GLASNIK PKCG / jun 2012 · GLASNIK PKCG / jun 2012 4 GLASNIK PKCG / jun 2012 Evro PSKE IN t EG r...

GLASNIK PKCG / jun 2012


[email protected]

3


www.pkcg.org

4 GLASNIK PKCG / jun 2012E

vr

oP

SK

E IN

tE

Gr

AC

IjE

Pregovori Crne Gore sa Evropskom unijom počeli su zvanično 29. juna 2012. godine održavanjem Među-vladine konferencije Crne Gore i EU u Briselu. Od-luka o početku pristupnih pregovora jedna je od najznačajnijih za Crnu Goru i rezultat je rada i refor-mi ostvarenih u državi. Otvaranje novog poglavlja evropskih integracija Crne Gore označiće nastavak procesa modernizacije i demokratizacije crnogor-skog društva i jačanje institucija sistema. Prenosi-mo izvode iz komentara naših i evropskih zvanični-ka povodom ove izuzetno važne odluke.

Otvoreno novo poglavlje evropskih integracija Crne Gore

Očekuje nas period intenzivnih reformi i rada

U ime danskog Predsjedništva Uni-je pregovore je otvorio ministar

za Evropu Nikolaj Vamen uz napome-nu da je otvaranje pregovora rezul-tat rada i reformi preduzetih u Crnoj Gori.

Reforme se sprovode da bi građanima bilo bolje

„Put je dug, ali postoji još niz za-dataka koje Crna Gora treba da obavi, posebno u domenu vladavine prava, jer ulaznica u EU ne daje se tek tako,

a reforme se ne sprovode da bi se svidjelo Briselu, nego da građanima bude bolje“, rekao je danski ministar i dodao da je započinjanje pregovora dokaz da region ostavlja iza sebe te-šku prošlost.

„Jednoglasna odluka Evropskog savjeta za opšte poslove o početku pregovora sa Evropskom unijom po-tvrda je da je Crna Gora iskazala punu posvećenost reformskim procesima i da je u svim oblastima postigla napre-dak“, ocijenio je komesar za prošire-nje Štefan File.

File je čestitao premijeru Igoru

Lukšiću na početku novog poglavlja evropskih integracija Crne Gore koje će omogućiti nastavak procesa moder-nizacije i demokratizacije crnogorskog društva i jačanje institucija sistema.

File je ocijenio da odluka predsta-vlja veliki uspjeh za čitavo crnogorsko društvo i sve njene građane.

„Jednoglasna odluka Savjeta je potvrda da je Crna Gora iskazala punu posvećenost reformskim procesima i da je u svim oblastima postigla napre-dak”, kazao je File.

Pregovarački proces je zahtjevan i dinamičan

Glavni pregovarač Crne Gore sa EU Aleksandar Pejović kazao je da je ,,pregovarački proces sam po sebi veoma zahtjevan, dinamičan i razno-lik. Kada govorimo o pregovaračkim poglavljima, iz iskustva zemalja iz prethodnih proširenja, i posebno hr-vatskog iskustva, kao i naših početnih procjena, moguće je izdvojiti oblasti koje će biti posebno zahtjevne: pra-vosuđe i temeljna prava, pravda, slo-boda i bezbjednost, poljoprivreda i ruralni razvoj, zaštita životne sredine ili ribarstvo“, piše ,,Pobjeda“.

,,Pred nama je 35 različitih prego-varačkih poglavlja, s različitim zahtje-vima. Negdje će biti potrebno ojačati administrativni kapacitet, osnovati nove institucije, zaposliti nove ljude, izdvojiti veća finansijska sredstva za realizaciju određenih projekata“ ocje-njuje Pejović.

On ističe da nas ,,očekuje period vrlo intenzivnih reformi i napornog rada. Važno je da nastavimo kvalite-tno da sprovodimo evropske obaveze, da intenziviramo aktivnosti na realiza-ciji započetih sveobuhvatnih reformi, da pokažemo da imamo kapacitet za-okružiti normativni okvir gdje je to po-trebno i da ga sprovedemo u praksi“.

GLASNIK PKCG / jun 2012 GLASNIK PKCG / jun 2012

[email protected]

5

Ev

ro

PS

KE

INt

EG

rA

CIj

E

Odluka Evropskog savjeta za opšte poslove o otvaranju pregovora

Crne Gore sa Evropskom unijom (EU) uspjeh je cijele države, ocijenio je pre-mijer Igor Lukšić i poručio da put koji je pred nama neće biti lak.

Lukšić je kazao da je ovo najznačaj-niji i najveći dan za Crnu Goru i njene građane, nakon obnavljanja nezavisno-sti.

„Danas su Crna Gora i njeni građani pobjednici. Ovo je trenutak za zadovolj-stvo i radost u svim crnogorskim domo-vima i porodicama, bez obzira na politič-ke i druge razlike, ovo je dan koji ćemo slaviti i pamtiti”, rekao je on.

Lukšić je rekao da ova odluka treba da nas ujedini u stremljenju da budemo dio Evrope. „Da nastavimo da moderni-zujemo i transformišemo Crnu Goru, za

Igor Lukšić povodom početka pregovora za članstvo u EU

Put pred nama neće biti lak

Premijer Igor Lukšić je kazao da je ovo najznačajniji i najveći dan za Crnu Goru i njene građane, nakon obnavljanja nezavisnosti.

veći kvalitet života u našem društvu“.„Ako se nekima naš cilj činio dalek

i nestvaran, danas je i najvećim skep-ticima jasan, realan i ostvarljiv. Ovo je pobjeda Crne Gore, ali i cijelog regiona. Proces proširenja se nastavlja – bez za-padnog Balkana Evropa ne može biti ujedinjena”, kazao je on.

Prema Lukšićevim riječima, to je uspjeh države u cjelini, njenih građana i svih struktura koje su doprinijeli da zavrijedimo povjerenje svih 27 članica EU.

On je zahvalio svima koji su dopri-nijeli uspjehu, kao i Evropskoj komisiji i zemljama članicama na snažnoj podr-šci.

„Naravno, posao nije gotov. On po-činje i biće vrlo zahtjevan ali, kao i do sada, uvjeren sam da ćemo naći for-mulu uspjeha i za posljednju integra-cionu fazu. Ali da bi se sa tim i drugim zahtjevnim izazovima nosili treba nam optimizam, svakog pojedinca cijelog društva, a vijesti kao današnja taj opti-mizam i novu energiju podstiču”, poru-čio je Lukšić.

On je ocijenio da je današnja odlu-ka pokazatelj kredibilnosti politike pro-širenja Unije i pokazatelj da EU vrednu-je napore i dostignuća država budućih članica.

„Crnoj Gori je povjereno kormilo integracionih procesa ovog regiona. Imamo puno razloga za slavlje, ali ne želim da se se u ovim trenucima zado-voljstva uljuljkamo i opustimo, jer put koji je pred nama neće biti lak. Pored integracione agende, očekuje nas puno posla da podstaknemo brži ekonomski oporavak i otvaranje novih radnih mje-sta“, kazao je Lukšić.

,,Predstojeći period će biti veoma zahtjevan i dinamičan, kaže Pejović. U julu ćemo osnovati prve radne gru-pe za poglavlja pregovora kako bismo dočekali prve skrininge koji počinju u septembru i oktobru. Odmah na-kon formiranja novih radnih grupa, u komunikaciji s kolegama iz Evropske komisije, država članica i država obu-hvaćenih procesom proširenja, poče-ćemo obuku članova radnih grupa kao što je to bio slučaj s radnim grupama za 23. i 24. poglavlje, gdje je dobra pri-prema članova bila izuzetno bitna za sastanke skrininga.

Nakon ljetne pauze nas očekuju izvještaji EK o skriningu za 23. i 24. pregovaračko poglavlje u kojima ćemo dobiti smjernice što je potrebno spro-vesti za izradu akcionih planova kako bismo ispunili prva početna mjerila.

Uporedo sa pregovorima, od jula nas očekuju i obaveze koje proizilaze iz Procesa stabilizacije i pridruživanja: sastanak Parlamentarnog odbora za stabilizaciju i pridruživanje, Savjeta za stabilizaciju i pridruživanje, kao i tri preostala sastanka pododbora.

Takođe, u oktobru slijedi i redovni godišnji izvještaj EK o napretku Crne

Gore, koji će dati presjek stanja u Cr-noj Gori u mnogim oblastima i pomoći u daljem radu. Ovo je izuzetno bitan dokument, jer će pored skrininga do-datno odrediti ono što treba da budu prioriteti u narednoj godini“, kaže Pe-jović.

Glavni pregovarač Crne Gore sa EU saopštava da će u okviru redovnih ak-tivnosti, pored Odbora za stabilizaciju i pridruživanje, tokom jula imati radnu posjetu Kipru, koji od 1. jula preuzima predsjedništvo EU. Biće to prilika da sa kiparskim zvaničnicima dogovorim konkretne korake kao što su skrininzi

Igor Lukšić


www.pkcg.org

6 GLASNIK PKCG / jun 2012E

vr

oP

SK

E IN

tE

Gr

AC

IjE ili održavanje Savjeta za stabilizaciju i

pridruživanje. Pored ovoga, odmah na početku jula ćemo u Crnoj Gori okupiti zvaničnike zemalja Zapadnog Balkana koji se bave evropskom integracijom kako bismo zajedno s generalnim di-rektorom Stefanom Saninom razgova-rali o aktuelnom momentu proširenja i izgledima za narednu godinu”, zaklju-čio je Pejović.

Crna Gora nikad bliža Evropi

Prema mišljenju crnogorskog mini-stra vanjskih poslova Milana Roćena Crna Gora nikad nije bila bliže Evropi,

niti Evropa dublje u Crnoj Gori.Pregovori će razbiti i nezaslužene

stereotipe o Crnoj Gori, podići njen međunarodni kredibilitet, uticati na ekonomski rast, na podizanje ličnog i društvenog standarda. „Pregovori o članstvu”, rekao je Roćen, „podstaći će i dalje društvene reforme i dalju iz-gradnju vladavine prava. Ministar je u Briselu precizirao da su to “stereotipi koje su protivnici Crne Gore, nadajući se da neće biti odluke o početku pre-govora, danonoćno forsirali, kada se radi o korupciji, organizovanom kri-minalu, kao da je to neka specifičnost Crne Gore”.

„Mi u Crnoj Gori imamo obavezu

da se do kraja borimo s tim pojavama od kojih nije imuna nijedna država, ali i sa percepcijom koja se potencira da-leko više kada je Crna Gora u pitanju”, rekao je Roćen i uz napomenu da je u pitanju geografski mala zemlja, pa su i te negativne pojave adekvatne njenoj veličini i broju stanovnika.

Nakon zvaničnog otvaranja pre-govora, Crna Gora nastavlja rad na skriningu, a to je detaljno poređenje zakona i zakonske prakse u odnosu na evropsko. „Mi smo savršeno zadovolj-ni, jer se ocjene o nama neće donositi na osnovu sterotipa koji o nama po-stoje u ovoj ili onoj zemlji, ili na osno-vu poluinformacija”, rekao je Roćen.

Dva poglavlja koja se odnose na

pravosudne reforme i generalnu vla-davinu prava, ostaće otvorena do sa-mog kraja pregovaranja.

U tome se sastoji takozvani “novi pristup”, koji je Komisija najavila za Crnu Goru i druge zemlje regiona kad na njih dođe red. Za to vrijeme otva-raće se i druga od ukupno 35 pogla-vlja, ali sada se još ne zna kad će po-četi skrining i za njih.

Značajna odluka za Crnu Goru i region

„Dobijanje datuma pregovora Crne Gore sa Evropskom Unijom (EU) zna-

čajno je za tu državu i region”, ocijenio je odlazeći šef delegacije EU u Podgori-ci Leopold Maurer.

On je kazao da očekuje da će Crna Gora nastaviti da bude dobar primjer u regionu, čuvajući skladne odnose i do-bar ambijent za investicije.

Maurer je konstatovao da su tokom njegovog mandata u Crnoj Gori učinje-ne značajne reforme u svim oblastima, zašto je iskazao veliko poštovanje.

„On je ponovio stav EU o potre-bi očuvanja individualnog pristupa evropskim integracijama i ocijenio da je dobijanje datuma pregovora zna-čajno za Crnu Goru i region”, kaže se u saopštenju.

Izvjestilac EP za Balkan Jelko Ka-

cin za radio Antena je kazao „to je vrlo značajan korak gledajući ne samo iz perspektive Podgorice, već je značajan korak i za EU i EK koja pregovara od sada pa nadalje na drugačiji način. Naj-teža poglavlja otvaraju se na samom početku.’’

Ne samo da je dobro za nas i za zemlje članice EU, već je od posebne važnosti to što ćemo zemljama regiona pokazati kako treba i šta treba da rade.

Vašim građanima, koji su mnogo kritični prema svojoj državi i svojoj Vla-di, ja želim da poručim da je Crna Gora, kakva god, ipak ne samo korak, nego nekoliko koraka ispred drugih država u regionu i to treba podržati i nadgradi-ti’’, saopštio je Kacin


[email protected]

7

ED

UK

AC

IJA

U cilju jačanja kapaciteta privrede da se suoči sa promjenama koje donosi proces pristupanja Crne Gore Evropskoj uniji, Privredna komora Crne Gore je 19. juna 2012. godine organizovala seminar o od-redbama Acquis-a (EU zakonodavstva) koje su od uticaja na poslovanje preduzeća. Predavač je bio Leonidas Paschalides, direktor razvoja u Trgovin-sko – industrijskoj komori Kipra koji je istakao da je uloga privrednih komora u procesu pridruženja EU vrlo značajna.

Evropske integracije

Uticaj pravnih tekovina EUna poslovanje preduzeća

Cilj seminara je upoznavanje sa prak-tičnim iskustvima i modalitetima u

procesu usaglašavanja nacionalnog zako-nodavstva sa propisima EU, kao izuzetno važnog segmenta predstojeće aktivnosti Crne Gore u pridruživanju EU.

Agendom seminara ova značajna pro-blematika razmatrana je kroz četiri temat-ske grupe pitanja – od pitanja iz domena ekonomskih sloboda i odgovarajućeg pravnog okvira (slobodan protok kapita-la, ideja, ljudi, roba i usluga), do državnih politika u sasvim određenim oblastima i domenima (intelektualna svojina, javne nabavke, oporezivanje, energetika, cari-ne...).

Predavač je bio Leonidas Paschalides, direktor razvoja u Trgovinsko – industrij-skoj komori Kipra, a učesnici seminara su predstavnici crnogorskih kompanija i ministarstava odgovornih za oblasti slobo-dnog kretanja roba, ljudi, usluga i kapitala, javne nabavke, intelektualnu svojinu, poli-

tiku konkurencije, transport, poreze, mala i srednja preduzeća, zapošljavanje, ener-getiku, životnu sredinu, zaštitu potrošača, carinsku uniju i spoljne odnose.

Seminar je organizovan u okviru sara-dnje Privredne komore Crne Gore i Trgo-vinsko-industrijske komore Kipra.

Ljiljana Filipović, potpredsjednica Ko-more, obraćajući se učesnicima seminara je ukazala je na značaj ove aktivnosti u funkciji kvalitetne pripreme za izazove koji predstoje. Crna Gora ima jasne inte-grativne ambicije i želju da u svojoj stvar-nosti ostvari kvalitet ukupnog društvenog života koji će je prirodno svrstati u društvo evropskih država. Drugim riječima, želimo da ulazak Crne Gore u EU ne bude primar-no administrativna odluka, koja bi mogla biti i drugačija, već prirodni čin verifikacije jednog uspješno zaokruženog evolucionog toka, odnosno uspješno implementiranih evropskih standarda u našu društvenu re-alnost, rekla je potpredsjednica Komore.

Ona je ocijenila da je izvjesno da pred-stoji veoma zahtjevna procedura do dono-šenja odluke o članstvu Crne Gore u EU.

Među očekivanim ekonomskim bene-fitima Crne Gore od pridruživanja Evrop-skoj uniji su pozitivni uticaji na ključne makroekonomske indikatore i posredno na rast BDP-a, zatim na rast potrošnje, rast realnih ličnih dohodaka. Uobičajeno je da očekivani dugoročni efekti na ekonomski razvoj, koji treba da proisteknu iz poveća-nja trgovinske razmjene, kao i lakši pristup stranom kapitalu, tehnologijama i znanju, mogu biti vidljivi tek u dužem periodu. Porast SDI, kao i generalno bolja međuna-rodna pozicija, takođe su efekti koje Crna Gora očekuje i u toku procesa pridruživa-nja sa članstvom u Evropskoj uniji.

Ukupne koristi i troškovi od pridruži-vanja EU nisu proporcionalno raspoređe-ni po sektorima, regionima, društvenim grupama, preduzećima i pojedincima. U svakoj zemlji, manje ili više, mogli su se uočiti EU dobitnici i gubitnici, rekla je Lji-ljana Filipović.

Uloga privrednih komora u procesu pridruženja EU je vrlo značajna, kazao je Leonidas Paschalides. Kada počnu prego-vori Crne Gore u procesu pridruženja biće sasvim jasno da većina oblasti u zakono-davstvu EU utiču direktno na ekonomiju. Komora je glavna podrška privrednicima u razvoju preduzetništvai ukupne ekono-mije. Prijedloge preduzeća Komora obje-dinjuje i dostavlja pregovaračkom timu. To je jedna od uloga Komore, a druga se od-nosi na obezbjeđivanje informacija privre-dnicima kako bi bili spremniji da se suoče sa svim izazovima nakon ulaska u EU.

Leonidas Paschalides je saopštio da je za očekivati da Privredna komora Crne Gore bude uključena u pregovore budući da zastupa interese cjelokupne privrede - malih i velikih preduzeća u svim oblastima poslovanja.

Leonidas Paschalides je odgovarao na pitanja učesnika seminara koji su pokazali veliko interseovanje za ovu temu. U radu seminara je učestvovalo oko 30 predstav-nika kompanija i institucija.

Sa seminara u Komori


www.pkcg.org

8 GLASNIK PKCG / jun 2012

Poslovni forum Crna Gora - Italija

Komplementarnost privreda – platforma za veću saradnjuPrivredna komora Crne Gore u saradnji sa Privrednom komorom Milana (PROMOS) i Agencijom za promociju investicija Crne Gore (MIPA) organizovala je okrugli sto i poslovne susrete italijanskih i crnogorskih privrednika, 13. juna 2012. godine. Predstavnici kompanija iskazali su namjeru da uspostave partnerstvo u oblastima građe-vinarstva, drvne, hemijske i elektro industrije, proizvo-dnje papira, tekstila i kozmetike.

Učesnici poslovnog foruma

EK

ON

OM

SK

A D

IPLO

MA

TIJ

A

U radu skupa učestvovalo je oko 40 privrednika dvije države, a nakon

predstavljanja mogućnosti investici-one i privredne saradnje Crne Gore i Italije, održani su bilateralni sastan-ci privrednika. Poslovni forum Crna Gora – Italija organizovan je u okviru projekta ,,Mreža Italija - Jugoistočna Evropa“, čiji je cilj povezivanje malih i srednjih preduzeća iz ove dvije drža-ve. Inače, u ovaj projekat uključeno je šest zemalja iz jugoistočne Evrope, traje 18 mjeseci, završava se sljedeće godine u Milanu, a osnovna svrha je da se uspostavi saradnja malih i sre-dnjih preduzeća pomenutih zemalja.

Predstavnici kompanija iskazali su namjeru da uspostave partnerstvo u oblastima građevinarstva, drvne, he-mijske i elektro industrije, proizvodnje papira, tekstila i kozmetike.

U radu foruma učestvovao je Ser-gio Barbanti, italijanski ambasador u Crnoj Gori, a skup je otvorio Ivan Saveljić, potpredsjednik Privredne komore Crne Gore. Saveljić je izrazio zahvalnost svima koji su došli da podr-že još jedan napor u jačanju prirodnog ekonomskog savezništva Crne Gore i Italije ukazao na potrebu da se, u suočavanju sa zajedničkim izazovima Mediteranske regije, usredsredimo

na razvojne koncepte koji su realno sposobni da prevladaju ekonomsku stagnaciju.

Ekonomski potencijali šansa za razvoj

Pozicija Italije kao regionalne sile, sposobne da privuče druge države, bude lider i proizvodi nove društvene vrijednosti je za Crnu Goru bila i ostala nesporna tokom čitave njene istorije, kazao je Saveljić podsjećajući na isto-rijat privredne i političke saradnje dvi-je države. On je iskazao uvjerenje da su aktivnosti, poput današnjeg skupa, neophodan impuls koji treba da otvo-ri drugačije perspektive, koje se ne zasnivaju samo na istorijskoj bliskosti dva naroda, već se u okviru ekonom-skih potencijala nalaze jaki argumenti za intenziviranje saradnje. Privrednici jesu bitan faktor novih tendencija koji će obnoviti vrijeme kada je bilo više Italije u Crnoj Gori i više Crne Gore u Italiji.

Privredna komora Crne Gore, za-jedno sa privrednicima, nastoji da po-krene osnovne resurse modernizacije koji su prevashodno unutar zemlje. Sv-jesni smo da razvoj započinje od kuće, ali smo se istovremeno potpuno otvo-rili ka svijetu i spremni smo da učimo od drugih. Poznato je da je Crna Gora bogata prirodnim resursima, ali je ne-ophodno i prevladavanje tehnološke zaostalosti pojačanim prisustvom raz-vijenih privreda, što smo sebi postavili kao glavni zadatak. Italija na prostoru Mediterana prevashodno djeluje s osloncem na ekonomske mogućnosti, obrazovni i naučno-tehnički potencijal i kulturnu privlačnost zemlje. U poslje-dnje vrijeme je u Crnoj Gori urađeno dosta na angažovanju naučne i eko-nomske elite na usvajanju održive vizi-je privrednog razvoja, što jesu koraci u


[email protected]

9

EK

ON

OM

SK

A D

IPLO

MA

TIJ

Apravom smjeru, ali još uvijek nedovolj-ni za optimizaciju pozicije Crne Gore i korišćenje kapaciteta ekonomske raz-mjene koje ona ima, rekao je Saveljić. Potpredsjednik Komore je kazao i da je u pogledu strukturnih reformi uči-njeno mnogo. Zajednički napredak u smislu povećanja italijanskih investi-cija i suočavanje sa sličnim problemi-ma vidim kao stratešku integraciju. Blizina, komplementarnost privreda, novija orjentacija Crne Gore ka malim i srednjim preduzecima, zasnovanost italijanskih kompanija na porodič-nim vrijednostima čine preduslove za uspješnu integraciju naših privreda. Komplementarnost jeste platforma za industrijski rast.

Povezivanjem malih isrednjih preduzeća ojačati poslovne veze

Mala i srednja preduzeća u svijetu karakterise fleksibilnost, ali i veličina kao ograničavajući faktor za diverzifi-kaciju proizvodnje i strategije pristupa rastućim tržištima. Jedan od problema koji opterećuje Crnu Goru jeste činje-nica da je ovim preduzecima neopho-dna transportna infrastruktura kako bi mobilisali robe i usluge. To je ključno za razvoj MSP i Crna Gora želi da ohra-bri italijanska preduzeća da učestvuju u krupnim infrastrukturnim projekti-ma koji će u bliskoj budućnosti biti re-alizovani. Saveljić je kao drugi činilac izdvojio ulaganje u obrazovanje. Što je kompanija manja više zavisi od spo-sobnosti pojedinca da osmisli nešto novo, prepozna prilike i obrazovanje je tu od najvećeg značaja. Neprekidno radimo na podsticanju investicija za istraživanje i nauku. Ovo je nešto na čemu Crna Gora i Italija sarađuju in-tenzivno i zadovoljstvo je vidjeti Uni-verzitete kako zajedno rade i donose rezultate. Od sposobnosti kreatora ekonomske politike i inicijative privre-dnika da iskoriste mogućnosti realiza-cije partnerstava u ekonomiji zavisiće i uspješnost iznalaženja pragmatičnog odgovora na spoljne i unutrašnje iza-zove s kojima se naše privrede suoča-vaju, zaključio je Ivan Saveljić.

Sergio Barbanti, ambasador Italije u Podgorici je podsjetio na skorašnje razgovore najvećih predstavnika dvi-

je države o unapređenju ekonomske saradnje i kazao da se povezivanjem malih i srednjih preduzeća znatno mogu ojačati poslovne veze. Takođe je rekao da se u Italiji malo zna o ekonomskim mogućnostima i speci-fičnostima Crne Gore pa su zato ova-kvi skupovi prilika da se privrednici upoznaju kako bi radili na intenzivira-nju zajedničkih poslovnih projekata. Što se tiče priliva stranih direktnih investicija ambasador je istakao da su perspektive Crne Gore pozitivne i ohrabrujuće. On je ocijenio i da će crnogorske i italijanske kompanije uspješno kreirati zajedničku saradnju. Ambasador je govorio i o ekonomskoj snazi Italije, jednoj od najvećih eko-nomija u Evropi.

Investitorima iz Italijeinteresantan crnogorski ekonomski potencijal

Roberta Ferri, Ministarstvo za ekonomski razvoj Italije, je naglasila da Ministarstvo snažno podržava pro-jekte, o kojima danas razgovaramo, jer je njihov cilj jačanje ekonomske saradnje. Ona je ocijenila da su od-nosi dvije države na odličnom nivou i govorila o značaju crnogorskog eko-nomskog potencijala koji je veoma interesantan investitorima iz Italije. Roberta Ferri smatra da bi posebno turizam, agroindustrija i proizvodnja hrane mogli da privuku italijanske in-vestitore. Takođe je istakla da Mini-starstvo za ekonomski razvoj Italije podržava obrazovno i tehnički mala

i srednja preduzeća Balkana, a u ove svrhe je izdvojilo 95 miliona eura.

O poslovnoj klimi i investicionim mogućnostima Crne Gore govorio je Blagota Radulović, Agencija za promociju stranih investicija. On je kazao da je prednost Crne Gore što pruža sigurnost i stabilnost stranim investicijama, imamo stimulativan poslovni ambijent, pa su 86 država investiori u Crnoj Gori. Takođe je istakao da bi italijanski investitori mogli da nađu interes za ulaganja u energetiku, infrastrukturu, poljopri-vredu i turizam.

U projektu ,,Mreža Italija – Ju-goistočna Evropa“ učestvuju Crna Gora, Italija, Albanija, Bosna i Herce-govina, Hrvatska, Makedonija i Srbi-ja, rekao je Mattia Miglio, Agencija Promos Privredne komore Milana. Cilj ovog projekta je da se promovi-šu strane direktne investicije i da se uspostave čvšće veze između malih i srednjih preduzeća. Podršku pro-mociji malih i srednjih preduzeća u Crnoj Gori, uz Privrednu komoru Milana, daju i komore Palerma, Đe-nove, Firence i Trsta. Mattia Miglio je pozvao predstavnike Privredne ko-more Crne Gore da učestvuju u radu foruma ,,Euro Mediteran“ u Milanu koji finansira EK radi promocije MSP. U okviru ovog projekta u toku je izrada Kataloga o poslovnim mo-gućnostima u partnerskim jugoistoč-no-evropskim zemljama i baze po-dataka. Katalog će biti objavljen na italijanskom i crnogorskom portalu.

Detalj sa crnogorsko - italijanskih susreta


www.pkcg.org


Sastanak predsjednika privrednih komora bivše Jugoslavije

Doprinos komora ekonomskom povezivanju regionaU Zagrebu je 12. juna 2012. godine održan XIX sastanak predsjednika privrednih komora bivše Jugoslavije, a tema sastanka bila je unapređenje regionalne saradnje u kontekstu ulaska Republike Hrvatske u Evropsku uni-ju.

Privrednu komoru Crne Gore na sastanku u Zagrebu je predsta-

vljao predsjednik, Velimir Mijušković. Domaćin je bila Hrvatska gospodar-ska komora, a tema sastanka bila je Unapređenje regionalne saradnje u kontekstu ulaska Republike Hrvatske u Evropsku uniju.

Predsjednici komora su razmatrali pozitivne i negativne efekte ili imp-likacije na region vezane za ulazak Hrvatske u Evropsku uniju.

U uvodnom obraćanju Nadan Vi-došević, predsjednik HGK, je podsjetio na doprinose koje su u ekonomskom povezivanju regiona dale komore. Ta-kođe je istakao značaj koji je privre-dnom povezivanju ovog prostora dao CEFTA sporazum, koji je značajno una-prijedio robnu razmjenu u region.

Neven Mimica, potpredsjednik Vlade Republike Hrvatske za unutra-šnju, vanjsku i evropsku politiku, je podsjetio da i dalje postoje izazovi i problemi koji sprečavaju postizanje

ME

ĐU

KO

MO

RS

KE

AK

TIV

NO

ST

I

Učesnici drugog panela

najpozitivnijih efekata ekonomske sa-radnje. Potpredsjednik Mimica je sa-opštio činjenicu da je konkurentnost privrede najbolje ogledalo stanja u ekonomiji jedne zemlje. Nivo konku-rentnosti, naime, oslikava vrlo realno sve što je pozitivno i negativno. Ono što radi Vlada Republike Hrvatske jeste iznalaženje rješenja koje mjere oda-brati da se ostvari ukupan rast, poveća stepen zapošljavanja, poveća izvoz, a u isto vrijeme obimnost regulative svede na nivo podnošljiv za privredu. Svoje izlaganje potpredsjednik Mimi-ca je završio porukom da će Republika Hrvatska biti promoter regiona u EU, a istovremeno i promoter EU u regi-onu.

Prezentaciju o promjenama u trgo-vini nakon ulaska Republike Hrvatske u EU imala je direkotorica Centra za EU u Hrvatskoj gospodarskoj komori, Ru-žica Gelo, koja je vodila pregovaračku grupu Hrvatske u pregovorima sa EU za oblast poljoprivrede. Ružica Gelo

je predstavila predsjednicima komora bogato iskustvo koje je HGK stekla u procesu pregovora sa EU.

Učestvujući u radu sastanka preds-jednik Privredne komore Crne Gore, Velimir Mijušković, podsjetio je na činjenicu da se u obnavljanje poslov-nih veza nakon raspada bivše zemlje otpočelo na inicijativu upravo preds-jednika Komora.

Govoreći, dalje, Mijušković je pred-stavio ekonomsku realnost Crne Gore, podsjećajući na period prije izbijanja krize, koji je karakterisao visok stepen rasta. No, budući da strane investicije, koje su dolazile u Crnu Goru, na žalost nijesu usmjeravane na privredni ra-zvoj i nova zapošljavnja, tim prije nas je i kriza specifično pogodila.

Inače, ovom sastanku je prethodio Forum Komora CEFTA regiona na ko-jem su učestvovali i predstavnici Privre-dne komore Crne Gore, a čija je tema bila promjene u trgovini nakon ulaska Republike Hrvatske u Evropsku uniju.

Crna Gora – Hrvatska –CEFTA

Tokom prethodnih pet godina, od stupanja na snagu CEFTA 2006, evidentno je postepeno smanjenje učešća zemalja EU-27 i postepeno po-većanje učešća trgovine sa potpisni-cama CEFTA, kao i povećanje učešća ostalih zemalja, prije svih Kine,Turske i Japana.

Učešće CEFTA zemalja u ukupnoj robnoj razmjeni u 2011. godini iznosi-lo je 44,0%, učešće EU-27 zemalja bilo je 41,4% i ostalih zemalja 14,7%.

Trgovina sa zemljama regiona ima visoko učešće u ukupnom robnom prometu i u Bosni i Hercegovini sa 32,2%, dok u Makedoniji učestvuje sa 17,0%, u Srbiji 15,5% i u Hrvatskoj 10,9%.

Tokom prethodne godine Crna

Sastanak predsjednika privrednih komora u Zagrebu


[email protected]

11

ME

ĐU

KO

MO

RS

KE

AK

TIV

NO

ST

IGora je sa CEFTA potpisnicama razmi-jenila robe u vrijednosti od 1.002,5 mi-liona eura ili 25,2% više nego u 2010. godini. Ukupan izvoz iznosio je 183,6 miliona eura i bio je veći za 40,7% u odnosu na prethodnu godinu. CEFTA izvoz činio je 40,4% ukupnog crnogor-skog izvoza. Iz regiona CEFTA uvezeno je 818,9 miliona eura ili 44,9% od uku-pno realizovanog uvoza. Uvoz iz ovog regiona je bio veći 22,2% od ostvare-nog tokom 2010. godine. U razmjeni sa zemljama CEFTA regiona Crna Gora ostvaruje deficit koji je u 2011. godini iznosio 635,3 miliona eura ili 17,8% više u odnosu na 2010. godinu. Ste-pen pokrivenosti uvoza izvozom je ni-zak i iznosi 22,4%.

Posmatrajući zemlje CEFTA regi-ona, učešće Srbije u ukupnoj robnoj razmjeni je iznosilo 27%, slijede: BiH sa 7,2%, Hrvatska sa 6,0%, Makedoni-ja sa 1,3%, Kosovo sa 1,1% i Albanija sa 1%.

Privredni odnosi između Crne Gore i Hrvatske se intenziviraju, što potvrđuje stalni rast ukupnog spolj-

notrgovinskog prometa. U 2011. godi-ni Crna Gora i Hrvatska razmijenile su roba u iznosu 138,7 mil.iona eura, što predstavlja rast od 64,7% u odnosu na 2010. godinu. Izvoz je iznosio 45,9 miliona eura i 10 puta je veći, dok je uvoz iznosio 92,8 miliona eura i ostva-ren je rast od 12,2% u odnosu 2010. godinu. Pokrivenost uvoza izvozom je bila 51%.

Najzastupljenije robe u crnogor-skom izvozu u Hrvatsku su alumini-jum (91%), koža, mašine i mehanički uređaji, voće, drvo i proizvodi od dr-veta, farmaceutski proizvodi, pića i alkoholi, a u uvozu mineralna goriva, cement, razni proizvodi za ishranu, električni aparati i oprema, brodovi, prerađevine od mesa, staklo itd.

Od početka 2012. godine Crna Gora ima potpuno slobodnu trgovi-nu sa Srbijom, BiH, Makedonijom, Kosovom, Albanijom i Moldavijom, dok sa Hrvatskom ima asimetrični pri-stup liberalizacije u korist Crne Gore. To podrazumijeva potpuno slobodan plasman crnogorskih proizvoda na hr-

vatsko tržište, a za plasman hrvatskih proizvoda na snazi je gotovo potpuna liberalizacija, osim za jedan mali broj osjetljivih proizvoda za koje je dogovo-rena niža stopa (to su: živinsko meso, soljeno, sušeno ili dimljeno meso, prerađevine od mesa, pojedini proi-zvodi iz grupe mlijeko i mliječne pre-rađevine, krompir, paradajz, grožđe, lubenice, breskve, kivi, voda, voda sa dodatkom šećera, pivo i duvan).

Nakon ulaska Hrvatske u EU, uvoz i izvoz roba odvijaće se u skladu sa Spo-razumom o stabilizaciji i asocijaciji koji Crna Gora primjenjuje u trgovini sa svim članicama EU. U odnosu na uslo-ve definisane CEFTA Sporazumom, to znači iste uslove trgovine za svu robu, osim posebnih uslova (kvota i carina) na izvoz goveda, goveđeg mesa, šeće-ra i vina u Hrvatsku definisanih Spora-zumom sa EU. Uslovi trgovine se neće bitno ograničiti imajući u vidu praksu da se izvoz u okviru kvote, po stopi od 0%, do kraja ne koristi.

Državno – privredna delegacija Crne Gore u posjeti Malti

Intenzivnija ekonomska saradnja je zajednički interesCrna Gora i Malta imaju odlične državne i bilateralne od-nose, koje treba iskoristiti za unapređenje ekonomske saradnje. Dragocjena su i iskustva koja Malta može po-nuditi u procesa pristupanja EU.

Predsjednik Privredne komore Crne Gore Velimir Mijušković predvodio

je privrednu delgaciju, u okviru zva-nične posjete Malti predsjednika Crne Gore Filipa Vujanovića, 13 i 14. juna 2012. godine. Članovi delegacije su bili predstavnici kompanija Aerodromi Crne Gore, Fabrike vode Lipovo, HTP Mimoza AD Tivat, Jadranskog sajma, Jadroagenta Bar DOO, Kontejnerskog terminala i generalnih tereta AD, Luke Bar AD, Nimont DOO i Plantaža AD.

Posjeta i poslovni forum na Malti je jedna od aktivnosti u skladu sa Spora-zumom o saradnji Privrednih komora

Crne Gore i Malte, koji je potpisan prije dvije godine u Podgorici. Na otvaranju foruma, koji je izazvao veliko intereso-vanje malteških privrednika, obratili su se predsjednici Crne Gore i Malte Filip Vujanović i Džordž Abela.

Crna Gora i Malta imaju odlične dr-žavne i bilateralne odnose, koje treba iskoristiti za unapređenje ekonomske saradnje, koja je moguća u oblastima turizma, pomorstva i energetike. Dra-gocjena su i iskustva koja Malta može ponuditi u procesa pristupanja EU.

Turizam je važan za obije ekono-mije, stoga značajno je veliko iskustvo

koje ima Malta, kao i moguća ulaganja u zimski turizam na sjeveru Crne Gore. Postoji i šansa za saradnju u oblasti luč-kih usluga, s obzirom da Luka Bar ima slobodnu carinsku zonu. Energetskim povezivanjem sa Italijom, Crna Gora će postati interesantna i za malteške kom-panije da plasiraju svoj kapital u ovaj sektor.

Činjenica da je ovo treći susret pri-vrednika Crne Gore i Malte, u poslje-dnje dvije godine, pokazuje spremnost obije strane da se učini sve da ekonom-ska saradnja dobije svoju punu dimen-ziju.


www.pkcg.org


Delegacija Privredne komore Crne Gore u Brindiziju

Forum privrednih komora jadransko - jonske regije Tema foruma bila je “Prema jadransko-jonskoj makro regiji: Strateški projekat za teritorijalnu i poslovnu konkurentnost”, a usvojena je deklaracija kao potvr-da posvećenosti komora stvaranju jadransko jonske makro regije.

ME

ĐU

KO

MO

RS

KE

AK

TIV

NO

ST

I

Delegacija Privredne komore Crne Gore, koju je predvodio gene-

ralni skretar Pavle D. Radovanović, učestvovala je u radu 12. Foruma ja-dransko-jonskih privrednih komora, koji je održan od 6. do 8. juna 2012.

godine u Brindiziju. Sastanci Uprav-nog odbora Foruma, Odbora revizora i Međunarodnog jadransko-jonskog arbitražnog suda održani su 6. juna,

a dan kasnije je u radu sedam okru-glih stolova, koji su se bavili zaštitom životne sredine, poljoprivredom – sa fokusom na maslinarstvo i vinogra-darstvo, ženskim preduzetništvom, ribarstvom i marikulturom, transpor-tom, turizmom i upravljanjem EU projektima, učestvovalo je preko 300 predstavnika jadranskih zemalja.

Sto za ribarstvo i marikulturu

vodila je dr Aleksandra Joksimović, direktor kotorskog Instituta za bio-logiju mora, a Zoran Nikolić, rukovo-dilac Službe saobraćaja PKCG, uče-stvovao je u radu okruglog stola za transport.

Glavna tema cijelog događaja, uloga koju Forum ima u uspostavlja-nju Jadransko-jonske makroregije, je razmatrana 8. juna 2012. godine uz učešće predstavnika evropskih insti-tucija, italijanskih i stranih partner-skih mreža, kao i predstavnika stal-nog sekretarijata Jadransko-jonske inicijative i lokalnih institucija.

Na forumu je Vesko Božović iza-bran za predstavnika Crne Gore u Međunarodnom jadransko-jonskom sudu.

Takođe je dogovoreno da do-maćin XIII Foruma privrednih komo-ra jadransko-jonskog područja bude Privredna/gospodarska komora Fe-deracije Bosne i Hercegovine. Ovaj događaj se organizuje na proljeće 2013. godine u Međugorju.

Treba reći i da je odlučeno da se Kongres žena preduzetnica ja-dransko-jonske regije održi na jesen 2012. godine u Albaniji.

Brisel

Manifestacija „Nedjelja malih i srednjih preduzeća“U Briselu je 21. juna u organizaciji

Evropske komisije, Generalnog direktorata za preduzeća i industriju, održan sastanak koordinatora Nedje-lje malih i srednjih preduzeća (SME WEEK), manifestacije koja ima za cilj da ukaže na značaj malih i srednjih preduzeća za nacionalne ekonomije.

Crnu Goru predstavljao je Pavle D. Radovanović, generalni sekretar Pri-vredne komore Crne Gore.

Na skupu je predstavljena brošura „Tajne uspjeha-Šampioni malih i sre-dnjih preduzeća“ i usaglašene aktivno-sti u cilju organizovanja međunarodne konferencije na temu „Žensko predu-

zetništvo“, Evropska komisija, Brisel 17. oktobra 2012. godine.

Nedelja malih i srednjih predu-zeća u Crnoj Gori biće obilježena 24. oktobra 2012.g. na temu „Žensko pre-duzetništvo“, u organizaciji Privredne komore Crne Gore i Direkcije za razvoj malih i srednjih preduzeća.


[email protected]

13

FOK

US

Predstavnici Privredne komore Crne Gore razgo-varali su 26. juna 2012. godine sa delegaciom Repu-blike Koreje o potrebama i mogućnostima jačanja ekonomskih odnosa dvije države. Na tržište ove ze-mlje moguće je plasirati proizvode drvne industrije, potom, vina, mlijeko, pivo i voće.

Sporazum o saradnji Komore i korejske Agencije za uvoz

Koreja zainteresovana za uvoz finalnih proizvoda

Konkretni modaliteti buduće saradnje definisani su Spora-

zumom o saradnji Privredne ko-more Crne Gore i Agencije za uvoz, Republika Koreja (KOIMA), koji su potpisali Ivan Saveljić, potpreds-jednik Komore i Jutae Lee, preds-jednik KOIMA-e. Inače, ovo je, od 2006. godine, prvi sporazum koji je potpisan između dvije zemlje, što govori o obostranom interesova-nju za intenziviranjem privrednih veza.

Potpredsjednik Privredne ko-more Ivan Saveljić informisao je učesnike današnjeg sastanka o ekonomiji Crne Gore, o tome koli-

ko je kriza uticala na naše privre-dne bilanse i kazao da je ekonom-ska stvarnost slična u svim država-ma regiona. ,,U ovoj godini u Crnoj Gori se očekuje rast BDP jedan odsto. Iako smo lideri po prilivu stranih investicija po stanovniku u regionu, suočeni smo sa njiho-vim padom, što nije dobro, jer naš ekonomski rast najviše zavisi od stranih investicija. I dalje bilježimo spoljno – trgovinski deficit, nasto-jimo da uravnotežimo ovaj bilans, a naš najveći trgovinski partner su zemlje regiona i Evropske uni-je“, rekao je Saveljić. On je kazao da velike prirodne resurse nijesmo

adekvatno ekonomski valorizova-li te da možemo ostvariti mnogo veću proizvodnju finalnih artikala posebno u drvnoj industriji, meta-lopreradi i poljoprivredi.

U delegaciji Republike Koreje bili su ambasador Kim Kwang-ke-un; Chang Wonil-om, prvi sekretar i konzul; Jutae Lee, predsjednik KOIMA-e, Agencija Koreje za uvoz; Herbert (Hwijae) Lee, izvršni direk-tor KOIMA-e ; Alexander Kuleshov, predstavnik KOIMA-e za područje Balkana i Miško Čavor.

Gosti iz Koreje iskazali su zain-teresovanost za uvoz naših finalnih proizvoda posebno iz oblasti drvne industrije, potom, vina, mlijeka, piva i voća. Jutae Lee, predsjednik KOIMA-e je predložio da se u cilju veće saradnje organizuju video konferencije kako bi zainteresova-ni privrednici mogli brzo da razmi-jene informacije i dogovore kon-kretne poslovne aranžmane. Po njegovom mišljenju dvije zemlje imaju sve preduslove da unaprije-de ekonomske odnose. Ambasador Republike Koreje Kim Kwang-keun je kazao da, iako ni Crnu Goru nije mimoišla kriza, ekonomski pokaza-telji ipak, nijesu loši. On je rekao da dvije zemlje imaju sličan bankarski sistem odnosno da banke nedo-voljno dobro prate privredu. Goste je zanimao i naš poslovni ambijent tj. kolko je on stimulativan za po-slovanje privrednih kompanija, pa su, s tim u vezi tražili informacije o poreskim stopama, regulativi i in-vesticijama.

Ekonomske potencijale Crne Gore prezentovao je Novica Bu-latović, rukovodilac Sektora za in-formatiku, marketing i odnose sa javnošću Privredne komore Crne Gore.

Detalj nakon potpisivanja Sporazuma o saradnji


www.pkcg.org

14 GLASNIK PKCG / jun 2012K

OM

OR

SK

E A

KT

IVN

OS

TI Informacione tehnologije

Predstavnici ICT kompanija u tajpejuU Privrednoj komori Crne Gore je 25. juna 2012. go-dine održana konferencija za novinare povodom poslovnog boravka predstavnika pet crnogorskih kompanija iz oblasti ICT, Tajpeju, Kina, vodećem svjetskom centru u informacionim tehnologijama radi razmjene znanja i uspostavljanja poslovnih veza. Ovo je samo jedan u nizu zajedničkih poslova koje realizuju Privredna komora Crne Gore i EBRD, kroz SBS i BAS.

Cilj ove posjete, koja je orga-nizovana od 3. do 10. juna

2012. godine, bilo je upoznavanje sa iskustvima Tajvana, koji je po-stigao najveći nivo ICT industrije u svijetu, kao i razmjena znanja i moguće uspostavljanje poslovnih veza. Posjetu je omogućio Tim za podršku malim preduzećima (SBS) i Program poslovnog savjetovanja (BAS) pri Evropskoj banci za obno-vu i razvoj (EBRD), koji promoviše razvoj MSP u zemljama u tranzici-ji.

U Tajpeju su boravili predstav-nici crnogorskih kompanija, člani-ca Odbora udruženja ICT Privredne komore: Čikom, Digit Montene-

Detalj sa radnog stola

gro, Montex elektonika, Montora softver i Telemont. Inače, delegaci-ja je brojala 35 članova, predstav-nika svih zemalja zapadnog Balka-na iz ove djelatnosti.

Predstavnik EBRD Milorad Đurović je informisao da se ovaj tim sastoji iz Programa za rast pre-duzeća (EGP) i Programa poslov-nog savjetovanja (BAS), a njiho-va misija je da poboljša poslovne funkcije MSP. ,,Evropska banka je prepoznala da informaciono – ko-munikacione tehnologije sve više imaju važnu ulogu u ekonomskom rastu privreda i zato će nastaviti da obezbjeđuje pomoć ovom sektoru. Veoma je značajno da države po-

mažu razvoj sektora gdje je najvi-še inovacija kakav je ICT, naročito u vremenu kada mnoge zemlje, zbog ekonomske krize, revitalizu-ju ekonomije, a inovacije i strane direktne investicije su svakako ka-talizator ekonomskih revitalizaci-ja“, rekao je Đurović. On je kazao da su članovi delegacije tokom ove posjete prisustvovali sajmu informaciono – komunikacionih tehnologija COMPUTEX, upozna-li se sa najnovijim proizvodima i razvojem ICT, posjetili vodeće ICT kompanije poput Mitax –a, i imali su i mogućnost da, pored razmjene znanja, stvore poslovna partner-stva sa vodećim ICT kompanijama i obezbijede određene povlastice. Cilj posjete je bio i upoznavanje sa iskustvom Tajvana koji je glavni inovacioni centar i svjetska baza za izradu originalne opreme i dizajna. ,,Takođe, je veoma bitno i to što smo bili u prilici da sagledamo jav-no – privatno partnerstvo u ICT i kako Vlada Tajvana već decenijama pomaže ovu djelatnost što je i ra-zlog da je ova zemlja, zahvaljujući izuzetnom razvoju ICT, na drugom mjestu u svijetu po deviznim rezer-vama“, rekao je Đurović.

Izuzetno koristnom ocijeniio je ovu posjetu i Vladan Tabaš, Či-kom, posebno sa aspekta upozna-vanja najsavremenijih tehnoloških rješenja, razmjene iskustava, kao i upotrebe ICT u zelenoj industriji koja je budućnost svijeta. Tabaš je saopštio da je Tajvan 26. ekonom-ska sila svijeta, a njegova ICT je na jednoj od vodećih pozicija. O tome govore podaci da oni proizvode 89,4 odsto notebook, ili 86 odsto tablet uređaja u ukupnoj svjetskoj proizvodnji. On je najavio da će predstavnici Mitax-a posjetiti Crnu


[email protected]

15

KO

MO

RS

KE

AK

TIV

NO

ST

IGoru što je itekako značajno s obzi-rom na reputaciju ove kompanije.

,,Upoznavanje sa najvećim pro-izvođačima informaciono – ko-munikacionih tehnologija nam je dodatni podstrek za razvoj naših preduzeća, usavršavanje i primje-nu najsavremenijih tehologija, ka-zao je Ljubo Rađenović, Montora softver. Rađenović je saopštio da je Tajvan, od tipične industrijske ze-mlje, iz tranzicije izašao kao jedna od vodećih svjetskih sila u domenu ICT. O njihovoj efikasnosti najbolje govore podaci da za 0,35 sekunde proizvedu jedan računar, a za pro-izvodnju mobilnog telefona treba im 0,26 sekunde. Imali su svestra-nu podršku Vlade i zato su uspjeli, a iz budžeta su dobijali 2 odsto za ovu djelatnost. Nama je važno da smo dobili korisne savjete i o ulozi države u razvoju ovog sektora i da ćemo u Crnoj Gori, poučeni ovim primjerima, razvijati ICT sektor što je najisplativija investicija“, kazao je Rađenović.

Duško Petrović, Digit Monte-negro, uz podatak da se na Tajva-nu godišnje troše dvije milijarde za razvoj ICT, je rekao da se ,,ne radi samo o materijalnoj već i or-ganizacionoj podršci i strateškom planiranju ovog biznisa. Njihova ICT industrija je u 2011. godini proizvela 139 milijardi dolara što ilustrativno govori o izuzetnim po-slovnim referencama“. Petrović je takođe ukazao na važnost posjete predstavnika naših kompanija koji su bili u prilici da kroz razgovore sa predstavnicima najvećih svjetskih kompanija upoznaju savremena tehnološka rješenja, kao i organi-zaciju ovog važnog biznisa.

Ovo je samo jedan u nizu za-jedničkih poslova koje Privredna komora Crne Gore i EBRD, kroz SBS i BAS, realizuju. Najveći dio do sada sprovedenih aktivnosti bio je usmjeren na pružanje kon-sultantskih usluga crnogorskim kompanijama prilikom uvođenja međunarodnih standarda, kao i or-ganizovanje specijalizovanih obuka za različite vrste privrednih djela-tnosti.

Projekat: Lanac turističkih usluga

Promocija međunarodnog biznisaSaradnja između italijanskih regija Emilija Roma-nje i Marke sa Albanijom, Hrvatskom i Crnom Go-rom, u okviru projekta: Lanac turističkih usluga, nastavljena je početkom juna u Podgorici kada su za srednjoškolce organizovani trening kurse-vi iz turističkih usluga.

Organizatori ovog projekta su Ministarstvo za ekonomski

razvoj Republike Italije, Italijanska asocijacija privrednih komora i Spe-cijalna agencija Privredne komore Modene za promociju međunaro-dnog biznisa.

Partneri u projektu su: Regio-nalna asocijacija Privrednih komora Emilija Romanje, Privredna komora Ankone, Privredna komora Ređo Emilije, Privredna komora Rimini-ja, SIDI Eurosportello – Specijalna agencija Privredne komore Ravene, Forum jadransko – jonskih privre-dnih komora, IAL Emilija Romanja – Škola za hotelski menadžment Seramaconi, Retecamere, Hrvatska

gospodarska komora – Županijska komora Rijeka, Privredna komora Crne Gore i Privredna komora Drača.

Projekat koji je prezentovan u aprilu ove godine i čiji je glavni cilj saradnja i razmjena praktičnih zna-nja između Italije i zemalja Balkana, nastavio je sa svojim aktivnostima.

Kako je i predviđeno projektom, u periodu od 05 – 07. juna, održani su trening kursevi u oblastima ga-stronomije i usluživanja vina. Kurse-vi su održani u Podgorici, u Srednjoj stručnoj školi „Sergije Stanić“, uz pri-sustvo 40 učenika.

Predavači su bili iz Škole za hotel-ski menadžment iz Seramaconija u Italiji, a predvodio ih je direktor g-din Giusepe Schipano.

Završna aktivnost trodnevnih kurseva je bila degustacija na kojoj su, uz prisustvo predstavnika pod-goričkih hotela i restorana, predsta-vljeni tradicionalni proizvodi i vina iz oblasti Modene.

Projektne aktivnosti se nastavlja-ju u oktobru, kada će učenici Srednje stručne škole „Sergije Stanić“ bora-viti na novim trening kursevima, koji će biti organizovani u Seramaconiju, u Italiji.

Pored Srednje stručne škole “Sergije Stanić”, u ovaj projekat je uključena i Viša škola za ketering iz Opatije.


www.pkcg.org

16 GLASNIK PKCG / jun 2012O

DR

ŽIV

I RA

ZV

OJ Crna Gora na konferenciji UN o održivom razvoju RIO+20

Formiranje pakta o ,,zelenoj planeti”Učesnici samita u Rio de Žaneiru su nastojali da uobli-če nove politike za promociju globalnog prosperite-ta, smanjenje siromaštva te unaprijeđenje društvene jednakosti i zaštite životne sredine.

Trodnevna Konferencija Ujedinje-nih nacija o održivom razvoju

RIO+20 održana je od 19. do 22. juna u brazilskom Rio de Žaneiru. RIO+20 je konferencija na najvišem nivou, s ogromnim brojem učesnika. Na Riju je učestvovalo oko 40.000 ljudi – uklju-čujući oko 100 šefova država i vlada te predstavnike nevladinih organizacija i privatnog sektora – koji su nastojali da uobliče nove politike za promoci-ju globalnog prosperiteta, smanjenje siromaštva te unapređenje društvene jednakosti i zaštite životne sredine. Preko 50 miliona ljudi iz cijeloga svije-ta učestvovalo je na RIO+20 kroz plat-forme društvenih medija.

RIO+20 je organizovan u skladu sa Rezolucijom Generalne skupštine UN 64/236, i obilježava 20. godišnjicu „Zemaljskog samita“, koji je održan ta-kođe u Rio de Žaneiru i 10. godišnjicu Svjetskog samita o održivom razvoju iz Johanesburga, 2002. godine.

Konferenciju su 20. juna otvorili predsjednica Brazila Dilma Rusef i Ban Ki Mun, generalni sekretar Ujedinje-nih nacija, koji je naglasio da „vrijeme

nije na našoj strani“ za rješavanje sve duže liste problema.

Cilj ovog samita je formiranje pak-ta o „zelenoj planeti“. Završnog dana samita je odobren završni dokumenat u kojem su precizirane mjere za ot-klanjanje mnogih ekoloških problema koji pogađaju planetu i kojim će se iz-vući više milijardi ljudi iz siromaštva.

Crnogorsku delegaciju je predvo-dio Igor Lukšić, predsjednik Vlade, koji je govoreći na samitu posebno istakao: „Zelena ekonomija je koncept koji smo opredijeljeni da realizujemo u Crnoj Gori, jer tri glavna sektora na-šeg ekonomskog rasta – turizam, pol-joprivreda i energetika – podrazumije-vaju odgovornost i održivost.“

U crnogorskoj delegaciji bio je i Ivan Saveljić, potpredsjednik Privre-dne komore Crne Gore.

RIO+20 je šansa da se promijeni uobičajeni pristup obavljanju biznisa, te da se kroz veće uključivanje priva-tnog sektora u sprovođenju politika održivog razvoja djeluje na ukidanje siromaštva i uništenja životne sredi-ne.

Na konferenciji za novinare, ge-neralni sekretar UN Ban Ki Mun je izjavio da je Konferencija UN o odr-živom razvoju postigla veliki uspjeh. On je izrazio uvjerenje da će ovaj skup unaprijediti globalni održivi razvoj. Prema njegovim riječima, vlade raznih zemalja su saglasne da uspostave ciljeve održivog razvoja na osnovu milenijumskih ciljeva. Takođe će biti formirani medjudr-žavni radni timovi i komiteti struč-njaka zaduženi za izradu ciljeva.

Ban Ki Mun je izjavio da se na inicijativu UN odazvalo stotinak vlada, preduzeća i građanskih orga-nizacija.

Suština ove inicijative pokrenu-te prošle godine, je da svako uživa u održivoj enegiji. Cilj ove inicijati-ve je globalna popularizacija usluge savremenim izvorima energije do 2030. godine.

Zelena ekonomija ima za po-sledicu poboljšanje života ljudi i uvećanje socijalne jednakosti uz značajno smanjenje ekoloških rizi-ka i oskudice. Rast u zelenoj ekono-miji pokreće investicije kojima se smanjuju pritisci na životnu sredinu i usluge, uz istovremeno povećanje efikasnosti energije i resursa. Iz tog razloga, Evropska unija je pre-dložila ciljeve i rezultate u pogle-du ključnih prirodnih resursa koji podupiru zelenu ekonomiju: voda, okeani, zemlja i ekosistemi, šume, održiva energija i efikasnost resur-sa, uključujući i otpad. Ovi ciljevi su od suštinskog značaja za održiv rast i neraskidivo vezani za pitanja bezbjednosti hrane, smanjenja si-romaštva i socijalnog razvoja. Ovi ciljevi će povući za sobom privatni sektor da investira, podstaći tehno-loške inovacije i povećati zaposle-nost, rekao je Janez Potočnik, ko-mesar EU za životnu sredinu, piše Danas.rs.


[email protected]

17

IZLO

ŽB

ESvjetske izložbe

EXPO Milano 2015Crna Gora će učestvovati na svjetskoj izložbi Expo koja će biti održana u Milanu 2015. godine. Za Gene-ralnog komesara izložbe Vlada Crne Gore je imeno-vala Ivana Saveljića, potpredsjednika Privredne ko-more Crne Gore.

Svjetska izložba – Expo, biće održana u Milanu 2015. godi-

ne, a Crna Gora će biti jedna od zemalja učesnica. Tim učešćem se potvrđuje prepoznavanje po-trebe kontinuiranog i kvalitetnog međunarodnog predstavljana i pozicioniranja Crne Gore, kroz prezentovanje njenog cjelovitog sadržaja, od autentične kulture, istorije i tradicije, izvanrednih prirodnih i ekonomskih potenci-jala, pa do spremnosti da u ko-

munikaciji sa svijetom podijeli istinske vrijednosti na kojima po-čiva savremena civilizacija.

Osnovna tema šestomjeseč-ne izložbe Expo Milano 2015, je „Hraniti planetu. Energija za ži-vot“ („Feeding the planet. Ener-gy for life“) i ona je blisko pove-zana sa Milenijumskim razvojnim ciljevima Ujedinjenih nacija.

Vlada je odlučila da Privredna komora Crne Gore, u saradnji sa nadležnim organima državne

uprave i privrednim subjektima u Crnoj Gori, bude nosilac aktiv-nosti na pripremi nastupa Crne Gore na Expo 2015 u Milanu. Za Generalnog komesara izlož-be, odnosno osobu akreditovnu kod Vlade Italije i odgovornu za učešće države, Vlada Crne Gore je imenovala Ivana Saveljića, po-tpredsjednika Privredne komo-re.

U oktobru 2011. godine je od-ržan prvi sastanak predstavnika zemalja učesnica, a sada pred-stoji dostavljanje „Tematske iz-jave“ organizatoru, koja definiše generalnu temu i sadržaj izložbe, informacije o formi i veličini iz-ložbenog prostora, za koji se dr-žava odluči, a zatim podnošenje projekta izložbe nakon čega bi se dobilo preliminarno odobrenje od strane organizatora.

U cilju što kvalitetnije sara-dnje sa zemljama učesnicama, nedavno je održan prvi sastanak Radne grupe Bio-Mediteranskog klastera (kome pripadamo po predlogu organizatora), kome je prisustvovao i Ivan Saveljić, Ge-neralni komesar naše države.

Expo Milano 2015 će se raz-likovati od ostalih izložbi ovog tipa, kako u organizacionom dije-lu, tako i po vizuelnom identite-tu izložbe i stavljanju akcenta na „iskustvo posjetilaca“. Expo će, iznad svega, biti planetarni do-gađaj gdje će sve zainteresovane strane, kao i milioni građana biti suočeni sa izazovima koji pred-stavljaju budućnost održivog ra-sta i sposobnosti da se prehrani društvo.


www.pkcg.org

18 GLASNIK PKCG / jun 2012IN

TE

RV

JU Ekonomske aktuelnosti

Pokretači razvoja - nova proizvodnja i veći izvozOtvaranje novih proizvodnih pogona, širenje asor-timana proizvoda namjenjenih izvozu, kao i jačanje tržišnog nastupa domaćih proizvođača, put je do pri-vrednog rasta i uravnoteženja platnog bilansa, kaza-la je Ljiljana Filipović, potpredsjednica Privredne ko-more Crne Gore u razgovoru za ,,BLIC” Crna Gora.Razgovarala: Sanja Rašović

S.Rašović: Po posljednjim po-dacima MONSTAT-a od janura je izvezeno robe u vrijednosti od 150,4 miliona eura, što je manje za 16,7 odsto u odnosu na isti period prethodne go-dine, a uvezeno za 695,2 mi-liona eura, što je više za 5,6 odsto u odnosu na isti period prethodne godine. Mislite li da treba uvesti kontrolu i ograničenja u uvozu roba? I na koji način?

Lj. Filipović: Robna razmjena Crne Gore sa inostranstvom ima dvije negativne karakteristike: naša ograničena i slabo diverzi-fikovana ponuda, s jedne strane, i ne uvijek racionalan uvoz, jer u inostranstvu kupujemo i one robe koje i sami proizvodimo u dovolj-nim količinama, i uz to su vrhun-skog kvaliteta. Takav negativan

bilans robnih tokova sa inostran-stvom velikim dijelom je pokriven prihodima u sektoru usluga.

Ovogodišnji rezultati pokazuju pad izvoza kao posljedicu smanje-nog plasmana električne energi-je (57%), mineralnih ruda (31%) i aluminijuma (21%), dok je po-većanje uvoza uglavnom rezultat povećanja uvoza električne ener-gije (66%) i nafte i naftnih derivata (16%).

Kontrola uvoza vrše se u cilju obezbjeđenja ispravnosti proizvo-da. Pravilima Svjetske trgovinske organizacije, čiji smo punopravni član od aprila ove godine, defini-sano je da se ograničenja u među-narodnoj trgovini mogu uvesti je-dino ukoliko se radi o zaštiti života i zdravlja ljudi, biljaka i životinja, zaštiti životne sredine ili neobno-vljivih prirodnih resursa, zaštiti na-cionalne bezbjednosti, javnog mo-rala, prava intelektualne svojine i sprovođenje posebnih pravila tr-govine zlatom i srebrom. U zemlji koja je u ovoj fazi procesa pristu-panja EU, sintagme tipa „kontrola i ograničenje uvoza“, što drugim riječima znači državni intervencio-nizam, daleka su prošlost i treba ih zaboraviti.

S.Rašović: Iz Privredne ko-more je ocijenjeno da najviše zabrinjava stalni rast unu-trašnjeg duga i kredita, kao i opadajući trend stranih direk-

tnih investicija. Kako napra-viti ravnotežu između javnih prihoda i rashoda a da to ne bude novim kreditnim zadu-ženjima?

Lj. Filipović: Smanjena pri-vredna aktivnost u prošloj i na početku ove godine rezultirala je ostvarenjem nižeg nivoa izvor-nih prihoda od planiranih. U cilju obezbjeđenja finansiranja javnog sektora, odnosno planiranog pu-njenja budžeta, mogućnosti za ostvarenje neophodnih sredsta-va mogu biti proširenje poreske osnovice i/ili povećanje poreske stope. Osim toga, lično smatram da značajnu, a nedovoljno iskori-šćenu mogućnost predstavlja i od-lučnije suzbijanje tzv. “sive ekono-mije”. Jačanje inspekcijskih službi, povećanje i dosljedna primjena sankcija za nelegalno poslovanje, doprinijelo bi povećanju prihoda, smanjenju nelojalne konkurencije, a samim tim smanjilo potrebu za većim poreskim zahvatanjima.

S.Rašović: S obzirom da je dr-žavni budžet u deficitu, da li mislite da država može urav-notežiti platni bilans poveća-njem izvoza? I da li postoje planovi kako povećavati po-krivenost uvoza izvozom i da li će u protivnom država sva-ke godine uzimati novi kredit kako bi vratila stari?

Lj. Filipović: Država ima odgo-vornost za stvaranje poslovnog ambijenta u kojem će privrednici realizovati proizvodnju i plasirati svoje proizvode na domaćem i/ili inostranom tržištu. Otvaranje no-vih proizvodnih pogona, širenje

Ljilana Filipovic


[email protected]

19

INT

ER

VJU

asortimana proizvoda namjenje-nih izvozu, kao i jačanje tržišnog nastupa domaćih proizvođača, put je do privrednog rasta i uravnote-ženja platnog bilansa. Drugim ri-ječima, uravnotrežavanje platnog bilansa se svakako može postići povećanjem izvoza, ali primarna adresa za povećanje izvoza i na-stup na inostranim tržištima su kompanije, a ne država. Država tu može biti od koristi stimulativnim mjerama iz svoje nadležnosti, ali izvoz predstavlja osmišljavanje i primjenu niza poslovnih strategi-ja i odluka koje donose isključivo kompanije. Bilo bi dobro da svi imamo u vidu da je danas između nastupa na “domaćem” tržištu i iz-voza sve manje razlika i da su na globalizovanom tržištu kriterijumi i uslovi ekonomske konkurentnosti daleko homogenizovaniji nego što je to slučaj sa ostalim oblastima (politički, kulturni i sl.)

Svjesna takve realnosti, Privre-dna komora već četvrtu godinu realizuje aktivnosti na projektu Dobro iz Crne Gore, sa ciljem pro-movisanja kvalitetnih domaćih proizvoda i njihovog boljeg pozici-oniranja u svijesti domaćih potro-šača, u početnim fazama, a potom i uspješnog nastupa na inostranim tržištima. Danas jasno uočavamo da je u narednim fazama realizaci-je ovog projekta nužno intenzivnije poslovno povezivanje crnogorskih proizvođača, trgovine i turizma. Pozitivni rezultati bi nesumnjivo bili i doprinos povoljnijem trgovin-skom bilansu Crne Gore.

S. Rašović: Da li bi se poveća-njem carina na određene pro-izvode koji se uvoze mogla povećati prodaja domaće robe na domaćem tržištu i na taj način se smanjiti uvoz? Da li se razmišlja o takvim po-stupcima?

Lj. Filipović: Potpisivanjem međunarodnih ugovora, kao što je Sporazum o stabilizaciji i pridru-živanju sa EU, CEFTA 2006, EFTA, bilateralni sporazumi sa Rusijom

i Turskom – Crna Gora je preuze-la obavezu poslovanja po među-narodnim standardima, odnosno, poštovanja “klauzule mirovanja” (stand-still clause), koja podrazu-mijeva zamrzavanje stanja kakvo je bilo u trenutku stupanja ovih spo-razuma na snagu.

Može se očekivati postepeno smanjenje, a ne povećanje carina. To za proizvođače znači jaču konku-renciju na domaćem tržištu, uz isto-

godini bila organizator ili suorga-nizator 25 poslovnih foruma sa raznim zemljama, organizovala na-stupe na 9 sajmova, organizovala edukacije (na teme marketinga, tehničkih propisa i standarda, ….) i učestvovala u brojnim projektima namijenjenim jačanju crnogorske privrede.

Sve su to mogućnosti/šanse koje koriste proizvođači onoliko ko-liko su sposobni da se nadmeću sa konkurencijom.

vremeni rast mogućnosti plasmana proizvoda na inostranom tržištu. Kao što sam kazala u odgovorima na prethodna pitanja, treba shvati-ti da iščezava prostor za aministra-tivne mjere u privredi i da je kon-kurentnost “lijek” za sve probleme koji nastaju premalom prodajom i prevelikom kupovinom.

S. Rašović: Da li spoljna politi-ka i spoljna trgovina treba da rade više na proširenju tržišta za robu iz Crne Gore?

Lj. Filipović: Ekonomka diplo-matija svake zemlje može da da značajan doprinos širenju tržišta i uspješnijem plasmanu domaćih proizvoda. Preduslov tome je od-govarajući asortiman roba za izvoz, dovoljno velik obim proizvodnje, posjedovanje standarda kvaliteta, promocija proizvoda i druge aktiv-nosti.

Privredna komora je u prošloj

S. Rašović: Crna Gora je u pro-šloj godini od poreza na ekstra profit i luksuz, kao i poreza na nepokretnosti prihodovala 7,7 miliona eura. Mislite li da takve vrste poreza treba po-većati?

Lj. Filipović: Crna Gora ima najniže stope poreza u odnosu na zemlje u okruženju, što je bio jedan od važnih razloga za uspješno privla-čenja stranih investitora. Tokom prethodnih desetak godina Crna Gora je bila lider po nivou SDI po stanovniku u regionu i šire. Pored intenzivnijeg uvođenja poslovnih aktivnosti u legalne tokove, sma-tran da je zrelo da se najozbiljnije prouče mogućnosti, modaliteti i efekti uvođenja progresivne stope poreza na ekstra profit, luksuz, vi-soke zarade, posjedovanje većeg broja nekretnina. Lično vjerujem da tu postoji realan prostor.


www.pkcg.org

20 GLASNIK PKCG / jun 2012N

AŠ

Go

St Dr Igor Kovačević, koordinator Odsjeka za obnovljive izvore energije,

Ministarstvo ekonomije

Veliko interesovanje za izgradnju malih hidroelektranaIzgradnja objekata koji koriste obnovljive izvore energije, prije svega hidroelektrana, predstavlja je-dan od prioritetnih načina za smanjenje elektroener-getskog deficita. Počela je gradnja prvih malih hidro-elektrana u Crnoj Gori, čije je puštanje u rad planirano krajem ove godine. Napravljen je dobar ambijent za investiranje u izgradnju malih hidroelektrana pa već imamo potpisane ugovore o koncesiji sa kompanija-ma iz Austrije, Slovenije, Slovačke i Češke republike. U sjevernom regionu Crne Gore hidropotencijal i bi-omasa su dominantni izvori obnovljive energije, dok se u centralnom i južnom regionu može govoriti i o sunčevom zračenju i energiji vjetra.

jenje elektroenergetskog deficita. Lično smatram da je potrebno brže donositi odluke u vezi sa izgradnjom elektrana, a Ministarstvo ekonomije je u toku prošle godine pripremilo novu proceduru autorizacije, koja omogućava i izgradnju mini hidroelek-trana, instalisane snage do 1 MW, davanjem energetske dozvole. Pro-cedura je mnogo jednostavnija u odnosu na dosadašnja nadmetanja definisana zakonom koji reguliše kon-cesije. Slična procedura bi se mogla definisati i prilikom donošenja odluka o izgradnji elektrana bez ograničenja u instalisanoj snazi.

Glasnik: Već tri decenije nije izgrađen ni jedan energetski objekat na ovim prostorima. Strategijom razvoja energeti-ke do 2025. godine definisane se osnovne smjernice njenog razvoja. Iako je obnovljivim izvorima energije dato zna-čajno mjesto, čini se da se ipak kasni sa njihovom reali-zacijom.

Glasnik: Iskustvo govori da je energetska kriza preteča sva-koj drugoj, pa i ekonomskoj. U našim uslovima to je još očiglednije jer smo poznati po veoma niskom stepenu is-korišcenja hidro potencijala, a sa druge strane suočavamo se sa ogromnim energetskim deficitom – uvozimo svaki treći kilovat, a to nas mnogo košta. Stručnjaci kažu da je korišćenje obnovljivih izvora energije najbolji put za elimi-nisanje deficita. Kakav je Vaš stav?

I. Kovačević: Crna Gora u pre-thodnih 30 godina nije gradila elek-trane, što je uz konstantno povećanje potrošnje električne energije, zadnjih godina uslovilo da je Crna Gora post-ala veliki uvoznik električne energije. Ukoliko se pažljivo razmotre poten-cijali kojima Crna Gora raspolaže, očigledno je da izgradnja objekata koji koriste obnovljive izvore energije, pri-je svega hidroelektrana, predstavlja jedan od prioritetnih načina za sman-

Dr Igor Kovačević

I. Kovačević: Projekti obnovljivih izvora energije zauzimaju značajno mjesto u strategijskim dokumentima razvoja crnogorske energetike. Mora se naglasiti da je paralelno sa davan-jem prvih koncesija za izgradnju malih hidroelektrana usvojeno je i novo za-konodavstvo u oblasti uređenja pros-tora, pa je neusvajanje lokalnih plan-skih dokumenata uslovilo kašnjenje na realizaciji ovih projekta. U zad-nje vrijeme Vlada Crne Gore je našla način da omogući bržu realizaciju ovih projekata, tako da sa zadovoljstvom mogu reći da su počele da se grade prve male hidroelektrane u Crnoj Gori, čije je puštanje u rad planirano za kraj ove godine. Probijen je led, ad-ministrativne procedure su poznate, način pripreme, razvoja projekata ob-novljivih izvora je uspostavljen, tako da se u narednom periodu očekuje brža izgradnja malih hidroelektrana u našoj zemlji.

Glasnik: Okosnica održivog razvoja su obnovljivi energet-ski izvori. Kojem od njih treba dati prioritet u sadašnjoj fazi


[email protected]

21

NA

Š G

oS

tnašeg ukupnog društvenog razvoja u svijetlu puta Crne Gore prema Evropskoj uniji?

I. Kovačević: Svaka država definiše svoj put održivog razvoja, ali svakako na tom putu projekti koji koriste ob-novljive izvore energije zauzimaju značajno mjesto. U novije vrijeme održivi razvoj se razmatra na nižem odnosno lokalnom nivou, pa slično radimo i u Crnoj Gori. Crna Gora je prepoznala svoje potencijale, tako da se slobodno može reći da su u sjever-nom regionu Crne Gore hidropoten-cijal i biomasa dominantni izvori ob-novljive energije, dok u centralnom i južnom regionu se može govoriti i o sunčevom zračenju i energiji vjetra.

Glasnik: Izgradnja malih hi-droelektrana na sjeveru Crne Gore će doprinijeti ujednače-nijem regionalnom razvoju. Sa tog aspekta, od presudnog značaja je priliv stranih di-rektnih investicija. Kakvo je trenutno inerersovanje za ulaganja u ovaj dio domaće energetike?

I. Kovačević: Sjeverne opštine Crne Gore mogu da se razviju na održivi način izgradnjom malih hidroelek-trana na svojim teritorijama. S tim u vezi, Opština Kolašin je u saradnji sa Sektorom energetike Ministarstva ekonomije dobila donaciju od strane Kraljevine Norveške za projekat Održivi energetski razvoj Opštine Kolašin, u kojem je koncept održivog razvoja baziran na izgradnji malih hidroelektrana. Za sada se izgradnja malih hidroelektrana realizuje od strane privatnih investitora davanjem koncesija, ali u zadnje vrijeme raste i svijest o mogućnosti valorizacije hidro-potencijala putem privatno-javnog partnerstva. Opštine sve više žele da preuzmu aktivnu ulogu u realizaciji ovih projekata. Napravljen je dobar ambijent za investiranje u izgrad-nju malih hidroelektrana i mogu da kažem da za projekte malih hidroelek-trana već imamo potpisane ugovore o koncesiji sa kompanijama iz Austrije, Slovenije, Slovačke i Češke republike. Interesovanje je veliko, a ono proiz-ilazi iz velikog i prepoznatog hidropo-

tencijala, definisanog zakonodavnog okvira i sveukupno dobrog ambijenta koji prati izgradnju ovih objekata.

Glasnik: Relevantna istraži-vanja kažu da imamo značaj-ne mogućnosti za korišćenje solarne, energije vjetra i bio-mase. Kakvi su planovi u ovoj oblasti i koji projekti su naj-bliži realizaciji? Koliko ener-gije bi mogli dobiti iz ovih izvora?

I. Kovačević: Tehnički potenci-jal sunčevog zračenja u Crnoj Gori je ogroman, dok je potencijal energije vjetra i drvne biomase zadnjih godina jako dobro ocijenjen, a sve je prezen-tovano u studijama završenim zadnjih godina. Pomenuti izvori su dobili svoje mjesto u strateškim dokumentima, ali je potrebno naglasiti da nova EU direk-tiva o obnovljivim izvorima ne pravi razliku između proizvodnje toplote za grijanje/hlađenje, korišćenja energije u transportu ili električne energije proizvedene iz obnovljivih izvora. Zbog tako definisane legislative i zemlje Ev-ropske unije naglašavaju tehnologije za dostizanje nacionalnih ciljeva u proizvodnji iz obnovljivih izvora iz jeftinijih tehnologija, a to su svakako tehnologije za proizvodnju toplote iz obnovljivih izvora. Međutim, prilikom podsticanja tehnologija koje se zasniv-anju na definisanju podsticajne cijene električne energije potrebno je reći da se one u crnogorskom zakonodavstvu dobijaju od krajnjih kupaca električne energije, pa je prilikom definisanja planova potrebno uzeti u razma-tranje veličinu i ekonomsku moć Crne Gore i razvoj tehnologija u svijetu. Uzimajući sve u obzir, Crna Gora je u toku prošle godine uvela podsti-canje cijene električne energije iz svih ovih pomenutih izvora, ali prilikom definisanja podsticajnih cijena vodilo se računa i o specifičnostima Crne Gore. Takođe, značajan razvoj objeka-ta koji koriste pomenute izvore mora da prati razvoj elektroenergetskog sistema, ali i povećanje proizvodnog kapaciteta u Crnoj Gori. Podsjećam da je država Crna Gora potpisala dva ugovora o izgradnji vjetroelektrana na lokalitetima Krnovo i Možur ukupne instalisane snage 118 MW. Intenzi-

van razvoj elektroprenosnog sistema i izgradnja interkonektivnih vodova sa susjednim zemljama će svakako do-prinijeti i bržem razvoju projekata koji koriste ove tehnologije.

Glasnik: Kada se može očeki-vati da dostignemo evropske standarde u ovoj oblasti i šta su preduslovi za to?

I. Kovačević: U prethodnom pe-riodu se uradilo dosta posla, usvojen je Zakon o energetici u 2010. godini i set podzakonskih propisa u 2011. go-dini, gdje se na potpuno novi način uređuje ova oblast. U zakonskim pro-pisima prenesene su osnovne odred-be najnovije EU direktive u oblasti obnovljivih izvora energije. Međutim, pored zakonskih propisa, potrebno je dosta raditi u drugim oblastima da bi se stvorio što bolji ambijent za brže i efikasnije korišćenje obnovljivih izvo-ra energije kako je to uspostavljeno u Evropskoj uniji.

Glasnik: Najavljena reali-zacija jednog broja projekta iz ove oblasti prilika je da se uposli domaća građevinska operativa i metaloprerada. Koliko su ove industrijske gra-ne u kadrovskom i tehnolo-škom smislu osposobljene za ostvarivanje takvih poslova?

I. Kovačević: Smatram da će domaća građevinska operativa dobiti priliku za svoje uposlenje izgradnjom projekata obnovljivih izvora energije narednih godina. Naglašavam da su već neke velike građevinske kompani-je prepoznale tržište obnovljivih izvora energije za svoj razvoj, a nadam se da će i druge kompanije iz građevinskog sektora naći svoj interes prilikom izgradnje objekata. Kako se kreira pot-puno novo tržište, potrebno je uložiti dosta napora da se stvori kadrovska osnova za projektovanje, a kasnije za izgradnju i vođenje proizvodnih ener-getskih objekata. Sve je više zaposlen-ih u ovoj oblasti. Osim građevinskog sektora, volio bih da i kompanije iz ostalih grana domaće industrije nađu svoje mjesto prilikom kreiranja novog tržišta, tržišta obnovljivih izvora en-ergije u Crnoj Gori.


www.pkcg.org


OM

OR

SK

E A

KT

IVN

OS

TI Sjednica Odbora udruženja banaka

Zadovoljavajuća likvidnost banakaČlanovi Odbora Udruženja banaka i drugih finansi-jskih organizacija i osiguranja, na sjednici održanoj 28. juna 2012. godine razmatrali informaciju o ma-kroekonomskim kretanjima u periodu januar-april 2012. godine, analizu depozitnih potencijala, izvje-štaj o stanju na tržištu kapitala Crne Gore za prvi kvartal tekuće godine, izvještaj o stanju na tržištu osiguranja Crne Gore za prvi kvartal 2012. godine kao i instrumente finansijske podrške IRF sa ostva-renim rezultatima.

Na sjednici Odbora je ocije-njeno da makroekonomski

ambijent u prvom kvartalu tekuće godine oživljava, ali ne nekom većom dinamikom. Drugim rije-čima nema značajnijih razlika u odnosu na prethodnu godinu, a najviše ohrabruje dobar početak turističke sezone. Ono što zabri-njava je stalan porast unutrašnjeg duga, zato su itekako važne mjere koje se odnose na objavljivanje dužnika, a taj prijedlog je, podsje-timo, inicirala Privredna komora Crne Gore.

U ovom kvartalu inflacija je u

Sa sjednice Odbora udruženja

blagom porastu, a porast aktiv-nosti je zabilježen u većini sek-tora, ali treba imati u vidu nisku osnovicu iz februara. U padu je bilansna suma banaka, depoziti stagniraju, a krediti su u porastu. Banke imaju zadovoljavajuću li-kvidnost. Nastavljen je opadajući trend SDI iz prethodne godine. Prosječna inflacija (prva tri mje-seca ove godine u odnosu na isti period prethodne) iznosila je 3,7%. Na godišnjem nivou, cijene proizvođača industrijskih proizvo-da zabilježile su pad od 1,5%. U prva tri mjeseca ove, u odnosu

na isti period prethodne godine, zabilježen je pad industrijske pro-izvodnje od 14,7%.

Bilansna suma banaka je na kraju marta 2012. godine iznosila 2.756,5 miliona eura, što pred-stavlja pad na mjesečnom (0,8%) i pad na godišnjem nivou (5,1%). Ukupan kapital banaka je, na kra-ju marta 2012. godine, iznosio 303,5 miliona eura, i niži je za 1,6% u odnosu na prethodni mje-sec, dok je na godišnjem nivou viši za 0,3%.

Ukupni depoziti banaka su na kraju marta iznosili 1.792,6 mili-on eura. U odnosu na prethodni mjesec ukupni depoziti su bili niži za 0,2%, dok su u odnosu na mart 2011. godine bili viši za 0,5%.

Osnovne karakteristike koje su obilježile funkcionisanje tržišta kapitala u periodu januar-mart 2012. godine su:

Ukupan promet iznosi •6.644.948,44 eura i 37% je manji u odnosu na uporedni period prethodne godine, dok broj transakcija bilježi pad od 60%.Tržišna kapitalizacija na kra-•ju marta je za 5,04% veća u odnosu na početak godine. Evidencija novog kapitala pu-tem korporativnih aktivnosti je na nivou od 25.695.865 eura.

Najznačajnija dešavanja na tr-

žištu osiguranja u I kvartalu 2012. godine su:

bruto premija na nivou tr-•žišta u Crnoj Gori na kraju I kvartala 2012. godine je iz-nosila 15,624 miliona eura, što je veće u odnosu na isti period 2011. godine za


[email protected]

23

KO

MO

RS

KE

AK

TIV

NO

ST

I

Odbor udruženja građevinarstva

Auto - put u središtu interesovanjaO ključnom i najvećem infrastrukturnom projektu u Crnoj Gori auto – putu Bar – Boljari govorio je dr An-drija Lompar, ministar saobraćaja i pomorstva. Mini-star je predstavio dosadašnje i predstojeće aktivnosti koje se odnose na ovaj projekat.

Teme sjednice Odbora udruženja građevi-narstva, industrije građevinskih materija-

la i komunalne privrede, koja je održana 26. juna 2012. godine, odnosile su se na aktiv-nosti vezane za autoput Bar-Boljari; projekat: ,,Postizanje najvišeg stepena bezbjednosnog i tehničkog kvaliteta gradnje“ i Zakon o jav-nim nabavkama i njegovu implementaciju.

O ključnom i najvećem infrastrukturnom projektu u Crnoj Gori govorio je dr Andrija Lompar, ministar saobraćaja i pomorstva. Ministar je predstavio dosadašnje i pred-stojeće aktivnosti koje se odnose na ovaj projekat. S obzirom na izuzetno veliki značaj auto – puta za Crnu Goru, Andrija Lompar je saopštio da su aktivnosti nadležnih državnih institucija usmjerene na to da realizaciju ovog objekta učine što izvjesnijom. U toku su pregovori sa Evropskom investicionom bankom, koja nudi najpovoljnije uslove kre-ditiranja i ukoliko se odlučimo za saradnju sa njima, raspisaće se tender po metodologiji ove banke. Sa ovom bankom imamo pozitiv-na iskustva, a poznato je da oni određuju di-namiku realizacije projekta i ostale uslove. Za auto - put su zainteresovani i kineski i ame-rički investitori sa kojima će, eventualno, biti razgovarano nakon definitivne odluke Evrop-ske investicione banke. Lompar je kazao da se crnogorska građevinska operativa može

uključiti u gradnju auto puta pod uslovom njenog udruživanja.

Građevinari su ukazali na spremnost građevinske operative Crne Gore da se uklju-či u ovaj projekat i ukazali na brojne proble-me sa kojima se suočavaju u poslovanju, kao što su nedostatak poslova i novca, kao i nelo-jalna konkurencija.

O projektu Postizanje najvišeg stepena bezbjedonosnog i tehničkog kvaliteta gradnje govorio je Tarik Navaz, stalni tvining savje-tnik. Projekat finansira Evropska unija u sklo-pu pretpristupne pomoći (IPA) kako bi se Cr-noj Gori pomoglo u procesu tranzicije iz pozi-cije države kandidata do punopravne članice Evropske unije. Korisnici projekta su Minstar-stvo održivog razvoja i turizma i Ministarstvo ekonomije. Kao dio inicijative jedinstvenog tržišta, ovaj projekat će pomoći pri slobo-dnom kretanju roba i usluga. Projekat je za-počeo krajem aprila 2012. i sprovodiće se do oktobra 2013. godine, rekao je Tarik Navaz. Kad je riječ o Zakonu o javnim nabavkama i njegovoj primjeni dogovoreno je da se, zbog značaja teme, organizuje okrugli sto u čijem radu bi učestvovali predstavnici nadležnih državnih institucija, članovi Odbora građe-vinarstva i drugih odbora Privredne komore Crne Gore.

Detalj sa sjednice Odbora

12,77%; i dalje je prisutno dominan-•tno učešće premije neživo-tnih osiguranja u ukupnoj bruto premiji od 87,55%; kao i rast premije životnog •osiguranja za 5,02% u odno-su na I kvartal 2011. godine.

Takođe je zabilježen porast bilansne sume u odnosu na IV kvartal 2011. godine za 3,36% odnosno za 4,537 miliona eura; nastavljen je trend ostvarivanja pozitivnog bruto finansijskog re-zultata na nivou sektora započet u toku 2011. godine; povećana je pokrivenost neto tehničkih rezer-vi propisanim oblicima imovine i u skladu sa propisanim ograniče-njima, koja iznosi 92,27%.

Kreditna politka IRF-a CG za-ključno sa 05.06.2012., rezultirala je sa 53 odobrena kredita usmje-rena ka sektoru MSP i preduzetni-ka, vrijednosti 4.444.248,24 €.

Pomenuti projekti se odnose na sljedeće sektore - krediti pla-sirani u oblastima poljoprivrede i proizvodnje hrane 17,73%, turiz-ma i usluga 71,22% i proizvodnje 11,05%. U 2012. godini baza kli-jenata u okviru ovog finansijskog proizvoda je proširena i na veli-ke lance trgovina koje otkupljuju proizvode domaćih proizvođača, te je i srazmjerno tome znatno veći obrt novčanih sredstava Fon-da, kao i ostvareni rezultati.

U okviru rezultata faktoring poslovanja, takođe, se može kon-statovati da su finansijski pokaza-telji na nivou projektovanih i po-kazuju značajnu tendenciju rasta u odnosu na pokazatelje iz 2011. godine.

Za prvih pet mjeseci 2012. go-dine sklopljeni su novi ugovori i odobreni kreditni limiti u izno-su od 5.735.000€, i otkupljeno 4.725.941€ potraživanja koja su iskazana kroz 167 faktura. Time možemo zaključiti da je u perio-du za nešto više od jedne godine klijentima odobreno 9.335.000€ kreditnih limita i ukupno otku-pljeno 301 faktura u iznosu od 8.047.835,86€.


www.pkcg.org


OM

OR

SK

E A

KT

IVN

OS

TI Odbor udruženja poljoprivrede

Obezbijediti više novca za agrarTeme sjednice Odbora Udruženja poljoprivrede, prehrambene i duvanske industrije Privredne ko-more Crne Gore, održane 1. juna 2012. godine, su bile: poslovanje u agraru za period januar-april 2011. godine, članstvo Crne Gore u STO sa aspekta poslovanja u ovoj oblasti, kao i donošenje Odluke o formiranju grupacije vinogradara i vinara.

Na ostvarenje rezultata u prvom kvartalu 2012. godine najviše je

uticala proizvodnja u zaštićenom pro-storu koja je, zbog nevremena koje je zadesilo Crnu Goru u februaru, pre-trpjela velike štete. Prema podacima Savjetodavne službe 280 proizvođača je prijavilo da je štete, a Ministarstvu poljoprivrede i ruralnog razvoja prija-vilo se 138 proizvođača za pomoć pri-likom nabavke folije. Ministarstvo je u ovu svrhu uplatilo oko 56.000 eura. Procjena je da je, računajući i proi-zvođače koji su samostalno nabavili foliju, oko 80% površina pod plaste-nicima je vraćeno u funkciju.

Agrobudžetom za 2012.godinu za razvoj poljoprivrede opredijeljena su sredstva u iznosu od 20,57 milio-na eura. Krediti i donacije čine 29% Agrobudžeta, što govori da je među-narodna podrška izuzetno važan in-strument daljeg razvoja i reforme crnogorske poljoprivrede. Ocjena je

Detalj sa sjednice Odbora

da je potrebno u narednom periodu u značajnoj mjeri povećati izdvajanje sredstava iz budžeta za poljoprivredu koja bi se usmjerila direktno na is-punjenje zahtjeva EU, prije svega, sa aspekta bezbjednosti hrane.

U strukturi industrijske proizvo-dnje u Crnoj Gori, prema podacima za prva četiri mjeseca o. g., agroin-dustrija učestvuje sa 10,23%, od čega proizvodnja prehrambenih proizvoda 6,6%, proizvodnja pića 3,4% i proi-zvodnja duvanskih proizvoda 0,3%. Proizvodnja prehrambenih proizvoda bilježi pad od 0,7%, proizvodnja pića je porasla za 9,6%, dok je proizvo-dnja duvanskih proizvoda opala za 24,2%.

Uvoz poljoprivredno-prehrambe-nih proizvoda u prva četiri mjeseca o.g. iznosio je 118,3 miliona eura i manji je u odnosu na isti period za 1,5%, dok je izvoz iznosio 9,86 milio-na eura i manji je za 6,8 %. Pojedine

grupe proizvoda u posmatranom pe-riodu zabilježile su povećanje izvoza u odnosu na isti period prošle godine: izvoz prerađevina od mesa veći je za oko 45%, dok je izvoz kafe veći i preko 10 puta, brašna za preko 5 puta, pro-izvoda na bazi žitarica za oko 2 puta. U izvozu najveće učešće ima piće oko 40%, dok meso, proizvodi od kakaoa i proizvodi na bazi žitarica učestvuju sa oko 10-12%, a prerađevine od mesa sa oko 8%

Povećanje uvoza u odnosu na isti period prošle godine ostvareno je kod mesa za oko 11%, kafe za 10%, voća za 8% i pića za oko 11%. Poveća-nje uvoza kafe i pića je posljedica uvođenja akcize na ove proizvode od aprila ove godine, tako da su uvoznici stvorili određene zalihe ovih proizvo-da u prvom kvartalu. Do smanjenja uvoza došlo je kod skoro svih ostalih kategorija , a najviše kod brašna i pro-izvoda od voća i povrća za oko 24% U uvozu najviše učestvuje meso sa oko 17%, zatim mlijeko i mlječni proizvodi sa oko 11%, i piće sa 9,5%.

Poslovanje u agraru je, pored toga, opterećeno i nizom drugih pro-blema od koji su među značajnijim:

Nedovoljna sredstava koja se •opredjeljuju iz Budžeta za razvoj agrara, prije svega zbog potre-be da se ispune strogi zahtjevi EU o ovoj oblasti Nedovoljna i nekvalitetna kre-•ditna podrška Spora i neredovna naplata po-•traživanjaNeadekvatna primjena Zakona •o akcizama u dijelu visine akcize za gasna ulja koje koriste peka-re i mljekare za grijanje kotlova, kao i Zakona o javnim nabavka-ma za proizvodna preduzeća u kojima je većinski vlasnik Drža-vaNejednaki uslov za poslovanje •svih subjekata iz poljoprivredne i prehrambene proizvodnje sa


[email protected]

25

KO

MO

RS

KE

AK

TIV

NO

ST

Iaspekta pitanja bezbjednosti hrane.

Za njihovo rješavanje neophodno je :

obezbijediti znatno više sred-•stava za poljoprivredu budući da izdvajanje sredstava za agro-budžet ne predstavlja trošak već, prije svega investiciju, što prije uspostaviti administra-•tivne strukture za povlačenje sredstava iz EU namijenjenih poljoprivrediosnovati kreditno–garantni •fond za preduzeća iz oblasti agrara,sagledavanja mogućnosti sub-•vencionisanja kamata na kre-dite povećati finansijsku disciplinu, •ubrzati donošenje novog Zako-•na o bezbijednosti hrane,

Članstvo Crne Gore u STO za cr-nogorske proizvođače znači obavezu poštovanja međunarodno prihvaće-nih pravila poslovanja, a to je i kata-lizator za unutrašnje reforme kao i faktor mobilizacije svih domaćih re-sursa radi zajedničkog cilja – afirma-cije crnogorske privrede na svjetskoj trgovinskoj mapi.

Lista koncesija u oblasti roba je obavezujući dokument. Njom su de-finisane carinske dažbine iznad kojih zemlja u budućnosti neće povećavati svoju carinsku zaštitu. Prosječna sto-pa koju će primjenjivati Crna Gora neće prelaziti 5,1%.

U pregovorima za listu kon-cesija za poljoprivredno-prehrambe-ne prizvode pregovarački tim je imao težak zadatak da tokom pregovora što više zadrži postojeći nivo carin-ske zaštite. Taj zadatak je u značajnoj mjeri i ostvaren jer od 2445 pozicija koje pripadaju poljoprivredi stope su snižene za svega 150 pozicija u prvoj godini, a za 1000 pozicija dogovoreno je snižavenje stopa i to u glavnom sa tranzicionim periodom od 4-10 godi-na.

Sa sniženjem carinskih stopa u dijelu poljoprivredno-prehrambenih pozicija, u prvoj godini STO članstva, ne očekuje se povećanje uvoza ovih proizvoda.

Sjednica Odbora udruženja tekstila

visoka uvozna zavisnostPoslovanje preduzeća iz oblasti tekstilne, kožarsko - prerađivačke, gumarske i hemijske industrije za prvi kvartal 2012. godine karakteriše visoka uvozna zavi-snost, višak zaposlenih i veoma niske zarade.

Odbor Udruženja tekstila, kože, gume, obuće, hemijske i farma-

ceutske industrije Privredne komore Crne Gore na sjednici održanoj 27. juna 2012. godine, razmatrao Infor-maciju o privrednim kretanjima u tekstilnoj, kožarsko-prerađivačkoj, gumarskoj, hemijskoj i farmaceut-skoj industriji za period januar-april 2012. godine, te učešće domicilnih proizvođača na javnim nadmetanji-ma (tenderima).

Tekuća privredna kretanja u pre-rađivačkoj industriji, koja učestvuje sa 61,5% u ukupnoj industrijskoj proizvodnji, karakteriše rast u 8 podsektora, među kojima su i proi-zvodnja odjevnih predmeta, koja je veća za 7,0%, proizvodnja osnovnih farmaceutskih proizvoda i prepara-ta veća je za 59,0%, a proizvodnja proizvoda od gume i plastike veća je za 3,1%. Niža proizvodnja za 0,2% ostvarena je u proizvodnji hemijskih proizvoda.

Poslovanje preduzeća iz oblasti tekstilne, kožarsko - prerađivačke, gumarske i hemijske industrije za I-IV mjeseca 2012. godine karakte-riše visoka uvozna zavisnost, višak zaposlenih i veoma niske zarade.

Ostvaren je izvoz u vrijednosti od 5,8 miliona eura, što je za 35,0% više u odnosu na posmatrani period pre-thodne godine. Istovremeno je rea-lizovani uvoz iznosio 63,9 mil. eura, čime je zabilježen rast od 3,0%.

Stepen korišćenja kapaciteta je veoma nizak (20-30%), nedostaju obrtna sredstva, preduzeća su viso-ko zadužena, sa stalnim blokadama žiro-računa. Cijene gotovih proi-

zvoda zaostaju za rastom cijena si-rovina, repromaterijala, pomoćnog materijala, energenata, transporta i komunalija. Nelegalnim odvijanjem aktivnosti u proizvodnji i prometu ovih industrija stvara se nelojalna konkurencija preduzećima koja re-gularno posluju. Oštra konkurencija, uz visoko prisustvo sive ekonomije, otežava realizaciju gotovih proizvo-da.

Generalno posmatrano, predu-zeća iz ovih industrija suočavaju se sa velikim teškoćama u poslovanju. Veoma mali broj preduzeća pozitiv-no posluje, ima zaključene poslove i perspektivu, dok veliki broj predu-zeća ne radi ili radi sa veoma niskim procentom korišćenja kapaciteta. Suočeni su sa problemima čije rje-šavanje zahtijeva dugoročne mjere neophodne za revitalizaciju.

U oblasti javnih nabavki, donijet je novi Zakon o javnim nabavkama koji se primjenjuje od 01. januara 2012. godine. Uprava za javne na-bavke i Državna komisija za kontrolu postupaka javnih nabavki odgovor-ne su za njegovu primjenu.

Novim Zakonom su otklonjeni nedostaci uočeni u dosadašnjoj pra-ksi, jasnije definisane odgovornosti onih koji sprovode postupke javnih nabavki, predviđeni efikasniji me-hanizmi prevencije zloupotreba. Povećana je javnost u sprovođenju javnih nabavki, inspekcijski nadzor, dat je naglasak na koordiniraniju obavezu saradnje rada nadležnih ti-jela, sistematičnije unaprijeđivanje kapaciteta i rada svih aktera javnih nabavki.


www.pkcg.org


OM

OR

SK

E A

KT

IVN

OS

TI

Strategija za održivi ekonomski rast Crne Gore kroz uvođenje klastera 2012-2016. godine sa Akcionim planom za implementaciju Strategije; Informacija o tekućim privrednim kretanjima u ovoj oblasti za pet mjeseci 2012. godine, Program gazdovanja šu-mama za 2012. godinu, kao i Odluka o davanju šuma na korišćenje za 2012. godinu bile su teme sjednice Odbora udruženja šumarstva, drvne i papirne in-dustrije, grafičke i izdavačke djelatnosti Privredne komore Crne Gore, održane 21. juna 2012. godine.

Sjednica Odbora udruženja šumarstva

Kreditima podržati finalnu proizvodnju

U radu sjednice Odbora su uče-stvovali predstavnici Ministarstva

ekonomije, Ministarstva poljoprivre-de i ruralnog razvoja i Uprave za šume. Strategiju za održivi ekonomski rast Crne Gore kroz uvođenje klastera za period 2012-2016. godine, Vlada Crne Gore je usvojila 7. juna 2012. godine. Strategija ima cilj da doprinese ravnomjernijem regionalnom društveno-ekonomskom razvoju povećanjem konkurentnosti i kapaciteta zapošljavanja mikro, malih i srednjih preduzeća, kao i preduzetni-ka, obezbjeđujući da različiti ekonomski učesnici jednako iskoriste prednosti koje proizilaze iz procesa evropskih integracija i daljeg otvaranja tržišta.

U skladu sa Strategijom, mapiranje klastera u Crnoj Gori je sprovedeno i u proizvodnji i preradi drveta. Polazište su bili podaci da je u središnjem i sjevernom

Članovi Upravnog odbora na sastanku u Komori

regionu Crne Gore, posebno u sjevernom regionu, prerada drveta široko rasprostra-njena aktivnost. Crna Gora bilježi trgo-vinski suficit drvne građe kao primarnog prozvoda, kao i trgovinski deficit prerade drveta. Proizvodi od drveta, kao što su po-dovi, parketi i drugi proizvodi, bilježe uvoz koji je za 6,4 puta veći od izvoza.

Prilikom razmatranja tekućih privre-dnih kretanja u ovoj oblasti, saopšteno je da je Programom gazdovanja šuma-ma za 2012. godinu, Uprava za šume planirala sredstva za realizaciju aktiv-nosti u iznosu od 6.907.494,00 eura. Bruto drvna masa koja se daje na korišće-nje u 2012. godini u državnim šumama iznosi 462.562 m3.

Nakon svestranog sagledavanja po-slovanja, a u cilju stvaranja povoljnijeg poslovnog ambijenta i poboljšanja stanja u ovim djelatnostima, Odbor je predložio

sljedeće mjere:Umanjenje naknade za sve korisni-•ke šuma za 5,3% rješenjima Uprave za šume za 2012. godinu; Umanjenje koncesione naknade za •2011. godinu za 13,20%; Izradu šumsko privredne osnove u •šumskim područjima gdje su iste-kle, uraditi analizu i ocjenu posto-jećeg stanja i stepena uređenosti šuma, kao i dinamiku izrade plano-va gazdovanja; Pojačati kontrolu pri carinjenju •uvozne rezane građe i trupaca u izvozu; Otkloniti nepravilnosti koje se de-•šavaju pri izvozu trupaca

Takođe je predloženo:da se kao izjava o porijeklu robe •isključivo priznaje otpremnica, ili potvrda od Uprave za šume;da cijena na fakturi mora biti 70 •eura po m³, čime se utvrđuje stvar-na vrijednost robe;da se obavezno na ,,licu mjesta“ iz-•vrši kontrola premjera količine robe na vozilu.

Odbor je ocijenio da treba nastaviti sa kreditnom podrškom malim i srednjim preduzećima od strane Investiciono - ra-zvojnog fonda, koja svoje proizvodne programe i biznis planove zasnivaju na fi-nalnoj proizvodnji, izradi i plasmanu pro-izvoda veće vrijednosti, povećanju obima proizvodnje i kvaliteta izvoznih proizvoda, što treba da opredijeli i strateški razvoj u ovim djelatnostima.

Neophodna su investiciona ulaganja u sva preduzeća iz ovih djelatnosti, jer je oprema tehnički zastarjela.

Odbor je ocijenio da je u cilju obez-bjedjenja održivog i trajnog gazdovanja šumama neophodno pojačati kontrolu zaštite šuma kako bi se spriječilo dalje uništavanje i degradiranje šuma i ostvario opšti interes u skladu sa usvojenom po-litikom razvoja šumarstva. S ovim u vezi neophodno je nastaviti i ubrzati proces sertifikacije šuma po FSC standardima.

Članovi Odbora na sjednici 21. 06. 2012. godine


[email protected]

27

KO

MO

RS

KE

AK

TIV

NO

ST

I

U radu sjednice Odbora udruženja malih i srednjih preduzeća i preduzetnika, održanoj 8. juna 2012. godine, učestvovali predstavnici Vlade Crne Gore, Investiciono razvojnog fonda i poslovnih banaka. Razgovarano o lakšem pristupu izvorima finansira-nja za MSP i poslovnom ambijentu za rad MSP.

Odbor udruženja malih i srednjih preduzeća i preduzetnika

Obezbijediti modele finansiranja

Razvoj privatnog sektora zahtije-va odgovarajući finansijski okvir,

koji omogućava malim i srednjim preduzećima povoljan pristup raspo-loživim modelima finansiranja, kao i kreiranje novih, u skladu sa njihovim potrebama. MSP u Crnoj Gori svoje poslovаnje uglavnom finаnsirаju iz sopstvenih izvorа, djelimično od do-bavljača i kupaca, a nedovoljno kori-ste kredite kod bаnаkа koji su teško dostupni, zbog restriktivne kreditne politike banaka i visoke cijene koju je potrebno platiti za kreditna sred-stva. Povoljne kreditne linije koje se reаlizuju preko jаvnih institucijа ne zаdovoljаvаju sve potrebe MSP, dok su bаnkаrski proizvodi još uvijek sku-pi, nijesu rаspoloživi u dovoljnoj mje-ri i zаhtijevаju veliki kolаterаl zа MSP. Ostаli alternativni oblici finаnsirаnjа, kаo što su rizični kapital, poslovni аnđeli i privatni investicioni fondovi još nijesu prisutni.

U uslovima nedovoljne kreditne podrške sektoru MSP od strane bana-

Učesnici sastanka u Komori

ka, Investiciono razvojni fond nasta-vlja kontinuiranu podršku tako da je u 2011. odobreno 200 kredita. Ukupna sredstva IRF-a opredijeljena u ove svr-he iznose 14,21miliona eura, dok su banke realizaciju ovih projekata doda-tno kreditno podržale sa 1,73miliona eura. Takođe, treba naglasiti da je likvidnost MSP poboljšana uvođe-njem faktoring finansiranja. Od juna 2011. zaključno sa prvim kvartalom ove godine, IRF je odobrio faktoring aranžmane za 14 preduzeća. U toku su aktivnosti na modifikaciji modela garantnih šema koja podrazumijeva garancije do 70% odobrenog kredita, na period od 8 godina.

Finansijsku podršku mala i srednja preduzeća mogu dobiti preko 11 ba-naka, 6 lizing kuća, 5 mikrokreditnih institucija, Investiciono razvojnog fonda i ostalih državnih fondova i lo-kalnih uprava.

U cilju olakšavanja pristupa izvo-rima finansiranja za MSP, uočava se potreba osnivanja specijalizovane ra-

zvojne banke. Finansiranje značajnih razvojnih projekata nije moguće pod uslovima koji postoje u komercijalnim bankama opšteg tipa. Osnivanjem ovakve banke imali bi uslove za finan-siranje razvojnih projekata, inovativ-nih i brzo rastućih MSP koje privatni kreditori ne finansiraju u dovoljnoj mjeri. Uočeno je da treba omogući-ti bolji pristup kreditnim sredstvima kroz smanjenje kamatnih stopa i po-jednostavljenje procedura za njihovo dobijanje. Predlažu se nove kreditne linije za obrtna sredstva za pobolj-šanje likvidnosti, povećanje domaće tražnje, konkurentnosti na tržištu, za podsticaj izvoza gotovih proizvoda. Takođe treba obezbijediti namjenske kredite za vodeće maloprodajne sis-teme, kojima će se uglavnom plaćati obaveze prema domaćim proizvođa-čima. Potrebno je podsticati i alterna-tivne izvore finansiranja.

U informaciji o poslovnom am-bijentu za rad MSP, prezentirane su aktivnosti institucija koje nadziru rad preduzeća i kreiraju poslovni ambijent u sektoru malih i srednjih preduzeća. Posebna pažnja u informaciji je data aktivnostima Vlade Crne Gore koje se odnose na ovaj sektor, predviđe-ne planskim dokumentima za tekuću godinu. U informaciji su predstavljeni najnoviji pokazatelji, dati u Proljećnoj analizi makroekonomskih kretanja i strukturnih reformi 2012, uz infor-macije o poreskoj politici, uvođenju elektronske registracije preduzeća, nelikvidnosti, primjeni RIA-e, zapo-šljavanju stranaca, mjerama za suzbi-janje sive ekonomije, izmjenama i do-punama zakona koji regulišu poslovni ambijent za rad MSP. Predstavljen je i pregled Akcionog plana za unapređe-nje poslovnog ambijenta.

Na sjednici je predstavnica Direk-cije za razvoj MSP najavila info dan „Mogućnosti izvoza crnogorskih pro-izvoda na tržište Ruske Federacije“ za 14. jun i predstavila benefite koji se pružaju MSP kroz projekat “Vaučer-ske šeme za inovativna MSP”.


www.pkcg.org


OM

OR

SK

E A

KT

IVN

OS

TI

Na sjednici Odbora udruženja, održanoj 27. juna 2012. godine u PKCG, razmatrane su informacija o poslovnom ambijentu u sektoru informacionih i komunikacionih tehnologija i informacija o reali-zaciji Akcionog plana za implementaciju Strategije razvoja informacionog društva 2012–2016. godine, za 2012. godinu. U radu sjednice su učestvovali dr Vujica Lazović, potpredsjednik Vlade Crne Gore za ekonomsku politiku i finansijski sistem i predstav-nici ministarstva za informaciono društvo i teleko-munikacije.

Odbor udruženja informacionih i komunikacionih tehnologija

Podstaći razvoj informacionog društva

Prezentirane su aktivnosti institucija koje nadziru rad preduzeća i kreiraju

poslovni ambijent u sektoru informacio-nih i komunikacionih tehnologija. Podaci koji se odnose na poslovni ambijent u sektoru ICT, dobijeni su iz programskih dokumenata Vlade Crne Gore, Ministar-stva za informaciono društvo i telekomu-nikacije, izvještaja Agencije za elektronske komunikacije poštansku djelatnost i od firmi iz ICT sektora. U informaciji su pred-stavljeni najnoviji pokazatelji, dati u Pro-ljećnoj analizi makroekonomskih kretanja i strukturnih reformi 2012, aktivnosti na unapređenju poslovnog ambijenta, uz priloge vezane za prevazilaženje proble-ma nelikvidnosti, projekat CIRT, eDMS i portal eUprave. Poseban dio ove infor-macije čini analiza poslovanja preduzeća iz ICT sektora uz preporuke Odbora za unapređenje poslovnog ambijenta u sek-

Detalj sa Odbora

toru ICT.U raspravi su identifikovani najzna-

čajniji problemi u poslovanju kompanija iz ICT sektora. Najveći problem koji prati poslovanje IT firmi je nedostatak projeka-ta u oblasti IT-a, a pored ovog specifičnog, identifikovani su i drugi problemi koji pra-te i firme iz drugih djelatnosti. To su prije svega problemi sa naplatom potraživanja, nedostatkom finansijskih sredstava za IT projekte i uočeni nedostaci u postupcima javnih nabavki. Osim preporuka datih u informaciji, zahtjevi koji su pomenuti u ra-spravi se odnose na formiranje posebnog Savjeta, koji bi činili predstavnici Ministar-stvo za informaciono društvo i telekomu-nikacije i Odbora ICT, povećanje iznosa iz državnog Budžeta za rast i razvoj sektora ICT i uvođenje postupka elektronskih jav-nih nabavki.

Potpredsjednik Vlade dr Vujica La-

zović je kazao da je izuzetno dobro što se u Privrednoj komori razgovara o po-slovnom ambijentu u sektoru ICT i da je Ministarstvo za informaciono društvo i telekomunikacije zainteresovano da po-mogne poboljšanju pozicija kompanija iz ove djelatnosti, odnosno razvoju infor-macionog društva u Crnoj Gori. Analizi-rajući predloženu informaciju i sugestije članova Odbora, potpredsjednik Vlade se saglasio sa većinom preporuka za una-pređenje poslovnog ambijenta i predložio konkretizaciju istih kroz saradnju Odbora ICT i Ministarstva za informaciono dru-štvo i telekomunikacije. S tim u vezi, po-tpredsjednik Vlade je predložio organizo-vanje tzv. sastanaka otvorenih vrata koji bi se održavali jednom petnaestodnevno, kada bi se u direktnoj komunikaciji efika-sno rješavali tekući problemi iz ove dje-latnosti i formiranje savjetodavnog tijela koje bi činili predstavnici Ministarstva za informaciono društvo i telekomunikacije i Odbora ICT. S obzirom, da se u narednom periodu očekuje sve veća konkurencija i poslovanje usklađeno sa standardima EU, neophodno je da se naše kompanije dalje pripreme za tržišnu utakmicu i da iskoriste benefite međusobne saradnje i udruživa-nja prilikom učešća u projektima koji se finansiraju iz državnog budžeta ili iz dona-cija EU fondova. Pri tome je pomenuta li-sta projekata u vrijednosti 22 miliona eura iz EU fondova, kao podrška crnogorskom javnom sektoru. Što se tiče legislative koja reguliše ovu oblast, potpredsjednik Vlade je ocijenio da je ona uglavnom za-okružena te da predstoje izmjene Zakona o elektronskim komunikacijama. Takođe, u pripremi je osnivanje tehnološkog ICT parka u saradnji sa Ministarstvom nauke. Potpredsjednik Vlade je podržao zahtjeve privrednika za suzbijanje nelojalne konku-rencije, kao i predloge Odbora u vezi po-boljšanja postupaka javnih nabavki.

Na sjednici su članovi Odbora upo-znati sa pozivom upućenim od kompanije Biznis link, koja je jedan od organizatora INFOFEST-a, i prijedlog je da se Odbor ICT pojavi kao nosilac nekog programa, u formi panela, tribine ili savjetovanja. Takođe, Privredna komora je kroz aktiv-nosti u projektu EEN (Enterprise Europe Network), a u saradnji sa makedonskim partnerom obezbijedila posjetu tri make-donske kompanije iz IT oblasti. Posjeta će se realizovati 4.-5. jula.


[email protected]

29

RE

GU

LAT

IVA

Cilj donošenja ovih zakona je implementacija evropskog zakonodavstva u crnogorski pravni sistem koji će dopri-nijeti poboljšanju zaštite ove grupe prava u Crnoj Gori.

Javna rasprava o Nacrtu zakona o zaštiti potrošača i Nacrtu zakona o potrošačkim kreditima

Propisi po evropskim normama

U Privrednoj komori Crne Gore, u organizaciji Ministarstva

ekonomije, organizovana je 6. juna 2012. godine završna Javna raspra-va o Nacrtu zakona o zaštiti potro-šača i Nacrtu zakona o potrošačkim kreditima.

U radu ovog skupa učestvovali su predstavnici Radne grupe za-dužene za izradu zakona, bankari, privrednici, članovi potrošačkih organizacija i drugi predstavnici stručne javnosti. U cilju poboljšanja predloženih zakonskih tekstova za-interesovani subjekti predložili su sugestije i primjedbe.

Cilj donošenja ovih zakona je implementacija evropskog zakono-davstva u crnogorski pravni sistem koji će doprinijeti poboljšanju zašti-te ove grupe prava u Crnoj Gori.

Nacrt zakona o zaštiti potrošača predstavlja svojevrsnu kodifikaciju u oblasti zaštite prava potrošača, a u skladu sa ustavnim opredijeljenji-ma Crne Gore o zaštiti potrošača

(član 70 Ustava Crne Gore) i kom-parativnim iskustvom iz uporednog prava, odnosno prava Evropske Uni-je i međunarodnog prava. U pripre-mi Nacrta zakona o zaštiti potroša-ča, pošlo se od pravne tekovine EU, gdje se prilikom donošenja odluke o tome koje će se direktive njime pre-nijeti, prvenstveno vodilo računa o tome da budu prenijete one direkti-ve koje se odnose na osnovna prava zaštite potrošača (npr. označavanje proizvoda i cijene proizvoda, nepo-štene poslovne prakse), direktive kojima se uređuje sistem zaštite prava potrošača, kao i one direktive kojima se uređuju pojedini aspekti obligacionih odnosa u koje potro-šač ulazi (npr. prodaja na daljinu, prodaja izvan poslovnih prostorija, nepoštene odredbe u potrošačkim ugovorima i dr), a kojima se speci-fična zaštita u tim odnosima pruža isključivo potrošačima, a ne i osta-lim učesnicima u odnosima koji na-staju u svakoj tržišnoj privredi.

Učesnici javne rasprave

Donošenjem Nacrta zakona o potrošačkim kreditima u zakono-davni okvir Crne Gore prenosi se Direktiva 2008/48/EZ Evropskog parlamenta kojom se opoziva Di-rektiva Vijeća 87/102/EEZ. S obzi-rom na razvoj finansijskog odnosno bankarskog tržišta u Crnoj Gori te, u tom smislu, sve većeg broja su-bjekata koji nude nove kreditne in-strumente čija se upotreba i dalje nastavlja razvijati, javila se potreba za regulisanjem ove oblasti. Nacrt zakona je usaglašen sa evropskim zakonodavstvom, a precizirano je da će Centralna banka vršiti nadzor banaka koje pružaju usluge davanja kredita u cilju zaštite interesa klije-nata.

Na ovom skupu su privrednici, bankari i predstavnici državnih in-stitucija predlozima i sugestijama dali doprinos da se ova značajna oblast reguliše u skladu sa evrop-skim zakonodavstvom, u cilju njiho-vog lakšeg sprovođenja u praksi.


www.pkcg.org


Na ovogodišnjem međunarodnom Novosadskom saj-mu Pirella je peti put zaredom potvrdila titulu dvo-strukog apsolutnog šampiona kvaliteta. Sokove izvo-ze u Bosnu i Hercegovinu, Makedoniju, Albaniju, a pu-štanjem u rad nove savremene opreme za Purepack ambalažu, očekuju povratak na tržišta Singapura i još nekih azijskih zemalja. Konstantni rad na poboljšanju kvaliteta osnova je poslovne politike kompanije.

Slavko Petričević, vlasnik kompanije ,,Pirella”

U prvom planu kvalitet proizvoda

Glasnik: “Pirella” je i pored jake konkurencije održala li-dersku poziciju na tržištu Crne Gore. Kako? Koja je strategija vaše poslovne politike?

S. Petričević: Liderska pozici-ja je opravdavana konstantnim radom na poboljšanju kvaliteta, instaliranjem savremene proizvo-dne opreme, nabavkom najkvali-tetnijih sirovina i ispunjavanjem sve oštrijih zahtjeva sa aspekta bezbjednosti hrane kao i zapošlja-vanjem visokoobrazovanih kadro-va.

Glasnik: Predstavite Vašu kompaniju ( proizvodni bilans i asortiman, planove, ljudske resurse...)

S. Petričević: Fabrika sokova Pirella iz Danilovgrada osnovana je 1999. godine i te godine za-počela sopstvenu proizvodnju. Asortiman Pirelle su: voćni sokovi, voćni nektari, voćni sirupi, sirupi, osvježavajuća gazirana i negazira-na pića.

Glasnik: Proizvodnja hrane je izuzeno zahtjevna djelatnost što pretpostavlja savremenu tehnologiju, primjenu među-narodnih standarda, kvalite-tan stručni kadar, prirodne sirovine i još mnogo toga. Može li se reći da Pirella po-

Slavko Petričević

KO

MP

AN

IJE

sluje u skladu sa savremenim biznis trendovima?

S. Petričević: Pirella je prvo privatno preduzeće u Crnoj Gori koje je 2006. godine implementi-ralo paralelno standarde kvaliteta ISO 9001:2000 i HACCP.Mikrobiološka i hemijska kontrola proizvoda u svim fazama prerade, kao i saradnja sa naučnim insti-tucijama, zajedno sa već pome-nutim standardima omogućavaju da Pirella garantuje svojim kup-cima stalnost kvaliteta i svježinu proizvoda. Pirella je kompanija u ekspanziji koja mudro finansijski posluje, obezbeđujući stabilnost i likvidnost, uz dnevnu ažurnost u praćenju osnovnih indikatora poslovanja. Poslije tri godine Pi-rella je ponovo izvršila resertifika-ciju HACCP sistema i počela je da

primjenjuje najnovi standard ISO 9001:2008.

Stručni kadar u Pirelli čine tri diplomirana tehnologa od kojih je glavni tehnolog Veselin Perišić ove godine na Novosadskom saj-mu dobio zlatnu povelju za više od hiljadu osvojenih zlatnih medalja u svojoj dugoj radnoj karijeri (40 godina rada, u Podgorci, Srbijanki i Pirelli).

Glasnik: Jesu li proizvodi Pi-relle ekološki brendovi?

S. Petričević: U Pirelli se osim proizvoda iz redovnog asortimana proizvode i 100% sokovi od divlje borovnice i nara. Iz netaknutih ekološki očuvanih područja Crne Gore sa planina Prokletije, Komovi i Hajla (borovnica) i područja Bara i Ulcinja (nar) ručno se beru i se-lektiraju plodovi borovnice i nara od kojih se prave ovi visoko kvali-tetni sokovi. Sokovi su bez doda-tog šećera i konzervansa, potpuno prirodni i pasterizovani.

Glasnik: Kompanija posluje skoro deceniju i po. Kako bi okarakterisali poslovni put? Da li su Vam uspjesi bili češći saputnici od problema koje ste imali u radu?

S. Petričević: U svakom poslu pa i u proizvodnji postoje odred-jeni problemi koji su sastavni dio poslovanja. Nadamo se da ce pro-blema biti sve manje, a uspjeha sve više.

Glasnik: Da li je Pirella pozna-ta van granica Crne Gore?

S. Petričević: Da, Pirella svo-je proizvode izvozi za Bosnu i Hercegovinu, Makedoniju, Al-baniju, a puštanjem u rad nove


[email protected]

31

KO

MP

AN

IJE

savremene opreme za Purepack ambalažu nadamo se da cemo ponovo izvoziti na tržište Singa-pura i još nekih Azijskih zemalja.

Glasnik: Što možete reći o ra-zvojnim planovima kompani-je?

S. Petričević: Pirella u julu po-činje proizvodnju voćnih sokova u najsavremenijoj Pjurpak ambalazi od 1 i 2 litra. Pirella je prvi crno-gorski proizvođač koji ce puniti proizvode u ovakvoj ambalaži.

Glasnik: Kako Crna Gora može iskoristiti veliki prirodni potencijal i da bi postala pre-poznatljiva po proizvodnji or-ganskih proizvoda - sokova i drugih prerađevina od voća?

S. Petričević: Da bi sok bio or-ganski sirovina mora biti organski sertifikovana, naravno takvi proi-zvodi imaju značajno veću cijenu. Nama nije poznato da neko u Cr-noj Gori ima organski sertifikova-no voće.

Glasnik: Pirella je dobitnik brojnih internacionalnih pri-znanja za kvalitet proizvoda, poslovnost, inovacije, pro-fesionalizam. Ovo je svakao svojevrsno priznanje i za Crnu Goru. Koliko vam nagrade po-

mažu u biznisu i kakav je Vaš stav o priznanjima?

S. Petričević: Pirella je 30. aprila ove godine od Evropske asocijacije dobila zlatni trofej za kvalitet u Frankfurtu.

Ovo internacionalno priznanje dodijeljeno Pirelli kao kompaniji prepoznatoj po kvalitetu, lider-stvu, tehnologiji i inovacijama predstavlja uspjeh za Crnu Goru u poslovnom svijetu.

Pirella je u maju ove godine na sajmu u Novom Sadu od ukupno prijavljenih 38. uzoraka osvojila 17. velikih zlatnih i 21 zlatnu me-dalju i peti put zaredom potvrdila titulu dvostrukog apsolutnog šam-piona kvaliteta.

I pored svih značajnih uspjeha naši proizvodi se ni dan danas ne mogu vidjeti na stolovima držav-nih institucija, već naše mjesto zauzimaju proizvođaci iz drugih zemalja po čemu smo jedinstveni u svijetu.

Glasnik: O saradnji sa Privre-dnom komorom.

S. Petričević: Sa Privrednom komorom imamo korektnu sara-dnju i oni su zajedno sa Direkci-jom za mala i srednja preduzeća jedini koji uzimaju domaće proi-zvode. Sa Privrednom komorom često imamo zajedničke sastanke i nastupe na sajmovima.

Kompanija ,,Pirella”

Proizvodna linija Pirelle


www.pkcg.org

32 GLASNIK PKCG / jun 2012A

Gr

Ar

Crna Gora izvozi 40-tak miliona tona organske hrane, a uvozi 400 miliona. U narednom periodu neophodno je raditi na povećanju izvoza i proizvodnje.

Organska proizvodnja

Registrovano 110 proizvođača organske hrane

Zakon o organskoj proizvodnji, koji je 22. juna 2012. godine usvojila Vlada,

trebalo bi, između ostalog, da doprinese ispunjavanju preduslova za rast izvoza u toj oblasti.

U Crnoj Gori trenutno ima 110 regi-strovanih proizvođača organske hrane, koji proizvode plasiraju na crnogorsko tržište. Kroz ovaj Zakon se stvaraju uslovi za izvoz proizvoda sa odgovarajućim serti-fikatima i van Crne Gore, rekao je Tarzan Milošević, minister poljoprivrede i rural-nog rayvoja.

On je podsjetio i da je uvoz organskih proizvoda u Crnu Goru moguć jedino pre-ko registrovanih proizvođača.

Na žalost, Crna Gora izvozi 40-tak mi-liona tona organske hrane, a uvozi 400 miliona. U narednom periodu moramo raditi na povećanju izvoza i proizvodnje, poručio je Milošević.

On očekuje da će izvoz organske hra-ne biti veći nego prošle godine, naročito na tržišta Rusije, Bjelorusije i Kazahstana, za koja je sedam crnogorskih preduzeća iz sektora mesne industrije dobilo pravo izvoza.

Za poboljšanje izvoza na tržište EU je, prema riječima Miloševića, neophodno

ispuniti standarde koji se odnose na pre-rađivačke kapacitete, akreditovane labo-ratorije i uslove izvoza u te zemlje.

On je najavio da će u septembru Crnu Goru posjetiti komisija koja će predu-zećima koja se bave preradom u mesnoj industriji dati primjedbe, sugestije, ali i odobrenja za izvoz u zemlje EU.

Milošević je saopštio da se usvojenim zakonskim dokumentom uređuje oblast organske proizvodnje, njeni ciljevi, načini, pravila, kontrola, sertifikacija, prerada i označavanje.

Osnovni razlozi za njegovo usvaja-nje odnose se na potrebu usaglašavanje propisa u oblasti organske proizvodnje sa evropskim, kao i otklanjanja određenih nedostataka u primjeni važećeg zakona u dijelu koji se odnosi na sistem kontrole i sertifikacije, označavanja i uvoza organ-skih proizvoda.

„Predložena zakonska rješenja bi trebalo da doprinesu stvaranju lojalne konkurencije, pravilnom funkcionisanju tržišta organskih proizvoda, očuvanju i opravdanju povjerenja potrošča, kao i stvaranju uslova u kojima bi sektor or-ganske proizvodnje mogao napredovati u

skaldu sa kriterijumima u proizvodnji i na tržištu”, rekao je Milošević.

On je dodao da je Zakon usaglašen sa evropskim propisima, što će olakšati ispunjavanje budućih obaveza Crne Gore u procesu pristupanja EU i stvoriti uslove za plasman organskih proizvoda na to tr-žište, piše Mina business.

Proizvodnja organske zdrave hrane u svijetu postaje sve unosniji biznis. Ona je među najbrže rastućim granama poljoprivrede, od 10 - 15 odsto godišnje. Tako je globalna prodaja organske hrane porasla sa 25 milijardi dolara u 2003. godini na 50 milijardi 2008. godine, o čemu Lord Northborn(Northbourne) nije mogao ni da sanja kada je 1939. godine sk-ovao termin „organska poljoprivre-da”.

Pokret za organsko uzgajanje, poznatiji kao „Zelena revolucija”, nas-tao je tokom 40-tih godina kao odgo-vor na industrijalizaciju poljoprivrede.

Jedino proizvodnja organske hrane može obezbediti sve veće potrebe čovečanstva jer je otpornija na suše, a i ne narušava prirodni ambijent, kao u slučaju industrijske obrade zemljišta.

U 2010. godini, Evropa je imala 8,2 miliona hektara organskog poljo-privrednog zemljišta, što iznosi 25 % ukupne svjetske površine pod organ-skom proizvodnjom, dok je prosječni udio organskih površina po zemlji članici EU bio 4,7%. Vodeće evropske zemlje u smislu površina pod organ-skom proizvodnjom su Lihtenštajn (29,8 %), Austrija (15,9 %), Švedska (10,6 %), Švajcarska (10,8 %) i Es-tonija (10,5 %). Lideri na tržištu organ-skih proizvoda su Danska, Austrija i Švajcarska, u kojima je udio organske hrane na tržištu iznad 5 %. Primjetno je da potražnja za organskim proiz-vodima rasla i u prethodnih par go-dina, koje su obilježene ekonomskom recesijom.


[email protected]

33

AG

rA

r

Privredna komora Crne Gore u saradnji sa Institutom za standardizaciju Crne Gore organizovala je 22. juna 2012. godine okrugli sto na temu: „Standardizacija u oblasti prehrambenih proizvoda“. Razvoj standardi-zacije omogućava ispunjavanje obaveza koje proisti-ču iz procesa harmonizacije sa EU, a primjena standar-da omogućava stvaranje novog poslovnog ambijenta koji osigurava uspješno poslovanje i povećanje kon-kurentnosti crnogorske privrede.

Standardizacija u oblasti prehrambenih proizvoda

Standardi važni za razvoj preduzeća

Okrugli sto je organizovan sa ciljem upoznavanja privrednika sa razvo-

jem crnogorske standardizacije u oblasti prehrambenih proizvoda jer je sticanje znanja o crnogorskim standardima, koji su identični sa međunarodnim i evrop-skm standardima od velikog značaja za konkurentsku prednost privrednika Crne Gore.

Obraćajući se učesnicima okruglog stola, Ljiljana Filipović, potpredsjednica Privredne komore Crne Gore je istakla da je poznato da standardi daju osno-vu za sistem obezbjeđenja kvaliteta koji obuhvataju sve etape proizvodnog pro-cesa. Kad govorimo o poljoprivrednim i prehrambenim proizvodima, rekla je potpredsjednica Komore, možemo konstatovati da njihova zdravstvena ispravnost i bezbjednost, kao i kvalitet, koji prilagođen potrebama i očekivanji-ma kupaca, predstavljaju neophodnost za uspjeh proizvođača. Ljiljana Filipović

je ocijenila i da evropsko tržište, kojem se prilagođavamo, nameće obavezu obezbjeđenja odgovarajućih standarda u proizvodnji hrane. Briga o kvalitetu odnosi se nabavku sirovina, proizvo-dnju gotovih proizvoda, skladištenje, prodaju, distribuciju, odlaganje otpada, obilježavanje proizvoda. Crnogorska poljoprivreda ima potencijale za razvoj uz dugoročno očuvanje resursa. Na tim osnovama utvrđivanje i propisivanje prihvatljivih stadarda proizvodnje i kva-liteta, kao i obezbjeđivanje mehanizma kontrole sprovođenja propisanih pravi-la od posebnog su značaja.

Pomoćnica direktora Instituta za standardizaciju Crne Gore Rada Janjić je podsjetila da se u Evropi od 2008. godine intenzivno promoviše učešće u standardizaciji i korišćenje evropskih standarda. U uslovima globalne ekono-mije standardi postaju izuzetno važni za opstanak i razvoj preduzeća, naročito iz-

voznika. Zato sve veći broj preduzeća u svijetu aktivno učestvuje u razvoju i im-plementaciji standarda, rekla je Janjić. Ona je ocijenila da će se afirmativan odnos prema standardizaciji i imple-mentaciji standarada, pozitivno odraziti na sveukupan progres Crne Gore. Za to postoje dva razloga: razvoj standardiza-cije omogućava ispunjavanje obaveza koje proističu iz procesa harmonizacije sa EU; a primjena standarda omoguća-va stvaranje novog poslovnog ambijen-ta koji osigurava uspješno poslovanje i konkurentnost crnogorske privrede, odnosno olakšan plasman crnogorskih proizvoda na evropsko i druga tržišta. Po njenim riječima manje je učešće MSP u procesu izrade standarda, nego što bi trebalo da bude, što može nani-jeti štetu njihovom poslovanju. Nacio-nalni Institut za standardizaciju do sada je preuzeo 7772 standarda, osnovao osam tehničkih komiteta i planira da do 2015. godine preuzme preko 80 odsto evropskih standarda, kazala je Rada Ja-njić.

Slavica Jovanović, predsjedni-ca Tehničkog komiteta ISME/TK 003 - Prehrambeni proizvodi, je govorila o standardizaciji hrane, aktivnostima Tehničkog komiteta, izuzetnom znača-ju standarada u oblasti prehrambenih proizvoda. Istakla je da je Tehnički ko-mitet, osnovan 2011. godine, upravo prepoznajući značaj standardizacije u ovoj izuzetno zahtjevnoj djelatnosti. Ona je pozvala zainteresovane privre-dnike da definišu prioritete kod dono-šenja crnogorskih standarda, kao i da učestvuju u javnim raspravama prili-kom njihovog donošenja. Inače, Insti-stut za standardizaciju je planirao da u 2012. godini donese 53 standarada iz oblasti prehrambenih proizvoda, a slje-deće godine 68.

Okruglom stolu je prisustvovalo oko 30 predstavnika privrednih kompanija i institucija koji su koji su iskazali veliko interesovanje za ovu temu.

Učesnici okruglog stola


www.pkcg.org


Ekonomska hronikaB

IZN

IS

Sastanak sa predstavnicima drumskihprevoznika iz Rožaja

U Privrednoj komori Crne Gore 18. juna 2012. godine održan je sasta-

nak sa prevoznicima sa područja opštine Rožaje. Sastanku su pored predstavnika Privredne komore Crne Gore, prisustvo-vali pomoćnik ministra saobraćaja i po-morstva Mirel Radić Ljubisavljević sa sa-radnicima i predstavnici udruženja NVO Kula iz Rožaja, Halil Dedeić, Kemal Zekić, Emir Bibezić i Enver Dacić.

Cilj sastanka bio je rješavanje proble-ma u poslovanju drumskih prevoznika iz opštine Rožaje sa posebnim osvrtom na pitanje osiguranja za teretna i putnička vozila na granici Crne Gore i Kosova.

Predstavnici NVO Kula iznijeli su niz problema koji otežavaju poslovanje pri-vrednih društava iz oblasti saobraćaja.

Eurostat: Blago povećanje crnogorskog BDP-a

Crnogorski bruto domaći proi-zvod (BDP) po stanovniku, pre-

ma standardima kupovne moći, prošle godine je iznosio 43 odsto prosjeka Evropske unije (EU) i bla-go je povećan u odnosu 2010, po-kazali su preliminarni podaci Euro-stata.

Uz BDP prema standardima ku-povne moći, koji je najčešći indika-tor bogatstva, Eurostat je objavio i BDP po stvarnoj individualnoj po-trošnji (SIP), koji preciznije reflek-tuje ekonomsku situaciju domaćin-stva.

Crnogorski BDP, prema SIP-u iznosi 53 odsto EU prosjeka, navo-di se u izvještaju Eurostata u koji je agencija Mina-business imala uvid.

Prema podacima Eurostata, naj-bogatiji je Luksemburg čiji je BDP 274 odsto evropskog prosjeka, a prema SIP-u, 150 odsto. Taj prosjek je skoro 2,5 puta veći od prosjeka EU, a on se objašnjava velikim bro-jem radnika koji rade u toj, a žive

u okolnim zemljama. Oni doprinose luksemburškom BDP-u, ali kako ne-maju prebivilište u toj zemlji njihovi prihodi se ne uzimaju u obzir pri ra-čunanju BDP-a po stanovniku.

Na drugom mjestu je Holandija, sa 131 odsto evropskog prosjeka i 113 odsto prema SIP-u, slijede je Austrija 129 i 117 odsto, Irska 127 i 100 odsto, Švedska 126 i 115 odsto, Danska 125 i 113 odsto i Njemačka 120 i 119 odsto. Belgija je zauze-la osmo mjesto sa 118 i 111 odsto evropskog prosjeka, a slijede je Fin-ska i Velika Britanija sa 116 i 112 od-sto, odnosno 108 i 118 odsto.

Iz zemalja iz okruženja, bolje pozicionirani od Crne Gore su Slo-venija, koja kao članica EU zauzima 15. mjesto sa 84 odsto BPD-a pre-ma standardima kupovne moći i 81 odsto BDP-a prema SIP-u i Hrvatska, sa 61 odsto, odnosno 56 odsto EU prosjeka.

Posebno im je važno rješavanje proble-ma naplate tranzitne polise osiguranja za teretna i putnička vozila prilikom ula-za u Republiku Kosovo.

Pomoćnica ministra saobraćaja i po-morstva Mirel Radić Ljubisavljević, upo-znala je prisutne sa aktivnostima koje je resorno ministarstvo preduzelo na rješa-vanju ovog problema.

Prisutni su informisani da je na Po-slovnom forumu crnogorskih i kosovskih

privrednika koji je održan u Prištini, a kome su prisustvovali i predstavnici Vla-de Republike Kosovo, Privredna komore Crne Gore pokrenula inicijativu za rješa-vanje problema naplate tranzitne polise osiguranja.

Učesnici sastanka zaključili su da bi se otklanjanjem ove biznis barijere u značajnoj mjeri olakšalo poslovanje pre-voznika iz Crne Gore i povećao obim pre-voza putnika i robe prema Kosovu.

Iza Crne Gore na listi se nalaze Makedonija, Srbija, Albanija i Bosna i Hercegovina (BiH).

Prema podacima Eurostata, BDP Makedonije iznosi 36 odsto evrop-skog prosjeka prema standardima kupovne moći, Srbije 35 odsto, Al-banije 31 i BiH 29 odsto.

Od zemalja članica EU-a najsi-romašnija je Bugarska čiji je BDP po standardima kupovne moći 45 odsto evropskog prosjeka, a prema SIP-u 44 odsto. Ispred nje je Rumu-nija sa 49 odsto i 47 odsto, zatim Le-tonija 58 i 56 odsto, Litvanija 62 i 66 odsto, Poljska 65 i 70 odsto.

Iz Eurostata su objasnili da stan-dardi kupovne moći predstavljaju vještačku valutnu jedinicu koja eli-miniše razliku visine cijena između zemalja. Ta jedinica dozvoljava zna-čajna poređenja ekonomskih indi-katora zemalja koje su uključene u istraživanje.

Sa sastanka u Komori


[email protected]

35

BIZ

NISEkonomska hronika

Pošta izdala marku povodom otvaranja pristupnih pregovora

Pošta Crne Gore izdala je prigodnu mar-ku “Otvaranje pristupnih pregovora sa

EU”, i time, kako je saopšteno, dala svoj doprinos ovom značajnom istorijskom tre-nutku koji postaje trajno kulturno i filateli-stičko nasljeđe.

Poštanska marka, upućena na masov-no korišćenje, na poseban način promoviše i Crnu Goru i otvaranje pristupnih pregovo-ra sa EU, ističe se u saopštenju Pošte Crne Gore, dostavljenom Portalu Analitika.

Ovo je druga marka koju Pošta obja-vljuje povodom etape u procesu evropskih

integracija. Podsjetimo, Pošta je 1. februa-ra 2008. godine izdala prigodnu poštansku marku “Potpisivanje sporazuma o stabili-zaciji i pridruživanju Crne Gore i Evropske Unije”.

Publikovanje prigodnih izdanja povo-dom važnih društveno-političkih događaja

u jednoj zemlji uobičajena je praksa u po-štanskom, odnosno filatelističkom svijetu. Slična izdanja maraka imaju gotovo sve zemlje regiona.

Međutim, naša marka “Otvaranje pri-stupnih pregovora sa EU” “kreće” poštan-skim putevima upravo na dan formalne odluke Savjeta Evrope, što ovo izdanje čini izuzetkom, a marku raritetnim primjerkom u filatelističkom smislu.

Izdanje “Otvaranje pristupnih pre-govora sa EU” štampano je u 10 000 pri-mjeraka, sadrži jednu marku i FDC. Dizajn marke uradila je Adela Zejnilović. Motiv beskonačnih traka koje se prepliću u boja-ma Crne Gore i Evropske Unije simbolizuje integracijski process, dok svijetla podloga naglašava otvoren i čist prostor za odvija-nje pregovora.

Privatizacija Kontejnerskog terminalai generalnih tereta

Vlada je 27. jna 2012. godine po-zvala zainteresovane ponuđače da

pokažu interes za kupovinu državnog paketa akcija Kontejnerskog terminala i generalnih tereta (KTGT).

Nadmetanje za državni paket od 62 odsto akcija Kontejnerskog terminala obaviće se kroz kvalifikacionu i fazu do-stavljanja ponude.

Potencijalni ponuđači bi dokumen-taciju neophodnu za fazu kvalifikacije trebalo da dostave do 1. avgusta do 16 sati.

Od potencijalnih ponuđača se zahti-jeva da, uz nadoknadu od 500 USD, naru-če zahtjev za kvalifikaciju putem e-maila.

U kvalifikacionoj fazi, izbor potenci-jalnog ponuđača zavisiće od minimalnih finansijskih uslova vezanih za preduzeće, kao i onih koji se odnose na iskustvo u poslovanju sa kontejnerskim terminali-ma.

Kandidati bi, kako je objašnjeno, trebalo da posjeduju ili kontrolišu i vode najmanje jedan kontejnerski terminal, sa minimalnim godišnjim prometom od 100 hiljada stopnih kontejnera (TEU) u godini, kao i da imaju godišnji pretovar generalnog tereta od 200 hiljada tona godišnje.

Kandidat bi, takođe, trebalo da je u mogućnosti da obezbijedi minimum 50

miliona EUR za finansiranje projekta i da bude finansijski zdrav.

Vlada je odlučila da privatizuje Kon-tejnerski terminal, odnosno da proda 62 odsto državnih akcija u kompaniji i odo-bri koncesiju za korišćenje područja Luke Bar, kako bi se razvio lučki sektor i proi-zvele dodatne ekonomske aktivnosti.

Kontejnerskom terminalu će biti po-nuđen koncesioni ugovor kojim će moći da rekonstruišu, finansiraju, upravljaju, održavaju i prenose u trajanju od 30 go-dina, navodi se u pozivu.

Od uspješnog kupca se, kako je ob-jašnjeno, očekuje restrukturiranje pre-duzeća, instalacija kontejnerske dizalice i opreme za terminal, kao i rekonstrukcija njegove infrastrukture. Kupac bi trebalo i da uspješno upravlja i održava objekte na terminalu, kao i da po isteku koncesi-onog perioda vrati imovinu.

Iz Vlade je saopšteno da privatiza-ciju Kontejnerskog terminala podržava Evropska banka za obnovu i razvoj, kao i da će se ona obaviti putem međunaro-dnog javnog nadmetanja po pravilima i proc

Dostavljena novaoprema

Kombinatu aluminijuma Podgori-ca dostavljena je, oko dva miliona

eura vrijedna, nova oprema za reali-zaciju posljednje dvije faze u gradnji sistema za kaptažu gasova iz pogona Elektrolize.

Iz KAP-a su saopštili da je opre-mu isporučila renomirana njemačka kompanija Danterm.

,,Isporučilac filtera, motora i dru-gih djelova za prečišćavanje gasova, Danterm, jedan od svjetskih lidera u proizvodnji uređaja za očuvanje živo-tne sredine u industrijskim uslovima”, navodi se u saopštenju.

Nova oprema namijenjena je rea-lizaciji posljednje dvije faze projekta, dok je u prethodne dvije u Elektrolizi izgrađen veći dio sistema za prečišća-vanje gasova.

Iz KAP-a su naveli da nakon kom-pletiranja sisitema, predstoje pripre-me za povezivanje elektrolitičkih ćeli-ja sa sistemom za kaptažu.


www.pkcg.org


Evropski čelnici osiguraće finansijsku pomoć od 750 milijardi eura za spas Španije i Italije, poručeno je sa samita najrazvijenih zemalja G20.

SAMIT G20

Španiji i Italiji 750 milijardi eura

Kako piše londonski Gaudian, dva fon-da za spašavanje posrnulih ekonomija

iskoristiće se za otplatu dugova, koji su u posljednjih nekoliko sedmica dostigli re-kordne nivoe.

Evropski čelnici se nadaju da će taj potez, koji je u suprotnosti s dosadašnjom politikom njemačkog kancelara Angele

Merkel, poslati snažan signal finansijskim tržištima da je najjača evropska ekonomi-ja konačno spremna da podrži svoje slabi-je susjede, prenosi Biznis.ba.

Merkel i drugi evropski čelnici našli su se pod inteznivnim pritiskom na sa-mitu G20 da preduzmu radikalne mjere za obuzdavanje rastuće krize eura koja je

Sv

IjE

t

rezultirala neodrživim cijenama španskih obveznica.

Prema službenom saopštenju izda-tom na kraju samita u Meksiku, evropski čelnici dogovorili su se da će novim mje-rama spustiti stope zaduživanja.

Predloženi sporazum podrazumijeva da će se putem dva paketa finansijske pomoći - 500 milijardi EUR Evropskog stabilizacionog mehanizma (ESM) i 250 milijardi EUR Evropskog stabilizacijskog fonda (EFSF) – da se otkupe obveznice evropskih država.

Procjene S&P

Eurozona na putu oporavka, ali su i dalje prisutni rizici Samit Evropske unije, održan po-

sljednje sedmice juna, iznjedrio je nove mjere za otklanjanje finansi-jskih previranja u eurozoni, donijevši time olakšanje njenim članicama, tvr-di agencija za kreditne rejtinge Stan-dard & Poor's (S&P), upozorivši ipak na značajne rizike vezane za njihovo sprovođenje.

»Određeno olakšanje za države eurozone možda je na vidiku nakon

što su njeni čelnici postigli sporazu-me na samitu u Briselu. Ti sporazumi mogli bi početi stabilizaciju eurozone i zaustaviti dodatno slabljenje kreditnog rejtinga država«, saopštila je međuna-rodna agencija.

Upozorili su, ipak, da se još ne može reći hoće li rejtinzi zemalja biti prila-gođeni podatku o postignutom značaj-nom dogovoru na samitu prema kojem bi se iz stalnog kriznog fonda eurozone

Evropskog stabilizacionog mehanizma (ESM) mogli dokapitalizovati posrnule banke, prenosi SEEbiz / H.

»Mišljenja smo da postoje zna-čajni rizici vezano za sprovođenje do-govorenih mjera a nejasno je hoće li političari moći ispuniti dogovoreno. U skladu s time, navedeni sporazumi neće u dogledno vrijeme uticati na naše rejtinge država eurozone«, ističu u S&P-u.

MMF, izvještaj

Niže prognoze rasta američke ekonomijeOporavak američke privrede ostaje

slabašan, ocijenio je Međunarodni monetarni fond (MMF) u godišnjem izvje-štaju za najveću svjetsku ekonomiju, sni-zivši prognoze njenog rasta za ovu i iduću godinu.

Kako prenose evropski mediji, za ovu

godinu MMF je tako blago snizio prognoze rasta i sada očekuje da će američki bruto domaći proizvod (BDP) porasti za dva po-sto. U ranijim prognozama očekivan je rast od 2,1 posto, prenosi u utorak BBC News. Snižena je prognoza rasta i za iduću godinu kada bi ekonomija trebalo da poraste za

2,25 posto, nasuprot prvobitno procijenje-nih 2,4 posto, navodi MMF u godišnjem izvještaju. Ujedno je upozorio na rizike proizišle iz dužničke krize u eurozoni i na neizvjesnost vezanu uz unutrašnja pitanja u SAD-u, aludirajući na predstojeće izbore i potrebu podizanja plafona zaduženja u idućoj godini.

Napominju da nije isključena ni mo-gućnost bržeg oporavka ekonomije, ističući kako bi ulaganja nefinansijskih kompanija mogla biti veća no što se očekivalo, a da bi oporavak tržišta nekretnina mogao ubrza-ti, stoji dalje u godišnjem izvještaju. Prošli mjesec prognoze rasta američke ekonomije u 2012. snizila je i američka središnja banka Fed, i to s 2,9 na 2,4 posto piše Hina/pd.


[email protected]

37

Sv

IjE

t

Kriza u svjetskoj ekonomiji ostavilia je mnoge bez po-sla, a od onih koji rade traži se da privređuju duže za istu platu, piše Rojters.

rangiranja

Ko najduže ostaje na poslu?

Ako se pogleda prosječan broj ra-dnih sati godišnje, na prvom mje-

stu među odabranim zemljama je Juž-na Koreja sa 2.193 sata, a slijedi Čile sa 2.068, izvještava Rojters. Britanci ostaju na poslu 1.647 sati, a Njemci 1.408 sati godišnje, po čemu su pri samom dnu tabele (ispod je samo Holandija).

O grčkim radnicima se u poslednje vrijeme loše pisalo, ali ispostavilo se da rade duže nego bilo ko u Evropi. Sa prosjekom od 2.017 sati godišnje na trećem su mjestu u svijetu na osnovu podataka Organizacije za ekonomsku saradnju i razvoj (OECD). Treba napo-

menuti da ova organizacija ima samo 34 članice – većinom razvijene zemlje – i da neke vrlo važne države kao što su Indija, Kina i Brazil, nisu među njima.

Pomenuti brojevi odnose se na puno i nepuno radno vrijeme radnika i privatnih preduzetnika, uključujući i prekovremeni rad. Ako istovremeno pogledamo podatke OECD-a i Među-narodne organizacije rada (ILO) može-mo da uočimo neke opšte i zanimljive trendove.

U azijskim zemljama se najduže radi i kod njih je najveći procenat radni-ka koji rade duže od 48 sati nedjeljno“,

kaže Džon Mesindžer, stručnjak ILO za radno vrijeme.

Koreja se izdvaja po tome što je to razvijena zemlja u kojoj se dugo radi. Obično su zemlje u razvoju poput Ban-gladeša, Malezije, Tajlanda i Šri Lanke one u kojima se najviše sati provodi na poslu. Ali više sati na poslu ne znači nužno i bolje obavljen posao. »Dugo radno vrijeme je obično povezano sa nižom produktivnošću po satu”, doda-je Mesindžer.

Slika je sasvim drugačija u razvi-jenom sijvetu, gdje broj radnih sati opada. U prošlom vijeku se smanjio sa 3.000 godišnje početkom 20. vijeka na manje od 1.800 na početku 21. vijeka, a u najproduktivnijim zemljama još manje od toga.

Kraće radno vrijeme delimično je odraz većeg broja ljudi koji nemaju puno radno vrijeme. U Japanu je na primjer veliki broj radnika s nepunim radnim vremenom snizio prosek ze-mlje na 1.700 radnih sati godišnje, po čemu je na sredini tabele OECD.

U razvijenim zemljama, posebno u Evropi, pooštreni zakoni o radu takođe su smanjili radne sate. Razlika između najrazvijenijih zemalja je mala, ali je velika kad je u pitanju plaćeno odsu-stvo.

Ukupan broj dana odmora i držav-nih praznika u EU varira od 40 u Nje-mačkoj i Danskoj do 27 u Rumuniji, što je razlika od oko 48 odsto ili dvije i po radne nedelje.

General Motors povećava proizvodnju u Rusiji

Američki proizvođač automobi-la, Dženeral /General/ Motors (GM), otvoriće 1,5 hiljada radnih mjesta u svom proizvodnom pogonu u Sankt Petersburgu, u okviru prethodno najavljenog plana o povećanju pro-izvodnje u Rusiji.

Tim potezom će godišnji kapa-

citet proizvodnje biti više nego udvo-stručen, na 230 hiljada vozila, sa sada-šnjih 98 hiljada, prenosi SEEbiz.

Očekuje se da će broj zaposlenih u toj fabrici do 2015. godine porasti na četiri hiljade sa sadašnjih 2,5 hiljada. GM je prošle godine najavio da će u narednih pet potrošiti milijardu

USD u Rusiji, uključujući investi-cije u zajedničko poduzeće u To-gliattiju, koje se nalazi u mješovi-tom vlasništvu GM-a i Avtovaza, u cilju povećanja proizvodnje.


www.pkcg.org


Potičem iz porodice koja se generacijama bavila pri-vatnim poslom. Proizvodili smo filtere za mašine za hemijsko čišćenje i uspješno ih plasirali na domaćem i inostranom tržištu. Znanje i iskustvo proisteklo iz po-rodičnog biznisa dalo mi je ideju i pomoglo da započ-nem posao hemijskog čišćenja u Crnoj Gori.

Edita Klein, vlasnica firme Pingvin Podgorica

Iskustvo porodičnog biznisa

Glasnik: Molim Vas da nave-dete kratku istoriju poslova-nja Vaše firme: kako ste poče-li, u kakvim uslovima, šta se u međuvremenu desilo i gdje ste sada?

E. Klein: Kao diplomirani eko-nomista Sveučilišta u Zagrebu, uz odlično poznavanje engleskog, njemačkog i italijanskog jezika, 1981. godine zaposlila sam se u preduzeću Radoje Dakić kao teh-nički prevodilac. Niz godina sam imala priliku da obiđem mnoge hemijske čistione po Evropi i uvi-dim sve dobre i loše strane bavlje-nja ovim poslom. Nastojala sam da kontinuirano pratim najnovije tehnike i tehnologije, konsultujući stručne časopise, što je svakako doprinijelo da „Pingvin“ postane prepoznatljiv brend hemijskog či-šćenja u Crnoj Gori.

Glasnik: Vlasnica ste i osni-vač firme “Pingvin” u okviru koje posluju hemijske čistio-ne u Podgorici, Budvi i Baru. Otkud ideja da se bavite baš ovim poslom?

E. Klein: Potičem iz porodice koja se generacijama bavila priva-tnim poslom. Proizvodili smo filte-re za mašine za hemijsko čišćenje i uspješno ih plasirali na domaće i inostrano tržište. Znanje i iskustvo proisteklo iz porodičnog biznisa dalo mi je ideju i pomoglo da za-počnem posao hemijskog čišćenja u Crnoj Gori. Moj prvi korak bilo

je otvaranje hemijske čistione „Pingvin“u Podgorici 1986. godine, a nakon toga otvorila sam i čistio-nu u Baru 2002. godine odnosno u Budvi 2005. godine.

Glasnik: Kao uspješna predu-zetnica, izrazili ste spremnost da u okviru projekta Mreža mentora za žene preduzetnice svoja znanja i iskustva podije-lite sa početnicama u biznisu kako bi one unaprijedile svoj posao i ostvarile lični i profe-sionalni razvoj. Koliko će, po Vašem mišljenju, realizacijom ovog projekta biti ostvareni postavljeni ciljevi?

E. Klein: Projekat Mreža men-tora za žene preduzetnice u Crnoj Gori je odlična prilika za razmjenu iskustava, druženja i podsticaj pre-duzetnicama koje još treba da se pozicioniraju u poslovima kojim se bave. Vjerujem da će znanja i isku-stva stečena tokom realizacije pro-jekta biti dragocjena, i doprinijeti ličnom i profesionalnom razvoju preduzetnica.

PR

ED

UZ

ET

NIŠ

TV

O

Glasnik: Kakvi su uslovi za ba-vljenje ovim poslom u Crnoj Gori?

E. Klein: Crna Gora pruža po-voljne uslove za bavljenje bizni-som, što pokazuju brojni izvješta-ji međunarodnih institucija kao i spremnost stranih investitora da ulažu u Crnu Goru. Stoga, danas je puno lakše započeti biznis nego prije dvadeset šest godina kada sam počinjala.

Najveća prepreka poslovanju u ovoj djelatnosti je nedostatak stručne radne snage. Prinuđena sam da sama pronalazim ljude koji su spremni da uče i da se usa-vršavaju. Ipak, vjerujem da sam uspješna jer klijenti prepoznaju „Pingvin“ kao brend vrhunskog kvaliteta.

Glasnik: Kako je biti žena pre-duzetnica u Crnoj Gori? Koji su najveći izazovi sa kojima ste se suočavali tokom Vaše karijere?

E. Klein: Žena preduzenica mora biti izuzetno odgovorna, mora posjedovati znanje, vješti-ne, i imati jaku ličnost da bi se uspješno bavila privatnim poslom. Pored toga, u društvu gdje domi-niraju muškarci, kao što je u Crnoj Gori, žena se prvo u okviru svoje porodice, a zatim i izvan nje, mora izboriti sa sujetom i ljubomorom na poslovni uspjeh.

Edita Klein


[email protected]

39

U Crnoj Gori od ukupnog broja registrovanih privatnih preduzeća, blizu deset odsto je u vlasništvu žena, dok su samo njih dva odsto vlasnice nekretnina.

Žene u biznisu

Žene vlasnice 10 odsto preduzeća

Od 21,13 hiljada firmi, u vlasništvu žena je 2,03 hiljade preduzeća, ili

9,7 odsto, piše beogradski Danas. Potpredsjednica Privredne ko-

more Ljiljana Filipović kazala je da poslovni ambijent u Crnoj Gori pruža jednake uslove za otpočinjanje bizni-sa i ženama i muškarcima.

Ipak, za žene u biznisu karakteri-stičan je takozvani stakleni plafon. To praktično znači da žene, u odnosu na svoje muške kolege, slabije napredu-ju u poslu, rekla je Filipović.

Ona je navela da razlog za takvu realnost treba, između ostalog, traži-

ti u tome što su žene opreznije i više sklone da realnije sagledaju zahtjeve koje neke poslovne pozicije nose.

Osim toga, teže im je da obavljaju pojedine funkcije zbog usklađivanja brojnih obaveza, kao što su upra-vljanje domaćinstvom i odgajanje djece. Tome treba dodati i činjenicu da žene nijesu u dovoljnoj mjeri po-litički ambiciozne, pa ni angažovane, a to je neophodno za napredovanje i obavljanje pojedinih funkcija, smatra Filipović.

U Odboru za žensko preduzetni-štvo PKCG nalazi se 26 uspješnih pre-

duzetnica, odnosno vlasnica malih i srednjih preduzeća iz različitih privre-dnih grana.

Jedna od njih je i vlasnik firme Lars, Ljubica Korać iz Podgorice, koja se bavi pripremom zimnice, na tradi-cionalan način.

Ona je preradom voća i povrća počela da se bavi 2001. godine i nje-ni proizvodi već su prepoznatljivi na tržištu. Prethodnih godina u sezoni je zapošljavala četrdesetak radnika, uglavnom žena.

Iako tvrdi da se kao poslodavac nije suočavala sa problemima, Korać smatra da je muškarcima lakše kada je privatni biznis u pitanju „zato što posao mogu da ugovaraju i u kafana-ma, dok ženama to ne priliči“.

PR

ED

UZ

ET

NIŠ

TV

O

Edukacija

Zapošljavanje i motivacija ključnih ljudi u preduzećuTrening na temu „Zapošljavanje i mo-

tivacija ključnih ljudi u preduzeću“ organizovan je 27. aprila 2012. godine u okviru projekta „Mreža mentora za žene preduzetnice u Crnoj Gori“. Trening su pohađale preduzetnice koje su odabrane za program mentorstva iz nekoliko crno-gorskih opština.

Trening je bio fokusiran na planiranje i regrutovanje ljudskih resursa, kao i na teorije i strategije motivacije. Polazeći od uvođenja organizacione promjene, dati

su najbolji primjeri na koji način analizom poslovanja regrutovati i napraviti selek-ciju potrebnih kandidata. Govorilo se i o pet teorija, koje sa različitih aspekata oslikavaju najbolje načine za motivaciju zaposlenih. Preduzetnicama je, kroz stra-tegiju radne motivacije, prikazano kako da naprave razliku između dobrog i lošeg menadžera.

U drugom dijelu trening je bio usmje-ren na vrste motivacionih tehnika, najbo-lji način mjerenja preformansi zaposle-

nih, kroz kvalitet, rokove, odnose između troška i rezultata, odsustva i kašnjenja, kroz kreativnost zaposlenih kao i samu poslovnu politiku. Pored toga, bilo je rije-či i o ulozi Službe za ljudske resurse.

U sklopu treninga jedna od mentorki uključenih u projekat predstavlja svoj bi-znis, ovog puta to je bila gospođa Olgica Nikčević, vlasnica firme Sarm koja se bavi pružanjem kozmetičkih usluga.

Projekat “Mreža mentora za žene preduzetnice u Crnoj Gori“ od septem-bra 2011. godine realizuju Centar za preduzetništvo i ekonomski razvoj (CEED) i Privredna komora Crne Gore, uz finansijsku podršku uz finansijsku podršku Evrop-ske unije (DG Enterprise and Industry) i osnovali su prvu nacionalnu mrežu men-tora za žene preduzetnice u Crnoj Gori. Ovaj projekat realizuje se u okviru Evrop-ske mreže mentora za žene preduzetnice formirane u 17 zemalja: Albaniji, Belgiji, Kipru, Makedoniji, Grčkoj, Mađarskoj, Irskoj, Italiji, Hrvatskoj, Holandiji, Rumuniji, Srbiji, Slovačkoj, Španiji, Turskoj, Velikoj Britaniji i u Crnoj Gori. Evropska mreža mentora za žene preduzetnice (The European Network of Female Entrepreneur-ship Ambassadors) pokrenuta je u Stokholmu 5. oktobra 2009. godine.

Edukacija preduzetnica


www.pkcg.org

40 GLASNIK PKCG / jun 2012w

ELC

OM

E Turistička sezona

Više turista iz Italije, Poljske i Izraela

Crnu Goru je u prvih pet mjeseci 2012. godine, posjetilo 153,92 hi-

ljade turista, 3,8 odsto manje nego u uporednom periodu, pokazali su poda-ci Monstata.

Crnu Goru je u tom periodu posjeti-lo više turista iz Italije, Poljske i Izraela, dok je broj gostiju sa finskog, kanad-skog i belgijskog tržišta bio manji nego u uporednom periodu.

Broj italijanskih turista porastao je čak 106,9 odsto, poljskih 47,9 odsto, a izraelskih 38,2 odsto, saopšteno je iz MONSTATA. U posmatranom periodu

zabilježen je i veći broj gostiju iz Albani-je 23,9 odsto, Francuske 15,6 odsto, Ru-sije 8,8 odsto i Njemačke sedam odsto.

Broj finskih turista opao je 48,8 odsto, kanadskih 42,2 odsto, belgijskih 41,2, a britanskih 15,8 odsto.

Turisti su u prvih pet mjeseci ostva-rili 657,29 hiljada noćenja, 2,1 odsto manje nego u istom periodu prošle godine. Broj noćenja domaćih gostiju oslabio je 13,9 odsto, dok je stranih po-većan 1,3 odsto.

Najveći rast noćenja u odnosu na uporedni period u regionu su ostvarili

gosti iz Bosne i Hercegovine (BiH) 8,9 odsto, Slovenije 7,5 odsto i Makedonije 7,4 odsto. Broj turista iz Srbije je, pre-ma podacima Monstata, oslabio 15,8 odsto, a iz Hrvatske 1,4 odsto.

Najveći broj noćenja ostvaren je u primorskim mjestima, 85,5 odsto, gdje rast u odnosu na uporedni period bilje-že Bar i Ulcinj, 33,5 odsto, odnosno 7,6 odsto.

Manji broj noćenja u posmatranom periodu zabilježen je u Tivtu, 25,1 od-sto, Kotoru 11,3 odsto, Herceg Novom 6,6 odsto i Budvi 5,4 odsto.

Crnu Goru je u prvih pet mjeseci 2012. godine posjetilo više turista iz Italije, Poljske i Izraela. Broj italijanskih turista porastao je 106,9%, poljskih 47,9% a izraelskih 38,2%.


[email protected]

41


www.pkcg.org

42

GLASNIK PKCG / jun 2012 · GLASNIK PKCG / jun 2012 4 GLASNIK PKCG / jun 2012 Evro PSKE IN t EG r...

Documents

Transcript of GLASNIK PKCG / jun 2012 · GLASNIK PKCG / jun 2012 4 GLASNIK PKCG / jun 2012 Evro PSKE IN t EG r...