Fitnes kursu. Spor anatomisi-2

YDÜ BESYO

Prof. Dr. Şahin Ahmedov

shahmedov@yahoo.com

İskelet sistemi -206 kemik

• Eksen iskelet (sarı) – 80 kemik

• Apendikular iskelet (mavi) – 126 kemik

Görevleri

• Koruma

• Harekete destek

• Mineral deposu

• Kan hücre üretimi

Eksen iskelet

• Eksen iskelet (sarı):

• Kafatası – Cranium (yassı ve düzensiz 29 k.)

• Omurga – Vertebral kolon (düzensiz 33 vertebra-omur kemiği)

• Göğüs kafesi – Thorax (24 yassı kaburga ve 1 sternum-gögüs kemiği)

Eksen iskeletin önemi• Hayati önem taşıyan

organları korur

• Vücut hareketini gerçekleştiren büyük kaslar eksen iskelete bağlıdır.

• Duruşu belirtir.

• Performans ve sakatlık oluşumunda belirleyicidir.

• Eklem bağlantı şekli sinartroz ve amfiartroz

• Vertebral kolon – omurga, iskeletin temel yapısıdır.

• Omurga – kafatası, gögüs kafesi, karın kaslar ve iç organlar için destek ve bağlantı için olanak sağlamaktadır.

• Omurganın şekli egzersiz programının oluşumunda esas rol oynamaktadır.

Apendikular iskelet-üst ekstremite

Üst ekstremite 64 kemik• Omuz kuşağı

– Köprücük k.- Clavicula– Kürek k. - Scapula

• Kol k. - HUMERUS• Önkol kk.

– Radius– Ulna

• El bileği – Carpus • El tarağı – Metacarpus • El parmakları - Phalanx

• Gövdeyle bağlantı şekli –kassaldır.

• Kassal bağlantı, omuzun (kalçaya göre) taşıma gücünü düşürmektedir.

• Maksimum eklem açılarına sahiptir.

• Çoğu durumda birkaç eklem ayni anda hareket etmektedir.

• Esas bağlantı şekli –diartroz.

Apendikular iskelet-alt ekstremite

Alt ekstremite 62 kemik• Leğen - Pelvis• Üst bacak - Femur• Alt bacak

– Tibia– Fibula

• Ayak bileği - Tarsus• Ayak tarağı - Metatarsuz• Ayak parmakları - phalanx

• Gövdeyle bağlantı şekli –sinartroz(sacroiliac ekl)

• Omurganın devamıdır• Esas görevi taşıma

olduğundan eklem açılar (üst ekstremiteye göre) sınırlıdır.

• Eklemler bağımsız hareket yapmakla beraber bir zincirin halkaları gibidirler; bir eklemin arızası diğerlerini etkilemektedir

• 3 bağlantı şeklin kombinasyonu mevcuttur

İskelet sistemi

Kas sistemi. Görevleri ve genel tanıtım

Kas çeşitleri

• İskelet kaslar – 660

(çizgilidir, isteme bağlı kasılır)

• Miokard – kalp kası (yapısal çizgili, işlevsel ise düz kas gibi kasılır)

• Düz kaslar – saysız (istem dışı kasılır)

• Çizgili (iskelet) kasların görevleri

• Hareket

• Postür oluşturur

• Isı üretimin rahat ortamda %60’nı, spor esnasında ise %90’nı oluşturur

Kas sistemi. Terminoloji

• Origo –kasın proksimal ucu, başlangıcı

• İnsertio – kasın distal ucu, bitişi

• Tendon – kası kemiğe baglayan bağ

• Atrofi – kas çapın azalması

• Hipertrofi – kas çapın artışı

• FT kaslar- hızlı kasılan, çabuk yorulan, kan damarı az fakat glikojeni çok olan lif içerir (halter ve sprint)

• ST kaslar- yavaş kasılan, geç yorulan, kan damarı bol fakat glikojeni az olan lif içerir (maraton)

Kas sistemi

• Gövde posteriorunda kaslar 3 katman oluşturur

• Yüzeysel kaslar omuz kuşağı ve omuzu

• Ara katman –solunumu

• En derin katman omurganın ekstansyonunu sağlar.

Gövdenin arka kas grubu

• Yüzeysel katman

– m.trapezius

– m.latissimus dorsi

– rotator kaf kaslar

• Ara katman

– m.serratus posterior

• Derin katman

– m.erector spinae

Kas sistemi

• Gövde anteriorunda da kaslar 3 katman oluşturur

• Yüzeysel kaslar omuz kuşağı ve omuzu

• Ara katman –solunumu sağlar

• En derin katmanın kasları boyun ve bel omurganın fleksorlarıdır.

Gövdenin ön kas grubu-thorax

• Yüzeysel katman– m.pecoralis major– m.pectoralis minor– rotatör kaf kaslar

• Ara katman– kaburgaarası kaslar– Diagragm kası

• Derin katman– m.sterno-mastoid– m.quadratus

lumborum

Gövdenin ön kas grubu-abdomen

• Duz kas - m.rectus abdominis

• Çapraz kaslar – m. obliqus abdominis (dış ve iç)

Üst ve alt ekstremite arka kas grubu

• Üst ekstremite– kol -m. triceps brachii– önkol - ekstansor kas

grubu

• Alt ekstremite– leğen –m. gluteus

maximus– üst bacak –hamstring

kas grubu– Alt bacak –m.triceps

surae

Üst ve alt ekstremite ön kas grubu

• Üst ekstremite– kol -m.biceps brachii

– önkol - fleksor kas grubu

• Alt ekstremite– leğen –m. iliopsoas

– üst bacak –m.quadriceps femoris

– Alt bacak –m.tibialis anterior

Kas kasılma şekli

• Kas kasılması dinamik, hareketli (izotonik, yani gerilimi sabit) veya statik, hareketsiz (izometrik, yani boyu sabit) olarak 2 gruba ayrılmaktadır.

• İZOTONİK – kasılma sırasında kasın boyutu değişen– KONSANTRİK – boyun

kısalması ve kas çapının artması

– EKSANTRİK – boyun uzaması ve kas çapının azalması

• İZOMETRİK – kasılma sırasında kasın boyutu değişmeyen kasılma

Kas kasılma şekli

• İZOMETRİK KASILMA • Bu kasılma sayesinde yürürken veya otururken omurgamız dik pozisyonunu korumaktadır.

• Egzersiz amaclı izometrik kasılma setleri 10 saniyelik maksimum efor ve 60 saniyelik dinlenme süreci şeklinde uygulanmaktadır.

m. quadriceps femoris kasınkonsantrik (sol) ve eksantrik (sağ)

kasılması

Eklem hareketin kassal analizi

• Her eklem hareketi birkaç kasın iştirakiyle gerçekleşir. Kasların hareketteki rol paylaşımına göre ayrılmaktadır

• Agonist• Sinerjist• Antagonist• Stabilizör

• Agonist – hareketi gerçekleştiren esas kas

• Sinerjist – harekete destek sağlayan kas

• Antagonist – harekete zit hareket yapan kas

• Stabilizör – hareketin gerçekleşmesine olanak sağlayan kas

Kalça eklemin squat hareketinin kassal analizi

• Squat pozisyonundan dönüşü sırasında 1.m.gluteus maximus-agonist, 2.hamstring kas grubu-sinerjist, 3.m.quadriceps femoris antagonist ve

4. m.erector spina - stabilizör

rolleri paylaşmaktadırlar.

1

23

4

Egzersiz öncesi kassal analizin yapılması önemlidir

• Herbir eklem hareketi esnasında kaslar sıralamaya göre devreye girmektedir.

• Agonist=>sinerjist=>stabilizör

• Kas rollerin karışması sırasında performans düşüşü ve sakatlıklar kaçınılmazdır.

• Bu sebepten dolayı egzersiz yapılması öncesi özellikle omuz ve kalça eklem hareketlerinin kassal analizi önem arz etmektedir.