Görsel okuryazarlık
-
Upload
mueberra-koeken -
Category
Documents
-
view
1.898 -
download
1
Transcript of Görsel okuryazarlık
Görsel Okuryazarlık
Temel Görsel Elemanlar
.NOKTATuğçe KARATAŞ
John Debes (1968-1961): İnsanın görerek ve diğer
algılama deneyimleriyle bütünleştirerek geliştirebileceği bir
grup görme yetisidir.
Ausburn (1978): Başkalarıyla iletişim kurmak için
görselleri anlama ve kullanmayı sağlayan beceriler
topluluğu olarak tanımlamıştır.
Görsel Okuryazarlık
•Görsel mesajlardan anlam üretebilme
•Bilinçli mesajlar oluşturabilme becerisi
Görsel Okuryazarlığın Önemi
• Doğal ya da yapay her şeyin ayrımını yapar
•Onları yorumlayabilir
TEMEL GÖRSEL
ELEMANLAR
NOKTA
• Hayatımızın dönüm noktası
• En takdir edilecek noktası
• Dikkat edilecek en önemli nokta
• Kırılma noktası
• Tüm doğruların buluştuğu nokta
• Başlangıç noktası
• Güne başlama noktası
• Son noktayı görmelisin
• Patlama noktası
TEŞEKKÜRLER…
- - - ÇİZGİ - - -
İlknur EREN
Çizgi Nedir?
Çizgi, iki noktayı birbirine bağladığımızda oluşan elemandır.
Bütün kompozisyonların temel elemanı çizgidir.
• Basit ama güçlü bir görsel araçtır.
• Bir noktanın verilen doğrultudaki uzantısı
• Noktanın aralıksız hareketinden doğan kavram
• Mesafenin derinlik ve genişliğine gitmeden, uzunluk yönünde giden noktalar bütünlüğüdür.
Çizginin uzunluğu olmasına rağmen, eni yoktur. Durağan olan noktaya karşılık çizgi hareketi, dolayısıyla görsel olarak yönü ifade eder.
The Scream, Edvard Munch,1895
Tasarım elemanları arasında çizgi önemli bir yer tutar.
Çünkü diğer elemanları
•birleştirme
•bağlama
•çevreleme
•kesiştirme görevlerini yerine getirir.
Çizgi şekli tanımlar ve biz objeleri, şekillerle tanırız. Fotoğrafta yer alan objelerin ifadesi çizgilerle gerçekleştirilir.
Biçimlerin çizgiler ile ifadesiReklam, New York Times,1998
Uzunluğun enine göre daha baskın olması, belli doğrultuda yeterli sayıda tekrar eden elemanlar, uzunluk-en orantısı, hatları, devamlılık derecesini algılama şekli çizginin karakterini belirler.
Çizgisel etkiAğaç Dalları, Janet Lucroy
Çizgisel olarak ifade ettiğimiz elemanların;
•ölçüsü (ince, kalın, kısa, uzun)•türü (eğrisel, doğrusal, keskin, zikzak)
Çizgi varyasyonları
• yönü (yatay, düşey, diyagonal)
Yatay çizgiler
Düşey çizgiler
Diyagonal (çapraz) çizgiler
• konumu (kompozisyondaki yeri)• karakteri (verdiği duygusal izlenim)
şeklinde özellikleri vardır.
Çizginin yönü, görsel kompozisyondaki rolünü belirler. Dikey çizgiler denge durumunu, yatay çizgiler durgunluğu ifade eder. Diyagonal çizgiler ise dinamizm ve derinlik hissi verir.
Çizginin karakterini iki yönde inceleyebiliriz:
* Çizginin biçimi yönünden* Çizginin konumu yönünden
Çizginin biçimi yönünden karakteri;
Bir doğru, bir dalgalı eğri ve bir kırık çizgi ele alalım. Bunların bir an yazı gibi okunduğunu varsayıp okumaya çalışırsak; doğru, sürekli ve kesintisiz okunur. Dalgalı eğride de hareket kesintisizdir fakat tekdüze değildir. Kırık çizgi de ise okuma göz için daha yorucu ve uzundur.
Çizginin konumu yönünden karakteri;
Aynı çizgileri eğik ya da düşey olarak sunarsak farklı etkiler elde ederiz. •Yatay bir doğrunun karakteri hareketsizlik ve statikliktir. •Düşey konumda doğru ise özellikle dinamiktir.
• Eğik doğru, eğim derecesine göre hareketsizlik ve dinamizm arasında bir karakteri içerir.
• Dalgalı eğri düzgün ve yatay ise statik, düzensiz ve yatay ise dinamiktir.
Çizginin Görevleri
• Bir alanı bölmek ya da sınırlamak. Şekilleri ve biçimleri belirlemek. Üç boyutlu formları ifade etmek.
• Bir düşünce veya değerin sembolünü oluşturmak.
• Bir konunun konturlarını oluşturmak.
• Gözü belli bir yöne yönlendirmek.
• Tarama tekniği ile biçimlerin dokularını ve değerlerini vermek.
• Çizgiler çoğu zaman da insan duygularını ifade etmek için kullanılırlar. Çizgi hareketi duygusal izleri iletebilecek kuvvete sahiptir.
Çizginin karakteristik ifadeleri
• Tasarımda çizginin, temsil ettiği fikri anlatma görevi vardır. Bütün biçimlerin oluşumunda yer alır. Kütlesel olarak kullanıldıklarında çizgi niteliği arka planda kalır. Yüzeyleri oluşturmaya, tanımlamaya başlar.
Biçimleri niteleyen çizgiler
Çizgiler Hayatımızın Neresinde _?
Druidler, Ogham olarak adlandırılan, aşşagıdan yukarı okunan çizgi alfabesi
Teşekkürler …
İlknur ORDU
ŞEKİL
ŞEKİL
• İki boyutlu bir yüzeyde,
• aynı renk, ton ve dokuya sahip
• herhangi bir kontürle çevrelerinden ayrılmış alanlardır.
ŞEKİL
• bulutlar kare
• yapraklar üçgen
• yıldızlar yamuk
• Köşe, kenar ve yüzey birleşimleri ile biçimlerin oluşmasını sağlarlar.
• Renk,ton,ebat,hacim,ağırlık ile yön,pozisyon gibi farklı özellikler ile birbirlerinden ayrılırlar.
• Socrates ve Platon geometri öğretmek için görsel imgelerden yararlanmışlardır.
• Farklı şekiller bir araya gelerek anlamlı bir bütün oluşturabilir.
• Şekiller bizlere kişinin duygular hakkında ve çizimlerine bakarak da kişiliği hakkında ip uçları verebilir.
• Şekilleri okurken temel aldıkları geometrik birimlerden yola çıkarak daha basit biçimlere ayırmaya yöneliriz.
• Şekiller bir cismin sadece kenar çizgileri ile siluet oluşturabilirler.
• Mimari çizimlerde görülen karmaşık yapıları da meydana getirebilirler.
• Çevrede yardımlarıyla gidip geldiğimiz tabelalar, haritalar ve resimler üzerindeki göstergeleri okuyabiliriz.
• Şekiller çeşitli öyküler anlatırlar, evrenseldirler ve kültürel sınırların da ötesinde anlaşılabilir olgulardır.
Şekil- Zemin İlişkisi
• Şekil - zemin ilişkisinde üç esas vardır:• 1- Genellikle zemin daha basit olur ve
şekilden daha geniş bir yer kaplar.• 2- Şekil ve zemin anlatımları arasındaki güç
farkı ve diğer belirtiler nedeniyle şekil anlatımı ya zemine bitişik ya da zeminden önde görülür.
• 3- Uzaysal ya da üç boyutlu olarak etki yapabilen zeminler güçlü şekil anlatımlarının arkasında yine iki boyutlu etki yaparlar.
• Dikkatin yoğunlaştığı noktaya göre şekil ve zemin değişir
BİÇİMNURİYE ÇELİK
BİÇİM
Bir nesnenin görme ya da dokunma duyuları ile algılanmasını sağlayan kendine özgü gerçekliğidir.
Biçim; nesnelerin dış çizgileri bakımından niteliği olarak da tanımlanır.
BİÇİM
Doğadaki her varlığın bir biçimi vardır. Ayrıca ana biçimler kendi içinde daha küçük biçimlere ayrılır.
Bir ağaç
düşündüğümüzde,
BİÇİMİN FARKLI TANIMLARI Monge’ a göre: Biçim bir nesnenin dış
sınırlarıdır.
Klee’ a göre: Biçim canlı varlık, form ise cansız doğadır.
Hodgen’ e göre de: Form yaratıcı eylemin zihinde canlandırdığı şey, biçim ise kuvvetli konturları olan şekildir.
BİÇİMİN FARKLI TANIMLARI
Aristoteles’ göre;
O’ na göre madde kendi içinde bir nesne değil, nesnelerin oluşumunda bulunan farklılaşmış temel öğedir. Tikel nesnelerin, bu öğeden oluşmaları farklılaşma süreci ile gerçekleşir. Bu süreçte biçimler alan nesneler de kavranabilir dünyayı oluşturur.
BİÇİMİN FARKLI TANIMLARI
Aristoteles’e göre;
Madde gizil öğe, biçim gerçekleşen öğedir.
BİÇİMİN FARKLI TANIMLARI
Sanatta biçim; eserin tümünü kapsayan görünüşün uyandırdığı histir.
At başı Picasso At başı Heykeli Antik Yunan Devri
BİÇİMİN FARKLI TANIMLARI
Tasarımda biçim; çizgi, renk ve diğer yüzey elemanlarının birbirleriyle ilişkileri sonucu oluşur.
BİÇİMİN FARKLI TANIMLARI
Resimde biçim; bir tablonun tümünün yapı bakımından kuruluşunu ifade eder. Resimsel olan her şey biçimle ilişkilidir.
Picasso – Girl with Mandolin
Raffaello Sanzio- Raphael
BİÇİM ÇEŞİTLERİ
Doğal Biçimler
Doğal biçimlerin doğada
pek çok çeşidi vardır.
BİÇİM ÇEŞİTLERİ
Geometrik Biçimler
Şekillerle oluşturulan
biçimlerdir.
BİÇİM ÇEŞİTLERİ
Sembol Biçimler
Belirlenmiş şekillerden ve renklerden oluşmuşturlar.
BİÇİM ÇEŞİTLERİ
Her biçim özgündür. Ve doğadaki biçimlerle insan tarafından yaratılan biçimler arasında doğrudan ilişki söz konusudur.
Şekil
Top
Güneş
Dünya
BİÇİM, FORM ve ŞEKİL
Biçim, Form ve Şekil ’in anlamları birbirinden farklı olsa da küçük farklarla birbirinden ayrılmaktadır.
ŞEKİL
Bir yüzey üzerinde oluşturulan iki boyutlu biçimdir. Her şeyin bir şekli vardır.
Şekil
Kitap
TV
Tablo
Şekil ve BiçimŞeklin algılanması zihinsel süreçten sonra
şeklin ne tür bir nesneye ait olduğunu biçimini tanımlamaktadır.
Şekil ve Biçim
Bir insana döner merdivenin neye benzediğini sorduğumuzda;
FORM
Bir bütünün karakteristik tüm özelliklerini taşıyan genel görünüştür.
Form
Oturma
Zıplama
Yürüme
Form ve Biçim
Maddenin belirli bir kümelenişi konu ve içeriği aktaran bir ön yapıdadır. Nesnenin amacına uygun biçimlendirilmesi fonksiyonel oluşundandır. Formu belirleyen fonksiyonlardır.
Biçim, Form ve Şekil
Şekil Şekil Form Biçim Biçim
Biçim, Form ve Şekil
Şekil
Form
Biçim
KISACA
Biçim farklı anlamlarla kullanılan bir terimdir. Objelerin tanımlanabilir dış görünümlerini ifade ettiği gibi, her hangi bir şeyin eyleme geçtiği veya kendisini görünür yapan kısmi bir durumu da anlatabilir. Gerek sanatta, mimaride gerek görsel tasarımda biçim önemli bir öğedir.
BOYUT - DOKUMerve DENLİKOL
Boyut
• Biçimin;
uzunluğunun,
genişliğinin,
derinliğinin
fiziksel niteliğidir.
Boyut
•Ayrıca boyut unsuru, tasarımdaki görsellerin farklı büyüklüklerde olması ile
ilintilidir. (ebat/ölçü.)
•Nesneler arasındaki büyüklük küçüklük ilişkisi ölçü değeri ifade eder.
Boyut
Tasarımdaki boyut ilişkisi;Biçimin kendi oranları
ile Diğer biçimlere göre olan
boyutsal ilişkileri kapsar.
Boyutun Etkileri
• Görsel bir kompozisyonda
- Vurgu
- Zıtlık
- Uyum
prensiplerinin uygulanmasında biçimlerin boyutları rol oynar.
Boyutun Etkileri
Boyut büyüdükçe
Etkileyicilik
Algılanırlılık
Vurgu
artar.
Boyutun Etkileri
Yakın ebatlardaki görseller
uyumluluk
Farklı ebatlardaki görseller
zıtlık yaratmaktadır.
Boyut
• Göreceli bir kavramdır.
• Açık ve parlak şekiller daha
büyük algılanır.
• Boyuta tasarımdaki boş alana
göre karar verilir.
Doku
• Maddelerin doğal yapısının dış yüzeyindeki görüntüsüdür.
• İki Boyuta
• üçüncü boyutu katar.
• Biçimin yüzeysel kalitesidir.
Doku
Doğal Dokular
Doku
Doğal Dokular
Doku
Doğal Dokular
Doku
Yapay Doku
Doku
Yapay Doku
Doku
Anlık Dokular
Doku
• Görsel Doku: Gözle algılanan
(renkler, motifler)
• Dokunsal Doku: Dokunma ile hissedilen
(limon kabuğu, heykeller, ağaç kabuğu vs.)
Görsel Doku
Görsel Doku
Yumurta-PürüzsüzTaşlar-Pürüzlü
Zıtlık Etkisi yaratmıştır.
Görsel Doku
• Bilgisayarla elde edilen
• Mekanik anlamalar veren
ekran dokularıdır.
İlginiz İçin Teşekkürler…
RENK & TONÇağrı DEMİR
Temel Görsel Elemanı Renk
• Renk biçimlerden yansıyarak gelen ışınların görsel algı sonucu kişide oluşturduğu duygudur.
Renk Oluşumu
• Ortaya çıkan renk ışıkların göze gelmesi ile Fiziksel
bu ışınlar karşısında gözde ortaya çıkan işlemler Fizyolojik,cismin beyinde algılanması Psikolojik bir olgudur.
• Işığın farklı dalga boyları renkleri oluşturur.Tüm dalga boyları eşitse beyazlık veya tüm renklerin bir araya gelmesiyle siyah renk oluşur, böylelikle siyahlık ve beyazlık gerçekte renksizliktir diyebiliriz.
Renk Oluşumu
• Göz tarafından algılanan ışık, retinada sinirsel sinyallere dönüşüp buradan optik sinir aracılıgı ile beyine iletilir.
• Göz 3 Temel birleştirici renk olan Kırmızı, Yeşil ve Maviye tepki verir.Beyin Diğer renkleri bu 3 rengin kombinasyonları şeklinde algılar.
Renk Oluşumu
• Beyaz ışığın altında yüzeyde görülen renk Öz renktir.
• İnsan gözü sürekli hareket halinde bir organ olduğundan dolayı renkli biçimleri algılarken çevresindeki renk ve ışıktan etkilenir görünen renklerde bu sayede ortaya çıkar.
Renk Oluşumu
Renk Türleri
• Bir rengin diğerlerinden ayrılmasını sağlayan nitelik türdür.
• Renkleri Ana renkler, Ara renkler, Nötr renkler oralar türlere ayırabiliriz.
• ANA RENKLER: Kırmızı ,Sarı ,Mavi
• ARA RENKLER: Mor ,Turkuaz ,Turuncu , vb…
Sıcak&Soğuk Renkler
• Renkleri türlerinin dışında sıcak ve soğuk olarak da sınıflandırabiliriz.
ORANTIKadriye KARACA
Oran
Bir cismin eni ile boyu arasındaki farka oran denir.
Ölçek
• Ölçek büyüklüğün
başka bir söyleniş
şeklidir.
• Oran göreceli bir büyüklüğü ifade eder.
Oran ve Vurgu
• Büyük bir objenin
yarattığı görsel vurgu
• Hiyerarşi yaratan
ölçek
• Nicholas Hiliard
adındaki İngiliz
minyatür ressamının
4 cm çapındaki resmi
• Etkiyi ve verilmek istenen
mesajı arttırmak amacıyla
nesnelerin boyutları
değiştirilir.
Hangisi Doğru Tasarım?
İçerik
• Köprü, günlük bir
eşyanın oranlarının
değiştirilerek farklı bir
ortamda uygulanışına
örnektir.
Spoonbridge ve
Cherry
Minneapolis 1988
Konum
• Tasarım ürünlerinin
yerleştirildikleri yere
göre oranları önem
kazanır.
Ölçekte Zıtlık
• Ani ölçek değişikliği sürpriz yaratır.
• Görsel figürlerde imkansız görüntüleri yaratmak için ölçek karmaşası kullanılır.
• Rushmore Dağı (ABD, Güney Dakota)
Oran Teorileri
Elemanlar arasındaki ideal düzeni oluşturma isteği nedeniyle ortaya çıkmışlardır.
•Altın oran
•Fibonacci dizisi
•Le Corbusier’in modulor sistemleri
Altın Oran
• Matematik ve sanatta,
bir bütünün parçaları
arasında gözlemlenen,
uyum açısından en
yetkin boyutları
verdiği sanılan
geometrik ve sayısal
bir oran .
Fibonacci Serisi
• Altın oran matematikte 1,618’e eşit olan sabit sayıya verilen addır.
• Bu sayılara Fi adı verilmiştir.
• Birbiri arasında ardışık ilişki ve olağanüstü bir oran bulunduğunu iddia ettiği sayıları keşfetmiştir.
Modular Oranlar Sistemi
• Le Corbusier tarafından altın oran ve insan ölçüleri kullanılarak geliştirilmiş modül sistemi.
Günümüz
• Bilgisayar teknolojisinin gelişimiyle alışılmadık boyutlarda figürlerin ortaya çıkışı mümkündür.
HAREKETMüberra Hazal Köken
Hareket Nedir?
• Hareket hissi
• Statik
• Yüzeyi canlandırma
• Kontrastlar
• Hareketin amacı gözün görsel yüzeyi üzerindeki hareketini artırmaktır.
• Hareket görsele canlılık ve hayatiyet veren elemanlardan biridir.
• İyi yerleştirilmiş olan çizgiler de bir hareket unsurudur.
• Hareket etkileri, zihin merkezini sürekli ve devamlı olarak uyarır.
• Bedensel ve zihinsel yönelişler üretir.
Sfumato Tekniği
• Ritm tekrar eden hareketin ifadesidir.
• Ritm görsel ögelerin uyumlu ve düzenli tekrarlar halinde kullanılmasıdır.
Doğada Ritm Albert Renger-Patzsch / Buchenwald in Fall.1936
Bridget Riley 1964 'Current', used for the catalogue cover of 'The Responsive Eye‘
Charles Rennie Mackintosh ‘Chair’ 1904
Dune Ridges at Sinrise / Bruce Bambaum 1976
Broadway Boogie-Woogie, Piet Mondarian 1942
Decorative and Ornamental Brickwork, James Stokoe
Smaller and Smaller, M.C. Escher 1958
• Bir görselin ağırlığını değiştirmek,eğmek,bükmek ya da parçalamak hareketi ima etmek için başvurulan bir tekniktir.
Teşekkürler.