه و ه��ێ��رش��ه ی ده ی����ه وێ ئ��ه وه بکات، ئێران ئه وه به ته نیا ناکات، رێککه وتن تیشکی و هه بوو هه ریمه که هێزی له گه ل سه وزی بۆ هه ڵکراوه ، له گه ل ئێراق و تورکیا رێککه وتووه و له سه ر ئه و بنه مایه ئه و هێڕشه ده کات، ئه مه ریکا و هه ندێ والتی ئه وروپی مۆدێرنیته ی سیسته می نوێنه رایه تی ک��ه سه رمایه داری ده که ن به رێ تورکیا هاوکاری ئێران ده که ن. به ر له هێرشه که ی)2001/7/16( داودئۆغلو ئه حمه د تورکیا ده ره وه ی وه زی��ری

سه ردانی ئێرانی کرد.جه میل بایک ئاماژه به سازدانی کۆنفرانسی ن��ه ت��ه وه ی��ی ده ک���ات و ده ڵ��ێ��ت:" گه لی ک��ورد کۆنفرانسی ئه مسالدا پاییزی له ده ی���ه وێ ب���ه و هێڕشانه س��ازب��ک��ات خ���ۆی ن��ه ت��ه وه ی��ی ده خوازرێ رێ له و کۆنفرانسه بگیردرێ، بۆ رێگرتن له وه ش ده یانه وێ له نێو کورداندا شه ڕ هه ڵگیرسێنن و تێکۆشانی ئازادی به شه کانی تری کوردستان پاکتاو بکه ن و پرسی کورد ته نیا له چوارچیوه ی باشوردا قه تیس بکه ن و ته سلیمکاری و بکه ن بێکاریگه ری له وێ

به سه ردا بسه پێنن.ده ستیان په ژاکدا له که سایه تی ئێستا ئه گه ر په ژاک به اڵم کێشه که هێڕشه کردبێ، به و نییه ، به ڵکو سه راپای گه لی کورد ئامانجه . ئه و هێزانه ئامانجیان ده ماری ئازادی گه لی په که که ئه گه ر چونکه په که که یه ، ک��ورد پاکتاو بکرێ، ئه وه هه ست، ئازادی و ڕۆح و

زانایی گه لی کورد له ناو ده برێ.گه لی کورد له هه موو به شه کانی کوردستان ئ����ازادی ت��ێ��ک��ۆش��ان��ی واڵت ده ره وه ی و گه یاندۆته ئاستێک، ده یه وێ به کۆنفرانسی ستراتیژیه کی و بکات ت���ه واوی ن��ه ت��ه وه ی��ی پارچه یه کی ه��ه ر بۆ و داڕێ���ژێ نه ته وه یی و پێبدات په ره جیاواز تاکتیکی کوردستان به شێکی له هه ر ده ی��ه وی شیوه یه ب��ه و ک��ورد بۆ بکات، چارسه ر خۆی پرسی کوردستان رێگرتن له م قۆناغه ی که قۆناغی چارسه ری ده درێ، ئه نجام هێرشانه ئه و ک��ورده ، پرسی ئ��ه وه بنه مای ڕێککه وتن ل��ه س��ه ر ئێرانیش

ده کات و پێشه نگی ئه و شه ڕه ئێران ده یکات و به ناوی هه ندێ هێزی تره وه ئه و شه ڕه ده کات، ئه مریکا زۆر له پرسه کانی رۆژهه اڵتی ناوینی به تورکیا سپاردووه ، تورکیاش هه ندێ پرسی ئه وی حه واله ی و ده سپێرێ ئێران به خۆی هه ر ن��اوی ل��ه س��ه ر ئێستا ئێرانیش ده ک���ات، که سێ ئ��ه و ش��ه ره ب��ەڕێ��وه ده ب��ات، ئ��ه و هێزانه ناکۆکی و ملمالنێیان له نێو دایه ، به اڵم له سه ر پێکه وه و هاوبیرن ل��ه ن��اوب��ردن��ی و په که که

ده جوڵێنه وه .هه نۆکه ، ئه مریکا له گه ل تورکیا له سه ر زۆر الیه نی هه رێمه که ڕێککه وتنی واژوو کردووه . ئه و رێککه وتنه له وانی پێشوو فراوانتره . ئۆباما به کراوه یی ووتی که ئه ردۆغان له سه رناوی

قسه که رمانه . و ده ک���ات ک��ار ه��ه م��ووم��ان ئه مریکا و هێزه کانی تری سه رمایه رۆلێکیان به تورکیا داوه ، زۆر کێشه هه یه که ده یانه وێ تورکیا ب��ک��ه ن، چ��ارس��ه ری تورکیا ل��ه گ��ه ل ئ��ه و رۆڵ��ه ببینێ ه��ه م ده بێ ئ��ه وه ی که بۆ ده ی��ه وێ که داڕژێته وه ، هه م پێیه به و خۆی بۆ ڕزگار تورکیا بێ. له په که که ڕزگ��اری بوونی له په که که و بینی ئه و رۆڵه ی پێدراوه ، خۆی ده ی��ه وێ شه ڕی وه گه ڕخست، ئێرانی ئێران بکات، ئێران به رێی په که که له گه ڵ به کێشی ئه و شه ڕه بکات و ئێران به په که که به شه ڕکردن بدات و به پێ ئه و رۆله ی که سه رمایه ی جیهانی به تورکیای داوه له سوریا

به جێی بێنێ.

جه‌میل‌بایک:‌ئــــــــــــامانجی‌ئێـــــران‌نـــــه‌پـــــه‌ژاک،‌به‌ڵکـــــۆ‌په‌که‌که‌‌و‌ده‌ســــــــــکـــــه‌وتـــــه‌کـــــانـــــی‌گـــــه‌لـــــــی‌کـــــورده‌

ئه مریکا زۆر له پرسه کانی رۆژهه اڵتی ناوینی به تورکیا سپاردووه ، تورکیاش هه ندێ پرسی خۆی به ئێران ده سپێرێ و حه واڵه ی ئه وی ده کات، ئێرانیش ئێستا

له سه ر ناوی هه ر که سێ ئه و شه ڕه بەڕێوه ده بات، ئه و هێزانه ناکۆکی و ملمالنێیان له نێو دایه ، به اڵم له سه ر په که که و له ناوبردنی هاوبیرن و پێکه وه ده جوڵێنه وه

Page 8: Govari ROJIWELAT Jimare 9

[email protected] | 2011/8/20 | 9 هەواڵ~ | ژماره

گردخه به ر له گوندی )2011/8/3( رۆژی گه ریالی بۆ پرسه ته ق ته ق ناوچه ی سه ربه ره ش��ی��د(، وه ه���اب ئیبراهیم )وه ه����اب شه هید بنه ماڵه له الیه ن پارتیزان( )ک��اروان به ناسراو و بەڕێوه چوو شه هید هه ڤاڵی که سوکاری و

مه راسێمه که ماوه ی دوو رۆژی خایاند.)1987( ساڵی له پارتیزان" "ک��اروان گه ریال ته ق ته ق سه به رناوچه ی گردخه به ر له گوندی له دایک ده بێت و له کۆتاییه کانی ساڵی )2004(و ده گرێت گه ریالوه به رێزه کانی په یوه ندی دا له چاالکییه کی )2011/7/24( ل��ه ب��ه رواری ب���ه رگ���ری و ق���اره م���ان���ان���ه دا، ل��ه ب��ه رام��ب��ه ر به له ده وڵه ئێران رژێمی هه وڵه داگیرکه ریه کانی ته رمه که شی ده که وێته ده بێت و ئایشه شه هید

ده ستی دوژمن.پ��رس��ه ک��ه ل���ه الی���ه ن، گ���ه ل���ه وه ل��ه ش��اره ک��ان��ی که رکوک، سلێمانی، چه مچه ماڵ، ته ق ته ق، هه ولێر پێشوازی لێکرا و به سه دان که س سه ردانی پرسه ی گه ریالی شه هید"کاروان پارتیزانیان" کرد و له الیه ن دانیشتوانی گونده که شه وه ، به گه رمی پرسه که دا، ره سمی و له رێ لێکرا. پێشوازیان دایکی شه هید کاروان"فه هیمه شه ریف" ووتی:"

کوڕی من، شه هیدی گه له و شه هیدی هه موو له ده ستی هیوادارم که کوردستان کوردستانه . و بێت رزگ��اری ک��ات به زۆترین داگیرکه ران

ئیدی دایکان ئیش و ئازار نه کێشن". ئه ندام ئه نجوومه نی پارتی چاره سه ری دیموکراتی له مه راسێمه که دا "سه ردارستار"یش کوردستان ئاخفی و ووتی:" ئیدی دوژمن باش ده زانێت که کورد بوونه ته ، خاوه ن هێز و ئیراده ی سه ربه خۆی بنێن. بونیاد ستاتۆیه ک ده یانه وێت، و خۆیان سه رکوردستان، داگیرکه ره کانی رژێمه بۆیه ئه مه یان پێ هه رس ناکرێت و پیالنی نێوده وڵه تی داده رێژین. ک��وردان به له به رامبه ر هه رێمی و و پاراستن شه هیدی پارتیزان، ک��اروان شه هید ئێمه ش و گه له که مانه روومه تی و که رامه ت و ده که ین پێوه شانازی خۆمان به حاڵی به ش و به رێباز له به رامبه ر خۆمان سۆزوپه یمانی قاره مانانه ی تێکۆشانی و ئازادی فه لسه فه ی ش��ه ه��ی��د دووپ����ات ده ک��ه ی��ن��ه وه ک��ه ب��ه رۆح��ی، و به خه بات نه سه روتن، گۆڕ هه تا سه رکه وتن، تێکۆشانی دیموکراتیانه و نه ته ویانه ی خۆمان رژێمه داگیرکه ره کانی به له به رامبه ر و بده ین س���ه ر ک��وردس��ت��ان، ب��ێ ه��ی��چ دوودڵ��ێ��ی��ه ک،

ئیبراهیم، وه ه��اب شه هید بکه ین. ب��ه رخ��ۆدان نه ته وه ییه که ، شه هیدی ک��ه ئ���ه وه ی ل��ه گ��ه ڵ له هه مانکاتیشدا، شه هیدی پاراستنی نرخ و به ها نه ته وایه تیه کانیشه . ئه مه خاڵێکی زۆر گرنگه ، له به رئه وه ی که شه هید پارتیزان، به رۆح و گیانی خۆی، هه وڵی داوه که ئه م نرخه بپارێزێت. بۆیه رژێمه هه وڵه داگیرکه ریه کانی ت��ر، جارێکی فاشیست و دیکتاتۆره کانی له سه ر گه له که مان، له وانه ، ئێران و تورکیا شه رمه زارو ریسوا ده که ین.رێزه کانی نێو له ئه و هه ڤااڵنه ووتی؛ س��ه ردار پ��ارت��ی ژی��ان��ی ئ���ازادی ک��وردس��ت��ان��دا، شه هید به هاوپشیتوان خۆمان ئێمه ب��ه اڵم ک��ه وت��وون، و ه��اوڕێ��ب��ازی ئ���ه وان ده زان��ی��ن. ل��ه ن��اوڕۆک��دا، له تێکۆشانی ئازادی و دیموکراتی و نه ته وه ییدا، ئ��ه وان نییه ، یه کتردا له گه ڵ جیاوازییه کمان له رۆژهه اڵتی کوردستان تێده کوشن و ئێمه ش له باشووری کوردستاندا، تێکۆشان ده که ین. هیچ کوردستاندا، به شه کانی له نێوان جیاوازییه ک هه یه ، که ده ستکردانه ی س��ن��ووره ئ��ه و نییه ، دروستیان رژێمه داگیرکه ره کانی سه رکوردستان ک�����ردوون. ئ����ه وان ل��ه س��ه ن��گ��ه ری ق��اره م��ان��ی و ئێمه ش و ده ده ن شه هید نیشتنماندا، به رگری

چۆن‌سه‌ری‌سه‌ددامان‌لـــه‌گۆڕ‌نا‌ئـــــــاوا‌ســـه‌ری‌ئه‌وانیش‌له‌گۆڕ‌ده‌نێینلـــه گــونـدی گـــردخـــه به ر پــرسـه بــۆ گــه ریـــــــالی شــه هیــد"کــاروان پـارتیـــزان" بەڕێوه چوو

Page 9: Govari ROJIWELAT Jimare 9

7 ~ | [email protected] | 2011/8/20 | 9 ژماره هەواڵ

چۆن‌سه‌ری‌سه‌ددامان‌لـــه‌گۆڕ‌نا‌ئـــــــاوا‌ســـه‌ری‌ئه‌وانیش‌له‌گۆڕ‌ده‌نێینلـــه گــونـدی گـــردخـــه به ر پــرسـه بــۆ گــه ریـــــــالی شــه هیــد"کــاروان پـارتیـــزان" بەڕێوه چوو

ه���ه ره ک���ه م ده ت��وان��ی��ن ب��ه رۆح���ی ب���ه رخ���ۆدان و پرسه بەڕێوه له لێره دا، نه ته وه که مان خ��ۆڕاگ��ری و ئێمه بۆ شانازییه ، جێگای ئه مه ش ببه ین، له خ��اوه ن که ب��ه ش��ه ره ف کوردێکی هه موو بۆ که نیشتمانه که ی نه به زه کانی و قاره مان رۆڵه ده که ون، له واڵتدا شه هید به رگری له تێکۆشانی به شدار بێت و خاوه نداریان لێ بکات. ئێمه هه تا و نه بووین شه ڕه که الیه نی ک��ورد، وه کو ئێستا شه ڕمان نه کردووه و نه ش چوونه ته سه ر خاک و حاڵی که س، ئه وه ی که شه ڕمان پێده فرۆشێت، پێویسته بۆیه کوردستانن. سه ر داگیرکه رانی و ک��وردس��ت��ان س��ه ر هه وڵه داگیرکه رییه ی ئ��ه و نیشتمانه که مان له الیه ن تورکیا و ئێرانه وه شه رمه زار بکه ین. ئه وان هاتوون که ده ستکه وته کانی ئێمه که س پ��ه الم��اری ئێمه له ناوببه ن. ل��ه ب��اش��ووردا، شه ڕی به ده یه وێت ئێران ن��ه داوه . الیه نێکمان و ق��ه ن��دی��ل، ده س��ت��ک��ه وت��ه ک��ان��ی خ���ۆی ل��ه ب��ه غ��داد له قه ندیل به غداد شه ڕی واتا بکات. گه ره نتی ده کات. ئێران و تورکیا، له ناوچه که دا، حیساباتی به ده ستی ه���ه وڵ���ده ده ن و هه یه خ��ۆی��ان سیاسی و ئه مریکا ته نانه ت و ئێران و تورکیا بخه ن. مۆدیرنییته ی نوێنه رایه تی که هێزانه ی ئ��ه و

به یه که وه ، ئه م ئ��ه وروپ��ا ده ک��ه ن، س��ه رم��ای��ه داری ه��ێ��رش و پ��ه الم��اران��ه ل���ه دژی گ��ه ل��ی ک���ورد و پ��ه ژاک��ه وه ، به بیانووی و قه ندیل له که سایه تی هه وڵی له ناوبردنی ده ستکه وته کانی گه له که مان و الوازکردنی بزوتنه وه ی ئازادیخوازی نه ته وه که مان ده ره وه ، ل��ه الی��ه ن ئێستاکه خ��ۆی ئ��ێ��ران ده ده ن. گه ماڕۆ دراوه و دوژمنی هه یه ، بۆیه ئێمه وه کو گه لی کورد، نابینه الیه نێکی ئه م شه ڕه له دژی مێژوو ئه و ناتوانێت، نه ژادیش ئه حمه دی ئێران. نێوان به تایبه تی ئێران، له نێوان گه النی کۆنه ی کورد و نه ته وه کانی تری ئێراندا چه واشه بکات تری نه ته وه کانی له گه ڵ له هه مانکاتیشدا، و ناوچه که ، عه ره ب و تورکیشدا، به هه زارانه ساڵه پێکه وه ده ژین. رژێمه دیکتاتۆره کانی ناوچه که ، هه وڵی ئه وه ده ده ن که نێوان کورد و نه ته وه کانی تری ناوچه که ، تێکببه ن و به الرێدا به رن، ئێمه ش ئه مه مان ناوێت و به نامه عقولی ده زانین. هه تاکۆ ئه وروپاییه کانیش واڵت���ه و ئه مریکا ئێستا ئێران رژێمی به ده ستدرێژییه کانی له به رامبه ر هیچ هه ڵوێستێکی نه بووه ، ته نانه ت، حکومه تی نه بووه . هه ڵوێستێکی کرداریانه خاوه ن ناوه ندیش ل��ه نیشتمان و ب��ه رگ��ری��ان ئ��ه وان��ه ی ک��ه ته نیا

و به ئه مه ک رۆڵ��ه ک��رد، گه له که مانی واری شه هید ک��ه ب���وون، ک��ورد ماندوونه ناسه کانی که سانه ، ئه و بوو یه کێک پارتیزانیش ک��اروان داگیرکه ری له دژی فیدایانه و گیان، رۆح به به رخۆدانیان کرد و ده یکه ن و پاراستنی روومه ت داوا ئێمه ، ده ک���ه ن. نه ته وه یمان ک��ه رام��ه ت��ی و له جه ماوه ر و الیه نه سیاسی و رێکخراوه مه ده نیه کان و سه رۆکایه تی هه رێم و په رله مان و حکومه تی نه بن بێده نگ که ده که ین، کوردستان هه رێمی رژێمی هه وڵه داگیرکاریه کانی به له به رامبه ر و ئێران و تورکیا خاوه ن هه ڵوێستێکی نه ته وه ییانه و

دیموکرایتانه و کرداریانه بن. ده ڵێت:"ئێمه پارتیزانیش کاروان شه هید براکه ی ک��اروان، شه هید وک��اری بنه ماڵه وکه س وه ک��و کاروان" براکه مان"شه هید تێکۆشانی و به رێباز چونکه ده ک��ه ی��ن، پێوه شانازیی و س��ه رب��ه رزی��ن گه له که یدا، و نیشتمان له پێناو ک��اروان شه هید جیهاده گ��ه رره ت��ری��ن ئه مه ش ک��ه وت��ووه و شه هید به ناوی ئێمه ش ب��ۆی��ه ، ه��ه ر واڵت. ل��ه رێ��گ��ای خه ڵکی هه موو هاوکات، و شه هید بنه ماڵه ی تۆپبارانه کانی ئ��ی��دان��ه ی گ��ردخ��ه ب��ه ر گ��ون��دی

Ûرژێمی به ناو ئیسالمی ئێران ده که ین و ریسوا

Page 10: Govari ROJIWELAT Jimare 9

[email protected] | 2011/8/20 | 9 هەواڵ~ | ژماره

بۆ بیانوێک هیچ ده ک��ه ی��ن. له عه نه تیشی و جێگای سه رکوردستان، داگیرکه ری رژێمی له شکرکشی ل��ه نییه ، ب���اوه ڕی و ق��ه ن��اع��ه ت ده ستدرێژییه ی ئه م کوردستان. سه ر بۆ کردن و کوردستان هه رێمی س��ه ر بۆ هێرشه ئێران، ده ک��ات. خاکه که ی س���ه ره وه ری و پێشلکاری ئێمه ئ��ام��اده ی��ن ب��ه ه��ه م��وو ک���ه س و ک���ار و له پێناو واڵته که ماندا، بنه ماڵه ی شه هیدکاروان شه هید رێبازی به رده وامی وساتێک هه رکات کاروان وئاماده ی به رنگاریین. داوا له حکومه تی توپباران بۆ ده که ین که سنوورێک هه رێمیش دانێت ئێران رژێمی هه وڵه داگیرکه ریه کانی و ئێران ئیسالمی رژێمی توندی واڵمێکی و بدرێته وه و هاوکاتیش داوا له حکومه تی ناوه ندی ده که ین که ئه رکی پاراستنی سنووره کان بگرێته ئه ستۆی خ��ۆی. ئ��ه گ��ه ر ن��ا، ئ��ه وا ب��ا، هێزی سنووره کان کوردستان، هه رێمی پێشمه رگه ی

بپارێزێت. به خۆم من ده ڵێت:" شه هیدیش مامی ک��وڕه شادمان ده زانم که ئاموزایه کم"کوڕ"مامێکم له م گیانی و به خوێنی که وتووه . شه هید رێگادا، له هه رێمی پارێزگاری که سه لماندی خ��ۆی ک��وردس��ت��ان ده ک����ات. ب���ه اڵم ب���ه داخ���ه وه ، ئێمه ئێستاش هه تاکۆ به اڵم حکومه تێکین، خ��اوه ن نه یتوانیووه ، خاوه ن هه ڵوێستێکی ئیجابی بێت و ته نیا منداڵی ئه م گه له ره ش وڕووته شه هید ده بێت. سه رۆککۆماره که مان له سه ر که مپی ئه شه ره ف ئاماده یه به رۆژان گفتوگۆ بکات، به اڵم به داخه وه ک��رده وه ی��ه ک هیچ ک��ورد، مه سه له ی له سه ر له به رچاو نییه و ئاماده ش نییه کارێکی ئیجابی خۆم، به حاڵی ب��ه ش بکات. ک��ورد گه لی بۆ ده که م ئێران، شه رمه زار رژێمی تۆپبارانه کانی و ئه وه ش چه واشه کارییه که له حه قی کورداندا. چونکه ئه وان ده یانه وێت شه ره ف و ئابڕوی کورد، که ده ستکه وته کانییه تی به هه ر شێوه یه ک بێت، له بار به رن و له ناوی ببه ن. ده یانه وێت هه رێمی کوردستانیش داگیر بکه ن، پێویسته حکومه تی هه رێمی سنوورێک بۆ ئه و ده ستدرێژیانه ی ئێران

و تورکیا دابنێت.گه نجێکی گوندی گردخه به ریش ده ڵێت:"شه هید هۆشیاری و قاره مانیه تی سیمبۆلی ک��اروان" گه نجی کورده که له پێناو خاک وگه له که ی گه نجێک، وه ک��و من به ختکردووه "، گیانی ئێران داگ��ی��رک��ه ری رژێمی ری��س��وای ئیدانه و ده که م، ئێران به درێژایی کوردستان هه وڵه ده دات، واڵته که مان داگیربکات، بۆیه داوا له حکومه تی هه رێمی کوردستان ده که م، له به رامبه ر به رژێمی نه بێت و سنوورێکی بۆ دابنێن. بێده نگ ئێران کوردستان، داگیرکه ری بۆ سه ره تایه که ئه مه ئه گه ر کورد خاوه ن هه ڵوێست نه بێت، دڵنیا بین که هه ر داگیرمان ده که ن، ئه مه ش گه وره ترین سۆکایه تیه به کورد. ئه مه جارێکی یه که مین نییه ، که ئێران تۆپبارانمان ده کات، به اڵم به داخه وه

حکومه ته که مان ئێستاشی له گه ڵدا بێت، خاوه ن هه ڵوێست نیین. هیوادارم که به خۆیاندا بچنه وه بێده نگ به داگیرکه ری له به رامبه ر ئیدی و بوونی خۆی به شه هید پارتیزان، شه هید نه بن. نیشانی دا که گه نجی کورد، هه میشه ئاماده یه به رۆح و گیانی پاراستنی خاک و گه له که ی نه هێڵێن حکومه ته که شمان، پێویسته بکات.

ئیدی خوێنی گه نجانمان به فڕیودا بچێت. حاجی کاکه خان: چۆن سه ری سه ددامان له گۆڕ نا، ئاوا سه ری ئه وانیش له گۆڕ

ده نێینکوڕە مامی باوکی شه هیدیش ده ڵێت:" پێویسته کۆتایی له پێناو ژیانیان کوردستان، هه موو هێنان، به هه وڵه داگیرکه رییه کانی رژێمی ئێران ده رحه ق ره فتارێک ئاوه ها که بکه ن ته رخان هه موو ئ��ه م ده ک���ه ن. ئێمه ی به کوردستانی کوردستانیان باخی و ره ز و م��ااڵت م��ه ڕو به ئاگر سووتاندووه . خه ڵکی ئاواره و سه رگه ردان کۆچبه ر خ��ۆی ل��ه واروج��ێ خه ڵکی ک���ردوه و له به رامبه ر به هه موومان، له سه رمانه ک��ردووه . ئه م کرده وه نامرۆڤانه ی ئێران، خاوه ن هه ڵوێست ته نانه ت بپارێزین. ده ستکه وته کانمان و بین داواش له واڵتانی جیهانی بکه ین که نه هێڵێن ئێران بکات. تۆپبارانمان ئاسانییه ، به م ئێران، نه یانهێڵێت. و ل��ه ن��اوب��ه رێ��ت ک��ورد ده ی��ه وێ��ت، کورد له هه رچواربه شه که ی کوردستاندا، خاوه ن ئامانجێکن و یه کن. هیچ جیاوازیه ک له نێوان نابێت، نییه . به شدا ئه و و به ش ئه م ک��وردی بڵێین که ئه م کورده په که که یه و ئه مه په ژاکه و نازانم ئه مه ئێراقی و .... نابێت، ئاوه ها بێت، نه ته وه یه ک و خاوه ن یه کین ئێمه هه موومان ئێرانمان په الماری ئێمه ره چه ڵه کین. و یه ک له ناومان ده یه وێت، که ئێرانه به ڵکۆ ن��ه داوه ، گیان، و به دڵ هه موو کورد پێویسته به رێت. شه هیدانی رێبازی و بن تێکۆشاندا له به ره ی به رگریکه ر له نیشتمان بۆ خۆمان بکه نه پێوان. ئێمه ئاماده ین هه ر ئێستاش به هه موو شێوه یه ک له به ره ی به رگری له واڵتدا جێ بگرین. ته نانه ت ئه گه ر چاره م بکرێت و له هێزوتوانماندا هه بێت، من خۆشم ئاماده م، له سه نگه ری به رگریدا جێ ب��ه و ئافره ت ب��گ��رم. م��ن خ��ۆم کاتێک چ��اوم له به ره ی چ��ون که ک��ه وت گه ریالنه پیاوه و ده ه��ات. گریانم واڵت��دان، و خاک پاراستنی خ��ۆای گ��ه وره ، به حمد و هیمه تی ه��ی��وادارم سه ری ئه وا له گۆڕنا، سه ددامان سه ری چون ئه وانیش له گۆڕ بنین، چونکه ئه وان هێرش و په الماری ئێمه ده ده ن، ئێمه خاک و نه ته وه ی ئه وانمان داگیر نه کردووه . ئاماده ین به خوێن و به گیان به هه موو جۆرێک له گه ڵ شه هیدانماندا بین. بۆ به رگری له خاکه که مان. شه رت نییه ، که ئامۆزایه که م چوو، یان کۆڕ براکه م بچێت، من خۆشم ئاماده م. ئاماده م، پاراستنی خاک و

نه ته وه که م بکه م.

له ده فته ری بیره وه ریه کانی شه هید:

دایه گیانبه فرمیسکی چاو ده ریایه کی

بێ بن بۆ من هه ڵواسیدڵه برینداره که ی توم

دایه گیان له م هۆنراوه یادا نووسی

پێناسه ی بکه م ڕۆڵه یه کی رێبواری ئازادی و دڵبرین

دایکێک ڕۆڵه ی په روه رده کرد دایکێکی شیرینله من چاکتر ده زانی

دایه گیان دابڕان وغوربه ت چه نده زۆره

وه لی چارمان ناچاره تا واڵت رزگار نه بێ ده بێ گیانمان فیدا بکه ین نۆره به نۆره

له بیرم ناچێ کۆچ کردنی ده رسیم، به ندیخانه ی ئامه د وئه نفاڵ وهه ڵه بجه ی دڵسۆزشاخ و کێویان بۆردۆمان ده کرد خۆیان ده گه وزان

وه کو که ری بۆز،قه سه م به و شیره ی

دایه گیان له ده می منت نایه خاوه نداریه تی له تۆ ده رکه وم

هه تاهه تایه

ساڵوورێز شۆڕشگێڕی2010/11/14 زاپ/ کاروان پارتیزان

““

Page 11: Govari ROJIWELAT Jimare 9

9 ~ | [email protected] | 2011/8/20 | 9 ژماره وتار

ئێران‌رووبه‌ڕووی‌هه‌مان‌چاره‌نووسی‌تورکیا‌بوویه‌وه‌

کۆماری ئیسالمی ئێران له سه ره تای هه شتاکانه وه ، له سه ر کاریگه ریی چ��االک هێزێکی وه ک��و په یدا ناوین رووداوه ک��ان��ی رۆژه��ه اڵت��ی ره وت��ی کاریگه رییه ی ئ��ه و دوای��ی��ه ش ئ��ه م هه تا ک��ردو خ��ۆی پ��اراس��ت��ب��وو. ه��ه ر ئه مه وای��ک��ردب��وو که س�������ه ره ڕای ن��اک��ۆک��ی��ی��ه ک��ان��ی ل���ه گ���ه ڵ ه��ێ��زه ئه مریکا به تایبه تی جیهانیه کاندا، ده سه اڵتداره راوه ستێت و له سه ر پێ خۆی بتوانێت که چی به وێنه ی یاریزانێکی کارا له م گۆڕه پانه دا یاری بکات، به اڵم دوای ئه وه ی گه النی رۆژهه اڵتی ده ره کی و ناوخۆیی سته می له به رامبه ر ناوین راپه ڕین و له سه ره تای ئه مساڵه وه ده سه اڵته کانی ئه م هه رێمه وه کو یاری دۆمینه به دوای یه کدا ده که ونه به ر ناڕه زایی گه ل و کۆتاییان پێ دێن،

بارودۆخی ئێرانیش به ره و لێژی ده چێت.وه کو ده زانرێت پێشتر ئێران له زه مینی ئه فغانستان، لیبیا، یه مه ن، سوریا، لوبنان، فه له ستین، به حره ین، له گه ڵ ملمالنێی تر شوێنی چه ندین و ئێراق ساڵه وه له سه ره تای ده ک��رد. جیهانیه کاندا هێزه سیسته می سیاسی و ئیداری زۆربه ی ئه م واڵتانه رووبه رووی گۆڕان و ئاڵۆزی بوونه ته وه ، شیمانه ی ئه وه هه یه که سه رجه م ئه م رژێمانه به شێوه یه ک له شێوه کان بگۆڕێن و ئێران نه توانێت هاوشێوه ی رابردوو له م جێگانه سیاسه ت بکات. ئه م ڕه وشه کردووه ته نگاو ئێرانی یه که م فاکته ری وه کو بتوانێت هه تا ده گه ڕێت، ده ره تانێکدا ب��ه دوای و نییه که رووخان تێدا بپارێزێت. گومانی خۆی و گۆڕانی سیسته می ئه و واڵتانه واده کات که ئیتر و نه مێنێ ده ره ک��ی پاراستنی هێڵی ئێراق ملمالنێ و شه ڕه که بکه وێته ناو ماڵی خۆیه وه ، ئه مه ش به واتای کۆتایهاتنی کۆماری ئێسالمی

ئێرانه .له م ملمالنێ و گۆڕانکارییانه دا کورد رۆڵێکی گ��رن��گ��ی ه��ه ی��ه ب��ۆ ئ��ێ��ران، چ��ون��ک��ه پ��ێ وای��ه دۆستایه تی ده توانێت ک��ورد به کۆنترۆڵکردنی خ��ۆی س��ی��اس��ه ت��ی و بینێ ب���ه ده س���ت ت��ورک��ی��ا هێڵێکی به مڕه نگه ش و س��ه رب��خ��ات له ئێراقدا پاراستنی نوێ له ده ره وه ی سنوور بۆخۆی دروست ببێته بگرێت که ک��ورد ل��ه وه رێگه ش و بکات داینه مۆی گۆڕانکاری ناوخۆیی له ئێراندا. هه ر

بۆیه کوردی کرده ئامانج. واته گرتنه وه ی ئاوی ئه ڵوه ن، که مکردنه وه ی ئاوی سیروان، تۆپبارانی ناوچه سنوورییه کان و هێرشه کانی بۆ سه رخاکی باشووری کوردستان به و ئامانجه بوو که ده سه اڵتی هه رێمی کوردستان کۆنترۆڵ بکات و له خزمه تی له الیه ک به مڕه نگه بهێنێ. ب��ه ک��اری خۆیدا ناو الیه نه کوردستانیه کان بخاته زیاتر که ڵێنی نه ته وه یی کۆنفرانسی له ئه نجامدانی رێگه و بگرێت و ئاسته نگی بۆ کورد دروست بکات که نگرێت. ناوچه که گۆڕانکارییه کانی له سوود له الیه کی تره وه به هۆی کورد و شیعه وه له ئێراقدا به سه ر ئه مریکادا سه ربکه وێت و ئه مریکا له ئێراق بکاته ده ره وه . له گه ڵ ئه مانه شدا به هۆی دژایه تی په ژاک و په که که وه دۆستایه تی تورکیا به ده ست گرنگتر له هه مووشی و قۆناخه دا ل��ه م بهێنێ مه ترسی ئه وه ی کورد ببێته هێزی گۆڕانکاری

له ئێراندا له سه ر خۆی نه یهێڵێت.به پیالنێکی ئامانجانه ب��ه م گه یشتن بۆ ئێران ورد کاری کرد، له هه نگاوی یه که مدا فشاری نهێنی ده خسته سه ر پارتی دیموکرات و یه کێتی خسته فشاری دووه مدا له هه نگاوی نیشتمانی، سه ر جه ماوه ر وخواستی جه ماوه ر بکات به گژ ئه و

دوو هێزه دا، هه تا له و رێگه یه وه ناچاریان بکات که ئیراده ی خۆیان بده نه ده ست ئێران. له هه نگاوی پ��ێ��ک��رد"ت��ۆپ��ب��اران ده س���ت ت��ۆپ��ب��اران��ی سێیه مدا له هه نگاوی پێکرد" ده ست حوزه یراندا له مانگی که له نێوان نهێنینانه ی و به ڵگه ئه و چواره مدا بوو ئاشکرای کرد ئێران و حکومه تی هه رێمدا بۆ ئه وه ی که گومان و دوودڵی زیاتر بخاته نێوان په که که و پ��ه ژاک و له الیه ک هێزه دوو ئه و له الیه کی تره وه و به مڕه نگه ئه و دوو هێزه راکێشێته ناو به ره ی شه ڕی خۆیه وه . له گه ڵ ئه مانه دا ئێران هه میشه هه وڵیداوه که په ژاک وه کو نه یار نیشان بدات و الیه نه کانی تری کوردستان وه کو دۆست یاخود بێ مه ترسی نیشان بدات و په ژاک بکاته

هۆکاری ئه و هێرشانه .و ت��ۆپ��ب��اران مانگ دوو دوای ئه نجام، وه ک��و زیاتر له مانگێک هێرشکردن و ئه و سیاسه تانه ی نه گه یشته ئێران ده بینین ب��رد. ب��ەڕێ��وه ی ئێران ئامانجه که ی و زیانی زۆری به رکه وت. له رووی س��ه رب��ازی��ی��ه وه ئ��ه ن��ج��ام��ی ن��ه گ��رت و گ���ۆرزی کوشنده ی به رکه وت. له رووی سیاسییه وه نه یتوانی و کوردستانیه کان الیه نه نێوان بخاته ناکۆکی پیالنه کانی سه ری نه گرت. هه رچه نده دره نگ و الوازیش بێت زۆربه ی الیه نه کانی سه رگۆڕه پانی ک��رده وه ک��ان��ی ل���ه دژی هه ڵوێستیان ک��وردس��ت��ان ئێران وه رگرت، هه روه ها جه ماوه ر ناڕه زایی خۆی که درا بڕیار ئێراقیش ئاستی له سه ر نیشاندا. به شێک له هێزه کانی ئه مریکا له ئێراق بمێننه وه ، ئه مه ش به واتای سه رنه که وتنی پرۆژه و داخوازی ماوه یه دا له م تورکیاش ئاستی له سه ر ئێرانه . چه کی کۆمه ڵێک ب��ه س��ه ر ده س��ت��ی ت��ورک��ی��ا الله "حزب بۆ بوو له رێگادا که گرت ئێرانیدا و حه ماس"، ئه مه ش واتای ئه وه یه که ئه نجامی پێویستی نه گرت. وه کو کۆی رووداو و پرۆسه که ده توانین بڵێین ئێران هه م له رووی سه ربازی هه م ئه مه ش و خ��وارد ل��ه رووی سیاسییه وه شکستی ئێران ناچاری دوو رێگا ده کاته وه ، یان ئه نجامی گۆڕانکاری و ڕزگاربوون له و قه یرانه ناوخۆیی و ده ره کییه ی تێیکه وتووه . یاخود سووربوون له سه ر رژێمه که کۆتایی ئه مه ش که سیاسه ته ئ��ه م بۆ ئ��ێ��ران هێرشانه ی ئ��ه م و ده ک��ات��ه وه نزیکتر چونکه ب��وو، م��ه زن سه رکه وتنێکی ک��وردی��ش تر به واتایه کی پرۆسه یه دا له م ئێران بنکه وتنی هاوشێوه ی ئ��ه م��ه ش ب���ووه ، ک��ورد سه رکه وتنی ل����ه "زاپ"دا. تورکیایه سیاسه تی بنکه وتنی تورکیای سایکۆلۆژی زاپ ئه گه ر بێگۆمان شکاندنی ب���ووه قه ندیلیش ئ���ه وا تێکشکاند، نوێ ده رفه تێکی ئه مه ش و ئێران سایکۆلۆژی دروستبوونی زه مینه ی و ده ره خسێنێ بوکورد ئیراده ی نه ته وه یی کورد زیاتر ده کات و مه ترسی

سیاسه تی ئه و واڵتانه که م ده کاته وه .

دیار غەریب

ئه گه ر زاپ سایکۆلۆژی تورکیای تێکشکاند، ئه وا قه ندیلیش بووه شکاندنی سایکۆلۆژی

ئێران و ئه مه ش ده رفه تێکی نوێ

بوکورد ده ره خسێنێ و زه مینه ی دروستبوونی ئیراده ی نه ته وه یی

کورد زیاتر ده کات و مه ترسی سیاسه تی ئه و واڵتانه که م ده کاته وه

Page 12: Govari ROJIWELAT Jimare 9

ديدار10 ديدار [email protected] | 2011/8/20 | 9 ژماره | ~

رێبه ر ئۆجه الن:

له‌هه‌لومه‌رجی‌ئێستادا،‌ڕۆڵی‌من‌کۆتایی‌پێهاتووه‌

Page 13: Govari ROJIWELAT Jimare 9

11 ديدار ژماره [email protected] | 2011/8/20 | 9 | ~ديدار

ڕێ�����ب�����ه ری گ����ه ل����ی ک�������ورد ع���ه ب���دوڵ���ا ئ��ۆج��ه الن ل���ه دی���داری ڕۆژان������ی)18و 27(پ��ارێ��زه ران��ی، ل��ه گ��ه ڵ ح��وزه ی��ران��دا مانگی ئۆپه راسیۆ نه کانی ئه رته شی تورکیا و ئێرانی بۆ سه ر گه ریال و دام وده زگا مه ده نییه کان بانگی و نرخاند سیاسیه کان وکه سایه تی ئێرانی رژێ��م��ی و ئ��اک��ه پ��ه له حکوومه تی ش��ه ڕدا، بوونی دژوارت���ر له به رامبه ر ک��رد، چ���اره س���ه ری ل��ه س��ه ر ب��ن��ه م��ای ده س��ت��ووری چاره سه ری ئه گه ر بخه ن. پێش بنچینه یی شه ڕه که ی قاتی ده ش��ه ڕ ن��ه ک��ه وێ، پێش فارقین دژوارتر ده بێ و جارێکی تر بانگ له ئاکه په ده که م، له باره ی پرۆتۆکۆڵه کانی چاره سه ریدا، هه ڵوێستی خۆی ڕوون بکاته وه . شاندی ده وڵه ت، دیدارێکی ترییان له گه ڵمدا ئ��ه ردۆغ��ان لێدوانی ئ��ۆج��ه الن ئه نجامداوه . چه ک “هه تا گوتبووی که به بیردێنێته وه ووتی:" و ڕوون��ادا” شتێک هیچ دانه نێن، یان سه رۆک وه زیر نازانێ چ ده ڵێ، یانیش ئاکامه کانی ئه و ووتنانه هه ست پێ ناکات. چه ک ب��ه الوه ن��ان��ی باسی ئێمه سااڵنه به شاندی له گه ڵ دیدارێکمان ئێمه ده که ین، گه رم پێڤاژۆیه ل��ه و هێنا. پێک ده وڵ��ه ت��دا دی��داران��ه ئ��ه و درێژه پێدانی هه ستیاره دا، و وه النانی ئیراده ی ئێمه جددین. و گرنگ چه کمان هه یه . بێجگه له من هیچ هێزێک ناتوانێ چه ک به گه ریال به الوه بنێ . ئه و ده زان��رێ. الیه نێکه وه هه ر له الیه ن ڕاستییه ده وڵه تیش وا ده ڵێ. بۆیه من به شێوه یه کی ئاشکرا بانگ له سه رۆک وه زیر ده که م. بۆ ده بێ ببینم، خۆم ڕۆڵی بتوانم من ئ��ه وه ی ده رفه تی پێویستم بۆ بڕه خسێندرێ. ده بێ من دیموکراتیک چاره سه ریی ده رفه تی بتوانم

به کار بێنم.په رله مان که وا کردبوو پێشنیارم پێشتر من پ��ش��وو ن����ه دات، ب��ا ل���ه ب���اره ی چ��اره س��ه ری��دا له بانگ تر جارێکی و ب��دات بڕیارێک په رله مانی تورک ده که م، به په له کۆببێته وه . سه رۆکوه زیر ده توانێ بڵێ؛ ئێمه له و باوه ڕه داین ناکرێ. چاره سه ر به چه ک پرسه ئه و که ده ستورێکی بنه مای له سه ر پرسه که ئێمه ب��ن��چ��ی��ن��ه ی��ی دی��م��وک��رات��ی��ک، چ���اره س���ه ر هه ڵوێستێکی سه رۆکوه زیر ئه گه ر ده که ین. ل��ه م��اوه ی پ��رس��ه ک��ه ب���دات، نیشان ئ��اوه ه��ا به پێچه وانه وه ، ده بێ. چاره سه ر حه فته یه کدا ئاراوه . ئه گه ر هه وڵدانی تر دێته ڕه وشێکی بۆ بن به رده وام مه شغوڵکردن)سه رقاڵکردن( هیچ و بنێین ب��ه الوه چ��ه ک ئێمه ئ��ه وه ی ئه گه ر هه روه ها نه ڕه خسێندرێ، ده رفه تێک نه که وێ، پێش دیموکراتیک چاره سه ریی شه ڕ به رده وام ده بێ. ئه و ئاگره ی سه رباز و گه ریال ده سووتێنی، هه مان ئاگره . فه رموون ئ��ه گ��ه ر ل��ه ب��ه رچ��اوان��ه . ف��ارق��ی��ن ڕووداوی

قاتی ده ش��ه ڕ پێشنه که وێ، چ��اره س��ه ری شه ڕی فارقین دژوراتر ده بێ. وه کو باستیلی و کۆببێته وه له ئامه د، گه ل ئه گه ر پاریس، به ره و شوێنی گیراوان بکه ونه ڕێ ئێوه چی ده که ن؟ توڕه یی گه ل زیادتر بووه . فه رموون ئه و کچه ی که له مووش ئاگری له جه سته ی به ردا. ئه وه چرووسکی بچووکن. هه ر ئان و

سات ئه گه ری ته قینه وه ی مه زن له ئارادان.ئاکه په ن��ێ��وان دی��داره ک��ان��ی ده ک����ه م داوا ل��ه س��ه ر بابه تی ب��ن و ب����ه رده وام ب��ه ده پ��ه و پێشنیاری په رله مان، بۆ به ده په گه ڕانه وه ی ڕێککه وتنی له سه ر بنه مای چه ند خاڵێک گ��ی��راوه ک��ان، په رله مانتاره “ڕه وش���ی وه ک��و به رێبازی چاره سه ری و دیموکراسی پرسی گۆڕینی به پرسه که ئێمه بکرێ. سیاسی چاره سه ر بنچینه یی ده ستووری و یاساکان له ئامه د، ده توانێ خه تیب، پرسی ده که ین. به هه ڵبژاردنێکی مه ودایی چاره سه ر بکرێ. 18 ده میری ئه ڤریم ئۆجه الن چاالکیه که ی ساڵه ی به بیر هێنایه وه که له کۆپ ئاگری له جه سه ته ی خۆی به ردا و سه ره ڕای به رز نرخاندنی، جارێکی تر داوای کرد ئه م جۆره هه روه ها ئۆجه الن نه یه ن. پێک چاالکیانه پێناو ئازادیی ژنی دووپاتی کرده وه که له

کورددا، درێژه به تێکۆشان ده ده نس���ه ب���اره ت ب���ه م��ودێ��ل��ی خ��ۆب��ەڕێ��وەب��ەری دی���م���وک���رات���ی���ک���ی���ش ووت��������ی؛ م���ودێ���ل���ی ده توانرێ دیموکراتیک، خۆبەڕێوەبەریی له هه موو تورکیا ده سته به ر بکرێ . من بانگ خۆبەڕێوەبەریی که ده ک��ه م کورد له گه لی ک��رداری��ی��ه وه ب���واری بخاته دیموکراتیک و داوا ل��ه گ��ه الن��ی ت��ورک��ی��اش ده ک���ه م که تێگه یشتنی نه ته وه ی دیموکراتیک په ره پێ

بده ن.یه کیه تین. الیه نگری نین، جوداخواز "ئێمه به اڵم ئێمه زیهنییه تێک که هه موو شتێک ده که ینه وه . ره د لێده کات، چاو تاکڕه وانه نین، ن��ه ت��ه وه ی��ش ی��ه ک��ی��ه ت��ی ل���ه دژی ئێمه به اڵم ده بێ ئه و یه کیه تییه له سه ر بنه مای بێ. دیموکراتیک ن��ه ت��ه وه ی تێگه یشتنی له سه ر ده ک���ه م ک��ه ل��ه گ��ه ل��ی ک���ورد داوا بنچینه یی، ده ستووری چاره سه ری بنه مای پ���ه ره ب��ه ئ��ام��اده ک��اری��ه ک��ان ب����ده ن. ئ��ه گ��ه ر ئه و پێکنه یه ت، دیموکراتیک چاره سه ری کوردیش گه لی ب��ه رخ��ۆدان��ی مافی کاته ده ستووریه . مافێکی مافه ، ئ��ه و ڕه وای���ه . هیچ که سێک ناتوانێ ئه و مافه له گه لی

بستێنێته وه ." کورد خۆبەڕێوەبەریی ڕاگه یاندنی به س��ه ب��اره ت دی��م��وک��رات��ی��ک��ی��ش ئ��ه م��ان��ه ده ڵ���ێ���م:" ه��ه ره گرینگ به کرداری کردنی خۆبەڕێوەبەرییه . م��ودێ��ل��ی چ����اره س����ه ری خ���ۆب���ەڕێ���وەب���ەری نییه . هه رێمێک بۆ ته نیا دیموکراتیک،

دیموکراتیک خۆبەڕێوه به رایه تی پێشنیاری مودێرنیته ی ل��ه به شێک ئ��ێ��م��ه وه ، ل��ه الی به پ��ارێ��زن��ام��ه م دوای���ن م��ن دیموکراتیکه . پێشکه ش دیموکراتیک مودێرنیته ی ناوی مودێرنیته ی الیه نی کردبوو. گوتبووم سێ ن��ه ت��ه وه - ل��ه ب��ه رام��ب��ه ر ه��ه ن؛ دیموکراتیک ده وڵه ت، نه ته وه ی دیموکراتیک؛ له به رامبه ر پیشه سازی، کۆمه ڵگای ئیکۆلۆژیک و له کۆموناڵ. ئابووری کاپیتالیزم، به رامبه ر الیه نێکی دیموکراتیک خوبەڕێوه به ریی ئ��ه و دی��م��وک��رات��ی��ک��ه . ن���ه ت���ه وه ی گرینگی به تورکیا له سه رانسه ری ده توانرێ مودێله پێی چاند و ڕاستیه نه ی هه رێمه کان به کردار ب��ک��رێ. خ��ۆب��ه رێ��وب��ه ری��ی ل��ه ه��ه م��ان��ک��ات��دا، به هێزکردنی بەڕێوه به رایه تییه هه رێمیه کانه ". ده بێت گه النی ئاسووری و سووریانیش، له نێو بگرن. جێ دیموکراتیکدا خۆبەڕێوەبەریی ئازه ری، ئه رمه نی، گه النی ده بێ هه روه ها ت��ورک��م��ه ن و ع��ه ره ب��ی��ش ل��ه ن��ێ��و ک��ۆن��گ��ره ی خۆیان جێگای دیموکراتیکدا کۆمه ڵگای

بگرن.س��ه ر خسته تیشکی ئ��ۆج��ه الن، ه��ه روه ه��ا خه باتی به ره ی ڕه نج و دێموکراسی و بانگ کرد، دێموکراتیکی نه ته وه ی له الیه نگرانی خۆیان شوێنی ره نجدا به ره ی له ناو هه تاکو

تێگه هیشتنی له جێگای "م��ن ب��گ��رن.

هێرشی ئێران، هێرشێکی نامه ردانه و زۆر چه په ڵه . ڕه وشی

هه نۆکه یی ئێران له ڕه وشی سه ددام

ده چێ. ئه و هێرشه نه ته نها له دژی قه ندیله . به و هێرشه ده یانه وێ ڕه گی ئازادیی گه لی کورد له هه ر چوار پارچه ببڕن. ئه مه گه لێک مه ترسیداره

Û

Page 14: Govari ROJIWELAT Jimare 9

ديدار12 ديدار [email protected] | 2011/8/20 | 9 ژماره | ~

تێگه یشتنی ب��ه پ��ه ره ده وڵ���ه ت، - ن��ه ت��ه وه بانگ و ده ده م دیموکراتیک ن��ه ت��ه وه ی ژینگه دیموکراته کان، له سۆسیالیسته کان، پارێزه کان، فێمێنیسته کان، گرووپه باوه رییه جیاوازه کان و که مه نه ته وه کان ده که م، له نێو کار و خه باتی به ره ی دیموکراتیکدا جێگا بگرن. ده بێ به زووترین کات چاوپێکه و تن له گه ڵ دیموکرات و سۆسیالیسه کان پێک دیکه پارته کانی و به ده په ئ��ۆده پ��ه ، ب��ێ. ب��ه اڵم ب��پ��ارێ��زن، خ��ۆی��ان ده ت��وان��ن هه بوونی بیانگه یه نێته که چه ترێک هه موویان بۆ یه ک، پێویسته . به و چه تره ده توانن خۆیان نه بێ، چه تره ئه و ئه گه ر بپارێزن. له باران تێکده چن. ده ستپێده کات، بارانه ی که به و ببنه وه ، یه ک له دوای یه ک، ئه گه ر باو

له ناوده چن."به رێکخستنکردنی به سه باره ت هاوکات پارتی به ره و هه رێمه کانی خۆبەڕێوه به رایه تی دی��م��وک��رات��ی��ک ه��ه ڵ��س��ه ن��گ��ان��دێ��ک��ی ب��ه و )20( له تورکیا ده ب���ێ ک���رد:" ش��ێ��وی��ه ی زۆر ژماره دابمه زرێ. هه رێم )25( هه تا گرینگ نییه . چوار، پێنج شار که له الیه نی نزیکن، له یه که وه چاندیه وه )که لتوورییه وه ( به رێکخستن هه رێمێک وه ک��وو ده ت��وان��رێ و چ��ان��د خ���اوه ن هه رێمێک ه��ه ر بکرێن.

گرینگه ئ��ه وه ی ج��ی��اوازه . تایبه تمه ندیی چاندی، نزیکایه تی پێی به هه ریمه کان جۆگرافیایی و ئ��اب��ووری کۆمه اڵیه تی، پێکبێن. دابه شکردنی تورکیا به سه ر )7( هه رێمی جیاوازدا راست نییه . له هه مانکاتدا شار )80( ته نیا بگووترێ نییه ، راس��ت هه یه . ئه و هه رێمه خۆبەڕێوه به رایه تیانه که من باسیان ده که م، له و شارانه پێکدێن که

تایبه تمه ندیه کانیان وه کوو یه کن."هه رچی رێبه رئۆجه النه ؛ باسی دامه زراندی ئ���ه ن���ج���وم���ه ن���ی چ���ه ت���رئ���اس���ای ه��ه رێ��م��ه خ��ۆب��ەڕێ��وه ب��ه رک��ان��ی ک���رد و ڕای��گ��ه ی��ان��د له دوای کۆنفرانسی هه رێمه کان، ده توانرێ به ر من پێکبێ. هه رێمه کان کۆنگره ی ده ت��وان��رێ ک��ۆن��گ��ره گ��ووت��ب��ووم، له ئێستا پێکبێ. ن��وێ��ن��ه ر )500( ب���ه ش���داری ب��ه هاوسه رۆکی ده ب��ێ بەڕێوه به رایه تیه که ی بێ. کابینه ی هه رێمه کان له )25( که س پێکبێ. من گرینگه یه کی زۆر به و کابینه یه کۆتایی هه تا ده بێ پێڤاژۆیه ئه م ده ده م. مانگی ته مموز ته واو ببێ. ئه و ئه نجوومه نه تورکیا له په رله مانی ده توانرێ چه ترئاسایه مانگی تورکیا په رله مانی دامه زرێنرێ. ته مموز ده کرێته وه و ده ست به کاروخه باتی به و و ده کات نوێ بنچینه یی ده ستووری ک��اروخ��ه ب��ات��ی ب��ه ش��داری ده ت��وان��ن شێویه ده س����ت����ووری ب��ن��چ��ی��ن��ه ی��ی ن��وێ��ش ب��ب��ن." له په رله مان مه هه په و جه هه په ئاکه په ، پێکهێناوه . فاشیستیان هاوپه یمانییه تێکی له دژی ئه و هاوپه یمانێتیه ، ده توانرێ له ژێر چه تری هاوپه یمانییه تیه کی دیموکراتیکی ب��درێ وه ه���ا په یامێکی ئ��اڵ��ت��ه رن��ه ت��ی��ڤ��دا، و تاکپه ره ست زیهنییه ته ئ��ه و دژی “ل��ه تێگه هیشتنی بنه مای له سه ر جوداخوازه ، له هه موو بانگ هاوبه ش، واڵتی و نه ته وه الی��ه ن��ه دی��م��وک��رات��ی��ک��ه ک��ان ده ک��ه ی��ن که دیموکراتیکدا نه ته وه ی کۆنگره ی له نێو خۆم س��اوی له کۆتاییدا ک��ۆب��ب��ن��ه وه وه ". جه ماوه ری و ئاشتی دایکانی ئاراسته ی ش��اره ک��ان��ی خ���ه الت، ت��ه ت��وان، ن��ۆرش��ی��ن و

ئامه د ده که م.ئۆجه الن: هێرشه کانی ئێران بۆ

له ناوبردنی ڕۆحی ئازادیی گه لی کورده ئ��ۆج��ه الن ل������ه دی������داری)2011/7/27(دا، ه��ێ��رش��ه ک��ان��ی ڕژی��م��ی ئ��ێ��ران و ب��اب��ه ت��ی دی��ال��ۆگ��ی چ����اره س����ه ری ه��ه ڵ��س��ه ن��گ��ان��د. ئۆجه الن؛ له دژی هه وڵه کانی داگیرکردنی ب��اش��ووری ک��وردس��ت��ان ل��ه الی���ه ن ڕژیمی نیشاندا. ت��وون��دی ن��اڕه زای��ه ت��ی ئ��ێ��ران��ه وه ، ئ��ۆپ��ه راس��ی��ۆن��ه وه ی��ه . ئ��ه و له پشت ت��ورک��ی��ا و ن��ام��ه ردان��ه هێرشێکی ئ��ێ��ران، هێرشی ئێران هه نۆکه یی ڕه وش��ی چه په ڵه . زۆر ل��ه ڕه وش��ی س��ه ددام ده چ��ێ. ئ��ه و هێرشه نه

ته نها له دژی قه ندیله . به و هێرشه ده یانه وێ چوار له هه ر کورد گه لی ئازادیی ڕه گی مه ترسیداره . گه لێک ئه مه ببڕن. پارچه گه ریال ده زانێ چۆن خۆی بپارێزێ و شه ڕ

بکات.تورکیا ئێران ڕاده کێشێته ناو مه یدانی شه ڕ، نییه . مه ترسییه له م خه به ری ئێران به اڵم مه ترسیداره . ده دا ئه نجامی ئێران ئ��ه وه ی تێناگات. ل��ه م��ه ل��ه ت��ورک��ی��ا ک��ه س هیچ به له بنه مادا ده ردی حکوومه ت جیاوازه و دوای به رژه وه ندی ڕۆژانه یدا ده گه ڕێ. ئێران ئه و ک��وردان دوای نابێ. سنووردار به مه هه وڵ ده دا، گوشار بخاته سه ر تورکیاش. هه وڵده دات، هه ژه مۆنی ئێران ئه وه ی له به ر له وه تورکیا پێکبێنێ. له هه رێمه که خۆی تێناگات و هه وڵده دات، له ڕێگه ی ئێرانه وه ،

کوردان له ناو به رێ.

سێ الیه نی مودێرنیته ی

دیموکراتیک هه ن؛ له به رامبه ر نه ته وه - ده وڵه ت، نه ته وه ی دیموکراتیک؛ له

به رامبه ر پیشه سازی، کۆمه ڵگای

ئیکۆلۆژیک و له به رامبه ر کاپیتالیزم،

ئابووری کۆموناڵ

له تورکیا هیچ که س نییه که ڕۆڵی

ده کالرک ببینێ. ده کالرک به جێ

خۆی، ئه ردۆغان ڕۆڵی تانسووچیلله ری به ئه ستۆ گرتووه و یه ک له دوای یه ک ئۆپه راسیۆن به ڕێوه ده بات. هه یئه تیش،

ئه وه ی ده که وێته سه ر شانی، پێکینه هێنا.

که جه که ش ئه رکی خۆی به جێ نه هێنا. له ڕه وشی هه نۆکه ییدا، چاره سه ری پێکنایه ت

Page 15: Govari ROJIWELAT Jimare 9

13 ديدار ژماره [email protected] | 2011/8/20 | 9 | ~ديدار

ش��اراوه ب��ه رژه وه ن��دی هێرشانه وه ئه و له پشت ه��ه ی��ه . ئ����ه وه پ��ی��الن��گ��ێ��ڕی��ه ک��ی ه��ه رێ��م��ی��ه . له ناو ک��وردان ده ستکه وته کانی ه��ه وڵ��ده ده ن ب����ه رن. ئ��ێ��ران ب���ه و ه��ێ��رش��ان��ه ی، پ��ه ی��ام��ی ئیسرائیل. و ئه مریکا به ده دات هاوکاری ڕاکێشێت. به ره و خۆی ئه وان ده یه وێ ئێران ئه مریکاش ن��اڕاس��ت��ه وخ��ۆ، شێوه یه کی ب��ه

هاوکاریی ئێران ده کات.ل���ه دژی ت��ۆپ��ب��اران و ب��ۆم��ب��اران��ه ک��ان، داوا ده بێ ب��پ��ارێ��زرێ. م��ه ده ن��ی خه ڵکی ده ک��ه م پێویست ئه گه ر بپارێزرێ. مه ده نی خه ڵکی له هه رێمه که مه ده نی خه ڵکی ده توانن بێ، له ڕێکخراوه بانگ ده ب��ێ ب��خ��ه ن��ه وه . دوور جمووجۆڵ بکه ونه بکرێ، نێونه ته وه ییه کان له هێزه کانی بانگ هه وره ها هه وڵدانه وه ؛ و به ده که م، کۆتایی باشووری کوردستانیش

بێده نگی خۆیان بێنن. کورد، پرسی چاره سه رکردنی به سه باره ت رێ��ب��ه ری گه لی ک��ورد ووت���ی؛ ئ���ه وه ی من به له ئێستا پێهات. کۆتایی بیکه م، بتوانم درێژه خۆم ڕۆڵ��ی بتوانم ئ��ه وه ی بۆ دواوه ، "ته ندرووستی، هه یه . مه رجم سێ پێبده م، ئاسایش و په یداکردنی مه یدانی جوواڵنه وه ی له ئێستا نه یه ن، پێک ئه وانه ئه گه ر ئازاد". ڕه وش��ی ناکه م. شتێک هیچ من ب���ه دواوه و ده وڵ���ه ت به زی��ان ه��ه م م��ن، هه نووکه یی هه م زیان به کوردانیش ده گه یه نێ. هه ندێ که سیش ده ڵێن، ئۆجه الن له و ڕه وشه دا ناتوانێ پێڤاژۆکه به ڕێوه به رێ و له ژووره وه ناتوانێ ب��ه ڕێ��وه ب��ه رای��ه ت��ی ک���رداری ب��ک��ات. ئ��ه وان��ه هه نۆکه ییدا، ڕه وش���ی ل��ه ده ک���ه ن. ڕاس���ت ده رفه تی ئه وه نییه دیداری ئاشتی پێکبێن.

م��ن ک��ارئ��اس��ان��ی ب��ۆ خ��ه ب��ات��ی ه����ه ردووالم. و نیشاندا ئ��ه وان به چ��اره س��ه ری��م ڕێ��ی من پرۆتۆکۆڵم پێشکه شی ئه وان کرد. ئایا له وه به دیداری چه ند بکه م؟ ده توانم چی زیادتر ناتوانم من ساڵێکدا، له ماوه ی کاتژمێری ڕۆڵی خۆم ببینم. ده بێ باش بزانرێ که من، ڕێگه به هیچ که س ناده م، شه ره فی کوردان ڕۆڵ��ی خۆم ئ��ه وه ی من بۆ بکات. پێ بن ئیراده خاوه ن ببێته حکوومه ت ده بێ ببینم، ئه مه ش بۆ هه ڵێنێ. به رچاو هه نگاوی و له به رچاوانه . ئه فریقا ب��اش��ووری نموونه ی ل��ه ت��ورک��ی��ا ه��ی��چ ک���ه س ن��ی��ی��ه ک��ه ڕۆڵ��ی ده کالرک ببینێ. ده کالرک به جێ خۆی، ئه ردۆغان ڕۆڵی تانسووچیلله ری به ئه ستۆ گرتووه و یه ک له دوای یه ک ئۆپه راسیۆن ئه وه ی ده که وێته ده بات. هه یئه تیش، به ڕێوه سه ر شانی، پێکینه هێنا. که جه که ش ئه رکی خۆی به جێ نه هێنا. له ڕه وشی هه نۆکه ییدا،

چاره سه ری پێکنایه ت.ئێستا له تورکیا نموونه ی گه ریالکانی تامیل ئه وه ی بۆ ده ڵێم. به حکومه ت من دێننه وه .

له ناویان به رن، فه رموون چی له ده ستتان دێ، بیکه ن. ئیدی به تیمی تایبه ت یان به پۆلیس ئه مه ئه نجام ده ده ن، خۆتان ده زانن. فه رموون ئه وه دوێنێ دیسان کۆبونه وه ی بااڵیان به ڕێوه برد. من نازانم بڕیاری چۆنیان داوه . ئێستا ئه وان باسی سریالنکا ده که ن. ده ڵێن ئه وان به )300( فڕۆکه قه ندیل له ناو ده به ن. منیش ئه وه تان هێزی "ئه گه ر ده ڵێم؛ پێ ئ��ه وه ی��ان ده یکه ی، ئه گه ر چین؟ چاوه ڕوانی هه یه ، ئاماده ڕێکخستنیش ئ��ه گ��ه ر خ��ۆ بیکه !! بێ، نیشانی هه ر الیه کی ده دا، که ناکرێ

نموونه ی سریالنکا پێک بێ.له هه لومه رجی ئێستادا، ڕۆڵی من کۆتایی پرسی چاره سه رکردنی له پێناو پێهاتووه . ئه گه ر ده ک��ه م. له ئاکه په بانگ ک��ورددا ڕاوه س��ت��ن، چ���اوان فرمێسکی ده ت��ان��ه وێ بتوانین ت��ا ب��ک��ه ن��ه وه ، ل��ه ب��ه رده م ڕێگامان گ��ه ری��ال ڕه وان�����ه ی ده ڤ��ه رێ��ک��ی پ���ارێ���زراو بکه ین. ئه گه ر خواستی ئه وه هه یه که من ده بێ بگێڕم، ئاشتیدا له پێناو خۆم ڕۆڵی ته ندرووستی مه رجی"ئاسایش، سێ ه��ه ر و ڕه خ��س��ان��دن��ی م��ه ی��دان��ی ج���وواڵن���ه وه ی ئ����ازاد" ده س��ت��ه ب��ه ر ب��ک��رێ��ن. ئ��ه گ��ه ر سێ من ب��ک��رێ��ن، جێبه جێ م��ن م��ه رج��ه ک��ه ی ده ده م. خۆم ئه رکی پێکهێنانی به درێ��ژه ئه گه ر هه ردوو ال له سه ر بابه تی ڕۆڵی من ڕێکبکه ون، ئه وکات من ئه وه ی ده که وێته ئه گه ر به پێچه وانه وه ، پێکیدێنم. شانم سه ر زیادتر له و ئیدی پێکنه یه ن، مه رجه کانم من بکه م. تر شتێکی هیچ ناتوانم من بۆ ک��راوه نامه یه کی وه کو لێدوانانه م ئه م ئاکه په به ناو ده که م. به پێچه وانه وه ، ڕۆژانه ئۆپه راسیۆن به ڕێوه ده چن و شه ڕ ڕوو ده ده ن. ده ده ن. له ده ست گیانیان سه رباز و گه ریال له شێوێنک که خوێنی لێ ده ڕژێ، چۆن ده ت��ان��ه وێ ئێوه ئ��ه گ��ه ر پێکدێ؟ ئاشتی ش���ه ڕ ک��ۆت��ای��ی پ���ێ ب���ێ، ڕێ��گ��ه ب���ده ن، بگوێزمه وه . ئه من شوێنێکی بۆ گه ریال له حه فته یه کدا پرسه که بکه ن، وا ئه گه ر چ���اره س���ه ر ده ب�����ێ. ب��ان��گ ل��ه گ��ه ری��ال و ده بێ ده ک��ه م. کوردیش سیاسه تمه دارانی به و و تێبگات له پێڤاژۆکه ب��اش گه ریال بکات. له نرخه کانمان خاوه نداریه تی پێیه به شێوه یه کی ڕاست ده بێ سیاسه توانانیش

بڕیار بده ن. ل��ه ب��اره ی ئه ڤریم ده م��ی��ر، ک��ه له ه��ه روه ه��ا ل��ه جه سته ی ئ��اگ��ری ک��ۆپ��ی ن��اوچ��ه ی خۆی به ردا وتی: له هه ر که سێک زیادتر ده رکی به پێڤاژۆکه کرد. به اڵم که جه که ، به ده په و که جه ده ش هێشتا تێنه گه یشتوون. و ده میر ئه ڤریم پێڤاژۆیه ئه وه پێشه نگانی

مسته فا ماڵچۆکن.شیرۆڤه یه کی نوێیه که مدا له پارێزنامه من

زی��اد دیاله کتیکه وه په یوه ندیی ب��ه نوێم کردووه . به گوێره ی تێگه یشتنی ئێمه ، هیچ شتێک له سروشتدا به ته واوی له ناو ناچێ. خ��اوه ن��داری��ه ت��ی یه کێک ئ��ه وه ی��ه گ��رن��گ له و نییه . ڕاست هه ڵوه شاندنه وه لێبکات. بگرین. ل��ه م��ارک��س ڕیخنه ده ب���ێ ب���اره وه به گوێره ی مارکس، هه ر شتێک یان سپی بوو، یان ڕه ش. بۆیه دژایه تی موتڵه ق ڕاست دژایه تی سیاسه تیشدا له مه یدانی نییه . له پارێزنامه که مدا، نییه . ڕاس��ت موتڵه ق سیاسه ت به تێگه یشتنی نوێم بۆچوونێکی زی��اد ک���ردووه . سیاسه ت خۆ و ده وڵ��ه ت��ه وه - ده وڵه ت له به رامبه ر ئێمه و ڕه خنه کردنه دیموکراتیک ن��ه ت��ه وه ی ڕێبازی ن��ه ت��ه وه ،

ده پارێزن.

ئێستا ئه وان باسی سریالنکا ده که ن.

ده ڵێن ئه وان به )300( فڕۆکه قه ندیل

له ناو ده به ن. منیش ئه وه یان پێ ده ڵێم؛

"ئه گه ر هێزی ئه وه تان هه یه ، چاوه ڕوانی چین؟ ئه گه ر ده یکه ی، بیکه !! خۆ ئه گه ر

ڕێکخستنیش ئاماده بێ، نیشانی هه ر الیه کی ده دا، که ناکرێ نموونه ی سریالنکا پێک بێ

Page 16: Govari ROJIWELAT Jimare 9

[email protected] | 2011/8/20 | 9 چاوپێکەوتن~ | ژماره

سه رۆکایه تی دی��وان��ی ئه ندامی گ��اب��ار، ب��ڕی��ار گۆڤارى چاوپێکه وتنه ى ل��ه م گ��ه ل، کۆنگره ی گۆڕانکاریه کانى ل��ه ب��اس واڵت(دا، )رۆژی رۆژهه اڵتى ناوه ڕاست و ئاستى تێکۆشانى ئازادى پیالنانه ش ئه و هه روه ها ده ک��ات، له کوردستاندا ده خاته ڕوو، که دژ به شۆڕشى کوردستان به ڕێوه یه .

~: گه الن له رۆژهه اڵتی ناوین، به م ناڕه زایه تیانه ی که ئێستا له رۆژه ڤدایه ده ربازی قۆناخێکی نوێ ده بن، ئێوه ئه م قۆناخه چۆن ده بینن؟ کاریگه رییه کانی ئه م ناڕه زایه تیانه له شرۆڤه چۆن به پێچه وانه ، یان کوردستاندا، ده که ن؟ له باکووری کوردستاندا، کوردان، پاش هه ڵبژاردنه کان، خۆبەڕێوەبەری دیموکراتیکیان

راگه یاند، بۆچی؟که گۆڕانکاریانه ی ئ��ه م دی���اره گابار: بڕیار له رۆژهه اڵتی ناویندا به ڕێوه ده چن، قۆناخێکی زۆر هه ستیار و گرنگه ، بۆیه بۆ ئه م قۆناخه لێکدانه وه ی بۆ ئێمه ش تێڕوانینی ده ک��رێ��ت، له سه ر زۆری بزووتنه وه ی وه ک چونکه گرنگه ، قۆناخه ئه م ئازادیخوازی گه لی کوردستان، له م قۆناخه و له به رخۆدانییه کی نێو له رابردووشدا قۆناخه کانی مه زن و چاالکى زۆر گه وره دا، خۆمان ده بینینه وه . له سه ره تای سه ده ی بیست، واتا له کۆتاییه کانی شه ڕی جیهانی یه که مه وه ئه مه جارێ سێیه مینه ئه وه شی و داده رێژرێته وه ناوین رۆژهه اڵتی که داڕشتنه وه یه ئه م سه ره کی ئه کته ری دی��اره که رۆژئاوایه ، وه کو ده زانین داڕشتنه وه ى یه که م واتا دوای کۆتایی هاتنی شه ڕی جیهانی یه که م، هێزه براوه کانی شه ڕ، له چوارچێوه ی ستراتیژییه کدا، ئ���ه م ه��ه رێ��م��ه ی��ان ب��ه گشتی داڕش����ت، ش��ه ڕی دابه شکردن بوو، ئه و دابه شکردنه ش به دابه شکردنی جوگرافیا و ئایدۆلۆژی ده وڵه ت � نه ته وه پێکهات. که شتێک چه ند یه که میندا، داڕشتنه وه ى له کاریگه ری ئێستاش، هه تا و سه ره نجه مایه ی پێکهاته ی یه که مین: ل��ه وان��ه ی م���اوه . خ��ۆی ده وڵه مه ندییه هه موو هه رێمه ، ئه م ده وڵه مه ندی که لتووری، ئایینی و نه ته وه یی و ئه تنیکییه کانی ئه م هه رێمه هه وڵیاندا به رێبازی ده وڵه ت � نه ته وه و فارس نه ته وه ی لێره دا دابڕێژنه وه . سه رله نوێ تورک وه کو نه ته وه ی یه که مین حیسابیان بۆ کرا و له سه ر ئه م بنه مایه ، ده وڵه ت نه ته وه ی فارس و تورک پێکهاتن. ناوه ڕۆکی ئه م دوو ده وڵه ته زۆر

تۆخ بوو و هه وڵدرا که ئه م مۆدێله له هه رێمه که دا به جێ بکرێته وه . نه ته وه ی عه ره ب وه کو نه ته وه ی ئ��ه وه ی که س���ه ره ڕای بۆ ک��را، دووه م حیسابی و ئایینی که لتووری، هاوبه شی تایبه تمه ندییه ئه تنیکییه که ی ناوچه که ، به شی ئه وه ی ده کرێت که به شێوه یه کی تر مامه ڵه ی له گه ڵدا بکرێت، به اڵم له راستیدا وه کو نه ته وه ی دووه م حیسابی بۆ کرا، پارچه پارچه کرا و )22( ده وڵه تی عه ره بیان بونیادنا. ته نانه ت ئه م پارچه پارچه کردنه ش هه تا ئاستێک چوون که به شێکی زۆر ئه و جوگرافیا سیاسیانه ی وه کو ده وڵه ته عه ره بی بونیادنرا له سه ر ن��اوی رۆژه ک��ان و خ��اوه ن عه شیره کان داڕێ��ژران. ته نانه ت نموونه ی وه هاش هه بوو که له دامه زراندنی ئێراقدا، پادشایه ک له ده ره وه ی بهندرێت و بکرێته ئه م نموونه ی فه یسه ڵ مه لیک ئێراق، پادشای یه که یه . له پله ی سێیه میندا، کورد دێت، نه ته وه ی مامه ڵه یه کی ستراتیژیی بڕیاری دوو به کورد زۆر جیاوازی له گه ڵدا کرا، یه که م، دابه شکردنی خاک بوو. کوردستان پارچه کرا و خاکه که ی دووه م، لکێنرا. ن���ه ت���ه وه وه � ده وڵ����ه ت چ���وار ب��ه نکوڵیکردن تواندنه وه ، دژواری زۆر قۆناخێکی ک��ورددا گه لی به سه ر مێژووییه سڕینه وه ی و له داڕشتنه وه ی ی��ان له دایزاین دی��اره سه پێنراوه . تێورییانه ش ئه و یه که م، جیهانی ش��ه ڕی دوای ئه و نه خشه سیاسییه ی بۆ ئه م هه رێمه په یڕه و کرا که مێک ئه مه ئه گه ر ب��وو، چوارچێوه یه دا له م قوڵتری بکه ینه وه . واتا فۆرمی ده وڵه ت ، نه ته وه که لتووری، ده وڵه مه ندی گوێره ی به له راستیدا ئه م کۆمه ڵگایه ئه تنیکی و ئایینزایی ئایینی، ناوچه که دا یه کانگیر نه ده بوو له گه ڵ راستینه ی و فۆرمێکی نه گونجا و له م فۆرمه ش له ژوره وه سه پێندرا. هه رێمه دا ئه م کۆمه ڵگاکانی به سه ر � ده وڵ��ه ت ستراتیژیی و ئایدۆلۆژیا وه ک��و بۆیه نه ته وه که باس له یه ک نه ته وه ، یه ک که لتوور، یه ک سنوور، یه ک ئایین و یه ک ئااڵ ده کات، و له هه مانکاتدا، به شێوه ی سه ربازیانه ، هه وڵیداوه که سه رجه م ناسنامه کانی هه رێمه که بتوێنێته وه ، بۆیه ئه مه بۆ ئه م هه رێمه ، فۆرمێکی نه گونجاوه . له و رۆژه به دواوه وه هه تا ئێستاشی له گه ڵدا، بێت نه بووین. ئارامی و ئێمه شاهیدی سه قامگیری ئه و نائارامی و ناسه قامگیرییه ی که له بواره کانی ک��ه ل��ت��ووری ئه تنیکی، ئ��ای��ی��ن��زای��ی، ئایینی، روویانداوه ، هه ر به رده وام بووه و درێژه ی کێشاوه و سه رچاوه که ی بۆ ئه و ستراتیژییه ی ئنگلیزییه کان پشت وات��ا زاڵبه یه . و په رتکه که ده گه ڕێته وه

به ستن به ئایدۆلۆژیای ده وڵه ت � نه ته وه و پێویستی به پیرۆزکردنی نه ته وه و ناسنامه و که لتوورێکی و سڕینه وه تواندنه وه له هه مانکاتدا، و سه ربه ست ناوچه که ده وڵه مه ندیه کانی و که لتوور سه رجه م ده هات و ئه مه ش سه رچاوه که ی بۆ ئه و ستراتیژییه ده گه ڕێته وه ، به اڵم ئه م ستراتیژییه ، مامه ڵه یه کی ئه م ئه ساسییه کانی پێکهاته له گه ڵ به م شێوه یه تریشه وه له الیه کی و کرد له الیه که وه هه رێمه ى به رنامه و تاکتیکی و ستراتیژیی ئه م سیاسه ته ، به په رته وازه کردن و په رتکه و زاڵ به ، ئاڵۆزی و به گژیه کتردا کردن، هه میشه یی و له ناوخۆ و له ده ره وه و به م شێوه یه هه موو ده وڵه مه ندیه کانی هه رێمه که ی تااڵن کرد و هه ر که سه و الیه نێک ستراتیژییه ، ئ��ه م ک���رد. گ��رێ��دراوی ب��ه خ��ۆی��ه وه ستراتیژییه ی سه رکی، دیزاینکردنی رۆژهه اڵتی ناوین بوو، ئه م دایزاینه له الیه ن کوردانه وه قه بوول کوردستاندا، پارچه کانی ل��ه ه��ه م��وو و ن��ه ک��را

له به رامبه ر به م سه پاندنه راپه ڕین.قۆناخی دوایی، یانیش به واتایه کی تر، داڕشتنه وه و ک��ه ن��داو ل��ه ش��ه ڕی بڵێم ده ت���وان���م سێیه مین، سۆڤێته وه و سوسیالیزم ری��ال هه ڵوه شاندنه وه ی رۆژئ��اوا ده ستێوه ردانی وات��ا پێکردووه ، ده ستی هێزه به گشتی هه بوونی ناوین، له رۆژهه اڵتی رۆژئاوایه کان و هاوپه یمانان و له وانه ش هێزه کانی ئه مریکا له دواى ساڵی )1990(دا به شێوه یه کی پیالنگێڕی ده بینین. هه رێمه که دا ل��ه چ��ڕوپ��ڕ نێونه ته وه یی سه ر رێبه ر ئاپۆ، پارچه یه کی سه ره کی ئه م ده ستێوه ردانه ی رۆژئاوایه له رۆژهه اڵتی ناوینه که راسته وخۆ له سه ر تێکۆشانی ئازادیخوازانه ی دوای هێرشه کانی پاشان، و کرا ک��ورد گه لی

)11(ى سێپته مبه رى ساڵی )2003( و ده ستێوه ردانه کانی ئه فغانستان و ئێراق ناوینی مه زن، پرۆژه ی رۆژهه اڵتی داڕشتنی و که له گه ڵ گۆڕینی واڵتانی ئه فغانستان و ئێراق ، چه ند واڵتی تریش ده که ونه ناو ئه م پرۆژه یه وه که به نه وبه ت پێکهاته ی سیاسیه کانیان بگۆڕدرێت. هه تا ئه م قۆناخه ی دوایی که که متر له ساڵێکه ئیدی گه النی هه رێمه که ش له به رامبه ر به و ره وشه ، کۆنه پارێزی و پاوانخواز و دیکتاتۆریه ی که له و ئه مه راپ��ه ڕی��وون، هه یه ، هه رێمه که دا گشتی کۆێ هه موو ئه م رووداوانه ، ده توانین به سه رده می دیزاینی سێیه م یانیش داڕشتنه وه قۆناخی سێیه مین

به ناو بکه ین.ق��ۆن��اخ��ه ک��ه چ����ۆن ئ���ێ���وه :~

ده خوێننه وه ؟

"ئێــــران‌هێرش‌ده‌کاته‌‌ســــه‌ر‌ئه‌و‌ده‌رفــــه‌تانـــــه‌ى‌کـه‌‌بۆ‌چاره‌سه‌رى‌پرسى‌کورد‌ره‌خساوه‌"بڕیار گابار: له باکوری کوردستــان تێکۆشــانــی ئازادیخــوازی گــه لی کورد گه یشتووه ته قۆناغێکی چاره نووسساز

ديمانه:~

Page 17: Govari ROJIWELAT Jimare 9

15 ~ | [email protected] | 2011/8/20 | 9 ژماره چاوپێکەوتن

"ئێــــران‌هێرش‌ده‌کاته‌‌ســــه‌ر‌ئه‌و‌ده‌رفــــه‌تانـــــه‌ى‌کـه‌‌بۆ‌چاره‌سه‌رى‌پرسى‌کورد‌ره‌خساوه‌"بڕیار گابار: له باکوری کوردستــان تێکۆشــانــی ئازادیخــوازی گــه لی کورد گه یشتووه ته قۆناغێکی چاره نووسساز

بڕیار گابار: بزووتنه وه که مان به م شێوه یه مه سه له که ده خوێنێته وه . ئه م قۆناخه که به شێوه یه کی خه ێرا، تێده په ڕی، هه ندێک الیه ن و که سایه ت هه یه که شه پۆله به و خۆیان سیاسیه ی پێناسه به گوێره ی ناڕه زاییه تیه ، جه ماوه رییه ی که ئه مڕۆکه له ئاستی سنوورداری پێکردووه ، ده ستی عه ره بی واڵتانی ده که ن به و ناڕه زاییه تیانه ی که جه ماوه ر له تونس و میسر ده ستی پێکردووه و باڵی به سه ر لیبیا، سووریا و به حرین و هه رچی ده چێت په ره ده ستێنێت و به ره و مالزی، مه غرب و ته نانه ت دووره نییه که ئێرانیش لێکۆڵێرانی له هه ندێک وات��ا بگرێت، له خۆی به ده ده ن���ه وه گرێ قۆناخه ئه م سه ره تای سیاسی ئێره وه . ئه مه ش خوێندنه وه یه کی راست نییه ، چونکه له به رامبه ر مه زنه ناحه قییه کی بێت، وا ئه گه ر فه له ستین گه لی رزگ��اری��خ��وازی تێکۆشانی به سه پاندنانه ی ب��ه و له به رامبه ر ساڵه ب��ه ده ی��ان که ئیسرائیل و سیسته می جیهانی خنکێنه ر، گیریان له به رامبه ر مه زنه ناحه قییه کی دیسان خ��واردووه ، به که کورد گه لی ئازادیخوازی تێکۆشانی به له سه روبه ندی بڵێیم ئه توانم ته نانه ت ساڵه ، ده یان چرکه ش ی��ه ک ئێستا هه تا ل��ۆزان��ه وه په یمانی تێکۆشانه که ی و ن���ه داوه کۆڵی و ن��ه س��ره وت��ووه به م خوێندنه وه یه کی بۆیه لوتکه دایه . له ئێستاش شێوه یه هه ڵه یه ، ئه مه ش به واتای بچوککردنه وه ی نییه ، بابه تێکی وا راپه ڕینی گه لی ع��ه ره ب، یان نه یه ت، واتا به و پێویسته خوێندنه وه ش ئه و به اڵم که نکۆڵی له تێکۆشانی ئازادیخوازانه ی گه النی هه رێمه که که به ده یان ساڵه به شێوازی جۆربه جۆر به ڕێوه ده چێت، نه کات. ئه مه ش پێویسته به واتای له به رچاو نه گرتن و نکۆڵیکردنی ئه م تێکۆشان و ژێرخانه خۆڕاگرییه ی گه الن له ناوچه که دا، نه یه ت. بۆیه ؛ ئه م راپه ڕینانه ی ئه مڕۆ وه ک بنه ناوکردنی نیین له گه ڵیدا هۆکارانه وه به م ع��ه ره ب، به هاری و گه النه به هاری ئه مه نابینین. لۆژیکیشی و ناوه نده که شی کوردستانه . گه لی کورده که دوای نزیکه ی )90( ساڵه له سه رهه ڵدان و راپه ڕیندایه له به رامبه ر سه پاندنی سیسته می ده وڵه ت � نه ته وه دا، تێکۆشانی پێشه نگایه تی له لوتکه دا ئێستاش

ئازادیخوازی به رفراوان له م هه رێمه دا ده کات.~: کاریگه ری مۆدێلى خۆبه ڕێوه به ری دیموکراتیک له سه ر به شه کانی تری کوردستان کوردستاندا، رۆژئ��اوای له به تایبه تی چییه ؟ له گه ڵ ئه و ناڕه زایه تیانه ی که ده ستی پێکردووه ،

کورد له کوێى گۆڕانکاریه کاندایه ؟بڕیار گابار: له باکووری کوردستاندا، تێکۆشانی

گه یشتووه ته ک���ورد، گ��ه ل��ی ئ��ازادی��خ��وازی که ئ����ه وه ی چ��اره ن��ووس��س��از. قۆناخێکی سێ دوو، پاشخانێکی ده بینرێت، ئه مڕۆ

پاش ت��ورک ئه رته شی هه یه . ساڵه ی

سیاسی سیسته می و زاپ له شه ڕی بنکه وتنی گه لی شاره وانیه کانی هه ڵبژاردنه پ��اش تورکیا کورد له )2009/3/29( به ناچاریش بێت، ئیدی سیسته می ئیدی که قه ناعه ته ی ئه و گه یشتنه ده وڵه ت � نه ته وه ی تورکیا، که کۆڵه که سه ره کی

و ستراتیژییه ی بنه ڕه تیه که ی له سه ر نکۆڵیکردنی گه لی کورد، دامه زراوه ، ئیدی توانای بەڕێوه بردنی هه مان سیاسه تی له سه ر گه لی کورد، نییه و نه ماوه ، بۆیه دوای ئه و قۆناخه به خۆشیان دانیان پێدانا، که ساڵه ی، )86( سیاسه تی به کورد پرسی ئیدی

قڕکردن و تواندنه وه چاره سه ر ناکرێت و گه لی

تورکیا له گه ڵ ئه وه ی که له ناوخۆدا ده یه وێت پێش به چاره سه ری پرسی کورد بگرێت، ئه تۆانیین بڵێن هه مان هه وڵدانی ستراتیژی له سه ر سوریادا

هه یه که له وێش به هیچ شیوازیک له ئاراسته ی ئه و گۆڕانکاریانه دا، چاره سه ری پرسی

کورد یان گۆڕینی ستاتۆی کورد له و واڵته دا ده رنه که وێته پێش

Û

Page 18: Govari ROJIWELAT Jimare 9

[email protected] | 2011/8/20 | 9 چاوپێکەوتن~ | ژماره

کوردیش گه یشتووه ته ئه و ئاسته ى که ئیدی کۆڵ نادات و پاشگه ز نابێته وه . ئه م قه ناعه ته ش دروست بووه . به شێوه یه کی ئاسایی چاوه ڕوان ده کرا که ئه گه ر ده وڵه تی تورکیا و سه رجه م باسکه کانی، ئه م س��ه رب��ازی، و سیاسی باسکی به تایبه تی تێڕوانینه زاڵ بوو که پێویسته مل به چاره سه ری دیموکراتیانه بده ن، به اڵم وه کو ده زانرێت، ره وته که به م شێوه یه بەڕێوه نه چوو، شتێکی پێچه وانه روویدا. دیاره هه ر له و قۆناخه دا بزووتنه وه ی ئازادیخوازی گه لی کورد، له م روانگه یه وه که ئه گه ر سه رجه م باسکه کانی تورکیا زیهنیه تێکی وا هه ڵسوکه وت بکه ن که ئه م پرسه به رێبازی باو و کالسیک ک��ۆت��ای��ی ن��ای��ه ت، ده رف��ه ت��ێ��ک��ی زی��ات��ر ب��دات��ه ، بۆیه ش دیموکراسیانه و و ئاشتیانه چ��اره س��ه ری ده ستی به قۆناخێکی نوێ کرد. ئه وه ش قۆناخی بۆ ب��وو. درێژکردنه وه ی و یه کالیه نه ئاگربڕی سیاسی چاالکی به زیاتر مه جالێکی ئ��ه وه ی ده رفه ته که که ب��دات دیموکراتیانه چاالکی و ب��ه ره و پێشه وه ی ببات. جڵه وی دروس��ت بکات و ئه م قۆناخه ش له ده ستی ئاکه په و حکومه ته که یه وه ئاکه په شدا، له حکومه تی ده زان��رێ��ت، وه ک��و ب��وو. ده رک���ه وت"ک���ران���ه وه ی شێوه یه ب��ه م دروشمێکی زه خ���ت و گۆشارێکی ه��ه م��وو ب���ه اڵم ک����ورد". دیموکراتیانه ی گه لی کورد و دیسان، سه ره ڕای ئه وه ی که حکومه تی ئاکه په ش له سه ره تادا له ناو دروستکرد، هیوایه کی تورکیادا، کۆمه ڵگای به اڵم دوای ماوه ی ساڵێک، هه تا ساڵ و نیوێک، پرۆژه یه که ئه م تێگه یشت که ئیدی هه رکه س ئاکه په وه ک دیمه نی چاره سه ری دیموکراتیانه ی پرسی کورد نیشانی خه ڵکی ده دات، له ناوه ڕۆکدا

هیچی تێدا نییه .له رووی حقوقی و سیاسیه وه تێکۆشانی ئازادیخوازانه و دی��م��وک��رات��ی��ان��ه ی گ��ه ل��ه ک��ه م��ان ل��ه ب��اک��ووری ک��وردس��ت��ان و ت��ورک��ی��ادا ح��اڵ��ی ح���ازر رۆژه ڤ���ی یه که مینه ، ئه م تێکۆشانه ی گه له که مان له ئاستی تورکیادا؛ له راستیدا خاوه ن ناوه ڕۆکێکی هه رێمی و جیهانیشه . بۆ گه لی کوردیش خاوه ن ناوڕۆکه کی ئاوه ها نه ته وه ییه . ئه گه ر ئه مه کاریگه رییه که ی بێت ئ��ه و کاته ه��ه وڵ��دان بۆ پشتگیری ک��ردن و له باکووری هه نگاوه ئه م سه رکه وتنی پاڵپشتی که ئه رکێکه نه ته وه ییه . ئه رکێکی کوردستاندا هه موو که سێک. هه موو شانی سه ر ده که وێته تاکێکی کورد و هه موو ده زگا و دامه زراوه یه کی بانگێکی ئه مه وێت لێره وه من بۆیه هه ر ک��ورد، ئاوه ها به که م ئه م پرسه ئیتر پرسی حزبێک، پرسی ده سته و تاقه م و هه تا پرسی پارچه یه ک نییه ، ئیتر ئه م پرسه له وه ده رچووه ، راستیه که ى ئه مه یه له به رئه وه سه رجه م چین و توێژه کانی کومه ڵگای کوردستان له گه ڵ هێز و الیه نی سیاسی هه موو پارچه کان به رپرسیاریه تێکی تاریخییان له به رامبه ر ئه م ئه م هه نگاوه ی گه له که ماندا هه یه ، چونکه ساڵه ی )40( تێکۆشانی ژێرخانی هه نگاوه بۆ یه کالکه ره وه یه هه نگاوێکی پشته وه یه ، له

بانگه وازیمان بۆیه ک���ورد، پرسی چ��اره س��ه ری هه ر به روانگه یه ک هه ر به که س هه ر ئه وه یه دیدگایه که وه هه یه تی خاوه نداریه تی له م هه نگاوه ی بۆیه ب��ک��ه ن. واڵت���دا ل��ه ب��اک��ووری گه له که مان پشتگیری بانگی چواچێوه دا له و تر جارێکی و بانگی یارمه تیدانی ئه م هه نگاوه ئه که ین که

بتۆانێت سه رکه وێت.~: له رۆژئاوای کوردستان باهۆزی له کوێى کورد پێکردووه ، ده ستی گۆڕانکاری له تورکیا ده گرن؛ جێ گۆڕانکارییانه وه ئه م سووریا ئۆپۆزسیۆنه کانی الیه نه بۆ ئه نتالیا ک��اره ل��ه م ئامانجیان رێکخست، کۆنگره ی چییه ، ئایا تورکیا ده خوازێت له ئاراسته کردنی

گۆڕانکاریه کانی سووریادا خاوه ن رۆڵ بێت؟بڕیار گابار: ده وڵه تی سوریا له م هه ریمه یه کێک به عه ربی به ناحه ق ده وڵه ته عه ره بیانه یه که له و فره زۆر هاوکێشه یه کی ل��ه ن��او س��ه ره ت��ا ک���راوه له به ر ده گرێت جێگه هه مه الیانه دا و که لتووری ئه وه ش به شێوه یه کی هه میشه یی سه ره نجی هێزه و ب��ووه له سه ریش و ل��ه س��ه ره نێونه ته وه ییه کانی سوریا ده وڵ��ه ت��ی پێکهاته یه ئ��ه م هه یه ، ئێستاش هاوکێشه یه ئه و ده ک��ات. سه رنجڕاکێش ئه وه نده له نیۆان ئیسرایل و فه له ستین و لوبنان و سوریا بۆ خۆی له خۆیدا پێشینه یه کی تاریخی جددی هه یه . له الیه کی تره وه ده وڵه تی سوریا له )60(کان به ره وه ئێستاوه یه کێک له سێ کۆڵه که که سه ره کییه کانی به عسیزمه له ناو ده وڵه ته عه ره بییه کاندا واتا له گه ڵ بڵێن ئه تۆانین ته نانه ت ئێراقدا له گه ڵ و میسر میسر رژیمی هه ڵوه شاندنه وه ی به ئیدی ئێستا تاکه کۆڵه که ی به عسیزمه که هێشتا هه رچه نده ل��ه ق��ه ی��ران��دا بێت، ب��ه اڵم ل��ه س��ه ر پ��ێ م��اوه ت��ه وه ، له الیه کی تره وه ده وڵه تی سوریا به تایبه تی پاش مردنی حافز ئه سه د، ئه م قۆناغه دواییه ی که به به شار ئه سه د ده ناسرێت هاوپه یمانیه که ی له گه ڵ هاوپه یمانیه تیه کی و ئێران و تورکیا ده وڵ��ه ت��ی باسه . جێگای زۆر ئه مه ش س���ازداوه و هه رێمی ئه مه ی له )2003( بۆ )2004(و هه تاکوو ئێستا ده ب��ات. به ڕێوه هه مه الیانه و ف��ه راوان��ی به زۆر هاوپێمانیه کی وه ک س��وری��ا ده وڵ��ه ت��ی دی��س��ان س���ه ره ک���ی ئ���ێ���ران ئ��ه ت��ۆان��ی��ی��ن ب��ه ڵ��ێ��ن ش��وێ��ن و زه ختێکی بۆ ب��ووه ئێران تایبه تی مۆڵگه یه کی له سه ر ده س��ت��وه ردان ئیسرایل، له سه ر هه میشه یی لوبنان له فه له ستین و ته نانه ت له خودی سوریا و به شێوه ی پاراستنی ئه و هاوسه نگییه فاکتوری تریش وه ک ده زانین دوای ده ستێوه ردانی ئه مریکا پرۆژه ی له چۆارچێوه ی ئه فغانستان و ئێراق له رۆژهه اڵتی ناویندی گه وره دا یه کێک له و ده وڵه ته سه ره کییانه ی که له لیسته ی گۆرانکارییدا جێگه واتا رۆژئ��اوا جێ کردوته وه سوریایه . کراوه ته وه ، به یه که وه هه مووی ده ک��ات وا ئه مانه بێگۆمان پێگه یه کی ستراتیژی جددی بۆ ده وڵه تی سووریا له ناوچه که دا پێکبهێنێت. ئه م قۆناغه ی دوایش که و رووی��دا له هه ریمه که دا گ��ه الن سه رهه ڵدانێکی

ئێمه له و بڕوایه داین که ئه م هێرشه ته نیا له سه ر په ژاک نییه و هێرشێکه له سه ر نه ته وه ی کورد و ده ستکه وته کانی نه ته وه یی و له هه مانکاتدا ئه و ده رفه تانه ی که بۆ چاره سه ری پرسی کورد له

هه موو پارچه کانی کوردستاندا

ره خساوه ، لێره دا ئه گه ر روانگه یه کی

نه ته وه یی به م شێوه یه هه بێت

ئه و کاته به ره نگاربوونه وه ی ئێرانیش له الیه ن په ژاکه وه ، چه نده ئه رکی پەژاکه ،

ئه وه نده ش ئه رکی هه موو هێزێکی

کوردستانیه

““

Page 19: Govari ROJIWELAT Jimare 9

17 ~ | [email protected] | 2011/8/20 | 9 ژماره چاوپێکەوتن

باهۆزێکی گۆرانکاری ده ستپێکردووه باسمان کرد هه ر یان سه رله نوێداڕشتنه وه یان گۆڕانکاری بۆ شێوه گۆڕینێک له سوریادا یه ک یه ک پێویستیان هه یه ، وه اڵم بینینه وه به پێویسیان و لێگه ڕین به سوریا ل���ه ده وری که هاوکێشانه ی ئ��ه و چونکه به م گۆڕانکارییانه وه هه مووی تووشی دام��ه زراون هه ژاندنه وه یه ، له به ر ئه وه شه ئه تۆانن بڵێن یه کێک هه موو دوای��ی��دا ق��ۆن��اغ��ه ی ل��ه م شوێنانه ی ل��ه و ئه دات نه گۆڕینی یان گۆڕین هه وڵی که سێک یه کیشان سوریایه ، له وانه یه گۆڕانکاری بۆ نمونه له کاریگه ری سوریا هێنده ی تر شوێنه کانی له ئه م به ر له نه کات هه رێمه که دا هاوسه نگی سه ر هوکارانه . بێگومان سه رنجی دونیا ئێستا له سه ر ئه گه ر هه یه بابه تێک چه ند سوریا له سوریایه ، یه ک به یه ک ریزیان بکه ین ئه و کاته ئاڕاسته ی ئه و گۆڕانکارییه به ره وکۆێ. یه که میان دژایه تی ئه مریکا و ئێران، دژایه تی ئیسرایل و ئێران، خۆی یانیش ل��ه س��وری��ا داخ���ۆ ک��ه ئه بینێته وه ل����ه وه دا له گۆڕانکارییه کان له سوریا بکرێت چه نده ده ستی ئێران کورت ئه کریته وه ، یانیش ئه و هاوپه یمانییه یان ئه و ترانزیته ی ئێران بۆ سوریا و لوبنان و فه له ستین و دژایه تی ئێسرایل که م ئه بێته وه واتا ئه مه یه کێک له سه ر ک��اری ج��ددی به زۆر که بابه تانه یه له و ئه کرێت بابه تی دووهه م، هه وڵدانی تورکیایه وه ک دراوسێکی ئه ساسی ده وڵه تی تورکیا. ئه وه ش به دوو به گرێدراوه یه که میان سه رنجه ؛ جێگه ی هۆکار کورد پرسی له سوریاشدا چونکه ک��ورد؛ پرسی هه یه . چاره سه ری ئه م پرسه به هه ر شیوه یه ک یان بێت کورد به پرسی گرێدراو که گۆڕانکاریه ک له سوریادا پێکبێت به هه ر شێوه یه ک له سه ر تورکیا کاریگه ری ده کات، بۆیه تورکیا له گه ڵ ئه وه ی که له ناوخۆدا ده یه وێت پێش به چاره سه ری پرسی کورد ه��ه وڵ��دان��ی ه��ه م��ان بڵێن ئه تۆانیین ت، ب��گ��رێ ستراتیژی له سه ر سوریادا هه یه که له وێش به هیچ ش��ی��وازی��ک ل��ه ئ��اراس��ت��ه ی ئ��ه و گ��ۆڕان��ک��اری��ان��ه دا، یان گۆڕینی ستاتۆی ک��ورد پرسی چ��اره س��ه ری کورد له و واڵت��ه دا ده رنه که وێته پێش. هه موو ئه و هه وڵدانانه له الیه ن تورکیاوه بۆ ئه م یه که یه . خاڵێکی ئاگادارن، حکومه ت و تر، وه ک هه موو الیه ک گۆڕانکاریانه ی له م گه شه پێدانیش و داد پارتی رۆژهه اڵتی ناویندا ئه رک و رۆڵێکی پێسپێردراوه که وه ک مۆدیلی ئیسالمی لیبراڵ هه وڵ بدرێت له و واڵتانه دا به جێبکرێت. بۆیه ده وڵه تی تورکیا له پرۆسه ی ئه م گۆڕانکاریانه دا به هۆکاری ئه وه ی هه یه ، حوزوری له ئه فغانستاندا ناتۆیشه ئه ندامی ده سپێشخه ری ئه وه تا پێکراوه ته وه ، پێشی له لیبیادا تورکیا ب��ه وه رده وه رده س��وری��اش گ��ۆڕان��ک��اری ئه سپێرن، ته نانه ت پێویسته ئه وه ش به بیر بهێنینه وه که تورکیا راس���ت���ه وخ���ۆی ب��ه ش��دارن��ه ب��وون��ی ل��ه ب��ه ر روخاندنی سه رده می ئێراقی له گۆڕانکاریکانی سه دام هه تا ئێستاش کێشه هه یه . به رده وامه ئه مه ش فاکتۆرێکه ؛ بێگومان کاریگه ری تورکیا له و واڵته ئاماژه ئه گه ر له هه مانکاتیشدا و ئه کات جددی

رۆڵی سوریادا له گۆڕانکاری که بکه ین ب��ه وه ش تورکیا له م هه ریمه دا به گشتی ئه که ویته قۆناغێکی تازه وه . له م چۆارچێوه دا رۆڵێک دراوه به تورکیا بۆ ده ستپێشخه ری گۆڕانکارییه کانی سوریا. ئه تۆانیین بکه ین. مه سه له یه ش ئ��ه م ک��ۆی به ئاماژه ئ��اوا له گه ڵ ئه وه ی که له ناو خودی سوریادا کێشه ی مه زن هه یه . ئه ویش ده وڵه تێکی به عسی که مینه یه شیوازێکی به ئێستا هه تا له شه سته کانه وه که و زه خت و ده بات به ڕێوه میلیتاریستی کومه ڵگا زوڵم و زۆرێکی به رفراوان له و واڵته دا هه یه ، دیاره و و سه رهه ڵدان ب��ووه پڕ ئیدی سه بری خه ڵکیش ک��ه وت��ووت��ه ل��ه وێ��دا ب��ه رف��ه راوان��ی��ش عوسیانێکی رۆژه ڤ���������ه وه . ئ��ێ��م��ه ده ب��ی��ن��ی��ن ک���ه ئ���اراس���ت���ه ی له سوریادا ده چێت. کۆی به ره و گۆڕانکارییه کان دوو سیناریۆ جێگای باس و گفتوگۆیه ، سیناریۆی خۆی ته نیا به ئه سه د به شار که ئه وه یه یه که م به ده وروب��ه ره ک��ه ی پێکهاته ی ب��ه اڵم به هێڵدرێته وه گ��ه ش��ت��ی ب��ه گ��ۆڕدرێ��ت ی��ان��ێ ک��ه س��ێ��ک وه ک س��ه رۆک��ک��ۆم��ار ی���ان ک��ه س��ێ��ک ک���ه ج��ه ڵ��ه وی گۆڕانکارییه کان ئه گرێته دست، به اڵم پێکهاته ی به عسی یان ئه و تاک حزبی و نازانم ئه و قه یرانانه ی سیاسی � ئیداری له پێکهاته ی هه یه له وێدا که و ئه مه یه سیناریۆیه کی جێبکرێت، به سوریادا یه که ئه م هه وڵی ئه مریکاش و تورکیا ئێستاکه ئ��ه ده ن و زۆر جار کومه ڵێک لێدوان ده درێ��ت که به شار ئه سه د ناتۆانێت و ده بێت کۆتایی به فان شت بێنێت، ئه بێت ئاوا بکات ئه مه زه ختێکه ، له الیه کی به شار داخ��و نه بوون که ب��ه ڕاو ت��ره وه هێشتا هیوا نه یان هه یه گۆڕانکاریانه ی ئه م توانای ئه سه د دووه هه میش نه ، سییناریۆی یا ئه تۆانێت هه یبێت ئه وه یه واتا له کۆدا"به گشتی" ئه گه ر به شار ئه سه د و سیسته مه که ی تۆانای ئه م گۆڕانکاریانه یان نه ما ئه و کاته ئه ویش له چاڵ ده نێن و به گه شتی ئه م ئه دات. روو گه شتی به شیوه یه کی گۆڕانکارییه ئه کرێت کار یه که م سیناریۆی له سه ر ئێستاکه له ئه مه شدا له به رامبه ر نه هاتووه ، هێشتا کۆتایی ناوخۆدا ئه بینین جاروبار باسی هه ندێک ریفۆرم و هه ندێک هه نگاویش ئه نردرێت که ئه مه ش ره خنه ئه کرێن و زۆری��ش به واتا نیین و زۆری��ش جددیش نیین؛ هه تا ئێستا ره نگدانه وه یه کی جددی نه بووه ، ره وشی سیاسی له سوریا ئه تۆانیین بڵێن به شێوه یه کی پرسی باسی له وه ی به ر له وێ ئه مه یه ، کۆکراوه کورد، ده بێت بزانین که ئێمه وه کو کورد کێشه یه کی جددیمان له سوریادا. له سوریادا کێشه که مان ئه وه یه موعارزه ی سوریاش بۆچوونی به نیسبه تی پرسی زۆر ئه سه ددا به شار ده وڵه ته که ی گه ڵ له کورد واتا جدییه ، زۆر کێشه یه کی ئه مه نییه ، جیاواز ک��ورد و پرسی ک��ورد له حاڵی ح��ازردا له ناو سێ که ده وڵه ته یه که م ، ماوه ته وه له سوریا به رداشدا ده ستی هێشتاش قه یراندایه ل��ه ئ��ه وه س����ه ره ڕای له سیاسه تی کۆن به رنه داوه و هێشتاش ئاماده نییه پرسی کورد به شێوازێکی ئاشتیانه و دیموکراتیانه چ��اره س��ه ر ب��ک��ات ب��ه راش��ت��ی دووه���ه م م��وع��ارزه ی

کۆڕو له چه ندین سوریایه م��وع��ارزه ی سوریایه ، کۆبوونه وه که ئه م دوایانه به ستوویانه به راشکاوه یی شتێکی وا بۆ کورد ناڵێن، ته نیا ئه ڵێن با جارێک سیستەم هه ڵوه شێته وه جا ئه و کاته موناقشه له سه ر پرسی کورد ئه که ین واتا ئه م به دواخستنه ی پرسی کورد گوزاره له وه ئه کات که بۆچوونێکی ئه رینیان له سه ر چاره سه ری پرسی کورد پێ نییه ، به رداشتی ده ستپێشخه ریه کانی که تورکیایه سێهه مینیش گۆڕانکاری له سوریای پێسپێردراوه ، له تورکیاشدا کاتێک هیچ موتڵه ق به شێوه یه کی بڵێم ئه تۆانم تێڕۆانینێک یان سیاسه تێکی ئه رێنی به نیسبه تی چ��اره س��ه ری پ��رس��ی ک����ورده وه ده رن��اک��ه وێ��ت، ئه و هه بێت، ل��ه س��ه ر سێبه ری تورکیا ک��ه شوێنه ی موتڵه قه ن له به رژه وه ندی کورددا نییه . بێگومان ئه مه ک��وم��ه ڵ��ێ��ک زه ح��م��ه ت��ی ت��ای��ب��ه ت��ن ل���ه رۆژئ���اوای سه رقاڵه . پێوه ئێستا خه ڵک ک��ه ک��وردس��ت��ان��دا

ئه م ک��رداری به شێوه یه کی له هه مانکاتیشدا

به رخۆدانی په ژاک، به رخۆدانێکی

پیرۆزه ، زۆر واتادار و ره وایه ، هه ر بۆیه ش ئه وه به رخۆدانێکی نه ته وه ییه . ئێمه ش وه کو یه کێک له و مه رجه عانه ی که ئیراده ی نه ته وه ی

تێدا ره نگ ده داته وه ، ئه م به رخۆدانه ره وایه به ئه رکی سه رشانی خۆمانی ده زانین

به هه موو شێوازێک پشتگیری لێوه

بکه ین

Û

Page 20: Govari ROJIWELAT Jimare 9

[email protected] | 2011/8/20 | 9 چاوپێکەوتن~ | ژماره

شتانه ده بینین. موعارزه ی سوریا ئێستا زۆرینه ی له تورکیا کۆ ئه که نه وه . هه تا ئه م چه ند رۆژه ی راگه یاند نیشتمانیان مه جلسی ل��ه وێ دوای���ی که گفتۆگۆیانه ی له و نیشتمانی له مه جلسی له نیۆان موعارزه ی سوریادا ئه کرا سێبه ری تورکیا زاڵه و هه وڵی له ده ره وه هێشتنه وه ی گه لی کورد پارچه بوونی هه وڵی له هه مانکاتیشدا و ئه درێت تێڕۆانینی گه لی کورد ئه درێت. به داخه وه ئه بینین هه ڵوێستی کورد له باشووری کوردستانیش تێری ئه وه ناکات که ئه م سیاسه ته دوو روویانه ی یان ئه م سیاسه ته ی که له وانه یه به زره ره ی کورد بشکێته وه له و پارچه یه یان به شێوازیک بتۆانێت چاره یه کی بۆ ببینێته وه ؛ چونکه له وێش رقابه تێکی وا هه یه ، کێ کوردستاندا رۆژئ��اوای له داهاتووی گوایه ئه م تر که سێکی ی��ان ئێمه ببێت، به هێز زیاتر حیساباته بچووکه مه ترسی له سه ر ئه وه ش دروست ده کات که له وانه یه له نیۆ ئه و سێ به رداشه ی که باسمان کرد واتا کێشه ی زۆر جددی ده ربکه وێت له ده ره وه ی ئه و گۆڕانکاریانه دا له ره وتی و کورد و ت��ری��ش��ه وه ل��ه الی��ه ک��ی بمێنێته وه . پ��ێ��ڤ��اژۆه ک��ه له ناوخۆدا بێگومان گه لی کورد له سه ر پێیه ، هه تا ئاستێکی به رێخسته بوون و هوشیار بوون هه یه . له م له وی ده زان���ن کونگره یه ک وه ک��و دووای��ان��ه ش��دا ب��ه س��ت��را ئ���ه م ک��ۆن��گ��ره ی��ه زۆری���ن���ه ی ده زگ����ا و دامه زراوه کانی گه لی کوردی تێدا به شداربوون و کومه ڵگاو بنیادتنانه وه ی س��ه رل��ه ن��وێ ه��ه وڵ��ی خۆبه ڕیۆه به ر ئیداره ی ن��اوه ڕۆک��ی دامه زراندنی ئه درێت. له وی کاروخه باتێکی جددی هه یه و له هه مانکاتدا پارته سیاسیه کانیش هه رچه نده هێشتا ت��ه واوی به ئه گه ر هێشتاش وات��ا بن ل��ه رزۆک ره هه نده کانی له ناوه ڕۆکدا پڕ نه کرابێته وه فه قه ت ئه و هه ڵوێسته ی که به هاوپه یمانی و به هاوبه شی بکه ن، جموجوڵ ه��اوب��ه ش سیاسیه تێکی ب��ه و هه ڵوێستێکی نه ته وه یی باش بوو و ئه مه ش موراڵ و مه عنه وییاتێکی زۆر جددی له پارچه کانی تردا پشتیوانی ئه بێت گه له که مان. بۆ کرد دروس��ت لێبکرێت و به هێزتریش بکرێت هه تاکو ئه مه ش ئه م کومه ڵێک یه کگرتنه وه بکرێت. پێداگریه ش له گه ڵ شتیش کومه ڵێک و هه یه زه حمه تیشی خۆیدا دێنێت؛ به اڵم جارێکیتر پیویسته به رژه وه ندی حیزبی و به رژه وه ندی بچووک سێبه ر نه خاته سه ر ئ��ه م ره وت����ه ی ک��ه ده س��ت��ی پ��ێ��ک��ردووه . ئه مه ش پێویسته ئه رێنییه ، و ج���ددی زۆر ره وت��ێ��ک��ی دوات��ری��ش لێبکرێت، ن��ه ت��ه وه ی��ی پشتگیرییه کی و تێکۆشانێکدایه له ک��ورد بڵێن ئ��ه وه ئه تۆانین و خۆیه تی سیسته می دام��ه زران��دن��ی خه ریکی له وێش ک��ورد من بۆچوونی به له هه مانکاتدا پ��ی��وی��س��ت��ه ئ���ام���اده ب��ێ��ت، ئ��ام��اده ک��اری��ی��ه ک��ی ب��ک��ات، چونکه ه��ه ر س��ێ له و درێ��ژخ��ای��ه ن��ی��ش یه کیشیان ک���رد ب��اس��م��ان ک��ه ب��ه رداش��ت��ان��ه ی که نییه پشته وه له راسته قینه ی گه ره نتیه کی ده ب��ات. گۆڕینی کویوه به ره و ئاراسته که داخوا رژێمیش و مانه وه ی رژیمیش کاریگه ری تورکیای

له سه ره . ئه م الیه نانه هه موویان مه گه ر به تیکۆشان و به یه کبوون و هێزو و ئیراده ی گه لی کورد ناچار وه اال بنێن ه��ه ن��گ��او دواوه ب���ه ره و ه��ه ن��گ��او ببن شێوه یه کی به ئ��اوه ه��ا و خ��ۆڕا له هیچکامیان چاره سه ری نییه تی سیاسیدا ل��ه ره وت��ی ئاسایی پرسی کوردیان له و پارچه یه دا نییه . ئه مه ێنیته وه پێگه یه کی به ڕاستی کوردستان رۆژئ��اوای که زۆر ستراتیژیکی هه یه و پرسی کورد له و پارچه یه پێویست ده رفه تی و چاره سه ری بگاته پێویسته له ده ست نه چن. گه لی کورد له هه موو پارچه کانی تری کوردستاندا پێویسته له به رامبه ر ئه م ره وشه ی سوریا و ره وش��ی داه��ات��ووی ک��ورد ل��ه رۆژئ��اوای هه ستیاری ه��وش��ی��اری��ی��ه و ب��ه زۆر ک��وردس��ت��ان و نه ته وه یی هه وڵدانێکی و کبه ن هه ڵسوکه وت پشتیوانیه کی نه ته وه یی و هه مه الیه نه بۆ ئه م پرسه له وێ الزمه و بۆ گه لی رۆژئاوای کوردستان و ده زگ��ا و دام��ه زراوه سیاسی و دیموکراتیه کانی ئه وێش هوشیاریه کی زیاتر و هه ستیارییه کی زیاتر ستراتیژیک سیاسی هه ڵه ی ئه گه ر پێویسته ، وه اڵم��ده ره وه ی بتۆانن له کاتی خۆیدا و نه کرێت پێشهاته کان بن و له به ر ئه وه ی پێشهاته کان زۆر به خیرایی روو ئه ده ن بۆیه جمووجووڵێکی فراوانتر و پێویسته ک��وردس��ت��ان رۆژئ����اوای ب��ۆ ئه کتیڤتر ده ت��وان��ێ��ت، ک���ورد ش��ێ��وه ی��ه دا ب��ه م له حاڵه تێکی

مافه کانی ده سته به ر بکات.

~: بارودۆخی کوردان له رۆژهه اڵتی کوردستان چۆن ده بینن، وه کو کۆنگره ی گه ل کورد پرسی چاره سه ریه ی میکانیزمه ی ئه و

له ئێراندا، به گونجاوی ده زانن چییه ؟بڕیار گابار: وه کو هه موو الیه ک ئاگاداره ماوه ی مانگێکه رژێمی کوماری ئیسالمی ئێران ده ستی س��ه رب��ازی هێرشی ب��ه رف��راوان��ی شه پۆلێکی ب��ه کردووه . هێرشه سه ربازیانه ئێران بۆ خۆی به ره وای ده بێت و ده ڵێت من سنوور تێپه ڕ ناکه م و سنوور، به ی��ان بیانپارێزم؛ پێویسته و خۆمه س��ن��ووری شێوه یه کی تاێبه تتر و فراوانته ر تێدا به جێببمه وه ؛ سه ر ب��ۆ هێرشه هێرشه ئ��ه م ئه ڵێت پ��ه ژاک��ی��ش ه��ه ری��م��ه ک��ان��ی پ��اراس��ت��ن��ی م��ه دی��ا و ب��اش��ووری و ب���ه رخ���ۆدان له پێگه ی ئێمه ش و ک��وردس��ت��ان باشووری له هێرشانه ین، ئه م به ره نگاربوونه وه ی کوردستانیشدا، وتارێکی به م شێوه یه ی سیسته می نیه تی هێرشانه ئه م گوایه که هه یه ده س��ه اڵت ب��ه زان��دن��ی خ��اک��ی ب��اش��ووری ک��وردس��ت��ان، یان و ک��راوه دی��اری ئه و سنوورانه یه که نه تیجه ته ن هه وڵی به زاندنی ئه مانه ی نییه له به ر ئه وه ی ئێمه ره حه تین، هه تا باسێکی به م شێوازه ش ده کرێت که شه ڕێکه که روو ئه دات و هه مووی له ناوه وه ی ئه م چه ند دوای��ی ئاڵۆزیانه ی ئه م له سه ر ئێرانه ، شێوازه گوتاره سیاسییه زه ق وله به ر چاون. ئه مانه لێده کرێت. باسی جه بهه یه که وه له یه که ی هه ر کۆی هیچکامیان؛ ئه مانه وای��ه پێمان ئێمه ش ناکات. راستینه ی رووداوه ک��ه ئیفاده رووداوه ک��ه ئه تۆانیین به م شێوازه ده ستنیشان بکه ین؛ رژێمی هێرشه شه پۆله ئ��ه م ئێران ئیسالمی ک��ۆم��اری زۆر له جاران پێکردووه ده ستی که به رفراوانه ی فراوانتره واتا له بواری سه ربازییه وه شه پۆلێکی زۆر به رفه راوانتر و تۆکمه تره ، ئه و کاته ئه م واتایه ش له خۆوه ده گرێت که سیاسه تێکی تایبه ت و ئه رکی زۆر فراوانیشی بوو ئه م جمووجووڵه سه ربازییه ی خۆی داڕشته بوو، ئه م فراوان بوونه له راستیدا بۆ بگرێت. له خۆ الیه نێک چه ند ئه تۆانێت ئێران بگرێت، له خۆوه تاێبه تمه ندیش چه ند ئه تۆانێت له وانه یه که م له ناوخۆی ئێراندا له ناو باسکه کانی سیسته مدا ئه و ماوه یه ی دوایی کێشه و شه ڕ و ن���اک���ۆک���ی ده س��������ه اڵت ل�����ه ئ�����ارادای�����ه ، ئ��ه م��ه له راگه یاندنه کاندا زۆر ره نگ ئه داته وه ، ئه م هێرشه سه ربازییه فه راوانه به شێکی ئه رکه که ی له وانه یه و جیاوازه کان باسکه یه کخستنه وه ی جارێکیتر کۆتایهێنان به و رۆژه ڤه ناکۆکییه نیۆخۆییه بێت و و ئه مریکا شه ڕی هه میشه ئێران تر له الیه کی ل��ه ده ره وه خۆی ک��ردووه واتا له و هێزه کانی تری له له ئه فغانستان هه یه ، ده ستی که شوێنانه ی زۆرب��ه ی فه له ستین و سوریا و له لوبنان ئێراق شه ڕی خۆی له و شوینانه کردووه . له م ماوه یه ی ئ��ه و شوێنانه دا له هه موو ده زان��ی��ن وه ک��و دوای��ی��دا کومه ڵێک ئاڵۆزی ده رکه وتووه ، ئێستاکه ش ئێران ده تۆانێت ده ستی هه بێت و ئاڵۆزی دروست بکات، ئه وه ئێستا قۆناغه ی ئه م کاراکته ری فه قه ت

ئیدی بۆچوونی ته سکی حیزبی،

به راستی له ناو گه لی کوردیشدا، هیچ به ها ونرخێکی نییه و پێویسته

ئه و الیه نانه ش ئه م یه که باش بزانن. واتا وا نه بینن که

ده توانن، خۆیان له م به رپرسیاریه تییه

بشارنه وه

Page 21: Govari ROJIWELAT Jimare 9

19 ~ | [email protected] | 2011/8/20 | 9 ژماره چاوپێکەوتن

له و ئێران ته داخولی)موداخه له ی( که ده رده خ��ات له سه ر کاریگه ری نییه و ج��اران هێنده ی شوێنانه ئه مریکا و ئیسرایل و هێزه کانی ده ره وه نابێت، له به ر ئه وه ی جاران هه تا قه یرانی سیاسی له و واڵتانه نه بوو جۆاروجۆر ته داخولی هه ندێک له رێگای ئێران ده یتۆانی قه یرانێکی سیاسی بۆ ئه و رژێمانه دروست بکێشێته دنیا گه شتی ڕای سه رنجی و بکات ل��ه خ��ۆدا کابووس ب��ه اڵم ئێستاکه ، خ��ۆی ئ��ه وی، له وێدا هه یه ؛ له سوریا و لوبنان و فه له ستین و یه من و به حرین و ئێراقیشدا. بۆیه ده ستێوه ردانی ئێران له و شوێنانه هێنده ی جاران کاریگه ری نابێت. بیگۆمان ئه مه ش ئێران ته نگاو ده کات. ئه مه ش هه ندێکیش به و واتایه دێت که مه جالی شه ڕ له ده ره وه ی خۆی واته بۆ ئێران ته نگ بووه ته وه یان وه رده وه رده شه ڕه که به ره و ناوخۆی ئێران راده کێشرێت. گومانی ئێران له م شته که م نییه بۆیه و به م شیۆازه دژایه تی کوردان به دوو سێ مه به ستی سه ره کی وه ک سیاسه تێک هه ڵبه ژاردوه . ئه و دوو سێ مه به سته سه ره کییه ش؛ ی��ه ک��ه م��ی��ان ه��اوپ��ه ی��م��ان��ی ل��ه گ���ه ڵ ت��ورک��ی��ای��ه ، هاوپه یمانی له گه ڵ تورکیا خه له لی تێکه وتووه ئه و خ��ه ل��ه ل��ه ش، ل��ه وێ��وه دێ��ت؛ وه ک ده زان��ی��ن ناتۆ و ئه مریکا له لیبیاش و له سوریاش پێشیان به تورکیا کردۆته وه و ده ستپێشخه ریان پێسپاردووه ، له جێگای ئه مه ش؛ ئه گه ر شتێک له تورکیا به خۆازن جێگه له پرسی کورد، له وانه یه له پله ی یه که مدا ئه وه بێت که له گه ڵ ئێراندا پێویسته مه ودایه ک به خیته نێوان سیاسه ته که ته وه یان له ئێران دوورکه ویته وه ، ئه مه ش ئێران ئه ترسێنێت و له الیه کی تریشه وه ئه زانین که ئه م و ک��ورده پرسی تورکیا کێشه ی گه وره ترین به بۆیه ئێران له گه ڵ هاوبه شه پرسێکی پرسه ش بۆچوونی ئێمه ئه م جاره ئێران ئه م هێرشانه ی به م فراوانییه ، هه ندێکیش به و واتایه دێت، تورکیا به دۆخێکی ن��او راکێشێته شێوه کان له شێوه یه ک زیاتر تردا له جه به که ی ئه وه ی له به ر جیاوازتره وه ؛ که وتنه وه دوور وات��ای به که پێشنه که وێت ل��ه وه له ئێران دێت، هوکاری تر گرێدراوه به دۆخی ئێراق له سه ر زه ختێکه وات��ه کوردستانه ؛ ب��اش��ووری و ل��ه س��ه ر ده س��ه اڵت��ی ئ��ێ��راق و ن��اوه ن��دی حکومه تی ئه و دوای ئه زانیین باشووری کوردستان، چونکه ق��ه ی��ران��ه ی ک��ه ل��ه ئ��ێ��راق��دا دروس���ت ب��وو و دوای هه ڵبژاردنی په رله مانی ئێراق حکومه ت دوای )9( قورسایی سیاسی بوونه که شی، له دروست مانگ ئێران زیاتره له سه ر ئه و حکومه ته و هه رکه س ئه زانێت ن��اوه ن��دی حکومه تی ئێراقیشدا ل��ه ن��اوخ��ۆی ک��ه هه یه ، خ��ۆی ب��ه ت��ای��ب��ه ت ق��ه ی��ران��ی کومه ڵێک الیه نه کان رازی نیین به و حکومه ته واته زه خت و و ناوخۆیی ج��ی��اوازه بووچوونه ؛ له گۆشارێکی بۆیه هه یه . جکومه ته ئ��ه م له سه ر ئه مریکاشی ئێرانیش ئه م زه خته ئه بینێت و هه وڵئه دات ئه م شێوازه ئ��ه و زه خته ش��ێ��وازه ب��ه م ی��ان و رۆژوڤ بگۆڕێت ئه کرێت مالکی له سه ر حکومه تی ناوخۆییه که که م بکاته وه . بێگومان ئامانجی تریشی گرێدراوه به دیزاینکردنی باشووری کوردستانه . واتا ئیدی به

شێوه یه کی زۆر زه ق تر و زیاتر له جاران قورساییه ک و زه ختێکی هه میشه یی بخاته سه ر له گه ڵ ئه وه شدا وه ک����و ده زان���رێ���ت پ��رس��ی ک����ورد ل��ه رۆژه��ه اڵت��ی پرسێکه که پ��ه ژاک پێشه نگی به کوردستانیش ئێران به ڕاستی گومانی لێ هه یه و ئه زانێت که پرسێکه که ئاوه ها به راحه تی)ئاسانی( ناتۆانێت به سه ریدا تێپه ڕ ببێت؛ بۆیه له پله ی یه کمیشدا گۆشاره له سه ر په ژاک و هه وڵی ته سفیه کردنی په ژاکیشه . بێگومان ئه مه چه ند ره هه ندی ئه و ئامانجانه یه که له م هێرشانه دا ئێران به دوایدا که وتووه ، به اڵم ئه بێت ئه مه ش بزانین که ئه م هێرشانه بیانووی نێوخۆیه که ی ئه گه ر په ژاک بێت زۆر ره وایه تی نییه له به ر ئه وه ی پ��ه ژاک الن��ی ک��ه م م��اوه ی ساڵێکه له ره وشێکی زۆر ئاڵۆزییه کی و یه کالیانه دایه ئاگربه ستی گه وره ش رووی نه داوه و له ماوه ی ئه م یه کساڵه دا. ب��ێ��گ��وم��ان ئ���ه و ئ��اگ��ر ب��ه س��ت��ه ش ب��ه ب��ان��گ��ه وازی الیه نه کان، و پێکهات کوردستان کۆماجڤاکێن په ژاک و کوماری ئیسالمی ئێرانیش به شێوه یه کی زمنییش بێت هه تا ئه م دوایانه پێوه ی پابه ند بوون، له م چۆارچێوه دا ئه تۆانین بڵێن بیانووه ناوخۆییه که ی زۆر ڕه وایه تی نییه راستیه که ی ئه مه یه ، ئه و کاته

له پێشتره ، مه سه له یه ئ��ه م هه رێمیه که ی ره ه��ه ن��ده چونکه ئامانجی هه رێمی ئه م هێرشانه ی ئێران زیاتر له پێشه و بێگۆمان ئامانجی هه رێمیه که ی گرێدراوه به په رسی کورد. له الیه که وه پرسی کورد له ئێران به پێشه نگی په ژاک پێویسته گۆشاری بخرێته سه ر و به م شێوه یه ش هێرشی ئه کرێته سه ر، له الیه ک تره وه ل��ه ب��اک��ووری ک��وردس��ت��ان��دا گ��ه ل��ی ک���ورد ل��ه وێ که وتووه ته و راگه یاندووه دیموکراتی خۆسه ری قۆناغێکی یه کالکه ره وه ی چاره سه ری و له الیه کی تریشه وه له سوریا گۆڕانکاری روو ئه ده ن و له وێش و جێئه گرێت یه که مدا رۆژه ڤ��ی له ک��ورد پرسی ده رفه تی چاره سه ری له هه ر کات زیاتره . کومه ڵێک گیروگرفتی کوردستان تایبه ت به خۆیشی هه یه ، واتا ده رفه تی چاره سه ری پرسی کورد له گه شتی له گه ڵ و زیاتره کاتێک له هه موو هه ریمه که دا ئ���ه وه ی رژێ��م��ه ک��ان ه��ه ر ه��ه م��ووی��ان ت��ه ن��گ��اون به له سه ر ئێستا هه تاکو سیاسه ته ی ئه و نیسبه تی گه لی کوردیان په یڕه و کردووه و به وه ش ته نگاون که ئیدی ئه و سیاسه ته یان پێ پێڕه و ناکرێت له کرده وه دا کوماری رژێمی بۆیه بکه ن په یڕه وی ناتۆانن و ئیسالمی به ئامانجێکی هه ریمی تێکدانی هه موو ئه م ده فه تانه یه و له راستیدا هێرشی کردووه ته سه ر کورد پرسی چاره سه ری بۆ که ده رفه تانه ی ئه و ئه و له سه ر هێرشه له هه مانکاتیشدا و ره خ��س��اوه ن ده سکه وتانه ی که گه لی کورد پشتی پێده به ستێت له هه مانکاتدا هێرش و پرسه که ی بۆ چاره سه ری له سه ر ئه نجامی داهاتووی ئه م هه رێمه و گرێدراوه به پرسی کورد. واتا ئه م هێرشه ی رژێمی ئێران ئه م ره هه نده هه رێمیانه له خۆوه ده گرێت، بۆیه ئه و هێرشه ته نیا هێرش له سه ر په ژاک نییه . راستیه که ئه مه یه ئه وه تا و یه که مینه ئامانجی په ژاک به ڵێین که له به رامبه ر هێز ه���ه ردوو وه ک له سه نگه ریشدا یه کتردا شه ڕ ئه که ن، به اڵم ئه م هێرشه ته نیا له سه ر په ژاک نییه و ره هه نده هه رێمیه که ی و ئامانجی که هیرشێکه له پێشتره . زۆر هه رێمی سیاسه تی سه رجه م ده رفه ته کانی چاره سه ری پرسی کورد له م هه رێمه دا ئه کاته ئه مانج و هه وڵده دات به شێوه یه ک جیاۆازتر ئاڵۆزیه کی یان بدات تێکی له شێوه کان وه ک ئێمه روانگه یه وه له م بۆیه بکات؛ دروس��ت کورد، گه لی قه ناعه ته داین له و گه ل کونگره ی جمووجوڵه ئه م سه یری بینییه وه ورد به م پێویسته سه ربازییه ی ئێران بکات، بێگومان ئه و ره هه ندانه ش که باسمان لێوه کرد هه موو ئه مانه ئه سه لمێنن له به ر ته نیا ئه م هێرشه بڕوایه داین که له و ئێمه ئ��ه وه ش نه ته وه ی له سه ر هێرشێکه و نییه پ��ه ژاک له سه ر کورد و ده ستکه وته کانی نه ته وه یی، له هه مانکاتدا ئه و ده رفه تانه ی که بۆ چاره سه ری پرسی کورد له لێره دا ره خساوه ، کوردستاندا پارچه کانی هه موو ئه گه ر روانگه یه کی نه ته وه یی به م شێوه یه هه بێت ئه و پژاکه وه ، له الیه ن ئێرانیش به ره نگاربوونه وه ی کاته هه موو ئه رکی ئه وه نده ش پژاکه ، ئه رکی چه نده هێزێکی کوردستانیه . به ڵێ پژاک له سه نگه ردایه و

زۆری��ش ره وای���ه و پیرۆز زۆر به رخۆدانیشی

ئه بێت ئه مه ش بزانین که ئه م هێرشانه

بیانووی نێوخۆیه که ی ئه گه ر په ژاک بێت زۆر ره وایه تی نییه

له به ر ئه وه ی په ژاک النی که م ماوه ی

ساڵێکه له ره وشێکی ئاگربه ستی

یه کالیانه دایه و ئاڵۆزییه کی زۆر گه وره ش رووی

نه داوه و له ماوه ی ئه م یه کساڵه دا

Û

Page 22: Govari ROJIWELAT Jimare 9

[email protected] | 2011/8/20 | 9 چاوپێکەوتن~ | ژماره

به رفه راوانه ؛ به اڵم له هه مانکاتدا ئه مه به رخۆدانێکه به رخۆدانێکه که نه ته وه ی کورد و ناوی له سه ر ل��ه س��ه ر ن����اوی ب��ه رگ��ری��ک��ردن ل���ه ده س���ک���ه وت و ده رفه ته کانی چاره سه ری پرسی کورد له هه رێمی رۆژهه اڵتی ناویندا ئه کرێت بۆیه له راستیدا هه موو هێزو و الیه نێک پێویسته به م چاوه وه سه یر بکه ن و هه رکه سه ش چی پێئه کرێت و چی له ه ستیدا دێت ئ��ه و گه ریال ب��ه رخ��ۆدان��ه ره وای���ه ی ل��ه و پێویسته قاره مانانه ی که له وێ له سه نگه ری شه ڕدان و به ئێران له به رامبه ر قاره مانیه که وه و گیانبازی

خۆڕاگه ری ئه که ن پشتگیری بکه ن.بێگومان هه تاکو ئێستا هێز و الیه نه سیاسییه کان که متر ب��ه م روان��گ��ه وه سه یری ئ��ه م رووداوان��ه ی��ان روانگه یه کی به ئه گه ر که سروشتیه ک��ردووه ، نه ته وه یی به و سێوازه یه شه وه سه یر نه کرێت ئه و کاته له گه ڵ خۆی له هه ڵوێست و کاردانه وه دا الوازی دێنێت له به ر ئه وه ئه بینین له باشووری کوردستان ل��ه س��ه ره ت��اوه بێ تایبه تی ب��ه ه��ێ��زی ده س����ه اڵت هه ڵوێست بوون، ئێستاش که کومه ڵێک هه ڵوێست هه یه تێر ناکات و الوازه ، روانگه یه کی ته سک هه یه به نیسبه تی پرسی نه ته وه یی و گوڕانکارییه پرسی به گشتی که هه رێمه دا له م سیاسیه کان ک����ورد، پ��ه ی��وه ن��دی��دار ده ک����ات، ل��ه ب��ه ر ئ���ه وه ش، هیوادارین ده رده که وێت، الواز له هه ڵوێسته کاندا، تێپه ڕ ببێت. چاوه ڕوانی له پێشه ڕۆژدا ئه م ره وشه له ده سه اڵتی باشتر و کارامه تر هه ڵوێستێکی له هه مانکاتدا، ده که ین. کوردستانیش باشووری هێزوالیه نه کانی تر، سه رجه م، کۆمه ڵگه ی کورد له باشووری کوردستاندا، به راستی کاردانه وه یه کی ئاکتیڤیان هه یه . ئه مه ده بینرێت که هه ستێکی تۆکمه تر پێویسته هه یه ، به هێز زۆر نه ته وه یی له م پێویسته بێت. به ئیراده تر و به رێکخستنتر و چوارچێوه یه دا، گه له که مان له باشووری کوردستاندا به تایبه تی، ئه م هێرشانه ، وه ک هێرشێک بۆ سه ر خۆی و هه بوونی خۆی و داهاتووی نه ته وه که ی ببێنێت و له م چوارچێوه یه دا، هه ڵویستی کارامه تر و چاالکی به رفراوانتر و رادیکااڵنه تر بەڕێوه ببات. خۆی، بۆ کوردستان رۆژه��ه اڵت��ی گ��رێ��دراوی هه ستیارن. رووداوان�����ه ، ئ��ه م به نیسبه تی ک��ورد به راستی کاردانه وه ی جه ماوه ری هه یه . پێویستی به چاالکتربوون و رێکخراوه تربوونی ئه م هه ستیارییه هه یه . هیواردارین که ئه م ره وشه ببێته مایه ی ئه وه ی که کورد له م به شه ی کوردستاندا، به ئیراده یه کی به هۆشیارییه کی و به رێکخستنتر و یه کگرتوو زۆرتره وه هه ڵسوکه وت بکات. پارتیه کوردیه کانی تری رۆژهه اڵتی کوردستان، بووچوونیان سه باره ت له و نییه . هه ندێک وه ک��و یه ک رووداوان���ه به م هێزانه ، خاوه ن بۆچوونێکی کراوه تر و نه ته وه ییانه ترن و له لێدوانه کانیاندا، ره نگ ده داته وه . ته نیا، هێز و وای��ه که وه ک ئه و ئ��ه وه تێدا، وه ک حیزبیشی کێبڕکێیه به رژه وه ندییه پارێزییه ، هه یه ، که ده ڵێن، ئه گه ر ئێمه نین، با که س نه بێت و ئه وه شی که هه یه با له ناو بچێت. هه تا ئێستا له ناو حیزب و الیه نه کان

ئه مه ش ده کرێت به دی کوردستاندا رۆژهه اڵتی هیچ شیاو نییه و له گه ڵ پێوانه نیشتمانیه کاندا، هیچ یه کانگیرنابێته وه . ئه مه له گه ڵ پێوانه کانی ره خنه یه . جێگای و ناکۆکه دیموکراسیشدا، پێویسته پێداچوونه وه ی تێدابکرێت، هه رچی بێت، کورد، قاره مانی رۆڵه ی ئێستا سه نگه ره دا، له و تێدا خه ریکه ، به رخۆدان ده کات و خوێن ده ڕێژێت حیزب ناسنامه ی و ناو دووه ه��ه م��دا، له پله ی و تێدا جێ ده گرێت و گرنگه ، وه کوتر سه نگه رێکه ، به رفراوان له ئاستێکی داگیرکه ر، سیسته مێکی و نه ته وه ییدا، هه موو ده ستکه وته کانی تۆ ده کاته خۆڕاگری و قاره مانانه به رگرییه کی و ئامانج بێ وێنه هه یه ، ئالێره دا، ئیدی بۆچوونی ته سکی له ناو گه لی کوردیشدا، هیچ به راستی حیزبی،

ئه و الیه نانه ش پێویسته و نییه ونرخێکی به ها ئه م یه که باش بزانن. واتا وا نه بینن که ده توانن، ل��ه ده ره وه ی بشارنه وه . به رپرسیاریه تییه له م خۆیان واڵت، باکووری کوردستان و رۆژئاوا، هه رچه نده ، له ئارادایه ، نه ته وه یی به رفراوانی تێکۆشانێکی به اڵم جارێکی تر، وه کو هه میشه پێویست ده کات له به رامبه ر به م هێرشانه ی رژێمی ئێسالمی ئێران، ده نگێکی زیاتر و چاالکی به هێزتر، و ئێراده یه کی به تایبه تی چاوه ڕوانی بنوێنن. به هێز نه ته وایه تی کوردانی ده ره وه ی واڵت ده کرێت. زیاتر ئاکتیڤ و به هه ڵوێستێکی نه ته ویانه تر بێنه الی یه کتر و

هه ڵوێستێکی چاالکانه تر بنوێنن. ئ��ه وه ی��دا، که م��اوه ی مانگێکه ، شه ڕ و له گه ڵ پێکدادانی رژێمی ئێران و گه ریالکانی رۆژهه التی کوردستان و په ژاک ده وام ده کات، ده بێت رژێمی نه کردبێت، ئ��ه وه ش��ی شیمانه ی خ��ۆش��ی ئ��ێ��ران نه یتوانی به و ئامانجانه ی که به اڵم هه تا ئێستا له به رچاوی دایناوه پێبگات. ئێمه له و قه ناعه ته ش بێ به رخۆدانییه کی ناتوانێت، چونکه که داین ده توانێت، به رخۆدانیه ی ئ��ه م ل��ه ئ��ارادای��ه . وێنه زۆر ک���ورد گ��ه ل��ی پشتگیری و ب��ه ه��اوک��اری به هێزتریش بکرێت. ئێمه خۆمان له و باوه ڕییه داین که ئه مه له کۆتاییدا، به شکست و بن که وتنی

رژێمی ئیسالمی ئێران، کۆتایی پێدێت. گ��ه ل ک���ۆن���گ���ره ی وه ک�����و :~رات��ان��گ��ه ی��ان��دووه ل��ه ئ��ه گ��ه ر ب���ه رده وام���ی ت���ۆپ���ب���اران���ه ک���ان���ی رژێ����م����ی ئ����ێ����ران و رووبه ڕووبوونه وه ی له گه ڵ په ژاکدا، یارمه تی

په ژاک ده ده ن، بۆچی؟گ��ه ل، ک��ۆن��گ��ره ی وه ک���و ئێمه گ��اب��ار: بڕیار گه ل، کۆنگره ی نین. ئاسایی رێکخراوێکی چواربه شی ه��ه ر نوێنه ری که رێکخراوه ێکه کوردستانی تێدا جێ ده گرن. هه م وه کو حیزب و هه میش وه کو که س و رێکخراووه کانی تریش. له به ر ئه وه کۆنگره ی گه ل یه کێک له و مه رجه عه سه ره کییانه یه که ئیراده ی نه ته وه یی تێدا ره نگ ده داته وه . به م ڕوانگه و به م هه ستیارییه وه سه یری وه کو له م چوارچێوه یه شدا ده که ین. رووداوه کان بوو، ده رمانبڕی گه لدا، کۆنگره ی له لێدوانی پیرۆزه ، به رخۆدانێکی پ��ه ژاک، به رخۆدانی ئ��ه وه ب��ۆی��ه ش زۆر وات�����ادار و ره وای�����ه ، ه���ه ر به رخۆدانێکی نه ته وه ییه . ئێمه ش وه کو یه کێک تێدا ن��ه ت��ه وه ی ئ��ی��راده ی که مه رجه عانه ی ل��ه و ره نگ ده داته وه ، ئه م به رخۆدانه ره وایه به ئه رکی به هه موو شێوازێک ده زانین سه رشانی خۆمانی له وچوارچێوه یه شدا و بکه ین لێوه پشتگیری کۆمه اڵیه تی، سیاسی، رووی��ه ک��ه وه ، له هه موو له به رامبه ر به م هێرشه داگیرکه رییه ی کۆماری ئیسالمی له چوارچێوه ی هه ڵوێستێکی نه ته وه یی له پشت و نامێنین بێده نگ دی��م��وک��رات��ی��دا، و ب��ه رخ��ۆدان��ی گه لی رۆژه��ه اڵت��ی ک��وردس��ت��ان و پ���ارت���ی ژی���ان���ی ئ������ازادی ک��وردس��ت��ان��ی��ش

راده وه ستین.

سه ره ڕای ئه وه ی که حکومه تی ئاکه په ش

له سه ره تادا له ناو کۆمه ڵگای

تورکیادا، هیوایه کی دروستکرد، به اڵم

دوای ماوه ی ساڵێک، هه تا ساڵ و نیوێک،

ئیدی هه رکه س تێگه یشت که

ئه م پرۆژه یه که ئاکه په وه ک

دیمه نی چاره سه ری دیموکراتیانه ی پرسی کورد نیشانی خه ڵکی ده دات، له ناوه ڕۆکدا

هیچی تێدا نییه

Page 23: Govari ROJIWELAT Jimare 9

21 ~ | [email protected] | 2011/8/20 | 9 ژماره وتار

ب��ه پ��ێ��ی ن��ۆرم��ه ک��ان��ی ن��ه ت��ه وه ی��ه ک��گ��رت��ووک��ان و چاره ی مافی نێوده وڵه تیه کان، رێککه وتننامه خۆنووسین یه کێکه له مافه ره وا و بنه ڕه تیه کانی پێویستی م��اف��ێ��ک��ی و ن���ه ت���ه وه ک���ان و گ����ه الن سه ده ی به درێژایی به نه ته وه بوونه . و به گه لبوون بیسته م خه بات و تێکۆشانێکی به رفراوانی گه الن بەڕێوه براو مافه ئ��ه و ده سته به رکردنی له پێناو له میانه ی تئورییه کانی شه ڕی رزگاری نه ته وه یی چه ندین ویلسۆن پره نسیپه کانی و نیشتیمانی ��ده وڵه ت �� نه ته وه ی نوێ ئاواکران. واتا به گوێره ی چاره ی مافی زاڵ، و باو سیاسی فه رهه نگی خۆنووسین ته نیا و ته نیا وه کو ئاواکردنی ده وڵه ت �� نه ته وه پێناسه کرا و هه موو نه ته وه و گه لێکی بێ ده وڵه تیش بچوک بینراوه و به چاوێکی بچوک

سه یر)ته ماشا( کراوه .چاره نووس مافی ده ستنیشانکردنی به واتایێکیتر دونیابینی له چوارچێوه ی گ��ه الن تێکۆشانی و ده وڵه تگه رایی �� ده سه اڵتخوازی تاوتوێ کراوه . که چی له راستیدا هه ر قه واره ی ده وڵه ت �� نه ته وه بووه که به درێژایی سه ده ی بیسته م ئامراز و ئامێری ژینۆساید، کۆمه ڵکوژی، سه رکوتکردن، نکۆڵی، له سه ر چونکه ب��ووه �؛ قڕکردن و ئاسیمیالسیۆن بنه مای نه ته وه ی هه مۆژه ن )یه ک نه ته وه ، یه ک واڵت، یه ک زمان، یه ک که لتور، یه ک ئااڵ واتای ئه مه شیان ئ��اواک��راوه . ده وڵ���ه ت( یه ک و نه هێشتنی هه مه ره نگی و زاڵکردنی یه کڕه نگییه . بیسته می س��ه ده ی دونیابینیه ش و ئه م چه مک خه ڵتانی خوێن کردووه و چه ندین شه ڕی جیهانی

و هه رێمی و نێوخۆیی لێکه وته وه .شه ڕه کانی له ده رئه نجامی که کوردیش گه لی دابه شکردنی جیهان و هه ژمونگه رایی وه ک خاک ت��ازه دام��ه زراودا ده وڵه تی چه ندین به سه ر گه ل و دابه شکرا و به درێژایی سه ده ی رابردوو سیاسه تی و پ��ه ی��ڕه وک��راوه ب��ه س��ه ردا قڕ کردنی و نکۆڵی به رده وام هێزه هه ژمونگه را جیهانیه کان خواستویانه وه ک����و ک��ارت��ێ��ک��ی ف��ش��ار ب���ۆ ب��ه ده س��ت��ه��ێ��ن��ان��ی ب��ه رژه وه ن��دی��ی��ه ه��ه م��ه الی��ه ن��ه ک��ان��ی��ان ل��ه ن��اوچ��ه ک��ه دا

بیقۆزنه وه و به کاری بێنن.ئ��ه م��ڕۆ ن��ه ت��ه وه ی ک���ورد گ��ه وره ت��ری��ن ن��ه ت��ه وه ی ن��ه ک ته نیا خ��اوه ن ده وڵ��ه ت��ی خۆی جیهانه که پێگه یه کی و ستاتۆ ج��ۆره هیچ به ڵکو نییه ؛ ناوچه که واڵتانی و نه بینراوه ره وا پێ سیاسی ده رون���ی نه خۆشی ک���ه دووچ���اری ل��ه دۆخ��ێ��ک��دان

کۆردۆ فۆبی)سه ندرۆمی کورد( بوونه .به رفراوانی بزوتنه وه یه کی ئه مڕۆماندا ل��ه رۆژی

گه الن له باکووری ئه فریقیا و رۆژهه اڵتی ناوین په ره ده ستێنێت ده چ��ێ��ت چ��ه ن��ده و ده ستیپێکردوه هێناوه خۆیدا له گه ل به رچاوی گۆرانکاری و له وانه یه )گۆمان(ده کرێت پێشبینیش وه ک و چه ندین واڵتی دیکه ش بگرێته وه و تاج و ته ختی تۆتالیتار و دیکتاتۆر دیکه ی رژێمی چه ندین

بروخێنێت.

ل��ه ئ��ارادای��ه ، هه ر ئ��ه و گ��ۆران��ک��اری��ان��ه ی به پێی وه ک���و س��ه ره ت��ای س���ه ده ی راب�����ردوو، س��ه رل��ه ن��وێ دارشتنه وه ی نه خشه ی ناوچه که مان و شێوه پێدانی له ئارادایه . ستاتۆکانیان و سیستەمه ده سه اڵتدار ل���ه وه ه���ا دۆخ��ێ��ک��دا س���ه رج���ه م ه��ێ��زه ج��ی��ه��ان��ی و پێی شوێن جێگیرکردنی له پێی هه رێمیه کان له نه خشه خۆیان مۆرکی هه وڵده ده ن و خۆیاندان و شێوه نوێیه که ی ناوچه که مان بده ن. له به رامبه ر ل���ه دوو الی��ه ن��ه وه هه وڵی ئ��ه وه ش��دا گه لی ک���ورد ببێته خوازیاره و ده دات ره وشه ئه و واڵمدانه وه ی خاوه ن ستاتۆیه ک؛ چونکه سه رجه م هێز و الیه نه سیاسیه کانی کوردستان و گه لی کوردستان بۆ خۆشی، ئاگاداری ئه و راستیه ن که جارێکی دیکه ده رفه تی مێژووییمان بۆ ره خساوه و له ده ستدانی ئه و ده رفه ته ش مانای له ده ستدانی داهاتووی ده یان و

ته نانه ت سه دان ساڵه ی کوردستانه .تێکۆشانی ئاستی )21(دا س��ه ده ی له سه ره تای بزاڤی ئازادیخوازی گه لی کوردستان به قۆناخێک به ته واوی ک��وردی ره وای دۆزی که گه یشتووه قڕکردنی و نکۆڵی سیاسه تی ناساندوه ، جیهان بیسته م به درێژایی سه ده ی مایه پوچ کردووه که کوردی دۆزی چاره سه رکردنی ک��راوه ، په یڕه و کردووه به واقعێک و به ته واوی جیهانی نیشانداوه که له مه ب��ه دواوه ک��وردان دۆخ��ی بێ ستاتۆیی

په سه ند ناکه ن.بۆ پ��ێ��ک��رد ئ��ام��اژه م��ان پێشتریش وه ک����و ه���ه ر لێگه رین ج��ۆره دوو ستاتۆیه ش ئه م به دیهێنانی ی��ان ب���ژار جێگای ب��اس��ه . ی��ه ک��ه م��ی��ان: ب��ژاری ده وڵه تگه رایی و ده سه اڵتخوازییه که له ده رئه نجامی ئه مه ریکاوه له الیه ن س��ه ددام رژێمی رووخاندنی زه مینه سازی بۆ کراوه و تا راده یه ک)ئاستێک() به شێوه یێکی راسته وخۆ یان ناراسته وخۆ ( له الیه ن هێزه هه ژمونگه راکانی جیهان و هێزی سه رمایه ی جیهانگیرییه وه و چینه سه رده سته کانی کۆمه ڵگاوه بابه تێکی ئ��ه م��ه ک��ه ل��ێ��ده ک��رێ��ت؛ پشتگیری ئاماژه ی زیاتر ل��ێ��ره دا نامه وێت و سه ربه خۆیه ب��ژاری بابه ته مان ئ��ه م ب��ژاری چونکه پێبکه م. دیموکراتیانه دا له خۆسه ری خ��ۆی که دووه م���ه

ده بینێته وه .له م کوردستان گه لی ئازادیخوازی بزووتنه وه ی و ریشه یی گۆرانکارییه کی دوواییدا سااڵنه ی دونیابینی به خۆیه وه بینی و له م چوارچێوه یه شدا تاکتیکی، و ستراتیژی گ��ۆران��ک��اری ل��ه پ��اڵ له خۆیدا ئایدئۆلۆژیکی گرنگیشی نوێبوونه وه ی به رجه سته کرد. به ر له هه موو شتێک خۆی له و جیهانبینیه داماڵی که له ته وه ره ی شارستانیگه رایی

�� ده وڵه تگه رایی �� ده سه اڵتخوازیدا ده خولێته وه .

له ناو سیستەمی کۆنفیدرالیزمی

دیموکراتیدا خۆسه ری دیموکراتیش مانای دیارکردنی ستاتۆی

کوردانه له چوارچێوه ی ده وڵه ت ــ واڵته ده سه اڵتداره کانی سه ر کوردستان؛

خۆسه ری دیموکراتی چوارچێوه ی یاسا و

رایه له ی نێوان ده وڵه ته ده سه اڵتداره کان و گه لی کوردستان

ده ستنیشان ده کات. به ر له هه موو شتێک خۆسه ری دیموکراتی مانای ره تکردنه وه ی

یه کیه تی زۆره ملێیانه یه

“خۆبەڕێوەبەری‌سیستەمێکی‌خۆبەڕێوەبەری‌راسته‌وخۆ‌

یان‌دیموکراسی‌راسته‌وخۆی‌کۆمه‌ڵگایه‌واحید رۆژهه اڵتی

Û

Page 24: Govari ROJIWELAT Jimare 9

[email protected] | 2011/8/20 | 9 وتار~ | ژماره

ل���ه م چ��وارچ��ێ��وه ی��ه ش��دا راڤ��ه ی��ێ��ک��ی ن��وێ��ی بۆ که کرد خۆنووسین چ��اره ی مافی چه مکی فه رهه نگی به پێ راب���ردوو س��ه ده ی به درێژایی سیاسی باو وه کو ئاوا کردنی ده وڵه ت �� نه ته وه بینراوه . له جیاتی ئه و سیستەمێکی کۆمیناڵی به کۆنفیدراڵی ک��ه گ��ه اڵل��ه ک��رد دیموکراتی ئه م ده زانرێت وه ک ده برێت. ناو دیموکراتیش سیستەمه نه ده وڵه ته و نه ئاڵته رناتیڤی ده وڵه تیشه ؛ به ڵکو سیستەمێکی دیموکراتی کۆمه ڵگایه که رێکخسته کردنی گه ل له خواره وه بۆ سه ره وه په ره پێده دات و له رێگای کۆمین و ئه نجوومه نه کانی گه ل)گوند، گ��ه ره ک، ش��اره دێ، شارۆچکه و شار( دیموکراسی راسته وخۆ په یره و ده کات. واتا گه ل خ��ۆی، خۆی بەڕێوه ده ب��ات، نه ک گه ل ببێت به ئۆبژه یه کی بەڕێوه براو و که سانێک یان

توێژێکی تایبه تی ده سه اڵتدار بەڕێوه ی ببه ن.دیموکراتیانه خۆسه ری نێوان جیاوازی دی��اره به زیهنیه تی پ��ش��ت ک��ه م��ۆدێ��الن��ه ی ئ���ه و و

ده به ستن ده وڵ��ه ت��گ��ه رای��ی ���� ده س��ه اڵت��گ��ه رای��ی مۆدێالنه ئه و تایبه تمه ندی بکرێت. راڤه باش ب��ەڕێ��وه ب��ه ری سیستەمی ئ��ه م��ان��ه ن؛ به کورتی ن��اک��ات، کۆمه ڵگا زۆری��ن��ه ی ن��وێ��ن��ه رای��ه ت��ی سیستەمێکه که توێژێکی تایبه ت به زیهنیه تی میکانیزمه کاندا به سه ر ده ست ده سه اڵتگه رایی ده که ن، له سه ر کۆمه ڵگا حوکمڕانی و ده گرن کۆمه ڵگا له سیستمی ده سه اڵتگه راییدا ئۆبژه یه ، ب��ەڕێ��وه ده ب���رێ و ل��ه راس��ت��ی��دا ق���ۆرخ ده ک��رێ��ت، ده وڵ��ه ت و ده س��ه اڵت به تۆکمه ترین شێوه خۆیان رێکده خه ن و به ئیمکان و به هێزن و له به رامبه ریشدا کۆمه ڵگا په رته وازه ، بێ رێکخستن و له ده ره وه ی میکانیزمه کانی بەڕێوه به ری ده هێڵدرێته وه ، به اڵم له سیستمی خۆبەڕێوەبەری دیموکراتیدا؛ سه ره تا نییه ، حوکمڕان و ده س��ه اڵت��گ��ه را ب��ەڕێ��وه ب��ه ری به ڵکو خۆی له و زیهنیه ته داماڵیوه و به په ره پێدانی له فراوانترین نه ته وه یی و دیموکراتیانه وشیاری ده ک��ات و گه ل به رێکخستن رێ��ژه دا کۆمه ڵگا خاوه ن بەڕێوه به ریدا میکانیزمه کانی له هه موو بریار و چاودێریه . سیستەمێکی خۆبەڕێوەبەری راس��ت��ه وخ��ۆ ی���ان دی��م��وک��راس��ی راس��ت��ه وخ��ۆی بەڕێوه خ��ۆی خ��ۆی، کۆمه ڵگا کۆمه ڵگایه ، ده بات و ئۆبژه یه ک نییه که توێژێکی تایبه ت

بەڕێوه ی ببه ن و حوکمڕانی له سه ر بکه ن.دیموکراتیدا کۆنفیدرالیزمی سیستەمی له ناو دی��ارک��ردن��ی م��ان��ای دیموکراتیش خ��ۆس��ه ری ستاتۆی کوردانه له چوارچێوه ی ده وڵه ت �� واڵته خۆسه ری کوردستان؛ س��ه ر ده سه اڵتداره کانی نێوان دیموکراتی چوارچێوه ی یاسا و رایه له ی کوردستان گه لی و ده س��ه اڵت��داره ک��ان ده وڵ��ه ت��ه ده ستنیشان ده کات. به ر له هه موو شتێک خۆسه ری دیموکراتی مانای ره تکردنه وه ی یه کیه تی زۆره ملێیانه یه ؛ چونکه ماهیه تی پێوه ندی سه پێنراو به سه ر کورداندا نه ک هه ر ته نیا کوردانی به پله دوو یان پله سێ بینیووه ، به ڵکو نکۆڵی لێکردون و له باشترین دۆخیشدا کوردانیان وه ک کویله و خزمه تکاری خۆیان بینیوه . واتا ئه و پێوه ندییه ی له سایه ی یه کیه تی زۆره ملێدا سه پێنراوه ، پێوه ندی نه ته وه ی ژێرده ست، �� نه ته وه ی سه رده ست نێوان ب��ووه . داگیرکراو واڵت��ی �� داگیرکه ر واڵت��ی ئه و ره ت��ک��ردن��ه وه ی دیموکراتی بۆیه خۆسه ری ئازادانه ی یه کیه تی جێگیرکردنی و دۆخه یه نێوان گه لی کوردستان و نه ته وه سه رده سته کان ) کورد �� تورک ( به بنه ما ده گرێت، که هه ردووال یه کتردا ئازادییه کانی و ماف به ناسنامه ، دان ده نێن و رێز له یه کتر ده گرن. زمان و که لتوری ی��ه ک��دی وه ک ه��ه م��ه ره ن��گ��ی و ده وڵ��ه م��ه ن��دی مانای دیموکراتی خۆسه ری وات��ا ده نرخێنن. جیابونه وه و دابڕاندنی کوردستان نییه له تورکیا، ل��ه چ��وارچ��ێ��وه ی ت��ر؛ به ڵکو ی��ان ده وڵ��ه ت��ێ��ک��ی سیاسیه کانی سنوره و دیموکراتیانه یه کیه تی به بنه ما کورد کێشه ی چاره سه رکردنی ئێستا به واڵتی ... کوردستانیش و تورکیا ده گرێت،

هاوبه شی ته واوی گه النی تورکیا داده نێت.دیموکراتیانه خۆسه ری راگه یاندنی بێگومان له چوارچێوه ی نێوان گه لی کوردستان و ده وڵه تی بزووتنه وه ی له الیه ن و ئاساییه رێگای تورک به بنه ما ئ��ازادی��خ��وازی گ��ه ل��ی ک��وردس��ت��ان��ه وه ده گیردرێت که له چوارچێوه ی ئه م رێککه وتنه دا ناسنامه ، مافی که لتوری، مافی دیموکراتی کوردستان گه لی ئازادییه کانی و سیاسی ��ب��ه اڵم به هۆی ل��ه ده س��ت��وردا گه رنتی ده ک��رێ��ت. ده وڵه تی کالسیکی زیهنیه تی و که لله ڕه قی تائێستاکه ئ��اک��ه پ��ه ، ح��ک��وم��ه ت��ی و ت���ورک رێککه وتن و دیموکراتی رێگه چاره ی ب��ژاری فه رامۆشکراوه و له جیاتی ئه وه داکۆکی له سه ر قڕکردنی سیاسی و ئاسیمیالسیۆنی که لتوری کراوه ته وه و شێوازێکی نوێی نکۆڵی و قڕکردنی کوردانیان خستوه ته گه ڕ. هه ر بۆیه ش نزیکه ی کوردستان له باکوری ک��ورد گه لی ساله دوو خ��ۆس��ه ری دی��م��وک��رات��ی خ��س��ت��وه ت��ه رۆژه ڤ����ه وه رای��گ��ه ی��ان��دوه . ج��ی��اوازدا ب��ۆن��ه ی له چه ندین و به رێگه چاره ی ت��ورک ده وڵ��ه ت��ی له حاله تێکدا دیموکراتی به خۆسه ری داننان دیموکراتیانه و ئاماده نه بێت ئه وا یه کالیه نه خۆسه ری دیموکراتی راده گ��ه ی��ێ��ن��ن و ب��ه م��ج��ۆره ک��ۆت��ای��ی ب��ه دۆخ��ی دیموکراتیانه چاره سه ری و دێنن ناچاره سه ری وه کو هه ر ده سه پێنن. تورکدا ده وڵه تی به سه ر )2010(دا ئه یلولی )12(ێ له رێفراندۆمی بینیمان، له هه ڵبژاردنه کانی )12(ێ حوزه یرانی )2011(شدا گه لی کورد بریاری خۆی له باره ی خۆسه ری دیموکراتیکی داوه . بۆ فه رمیکردنی ئه و داوا ره وایه ی گه لی کوردستانیش کۆنگره ی کۆمه ڵگای دیموکراتیک )که کۆی رێکخراوه کوردستان باکوری مه ده نییه کانی و سیاسی له خۆ ده گرێت و نوێنه رایه تی گه لی کوردستان )2011(دا ت��ه م��م��وزی ل�����ه )14(ێ ده ک����ات( به فه رمی خۆسه ری دیموکراتیانه ی راگه یاند و کۆماجڤاکێن کوردستانیش پشتگیری لێکرد و ئاماده یی خۆی بۆ جێبه جێکردنی ئه و ئه رکانه

نیشاندا که له مباره یه وه ده که وێته سه رشانی.کۆتایی به مانای راگه یاندنه ئ��ه م بێگومان بێچاره سه ری دۆخ��ی و بنبه ستبوون پێهێنانی ک��ێ��ش��ه ی ک���ورد دێ���ت ک��ه ل��ه الی��ه ن ده وڵ��ه ت��ی هێرش که له حاله تێکدا سه پێنراوه . تورکیادا نه کاته سه ر ئه و داخوازییه ی کوردان و ئاواکردن به ربه ست جیاوازه کانی ره هه نده په یره وکردنی و ئه وا بنێت، پێدا دان��ی له کۆتاییشدا و نه کات له گه ل کێشه که ریشه یی چاره سه رکردنێکی تورک ده وڵ��ه ت��ی ئه گه ر ب��ه اڵم دێنێت؛ خۆیدا خۆی کالسێکی سیاسه تی له سه ر داکۆکی قڕ و نکۆڵی چه مکی له میانه ی و بکات کردن هێرش بکاته سه ر خۆسه ری دیموکراتیانه ، ئه وا گرژی، ئاڵۆزی، شه ڕ و پێکدادان له گه ل بزووتنه وه ی هه رچه نده بێگومان دێنێت. خۆیدا ئازادیخوازی گه لی کوردستان الیه نگری ئاشتی

ئه م سیستەمه نه ده وڵه ته و نه ئاڵته رناتیڤی ده وڵه تیشه ؛

به ڵکو سیستەمێکی دیموکراتی کۆمه ڵگایه

که رێکخسته کردنی گه ل له خواره وه بۆ سه ره وه

په ره پێده دات و له رێگای کۆمین و ئه نجوومه نه کانی

گه ل)گوند، گه ره ک، شاره دێ، شارۆچکه و شار(

دیموکراسی راسته وخۆ په یره و ده کات. واتا

گه ل خۆی، خۆی بەڕێوه ده بات، نه ک گه ل ببێت

به ئۆبژه یه کی بەڕێوه براو و که سانێک یان توێژێکی

تایبه تی ده سه اڵتدار بەڕێوه ی ببه ن

Page 25: Govari ROJIWELAT Jimare 9

23 ~ | [email protected] | 2011/8/20 | 9 ژماره وتار

له وه ها به اڵم دیموکراتیانه یه ، رێگه چاره سه ری و به رگری له چوارچێوه ی ده بێت ناچار دۆخێکدا ره وادا پارێزگاری له ماف و داواکارییه کانی گه لی

کوردستان بکات.راگه یاندنی خۆسه ری دیموکراتیانه له کاتێکدایه و ناوچه که مان و نێوده وڵه تی هه لومه رجی که کوردستان له هه موو الیه نێکه وه له باره و خۆسه ری دیموکراتیانه ی کردووه به پێویستیه کی مێژوویی و هه نۆکه یی. چونکه ناشێت به بێ چاره سه رکردنی کێشه ی کورد و گه یشتنی کوردان به ستاتۆیه ک و بێت چاره سه ر ناوین خۆرهه اڵتی کێشه کانی ئ��اراوه . بێته دیموکراتی ناوینێکی خۆرهه اڵتی سێ ه��ه ر چاره نووسی دۆزێکه ک��ورد کێشه ی نه ته وه گه وره کانی ئه م هه رێمه )فارس، تورک و ع��ه ره ب( دیاری ده ک��ات. کوردی ئ��ازاد، مانای تورکی ئازاد و عه ره بی ئازاد و فارسی ئازادیش ک��ورد کێشه ی ک��ردن��ی چ��اره س��ه ر ده به خشێت. زیندوکردنه وه ی گه له دێرینه کانی دیکه )ئه رمه ن، ناوینیش خۆرهه اڵتی و...( سوریانی ئاشوری، ل��ه گ��ه ل خ��ۆی��دا دێ��ن��ێ��ت. ب��ه م��ج��ۆره ش جارێکی به پێگه ی جوگرافیایه )میزۆپۆتامیا( ئه م دیکه هه مه ڕه نگی که لتوری، ئه تنیکی، ئائینی خۆی ده گات و شایسته ی رابردوه پرشنگداره که ی خۆی

ده بێت.پارچه کردنی و دابه شکردن واقیعی هه رچه نده کوردستان و لکاندنی به شه کانی به ده وڵه تگه لێکی و تایبه ت هه لومه رجی هه ندێک ج��ی��اوازت��ره وه کوردستان پارچه یه کی هه ر بۆ تایبه تمه ندیتی هێنابێته ئاراوه ، به اڵم ئه وه هیچ کاریگه رییه کی ل��ه س��ه ر ئ���ه و راس��ت��ی��ه ن��ی��ی��ه ک��ه چ��اره ن��ووس��ی و یه کترن گ��رێ��دراوی کوردستان پارچه کانی ئه رێنی گۆرانکارییه کی و پێشکه وتن ه��ه ر راسته وخۆ کاریگه ری پارچه یه ک نه رێنی و دیکه ی به شه کانی ل��ه س��ه ر ن��اراس��ت��ه وخ��ۆی و کوردستانیش ده بێت. به تایبه تیش کاتێک باکوری بێت ئه م چه سپاندنه مان کوردستان جێگای باس ده بێت. زی��ات��ر گرینگیه که شی و ب��ای��ه خ��دارت��ره چونکه ده وڵه تی تورکیایه که په یمانی لۆزانی) په یمانی پارچه کردن و دابه شکردنی کوردستانی( له گه ل هێزه هه ژمونگه راکان مۆر کردووه و هه ر خۆشی ئه ندازیار و په یره وکاری سیاسه تی نکۆڵی ئه و زیاتره ساڵ )80( و کوردانه قڕکردنی و سیاسه ته بەڕێوه ده بات. ئه مه ش جگه له وه ی که باکوری کوردستان له بواری جوگرافی و رێژه ی دانیشتوانیشه وه گه وره ترین پارچه ی کوردستانه و دینامیکیه تێکی تایبه ت به خۆی هه یه . هه ر بۆیه جێگیربوون و سه رکه وتنی خۆسه ری دیموکراتیانه قڕ و نکۆڵی به سیاسه تی کۆتایهێنان له پاڵ به الوه نانی له هه مانکاتدا زامنی کردنی کوردان ه��ه ڕه ش��ه ک��ان��ی ده وڵ���ه ت���ی ت��ورک��ی��ای��ه ب��ۆ س��ه ر به تایبه تیش ک��وردس��ت��ان دی��ک��ه ی پارچه کانی نییه تێدا گومانی هیچ کوردستان. باشوری تورکیایه ک که نکۆڵی له زیاتر له بیست میلیۆن

کورد بکات، ئاماده نییه کوردانی پارچه کانی دیکه هه رس بکات و دژایه تیان نه کات. هه ر وه کو له به ربه سته کانی یه کێک ده بینین له واقعیشدا مادده ی )140(ێ تایبه ت به که رکوک ده وڵه تی تورکیایه . له م چوارچێوه یه شدا پێوه ندی ستراتیژی کوردستان سه ر داگیرکه ره کانی ده وڵه ته له گه ل هه یه و تا رۆژی ئه مڕۆشمان درێژه ی پێده دات. دان ت��ورک ده وڵه تی پێچه وانه شدا، له دۆخێکی گرێ له ئه و و بنێت دیموکراتیانه دا به خۆسه ری ده رونییه ی ببێته وه که به رامبه ر به کورده کان و دۆزه ره واکه یان دووچاری هاتووه . واتا دان به ناسنامه ، دی��م��وک��رات��ی��ه ک��ان��ی گه لی و م��اف��ه ک��ه ل��ت��وری بکات په سه ند ستاتۆیه یان ئه و و بنێت ک��ورددا پێکه وه ژیانی ئ��ازاددا یه کیه تی له چوارچێوه ی و و په یوه ندی له الیه ک ئ��ه وا هه ڵبژێرێت، برایانه رێککه وتنه کانی له گه ل رژێمه ده سه اڵتداره کانی که پێدێت کۆتایی ک��وردس��ت��ان س��ه ر دی��ک��ه ی به ستویانه ، ک���وردان دژای��ه ت��ی ل��ه چ��وارچ��ێ��وه ی کوردانی له گه ل په یوه ندییه کانی له الیه کیتریش نیازخراپی و ده بێته وه ئاسای دیکه به شه کانی ده بێت. ده ندرێت( به رته ره ف)به الوه پێالنگێریش و له و چوارچێوه یه شدا ده بینین که نیشاندانی ئیراده ی کوردستان له باکوری دیموکراتیانه خۆسه ری ک��اراک��ت��ه رێ��ک��ی ن��ه ت��ه وه ی��ی و س��ه رت��اس��ه ری و کوردستانی هه یه و چاره سه رکردنی دۆزی کورد له باکور، چاره سه ری کێشه ی کورد له پارچه کانی دیکه له گه ل خۆیدا دێنێت. ئه وه ش زه مینه سازییه کی له باره بۆ زیاتر په ره پێدانی په یوه ندی و رێککه وتنی پته وبوونی زیاتر و کوردستانیه کان هێزه نێوان رۆحی یه کیه تی نه ته وه یی نێوان گه لی کوردستان میکانیزمی له چوارچێوه ی به رجه سته کردنی و ب��دات. دیموکراتی ���� ن��ه ت��ه وه ی��ی ���� نیشتیمانی ئه مه ش کۆنفرانسی نه ته وه یی ده کاته پێویستی و

زه روره تێک.ده وڵ��ه ت��ی له ئیسرائیل، جگه ده زان��رێ��ت وه ک ت��ورک��ی��ا ل���ه رۆژه���ه اڵت���ی ن���اوه راس���ت���دا ت��اک��ه رۆژئاوایه )ئه مه ریکا هاوپه یمانی که ده وڵه تێکه و ئ��ی��س��رائ��ی��ل(، ئ��ه ن��دام��ی ن��ات��ۆی��ه و ه��اوک��ات ئه وروپایه . له یه کیه تی به شداری به رئه ندامی سه رله نوێ له پرۆسه ی دواییشدا قۆناخه ی له م پێ ئه رکی ناویندا رۆژه��ه الت��ی داڕشتنه وه ی فراوانه هاوپه یمانیه ئه و به هۆکاری سپێردراوه . جیهانیه ، دژایه تی ده وڵه تی تورک له گه ل گه لی جیهانیشه دژایه تیه کی له هه مانکاتدا ک��ورد به نیسبه تی هاوپه یمانه کانیشی هه ڵوێستی و نمونه ی تورکیایه . هاوته ریبی ک��ورد پرسی ئه مه ش تێرۆریزه کردنی بزووتنه وه ی ئازادیخوازی ئه م که جیهانیدا له ئاستی کوردستانه گه لی نمونه یه له ده وڵه ته سه رده سته کانیتری کوردستان ن��اوه ش��ێ��ت��ه وه . ه��ه ر ب��ۆی��ه ه��ه ر گ��ۆران��ک��اری��ه ک کورد گه لی قڕکردنی و نکۆلی له ستراتیژی چ��اره س��ه ری دانه قه بوڵکردنی ی��ان له تورکیا، دیموکراتیانه و خۆسه ری دیموکراتی له تورکیا،

به واتای گۆرینی ستراتیژی جیهانی و هه رێمی ستراتیژی گۆرینی دێت. کورد پرسی له مه ڕ جیهانی هه ژمونگه رایی سیستەمی سیاسی له مه ڕ پرسی کورد له رێگای گۆرینی ستراتیژی

تورکیاوه تێپه رده بێت.خۆسه ری ب��ژاری پێکرد ئاماژه مان وه ک��و هه ر هه یه و ن��ه ت��ه وه ی��ی کاراکته رێکی دیموکراتی هه موو پارچه کانی کوردستان پێوه ندیدار ده کات. له م چوارچێوه یه شدا بۆ سه رکه وتنی ئه و پرۆسه یه کوردستان ل��ه ب��اک��وری م��ێ��ژووی��ه ی قۆناخه و ل��ه ب��واری به هه نگاو هه نگاو و راگ��ه ی��ێ��ن��دراوه ج��ۆراوج��ۆر ئه رکی ده ستێنێت، پ��ه ره ک��رداری��دا رێ��ک��خ��راوی رێکخستن، پ����ارت، ده خ��ات��ه س��ه ر کورد تاکێکی هه ر و دیموکراتی �� مه ده نی ئه رکێکی ل��ه چ��وارچ��ێ��وه ی ک��وردس��ت��ان��ی، و نیشتیمانی و نه ته وه ییدا هه موو هێز و توانایه کی ب��خ��ات��ه ، گ��ه ڕ ب��ۆ س��ه رک��ه وت��ن��ی ئ��ه و هه نگاوه

مێژووییه .

وه ک ده زانرێت جگه له ئیسرائیل، ده وڵه تی تورکیا له رۆژهه اڵتی ناوه راستدا تاکه ده وڵه تێکه که هاوپه یمانی

رۆژئاوایه )ئه مه ریکا و ئیسرائیل(، ئه ندامی ناتۆیه و هاوکات به رئه ندامی به شداری له یه کیه تی

ئه وروپایه . له م قۆناخه ی دواییشدا له پرۆسه ی

سه رله نوێ داڕشتنه وه ی رۆژهه التی ناویندا ئه رکی پێ سپێردراوه . به هۆکاری ئه و هاوپه یمانیه فراوانه جیهانیه ، دژایه تی ده وڵه تی تورک له گه ل گه لی کورد له هه مانکاتدا دژایه تیه کی جیهانیشه و هه ڵوێستی

هاوپه یمانه کانیشی به نیسبه تی پرسی کورد

هاوته ریبی تورکیایه

Page 26: Govari ROJIWELAT Jimare 9

[email protected] | 2011/8/20 | 9 چاوپێکەوتن~ | ژماره

ل��ه و یه کێکه م��ه خ��م��ور پ��ه ن��اب��ه ران��ی ک��ام��پ��ی له په نابه رانی م��ه زن به شێکی ک��ه شوێنانه ی ئه م نیشته جێن. ل��ه وێ��دا ک��وردس��ت��ان ب��اک��وری ن��اخ��وازراوه ک��ان��ی ش��ه ڕه له ئاکامی په نابه رانه ئ��ه رت��ه ش��ی ت��ورک��ی��ا و ک��اوڵ��ک��ردن و م��اڵ��وێ��ران له باکوری کوردان گوندی هه زار پێنج کردنی کوردستان که له نێوان سااڵنی نه وه ده کان له گه ڵ بزووتنه وه ی ئازادیخوازی گه لی کورد"په که که " دانیشتوانی کامپه که ش، و دامه زراوه پێکهات، له سه ر رۆژانه ییه کانیان و ژیانی پێداویستیه ده س��ت��ی خ��ۆی��ان ب��ەڕێ��وه ی داب��ه ی��ن ده ک��رێ��ت و بۆیه ش ده که ن. خۆیان بەڕێوه به رایه تی خۆشیان ش��اره وان��ی دام����ه زراوه ی له سه ر واڵت" "رۆژی جێگیری له گه ڵ مه خمور په نابه رانی کامپی س��ه رۆک��ی ش��اره وان��ی"م��ه ح��م��ود م��ه ن��اخ" له مه ڕ ئاشنابوون به کاروباری شاره وانی له کامپه که دا خزمه تگۆزاریه پێکهێنانی ئاستی هاوکات، و سه ره تاییه کانی گه ل و ئه و گیروگرفتانه ی که رووبه رووی شاره وانی ده بێ�ه وه ؛ چاوپێکه وتنێکمان

سازداوه .

ئه مه ش ده قی چاوپێکه وتنه که یه تی:~: ده کرێت خۆتان بناسێنن؟

"مه حمود به و مه ناخ"ه ناوم"مه حمود به ڵێ، -زێوکێ" ناسراوم و ها وکار و خه باتکارى سه رۆکى

شاره وانی کامپی په نابه رانی مه خمورم.ش���اره وان���ی س��اڵ��ێ��ک��دا، ل���ه چ :~

له که مپه که تاندا، دامه زراندووه ؟دامه زرا وه . )1995( له ساڵى شاره وانیه که مان -س��ه ره ڕای بووین، ئه تر وش که مپی له کاتێک ئه وه ی له وێ چه ند جار راگواستراین و کۆچبه ر له وێشه وه و نه هدار بۆ پاشان نه ینه وا بۆ بو وین ئه م هه موو کۆسپ له گه ڵ به اڵم بۆ مه خمور، وته گه ره یه دا، شاره وانیه که مان هه ڵنه وه شاندووته وه ، دام��ان��م��ه زران��ده وه و سه رله نوێ ب���ه رده وام به ڵکو به رده وامیمان پێدا هه تا ئه مڕۆ. له م سه ره تادا ئه و ئه ندامانی هه ڵبژاردن به که نه بو و ده رفه ته مان و به هۆی کۆچبه ربوون بکه ین، دیار شاره وانی ب��ه رده وام له جێگایه ک بۆ جێیه کی تر. مانگی و ڕه ش مانگێکی ب���ووه ، ئێمه ب��ۆ شۆباتیش ک��ۆچ��ب��ه ر ب���وون. ب��ۆی��ه ئ��ه ن��دام��ان��ی ش��اره وان��ی به اڵم ده ک��ران. دیاری واتا ده ک��ران، ده ستنیشان ئیدی بووین، جێنشین لێره دا که ئ��ه وه ی پاش

هه ڵبژاردنه وه ی له رێگای شاره وانی ئه ندامانی دیار ده بن. ئێستاکه ش، ئه ندامانی ئه نجوومه نی شاره وانی له "21"که س پێکدێن و ساڵێ جارێک ه��ه ڵ��ب��ژاردن ده ک����را، ب���ه اڵم ب��ه پ��ێ ئ���ه وه ی که گۆڕانکاری گه لدا، کۆنگره ی له سیسته می ئه ندامانی دووساڵدا، له نێوان ئێمه ش پێکهات،

نوێ هه ڵده بژرینه وه . ب��ەڕێ��وه ب��ردن��ی س��ی��س��ت��ه م��ی :~ک��اروب��اره ک��ان��ی ش���اره وان���ی م��ه خ��م��ور، یان به واتایه ک میکانیزمه ی راپه ڕاندنی کاره کانی

به چ شێوه یه که ؟- پاش دامه زراندنی شاره وانی به هه موو شێوه یه ک هه وڵمانداوه به گوێره ى سیسته مێکى دیموکراتى راپه ڕێنین، کاره کانمان بکه ین و هه ڵسوکه وت ئه وه ش به بێ جیاوازی، ئه و ده رفه ته ی که هه مانه ، بیخه ینه خزمه تی هه موو که سێکه وه ، نه ک وه کو سیسته مێکی بۆرژوازی. واتا، نه له سه ر ئه ساسی و وخزمایه تی، که س وکه سکاری، دۆست خزم له ده ستمان هه تاکۆ هه وڵمانداوه به ڵکۆ نه یاری، دێت خۆمان له سه ر بنه مای کۆمین رێکبخه ین و به م شێوه یه ش کاروباره کانی شاره وانیمان دابه ش کردووه . هه ر له ئامێرێکه وه بگره تا ئا و و کاره با بابه ته ، مه عنه وی و رۆحییه کانیش. و ته نانه ت ئه وی بۆ و هه بێت که سێک بۆ ته نیا ن��ه ک ئێمه یه . نه چه مکی شاره وانی نه بێت. ئه مه تر پاش دامه زراندنی کۆنگره ی گه ل و راگه یاندنی خۆبەڕێوه بردنی دیموکراتیک له باکووری واڵتدا، ئێمه ش کاروباره کانی شاره وانیمان له سه ر بنه مای خۆبه رێوبه ردی دیموکراتیک و رێکخسته بوونی کۆمین، رێکخستووه و بەڕێوه ده چین. بۆ خۆمان؛ ئامێروکه ره سته کانی به شی هه یه ، ئاسایشمان ژیانی به گشتی له سه ر که لوپه له کان راده وه ستن، هه روه ها به شی ئاو و ئاوه ڕۆی گشتی و هه روه ها ناو کامپه که وه ، دێ�ته به تانکه ر ئاوه ی که ئه و داب��ه ش��ی س��ه ر ب��ەڕێ��وه ب��ه رای��ه ت��ی گ��ه ڕه ک��ه ک��ان ده ک��رێ��ت وئ��ه وان��ی��ش داب��ه ش��ی خه ڵکی ده ک��ه ن. به ڕێوه به رایه تی هه ر به شێک دیاره و سیسته می تیمی ک��راوه . دیاری وکاریشیان خۆبەڕێوه بردن به کاره بای رۆژان��ه ئه وانیش هه یه ، کاره بامان و خه ریکن گشتیه وه ک��اره ب��ای و مۆلێده کان

له گه ڵ ئه وانه شدا، به شی ئابووریشیمان هه یه .له چه ند به گشتی که مپه که :~

سه مت پێکدێ�ت؟هه ر و پێکدێت س��ه م��ت ل��ه چ��وار که مپێدا -ده بێت. داب��ه ش مه حه له چ��وار به سه متێکیش

هه مو و مه حه له کان )100%( ناتوانین بڵێین چه ند ده توانم گشتى به شێوه یه کى ب��ه اڵم لێیه ، مالی و ماڵن )130( هه یه مه حه له هه ندێک بڵێم هه ندێک )170( و هه ندێکیتریشیان )70( ماڵن. له ئه وه ى له به ر مه حه له کاندا دابه شکردنه ى له و تێکه ڵه ، هه ندێک بیناسازیه وه سیسته مى ر و وى به گشتی)16( شێوه یه . به م مه حه له کان بۆیه م��ه ح��ه ل��ه م��ان ه��ه ی��ه . ب��ۆی��ه ژم�����اره ی م��ااڵن��ه وه کو له هه رمه حه له یه ک"گه ڕه کێک"جیاوازه و ماڵى )140( مه حه له هه ندێک نین. ی��ه ک تیایه و هه ندێک )100( یان )90(، )95( ماڵى تێدایه . به گشتیش له )2353( خێزان پێکهاتووه . له ئه رشیوی"نه ته وه به فه رمی که ئه وه یه ئه وه ش یه کگرتووه کاندا" و حکومه تی ئێراقیدایه . به اڵم پاش ئه وه ش نزیکه ى )60( خێزانى تر هاتون ئه وانه چه ند هه رچه نده ن��ه ک��را ون، قه یت)نه نووسراون( قه یدکردنى بۆ ک��رد و وه سه رلێدانمان جارێکیش ئه م بۆشه پێکنه هاتووه ، ئێستا تا به اڵم ئه وانه ، مرۆییه کانیش هاوکاریه و له ئه رزاق خێزانانه ، بێبه شن. به سه ریه که وه )2425( خێزان لێره ده ژین. ئه مه له ده ره وه ى ئه وانه ى که له خێزانه کانیان جیا بونه ته وه و زه واجیان کرد و وه به ئه وانیشه وه ده گاته

نزیکه ى )2600 �� 2650( خیزان. مه حه له یه کدا ل��ه ه��ه ر ئ��ای��ا :~یان هه یه ، ش��اره وان��ی مه جلیسى ئه ندامى

چۆنه ؟دڵنیاییه وه به به ڵکو نییه ، به مشێوه یه نه خێر -مه جلیسدا ل��ه خ��ۆى ئه ندامى سه متێکى ه��ه ر مه جلیسى شاره وانى و له مه جلیسى به اڵم هه یه . گه لدا هى هه مو و مه حه له کانى تێدایه و هه میشه له نا و دیالۆگ و په یوه ندى به رده وامدان. هه مو و کۆمه ڵگا" و یاپى)ژێرخانی ئاڵت کێشه کانى ش��اره وان��ى ب��ه ی��ه ک��ه وه پێیه وه خ��ه ری��ک ده ب���ن و هه میش شاره وانى هه م ده که ن. واته چاره سه رى مه جلیسى گه ل هه میشه له سه ر هه مو و پێدا ویستی و کێشه کان گفتوگۆ ده که ن و ده گه ینه ئه نجام و کار پراکتیک و بۆ به مشێوه یه به رنامه یه کی

پێکدێنن.سه مته کان پێدا ویستیه کى کاتێک ه��ه ر وه ه��ا له گه ڵ گفتوگۆ هه بێت ش��اره وان��ی��ه وه ر و وى له کاره کانمان به مشێوه یه ده که ین مه جلیسه کان بەڕێوه ده به ین واتا به یه که وه ده گه ینه ئه نجامێک ب��ۆ راپ��ه ڕان��دن��ی ک��اره ک��ان��م��ان. ه��ه رچ��ه ن��ده هه ر نه بێت، له شاره وانیدا ئه ندامى مه حه له یه کیش خۆیان وه ک ه��ه ن که ئه ندامانه ى ئ��ه و ب��ه اڵم

میکانیزمه‌ی‌کاری‌شـــــاره‌وانی‌مه‌خمــــــــــور‌لـــــه‌ســـــه‌ر‌بنـــــه‌مای‌دامه‌زراندنی‌کۆمین‌و‌رۆحـــــی‌بـــــه‌رپـــــرســـــیـــــاریه‌تی‌گشتـــیـــیــه‌

ديمانه:شیالن شاکر

Page 27: Govari ROJIWELAT Jimare 9

25 ~ | [email protected] | 2011/8/20 | 9 ژماره چاوپێکەوتن

میکانیزمه‌ی‌کاری‌شـــــاره‌وانی‌مه‌خمــــــــــور‌لـــــه‌ســـــه‌ر‌بنـــــه‌مای‌دامه‌زراندنی‌کۆمین‌و‌رۆحـــــی‌بـــــه‌رپـــــرســـــیـــــاریه‌تی‌گشتـــیـــیــه‌

ئه ندامى هه مو و گه ل ده بینن. بۆ نمونه ئه ندامانى سێمه ، له سه متى خۆشم و که من سێ سه متی سه مته ئه و ئه ندامى خۆم وه ک هه رگیز ب��ه اڵم هه مو و به پرسی خ��ۆم وه ک نه بینیوه و به ته نیا ته نها ئێمه بۆ ئه وه ى گرنگ ده بینم. سه مته کان کارکردنه نه ک فالن سه مت و محه له یه ، بێگومان به مشێوه یه ئێمه دا شتێکى له ئه خالقى رێکخستنى رۆژه��ه اڵت گه ریالیه کی چۆن ه��ه ر وه ک نییه . له نێوان جیاوازی واتا ده که وێت، شه هید له ئامه د به شه کانی کوردستاندا، ناکرێت، بۆیه ئێمه ش به م ئه خالقه وه کار ده که ین و ئه مه ش ته ربییه کی ئێمه

و بۆ خۆمانیش به بنه مای ده گرین. ل���ه گ���ه ڵ پ����ه ی����وه ن����دی����ت����ان :~شاره وانیه کانی هه رێمی کوردستاندا چۆن وله چ

ئاستێکدایه ؟له الیه ن ب��ه ف��ه رم��ی که مپ ش��اره وان��ی وه ک��و -حکومه تی هه رێمه وه قه بووڵ کراوین و فه رمیه تمان هه یه . حکومه تى ئێراقیش و هێزه نێونه ته وه یه کانیش به بۆیه ده که ن. قبوڵ به ره سمى شاره وانیه که مان هه بێت پێویستیمان کاتێک ره سمى شێوه یه کى په یوه ندیان ده ره وه م���ان په یوه ندیه کمانى به رێگه ى له گه ڵ پێداویستیه کانمان ده گ��ری��ن. ل��ه گ��ه ڵ��دا یان مه خمور قائیمقامی یان والی یان شاره وانی پێشکه ش پێشنیاره کانمان به راپۆرتێک هه ولێر

ده که ین و ئه وانیش هه ڵیانده سه نگێنن. ک��ه م��پ��ه ک��ه ه���اوک���اری���ه ک���ان���ی :~واڵم���ده ره وه ی ده بنه ئایا ئاستێکدایه ؟ ل��ه چ

خواسته کانی دانیشتوان؟ل���ه م س��ااڵن��ه ى د وای���ی���دا ه��ه ن��دێ��ک شت - وه اڵ بڵێین ده یانه وێت با یانێ ده که ن ها وکارى ده که ن ها وکارى بکه ن، به اڵم ئێستا ئێمه وه ک شارێکین ب��ۆی��ه خ��واس��ت��ن ی���ان ه��ه ن��دێ��ک ه��ا وک��اری��ک��ردن به تایبه تى نابێت. واڵم����ده ره وه ش و ناکات ب��ه س رێگا وبان. کێشه کانى کاره با و ئا و، له مه سه له ى بۆ نمونه خه تى ئا ومان بۆ چاککرا وه یانیش ئه و له کاتێکدا کرا ون در وست له که مپ که بیرانه ى له به ر ب���رد و وه ، ب��ه غ��داش دا واک��اری��ه ک��ان��م��ان هه تا خراپه و زۆر ته ندر وستى ب��ۆ بیرانه ئ��ه و ئ���ه وه ی له خه تى که ئ��ا وه ى ئه و هه روه ها نییه ته ندر وست بۆیه دێ��ت، ب��ه ی��ه ک ش��ه ب��ه ک��ه دا دێ��ت گشتیه وه ته ندر وستى بۆ گه وره یه زۆر مه ترسیه کی ئه مه گوتومانه ک��رد و وه و سه رلێدانمان جاریش چه ندین که شه به که یه کى ترمان بۆ ئا وى پاک بکه نه وه ، ئێستا هه تا به اڵم بکرێنه وه ، جیا له یه کترى واته

ئه مه مان بۆ نه کرا وه .

بێگومان له مه خمور ها وین کاتێکی زۆر حه ساسه ، به راستی گه رماکه ی له حیسابدا نییه . بۆیه ئه و

دوو فاکته رش که ئاو و کاره بایه زۆر حه یاتین. به داخه وه له م دواییه دا هه ردووکیان زۆر خراپ لێکۆلینه وه مان کرد و وه که بوونه . زۆر جار ئاخۆ لێهاتوه ، چییه وه واى به هۆى بزانین به اڵم رۆنه که یه ، یان به نزینه که یه به هۆى تائێستا بۆمان روون نه بووه ته وه که ئایا بۆچى هه رسێ مۆلیده به یه که وه خراپ ده بن. ئه وه

ئه مه وه به هۆى رۆژه )20( نزیکه ى س��ی��س��ت��ه م��ى ک���اره ب���ام���ن زۆر

خراپ بویه . ئێمه هه ر رۆژه یه کیان چاک ده که ینه و تریان ئ��ه وى به یانى بۆ خ���راپ ده ب��ێ��ت. وات��ه

ئه و زۆرى و

له حکومه تى هه رێم و بۆیه هه م زه حمه تیانه زۆرن. هاتن هه یئه تێک"وه فدێک" یه کگرتوه کان نه ته وه بۆ ته ماشاکردنیان به اڵم هێشتاش به ته وا وى ئه م کێشانه چاره سه ر نه کرا ون. له به ر ئه وه ش خه ڵکی ل��ه رووی که می هه میش کاره با و ل��ه ر و وى هه م ئاوه وه زۆر زه حمه تى ده بینن. ئێمه ش وه ک شاره وانی هه ر چونکه ده بنین، زه حمه تى زیاتر له هه مو ویان خێزانێک له وانه یه به رپرسیى ماڵ و منداڵى خۆى خه ڵکه ین ئه و هه مو و به رپرسی ئێمه به اڵم بێت؛

به رپرسیارین ل���ه ر و وى وی��ژدان��ی��ی��ه وه و ب���ۆی���ه زه ح���م���ه ت���ه . ه��ه رچ��ه ن��ده مه جلیس و ل��ه گ��ه ڵ رۆژان����ه هه ره وها شاره وانیه وه هه ر وه ها و ده ره وه ب��ه پ��رس��ان��ى ل��ه گ��ه ڵ نه ته وه و ه��ه رێ��م حکومه تى به رپرسانى و یه کگرتووه کان ش���اره وان���ى و ب��ه ش��ه ک��ان��ى ئ��ا و ده ک��ه ی��ن و گفتوگۆ ئه مانه به شه و و رۆژ کار ده که ین بۆ بۆ ببینه وه اڵم ئ���ه وه ى بێگۆمان گه ل، ل��ه گ��ه ڵ ئه م ه�����ه م�����وو ک������������ه م

واڵم������ده ره وه ی ببینه ن��ات��وان��ی��ن وک���وڕی���ه ش���دا، خواسته کانی گه ل.

ل��ه ش��اره وان��ی��دا ~: رێ����ژه ی ژن���ان چه نده ، ئایا به فه رمی ژنان له شاره وانیدا جێ

ده گرن یان نا؟- هه رچه نده ئه ندامی ژنمان له شاره وانیدا که مه ، کۆنگره ی که جه که و پره نسیپه کانی به پێ به اڵم گه ل ک��ۆده ی ژن��ان دی��اره ، دیسان ه��ه وڵ ده ده ی��ن

له گه ڵ دان��ووس��ت��ان و به هه ماهه نگی ک��ه

بێگومان له مه خمور ها وین کاتێکی زۆر حه ساسه ، به راستی گه رماکه ی له حیسابدا

نییه . بۆیه ئه و دوو فاکته رش که ئاو و کاره بایه زۆر حه یاتین. به داخه وه له م دواییه دا هه ردووکیان زۆر خراپ بوونه

Û

Page 28: Govari ROJIWELAT Jimare 9

[email protected] | 2011/8/20 | 9 چاوپێکەوتن~ | ژماره

دامه زراوه ی ژناندا کاره کانمان رێکخه ین. چۆنکه ئه مه چه مکێکه که ژنان پێویسته به رێژه یه کی کۆمه اڵیه تیدا ل��ه ک��اروب��اره ک��ان��ی ه��اوس��ه ن��گ ئه گه ر گرنگه . به شداربوونیانیش و بن به شدار ئه وه ی بێت، له گه ڵماندا ته نیا هه ڤاڵێکی ژنیش ک��ه ب��ۆ پ��ی��اوان��ه ، ب��ۆ ئ��ه وی��ش ب��ه ه��ه م��ان شێوه رێ ئێمه له الی جیاوازی ده کرێت. نزیکایه تی نییه ، که ئاخۆ ژنه یان پیاوه ، به ڵکۆ دڵسۆزی و پراکتیک و نزیکایه تی له کاروباره کان گرنگه تر نه شتێکی پێوانه ، ئه مه ش تره و شتێکی له هه ر شێوه یه ب��ه م ک��اره ک��ان��م��ان ئێمه بۆیه ه��ه ر ت��ر، جێگری ژن، هه ڤاڵێکی ئێستاش راده په ڕێنین. ماڵییه له سه ر دووانیانیش شاره وانیه و سه رۆک جێ له شاره وانیدا تریش ژنێکی و راده وه س��ت��ن کێشه وگرفتێکمان هیچ الیه نه وه له م ده گرێت،

نییه و راحه تین.~: پیالن و پرۆژه تان بۆ که مپه که

چییه ؟ ده خوازن چی بکه ن؟- ئێستا چه ند پرۆژه یه کمان به ده سته وه ، له وانه ی

په سه ند هه رێمیشه وه حکومه تی ل��ه الی��ه ن ک��ه کراوه ، )2700(م، بۆری ئاوی که مپه بگۆڕین، هاوکات، میوانخانه یه کی گه وره بینابنین و بۆ گ��ه وره ش ساڵۆنێکی و پێشبخه ین گه نجانیش، ب��ۆ ک��ۆب��وون��ه وه ک��ان��م��ان ده ک��ه ی��ن��ه وه . ه��اوک��ات، ن��زی��ک��ه ی )400( ق���ه اڵف���زی���ۆن ب���ۆ ک��ه ن��اڵ��ی بۆ قه اڵفزیۆن )1700(م بڕیاره ه��ه روه ه��ا و م که ناڵی ئاوه ڕۆکان وه ربگرین و چاکیان بکه ین. دروستکردنی قۆتابخانه یه کی گه وره که )%80( پرۆژه که ی په سند کراوه وهاوکات، پرۆژه یه کمان ئ��ام��اده ک���ردووه ب��ۆ چیفلکی ح��ه ی��وان��ان��ات بۆ و گ��ه ل��دا له خزمه تی ک��ه هۆله ندی مانگای له الیه ن ئێمه وه سه رپه ره شتی بکرێت و خه ڵکی لێ سوودمه ند بن. به اڵم ئه وه ی که زیاتر به په ڕۆشین ئاو ده ده ی��ن، مه سه له ی بوو هه وڵیشی و ب��ووی و کاره بایه ، هه روه ها داوام��ان ک��ردووه که بڕی یه ک ملیار دینارمان بۆ چاککردنی رێگاوبانی ناو که مپه مان بۆ خه رج بکرێت، هه رچه نده ئه وان له الیه ن و نه ینن، پێک یه که ئ��ه م ده ی��ان��ه وێ��ت ئه مه ش هه ربۆیه ناکرێت. ق��ه ب��ووڵ ئێمه شه وه

له ئاستی قه بووڵکردندایه و پێکی دێنین. قسه یه کتان ی��ان��ی��ش ووت���ه :~

هه بێت؟که بابه تانه ی ئه م هه موو له گه ڵ بێگومان! -باسمان کرد و پرسی گه له که مان بگرینه ده ست، ئه مانه چونکه نابێت، واتایان زۆر شتانه ئه م هه موو شتێکی بچووک و که م نرخن که ئێستا له باشووری کوردستاندا هه رێمی له حکومه تی ئه وه ی وه کو باشه ، پێمان بۆیه ده که ین. داوای سیسته می ک��وردس��ت��ان��دا، ل���ه ب���اک���ووری ک��ه خ��ۆب��ەڕێ��وەب��ەری دی��م��وک��رات��ی راگ���ه ی���ن���دراوه ، هه وڵ کوردستانیشدا، له باشووری گه له که مان له کوردستاندا به شه ی ل��ه م سیسته م ئ��ه م ب��ده ن، ئه مه ئێمه ب���ه ڕای چۆنکه ب��ک��ه ن، پراکتیزه ده رمانی هه موو کێشه وگرفته کانی گه لی کورده . هاوکات له به رامبه ر به هێرش داگیرکه رییه کانی گ��ه ل��ه ک��ه م��ان چ���ۆن پێویسته ئ��ێ��ران، رژێ��م��ی به تانک له به رامبه ر ش���ه اڵدزێ و له بامه ڕنێ و س��ه رب��ازه ک��ان��ی ئ��ه رت��ه ش ت���ورک راوه س��ت��ان، له شاره کانی تری باشووری کوردستانیش له دژی ئه مه راوه ستن، ئێران رژێمی ده ستدرێژییه کانی هه موو و وه��ه ب��وون ئیراده له سه ر ده ستدرێژییه هێرشێک ئ��ه وه گه له که مان. ده سکه وته کانی پ��ه ژاک، ئه مڕۆ ئه گه ر پ��ه ژاک، له سه ر نییه الواز بکرێت، سبه ێ سه ڕه ی یه کێتی وپارتیش پێویسته ئه م گه له یه ، نرخێکی په ژاکیش دێت. که ئ��ه وه ی له گه ڵ بیپارێزین، به هه موومانه وه به پیالنی داگیرکه رانی له به رامبه ر بین هۆشیار سه ر کوردستان، پێویسته نه که وینه غفله ت و بێ

ئاگاییه وه .ده که ین، گۆڤاره که تان سۆپاسی تر، جارێکی ئه وه ی بۆ به خشی، پێمان ده رفه ته تان ئه م که

گیروگرفته کانی که مپه که مان باس بکه ین.

جیاوازی له الی ئێمه رێ نییه ، که ئاخۆ ژنه یان پیاوه ،

به ڵکۆ دڵسۆزی و پراکتیک و نزیکایه تی

له کاروباره کان گرنگه تر له هه ر شتێکی تره و

ئه مه ش پێوانه ، نه شتێکی تر

ئه نجومه نی ئ��ه ن��دام��ی ح���ه س���ه ن( )ج����وان لیستی ل���ه س���ه ر ک���ه رک���وک پ���ارێ���زگ���ای برایه تی، ئه ندام لقی یه کگرتووی ئیسالمی، لێپرسراوی رێکخراوی ژنان بۆ ژنانی ئه نفال و )ئۆمید مه حمود( سه رنووسه ری "که رکوکی گۆرانکارییه کانی دوا دیدارێک له نوێ" ک��ه رک��وک، پ��ارێ��زگ��ای ئه نجومه نی نێو عه ره بی الیه نی ناڕه زایه تی باسی هاوکات و کاریگه ری ئه منی که رکوک ره وشی و کشانه وه ی هێزه کانی ئه مریکا له سه ر ئاینده ی سه ره کییه کانی کێشه ده ک��ات و که رکوک گۆڤاری پرسیاره کانی وه اڵم���ی ش��اره ک��ه ،

~ ده ده نه وه :

گ���ۆران���ک���اری���ی���ه دوای :~پارێزگای ئه نجومه نی نێو ئیدارییه کانی له سه ر پێشکه وتنێک چ ئایا ک��ه رک��وک، ئاسایشیو خزمه تگوزاری شاره که ی ئاستی

پێکهێناوه ؟به سه ردا گۆرانی سیاسی له بواری جوان: واڵتێ یان له شارێ هه ر بێگومان هاتووه ، بوو ئ��ۆق��ره )ئ��ارام( سیاسی ب���وارى ئ��ه گ��ه ر و ئه منی ره وش��ی له سه ر کاریگه ری ئ��ه وا که رکوک ده کات، دروست خومه تگوزاری نموونه بۆ کاره باوه خزمه تگوزاری ل��ه رووی باشتر ب����ه ره و و ب��ه دی��ک��راوه گ��وران��ک��اری رۆیشتووه ، گه ر چى به کڕین یاخود به دابین بێت، تر شیوازێکی به هه ر ی��ان بێت ک��ردن چرتڕکراونه ته وه ک��ارک��ان ئه منی ل��ه ب��وارى و ف��ش��اری زی��ات��ر ب��ۆ ئ���ه وه ی ب��اری ئه منی جێگیرتربێت و کاری تیرۆرستی روه و که می که جیگایه کیش له هه ر پێکهاتووه . ب��ڕوات له و تیرۆرستان به دڵنیایی بوو تیدا ئارامى ئارامیه ئ��ه و ئ��ه وه ی بۆ ک��ارده ک��ه ن شوینه له که رکوک تیرۆرستان ب��ۆی��ه ش نه هێلن، کاره تیرۆرستیه کانیان چرترکردۆته وه ، به اڵم له هه وڵی و ده ستین ی��ه ک ه��ه م��وان ئێمه

جوان حه سه ن:‌ســــــــوپای‌عــێـراق‌ئه‌و‌هێزه‌ی‌نییه‌،‌متمانه‌ی‌پێبکرێ‌

بــــــۆ‌ئـــــــــه‌وه‌ی‌واڵتی‌بدرێــتـه‌‌ده‌ست‌و‌بیپارێزێتئۆمید مه حمود: له‌یـــــــه‌ک‌وشـــه‌دا‌گه‌ر‌بیڵێم،‌پێویستیمان‌به‌‌

سیستەمێکى‌نوێ‌‌و‌مــــــــــۆدێــــــرنــــــى‌به‌ڕێــــــوه‌به‌ردن‌‌و‌ژیانکردنه‌ديمانه:مامۆستا سەالح

Page 29: Govari ROJIWELAT Jimare 9

27 ~ | [email protected] | 2011/8/20 | 9 ژماره چاوپێکەوتن

پووچه ڵکردنه وه ی پیالنی تیرۆرستانداین. ~: له و گۆرانکارییه ناڕه زایه تی گروپی عه ره بی ناو ئه نجوومه نی که رکوک

ده بینرێت، هۆکاره که ی چییه ؟ل��ه ن��ێ��وان سێ رێ��ک��ه وت��ن��ێ��ک پێشتر ج����وان: تورکمانی و ع��ه ره ب��ی و ک���وردی الی��ه ن��ی ل��ه دوای هه بوو، ده س��ه اڵت دابه شکردنی بۆ وه رگرتنی) حه سه ن تۆران( پۆستی سه رۆکی دوو خاڵ له ناڕه زایه تی عه ره بی ئه نجومه ن، له ئ��ه وان یه که م بیستم، وه ک ده رک���ه وت، که رکوک خۆیان به ژماره له تورکمان به زیاتر ده زانن، به هێنانی ئه نجامی هه لبژارده نه کان بۆ ئه نجومه ن سه رۆکی ده بوایه نموونه ، بۆ پۆستی به رپرسیارێتی چونکه بێت، ئ��ه وان سه رۆکی ئه نجوومه ن گرنگتره ، دووه م گوایه عه ره بی الیه نی رابۆچوونی وه رگرتنی بێ پاریزگای ئه نجوومه نی نێو گ��ۆڕان��ک��اری که رکوک بەڕێوه چوونه ، بۆیه له و روانگه یه وه دانیشته نه کانی کۆبوونه وه و بایکۆتی ئه وان

پارێزگای که رکوکیان کرد.~: ب��ۆ ل��ه م م��اوه ی��ی دوای��ی��دا ته قینه وه کان رووی له زیادبوون کردووه ؟ جوان: من وه ک باسم کرد له هه ر جێگایک تیرۆرستان ده که یت سه یر تیاهه بیت، ئارامى ئه و شوێنه ده که نه ئامانجی خۆیان و زیاترین کاریان ترۆریستان ده ک��ه ن، شوێنه له و کار باری ئه منى هه موو بارى ده رونی و چییه ئارامی به خه ڵکی و بشه ڵه ژێنن ش��اره ک��ه نه ژێت، له هه مانکاتدا ناکۆکی نێوان پێکهاته بۆ بکه ن دروس��ت که رکوک جیاوازه کانی ئه وه ی دۆخی که رکوک به رده وام له ناخۆشیدا

بیت. بۆ نۆجیفی لێدوانه کانی :~ دروست کردنی هه رێمی سوننی ناڕه زایه تی شه قامی عه ره بی و تورکمانی لێکه وته وه ،

بۆچی؟به شێکیان خ���ۆی ک��ات��ی ع����ه ره ب ج���وان: عێراق ده یانگوت و ن��ه دا به ده ستور ده نگیان به اڵم ده کاته وه ، جیای هه رێمایه تیو ده کاته

واته ده ک��ه ن، سوننه هه رێمی داوای ئێستا ده ده ن عێراق بوونی داب��ه ش بڕیاری خۆیان سوننه ، مه زهه بی و تایفی بنه مای له سه ر که ئه مه نیشانه یه کی جوان، نیشانی عێراق هه رێم له دروستکردنی بیر ئ��ه گ��ه ر ن���ادات، تایفی ئه ساسی و بنه ما له سه ر با ده ک��ه ن هاواڵتیبوون خزمه تکردنی له سه ر با نه بێت، تورکمانی و ع���ه ره ب ل��ه الی��ه ن ب��ۆی��ه ب��ێ��ت، سوننی ڕه تکرایه وه ، گه یشته ڕاده یه ک خودی

نوجیفی له پێشنیاره که ی پاشگه ز ببێته وه .رف��ان��دن��ی ل��ه پ��ش��ت ک���ێ :~ک��ه س��ای��ه ت��ی ئ��ای��ن��ی و دوک��ت��ۆره ک��ان��ی

که رکوکدایه ؟هه رشتێک ل��ێ��ه��ات��ووه وای ئێستا ج���وان: ک��اری ده ل��ێ��ن نه مێنێت دی��ار و برفێندرێت ئیرهابه ، به تۆمه تی ئه وه ی ئه و که سه قسه یا

لێوانی باشی نه دابێ، بۆیه رووبه رووی رفاندن ده بێته وه ، تا ئێستا هیچ الیه نێک نه دۆزراوه ته وه که به رپرسیاریه تی خۆی راگه یاندبێ، دواتر که هه ن تیرۆرستی الیه نی و باند هه ندێ یه کێ بۆ ئێستا ده رفێنن، خه ڵکی پ��اره بۆ له و دوکتۆرانه داوای )80( ده فته ر دۆالری ده یسه لمێنێت که مه به ستیان ئه وه لێده کرێت، کۆکردنه وه ی پاره یه بۆ گرووپه تیرۆستیه کان،

بۆیه ناکرێ الیه نێک تاوانبار بکرێت.ه��ێ��زه ک��ان��ی ک���ش���ان���ه وه ی :~بارودۆخی له سه ر کاریگه ری چ ئه مریکا

شاری که رکوک ده بێت؟ سوپای ده بێ، کاریگه ری بێگومان جوان: متمانه ی نییه هێزه ی ئه و ئێستا تا عێراق و ده ستی بدرێته واڵتی ئه وه ی بۆ پێبکرێ

بیپارێزێت، به ڕای من ئه و کارانه ی چه ند

جوان حه سه ن:‌ســــــــوپای‌عــێـراق‌ئه‌و‌هێزه‌ی‌نییه‌،‌متمانه‌ی‌پێبکرێ‌

بــــــۆ‌ئـــــــــه‌وه‌ی‌واڵتی‌بدرێــتـه‌‌ده‌ست‌و‌بیپارێزێتئۆمید مه حمود: له‌یـــــــه‌ک‌وشـــه‌دا‌گه‌ر‌بیڵێم،‌پێویستیمان‌به‌‌

سیستەمێکى‌نوێ‌‌و‌مــــــــــۆدێــــــرنــــــى‌به‌ڕێــــــوه‌به‌ردن‌‌و‌ژیانکردنه‌

ئۆمید مه حمود، سه رنووسه ری »که رکوکی نوێ«جوان حه سه ن، ئه ندامی ئه نجومه نی پارێزگای که رکوک

Û

Page 30: Govari ROJIWELAT Jimare 9

[email protected] | 2011/8/20 | 9 چاوپێکەوتن~ | ژماره

له شارۆچکه ی رووی��ان��دا که پێشوو مانگێ ح��ه وی��ج��ه ش��اه��ی��دی ئ��ه و ح��اڵ��ه ت��ه ن، ک��ه دام وده زگا حکومیه کان سوتێنران، له ئۆتۆمبێلی ئیسالمی گروپه عێراقی سوپای هه مه ری ن��ه ق��ش��ب��ه ن��دی��ه ک��ان��ی ل��ه گ��ه ڵ��دا ب����وو، ل��ه ب��ان ئ��ه وه ن که نیشانه ی ئه مه ب��وون، هه مره که دا تائێستا سوپای عێراق نه بۆته جێگای متمانه ی گه لی عێراق، بۆیه گه لی عێراق شادمان نییه به ده رچوونی هێزه کانی ئه مریکا که جیگای سوپای عێراق بگرێته وه ، رۆیشتنی هێزه کانی ئه مریکا، عێراق زیاتر رووبه رووی مه ترسی و

هه ڕه شه ده کاته وه .~: چۆن ده ستێوه ردانی ده ره کی له ره وشی ئه منی که رکوک شرۆڤه ده که ێت؟ کاری ده ره ک��ی ده ستێوه ردانی به لێ جوان: ئه رێنی لێ نابینرێت، فه رموده یوکی پێغه مبه ر بشعابها( ادرى مكه )أهل ده ڵێت هه یه ده زانین خۆمان که رکوک خه ڵکی که واته کێشه کانمان چییه و چۆنیش چاره سه ر ده کرێن، یه کتری له گه ڵ به رامبه ر الیه نی تاچه ند لێکنزیکبوونه وه بۆ بکات مساوه مه ده توانێ برایه تی لیستی له ئێمه به ڵگه ش له یه کنر، هێنا ئه نجوومه ن سه رۆکی له پۆستی وازمان بۆ برایانی تورکمان، نیشانه ی ئه وه یه که ئێمه کێشه مان نییه ، ته نازولمان کرد بۆ که سێکی ئ����ه وه ی خزمه تی ب��ۆ ش���اره ک���ه ی خ��ۆم��ان، بکرێت، ک��ه رک��وک دانیشتوانی ب��ه زی��ات��ر کاتێک هه موو ده ره کی ده ستێوه ردانی بۆیه سلبیاتی ده بێ، به الم الیه نێک هه وڵی نزیک پێکهاته و الیه ن و بۆچوونه کان کردنه وه ی جیاوازه کانی که رکوک بدات به نیازی باش ئه و جێگای قبووڵ کردن و ده ستخۆشییه .

شاری سه ره کییه کانی کێشه :~که رکوک چین؟

به اڵم ئاسانه ، پرسیارێکى به راستى ئۆمید: به ئینسانێک ه���ه ر ق��ورس��ه ، وه اڵم���ه ک���ه ى بکه وێته رێى دییه وه له جێگایه کى رێکه وت ئه م شاره و بۆ ماوه ى یه ک کاتژمێر چاوێک به شه قام و کوچه و کۆاڵنه کانى بخشێنێت ئه م شاره دا، شۆک ده بێت، شارێک مێژووى دروستبوونى هه زاران ساڵه و خاوه نى به نرخترین سامانى سروشتى و سه دان هه زار هزر و ده ستى ملمالنێ و ئ��اڵ��ۆزت��ری��ن ک��اره و...س��ه خ��ت��ری��ن و کێشمه کێشى له سه ر ده کرێت، که چى به مجۆره

کاول و وێرانه یه ؟!ته نها مه به ستم وێ��ران��ه ، ک��اول و ده ڵ��ێ��م ک��ه نییه ، گشتییه کان خزمه تگوزارییه نه بوونى که ته نانه ت له هه مو ئه م شاره دا تاکه یه ک پارک و باسى نییه ، تێدا )W.C( گشتى شوێنى حه سانه وه و هۆڵى رۆشنبیریى و کلتورى هۆتێلێکى که ناکه م ئه وه باسى و...ناکه م، ئه ستێره شى دوو به ڵکو ئه ستێره ، نه ک چوار ژیانه ، ب��واره ک��ان��ى هه مو به ڵکو نییه ، تێدا

په یوه ندییه کۆمه اڵیه تى و سیاسى و خێزانى و په یوه ندییه ئاستدان، له نزمترین ئینسانییه کان له وانى ئیتنیه کییه کان نه ته وه یى و حیزبى و لێپرسراوێتى هه ستى روح و نین. باشتر دى هه ر ه��اوش��ارى به هاونیشتمانى و ب��ه رام��ب��ه ر یه کتر لێبورده یى و روح��ى مه پرسه ..؟ لێى نزمدایه ، له ئاستێکى زۆرزۆر ق��ب��وڵ��ک��ردن، ئه وانه ى ی��ان تاکسى ئۆتۆمبێلێکى له گه ڵ به رێگاى ن��ه ف��ه رى، ) 9 )12 و پێیانده ڵێن سلێمانى و هه ولێردا تێپه ڕه ، ته ماشا بکه ، هه ر ئه و که سانه ى له گه ڵتدان له نێو ئۆتۆمبیله که دا چه ند به سوکى باسى ئه و که سانه ده که ن که له سه ر ئه و رێگایه بێده نگ به دیار شوشه یه ک چه ند دانیشتون، مه شروبه وه قوتویه کى یان سوکایه تیان پێده کرێت، له کاتێکدا ئه و کاره ى ئه و که سانه ده یکه ن، سه د ده ر سه د تا ئه وپه ڕ ناگه یه نێت، ب��ه وان زیانێک هیچ شه خسیه ، ره ن��گ��ه بڵێیت ب��ه رگ��رى ل��ه م��ه ى خ��واردن��ه وه ده ک���ه ی���ت، م��ن ه��ه رگ��ی��ز م���ه ى خ���واردن���ه وه رێگا هه رگیز به اڵم نازانم، باش به کارێکى ب��ه خ��ۆم ن����اده م ب���ه چ���اوی س���وک ت��ه م��اش��اى زۆر نمونه یه کى ئه مه بکه م. مه یخواردنه وه ئه م پێشوى لێپرسراوێکى ساده یه ، بچوک و به هۆى کرد ئ��ه وه ى باسى له کۆڕێکدا ش��اره الی��ه ن��ه ک��ان��ه وه ن��ێ��وان رک��اب��ه رى ملمالنێ و ن��ه ت��وان��راوه ق��ه س��اب��خ��ان��ه ی��ه ک��ى م��ۆدێ��رن که ته رخانکراوه ب��ۆ ب��ودج��ه ى زۆره م��اوه ی��ه ک��ى قه سابه خانه بکه ، ته ماشا تۆ دروستبکرێت!! کاریگه رى کۆمه ڵێک له خۆیدا خ��ۆى که ده بێت ناوچه یه ئه و ژینگه و له سه ر سه لبى پێمبڵێیت ره نگه ده کرێت، دروس��ت تێیدا که ره شبینیت؟ به اڵم ده ڵێم وه ره من و تۆ رۆژێک به م شاره دا گوزه ر ده که ین و سه ردانى ماڵ و الیه ن و حیزبه کان ده که ین...ئه وجا ده زانین ئه م

شاره له نێو چ کاره ساتێکدا ده ژیت.تیرۆر و کێشه ى ئه مانه ش، هه مو س��ه رب��ارى کێشه ى گ��ه ن��ده ڵ��ی��ى، کێشه ى تیرۆریستان، ملمالنێى نێوان الیه نه سیاسى و نه ته وه ییه کانه ، که پێموایه کێشه ى زۆر گرنگ و هه نوکه یین ده ستبه جێ و چ��اره س��ه رى ب��ه پێویستیان و یه کالکه ره وه یه ، ئه گینا به ره و داڕوخان و ته پین

ده چین.~: هۆکاری کێشه کانی له چی دا

ده بینن؟له هۆکاره کان زۆرێ��ک ئاشکرایه ئۆمید: پاشماوه بۆمان ماونه ته وه ، نه ک هه ر پاشماوه ى به عس ئیستبدادى دیکتاتۆریى و سه رده مى بۆماوه ى به ڵکو شۆڤێنییه کانن، رژێمه و که مێژویین درێ���ژ و دوور و سه رده مانێکى ڕه گ و ریشه کانیان ده گه رێته وه بۆ سه رده مى عوسمانى و داگ��ی��رک��اری��ى ده ره ب��ه گ��ای��ه ت��ى و ئینگلیزه کان و ... هتد. پێموایه هاتنى سوپاى ئه مریکا و هاوپه یمانان به جۆرێک له جۆره کان

راس��ت��ه وخ��ۆ ی���ان ن��اڕاس��ت��ه وخ��ۆ ه��ۆک��ارب��ووه ب��ۆ زی��ات��ر ف��روان��ب��ون و پ��ه ره س��ه ن��دن��ى دی���ارده ى هه ڵوه شادنه وه ى روخان و تێکچون و گه نده ڵیى، ئیدارییه کان و ده زگ��ا و فه رمانگه زۆرب��ه ى ئه رکى ک��ار و به دواداچونى لێنه پرسینه وه و روون و یاسایه کى نه بونى له فه رمانبه ران حاسم( یه کالکه ره وه )حازم و توند و رۆش��ن و له ئ��ه وه جگه بینى، نه رینى رۆڵ��ى زۆر دا، وه الئ��ى حیزبى و شه خسى گرفت و کێشه ى

و)مه حسوبیه ت و مه نسوبیه ت(. ده گه ڕێمه وه سه ر هۆکارى دیارده و کێشه ى ره وشى ناسه قامگیرى نائارامى و تیرۆر و ئ��ه م��ن��ى، ک��ه ه��ۆک��اره ک��ان ه��ه م��ه الی��ه ن و ئابوریى کاریگه ریى هه مه چه شنن، هۆکارى نه بونى له هۆکاره کانى نییه که متر رۆڵى و سوپایه کى به هێز و هه واڵگرى ده زگایه کى ناپاکى گ��ه ن��ده ڵ��ى و ت��وان��ا، ب��ه پیشه یى و ل��ه ری��زه ک��ان��ى س��وپ��ا و پ��ۆل��ی��س و ت��ه ن��ان��ه ت هه ر نه ک به بۆچونى هه روه ها له دادگاش، من، وه کو چاودێرێک و هاواڵتییه ک، به ڵکو چاودێرانى زۆرب��ه ى لێکدانه وه ى به بۆچون و ته بایى و نه بونى ن��اوخ��ۆ، بیانى و ئه منى بێمتمانه یى نێوان نه ته وه و الیه نه سیاسییه کان، هۆکارى بنه ڕه تى و گرنگن، ئه وه جگه له و ده ستێوه ردانه بێره حمانه یه ى واڵتانى دراوسێ و ده وروبه ر و ته نانه ت واڵتانى ئه وروپى و عه ره بى و

ئیسالمى به گشتى.کێشانه ئ��ه م چ��اره س��ه ری :~

له چی دا ده بینن؟بۆ چاره سه رکردنى بۆچونى من به ئۆمید: ه��ه م��وو ک��ێ��ش��ه ک��ان، س��ه ره ت��ا ب��وون��ى ب��ڕوا و به هێزه ، چاره سه رکردنى ئیراده یه کى پاک و ئ��ی��دارى س��ی��اس��ى و چ��اره ن��ووس��ى کێشه و له هه ره )140( م���ادده ى جێبه جێکردنى و ب��ن��ه ڕه ت��ی��ی��ه ک��ان��ن، گ��رن��گ و پێویستییه چاره سه رکردنى چاره نوسى ئیدارى و سیاسى زۆرێک چاره سه رکردنى ده توانێت شاره ئه م گ��ه ن��ده ڵ��ى و ت���ی���رۆر و وه ک ل��ه ک��ێ��ش��ه ک��ان��ى م��اوه ک��ه ى ئاسانتر و خزمه تگوزارییه کان کورتتر بکاته وه . چاره سه رکردنى کێشه کانى کارى هه ندێکیان پێکردن ئاماژه م که دى به ب��ه ن��ده دیشیان هه ندێکى ساڵه و ده ی���ان چاره سه کردنێکى گشتگیر و هه مه الیه نه که پێویسته له په رله مان و حکومه تى عێراقییه وه بدۆزرێته وه ، بکرێت و چێ بۆ چاره سه ریان ی��اس��ا و ده ی����ان ب��ه ده رچ��وان��دن��ى پێویستیمان بڕیارى حکومى هه یه ، که بونى ده زگایه کى یاسایانه بڕیار و ئه و بتوانێت تا جێبه جێکار پراکتیزه بکات و له ژیانى واقعیدا به رجه سه تیان بکاته وه . پێویستیمان به هه ڵمه تێکى فراوانى وشه دا له یه ک رۆشه نگه رییه ، رۆشنبیریى و گه ر بڵێم پێویستیمان به سیستەمێکى نوێ و

مۆدێرنى به ڕێوه به ردن و ژیانکردنه .

Page 31: Govari ROJIWELAT Jimare 9

29 ~ | [email protected] | 2011/8/20 | 9 ژماره وتار

)16(ی‌مانگی‌)7(ی‌)2011(‌و‌چاره‌نووسی‌کوردهێرشی هێزه کانی سپای پاسدارنی کۆماری هاوکاری به ئێران ئیسالمی داگیرکه ری چ��ه ک��داره ک��ان��ی ئ��ه ن��س��اروئ��ی��س��الم ب��ۆ س��ه ر

مانگی ش��ان��زه ی له قه ندیل هه ر ێمه کانی گه لێک هۆکاری ب��ووه ئه مساڵدا حه وتی بابه ته ئ���ه م نوسینی ه��ه ت��ا و هه ڵوێست به رده وام و نوچه کانه گرینگترین مژاری له مێدیاکانا باس له و شه ڕه ، ئامانجه کانی، ئه گه ری له مه ترسیانه ی ئ��ه و ه��ه روه ه��ا و بۆ پاسداران سپای هیزه کانی سه رکه و تنی سه ر باشوری کوردستان و جواڵنه وه ی گه لی

کورد ده کرێ.هێرشی سپای پاسدارنی کۆماری ئیسالمی چ��ه ک��داره ه��ێ��زه ل��ه یه کێک وه ک ئ��ێ��ران خ��اوه ن ده س��ه اڵت��ه ک��ان��ی ڕۆژه��ه اڵت��ی ناوین جیاوازیه کی زوری هه یه له گه ڵ هێرشه کانی دیکه و ناکرێ به هه مان ئه قڵ و مه نتق و

تێگه یشتن ورد بکرێته وه .ئامانجی ده سه اڵتدارانی ئێرانی داگیرکردنی له قه ندیله چیاکانی ستراتیژی ناوچه ی کونتروڵی ب��ه وج��وره و خنێره تا ئاسۆسه وه ئێراق، و کوردستان باشوری به سه ر ده بێت ڕیگه ی و تورکیا و کوردستان ب��اک��وری ڕۆژئ��اوای و سوریا بۆ ده کاته وه هاتوچوو کوردستان و له و ڕیگه یه وه خۆی ده گه یه نێته موشه که ه��اوک��ات و فه له ستین و لوبنان له و ئیسرائیل دژی ب��ه دوره��اوێ��ژه ک��ان��ی ده ڤ��ه ره دا به جێ ده کا و ڕوڵیکی زیاتر بۆ خ��ۆی ده س��ت��ه ب��ه ر ده ک���ا. ه��ه م��وو ئه مانه ش ده سه اڵتی که هه ڵداوه سه ریان ئه وه دوای به عسی سوریا وه ک یه کێک له هاوپه یمانه ئێران ئیسالمی کۆماری ستراتیژیه کانی له ڕۆژه هه ره تاریکه کانیدا ده ژی و دژایه تی ن��اڕه زای��ه ت��ی و س��ه ره��ه ڵ��دان��ه ک��ان��ی گه ل و له ئاستێکی ئه وه نده به رز دایه که کومه ڵگای ناونه ته وه یی باس له به سه رچوونی سه رده می

ئه و ده سه اڵته ئه که ن .واته سوریا له به عس ده س��ه اڵت��ی روخ��ان��ی تێکچونی دیواری پواڵینی به ره کانی شه ڕی پاسداران، ئێران. سپای ئیسالمی کۆماری کۆماری مانه وه ی گشتی به و ئیتالعات

دوو س��ه ر ل��ه ل��ه ده س��ه اڵت ئ��ێ��ران ئیسالمی فاکته ر خۆی پاراستووه . یه که میان ترساندن، ناڕه زایه تیه گرتنی ته سلیم و سه رکوتکردن له ئ��اژاوه نانه وه ی دووه��ه م، و ناوخویه کان ده ره وه ی سنوره کانی خۆی و گوشار خستنه سه ر هێزه ده سه اڵتداره کانی جیهان و له وباره وه ح��ه س��اس��ی��ه ت��ی ک��وم��ه ڵ��گ��ا ج��وراوج��وره ک��ان پێش چاالکیه کانیان پێیه به و و تێده گه ن گروگان سه رده مێکدا له وێنه بۆ ده خ��ه ن. سه رده مێکیترا له و گرتن)بارمته گرتن( ته قینه وه و ئێستاش په روه رده کردنی گروپه توندڕه وه خۆکوژه کان وه ک کارتی گوشار بۆ سه ر زلهێزه کان و هه وپه یمانه کانی به کار

دێنێ.ک���ۆم���اری ئ��ی��س��الم��ی ئ���ێ���ران ل��ه گ��رت��ن��ی ئه ویش و ه��ه ی��ه ستراتیژیه کی ق��ه ن��دی��ل��دا ئ��ازادی گه لی کورد ئ��ه وه ی��ه ، ج��واڵن��ه وه ی تێکبشکێنێ و به وجوره هه ژه مونی و هێزی داگیرکه ره کانی ده سه اڵتداره به سه ر خۆی ئ��ێ��راق��دا ف���ه رز بکات، ت��ورک��ی��ا، س��وری��ا و ناوینی ڕۆژهه اڵتی سیاسه تی به شکست و بێنێ هاوپه یمانه کانی و ئه مریکا نوێی ئێحتمالی)چاوه ڕواننه کراو( هێرشی پێشی بۆ سه ر خۆی بگرێ و هێزه کانی ئه مریکا چوڵ ناوه ڕاست ڕۆژهه اڵتی بکات ناچار

بکه ن .هێزه کانی تێکشکانی له ئه گه ری بێگومان ئێحتماله ئ��ه و ق��ه ن��دی��ل) دی���اره ل��ه گ��ه ری��ال ئ��ێ��ران ئ��ی��س��الم��ی ک���ۆم���اری الوازه ( زور و ئیسرائیل بۆسه ر هه ڕه شه یه ڕاسته وخۆ خۆی ب��ۆ ع��ه ره ب��ه ک��ان پشتگیری ئ���ه وه ش زیاتر ده کا و یه کێک له ڕقه به ره )ره کابه ره ( واته ناوچه که دا له خۆی سه رسه خته کانی ده شکێنێ ت��ێ��ک س��ع��ودی ع��ه ره ب��س��ت��ان��ی ڕامانه کانی ستراتیژی ب��ه ره و ب��ه وج��وره و کۆماری دامه زرێنه ری ئایه تواڵخومه ینی که ه��ه ڵ��ده گ��رێ هه نگاو ئ��ێ��ران ئیسالمی له شیعه گه ریه ده س��ه اڵت��ی ف��راوان��ک��ردن��ی هێرشه کانی ده سپێکردنی جیهاندا. واڵتانی ئێران ئیسالمی کۆماری پاسدارانی سپای له سه ر هێندێ حیسابی له پێشدا کراوه که وردک��راون��ه ت��ه وه و به هه ڵ زان���راون، وه ک: مانه وه بۆ ئێراقیه کان کردنی قسه کاتی ی���ان گ����ه ڕان����ه وه ی ل��ه ش��ک��ری ئ��ام��ری��ک��ا و ئه و مانه وه ی پاڵپشتی کورده کان له وباره وه

له شکره ده که ن.ئابوری کێشه ی سه رهه ڵدانی و دروستبون ئوباما ده سه اڵتی الوازبوونی و له ئه مریکا ن��اڕازی��ه ک��ان دژی ب��ون��ه وه ی ده نگه ب��ه رز و ب���ه رده وام���ی ش��ه ڕ ل��ه واڵت��ان��ی ڕوژه��ه اڵت��ی

کورد جواڵنه وه ی هێزبوونی به ناوه راست. به تایبه ت له باکوری کوردستان و یه کڕیزی الیه نه کوردیه کان له ڕوژئاوای کوردستان و هه روه ها نێزیکبونه وه ی کونفرانسی نه ته وه یی

له باشوری کوردستان.له ماوه یه ک که ئه وه یه گرنگتر له وانه ش کومه ڵه هێره شه کانه وه ده سپێکردنی له به ر که س و الیه ن له ژیر ناوی خه باتی مه ده نیدا پارتی س��ه ر ک���رده ب��ه رف��راوان��ی��ان هێرشی ژیانی ئازادی کوردستان په ژاک که تاقه کۆماری دژب��ه ری توکمه ی ڕیکخستنی ئه و ڕه شکردنی هه وڵی و ئێرانه ئیسالمی الیه کیتره وه له و ئ��ه درا کوردیه ڕیکخراوه راگ���ه ی���ان���دن���ه گ��ش��ت��ی��ه ک��ان��ی ک���ۆم���اری ته نانه ت و ئ��ێ��ران ئیسالمی داگ��ی��رک��ه ری میدیا فار سی زمانه کانی سه ر به ئه مریکا و ئه وروپاش ئه و خاڵه یان گه وره ده کرده وه که ئه مریکادایه . تێروری لێستی له پ��ه ژاک و نییه ئه ساسی و ئه سڵ ئه وه له کاتێکدا خه زانه داری وه زاره ت��ی لیستی له پ��ه ژاک و ئه مریکا ده وڵ��ه ت��ی ن��ه ک ئه مریکادایه ئه زانن و هه موو که س زور جیاوازه ئه وه ش که په ژاک سه روه ت و سامانی له ئه مریکا ده ستی خ���ه زان���ه داری وه زاره ت����ی ک��ه نییه

به سه ردا بگرێ.کرانه وه باو به ڵگه نامه هێندی دواتریش که حکومه تی هه رێمی باشوری کوردستان ئێران ئیسالمی ک��ۆم��اری س��ه ن��گ��ه ری ل��ه بکه وێته پ���ه ژاک دژی ئ��ه ی��ه وێ و دای��ه باس ل��ێ��ره دا من بێگومان که ش���ه ڕه وه ن��او به ڵگانه ئ��ه و نه بوونی ی��ان ب��وون ڕاس��ت له به ڵگانه ئ��ه و ب��اوک��ردن��ه وه ی ب��ه اڵم ناکه م، ل���ه م ک��ات��ه ن��اس��ک��ه دا ئ��ام��ان��ج��دار ب���وو و ئ��ام��ان��ج��ه ک��ه ش ن���ان���ه وه ی دووب����ه ره ک����ی و کردنی دژای��ه ت��ی و دڵ��ی دوو پێکهێنانی که یه کتری له گه ڵ بو کوردیه کان هیزه ئێران ئیسالمی کۆماری بۆ قازانجه که ی ده بوو. که وا داگیرکه رانیتری کوردستان و پ��اس��داران سپای ک��ه ده گ��ه ی��ن ئه نجام ب��ه و کۆماری ناوه نده کانیتری و ئیتالعات و وایان حیسابانه ئه و له سه ر ئێران ئیسالمی ناوچه ئ��ه و که مدا ماوه یه کی له ئه زانێ ناچار گ��ه ری��الک��ان و ده گ���رن ستراتیژیانه نیشتمانی یه کیه تی ب��اوه ش بچنه ده ک��ه ن توشی و کوردستان دیموکراتی پارتی و چاره نووسی پارته کانی دیکه ی ڕوژهه اڵتی

کوردستان ببن.الیه نه کان هه موو هێرشه کانه وه له سه ره تای گه ریالکانی کاتێک به اڵم بوون، بێده نگ

ه��ێ��زه ک��ان��ی ڕۆژه����ه اڵت����ی ک��وردس��ت��ان

هیوا گوڵ محه مه دی

Û

Page 32: Govari ROJIWELAT Jimare 9

[email protected] | 2011/8/20 | 9 وتار~ | ژماره

سپای و دای��ه وه هێرشه کانیان به رپه رچی له فه رمانده کومه ڵیک ن��اوی پ��اس��داران ک���وژراوه ک���ان���ی خ���ۆی ب����اوک����رده وه و ڕون���ب���وی���ه وه ک���ه ب���ه رخ���وه دان���ی گ��ه ری��ال ده نگی ب��ووه ، چاوه ڕوانیه کان ل��ه ده ره وه ی ڕه خ��ن��ه گ��رت��ن��ه ک��ان��ی��ش ب�����ه رز ب���ون���ه وه . ده س���ه اڵت���داران���ی ب���اش���وری ک��وردس��ت��ان ڕه خنه ی ئه و هێرشانه یان کرد و ئه مریکا ڕۆژه��ه اڵت��ی پ��ارت��ه ک��ان��ی و ئینگلیز و

کوردستان وه ده نگ هاتن.شانزه ی هێرشی له چ��او م��روڤ ئه گه ر مانگی حه وتی دوو هه زار و یازده ی سپای پاسدارانی کۆماری ئیسالمی ئێران و دژ ده ر ده ک��ه وێ ڕوونی به بکات کرده وه کان که کورد دوستێک یان پاڵپشتێکی نییه بێجگه له هێزی خوی و پاڵپشتی کردنی ڕۆهه اڵتی گه ریالکانی ئه گه ر خ��ۆی. ک��وردس��ت��ان ن��ه ی��ان��ت��وان��ی��ای��ه ب��ه رپ��ه رچ��ی ه��ێ��رش��ه ک��ان��ی س��پ��ای پ���اس���داران ب��ده ن��ه وه ئه رته شی فه رمانده کانی بێگومان که ئه وا له گه ڵدایه تورکیشیان داگ��رک��ه ری ئ��ه م��ری��ک��ای��ه ک��ان ل��ه پ��ێ��ن��او ب���ه رژه وه ن���دی خ���ۆی���ان ب���ۆ دڵ��خ��وش��ک��ردن��ی ت��ورک��ی��ای ده ستدرێژی له و چاوپۆشیان هاوپه یمانیان و داگیرکاریه ی ئێران ده کرد و به جورێک ڕیکده که وتن که به رژه وه ندیه کانی ئه وان

بپارێزرێ.له و قوناغه شدا ئه وه ی هه موو ده سکه وته کانی له ده ست ده دا گه لی کورد و ئه وه ی تێک ده ش��ک��ا ئ���ی���راده ی گ��ه ل��ی ک���ورد ب��و که له ڕابردوودا و له مێژوی هاوچه رخدا گه لی پارته کانی هه ڵویستی هه یه . نمونه یمان ئاست ل��ه ته نیا ک��وردس��ت��ان رۆژه��ه اڵت��ی ب��ان��گ��ه وازی و ب��اوک��راوه ی��ه ک��دا ب��وو، ئه و له الوازی ته عبیر و بون الواز هه ڵویستانه ئه و الیانه نانه تێگه یشتنی و و ڕامان بیر قوناغی و ل��ه ئ��اس��ت چ��اره ن��ووس ده ک���ات گوڕانکاریه کانی نه ته وه که یان و ناوچه که . بویه پێویسته کورد به هه موو ال یه نه کانیه وه جارێکیتر به مێژوودا بچنه وه و یه کیه تی خۆیان پێش بخه ن و ببنه خاوه ن هاوخه باتی و ستراتیژیه کی نه ته وه یی و هه موو به هڤڕا کێشه ی دیموکراتی چ��اره س��ه ری پالنی داگیرکه ری واڵتانی به پێشکه ش کورد ک���وردس���ت���ان، زل��ه��ی��زه ک��ان��ی ج��ی��ه��ان و

کۆمه ڵگای واڵته یه کگرتووکان بکه ن.ئێران ئیسالمی ک��ۆم��اری هێرشه کانی ل��ه داه��ات��وودا و ن��ه ه��ات��ووه پ��ێ کوتاییان به رده وام ده بن و ڕیبازی نوێ، تاکتیکی ده گرێته نوێ په الماری شیوه ی و نوێ الی��ه ک هه مو ل��ه ب��ه ر ئامانجیش ب��ه رو ئه م ئ��ی��راده ی تێکدانی و ک��ورد گه لی

گه له یه .

نه ته وه ییدا، یه کێتی له خاڵی ک��ورد گه لی ب��ووه و مێژوویی و گرنگ رۆژی ده رب���ازی ده ژی����ت. م���رۆڤ ده ت��وان��ێ��ت، ئ��ه م قۆناخه له ئه زموونێکی وه ک���و ک����ورددا، کۆمه ڵگای نه ته وه یی هه ڵسه نگێنێت. چونکه له م قۆناخه دا، زیاتر له هه رکات و ساتێک، راسته وخۆ هێرش ل��ه س��ه ر ن��ه ت��ه وه ی ک���ورد، زی���ادی ک���ردووه . وتورکیا ئێران داگیرکه رییه کانی هه وڵه دانه به یه که وه ، ئه م راستیه نیشان ده دات. بۆ گه لی و له به رامبه ر نزیکایه تی و هه ڵوێست ک��ورد، له دژی ئه م داگیرکارییه ش ده بێته ئه زموونێکی یه کێتی نه ته وه یی کورد. ئه گه ر گه لی کورد، به هه ڵوێستێکی نه ته وه یی له به رامبه ر به هه بوون و ببینێت هێرشانه ئ��ه م خ��ۆی ون��اس��ن��ام��ه ی نامرۆڤانه یه و قیزه ون ئه م هاوپه یمانیه له دژی ده رکه وێت، ئه و کاته ، ئه زموونی نه ته وه یی به سه رکه وتوویی ده رباز بکات، به پێچه وانه وه ، له م ره وشه دا، کوردان به شێوه یه کی مه زن ده رفه ت له به ر بچێت. له ده ست ده ستکه وته کانیان و ئه وه ی که دوژمنانی گه لی کورد و کوردستان چه په ڵه کانیان، پیالنگێڕییه و هاوپه یمانی به بکه ن پارچه ک��وردان تر جارێکی هه وڵده ده ن، و به هه موو شێوه یه کی کۆمه ڵکۆژی له ناویان ب���ه رن. ی��ان ئ��ه وه ت��ا ه���ه وڵ���ده ده ن، ئ��ه م ره وش��ه ی کۆمه ڵگای کوردستان که له مێژووی نزیکدا، به تایبه تی له سه دساڵی نۆزده و بیستدا، ژیانی کردووه ، جارێکی تر دووباره زیندووی بکه نه وه و ئه مه ش به کوردان بده نه په سند کردن. ئه و له به رچاوانه ، و دی��اره گشتی به قۆناخانه ش به گشتی بێ ئێراده کردن و کوێله کردنی کورد داگیرکه ره کانی هێزه ل��ه الی��ه ن کوردستان و سه رکوردستان به سه ریاندا؛ داسه پاوه . هه رچه نده گه لی کورد له به رامبه ر ئه م کرده وه مێژووییه دا، سه رهه ڵدانی کردووه و ئه مه ی قه بوول نه کردووه و به رخۆدان و قاره مانی مه زنیشی نیشان دااوه ، به اڵم به داخه وه ، نه یتوانیووه خۆی له و قه تلۆعام

و شه رمی نه ته وه ییه دا رزگار بکات.و به ها و نرخ هه موو دوژم��ن جارێکی دی، هه بوونی کوردان که له مێژوودا، ژێرپێ کردبوو، له وانه ، ئێران و تورکیا هه وڵده ده ن، پێشه نگایه تی و ک��وردان ئیراده ییه ی بێ ئه م پیالنسازی و کۆمه ڵگای کورد بەڕێوه ببه ن. بۆ ئه م یه که ش، هه موو ناکۆکیه کی نێوانیان، چ مێژوویی و چ رۆژانه یی ده ده نه راوه ستاندن، چونکه مه سه له ، له رۆژه ڤدایه . ئێستاکه ش ک��ورده و مه سه له ی

کورد، مه سه له ی ده بێته مه سه له ، کاتێک، هه رشتێک بۆ دوژمنانی کورد، له بیر ده کرێت. له مێژوودا، ئه م ره وشه وا بووه و ئێستاش له رۆژی ئه مڕۆماندا، هه ر هه مان ره وش بەڕێوه ده چێت. کاتێک ئه م راستیه مێژووییه له به رچاو ده گرین و به واتای ده بینین، ره وشی ئه مڕۆ باشتر ده رکی له مێژوو ئه مڕۆ که ئ��ه وه ی له به ر پێده کرێت. ل��ه م��ێ��ژوودا، ئ��ه م��ڕۆ راستینه ی و دان���ه ب���ڕاوه

شاراوه یه . هه وڵدانی داگیرکردنی قه ندیل که ئه مڕۆ ئێران هه وڵده دات پێشی بخات، له سه ر ئه م هاوپه یمانییه پێکدێت. ک��ه ئێرانه و تورکیا مێژووییه ی بێگۆمان ئه م هاوپه یمانیه ئه مڕۆ نوێ کراوه ته وه و به گوێره ی هه ڵومه رجی ئه مڕۆکه ، سه رڕاست کراوه ته وه . دوژمنانی کورد، باش ده زانن، که ئه گه ر به م هاوپه یمانی و هاوئاهه نگییه نه بێت، ناتوانن، ئێراده ی گه لی کورد، بشکێنن و له ناویان ببه ن و پاکتاویان بکه ن، چونکه ئه و ده وڵه تانه له مێژوودا، ئه و رێ ورێبازانه یان به کار هێناوه )1639( له ساڵی وه رگرتووه . ئه نجامیشیان و دا به په یمانی قه سری شیرین جارێ یه که مین، پارچه کردنی کوردستانی به دوای خۆیدا هێنا و ئه مه ش ئه نجامی ئه و هاوپه یمانییه مێژوویه یه . ئێرانه وه هێرشی ئه مڕۆ که له الیه ن تورکیا و بەڕێوه ده چن، بۆ گه لی کورد، ره وشێک نییه ، که نه یه ته زانین و شیمانه نه کراو بێت، به اڵم، ئه وه جێگای شانازییه و دڵخۆشییه ، بۆ گه له که مان که ئیدی ئه و هاوپه یمانییه قیزه ونه ، ئه مڕۆکه ناتوانێت ئه و ئێراده یه ی که له الیه ن بزووتنه وه ی ئ���ازادی���خ���وازی ک��وردس��ت��ان ب��ه رێ��ب��ه رای��ه ت��ی رێبه رئۆجه الن خۆلقاوه ، بشکێنن و له ناوی به رن؛ چونکه ، ئه م ئیراده ، ئیراده یه کی، پواڵیینه و له بن نه هاتووه . له م سی و پێنج ساڵه ی دوایی دا، به ده یان جاره ، دوژمنانی کورد، هه وڵیان داوه که ئه م ئێراده یه بشکێنن، به اڵم هه رجاره ، ئێراده ی دوژمنانی کورد، خۆی شکاوه و رووب��ه رووی له ناوچوون بۆوه ته وه . ئه م ره وشه ، ئه مڕۆکه له به رخۆدانی په ژاک و گه ریالکانی هێزه کانی سه ره ڕای کراو به دی کوردستان رۆژهه اڵتی هه موو بێ ده رفه تی و ته کنیک له دژی هێزه داگیرکه ره کانی رژێمی ئێران به رخۆدان ده که ن ناسنامه و و ه��ه ب��وون��ی پاراستنی ه��ه وڵ��ی و

ده سکه وته کانی گه له که مان ده ده ن. له سه ر ئ��ێ��ران، ده وڵ��ه ت��ی هێرشی بێگۆمان، پێکدێت. به رفراوان به هاوپه یمانییه کی قه ندیل و پ��ه ژاک ل��ه دژی ناتوانێت، ته نیا به ئێران، هێزه کانی رۆژهه اڵتی کوردستان شه ڕ بکات.

به‌رخۆدانی‌قه‌نـــــدیــــــــل،‌رۆحــــی‌یه‌کێتــــی‌نه‌ته‌وه‌ییه‌ئارتم روونی

Page 33: Govari ROJIWELAT Jimare 9

31 ~ | [email protected] | 2011/8/20 | 9 ژماره وتار

و تورکیا به پێشه نگایه تی هاوپه یمانیه ، ئ��ه م به داگیرکاری هێرشی بەڕێوه ده چێت. ئێران، پێکدێت. هه ردوویان هاوپه یمانی و هاوکاری ده رک��ه وت. ئاشکرا به شێوه یه کی ره وش��ه ئه م که ب��وو دی��ار روون و ئاشکرا شێوه یه کی به ه��ێ��زه ک��ان��ی ئ��ه رت��ه ش��ی ت��ورک��ی��ا ل��ه ن��او رێ��زی ئه رته شی و سوپای پاسدارانی ئێراندا، له دژی ب��ه اڵم ده ک���ه ن، پ��ه ژاک��دا، ش��ه ڕ گه ریالکانی الیه نگه ری ئه م هاوپه یمانییه ، نه ته نیا ئه وانن. له وانه ، حکومه تی ناوه ندی ئێرااق، رێکخستنی به ناو ئیسالمی، وه کو کۆمه ڵی ئیسالمی له ناو ئه م هاوپه مانیه ته دان. هه ره ها هێزه ناونه نه ته وه یی ونێوده وڵه تیه کانیش وه کو واڵته یه کگرتووه کانی

ئه مریکا له رێگای فرۆکه ئیستخباراتی و بێ فرۆکه وانیه کانی خۆیه وه ، له رێگای تورکیاوه ،

هاوکاری ئیستخباراتی ئێران ده کات. ئێستاکه ئه م ره وشه روونتر بووه ته وه و باشتریش هاوپه یمانیه ئ��ه م ئامانجی و ده ب��ێ��ت دی���ار به رفراوانه ش نه ته نیا بزووتنه وه ی ئازادیخوازی هێرشه ئ��ه م به ڵکو پ��ه ژاک��ه ، و ک��وردس��ت��ان هه موو هه وڵده دات، راسته وخۆ داگیرکه رییه ، له به ر له ناوبه رێت. ک��وردان ده ستکه وته کانی و ه��ه رێ��م��ی ک��وردس��ت��ان ئ���ه وه ش حکومه تی کوردستانیش ب���اش���ووری ده س��ه الت��داری��ه ت��ی ده وڵ��ه ت��ه ، م��ه زن��ه وه . مه ترسیه کی ده که وێته ستاتۆپارێزو قه واره پارێزه کانی ناوچه که له وانه ، تورکیاو ئێران ئه م په یامه ده ده نه کوردان. ئه م ئه م کوردانه . ستاتۆی گرێدراوی په یامه ش هێزه داگیرکه رانه و نه یاره به ڕاشکاوانه به گه لی له چوارپارچه ی ناهێڵین ئێمه ده ڵێن، ک��ورد کوردستاندا، ک��ورد، خ��اوه ن ستاتۆ و پێگه ی خۆی بێت. پاش ئه وه ی له باکووری کوردستان راگ��ه ی��ن��درا، دیموکراتیک خ��ۆب��ەڕێ��وەب��ەری هێرش له دژی قه ندیل ده ستی پێکرد، ئه مه ش راگه یاندنی واڵمی هێرشه ، ئه م نه رێکه وته . چونکه ، دیموکراتیکه ، خ��ۆب��ەڕێ��وه ب��ه ردن��ی دیموکراتیک خۆبەڕێوه به ردنی راگه یاندنی له هه رچواربه شی کوردستان، ستاتۆی کوردانه . خۆبەڕێوەبەری راگه یاندنی پ��اش ه��ه روه ه��ا ده وڵه تی وه زی���ری س��ه رۆک دیموکراتیک، ت��ورک��ی��ا"ره ج��ه ب ت��ه ی��ب ئ���ه ردۆغ���ان" ئه مه ی شه ڕ ستراتیژی که :"ئێمه ده ستنیشانکرد له دژی په که که مان گۆڕی". ده بێت، باش و به گشتی ببته مایه ی تێگه یشتن. ئه م گۆڕانه و درووخستنه وه ئه رته ش ته نیا ستراتیژییه ، ح��ه ره ک��ه ت"ج��م��وج��ۆڵ��ه وه " ن��او خستنه پۆلیس شێوه یه به م گۆڕانکارییه کی بێگۆمان نییه . پیالنه ئه م که ئه وه یه گرنگ، ه��ه ره هه یه . له الیه ن گه لێک له عاقڵمه ندانی ناو ئاکه په وه ، پیالنڕێژ کراوه و داڕێ��ژراوه . دیار بوو، که ئه و به بره کانی له دژی له سه ریالنکا که پیالنه ی به گوێره ی ه��ه وڵ��ده ده ن، برد، بەڕێوه یان تامیل "پراکیتزه "ێ پیاده ی کوردستان هه ڵومه رجی بکه ن، به اڵم پێویسته ، هه رکه س باش بزانێت، که نه سه ریالنکا، کوردستانه و نه ش بزووتنه وه ی ئازادیخوازی گه لی بزووتنه وه ی وه کو تامیل کوردستانه . با ئه م ووته ی منیش به هه ڵه نه بێته بۆ رێزێکی گه وره م تێگه یشتن. من، مایه ی تێکۆشانی تامیلیه کان هه یه . من له به ر ئه وه ی که ره وشه که ، به باشی ببێته مایه تێگه یشتن،

ئه م نموونه م هێنایه وه . پێویسته ، کۆنژکتوری" به تایبه تی و ناوچه یی ناونه ته وه یی، ره وش��ی" جیاوازی گه وهه ری کۆمه ڵگای کوردستان و په که که باش بخوێندرێته وه . پێویسته ده وڵه تی تورکیا، ئێران و هه موو دوژمنی کورد، هه ر له کارکه وتووی پیری وه کو سپییه ک، ریش خۆیان نه بینن. ئه م ئێراده یه که به پێشه نگایه تی په که که ، خۆلقاوه ، ده توانێ په نجا ساڵی تر شه ڕ و به رخۆدانیش بەڕێوه ببات. له دژیکردنه وه ی ئه م شه ڕه شدا، ده بێت، باش ببێته مایه ی تێگه شتن، له کورد زۆرتر، دوژمنانی کورد، زه ره ر بکه ن. شتێکی زۆر که کوردان له ده ستی بده ن نییه . ل���ه م ق���ۆن���اخ���ه دا، زی��ات��ر ل��ه ه��ه م��وو ق��ۆن��اخ��ه پێویستیان ک�����وردان، ت���ر، م��ێ��ژووی��ی��ه ک��ان��ی به یه کێتی نه ته وه یی هه یه . پاش ئه و هێرشه ی ئه م دواییه ، ئه م ره وشه زۆرتر خۆی ده سه پێنێت. ل����ه دژی ه��ه ب��وون��ی گ��ه ل��ی ک����ورد، ه��ه م��وو په الماری و هێرش و یه ک ده بنه دوژمنان خۆیانی داگیرکه ری له سه ر کوردستان بەڕێوه ده بن. ئه وکاته پێویسته گه لی کورد، ره نگ، بن، با هه نه هه ر چی حیزب، ئایدئۆلۆژی، پێویسته ، خۆی خۆیان سه فه ربه ر بکه ن له پێناو یه که مین ه��ه ن��گ��اوی ن��ه ت��ه وه ی��ی��دا. یه کێتی ل��ه دژی و گ��رن��گ ن��ه ت��ه وه ی��ی یه کێتی ب��ۆ تورکیاش و ئێران هه وڵه داگیرکه رییه کانی وشه رت"بێ قید بێ نه ته وه یی به شێوه یه کی مه رج" راوه ستان و هه ڵوێست نوواندنه له دژی

ئه و هه وڵه داگیرکارییه . ب��ه رخ��ۆدان��ی گ����ه وره ی ق��ه ن��دی��ل ک��ه ل��ه الی��ه ن په ژاک و گه ریالکانی هێزه کانی رۆژهه اڵتی کوردستان"هه ره که "وه پێشکه وت، له م واتایه دا، یه کێتی ئاواکردنی بۆ به هێزه زه مینه یه کی ئافراندووه . باشی زه مینه یه کی و نه ته وه یی پێویسته ئه م ده رفه ته به باشی هه ڵسه نگێندرێت.

ئه گه ر یه کێتی نه ته وه یی پێکنه یه ت، ئه و کاته چی رووب��دات؟ گه لی کورد، سه د ساڵی تر، یه کێتی کاتێک به اڵم دواوه ، بۆ بگه رێته وه ستراتیژییه کی بنه مای ل��ه س��ه ر ن��ه ت��ه وه ی��ی نه ته وه یی و هاوبه ش پێکبێت، ئه و کاته نه ته وه ی کورد، به شێوه یه کی مه زن، سوودمه ند ده بن و هیچ هێرشێک ناتوانێت، ئێراده ی گه لی کورد بشکێنێت و کۆمه ڵگای کوردیش، بێ ستاتۆ

بهێڵێته وه .www.navendalekolin.com www.lekolin.orgwww.lekolin.netwww.lekolin.info

به‌رخۆدانی‌قه‌نـــــدیــــــــل،‌رۆحــــی‌یه‌کێتــــی‌نه‌ته‌وه‌ییه‌

هه نگاوی یه که مین بۆ

یه کێتی نه ته وه یی و گرنگ

له دژی هه وڵه داگیرکه رییه کانی ئێران و تورکیاش

به شێوه یه کی نه ته وه یی بێ

قید وشه رت"بێ مه رج" راوه ستان و هه ڵوێست نوواندنه

له دژی ئه و هه وڵه داگیرکارییه

Page 34: Govari ROJIWELAT Jimare 9

[email protected] | 2011/8/20 | 9 وتار~ | ژماره

ئه گه ر واڵت سه ربه خۆ بێت و تاکه کانى سه ربه خۆ نه بن، دواجار ئه و واڵته

ناسه ربه خۆیه !

ک���ورد، ئ��ه و گه له یه ک��ه ن��ڤ��وس)ن��ف��وس(ه ک��ه ى خاوه نى ئێستا تا پتره و میلیۆن )60( نزیکه ى پێگه یان سه ربه خۆیى نییه ، ئه م گه له دابه شه کراوه به سه ر)5( ده وڵه تى داگیرکاردا ئه وانیش )تورکیا، ل��ه زۆر ئه رمه نستان(ن. ئ��ێ��ران، ئ��ێ��راق، س��وری��ا، سه رده م و هه ر جاره و له پارچه یه کى کوردستانى هه وڵ ک��راوه ، سه ربه خۆیى بابه تى باسى م��ه زن و ت��ه ق��ه ال ه��ه ب��ووه ب��ۆ س��ه رب��ه خ��ۆی��ى، ش��ۆڕش و هه بووه ب��ه رده وام��ى بێوچان کوردانه به رخودانى به ئێستا)هه نوکه ( تا ب��ه اڵم سه ربه خۆیى، بۆ شێوه یه کى دروست و ته واو)کامڵ( ئه م پرسه یان ئه م باسه نه گه یشتوه ته ئه نجام واته سه ربه خۆیى ته واو نه هاتوه ته دى!. له باشورى کوردستان نیمچه ڕاوه ستانه ، له سه ر شایه نى و هه یه ئازادییه ک له م سه ربه خۆیى ڕه نگى و ده نگ دیسان به اڵم

پارچه ش نابیسترێت و نابینرێت.سه ربه خۆیى بابه تى باسى دیسان ماوه یه دا له م کوردستانى مه زن و به تایبه ت )باشور( هاته وه له سه رى ئ��ه وال له مالو و که موکورت و کایه ده ب��ێ��ژرێ��ت، ت��ا ڕاده ی���ه ک ل��ه ڕۆژه ڤ��دای��ه ، ئه مه وشیاریى ب��ۆ هیوایه که و باشه زۆر شتێکى نه ته وه یى کوردانه ، به اڵم ئێمه لێره دا باسى شتێک پێویسته به راستى که ده ک��ه ی��ن بابه تێک ی��ان هه موو هێزه کوردییه کانى کوردستانى مه زن پێش بیر کوردستان له سه ربه خۆیى بیر)ویر(کردنه وه کارى و بکه ن بۆ ئاماده کاریى بکه نه وه ، له مه له سه ر بکه ن، ئه ویچ )سه ربه خۆیى تاکى کورده (.سه ربه خۆکردنى بۆ کاره )کارکردن ئه م ئه گه ر ت��اک( ب��ه به رنامه و پ����ه روه رده ى ن��ه ت��ه وه ی��ى و شێوازى به و نیشتمانپه روه ریدا له ژێرچه مکی به له باشور و گشتى به له کوردستان دروس��ت تایبه ت به ڕێوه ببرێت، بێگومان به رهه مێکى فره و وریا پێگه یشتوو، و کامڵ له که سانى باشى فه رهه نگپارێزى و سه ربه خۆخواز و نه ته وه په روه ر لێ حاسڵ ده بێت و دواتر زۆر به ئاسانى و خۆ به خۆ کوردستان سه ربه خۆ ده بێت، چونکه ئه گه ر تاکى کورد فێرى سه ربه خۆیى بکرێت و له دۆز و

پرسه سه ره کییه کانى گه له که ى تێبگات، هه روه ها بنه ڕه تى داه��ات��ووی��ى، هه نوکه یى، بابه ته گ��ه ر نه ته وه که ى به شێوازى په روه رده و هه ر له ماڵ و باخچه ى ساوایان و خوێندنگه تا کۆتایى ته مه نى بۆ شیبکرێته وه و له کۆى بابه ته که پوخته یه ک بکرێته به رى، دیسان ئه و کات واڵت بێ ئه وه ى ئێمه هه ست بکه ین سه ربه خۆ بووه ، ئه گه ر تاکى ئه مریکا بۆ به کرێگیراویى له دابماڵرێ کورد فێرى و کوردستان داگیرکارانى و ئ��ه وروپ��ا و ئ��ه و کات بکرێت، خ��ۆس��ه ری��ى و واڵت��پ��ارێ��زی��ى ئیدى تاکه کانیشى بووه و کوردستان سه ربه خۆ بێجگه له )کورد، کوردستانى(شتێکى تر نین. ئه و وه خته تاکى ئێمه شانازیى به زووانى کوردى، به رگى فه رهه نگى کوردى، ناسنامه ى کوردى، کوردى، مێژووى کوردى، داب و نه ریتى کوردى، فه لسه فه ى کوردى، جوگرافیاى کوردى، خاکى له بن تاکى ک��ورد ده بێت ده ک���ات. ک��وردی��ی��ه وه باسى پاشان و ده ربهێندرێت بێگانه کاریگه رى

سه ربه خۆیى لۆ بکرێت.بێ ڕاسته وخۆ و نه کرێت ئه مانه بێتۆ ئه گه ر بکرێت، واڵت سه ربه خۆیى باسى ئاماده کاریى دواجار ده وێته کاره سات، چونکه واڵت سه ربه خۆیه نین یان سه ربه خۆ تاکه کان زۆربه ى له کاتێکدا واڵت تێنه گه شتون. سه ربه خۆیى وات��اى له یان یان کاکڵى واڵت ن��اوه ڕۆک��ى و بێت سه ربه خۆ واڵت که تاکه کانه سه ربه خۆ نه بن چ واتایه کى له ڕاستینه ى ک��ورد تاکه کانى ئه گه ر هه یه ؟ سه ربه خۆیى و یه کێتیى نه ته وه یى تێنه گه ن، هیچ

هه نگاوێکى باش وه پێش ناچێت،بۆیه زۆر پێویسته و زۆریش گرنگه که تاکه کانى کۆمه ڵگاى کوردى به شێوه یه کى خێراو پێشکه وتوو په روه رده بکرێن له سه ر چۆنیه تى سه ربه خۆبوون و پێشخستنى ئه وه شدا چۆنیه تى له ته ک هه روه ها

سه ربه خۆیى و گه شه پێکردنى.و هه ڵده گرێت زۆر بابه ته ئ��ه م بێژم م��اوه ت��ه وه پێویسته به شێوه یه کى زانستى و ئه کادیمى له سه ر بنوسرێت و له سه رى ڕاوه ستین، وه لێ ئه وه ى الى گه یاندنى و بابه ته که وروژان��دن��ى گرنگه من په یامه که یه ، ئه ویش ئه وه یه )سه ربه خۆبوونى تاکى کورد، له پێش سه ربه خۆبوونى واڵتى کورده وه یه ( واته پێش ئه وه ى کوردستانمان سه ربه خۆ بکه ین با خۆمان سه ربه خۆ بکه ین، ئه مه ناکاته ئه وه ی هه وڵدان و کوردستان سه ربه خۆیى بابه تى که بۆ سه ربه خۆیى کوردستان که مبایه خ بکه ین و به کارێکى باشى نه زانین، نه خێر به پێچه وانه وه ئه وه کارێکى زۆر پیرۆز و ئه رکێکى نه ته وه یى له و بزانین زۆرێ��ک ئ��ه وه ش ئه خالقییه ،ده بێت و که سانه ى باسى سه ربه خۆیى ده که ن ئه وه ش دیارى ده که ن که پێویسته واڵتى سه ربه خۆ تاکه کانیشى

سه ربه خۆ بن و له ژێر فه رمانى بێگانه دا نه بن.

خۆسه‌ریى‌تاک‌له‌سه‌ربه‌خۆیى‌واڵت‌گرنگتره‌!!

به ختیار مام حه مید

هه ر وه ک ک��ورد گه لى ئاشکرایه وه ک ساڵه ب��ه ه��ه زاران جیهانه ئه م نه ته وه یه کی کوردستانه ، که ده ژى خاکه ئ��ه م له سه ر سه ربارى ئه وه ى به هه موو شێوه یه ک زوڵم و شێوه یه ک به هه موو و ک��راوه له سه ر زۆرى ب��ه اڵم هه میشه زم��ان و چ��ه وس��ێ��ن��راوه ت��ه وه ؛ کلتوور و چاندى خۆى پاراستووه و تا رۆژى شێوه یه ک به هه موو و به رخودان ئه مڕۆش ب��ه رگ��رى ل��ه ه��ه ب��وون��ى خ��ۆى ده ک���ات. ئێمه ک��ورد گ��ه ل��ى ئێستا ده زان��ی��ن ه��ه م��ووم��ان زۆر قۆناغێکى به به گشتى له کوردستان نه بوونى و هه بوون که تێده په رێت هه ستیار بۆیه ده کرێت. دی��ارى قۆناغه دا له م کورد پێویسته له سه ر هه رتاکێکمان به هه ستیاریه وه بهاوێژین. هه نگاو و بڕوانین قۆناغه له م شۆرشانه ى له و ده بینن بگه ڕینه وه ئه گه ر گه یشتۆته کاتێک کراون له رابردوودا که توانیویه تى دوژم��ن س��ه رک��ه وت��ن قۆناغى ئه و له سه رکه وتنى پێش و بکات ق��ازان��ج هیوا بێ کورد گه لى و بگرێت شۆڕشانه قۆناغه ى ئ��ه م ده بینین ه��ه رب��ۆی��ه ب��ک��ات. کوردستان پارچه ى له هه رچوار ئێستا که چاره نووسسازو کاتێکى تێپه رده بین تێدا هه ستیاره ؛ چونکه بزووتنه وه ی ئازادیخوازى گه لى کورد "په که که " له کوردستان به گشتى کوردى کوردستان له باکوورى به تایبه ت و ناتوانێت ئیدى ک��ه ئاستێک گه یاندۆته وه کو ڕابردوو بژین و ژیانێکی وه هاش په سند بکات که له ژێر زوڵم و زۆرى و چه وسانه دا تێکۆشان ئاستى به ساڵ س��اڵ بۆیه ب��وو. به ره و پێش ده چێت و له هه مانکاتیشدا ده بێ ئه وه ش بزانین ده وڵه تانى داگیرکه ری تورکیا به تایبه ت حکومه ت و پارتی )ئاکه په ( که سیاسه تى له تورکیا ده س��ه اڵت��داره پارتێکى ده ب��ات پێش ب��ه ره و زیاتر ک��ورد له ناوبردنى ده دات. ک��ورد گه لى له ناوبردنى هه وڵى و کورد گه لى به تێکۆشانى ده زان��ی��ن وه ک ل��ه ب��اک��وور ئ��ه م��س��اڵ ل��ه ه��ه ڵ��ب��ژاردن��ه ک��ان��ى ت��ورک��ی��ا گ��ه ل��ه ک��ه م��ان رێ���ژه ی���ه ک���ى زۆر )36( توانى و هێنا به ده ست ده نگه کانى په رله مانى بۆ هه ڵبژێرێت په رله مان ئه ندام به اڵم بوون، له زینداندا )6(یان که تورکیا ده وڵه تى تورک و ئاکه په قانوونى خۆشیان ب��ن پ��ێ ک���رد و ن��ه ی��ان��ه��ێ��ش��ت ئ���ه م ئ��ه ن��دام هاتبوونه گه ل به ده نگى که په رله مانانه ى

کـــــورد‌لــــــه‌م‌قۆناخه‌ی‌ئێستای‌کوردستانداکاروخ باله کاتێ

Page 35: Govari ROJIWELAT Jimare 9

33 ~ | [email protected] | 2011/8/20 | 9 ژماره وتار

ئه مه ش و ده رب��ک��ه ون له زیندان ه��ه ڵ��ب��ژاردن ده ری ده خات که سیاسه تى دوژمن به رامبه ر سیاسه ته یه ه��ه رئ��ه و و ن���ه گ���ۆراوه ک���ورد به پیالنێکى ک��وردس��ت��ان��ی��ان ک��ات��ێ��ک ک��ه شیرین له قه سرى )1639( له ساڵى هاوبه ش که ل��ۆزان به په یمانی وپاشان چووه بەڕێوه تێدا س��ه ره ک��ی ئینگلیزه کانی ده ره وه ێ��ک��ی به چوارپارچه وه ک��را کوردوکوردستان ب��وو به و به هه مووشێوه یه ک که بڕیاریاندا و له ناو ک��ورد گه لى رێبازێک هه مووجۆره پیالنه ئه م ده بینین ئێستاش هه ربۆیه ببه ن. هاوبه شه هه ر به رده وامه . دیسان له رۆژئاواى کوردستان ده وڵه تى سوریا به هه موو جۆرێک گه لى کوردى چه وساندۆته وه ، به اڵم ده بینین پێشکه وتووه ؛ گ��ه ل تێکۆشانى له به رئه وه ى ئێستا ده وڵه ت توشى ناڕه زاى گه ل هاتووه و ناتوانێت به م شێوازه به رده وامى به خۆى بدات. کوردیش هێزى و ئیراده له هه مانکاتیشدا پارتێکی ک��ه ب��ه پ��ێ��ش��ه ن��گ��ای��ه ت��ى)پ��ه ی��ه ده ( خۆى خه باتى ورده ورده ک��وردی��ه سیاسی به ره و پێشده بات. له رۆژهه اڵتى کوردستانیش به هه مان شێوه ده وڵه تى ئێران به گرتن و لێدان

و له سێداره دان ده یه وێ گه لى کورد چاوترسێن بکات بۆیه ده بینین هه رى دواىی به پیالنێکى هاوبه شى نێوان ده وڵه تانى رۆژئاوا و تورکیا و ئێران و ئێراق و ناوچه هه رێمیه کان ده یانه وێ ڕه گى تێکۆشانى گه لى کورد له رۆژهه اڵتى به گشتى ناوه راست و خۆرهه اڵتى کوردستان له ناو ببه ن و به به شدارى باشوورى کوردستان و حکومه تى هه رێم ئه م پیالنه پێکهاتووه که له ئه ساسدا داگیرکردنى باشوورى کوردستان خ��ۆی��ه ت��ى و ن���او ب��ردن��ى ئ��ه وده س��ک��ه وت��ان��ه ى ئامانجیانه . ئ��اواب��وون��ه شه هیدان به خوێنى بۆیه پێویسته هه رتاکێکى کورد ئه وه بزانێت ئیراده کردنى ب��ێ دوژم��ن��ان سیاسه تى ک��ه له هه رچوارپارچه ى ک��ورده تاکێکى هه موو ئێمه پێویسته ئ��ه م��ه ل��ه ب��ه ر ک��وردس��ت��ان. دوژمنان سیاسه تى ک��ورد تاکێکی وه ک به رۆحێکى له به رامبه ریدا و تێبگه ین باش ن���ه ت���ه وه ی���ى و ن��ی��ش��ت��م��ان��ى خ���ۆ ب��ه رپ��رس��ی��ار ئێستا که قۆناغه ى ل��ه م به تایبه ت بزانین دیارى ئێمه دوارۆژى چونکه له پێشماندایه ؛ زۆر ئێستا ئه وه ى که به تایبه تیش و ده کات پێویسته بۆ ئێمه ى گه لى کورد له هه ر چوار

دژمن پیالنى پارچه ى کوردستان که بتوانین پوچه ڵ بکه ینه وه ئه ویش به ستنى کۆنفرانسى نه ته وه یى کۆنفرانسى به هه ربۆیه نه ته وه یه . رۆح��ێ��ک��ى ن���ه ت���ه وه ى ل��ه ه��ه رچ��وار پ��ارچ��ه ى ئامانجى بۆیه ده ب��ێ��ت. دروس��ت کوردستان رۆحه ئ��ه م که ئ��ه وه ی��ه دوژمنیش س��ه ره ک��ى نه ته وه یه دروست نه بێت، چونکه کۆنفرانسی نه ته وه یی ستراتیجى نه ته وه ى کورد له هه رچوار ب��ه ش��ه ک��ه ی ک��وردس��ت��ان دی���اری ده ک���ات و هه ر ئێرانیش داگیرکه رى رژێمى ئامانجى گه لى ده زانێت چونکه مه به سته یه ، ئه م بۆ ئیدى کوردستان به شه کانى له هه موو کورد نه که ونه بتوانن که ئاستێک گه یشتونه ته خزمه ت به رژه وه ندى ئه وان. ئیدى کاتی ئه وه یه کورد بانگى ئه وه له دوژمن و هه موو جیهان نه ته وه یه کى هه ر وه کو ئێمه ش وبڵێن بکه ن زمان و مێژوو کۆنترین خ��اوه ن جیهانه ئه م و که لتوور و خاکین. بۆیه مافى ئه وه مان هه یه هه تا دوایی خاوه ندارى له خاکى خۆمان بکه ین و به ئه رکى سه رشانى خۆشمان ده زانین به ده ست خۆمان گه لى مافه کانى هه تا و

نه خه ین کۆڵ ناده ین و دانانیشین.

کـــــورد‌لــــــه‌م‌قۆناخه‌ی‌ئێستای‌کوردستاندا

Page 36: Govari ROJIWELAT Jimare 9

[email protected] | 2011/8/20 | 9 وتار~ | ژماره

)1984( ل��ه س��اڵ��ی ئ��ه م��ڕۆ پێش )27(س����اڵ له )8/15( له چیاکانی باکوری کوردستان له هه ر دوو هه رێمی بۆتان و بادینان شه ڕی چه کداری یه که مین ب��ه س��ه رک��ه وت��ن��ی پ��ێ��ک��رد، ده س��ت��ی چاالکی له ناوچه ی ئه روه ، ئیتر بانگێکی نوێ ئه وکات تا کوردستاندرا. باکوری له شۆڕشی شۆڕشی باکوری کوردستان شه ڕی چه کداری تاقی نه کربووه وه ، چونکه که س باوه ڕی نه بوو ناتۆ هاوپه یمانی تورکی ده وڵه تی له به رامبه ر شه ڕی چه کداری به ڕێوه ببات، بۆیه ئه وکاتیش په که که ده یانگووت به خۆباوه ڕنه بوون ئه وانه ی شه ڕی له ناوبردنی خۆی ده کات، به اڵم له راستیدا ئ��ه گ��ه ر ئ��ه وک��ات هه تا زووت��ری��ش ب��زووت��ن��ه وه ی ئازادیخوازی کوردستان له باکور ده ستی به شه ڕ نه کردبوایه له ناو ده چوو یان ده بووه رێکخراوێکی په نابه ر له لوبنان، چونکه دوای کوده تای )12(ده ستگیرکردنی و له ساڵی)1980( ئه یلول ێ رێکخستنه ئه و ئه ندامانی و کادیر به هه زاران به هه ڵوێستی ده ت���وان���را ئینجا ش��ۆڕش��گ��ێ��ڕه ، بدرێته وه ، قۆناخه ئ��ه و وه اڵم��ی شۆڕشگێڕی ب��ۆ ئ��ه م��ه ش وه اڵم���دان���ه وه ی ی��ه ک��ه م له کونجی زی��ن��دان��ی به تایبه تیش ه���ات زی��ن��دان��ه ک��ان��ه وه له وێ پێشکه وتووانه ی کادیره ئه و دیاربه کر، شۆڕشی ک��ه سه لماندیان به چاالکیه کانیان کوردستان له که سایه تی ئه واندا به رده وامه ، بۆیه و خه یری و که مال مه زلوم، وه ک ناوه کانی به رخودان نمونه ی بوونه ئ��ه وان وه ک ده یانی ده ک��رد پێویستی بنه مایه ئ��ه و له سه ر ژی��ان��ه . ده رفه تی ش��اره ک��ان له بدرێنه ، وه اڵم ل���ه ده ره وه ئه ویش هه بوو رێگاێک نه مابوو، وه اڵمدانه وه

شاخه کانی کوردستان بوو.و پالو راپه ڕینه کانی تێکشکانی ل��ه دوای��ی باکوری به سه ر باڵی بێده نگی ئیدی دێرسیم واڵت کشاندبوو، ژمارێکی که م له کورده کانی س����ه ر س���ن���وری ب���اش���وور چ���ووب���وون���ه ری���زی بزووتنه وه ی بارزانی وه کوتر بێده نگ بوو. بۆیه ده ره وه ی له الیه کیتریش سه ختبوو ل��ه الی��ه ک کورد بۆ تر ده رفه تێکی چ��ه ک��داری ش��ه ڕی نه مابوو تاکو گوزارشتی پێ له خۆبکات. بۆیه کۆمه ڵێک خۆی له گه ڵ بوێره هه نگاوه ئه م

ده سکه وتی به ده ستهێنا. بێگومان زۆر قسه و نوسین سه باره ت به شه ڕی رێبه رایه تی په که که کراوه ، خودی چه کداری پ��ه ک��ه ک��ه ش زی��ات��ری��ن ق��س��ه ی ل��ه س��ه ر ک���ردوه ، چونکه خۆی ئافرێنه ری ئه و قه ڵه مبازیه ، بۆیه دووباره پێناسه ی ره وایه تی ئه م شه ڕه ناکه مه وه ، له به ر ئه وه ی شه ڕی پاراستنی گه لێکه ، له وانه یه

ئه گه ر ئه و شه ڕه نه بووایه ئه مڕۆ شتێک به ناوی کورد له کورستان مانه وه ی سه ختبووایه ، چونکه نه بووایه سه دام هه ڵه کانی ئه گه ر له باشووریش به ڕێوه ده چوو له شه ڕدا شێوازه ی به و زه حمه تبوو ب���ه رده وام ل��ه ب��ه رئ��ه وه ده ستبکه وێت. شتێکمان له شه ڕی ده رخ��س��ت��ن ئه نجام و ک��ردن شیکار به درێژایی )27( ساڵه په که که گه ریالی که

به ڕێوه ی ده بات جێگای تێڕامانه .ئه گه ر له سه ره تاوه الیه نی فکری و ئایدئۆلۆژی و ئیراده یه کی به تین نه بوایه ، مه حاڵ بوو بتوانرێت شه ڕ ده ستپێبکات، بۆیه له ده ستپێکردنی شه ڕدا ئه گه ر دواتر دیاریکه ره ، ئۆجه الن به ڕێز رۆڵی عگید"مه عسوم فه رمانده وه ک که سایه تی له شێوازی رزگارکردن خۆ نه بووایه قۆرقماز" شه ڕی کالسیکی کورد سه ختبوو، بۆیه رۆڵی بنه ماکانی له چه سپاندنی عگید ف��ه رم��ان��ده دیاریکه ره . له کوردستاندا گه ریالیه تی شه ڕی ئ��ه وان��ه ی ه��ه م��وو رۆڵ���ی ن��ات��وان��رێ��ت هه ڵبه ته چونکه له بیربکه ین، ک����ردووه گیانیانفیدا له هه رچوارپارچه ی قاره مان که سی به هه زاران گیانیان گ��ه ری��الدا ل��ه ئ��ه رت��ه ش��ی ک��وردس��ت��ان

به ختکرد.ئ����ه گ����ه ر ل���ه م���ه ی���دان���ی گ����ه ری����الی����دا چ��ه ن��د ده ستکه وتێک باس بکه ین، ئه ویش دروستبوونی ئه رته شێک له ژنان، ئه و ژنه ی که س به هیچی ن���ه ده ژم���ارد و ه��ی��چ ب��ه ش��داری��ه ک��ی ئ��ه وت��ۆی نه ته نها ئه مجاره نه بوو، تردا له بزووتنه وه کانی بووه خاوه ن رۆڵ ، به ڵکو بووه خاوه ن ئه رته شێکی و گه ریال ه���ه زاران خ��اوه ن و به خۆیی تایبه ت به ئیراده و تواناکاریه کانی ده زانێت شه ڕبکات و به ڕێوه شبچێت، له الیه کیتر ئه رته شێک له هێزی تایبه ت و بتوانێت گه وره ترین چاالکی گیانبازی بکات له ناو جه رگه ی دوژمن، شه هید زیالن بۆ

ئه مه گه وره ترین نمونه یه .هه مانکات له دوای ئه وه ی له باکوری کوردستان ل��ه ش��ه ڕدا ب����ه رزی ئاستێکی ب���ه ب���ه رده وام���ی له شه ڕی ت��ورک��ی��اش تێکشکانی ن��ی��ش��ان��داوه ، به هه مان به ڵگه یه . باشترین )2008( له زاپ ئاست ئافراندن و به ڕێوه بردنی هێزی پاراستنی ئه وه ی له گه ڵ ئه ویش رۆژهه اڵتی کوردستان، به هه مان رۆژه��ه اڵت، خاکی ناو رووچوونه ته توانیان راب��ردوو مانگی ناوه ڕاستی له شێوه ش شکۆدارترین داستان له ته مه نی قه ندیلدا تۆمار سه رچاوه که ی قه ندیل داستانه ی ئه و بکه ن، ده نگی ئ��ه وا و هه ڵده قووڵێ ئ��اب )15(ێ له تفه نگی عگید بوو، پێش )27( ساڵ، ده نگی گوله یه ی به و ئێمه بۆیه ده بیسترا. له قه ندیل به ر له )27( ساڵ له شاخه کانی باکور ته قێنرا،

ئه مڕۆ بۆته گه ره نتی پاراستنی کوردستان.

‌)15(ی‌ئاب‌بووه‌‌گه‌ره‌نتی‌پاراستنی‌کوردستانسیپان خالید

Page 37: Govari ROJIWELAT Jimare 9

35 ~ | [email protected] | 2011/8/20 | 9 ژماره وتار

)1984( ل��ه س��اڵ��ی ئ��ه م��ڕۆ پێش )27(س����اڵ له )8/15( له چیاکانی باکوری کوردستان له هه ر دوو هه رێمی بۆتان و بادینان شه ڕی چه کداری یه که مین ب��ه س��ه رک��ه وت��ن��ی پ��ێ��ک��رد، ده س��ت��ی چاالکی له ناوچه ی ئه روه ، ئیتر بانگێکی نوێ ئه وکات تا باکوری کوردستاندرا. له شۆڕشی شۆڕشی باکوری کوردستان شه ڕی چه کداری ب���اوه ڕی ن��ه ک��رب��ووه وه ، چونکه ک��ه س ت��اق��ی هاوپه یمانی تورکی ده وڵه تی له به رامبه ر نه بوو بۆیه ببات، ب��ه ڕێ��وه چ��ه ک��داری ش��ه ڕی ناتۆ ئه وکاتیش ئه وانه ی به خۆباوه ڕنه بوون ده یانگووت ده ک��ات، خ��ۆی له ناوبردنی ش��ه ڕی په که که به اڵم له راستیدا ئه گه ر ئه وکات هه تا زووتریش له باکور کوردستان ئازادیخوازی بزووتنه وه ی ده ستی به شه ڕ نه کردبوایه له ناو ده چوو یان ده بووه دوای چونکه له لوبنان، په نابه ر رێکخراوێکی و له ساڵی)1980( ئه یلول )12(ێ کوده تای ئه ندامانی و به هه زاران کادیر ده ستگیرکردنی ده ت��وان��را ئینجا شۆڕشگێڕه ، رێکخستنه ئ��ه و به هه ڵوێستی شۆڕشگێڕی وه اڵمی ئه و قۆناخه ب��درێ��ت��ه وه ، ب��ۆ ئ��ه م��ه ش وه اڵم���دان���ه وه ی یه که م به تایبه تیش ه��ات زی��ن��دان��ه ک��ان��ه وه له کونجی زیندانی دیاربه کر، ئه و کادیره پێشکه وتووانه ی له وێ به چاالکیه کانیان سه لماندیان که شۆڕشی کوردستان له که سایه تی ئه واندا به رده وامه ، بۆیه و خه یری و که مال مه زلوم، وه ک ناوه کانی به رخودان نمونه ی بوونه ئ��ه وان وه ک ده یانی ده ک��رد پێویستی بنه مایه ئ��ه و له سه ر ژی��ان��ه . ده رفه تی شاره کان له بدرێنه ، وه اڵم ل���ه ده ره وه ئه ویش هه بوو رێگاێک نه مابوو، وه اڵمدانه وه

شاخه کانی کوردستان بوو.و پالو راپه ڕینه کانی تێکشکانی ل��ه دوای��ی باکوری به سه ر باڵی بێده نگی ئیدی دێرسیم واڵت کشاندبوو، ژمارێکی که م له کورده کانی س����ه ر س���ن���وری ب���اش���وور چ���ووب���وون���ه ری���زی بزووتنه وه ی بارزانی وه کوتر بێده نگ بوو. بۆیه ده ره وه ی له الیه کیتریش سه ختبوو ل��ه الی��ه ک کورد بۆ تر ده رفه تێکی چ��ه ک��داری ش��ه ڕی نه مابوو تاکو گوزارشتی پێ له خۆبکات. بۆیه کۆمه ڵێک خۆی له گه ڵ بوێره هه نگاوه ئه م

ده سکه وتی به ده ستهێنا. بێگومان زۆر قسه و نوسین سه باره ت به شه ڕی چه کداری په که که کراوه ، خودی رێبه رایه تی پ��ه ک��ه ک��ه ش زی��ات��ری��ن ق��س��ه ی ل��ه س��ه ر ک���ردوه ، چونکه خۆی ئافرێنه ری ئه و قه ڵه مبازیه ، بۆیه دووباره پێناسه ی ره وایه تی ئه م شه ڕه ناکه مه وه ، له به ر ئه وه ی شه ڕی پاراستنی گه لێکه ، له وانه یه

ئه گه ر ئه و شه ڕه نه بووایه ئه مڕۆ شتێک به ناوی کورد له کورستان مانه وه ی سه ختبووایه ، چونکه نه بووایه سه دام هه ڵه کانی ئه گه ر له باشووریش به ڕێوه ده چوو له شه ڕدا به و شێوازه ی زه حمه تبوو ب���ه رده وام ل��ه ب��ه رئ��ه وه ده ستبکه وێت. شتێکمان له شه ڕی ده رخستن ئه نجام و ک��ردن شیکار گه ریالی که په که که به درێژایی )27( ساڵه

به ڕێوه ی ده بات جێگای تێڕامانه .ئه گه ر له سه ره تاوه الیه نی فکری و ئایدئۆلۆژی و ئیراده یه کی به تین نه بوایه ، مه حاڵ بوو بتوانرێت شه ڕ ده ستپێبکات، بۆیه له ده ستپێکردنی شه ڕدا ئه گه ر دواتر دیاریکه ره ، ئۆجه الن به ڕێز رۆڵی عگید"مه عسوم فه رمانده وه ک که سایه تی له شێوازی رزگارکردن خۆ نه بووایه قۆرقماز" شه ڕی کالسیکی کورد سه ختبوو، بۆیه رۆڵی بنه ماکانی له چه سپاندنی عگید ف��ه رم��ان��ده دیاریکه ره . له کوردستاندا گه ریالیه تی شه ڕی ئ��ه وان��ه ی ه��ه م��وو رۆڵ���ی ن��ات��وان��رێ��ت هه ڵبه ته چونکه له بیربکه ین، ک����ردووه گیانیانفیدا له هه رچوارپارچه ی قاره مان که سی به هه زاران گیانیان گ��ه ری��الدا ل��ه ئ��ه رت��ه ش��ی ک��وردس��ت��ان

به ختکرد.ئ����ه گ����ه ر ل���ه م���ه ی���دان���ی گ����ه ری����الی����دا چ��ه ن��د ده ستکه وتێک باس بکه ین، ئه ویش دروستبوونی ئه رته شێک له ژنان، ئه و ژنه ی که س به هیچی ئ��ه وت��ۆی ب��ه ش��داری��ه ک��ی ن���ه ده ژم���ارد و هیچ نه ته نها ئه مجاره نه بوو، تردا له بزووتنه وه کانی بووه خاوه ن رۆڵ ، به ڵکو بووه خاوه ن ئه رته شێکی و گه ریال ه���ه زاران خ��اوه ن و به خۆیی تایبه ت شه ڕبکات ده زانێت تواناکاریه کانی و به ئیراده له ئه رته شێک له الیه کیتر به ڕێوه شبچێت، و چاالکی گه وره ترین بتوانێت و تایبه ت هێزی دوژم���ن، ج��ه رگ��ه ی ل��ه ن��او ب��ک��ات گیانبازی

شه هید زیالن بۆ ئه مه گه وره ترین نمونه یه .هه مانکات له دوای ئه وه ی له باکوری کوردستان ل��ه ش��ه ڕدا ب����ه رزی ئاستێکی ب���ه ب���ه رده وام���ی له شه ڕی تورکیاش تێکشکانی نیشانداوه ، به هه مان به ڵگه یه . باشترین له )2008( زاپ ئاست ئافراندن و به ڕێوه بردنی هێزی پاراستنی رۆژهه اڵتی کوردستان، ئه ویش له گه ڵ ئه وه ی به هه مان رۆژه��ه اڵت، خاکی ناو رووچوونه ته توانیان راب��ردوو ناوه ڕاستی مانگی له شێوه ش شکۆدارترین داستان له ته مه نی قه ندیلدا تۆمار سه رچاوه که ی قه ندیل داستانه ی ئه و بکه ن، ده نگی ئ��ه وا و هه ڵده قووڵێ ئاب )15(ێ له تفه نگی عگید بوو، پێش )27( ساڵ، ده نگی گوله یه ی به و ئێمه بۆیه ده بیسترا. له قه ندیل به ر له )27( ساڵ له شاخه کانی باکور ته قێنرا،

ئه مڕۆ بۆته گه ره نتی پاراستنی کوردستان.

فه‌رمانده‌یه‌کی‌هه‌میشه‌‌زیندوو،‌گولله‌یەکی‌ئاگرینروناهی مه ریوان

Page 38: Govari ROJIWELAT Jimare 9

[email protected] | 2011/8/20 | 9 وتار~ | ژماره

ئه گه ر ئاوه ڕێک له مێژوی خه بات و تێکۆشانی به رچاوده که وێت ئه وه مان بده ینه وه ک��ورد گه لی و به رخۆدان و شۆڕش هاوته ریبی هه میشه که سه رکه وتنه کان، پیالنگێڕی دوژمنان و په رته وازه یی کورد و شکست و تراژیدیا بونیان هه بووه ، ئه وه ی جێگه ی ڕه خنه و هه ڵوه سته له سه رکردنه ئه وه یه که له و سه دان ساڵه ی رابردوودا که پڕ له هه ورازو نشێوه هیچ ئه زمونێک وه رنه گیراوه ، له کاتێکدا رێگه ی سه رکه وتن به سه ر شکسته کاندا و پوچه ڵکردنه وه ی پیالنگێڕییه کان وه ک رۆژی رووناک له به چاوه ، بووه له مپه ر و به ربه ست ئ��ه وه ی ب���ه رده وام ب��ه اڵم بۆ راست و دروس��ت له پێش گرتنه به ری رێگای یه کجاری، سه رکه وتنی و ئامانج به گه یشتن به رژه وه ندییه که بووه تایبه ت به رژه وه ندی ته نها

گشتییه کانی کردووه به قوربانی.

به ڕاستی جێگه ی سه رسوڕمانه ! ئایا بۆ ده بێت له م نیشتمانه ی ئێمه دا هه رده م مێژوو دوباره بکرێته وه ؟! تاقیکردنه وه یه کی ل��ه ب��ه رده م کوردستان ئێستا دیکه ی مێژوویی زۆر گرنگ و هه ستیار دایه ، سه رجه م بۆ پێش هاتۆته زێرین هه لوده رفه تێکی گه لی کورد له کوردستانی مه زندا، هه روه کو چۆن گۆڕانی جیهان نه خشه ی راب���ردوودا ل��ه س��ه ده ی به مافه له مافخوراوان به شێک و به سه رداهات ڕه واکانی خۆیان گه یشتن، هاوکات داگیرکاری نێوده وڵه تیش به شێوازه که ی رابردوو کوتایی پێهات، ئیستاش به شێوازێکی دیکه جیهان له گۆڕانکاریدایه ب��ه ت��ای��ب��ه ت��ی رۆژه����ه اڵت����ی ن���اوی���ن ل����ه ب����ه رده م هه ره سهێنانی کاتی و نوێدایه گۆڕانکاریه کی بته کانی سته مکارییه ، بێگومان گه لی کوریش ئه گه ر به رده که وێت ئه و گۆڕانکارییه ی پشکی بکات، له رووداوه کان پێشوازی به ئاماده کارییه وه ده خات، به ده ست ئه رێنی)پۆزه تیف( ئه نجامێکی ئه گه ر هه روه کو رابردوو به په رته وازه یی و تێروانینی تایبه ت ب��ه رژه وه ن��دی له به رچاوگرتنی و جیاواز مامه ڵه له گه ڵ پێشهاته کاندا بکات؛ ئاشکرایه که م���ێ���ژوو ب���ه س���ه رخ���ۆی���دا دووب�������اره ده ک����ات����ه وه و ئ���ه ن���ج���ام���ه ک���ه ش���ی ه�����������ه روه ک راب���������ردوو وادا له کاتێکی ده ب��ێ��ت، ن��ه رێ��ن��ی)ن��ه گ��ه ت��ی��ف( و ن��ێ��وده ول��ه ت��ی ئیمپرالیزمی ک��ردن��ی مه حکوم نه یارانی و دوژمنان و داگیرکه رانی کوردستان کورد جگه له بۆڵه بۆڵێکی بێ به ها و کوتانی ئاسنی سارد هیچی دیکه نییه ، جونکه له ده ستدانی ب��ه رژه وه ن��دی خاتری بۆ و به ئه نقه ست ده رف���ه ت تایبه ت هیچی له خیانه تی مه زن که متر نییه ، ئه و ه��ه ل��وده رف��ه ت��ه ی ک��ه دێ��ت��ه پ��ێ��ش چ��اره ن��ووس��ی نه ته وه یه کی به خۆیه وه په یوه ست کردووه که ته نها ل��ه م��ێ��ژووی ه��اوچ��ه رخ��دا ده ی���ان س��اڵ��ه قوربانی ئه بخشێت بۆ ئازادی و سه ربه خۆیی و له به رامبه ر ه��ه م��وو س��ت��ه م و ت����اوان و ن��ه ه��ام��ه ت��ی و م��اڵ خۆی ه��ه ب��وون��ی و ب��ووه خ��ۆڕاگ��ر وێرانییه کدا رووداوان��ه ی ئه و نییه ل��ه وه دا گومان پاراستووه ، هه رگیز له رابردوودا هاتووه کورددا به سه رگه لی له بارودۆخی ب��ه ده ر نه بووه ، به رپرسیار لێی گه ل سه ره کی به رپرسیاری نێوده وڵه تی و هه رێمی خ���ودی س��ه رک��رده و ب��ەڕێ��وه ب��ه ران��ی ش���ۆڕش و سه رهه ڵدانه کانی کوردستان بوون، خاڵی سه ره کی به رپرسیارییه که ش ئه وه یه که سه رکرده کانی کورد هه میشه ب��ه و ق����ه ده ره رازی��ب��ون��ه ک��ه دوژم��ن��ان ڕاب��ردوودا ساڵی له سه د سه پاندویانه ، به سه ریاندا کوردستان داب��ه ش��ک��ردن��ی ل����ه دوای به تایبه تی به سه رچوار ده وڵه تدا زۆرترین شۆڕش و سه رهه ڵدان له پێناوی ئازادی و مافه ره واکانی گه لدا به رپابووه . کوردستاندا، له هه رچواربه شه داگیرکراوه که ی

به اڵم هیچکاتێک بیرله وه نه کراوه ته وه یان کاری بۆنه کراوه له چوارچێوه ی رێکخراوێکی نه ته وه ییدا به بیروڕا جیاوازه کانیانه وه کۆبنه وه و به ڵێن بده ن که هه موو له پێش کورد نه ته وه ی به رژه وه ندییه کانی ب��ه رژه وه ن��دی��ی��ه ک��ی ت���ره وه ل��ه ب��ه رچ��اوب��گ��ی��ردرێ��ت. به درێژایی مێژوو ئه وه خاڵی الوازی شۆڕشه کانی کورد بووه و دوژمنانیش هه میشه ئه وخاڵه الوازه یان خۆیان سه رکه وتنی له وێوه و گرتووه له به رچاو له پیالنه کانیاندا مه سۆگه ر کردووه ، الی هه موو ک��ه س ئ��اش��ک��رای��ه ئ��ه وچ��وار ده وڵ���ه ت���ه ی خاکی کوردستان به سه ریاندا دابه شکراوه به رده وام ناکۆکی له نێوانیاندا هه بووه ، به اڵم سه باره ت به دۆزی کورد خاوه نی یه ک تێڕوانینن. هه رکاتێک ده رکیان به کوردستان ئازادیخوازی شۆڕشی کردبێت ئه وه ل��ه ه��ه رب��ه ش��ێ��ک��ی داگ���ی���رک���راودا ب��ه ئ��اراس��ت��ه ی و وه الن��اوه ناکۆکی خۆیان ده ڕوات سه رکه وتندا هاوکارو پشتیوانی یه کتر بوون له پێناوی ئه وه ی ن��ه گ��ات، خ��ۆی ئامانجی و ب��ه خ��واس��ت ک���ورد ئه و نێوان له هاوپه یمانی نمونه ده ی��ان هه رچه نده ده کرێت، به دی کورد بۆدژایه تیکردنی واڵتانه به خۆش ک��ورد شۆڕشه کانی هه میشه که چی باوه ڕیه وه یه ک له و ده وڵه تانه یان به دوژمن زانیبێت بێ زان��ی��وه ، خۆیان به دۆستی دیکه یان ئه وانی ئ����ه وه ی ده رک ب���ه وه ب��ک��ه ن ک��ه ه��ی��چ ی��ه ک له وواڵتانه ی کوردستانیان داگیرکردووه جیاوازی به شێوه یه ک ئه گه ر و ناکه ن ک���ورددا له نێوان بۆ ته نها بکه ن ک���وردی الیه نێکی ه��اوک��اری یان بخوازن هه رکاتێکیش و خۆیانه به رژه وه ندی له به رامبه ر ده هێنن ب��ه ک��اری مقاشێک وه ک��و واڵتی له گه ڵ یاخود ک��ورد دیکه ی الیه نێکی له و ده ک���ه ن، پێوه سیاسی مامه ڵه ی دراوس���ێ بواره شدا نموونه مان زۆره که هه ریه ک له تورکیا و ک��ورده وه به چاره نووسی گه مه یان ئێراق و ئێران کردووه و کوردیان له به رامبه ر کورد به کارهێناوه ، پێکرا ئاماژه ی روداوان���ه ی ئه و به بیرهێنانه وه ی گرێدراوی ئه م قۆناغه ی ئه مڕۆیه ؛ ئێستا گه لی کورد دوورێیانێکی له پێشدایه یان ده بێت خۆی گیرۆده ی قه ده ر بکات وه ک رابردوو هه ربه شێکی و تایبه ت ب��ه رژه وه ن��دی پارچه کراو کوردستانی حزبایه تی پارچه گه رێتی له به رچاوبگرێت، یان بۆ ی��ه ک��ه م��ج��ار ل��ه م��ێ��ژوی خ��وی��دا رێ��گ��ه ی دووه م ده سکه وته کاتییه کان ده ستبه رداری و بگرێته به ر ن���ه ت���ه وه ی ک��ورد ب����ه رژه وه ن����دی گشتی ب��ێ��ت و جیاوه زه کانیه وه به هه موبیروڕا و له به رچاوبگرێت له ژێر چه ترێکی نه ته وه یدا کۆبێته وه و ده ستبه رداری واڵتان بێت و به پشت و په نای گه ل و ته بایی و سه رکه وتن رێ��ی الیه نه کان سه رجه م یه کڕیزی بگرێته به ر. ئێستا هه رچواربه شه که ی کوردستان به

ئه‌گه‌ر‌خاوه‌ندارێتی‌له‌‌چیایه‌ک‌نه‌کــــــرێت‌ده‌وڵـــه‌ت‌چۆن‌ده‌پارێزرێت؟!

كوردۆ شواني

ئایا قسه ی سه ربه خۆیی ده وڵه تی کوردستان، ته نیا له سه ر باشوری

کوردستانه و به نیازین سێ پارێزگا بکه ین به ده وڵه تی سه ربه خۆ؟

ئه گه رمه به ست له سێ پارێزگاکه بێت که ئێستا شێوه سه ربه خۆییه کی

هه یه و ته نها یه ک له ده ی پارێزگاکانی کوردستانه

ئه وه نه ک نابێت به ده وڵه ت؛ به ڵکو ده وڵه تۆکه ش نییه

Page 39: Govari ROJIWELAT Jimare 9

37 ~ | [email protected] | 2011/8/20 | 9 ژماره وتار

ئه‌گه‌ر‌خاوه‌ندارێتی‌له‌‌چیایه‌ک‌نه‌کــــــرێت‌ده‌وڵـــه‌ت‌چۆن‌ده‌پارێزرێت؟!پ��ێ��واژۆی��ه ک��ی ه��ه س��ت��ی��اردا ت��ێ��ده پ��ه ڕن ئ��ه گ��ه ری سه رکه وتن زۆر نزیکه ، هه رچه نده پیالنی دوژمنانیش زۆر به چڕوپڕی کاری بۆ ده کرێت، هه روه ک چۆن س��ه رب��اش��وری داگ��ی��رک��اری و سته مکار رژێ��م��ی هاوشێوه که ی ئێستاش هینا؛ هه ره سی کوردستان رۆژئ���اوی داگ��ی��رک��اری و سوریایه به عسی ک��ه کوردستانه له په له قاژه ی مه رگدایه و هه ره سهێنان و داروخانی نزیکه ، له باکوری کوردستانیش سه ره ڕای دڕن��ده ی��ی ده س��ه اڵت��داران��ی ت���ورک گ��ه ل��ی ک��ورد سه رکه وتنی چاوه روانی که ئاستێک گه یشتووه ئه و یه که می هه نگاوی لێده کرێت، زۆرمه زنی سه رکه وتنه ش له ناوه ڕاستی مانگی حه وتدا نرا و خۆبه ڕێوه به ری دیموکراتی راگه یاندرا گه لی پێشوازییان به خۆپیشاندانی جه ماوه ری کوردیش ده مێنێته وه ئ��ه وه ی ک��رد، مێژوییه ب��ڕی��اره ل��ه و و ده سه اڵتدار هه ڵبه ته رۆژهه اڵتی کوردستانه ؛ داگیرکاری ئه و به شه ی کوردستان که رژێمی ک���ۆم���اری ئ��ی��س��الم��ی ئ��ێ��ران��ه ل��ه ژێ��رف��ش��ار و گه مارۆی نێوده وڵه تیدایه ، له هه مانکاتدا شۆڕش فه لسه فه یه کی و فکر به کورد به رخۆدانی و و خه بات له شێوازی وه رگرتن به ئه زمون نوێوه گه یشتووه ک��وردس��ت��ان ب��اک��وری تێکۆشانی به ئاستێکی زۆرباش و به رده وامیش له گه شه سه ندن دایه ، هه موو ئه م روداو و پێشهاتانه ده مانگه یه نێت کورد زێ��ده ت��ر له هه رکات که ئه نجامه ی ب��ه و پێویستی به یه کڕیزی و ته بایی و هاوهه ڵوێستی گه یشتن و ده سکه وته کان پاراستنی بۆ هه یه به ئامانجی سه ره کی که بۆ ئه م سه رده مه ئازادی بیروڕاو مافی نه ته وه یی و فه رهه نگی و سیاسی دیموکراتیانه . به شێوازێکی خۆبەڕێوه بردنه و ته واوی ئ��ه وه ی بۆ هه یه هیوایه ک هه رچه نده الیه نه سیاسیه کانی کوردستان له کۆنگره یه کی کورد گه لی له سه رچاره نووسی بڕیار نه ته وه یدا ئه وه یه نیگه رانییه جێگه ی ئه وه ی به اڵم بده ن، که تا ئێستا ئه و مژاره گرنگه نه له الیه ن پارت رێکخراوه کانی نه سیاسیه کانه وه رێکخراوه و کۆمه ڵگه ی مه ده نی نه رۆشنبیرانیشه وه نه کراوه به رۆژه ڤ و هیچ کارێکی جددی بۆ نه کراوه . الیه نانه ی ئه و سه رجه م بوو پێویست له کاتێکدا ئاماژه م پێکرد ئێستا له کاروخه باتدا بن بۆئه وه ی کۆنگره یه ئه و له گرنگی شه قام گشتی ڕای ئاگادار بکه نه وه و کۆده نگی خه ڵکی کوردستان له راستیدا ب��ک��ه ن. ئ��ام��اده مه به سته ئ��ه و ب��ۆ له گرنگی کوردستان هاواڵتیانی تێگه یاندنی زۆر پشتیوانیه کی و پشتگیری ئه و کۆنگره یه به هیز ده بێت بۆ سه رکه وتنی کۆنگره که ، ئه گه ر هۆکارێک و به هه ربیانو سیاسیه کان الیه نه به هه رحاڵ، گرتبێت ب��ه دور ئه رکه ل��ه و خۆیان ئه ی تۆ بڵێی رێکخراوه کانی کۆمه ڵی مه ده نی

یاخود به تایبه تی رۆشنبیران پاساویان چی بێت که به هیچ شێوه یه ک خۆیان نزیکی ئه و بابه ته له هه موو به ر رۆشنبیران له راستیدا ناکه نه وه ؟ و ده ک��ه ن مه ترسییه کان به ده رک که سێک به دی گونجاویش رێگه چاره ی له هه مانکاتدا ده که ن و رۆڵ و کاریگه ریشیان هه یه له به رۆژه ڤ ئاماژه پێویسته وخواسێکدا، باس هه ر کردنی به وه بکه ین که ئێستا چاوه ڕوانی ئه وه ده کرێت نه خشه خ��ۆی��دا ن��ه ت��ه وه ی��ی له کۆنگره ی ک��ورد بۆ گشتی ڕای چ��اوی پێش بخاته رێیه ک واڵتانی له گه ڵ کێشه کانی چاره سه رکردنی ن���ه ک���راوه و ک���اره ئ���ه و پ��ه ی��وه ن��دی��دار، هێشتا ده بێت، چ��ی و چ��ۆن ن��ازان��رێ��ت ئه نجامه که ی له هه ندێک ک��وردس��ت��ان ل��ه ب��اش��وری ک��ه چ��ی میدیاوه بابه تی ده وڵه تی سه ربه خۆی کوردستان ده ک��رێ��ت ب�����ه رۆژه ڤ و گ��ف��ت��وگ��ۆی ل��ه ب��اره وه ده کرێت، بێگومان ده وڵه تی سه ربه خۆ خواست و خ���ه ون���ی ه���ه م���وو ک���وردێ���ک���ه ، ئ��ه گ��ه رچ��ی بزانن، شاعیرانه ی به خه ونی سه رکرده کانیش ب���ه اڵم پ��رس��ی��اره ک��ه ئ��ه وه ی��ه ئ��ای��ا ک��ام ده وڵ��ه ت��ی ده کرێت باسی ده وڵه ته ی ئه و ئایا سه ربه خۆ؟ چ��ه ن��د ل���ه رووب���ه ری ج��وگ��راف��ی��ای ک��وردس��ت��ان له خۆده گرێت؟ ئایا له م کات و ساته دا ده رفه تی ئه وه هه یه هه رچواربه شه که ی کوردستان یه ک دامه زرێنین؟ سه ربه خۆ ده وڵه تێکی و بخه ینه وه یاخود قسه له سه ر باشوری کوردستانه و به نیازین سه ربه خۆ؟ ده وڵ��ه ت��ی ب��ه بکه ین پارێزگا س��ێ ئه گه رمه به ست له سێ پارێزگاکه بێت که ئێستا شێوه سه ربه خۆییه کی هه یه و ته نها یه ک له ده ی نابێت ن��ه ک ئ��ه وه کوردستانه پارێزگاکانی ئه گه ر نییه ، ده وڵه تۆکه ش به ڵکو ب��ه ده وڵ��ه ت؛ که راسته قینه یه ده وڵه تێکی بۆ گفتوگۆکه ش سه رجه م خاکی کوردستانی گه وره له خۆبگرێت ئه وه ش پێویسته له کۆنگره ی نه ته وه ییدا گفتگۆی له سه ربکرێت و به کۆده نگی بڕیاری بۆ بدرێت. ئاواته خوازی زیاتر هه رکه س له ب��ڕوای��ه دام له و ده وڵ��ت��ێ��ک��ی س��ه رب��ه خ��ۆی خ����اوه ن س�����ه روه ری و به اڵم کوردستانم، پێشکه وتوی و دیموکراسی ئه گه ر ته نها بۆ سێ پارێزگای باشوری کوردستان به به ده وڵه تبوون بێ دوودڵی بۆ راپرسی بکرێت نه خێر؛ واڵم ده ده مه وه . له کۆتایدا ده مه وێت ئاماژه به وه بکه م باشوری کوردستان بیست ساڵه نیمچه سه ربه خۆییه کی هه یه و له هه مانکاتدا به شێکیشه له الیه ن چه ندجار تائێستا ئایا ئێراق، له ده وڵه تی واڵتانی دراوسێوه سنوره کانی به زێنراوه وه و بێرێزی به سه روه ریه کانییه وه کراوه ؟ ئایا هیچ به ربه ستێک هه بووه و هه یه بۆ ئه وه ی رێگه له ده ستدرێژیه کانی دوژمنان بگێرێت؟ ئایا رازیکردنی دڵی دوژمنان و سه ربه خۆییه یان ب��ه رژه وه ن��دی��ه ک��ان��ی��ان پاراستنی

نوێترین و باشترین نییه ؟ بنده ستی و کۆیالیه تی و تۆپباران ب��ه رده وام له مانگێکه زیاتر نموونه که ده س��درێ��ژی��ه ک��ان��ی ئ��ێ��ران ب��ۆ ن��اوچ��ه س��ن��وری��ه ک��ان ئه و له به رامبه ر ئایا قه ندیل، چیای به تایبه تی ده ستدرێژیه و هه موو ده ستدرێژیه کانی رابردوو چی کراوه بۆ پاراستنی ئه م هه رێمه نیمچه سه ربه خۆیه ؟ ئێستا ئێران به ئاشکرا ئاماژه به وه ده کات که چیای قه ندیل خاڵی هه ستیار و گرنگی کورده و پێویسته ده ستی به سه ردا بگێرێت، ئایا چی واڵمێک هه یه ب��ۆ ئ��ه و ه��ه ڕه ش��ه ی��ه و چ��ی ئ��ام��اده ک��اری��ه ک بۆ رووبه رووبونه وه ی ئه و داگیرکاریه له الیه ن هێزه کانی ب��اش��وری ک��وردس��ت��ان��ه وه ب��ه دی��ده ک��رێ��ت؟! پێویسته خ��ۆم��ان ل���ه و راس��ت��ی��ه ب��ه ه��ه ڵ��دا ن��ه ب��ه ی��ن ئ��ه گ��ه ر هه رگیز ن��ه ک��رێ��ت ل��ه چ��ی��ای��ه ک خ��اوه ن��دارێ��ت��ی

ده وڵه تێک ناپارێزرێت.

ئێستا گه لی کورد دوورێیانێکی له

پێشدایه یان ده بێت خۆی گیرۆده ی قه ده ر بکات وه ک رابردوو، یان بۆ یه که مجار له مێژوی خویدا

رێگه ی دووه م که به رژه وه ندی گشتی نه ته وه ی کورده له به رچاوبگرێت و به هه موبیروڕا

جیاوه زه کانیه وه له ژێر چه ترێکی نه ته وه یدا

کۆبێته وه

Page 40: Govari ROJIWELAT Jimare 9

[email protected] | 2011/8/20 | 9 وتار~ | ژماره

ئیرانێ و تورکیا هێرشێن ک��و ده حاله کێ د بێ کوردستانێ سنورێن ل هه ڤپار بره نگه کى و و ل پێ هه ڤ هژمارا کوشتى ناوه ددوماند بریندارێن وان به ر ب زێده بونێ دچون، رایا گشتیا جیهانى وه ک کو بێژى ره وشه ک نورماله ل سه ر مژارێ د بێده نگیێ ده بون. یان لگورى راگهاندنیا ئامارێن شه ر و داخویانى تورکیا ئیران و رژێما ئارتێشا ده ردک��ه ت��ن. ئه ڤ د حاله کێ ده ی��ه کو و هاتى گ��ران راستى شکه ستنه کى کو ئیرانێ کشیانێ پاشده و خوه ته جاوزا دوم��ا ناڤبه را د رامایى، به ره به ره ده نگه کى الواز ژ رایا گشتى و جیهانى ده ردکه ڤه . لێ گه لو رژێما ئیرانێ لسه ر

چ باور و ئیراده داکه ته سه ر ڤێ هێرشێ؟وه زیرێ )داودوغ��ل��و( هه ڤدیتنا زانین تێت وه ک ده رڤا یێ تورکیێ ل ده سپێکا مه ها ته موزێ د گه ل رایه دارێن ئیرانێ، دژوارتر بونا شه ر و ئوپراسیونێن ئارتێشا تورک لسه ر سنورێن باکورێ کوردستانێ دانه پێ خوه . به رهه ڤ بونا سکرتێرێ گشتیێ ناتو )ئ��ه ن��درێ ف��وک��راس( و وه زی���رێ ده رڤ��ا یێ ئه مریکا )هیالرى کلینتون( د )15( ته موزێ ل تورکیێ و هه ڤدیتنێن وان د گه ل گول و ئه ردوغان روژه ڤ��ا هه ڤدیتنێن خوه داودوغلو کو بتایبه ت و دور ل زانیاریێن و ئیرانێ رای���ه دارێ���ن گ��ه ل د موشه کێن ل دژ گریال خستیه به رباس، ئه نجامێن روژه ک ب��ون کو ئیرانێ رژێما هێرشێن خ��وه پاش وێ هه ڤدیتنێ ئانکو ل )16( ته موزێ ب ره نگه کى به رفه ره ل سنورێن باشورێ کوردستانێ که تن روژه ڤێ، کو به لگه لسه ر هه بونا یێکینه ێن رژێما یێن ته ڤلى ت��ورک ئارتێشا یێن سه ربازى شاهدێ ئه م روژان دو پاشى ب��ون. خویا ئیرانێ هه ڤدیتنێن سه روکێ ئستیخباراتا ئه مریکا )سیا( ئارتێشا ئه رکانێ س��ه روک و داودوغلو گه ل د تورک )ئیشک کوشنار( ل تورکیێ دبن. بڤێ نرخاندنه ک هه ڤبه ش هێرشێن ڤ��ان و لێکدانێ ده ردکه ڤه کو روپه له کى نوو یێ ره شێ دیروکى جودایى ئه مریکا ژ بو ئیران و تورکیێ د روژهالتا

ناڤین ده رادخه به ر چاڤان.ئالیکاریێن ئیستخباراتى یێن ستراتژیک ژ ئالیێ ژى راس��ت راسته واک��ى ئیرانێ بو ژ ئه مریکا پێک نه هاتبه ب ناڤجیتیا تورکیا لهه ڤ هاتن. بێده نگیا ئه مریکا یا راگهاندنى و چاڤ نقاندنا وان لسه ر بویه ر و ده ربه یێن گرانێن کو دشه ر ده رژێما ئارتێشا پژاکێ شه رڤانێن به رهه نگاریا ژ ئیرانێ راستى وان هاتنى و مه خاتب گرتنا پارتیا پژاکێ ژێر ناڤێ تروریست ژ زار ده ڤێ راگهاندنیا ئه مریکا و ئه ڤ ترافیکێن دیپلوماتیکێن سیاسى یێن پێش وه خت، ب پشت راست کرنا ڤێ راستیێ باال مروڤ دده هنده ک سیاسه تێن ئه مریکا یێن ژ بو گه لێ کورد نه زێده مه جهول. ته ڤى ده وله تا

تورک د مژارا )پ ک ک( ده ده ستێ ئیران کو تاسێ، یێک دداک��ه ڤ��ه ژى ئه مریکایێ و مروڤ دکاره ڤێ نێزوکاتیا ژ ئالیێ ئه مریکا ب ئیرانێ ره چ راسته راست یان ڤه شارتى، به ریا هه ر تشتى شێوازه که دن یا به رده وامیا شه رێ ئه مریکا بێتر پاشى کو شه رێ ببینه . ئیرانێ لهه مبه رى ژ سى ساالن دبێ ئه نجام مایینه که ئه شکه ره یا ئالیێن ئه مریکا یا دنێڤبه را هه ر دو شه رێ سار ناڤین روژهالتا ل ئه مریکا ژبو ئیرو ئیرانێ، و ده م روله که هه ستیار دبینه کو ئوبامایێ خوه ش خوه بو ژ ڤیناله کێ میناک نوشان و ره ن��گ بو راست دنرخینه . بێ گومان د جیهانێ ده ژ هاتنا لهه مبه ر شوره ش و ته ڤگه رێن چه پ و قادا ئه مریکا گ��ه الن؛ یین ئازادیخوازی و کارکه ر خودی ئه زمونه که پر گرینگه ؛ وا کو لگوری وان ئه زمونان تو که سه ک نکاره بقاسى ئه مریکا د سینگێ شوره ش و ته ڤگه رێن مروڤاهى و خودى باور و پروفیشنال ده د وارێ پیالن و کونسبتێن ئانتى قالبێ د مروڤاهى ناڤێ ژێر هه لبه ت مروڤاهى میناک تیرورێ؛ لهه مبه ر شه رێ دیموکراسى؛ بروژا ژبو روژهالتا ناڤین هاتى پیالن کرن؛ خودى هێز و ب فه ند و فیل به . لێ ئه ڤ شه رێ سارێ دشبه وێ شێوازێ کو ره ئیرانێ ب ئه مریکا دوستاتییا سالێن پێش )1990( ێ یا دگه ل رژیما سه دام؛ شێوازه که تایبه تێ پوله تیکێن بریتانیا یا که ڤناره کو دبێژه )لهه ڤ بخه و ده ستهه الت به (کو ئیرو بره نگێن پێشکه فتى تر و تایبه ت، شێوازێن نه به ؛ ژى ک��ه س هه ستن. ددن گو ره ن��گ وێ ئه مریکا وه ک هێزا هه رى سه ره که یا ئه مپریالیزم و سه رمایه دار، ژ )پ ک ک( و بیردوزیا رێبه ر ئاپو و باورمه ندى و هێزا ب ڤه شارا شه رڤانێن وێ بباشی فێم کریه و ژ باندورێن وێ ل روژهالتا خ��وارن��ه . ژێ تیوریک گرانێن ده رب��ێ��ن ناڤین چماکو ژ سالێن هه شتییان و ڤرده وه ک زیهنیه ت راست و نه راسته به لکه یێن خوه پوله تیکێن ب لێ ب��ه رده وام؛ کومپلویه ک ب باندور ل دژبه رى ته ڤگه را )پ ک ک( دایه رێکخستن. هه ر ژ ئاڤکرنا ده ستهالته ک فه ودال و سه رمایه دار و ب خوه ڤه گرێدایى یا کوردى بگره هه یا رێکخستن ستاتویا وێ دناڤا یێ ناڤخوه یى ش��ه رێ کرنا کوردى و کومپلویێن ناڤنه ته وى و هه مو ره نگێن ئالیکاریێن ژ بو ئیمحا کرنا )پ ک پیالن و ک( و زیهنیه تا ئانتى سه رمایه داریا وێ، حه تا گرتن و لینج کرنا رێبه رتیا ڤێ ته ڤگه رێ و ژ دوورڤه په روه رده و رێبه رتى کرنا سیسته ما فاشیزما

تورک و) ئا ک پ ( و...ده رباسى یێک فیلته ر دبن کو ب هه مو هه مو مه جهولیه تا خوه ناڤێ سیاسه تێن ئه مریکا لسه ره . سیاسه تێن کو ب هه مو شێواز نه بته نێ د سینگێ پرانیا ڤان به لکو ل سینگێ )پ ک ک( ده ئه زمونێن خودیێ به رخوه دانان و شوره ش ره نگێ

شکه ستنێن بینگه هینه کو ده رڤایى )پ ک ک( وه که ئه زمون ژ دیروکا سه د سالێن بهورى دیتنه و دانه نرخاندن، کو ئیدى بیردوزیا رێبه رێ دیل گرتیێ گه لێ کورد ره نگ و شێواز و جیێ خوه نرخاندنێن وێ و ئه مریکا تایبه ت د چاڤێ یێ

ده هه یه .هه لبه ت کو د چاڤێ ماره که خوه ش ره نگ و خال یێ مینا )باراک حوسێن ئوباما( ده کو د قادا سیاسه تێن ئاڤاکرنا پروژه یا ره ش و بناڤ و بانگا پێشکه فتنێن لهه مبه ر ده مه زن ناڤینا روژهالتا فاشیزما و ئ��ه ت��وم��ى ووزه ی����ا وارێ د ئ��ی��ران��ێ ئیسالمى و یێن گه لێ کورد د وارێ زیهنیه تى خوه گرتنى، یێک و خوه سه رى و پوله تیک و لهه مبه رى دو هێز و الیه نێن قاده که هه ستیار د دبینه ، الواز ده ئیدولوژیکى دژبه رێن و جیاواز شکه ستن فیناال و هه ستیار پێڤاژویه که پێڤاژو لهه مبه رى ئه مریکا سیاسه تێن سه رکه فتنا یان روژه��الت��ا ناڤین تێت ن��رخ��ان��دن. ه��ه ر چ��اوا کو باشتر ده ئه مریکایێ دمێژیێ ک( )پ ک ژهه ر مێژیه که دن خوه دایه پێناسێ، سیاسه تێن پاشڤه روو و فاشیزما رژێما ئیسالمیا ئیرانێ ژى ژجڤاتا سنا و کوچکا سپى بێ پێناسه یه ک راست ده رباس نه بویه . هه لبه ت ژ جورێ سیاسه تێن کو به رهه مێن وێ ده رڤایى شێوازه ک ژ فهوشێ نینه کو د ئه نجام ده کونسبت و پیالن لسه ر کیسێ کوردان تێن مه شاندن. بێ گومان رژێما ئیرانێ ڤان ره نگێ دیتن و نێرین و هێرشێن خوه د مله کى ده ره ڤا ژ ده ستێ قریزێن حاکم لسه ر ده ستهالتا خوه دنرخینه و د مله کى دن ده وه ک لهه ڤکرنا ئه مریکا هه ڤکاریێن ت��ورک ب ده وله تا گه ل د ئاماده کاریا ئه نفورماسیون، و ت��ه وری��ک یێن پراواکسیونان د سینگێ یێک گرتنا گه لێ کورد ل نێز ده مه کى ل بریاره کو نه ته وى کونگرا و کو بێ دک��ه ، رێکخستن وه ره ، پێک هه ولێرێ

بزانبه بخوه بده ستێن خوه گورا خوه دده کوالن.!!هه لبه ت هێرشێن رژێما ئیرانێ ب وێ دووردانا کو ده رڤایى ته خمینا وان بو، ئه و ژ گومانه که چه وت دان هلپه کاندن. سه ره رایى وێ ژى ب خاپاندنا رایا گشتى ل ئیران و جیهانێ لسه ر مژارا ئه نجامێن هێرشێن وان، بته نێ دره وشه که خوه خاپاندنێ ده بته نێ نه قه ره یالن، برێز براستى کو گوتنا یه . یا خ��وه دلێدوانه کى کو بو هشک ته هدیده که ئیرانێ دانى ده هوشدارى م��ژارێ لسه ر تایبه ت کو ) واکى راستى جدیه تا شه رێ گریال وه رن، د شه ش مه هان ده ئه وێ نه کارن د سینگێ گریالیێن ته ڤگه را کورد ده به رخوه بدن ( به لکه ئه ڤ گوتن راستیه که دیروکى بو کو بته نێ دبه ئه مریکایا ژڤێ کێمه کێ ده واران دڤ��ان ئ��ه زم��ون خ��وه دى

راستیێ فێم کربه . ئاشتى و پاکى نیه ت ئه ڤه کو ئه ڤ راس��ت یا مژارا لسه ر بویینا رادیکال و ئیسرار و خ��وازى

هێرشێـــن‌داگیرکـــارى‌لـــســـه‌ر‌کـــونگـــرا‌نـــه‌تــــــــــه‌وى‌به‌ر‌ب‌ره‌ش‌پروژا‌روژهالتا‌ناڤینا‌مه‌زنزەردەشت دهۆک

Page 41: Govari ROJIWELAT Jimare 9

39 ~ | [email protected] | 2011/8/20 | 9 ژماره وتار

هێرشێـــن‌داگیرکـــارى‌لـــســـه‌ر‌کـــونگـــرا‌نـــه‌تــــــــــه‌وى‌به‌ر‌ب‌ره‌ش‌پروژا‌روژهالتا‌ناڤینا‌مه‌زندیموکراسى و ئه داله تێ ژ ئالیێ ته ڤگه را کورد و خوه راگریا وان لهه مبه ر شه ر، بخوه وه ک شه ره که هه رى دژوار د سینگێ ئه مریکایێ ده تێت نرخاندن کو ده وله تێن وه که رژیما ئیرانێ یێن خودیێ بانگێن مینا ) مرن ژبو ئه مریکا( ژڤێ حه قیقه تا سیاسى یا )ک ج ک( و گه لێ ک��ورد بێ دیروکى و ئاگه هن. یا راست ئه ڤه کو زیهنیه تا فاشیزما ئولى و پاشڤه روتى یا وان رێ ل هه مبه ر تێگه هێن رئالیته و نێرینێن به رفره د وارێ مروڤاهیێ ل سه ر وان قوت کریه و وه ک سه رخوه شێن فرئه ونى ئیدایێن خوداتیا وان لسه ر ئه ردێ، روژهالتا ناڤین به ر ب خه ته ریێن پر جیدى دده کشاندن. کو ڤێ پێناسێ و رێڤه به رى کرنا وێ وه ک تز و ئانتى تز ئالیه کێ وێ ئه مریکا

و ئالیێ دن ئیمرالى سه فه ربه ره . رێبه رێ گه لێ کورد ب هه رتم زانین تێت وه ک داخویانى یێن خوه بانگا ئاشتى و وه کهه ڤیێ دایه و ژگه لێ کورد ژى به ستنا کونگره کا نه ته وى ئه ڤ بساالنه کو هه ر هه فته دلێدوانێن خوه ده هێوى دکه ، بێ گومان ویا ب��ه راوردا روژه ڤ��ا هه ر ئیرویه ک ژ و باس به ر خستیه قه ومینان به ریا میناکێ ڤێ

لێکولینان. لگورى شێوازێ نێرین و پارادیگما گشتى یا سیاسى و سه رده م ل باشورێ کوردستانێ ژى کو بگشتى د سالێن بهوریێن ئازادیا باشورێ کوردستانێ ده ل ژێر باندورێن راگه هاندنا ستاتو ئه ساس هاتى گرتن، وه ک زیهنیه ت نه هشت پروسه یا یێک گرتنا نه ته وى وه که پێویست ل باشور رول ببینه و ئه نجام بستینه ، دیتنێن لهه مبه ر الیه نێن و ک��ه س ئ��ه و کو چما خوه بباور و لسه ر سیاسه تا د سینگێ یێکتیێ د نه ته وى ره وشه که فکرى، که سایه تى، چاالکیانده ، و سیاسى یا پر ته نگ پێشکه شى جڤاکا باشورێ کوردستانێ کرن، ئانکو مروڤ دکاره بێژه ژ بو کو جڤاک د نێرینه ک ته نگ و بچوک ده هاتبون ئیقنا کرن، نه کارین تشتێن مه زن ببینن و ژێ بباور یێن باورێن بچوک و دیتن ب��ه ره ڤ��اژى ڤێ، و بن مه زن باورێن و هه بون لهه مبه ر خوه سینگا لبه ر هه ر ره وش��ێ ڤێ دیتن، کو مه زنتر ب��ه رچ��اڤ و مینا کو وان بخوه په ژراندى، په رچه بون و قریزێن هه مه الیه ن دانه پێ خوه و چارچوڤه یا ده ستهالتداریا هه ر الیه نه کێ ژ کوک دا هه ژاندن و باشور بگشتى و جڤاکا رێکخستنى و هه رێمى و ته ڤگه را وێ ژى دناڤ ده به ر ب پاشکه فتن و دوورکه فتنا یێک یا چاره سه ریا پرسگرێکا گرتن و ئه زمونا گشتى زیهنیه تا کو مه شاندن، دا کورد گه لێ دیروکیا نه ته وى و زانستى و ئیدولوژیا ته ڤگه را گه لێ کورد د ڤان سالێن داویێ ده ل باشورێ کوردستانێ حه یا ئاسته کى باش ئه ڤ ره وش دا ده رباس کرن. راستیا کو پر ئه شکه ره ل ڤێ داویێ ده رڤایى ئیراده یا الیه نێن خودى زیهنیه تا ستاتوپارێز داکه تى ناڤا باور و ئیراده یا جڤاکا باشور ئه و هه بونا دیروکى یا یێکتى خوازى ئ��ازادى خوازیا گه لێ ته ڤگه را یا نه ته وى زانستى کورده کو بره نگه کى به رچاڤ لهه ر چار په رچێن

و هه لویست هه مو ته ڤى کوردستانێ داگیربویێن یێن جیهانى و ئالى چ��ار یێن راگهاندنى بزاڤێن شه رێ تایبه ت کو بهه ر شێواز دکن ڤێ راستیێ هێز راستیێ ب ڤێ ئیدى خویاندن، بدن بچوک و به رخوه دێرى و باورى و ئیراده یا خوه یا پوالدین و به رهه مێن خوه یێن به رچاڤ، هه ر چاڤ و دیتنه که ته نگ و بچوک نه چارى فه ره دیتنێ دکه و خوه دلێ دناڤا پێویست و زه رورى ئیراده یه ک وه ک هه مو جڤاکێن کوردستانى لهه ر چار ئالیان دده بجى کرن. حه تا کو ڤێ راستیێ هه رى داوى بره نگه کى نه چاڤه رێ کرى به ره به ره دناڤا وێ زیهنیه تا ستاتو پارێز و ته نگ نێرا ده ستهالت پارێزیا باشور ده ژى ئیراده بونا ئیزبات کرن و دک��اره ملێ بێ دا خوه هنده ک الیه نان لهه مبه ر داگیرکاریێن ژئالیێ ئیران و تورکیێ بده کێله کا ئیراده یا مه زنا یێکتیا نه ته وى، ئانکو مروڤ دکاره لسه ر ڤێ مژارێ دهنده ک مالن ده ب گه شبینى نێزى روژه ڤێ ببه . هه لبه ت ژبو کو وه ک رئالیته د چاڤێ رایا گشتى یا گه لێ کورد ده ، پێشه نگتیا ڤێ ئیرادێ ده رڤایى چیایێن ئازاد و ئیراده یا وێ نکاره وه ره رێڤه به رى کرن، ڤێ ره وشێ کارى بو ده مه کى درێژ باندوره که نێگه تیڤ خوازیا ده ستهالت و ف��ه ودال��ى مێژیێ س��ه ر بخه هنده ک الیه نێن ده ستهالتداریا هه رێمى. لێ ئیروو ئێدى پر تشتان ره نگ دایه گوهه ستن و روژه ڤا هه یى و ئه زمونێن سیاسى و نێزوکاتیێن سالێن بهورى یێن باشور د گه ل داگیرکارێن وه ک تورکیه و ئیرانێ

دداکه ڤه روژه ڤه ک جودا.د ڤى ملى ده ده رفه تێن خوه ئیزبات کرنا د چاڤێ رایا گشتى یا یێکتى خوازا گه لێ کورد کو ئیروو د ده ستێ ده ستهالتا هه رێما باشور ده هه نى ئیدى دبه توجارى بده ست نه که ڤه ، ده رفه تێن کو ئیروو بێتر ژهه ر ده مه کى دن ژبو گه لێ کورد ژى نه به ژبو رایه دارێن باشور و ره واتیا حاکمیه تا وێ ل پێشه روژه ک نه دیروکى گرنگیه که و تایبه تمه ندى خ��وه دى دوور، دب��ه س��ه ده م��ه ک کو ب ئ��ه ڤ ژى و هه ستیاره . ئه شکه ره ل پێشبه رى رایا گشتى یا گه لێ کورد کو ژهه ر چار په رچێن والت به رێ وان ل زاروکێن وان لسه رێ چیایێن ئازاده ، هه لویست بدن دیارکرن و دڤێ ژبو وان هاتبه ئه شکه ره بون کو ریه کى دن جوداتر ژڤێ راستیێ کو وه جه که سیاسى بده ره وشا ده رێ لڤێ و دیتن، ناهێته ئه زمون وه ک��ه باشور ریا زیهنیه تا ستاتوپارێزیا کالسیک و ده ستهالتداریا ده مکى ژ پیالنێن دوژمنان و خاپینا ژئالیێ وان تێت قوت کرن و ژئالیه کى دن بێ الیه نیا هه ر الیه نه کى کورد لهه مبه ر زه خت گوشارێن لسه ر کوردان ژهه ر

ئالى لهولێ رادبه .هه ر بێده نگیا ئ��ی��رو ده م���ێ ل��گ��ورى ه��ه ل��ب��ه ت شه هاده تا و م��رن لبه رانبه ر ک��ورد رای��ه داره ک��ى هه ر شه رڤان و گریال و تاکه که کورد بده ستێ ه��ه ر دوژم��ن و داگیرکاریه کێ دک��اره درول��ێ ده رف��ه ت��ێ��ن و وه ج ره دوژم����ن ه��ه ڤ��ده ن��گ��ی��ا ب سیاسه تێن ب قرێژێن دوژمن و داگیرکاران وه ره

ره وشه کى د ئیرو ژى چاخێ مروڤ نرخاندن. یێن سیاسى الیه نێن هنده ک ده هه ستیار وا کورد د قالبه که سیاسى یا دوو ئالى دنێڤبه را رای��ا دوژم��ن و گه لێ کو ئیدى م��روڤ دکاره بونى نه ته وى روحه که وه ک ئالى ژ چار بێژه بونێن نێزوک ته ڤگه ر، دبینه و ل هه لویست و ئیراقێ کو رولێ کوردان دناڤ ده خودى باندور و جێگیر بویى یه ، راستى فوکاره کێ تێت کو بێهنا لهه ڤ کرن و گرێبه ستێن ڤه شارتى و پشت په رده ژێ ده ردکه ڤن. کو په رله ماتارێ ئیراقێ د.مه حمود ئوسمان د لێدوانه کا خوه یا به شدار بونا روژ تى ڤى، ب ئه شکه ره ئاماژه پێ دابو. لێ په یوه ندیێن کوردان دگه ل هه ڤدو ئیرویا دروژه ڤا باکور و هه ر الیه نه ک ژ دنێڤبه را شوره شا ده پارتیێن کورد تو ناکوکیه ک جوداتر ژ هێویا لهه ڤ و ن��ه ت��ه وى کونگرا به ستنا و یێکتى ئیرو له وره نینه . ده دڤێ چارچوڤێ جڤینه که ژى واکى ژئالیێ هنده ک الیه نێن سیاسى یێن وه ک ده هه رێمى سیاسه تێن دچ��ارچ��وڤ��ا ک��و ره وشه که ناڤخوه یى، موخالفه تێن و ئوپوزیسیون ب ڤى ره نگى ره نگ بده خویاندن و مل خستنا ژێر لهه ڤکرنێن ڤه شارتى ژبو مه ره مێن شه خسى و تایبه ت ده ربکه ڤن، هه لبه ت وێ بشێواز و ره نگێن خوه یێن جودایى یێن پێشین بن. چما کو هه ر دچارچوڤه یا ڤێ ده ستهالتداریا هه رێمى ده هه نه باندور خ��ودى و سیاسى الیه نێن و که سایه ت کو بچاڤه که فه ره تر ل ئه زمونا دیروکیا گه لێ ک��ورد دنێرن و دک��اره دروژێ��ن پێش ب��ه رى مه ده ژبو ئاڤاکرنا یێکتیه ک ماینده دنێڤبه را باشور و باکور ده خودى روله که گرینگ بن. بگشتى وه ک ئه نجام ژ هێرشێن ئیران و تورکیا بره نگه کى جوداتر دک��اره کونسێبته کى وه خت مروڤ یێک کرین لهه ڤ داگیرکار ده وله تێن ه��ه ردوو ژیاکو ببینه کو ئه مریکا پێشه نگێ وێ یێ سه ره که یه . چما کو وه جا سیاسى و گشتى یێن ڤان هێرشان بته نێ ژبو ئه مریکایێ دکارن وه رن دیتن، و ئیران و تورکیا جوداترى خه سرانێن به رچاڤ ئارمانجه کى کونگرا به ستنا خینن. خ��وه ب��ده س��ت ن��ک��ارن دن نه ته وى کو بریاره ل باشورێ کوردستانێ، هه ولێرى ده وله تێن ددل��ێ ترسا مه زنترین ئانین پێک وه ره داگیرکه ر ده یه ، هه ر ئه ڤ چه ند ژى دجیێ خوه ده دوئالى هێرشێن جدیه تا سه ره که یا هه رى سه ده ما چما دیتن، وه ره دک��اره کوردستانێ خاکا لسه ر کو بته نێ ریا چاره سه ریا پرسگرێکا گه لێ کورد هلدانا ڤان جوداتى و ژهه ڤ په رچه بونێن نه ته ویه کو مخابن دوژمنان باشتر ژمه ژڤێ یه کێ فێم خه باتان و ک��ار وێ بونا ن��ه چ��اره لسه ر و کرنه ددومینن، بهێویا لهه ڤ ڤه جه مینا گشت پارت و بینگه هه کێ لسه ر ک��ورد ده ستهالتدارێن الیه نێن یێکتى خوازى و چاره سه رى لده مه ک نێز ژبو به ستنا

کونگرا نه ته وه ییا کورد. [email protected]

Page 42: Govari ROJIWELAT Jimare 9

[email protected] | 2011/8/20 | 9 ژنان~ | ژماره

)PKK( به شێوه یه کی جددی و به سووربوونه وه له دونیادا سۆسیالیزم بوونی ب��ه ڕۆژه ڤ له سه ر راده وه ستێ و بۆ ئه وه ی ئه م مه سه له یه ش ته نیا نه ته وه یی رزگ���اری ش��ۆڕش��ی ل��ه چ��وارچ��ێ��وه ی سه ره تا ه��ه وڵ��ی��داوه نه مێنێته وه ، ک��وردس��ت��ان��دا له خۆرهه اڵتی ناوین و پاشانیش به دونیادا باوی

بێته وه .باس شتێک هه موو پێش پێویسته هه ربۆیه ئێمه بکرێت. ژن رزگ���اری له ئایدئۆلۆژیای ئایدئۆلۆژیایه ئ��ه م ک��ه ئ���ه وه دای���ن ل��ه ه��ه وڵ��ی دوو �� به یه ک ناتوانرێ چونکه بخوڵقێنین، هه ڵسه نگاندنی یاخود چاالکییه ک و رووداو روکه شیانه ، له بن باری ئه م کێشه و مه سه له یه له سه ر قووڵ به شێوه یه کی ئه گه ر ده ربکه وین. پێشکه وتنی ئایدئۆلۆژی رزگاری ژن هه ڵوه سته ن��ه ک��رێ��ت، ئ����ه وا رزگ������اری ک��ۆم��ه اڵی��ه ت��ی��ش خاڵه دا ل��ه م ناتوانێ که سیش و پێشناکه وێت

خۆی هه ڵخه ڵه تێنێ.جددی زۆر پێویستیه کی ب����اوه ڕه دام ل��ه و من ب��ه ئ��ای��دئ��ۆل��ۆژی��ای رزگ����اری ژن ه��ه ی��ه . ئه م ئایدئۆلۆژیای به واتای ته نیا ئایدئۆلۆژیایه ش رزگ�����اری ره گ�����ه زی ن��ی��ی��ه ، چ��ون��ک��ه ئ��ه گ��ه ر ل��ه ب��ن��ه م��اک��ان��ی س��ۆس��ی��ال��ی��زم��ی زان��س��ت��ی ئایدئۆلۆژیایه ، ئ��ه م ده بینین ئ��ه وا ب��ڕوان��ی��ن، هه ڵبه ته ک��ۆم��ه اڵی��ه ت��ی��ه ، ئایدئۆلۆژیایه کی ئایدئۆلۆژیایه ک بۆ رزگاری ژنان بونیادنانی روون ئه مه ش هه یه ، خۆی گرنگی گه لێک و ئاشکرایه و یه کێک له و الیه نانه ی که من ئه م ده ب��م��ه وه ق��ووڵ لێی لێده که مه وه و بیری

بابه ته یه .فێمێنیستی نزیکبوونێکی ئ��ه م��ه بێگومان ن��ی��ی��ه . ه��ه رچ��ه ن��ده م��ن خ���ۆم ژن ن��ی��م، ب��ه اڵم به ب��ای��ه خ ت����ه وه ره ی ژن زۆر ل��ه چ��وارچ��ێ��وه ی ده ده م، ژن به کێشه ی س��ه ب��اره ت ب��ی��رک��ردن��ه وه ئایدئۆلۆژیایه ک پراکتیزه کردنی به هه روه ها و ب��ه پ��ش��ت ب��ه س��ت��ن ب���ه و ئ��ای��دئ��ۆل��ۆژی��ای��ه ش، به گرنگ یه کجار رێکخراوێک پێشخستنی کێشه کان چ��اره س��ه رک��ردن��ی وات���ه داده ن���ێ���م. که ش ره خساندنی ته نانه ت ش��ه ڕه وه ، له ڕێگای و هه وای ئاشتییه ک به پشت به ستن به ئازادی، ئایدئۆلۆژیایه کی به پێشخستنی پێویستیان تاوه کو ل��ه س��ه ره ت��اوه چونکه ه��ه ی��ه ؛ ب��ه وج��ۆره مۆرکی ئایدئۆلۆژیاکان ت��ه واوی ئێستاکه ش پیاوانن. ئایدئۆلۆژیای زیاتر و پێوه یه پیاوانی هه روه ها هه یه ، چینایه تییان الیه نی بێگومان هه یه ، ئیمپریالیزمیش چه وساندنه وه ی الیه نی به اڵم به شێوه یه کی سه رنجراکێش له چوارچێوه ی بااڵده ستی و ده سه اڵتی پیاودایه . که س ناتوانێت نزیکبوونی هه رچه نده بکات. له مه نکوڵی بااڵده ستی پیاو به سه ر کۆمه ڵگادا زاڵ بووبێ و به سه دان ساڵیش ئه م نزیکبوونه هه میشه خۆی

حه شاردابێ، به اڵم ئه و که سه ی که تاڕاده یه ک رێزی بۆ زانست هه بێت و تاڕاده یه کیش هه ست به پێداویستی رزگاری ژن و گه النی ژێر ده ست گرێدراوی پته و زۆر به ڕاده یه کی که بکات، ده سه اڵتدارێتی بێگومان ئ��ه وا ژن��ه ، رزگ��اری سه دان ساڵه ی پیاوان ده بینێ و هه ڵبه ته له هزری خۆشیدا، پێداویستی ئافراندنی ئایدئۆلۆژیایه ک

بۆ رزگاری ژنیش به هه ند ده بینێ.و سۆسیالیست رێ��ب��ه ره ل��ه الی��ه ن ب��اب��ه ت��ه ئ��ه م تازۆر گرنگی کۆمۆنیسته کانی دیکه دا که م تاوتوێش ئه گه ر نه کراوه ، تاوتوێ و پێنه دراوه ب��ووه و چه مکی ئ��ه وا زۆر س��ن��ووردار کرابێ، به تایبه ت نه کردووه . ده رباز پیاویان بااڵده ستی چه مکی له بنه ڕه تدا خۆشیاندا، ژیانی له نێو بااڵده ستی باوی نێو خێزانیشیان تێنه په ڕاندووه . له سۆسیالیزمدا الیه نه ئ��ه م پێویسته هه ربۆیه به خاڵی الواز و که مته رخه می له قه ڵه م بدرێت. بکه ین، لێوه باسی ده م��ان��ه وێ ل��ێ��ره دا ئ��ه وه ی

هه وڵدانه بۆ ده رباز بوون له و ره وشه .له ڕاستیدا ئه م ئایدئۆلۆژیایه ، ئایدئۆلۆژیایه ک خۆیدا ل��ه گ��ه ڵ زه حمه تی و زۆری ک��ه نییه ئارای هاتنه سه ره تای له قۆناخی بخوڵقێنێ. له ته وه ره ی ئایدئۆلۆژیا له بنه ڕه تدا کۆمه ڵگاوه ، ژندا بوو. بۆ نموونه : خوداوه ندی مه زن "عه شتار" ه��ه ی��ه . ب��ه زم��ان��ی ک���وردی ب��ه وات��ای "س��ت��ار �� ستێرک " دێت و یه که مین خوداوه نده . له ڕاستیدا یه که مین خواوه ند، خوداوه ندی ژن بوو. خوداوه نده یاخود ده رک���ه وت���وون دره ن���گ زۆر پ��ی��اوه ک��ان له شێوه ی درێژ ماوه یه کی دوای خوداوه نده کان ده رخستۆته مه یدان. پیاوه کان خۆیان خوداوه نده بێگومان ئه م راستیه ش )واته ئه و قۆناخه ش( تا دواڕاده به به رهه مهێنانی ژنانه وه گرێدراوه . واته له ڕاستیدا ئایدئۆلۆژیای ژن، ئایدئۆلۆژیایه کی ک��ۆم��ه اڵی��ه ت��ی��ی��ه ، ن���ه ک ئ��ای��دئ��ۆل��ۆژی��ای��ه ک��ی چوارچێوه یه دا له م ئه گه ر وای��ه پێم ره گ��ه زی. نزیکی کێشه که ببین �� واته له الیه نی پره نسپ و ئایدئۆلۆژیاوه �� ئه وا بۆمان ده رده که وێت که بخشێنینه وه چ��او سه رله نوێ ده ک��ات پێویست به سه رجه م ئه و هه ڵوێست، ئایدئۆلۆژیا و ئه و رێکخستنانه ی که تاوه کو ئێستاش له ئارادان و �� بونیادنراون ئایدئۆلۆژیانه ئه م له سه ربنه مای سیاسی که لتووری، ئابووری، رێکخراوه ، واته و سه ربازییه کان �� بۆچی؟ چونکه پیاو تیایاندا ده س��ه اڵت��داره و ه��ه روه ه��ا ل��ه ن��اوه ڕۆک��دا ش��ه ڕ و نایه کسانی و فشار و زۆرداری له خۆوه ده گرێت و به رجه سته ده کات. ئه مه ش داڕووخانی ره گه ز داڕووخانی بێگومان ده هێنێت. خۆیدا له گه ڵ ره گه زیش به واتای رووخانی ژیان دێت. له دوای داڕووخانی ژیانیش �� له ڕووی ژنه وه ئه مه زۆر به دیلگرتنی ره گ��ه ز، به دیلگرتنی �� ب��ه رچ��اوه دێ��ن��ێ و ل��ه گ��ه ڵ خ��ۆی��دا ت����ه واوی کۆمه ڵگا

ئایـــدئـــۆلۆژیای‌ژن،‌ئایدئۆلۆژیایه‌کـــی‌کۆمــــــــه‌اڵیه‌تییه‌،‌نـــه‌ک‌ئایدئۆلۆژیایه‌کی‌ڕه‌گـــه‌زی

عه بدوڵاڵ ئۆجه الن

چه مکی ئه شقی کوێرانه ،

به دڵنیاییه وه به واتای به رکه وتنی گورزی کوشنده ی

دووه م دێت. له ڕاستیدا ئه شقی

کوێرانه ی به مجۆره ، خۆی له خۆیدا

به واتای پچڕاندن له هزر دێت و

کردنه وه ی ده رگایه به شێوه یه کی بوێرانه

له به رامبه ر هه ر جۆره کۆیالیه تییه ک!

واته داڕووخانی سۆز و هزر به واتای داڕووخانی هێز دێت

Page 43: Govari ROJIWELAT Jimare 9

41 ~ | [email protected] | 2011/8/20 | 9 ژماره ژنان

ئایـــدئـــۆلۆژیای‌ژن،‌ئایدئۆلۆژیایه‌کـــی‌کۆمــــــــه‌اڵیه‌تییه‌،‌نـــه‌ک‌ئایدئۆلۆژیایه‌کی‌ڕه‌گـــه‌زیزه ره ر به گشتی ئ��ه وه ی و به رچاوه زۆر ئه مه ش لێره ئیدی و کۆمه ڵگایه به ربکه وێت زیانی و به دواوه رێگه له به رده م شه ڕی دژوار ده کرێته وه . ش��ه ڕی ک��اره ک��ت��ه ری پێشکه وتنی ه���ه روه ه���ا دژوار، له تورکیا، ناوه ڕۆکێکی چینایه تی هه یه ل��ه و خ��اڵ��ه وه س��ه رچ��اوه ده گ��رێ��ت و په یوه ندی و به شێوه یه کی ب��ه اڵم هه یه ، به ئیمپریالیزمیشه وه زۆر به رجه سته په یوه ندی به چه مکی بااڵده ستی

شۆڤێنی پیاویشه وه هه یه . " له شێوه ی نزیکبوون ده ڵێم له به رئه مه یه ه��ه ر ئه مه ده توانرێ دوات��ر نییه ، ئه مه کاتی ئێستا مه ترسیداره . و هه ڵه دواڕاده تا ئه نجامبدرێت" ئ���ه گ���ه ر ب��خ��وازی��ن ه���ه ر ه��ه ن��گ��اوێ��ک ب���ه ره و ب��ه��اوێ��ژی��ن، یاخود ت��ه وژم��ێ��ک��ی ش��ۆڕش��گ��ێ��ڕی رشت ک��ۆم��ه اڵی��ه ت��ی چاالکیه کی ج���ۆره ه��ه ر پێویستیمان گه لێک تادێت ئه وا بده ین، ئه نجام به چاالکییه کی ئایدیۆلۆژی هه یه ، که ته وه ره ی

ژن به بنه ما وه ربگرێ.هه ر بێگومان دووه میش؛ تایبه تمه ندی و الیه ن به شێوه یه کی ده کات پێویست و به وه وه گرێدراوه زیاتر که رێکخراوانه ی ئ��ه و ت���ه واوی چڕوپڕ ئه مه ش بکرێن. ره خنه پێوه یه ، پیاویان مۆرکی به ڵکو نابێت، ت���ه واو لێگرتن ب��ه ڕه خ��ن��ه ته نیا ده رب��از و به ربدرێت ل��ه وه ده س��ت ئیدی پێویسته کۆتایی دیکه به شێوازێکی ئه گینا بکرێت، نابێت. ب��ه رق��ه رار ئاشتیش و نایه ت ش��ه ڕه ب��ه م بکه ن، میلیتاریه کان رێکخراوه ته واوی سه یری گرتووه . له خۆوه پیاویان مۆرکی سه د له سه دا ل��ه ن��ێ��و ئ���ه و رێ��ک��خ��راوان��ه دا ج��ێ��گ��ه ی ژن��ێ��ک، بوونی چییه ، ژن��ێ��ک دڵ��ی ژن��ێ��ک، زم��ان��ی رێکخراوی رێکخراوانه ئه و سه رتاپای و نییه ئه گه ر تیژین. و توند رێکخراوی چه وسێنه ر، ژماره یه کی که جێگایانه ی ئه و بدرێته سه رنج نه بێت، لێی ه��ه ر یاخود بێت لێ ژن��ی که می زۆر جێگایانه دا سیسته مێکی له و ده بینین ئه وا ئه مه ش بێگومان ده بێت. له ئارادا دژوار و توند ده زگایانه ی ئه و ئێمه یه . بیروبۆچوونی راستی له سه رووی تێدایه ، پیاوی بااڵده ستی زیاتر که ئامرازی ملیتاریسته کان، ده زگا هه مووشیانه وه شه ڕی زۆر دژوارن. واته له دژی ئاشتی و ژیانن.نغرۆ ده زگ��ای��ه ی که ژن ئ��ه و ده ک��ات پێویست ده کات و ده یخنکێنێ ، واته ده زگای خێزان زۆر

به جددی ره خنه بکرێ�تهه ربۆیه ئه گه ر رزگاری ژنانمان ده وێت، پێویست ده کات زۆر به توندی ره خنه له و ده زگایانه بگرین پیاو ب��ااڵده س��ت��ی ب��ه ئ��ای��دی��ۆل��ۆژی پشتیان ک��ه به ستووه . پارچه ی هه ره گرنگی ئه و ده زگایانه ش ده زگ����ای خ��ێ��زان��ه . خ��ێ��زان ئ��ه و ده زگ��ای��ه ی��ه که پ��ی��او تێیدا ب��ااڵده س��ت��ه . ه��ه رچ��ه ن��ده م��ن ل��ێ��ره دا مسۆگه ر ب��ه اڵم بدوێم، له سه ری زۆر نامه وێت له سه ر هه ڵوه سته ی ده ب��ێ که ده زگ��ای��ه ی ئ��ه و

کۆمه ڵگای له چوارچێوه ی به تایبه ت بکرێت، کورده واریدا، ده زگای خێزانه . پێم وایه ده زگای بێبنه یه خێزان ئه و " بیر "ه مه ترسیداره قووڵ و که له بنه مادا ده بێته هۆکاری داڕووخانی ژن و پیاو. له ڕاستیدا نازانن تا چ راده یه ک داڕووخاون و که وتوونه ته نێو قوواڵیی و تاریکیه وه . ئه گه ر �� ئیمپریالیست سیسته مه ته واوی بکرێت سه یر چه وسێنه ره کان، هه روه ها ته واوی سیسته مه کانی شه ڕی تایبه ت، ئه و زه مینه یه ی که به بنه مایان گرتووه بۆخۆیان، ده زگای خێزانه . بۆیه پێویسته به بایه خه وه چاو به م ره وشه دا بخشێنرێت و ره خنه بکرێت. ئه مه به و واتایه نایه ت که ئێمه به ته واوی ئێمه نه خێر بکه ین. خێزان ل����ه زاراوه ی نکوڵی لێره دا باس له پێداویستی به الوه نان و ده ربازکردنی له ئارادایه . ئێستا که ده که ین خێزانه شێوه ئه و زاراوه یه کی به مجۆره گرنگییه کی خۆی هه یه . تایبه ت موڵکی و دیکتاتۆریه ت خێزاندا له نێو هه یه و تادواڕاده به چاوێکی نزمه وه سه یری ژن ده کرێت و به شی هه ر ئێش و ئازاره و له هه موو ماف و یاسایه ک بێبه ریه . له الیه نی جه سته ییه وه ، و ه��ه ی��ه ژن داڕزان���دن���ی ه��ه م��وو شتێک پێش له ئارادا به خۆی تایبه ت ج��ددی داخوازیه کی نییه . هه ر له به رئه مه یه ئێوه باس له بوونی هه ست ته واوی ئه گه ر بێگومان ده ک��ه ن. ژن و سۆزی ده بێته ژن ئه وا بێت، به مجۆره هه لومه رجه کان که بو ونه وه رێک بگره وابه سته ، بوونه وه رێکی ته نیا له چوارچێوه ی هه ست و سۆزه کانیه وه ژیان به سه ر به رێت. ئه مه ش خۆی له خۆیدا نیشاندانی کردنه هێرش دڕندانه ترین بێرێزی و مه زنترین له به رامبه ر مافه کانی مرۆڤ. هه ربۆیه ئه گه ر پێویست بکه ین، ژن له ڕزگاری باس بخوازین ده ک��ات ئه و ده زگایه ی که ژن نغرۆ ده ک��ات و ده یخنکێنێ �� واته ده زگای خێزان �� زۆر به جددی

ره خنه بکه ین.دیکه زاراوه ی��ه ک��ی ره خنه یه ش ئه م شانبه شانی " زاراوه ی ئه ویش پێشبخرێ، ده ب��ێ که هه یه دابڕانه " له وانه یه ئه مه هه ندێک له ئێمه هه راسان بکات، به اڵم پێویسته له ڕوانگه ی ئایدئۆلۆژیای بێگومان ب��ک��ه ی��ن��ه وه . روون ئ��ه م��ه ئ��ازادی��ی��ه وه تێکۆشان ته ڤلی خێزانه کان ت���ه واوی ن��اک��رێ نییه هه رکه سدا له توانای که ئاشکراشه ببن، ناتوانن ئێوه ش بکات، ده رب��از ده زگایه ئه م که هێزه تان ئه و ئه گه ر بکه ن، چونکه ده رباز ئه مه مه زن ده بوونه سه رۆکێکی ئێستا ئه وا هه بووایه تێکۆشانی مه زنی جه نگاوه رێکی ده ب��وون��ه و ده رب��از ئ��ه وه ناتوانم منیش ته نانه ت رزگ���اری. ئه گه ر رۆژانه کۆنترۆڵی ئێستاکه ش تا بکه م. بدات. قووت منیش ده توانێ ئه وا نه که م، خۆم ئه م کێشه یه یه کجار سه خته . هه روه کو ده زانرێت کێشه ی کونه ره شه کان هه یه )ئه م کونه ره شانه تیۆرێکی ئه نیشتاینه که ده ڵێ له ئاسماندا کونی

ره ش هه ن که گ��ه ردوون له پیسی و پاشماوه کان پ��اک ده ک��ات��ه وه ���� وه رگ��ێ��ڕ( ئ��اب��ه م��ج��ۆره ئه و ئه و ده دات. ق���ووت شتێک ه��ه م��وو دی��ارده ی��ه پێکهاتووه ئێستا پێش ساڵ به هه زاران ده زگایه

و سه ریهه ڵداوه .کورد کێشه ی که هه وڵده ده ین ئێمه بێگومان بۆ له میانه ی هه وڵه کانم واته چاره سه ر بکه ین. چاره سه رکردنی کێشه ی کورد، ئه و مه سه له یه ی داگ��ی��رک��اری و ئیمپریالیسته کان له هێزه ک��ه له به رامبه رمدا مه ترسیدار به شێوه یه کی زیاتر هه ر خێزانه . مه سه له ی ده بێته وه ، قیت)قۆت( له به رئه مه یه که رۆژانه به شه رڤانه کانمه وه خه ریک و سه رقاڵ ده بم. به قاره مانانه ترین جه نگاوه ره کانی شه ڕێکی ئه گه رچی ده بم. خه ریک خۆمانه وه شه هید به ئاسانی زۆر به اڵم ده که ن، قاره مانانه ده که ون، هه ربۆیه ده مه وێ رێگا له م ره وشه بگرم، بۆچی ده که ونه نێو ره وشێکی به وجۆره ؟ بۆچی ئه و الوانه �� بێگومان مه به ستمان کچانیشه �� به و

به ره وپیری ناکه ین، چاوه ڕوان که شێوه یه ی

ئه گه ر بخوازین هه ر هه نگاوێک به ره و ته وژمێکی

شۆڕشگێڕی بهاوێژین، یاخود هه ر

جۆره چاالکیه کی کۆمه اڵیه تی رشت ئه نجام بده ین، ئه وا

تادێت گه لێک پێویستیمان

به چاالکییه کی ئایدیۆلۆژی هه یه ، که ته وه ره ی ژن به بنه ما

وه ربگرێ

Û

Page 44: Govari ROJIWELAT Jimare 9

[email protected] | 2011/8/20 | 9 ژنان ~ | ژماره

ره وشه ئه م ئێستا پێویسته ده چ��ن؟ شه هیدبوون ئه وه ، چاره سه رکردنی بۆ جا بکه م. چاره سه ر ب��ه ت��اوت��وێ��ک��ردن و ن��اچ��ارم هه ڵسم ب���ه داخ���ه وه ، باسکردنی چۆنیه تی مه زنکردن و پێشخستنیان.له ڕاستیدا چۆنیه تی پێگه یاندن و به خێوکردنی منداڵ له ته مه نی )7( ساڵیه وه ، خۆی له خۆیدا کێشه یه که . شێوازی به خێوکردن و پێگه یاندنی به ره و و خراپه ت���ادواڕاده خێزان، له نێو منداڵ ئازارێکی ئ��ه م��ه بێگومان ده ب���ه ن. نه مانیان مه زنه . دایکێک بۆ منداڵێکی خه مبار ده بێت، وه کو چیام هه ن. به هه زاران هه ڤاڵی به اڵم من ته نیا له دڵدا بیرکردنه وه له وانه به س نییه ، به ڵکو بکه ین، چ��اره س��ه ر له مێشکدا ئه وانه پێویسته پێویسته ته مه نیان درێژبکه ینه وه . هه ڵبه ته ئه مه ئاخۆ ده ڵێم: هه ربۆیه مه زنه . زۆر کێشه یه کی ده بات چییه ؟ له ناو پیاو راده یه ئه و تا ئه وه ی ئایا ئه و شتانه ی که پیاو الواز ده که ن چین؟ تۆزقاڵێکیش ناکاته وه و بیر پیاو خاڵه دا له م ل��ه ئ��ارادان. که نابینن مه ترسییانه ئه و چییه ب��ه ده زگ��ای م��ن ئ��ه م مه سه له یه ت��اڕاده ی��ه ک ئه مه یه هه رله به ر بێگومان گرێده ده م. خێزانه وه که تێکۆشان وه ک پێداویستی و چاره سه یه ک گه لێک لێره دا ده ده م. ئه نجام و ده ده م له قه ڵه م الیه ن و خاڵی دیکه ش هه ن. بێگومان مه به ستی من رزگارکردنی هه موو خێزانێک نییه . یاخود خێزانه کانتان له گه ڵ وه رن هه مووتان ناڵێم:" ئێمه ئه گه ر هه ڵبه ته ببن". ش��ه ڕه ئه م ته ڤلی ئه مه ش بخوازین، ئه وا به وجۆره نابێت و پێویست ناکات؛ به اڵم ئه م زاراوه یه به م شێوه یه ناهێڵینه وه بۆ ده ده ی���ن���ێ ؛ پێشکه تووتری ش��ێ��وه ی��ه ک��ی و پێشکه وتوو ک��وڕی و ک��چ مه به سته ش ئ��ه م بوونی مسۆگه ر ب��ۆ بێگومان ده خوڵقێنین.

ئه مه ش پێویست به دابڕانێکی مه زن ده کات. " ده ڵ��ێ��ن: پێمان ل��ه ن��ووس��ه ران گه لێک ئێستا کوڕ و زه حمه ته ." کچ زۆر ئه وه ئه نجامدانی نێو ده که ونه ساڵه )18( ته مه نی ده گه نه که بکه ونه ناچاریشن سه یر، کوێرانه ی ئه شقێکی به و منیش له کاتێکدا ���� ره وش����ه وه ئ��ه م نێو نییه ش��ه رم ئه مه زمانی هێنانه ب��ووم، شێوه یه له هه مانکاتیشدا داڕووخانێکی مه زنه . به اڵم ��به مجۆره چه مکی ئه شقی کوێرانه ، به دڵنیاییه وه دووه م کوشنده ی گورزی به رکه وتنی به واتای به مجۆره ، کوێرانه ی ئه شقی له ڕاستیدا دێت. دێت له هزر پچڕاندن به واتای له خۆیدا خۆی بوێرانه به شێوه یه کی ده رگ��ای��ه ک��ردن��ه وه ی و واته کۆیالیه تییه ک! ج��ۆره ه��ه ر له به رامبه ر داڕووخانی سۆز و هزر به واتای داڕووخانی هێز ده گه نه گه نج ک��وڕی و کاتێک کچ دێ��ت. له نێو شوێنیان و جێ س��ااڵن، )20( ته مه نی به رهه مهێنانی کۆمه اڵیه تییدا، کۆتایی پێدێت زۆر کێشه یه کی ئه مان الی به رهه مهێنان و مه زنه . ئه و شێوه مرۆڤانه له نێو ریزه کانماندا زۆر

کێشه مان بۆ ده رده خه ن.ئێمه له م رووه وه ژنانی شه هید و مه زن بۆ خۆمان ده ڵێم: کاتێک هه موو من ده گرین. به بنه ما

کناجی( )زه ینه ب زیالن، راستی به دڵنیاییه وه یه کان بۆ ئێمه وه سیه تێک و مانیفستۆیه کن!!. ئه نجام وه ه��ا چاالکییه کی نه مده خواست من ب�����دات، ب����ه اڵم ل���ه س���ه ر ب���ڕی���اری خ����ۆی ب��ه م له شێوه ی ن��ام��ه ی س��ێ ه��ه ڵ��س��اوه . چاالکییه هێشتووین. به جێ ب��ۆی که هه یه وه سییه ت به هه ند وه سیه تانه ئه و هه میشه ناچارین ئێمه وه ربگرین. له ڕاستیدا ئه و وه سیه تنامانه له شێوه ی مانیفێستۆیه کدان ئه و رێگه یه مان نیشان ده دات که ده بێ چۆن بژین، یاخود چۆن شه ڕ بکه ین. له به رامبه ر بێ رێزی ناتوانین جۆرێک به هیچ و رێکخستنی چه مکی ئایدئۆلۆژیا، ه��زر، بنوێنین. چاالکییه که ی به چه مکی ته نانه ت زی��الن( مێردی )ه��ه ڤ��اڵ ژن��ه ئ��ه م ئه گه رچی گورزێکی خۆیدا له که سێتی ب��ه اڵم ک��ردب��وو. هه روه ها وه شاندبوو، خێزان له ده زگای مه زنی ب��ۆ ژی���ان هه یه ح��ه زک��ردن��ێ��ک��ی زۆر م��ه زن��ی و ئ���ه م���ه ش ب���ه و چ��االک��ی��ی��ه ی ک���ه ن��وان��دی به رجه سته ی کرد. ئه مه ش بۆ ئێمه دیارده یه کی چاوپۆشی کاتێک بوونه . شکۆمه ند مه زنی له وانه بکرێت جێیه ک بۆ ئاخافتن نامێنێته وه . له ڕۆژانی به مجۆره دا، پێویسته که سایه تی له و جۆره به بنه ما وه رگرین. له ڕاستیدا ئێمه ئه وانه ، ده ده ی��ن. له قه ڵه م که سایه تی پیرۆزترین وه ک��و ب��درێ��ت، ئ��ه م��ج��ۆره چاالکییه ئ��ه گ��ه ر س��ه رن��ج که م و سنوورداره زۆر مرۆڤایه تیدا له مێژووی وێنه یه و ره نگه ژماره ی په نجه کانی ده ستێک ده رب����از ن��ه ک��ه ن. ه��ه رب��ۆی��ه ب��اش��ت��ری��ن ش��ێ��وه ی په یوه ستبوون به م چاالکییه وه مه گه ر به م شێوه یه دیاری بکرێت؛ چونکه ئه وانه به های پیرۆزن. له مێژوودا "عه زیزه " په ری هه ن )واته ئه و ژن و پیاوانه ی که له سه ر رێبازی ئایینی مه سیحی ده ستیان له ئاره زووه کانی ژیان به ردابوو �� وه رگێڕ ئاسته دا بگرینه له و ( ده بێت ئه م که سایه تیانه ده ست، لێره شدا "دابڕانێکی" مه زن له ئارادایه . ئه و دابڕانه ته نیا دابڕان نییه له پیاو، به ڵکو له ته واوی ل��ه ت��ه واوی و چه په ڵیه کان جیهان، سیسته م، کۆت و به نده کان، به شێوه یه کی سه رسوڕهێنه ر، ئه وه وای��ه پێم من هه یه ، داب��ڕان و خۆپچڕان دیارده یه کی مه زنه . ئه وه ی ده که وێته ئه ستۆی ئێمه که هه ڵسه نگاندن و به تیۆری کردنێتی و بینینێتی وه کو فه رمانێک، واته ئه گه ر به های پێببه خشین ئه وا ئه م دیارده یه ئه م ئه نجامانه مان بۆ دێنێته ئاراوه . ره نگه له نامه کاندا به ته واوی و به خوێندنه وه ب��ه اڵم نه کرابێ، له مانه ب��اس شیکردنه وه ی وشه به وشه ی، راستی و دروستی نیشان ) وه رگێڕ �� زی��الن وات��ه هه ڤاڵ ( ئ��ه و ده ده ین و له که سایه تی خۆشماندا پێکیده هێنین. "زی��الن��ه ک��ان" باسکردنی ئ��ه م��ه ش ل����ه ده ره وه ی ده بێته دووڕوویی. به الی منیشه وه کاری هه ره هه ڵبه ته دووڕووی��ی��ه ، رووه وه ، ل��ه م مه ترسیدار ژن��ه وه ئ����ازادی به لێگه ڕینی ته نیا ئ��ه م��ه ش سنووردار ناکه ین؛ به ڵکو پێویسته وه اڵمی ئه و پرسیاره ش بده ینه وه که ئه مه یه : "جێگا و شوێنی

ژن له ئازادبوونی پیاودا چییه "؟؟.

ئه و که سه ی که تاڕاده یه ک رێزی بۆ زانست هه بێت و تاڕاده یه کیش

هه ست به پێداویستی رزگاری ژن

و گه النی ژێر ده ست بکات، که به ڕاده یه کی زۆر پته و گرێدراوی رزگاری ژنه ، ئه وا بێگومان ده سه اڵتدارێتی سه دان ساڵه ی پیاوان ده بینێ و هه ڵبه ته له هزری

خۆشیدا، پێداویستی ئافراندنی

ئایدئۆلۆژیایه ک بۆ رزگاری ژنیش

به هه ند ده بینێ

““

Page 45: Govari ROJIWELAT Jimare 9

43 ~ | [email protected] | 2011/8/20 | 9 ژماره ژنان

سەرەڕای ئەوەی کە ژنی کورد وەکوو هەموو ژنانی چێشتووە، بێبەشی و بینیوە چەوسانەوەی دونیا بەاڵم لە چەند دەیەی پێشووداو له دوای سه رهه ڵدانی ته ڤگه ری ئازادی گه لی کورددا، بە پێچەوانەی هەموو ژنانی دونیا پێشکەوتنی گەورەی بەدەست هێناوە و ئەگەر بڵێین پێشەنگایەتی بۆ هەموو ژنانی

دونیا دەکا شتێکی دوور لە ڕاستیمان نەکوتووە.بۆ هەڵسانگاندی ئەو بابه ته و بۆ لێکدانەوەی هەر پێشکەوتنێک، پێویستە مرۆڤ خاڵی دەستپێک، خاڵی کۆتایی و مەودای نێوانیان لە بەرچاو بگرێ. و ک��ورد ژنی مێژووی بە سەر ئەگەر چاوێک پێگەکەیدا بخشێنین و لەگەڵ ئەو دەستکەوتانەی کە ئێستا ژنی کورد بەدەستی هێناوە، لێکی بدەینەوە و هەڵسەنگاندی بۆ بکەین، بۆمان دەردەکەوێ کە ژنی کورد دەستێوەردانی هەرە مەزنی لە مێژووی خۆیدا کردووە و مێژوویەکی نوێی تۆمار کردووە.

ڕۆژهەاڵتی هەموو و ک���وردەواری کۆمەڵگای ناوین بە گشتی یەکێک لەو دەڤەرانەیە کە ژن تێیدا زۆر بە توندی چەوساوەتەوە و ئێستاش ڕۆژانە دەچەوسێتەوە. لەو کۆمەڵگایانەدا ژن وەکوو نیوە پیاوێک و تەنانەت لەوە کەمتریش هەڵسوکەوتی بنپێ بەو جۆرە کەسایەتی ژن و لەگەڵدا ک��راوە ک���راوە و ل��ە ج��ەوه��ەری خ��ۆی دوور خ��راوه ت��ه وە. ژن وەک��وو ک��ااڵی��ەک چ��اوی لێکراوە و وەک��وو م��رۆڤ��ێ��ک دەرف��ەت��ی ئ���ەوەی پ��ێ��ن��ەدراوە ک��ە لە دەرفەتی و، بێت بەشدار کۆمەاڵیەتیدا ژیانی

گەشەسەندنی تواناکانی لێ زەوت کراوە. ئەو پاشکەوتوویی ه��ۆک��ارەک��ان��ی ل��ە یەکێک کۆمەڵگایانەش هەر دەگەڕێتەوە بۆ بێبەش کردنی ژن لە بەشداریکردن لە ژیانی سیاسی، کۆمەاڵیەتی، کولتوری و هونەریدا. کۆمەڵگایەک کە الیەک لە لەشی پێوە نەمابێ یان الیەک لە لەشی فەلەج بێت، چ��ۆن دەت��وان��ێ بڵێ کە من ت���ەواوم، چۆن دەتوانێ بەرەو پێشەوە بچێ و خۆی پێشبخا، چۆن دەتوانێ بە ڕێدا بڕوا و بە سەرمەنزڵ بگا؟ دیارە کە ناتوانێ پێبگا و هەر لە دەستپێکه وه کێشەی بۆ دروست دەبێ و هەرگیز ناتوانێ کۆمەڵگایەکی

بەرهەم هێنەر و پێشکه وتوو بێ!کۆمەڵگای ک��وردەواری��ش بە پێی ئ��ەوەی کە لە بواری هەڵکەوتووە، ناویندا ڕۆژهەاڵتی ناوەندی ژن و نەڕەخساندووە ژن��ان کردنی خ��ۆگ��وزارە بۆ تێیدا چەوساوەتەوە. ژن دەرفەتی ئەوەی پێنەدراوە

بیرۆکەی بێنێ. ب��ەره��ەم خ��ۆی تواناکانی کە بۆ ب���وارەی ئ��ەو پیاو بااڵدەستی و پ��ی��اوس��االری و بکات لە خۆی گ��وزارە نەڕەخساندووە کە ژن ژن بەشی تەنها گ��ەڕ. بخاتە خ��ۆی تواناکانی لە و مافه کانی له بێبەشبوون کۆمەڵگادا لە پەڕاوێزدامانه وه بووە. لە وەها دۆخێکدا نەتەنیا ژن،

بەڵکوو هیچ بوونەوەرێکی تر گەشە ناستێنێ. بەاڵم ئەوەی کە جێگای ڕەزامەندی و خۆشحاڵیە ئەوەیە کە لە چەند دەیەی ڕابردوودا ژنانی کورد توانیویانە قەڵەمبازێکی مێژوویی تۆمار بکەن و تەنانەت تا ئاستی پێشەنگایەتی بۆ هەموو ژنانی ئەو سەلماندی بۆ بەڵگە باشترین ب��ڕۆن. دونیا لە ژنانی کوردە بەشداربوونی ئاستی بانگەشەیە تەڤگەری ئازادیخوازی کوردیدا. هەروەک دەبینین نزیک به نیوەی گەریالکانی کورد ئەوڕۆ ژنن و ئەوەش دیاردەیەکی نوێیە لە مێژووی مرۆڤایەتیدا و

بە تایبەت لە مێژووی ڕۆژهەاڵتی ناویندا!ل��ە دون��ی��ای ئ�����ەوڕۆدا ب��ەت��ای��ب��ەت��ی ل��ە واڵت��ان��ی ئەوروپایی کە فێمینیسم، هەم وەکوو چەمک و هەم وەکوو بزووتنەوە لەوێوە سەریهەڵداوە، ژنان بەو ئاستە لە ئیرادە نه گەیشتوون کە ژنانی کورد لە شاخەکانی قەندیل پێی گەیشتوون. ژنانی کورد ژن ڕزگ��اری ئیدۆلۆژی پێشه نگایه تی ئه وڕۆکه ده که ن، له سایه ی ئه و ئیدۆلۆژیه دا تا ئه و ئاسته ڕێژه ی ده بینین که ک��ردووه به ڕێکخستن خۆیان به شداربوونی ژنان له چاالکییه مه ده نییه کاندا له باکووری کوردستان زۆر له ڕێژه ی پیاوان زیاتره . بووه ب��ه رز ئ��ه وه ن��ده ک��ورد ژنانی زانستی ئاستی که له کاتی رێپۆرتاژ له گه ڵ دایکێکی کورددا ئاستی ل��ه ک��وردس��ت��ان ڕه وش���ی ل��ه س��ه ر ده بینین سیاسه تمه دارێکدا هه ڵسه نگاندن ده کات. ئەوڕۆکە ئیراده گەیشتووە کە لە ئاستە ب��ەو ک��ورد ژن��ی واڵتێکی هیچ هەیە. خۆی تایبه تی ئەرتەشی ئەوڕۆ ئەرتەشێکی ژنی نییە بەاڵم گەلی کورد دوو ئەرتەشی ژنی ژەیە، )یەژا- ستار( ئەرتەشی ژنانی باکووری کوردستان، )ه.ژ.ر.ک( ئەرتەشی ژن��ان��ی ڕۆژه���ەاڵت���ی ک��وردس��ت��ان. وات���ە ل��ە ناو جەرگەی ڕۆژهەاڵتی ناویندا گەلی کورد خاوەن دوو ئەرتەشی ژنە، ئێمە باس لەو واڵتانه ناکه ین باسی ده ک���ه ن، پێشکەوتوویی بانگه شه ی ک��ه قه یران له ئ��ه وڕۆ دەکەین که ناوین ڕۆژهەاڵتی

دایه !بەردەباران ژن��ان ئێستاش ناویندا ڕۆژهەاڵتی لە ئێراندا وەک���وو واڵت��ان��ی هەندێک ل��ە دەک��رێ��ن، پیاوێک دەتوانێ هەتا 4 ژنی هەبێ و لە هەموو ڕوویەکەوە ژن وەکوو نیوەی پیاو حیسابی بۆ دەکرێ و، لە پەڕاوێزخستنی ژنان تا ئاستێک ڕۆیشتووە کە خۆکوشتن و خۆسووتاندن وەکوو دیاردەیەکی وەک��وو واڵت��ان��ی ل��ە ژن���ان. ب��ۆ لێهاتووە ئاسایی عەرەبستانی سعودی ژنان تەنانەت مافی ماشێن لێخورینیان نییە و هیچ پێگەیەکی کۆمەاڵیەتییان

ناوینە و لە ل��ەو ڕۆژه��ەاڵت��ی ب��ەاڵم ه��ەر نییە. ئیرادیە ب��ەو ژن ئ��ەوڕۆ کوردستاندا شاخەکانی گەیشتووە کە ئەرتەشی بە هێزی خۆی هەیە و بەدەیان فەرماندەی ژن لە ناو ڕێزەکانی گەریالدا ه��ەڵ��ک��ەوت��وون. ل��ە ه��ەم��وو ب��وارەک��ان��ی سیاسی، سەربازی، کۆمەاڵیەتی و هونەریدا ژنان لە هێڵی ئازادیخوازی خەباتی پێشەنگایەتی و پێشەوەدان داگیرکەرانی دژی لە و دەک���ەن ک��ورد گەلی نمونەیەکی دان. ب���ەرخ���ۆدان ل��ە ک��وردس��ت��ان��دا هەرەبەرچاو هێرشی ئەم دواییەی ڕژیمی ئێرانە بۆ سەر باشووری کوردستان و هەرێمەکانی پاراستنی مێدیا، هموو جیهان شاهید بوو کە سپای پاسدارانی ئێران لە بەرامبەر هێزی جەوانانی کورددا شکەستی خوارد. ئێران که لەو هێرشەدا بەتەمای سەلماندنی هێژەمۆنی خۆی بەسەر تەواوی ناوچەکەدا بوو له الیەن هێزەکانی ڕۆژهەاڵتی کوردستانەوە لە ژێر فەرمانداری گەریالیەکی ژندا تێکشکێندرا؛ واتە ژنێکی کورد فەرماندەی گشتی عەمەلیاتێکە کە تێیدا سپای پاسدارانی ئێران تێکدەشکێنرێ، ئەویش

تێکشکانێکی مێژوویی.کار شک بێ نییە، ک��ەم دەستکەوتێکی ئ��ەوە بەهێزی و خەباتی گ��ەورەی بۆکراوە و هزرێکی و فکر ک��وردس��ت��ان��دا شاخەکانی ل��ە پشتە. ل��ە بنەما بە ژنی ئ��ازادی هەیە کە فەلسەفەیەک گ���رت���ووە، ئ��ی��رادەی��ەک ه��ەی��ە ک��ه ه��ەم��وو ئ��ەو ژنان لە س��اڵ ه���ەزاران درێ��ژای��ی به دەرفەتانەی لێگرتوون، پێشکه وتنی ڕێگای و ک��راوە زەوت ئه وڕۆ سەرلەنوێ بۆیان ده گه ڕێنێته وه ، لە ژێر ئەم جەوهەری و ئەسڵ توانیویەتی ژن فەلسەفەیەدا خۆی بناسێ و بەو ئاستە خۆی پەروەردە بکات که ئازادیخوازی حەڕەکەتی پێشەنگایەتی ئەوڕۆکە گەلی ک��ورد دەک��ات. کچە کوردێکی کە لە ژێر گاریگەری کولتوری عەشیرەتی پیاوساالرانە پێنەدراوە بەاڵم تەنانەت دەرفەتی دەرس خوێندنی ئاستە ب��ەو ک��وردس��ت��ان��دا شاخەکانی ل��ە ئ���ه وڕۆ گەیشتووە که بە ساعەتها دەتوانێ لە سەر مێژووی و بکات قسە کۆمەڵگادا لە ژن پێگەی و ژن سەرسوڕمانی ه��ۆی ببێتە شرۆڤەکانی ئاستی ئەم ب��ەرچ��اوی ن��م��وون��ەی ئاکادەمیسیەنەکان،

ڕاستییە شەهید شیرین عەلەم هولی بوو.شەهیدانی وەکوو بێریتان، زیالن، ڤیان و هتد گیانی و دان��ا لەسەردەست دەستکەوتانە ئ��ەو بۆ خۆیان کوتیان "خۆزگە لە گیان شیرینتر شتێکمان هەبوایە

کە پێشکەشمان بکردایە." بە دڵنیاییەوە لە مێژووی مرۆڤایەتیشدا لەو جۆرە کەسانە زۆر بەدەگمەن هەبوون و لە هەر شوێنێکیش دەرکەوتوون، شوێن پەنجە و بەرهەمی کارو خەباتیان بەرخۆدانی بەرهەمی ب��ووە. ڕوون ئاشکاراو زۆر ئەوەیە لێکرد و باسمان ئەوەیە کە ئەو شەهیدانە پێشه نگایه تی کورد ژنانی ئه وڕۆ دەیبینین: کە

تێکۆشانی ئازادی ده که ن!

ژنانی‌کورد‌پێشه‌نگی‌تێکۆشانی‌ئازادین

غەزال عەلیاڵی

Page 46: Govari ROJIWELAT Jimare 9

ديدار44 [email protected] | 2011/8/20 | 9 ژماره | ~

م��ن ئ���ه م ده ف���ت���ه ره ل��ه س��ه ر ژی��ان��ی گ��ه ری��الی��ه ت��ی ده نووسم. گه ر هه ر مرۆڤێک، هه ر شۆڕشگێڕێک بێخوێنێته وه ، ده بێت، رێزی بۆ دانێ، چونکه هه ره ژیان به رنرخ که پیرۆزی خۆی هه یه به یه که م رۆژی

گه ریالیه تی ده ست پێده کات.گه ریالیمدا، ژیانی له ناو گه ریالیه ک وه کو من نرخاندن له سه ر ژیانی رۆژانه ی گه ریالیه تی ده که م ه���ه روه ک چۆن ده ژی���ن. ئاخۆ گه ریال چ��ۆن که ژیان ده ژی��ن، ئاوه هاش رۆژه ک��ان ده نرخێنم. گه ریال به ده ستی گه ریال هه یه . پیرۆزی پڕ مانایه کی نووسیووه . کوردستانی دیرۆکی خۆی خوێناوی واتایه کی خ���اوه ن ل��ه ک��وردس��ت��ان��دا، گ��ه ری��الی��ه ت��ی گه ریالیه تی ج��اره یه که مین بۆ چونکه جیاوازه ؛ گه ریالیه تی شێوه ی سه ریهه ڵداوه و له کوردستان سه به بێکه که "هۆکارێکه " ئه مه ش ده کرێت. په یڕه و بەڕێوه ک��ه گه ریالیه تی ده س��ت ب��ن گ��ه الن��ی ب��ۆ به له کوردستاندا، گه ریالیه تی ناسنامه ی ببه ن. و هاته دی ئاپۆچیه تی بزووتنه وه ی ده رکه وتنی

سه لماندی گه ریال کێیه و چییه .گیڤارا

دیرۆکی گه ریالیه تی له کوردستانداماوه ته وه بۆمان ئێستا هه تا که گه ریال دیرۆکی له چه ند گه ریال ش��ه ڕی هه یه . خۆی راستیه کی که واڵتێک یه که مین چ��ووه . ب��ەڕێ��وه واڵتێکدا که ئیسپانیایه ب��ردووه ، بەڕێوه گه ریالیی ش��ه ڕی و ده خ��ات بن ئه رته شه که ی ناپۆلۆن له به رامبه ر ده وڵ��ه ت به ئه رته شی که له به رامبه ر به گروپێک گه ریالیه تیدا له شه ڕی باش ئه نجامی ده جنگن،

به ده ست ده خات.یان ه��ه ن ک��ه ش��ه ڕی گه ریالتی زۆر واڵت��ی دن بەڕێوه بردووه ، وه ک چین، وڤیتنام و کوبا. شه ڕی ئه مه ش هۆکاری پێش ده ک��ه وێ گه ریالتی چۆن ه��ۆک��اری خ��ۆی هه یه . یه که مین ه��ه ی��ه . خ��ۆی خاکه که ی ن��اس��ن��ام��ه ک��ه ی، گه لێک کاتێک وکاتێک ه��ه رس��ات و لێبسه ندرێت وکه سایه تی خاکه که ی له بن ده ستی ده وڵه تێکی زۆرداردا ژێرپێ بکرێت، رووبه رووی کوێالیه تی و جینۆساید وئه نفال بکرێت و گه نجانی به زۆره ملێ راپێچی عه سکه ری بکرێن و کچانی ئه و گه له ، بکه نه مۆڵی خۆیان و هیچ حیسابێکیان بۆ نه کرێت، ئه و کاته له و گه له دا، و سه رهه ڵدان پێده کات ده ست شه ڕی گه ریالیه تی به تین ژیله مۆی به ده بێ ئه و گه له ئ��اراوه . دێته بۆ گیانی ناحه زان، به ته قینێکی بورکان ئاسا ئه و گه له ده ڕژێته سه ر ده وڵه ت. بۆیه ئه و کاته یه که پێویست ده کات هێزێک وه ک گه ریال و وه کو هێزی پاراستنی ئه و گه له دامه زرێ و داوای ئازادی خۆی

بکات و ناحه قی قه بوڵ نه کات، فیداکاری له پێناو گه لدا بێ و شه ڕێکی شه رفمه ندان بۆ چاره سه ری

پرسی گه له که ی پێشبخات. ل��ه ئ��ارادای��ه . ژی���ان شێوه ه��ه م��ان له کوردستانیش به رده وام کوردستان له نێوان زه مه ندا بنده ستکراو کراوه و داگیر خاکه که ی و زمانه که ی به چوارپارچه ، ژێرده سته کراوه و رووبه رووی قه تلۆعامی کراوه ته وه . به ده یان سه رهه ڵدانیان کرد و به پیالنگێڕی شکستیان ت��واوه ت��ه وه و زمانه که ی و وکه لتوور چاند هێناو

رووب������ه رووی ل��ه ن��اوچ��وون��ه . ب��ۆی��ه ش ده رک��ه وت��ن��ی رێبه ر بوو. پێویستیه ک گه ریالی حه ره که تێکی ئاپۆ بۆ یه که مین جار له کوردستان هه ستا به م کاره و به ئاخاوتنی کوردستان، داگیرکراوه ده ستی داوه به تێکۆشان. ئه مه ده ستپێکی بزاڤێکی گه ریالیه تییه

له کوردستاندابۆ یه که م جار گه ریال له کوردستان

خه ونێکی هه ره مه زنه که هاته دی له کوردستان و له ناوکورد باسی گه ریالت بکردایا ئه وه ش له باکووری مۆسته حیل ته نانه ت ب��وو، ترس به پڕ کوردستان بوو له الیه ن گه لی کورد، ئه مه مه زنترین زه حمه تی پارتی دام��ه زراوه ب��وو؛ چونکه وه ک ووت��م چه ند له ناوچوونه و له ریشه وه کۆکیان ده رهێناوه بۆیه خه ون و خه یاڵی کورد بێ ئۆمێدی بوو، به اڵم له باکوری خۆرێک ئه مره لی"ئامارا" له گوندی کوردستان هه ڵهات، ئه ویش مرۆڤێکی نه ئاسایی و کوردێکی ناسنامه ی و ن��او ب���وو. ک���ورد ومێشک ب���ه دڵ کوردستانی له ناو دڵی منداڵێک چاند بوو. کێ بوو، سه رۆک ئاپۆ بوو، گروپی ئایدئۆلۆژی بوو، کوردی هه ڵستانده سه رپێیان و چه کی ئازادی دایه ده ستی و به ر به باشوور و رۆژهه اڵت و رۆژئاواای ژیانی گه ریالیی و به ربه گه ریالیه تی کوردستان به رێ کرد جارێکی تر ریشه یه کی قایمی کوتاند و ئێستاکه ش هه ر رۆژ ده گه شێته وه و به شه هیدانی یه که مین شه ڕی پانزده ی ته باخ بۆ کوردستان بووه

رێڕه وی گه شه کردنی گه ریال.له ده ستپێکی ژیانی گه ریال

م��ان��ا و چ��ه م��ک��ی ک��ه س��ای��ه ت��ی ش��ۆڕش��گ��ێ��ر و گه ریالیه تی، له ناو زۆری و زه حمه تی ئایدئۆلۆژی و سه رۆکایه تی و پارتی وگه ل چییه ؟ یه که م جار بوو که فیکری گه ریالیه تی له سه رمدا گه یشه ی سه ند و هاته ئه و ڕاده یه ی نووسینی له سه ر بنووسم، فیکری وات��ای هه یه . خ��ۆی نرخێکی و گرانی ئایدئۆلۆژی و رێکخستنی ئیراده ی هه یه . ئه وه ش ئه ڵێم پڕ به دڵ له م ده فته ره م چی ده نووسم ده بێ باش نرخاندنی له سه ربکه م. واتا؛ گه ریال مانای چییه . زه حمه تی چییه . زۆرکات و له کوردستاندا زۆری به سه رماندا دێ. ئه مه ش ده ستپێکی له که سایه تی گیڤاره ن��اوم ده نرخێنم)هه ڵیده سه نگێنم(. خۆمدا )1982(م. س��اڵ��ی ب���ووی ل��ه دای��ک گیلبارته و ده بێ هه موو ئه و ژیانانه ی که هه ر رۆژ دیرۆک ده نووسێته وه . ده با بچینه ناو دڵی گه ریال و شه ڕی خۆماندا، له که سایه تی ش��ه ڕ و دوژم��ن هه مبه ر که چۆن خۆمان په روه رده ده که ین که ئاخۆ ده بێ بنده ست واڵتێکی له هه ر بۆچی بێ گه ریال چی ئایدئۆلۆژی و سه رۆکایه تی چییه ده ک��ات، شه ڕ و س���ه رۆک هه مبه ر وف��ی��داک��اری میلیتانی و

گه له که ی چ واتایه کی هه یه .

له ده فته ری بیره وه ریه کانی گه ریالی شه هید" گیڤارا گیلبارت"رۆژانی‌ژیانی‌گه‌ریالیه‌تی؛

یه‌که‌مین‌رۆژ‌پیرۆزترین‌رۆژی‌ژیانی‌گه‌ریالیه‌تیه‌ئا: ~

Page 47: Govari ROJIWELAT Jimare 9

چەند دیمەنێک لە ژیانی گەلەکەمان لە بن ڕەحمەتی تۆپبارانی رژێمی ئێران

Page 48: Govari ROJIWELAT Jimare 9

شەهید وه هاب ئیبراهیم وه هاب »کاروان پارتیزان«

Organî Rageyandnî Partî Çareserî Dîmukratî KurdistanJimarey: 9 • Salî: 2011