úfoaYSh wxYfha m%jK;d 2 · yt'c' fvd,¾ ì,shk iuia; wmkhkj,ska ishhg 21 la muK jk lDIsldr®ñl...

14
úfoaYSh wxYfha m%jK;d 5 2 018 jifr® fojk Nd.h ;=< oS uqyqK °ug is≥ jQ ±ä wj∞kï iy.; ;;a;ajhka iukh fjñka 2019 jifr® m<uq Nd.h ;=< ° YS% ,xldfõ úfoaYSh wxYh Yla;su;a úh' fj<| ys`.h ie,lsh hq;= f,i wvq ùu iy fiajd .sKqu fj; jQ ,eîï fya;=fjka 2019 jifr® m<uq ldr®;=j ;=< ° cx.u .sKqfï w;s˙la;hla jdr®;d úh' flfia fj;;a" mdial= bre †k is≥ jQ m%ydrj, n,mEu fya;=fjka fiajd wd∞hï my< hEu" 2019 jifr® fojk ldr®;=fõ ° cx.u .sKqu flfrys wys;lr f,i n,mEfõh' wdkhk úhou ishhg 16'1 lska úYd, f,i wvq ùu iy wmkhk bmehSï ishhg 4'7 lska jr®Okh ùu fya;=fjka 2019 jifr® m<uq Nd.h ;=< ° fj<| ys`.h ie,lsh hq;= f,i my< .sfhah' m%;sm;a;suh ls%hdudr®.j, n,mEu m%Odk f,i ms<sìUq lrñka r;%ka iy fudagr® r:jdyk wdkhk ie,lsh hq;= f,i wvq ùu wdkhk úhofuys fuu wvqùu i|yd fya;= úh' mdial= bre †k is≥ jQ m%ydrj,ska miq ixpdrl bmehSï flfrys t,a, jQ n,mEu iy úfoaY fiajd kshqla;slhskaf.a fma%IK wvq ùu" fj<| .sKqfï ys`.h wvqùu u.ska úYd, jYfhka iukh jQ w;r" th 2019 jifr® m<uq Nd.h ;=< ° cx.u .sKqfï iq`M ys`.hla jdr®;d ùug fya;= úh' 2019 jifr® m<uq Nd.h ;=< ° idr®:lj is≥ l< t'c' fvd,r® ì,shk 4'4 l cd;Hka;r iaffj¯;aj ne∫ïlr ksl=;= fya;=fjka f.jqï ;=,kfha uQ,H .sKqu fj; úYd, ,eîula jdr®;d jQ w;r" fmr jirj, ° ksl=;a l< t'c' fvd,r® ì,shk 1'5 l cd;Hka;r iaffj¯;aj ne∫ïlr folla rch úiska mshjk ,oS' flfia jqj;a" 2019 jifr® m<uq Nd.h ;=< ° úfoaYSh Rcq wdfhdack iy fld<U fldgia fj<|fmdf<ys úfoaYSh wdfhdack wfmalaIs; uÜgug jvd wvq ùu fya;=fjka uQ,H .sKqfuys wfkl=;a ,eîï uOHia: uÜgul mej;=Kq w;r rdcH iq/l=ïm;a fj<|fmdf<ys úfoaYSh wdfhdack Y=oaO f.ùula jdr®;d lf<ah' fï w;r" 2019 jifr® uehs udifha ° Y%S ,xldjg cd;Hka;r uQ,H wruqof,ys ^cd'uQ' wruqof,ys& úia;Sr®K Kh myiqlfuys yhjk jd˙lh ,enqKq w;r y;ajk jd˙lh 2019 fkdjeïnr® udih uq, ° ,efnKq we;ehs wfmalaId flfr®' wfm%a,a iy wf.daia;= udij, ° olakg ,enqKq úp,khka yuqfõ jqjo" fj<| fYaIfha jr®Okh o iu. uQ,H .sKqu fj; jQ ie,lsh hq;= ,eîïj, n,mEu ms<sìUq lrñka Y%S ,xld remsh, 2019 jifr® Tlaf;danr® w. jk úg ishhg 0'6 lska w;sm%udKh úh' foaYSh úfoaY úksuh fj<|fmd< ;=< jQ ys;lr ;;a;ajhka fya;=fjka Y%S ,xld uy nexl=jg 2019 jifr® fï olajd ld,h ;=< Y=oaO moku u; úfoaY úksuh ñ, ° .ekSug yels úh' ta wkqj" 2019 jifr® iema;eïnr® udih wjidk jk úg o< ks, ixÑ; wdkhksl udi 4'6 lg iudk jk m˙† t'c' fvd,r® ì,shk 7'6 la olajd by< .sfhah' 2019 jifr® m<uq Nd.fha ° m%Odk f.da,Sh m%jK;d lsysmhla olakg ,enqKq w;r" fuu m%jK;djkaf.a hï n,mEula YS% ,xldj fj; o t,a,ùug yelshdjla mj;S' úYd, wdr®:slhka w;r mj;akd fj<| wr®nqo" tlai;a rdcOdksh hqfrdamd ix.ufhka bj;aùu ms<sn| mj;sk wúksYaÑ;;d iy wfkl=;a N+ foaYmd,ksl m%jK;d fláld,fha isg ue†ld,h olajd f.da,Sh jr®Ok wfmalaIdjka flfrys wys;lr f,i n,mE yels w;r" tu.ska Y%S ,xldj fj; ,efnk úfoaYSh wdfhdack flfrys o n,mEï we;s úh yel' ;jo" 2019 jifr® wjidk Nd.fha iy 2020 ° meje;aùug kshñ; ue;sjrK fya;=fjka we;s úh yels m%;sm;a;s wúksYaÑ;;d úfoaY wdfhdaclhskaf.a úYajdih flfrys hï n,mEula we;s lrkq we;'

Transcript of úfoaYSh wxYfha m%jK;d 2 · yt'c' fvd,¾ ì,shk iuia; wmkhkj,ska ishhg 21 la muK jk lDIsldr®ñl...

Page 1: úfoaYSh wxYfha m%jK;d 2 · yt'c' fvd,¾ ì,shk iuia; wmkhkj,ska ishhg 21 la muK jk lDIsldr®ñl wmkhk wd∞hu 2019 jifr® m

úfoaYSh wxYfha m%jK;d

52

018 jifr® fojk Nd.h ;=< oS uqyqK °ug is≥ jQ ±ä wj∞kï iy.; ;;a;ajhka iukh fjñka 2019

jifr® m<uq Nd.h ;=< ° YS% ,xldfõ úfoaYSh wxYh Yla;su;a úh' fj<| ys`.h ie,lsh hq;= f,i wvq ùu

iy fiajd .sKqu fj; jQ ,eîï fya;=fjka 2019 jifr® m<uq ldr®;=j ;=< ° cx.u .sKqfï w;s˙la;hla

jdr®;d úh' flfia fj;;a" mdial= bre †k is≥ jQQ m%ydrj, n,mEu fya;=fjka fiajd wd∞hï my< hEu" 2019 jifr®

fojk ldr®;=fõ ° cx.u .sKqu flfrys wys;lr f,i n,mEfõh' wdkhk úhou ishhg 16'1 lska úYd, f,i

wvq ùu iy wmkhk bmehSï ishhg 4'7 lska jr®Okh ùu fya;=fjka 2019 jifr® m<uq Nd.h ;=< ° fj<| ys`.h

ie,lsh hq;= f,i my< .sfhah' m%;sm;a;suh ls%hdudr®.j, n,mEu m%Odk f,i ms<sìUq lrñka r;%ka iy fudagr®

r:jdyk wdkhk ie,lsh hq;= f,i wvq ùu wdkhk úhofuys fuu wvqùu i|yd fya;= úh' mdial= bre †k is≥ jQQ

m%ydrj,ska miq ixpdrl bmehSï flfrys t,a, jQ n,mEu iy úfoaY fiajd kshqla;slhskaf.a fma%IK wvq ùu"

fj<| .sKqfï ys`.h wvqùu u.ska úYd, jYfhka iukh jQ w;r" th 2019 jifr® m<uq Nd.h ;=< ° cx.u .sKqfï

iq`M ys`.hla jdr®;d ùug fya;= úh' 2019 jifr® m<uq Nd.h ;=< ° idr®:lj is≥ l< t'c' fvd,r® ì,shk 4'4 l

cd;Hka;r iaffj¯;aj ne∫ïlr ksl=;= fya;=fjka f.jqï ;=,kfha uQ,H .sKqu fj; úYd, ,eîula jdr®;d jQ

w;r" fmr jirj, ° ksl=;a l< t'c' fvd,r® ì,shk 1'5 l cd;Hka;r iaffj¯;aj ne∫ïlr folla rch

úiska mshjk ,oS' flfia jqj;a" 2019 jifr® m<uq Nd.h ;=< ° úfoaYSh Rcq wdfhdack iy fld<U fldgia

fj<|fmdf<ys úfoaYSh wdfhdack wfmalaIs; uÜgug jvd wvq ùu fya;=fjka uQ,H .sKqfuys wfkl=;a ,eîï

uOHia: uÜgul mej;=Kq w;r rdcH iq/l=ïm;a fj<|fmdf<ys úfoaYSh wdfhdack Y=oaO f.ùula jdr®;d lf<ah'

fï w;r" 2019 jifr® uehs udifha ° Y%S ,xldjg cd;Hka;r uQ,H wruqof,ys ^cd'uQQ' wruqof,ys& úia;Sr®K Kh

myiqlfuys yhjk jd˙lh ,enqKq w;r y;ajk jd˙lh 2019 fkdjeïnr® udih uq, ° ,efnKq we;ehs wfmalaId

flfr®' wfm%a,a iy wf.daia;= udij, ° olakg ,enqKq úp,khka yuqfõ jqjo" fj<| fYaIfha jr®Okh o iu.

uQ,H .sKqu fj; jQ ie,lsh hq;= ,eîïj, n,mEu ms<sìUq lrñka Y%S ,xld remsh, 2019 jifr® Tlaf;danr®

w. jk úg ishhg 0'6 lska w;sm%udKh úh' foaYSh úfoaY úksuh fj<|fmd< ;=< jQ ys;lr ;;a;ajhka

fya;=fjka Y%S ,xld uy nexl=jg 2019 jifr® fï olajd ld,h ;=< Y=oaO moku u; úfoaY úksuh ñ, °

.ekSug yels úh' ta wkqj" 2019 jifr® iema;eïnr® udih wjidk jk úg o< ks, ixÑ; wdkhksl udi 4'6 lg

iudk jk m˙† t'c' fvd,r® ì,shk 7'6 la olajd by< .sfhah' 2019 jifr® m<uq Nd.fha ° m%Odk f.da,Sh

m%%jK;d lsysmhla olakg ,enqKq w;r" fuu m%%jK;djkaf.a hï n,mEula YS% ,xldj fj; o t,a,ùug yelshdjla

mj;S' úYd, wdr®:slhka w;r mj;akd fj<| wr®nqo" tlai;a rdcOdksh hqfrdamd ix.ufhka bj;aùu ms<sn|

mj;sk wúksYaÑ;;d iy wfkl=;a N+ foaYmd,ksl m%%jK;d fláld,fha isg ue†ld,h olajd f.da,Sh jr®Ok

wfmalaIdjka flfrys wys;lr f,i n,mE yels w;r" tu.ska Y%S ,xldj fj; ,efnk úfoaYSh wdfhdack flfrys o

n,mEï we;s úh yel' ;jo" 2019 jifr® wjidk Nd.fha iy 2020 ° meje;aùug kshñ; ue;sjrK fya;=fjka

we;s úh yels m%;sm;a;s wúksYaÑ;;d úfoaY wdfhdaclhskaf.a úYajdih flfrys hï n,mEula we;s lrkq we;'

Page 2: úfoaYSh wxYfha m%jK;d 2 · yt'c' fvd,¾ ì,shk iuia; wmkhkj,ska ishhg 21 la muK jk lDIsldr®ñl wmkhk wd∞hu 2019 jifr® m

5

68

Y%S ,xld uy nexl=j uE;ld,Sk wdr®:ßl m%jK;d( 2019 iqúfYaI is≥ùï iy 2020 wfmalaIdjka

u.ska ,nd fok úfYaI m%;s,dN iys; fj<|

jrKhka ms<sn| fmd≥ l%uh ^„'tia'mS' ma,ia&

kej; ,nd.ekSfï m%;s,dN iy wefu˙ld tlai;a

ckmoh yd Ökh w;r mj;sk fj<| wr®nqoh

fya;=fjka YS% ,xldj fj; we;s úh yels hï fj<|

ú;ekaùï ys n,mEu o ms<sìUq lrñka fr†ms<s yd

we`.Æï wmkhk wd∞hu fmr jifr® wkqrEm

ld,m˙Éf√ohg idfmalaIj t'c' fvd,r® ñ,shk

3"737 la olajd ishhg 8'3 lska jr®Okh úh' cr®uksh"

fkor®,ka;h iy tlai;a rdcOdksh fj;ska

we`.Æï i|yd jQ b,aÆu by< hEu fya;=fjka 2019

jifr® m<uq udi wg ;=< ° hqfrdamd fj<|fmd<

fj; we`.Æï wmkhkfhka ,o wd∞hu t'c'

fvd,r® ñ,shk 1"454 la olajd ishhg 5'9 lska by<

.sh w;r" wefu˙ld tlai;a ckmoh fj; is≥ l<

we`.Æï wmkhkj,ska ,o wd∞hu t'c' fvd,r®

ñ,shk 1"539 la olajd ishhg 7'7 lska by< .sfhah'

Y,H yd fjk;a wjYH;d i|yd jk w;ajeiqï

wmkhkj, by< ls%hdld˙;ajh fya;=fjka rnr®

ksIamd†; wmkhk wd∞hu t'c' fvd,r® ñ,shk

591 la olajd ishhg 1'2 lska by< .sfhah' m%Odk

jYfhka 2019 cqks udifha ° cmdkh fj; kdúl

hd;%djla wmkhk ls¯u fya;=fjka 2019 jifr®

m<uq udi wg ;=< ° m%jdyk WmlrK wmkhk

wd∞hu fmr jifr® wkqrEm ld,m˙Éf√ohg

idfmalaIj t'c' fvd,r® ñ,shk 121 la olajd

ishhg 32'3 lska lemS fmfkk f,i by<

.sfhah' ;jo" fuu ld,m˙Éf√oh ;=< wmkhk

ls%hdld˙;ajh by< hEu i|yd uqøK lr®udka;h

wdY%s; ksIamd†;" uQ, f,day yd Wmdx. iy ue◊la"

†huka;s yd iajr®KdNrK wmkhk wd∞hu by<

hEu o fya;= úh' flfia jqjo" 2019 jifr® m<uq

udi wg ;=< ° Lksc f;,a ksIamd†;" hka;%iQ;% yd

hdka;%sl WmlrK" iï NdKav" ixpdrl NdKav

yd mdjyka iy wdydr" mdk jr®. yd ≥ïfld<

wmkhk wd∞hu my; jegq◊'

y iuia; wmkhkj,ska ishhg 21 la muK jk

lDIsldr®ñl wmkhk wd∞hu 2019 jifr® m<uq

udi wg ;=< ° t'c' fvd,r® ñ,shk 1"667 la olajd

ishhg 3'2 lska my; jegq◊' 2019 jifr® m<uq

udi wg ;=< ° f;a wmkhk m˙udj ishhg 5'1 lska

by< .sh o" wmkhk ñ, .Kka my; jeàu

fya;=fjka f;a wmkhk wd∞hu fmr jifr®

wkqrEm ld,m˙Éf√ohg idfmalaIj t'c' fvd,r®

ñ,shk 915 la olajd ishhg 5'7 lska my; jegq◊'

NdKav fj<|du iy fj<| fYaIh

y 2019 jifr® m<uq udi wg ;=< ° fj<| .sKqfï

ys`.h 2018 jifr® wkqrEm ld,m˙Éf√ohg

idfmalaIj lemS fmfkk f,i wvq úh' fj<|

ys`.h wvq ùu i|yd wdkhk úhou ie,lsh hq;=

f,i my< hEu iy wmkhk wd∞hu uOHia:

f,i jr®Okh ùu fya;= úh' fuu jifr® m<uq udi

wg ;=< ° wmkhk wd∞hu fmr jifr® wkqrEm

ld,m˙Éf√ohg idfmalaIj ishhg 2'4 lska

jr®Okh jQ w;r wdkhk úhou ishhg 14'6 lska

my; jegq◊' fuys m%;sM,hla f,i" 2019 jifr®

m<uq udi wg ;=< ° fj<| ys`.h 2018 jifr® m<uq

udi wg ;=< ° jdr®;d jQ t'c' fvd,r® ñ,shk 7"240 g

idfmalaIj t'c' fvd,r® ñ,shk 4"854 la olajd

t'c' fvd,r® ñ,shk 2"386 lska wvq úh'

y 2019 jifr® m<uq udi wg ;=< ° fj<| NdKav

wmkhk wd∞hu uOHia: f,i by< .sfhah' 2019

jifr® m<uq udi wg ;=< ° wmkhk wd∞hu 2018

jifr® wkqrEm ld,m˙Éf√ofha ° jdr®;d jQ ishhg

5'8 l jr®Okhg idfmalaIj t'c' fvd,r® ñ,shk

8"031 la olajd ishhg 2'4 lska jr®Okh úh' fuu

ld,m˙Éf√ofha ° wmkhk wd∞hu jr®Okh

i|yd ldr®ñl wmkhk by< hEu fya;= jQ w;r

lDIsldr®ñl iy Lksc wmkhk my; jegq◊'

y iuia; wmkhkj,ska ishhg 79 la muK jk

ldr®ñl wmkhk wd∞hu 2019 jifr® m<uq udi

wg ;=< ° fmr jifr® wkqrEm ld,m˙Éf√ohg

idfmalaIj t'c' fvd,r® ñ,shk 6"331 la olajd

ishhg 4'0 lska by< .sfhah' hqfrdamd ix.uh

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

25

2015 2016 2017 2018 2018 2019

5'1 rEm igyk

úfoaY fj<|dfï l%shdldß;ajh

t'c

' fvd,

¾ ì

,shk

wdkhkwmkhk

ck'-wf.da'

uQ,hka( Y%S ,xld f¾.=j Y%S ,xld uy nexl=j

fj<| fYaIh

ck'-wf.da'

Page 3: úfoaYSh wxYfha m%jK;d 2 · yt'c' fvd,¾ ì,shk iuia; wmkhkj,ska ishhg 21 la muK jk lDIsldr®ñl wmkhk wd∞hu 2019 jifr® m

5

69

úfoaYSh wxYfha m%jK;d

2019 jifr® m<uq udi wg ;=< ° f;a lsf,da.%Euhla

i|yd jQ idudkH wmkhk ñ, 2018 jifr® wkqrEm

ld,m˙Éf√ofha ° jdr®;d jQ t'c' fvd,r® 5'20 isg

t'c' fvd,r® 4'66 la olajd ishhg 10'3 lska my;

jegq◊' m%Odk jYfhka l=re∫ iy .ïñ˙ia wmkhk

wd∞hu my; jeàu fya;=fjka l=Ωnvq wmkhk

wd∞hu t'c' fvd,r® ñ,shk 203 la olajd ishhg

9'8 lska my; jegq◊' 2019 jifr® m<uq udi wg

;=< ° rnr® yd iqΩ lDIsldr®ñl ksIamd†; wmkhk

wd∞hu o my; jegqKs' fï w;r" 2019 jifr® m<uq

udi wg ;=< ° fmd,a wmkhk wd∞hu 2018 jifr®

wkqrEm ld,m˙Éf√ohg idfmalaIj t'c' fvd,r®

ñ,shk 232 la olajd ishhg 10'9 lska by< .sfhah'

;jo" hqfrdamd fj<|fmd< fj; wmkhkh l<

uqyq≥ wdydrj,ska ,enQ wd∞hu ishhg 23'8 lska

by< hEu fya;=fjka fuu ld,m˙Éf√oh ;=< °

uqyq≥ wdydr wmkhk wd∞hu t'c' fvd,r® ñ,shk

184 la olajd ishhg 8'9 lska by< .sfhah'

y 2019 jifr® m<uq udi wg ;=< ° Lksc wmkhk

wd∞hu t'c' fvd,r® ñ,shk 21 la olajd ishhg 4'0 lska

my; jegq◊' fuu ldKavh hgf;a jr®. lr we;s

f,damia" f,dafndr yd wΩ wmkhk wd∞hu by<

.sh w;r mdIdK yd .,a wmkhk wd∞hu my;

jegq◊'

y w;HjYH fkdjk md˙fNda.sl NdKav wdkhkh

iSud ls¯u i|yd .kq ,enQ m%;sm;a;suh ls%hdudr®.

fya;=fjka 2018 jifr® w. Nd.fha ° olakg ,enqKq

wdkhk úhou my; jeàfï m%jK;dj 2019

jifr® m<uq udi wg ;=< ° o wLKavj mej;=◊'

fï wkqj" 2019 jifr® m<uq udi wg ;=< °

wdkhk úhou 2018 jifr® m<uq udi wg ;=< °

jdr®;d jQ t'c' fvd,r® ñ,shk 15"083 g idfmalaIj

t'c' fvd,r® ñ,shk 12"886 la olajd ishhg 14'6 lska

my; jegq◊' fuf,i wdkhk úhou wvqùu i|yd

m%Odk jYfhka wka;r® NdKav wdkhk my<

hEu ∞hl jQ w;r md˙fNda.sl NdKav wdkhk

wvqùu o fya;= úh' fï w;r" i,ld n,kq ,nk

ld,m˙Éf√ofha ° bkaOk fkdjk wdkhk úhou

t'c' fvd,r® ñ,shk 10"309 la olajd ishhg 16'3 lska

my; jegq◊'

y iuia; wdkhkj,ska ishhg 57 l muK úYd,u

∞hl;ajh ork wka;r® NdKav wdkhk úhou 2019

jifr® m<uq udi wg ;=< ° fmr jifr® wkqrEm

ld,m˙Éf√ohg idfmalaIj t'c' fvd,r® ñ,shk

7"380 la olajd ishhg 11'7 lska my; jegq◊'

fr†ms<s yd fr†ms<s Wmdx. iy Lksc ksIamd†; yer

wfkl=;a ishÆu ldKavj, wdkhk úhou wvqùu

wka;r® NdKav wdkhk úhou my< hEu i|yd fya;=

úh' fndrf;,a wdkhk m˙udj ishhg 17'2 lska

by< .sh o" m%Odk jYfhka ms˙my≥ l< Lksc

f;,a iy .,a w`.=re wdkhk m˙udj my; jeàu

fya;=fjka 2019 jifr® m<uq udi wg ;=< ° bkaOk

wdkhk úhou t'c' fvd,r® ñ,shk 2"577 la

olajd ishhg 6'9 lska my; jegq◊' i,ld n,kq

,nk ld,m˙Éf√oh ;=< ishÆu Lksc f;,a

ksIamd†;j, ñ, .Kka idfmalaIj my< w.hl

mej;=◊' ,xld Lksc f;,a kS;s.; ixia:dj

u.ska wdkhkh lrkq ,nk fndrf;,a ner,hl

idudkH ñ, 2018 jifr® m<uq udi wg ;=< °

jdr®;d jQ t'c' fvd,r® 76'49 g idfmalaIj 2019

jifr® m<uq udi wg ;=< ° t'c' fvd,r® 69'13 la

olajd my; jegq◊' 2019 jifr® m<uq udi wg ;=< °

†huka;s" w.kd .,a yd f,day jr®. wdkhk úhou

2018 jifr® wkqrEm ld,m˙Éf√ohg idfmalaIj

t'c' fvd,r® ñ,shk 118 la olajd ishhg 77'2 lska

my; jegq◊' Y%S ,xldj yd bka†hdj w;r r;%ka

wdkhkh u; jQ n≥ fjkialï ;=<ska is≥ úh yels

wh:d ,dN bmehSu je<elaùu i|yd 2018 wfm%a,a

udifha ° r;%ka wdkhk u; ishhg 15 l ;Sre

noaola mekùfuka miqj r;%ka wdkhkh wvq ùu

fï i|yd fya;= úh' ;jo" fuu ld,m˙Éf√oh

;=< ° ridhksl ksIamd†;" ma,diaála yd ta wdY%s;

ksIamd†;" fmdfydr" uQ, f,day" ;s˙`.= yd b˙`.= iy

5'2 rEm igyk

wmkhk ixhq;sh ^2019 ck'-wf.da'&

wfkl=;a ld¾ñl wmkhk 11'2]

^t'c'fvd'ñ' 896&

ueK◊sla" oshuka;s yd

iaj¾KdNrK 2'5]

^t'c'fvd'ñ' 200&

hka;%iQ;% yd hdka;%sl WmlrK 3'4]

^t'c'fvd'ñ' 275&

rn¾ ksIamdos; 7'4]

^t'c'fvd'ñ' 591&

Lksc f;,a ksIamdos; 4'1]

^t'c'fvd'ñ' 328&

Lksc iy wfkl=;a

wmkhk 0'4] ^t'c'fvd'ñ' 33&

f;a 11'4] ^t'c'fvd'ñ' 915&l=¿nvq 2'5]

^t'c'fvd'ñ' 203&

fmd,a 2'9] ^t'c'fvd'ñ' 232&

wfkl=;a lDIsld¾ñl

ksIamdos; 3'9]

^t'c'fvd'ñ' 317&

wdydr" mdk j¾.

yd ÿïfld< 3'8]

^t'c'fvd'ñ' 304&

frÈms<s yd weÕ¨ï 46'5]

^t'c'fvd'ñ' 3"737&

uQ,hka( Y%S ,xld Lksc f;,a kS;s.; ixia:dj iy wfkl=;a Lksc f;,a wmkhklrejka

cd;sl ueKsla iy iaj¾KdNrK wêldßh Y%S ,xld f¾.=j Y%S ,xld uy nexl=j

Page 4: úfoaYSh wxYfha m%jK;d 2 · yt'c' fvd,¾ ì,shk iuia; wmkhkj,ska ishhg 21 la muK jk lDIsldr®ñl wmkhk wd∞hu 2019 jifr® m

5

70

Y%S ,xld uy nexl=j uE;ld,Sk wdr®:ßl m%jK;d( 2019 iqúfYaI is≥ùï iy 2020 wfmalaIdjka

lv∞is" >k lv∞is yd ta wdY%s; ksIamd†; wdkhk

úhou my; jegq◊' fï w;r" kQ,a jr®. yd fl¢

jr®. wdkhkh by< hEu fya;=fjka fr†ms<s yd

fr†ms<s Wmdx. wdkhk úhou t'c' fvd,r® ñ,shk

1"877 la olajd ishhg 1'0 lska by< .sfhah' 2019

jifr® m<uq udi wg ;=< ° isfuka;s la,skalr by<

hEfuka Lksc ksIamd†; wdkhk úhou o ishhg

5'7 lska by< .sfhah'

y wdydr yd mdk jr®. iy wdydruh fkdjk

md˙fNda.sl NdKav wdkhk hk fowxYfhysu

wdkhk úhou my; jeàu fya;=fjka 2019 jifr®

m<uq udi wg ;=< ° md˙fNda.sl NdKav wdkhk

úhou my; jegq◊' fï wkqj" 2019 jifr® m<uq

udi wg ;=< ° md˙fNda.sl NdKav wdkhk

úhou 2018 jifr® wkqrEm ld,m˙Éf√ofha °

jdr®;d jQ t'c' fvd,r® ñ,shk 3"441 g idfmalaIj

t'c' fvd,r® ñ,shk 2"499 la olajd ishhg 27'4 lska

my; jegq◊' iuia; md˙fNda.sl NdKav wdkhk

úhofuka ishhg 63 la muK jk wdydruh

fkdjk md˙fNda.sl NdKav wdkhk úhou

fmr jifr® wkqrEm ld,m˙Éf√ohg idfmalaIj

t'c' fvd,r® ñ,shk 1"582 la olajd ishhg 31'0 lska

my; jegq◊' fm!oa.,sl Ndú;h i|yd jk

r:jdyk fjkqfjka jQ úYd, wdkhk úhou

wffOr®hj;a ls¯u i|yd 2018 jifr® wf.daia;=

udifha isg fkdjeïnr® udih olajd ld,m˙Éf√oh

;=< .kq ,enQ m%;sm;a;suh ls%hdudr®.j, n,mEu

ms<sìUq lrñka fm!oa.,sl Ndú;h i|yd .kq ,nk

r:jdyk wdkhk úhou t'c' fvd,r® ñ,shk 496 la

olajd ishhg 54'6 lska my; jeàu fuu wdydr

fkdjk md˙fNda.sl NdKav wdkhkh my; jeàu

i|yd m%Odk jYfhka fya;= úh' flfia jqjo" 2019

udr®;= udifha ° tu m%;sm;a;suh ls%hdudr®.j,g

wod< iSudls¯ï bj;a l< w;r" fm!oa.,sl fudagr®

r: wdkhkfha ° f.úh hq;= ksIamdok n≥ by<

ouk ,°' úfYaIfhkau fudagr® r: wdkhkh i|yd

iyk∞hS n,m;% fhd∞ .ekSu yd iïnkaOj mkjd

;snQ iSud ls¯ï bj;a ls¯u fya;=fjka uE; udij, °

fudagr® r: wdkhk úhofï hï by< hEula

olakg ,enq◊' i,ld n,kq ,nk ld,m˙Éf√oh

;=< ° fr†ms<s yd Wmdx." .Dy yd ±j NdKav" .Dy

WmlrK iy ú≥,s ixfoaY fuj,ï wdkhkh o

lemS fmfkk f,i my; jegq◊' flfia jqjo"

fuu ld,m˙Éf√oh ;=< ° fnfy;a yd T!Iëh

ksIamd†; wdkhk úhou ishhg 0'4 lska iqΩ

jYfhka by< .sfhah' m%Odk jYfhka OdkH yd

weUreï lr®udka;h wdY%s; ksIamd†; wdkhkh my;

jeàu fya;=fjka 2019 jifr® m<uq udi wg ;=< °

wdydr yd mdk jr®. wdkhk úhou fmr jifr®

wkqrEm ld,m˙Éf√ohg idfmalaIj t'c' fvd,r®

ñ,shk 917 la olajd ishhg 20'1 lska my; jegq◊'

2018$19 uy lkakfha ° by< wiajekakla ,eîfï

m%;sM,hla f,i foaYSh iy,a iemhqu by< hEu

fya;=fjka iy,a wdkhkh my; jeàu ksid OdkH

yd weUreï lr®udka;h wdY%s; ksIamd†; wdkhk

úhou ishhg 80'4 lska my; jegq◊' wdydr yd

mdk jr®. hgf;a jr®. lr we;s iSks" t<jΩ" ls˙

ksIamd†;" f;,a yd fïo jeks wfkl=;a ldKavj,

wdkhk úhou o my; jegq◊'

y ishÆu m%Odk ldKavj, wdkhk my; jeàu

fya;=fjka 2019 jifr® m<uq udi wg ;=< oS

wdfhdack NdKav wdkhk úhou fmr jifr®

wkqrEm ld,m˙Éf√ohg idfmalaIj t'c' fvd,r®

ñ,shk 3"002 la olajd ishhg 6'6 lska my; jegq◊'

gexls yd njqir®" leí r: yd nia jeks jd◊c

lghq;= i|yd fhd∞ .kq ,nk r:jdyk fukau

keõ yd fndaÜgq wdkhkh my; jeàu ms<sìUq

lrñka m%jdyk WmlrK wdkhk úhou ishhg

22'7 lska my; jegq◊' fuu wdkhk úhou wvq ùu

i|yd m%Odk jYfhka 2018 jifr® m<uq udi wg

;=< ° kdúl hd;%d y;rla wdkhkh ls¯fï mokï

n,mEu o ∞hl ù we;' m%Odk jYfhka hlv yd

jdfka" isfuka;s iy ±j ksIamd†; wdkhkh my;

jeàu fya;=fjka f.dvke.s,s øjH wdkhk úhou

5'3 rEm igyk

wdkhk ixhq;sh ^2019 ck'-wf.da'&

wfkl=;a wdkhk 0'1]

^t'c'fvd'ñ' 5&

wdydr yd mdk j¾.

7'1] ^t'c'fvd'ñ' 917&

wdydruh fkdjk

mdßfNda.sl NdKav 12'3]

^t'c'fvd'ñ' 1"582&

bkaOk 20'0]

^t'c'fvd'ñ' 2"577&

frÈms<s yd frÈms<s

Wmdx. 14'6]

^t'c'fvd'ñ' 1"877&

wdfhdack NdKav 23'3 ]

^t'c'fvd'ñ' 3"002&

wfkl=;a wka;¾

NdKav 22'7]

^t'c'fvd'ñ' 2"926&

uQ,hka( Y%S ,xld Lksc f;,a kS;s.; ixia:dj ,xld whs' ´' iS' iud.u Y%S ,xld f¾.=j Y%S ,xld uy nexl=j

Page 5: úfoaYSh wxYfha m%jK;d 2 · yt'c' fvd,¾ ì,shk iuia; wmkhkj,ska ishhg 21 la muK jk lDIsldr®ñl wmkhk wd∞hu 2019 jifr® m

5

71

úfoaYSh wxYfha m%jK;d

ishhg 0'6 lska iqΩ jYfhka my; jegq◊' fï

w;r" hka;%iQ;% yd WmlrK fldgia" uqøK lghq;=

i|yd Ndú;d lrkq ,nk hka;%iQ;%" ldr®hd,Sh

lghq;= i|yd Ndú;d lrkq ,nk hka;%iQ;%" fr†ms<s

lr®udka;h i|yd Ndú;d lrkq ,nk hka;%iQ;%"

bf,lafg%dksl WmlrK iy ú≥,s ixfoaY fuj,ï

wdkhkh my; jeàu ms<sìUq lrñka hka;%iQ;% yd

WmlrK wdkhk úhou ishhg 5'4 lska my; jegq◊'

wdfhdack NdKav wdkhkh my; jeàu u.ska 2019

jifr® m<uq udi wg ;=< jeä ld,hl ° meje;s

wdr®:sl ls%hdldrlïys ukao.dó nj ms<sìUq fõ'

fj<| ñ, wkqmd;h

y wdkhk ñ, .Kka my< hEfï fõ.hg jvd jeä

fõ.hlska wmkhk ñ, .Kka my< hEu fya;=fjka

2019 jifr® m<uq udi wg ;=< ° fj<| ñ, wkqmd;h

2018 jifr® wkqrEm ld,m˙Éf√ohg idfmalaIj

iqΩ jYfhka wvq úh' m%Odk jYfhka ldr®ñl

wmkhk hgf;a jr®. flfrk fr†ms<s yd we`.Æï"

ue◊la" †huka;s yd iajr®KdNrK" hka;%iQ;% yd

hdka;%sl WmlrK" wdydr" mdk jr®. yd ≥ïfld<

iy uQ, f,day yd Wmdx. ñ, .Kka my; jeàu

fukau t<jΩ yer lDIsldr®ñl wmkhk hgf;a

jr®. lr we;s ishÆu Wm ldKavj, ñ, .Kka

wvqùu fya;=fjka 2019 jifr® m<uq udi wg ;=< °

iuia; wmkhk ñ, or®Ylh 2018 jifr® wkqrEm

ld,m˙Éf√ohg idfmalaIj ishhg 5'0 lska my;

jegq◊' m%Odk jYfhka ishÆu m%Odk wdkhk

ldKavj, ñ, .Kka my; jeàu fya;=fjka fuu

ld,m˙Éf√ofha ° iuia; wdkhk ñ, or®Ylh

ishhg 4'9 lska my; jegq◊' wka;r® NdKav ie,l+ úg"

m%Odk jYfhka bkaOk" fr†ms<s yd fr†ms<s Wmdx."

†huka;s" w.kd .,a yd f,day jr®." ma,diaála yd

ta wdY%s; ksIamd†;" rnr® yd ta wdY%s; ksIamd†; iy

lDIsldr®ñl fhojqï ñ, .Kka wvq ùu fya;=fjka

wdkhk ñ, or®Ylh my; jegq◊' hka;%iQ;% yd

WmlrK iy f.dvke.s,s øjH ñ, .Kka my;

jeàu fya;=fjka wdfhdack NdKav i|yd jk

ñ, or®Ylh my; jegqKq w;r t<jΩ" iSks yd

rileú,s" ls˙ ksIamd†;" .Dy WmlrK iy ú≥,s

ixfoaY fuj,ï i|yd jk ñ, .Kka my; jeàu

fya;=fjka md˙fNda.sl NdKav i|yd jk ñ,

or®Ylh my; jegq◊' fï wkqj" 2019 jifr® m<uq

udi wg ;=< ° fj<| ñ, wkqmd;h 2018 jifr®

wkqrEm ld,m˙Éf√ofha ° jdr®;d jQ or®Yldxl

104'3 isg or®Yldxl 104'2 la olajd ishhg 0'1 lska

wvq úh' fï w;r" 2019 jifr® m<uq udi wg ;=< °

bkaOk wdY%s; ksIamdok yereKqfldg wfkl=;a

NdKavj, fj<| ñ, wkqmd;h fmr jifr® wkqrEm

ld,m˙Éf√ohg idfmalaIj ishhg 0'5 lska my;

jegq◊'

fiajd fj<|du1

y m<uq ldr®;=fõ ° fiajd .sKqfï ls%hdld˙;ajh ys;lr

uÜgul mej;sh o mdial= bre osk is≥ jQQ m%ydrj,

m%;sM,hla f,i fiajd .sKqu fojk ldr®;=fõ °

miqnEulg ,laúh' 2019 jifr® uehs iy cqks

udij, ° ixpdrl bmehSï ie,lsh hq;= f,i wvq

úh' ixpdrl meñ”ïys is≥ jQ my; jeàu" m%jdyk

wxYfha u.S fiajdjka u.ska jk bmehSï flfrys o

n,mEfõh' ;jo" 2019 jifr® m<uq Nd.fha °

wdkhkj, is≥ jQ wvqùu u.ska m%jdyk l=,S u;

n,mEula we;s jQjd úh yelsh' flfia jqj;a" 2019

jifr® m<uq Nd.fha ° m˙.Kl fiajd wxYh fmr

jifr® wkqrEm ld,m˙Éf√oh iu. iei£fï °"

ishhg 10'7 l jr®Okhla jdr®;d lrñka wLKavj

Yla;su;a f,i jr®Okh úh' ta wkqj" fiajd

.sKqfï w;s˙la;h 2018 jifr® m<uq Nd.fha ° jQ

t'c' fvd,r® ì,shk 1'9 g idfmalaIj 2019 jifr®

m<uq Nd.fha ° t'c' fvd,r® ì,shk 1'6 la olajd

wvq úh'

1 fuu jdr®;dfõ NdKav fj<πu ms<sn| o;a; 2019 m<uq udi

wg i|yd w∞< jk w;r f.jqï ;=,kfha we;=<;a wfkl=;a

fndfyda o;a; 2019 m<uq Nd.h i|yd muKla fõ'

85

90

95

100

105

110

115

2015 2016 2017 2018 2019

5'4 rEm igyk

fj<| ñ, wkqmd;h iy fj<| o¾Yl

ck'-wf.da'

wmkhk tall

jákdlï o¾Ylh

wdkhk tall

jákdlï o¾Ylh

fj<| ñ,

wkqmd;h

o¾Yl

wxl

^2010

}100&

uQ,h ( Y%S ,xld uy nexl=j

Page 6: úfoaYSh wxYfha m%jK;d 2 · yt'c' fvd,¾ ì,shk iuia; wmkhkj,ska ishhg 21 la muK jk lDIsldr®ñl wmkhk wd∞hu 2019 jifr® m

5

72

Y%S ,xld uy nexl=j uE;ld,Sk wdr®:ßl m%jK;d( 2019 iqúfYaI is≥ùï iy 2020 wfmalaIdjka

ixpdrl wxYfha jr®Okhka

y YS% ,xldfõ ixpdrl lr®udka;h fj; mdial= bre

†k m%ydrfhka miqj we;s jQ wys;lr n,mEu"

wfmalaIs; fõ.h blaujd iukh fjñka mj;sk

w;r ta i|yd w∞< wxY úiska .kq ,enQ läkï

ls%shdudr®. ∞hl úh' 2019 jifr® m<uq ldr®;=fõ

° ixpdrl meñ”ïys ishhg 4'6 l jr®Okhla

iu. fuf;la ldr®;=jla ;=< jdr®;d l< by<u

meñ”ï iksgqyka l< ixpdrl lr®udka;h mdial=

bre †k m%ydr yuqfõ oreKq f,i n,mEug

,lajq◊' ta wkqj 2019 jifr® m<uq udi kjh ;=< °

ixpdrl meñ”ï 1"376"312 olajd ishhg 20'5 lska

ie,lsh hq;= f,i wvq ù ixpdrl lr®udka;fha

ldr®hidOkh my< .sfhah' ixpdrl meñ”ïj,

wvqùug iu.dój 2019 m<uq udi kjh ;=<

ixpdrl bmehSï t'c' fvd,r® ñ,shk 2"583 la

f,i weia;fïka;=.; lr we;' ixpdrl meñ”ï

wfmalaIs; uÜgug jvd fõ.fhka h:d ;;a;ajhg

m;aùu i|yd m%;sm;a;s uÜgñka .;a iq≥iq iy

läkï ls%hdudr®." wdrlaIl ;;a;ajhka jeä †hqKq

ùu" ixpdrl wxYfha jHdmdr i|yd uQ,Huh iydh

,nd°u iy ixpdrl m%jr®Ok lghq;= bjy,a úh'

ixpdrlhska meñfKk m%Odk rgj,a úiska YS%

,xldj iïnkaOfhka ksl=;a lr ;snQ wj∞ku

ms<sn| ±kaùï 2019 jifr® uehs iy cqks udij,°

,sys,a ls¯u" ixpdrl wxYfha miqnEu h:d

;;a;ajhg m;als¯u i|yd Y%S ,dxlsl n,Od¯ka

úiska .kq ,enQ úúO ls%hdudr®. i|yd iyh úh'

iema;eïnr® udifha ° hï wvqùula jdr®;d jqjo

miq.sh jir yd iei£fï ° ixpdrl meñ”ïys

jdr®;d jQ wvq ùu" uE; udi lsysmfha ° lemS

fmfkk f,i h:d ;;a;ajhg m;a úh' l,dm

jYfhka ie,lSfï ° 2019 jifr® m<uq udi

kjh ;=< ° iuia; ixpdrl meñ”ïj,ska

ishhg 18 lg muK ∞hl jQ ngysr hqfrdamfhka

is≥ jQ ixpdrl meñ”ï fmr jifr® wkqrEm

ld,m˙Éf√ohg idfmalaIj ishhg 17'5 lska

my; jegqKq w;r ol=Kq wdishdkq rgj,ska

meñ◊ ixpdrlhska ixLHdj ishhg 20'4 lska

my< .sfhah' rgj,a wkqj ie,lSfï ° 2019

jifr® m<uq udi kjh ;=< ° bka†hdfjka

meñ◊ ixpdrlhska ixLHdj 241"666 olajd 2018

jifr® wkqrEm ld,m˙Éf√oh yd iei£fï °

ishhg 19'9 lska my< .sh w;r Ökfhka meñ◊

ixpdrlhska ixLHdj 123"220 olajd ishhg 41'3 lska

ie,lsh hq;= f,i my; jegq◊'

y ixpdrl meñ”ïj, wvqùu yuqfõ jqjo" 2019 jifr®

m<uq Nd.h ;=< ° ixpdrl lr®udka;h ie,lsh

hq;= f,i wdfhdack wdlr®IKh lr .ekSug iu;a

úh' 2019 jifr® m<uq Nd.fha ° YS% ,xld ixpdrl

ixjr®Ok wêld˙fha wdfhdacl in|;d tallh

u.ska t'c' fvd,r® ñ,shk 26 l jákdlñka hq;a

fydag,a jHdmD;s 32 la i|yd wkque;sh ,nd fok

,°' ta wkqj" 2010 jifr® wdfhdacl in|;d tallh

^fmr uOH.; m%jr®Ok iy myiqlï iemhSfï

uOHia:dkh kñka ye¢kajQQ& wdrïN ls¯fuka miqj

2019 cqks udih wjika jk úg iuia; wdfhdackh

t'c' fvd,r® ñ,shk 2"981 la jQ ldur 19"218 l

Od˙;djhlska hq;= fydag,a jHdmD;s 382 la i|yd

wkque;sh ,nd ° ;sfí' thska 2019 cqks ui w.

jk úg ldur 6"797 lska iukaú; jHdmD;s 107 la

b† flfrñka mj;sk w;r ldur 10"211 lska

iukaú; jHdmD;s 207 la ish fufyhqï lghq;=

5'6 rEm igyk

rgj,a wkqj ixpdrl meñKSï ^2019 ck'-iema'&

fjk;a 21]

hqlaf¾kh 2]

b;d,sh 2]

fko¾,ka;h 2]

cmdkh 2]

iaúÜi¾,ka;h 2]

lekvdj 3]

reishdj 4]

ud,Èjhsk 3]

´iafÜ%,shdj 5]wefußld tlai;a

ckmoh 4]

m%xYh 5]

c¾uksh 7]

tlai;a

rdcOdksh 11]

Ökh 9]

bkaÈhdj 18]

uQ,h( Y%S ,xld ixpdrl ixj¾Ok wêldßh

5'5 rEm igyk

ixpdrl meñKSï iy ixpdrl bmehSï

0

100

200

300

400

500

0

50

100

150

200

250

300

uQ,hka( Y%S ,xld ixpdrl ixj¾Ok wêldßh Y%S ,xld uy nexl=j

ixp

drl

meñ

KSï ^z000&

bmeh

Sï ^t'c

' fvd,

¾ ñ

,shk

&

meñKSï 2018 meñKSï 2019

bmehSï 2018 ^ol=Kq wlaIh& bmehSï 2019 ^ol=Kq wlaIh&

ck' fmn' udr®' wfm%a' uehs cqks cQ,s wf.da' iema' Tla' fkdje' foie'

Page 7: úfoaYSh wxYfha m%jK;d 2 · yt'c' fvd,¾ ì,shk iuia; wmkhkj,ska ishhg 21 la muK jk lDIsldr®ñl wmkhk wd∞hu 2019 jifr® m

5

73

úfoaYSh wxYfha m%jK;d

wdrïN lr we;' 2019 jifr® m<uq Nd.h ;=< °

t'c' fvd,r® ñ,shk 107 l jákdlñka hq;a fydag,a

jHdmD;s 66 la i|yd kj fhdackd ,eî ;sfnk

w;r fuu jHdmD;s iïmQr®K ls¯fuka wk;=rej

ixpdrl lr®udka;h fj; ldur 1"407 la tl;=

jkq we;' YS% ,xldfõ ixpdrl lr®udka;h flfrys

wdfhdaclhska fj; mj;sk wLKav úYajdih

ms<sìUq lrñka t'c' fvd,r® ñ,shk 19 la jákd

kj fhdackd 25 la mdial= bre †k m%ydrfhka miqj

,eîu ie,lsh hq;= lreKla fõ'

y mdial= bre †k m%ydrfhka miqj ixpdrl lr®udka;h

h<s f.dvke.Su i|yd ls%hdudr®. rdYshla f.k we;s

w;r 2017-2020 ixpdrl Wmdhudr®.sl ie,eiau

hgf;a y∫kajd ≥ka m%;sm;a;suh ls%hdudr®. wLKavj

ls%hd;aul úh' mdial= bre †k m%ydrfha wys;lr

n,mEï wju ls¯u i|yd ixpdrl m%jr®Okh"

uQ,Huh yd rdcH uQ,H iydh ,nd°u flfrys

úfYaI wjOdkhla fhduq lrk ,°' ta wkqj"

ixpdrl lr®udka;fha fhfok ,shdm†xÑ jHdmdr

úiska ,ndf.k we;s Khj,g w∞< jd˙l yd fmd,S

f.ùï i|yd 2020 udr®;= 31 olajd j,x.= jk m˙†

iyk ld,hla we;=<;a wdr®:sl iyk meflachla

2019 uehs udifha ° y∫kajd fok ,°' Kh f.ùu

i|yd jk tu iykhg wu;rj m%Odk jYfhka

ixpdrl wxYfha wúêu;a mdr®Yajlrejka b,lal

lr .ksñka 2019 uehs udifha ° uqo,a wud;HdxYh

u.ska fjk;a iyk meflachla y∫kajd fok ,°'

;jo" ,shdm†xÑ fydag,a iy ixpdrl ls%hdlrejka

i|yd 2019 cqks 01 jk †k isg 2020 udr®;= 31 †k

olajd ld,m˙Éf√oh ;=< ° tl;= l< w.h u; noao

ishhg 15 isg ishhg 7 olajd wvq l< w;r f,dayuh

y∫kd.ekSfï WmlrK jeks wdrlaIdj yd iïnkaO

ksIamdok i|yd wdkhk n≥ bj;a lrk ,°' fï

w;r YS% ,xld ixpdrl m%jr®Ok ldr®hdxYh úiska

y∫kd.;a fj<|fmd< i|yd m%jr®Ok jevigyka

wLKavj ls%hd;aul lrk ,°' fláld,Sk f.da,Sh

uyck iïnkaO;d jevigykla iy bka†hdkq

fj<|fmd< b,lal lr .;a úfYaI meflac jeks

we;eï m%jr®Ok ls%hdldrlï ;%ia; m%ydrfhka miq

ld,m˙Éf√oh ;=< ° ls%hd;aul lrk ,°' 2019

jifr® ixpdrh l< yels fyd|u .ukdka;h f,i

YS% ,xldj" f,daka,s ma,ekÜ (Lonely Planet) u.ska

kej; ;yjqre ls¯u iy g%ej,a + f,Ir® (Travel +

Leisure) i`.rdj u.ska 2019 jifr® ixpdrh l<

yels fyd|u †jhsk f,i YS% ,xldj y∫kajd °u

ixpdrl lr®udka;h fõ.j;a f,i h:d ;;a;ajhg

m;aùu i|yd Wmld¯ úh'

m%d:ñl wd∞hu

y úfoaYSh Rcq wdfhdack iud.ï u.ska ,dNdxY

kej; /f.k hEu iy m%;swdfhda‚; bmehSï

jeäùu fya;=fjka m%d:ñl wd∞hï .sKqfï ys`.h

mqΩ,a úh' m%d:ñl wd∞hï .sKqfï ys`.h 2018

jifr® m<uq Nd.fha ° jQ t'c' fvd,r® ñ,shk 992 g

idfmalaIj 2019 jifr® m<uq Nd.fha ° t'c' fvd,r®

ñ,shk 1"097 la úh' 2018 jifr® m<uq Nd.h iu.

iei£fï ° Rcq wdfhdack iud.ï ,dNdxY úYd,

f,i kej; ish rgj,a fj; /f.k .sh w;r" by<

m%udKhlska m%;swdfhdackhka o is≥ lrk ,°' 2018

jifr® m<uq Nd.hg idfmalaIj 2019 jifr® m<uq

Nd.fha ° úfoaYSh Kh u; jk fmd,S f.ùï by<

.sfhah' flfia fj;;a" m%Odk jYfhka 2018 jifr® °

t'c' fvd,r® ì,shk 1 g jvd jeä jákdlulska

hq;= nexl= wxYfha cd;Hka;r ne∫ïlr kej;

f.ùu fya;=fjka fuu ld,m˙Éf√oh ;=< °

Kh iq/l=ïm;a u; jQ fmd,S f.ùï iqΩ jYfhka

my< uÜgul mej;=◊' 2019 m<uq Nd.fha ° o<

ks, ixÑ; j;alï u; jk wd∞hï o 2018 jifr®

wkqrEm ld,m˙Éf√ohg idfmalaIj iqΩ jYfhka

my< .sfhah' fï w;r" 2019 jifr® m<uq Nd.fha °

úfoaYSh wdfhdack u.ska jk Y=oaO wd∞hï ,eîï

my< uÜgul mej;=◊'

oaú;Shsl wd∞hu

y 2019 jifr® m<uq Nd.fha ° oaú;Shsl wd∞hï

.sKqfï w;s˙la;h my< .sfhah' úfoaY fiajd

kshqla;slhskaf.a fm%aIK" 2018 jifr® m<uq Nd.fha °

jdr®;d jQ t'c' fvd,r® ñ,shk 3"624 yd iei£fï °

2019 jifr® m<uq Nd.fha ° t'c' fvd,r® ñ,shk

3"270 la olajd ishhg 9'8 lska wvq úh' 2019 jifr®

m<uq ldr®;=fõ ° úfoaY fiajd kshqla;slhskaf.a

fm%aIKj, wvqùula olakg ,enqK o 2019 jifr®

wfm%a,a iy cqks udij, ° th l%udkql+,j h:d

;;a;ajhg m;aùula ks¯laIKh úh' cd;Hka;r

Lksc f;,a ñ, .Kkays úp,kh ueofmr†.

wdr®:slhkaf.a jr®Ok wfmalaIdjka i|yd hï

n,mEula is≥ l< yels w;r tu.ska úfoaY fiajd

kshqla;slhskaf.a fma%IK flfrys o n,mEula t,a,

úh yel' 2018 jifr® uq,a udi kjh ;=< jdr®;d jQ

t'c' fvd,r® ñ,shk 5"277 yd iei£fï ° 2019 jifr®

Page 8: úfoaYSh wxYfha m%jK;d 2 · yt'c' fvd,¾ ì,shk iuia; wmkhkj,ska ishhg 21 la muK jk lDIsldr®ñl wmkhk wd∞hu 2019 jifr® m

5

74

Y%S ,xld uy nexl=j uE;ld,Sk wdr®:ßl m%jK;d( 2019 iqúfYaI is≥ùï iy 2020 wfmalaIdjka

uq,a udi kjh ;=< úfoaY fiajd kshqla;slhskaf.a

fma%IK t'c' fvd,r® ñ,shk 4"930 la olajd ishhg

6'6 lska wvq úh'

cx.u .sKqfï fYaIh

y 2019 jifr® fojk ldr®;=fõ ° jdr®;d jQ úYd, ys`.h

2019 jifr® m<uq ldr®;=fõ ° jdr®;d jQ w;s˙la;h

blau jQ neúka 2019 jifr® m<uq Nd.fha ° cx.u

.sKqfï iqΩ ys`.hla jdr®;d úh' ta wkqj" 2018 jifr®

m<uq Nd.h ;=< t'c' fvd,r® ñ,shk 1"609 la jQ

cx.u .sKqfï ys`.h iu. iei£fï ° 2019 jifr®

m<uq Nd.h ;=< ° cx.u .sKqfï ys`.h t'c' fvd,r®

ñ,shk 225 la f,i jdr®;d úh' wdkhkj, lemS

fmfkk wvqùu iy wmkhkj, ia:djr jr®Okh

fya;=fjka jQ fj<| ys`.fha wvq ùu cx.u .sKqfï

ys`.h my< hEu i|yd m%Odk jYfhka Wmld¯

úh' 2019 jifr® m<uq Nd.fha ° fj<| ys`.h 2018

jifr® uq,a Nd.fha ° jdr®;d jQ t'c' fvd,r® ñ,shk

5"709 iu. iei|Sfï ° t'c' fvd,r® ñ,shk 3"597 la

olajd t'c' fvd,r® ñ,shk 2"112 lska my< .sfhah'

m%d.aOk .sKqfï fYaIh

y 2019 jifr® m<uq Nd.fha ° m%d.aOk .sKqu fj; jQ

,eîï uOHia: uÜgul mej;=◊' m%d.aOk m%∞k

,eîïys uOHia: ùu ms<sìUq lrñka" m%d.aOk .sKqu

fj; jQ ,eîï" Y=oaO moku u; 2018 jifr® m<uq

Nd.fha ° jdr®;d jQ t'c' fvd,r® ñ,shk 10 iu.

iei£fï ° 2019 jifr® m<uq Nd.fha ° t'c' fvd,r®

ñ,shk 8 olajd iqΩ jYfhka wvq úh'

uQ,H .sKqu

y 2018 jifr® m<uq Nd.h ;=< ° jdr®;d jQ t'c' fvd,r®

ñ,shk 2"723 yd iei£fï °" 2019 jifr® m<uq Nd.h

;=< ° Y=oaO úfoaYSh j.lSï fjkia ùï t'c' fvd,r®

ñ,shk 2"315 la úh' 2019 jifr® m<uq Nd.fha °

rch úiska ksl=;a l< iy l,amsreKq cd;Hka;r

iaffj¯;aj ne∫ïlr u.ska uQ,H .sKqfï j.lSïj,

fjkiaùï fndfyda ≥rg ms<sìUq fõ' 2019 udr®;= iy

cqks udij, ° rch úiska t'c' fvd,r® ì,shk 4'4 l

cd;Hka;r iaffj¯;aj ne∫ïlr idr®:lj ksl=;a

l< w;r l,a msreKq t'c' fvd,r® ì,shk 1'5 la jQ

cd;Hka;r iaffj¯;aj ne∫ïlr wdmiq f.jk ,°'

flfia fj;;a" 2019 jifr® m<uq Nd.fha ° uQ,H

.sKqu fj; jQ wfkl=;a ,eîï uOHia:j mej;=◊'

2019 jifr® m<uq Nd.fha °" wdfhdack uKav,fha

,shdm†xÑ iud.ï ,nd.;a úfoaYSh Kh o

we;=<;a úfoaYSh Rcq wdfhdack t'c' fvd,r®

ñ,shk 501 la úh' fuh" 2018 jifr® m<uq Nd.h

;=< ° yïnkaf;dg jrdh fj; jQ wdfhdackh o

we;=<;aj t'c' fvd,r® ì,shk 1'4 la jQ úfoaYSh Rcq

wdfhdack ,eîïj,g jvd ie,lsh hq;= wvq ùuls'

2019 jifr® m<uq Nd.h ;=< ° ,enqKq úfoaYSh Rcq

wdfhdack m%Odk jYfhka foam< ixjr®Ok" ú≥,s

ixfoaY" fydag,a iy jrdh yd nydÆï mr®hka; jeks

wxY fj; jdr®;d úh' 2018 jifr® m<uq Nd.fha oS

jdr®;d jQ t'c' fvd,r® ñ,shk 150 l Y=oaO ,eîï yd

iei£fï ° 2019 jifr® m<uq Nd.h ;=< ° ysñlï

fldgia f,i jQ úúO wdfhdack t'c' fvd,r® ñ,shk

9 l Y=oaO ,eîula jdr®;d lf<ah' NdKavd.dr

ì,am;a yd ne∫ïlr fj;ska jQ úfoaYSh wdfhdack

2018 jifr® m<uq Nd.fha ° jQ t'c' fvd,r® ñ,shk

176 l Y=oaO f.ùu iu. iei£fï ° 2019 jifr®

m<uq Nd.fha ° t'c' fvd,r® ñ,shk 96 l Y=oaO

f.ùula jdr®;d lf<ah' 2019 m<uq ldr®;=j ;=< °

rdcH iq/l=ïm;a fj<|fmdf<ys Y=oaO ,eîula jdr®;d

úh' flfia jqj o" m%Odk jYfhka 2019 wfm%a,a iy

uehs udij, ° mdial= b˙∞ m%ydrfhka miqj olakg

,enqK hï wia:djr;ajhla fya;=fjka" jifr® m<uq

Nd.fha ° rdcH iq/l=ïm;a fj<|fmdf<ys úfoaYSh

wdfhdack Y=oaO f.ùï jdr®;d úh' fï w;r" rch"

;ekam;= Ndr.kakd wdh;k" fm!oa.,sl wxYh iy

rch i;= jd◊c jHjidhhka úiska is≥ l< Y=oaO

f.ùï ms<sìUq lrñka 2019 jifr® m<uq Nd.fha °

-10

-12

-8

-6

-4

-2

0

2

4

2016 2017 2018 2019 2019m<uq Nd.h fojk Nd.h

mqfrda'

uQ,h( Y%S ,xld uy nexl=j

iuia; fYaIhcx.u .sKqfï fYaIhfj<| fYaIh

t'c

' fvd,

¾ ì

,shk

5'7 rEm igyk

f.jqï ;=,kh

Page 9: úfoaYSh wxYfha m%jK;d 2 · yt'c' fvd,¾ ì,shk iuia; wmkhkj,ska ishhg 21 la muK jk lDIsldr®ñl wmkhk wd∞hu 2019 jifr® m

5

75

úfoaYSh wxYfha m%jK;d

úfoaYSh Kh j.lSï t'c' fvd,r® ñ,shk 645 lska

wvq úh' flfia fj;;a" t'c' fvd,r® ñ,shk 164 la jQ

cd'uQ' wruqof,a úia;Sr®K Kh myiqlfuys yhjk

jd˙lh ,eîu;a iu. YS% ,xld uy nexl=fõ j.lSï

by< .sfhah' 2019 jifr® m<uq Nd.fha ° ,xld

Lksc f;,a kS;s.; ixia:dfõ fkdmshjd b;s˙j

we;s fj<| Kh by< hEu fya;=fjka fm!oa.,sl

wxYfha fj<| Kh iqΩ jYfhka jeä jQ w;r

wdishdkq ksIaldYk ix.uh iu. YS% ,xld uy

nexl=fõ j.lSï wvq úh'

y 2018 jifr® m<uq Nd.fha ° jQ t'c' fvd,r® ñ,shk

1"034 iu. iei£fï ° 2019 jifr® m<uq Nd.fha °

uQ,H j;alïys Y=oaO w;a lr .ekSu t'c' fvd,r®

ñ,shk 1"730 la úh' jifr® m<uq Nd.fha ° o<

ks, ixÑ; t'c' fvd,r® ì,shk 1'8 lska jeä ùu

uQ,H j;alïj, fuu jeäùug fya;= úh' fï i|yd

m%Odk jYfhka fya;= jQQfha cd;Hka;r iaffj¯;aj

ne∫ïlr ksl=;a ls¯u iy l,ams¯ïys Y=oaO n,mEuhs'

fï w;r" Y%S ,xld uy nexl=j úiska foaYSh úfoaY

úksuh fj<|fmd< fj;ska Y=oaO moku u; úfoaY

úksuh ñ, ° .ekSï o 2019 jifr® m<uq Nd.fha °

o< ks, ixÑ; by< kexùug fya;= úh' uqo,a iy

;ekam;= t'c' fvd,r® ì,shk 2'2 l jeäùu ;=<ska o<

ks, ixÑ;j, jeäùu ms<sìUq jQ w;r ia:djr wd∞hï

iq/l=ïm;aj, wdfhdackhka t'c' fvd,r® ñ,shk

363 l wvq ùula jdr®;d lf<ah' nexl= wxYfha uqo,a

yd ;ekam;= j;alï o" 2019 jifr® m<uq Nd.fha °

t'c' fvd,r® ñ,shk 41 l jeä ùula jdr®;d

lf<ah' fï w;r" ;ekam;= Ndr.kakd wdh;k iy

fm!oa.,sl wxYh úiska wfkajdislhskag ,nd fok

fj<| Kh iy w;a;sldrï jifr® m<uq Nd.fha °

wvq ùula jdr®;d lf<ah' ;jo" jifr® m<uq Nd.fha °

Rcq wdfhdack f.ùï o uOHia: uÜgula jdr®;d

lf<ah'

wka;r®cd;sl wdfhdack ;;a;ajh

y wka;r®cd;sl wdfhdack ;;a;ajh u.ska ms<sìUq

jk m˙†" wfkajdislhska yd iïnkaO YS% ,xldfõ

úfoaYSh j;alï ;;a;ajh" 2018 jir wjidkfha isg

2019 cqks ui wjidkh jk úg t'c' fvd,r® ì,shk

1'9 lska by< .sfhah' uQ,sl jYfhka" 2018 foieïnr®

ui wjidkh jk úg t'c' fvd,r® ì,shk 6'9 la jQ

o< ks, ixÑ;" 2019 cqks wjidkh jk úg

t'c' fvd,r® ì,shk 8'9 la olajd jeä ùfuys m%;sM,hla

f,i úfoaYSh j;alï ;;a;ajh by< .sfhah'

cd;Hka;r iaffj¯;aj ne∫ïlr ksl=;a ls¯ï ;=<ska jQ

,eîï" YS% ,xld uy nexl=j úiska foaYSh úfoaY

úksuh fj<|fmd< ;=<ska Y=oaO moku u; úfoaY

úksuh ñ, ° .ekSu iy cd'uQ' wruqof,a úia;Sr®K

Kh myiqlfuys yhjk jd˙lh u.ska jQ ,eîï

fya;=fjka ixÑ; j;alï ;;a;ajh by< .sfhah'

fï w;r" YS% ,dxlsl fkajdislhska úfoaYhkays

is≥lrk Rcq wdfhdack u.ska ms<sìUq lrk Rcq

wdfhdack j;alï ;;a;ajh" 2018 jir wjidkh

jk úg mej;s ;;a;ajh iu. iei£fï ° 2019 cqks

ui wjidk jk úg iqΩ jYfhka jeä úh' ;ekam;=

Ndr.kakd wdh;kj, uqo,a iy ;ekam;= j;alï

;;a;ajh iy fkdmshjd b;s˙j we;s wfkl=;a ,eìh

hq;= .sKqï ;;a;ajh o 2019 cqks wjidkh jk úg

iqΩ m%udKhlska by< .sfhah' fï w;r" ;ekam;=

Ndr.kakd wdh;k iy fm!oa.,sl wxYh úiska ,nd

≥ka fj<| Kh iy w;a;sldrï u.ska ms<sìUq jk

fkdmshjd b;s˙j we;s fj<| Kh iy w;a;sldrï

j;alï ;;a;ajh fuu ld,m˙Éf√oh ;=< ° iqΩ

jYfhka wvq úh'

y wka;r®cd;sl wdfhdack ;;a;ajh u.ska ms<sìUq jk

m˙† wfkajdislhska fj; jQ YS% ,xldfõ uqΩ j.lSï

;;a;ajh" 2019 cqks ui wjidkh jk úg t'c'

fvd,r® ì,shk 1'5 lska muK ie,lsh hq;= f,i

by< .sfhah' uqΩ j.lSï ;;a;ajh 2018 foieïnr®

ui wjidkfha mej;s t'c' fvd,r® ì,shk 62'5 isg

2019 cqks ui wjidkh jk úg t'c' fvd,r® ì,shk

64'0 olajd by< .sfhah' rch úiska ksl=;a lrk

,o cd;Hka;r iaffj¯;aj ne∫ïlrj, fkdmshjd

b;s˙j we;s j.lSï ;;a;ajfhys Y=oaO jeäùu" fuu

ie,lsh hq;= by< hEu i|yd uQ,slju fya;= úh' 2019

jir ;=< ° rch úiska t'c' fvd,r® ì,shk 4'4 la jQ

cd;Hka;r iaffj¯;aj ne∫ïlr ksl=;a l< w;r

fmr ksl=;a lrk ,o t'c' fvd,r® ì,shk 1'5 la jQ

cd;Hka;r iaffj¯;aj ne∫ïlr mshjk ,°' ;jo"

Rcq wdfhdack ,eîïj, by< hEu fya;=fjka

Rcq wdfhdack j.lSï ;;a;ajh iqΩ jeäùula

jdr®;d l< w;r fld<U fldgia fj<|fmdf<ys

,ehsia;=.; Rcq wdfhdack iud.ï lsysmhl

ie,lsh hq;= fj<|fmd< w.h u; .e<mSfï

w,dN jdr®;d úh' jd◊c nexl=j, iy fm!oa.,sl

wxYfhys kj cd;Hka;r ne∫ïlr ksl=;= iy

Page 10: úfoaYSh wxYfha m%jK;d 2 · yt'c' fvd,¾ ì,shk iuia; wmkhkj,ska ishhg 21 la muK jk lDIsldr®ñl wmkhk wd∞hu 2019 jifr® m

5

76

Y%S ,xld uy nexl=j uE;ld,Sk wdr®:ßl m%jK;d( 2019 iqúfYaI is≥ùï iy 2020 wfmalaIdjka

l,ams¯ï is≥ fkdùu ksid tu wxYh i;= fkdmshjd

b;s˙j we;s úúO wdfhdack j.lSï ;;a;ajh 2019

m<uq Nd.h ;=< fkdfjkiaj mej;sfhah' fï

w;r" 2018 jir wjidkfha mej;s uqΩ úfoaYsh

Kh j.lSï t'c' fvd,r® ì,shk 30'4 isg 2019 cqks

wjidkh jk úg t'c' fvd,r® ì,shk 29'9 olajd

wvq úh' jd◊c nexl= i;= fkdmshjd b;s˙j we;s

Kh j.lSï ie,lsh hq;= f,i wvqùu fï i|yd

m%Odk jYfhka fya;= jQ w;r rch iy fm!oa.,sl

wxYh i;= fkdmshjd b;s˙j we;s Kh j.lSï o

wvqúh' fï w;r" Lksc f;,a kS;s.; ixia:dfõ

fkdmshjd b;s˙j we;s fj<| Kh j.lSï ;;a;ajh

by< hdu;a iu. fm!oa.,sl wxYfha iy rch i;=

jd◊c jHjidhhkaf.a fkdmshjd b;s˙j we;s fj<|

Kh j.lSï iqΩ jYfhka jeä úh' ;jo" wdishdkq

ksIaldYk ix.uh iu. mej;s fkdmshjd b;s˙j

we;s j.lSï wvqùu;a iu. YS% ,xld uy nexl=fõ

fkdmshjd b;s˙j we;s f.ùï wvq úh'

y Y=oaO wka;r®cd;sl wdfhdack ;;a;ajh" tkï

wfkajdislhska yd iïnkaO YS% ,xldfõ uqΩ úfoaYSh

j;alï iy j.lSï ;;a;ajh w;r we;s fjki" 2019

cqks udih wjidk jk úg Y=oaO j.lSï ;;a;ajfhys

jeäùula jdr®;d lf<ah' 2019 jifr® m<uq Nd.fha °

ixÑ; j;alï by< .sho" cd;Hka;r iaffj¯;aj

ne∫ïlr ksl=;a ls¯ïys iy Rcq wdfhdack j.lSï

;;a;ajh by< hEu fya;=fjka iuia; Y=oaO

wka;r®cd;sl wdfhdack ;;a;ajh 2018 foieïnr®

wjidkfha mej;s t'c' fvd,r® ì,shk 50'4 la jQ

Y=oaO j.lSï ;;a;ajfha isg 2019 cqks udih wjidk

jk úg t'c' fvd,r® ì,shk 50'0 l Y=oaO j.lSï

;;a;ajhla olajd iqΩ jYfhka wvq úh'

úfoaYSh Kh ;;a;ajh

y 2019 jifr® m<uq Nd.fha ° Y%S ,xldfõ fkdmshjd

b;s˙j we;s úfoaYSh Kh by< .sfhah' m%Odk

jYfhka rcfha úfoaYSh Kh iq/l=ïm;a by< hEu

fya;=fjka" 2018 jir wjidkfha ° jQ t'c' fvd,r®

ì,shk 52'3 l úfoaYSh Kh ;;a;ajh 2019 jifr®

cqks wjidkh jk úg t'c' fvd,r® ì,shk 55'5

olajd by< .sfhah' fkdmshjd b;s˙j we;s rcfha

jHdmD;s Kh wvqùu iy cd;Hka;r iaffj˙;aj

ne∫ïlr folla l,ams¯fuka t'c' fvd,r® ì,shk

1'5 la mshùu yuqfõ jqjo" m%Odk jYfhka 2019

udr®;= udifha ° ksl=;a l< t'c' fvd,r® ì,shk

2'4 l iy 2019 cqks udifha ° ksl=;a l<

t'c' fvd,r® ì,shk 2'0 l kj cd;Hka;r iaffj˙;aj

ne∫ïlr fol fya;=fjka rcfha fkdmshjd b;s˙j

we;s úfoaYSh Kh t'c' fvd,r® ì,shk 3'5 lska

ie,lsh hq;= f,i by< .sfhah' cd'uQ' wruqof,a

úia;Sr®K Kh myiqlfuys yh jk jd˙lh

,eîu;a iu. YS% ,xld uy nexl=fõ fkdmshjd

b;s˙j we;s úfoaYSh Kh m%udKh o by< .sh w;r"

2018 jir wjidkh iu. ii|k úg wdishdkq

ksYaldIK ix.uh iu. fkdmshjd b;s˙j we;s

j.lSï my; jegq◊' uqo,a iy ;ekam;= yd fkdmshjd

b;s˙j we;s úfoaYSh Kh wvqùu;a iu. jifr® m<uq

Nd.fha ° nexl= wxYfha fkdmshjd b;s˙j we;s

úfoaYSh Kh wvq úh' fï w;r" YS% ,dxlsl

wdkhklrejka úiska ,o fj<| Kh iy w;a;sldrï

jeäùu;a iu. 2019 m<uq Nd.fha ° fm!oa.,sl

wxYh iy rch i;= jd◊c jHjidhhkaf.a

fkdmshjd b;s˙j we;s úfoaYSh Kh iqΩ jYfhka

jeä úh' ;jo" fuu ld,m˙Éf√oh ;=< ° m%Odk

Rcq wdfhdack jHdmdr u.ska wka;r® iud.ï Kh

iy fldgia ysñhkaf.a w;a;sldrï ,eîu;a iu.

jifr® m<uq Nd.h ;=< ° Rcq wdfhdack jHdmdrj,

wka;r® iud.ï Kh ,nd .ekSï by< hEula jdr®;d

lf<ah'

úfoaYSh ixÑ; j;alï ;;a;ajh

y uQ,H .sKqu fj; jQ by< ,eîï fya;=fjka 2019

iema;eïnr® wjidkh jk úg o< ks, ixÑ; m%udKh

by< .sfhah' 2019 iema;eïnr® ui wjidkfha °

o< ks, ixÑ;" 2018 jifr® wjidkfha ° mej;s

t'c' fvd,r® ì,shk 6'9 isg t'c' fvd,r® ì,shk

7'6 la olajd jeä úh' 2019 jifr® m<uq Nd.fha °

cd;Hka;r iaffj¯;aj ne∫ïlr ksl=;= ;=<ska ,o

,eîï" YS% ,xld uy nexl=j úiska foaYSh úfoaY

úksuh fj<|fmdf<ka úfoaY úksuh ñ,° .ekSï

iy cd'uQ' wruqof,a úia;Sr®K Kh myiqlfuys

yhjk jd˙lh ,eîu" 2019 jifr® iema;eïnr®

ui wjidkfha ° o< ks, ixÑ; ;;a;ajh by<

kexùug úYd, jYfhka ∞hl úh' 2019 jifr®

iema;eïnr® ui wjidkh jk úg rfgys o< ks,

ixÑ; wdkhksl udi 4'6 la uQ,Hkhg m%udKj;a jQ

w;r rfgys flá ld,Sk Kh iy j.lSïj,ska

ishhg 64 la wdjrKh ls¯ug o m%udKj;a úh'

Page 11: úfoaYSh wxYfha m%jK;d 2 · yt'c' fvd,¾ ì,shk iuia; wmkhkj,ska ishhg 21 la muK jk lDIsldr®ñl wmkhk wd∞hu 2019 jifr® m

5

77

úfoaYSh wxYfha m%jK;d

fï w;r" 2019 wf.daia;= ui wjidkfha ° o< ks,

ixÑ; iy jd◊c nexl=j, úfoaYSh j;alïj,ska

iukaú; uqΩ cd;Hka;r ixÑ; m%udKh o 2018

jir wjidkfha ° mej;s t'c' fvd,r® ì,shk 9'6

isg t'c' fvd,r® ì,shk 11'3 la olajd jeä úh' fuh

wdkhksl udi 6'8 la uQ,Hkhg m%udKj;a úh'

iuia; fYaIh

y uQ,H .sKqu Yla;su;a ùu iy cx.u .sKqfï ys`.h

wvq ùu;a iu. 2019 jifr® uq,a udi kjh ;=< °

f.jqï ;=,kfha iuia; fYaIh t'c' fvd,r® ñ,shk

789 l w;s˙la;hla jdr®;d lf<ah' 2019 jifr® m<uq

udi kjh ;=< ° iuia; fYaIh jr®Okh ùu i|yd

cd;Hka;r iaffj¯;aj ne∫ïlr folla ksl=;a ls¯u

;=<ska ,o t'c' fvd,r® ì,shk 2'9 l Y=oaO ,eîï iy

foaYSh úfoaY úksuh fj<|fmd< ;=<ska Y=oaO f,i

ñ, ° .;a t'c' fvd,r® ñ,shk 285 Wmld¯ úh'

úksuh wkqmd;slfha yeis¯u

y 2018 jifr® ° ie,lsh hq;= f,i wjm%udKh jQ

úksuh wkqmd;slh 2019 jifr® ° f.da,Sh yd foaYSh

m%%jK;djkaf.ka t,a, jQ hï mSvk uOHfha jqjo

h:d ;;a;ajhg m;aùula fmkakqï lf<ah' 2019

jifr® m<uq udi y;fr® mdial= b˙∞ m%ydrhg

fmr ld,h ;=< °" fj<| ys`.fha ie,lsh hq;=

wvqùula iy uQ,H m%jdy jeäùu fya;=fjka úksuh

wkqmd;slh ishhg 4'6 lska w;sm%udKh fjñka

Yla;su;a úh' foaYSh úfoaY úksuh fj<|fmd<

;=< mej;s fujeks ys;lr øjYS,;d ;;a;ajhka

fya;=fjka úfoaY úksuh fj<|fmd< fj;ska

Y=oaO moku u; úfoaY úksuh ñ, ° .ekSug

YS%% ,xld uy nexl=jg yels úh' flfia fj;;a"

mdial= b˙∞ m%ydrfhka wk;=rej wfma%a,a ui

fojk Nd.fha ° iy f.da,Sh fj<|fmdf<ys

by< wúksYaÑ;;djhkaf.a m%%;sM,hla f,i" rdcH

iq/l=ïm;a fj<|fmd< fj;ska we;eï úfoaYSh

wdfhdack bj;a lr .ekSï fya;=fjka wf.daia;= ui

fojk Nd.fha ° úksuh wkqmd;slh u; hï mSvkhla

we;s úh' flfia fj;;a" bka wk;=rej foaYSh úfoaY

úksuh fj<|fmdf<ys øjYS,;d ;;a;ajh jr®Okh

ùu úksuh wkqmd;slh ia:djr ls¯ug iyh úh'

ta wkqj" 2019 Tlaf;danr® wjidkh jk úg remsh,

ishhg 0'6 lska w;sm%udKh úh' fï w;r" 2018

jifr® iema;eïnr® wjidkh olajd jdr®;d jQ

t'c' fvd,r® ñ,shk 184'6 l Y=oaO iemhqu yd

iei£fï ° 2019 jifr® iema;eïnr® wjidkh olajd

t'c' fvd,r® ñ,shk 284'8 l Y=oaO wjfYdaIKhla

YS%% ,xld uy nexl=j úiska is≥ lrk ,°' wfkl=;a

úfoaY jHjydr uqo,aj, yeis¯u ms<sìUq lrñka 2019

Tlaf;danr® ui wjidkh jk úg YS% ,xld remsh,

bka†hdkq remsh,g idfmalaIj ishhg 3'5 lska iy

hqfrdaj,g idfmalaIj ishhg 3'1 lska w;sm%udKh jQ

w;r iagr®,ska mjqug idfmalaIj ishhg 1'2 lska iy

cmka fhkaj,g idfmalaIj ishhg 1'0 lska

wjm%udKh úh'

y iuia;hla f,i t'c' fvd,rh Yla;su;a ùu

fya;=fjka wfkl=;a m%Odk jHjydr uqo,a tall o

t'c' fvd,rhg idfmalaIj wjm%udKh úh' ta wkqj"

2019 Tlaf;danr® wjidkh jk úg t'c' fvd,rhg

idfmalaIj hqfrda ishhg 2'4 lska iy bka†hdkq

remsh, ishhg 2'8 lska wjm%udKh jQ w;r iagr®,ska

mjqu ishhg 1'8 lska iy cmka fhka ishhg 1'6 lska

w;sm%udKh úh'

y 2019 iema;eïnr® ui wjidkh olajd jQ ld,h

;=< ° uqo,a jr®. 5 lska ie≥ï,;a mei iy uqo,a

jr®. 24 lska ie≥ï,;a mei u; mokï jQ kdñl

iy uQr®; iM, úksuh wkqmd;sl or®Yl oaú;ajhu

by< .sfhah' m%Odk uqo,a jr®. lsysmhlg tfrysj

YS% ,xld remshf,ys jQ kdñl w;sm%udKh iy

wfkl=;a jHjydr uqo,aj, úksuh wkqmd;sl yeis¯u

ms<sìUq lrñka kdñl iM, úksuh wkqmd;sl or®Yl

by< .sfhah' ta wkqj" 2019 iema;eïnr® ui wjidkh

t'c

' fvd,

¾ ñ

,shk

5'8 rEm igyk

o< ks, ixÑ; iy wdkhksl udi

0

1

2

3

4

5

6

7

8

0

2,000

4,000

6,000

8,000

10,000

12,000 ck

-16

ck

-15

ck

-17

ck

-18

ck

-19

ueh

s-16

ueh

s-15

ueh

s-17

ueh

s-18

ueh

s-19

iem

a-16

iem

a-15

iem

a-17

iem

a-18

iem

a-19

udi

o< ks, ixÑ; wdkhksl udi ^ol=Kq wlaIh&

uQ,h( Y%S ,xld uy nexl=j

Page 12: úfoaYSh wxYfha m%jK;d 2 · yt'c' fvd,¾ ì,shk iuia; wmkhkj,ska ishhg 21 la muK jk lDIsldr®ñl wmkhk wd∞hu 2019 jifr® m

5

78

Y%S ,xld uy nexl=j uE;ld,Sk wdr®:ßl m%jK;d( 2019 iqúfYaI is≥ùï iy 2020 wfmalaIdjka

olajd ld,h ;=< ° uqo,a jr®. 5 lska iy uqo,a jr®.

24 lska ie≥ï,;a mei u; mokï jQ kdñl iM,

úksuh wkqmd;sl or®Yl ms<sfj<ska" ishhg 2'48 lska

iy ishhg 2'19 lska by< .sfhah' fï w;r"

kdñl úksuh wkqmd;slj, fjkiaùug wu;rj

uqo,a mefiys we;=<;a rgj, WoaOuk fjkiaùï o

ie,ls,a,g f.k .Kkh flfrk" cd;Hka;r

fj<|fmd< ;=< YS% ,xldfõ ;r`.ld¯;ajh ms<sìUq

flfrk uqo,a jr®. 5 lska iy uqo,a jr®. 24 lska

ie≥ï,;a uQr®; iM, úksuh wkqmd;sl or®Yl"

ms<sfj<ska ishhg 3'55 lska iy ishhg 3'25 lska

by< .sfhah' flfia fj;;a" rfgys fj<|dfuys

;r`.ld¯;ajhg iydh fjñka uQr®; iM, úksuh

wkqmd;sl or®Yl mokï jr®Ifha uÜgug jvd my<

uÜgul mej;=◊'

wfmalaIs; jr®Okhka

y 2019 jifr® m<uq udi wg ;=< ° fj<| ys`.fhys

olakg ,enqK ie,lsh hq;= wvqùfuys m%;s,dN

,nñka 2018 jirg idfmalaIj 2019 jifr® ° fj<|

ys`.h ixfldapkh jkq we;ehs wfmalaIs;h' 2017

jifr® udr®;= udifha isg mej;s jr®Ok m%jK;dj

wLKavj mj;ajd .ksñka wmkhk wd∞hu 2019

jifr® ° iy ue† ld,Skj jr®Okh jkq we;ehs

wfmalaIs;h' kj fj<| yjq,alrejka iu. fj<|

in|;d f.dv kexùu" ys;lr úfoaY fj<| m%;sm;a;s"

Yla;su;a wdh;ksl iydh iy jvd ;r`.ld¯

úfoaY úksuh wkqmd;slhla mej;Su wmkhk

wd∞hfï jr®Ok m%jK;dj i|yd fya;= jkq we;ehs

wfmalaIs;h' tlai;a ckmoh ,ndfok „'tia'mS'

myiqlu bka†hdfjka bj;a ls¯u o YS% ,xldfõ

wmkhk u; Okd;aul n,mEula we;s lrkq

we;' by< n≥j,g hg;a jk fndfyda ksIamdok

Y%S ,xldj i|yd m%Odk wdkhk fyda wmkhk

fkdjk neúka tlai;a ckmoh iy Ökh w;r

cd;Hka;r fj<|du ms<sn| wr®nqo ;;a;ajh

YS% ,xldfõ úfoaY fj<πug ;r®ckhla jkq

we;ehs wfmalaId fkdflfr®' flfia fj;;a"

f.da,Sh fj<πfï iy f.da,Sh jr®Okfhys we;s

úh yels ukao.dóNdjh wmkhk wd∞hu flfrys

RKd;aul n,mEula we;s l< yel' ;jo" YS% ,xld

uy nexl=j iy rch úiska .kq ,enQ m%;sm;a;suh

ls%hdudr®. fya;=fjka 2019 jifr® m<uq udi wg ;=<

wdkhkj, is≥ jQ wvq ùu ksrEmKh lrñka 2019

jifr® ° wdkhk úhou wvq jkq we;ehs mqfrdal:kh

lr we;' flfia fj;;a jr®Ih wjidkfha t<fUk

W;aij ld,iSudjg w∞<j we;s úh yels b,aÆu

fya;=fjka wdkhk ldKav lsysmhl iy iyk∞hS

n,m;% hgf;a jdyk wdkhkh ls¯u by< hEu

fya;=fjka jifr® wjika Nd.fha ° wdkhk

by< hEug bv we;' m%Odk jYfhka fm!oa.,sl

Ndú;h i|yd fhd∞.kakd jdyk we;=Ωj

md˙fNda.sl NdKav iy wka;r® NdKav wdkhk

by< hEu fya;=fjka 2020 jifr® ° wdkhk úhou

by< hkq we;ehs wfmalaIs;h' ta wkqj 2019 jifr® °

fj<| ys`.h wvq jkq we;ehs wfmalaId lrk w;r

2020 jifr® ° th by< hkq we;ehs wfmalaIs;h'

uQ,h( Y%S ,xld uy nexl=j

5'10 rEm igyk

iM, úksuh wkqmd;sl o¾Yl(uqo,a j¾. 24 mei wkqj ^2017}100&

80

85

90

95

100

105

110

kdñl iM, úksuh wkqmd;slh uQ¾; iM, úksuh wkqmd;slh

ck

-17

ck

-19

ck

-18

iem

a-17

iem

a-19

iem

a-18

ud¾

-17

ud¾

-19

ud¾

-18

fk

dje-17

fk

dje-18

ueh

s-17

ueh

s-19

ueh

s-18

cQ,s-17

cQ,s-19

cQ,s-18

o¾Yl

wxl

uQ,h( Y%S ,xld uy nexl=j

t'c

' fvd,

¾ ñ

,shk

5'9 rEm igyk

foaYSh úfoaY úksuh fj<|fmd< ;=< uy nexl=fõ ueÈy;aùu yd úksuh wkqmd;slh

130

135

140

145

150

155

160

165

170

175

180

185

-600

-500

-400

-300

-200

-100

0

100

200

300

400

t'c

' fvd,

rhg r

emsh,a

Y=oaO wjfYdaIKh lsÍï udih w. mej;s úksuh

wkqmd;slh ^ol=Kq wlaIh&

ck

-15

ck

-16

ck

-17

ck

-18

ck

-19

ueh

s-15

ueh

s-16

ueh

s-17

ueh

s-18

ueh

s-19

iem

a-15

iem

a-16

iem

a-17

iem

a-18

iem

a-19

Page 13: úfoaYSh wxYfha m%jK;d 2 · yt'c' fvd,¾ ì,shk iuia; wmkhkj,ska ishhg 21 la muK jk lDIsldr®ñl wmkhk wd∞hu 2019 jifr® m

5

79

úfoaYSh wxYfha m%jK;d

y 2019 jifr® ° cx.u .sKqfï ys`.h weia;fïka;= lr

we;s o'foa'ks'fhys m%;sY;hla f,i ishhg 2'6 la

muK jkq we;ehs wfmalaId flfrk w;r m%Odk

jYfhka fj<| .sKqfï ys`.fha wfmalaIs; mqΩ,a

ùu yuqfõ 2020 jifr® ° o'foa'ks'fhys m%;sY;hla

f,i ishhg 3'1 la olajd by< hkq we;ehs wfmalaId

flfr®' 2019 jifr® ° fj<| .sKqfï ys`.h wvq jkq

we;ehs wfmalaId flfrk w;r wdr®:sl ls%hdldrlï

by< hEu yuqfõ wmkhk wd∞hu by< hEug jvd

jeäfhka wdkhk úhou by< hdyels neúka 2020

jifr® ° fj<| .sKqfï ys`.h mqΩ,a jkq we;ehs

wfmalaId flfr®' fï w;r" m%Odk jYfhka ixpdrl

bmehSï wvq jkq we;ehs mqfrdal:kh ls¯u yuqfõ

2019 jifr® ° fiajd .sKqfï w;s˙la;h my< hkq

we;ehs wfmalaId lrk w;r uQ,slju ixpdrl

bmehSï" f;dr;=re ;dlaIKh" jHdmdr ls%hdj,s

ndysr uQ,dY% fj; mej¯u iy m%jdyk fiajd i|yd

wfmalaIs; by< ,eîï yuqfõ 2020 jifr® ° fiajd

.sKqfï w;s˙la;h jr®Okh jkq we;ehs wfmalaId

flfr®' f;dr;=re ;dlaIKh wdY%s; wmkhk

tys by< jr®Okh wLKavj mj;ajd .kq we;ehs

wfmalaId lrk w;r" úfoaY fj<πu jr®Okh

ùu" yïnkaf;dg jrdfha fõ.j;a ixjr®Okh iy

fld<U jrdfha ls%hdldrlï jr®Okh ùu yuqfõ

m%jdyk fiajd wd∞hu by< hkq we;ehs wfmalaId

flfr®' úfoaYSh Kh m%udKh iy úfoaYSh Rcq

wdfhdack by< hEu fya;=fjka fmd,S f.ùï"

,dNdxY f.ùï iy m%;swdfhdacs; bmehSï by<

hEu yuqfõ m%d:ñl wd∞hï .sKqfï ys`.h mqΩ,a

jkq we;ehs mqfrdal:kh flfr®' úfoaY fiajd

kshqla;slhskaf.a fma%IK uE;ld,Sk jirj, °

ms<sìUq l< m%jK;dj wkqj hñka 2020 jifr® °

uOHia: jkqq we;ehs wfmalaId flfr®' fiajd .sKqfï

iy oaú;Shsl wd∞hï .sKqfï w;s˙la;h by< hkq

we;ehs wfmalaId l< o mqfrdal:kh lrkq ,nk

fj<| .sKqfï ys`.h iy m%d:ñl wd∞hï .sKqfï

ys`.h mqΩ,aùfï iuia; n,mEu fya;=fjka 2020

jifr® ° cx.u .sKqfï ys`.h mqΩ,a jkq we;ehs

wfmalaId flfr®'

y m%Odk jYfhka fld<U jrdh k.rh iy

yïnkaf;dg ldr®ñl l,dmh hk †.=ld,Sk

ixjr®Ok jHdmD;s i|yd wfmalaIs; úfoaYSh

Rcq wdfhdack ,eîï iy rch úiska rdcH

fm!oa.,sl yjq,ald¯;aj jHdmD;s i|yd fhduq

ùu yryd wfmalaIs; úfoaYSh Rcq wdfhdack

,eîï fya;=fjka 2020 jifr® ° uQ,H .sKqu fj;

,eîï jr®Okh jkq we;ehs mqfrdal:kh flfr®'

;jo" f,dalh mqrd rgj,a ;u uqo,a m%;sm;a;s

,sys,a ls¯u iy ue;sjrK wjidk ùu iu.

rfgys m%;sm;a;sj, ia:djrNdjhla jr®Okhla ùu

yuqfõ fld<U fldgia fj<|fmdf<ys iy rdcH

iq/l=ïm;a fj<|fmdf<ys Y=oaO úfoaYSh wdfhdack

jr®Okh jkq we;ehs wfmalaId flfr®' óg wu;rj"

cd'uQ' wruqof,a úia;Sr®K Kh myiqlu °r®>

ls¯u wdfhdaclhskaf.a úYajdih by< kexùug

fya;=jkq we;ehs wfmalaId flfr®' uQ,H .sKqu

fj; wfmalaIs; ,eîï úfoaYSh ixÑ; i;=gq∞hl

uÜgulg by< kexùug ∞hl jkq we;' úfoaYSh

Rcq wdfhdack by< hkq we;ehs wfmalaId l< o

2019 - 2023 ld,m˙Éf√ofha ° Kh fiajdlrK

f.ùï talrdYS ùu yuqfõ úfYaIfhkau cd;Hka;r

iaffj¯;aj ne∫ïlr" taldnoaO Kh myiqlï iy

il%Sh j.lSï l<ukdlrK fufyhqï yryd ,eîï

;=<ska ie,lsh hq;= úfoaYSh uQ,Hk imhd .ekSug

wjYH jkq we;' fï w;r" foaYSh úfoaY úksuh

fj<|fmdf<ys øjYS,;dj l%udkql+,j jr®Okh ùu

yuqfõ jd◊c nexl=j, uQ,H ;;a;ajh Yla;su;a jkq

we;ehs wfmalaId flfr®' kuHYS,S WoaOuk b,lal

ls¯fï l%ufõohg fhduqùu yuqfõ kuHYS,S iy

;r`.ld¯ úksuh wkqmd;sl mj;ajd f.k hkq

we;ehs wfmalaId flfr®'

y cd'uQ' wruqof,a úia;Sr®K Kh myiqlu 2020

jifr® ue† ld,h olajd wLKavj mj;skq we;ehs

wfmalaId flfr®' cd'uQ' wruqof,a úOdhl lñgqj

YS% ,xldj i|yd jk úia;Sr®K Kh myiqlfï

miajk iudf,dapkh iïmQr®K lrñka yhjk

jd˙lh uq∞ye¯u wkqu; lrk ,o w;r fuu

myiqlu 2020 jifr® cqks udih olajd jirlska

°r®> lrk ,o w;r b;s˙ jd˙l uq∞ye¯u Bg

wkql+,j is≥ls¯ug kshñ;h' Y%S ,xldj úia;Sr®K

Kh myiqlu hgf;a 2019 jifr® cqks udih i|yd

Y=oaO úfoaY ixÑ; b,lalh w;alr .;af;ah' yh

jk iudf,dapkh idr®:lj ksud ls¯u iu. tu

myiqlfuys y;ajk jd˙lh 2019 fkdjeïnr® udih

uq,° ,efnkq we;ehs wfmalaId flfr®' úia;Sr®K

Kh myiqlu °r®> ls¯u ;=<ska úfoaY wxYfha b†˙

±lau jr®Okh jkq we;ehs wfmalaId flfrk w;r

tu.ska wdfhdaclhskaf.a úYajdih jeä †hqKq fõ'

Page 14: úfoaYSh wxYfha m%jK;d 2 · yt'c' fvd,¾ ì,shk iuia; wmkhkj,ska ishhg 21 la muK jk lDIsldr®ñl wmkhk wd∞hu 2019 jifr® m

5

80

Y%S ,xld uy nexl=j uE;ld,Sk wdr®:ßl m%jK;d( 2019 iqúfYaI is≥ùï iy 2020 wfmalaIdjka