8 f'\\\ u"')

~') e) ',J .../

(~ ('-, ! <::::::>I ~

(N 8 8 ~ 8 8 8 8 r~) G"1 \}\) 0

~ 0; \:/

8 C'\ \~)

8 N\ uv

8 8 8 ~")

\..___/

(}1 ~'

\.) ( <::::::;:>) "-.__/

(~

tj r;;;\ 0 8 (N

F'dil-narga ... Editorjal 2 Aflbarijiet 3 Mid-Dinja 4 It-Tigiega tai-Baflar 5 Gallerija 6 11-Gram:: ... 6 Kompetizzjon! 36 7 Zmien ix-xita ... 7 Merill go basket 7 Attivita 9 Energija 3

... ,..,. IU

Offerta Specjali 11 X'rat ii-Kamera 12 Huttafa tas-Sena 12

bl-ossignu li beda U 1-miljuni tas-snin gerrbu u d-dinja mtliet ukoll bl-annimali, 1-ewwel

imbaghad 1-art- bram, flniex, bebbux, granci, insetti, nut, rettili (fosthom sflabna ta' Jurassic Park), gnasafar u mammiferi.

Fl-aflhar, xi 4 miljun sena ilu xi xadini nizlu mis-sigar u tgllallmu bilwieqfa. Tghallmu jfladdmu jdejhom, jitfgnu gebla, jagnmlu nassa

iljunfant! lx-xadin beda jsir bniedem! miljun sena ilu tgnallmu jqabbdu n-nar u jsajru 1-ikel. Gnadda z­u tgflallmu jpingu, izejnu, jagflmlu 1-istatwi.

10,000 sena ilu tgflallmu jrabbu 1-bhejjem, jalldmu 1-art, jibnu d­djar u jalldmu Hafal. lmbagflad tgflallmu jiktbu. 11-bniedem beda jsir

. I mes. U n-nies bdew jivvjaggaw, ibahnru u jinfirxu mad-dinja. Gnaddew is­

snin u tghallmu jibnu 1-rnagni, gnall-ewwel bil-fwar, imbagnad bl-elettriku. U jaghmlu 1-bozza, it-telefon, il-karnera, il-

1-ajruplan, televixin, il-kompjuter, rokit, il-lejzer, il-video, CD,

Vietor Falzon

Frar 2000

1-magazin !1-1-iuttafa kull Shubija fi Klabb Huttaf Lm1.50 fis,sena.

O!RD ~~~~J)

BIRil SMOOTIMG

STIHCTLY

kt

JaflUuu! lssa f'Ta' Cent nista'

monfli

It- nn t ' Xaqq gnal Ta' Cent

.. .. I t f' '

Klabb Fluttaf I-kacca u 1-insib fuq kwazi

elf tomna art li hemm fldejn il-lukanda. Cent important! immens gflan-natura.

3

jikbru nafna fjuri, u nafna gnasafar ibejtu Iuq ix-xagnri Per hemm ic-Ciefa, il-

ii-gawwija u 1-bufula namra. Ta' Cent hija anke riserva naturali.

Sa ftit xhur i!u Ta' Cent kien ikun mimli kaccaturi jippassiggaw qishom kawbojs, u nassaba bix-xbiek

kullimkien. lmma issa dan kol!u waqaf. Tajjeb! Nisperaw li 1-kacca u i-insib f'Ta' Gene isiru biss

memorja kerha!

Ta' Gene

t 1-i m

X'ghamlitilna Erika!

Nanseb smajtu bid-dizastru li sar fil-banar ndejn Franza fit-12 Dicembru li gnadda. Tanker taz­zejt jismu Erika kien fi triqtu mgnobbi biz-zejt. Qam ir-rin u 1-maltemp, u 1-vapur inqasam fi tnejn. Xi 8000 hmneHata zejt ixxerrdu fil-banar. Fi ftit jiem din 1-ghadira zejt waslet 1-art u nittnet xi 300km mix-xtut sbieh tal­majjistral ta' Franza.

lmma mhux il-gmiel biss qerdet din il-mewga zejt. Qe:rdet ukoll mat-300,000 gtl.asfu:r tal-bahar, fosthom guillemots, mragen, borok, u gawwi. Dawn huma

.i Margun , / /If

,/

k o II h a gnasafar li jgnumu

fil-witc u jistadu biex jaqbdu I ut. Bnal gnasafar ohrajn, dawn izommu rixhom f'kundizzjon perfetta. Ghalhekk bdew bi

minn

hekk, iz-zejt jghaqqad capep capep u 1-gnasafar bedajidhlilhom 1-ilma taht ir-rix, jirzhu u jmutu Onrajn fgaw fiz-zejt!

rtafna nies u xatt biex jimpalaw iz-zejt fuq ir-ramel u 1-blat, u biex jippruvaw isalvaw kemm jistgnu ghasafar. lgflu anke grupp Maltin, fosthom membri miii­Birdlife biex jgninu

Af1na lirnna Iii Ray Galea, wiened mirmhom.

"lx-xeni li rajtu fuq iHelevixin li

rixhom u fl-

Ritratti ta' Ray Galea

istonku. rtafna gflasafar xorta mietu, onrajn gnad m qed jirkupraw.

lrnsomma, tragedja tassew!

Dan 1-istiker hargitu gnaqda u jghid biss il-kelma:

li tfisser: tssa bizzejjed!

II-Huttafa 36 .. .Jmmar- F'rar 2000 5

Did-darba se naraw ghasfur miU-familja tal-glalez. Il-glalez is-soltu huma ghasafar b'saqajn u swaba' twalli jghixu vicin l­ilma. Ihobbujistahbew f'xi roqgha haxix folt mal-genb ta' l-ilma, imma kultantjohorgujduru. L-aktarspeci li thobb toqghod fH­miftun u spiss tidher tghum hija t-tigiega tal-bahar.

u dan minflabba n-nuqqas ta' gnadajjar li gnandna. F'Malta tidher kwazi dejjem fuq il-baflar waqt li tkun qed tpassi. lt-tigiega tal-baflar tpassi fil-harifa bejn Ottubru u Dicembru u fir­rebbiegna fi Frar u Marzu. flafna drabi tpassi bil-lejl. Ta' kull sena . Mhux difficli biex tagnrafha t­

tigiega tal-banar. Hija sewda tuta b'munqar u geddum abjad ii jispikka\tV flafna.

lt-tigiega tal-banar m'gnandha x'taqsam xejn maHigieg (s'intendi, hi li Hnejn huma gnasafar!). lmma jgnidulha hekk gnax h

lmma dan gliandu

qagflda differenti meta jghum, b'munqar iliares 'I isfel u denb ippuntat 'il fuq. 11-gallozz iswed gnandu wkoll rix abjad fuq denbu u munqar aflmar u isfar.

gnasfur imbaccac. Fid-daqs darbtejn daqs namiema.

Peress !i

xi numru zgnir ta' tigieg tal-ballar

jidhru f'postijiet fejn hemrn !-i!ma nelu. L-afljar

tiekol hafna postijiet huma Hiservi algi u hxejjex ta' i-Gf1adira u s-ohrajn ta' !- Simar, imma tista' ilma lu, wkoll f'xi tnobb tirgha wied bnal Wied rninn wicc 1- Qlejgna u Gnajn ilma. Spiss Rihana. Fir-riservi, toghdos ghal minhabba li rn'hernrnx xi bicca haxixa kaccaturi, qtajja' zghar m iII- q i e g fL ~~~~~~~ ta' tigieg tal-bahar Saqajn it-tigiega tal- . iqattghu x-xitwa maghna. banar huma interessanti. Subghajha huma twal u rqaq imma mal-gnub ta' kull saba' hemm gilda zejda, ll b'hekk subghajha hurna qishorn moqdief. Dawn jghinuha hafna fl-ilma, imma fl-istess hin ma jtellfuhiex meta tigi biex timxi fuq i-art

mhix Maltin,

Tddu taraw tigiega tal-bahar? Facli. Aslu wasla da:i-zmien sar­riserva ta' 1-Ghadira s-Sibt jew H­Hadd (jew mal-klassi) u ghandkom taraw ftit mhux hazin jghumu, jogndsu u jistanbew qalb il-qasab u s-simar ta' madwar 1-gnadajjar.

lnglii:: Common Coot Xjentifiku: Fulica atra

6

obbx il- r! sbieh u interessanti. lmma

ghax ma jgflixx fil-banar fl-

u A E I TAHBILA TAJR

z c A p R D R M R Hawn tmien ghasafar (ara Hista) mitlufin fit-tanbila. Sibhom billi timxi minn ittra

u R c A R A A N G glial onra 'I fuq, 'I isfel, lagenba jew djagonali. Kull ittra tista' tuzaha darba biss. Biex ngninuk lestejnilek 1-ewwel gnasfur. s T T s p B p p u lbgnat kopja tat-tanbila lesta (+ ismek etc) Iii

BirdLife Malta s E s E I s u s E 57/28 Triq Rigord Ta' Xbiex MSD 12

• MALVIZZ • RUSSETT • SPARVIER • BIES • Cans gnandek sal-15 Marzu 2000.

•KUCCARDA•MARGUN•PESPUS•ARPA• I Ir-rebbieh jinghata l-ktieb Bil-Bejta

lr-rebbiena tai-Kompetizzjoni 35 hija Christiana Borg minn Hal Qormi. Christiana tista' tmur tigbor il-ktieb li rebnet mic-Centru Birdlife f'Ta' Xbiex, mit-Tnejn sai-Gimg!ia (9-12am). lmportanti li tiehu mag!iha !-membership card.

. . . Zmien ix-xita! Zmien iz-Zring! Hafna Maltin diga qed igorru li qed tagnmei wisq xita dix-xitwa. lmma z-zringijiet xejn mhu qed igorru. Gnalihom ix-xita u 1-gnadajjar huma d­dar, il-kenn u 1-najja. Fis-sajf, iz-i:ringijiet ikunu monbijin. !mma bnalissa

·kunu qed jognxew! Ftakru, pero, li hazin hafna taqbadhom.

Merill go basket! Tal-rnvienet spiss jaghtuna

affarijiet li nkunu xtrajna. jagnmlu

fl-istess !lin id-drapp huwa onxon u b' U titwihom sarvetta! U tista' tahsilhmn jekk u

HAFFU JINHATFU!

tal-plastik mgorru 1 [-

u

8

k

in

E Et

" .lamwr - Fnu· 2{}()() 9

11-Mixja Maratona tat-28 Novembru kellna nhassruha minflabba x-xita. !mma ser neqjgnu nippruvaw nagflmluha ...

[Data: 1 Niltaqghu: I Hin: I Naslu: t Lura:

12 Marzu 2000 Pjazza tar-Rahal 9am Bir:Zebbuga qisu 4pm

11-Mistra bajja li b'xorti tajba gnadl1om ma rvinawhiex bil-lukandi, u gfladha kwieta

mhux hazin. L-inflawi tal-wied tai-Mistra gnandhom interessanti gflall-fjuri u

I:r-rotta ser tibqa' !-istess, anke 1-karta ta' 1-isponsers tistgflu tuzaw 1-istess wanda li rcivejtu mai-Muttafa 34. ld­data biss bdilna.

gnall .. gnasafar tax-xitwa. Mel a titilfuhiex!

Data: 20 Frar 2000 Niltaqgflu: Hdejn ii-Knisja tax-Xemxija

Kif tiftakru wkoll, iHius li ser jingabru se nuzawhom biex Hin: 8.30am nixtru teleskopju ghali-Ghadira. Ftakru li kull lira li tigbru tfisser punt fii­Huttafa tas-Sena 2000. Dawk li bagntulna xi flus diga zidnihomlhom~

"-::J(f:'·'•

Hawn, flbieb! rtajjin ghadna, anke wara n­

najtflajk ta' Dicembru. Konna 8 kollox, imma hadna pjacir l?afna, anke meta ghamlet ftit xfta u ragflad. Anzi, dawk kienu 1-isban waqtiet!

Kif gfledt, ma konniex wisq membri, probabbli minhabba U fuq hekk li rrid nikteb did-darba. attivitajiet gfta/1-Fiuttaf ·t 3+ isiru dejjem - xemx, xita, bard jew

toqogftdux iccemplu taraw jekk 1-attivita thassritx minflabba t-temp. Justin ta!-bnazzi, u lifkom hekk irridkom issiru! Naturafment, jekk inkunu ser naqsmu 1-baflar u jkun imqafleb wisq, nibdiu r-rotta u mmorru x'imkien iehor- mal-banar m'hemmx

lmma 1-liarga ssir dejjem! Meta narakom!

Lura: xi nofsinhar

lr-rota hija 1-iktar mezz ta' trasport nadif u nabib ta' 1-ambjent. Gflalhekk xieraq li wanda mill-flargiet ta' grupp ambjentalista tkun bir-rota! Tflabbilx rasek jekk rota m'gflandekx jew toqgnod 'il bognod wisq biex tigi biha. Roti se nikru!~

Data: 26 Frar 2000 ~~ Niltaqgnu: Sam Bieb ii-Belt jew ~~~ )

9am l-pjazza Bugibba Lura: Ta:rd wa:ra nofsinhar

Min gej icempel 347646 (Birdlife) u jflalli ismu, telefon u kemm nies gejjin. iccemplux qabel il-15 Frar jevv vvara t-23 Frar.

Data: 19 Manu 2000 Ni!taqghu: 7am Bieb ii-Belt jew

8am quddiem il-Knisja ta' Marsaxlokk Lura: Tard wara nofsinhar

Gnandha tkun mixja twila u interessanti. Nimxu max-xatt tan-Nofsinhar ta' Malta ... nghaddu fldejn Ghar Hasan, Wied Znuber, i-iMnajdra u Hagar Oim. Hernrn flafna xagnri f'dawk in-nanat, interessanti gflall-fjuri u anke ghall-gflasafar (tkun bdiet il-passa). U naturalment it-tempji ecc. Nispiccaw ii-Qrendi.

F'din it-tielet parti se naraw l-energija li tigi rnir-rib u mis-sbana !-art...

Blat volkaniku huwa ideali gnall-energija geotermika

"' Jaumar - Frar 2000 l 1

i tie li

Facli! Jekk sat-30 April2000 inti tkun il-membru li dahhalt 1-iktar meinbri fi Klabb Muttaf ...

DA:t"~ IN-t~Ir·ir_rENDO 64 II{UN TIEGMEK!

annal embr u inti tiefl .. "' ..

Tliet p ker 1-

. did fi

in- hu

Huttaf

k . ' opJa.

Xi t1add ivvinta magna gdida!?!?!?!?!?l J\1agna li tqaxxar il-bajtar tax-xewk minn

l i 1-frotta ghadha ! , le, mhux veru

ghasafar!

sustanzjuz, u Bejt, H-buiula iswed,]

l-

, aqsmu bajtra tax-xewk u jersaq xi artist

.lannar- Frar 2000 •

11-Huttafa tas .. Sena 1999

Arthur Brifla Marco Calleja Karl Farrugia

Dawn kienn finalisti fil- a (\)

MUTT AF AT AS-SENA 1999, bii-punti H gabu. ~ lLJ Il-nbieb taghna hadu tagnhom nhar ~

tal-Milied li ghadda. t1'l

IlkoU hadu CERTIFIKA T imma 1B l-ewwel Uieta hadu wkoH GAJD TA' L- ~ GHASAF AR, u Jtirgen :rebah ukoH it- -~~ TROMBA tant mixtieqa! Prosit lilhom u lill- 1\J

~ koHha H nadu sehem. a)

~r -n--H-=_-u~t~fa tas-~ZOO(l bdiet mill-1 Janna;l ~ 2000 u Gnal dis-sena xi

bolli: ghalissa se telekards: 3 telekards = 1