May 3, 2023 1

Ý THỨC PHÁP LUẬT &GIÁO DỤC PHÁP LUẬT

TS Nguyễn Huy Hoàn Học viện CT-HC KV III

May 3, 2023 2

KẾT CẤU CHƯƠNG TRÌNHI. Ý THỨC PHÁP LUẬT 1.khái niệm 2. đặc điểm 3. cấu trúc 4. vai tròII. GIÁO DỤC PHÁP LUẬT 1. Khái niệm 2. mục đích 3. hình thức 4. phương hướng

May 3, 2023 3

MỤC ĐÍCH & YÊU CẦU

MỤC ĐÍCH

• Trang bị kiến thức• Bồi dưỡng tình cảm, lòng

tin, trách nhiệm• Định hướng hành vi

YÊU CẦU

• Nắm chắc các nội dung cơ bản• Liên hệ lý luận với thực tiễn• Tuân thủ quy trình, phương

pháp dạy-học

May 3, 2023 4

TÀI LIỆU THAM KHẢO

• Đại học Luật HN, Giáo trình Lý luận chung về Nhà nước & Pháp luật, HN,2003

• Từ điển Luật học, Nxb Từ điển bách khoa, HN,1999

• Bàn về Giáo dục pháp luật, Nxb Thanh niên, 1996

• Và những tài liệu khác liên quan …

May 3, 2023 5

Khái niệmÝ THỨC PHÁP LUẬT

• YTPL là một hình thái ý thức xã hội, là tổng thể những học thuyết, quan điểm, tư tưởng, tình cảm của con người, thể hiện thái độ, sự đánh giá của họ về tính công bằng hay không công bằng; đúng đắn hay không đúng đắn của pháp luật; về tính hợp pháp hay không hợp pháp trong xử sự của con người; trong hoạt động của các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị-xã hội và của các chủ thể pháp luật khác

May 3, 2023 6

ĐẶC ĐIỂM CỦA YTPL• Là một hình thái ý thức xã hội+ Được quy định bởi chế độ kinh tế - xã hội+ Lạc hậu hơn so với tồn tại xã hội nhưng trong một số

trường hợp, có bộ phận tiến bộ, đi trước TTXH+ Có tính kế thừa+ Tác động trở lại TTXH• Có tính giai cấp, YTPL của giai cấp thống trị có thể đại

diện cho YTPL xã hội• YTPL XHCN hình thành trong xã hội TS & trở thành

phổ biến, thống trị khi giai cấp vô sản giành được chính quyền

May 3, 2023 7

CẤU TRÚC CỦA YTPL

• Từ nội dung: + Hệ tư tưởng PL + Tâm lý PL• Từ cấp độ: + YTPL khoa học + YTPL thông thường• Từ chủ thể: + YTPL cá nhân + YTPL nhóm + YTPL xã hội

May 3, 2023 8

MỐI LIÊN HỆ

YTPL nhóm

YTPL cá nhân

YTPL xã hội

+ YTPL cá nhân là tiền đề của YTPL nhóm & xã hội+ YTPL nhóm giữ vai trò trung gian + YTPL xã hội không bao hàm hết YTPL nhóm & cá nhânnhưng có tác động lớn & đại diện cho chúng

May 3, 2023 9

VAI TRÒ CỦA YTPL Với XÂY DỰNG PL• Là tiền đề quan trọng

để nhận thức & phản ánh đúng đắn đời sống pháp luật của xã hội

• Là điều kiện để đảm bảo tính pháp chế, tính chuẩn xác của hoạt động XDPL

Với THỰC HIỆN PL• Là tiền đề cơ bản để

tuân thủ PL, chấp hành pháp luật, sử dụng & áp dụng PL đúng, nghiêm minh

• Là cơ sở để giải thích PL; đóng góp cho h/động XDPL

May 3, 2023 10

• Con người trước khi làm ra Luật đã phải là con người do luật đào tạo nên

(J.J. Rút -xô)

• Một đạo luật tốt chỉ là một quan toà câm nhưng một quan toà tốt là cả một đạo luật biết nói

(Xi-xê-ron)

May 3, 2023 11

CÁC QUAN NIỆM CHƯA ĐÚNG ĐẮNVỀ GIÁO DỤC PHÁP LUẬT

Coi GDPL là bộ phận của giáo dục chính trị, đạo đức, tư tưởng.

Pháp luật là những quy định bắt buộc thực hiện nên chỉ cần phổ biến, không cần giáo dục

Đồng nhất GDPL với tuyên truyền,phổ biến pháp luật

May 3, 2023 12

Ngoài ra, còn có…

• Chỉ công nhận việc dạy & học pháp luật trong các nhà trường mới là hoạt động giáo dục pháp luật => không công nhận các hình thức GDPL khác

May 3, 2023 13

KHÁI NIỆM GDPL

• Là một dạng hoạt động có tổ chức, có mục đích, có tính định hướng tác động lên các đối tượng giáo dục nhằm hình thành ở họ tri thức pháp luật, tình cảm đối với pháp luật và hành vi, xử sự phù hợp với pháp luật hiện hành

May 3, 2023 14

MỤC ĐÍCH CỦA GDPL

ĐỊNH HƯỚNGHÀNH VI PL

TRANG BỊ TRI THỨC PL

BỒI DƯỠNGTÌNH CẢM,THÁI ĐỘ,

TRÁCH NHIỆM

MỤC ĐÍCH CỦA GDPL

May 3, 2023 15

HÌNH THỨC GDPL

• Dạy & học PL trong nhà trường• Thông qua các phương tiện truyền thông• Qua sách báo pháp lý• Qua hoạt động của các cơ quan tư pháp• Qua hoạt động tuyên truyền PL của các cơ quan

NN, tổ chức chính tri- xã hội khác• Qua hoạt động tư vấn pháp luật• Qua các loại hình nghệ thuật

May 3, 2023 16

GDPL VỚI CÁC LOẠI GD KHÁC

• VỚI GD CHÍNH TRỊ - TƯ TƯỞNG• VỚI GD ĐẠO ĐỨC• VỚI GD CÁC TRI THỨC KHÁC: KINH

TẾ, VĂN HOÁ, KHOA HỌC…

May 3, 2023 17

• Thiếu cảm xúc, con người không thể và không bao giờ tìm kiếm được chân lý

(Lê Nin)

• Có thể định nghĩa đạo đức chính trị là tình yêu luật pháp và tình yêu Tổ quốc

(Monteskiơ)

May 3, 2023 18

Nghề Luật trong xã hội• Liên Xô (trước đây): 10.000 dân/ 6 luật gia,

luật sư (0,06%). Khoảng 64% luật gia trong các cơ quan nhà nước

• Hoa Kỳ: 650 dân/ 1 luật sư. Hơn 85% luật gia trong lĩnh vực sản xuất, quản trị

• Nhật: 10.000 dân/ 14 luật gia (0,14%)• Việt Nam: 4.000 LS/85 tr.dân (21.250ng/LS).

Phấn đấu 2020 có 18.000 LS = Thái Lan

May 3, 2023 19

PHƯƠNG HƯỚNG• Thu hút nhân dân tham gia hoạt động QLNN• Nâng cao hiệu quả GDPL qua các phương tiện truyền thông• Đổi mới hoạt động dạy & học PL trong các nhà trường• Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng cán bộ pháp lý cho hệ thống

chính trị• Tăng cường GDPL qua hoạt động tố tụng, xử lý nghiêm

minh các vi phạm pháp luật• Tăng cường hoạt động n/c KHPL và hợp tác quốc tế về n/c

KHPL, GDPL• Nâng cao hiệu quả Quản lý NN về GDPL

May 3, 2023 20

Kết luận

• YTPL có vai trò đặc biệt quan trọng trong hoạt động XDPL, thực hiện PL

• GDPL có ý nghĩa to lớn trong việc hình thành & nâng cao YTPL

• Đổi mới & nâng cao hiệu quả GDPL là đòi hỏi cấp bách; cần có bước đi hợp lý & những giải pháp đồng bộ, hiệu quả

May 3, 2023 21

XIN CẢM ƠN !