Günümüz Fıkıh Problemleri- Vize- Sorumluluk...

Günümüz Fıkıh Problemleri- Vize- Sorumluluk Alanlarıİsmail Eriş

Helal ve Haramla İlgili MeselelerHelal ve haram kavramlarının sınırı nedir? Çeşitleri var mıdır?

Eşyada asloan mübahlıktır Helal’ın zıddı haramdır. Haram Allah ve Rasülünün kesin olarak yasak kıldığı şeydir. Bunu

delaleti ve sübutu kat’i ise haram, değilse mekruh deriz. Harama daha yakın olan mekruha tahrimen, uzak olana tenzîhen mekruh deriz

Hakkında bir hüküm gelmemiş olan şeyler helal sayılır:

Ayetler:

- Bakara 2/29:

ثم استوىهو الذي خلق لكم ما في األرض جميعا ماء فسواهن سبع سماوات وهو بكل شيء عليم �إلى الس

Allah, yerde olanların hepsini sizin için yarattı, sonra iradesini göğe yöneltip onları yedi gök olarak düzenledi. O, her şeyi bilendir.

- Lokman 31/20:

ماوات وما في األرض ا في الس ر لكم م ألم تروا أن الله سخه بغير اس من يجادل في الل وأسبغ عليكم نعمه ظاهرة وباطنة ومن الن

علم وال هدى وال كتاب منير“Göklerde, yerde ne varsa hepsini Allah’ın sizin hizmetinize verdiğini ve açıkça yahut gizlice üzerinizdeki nimetlerini tamamladığını

görmediniz mi? Yine de insanlar arasında, hiçbir bilgisi, yol göstericisi ve aydınlatıcı bir kitabı olmadan Allah hakkında tartışıp duranlar vardır”

Bir şeyin mübah veya helal olduğunu 3 yolla öğreniriz- sabit olur:

Hamdi Döndüren: Güncel Fıkıh Meseleler - Kitap Özeti ti-entertainment.com1

Helal olduğuna dair bir nass bulunmakla

Maide 5/5 أحل اليومبات الطي لكم

Haram olduğuna dair bir delil bulunmamakla

günah olmadığı bildirilmekle

(Kur'an'da murdar et, kan , leş, domuz eti ve Allah'ın ismi dışında

kurban edilenler haram kılındı)


Sadece Şarinin hitabı geçerlidir, bir şeyi helal veya haram kılmada. Allah ve O’nun Resulünün:

تفتروا علىو ال تقولوا لما تصف ألسنتكم الكذب هذا حالل وهذا حرام ل ذين يفترون على الله الكذب ال يفلحون الله الكذب إن ال

Bir şeyin haram oluşu şu yollarla öğrenilir:


HARAM

Açık ayet ve HAdis (Nisa 23 gibi (Size analarınız, kızlarınız...haram kılındı)

Helal hükmünün kaldırtıldığı belirtilmiş olması lazım (33/52)

Nehiy siygası kullanılmış olmalı (17/32)- Zinaya yaklaşmayın...

Fiilden sakınmayı ifade eden bir üslubun kullanılması: 5/90" bunlardan (içki kumar vb kaçının ki kurtuluşa eresiniz.

HARAM

doğrudanharam li zatihi

eşyanın yapısından dolayı (zin, muharramatla evlilik

gibi)

dolaylıharam li gayrihi

dış bir sebepten dolayı (cuma vakti alış-veris,zinaya teşvik ettiğinden örtünme)

Bazı önemli huşular:

- Zaruretler sakıncalı olan şeyleri mübah kılar- Ehl-i Kitabın etinin yenmesi

هم والمحصناتا كم وطعامكم حل ل ذين أوتوا الكتاب حل ل بات وطعام ال ليوم أحل لكم الطي ذين أوتوا الكتاب من قبلكم إذا آتيتموهن أجورهن محصنين من المؤمنات والمحصنات من ال

خذي أخدان ومن يكفر باإليمان فقد حبط عمله وهو في اآلخرة من غير مسافحين وال متالخاسرين

Bugün sizin için temiz nîmetler helâl kılınmıştır. Ve kendilerine kitap verilmiş olanların taamı sizin için helâldir, sizin taamınız da onlar için helâldir. Ve mü'minelerden hürre, afife olanlar ve kendilerine kitap verilmiş olanlardan hürre, afife olanlar, onlara mihirlerini

verdiğiniz afif, zinadan berî ve gizli dostlar edinmeden müçtenib bulunduğunuz takdirde (sizlere helâldir). Ve her kim ahkâm-ı diniyeyi inkâr ederse muhakkak işlediği mahvolur. Ve o kimse ahirette de hüsrâna uğramış olanlardandır.


Kur’an ve sünnetle yasaklanan hayvansal ürünler hakkında bilgi verir misiniz?

Bu konuyla ilgili 2 Mekke, 2de Medine’de inen ayetler var:

Mekke döneminde:

- 6/145

أن يكون ميتة أو دما مسفوحا أو ما على طاعم يطعمه إال أجد في ما أوحي إلي محر قل الك غفور ه رجس أو فسقا أهل لغير الله به فمن اضطر غير باغ وال عاد فإن رب لحم خنزير فإن

حيم ر“De ki: “Bana vahyolunan Kur’an’da bir kimsenin yiyecekleri arasında leş, akıtılmış kan, domuz eti -ki o şüphesiz

necistir- ya da Allah’tan başkası adına kesilmiş bir (murdar) hayvandan başka, haram kılınmış bir şey bulamıyorum. Fakat istismar etmeksizin ve zaruret ölçüsünü aşmaksızın kim bunlardan yeme zorunda kalırsa

yiyebilir.” Şüphesiz Rabbin çok bağışlayandır, çok merhametlidir.”

- 16/115

م عليكم الميتة والدم ولحم الخنزير ومآ أهل لغير الله به فمن اضطر غير ما حر إنحيم باغ وال عاد فإن الله غفور ر

“Allah, size ancak leş, kan, domuz eti ve Allah’tan başkası adına kesileni haram kıldı. Ama kim mecbur olur da istismar etmeksizin ve zaruret ölçüsünü aşmaksızın yemek zorunda kalırsa, şüphesiz ki Allah çok bağışlayandır,

çok merhamet edendir.”

Medine döneminde:

- 2/173

م عليكم الميتة والدم ولحم الخنزير وما أهل به لغير الله فمن اضطر غير باغ وال عادإ ما حر ن حيم فال إثم عليه إن الله غفور ر

“Allah, size ancak leş, kan, domuz eti ve Allah’tan başkası adına kesileni haram kıldı. Ama kim mecbur olur da, istismar etmeksizin ve zaruret ölçüsünü aşmaksızın yemek zorunda kalırsa, ona günah yoktur. Şüphesiz, Allah çok bağışlayandır, çok merhamet edendir.”

- 5/3

مت عليكم الميتة والدم ولحم الخنزير وما أهل لغير الله به والمنخنقة والموقوذة والمتردية حرصب وأن تستقسموا باألزالم ذلكم فسق يتم وما ذبح على الن ما ذك بع إال طيحة وما أكل الس والن

ذين كفروا من دينكم فال تخشوهم واخشون اليوم أكملت لكم دينكم وأتممت اليوم يئس الثم فإن الله عليكم نعمتي ورضيت لكم اإلسالم دينا فمن اضطر في مخمصة غير متجانف إل

حيم غفور ر“Ölmüş hayvan, kan, domuz eti, Allah’tan başkası adına boğazlanan, (henüz canı çıkmamış iken) kestikleriniz hariç; boğulmuş, darbe sonucu ölmüş,

yüksekten düşerek ölmüş, boynuzlanarak ölmüş ve yırtıcı hayvan tarafından parçalanmış hayvanlar ile dikili taşlar üzerinde boğazlanan hayvanlar, bir de fal oklarıyla kısmet aramanız size haram kılındı. İşte bütün bunlar fısk (Allah’a itaatten kopmak)tır. Bugün kâfirler dininizden (onu yok etmekten) ümitlerini kestiler. Artık onlardan korkmayın, benden korkun. Bugün sizin için dininizi kemale erdirdim. Size nimetimi tamamladım ve sizin için din

olarak İslâm’ı seçtim. Kim şiddetli açlık durumunda zorda kalır, günaha meyletmeksizin (haram etlerden) yerse, şüphesiz ki Allah çok bağışlayıcıdır, çok merhamet edicidir.”

Hadislerle de haram hükmü çıkarılır: Zira 7/157’de: المنكر عن وينهاهم بالمعروف يأمرهمالخبآئث عليهم م ويحر بات الطي لهم O Peygamber onlara iyiliği emreder, kötülükten“ ويحل

nehyeder, onlara temiz olan şeyleri helal, pis olanları haram kılar” ayeti gereği buna yetkilidir.



Müslim hadisinde şöyle rivayet edilir: “Allah’ın elçisi Hayber günü ehlî merkeplerin etlerini yemeyi yasaklanmıştır”

Çoğu fakihlere göre akrep, yılan, fare, kurbağa, karınca vb. haşere ve böceklerin habaisten sayılarak yenemeyeceği görüşündedirler

Malikilerce ise, insan sağlığına zararlı olmadığı müddetçe haşerelerin, usulüne uygun olarak tezkiye edilmesi suretiyle yenmesinde sakınca görmezler- yılan da zehirli özelliği gitmişse yenilebileceğine hükmetmişlerdir

Deniz hayvanları:- دمتم :5/96 ما البر صيد عليكم م وحر ارة ي وللس لكم متاعا وطعامه البحر صيد لكم أحل

تحشرون إليه ذي ال الله قوا وات Deniz avı ve yemesi size halâl kılındı ki size ve seyyar“ حرماolanlarınıza medar olsun, kara avı ise ihramda bulunduğunuz müddetçe üzerinize haram kılındı, hep huzuruna haşrolunacağınız Allahtan korkun”

Hadis: “Bizim için iki ölü ve iki kan helal kılındı. Ölüleri; çekirge ve balık: Kanlar da karaciğer ve dalaktır”

Hanefilere göre sadece balık çeşitleri. Balık niteliğinden olmayan yenmez:



Hanefiler harici diğer üç mezhebe göre sınırlama yok. Zira hadis net: “Denizin suyu temiz, ölüsü helaldir”- ancak su domuzu ve su köpeği istisna! (bu konuyla ilgili getirilen kıyas: Haram olan kandır, deniz hayvanlarında kan olmadığından yenir)

Hayvan kesiminde İslamî usul hakkında bilgi verir misiniz?

Hadis: “Hayvanı kestiğiniz zaman kesimi güzel yapınız” Hayvanın kesilmesindeki maksat: Pis olan kanının akması ve temizlenmesi Besmele ile, av hayvanını da usulüne göre kesmeli


ahtapot

deniz aygırı-aslanı

yengeç

midye-sitiridye

istakoz

salyangoz

su kaplumbağası


Hanefilere göre besmele kasten terkedilmediği müddetçe, Müslüman veya ehl-i kitaptan birisinin keseceği hayvanın eti yenir. Hanefiler bur da Mekke dönemi putlar adına kesilen hayvanlar yerine Allah’ın adına eksilen hayvanların kesilmesine ve Hz. Peygamber’in her işe besmele ile başlayın hadisine dayanırlar. Maide 5 buna delalet- Ehl-i Kitab’ın eti yenir (Hz. Ali’nin de hükmü böyle)

İmam Şafi’ye göre besmele sünnet veya müstehap, terk edilse dahi Müslüman veya ehl-i kitabın eti yenir yine de. Önemli olan Allah’tan başkasının adına kesilmeyecek (İbn Ebi Leyla tarafından zikredilmiştir)

Hadis: “Müslüman ister besmele çeksin, ister çekmesin, Allah’ın adı üzere kesmiş olur”; “Allah’ın adının zikri, her Müslümanın kalbindedir”

Aslolan KASTEN TERKEDİLMEMİŞ OLUŞUDUR Gıda maddelerini değişim yoluyla nitelik değiştirmesi habaisten iken, tayyibat grubuna

geçmesi mümkündür. Şarabın sirkeye dönüşmesi, içine pislik düşen yağ ve bal ateşte kaynatarak temizlenmesi mümkündür

Jelatin ve peynir mayasında önemli olan tabiki İslamî usullere göre kesilmiş olan hayvanlardan olanını tercih etmektir

Rızık nedir? Rızkı helâlinden kazanmanın önemini açıklayınız?

Sözlükte: giyecek, yiyecek her şey- yağmur, mal, maaş vs. Eş’ariler’e göre: “Allah Teâla’nın bütün canlılara, yiyip içerek gıdalanmaları ve yararlanmaları

için lütfettiği şeylerdir” Dünyadaki- sema ile yeryüzündeki her şey insanın hizmetine sunulmuştur

Ayet: 45/13

قوم ماوات وما في األرض جميعا منه إن في ذلك آليات ل وسخر لكم ما في السرون يتفك

“Göklerdeki ve yerdeki her şeyi kendi katından (bir nimet olarak) sizin hizmetinize verendir. Elbette bunda düşünen bir toplum için deliller vardır.”

Kur’an ve Sünnette, dünya nimetlerinden nasıl yararlanacağı helal ve haramların sınırları belirtilmiştir

İbadetin ve duanın kabulü için helal rızıktan yenilmesi gerekir. Hadis: “Şüphesiz Allah temizdir ve temiz olanı sever”

Ayet: 2/172اه تعبدون بات ما رزقناكم واشكروا لله إن كنتم إي ذين آمنوا كلوا من طي ها ال يا أي

“Ey iman edenler! Eğer siz ancak Allah’a kulluk ediyorsanız, size verdiğimiz rızıkların iyi ve temizlerinden yiyin ve Allah’a şükredin.”

(Tefsirlerden elde ettiğimiz bilgilere göre Hz. Âdem haram lokma yediğinden cennetten ihraç edildi. Ne zaman insan haram lokmadan yedi, onun asaleti gitti. Şimdiki zamanda da en büyük sorun, helal lokma yemek, hanemize haram lokma sokmamak. Dünyadaki küresel ahlak bozulmanın, hedonizmin yaygın olmasının ve hatta beden teşirinin ana kaynağı haram lokma yemedir)

İslam’ın içkiye yaklaşımı nedir?

İçki, insan beden ve ruh sağlığına zararlı olduğu için bütün semavî dinlerde yasak edilmiştir (aslında…). Yahudi Kutsal Kitabında şöyle denilir: “Ve Rab Harun söyleyip dedi: Sen ve seninle birlikte oğulların, toplanma çadırına girdiğiniz vakit, ölmeyesiniz diye şarap ve içki içmeyin, nesillerinizce ebedi bir kanun olarak. Ta ki, kutsalla bayağı şeyi ve pisle temiz olanı birbirinden ayırt edesimiz” (Levililer 10…). İncil’de ise şöyle denir: Onlar yemek yerlerken İsa ekmek aldı, şükran duası yapıp parçaladı ve tabilerine verdi ve dedi ki: Alın yiyin, bu benim bedenimdir.



Ve bir kâse şarap alıp şükretti ve onlara vererek dedi ki, bundan içiniz, çünkü bu benim kanım, günahların bağışlanması için birçokları uğrunda dökülen ahdın kanıdır. Fakat ben size derim: Babamın melekûtunda sizinle taze olarak onu içeceğim, o güne kadar, ben asmanın bu ürününden artık içmeyeceğim” (Matta Bab 25- 26-29- Yuhanna 30)

İçki Kur’an’da kademeli olarak yasaklanmıştır.

1) Hz. Ömer’in başvurusu ve Allah Resulünün duası üzerine Bakara 219: يسألونك عن الخمر والميسر قل فيهما إثم كبير ومنافع للناس

ن اللهوإثمهمآ أكبر من نفعهما ويسألونك ماذا ينفقون قل العفو كذلك يبيرون كم تتفك لكم اآليات لعل

“Sana içkiyi ve kumarı sorarlar. De ki: “Onlarda hem büyük günah, hem de insanlar için (bazı zahirî) yararlar vardır. Ama günahları yararlarından büyüktür.” Yine sana Allah yolunda ne harcayacaklarını soruyorlar. De ki:

“İhtiyaçtan arta kalanı.” Allah, size âyetleri böyle açıklıyor ki düşünesiniz.”

2) Abdurrahman b. Avf’ın verdiği bir ziyafette fazla içilen içki nedeniyle akşam namazında imam ayeti yanlış okumuştur. Bu yüzden Nisa 43:

الة وأنتم سكارى حتى تعلموا ما تقولون وال جنبا يا أيها الذين آمنوا ال تقربوا الص ى تغتسلوا وإن كنتم مرضى أو على سفر أو جاء أحد منكم من الغآئط أو عابري سبيل حت إالبا فامسحوا بوجوهكم وأيديكم إن الله كان ساء فلم تجدوا ماء فتيمموا صعيدا طي المستم الن

عفوا غفورا“Ey iman edenler! Sarhoş iken ne söylediğinizi bilinceye kadar, bir de -yolcu olmanız durumu müstesna- cünüp

iken yıkanıncaya kadar namaza yaklaşmayın. Eğer hasta olur veya yolculukta bulunursanız veyahut biriniz abdest bozmaktan gelince ya da eşlerinizle cinsel ilişkide bulunup, su da bulamazsanız o zaman temiz bir

toprağa yönelip, (niyet ederek onunla) yüzlerinizi ve ellerinizi meshedin. Şüphesiz Allah, çok affedicidir, çok bağışlayıcıdır.”

3) Utbe b. Malik’in verdiği düğün ziyafetinde kavga çıkmış ve Sa’d b. Ebi Vakkas yaralanmış. İçki ile ilgili son hükmü belirten ayet inmiştir. Maide 90

يا أيها الذين آمنوا إنما الخمر والميسر واألنصاب واألزالم رجس منيطان فاجتنبوه لعلكم تفلحون عمل الش

يطان أن يوقع بينكم العداوة والبغضاء في الخمر والميسر ويصدكم ما يريد الش إنعن ذكر الله وعن الصالة فهل أنتم منتهون

“Ey iman edenler! (Aklı örten) içki (ve benzeri şeyler), kumar, dikili taşlar ve fal okları ancak, şeytan işi birer pisliktir. Onlardan kaçının ki kurtuluşa eresiniz. Şeytan, içki ve kumarla, ancak aranıza düşmanlık ve kin sokmak;

sizi Allah’ı anmaktan ve namazdan alıkoymak ister. Artık vazgeçiyor musunuz?”

Hadis: “Her sarhoşluk veren şey haramdır, her HAMIR da haramdır”; “Çoğu sarhoşluk veren şeyin azı da haramdır”

İçki üretmek ve ticaretini yapmak caiz midir?

İçkiyi içmekte haram, onu satmakta Ebu Hanife ve İmam Muhammed’e göre gayri Müslim ülkede ticareti yapılabilir: Serahsi şöyle

demiştir: “bir Müslüman darulharbe eman (vizeli pasaport) ile girdiğinde, onların mallarını rızaları bulununca, hangi yolla olursa olsun almasında bir sakınca bulunmaz. Faiz, kumar veya domuz ya da ölmüş hayvan etine ait satış bedeli olması arasında fark yoktur. Onların mallarını rızaları dışında alması caiz olmaz. Malın mübah olması için karşılıklı rıza gerekir”. Ancak diğer Hanefilerde Müslüman ülkede ne haramsa, gayri Müslim ülkede de o haramdır”

Kumar nedir? İslam’a göre hükmü nedir?

Kumar= kolaylık anlamında meysir’den gelir. Alın teri olmadan, kolaylıkla kazanmak ve kaybetmek anlamına gelen kumar haramdır



Hadis: “Tavla oynayan kişi Allah ve Resulüne karşı âsi olmuştur” Kumar tembelliğe sürükler, unutkanlığa yol açar, namaza engel olur. İnsanlarda negatif etki

yapar, kolaycılığa ve fitneye yol açar. Nice yuvalar yıkılır Bir oyunun mübah sayılabilmesi için gereken 4 şart:

1. Namazın vakti geçmeyecek2. Bedel karşılığında olmayacak (iddia)3. Oyun sırasında dilin kötü kelimeler sarf etmesine yol açmayacak4. Vakit israfına yol açmayacak

Bir kimse haramdan kazandığı servet için ne yapmalıdır? Böyle bir malla hayır işleyebilir mi?

Gasp, hırsızlık ve kumardan elde edilen paranın sahibine geri verilmesi asıldır Hak sahipleri yok ise, fakirlere tasadduk edilir Haram yollardan elde edilen kazanç, dinî şeylerde, cami için, hac için kullanılmamalıdır. Daha

fazla köprü, okul vs. için

Sigara içmenin hükmü nedir?

Tütün tat, koku, neşelendiren ve dinlendiren maddeler içerir- yaprak. Tütün bağımlılık yapar Tütün asr-ı saadet ve müçtehit imamlar döneminde bulunmadığından net bir hüküm yok 1496’da Kristof Kolomb ANTİL ADALARI’na gezisinde yerlilerin bu bitkiyi yakarak içtiklerini

görür. Avrupalı PETROS MARDEN adında bir tüccara yollar bunu. 1511 İspanyada tanınmış haldedir, reklamı yapılır gemiciler tarafından.

Tütün akciğere zararlıdır Kansere yol açar. Bundan dolayı sigara ile hüküm verilmelidir, önemlidir- hem içene hem de dumanını solana zararlıdır

Asr- saadette afyon hamr kıyasla haram kılınmıştır. Bundan önceki asırlarda “aslolan mübahlıktır” esası gereği sigara mübah kabul ediliyordu ve hatta bazı Şafiilerce eğer kadın tiryaki ise, sigarayı temiz etmek onun nafakasından sayılırdır!

Ancak sigara tıppın kesin verilerine göre zararlıdır. Bundan dolayı HABAİS’ten sayılmalıdır. Sigaranın yasaklığına dair kullanılabilen ayetler:

2/195:وأنفقوا في سبيل الله إن الله وال تلقوا بأيديكم إلى التهلكة وأحسنوا

يحب المحسنين“(Mallarınızı) Allah yolunda harcayın. Kendi kendinizi tehlikeye atmayın. İyilik edin. Şüphesiz Allah iyilik

edenleri sever.” 7/31:ه ال يحب يا بني آدم خذوا زينتكم عند كل مسجد وكلوا واشربوا وال تسرفوا إن

المسرفين“Ey Âdemoğulları! Her mescitte ziynetinizi takının (güzel ve temiz giyinin). Yiyin için fakat israf

etmeyin. Çünkü O, israf edenleri sevmez.”



Sigaranın çevresinde verdiği zarar göz önünde bulundurulduğunda bunun keraheti açıktır. Ailelerin nafakalarından kesip sigara içenler haram işlemektedir

Erkekler için altın, gümüş ve ipekli giysi kullanımı konusunda bir sınırlama var mıdır?

Kadınların israf ve gösterişe kaçmamaları, bunları cinsel tahrik aracı yapmamaları kaydıyla, altın ve gümüş süs eşyası olarak kullanılabilecekleri, ipekli giysiler giyebilecekleri belirtilmiştir- ancak mutfak eşyalarında bir sınırlama vardır

Erkekler için farklıdır. Hadis: “Altın ve ipek ümmetimin erkeklerine haram, kadınlarına helaldir”; “Hz. Peygamber altın yüzük takmayı yasakladı”

Çoğu fakihe göre ipek sadece giysi de değil, yorgan yastıkta da yasaklanmıştır Ebu Hanife ve Malikî fakihlere göre hadislerdeki yasak sadece giysiler içindir

Koku ve temizleyici olarak kolonya ve alkollü madde kullanmak caiz midir?

İslam’da ister katı olsun, ister sıvı olsun, alkol içeren maddelerin içilmesini yasaklamıştır. Ancak alkollü sıvıları temizler vs. için kullanma konusunda farklı görüşler var

İslam bilginlerinin çoğuna göre şarap necistir. Avuç içi kadarınca bulunursa bu namaza engeldir. Şarap dışında kalan hakkında ise delil yoktur. Ebu Hanife ve Ebu Yusuf’a göre bunlar necis değildir (sarhoş edici sıvılar). İçilmeleri haramdır ama namaz kılınacak yere veya elbiseye geldiğinde namaza engel teşkil etmez

İmam Şafi’ye göre alkolün (kolonya vs) ne içilmesi ne de başka amaçlı kullanılması caiz değildir



İslam’da zinanın hükmü nedir?

Had cezası gerektiren büyük günahlardandır İslam’dan önce de KM’de de yasaklanmıştır. Had cezaları orada da uygulanmıştır. İncil’de

cezası yumuşatılmıştır. Hz. İsa’ya getirilen bir kadına o “git ve bir daha günah işleme” dediği aktarılır

Kur’an’da zinhar yasaktır: 17/32:

ه كان فاحشة وساء سبيال نى إن وال تقربوا الزZinaya da yaklaşmayın, çünkü o pek çirkin, yolca da pek fena bulunuyor

“Zina eden kadın ve zina eden erkekten her birine, yüz değnek vurun” (Bu hüküm Tevrat’ta- Tesniye ’deki hükmü kaldırmıştır)

Celde= bekârlar (Ayetle sabit) Recm= evliler (Hadisle sabit)

İslam zinaya karşı ne gibi önlemler almıştır?

İslam dini neslin korunmasına büyük önem atfeder. DİN, AKIL NESİL, CAN VE MALIN korunması dinin ana hedeflerindendir

Evlenmeye teşvik eder- Hadis: “Sizden evlenmeye gücü yeten evlensin, çünkü evlilik gözü haramdan son derce iyi korur ve iffeti de o nispetle muhafaza eder. Evlenmeye gücü yetmeyen ise oruç tutsun. Çünkü oruç cinsel isteği kırar”

Kur’an gözlerin haramdan sakındırılmasından bahsedilir. Zinaya yaklaşmak dahi yasak. Zinaya gidecek olan yolların önü tıkatılması lazım. Zinaya zemin hazırlayacak olan gayri meşru ilişkiler, FLÖRT, CHATLEŞME vs. de yasaktır. Namahremle baş başa, yalnız kalmak yasaktır. Sahih halvet… “Kim Allah’a ve ahiret gününe inanıyorsa, mahrem, olmayan bir kadınla yalnız başına kalmasın”

Kadınlar erkeklerle konuşurken ciddi ve ağır başlı olmaları gerekir.Ayet:

24/30-311

وا من أبصارهم ويحفظوا فروجهم ذلك قل للمؤمنين يغضأزكى لهم إن الله خبير بما يصنعون

“Mü’min erkeklere söyle, gözlerini haramdan sakınsınlar, ırzlarını korusunlar. Bu davranış onlar için daha nezihtir. Şüphe yok ki, Allah onların yaptıklarından hakkıyla haberdardır.”

Kadınlar evi dışında başkalarına hissettirecek kadar koku sürmemelidirوليضربن 1 منها ظهر ما إال زينتهن يبدين وال فروجهن ويحفظن أبصارهن من يغضضن لمؤمنات ل وقل

أو بعولتهن أبناء أو أبنائهن أو بعولتهن آباء أو آبائهن أو لبعولتهن إال زينتهن يبدين وال جيوبهن على بخمرهنمن اإلربة أولي غير ابعين الت أو أيمانهن ملكت ما أو نسائهن أو أخواتهن بني أو إخوانهن بني أو إخوانهنزينتهن من يخفين ما ليعلم بأرجلهن يضربن وال ساء الن عورات على يظهروا لم ذين ال الطفل أو جال الر

تفلحون كم لعل المؤمنون ها أي جميعا ه الل إلى وتوبواMü’min kadınlara da söyle, gözlerini haramdan sakınsınlar, ırzlarını korusunlar. (Yüz ve el gibi) görünen kısımlar müstesna, zînet (yer)lerini göstermesinler. Başörtülerini ta yakalarının üzerine kadar salsınlar. Zinetlerini, kocalarından, yahut babalarından, yahut kocalarının babalarından, yahut oğullarından, yahut üvey oğullarından, yahut erkek kardeşlerinden, yahut erkek kardeşlerinin oğullarından, yahut kız kardeşlerinin oğullarından, yahut müslüman kadınlardan, yahut sahip oldukları kölelerden, yahut erkekliği kalmamış hizmetçilerden, yahut da henüz kadınların mahrem yerlerine vakıf olmayan erkek çocuklardan başkalarına göstermesinler. Gizledikleri zinetler bilinsin diye ayaklarını yere vurmasınlar. Ey mü’minler, hep birlikte tövbe ediniz ki kurtuluşa eresiniz! NUR 31



Organ nakli caiz midir?

Günümüzde organ nakli önemli hale gelmiştir. Kalp, böbrek, akciğer vs. Ehl-i sünnet âlimlerine göre ahirette yeniden diriliş ruh ve bedenle olacaktır. Burada su soru

ortaya çıkarsa: nakledilen organ hangi bedenle haşrolur insanın bedeninden kopan parçalar, yanan, hayvanlar tarafından yenen kısımlar ne olacak aklımıza gelir ve bu sorunun anlamı kalmaz

Organ bağışında bulunan kişi veya ailesi bağışladığı kişinin dış görünüşünden kötülük işlemeyecek biri olduğuna bakmalı

Günümüz âlimlerin ölünün tedavi amaçlı organları alınması hususunda görüşleri:A. Organ naklinde zaruret bulunmalıB. Konunun uzmanı doktor, hasta bu tedaviden dolayı iyileşir derse, o zaman olurC. Organı verecek kişi veya mirasçılarının onayı lazımD. Tıbbî veya hukukî ölümün gerçekleşmiş olması lazımE. Organ bir ücret veya menfaat karşılığından verilmemesi lazımF. Alıcı buna razı olmalı

Ölüden organ naklini caiz görmeyenler var. Ölünün saygınlığına binaen derler. Hadis: “Ölünün kemiğini kırmak, diri iken kemiğini kırmak gibidir”- ancak buna karşı olarak “ZARURET İLKESİ, HARAM VE NECİSLE TEDAVİ RUHSATI” delili vardır

Organ nakli için tıbbî rapor lazım. Organ nakledenin zarara uğramaması lazım (göz, kol, bacak vs. nakledilemez)

Dayanılan ayet: “Kendinizi elinizle tehlikeye atmayınız… Bakara 195

Saç ektirmek caiz midir? Ektirildiği takdirde boy abdestine engel olur mu?

Saçı olmayan veya dökülen kişi bunu 3 şekilde giderir:a) Peruk takmak: Peruk takmakla aldatmaya giderse haramdır. Hadis: “Saçlarına saç ekleyen, dövme yapan ve yaptırana Allah lanet etsin”b) Dökülen saçları dipten giderek, ince zar plastik deriye ekilen saçlı peruğu başın derisine

yapıştırmak Altına su geçirmeyeceği için olmaz!c) Saç ektirmek: Bu bir çeşit organ veya doku nakli gibidir. Belirli zaman sonra kişinin kendi saçı haline gelir Bu caizdir

Kur’an ve sünnete göre kadının ve erkeğin örtünmesinin ölçüsü nedir? Erkeğin kadına kadının erkeğe benzemesinin hükmü nedir?

Nur 31’de kadınlara yabancı erkeklerinde yanında örtünmeleri emredilir. HIMÂR denilen örtüyle. Ahzab 59’da CİLBÂB denilen dış giyişlerin giyilmesi istenir

Hadis: “Ey Esma. Ergenlik çağına gelen bir kadının şu şu yerleri dışındaki yerlerin görünmesi uygun değildir”- El yüz ve topuktan aşağı ayaklar…

Erkeğin örtünmesi: “Erkeğin, göbekle diz kapağı arası avrettir” hadis Hadis: “Allah Resulü, erkeğe benzemeye çalışan kadına ve kadına benzemeye çalışan

erkeğe lanet etti”



Kadınların saçlarını kestirmesi, kaş aldırması, dövme yaptırması, dişleri seyreltmesi ve peruk takması caiz midir?

Caiz değildir “Saçlarına insan saçı ekleyen, dövme yapan ve yaptıran, Allah’ın yarattığı şekli değiştiren

kadınlara Allah lanet etmiştir” (Buhari hadisi) Kadın naylon, bitki ya da hayvan tüy ve kıllarından saçlarına bir şey eklerse veya peruk takarsa

caiz olur Erkeğe benzememek üzere kısa keserse caizdir. Benzemeye çalışırsa mekruh olur Yaratılıştan bozuk olan ve rahatsızlık veren diş veya kaşlar (çok aşırı kötü görünüm veren

kaşlar) veya kaza sonucu değişen (ENSTELLUNG DES GESİCHTS) o zaman müdahale yapılabilir ve NORMAL hale getirilebilir

Büyü yapmanın ve yaptırmanın hükmü nedir?

Sihirbazların yalancı ve düzenbaz oldukları hadislerde ifade edilir Büyü yapmak 7 büyük günahın arasında zikredilir Muavvizeteyn= Yahudi LEBÎD İBN ÂSIM Hz. Peygamber’e büyü yapmıştır…

Haram olan bir gıda maddesi kimyasal değişim (istihâle) sonucu helâl hale gelir mi?

Hayvansal veya bitkisel bir ürünün bir halden başka bir hale geçmesine (İSTHÂLE), nitelik değiştirmesine de (tağayyür) denir. Böylece daha önce pis bir madde temiz hale gelir. Yine pis bir toprak altüst edilmekle temiz olur



Zamanında laboratuvar olmadığından ve bu gibi kimyasal dönüşümlerin bilinmediğinden ve gözlemlenilmediğinden müçtehitlerin örnekleri günümüzde tekrar ele alınabilir. O dönemde daha çok “renk, tat ve koku” değişikliğine dikkat ediliyordu. Bu konuyla ilgili şarabın sirkeye dönüşmesi konusunda mezhepler imamların değerlendirmeleri bize fikir vermekte:

1. İmam Şafi: şaraptan hamr, içine tuz veya sirke gibi bir şey atarak, onu güneşte tutarak ya da ateşte kaynatarak sirke yapmak caiz değildir:Dayandığı deliller:

i. Hadis: “Hz. Peygamber hamrın sirkeye çevrilmesini yasakladı”ii. Mal tanımı gereği şarap sirkeye çevrilmekle mal halini almaz, dökülür. Necistir bu

yüzden sirke yapmak için içine katılan madde de necis olur. Ancak kendiliğinden sirkeye dönüşen şarap farklıdır. O zaman yeni bir madde oluşur (bu konuda Hanefilerde aynı düşünür)

2. Hanefiler: şarap sirkeye dönüşünce artık yeni bir madde haline gelmiş olur- şarapla ilgisi kalmazDayandıkları deliller:

i. Hadis: “Herhangi bir deri tabaklandığında temiz olur. Sirke durumuna gelen hamrın helal olması gibi”. Bu bozuk bir cevherin iyileştiği gibidir

ii. İnsan eliyle olsun olmasın eğer madde değişiyorsa caizdir

Günümüzde kimyasal verilerle test edilebilme imkânına sahibiz…

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

İ BADETLERLE İ LG İ L İ MESELELER:

Abdest ve Boy Abdesti

Abdestin farzları ve sünnetleri hakkında bilgi verir misiniz?

Maide 6:

ذين آمنوا إذا قمتم إلى الصالة فاغسلوا وجوهكم وأيديكم إلى ها ال يا أي المرافق وامسحوا برؤوسكم وأرجلكم إلى الكعبين وإن كنتم جنبا

فاطهروا وإن كنتم مرضى أو على سفر أو جاء أحد منكم من الغائط أوبا فامسحوا بوجوهكم ساء فلم تجدوا ماء فتيمموا صعيدا طي المستم الن وأيديكم منه ما يريد الله ليجعل عليكم من حرج ولكن يريد ليطهركم

كم تشكرون وليتم نعمته عليكم لعل“Ey iman edenler! Namaza kalkacağınız zaman yüzlerinizi, dirseklere kadar ellerinizi ve -başlarınıza mesh edip- her iki topuğa kadar da

ayaklarınızı yıkayın. Eğer cünüp iseniz, iyice yıkanarak temizlenin. Hasta olursanız veya seferde bulunursanız veya biriniz abdest bozmaktan (def-i hacetten) gelir veya kadınlara dokunur (cinsel ilişkide bulunur) da su bulamazsanız, o zaman temiz bir toprağa yönelin. Onunla

yüzlerinizi ve ellerinizi meshedin (Teyemmüm edin). Allah, size herhangi bir güçlük çıkarmak istemez. Fakat O, sizi tertemiz yapmak ve üzerinizdeki nimetini tamamlamak ister ki şükredesiniz.”

Namaz hicretten 1 ½ yıl önce farz kılındı. Miraç gecesinde



Teyemmüm istisnai durumlar içindir. Hicretin 6. Yılında BENİ MÜSTALİK GAZVESİ dönüşü Hz. Aişe annesinden kalan gerdanlığı kaybettiğinden sabah namazı gecikme riskine girdiğinden teyemmümle ilgili ayet nazil olmuştur

Abdestin farzları:1- Yüzü yıkamak,2- İki kolu yıkamak [Eller kola dâhildir],3- Başın en az dörtte birini mesh etmek,4- İki ayağı yıkamak

Abdestin sünnetleri:1. Abdeste başlarken, Besmele okumak.2. Elleri, bilekleri ile beraber, üç kere yıkamak.3. Ağzı, ayrı ayrı su ile üç kere yıkamak. Buna (Mazmaza) denir.4. Burnu, ayrı ayrı su ile üç kere yıkamak. Buna (İstinşak) denir.5. Kaşların, sakalın, bıyığın altındaki görünmeyen deriyi, yüzü yıkarken ıslatmak.6. Yüzünü yıkarken iki kaşın altını ıslatmak.7. Sakalın, sarkan kısmını mesh etmek.8. Sakalın, sarkan kısmının içine, sağ elin yaş parmakları-nı tarak gibi sokmak (hilâllemek).9. Dişleri, bir şey ile oğmak, temizlemek. [Misvâk kullanmak, mühîm sünnetdir.]10. Başın her tarafını bir kerre mesh etmek.11. İki kulağı, bir kerre mesh etmek.12. Enseyi, üçer bitişik parmakla, bir kerre mesh etmek.13. El ve ayak parmaklarının arasını tahlîl etmek.14. Yıkanacak yerleri, üç kerre yıkamak.15. Yüzü yıkayacağı zamân kalp ile niyet etmek.16. Tertip. Ya’nî sıra ile yıkamak.17. Delk. Yıkanan yerleri oğmak.18. Müvâlât. Her uzvu birbiri arkasından çabuk çabuk yıkamak.

Abdesti bozan haller hakkında bilgi verir misiniz?

Ön ve arkadan çıkan şeyler, dışkı, kan, meni, mezi ve vedi bozar + irin ve ağız dolusu kusma (Hanefilerce)

Şafi ve Malikilere göre idrar ve dışkı yolları dışında vücuttan çıkan kan vb. sıvılar abdesti bozmaz. Çünkü Hz. Peygamber kan aldırmış sonra namaz kılmıştır

Abdesti bozan durumlar:1 -Ön ve arka mahalden çıkan her şey - ister az olsun, ister çok - abdesti bozar. Bu şeyler idrar, kazurat, meni, mezi, taş, vs. gibi maddelerdir.

2 - Arka taraftan gaz çıkması (yellenme).

3 - Çocuk düşürme hâli.

4 - Ön ve arka yolların dışında, bedenin herhangi bir yerinden kan, irin, sarı su gibi akıntıların gelmesi... Bu gibi akıntıların abdesti bozması için, çıktığı noktada durmayıp etrafa yayılması lâzımdır. Bu bakımdan sıkıp çıkarılması ile kendiliğinden çıkması arasında abdest bozma açısından fark yoktur. Nasıl çıkarsa çıksın, çıkış noktasını aştıktan sonra abdesti bozarlar. Hacamat yoluyla kan aldırmak,



sülük tutmak da, abdesti bozar. Kan, irin ve sarı sudan başka olan akıntılara gelince, bunlar ancak bir dert ve hastalık sebebiyle akıyorlarsa, abdesti bozarlar. Meselâ bir göz hastalığından dolayı gözleri sulanan kimselerin abdesti bozulur. Bir hastalığa bağlı olmayarak gelen akıntılar ise, abdesti bozmazlar. Meselâ, ağlama ve çok gülmekten dolayı akan gözyaşı veya havanın soğukluğu sebebiyle burundan gelen akıntı abdesti bozmaz. Vücuttaki kabarcıklardan çıkan safi su, sahih olan görüşe göre, kan gibidir, abdesti bozar. Diğer bir görüşe göre ise, abdesti bozmaz. Bu ikinci görüşte, uyuz olanlar ve çiçek çıkaranlar için kolaylık vardır. Zaruret halinde bu görüş ile amel edilmesinde bir beis olmadığı, İmam-ı Hulvanî'den nakledilmiştir. Mayasıl ve eksama yaşlığı ve parmak araları pişintisi ise, abdesti bozmaz. * Şâfiîlere göre, önden ve arkadan başka herhangi bir uzuvdan gelen kan, irin, sarı su gibi akıntılar abdesti bozmazlar.

5 - Ağız dolusu kusmak. Kusmuk; yemek, su veya safra gibi bir madde olabilir. Kusuntunun, azar azar geleni dahi bir araya toplanınca ağız dolusu miktarına ulaşıyorsa, abdesti bozar.

6 - Ağızdan, tükürüğe eşit veya ona galip gelecek miktarda kan gelmek. Galibiyet veya eşitlik, renkten belli olur: Renk sarı ise, tükürük fazladır. Kırmızılık eşitliği gösterir. Kızıllık ise, kanın galip olduğunu... Tükürük kandan fazla ise, abdest bozulmaz. Ayva, elma, vs. gibi şeyleri ısırmakla, onlarda kan eseri görülse bile abdest bozulmaz.

7 - İnsanın kendine hâkimiyetini kaybettiren uyku abdesti bozar. Bu uyku ister yan üstü yatarak, ister sırtüstü yatarak, ister yüzükoyun yatarak, ister oturup dirseğine dayanarak olsun hüküm aynıdır. Yanında konuşulanları duyacak derecedeki hafif uyuklamalar ise abdesti bozmaz. Bir şey'e dayanarak uyuyan kimsenin, dayanmakta olduğu şey çekildiği takdirde düşecek derecede uykuya dalmışlığı varsa, abdest bozulur.

8 - Az veya çok süreli baygınlık.

9 - Namazda gülmek. Tebessümle gülmek ayrıdır. Gülmek seslidir, işitilir. Bu yüzden namazda abdesti bozar. Abdest bozulunca namaz da bozulmuş olur. Tebessüm sessiz olduğu için, namazı da, abdesti de bozmaz. Yalnız kendi duyup işiteceği kadar hafif gülmek ise, namazı bozar, fakat abdesti bozmaz. * Şâfiîlere göre, namaz içindeki kahkaha ile bile abdest bozulmaz.

10 - Kadınla erkeğin birbiriyle fâhiş mübâşeretleri de abdesti bozar. Fâhiş mübaşeret, erkekle kadının arada hiçbir örtü olmaksızın veya çok ince bir bez olduğu halde mahrem yerlerini birbirine dokundurmaları, temas ettirmeleridir. Bu temas sebebiyle tahrik olup kendilerinden yaşlık (mezi) gelip gelmemesi müsavidir. Abdest her hâlükârda bozulur. İmam-ı Muhammed'e göre, fâhiş mübaşeretin abdesti bozması, ancak taraflardan yaşlık (mezi) gelmesi hâlindedir. Yaşlık belirmezse, abdest bozulmaz.

11 –Erkeğin idrar akıntısını kesmek için idrar yoluna soktuğu pamuğun sonradan dışarı çıkması veya çıkarılması hâlinde, abdest bozulur. Pamuğun üzerinde yaşlık bulunup bulunmaması hükmü değiştirmez. Eğer pamuk, idrar yoluna tamamen konulmayıp, kısmen konulmuşsa, içte kalan kısım ıslanmış olsa bile, dışta kalan kısma idrar sızmadıktan sonra abdest bozulmaz. Ancak pamuk çekip çıkarılır veya kendiliğinden düşerse, üzerinde az bir yaşlık bile olması, abdesti bozar.

12 - Kadının tenâsül uzvu içine veya dışına konulan bezin veya pamuğun, ıslanmış olarak dışarı çıkması veya çıkarılması da abdesti bozar. Uzvun dışına konulan pamuğun iç tarafı ıslanmış olunca abdest bozulmuş olur. Pamuğun dışına ıslaklık sızıp sızmaması mühim değildir. Uzvun içine konulan pamuğun iç kısmının ıslanması abdesti bozmaya yetmez. Islaklığın pamuğun dışına da sirayet etmesi şarttır.



13 - Teyemmüm etmiş kimsenin suyu görmesi, teyemmümle alınan abdesti bozar.

14 - Özür sâhipleri için namaz vaktinin çıkması ile abdestleri bozulur.

15 - Esrar veya içki içerek sarhoş olmak da abdesti bozar. Bu gibi müskiratı kullanmak kesin şekilde haram olmakla birlikte, insanı sarhoş etmeyen miktarı abdesti bozmaz.

Boy abdesti ile ilgili temel bilgi verir misiniz?

Kur’an’da boy abdesti ile ilgili 3 ayet vardır:

Guslün insan sağlığı açısında faydaları vardır. Cünüplük hali vücutta yorgunluğa vs yol açabilir Boy abdestini gerekli kılan 3 hal: CÜNÜPLÜK, HAYIZ, NİFAS- İbadetlerde bulunamaz: namaz

kılma, Mushaf elleme, camiye girme vs. Ancak dua ve zikir caizdir (dua niyetiyle Fatiha, ihlas, ayetelkürsi okunur)

İmam Malik: cünüp olan kişi Kur’an’ı okuyamaz ise de adetli veya loğusa olan kadın okuyabilir. Çünkü cünüplük derhal yıkanmayla bertaraf edilir, ancak hayizli veya loğusa kadın hemen temizlenemez. Maliki’lerin dayandıkları delil İSTİHSANDIR

İbadet amaçlı olmaksızın mescide girilir: Hz Aişe rivayet eder: “Bir gün Allah’ın Resulü bana: Mescitten o seccadeyi al getir, dedi. Ben adetliyim, deyince de: Senin adet görmen, elinde olan bir şey değildir, buyurdu”

Ramazanda cünüp olarak sabaha ulaşan veya gündüz ihtilam olan kimsenin orucu bozulmaz

Boy abdesti nedir? Hangi durumlarda gerekli olur?

Guslü gerektiren haller: Cünüplük, hayız ve nifas ve cenazeye boy abdesti aldırılır Guslün farzları:

1. Ağız ve burnu yıkamaz2. Bütün vücudu su ile yıkamak

a) Cünüplük: cinsî ilişki, ihtilam olunca gerekir. Meni şehvetle gelir, meninin dışındaki mezi (cinsel ilişkiden önce veya sonra şehvetsiz gelen) ve vedi (yüksek yerden atlayan veya ağır taşıyandan gelen) de boy abdesti gerekmez

b) Adet ve loğusalıktan sonrac) Cenazeye boy abdesti aldırmak

Boy abdestin sünnet veya müstehap sayıldığı yerler:


Kur'an'da boy abdesti

cünüplükten solayı 5/6âdetli kadınlarla cinsel

ilişki yasağı çerçevesinde 2/222

cünüp kişinin namaza yaklaşamayacağı 4/43


i. İslam’a giren (Maliki ve Hanbelilerce vacip, Hanefiler ve Şafiilerce mendup)- kişi cünüp ise zaten gerekir

ii. Cuma ve bayram namazlarındaiii. Hac veya umrede ihram giymedeniv. Arafat’ta vakfa durmadan

Guslün sünnetleri:

1. Besmele ve niyetle başlamak2. Önce elleri ve avret yerini yıkamak3. Namaz abdesti gibi abdest almak

Cünüp veya loğusa olana yasak olan şeyler:

1. Namaz kılmak2. Kâbe’yi tavaf etmek3. Kur’an’a dokunmak ve okumak4. Mescide girmek

Bayanların âdet süreleri ile ilgili bilgi verir misiniz?

2/222:

ساء في المحيض وال ويسألونك عن المحيض قل هو أذى فاعتزلوا النى يطهرن فإذا تطهرن فأتوهن من حيث أمركم الله إن الله تقربوهن حت

وابين ويحب المتطهرين يحب الت“Sana kadınların ay hâlini sorarlar. De ki: “O bir ezadır (rahatsızlıktır). Ay hâlinde kadınlardan uzak

durun. Temizleninceye kadar onlara yaklaşmayın. Temizlendikleri vakit, Allah’ın size emrettiği yerden onlara yaklaşın. Şüphesiz Allah çok tövbe edenleri sever, çok temizlenenleri sever.”

Erkeklerde ihtilam, kadınlarda ay hali ergenlik belirtisi. Hadislerde üst sınır yok ama âlimler tecrübelerde dayanarak belirli yaş limitleri getirmiştir: Çoğunluk fakihlere göre adet görme: 9-10 yaşından sonra başlar ve 50-55 ile sonra erer. Hükmen 15 yaşın bitmesiyle en geç girmiş sayılır (olmasa da)

Ebu Hanife’ye göre kızlarda üst sınır 17, erkeklerde ise 18 En uzun ve en kısa adet süresi: Hanefiler: en kısa 3 gün 3 gece, bundan azı özür kanı, en fazla 10- orta 5 Şafiler: en kısa 1, en uzun 15 Malikiler: en kısa için sınır belirlemesi yok, en fazla 15 Loğusalıkta alt sınır yok, Hanefilerde en fazla 40 gün

Teyemmüm abdesti nedir? Hangi durumlarda teyemmüm gerekir?



Maide 6:

ساء وإن كنتم مرضى أو على سفر أو جاء أحد منكم من الغائط أو المستم النبا فلم تجدوا ماء فتيمموا صعيدا طي

“Eğer hasta veya yolculukta iseniz veya biriniz hacet yerinden gelmişse ya da kadınlara dokunmuş olup da su bulamazsanız, o zaman temiz bir toprakla teyemmüm edin”

Sudan en az 1 ½ Km uzaklıkta isek Hasta isek, özürlü isek, cünüp ise… Su bulunursa teyemmüm bozulur

NAMAZLA İLGİLİ MESELELER

Ezan nedir? Kur’an’ı Kerim’de ezandan söz edilir mi?

Ezan: “duyurmak, bildirmek” demek. Farz namazlarından önce okunur- sünnetle sabittir Medine’ye kadar ezan bugünkü gibi okunmazdı. Farklı ifadeler kullanılırdı “Es-Salah, es-

Salah” veya “ Esselatu camiatün” denilirdi Ezanla ilgili ayet: Maide 58:

يعقلون هم قوم ال خذوها هزوا ولعبا ذلك بأن وإذا ناديتم إلى الصالة ات“Siz namaza çağırdığınız vakit onu alaya alıp eğlence yerine koyuyorlar. Bu, şüphesiz onların akılları ermeyen bir

toplum olmalarındandır.” Ensar’dan Abdullah b. Zeyd gece rüyada görmüştü ezanı. Hz. Peygamber bu gördüğün rüyayı

Bilal’e anlat demiştir. Aynı rüyayı Hz. Ömer’de görmüştür

Ezanla ilgili Hz. Peygamber’in hadisleri ve uygulaması hakkında bilgi verir misiniz?

“Eğer insanlar ezandaki ve (farz namazda) ilk saftaki üstünlüğü bilselerdi, bunları yapmakta yarışırken kura çekmek zorunda kalırlardı”

Birisi dağda tek başına dahi olsa ezan okur: İbn Abidin Reddül Muhtar’da şöyle izah getirir:”O kişi tek başına ezan okur ki etraftaki cin ve melekler katılsın, davettir. “Ben burada bir topluluğa namaz kıldırdım” diyebilsin

Ezanı işitenin uyması gereken âdâb nedir?

Kur’an okuyanın bile ezanı durup dinlemesi daha faziletlidir Hadis: “Hadis işittiğinizde müezzinin söylediklerini siz de söyleyin. Müezzin haya ales salah ve

haya alel felah deyince siz de la havle ve la guvvete illa billahil aliyyil azim deyin” Ezandan sonra vesile duası okumak müstehaptir:



Namazı cemaatle kılmanın hükmü nedir? İmama sonradan uyan kimse eksik kalan rekâtları nasıl tamamlar?

Cemaatle namaz 27 kat daha sevaptır Hanefiler ve Malikilere göre erkeklerin gündelik 5 vakit namazı cemaatle kılması müekked

sünnettir Şafiilere göre bir yerde ikamet edenler için farz-ı kifaye Hanbeliler’e göre ise FARZ-I AYIN’dır Namaza katılana müdrik, sonradan katılana, birinci rekâtından itibaren rekât kaçırana

MESBUK denir (tekbir alır, imama uyar sonra selamdan sonra kalkar ve kaçırdığı rekâtları kılar)

Seferilik nedir? Yolculuğa getirilen kolaylıklar nelerdir?

Sefreri= yolcu- 18 saatlik veya 3 günlük yola giden Kolaylıklar sağlanmıştır- namazları kısaltır, 2 rekât kılar Sabah namazının sünneti terk edilmez. Hadis: “sizi atlar kovalasa da sabah namazının 2

rekât sünnetini terk etmeyin” Vatan-ı aslî, vatan-ı sükna ve vatan-ı ikamet vardıra) Aslî vatan: birisinin doğup büyüdüğü yer. İçinde barınmayı kastettiği yerb) İkamet edilen vatan: evlendiği ve kalmak üzere belirlediği yer değil, 15 günden fazla kalmak

istediği yerc) Sükna vatanı: 15 günden az kaldığı yer

Seferinin namazı hakkında bilgi verir misiniz?

Ayet 4/101:

ذينو إذا ضربتم في األرض فليس عليكم جناح أن تقصروا من الصالة إن خفتم أن يفتنكم ال كفروا إن الكافرين كانوا لكم عدوا مبينا

“Yeryüzünde sefere çıktığınız vakit kâfirlerin size saldırmasından korkarsanız, namazı kısaltmanızdan ötürü size bir günah yoktur. Şüphesiz kâfirler sizin apaçık düşmanınızdır.”

Hadis Müslim: “Namazın kısaltılması, Allah’ın size verdiği bir bağıştır, Allah’ın sadakasını kabul edin”

Hanefilere göre 4 rekâtlı namazların aslı 2 rekâttır. Hz. Aişe: “Namaz ikişer rekât olarak farz kılındı. Hz. Peygamber’in hicretinden sonra sefer namazı yine 2 rekât olarak kaldı, hazar namazı arttırıldı”



İki namazı birleştirerek kılmak caiz midir? Ya da hangi durumlarda birleştirilebilir?

Bir namazın olması için onun şartı olan vakti girmelidir Cebrail Hz. Peygamber’e namaz vakitlerini bildirmiştir Veda haccında Hz. Peygamber Arafat’ta öğle ile ikindi namazını öğle vaktinde, Müzdelife de

de yatsı vaktinde akşamla yatsıyı kılmıştır- sünnet namazları kılınmamıştır 18 gün süren Tebük gazvesinde de namazlar cem edilmiştir İmam Şafi yağmur ve hastalık gibi özürlerde de namazın birleştirebileceğini söyler

Namazı terk etmenin hüküm ve sonuçları nedir? Namazın kazası ile ilgili ayet ve hadis var mıdır?

Akıl baliğ olan Müslümanlara farz kılınmıştır (hayız veya ağır hastalık gibi durumlar hariç) Namazın farz olduğunu inkâr eden biri dinden çıkar Namazı tembellik veya unutkanlıktan dolayı kılmayanlar fâsık olur

Ayetler: 19/59-60ا هوات فسوف يلقون غي بعوا الش فخلف من بعدهم خلف أضاعوا الصالة وات

ة وال يظلمون شيئا إال من تاب وآمن وعمل صالحا فأولئك يدخلون الجن“Onlardan sonra, namazı zayi eden, şehvet ve dünyevî tutkularının peşine düşen bir nesil geldi. Onlar bu tutumlarından ötürü büyük bir

azaba çarptırılacaklardır. Ancak tevbe eden, iman eden ve salih amellerde bulunanlar (onların dışındadır); işte bunlar, cennete girecekler ve hiç bir şeyle zulme uğratılmayacaklar.”

Maun/4-5

Hadisler: “Kim ikindi namazını terk ederse, ameli boşa gitmiş olur” “Kim önemsemeyerek üç Cuma namazını terk ederse, Allah teala onun kalbine mühür vurur” “Kim uyuyarak veya unutmak suretiyle namazını kılmamış olursa, hatırladığında hemen kılsın” “Kıyamet gününde kulun ilk hesaba çekileceği şey, farz namazıdır.”

İskat-ı Salat ve devir nedir? Kur’an ve sünnetten delil var mıdır?

İskat= düşürmek, borçtan kurtarmak- vefat eden kimsenin namaz ve ibadet borçlarını düşürebilmek için fakir ve yoksullara verilen fidye

Bunun delili: Bakara 184: “Hasta veya seferilikte olan biri oruç tutmaya güç yetiremezse…”

ORUÇLA İLGİLİ MESELELER



Üç aylar nedir? Mübarek gün ve geceler hangileridir? Bu özel zamanlar nasıl değerlendirilmelidir?

Üç aylar: RECEP, ŞABAN ve RAMAZAN. 5 mübarek kandil gecelerinin 4 tanesi bu aylarda Regaib: Recebin ilk cuması. Bu gece Hz. Muhammed ana rahmine düşmüştür. 2 rekâtlık

namazı var Miraç gecesi: Recebin 20. Gecesi. Mekke’den Kudüs’e gece yolculuğundan sonra refref ile

Allah’ın huzuruna yükseliş. Namaz bu gece farz kılındı Berat gecesi: Şaban’ın 15. Gecesi. Bir senelik kimin rızıklandırılacağı vs. belirlenir Kadir gecesi: Ramazan’ın 27.de. Kur’an’ın indiği gece. Kadir gecesi için dua:

“Ey Allahım! Şüphesiz sen çok affedicisin, affetmeyi seversin, beni de affet”

Hadis: “Recep Allah’ın ayı, Şaban benim ayım ve Ramazan ümmetimin ayıdır” Bu üç aylarda çokça ibadet yapılır

Ramazan ayının başlangıcı nasıl belirlenir? Hilal gözetleme nedir?

Bakara 185: “sizden her kim ramazan ayına ulaşırsa, oruç tutsun” Hadis: “Ramazan hilalini görünce oruç tutun, Şevval hilalini görünce de iftar edin ve bayram

yapın. Eğer hava bulutlu olursa Şaban ayını otuza tamamlayın” Günümüzde teknoloji gelişmiş halde bu yüzden bu şekilde tespit edilebilir Orucun vakti, ikinci fecirden güneşin batmasına kadar= İMSAK VAKTİ. Saatle belirlemeyen,

saat olmayanlar, doğu ufkunu izleyerek, kendi gözlemleriye ikinci fecri tespit etmeye çalışır.

Ramazan aynının ve orucunun fazileti hakkında bilgi verir misiniz?

Kur’an’ın indiği ay, rahmet dolu ay

Hadisler:


اما معدودات قون )( اي كم تت ها الذين امنوا كتب عليكم الصيام كما كتب على الذين من قبلكم لعل يا ايذين يطيقونه فدية طعام مسكين ام اخر وعلى ال فمن كان منكم مريضا او على سفر فعدة من اي

فمن تطوع خيرا فهو خير له وان تصوموا خير لكم ان كنتم تعلمون )( شهر رمضان الذى انزل فيههر فليصمه ومن كان مريضا او نات من الهدى والفرقان فمن شهد منكم الش اس وبي القران هدى للنروا الله ام اخر يريد الله بكم اليسر وال يريد بكم العسر ولتكملوا العدة ولتكب على سفر فعدة من اي

كم تشكرون على ما هديكم ولعل“Bakara / 183-185. Ey iman edenler! Oruç sizden önce gelip geçmiş ümmetlere farz kılındığı gibi size de farz kılındı. Umulur ki

korunursunuz. Sayılı günlerde olmak üzere (oruç size farz kılındı). Sizden her kim hasta yahut yolcu olursa (tutamadığı günler kadar) diğer günlerde kaza eder. (İhtiyarlık veya şifa umudu kalmamış hastalık gibi devamlı mazereti olup da) oruç tutmaya güçleri

yetmeyenlere bir fakir doyumu kadar fidye gerekir. Bununla beraber kim gönüllü olarak hayır yaparsa, bu kendisi için daha iyidir. Eğer bilirseniz (güçlüğüne rağmen) oruç tutmanız sizin için daha hayırlıdır. Ramazan ayı, insanlara yol gösterici, doğrunun ve doğruyu

eğriden ayırmanın açık delilleri olarak Kur'an'ın indirildiği aydır. Öyle ise sizden ramazan ayını idrak edenler onda oruç tutsun. Kim o anda hasta veya yolcu olursa (tutamadığı günler sayısınca) başka günlerde kaza etsin. Allah sizin için kolaylık ister, zorluk istemez.

Bütün bunlar, sayıyı tamamlamanız ve size doğru yolu göstermesine karşılık, Allah'ı tazim etmeniz, şükretmeniz içindir”


“Ramazan ayı gelince cennet kapıları açılır, cehennem kapıları kapatılır ve şeytanlar zincire vurulur”

“Kim ramazan orucunu tutarsa, geçmiş günahları bağışlanır” “Oruçlu için birisi iftar ettiği vakit, öteki Rabbı ile karşılaştığı vakit olmak üzere iki sevinç

vardır”

Oruca niyet ne zaman ve nasıl yapılmalıdır?

Ramazan orucuna, nafile oruçlara ve adak oruçlarına güneşim batımından itibaren ertesi gün kuşluk vakti, hatta öğle namazı vaktinin girmesinden az öncesine kadar niyet edilebilir

Ancak öğlen namazı vaktinde güneşin batımına kadar hiçbir oruca niyet edilmez Fakihlerine çoğuna göre ramazanın her günü için ayrı niyet etmek gerekir. Her günün orucu

kendi başına bir ibadet Bir bayan henüz adet halindeyken geceleyin oruca niyet etse, ikinci fecirden önce

temizlenmiş olursa, orucu sahih olur Geceleyin yapılan niyetten sonra ikinci fecre kadar cinsel münasebet vs. bulunabilir, zira o

niyet ikinci fecirden sonra geçerli olur

İlaç kullanmak, aşı ve iğne yaptırmak orucu bozar mı?

İslam dini kişiye taşıyamayacağı yükü yüklemez

Ezher Üniversitesinin fetvası (1948): “Bedenin normal delikleri dışında kalan bir yerden içeriye giren şey orucu bozmaz”

Sahurda ezan okunurken yeme içmeyi hemen bitirmeli miyiz, yoksa yemeyi ne kadar sürdürebiliriz?

Eskiden takvimlerde temkin payı vardır (7-8 dakika) yenilebiliyordu, ancak günümüzde tam dakik olduğundan ezan okunur okunmaz yeme içmeyi kesmek gerekiyor

Asrı saadette Bilal sahura kaldırmak için, Abdullah ibn Mektum ise imsak vaktini bildirmek ve milleti namaza çağırmak için ezan okurdu

Oruç tutmamak için özür sayılan haller nelerdir?

Seferilikte olanlar Ölümcül hastalığa yakalanan Oruç tuttuğu vakit ağır hasta olabilecek olanlar Gebe veya emzikli kadın (hayızlı kadın)


Ebu Hanife

Karın boşluğuna veya beyne kadar ulaşan derin yaralara sürülen ilaçlar karın boşluğuna veya beyne ulaşınca oruç bozulur ve kazayı gerektirirAşı veya iğne derinin altına adaleye veya damara zerk edilirse oruç bozulur

İmam Muhammed&Ebu Yusuf

Bir şey normal yollarla içeriye girmedikçe bozmaz zira orucun tanımı: “Normal bir yoldan, ağız veya burun gibi bir uzuvdan içeriye bir şey götürmemek suretiyle kendini tutmak” tır. bu yüzden normal yolla girmedğiğinden oruç bozulmazaşı ve iğne de orucu bozmaz


Oruç tutmaktan aciz olan yaşlı ve hastalar- bunlar fidye verir

Önceki yılarda tutulamayan oruçlar nasıl kaza edilir?

Hanefilerce ömür boyu kaza mümkün. Şafiilerce ise bir dahaki ramazana kadar kaza edilmesi gerekir Oruç borcu olanlar için 2 durum

a. Herhangi bir engel veya özüründen dolayı kaza edemez ve ölürse, bu oruç ondan düşmüş olur

b. İmkânı olduğu halde tutmadan ölürse, borçlu gider, velisi de onun için tutamaz

Orucun kefareti nedir? Hangi durumlarda kefaret gerekir?

Bilerek orucunu bozanlar için gerekli. 60 gün aralıksız tutması gerekir Kur’an’da bununla ilgili hüküm yoktur Bir adam Hz. Peygamber’e ramazanda eşiyle cinsel ilişkide bulunduğunu söylemiş. Hz.

Peygamber’le diyaloğu: Köle azat ettin mi? Hayır Peş peşe 2 ay oruç tutabildin mi? Hayır Altmış yoksulu doyuracak mali imaknın var mı? Hayır Bu sırada bir sepet hurma getirdi biri. Bu sepeti Peygamber ona verdi ve yoksullara yedir

buyurmuştur. Kur’an’da oruçla ilgili kefaret hükmü zıhar’la aynıdır. Hadis: “Kim Ramazan ayında kasten

orucunu bozarsa, onun üzerine zıhar yapan kimseye gereken şey (kefaret) vardır” Şafiilere göre orucun kefareti zıhar’a bağlandığından sadece cinsel ilişkide gereklidir. Diğer

durumlarda 1 gün kaza gerekir Mücadele 3-4’de göre ziharın kefareti:

Köle azadı; 2 ay aralıksız oruç, 60 yoksulu doyurma

Oruçlu kimsenin ramazan boyunca dikkat etmesi gereken hususlar nelerdir?

İbadetle geçirmek Hz. Peygamber’in tavsiyeleri:a) Sahur yemeği Hadisler:”sahur yeneği ile gündüz tutacağınız oruca, ve öğle üzere uykusuyla da (KAYLÛLE)

teheccüt namazına güç kazanın“ ”ümmetim iftarı acele yapıp sahuru geciktirdikleri sürece hayır zerindedir”

b) İftarı akşam namazından önce acele yapmakc) Oruç açılırken dua edilmesi:



d) Oruçlu kişiye iftar ettirmeke) Cünüp olanın, hayız veya nifas hali sona erenin sabah vakti girmeden evvel boy abdesti

almaları

HAC VE UMRE İLE İLGİLİ MESELELER

Hac nedir ve kimlere farzdır?

Hac belirli yer ve zamanda hac niyetiyle ihrama girip, Arafat’ta vakfe ve Beytullah’ı ziyareti kapsayan bedenî ve malî bir ibadettir

Mekke’de Hz. Âdem’den buyana uzanana bir tarih vardır. Nuh tufanından sonra kabenin şeri kaybolmuş, daha sonra İbrahim A.S ile İsmail A.S yeniden inşa etmiştir

3/97

اس نات مقام إبراهيم ومن دخله كان آمنا ولله على الن حجفيه آيات بي ومن كفر فإن الله غني عنالبيت من استطاع إليه سبيال

العالمين“Onda apaçık deliller, Makam-ı İbrahim vardır. Oraya kim girerse, güven içinde olur. Yolculuğuna gücü yetenlerin haccetmesi, Allah’ın insanlar üzerinde bir hakkıdır. Kim inkâr ederse (bu hakkı tanınmazsa), şüphesiz Allah bütün âlemlerden müstağnidir. (Kimseye muhtaç

değildir, her şey O’na muhtaçtır.)” Hz. Peygamber 6. Hicret yılında Hudeybiye’de Mekkeli müşriklerce umreden engellenince

ertesi yıl zilkade ayında Kaza umresini yapmış, antlaşma gereği Mekke’de 3 gün kalıp geri dönmüştü

Hicretin 9. Yılında Hz. Ebu Bekir hac emiri tayin edilmiştir ve ilk islamî hac yaptırmıştır (daha önce Mekke valisi ATTAB İBN ESÎD insanlara Arap geleneğine göre hac yaptırmıştır). Bundan sonra çıplak hac yapma ve müşriklerin hac yapması yasaklanmıştır. Hicretin 10 yılında Hz. Peygamber hac yapmıştır- VEDA HAC

İhramlı bulunmak, Arefe günü Arafatta vakfe durmak haccın farzlarıdır Haccın farz olmasının şartları:

a)Müslüman olmak; b)Ergen ve akıllı olmak; c)Hür olmak; d)Vakit;e)Haccı ifa gücüne sahip olma

Haccın vacipleri

1- Tavafa hacer-i esved veya hizasından başlamak.

2- İhram yasaklarına uymak.

3- Tavafı yürüyerek yapmak.

4- Arefe günü, akşam ve yatsı namazlarını yatsı vakti girdikten sonra Müzdelife ’de cem-i tehir ile kılmak. Hanefi mezhebinde vaciptir.



5- Umre sa’yinin, umre tavafından sonra, henüz tıraş olmadan, ihramlı olarak yapılması vaciptir.

6- Şeytan taşlama, kurban kesme, saç tıraşı vacip olup ayrıca bu sıraya riayet de vaciptir.

7- Tavafı kudumden sonra ve hac ayları içinde olmak şartı ile, Safâ ile Merve tepeleri arasında, yedi kere sa’y etmek, yani, usulü ile yürümek. Tavafsız sa’y sahih olmaz.

8- Arafat’tan dönüşte, Müzdelife de vakfeye durmak.

9- Minâ’da şeytan taşlamak, yani üç gün, temiz taş veya teyemmüm caiz olan şey atmak.

10- İhramdan çıkmadan önce, başın en az dörtte birini ustura ile tıraş ettirmek veya en az üç santim, kendisi veya başkası kırkmak. Berber veya ustura bulamamak özür sayılmaz. Saçsız olan veya başı yaralı olan da usturayı değmeden baştan geçirir. Kadın, saçını tıraş etmez. Makasla biraz keser.

11- Afaki yani Mikât denilen yerlerden daha uzak memleketlerin hacıları, Mekke’den son ayrılacağı gün, tavaf-ı sadr yani tavaf-ı veda yapmak. Hayzlı kadına bu vacip değildir.

12- Arafat’ta, güneş battıktan sonra da, biraz kalmak. Güneş batmadan önce, Arafat meydanından dışarı çıkanın kurban kesmesi lazım olur.

13- Tavafı ziyarette Kâbe-i muazzama etrafında dörtten sonra üç kere daha dönmek.

14- Tavafta abdestsiz veya cünüp olmamak.

15- Üzerindeki elbise temiz olmak.

16- Tavaf yaparken, Hatim denilen yerin dışından dolaşmak.

17- Tavafta Kâbe-i muazzama, sol tarafta kalmak.

18- Tavafı ziyareti, bayramın üçüncü gününün güneş batıncaya kadar yapmak.

19- Tavaf ederken avret yeri kapalı olmak (Kadın için çok mühimdir).

20- Safâ tepesi ile Merve arasında sa’y ederken, Safâ’dan başlamak.

21- Safâ tepesine çıkınca, Kâbe’ye dönüp, tekbir, tehlil ve salâvat getirmek ve dua etmek. Sonra, Merve’ye doğru yürümek. Safâ’dan Merve’ye dört, Merve’den Safâ’ya 3 kere gidilir.

22- Her tavaftan sonra, Mescid-i haram içinde iki rekât namaz kılmak.

23- Şeytan taşlamasını bayram günlerinde yapmak.

24- Tıraşı, bayramın birinci günü ve Harem hududu içinde yapmak.

25- Sa’yı yürüyerek yapmaktır. (İki yeşil direk arasında erkek hızlı, kadın yavaş gider.)

26- Kıran ve temettü hac yapan, şükür kurbanı kesmek.



27- Kurbanı, bayramın birinci günü kesmek.

28- Cima gibi yasak olan şeyler, Arafat’ta durmadan önce yapılırsa, haccı bozar. Bunları Arafat’tan önce yapmamak farzdır. Cimadan başkalarını, ihramdan çıkıncaya, cimaı tavaf-ı ziyareti yapıncaya kadar terk etmek vaciptir.

Bilerek veya bilmeyerek, bir vacibi vaktinde ve yerinde yapmayana ceza lazım olur. Hastalık, ihtiyarlık veya kalabalık gibi bir özürle terk edince bir şey lazım gelmez. Bir vekile yaptırması lazım olmaz.

Hayızlı, nifaslı kadın Mescid-i harama giremez. Tavaftan başka nüsükleri yapar. Tavafı ziyareti temizlenince yapar

Haccın çeşitleri nelerdir? Dış ülkelerden giden hacıların en uygun olan hac çeşidi hangisidir?

3 çeşit hac vardır:

Bakara 196:

ى يبلغ وأتموا الحج والعمرة لله فإن أحصرتم فما استيسر من الهدي وال تحلقوا رؤوسكم حتأسه ففدية من صيام أو صدقة أو نسك فإذا ه فمن كان منكم مريضا أو به أذى من ر الهدي محلام في م يجد فصيام ثالثة أي ع بالعمرة إلى الحج فما استيسر من الهدي فمن ل أمنتم فمن تمت م يكن أهله حاضري المسجد الحرام الحج وسبعة إذا رجعتم تلك عشرة كاملة ذلك لمن ل

قوا الله واعلموا أن الله شديد العقاب وات“Haccı da, umreyi de Allah için tamamlayın. Eğer (düşman, hastalık ve benzer sebeplerle) engellenmiş olursanız

artık size kolay gelen kurbanı gönderin. Bu kurban, yerine varıncaya kadar başlarınızı tıraş etmeyin. İçinizden her kim hastalanır veya başından rahatsız olur (da tıraş olmak zorunda kalır)sa fidye olarak ya oruç tutması, ya sadaka vermesi, ya da kurban kesmesi gerekir. Güvende olduğunuz zaman hacca kadar umreyle faydalanmak

isteyen kimse, kolayına gelen kurbanı keser. Kurban bulamayan kimse üçü hacda, yedisi de döndüğünüz zaman (olmak üzere) tam on gün oruç tutar. Bu (durum), ailesi Mescid-i Haram civarında olmayanlar içindir. Allah’a

karşı gelmekten sakının ve Allah’ın cezasının çetin olduğunu bilin.”

A. İfrad haccı: Mekke’ye dışardan gelen afakilerin tek ihramla yaptıkları kacuB. Temettu haccı: Hac aylarında önce umre yapmak, ihramdan çıkmak ve daha sonra yeniden ihrama girerek

hac yapmakC. Kıran haccı: Hac aylarında önce umre yapıp, ihramı çıkarmadan hac yapmak

Temettu veya kıran haccı yapanın şükür kurbanı kesmesi Hanefilerce vaciptir. Temettu haccı en uygun hac ve en yaygın (Türkiye’den gidenlerde)

Adet hali göre kadınların hac’da nasıl davranmaları gerekir?

Adetli veya loğusalı kadınlar mikatte boy abdesti alarak, hac veya umreler niyetiyle telbiye getirerek ihram sürecini başlatırlar. İhramlı iken adet görmek ihram sürecini kesmez. Kâbe tavafını temizlenince yapar



Hedy kurbanı nedir? Hac sırasında kesilmesi gereken kurbanlar hangileridir?

Hac ve umre menasıkyla ilgili kurbanlara HEDY denir Hanefilerce hedy kurbanı, temettü ve kıran haccında bir yolculukta iki ibadetin yapılmasından

dolayı “şükür kurbanı” Şafilerce temettü haccında ihrama mikatte değil de Mekke’de girilmesinden dolayı, kıran

haccında ise iki ayrı ibadetin bir tek ihramla yapılmasından doğan kusurun telafisi için “ceza kurbanı” niteliğindedir

Şükür kurbanının Ebu Hanife’ye göre bayram günlerinde kesilmesi vacip, Ebu Yusuf ve İmam Muhammed’e göre ise sünnettir.

Şafiilere göre bayramlarda sünnettir, ceza kurbanı sayıldığından, ihrama girildikten hemen sonra kesilebilir

HEDY kurbanın harem bölgesinin içerisinde kesilmesine dair ittifak var- sadece İmam Şafii Hudeybiye’ye dayanarak Harem dışında da kesilebileceğini işaret eder

Hadis: “Sizden kimin yanında hedy kurbanı varsa, haccını ifa edinceye kadar ihramdan çıkması helal olmaz. Kimin yanında da hedy kurbanı yoksa o Kâbe’yi ve Safa ile Merve’yi tavaf etsin sonra tıraş olup ihramdan çıksın. Sonra hac için ihrama girsin ve hdy kurbanı kessin. Kim de hedy kurbanı bulamazsa, hac sırasında 3 gün ve ailesinin yanına dönünce de 7 gün olmak üzere oruç tutsun”

Umre nedir? Dayandığı deliller ve yapılışı hakkında bilgi verir misiniz?

Umre: Mekke’ye dışarıdan gelenlerin mikatte, harem bölgesinde oturanların ise harem dışına çıkıp, ihrama girerek Kâbe’yi tavaf ve Safa Merve arasında sa’y yaptıktan sonra tıraş olup ihramdan çıkmalarından ibaret bir ibadettir.”

Hanefi ve Malikilere göre Müslümanlar ömürlerinde bir kere yapmalıdırlar- müekked sünnet Şafii ve Hanbelilerce de farzdır ve umrenin rüknü 4tür: ihram, tavaf, say ve tıraş (Malikilere

göre bunların ilk üçü rükün, tıraş ise vaciptir) Hanefilere göre umrenin farzı 2 dir: İhram (şart) ve tavaf(rükun). Umre için belirli bir zaman yoktur. Ancak Hanefilerce teşrik günleri yani Kurban bayramı arefe

gününden 4. Gün güneş batımına kadar TAHRİMEN MEKRUHTUR

KURBANLA İLGİLİ MESELELER

Kurbanın tarihçesi hakkında bilgi verir misiniz?



Hicretin 2. Yılında meşru kılınmıştır. Hz. Muhammed kurbanı Hz. İbrahim’den gelen bir sünnet olarak ilan etmiştir

Kevser 2: فصل لربك وانحر Ayette çoğul siygasının kullanılması, kurbanın farz değil, “vacip” olarak değerlendirilmesine

yol açmıştır! Ayrıca bir hadis vardır: “Kurban kesiniz. Şüphesiz kurban uygulaması, babanız İbrahim’in sünnetidir”

İbn Mace hadisi: “Kim genişlik ve imkânı olduğu halde, kurban kesmezse, bizim namazgâhımıza yaklaşması”

Yahudilerde de Kurban ibadeti yağındır (Temel ibadetlerdendir) YAKILI KURBAN Hıristiyanlıkta o kadar önemli değildir: “ben Kurban değil, merhamet isterim”

İslam’da kurbanın hükmü ve dayandığı deliller hakkında bilgi verir misiniz?

Kurbanın hükmü:- Ebu Hanife: vacip- Müçtehidlerin çoğunluğuna göre: sünnet

Buhari hadisi: Hz. Peygamber bayram dünü namazından sonra iki güzel boynuzlu koçu bizzat kesmiştir: “Bismillahi Allahu Ekber. Bu benim ve ümmetimden kurban kesmeyenler içindir”

Koyun ve keçi = tek kişi; deve ve sığır= 7 kişi

Kurban’ın kesme zamanı ve kurbanla yükümlü olmak için gerekli şartlar nelerdir?

Kurban kesmekle mükellef olabilmek için 4 şart lazım:1) Belirli malî güce sahip olmak2) Müslüman olmak3) Akıllı ve ergen olmak4) Mukim olmak (Hz. Ali şöyle rivayet eder: ”Yolcu olan kimseye Cuma namazı da, kurban

kesmek de vacip değildir”) Hanefiler dışında 3 mezhebe göre kurban kesmek yolcu için sünnettir Kurban kesmede aranan zenginlik zekât ve fıtr deki zenginlik ölçüsüdür: kişinin borçları ve

temel ihtiyaçları haricinde 20 miskal (96gr) altın veya buna denk para + üzerinden bir yıl geçmeli

Veresiye alıp parayı ödeme gücünü kendine gören de kurban kesebilir Niyet önemlidir. İlk günde kesmek daha faziletlidir Şafii’ye göre 4 gün kesilebilir Koyun keçi 1 yıl, sığır türü de 2 yılını doldurmuş olmalıdır İmam Şafiye göre birlikte oturan ailece ortaya harcayan bir ailede tek kurban hepsi için yeterli

olur. Delil: “Ey insanlar, Her aile halkına her yıl için bir kurban gerekir” (Tırmızı)

Şu kusurlar olmayacak:i. Açıkça belli olan körlük

ii. Açıkça belli olan hastalıkiii. Belli olan topallık



iv. İliği kurumuş derecede zayıflıkv. İki veya bir gözü kör olmak

vi. Dişlerin çoğu düşmüşvii. Kulakları kesilmiş

viii. Boynuzların biri veya ikisi kökünden kırılmış iseix. Memelerin başları kopmuşsax. Ayağı kesilmişse

xi. …

Kurbanın eti ve derisi hakkında ne gibi hükümler vardır?

Adak kabilinden olmayan kurbanlardan sahibi zengin olsun olmasın yiyebilir

Hac 28:ام معلومات على ما رزقهم من بهيمة ه في أي ليشهدوا منافع لهم ويذكروا اسم الل

األنعام فكلوا منها وأطعموا البائس الفقير“Gelsinler ki, kendilerine ait birtakım menfaatlere şahit olsunlar ve Allah’ın kendilerine rızık olarak verdiği

(kurbanlık) hayvanlar üzerine belli günlerde (onları kurban ederken) Allah’ın adını ansınlar. Artık onlardan siz de yiyin, yoksula fakire de yedirin.”

Derilerden seccadeler yapılabilir veya hayır kurumlarına verilebilir Kurbanın eti- derisi, yünü, bağırsakları, kemikleri yağı, başı, ayağı vs. satmak mekruhtur Ölü içinde kurban kesilebilir- hayrına verilebilir- etinden de yenilebilir Şafiilere göre izin olmaksızın başkasının adına kurban kesilmez. Zira NEcm 39’da Allah “İnsan

için yalnız çalıştığının karşılığı vardır” buyurur

Adak nedir? Adak çeşitleri hakkında bilgi verir misiniz?

Allah için ibadet amacıyla, mükellef olmadığı halde mubah olan bir işi yapmayı kararlaştırmak, böyle bir işi kendisine vacip kılmak ve bu konuda Allah’a söz vermek demektir

Arapça NEZÎR –çoğulu nüzür19/26:حمن ي نذرت للر ي عينا فإما ترين من البشر أحدا فقولي إن فكلي واشربي وقر

ا م اليوم إنسي صوما فلن أكل“Ye, iç, gözün aydın olsun. İnsanlardan birini görecek olursan, “Şüphesiz ben Rahman’a susmayı

adadım. Bugün hiçbir insan ile konuşmayacağım” de. Adağın geçerli olabilmesi için gerekli şartlar: a) Adanan şeyin cinsinden bir farz veya vacibin bulunmadı gerekir:

- Bir kimse 3 gün oruç tutayım” “10 rekât namaz kılayım” “bir kurban keseyim” diye adakta bulunursa

b) Adayanın akıllı ve ergen olması gerekirc) Adanan şeyin cinsinden olan farz veya vacip, başkasına bağlı olmayacakd) Adanan şey o anda veya gelecekte zaten yapılması gereken bir farz veya vacip olmamalıe) Adanan şey temelde Allah’a ve Peygamberine isyan niteliğinde olmayacakf) Adanan şeyin yerine getirilmesi imkânsız olmayacak İmam Züfer dışında Hanefî fakihlerine göre, mutlak adakta yer, zaman, belli para ve yoksulu

belirlemek boş ve geçersizdir. Mesela



- “cuma günü oruç tutayım” der – başka gün tutar- “Kâbe’de şu kadar namaz kılayım der”- başka mescitte kılarsa- “şu parayı falanca beldede filanca yoksula vereyim” der – başka yerde kullanırsa adak

yerine gelmiş olur

Kurban adayan kimse bunu ne zaman kesebilir? Etinden yiyebilir mi?

Kurban bayramında kurban olarak kabul edilebilen hayvanlar adak için de kullanılır Kısa zamanda adak yerine getirilmesi esastır Adakta bulunanın

a. Kendisib. Usulü (annesi babası…)c. Füruu (çocukları…)

….yiyemez

Yoksullara dağıtacak. Eğer yerse, yedikerlinin değerini tasadduk edecek

Akika kurbanı nedir? Yeni doğan bir çocuk için kurban kesmek gerekir mi? Böyle bir kurbanın etinden kesen kimse yiyebilir mi?

Yeni doğanı ihsan ettiği için şükür mahiyetinde kesilen kurban Akika kurbanı Hanefilere göre mubah veya mendup, diğer 3 mezhebe göre sünnettir İbn Abbas Hz Peygamberin torunları Hasan ve Hüseyin için akika kurbanı olarak birer koç

kestiğini söyler Akika’nın doğumun yedinci günü kesilmesi müstehap, ama ergenliğe kadar kesilebilir Kurbana elverişli hayvan Akika’ya da elverişli sayılır Kesilen kurbandan kişi, ailesi, akrabaları da yiyebilir

……………………………………………………………………………………………………………………………………………………

o Günümüzde dinî bakımdan problem oluşturan meselelerden bir kısmı tamamen yeni sayılmaz Bunlar klasik fıkıh geleneği içinde bir şekilde çözüme kavuşturulan, fakat zamanının ve şartların değişmesiyle yeniden ele alınmaya ihtiyaç duyulan meselelerdir

o Zamanımızda ortaya çıkan bazı problemler ise geçmişte benzeri bulunmayan ve tamamen yeni olan konulardır. Bunlar hakkında ne Kur’an’da ne Sünnet’te ne de klasik fıkıh eserlerinde herhangi bir hükme veya bilgiye rastlanılmaktadır

Din, Fıkıh ve Hayat

o Din= kelimenin kökeninde a. Hâkimiyet ve mülkiyet anlamıb. İtaat ve boyun eğme ………. Anlamları vardır- Karşılıklı ilişkiyi ifade eder: ULUHİYET ve UBUDİYET arasında ortak ilişkileri düzenleyen

nizam ve yolun adıdır DİNHamdi Döndüren: Güncel Fıkıh Meseleler - Kitap Özeti ti-entertainment.com

30


- Din, Allah ile kulun, kul ile diğer kullar arasındaki ilişkiyi, kul ve hayvanlar ve çevrenin ilişkilerini düzenler

- İnsana hitap eden ve insan için söz konusu olan din olgusu tarihin bütün devirlerinde ve her toplumda çeşitli şekillerde kendini göstermiş ve daima varlığını sürdürmüştür

- Dinin tanımı: “Din akıl sahibi insanları kendi tercihleriyle bizzat hayırlı olan şeylere götüren ilahî bir kanundur” – bu tanımdan yola çıkarak dinin 3 özelliği

- Din hayatın her alanına müdahale eder- Allah’a ve O’nun emir ve yasaklarına karşı duyarlı ve sorumlu bir bilinçle hareket etmesini

zorunlu kılar

Nass: Kur’an ve Sünnet’e dayanarak şer’î hükümler: farz, Vacip, Mendup, Mekruh, Haram (batıl, fasit)

Nass’tan dinî hüküm çıkarmak için dile vakıf olma önemlidir


DİN

UBUDİYET

ULUHİYET

gerçek din özü itibariyle ilahîdir

muhatabı akıl ve irade sahibi insanlardır

insan hayatını bütünüyle kuşatan bir aksiyon ve davranış boyutu vardır

Dinin 2 boyutu

davranış

ibadet ahlak muamelat

inanç


o Ebu Hanife’nin fıkıh tanımı: “KİŞİNİN HAK VE VECİBELERİNİ BİLMESİDİR”. Fıkıh kavramı geniş manalar ihtiva ederdi. Ancak daha sonraları hadis, tefsir, kelam, tasavvuf ilimlerin gelişmesiyle anlamı daralmıştır

o Fıkıh ilmi bir bakıma mükellefin eyleme dönük bütün davranışlarıyla, hayatın bütün pratikleriyle ilgili hüküm üretme faaliyetidir

o Naslar sınırlı, durmadan gelişen hayat olayları ise sınırsızdır. Dolayısıyla naslarda hakkında açık bir gönderme bulunmayan olayların bir şekilde dinle bağlantısını kurma zorunluluğu vardır. Buna İCTİHAD denir.

o Fıkhın eksenini içtihat oluşturur. İçtihat: ”fakihin şer’î-amelî bir meselenin hükmünü ilgili delillerden çıkarabilmek için olanca gayretini sarfetmesi”

o İçtihat ili ana unsura dayanır: a. İlahî iradenin tecelli ettiği naslarb. Bunları anlama çabası; aklî çıkarım c. Sosyolojik unsur

o Fıkhın görevi sırf soyut meselelerle ilgilenip soyut teoriler üretmek değil, somut çözümler bulmak, hayata dair problemleri çözmektir

Fıkıh ve Hayat:

o Fıkıh beşeri aklın etkin rolü ve katkılarıyla ilahî hitap ile bireysel ve toplumsal hayat arasında anlamlı ve tutarlı bir bağ kurmaya çalışan ilmî faaliyettir

o Dinle hayat, nasla olgu arasında köprü vazifesi görüro Canlı ve dinamiktir

Fıkıhta Hükümlerin Değişmesi ve Yeni Hükümler:

o Toplumsal hayat sürekli bir değişim içindedir. “değişmeyen bir şey varsa, o da hayatın sürekli değiştiği gerçeğidir” denilir sosyolojide.

o Süreklilik olmadan değişim, değişim olmadan da süreklilik sağlanamazo Her şeyin değiştiği, hiçbir şeyin aynı kalmadığı bir dünyada ne dinden, ne gelenekten, ne de

kültür ve medeniyetten söz edilebiliro Zamana, ortama ve şartlara ayak uyduramayan hiçbir şeyin de sürekliliği sağlanamazo Değişim sürecinde bir şey tamamen değişmez, eski halinden eser kalır, belirli nitelikler taşır.

Devam ederekte değişiro İslam dinin özü asla değişmez ama zaman ve ortama göre bazı hükümler değişir (fıkıh değişir-

şeriat değişmez- ideal hukuk)o Klasik fıkıhta buna “ahkâmın tağayyürü” denir

Fıkıhta hükümlerin değişmesi:

o Herhangi bir konu ile ilgili soyut hüküm ya da uygulamada zaman içinde gözlenen değişiklikler ve farklılıklar

o Bu değişim nesih veya iptal anlamında değildir. Şartlar değişir, buna göre hüküm ancak şartların tekrar eski haline döndüğünde hükme geri dönülür (Übergangsphase…)

o Bu konuyla ilgili farklı görüşler var:



A. Fıkhın Değişme İle Bağdaşmaz Gözüken Özellikleri:i. İlahî nitelikli

- Kur’an tahriften korunmuştur, Allah bizzat kendisi koruma altına almıştır- Yunus 15:2

- Hicr 9: لحافظون له ا وإن الذكر لنا نز نحن ا ”.Şüphesiz o Zikr’i (Kur’an’ı) biz indirdik biz! Onun koruyucusu da elbette biziz“ إن

ii. İslam kemale ermiştir- Maide 3:

اليوم أكملت لكم دينكم وأتممت عليكم نعمتي ورضيت لكم اإلسالم دينا“Bugün sizin için dininizi kemale erdirdim. Size nimetimi tamamladım ve sizin için din olarak İslâm’ı seçtim.”

B. Fıkhın Değişmeye Açık Olduğunu Gösteren Özellikler:iii. İslam dininin evrenselliğiiv. Hükümlerin esnekliği (esneklik evrensellikten kaynaklanır)

- Bu esneklik canlılık ve dinamizm verir- Hüküm kaynaklarının esnekliği:

Kolaylaştırma İslam’ın temel amaçlarından biridir. İslam insanlara rahmet olarak gelmiştir Dinde aşırılık hoş karşılanmamıştır. RUHSAT verilmiştir zorda kalındığında

Belirli mecelle kaideleri:

أن 2 لي يكون ما قل بدله أو هذا غير بقرآن ائت لقاءنا يرجون ال الذين قال نات بي آياتنا عليهم تتلى وإذا عظيم يوم عذاب ي رب عصيت إن أخاف ي إن إلي يوحى ما إال بع أت إن نفسي تلقاء من أبدله

Âyetlerimiz kendilerine apaçık birer delil olarak okunduğunda, (öldükten sonra) bize kavuşmayı ummayanlar, “Ya (bize) bundan başka bir Kur’an getir veya onu değiştir” dediler. De ki: “Onu kendiliğimden değiştirmem benim için olacak şey değildir. Ben ancak bana vahyolunana uyarım. Eğer Rabbime isyan edecek olursam, elbette büyük bir günün azabından korkarım.”


Hüküm kaynakları

icma

kıyas

istislâh

istishab

istihsan

sedd-i zerai

Belirli Mecelle kaideler

- “Zaruretler yasakları mübah kılmıştır”- “Ezmanın tağayyürü ile ahkâmın tağayyürü inkar olunamaz”- “eşyada asol olan ibahadır”- “Sıkıntı kolaylaştırmayı gerektirir”- “İki zarardan daha hafif olanı tercih edilir”- “genel zararın giderilmesi için özel zarara katlanılır”- “Örf ile belirlenen nas ile belirlenmiş gibidir”


o Fıkhın bir kısım hükümleri dinin özünü, değişmeyen sabitlerini ve olmazsa olmazlarını oluşturmaktadır. Mesela iman esasları, ahlakî kuralları ve ibadet şekilleri

o İslam âlimleri şerî hükümlerin akılla kavranabilinip kavranamayacağını esas alarak taabbudi te ta’lili olmak üzere ikiye ayırmıştır

1. Taabbûdî hükümler: - Geniş anlamda gerekçesi akılla kavransın veya kavranmasın, içerisinde Allah hakkı

bulunan her hükümdür (bu bakımdan ta’lili hükümleri de içine alır)- Dar anlamda: fıkıh ve fıkıh usulü eserlerinde, gerekçesi akılla kavranılmayan, dolayısıyla

kıyas ve içtihada konu olmayan hükümler için kullanılan bir terimdir2. Ta’alilî hükümler:

- Genel anlamıyla: taabbudi olanlar da dâhil olmak üzere bütün şer’î hükümlerin belirli bir gayeye yönelik olduğunun kabul edilmesidir

- Dar anlamda:: nasla sabit olan belirli bir hükmün illetinin tespit edilmesidir- Hükümlerin hikmetle gerekçelendirmeyi kabul edenlere göre nasla sabit bir hükmün

hikmetini belirlemek, yani yöneldiği maslahat ve maksadı ortaya koymak da ta’lil kapsamına girer

- Kur’an ve Sünnet değerlerinin, sonradan ortaya çıkan ve bu iki kaynakta hükmü bulunmayan olay ve meselelerde de uygulanabilmesini sağlamaktır = KIYAS

o Taabbudi değişime açık değil, talili açıko Zahirileri dışında bütün İslam bilginleri tarafından kabul edilir bu ayrımo İslam bilginlerin çoğunluğu taabbudi hükümlerin daha ziyade ibadet ve helal haram

konularında olduğu, muamelat konularında çok az taabbudi hüküm bulunduğu görüşündedirler. Şatibi gibi bazı bilginler cezalarla ilgili hükümlerin taabbudi olmadığını belirtir. Gazali de ceza konularında talihlin esas, tabutun nadir olduğunu ve Şafiilerin bu konularda kıyasa başvurduklarını söyler



o Hanefiler 3 mezhep içerisinde tabut sahasını en geniş tutanlardır. İbadet konularının yansıra ukubet ve muamelat alanına giren pek çok şeyi tabuda sayarlar

o Zahiriler taannüt özelliğini hemen hemen bütün hükümlere yayarlar. Kıyası reddederler, zira basla sabit olan hükümleri esas alırlar.

Şer’i hükümlerin tabedildik açısından gruplandırılması:

o İbadetler alanında her türlü yenilik BİD’AT olarak isimlendirilir

I. NEVAZİL FIKHI NVEAZİL: - “sonradan meydana gelen, insanlar için zorluk veya sıkıntı doğuran durum”- Yeni ortaya çıkan durumlar hakkında şeri hüküm vermek- En fazla Malikiler kullanır- Hanefi mezhebinde fıkhın düşüncesi gerek edebiyat sahasında önemli değişiklikler

olmuştur. Bu süreçte nevazil kelimesi de Hanefî fakihlerin ortaya koydukları bir grup fıkhî görüşü bilgi fıkhî görüşü toplu olarak ifade eden özel bir terim haline gelmiştir

- Hanefilerce görüşler bilgi ve delil değeri bakımından 3 gruba ayrılır:

o Hanefilerde nevazil görüşlerini toplayan ve günümüze ulaşan ilk eser Ebu’l Leys es Semerkandî’nin “Kitabu’n Nevazil) adlı eseridir

o Modern fıkıh çalışmalarında yaygın olarak FIKHÜ’N NEVAZİL olarak adlandırılır: “KADAYA MU’ASIRA”, “KADAYA MÜSTECEDDE”, “MESAİL MU’ASIRA”, “FETAVA MU’ASIRA” = çağdaş fıkıh meseleleri/problemleri

Günümüz Fıkıh Problemlerinin Oluşma Sebepleri:

o Çağımızda bilimsel ve teknolojik gelişmeler, hızla değişen kültür ve ulaşım araçları vs sosyal dokuyu değişmiştir


taabbudilik

İnançla ilgili hükümler

temel ahlakî değerlerle ilgili

ibadet alanıyla ilgili

miktarlarla ilgili (mukadderat) muamelat Helaller ve

Haramlarla ilgili

zahirü'r-rivaye( Ebu Hanife, imam Muhammed ve Ebu

Yusuf- İmam Muhammedin 6

kitabında yer alan görüşler)

Nevadir Nevazil (havadis)


o Dünyanın bir yerinden diğer yerine ulaşmak eskiden seneler, aylar veya haftalar sürüyor iken, günümüzde saatler, dakikalar ve saniyeler sürüyor

o Artık değişen şartlarla birlikte ihtiyaç ve düşüncelerde değişti, yeni yorumlara ihtiyaç varo İnsanların değer ölçülerini, düşünce tarzlarını, yaşam biçimlerini, ihtiyaç ve önceliklerini de

derinden etkilemekte ve sürekli olarak değişme zorlamaktadıro Yeni şartlar ibadetle ilgili konuların da yeniden ele alınmasına yol açmıştır: yolculuk

mesafelerin değişmesi (seferilik hükmü= namazların cemi, uçakta namaz, mikat yerlerin hükmü, bankalar, sigortalar, siyasî değişim- laikliki demokrasi vs. TARIMDAN ENDÜSTRİYE, KÖYDEN KENTE, GELENEKSEL AİLE YAPISINDAN ÇAĞDAŞ-MODERN AİLE YAPISINA geçiş var

o Gıdaları ve gıdalara katılan maddeler değişmekte: renklendirici, koku, aroma tatlandırıclar, katkı maddeleri, alkol, domuz eti vb.

o Yabancı, gayr-i müslim ülkelerde yaşayan Müslümanların sayısı artmıştır DİASPORA MÜSLÜMANLARIN DURUMLARI. Fıkhın bu konularla ilgilenen alanına FIKHU’L EKALLLİYAT, FIKHU’L CALİYAT denir

Günümüz Fıkıh Problemlerinin çözümü:

o Mezheplerin en önemli işlevlerinden birisi kendi içinde tutarlı ve sistematik görüşler ortaya koymak, bu şekilde dinî vecibelerini yerine getirmek isteyen Müslüman bireyler için oldukça güvenli bir yol sağlamaktır

o Son dönemlerde fıkhî açıdan problem teşkil eden mesele ve olaylar son derce girift ve karmaşık hale gelmiştir

o Bunları belirli bir mezhebin yöntem ve görüşleri çerçevesinde veya terk bir fakihin içtihat mesaisine dayanarak çözüme kavuşturmak her zaman mümkün olmamaktadır

o Müslüman aydınları her alanda olduğu gibi düşünce ve içtihat alanında da geleneksel kalıpların ötesine yeni metot ve yöntem arayışlarına sevk etmiştir

Farklı yaklaşım tarzları var:



o Günümüz fıkıh problemleriyle ilgili sadece tek bir çözüm yolu yoko Yeni içtihat girişimleri var

Yeni problemlerle ilgili çözüm arayışları

1. Günümüz fıkıh problemlerine getirilen çözümlerin İslam bilginlerinin üzerinde icma ettiği ve İslam ümmetinin başlangıçtan beri aynı şekilde uygulayageldiği temel esas ve hükümlere ters düşmemesi gerekir

2. Bu çözümlerin fıtratı, yani Allah’ın koyduğu dengeyi ve yaratılışı bozmaması, insanın onur ve haysiyetini zedelememesi ve temel etik ve ahlakî değerleri ihlal etmemesi gerekir

3. Güncel dini problemlere ilişkin doğru kararlar verilebilmesi için öncelikle ilgili olay veya meselelerin bütün yönleriyle çok iyi araştırılıp incelenmesi, bu konuda ihtiyaç duyulması halinde konunun uzmanlarından da bilgi alınması gerekir

4. Bu problemlerin çözümünde her bir meseleyle ilgili özel delillerle birlikte dinin ana gayelerinin de göz önünde tutulması gerekir (maslahatın temin edilmesi ve mefsedetlerin giderilmesi önemli)

Dinî değer ve hükümler bu genel amacı gerçekleştirmedeki önem ve öncelik sırasına göre 3 gruba ayrılır:

A. Zaruriyyat: din, akıl, can, mal ve nesil koruması- Bunlar hayatın olmazsa olmazıdır- İslam’da bütün şer’i hükümler bu beş değeri koruma

B. Haciyat:- Bunlar olmadığında toplum düzeni bozulmaz, ama düzgün de yürümez


Mod

erni

st/t

arih

selc

i yak

laşım

kökeni Batıya aitKur'an ve Sünnet tarihseldirgünümüzde genel ilkeler nelerdi önce bu tespit edilmelidirsonra aklın ve bilimin ışığında yorumdünümüzde pek tutulamıştır

Yeni

Sel

efici

lik klasik fıkıh birikimi ve geleneği reddederyeniden fıkıh inşası- Kur'an ve Sünnet ışığındaliteral anlamlara sıkı bağlılıkgelenkten kopuk

Gele

nekç

i/tak

litçi

yak

laşım

belirli mezhebi taklit ederleryeni ictihatlara gerek görmemişlerdir

akad

emik

yak

laşım

tek bir mezhebin görüşüne bağlı kalmazlarmukayeseli yaklaşımistihsan, maslahat, makasıd prensiplerini esas alırlarakademik çevrelerce benimsenmiştir sadece


- İnsanlar hayatlarını sıkıntılara düşmeden yaşayabilmek için önemli Alışveriş, kira, evlenme, boşanma gibi işlemler

C. Tahsiniyyat:- İnsan onuruna ve haysiyetine, estetik değerleri ve güzel adetleri vs. içerir (temizlik, yeme

içme)

o İslam bilginlerinin bazısına göre özellikle muamelata ilişkin hükümler için bir de makasıd ve vesail ayrımı yapmaktadırlar. Makasıd bizatihi amaçlanan iş ve işlemlerle ilgili hükümler; vesail ise, bizatihi amaçlanmış olmayıp başka hükümleri ifade eder

o Vesail makasıddan sonra ikinci derecede dikkate alınan değerlerdir

Bireysel ve kurumsal çalışmalar:

o Muhammed Abduh, Reşid Rıza, Yusuf el Karadavi, Ramazan el Buti, Hayreddin Karaman, Faruk Beşer, Halil Gönenç

1. Mısır ezher islam araştırmaları Akadesmisi2. D3. 34. .5. .

ÖZET:

Din, Fıkıh ve Hayat İslam Dini, Allah’ın ilahî vahiy aracılığıyla insanlara hitabından ibarettir. İlahî vahiy Kur’an ve Sünnettir. Bu iki kaynaktan üretilir bazı hükümler. (kıyas, içtihat)

Fıkıh ilmi bütün unsurlar, dini kaynaklar ve akıl (sosyolojik veriler vb) arasında köprü vazifesi görmekte. Canlılığı ve dinamizmi arz eder. Klasik fıkıh doktrininde bu konu taabbudi ve talili hükümler çerçevesinde ele alınır. Taabbudi değişmeyen, talili değişen hükümler. Klasik gelenekte hüküm bulunmayan meselelere, yeni çağda ortaya ortaya çıkan meselelerle ilgili çözüm yollarına gitmeye NEVAZİL denir. Bu problemleri çözmek için farklı yaklaşımlar var, bireysel ve kurumsal girişimler var. İslam Konferansı Teşkilatı en etkili olanı


Günümüz Fıkıh Problemleri- Vize- Sorumluluk...

Documents

Transcript of Günümüz Fıkıh Problemleri- Vize- Sorumluluk...