Bakı Dövlət Universiteti Coğrafiya fakültəsi İqtisadi və sosial coğrafiya kafedrası

İxtisas:İqtisadi və sosial coğrafiyaAd/soyad:Rasimzadə ElmiraFənn:Coğrafiyanın müasir problemləri Mövzu:Fransanın İqtisadi,siyasi və sosial səciyyəsi.

Plan1.Giriş.Fransanın qısa səciyyəsi.2.Fransa siyasi quruluşu.3.Fransanın iqtisadiyyatı.4.Fransanın sosial quruluşu.5.Nəticə.

Fransa

Sahəsi :551 600 km2 Dövlət gerbiƏhalisi :66 630 602İdarəetmə forması :Prezidentli respublikaPaytaxtı :ParisDili :FransızcaPul vahidi :Avroİnzibati-ərazi quruluşu :UnitarSıxlığı :119nəfər/km2Telefon kodu : 33

Göy rəng-Həqiqəti və sədaqətitəmsil edir

Ağ rəng-Düzgünlüyü və sülhütəmsil edir

Qırmızı rəng-Güc və cəsarətitəmsil edir

Giriş.Fransanın qısa səciyyəsi. Mülayim və subtropik iqlim qurşağında yerləşməsi,Aralıq dənizi ,Atlantik okeanı sahilində yerləşməsi,Alp dağlarının zəngin turizm və rekreasiya ehtiyatı,əlverişli relyefə və dəmir filizi,boksit,kalium və daşduz,uran filizi və s. zəngin təbii ehtiyatlara sahib olması Fransanın bu gün ki,iqtisadii gücündə danılmaz faktorlardandır

Giriş.Fransanın qısa səciyyəsi

Fransanın ərаzisi 551,6 min kv. km,ehalisi 65.8 mln nəfərdir.Paytaxt Paris şəhəridir.

Ölkənin coğrafi mövqeyinin xüsusiyyətlərinə Atlantik okeanı ilə Aralıq dənizi arasında yerləşməsi;iqtisadi cəhətdən inkişaf etmiş dövlətlərdə qonşu olması;Afrikanın qərb ölkələrinə yaxınlığı ;Belçika və İsveçrənin fransız dilli əhalisinin yaşadığı bölgələrdə həmsərhəd olması ;sualtı La-Manş tuneli vasitəsilə Böyük Britaniya ilə rahat qonşuluq əlaqələrinin olması və s. aiddir.

Giriş.Fransanın qısa səciyyəsi Fransa keçmiş müstəmləkə imperiyası olmuş və bir vaxtlar müstəmləkələrinin sayina görə Böyük Britaniyadan sonra II yerdə idi.Hal-hazırdada Fransanın hakimiyyəti altında olan 20-dən çox asılı ərazilər vardır ki, onun regionlarını təşkil edir.Əhalisinin 2.1 milyonu bu erazilərdə yaşayır.

Fransanın asılı əraziləri-”Dənizarxası ərazilər”

Qvadelupa

Qviana

Martinik

Reunion

Mayot

Sent Pier

Mikelon

*Fransız Polinezya

sı

Kliperton

Kargelen

Amsterdam və Sent

Paul

Korsika

Yeni Kaledoni

ya

Kroze

Vallis və

Futuna

*Fransız Polineziyası:Tuamotu adalarıCəmiyyət adalarıMarkiz adaları

Fransanın siyasi quruluşuBöyük Fransa inqilabından sonra ölkədə 5 respublika üsul-idarəsi (1792-1799;1848-1852;1870-1940;1946-1958;1958-ci ildən sonra) mövcud olmuşdur.5-ci respublika dövründə Fransa Avropa və dünya siyasətində lider mövqeyi ilə yanaşı iqtisadiyyatda da güclü dövlətə çevrilmişdir.

« Gouvernement du peuple, par le peuple et pour le peuple !»

Fransanın siyasi quruluşuFransa dövləti prezidentli respublika rejimi ilə idarə olunan bir ölkədir. Hal-hazırda Fransa 5-ci Respublika dövrünü yaşayır. Fransa torpaqlarında yaşayan və vətəndaşlıq almış hər kəs Fransız hesab olunur. Bütün fransız vətəndaşları konstitusiya və qanunlar qarşısında dil, din, irq baxımından ayrıseçkilik olmadan bərabər hüquqlara sahibdir.Fransanın qanunverici orqanı 1958-ci il Konstitusiyasının 24 və 58-ci maddələrində qeyd olunmuş ətraflı və aydın prinsiplər əsasında qurulmuşdur.

Fransanın siyasi quruluşuAli qanunverici

orqan

Milli Məclis Senat

Yerli özünü idarəetməl

ərXalq

Fransanın siyasi quruluşu1985-ci ildən bəri Milli Məclis ümumi və birbaşa seçki hüququ əsasında gizli səsvermə ilə 5 il müddətinə seçilən 581 deputatdan ibarətdir.Deputatların 555-i bilavasitə Fransadan, 14-ü "dənizarxası ərazilər“dən, 12-i isə Fransadan kənarda yaşayan fransız vətəndaşlarından seçilir. Millət vəkilləri xalq səsverməsi ilə seçilir.

Fransanın siyasi quruluşuSenat departamentləri təmsil edən orqan olub 321 üzvdən ibarətdir. Departamentlərin təmsilçilik norması onların əhalisinin sayından asılıdır. Senatorlar Milli Məclis tərəfindən seçilir. Senator seçilmək üçün 35 yaşa çatmaq tələb olunur. Senatorların səlahiyyət müddəti 9 ildir. Hər 3 ildən bir Senatın tərkibinin üçdən bir hissəsi yenilənir.Senatın qanun gücü məhduddur.Senatla Milli Məclis arasında anlaşmazlıq olsa söz Milli Məclisə aiddir.

Fransanın siyasi quruluşu Digər ölkələrin parlamentləri kimi Fransa parlamenti də qanunvericilik, iqtisadiyyat, nəzarət, xarici siyasət, məhkəmə və başqa sahələrdə səlahiyyətlərə malikdir.

Qanunvericilik sahəsində Fransa parlamenti aşağıdakı qanunları qəbul edə bilər:

konstitusiya qanunları;üzvi qanunlar;adi qanunlar.

Fransanın siyasi quruluşu

Prezident- Fransada prezident həm dövlət başçısı , həm də icraedici orqanın başçısıdır. Birbaşa xalq tərəfindən 7 illiyə seçilir. Fransua OllandBaş nazir- səlahiyyətləri konstitusiyanın 20 və 21-ci maddələrinə əsasən, ölkədaxili tənzimləmələr etmək, hökumət işlərini idarə və koordinasiya etmək,qanunvericiliyi tətbiq etməkdən ibarətdir.Bununla yanaşı birbaşa baş nazirə tabe olan əhəmiyyətli qurumlar da vardır.

Manuel Valls

Fransanın idarəetmə quruluşuFransada mərkəzi idarəetmə bölgə,əyalət və mahal adlanan üç vahiddən ibarətdir.

Bölgələr və əyalətlər eyni zamanda həm mərkəzi, həm də yerli idarəetmənin təşkilatlandığı idari vahidləridir.Nazirlər kabineti tərəfindən təyin olunan vali bölgə və əyalətlərdə mərkəzi hökuməti təmsil edir.Mahallar da məmurlar tərəfindən idarə olunur.

1990-cı ildən bəri Fransada 26 bölgə mövcuddur.

Fransanın iqtisadiyyatı

Fransa yüksək inkişaf etmiş dövlətdir.İqtisadi gücünə görə Avropa

Birliyində Almaniya və Böyük Britaniyadan sonra

3-cü, Dünyada isə 6-cı yerdədir.Bundan başqa əkinçilik məhsullarının bolluğu ve çeşidliliyinə

görə Avropa İqtisadi Birliyində birinci yerdədir.ÜDM-nin həcmi(2015-cı il)

üçün 2 421,560 milyon dollar təşkil

edir.Adambaşına düşən ÜMM 43.080$ təşkil

edir.Sənaye ölkə gəlirinin və ticarət qazancının 80%-dən

çoxunu qarşılayır

Fransa iqtisadiyyatı

Fransada Emal sənayesi 5 ana

bölgədə sıxlaşıb.Paris və çevrəsinə

çox çeşidi sənaye sahələri

,Lyon çevrəsi və Saint

Etienne-de kimya

sənayesi,tarixi kömürə və

toxumacılığa əsaslanan

Nord-Pas-de-Calais

bölgəsində aliminium,polad və motorlu

nəqliyyat vasitələri,Tuluza və çevrəsində

kosmos və havaçılıq sənayesi

məskunlaşmışdır.

Saint-Etienne

Fransa İqtisadiyyatı

1950-2016-cı illər arasında ölkədə ÜDM-nin həcminin dəyişməsi(%-lə)

Fransanın İqtisadiyyatı Fransa dünya sənayesində gücünə görə

4-cü yerdədir.Həmçinin dünya iqtisadiyyatında ÜDM-nin həcminə görə 5-ci,alıcılıq qabiliyyətinə görə isə 9-cu yerdədir(2016).Sənaye müəssisələri ÜDM-nin 12.6%-ni,ixracat məhsullarınınsa 96.5%-ni verir.

Fransanın İqtisadiyyatı

Fransa (İEÖ)

Qeyri-İstehsal sahələri

78.9%

Sənaye sahələri19.4%

Kənd təsərrüfa

tı1.7%

Fransa iqtisadiyyatı Sənaye.Əmək qabiliyyətli əhalinin təqribən 26%-i bu sahədə çalışır.Ən

mühüm sahələri energetika,maşınqayırma və kimyadır

Sənaye.Əmək qabiliyyətli əhalinin təqribən 19.4%-i bu sahədə çalışır.Ən mühüm sahələri energetika,maşınqayırma və kimyadır.

Qara və əlvan metallurgiyaMaşın, nəqliyyat, avadanlıq, elektrotexnika

kimyəvi maddələr, rezin, süni liflər, süni gübrələrtekstil, geyim, dəriQida emalı

Sənaye mərkəzləri

Fransa iqtisadiyyatıMaşınqayırma kompleksinin strukturunda avtomobilqayırma və nəqliyyat vasitələri istehsalı 1-ci yerdədir.Fransa dünya bazarında avtomobil ,avia-kosmik avadanlıq və gəmilər istehsalına görə rəqabət aparır. Maşınqayırma məhsullarının 40%-i ixrac olunur.Aviaraket sənayesinin inkişafına görə Avropada liderdir.

Sənауе istehsalının strukturunda maşınqayırmadan sоnrа 2-ci уеrdə kimya sənayesidir. Kimya sanayesi minеrаl gübrə, sintetik kauçuk və plastik kütlə, zərif kimya (раrfümeriya, əczaçılıq, kosmetika) üzrə ixtisaslaşmışdır

Üzvi Kimya

Qeyri-üzvi Kimya

Yaxşı Kimya(əczaçılıq üçün)

sabun, yuyucu və ətriyyat

Xüsusi kimya

Fransa iqtisadiyyatı Sənaye istehsalının strukturunda 3-cü yerdə yüngül

sənayedir.Yüngül sənayenin mühüm sahəsi toxuculuqdur.Fransa parça və paltar istehsalına görə dünyada məşhurdur. Tikiş sənayesinin mühüm mərkəzi Parisdir.O,moda mərkəzi kimi dünyada məşhurdur və bu sahədə liderliyini saxlayır.

Fransa iqtisadiyyatıİstehsal məhsullarının həcmi və müxtəlifliyinə görə ölkədə yeyinti sənayesi xüsusi əhəmiyyət kəsb edir. Bu sаhədə şərabçılıq, şirniyyat və рendir, kоnsеrv və şirələr istehsalı xüsusilə seçilir.

Fransa iqtisadiyyatıКənd təsərrüfatı.Fransa əkinçilik məhsulları ixracatına görə ABŞ-dan sonra 2-ci dir.İxracatının 49%-ni Aİ ölkələri təşkil edir. О, ət, süd, taxıl, şəkər çuğunduru istehsalına görə Qərbi Avropada 1-ci, pendiristehsalına görə dünyada 2-ci, üzüm yetişdirilməsinə görəAvropada 2-ci (ltaliyadan sоnrа) уеrdədir.Salers PendiriBrie pendiriRokfor pendiriBleu d’Auvergne

Montrachet şərabıChateau Lafite şərabıChateau Mouton-Rothschild şərabıChâteau Cheval Blanc şərabı

. İxracatİdxal

Fransa iqtisadiyyatı

İcracatın həcmi 464mlrd $ təşkil edir.Əsas ixracat məhsulları :maşın və avadanlıqlar,təyyarə və kosmik

avadanlıqlar,emal olunmuş neft məhsulları,plastik,kimyevi maddələr,dərmanlar,dəmir-

çəlik,içki məhsulları.Esas partnyorları :Almaniya

16%,ABŞ7.3%,İspaniya 7.3%,İtaliya 7.1%,Böyük Britaniya

7.1%(2015)

İdxalın həcmi 659.8 mlrd $ təşkil edir.Əsas idxal məhsulları :Maşın,xammal,avtomobil,neft,t

əyyarə hissələri,maşın və cihazlar,k/t məhsulları,avtomobil

hissələri,dərman məhsulları,plastik məhsullarvə

kimyəvi məhsullar.Əsas

partnyorları:Almaniya17.1%,Çin9.2%,İtaliya 7.4%,ABŞ6.6%

Fransa iqtisadiyyatı

Ad logo sector qeyd

Total Neft sektoru Dünyanın 4-cü ən böyük neft şirkəti

Sanofi Dərman sektoru

Dünayın 100-dən çox ölkəsində fəaliyyət göstərir.

AXA siğorta Dünayda ilk siğorta şirkəti

Danone Süd məhsulları

Dünyada mineral su və təzə süd məhsullarının ilk təchizatçısı

L'Oreal kosmetika Kosmetika sənayesində dünya 1-cisi

BNP Paribas

bank 2010-cu ildə dünyanın ən böyük bankı seçilib

Şirkətlər

2015-ci ildə dünyanın en böyük 500 şirkətindən 31-i Fransanın idi.

Fransa iqtisadiyyatıFransada ortalama aylıq maaş 2500 dollar Əmək qabiliyyetli əhalinin(xarici şöbələr daxil olmaqla) 9.9%-i işsizdir.(2016)Fransada 2,845 milyon nəfər iş axtarır.

9.9%

Fransada işsizliyin illər üzrə dəyişməsi(%-lə)

Fransa iqtisadiyyatıFransa Turizmi1Paris-İldə 45 milyon turist ziyarətinə görə dünyanın öndə gələn şəhərlərindəndir.Bir çox gəzməliyerləri vardır.Eyfel qülləsi,Zəfər tağı,Notre Dame kilsəsi,Louvre və Orsay muzeyləri və s.

Fransa dünyanın en çox turist cəlb edən ölkələrindəndir.2015-ci il də görə Fransaya 85milyon turist səyahət etmişdir.

Fransanın iqtisadiyyatı

Strazburq Lyon

Marsiliya

Loire vadisi

Bordo

Mont Saint-Michel

Cote d’Azure

Fransanın sosial səciyyəsi66 630 602nəfər əhalisi olan Fransa əhalisinə görə 21-ci ,Avropa Birliyi içində Almaniyadan sonra 2-ci ölkədir.Dünya əhalisinin 0.88%-ni təşkil edir.Ölkənin ən böyük şəhərləri Paris, Marsilya,Lyon, Lille, Toulouse, Nice ve Nantesdir.Ölkə əhalisinin 84%-i şəhərlərdə yaşayır.

Fransanın sosial səciyyəsiFransız milləti qədim aborigen tayfaları qalların(keltlər),Roma işğalçılarının,german tayfalarının qarışması nəticəsində formalaşmışdır."Fransız",həm də "Fransa" toponimlərinin mənşəyi V əsrdə ölkənin şimal hisssəsini zəbt edən german tayfalarından olan frankların adından götürülmüşdür. Əhalisinin 90%-i fransızlardır.Orta ömür müddəti 82.3 ildir(qadınlar 85.4,kişilər üçün 79.2).

Fransanın ehali artımı.

Fransanın sosial səciyyəsi

yaş mln

toplam

qadın

Yaş qrupları Yaş-cins strukturu

Fransada qadınların sayı 34,336,315 ,kişilərin sayı 32,291,287 nəfərdir.(51% qadınlar,48.68% kişilər) Ölkədə təbii artım 2015-ci il üçün 0.4%-dir.Əhali tərkibində yaşlı əhalinin payı getdikcə artır.

Fransanın sosial səciyyəsiFransızca danışılan ərazilər.

Fransa Hind-avropa dil ailəsininRoman dil qrupuna aiddir.

Fransanın sosial səciyyəsi

Fransanın etnik tərkibi rəngarəngdir,dünyanın hər yerinden 100den çox etnik qrup var,ancaq buna baxmayaraq ölkədə tək dil fransız dilidir.Oksitan-10.2%Alsak-2.1%Flamand-0.2%Lotaring-0.4%Breton-0.8%Katalon-0.4%Korsikalilar-0.3%Bask-0.1%Alman-2.5%

Fransanın sosial səciyyəsiFransada əhalinin 85%-i “ağ” irqə,3.3%-i “qara” irqə,10%-i Şimali Amerika ,1.7%-i Asyalılara mənsubdur.2014-cü ildə Fransada olan 229 000 xaricinin təxminən 8%-i portuqal,5%-i ingilis,5%-i ispan,4%-i italiyan,4%-i alman,3%-i roman,3%-i belçikalı idi.

Fransanıs sosial səciyyəsi

Fransada dinlər

Fransada əhalinin 83%-i xristiyan dininin katolik məhzəbinə,2%-i protestant,5%-i müsəlman(4milyona yaxın),4%-i ateist ,1%-i yəhudi və 5%-i digər dinlərə mənsubdur.

Fransanın sosial səciyyəsiFransada təhsil pulsuzdur. 6 yaşından 16 yaşınadək uşaqlar üçün icbari xarakter daşıyır. Fransanın təhsil sistemi aşağıdakı struktura malikdir:* məktəbəqədər    təhsil (enseignement primaire)(6 yaşınadək);* ibtidai təhsil (6-11 yaş);* orta təhsil(enseignement secondaire) (11-18 yaş) (orta təhsilin sonunda bakalavriat diplomu verilir. Bu diplom imtahansız universitetə qəbul olmaq hüququ verir);* ali təhsil(enseignement supérieur).

Nous vous remercions de votre attention

NəticəYuxarıda qeyd etdiklarimdən belə nəticəyə gəlmək olar ki, Fransanın dünya ölkələri arasindakı böyük nüfuzunun səbəbləri əvvəla tarixi inkişaf gedişində ölkənin aparıcı ölkələr içərisində olması,ölkə iqtisadiyyatının düzgün prinsiplər əsasında qurulması,istehsalın və əmək bölgüsünün düzgün tənzimlənməsi ,bundan başqa digər ölkələrlə siyasi- iqtisadi əlaqəlaərin dügün qurulması,güclü siyasi sistem yaratması və tətbiq etməsi və s. faktorların sayəsində baş vermişdir və verəcəkdir.Fikrimcə ölkənin qarşıdakı illər ərzində üzləşəcəyi ən vacib problem demoqrafiyayla bağlı olacaq.Yaşlı əhalinin sayındakı üstunluk ,təbii artımın aşağı olması ölkənin etnik strukturu ilə bağlı problemlərə gətirib çıxaracaq.

Nous vous remercions de votre attention!

Ədəbiyyat siyahısı1.Axundov N.A,Məmmədov C.A-Dünya dövlətlərinin əsas coğrafi,siyasi və iqtisadi göstəriciləri(Avrasiya ölkələri) 2.Həbibə Soltanova ,C.A.Məmmədov -Dünyanın iqtisadi və sosial coğrafiyası.3. https://fr.wikipedia.org/wiki/France4. https://www.academia.edu5.http://country.eiu.com6.http://www.slideshare.net7.http://www.populationlabs.com8. http://www.map-france.com 9. https://www.insee.fr/en/statistiques10. http://www.religionfacts.com11. https://www.reference.com