1. 16. decembar 20131

2. FIZIOLOGIJA KARDIOVASKULARNOG SISTEMA16. decembar 2013Dr med.2 3. KARDIOVASKULARNI SISTEM (KVS) Funkcija i osnovni delovi KVS KVS ima funkciju transportnog sistema u organizmu. doprema "gorivo" iz hrane i kiseonik iz vazduha u elije, gde dolazi do sagorevanja i oslobaanja energije, potrebne za funkcionisanje organizma. orga Istovremeno, krv odnosi produkte sagorevanja iz elije (CO2 i H2O).Kardiovaskularni sistem ine: 1. KRV 2. KRVNI SUDOVI 3. SRCE 16. decembar 2013Dr3 3 4. 16. decembar 20134 5. 16. decembar 20135 6. . , . , . - , . , . , 16. decembar 6 . 2013 7. 16. decembar 20137 8. 16. decembar 20138 9. () , [20]. ; , 16. decembar 20139 10. - , , - (. Keith Flack), , ( ). 1 3 , . - , . , 60-80 , . .16. decembar 201310 11. * , - (. Keith Flack k 1 /. , . 0,06 0.15 . ( 0,09 0,11 ) .16. decembar 201311 12. 1.- (-) , - ( ) - - (. Aschoff - Tawara) - () 2. - . , 2 3 5 6 . 0,75 1 , , .16. decembar 201312 13. 16. decembar 201313 14. Proticanje krvi ima uvek isti smer.SRCE I KRVOTOK Pp (kPa)Jedan ciklus: 1.Lijevi atrijum (LA) p oko 1 kPa (7,5 mm Hg)AortaVena cava DA2.Lijevi ventrikul (LV) p oko 16 kPa (120 mmHg)1 6 1 4 1 2 1 0 8LA6 DVLV45.Desni ventrikul (DV) p oko 3 kPa (20 mmHg) 6.Protok krvi kroz mali krvotok 2013 16. decembar12 0 10 0 8 003 2 1 0K A ra L V L A2 00VAorta Aorta6 0 4 023.Protok krvi kroz veliki krvotok 4.Desni atrijum (DA) p oko 0,8 kPa (6 mmHg)p (mmHg)bDV D V2 0 1 00 ct A PDAtf = 20-200 Hz KElementi KVS srce, sistemski i pluni krvotok. krvotokPromjena pritiska u aorti, lijevom atrijumu i ventrikulu (a) i plunoj arteriji, desnom atrijumu i ventrikulu (b) u toku jednog sranog ciklusa; c je fonogram. 14 14 15. 16. decembar 201315 16. Pribor za krvotok Pribor za krvotok, srce i krvni sudovi, obrazuju potpuno zatvoreni sistem opnastih kanala, kroz koje stalno protie krv, vrei transport gasova, hranljivih materija i njihovih otpadnih produkata. Krv protie kroz sistem zahvaljujui ritmikoj kontrakciji sranog miia .16. decembar 201316 17. SRCE I KRVOTOK Srce je dvostruka pumpa, koja pumpa krv kroz dva cirkulatorna sistema: pump pulmonalni (mali) (~20%) i sistemski (veliki) krvotok (~80%). Nae srce se kontrahuje (kuca) oko 70 puta u minutu i oko 30 miliona puta tokom jedne godine! Energija potrebna za istiskivanje krvi u krvotok dobija se kontrakcijom miia atrijuma, odnosno ventrikula. Smer kretanja krvi obezbeuju srani zalisci (valvule), od kojih se jedan par nalazi izmeu atrijuma i ventrikula (mitralna i triskupidna valvula), a drugi je izmeu ventrikula i aorte, odnosno pulmonalne arterije.16. decembar 201317 17 18. KRVNI SUDOVI Krvni sudovi: arterije, arteriole, kapilare, venule, vene. Ako bi nastavili sve krvne sudove jedne na druge, mogli bi smo okruiti Zemlju 2,5 puta.16. decembar 201318 18 19. 16. decembar 201319 20. Arterije i vene Arterije i vene, jesu opnasti cilindrini kanali koji se granaju po celom telu, izuzev hrskaviavog tkiva i prozranih delova one jabuice. Oni obrazuju 2 sistema, arterijski i venski, koje povezuju krvni kapilari i arterio-venske spojnice e16. decembar 201320 21. 16. decembar 201321 21 22. Brzina proticanja krvi kroz krvne sudove 6000cm230cm/sbrzina5cm/spovrina3cm18cm221mm/s kapilareaortavena cavaPromjena brzine krvi du krvnog stablaZa brzinu su date srednje vrednosti. S obzirom na pulsni karakter krvotoka, brzina u aorti, na primer, varira u toku jednog sranog ciklusa od 0 - 0,5 ms-1. Kritina brzina krvi u aorti iznosi 0,4 ms-1, to znai da e u toku trajanja sistole u jednom delu kretanje krvi u aorti biti turbulentno. 16. decembar 201322 22 23. Kapilari Kapilari su majuni krvni sudovi duine 1-2 mm. Zid kapilara satoji se samo od endotela koji je mestimino pojaan granatim vezivnim elijama, pericitima. Endotelne elije kapilara imaju sposobnost kontrakcije. Svojom kontrakcijom one zartvaraju lumen kapilara i prema potrebi iskljuuju ga iz krvotoka . Brzina protoka kr vi kroz kr vni sud obr nuto je srazmer na povrini nje govog popre nog preseka. Brzina protoka kr vi najnia je u kapilarima, to omoguava adekvatnu razmenu nutrijenata 16. decembar 201323 24. Karakteristike protoka krvi kroz kapilare Najmanji krvni sudovi su kapilare (dijametar ~ 20 m). Njihov ukupni popreni presek je ogroman - oko 6000 cm2 jer ih ima vie miliona. Na preseku aktivnog miia kapilara je oko 190/mm2. pk od arterijap opk krvip oka venamaSimultano dejstvo krvnog i osmotskog pritiska du kapilare. Osmotski pritisak po je oko 3 kPa (20 mmHg), pk vrijednost mijenja od 3,3 kPa (25 mmHg) na arterijskom kraju, do 1,3 kPadecembar 2013 na venskom kraju. 16. (10 mmHg)U 1 kg miine mase ukupna duina kapilara iznosi oko 190 km, a povrina zidova, kroz koje se odvija razmena materije, oko 12 m2. Na taj nain su elije miia su u dobrom kontaktu sa kapilarama. U 24 sranom miiu je skoro 24 svaka elija u kontaktu sa 25. Koronar na cir kulacija Srani mii vaskularizuju leva i desna koronar na ar terija (kod oko 50% osoba vie kr vi te e kroz desnu koronar nu ar teriju), koje polaze od po etnog dela aor te. Leva koronar na ar terija deli se na dve grane: kr unu i nishodnu, inter ventrikular nu. Vene sranog miia skupljaju se i obrazuju koronar ni sinus, koji se uliva u desnu pretkomor u .16. decembar 201325 26. Lokalna re gulacija protoka kr vi Protok kr vi kroz koronar ne sudove kod oveka u stanju mirovanja iznosi oko 225 ml/min. Kad god se povea snaga kontrakcije, bez obzira na uzrok, raste i koronar ni protok kr vi. Protok kr vi kroz koronar ne kr vne sudove je uglavnom direktno srazmeran potrebi miokar da za kiseoniko m16. decembar 201326 27. Cerebralna cir kulacija Lokalna re gulacija pr otoka kr vi kroz mozak (autore gulacija) Nor malan protok kr vi kroz modano tkivo iznosi oko 750 ml ili 15% od ukupnog volumena srca u bazalnim uslovima. Dobra autore gulacija u rasponu pritisaka 50 130 mmHg. Tri metabolika faktora koja veoma snano deluju na protok kr vi kr oz mozak: koncentracija CO2, koncentracija H+ i koncentracija O2. Glavnu ulogu ima CO2 (kada se konc CO2 pove a 16. decembar 2013 dolazi do dilatacije i obr nuto) .27 28. Splanhikusna cir kulacija Splanhikusna cir kulacija: snadbevanje kr vlju GIT-a, jetre, slezine i pakreasa. Ukupni splanhikusni protok iznosi oko 30% min. volumena. Jetra se snadbeva kr vlju na dva na ina: putem hepatine ar terije i vene por te e.16. decembar 201328 29. Jetra ima visok protok kr vi i nizak vaskular ni otpor. Oko 1050 ml krvi tee iz portalne vene u sinusoide jetre svakog minuta, a dodatnih 300 ml stie u sinusoide iz hepatike arterije (oko 27% min. vol srca). Pritisak u portalnoj veni koja ulazi u jetru je oko 9 mm Hg, a pritisak u hepatikoj veni koja ide iz jetre ka veni kavi je skoro tano 0 mm Hg .16. decembar 201329 30. 16. decembar 201330 31. 16. decembar 201331 32. U normalnim uslovima, kada krv cirkulie u arterijama, ona vri pritisak na zidove krvnih sudova. Izraz arterijalni pritisak, dakle, predstavlja pritisak koji vri krv na zidovima arterija. Ovaj pritisak mora biti dovoljan da osigura adekvatnu perfuziju tkiva u periodu aktivnosti i u periodu oputanja. Arterijski pritisak nastaje kao rezultat dve sile. Jednu stvara leva komora srca koja istiskuje krv u aortu. Za razliku od nje, desna komora potiskuje krv preko pulmonalnog zaliska u plunu arteriju. Drugu silu stvaraju arterije, odnosno njihova sila otpora protoku krvi. Odreeni nervni impulsi mogu da uzrokuju irenje ili16. decembar 201332 33. 16. decembar 201333 34. 16. decembar 201334 35. 16. decembar 201335 36. 16. decembar 201336 37. 16. decembar 201337 38. 16. decembar 201338 39. PULS merenje frekfencije i osobina pulsa na periferiji vrse se na sledecim arterijama: 1. Brahijalna arterija-medijalno od bicepsa,iznad lakta 2. Radijalna arterija-u predelu rucnog zgloba,sa spoljnje strane prema palcu 3. Femoralna arterija-na sredini spine i pubicne kosti 4. Poplitealna arterija-u poplitealnoj jami 5. Arterija dorsalis pedis-na dorsumu stopala 6. Arterija tibialis posterior-iza medijalnog maleolusa 7. Karotidna arterija-u visini krikoide,na unutrasnjoj strani m.sternokleidomastoideusa,najbolje sa desne strane Pri pregledu pulsa palpira se najcesce radijalna arterija i broje se otkucaji u toku 15 sekundi,ta vrednost se mnozi sa 4 da bi se dobila vrednost u toku 60 sec(1min). Ako je ritam nepravilan treba da se broji tokom 60 sec(1min) a 16. decembar 39 najbolje 2013 da se broje srcani je 40. Pulsni talasi i elastinost krvnih sudova p (kPa) F16v(a)10 F 12v(b)t(s)Pulsni oblik kretanja krvi.Kretanje tenosti kroz cevi ne-elastinih (a) i elastinih zidova (b).Duina arterijskog stabla iznosi najvie 1,4 m pa pulsni talas stie do kraja arterijskog stabla u vremenu t = s/u = 1,4 m/5 ms-1 = 0,28 s, koje odgovara trajanju sistole. Dakle, dok traje kontrakcija ventrikula pulsni talas proe kroz celo arterijsko stablo i svi krvni sudovi su rastegnuti. Elastinost krvnih sudova pomae proticanju krvi kroz krvne sudove. 16. decembar 201340 40 41. 16. decembar 201341 42. Vrste pulsa : 1. Pulsus filiformis(parvus et tardus-sporo nastaje i dugo traje)-mali puls ,kod srcane insuficijencije,hipovolemije,soka,aortne stenoze,povecanog perifernog otpora 2. Koriganov puls(pulsus altus et celer-visok sa brzim usponim i padom,kratkim vrhom)kod povisene temperature,povisenog UV-udranog volumena,anemije,hipertireoze,aortne insuficijencije-AI,ductusa arteriosusa persistensa-DAP,ateroskleroze 3. Pulsus bisferians-dvostruki sistolni vrh,kod Ai-aortne insuficijencije,hipertroficne kardiomiopatije 4. Pulsus alternans(altus(magnus)/parvus)-ritam pravilan ali puls menja amplitude od udara do udara(smenjivanje jednog viseg i nizeg pulsnog talasa),znak je teske srcane insuficijencije 5. Pulsus bigeminus-jedna sinusna i jedna ekstrasistolna kontrakcija,rastojanje izmedju otkucaja nije jednako(aritmican puls) 6. Pulsus paradoksus-smanjenje amplitude u inspirijumu,javlja se kod :perikardijalne tamponade,konstriktivnog perikarditisa,plucne embolije. 7. Reverzni pulsus paradoksus-smanjenje amplitude u ekspirijumu,javlja se kod hipertroficne kardiomiopatije 8. Dikrotni puls-ima dva talasa-jedan u sistoli a drugi u dijastoli ;prisutan u hipovolemiji,tamponadi srca,srcanoj insuficijenciji 16. decembar 201342 43. 16. decembar 201343