GEBELİK DÖNEMİNDE BESLENME

Diyetisyen Ezgi Karakoç

Gebelik,döllenmeyi takiben, doğuma kadar olan süreçte annedeki metabolik düzene, bebeğinbüyüme/gelişiminin eklendiği fizyolojik ve metabolik değişikliklerdir.

Annenin aldığı besin maddeleri, plasenta yoluyla fetusa taşınarak büyümesisağlanır.

GEBELİK SÜRESİ(ORTALAMA 40 HAFTA – 280 GÜN)

38 – 40 HAFTA NORMAL DOĞUM

>42 GEÇ DOĞUM

<37 ERKEN DOĞUM

1.TRİMESTER 2.TRİMESTER 3.TRİMESTER

(0-12 HAFTA) (13-28 HAFTA) (29-40 HAFTA)

Gebelikte Yetersiz ve Dengesiz Beslenme Sonucu

ANNE’deAğırlık kazanımında sorunlarKemik bozukluklarıAnemilerGestasyonel DiyabetGestasyonel Hipertansiyon

İntrauterin büyüme geriliği

Konjenital anomaliler

Prematüre doğum

Düşük doğum ağırlığı

Gebelikte Yetersiz ve Dengesiz Beslenme Sonucu

BEBEK’te

GEBELİKTE BESLENMENİN TEMEL İLKELERİ

Annenin fizyolojik gereksinimlerini karşılamakAnnenin besin ögesi depolarını korumak

Bebeğin ideal büyüme/gelişmesinin sağlanmasıSüt yapım performansını arttırmak

Kişiye özgü beslenme programı planlamak

Artan enerji ve protein ihtiyacının karşılanamaması, annede ağırlık azalmasına neden olabilir.

GEBELİKTE SAĞLIĞI ETKİLEYEN ETMENLER

GEBELİKTE SAĞLIĞI ETKİLEYEN ETMENLER

Artan gereksinimler karşılanamadığı zamananemi, diş çürüklüğü, osteomalasi gibi hastalıklarortaya çıkabilir.

Yetersiz ve dengesiz sıvı alımına bağlı ödemler oluşabilir.

GEBELİKTE SAĞLIĞI ETKİLEYEN ETMENLER

Geb

elik

te Y

aşan

an

Soru

nlar

BULANTI-KUSMA

HİPERTANSİYON

KABIZLIK

MİDE YANMASI

GESTASYONEL DİYABET

ANEMİ

Gebelikte Yaşanan Sorunlar

BULANTIYI ÖNLEMEK İÇİN

Kalkmadan önce kuru besinler yenmeli.

Az ve sık öğünler yapılmalı.

Sıvı, yemek aralarında tüketilmeli.

Yağlı ve tatlı yiyecekler daha az tüketilmeli.

Gün içinde tost veya kraker tüketilmeli.

Zencefil çayı bulantıya iyi gelecektir.

Şikayeti arttıran koku ve besinlerden uzak durulmalı. (yemek kokusu, sigara kokusu vb.)

BULANTIYI ÖNLEMEK İÇİN

KABIZLIĞI ÖNLEMEK İÇİN

KABIZLIĞI ÖNLEMEK İÇİN

Sabah kalkınca kuru erik tüketilebilir. (+1 bardak su ile)

Kayısı, incir, armut, kuru erik tüketilebilir.

Asitli ve baharatlı besinlerden sakınılmalı (domates, turunçgiller ve suları, sirke, acı biber vb.)

Yemekler yavaş yenilmeli, iyi çiğnenmeli.

Sıvılar, öğün arasında tüketilmeli.

Az az ve sık sık beslenilmeli.

Yatmadan önce fazla yemek yenilmemeli. Hafif dik pozisyonda yatılmalı.

MİDE YANMASINI ÖNLEMEK İÇİN

Yapılan bilimsel araştırmalarda, bazı kadınlarda süt-yoğurt tüketiminin mide yanması

şikayetlerini azalttığı görülmüştür.

MİDE YANMASINI ÖNLEMEK İÇİN

GEBELİKTE AĞIRLIK

KAZANIMI

Gebelik döneminde, gebe kadının vücudundaki değişikliklere uyumsağlayabilmesi için ağırlık kazanımı önemlidir.

Bebeğin ağırlığının yanı sıra,artan kan hacmi,büyüyen göğüsler,plasentaamniyotik sıvı

annenin ağırlık artışına katkıda bulunmaktadır.

Gebelikte Ağırlık Kazanımı

İlk aylarda 0,5 - 1 kgSonraki aylarda 1,5 - 2 kg

Normal bir gebelikte gebe toplam 9-14 kg

almalıdır.

Gebelikte Ağırlık Kazanımı

GEBELİK ÖNCESİ AĞIRLIK

GEBELİK ÖNCESİ BKİ

ÖNERİLEN AĞIRLIK KAZANIMI

ZAYIF <19 13 kg – 16 kg

NORMAL 19 – 25 9 kg – 14 kg

HAFİF ŞİŞMAN 25 - 30 7 kg – 12 kg

OBEZ >30 6-10 kg

Gebelikte Ağırlık KazanımıÖnerilen ağırlık kazanımı annenin gebelik öncesi ağırlık durumuna göre belirlenir.

Anne ve bebeğin sağlığını tehlikeye sokar.

Bebek düşük doğum ağırlıklı doğar.

Beyin gelişimi olumsuz etkilenir.

Anne sütünün verimi düşer.

Gebelikte Az Kilo Alımının Zararları

Doktor kontrolleri zorlaşır.Normal doğum seyri zorlaşır. Sezeryan

doğum mecburi olabilir.Gestasyonel diyabet ve hipertansiyon

görülme riski artar.

Gebelikte Fazla Kilo Alımının Zararları

Bebek iri olur ve doğum zorlaşır.Günlük hareketler ve yaşantı zorlaşır.Doğumdan sonraki kilolar nedeniyle

psikolojik sorunlar ve depresyon gelişebilir.

Gebelikte Fazla Kilo Alımının Zararları

GEBELİKTE ENERJİ VE BESİN ÖGELERİ GEREKSİNMELERİ

Gebelikte, bebeğin gelişmesi ve süt salgılanması için;

Enerji

Protein

Demir

Kalsiyum

Çeşitli vitamin

gereksinimlerinde artışlar olur.

Yeni dokuların oluşumu için, enerjiyi depolama ihityacı (plasenta, fetus, amniyotik sıvı)

Annedeki mevcut dokuların gelişimi (uterus, meme dokusu vb.)

Annenin yağ dokusundaki ekstra artış

Özellikle gebeliğin son döneminde fetusun artan enerji ihtiyacı

Gebelikte enerji ihtiyacı neden artar?

Gebelik ve D Vitamini

D vitamini, besinlerle yeterli düzeyde karşılanamamaktadır.

D vitamininin en iyi kaynağı güneştir.

Gebelik boyunca yüz, kollar ve bacakların güneş görmesi gereklidir.

Cam arkasından yapılan güneşlenme yarar sağlamaz.

Öğün düzeniniz, 3 ana öğün + 2-3 ara öğün şeklinde olmalı.

Kahvaltıyı atlamayın.

Her gün mutlaka 1 adet yumurtatüketin.

Günde en az 2 bardak süt/yoğurt tüketin.

Her öğünde sebze ve salata tüketin. Salatalarınıza bol limon kullanın.

Beslenme Önerileri

Meyve ve sebzelerinizde çeşitlilik sağlayın.

Haftada 1-2 kez balık tüketin.

Haftada 1-2 kez kurubaklagil tüketin.

Her gün fındık, fıstık, ceviz, badem tüketin.

Yemeklerde mutlaka iyotlu tuz kullanılmalıdır.

Yemeklerinizi yaparken sıvıyağ kullanın.

Beslenme Önerileri

Beslenme ÖnerileriSalam, sosis, sucuk, cips, hazır çorba gibi katkı maddesi içeren diğer hazır

besinler mümkün olduğu kadar yenmemelidir.

Hazır meyve suları, gazoz ve kolalı içecekler yerine taze sıkılmış meyve suları, ayran, limonata tercih edilmelidir.

Kızartılmış yiyeceklerden uzak durun.

Fazla tuz tüketmeyin.

Tatlı tercihinizi sütlü tatlı olarak değerlendirin.

Ada çayı, form ve zayıflama çayları tüketmeyin.

Aşırı baharattan kaçının.

Beslenme Önerileri

Gebelikte tüketilebilecek en uygun sıvılar; su,

taze meyve suları (Gestasyonel diyabette dikkat!), süt, ayran, kefir vb.

Probiyotik içecekler (probiyotik süt ve yoğurtlar): Gebelikte sıklıkla görülen sindirim sorunlarını azaltır, kabızlığı önler.

GEBELİKTE SIVI TÜKETİMİ

Çay ve kahve, kafein içerikleri nedeniyle günlük tüketim miktarları sınırlandırılmalıdır.

Enerji içecekleri: içerdikleri katkı maddeleri ve kafein nedeniyle kesinlikle tüketilmemelidir.

Alkol kesinlikle tüketilmemelidir.Diyet içeceklerin gebelikte kullanımı sakıncalıdır.

GEBELİKTE SIVI TÜKETİMİ

Günde en az 10-12 bardak su tüketin.

Az su tüketimi;İdrar yolu Enfeksiyonu

Bebek kesesindeki suyun azalmasıErken doğum

Kabızlık

x 10-12

GEBELİKTE SIVI TÜKETİMİ

BESİN KAFEİN MİKTARI1 kupa instant kahve 100 mg1 kupa filtre kahve 140 mg1 kupa çay 75 mg50 g bitter çikolata 50 mg50 g sütlü çikolata 25 mg

Gebelikte Kafein Alımı ≤ 200 mg/gün

British Nutrition Foundation Nutrition Bulletin, 34, 203-206, 2009

Amerikan Pediatri Akademisi:

Gebe kadınların bitki çayı tüketimlerini sınırlamalarıgerektiğini bildirmektedir.

Ihlamur, portakal kabuğu, turunçgil çayları, zencefil,kuşburnu, melissa çayı orta düzeyde kullanılabilir.

Gebelikte Bitki Çayı Tüketimi

Gebelik döneminde annenin sigara kullanılması bebekte:

düşük doğum ağırlığına,doğduktan sonra astım,alerji gibi hastalıkların görülmesine neden olmaktadır.

Günde 30 dakika düzenli yürüyüş yapınız.

Fazla kilo almayı engeller.Gestasyonel diyabeti önler.Daha rahat bir hamilelik ve doğum geçirmenizi sağlar.

Gebelik ve Egzersiz

Kalp-damar hastalığı olanlarNefes darlığı olanlarTiroid hastalığı olanlar

Düşük ve/veya prematüre doğum öyküsü olanlarHipertansiyonu olanlar

Vajinal kanama ve anemisi olan gebeler mutlaka uzmana danışarak egzersiz programı belirlemelidirler.

Egzersizin Sakıncalı Olabileceği Durumlar

Teşekkürler…