რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების...

64
რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარი საშენი მასალების დარგი 2017 წლის თბერვალი საგზაო საფარი აგური ტროტუარის ფილა

Transcript of რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების...

რესურსეფექტური და

სუფთა წარმოების ცნობარი

საშენი მასალების დარგი

2017 წლის თბერვალი

საგზაო საფარი აგური ტროტუარის ფილა

ეს პუბლიკაცია მომზადებულია პროგრამის „მწვანე ეკონომიკის განვითარება ევროპის კავშირის აღმოსავლეთის პარტნიორობის ქვეყნებში“ ფარგლებში, რომელსაც ევროპის კავშირი აფინანსებს, ხოლო მისი განხორციელება ხდება ეკონომიკური თანამშრომლობისა და განვითარების ორგანიზაციის მიერ. განხორციელება ხდება გაეროს გარემოს დაცვის პროგრამასთან, გაეროს მრეწველობის განვითარების ორგანიზაციასთან და გაეროს ევროპის ეკონომიკურ კომისიასთან მჭიდრო თანამშრომლობით.

პუბლიკაციაში ასახული მოსაზრებები არ შეიძლება მიჩნეული იქნეს ევროპის კავშირის ოფიციალურ პოზიციად.

ეს დოკუმენტი იბეჭდება გაერთიანებული ერების ორგანიზაციის ოფიციალური რედაქტირების გარეშე. მასში გამოყენებული აღნიშვნები და მასალის გადმოცემის ფორმა არ ნიშნავს გაეროს მრეწველობის განვითარების ორგანიზაციის (UNIDO) სამდივნოს მოსაზრებას ქვეყნის, ტერიტორიის, ქალაქის ან რაიონის - ან მათი ხელისუფლების, ან მათი საზღვრების დელიმიტაციის, ეკონომიკური სისტემების თუ განვითარების დონის შესახებ. ისეთი ტერმინები, როგორიცაა „განვითარება“, „ინდუსტრიული განვითარება“ და „განვითარებადი“ - მხოლოდ სტატისტიკური მიზნებისთვის გამოიყენება და უცილობლად არ გამოხატავს განვითარების გზაზე კონკრეტული ქვეყნის ან რეგიონის მიერ მიღწეულ დონეს. ფორმებზე ან კომერციულ პროდუქტებზე მითითება არ უნდა იქნეს აღქმული UNIDO-ის მიერ მათ აღიარებად.

UNIDO-ის მონაწილეობის ასახვისთვის პროექტები შერჩეულია მათი მასშტაბების და გეოგრაფიული და თემატური მრავალფეროვნების საფუძველზე.

3რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარისაშენი მასალების დარგი

სარჩევი1. შესავალი 4

პროგრამა «მწვანე ეკონომიკის განვითარება ევროკავშირის აღმოსავლეთი პარტნიორობის ქვეყნებში» და მისი დემონსტრაციული კომპონენტი 4კომპანიების მხარდაჭერა რესწ-ის რეალიზაციისას 5ცნობარის დანიშნულება და მიზნები 5მიზნობრივი აუდიტორია 6ცნობარის ფოკუსი 6

2. საშენი მასალების წარმოების დარგი 7მიმოხილვა 7გარემოზე ზემოქმედება 7პოტენციური პრობლემები 8

3. რესურსეფექტური და სუფთა წარმოება (რესწ) 9შესავალი რესწ-ში 9რესწ-ს ხერხები 9რესურსეფექტურობის ამაღლების შესაძლებლობების მოძიება 10

4. ზოგადი რესწ-რეკომენდაციები საშენი მასალების წარმოების დარგისთვის 125. საგზაო საფარის წარმოება 12

მასალების ტიპები და გზების მშენებლობის მეთოდები 12აღმოსავლეთი ევროპის და კავკასიის ქვეყნებში რესწ ოფციებისწარმატებული რეალიზაციის მაგალითები 17

6. აგურის წარმოება 18მასალების ტიპები და პროცესები 18ხარჯების შემცირებისა და რესურსების გამოყენების ეფექტურობის ამაღლების გზები 19რესწ ოფციების წარმატებული რეალიზაციის მაგალითები აღმოსავლეთი ევროპის და კავკასიის ქვეყნებში 21

7. ტროტუარის ფილის წარმოება 23მასალების ტიპები და პროცესები 23დანახარჯების შემცირებისა და რესურსების გამოყენების ეფექტურობის ამაღლების ანგარიში 23რესწ ოფციების წარმატებული რეალიზაციის მაგალითები აღმოსავლეთი ევროპის და კავკასიის ქვეყნებში 25დანართი 1: ტექნიკური გადაწყვეტილებები 27ენერგოეფექტურობა 27წყლის ეფექტური გამოყენება 34მასალების ეფექტური გამოყენება 35დანართი 2: მონაცემები შედარებითი შეფასებისთვის 37გზის საფარის წარმოება 37აგურის წარმოება 40არამადნეული სასარგებლო წიაღისეული 42გათბობა, გაცივება და ვენტილაცია 43განათება 45დანართი 3: საცნობარო მასალები 47დანართი 4: ანკეტები დამოუკიდებელი რესწ-შეფასებისთვის 49მეურნეობის სათანადო მართვა 50მასალებისა და ნარჩენების გამოყენება 51ენერგიის დაზოგვა 53წყლის დაზოგვა 60

4რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარი

საშენი მასალების დარგი

1. შესავალიპროგრამა «მწვანე ეკონომიკის განვითარება ევროკავშირის აღმოსავლეთი პარტნიორობის ქვეყნებში» და მისი სადემონსტრაციო კომპონენტი

ეს ცნო ბა რი მომ ზა დე ბუ ლია პროგ რა მის „მწვანე ეკო ნო მი კის გან ვი თა რე ბა ევ რო პის კავ ში-რის აღ მო სავ ლე თი პარ ტ ნი ო რო ბის ქვეყ ნებ ში“ (EaPGREEN) ფარ გ ლებ ში, რო მე ლიც ფი ნან ს დე-ბა ევ რო კავ ში რის მი ერ.

პროგ რა მა „მწვანე ეკო ნო მი კის გან ვი თა რე ბა ევ რო პის კავ ში რის აღ მო სავ ლე თი პარ ტ ნი ო-რო ბის ქვეყ ნებ ში“ (EaPGREEN) ევ რო კავ ში რის აღ მო სავ ლე თი პარ ტ ნი ო რო ბის ქვეყ ნებს ეკო-ნო მი კის „მწვანე“ სტრუქ ტუ რა ზე გა დას ვ ლის პრო ცე სის დაჩ ქა რე ბა ში ეხ მა რე ბა. ეკო ნო მი კურ ზრდა სა და გა რე მოს დეგ რა და ცი ას შო რის მყა რი კავ ში რის გარ ღ ვე ვამ უნ და გა მო იწ ვი ოს მწარ-მო ებ ლო ბის და კონ კუ რენ ტუ ნა რი ა ნო ბის ამაღ ლე ბა, ბუ ნებ რი ვი კა პი ტა ლის უფ რო რა ცი ო ნა-ლუ რი გა მო ყე ნე ბა, ეკო ლო გი უ რი მაჩ ვე ნებ ლე ბის გა უმ ჯო ბე სე ბა და ეკო ნო მი კის მდგრა დო ბის ამაღ ლე ბა.

პროგ რა მა ფი ნან ს დე ბა ევ რო კავ ში რის მი ერ სლო ვე ნი ის მთავ რო ბის, ავ ს ტ რი ის გან ვი თა რე-ბის ბან კის და ოთხი შემ ს რუ ლე ბე ლი ორ გა ნი ზა ცი ის: ეკო ნო მი კუ რი თა ნამ შ რომ ლო ბი სა და გან ვი თა რე ბის ორ გა ნი ზა ცი ის (ეთგო), გა ე როს ევ რო პუ ლი ეკო ნო მი კუ რი კო მი სი ის (გაეროს ეეკ), გა ე როს გა რე მოს დაც ვის პროგ რა მის (UNEP) და გა ე როს სამ რეწ ვე ლო გან ვი თა რე ბის ორ გა-ნი ზა ცი ის (UNIDO) თა ნა და ფი ნან სე ბით.

„EaP GREEN“ პა სუ ხის მ გე ბე ლია იმ ვალ დე ბუ ლე ბებ ზე, რომ ლე ბიც ქვეყ ნებ მა, ევ რო პის კავ შირ მა და სხვა პარ ტ ნი ო რებ მა იკის რეს დიდ სა ერ თა შო რი სო ფო რუ მებ ზე, მათ შო რის, ‘დედამიწის სა მიტ ზე (რიო+20). აღ მო სავ ლე თი პარ ტ ნი ო რო ბის თი თო ე ულ ქვე ყა ნა ში პროგ რა-მის კო ორ დი ნა ცია ხდე ბა ორი ექ ს პერ ტის მი ერ, რომ ლე ბიც არი ან გა რე მოს დაც ვის სა მი ნის ტ-როს და ეკო ნო მი კის სა მი ნის ტ როს წარ მო მად გენ ლე ბი. თი თო ე ულ ორ გა ნი ზა ცი ა ში პროგ რა მის ეროვ ნუ ლი კო ორ დი ნა ტო რე ბის გა ნახ ლე ბუ ლი სია ხელ მი საწ ვ დო მია ‘EaP GREEN’-ის ვებ გ ვერ-დ ზე.

http://www.green-economies-eap.org/

პროგ რა მა „მწვანე ეკო ნო მი კის გან ვი თა რე ბა ევ რო პის კავ ში რის აღ მო სავ ლე თი პარ ტ ნი ო რო-ბის ქვეყ ნებ ში“ (EaPGREEN)“ მიზ ნად ისა ხავს დახ მა რე ბა გა უ წი ოს აღ მო სავ ლე თი პარ ტ ნი ო რო-ბის ექვს ქვე ყა ნას - აზერ ბა ი ჯანს, სომ ხეთს, ბე ლო რუსს, სა ქარ თ ვე ლოს, მოლ დო ვა სა და უკ რა ი-ნას ‘მწვანე’ ეკო ნო მი კა ზე გა დას ვ ლა ში, ეკო ნო მი კუ რი ზრდი სა და მა თი გა დას ვ ლის პრო ცეს ში, კერ ძოდ, ეკო ნო მი კუ რი ზრდის გა მიჯ ვ ნით გა რე მოს და ბინ ძუ რე ბი სა გან და რე სურ სე ბის მი-ლე ვი სა გან.

UNIDO პა სუ ხის მ გე ბე ლია სა დე მონ ს ტ რა ციო პრო ექ ტე ბის ორ გა ნი ზე ბა ზე, რომ ლებ მაც უნდა მო ახ დი ნოს დე მონ ს ტ რი რე ბა იმი სა, თუ რო გორ გა მო ი ყე ნე ბა რე სურ სე ფექ ტუ რი და სუფ თა წარ მო ე ბა (რესწ) კვე ბი სა და ქი მი ურ მრწე ვე ლო ბა ში, ასე ვე, სა შე ნი მა სა ლე ბის წარ მო ე ბის სფე-რო ში.

რე სურ სე ფექ ტუ რი და სუფ თა წარ მო ე ბა (რესწ) არის კომ პ ლექ სუ რი, თა ნა მიმ დევ რუ ლი და პრე ვენ ცი უ ლი ხა სი ა თის ეკო ლო გი უ რი სტრა ტე გი ა, რო მე ლიც გა მო ი ყე ნე ბა სამ რეწ ვე-ლო პრო ცე სებ ში წარ მო ე ბის ეკო ნო მი კუ რი ეფექ ტუ რო ბის ამაღ ლე ბის, ადა მი ა ნე ბის თ ვის რის კე ბის შემ ცი რე ბის და გა რე მო ზე დატ ვირ თ ვის შემ ცი რე ბის მიზ ნით. (UNIDO და UNEP მე თო დო ლო გი ის მი ხედ ვით)

აღმოსავლეთი პარტნიორობის პროგრამის სადემონსტრაციო კომპონენტის შესახებ უფრო დეტალური ინფორმაცია იხ. ბმულზე: http://www.unido.org/eapgreen

5რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარისაშენი მასალების დარგი

კომპანიების მხარდაჭერა რესწ-ის რეალიზაციისას უკრაინაში რესწ-ის დანერგვას მხარს უჭერს რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების

ცენტრი. რესწ-ის მომსახურების საერთაშორისო მიმწოდებელთა სრული ჩამონათვალი და კონტაქტები ხელმისაწვდომია რესწ-ის გლობალური ქსელის ვებგვერდზე RECPnet: www.recpnet.org/members

RECPnet:www.recpnet.org/members

რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცენტრი უკრაინაში

მისამართი: ბიზნეს-ცენტრი «ვექტორი», კორპუსი В, სტაროკიევსკის ქუჩა, 10გ, ქ. კიევი, 04116

კონტაქტი: იგორ ლეონიდის ძე შილოვიჩი

ელ-ფოსტა: [email protected]

ტელეფონი: +38 044 227 83 78

ვებ-საიტი: www.recpc.org

გასაწევი მომსახურება და სპეციალიზაცია

- რესურსეფექტურობის შეფასება - ტექნიკური კონსალტინგი- დაფინანსების ხელშეწყობა- ტრენინგები პერსონალისთვის- ტექნიკური აზომვები

ცნობარის დანიშნულება და მიზნებიაღ მო სავ ლე თი ევ რო პის ქვეყ ნებ ში და კავ კა სი ა ში, ბო ლო ათ წ ლე უ ლე ბის გან მავ ლო ბა ში, სა-

შე ნი მა სა ლე ბის წარ მო ე ბით და კა ვე ბულ სა წარ მო თა ეკო ნო მი კუ რი და ეკო ლო გი უ რი მაჩ ვე ნებ-ლე ბი გა უმ ჯო ბეს და. მი უ ხე და ვად ამი სა, მარ თ ვის, მა სა ლა თა გა მო ყე ნე ბის, ნარ ჩე ნე ბის მარ თ-ვის და წყლი სა და ენერ გი ის გა მო ყე ნე ბის არა ე ფექ ტუ რი მე თო დე ბი ჯერ კი დევ ხელს უშ ლის მწარ მო ებ ლო ბის გაზ რ დას. სა შე ნი მა სა ლე ბის დარ გ ში მარ თ ვი სა და ტექ ნი კუ რი გარ დაქ მ ნე ბის გან ხორ ცი ე ლე ბის აუცი ლებ ლო ბას სხვა დას ხ ვა ფაქ ტო რი მო ითხოვს, მათ შო რის, ნედ ლე ულ ზე ფა სე ბის ზრდა, სა ერ თა შო რი სო სტან დარ ტე ბი და სა ვაჭ რო ხელ შეკ რუ ლე ბე ბი. რე სურ სე ფექ-ტუ რი და სუფ თა წარ მო ე ბის მე თო დი კას შე უძ ლია დახ მა რე ბა გა უ წი ოს ასე თი ცვლი ლე ბე ბის გან ხორ ცი ე ლე ბას და ამით მო ახ დი ნოს ბიზ ნე სის რენ ტა ბე ლო ბის ზრდა.

პროგ რა მის „მწვანე ეკო ნო მი კის გან ვი თა რე ბა ევ რო პის კავ ში რის აღ მო სავ ლე თი პარ ტ ნი ო რო-ბის ქვეყ ნებ ში“ სა დე მონ ს ტ რა ციო კომ პო ნენ ტის ფარ გ ლებ ში ჩა ტარ და აღ მო სავ ლე თი ევ რო პის ქვეყ ნე ბი სა და კავ კა სი ის რე გი ო ნის სა შენ მა სა ლა თა მწარ მო ე ბე ლი კომ პა ნი ე ბის რეს წ - შე ფა სე ბა. მა თი შე დე გე ბი ნედ ლე უ ლის მოხ მა რე ბის შემ ცი რე ბი სა და სა თა ნა დო ზო მე ბის პრაქ ტი კუ ლი რე ა ლი ზე ბის გზე ბის გან საზღ ვ რის სა შუ ა ლე ბას იძ ლე ვა.

რეს წ - მე თო დი კის გა მო ყე ნე ბა და კავ ში რე ბუ ლია თა ნა მედ რო ვე უფ რო სუფ თა ტექ ნო ლო-გი ე ბის შეს წავ ლას თან, რომ ლე ბიც ხელ მი საწ ვ დო მია მცი რე და სა შუ ა ლო სა წარ მო ე ბის თ ვის (მსს), ასე ვე ახ დენს ასეთ სა წარ მო თა შე საძ ლებ ლო ბე ბის დე მონ ს ტ რი რე ბას ხარ ჯ თე ფექ ტუ რი ღო ნის ძი ე ბე ბის და ნერ გ ვის თვალ საზ რი სით (ხშირად სა მე ურ ნეო საქ მი ა ნო ბის გა უმ ჯო ბე სე-ბის ხარ ჯ ზე), რო მელ თა გან ხორ ცი ე ლე ბა ად ვი ლად ხდე ბა და რომ ლე ბიც სა შუ ა ლე ბე ბი სა და რე სურ სე ბის პირ და პირ ეკო ნო მი ას უზ რუნ ველ ყო ფენ. ამავ დ რო უ ლად შე ი ნიშ ნე ბა მე თო დუ-რი სა შუ ა ლე ბე ბის ნაკ ლე ბო ბა, რომ ლე ბიც რესწ პრინ ცი პე ბის რე ა ლი ზა ცი ას შე უწყობ და ხელს აღო სავ ლე თი ევ რო პი სა და კავ კა სი ის რე გი ო ნის ქვეყ ნე ბის კონ კ რე ტულ სექ ტო რებ ში. ამ ცნო-ბარ ში გან ხი ლუ ლია სა თა ნა დო სა მე ურ ნეო საქ მი ა ნო ბის და ეკო ლო გი უ რი და ტექ ნი კუ რი გა-დაწყ ვე ტე ბის გა მო ყე ნე ბის მე თო დე ბი, რომ ლე ბიც მორ გე ბუ ლია რე გი ონ ში სა შენ მა სა ლა თა წარ მო ე ბის დარ გ ზე.

6რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარი

საშენი მასალების დარგი

წინამდებარე ცნობარის მიზანია: ● დაეხმაროს საშენი მასალების მწარმოებლებს განსაზღვრონ და განახორციელონ

რესურსების გამოყენების ეფექტურობის ამაღლების შესაძლებლობები, თვითდიაგნოსტიკის და შეფასების ანკეტის მიხედვით ჩატარების გზით, და, შესაბამისად, მიაღწიონ დანახარჯების შემცირებას და გარემოზე ზემოქმედების შემსუბუქებას.

● მიუთითოს საწარმოებს რესურსების მწარმოებლურობასთან დაკავშირებულ პოტენციურ პრობლემებზე და შესაძლო გადაწყვეტილებებზე, რომლებიც მიმართული იქნება საშენი მასალების წარმოების დარგში დანახარჯების შემცირებაზე და რესურსების გამოყენების ეფექტურობის ამაღლებაზე.

● გაუზიაროს მოწინავე გამოცდილება, შედარებითი ანალიზის შედეგები, ტექნოლოგიური გადაწყვეტილებები, სასარგებლო კონტაქტები, ბმულები და მასალები დარგში რესურსეფექტურობის ამაღლებისთვის შესაძლებლობების გამოვლენის, ღონისძიებების შემუშავების და რეალიზაციის მიზნით.

მიზნობრივი აუდიტორიაეს პრაქტიკული ცნობარი ძირითადად განკუთვნილია საშენი მასალების საწარმოთა

თანამშრომლებისთვის, კერძოდ: ● ორგანიზაციათა ხელმძღვანელებისთვის (მაგ., დირექტორები);

● ინჟინერ-ტექნიკური პერსონალისთვის (მაგ., ინჟინრები, გარემოსდაცვითი სპეციალისტები);

● საფინანსო-ეკონომიკური სამასხურების სპეციალისტებისთვის (მაგ., ბუღალტრები, ეკონომისტები).

ცნობარის ფოკუსიპროგ რა მის „მწვანე ეკო ნო მი კის გან ვი თა რე ბა ევ რო პის კავ ში რის აღ მო სავ ლე თი პარ ტ ნი ო-

რო ბის ქვეყ ნებ ში“ (EaPGREEN) სა დე მონ ს ტ რა ციო კომ პო ნენ ტის ფარ გ ლებ ში სომ ხე თის, აზერ-ბა ი ჯა ნის, ბე ლო რუ სის, სა ქარ თ ვე ლოს, მოლ დო ვა სა და უკ რა ი ნის სა წარ მო ებ ში ჩა ტა რე ბუ ლი რე სურ სე ფექ ტუ რო ბის შე ფა სე ბის დროს გა მოვ ლე ნი ლი მოთხოვ ნე ბი სა და ინ ტე რე სე ბის სა-ფუძ ველ ზე, ამ ცნო ბარ ში აქე ცენ ტე ბი კეთ დე ბა შემ დეგ თე მებ ზე:

● საგზაო მასალების წარმოება

● აგურის წარმოება

● ტროტუარის ფილების წარმოება

7რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარისაშენი მასალების დარგი

2. საშენი მასალების წარმოების დარგი მიმოხილვა

საშენი მასალების დარგი მთელ რიგ არაორგანულ და ორგანულ მასალებს აწარმოებს, რომლებიც შენობების, ინფრასტრუქტურის და საწარმოო ობიექტების მშენებლობისთვის გამოიყენება. საშენი მასალები ორ ჯგუფად - საცხოვრებელი და არასაცხოვრებელი (კომერციული/ინსტიტუციური) ობიექტების ასაშენებელ მასალებად იყოფა. ინფრასტრუქტურა მოიცავს მსხვილ საზოგადოებრივ ობიექტებს, ჯებირებს, ხიდებს, მაგისტრალებს, წყალმომარაგების/წყალარინების სისტემებს და სხვა კომუნალურ ნაგებობებს.

მშენებლობა წარმოებისგან იმით განსხვავდება, რომ ეს უკანასკნელი, როგორც წესი, გულისხმობს ერთგვარი ნაკეთობების მასიურ გამოშვებას კონკრეტული მყიდველის არარსებობის პირობებში, მშენებლობა კი ჩვეულებრივ ხორციელდება განსაზღვრულ ადგილას და განსაზღვრული კლიენტისთვის.

საშენი მასალების წარმოების დარგი მოიცავს შემდეგი პროდუქტების გამოშვებას: ● ბიტუმის პროდუქტები

● ცემენტის მასალები

● აგური, თიხა და კერამიკული ნაკეთობები

● თბოსაიზოლაციო მასალები

● საშენი ქვა

● მერქანი, მერქნის ნაწარმი

● ლითონის კონსტრუქციები და ნაწარმი

● პლასტიკი და რეზინი

● საღებავები და ლაქები

● მინა

გარემოზე ზემოქმედებასა შე ნი მა სა ლე ბი გა რე მო ზე ზე მოქ მე დე ბას ახ დენს სხვა დას ხ ვა გზით, სხვა დას ხ ვა დროს და

მთე ლი სა არ სე ბო ციკ ლის გან მავ ლო ბა ში. სა შე ნი მა სა ლე ბის წარ მო ე ბის ზე მოქ მე დე ბის ძი რი-თა დი სა ხე ო ბე ბი მო ი ცავს შემ დეგს:

მა სა ლე ბის გა მო ყე ნე ბა: გა რე მო ზე მნიშ ვ ნე ლო ვან ზე მოქ მე დე ბას ახ დენს რე სურ სე ბის მო პო-ვე ბა, მა გა ლი თად, კირ ქ ვის მო პო ვე ბის კა რი ე რე ბი. სამ შე ნებ ლო დარ გი ბევრ ქვე ყა ნა ში მა სა ლე-ბის ერ თ -ერ თი მსხვი ლი მომ ხ მა რე ბე ლი ა. ყვე ლა ზე გავ რ ცე ლე ბუ ლი სა შე ნი მა სა ლე ბია - ღორ-ღი, ხრე ში, ქვი შა, ცე მენ ტი, ცე მენ ტ ბე ტო ნი, ას ფალ ტ ბე ტო ნი, მერ ქ ნის ნა წარ მი, თი ხის აგუ რი, კე რამ ზი ტი, თა ბა შირ - მუ ყა ო, სა ხუ რა ვი მა სა ლე ბი, ფო ლა დი, ალუ მი ნი, პლას ტი კი, ქა ღალ დი, სა ღე ბა ვე ბი, ლა ქე ბი, წე ბო ე ბი და აგ რეთ ვე მრა ვა ლი ქი მი უ რი პრო დუქ ტი. ბუ ნებ რი ვი შე მავ-სებ ლე ბი (ღორღი, ხრე ში, ქვი შა), რომ ლე ბიც ბე ტო ნის ძი რი თად ნა წილს შე ად გენს პორ ტ ლან-დ ცე მენ ტ სა და ას ფალ ტ ბე ტონ ში, დი დი მო ცუ ლო ბით გა მო ი ყე ნე ბა. ბო ლო წლებ ში ბუ ნებ რი ვი შე მავ სებ ლე ბი შე იც ვა ლა ნახ ში რის ნამ წ ვი პრო დუქ ტე ბით (მაგალითად, სხვა დას ხ ვა სა ხის ნა-ცა რი, წი და), ბრძმე დის წი დი თა და სა ყა ლი ბო ქვი შით.

წყლის მოხ მა რე ბა: სხვა დას ხ ვა ტი პის სა შე ნი მა სა ლის წარ მო ე ბას შე იძ ლე ბა დი დი მო ცუ ლო -ბის მტკნა რი წყა ლი დას ჭირ დეს. ასე, მა გა ლი თად, წყა ლი გა მო ი ყე ნე ბა ნედ ლე უ ლის გა რეცხ -ვის თ ვის (მაგალითად, ცე მენ ტის წარ მო ე ბი სას), ტექ ნო ლო გი უ რი აბა ზა ნე ბის თ ვის (ლითონის ნა წარ მის და ქი მი უ რი მა სა ლე ბის წარ მო ე ბა), გაგ რი ლე ბის თ ვის (მაგალითად, აღ ჭურ ვი ლო ბის) და პრო დუქ ცი ის მომ ზა დე ბის თ ვის (მაგალითად, ბე ტო ნის ნა რე ვის).

8რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარი

საშენი მასალების დარგი

ჩამ დი ნა რი წყლე ბის გა დაღ ვ რა: ლი თო ნის სამ შე ნებ ლო ნა კე თო ბე ბის და ქი მი უ რი მა სა-ლე ბის წარ მო ე ბამ შე იძ ლე ბა გა მო იწ ვი ოს დი დი რა ო დე ნო ბით თხე ვა დი ნარ ჩე ნე ბის წარ მოქ-მ ნა, რომ ლე ბიც ხა სი ათ დე ბა სპე ცი ფი უ რი და მა ბინ ძუ რე ბე ლი ნივ თი ე რე ბე ბის შემ ც ვე ლო ბით (მაგალითად, მძი მე ლი თო ნე ბის შემ ც ვე ლო ბით, ჟან გ ბა დის ქი მი უ რი მოხ მა რე ბის (ჟქმ) და pH-ის მო მა ტე ბუ ლი მაჩ ვე ნებ ლე ბით).

ენერ გი ის მოხ მა რე ბა: სა შე ნი მა სა ლე ბის წარ მო ე ბი სას წი ა ღი სე უ ლი სათ ბო ბის მნიშ ვ ნე ლო-ვა ნი მო ცუ ლო ბე ბი ენერ გო ტე ვა დი პრო ცე სე ბის დროს იხარ ჯე ბა (როგორიცაა გათ ბო ბა, ხეხ ვა, ჭრა, ტრან ს პორ ტი რე ბა). ელექ ტ რო ე ნერ გია გა მო ი ყე ნე ბა აღ ჭურ ვი ლო ბის, ვენ ტი ლა ცი ის მუ შა-ო ბის თ ვის, გა ნა თე ბის თ ვის და შე კუმ შუ ლი ჰა ე რის წარ მო ე ბის თ ვის. წარ მო ე ბის, გა და მუ შა ვე-ბის და გან მე ო რე ბი თი გა მო ყე ნე ბის პრო ცეს ში ენერ გი ის მოხ მა რე ბის მო ცუ ლო ბე ბი სამ შე ნებ-ლო მრეწ ვე ლო ბა ში სულ უფ რო დიდ მნიშ ვ ნე ლო ბას იძენს.

სათ ბუ რის აირე ბი: ენერ გი ის მოხ მა რე ბის შე დე გად სათ ბუ რის აირე ბის გა მო ყო ფა ხდე ბა წარ მო ე ბის, გა მო ყე ნე ბის, ტრან ს პორ ტი რე ბის და უტი ლი ზა ცი ის პრო ცე სის ყვე ლა სტა დი ა ზე. ცე მენ ტის წარ მო ე ბა ნახ ში რორ ჟან გის აირის ერ თ -ერ თი ძი რი თა დი სამ რეწ ვე ლო მწარ მო ე ბე-ლი ა.

მყა რი ნარ ჩე ნე ბი: არა ორ გა ნუ ლი თან მ დე ვი პრო დუქ ტე ბი და ნარ ჩე ნე ბი (მაგალითად, არა-კონ დი ცი უ რი რკი ნა ბე ტო ნის ნა წარ მი, წი და, ნა ცა რი), რო მე ლიც სა შე ნი მა სა ლე ბის წარ მო ე ბის პრო ცეს ში წარ მო იქ მ ნე ბა, ერ თ -ერთ ძი რი თად პრობ ლე მას წარ მო ად გენს, მაგ რამ, ამა ვე დროს, ამ რე სურ სე ბის გან მე ო რე ბი თი გა მო ყე ნე ბის შე საძ ლებ ლო ბას იძ ლე ვა.

ხმა უ რი: სა შე ნი მა სა ლე ბის წარ მო ე ბი სას, ზო გი ერთ პრო ცესს (როგორიცაა ხეხ ვა და ტრან ს-პორ ტი რე ბა) მნიშ ვ ნე ლო ვა ნი დო ნის ხმა უ რის წარ მოქ მ ნა შე უძ ლი ა. გარ და ამი სა, ხმა უ რი შე იძ-ლე ბა გაჩ ნ დეს სა შე ნი მა სა ლე ბის (მაგალითად, ბე ტო ნის, ლი თო ნის კონ ს ტ რუქ ცი ე ბის) მომ ზა-დე ბის, ჭრის და წარ მო ე ბის ად გილ ზე.

სა ხი ფა თო ნარ ჩე ნე ბი: რო გო რი ცაა გა და მუ შა ვე ბუ ლი ზე თე ბი, სხვა დას ხ ვა მე ქა ნიზ მე ბით წარ მო ე ბუ ლი ნავ თო ბის შლა მი, ქი მი უ რი და ლა ბო რა ტო რი უ ლი ნარ ჩე ნე ბი, გა მაგ რი ლე ბე ლი სა შუ ა ლე ბე ბი და ბა ტა რე ე ბი.

პოტენციური პრობლემებიზოგიერთი პრობლემების მაგალითები, რომელთაც საშენი მასალების წარმოების დარგში

მაღალი დანახარჯების და რესურსების არაეფექტური გამოყენების გამოწევევა შეუძლია, მითითებულია ქვემოთ:

მასალები და ნარჩენები

● რეგიონში ნედლეულის მიუწვდომლობა ● მასალების დანაკარგები ტრანსპორტირების, დატვირთვის, შენახვის, წარმოების

დროს ● დიდი მოცულობის არაორგანული ნარჩენების წარმოქმნა ● ნედლეულის ხარისხის შემცირება

ენერგია ● წიაღისეულ სათბობსა და ელექტროენერგიაზე ფასების მომატება ● გათბობის და გაგრილების დაძველებული აღჭურვილობა ● შეკუმშული ჰაერის გაჟონვა დაზიანებული პნევმატური სადენებიდან ● თბოიზოლაციის არარსებობა საწარმოო სათავსებში ● ენერგიის დაკარგვა მილსადენების არაეფექტური თბოიზოლაციის გამო ● სითბოს არაოპტიმალური განაწილება ● სითბოსა და ელექტროენერგიის ხარჯის კონტროლისთვის აღჭურვილობის

არარსებობა

9რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარისაშენი მასალების დარგი

წყალი ● წყლის გადახარჯვა ტექნოლოგიურ პროცესებში ● წყალმომარაგებასა და წყალარინებაზე ფასების ზრდა ● წყლის მნიშვნელოვანი დანაკარგები მილების გაჟონვის ან დაზიანების გამო ● გრუნტის/ზედაპირული წყლების დაბინძურება და, შესაბამისად,

ტექნოლოგიური წყლის ხარისხის გაუარესება ● წყლის მრიცხველების არარსებობა და არცოდნა იმისა, თუ რა მოცულობის

წყალს იყენებს და კარგავს ორგანიზაცია.

3. რესურსეფექტური და სუფთა წარმოება (რესწ) შესავალი რესწ-ში

რე სურ სე ფექ ტუ რი და სუფ თა წარ მო ე ბა (რესწ) გა მიზ ნუ ლია სა წარ მოო საქ მი ა ნო ბის ეფექ-ტუ რო ბის ამაღ ლე ბა ზე კომ პ ლექ სუ რი ღო ნის ძი ე ბე ბის ჩა ტა რე ბის გზით, რაც ეკო ნო მი კუ რი, ეკო ლო გი უ რი და სო ცი ა ლუ რი სარ გებ ლის მი ღე ბის სა შუ ა ლე ბას იძ ლე ვა. (იხ. ნახ. 1). ეს ღო-ნის ძი ე ბე ბი უნ და იყოს ეკო ნო მი კუ რად მი ზან შე წო ნი ლი და არ უნ და იწ ვევ დეს პრო დუქ ცი ის ხა რის ხის გა უ ა რე სე ბას. რესწ-ის ხერხები

რესწ აქცენტს ბუნებრივი რესურსების (მასალები, ენერგია, წყალი) უფრო ეფექტურ გამოყენებაზე და ნარჩენებისა და ამონაფრქვევების წარმოქმნის შემცირებაზე აკეთებს. როგორც წესი, ეს ხუთი ხერხის სხვადასხვა კომბინაციის გზით მიიღწევა. (იხ. ნახ. 2):

სურ. 1. რესწ-ის დანერგვის სარგებელი

1. პროდუქციის მოდიფიკაცია: უნდა შეიცვალოს პროდუქციის მახასიათებლები, მაგალითად, მისი შემადგენლობა და ფორმა. ამ გზით შესაძლებელია ახალი პროდუქციის ვარგისიანობის ვადის გაგრძელება, მისი შეკეთების გამარტივება ან პროდუქციის წარმოებისას გარემოს დაბინძურების ხარისხის შემცირება. პროდუქციის შეფუთვის შეცვლა, როგორც წესი, ასევე განიხილება როგორც პროდუქციის მოდიფიკაცია.

2. შემავალი რესურსების შეცვლა: ვარგისიანობის დიდი ვადის მქონე ეკოლოგიურად სუფთა ნედლეულის და დამხმარე რესურსების (მაგალითად, საპოხი მასალების და მაცივებელი სითხეების) გამოყენება.

სურ. 1.რესწ-ის დანერგვის სარგებელი

ეკოლოგიური სარგებელი

ეკოლოგიური სარგებელი

ეკონომიკური სარგებელი;

სოციალური სარგებელი

სოციალური სარგებელი

ეკონომიკური სარგებელი

წარმოებაზე დანახარჯების შემცირება ახალ ბაზრებზე გასვლა ბაზარზე

კონკურენტუნარიანობის ამაღლება Повышение გარემოს დაცვის

სფეროში კანონმდებლობის მოთხოვნების დაცვა პარტნიორებთან

ურთიერთობების გაუმჯობესება ორგანიზაციის რეპუტაციის გაუმჯობესება

რეგიონში ახალი, საუკეთესო სამუშაო ადგილების შექმნა რეგიონში ცხოვრების სტანდარტების ამაღლება

რესურსების მოხმარების და მათთან დაკავშირებული ხარჯების შემცირება სახიფათო ნივთიერებების

მოხმარების შემცირება ნარჩენების ჩამარხვის

მოცულობების შემცირება წარმოების ნარჩენების გამოყენება გადამუშავების და მეორადი

გამოყენების დონეების ამაღლება ენერგიის მოხმარების და

სათბურის აირების წარმოქმნის შემცირება ენერგოუსაფრთხოების ამაღლება

ენერგიის განახლებადი წყაროების გამოყენების ხარჯზე

10რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარი

საშენი მასალების დარგი

3. ტექნოლოგიური ცვლილებები: მაგალითად, ავტომატიზაციის დონის გაზრდა და წარმოების პროცესების ოპტიმიზაცია, აღჭურვილობის მოდერნიზაცია და პროცესის შეცვლა.

4. მეურნეობის მართვის მეთოდების გაუმჯობესება: განსაზღვრული ცვლილებები საწარმოო ოპერაციების შესრულების წესსა და პროცესების მართვის სისტემაში ნარჩენების და ამონაფრქვევების წარმოქმნის თავიდან აცილების საშუალებას იძლევა. მაგალითად, ნაპირებიდან გადმოსვლის თავიდან აცილება, პერსონალის სწავლება და მომზადება წარმოებაში.

5. განმეორებითი გამოყენება: ნარჩენების სასარგებლო ან განმეორებითი გამოყენება იმავე საწარმოში, სადაც ისინი წარმოიქმნა და, ასევე, სხვა საწარმოებში გადამუშავება.

სურ. 2. რესწ-ის ხერხები

საწარმოო

პროცესი

პროდუქციის მოდიფიკაცია პროდუქციის რომელი მახასიათებლები შეიძლება შევცვალოთ, რომ შევამციროთ ნარჩენების წარმოქმნა?

გადამუშავება როგორ შეიძლება ნარჩენების ფასეული კომპონენტების განმეორებითი გამოყენება, გადამუშავება ან რეკუპერირება?

ტექნოლოგიური ცვლილებები რა ცვლილებები ტექნოლოგიასა და აღჭურვილობაში უნდა ჩატარდეს, რომ შემცირდეს ნარჩენების წარმოქმნა?

შესასვლელი რესურსების შეცვლა როგორ შევცვალოთ შესასვლელი რესურსები, რომ შევამციროთ ნარჩენების წარმოქმნა?

მეურნეობის მართვის მეთოდების გაუმჯობესება როგორ გავაუმჯობესოთ აღჭურვილობის, პერსონალის მუშაობა და სარემონტო-ტექნიკური ოპერაციები, რომ შევამციროთ ნარჩენების წარმოქმნა?

რესურსეფექტურობის ამაღლების შესაძლებლობების მოძიება საწარმოში რესურსების ეფექტურად გამოყენების საშუალებათა გამოვლენა სხვადასხვა

მეთოდით შეიძლება, მათ შორის, საწარმოს მუშაკთა მიერ დამოუკიდებელი შეფასების ჩატარებით - ანკეტირებით (იხ. ცნობარზე დანართი 4), საწარმოში დამოუკიდებელი რესწ ექსპერტების მეშვეობით, საწარმოს თანამშრომელთა შორის ანალიტიკური დისკუსიების გამართვით, ასევე, სხვა ორგანიზაციათა საუკეთესო პრაქტიკის შესწავლით.

პრობლემის გადაჭრა ყოველთვის შეიძლება სამი მარტივი საკითხის განხილვით: ● კონკრეტულად სად შეინიშნება რესურსების არაეფექტური გამოყენება? (იხ. სურ. 3)

● მაგალითი: მასალების დანაკარგი დატვირთვისა და ჩამოტვირთვის დროს

● რატომ ხდება მასალების არაეფექტური გამოყენება? (იხ. სურ. 3)

● მაგალითი: დატვირთვისა და ჩამოტვირთვის სათანადო პროცედურების არარსებობა

● როგორ შეიძლება ვებრძოლოთ არაეფექტურობას? (იხ. სურ. 4)მაგალითი: დატვირთვისა და ჩამოტვირთვის პროცედურების გაუმჯობესება, ასევე,

თანამშრომელთა სწავლება

11რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარისაშენი მასალების დარგი

რესწ ცენტრს შეუძლია დახმარება გაუწიოს რესურსების გამოყენების გაუმჯობესებითა და ეფექტურობის გაზრდით დაინტერესებულ საწარმოებს, მიაწოდოს მათ დეტალური ინფორმაცია, ტექნიკური მხარდაჭერა და ინსტრუმენტები, მაგალითად, სამუშაო ცხრილები, კალკულატორები, ანგარიშები წარმატებული ღონისძიებების შესახებ, ასევე, დაეხმაროს მათ ‘სუსტი’ და პრობლემური ადგილების გამოვლენაში არსებული ინსტრუმენტებით პირდაპირი გაზომვების მეშვეობით.

სურ.3.რესურსების არაეფექტური გამოყენების ადგილები და მიზეზები

როგორ მოქმედებს ნარჩენების წარმოქმნაზე ნედლეულის არჩევა და ხარისხი?

არის თუ არა ნარჩენებს შორის ფასეული საწყისი მასალები, დაუსრულებელი და მზა პროდუქტი?

როგორ მოქმედებს ნარჩენების წარმოქმნაზე აღჭურვილობის მუშაობა და სარემონტო-ტექნიკური ოპერაციები?

როგორ მოქმედებს ნარჩენების წარმოქმნაზე პროდუქტის მახასიათებლები?

როგორ მოქმედებს ნარჩენების წარმოქმნაზე ტექნოლოგიების და აღჭურვილობის არჩევა?

შესასვლელი რესურსები

ნარჩენები და თანამდევი პროდუქტები

სამუშაო ინსტრუქციები და მომსახურება

პროდუქტის მახასიათებლები

ტექნოლოგიები

ხარჯების მაღალი დონე

რესურსების გამოყენების დაბალი ეფექტურობა

გარემოზე ზემოქმედების

მაღალი დონე

სურ. 4.რესწ-ის ხერხების გამოყენება

ხარჯების დაბალი დონე

რესურსების გამოყენების

მაღალი ეფექტურობა

გარემოზე ზემოქმედების

დაბალი ხარისხი

პროდუქციის მოდიფიკაცია

განმეორებითი გამოყენება

პროც. გაუმჯობესე-ბული კონტროლი

აღჭურვილობის მოდიფიკაცია

ტექნოლოგიის შეცვლა

განმეორებითი გამოყენება იმავე საწარმოში

სასარგებლო თანამდევი პროდუქტის წარმოება

ტექნოლოგიების მოდიფიკაცია

სამეურნეო მეთოდე- ბის გაუმჯობესება

შემავალი რესურსების

შეცვლა

12რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარი

საშენი მასალების დარგი

4. ზოგადი რესწ-რეკომენდაციები საშენი მასალების წარმოების დარგისთვის

ამ ცნობარის მე-4 დანართში მოცემულია ანკეტები ორგანიზაციების მიერ (საშენი მასალების მწარმოებლების ჩათვლით) რესურსების გამოყენების ეფექტურობის ამაღლებისა და ხარჯების შემცირების მიზნით დამოუკიდებელი შეფასების ჩასატარებლად.

ანკეტები მოიცავს შემდეგ თემებს: ● მეურნეობის მართვის სათანადო მეთოდები;

● მასალების გამოყენების შემცირება და ნარჩენების წარმოქმნის შემცირება;

● ენერგეტიკული რესურსების დაზოგვა;

● წყლის რესურსების დაზოგვა და სანიაღვრე წყლების წარმოქმნის შემცირება.

5. საგზაო საფარის წარმოება მასალების ტიპები და გზების მშენებლობის მეთოდები

გზების მშენებლობისას[1] გამოიყენება შემდეგი ძირითადი მასალები: ● ას ფალ ტ ბე ტო ნის ნა რე ვი – რა ცი ო ნა ლუ რად შერ ჩე უ ლი მი ნე რა ლუ რი მა სა ლე ბის

(ღორღი (ხრეში), ქვი შა, მი ნე რა ლუ რი ფხვნი ლი) ნა რე ვი შემ კ ვ რელ თან (ბიტუმი), გარ კ ვე უ ლი თა ნა ფარ დო ბით აღე ბუ ლი და გა ხუ რე ბულ მდგო მა რე ო ბა ში შე რე უ ლი. ამ მა სა ლებს შე იძ ლე ბა და ე მა ტოს და ნა მა ტე ბი, რომ ლე ბიც მოქ მე დებს ას ფალ ტ ბე ტო-ნის მა ხა სი ა თებ ლებ ზე. მა გა ლი თად, ად გე ზი უ რი მი სარ თე ბი, მო დი ფი კა ტო რე ბი და ბოჭ კო ე ბი.

● ასფალტბეტონი – შემკვრივებული ასფალტბეტონის ნარევია.

● საგ ზაო ბე ტო ნი – სპე ცი ა ლუ რი ბე ტო ნი ა, რო მე ლიც გა ჭიმ ვა ზე ღუნ ვი სას მა ღა ლი სიმ ტ კი ცით და ყინ ვა გან ძ ლე ო ბით ხა სი ათ დე ბა, გან კუთ ვ ნი ლია სა ავ ტო მო ბი ლო გზე ბის, აეროდ რო მე ბის სა ფა რის და ფუ ძე- სა ძირ კ ვ ლე ბის, სა ხი დე ვა კი სის კონ ს ტ-რუქ ცი ე ბის და მა ტე ბი თი ელე მენ ტე ბის და დე ფორ მა ცი უ ლი ნა კე რე ბის მშე ნებ ლო-ბის თ ვის. არ სე ბობს ბე ტო ნის გზის სა ფა რის სა მი ძი რი თა დი ტი პი: სა ფა რი ბე ტო ნის არა არ მი რე ბუ ლი ფი ლე ბის გან (JPCP), სა ფა რი ბე ტო ნის არ მი რე ბუ ლი ფი ლე ბის გან (JRCP) და უწყ ვე ტად არ მი რე ბუ ლი სა ფა რი (CRCP). სა ფა რის მი თი თე ბუ ლი ტი პე-ბი არ მა ტუ რის და გე ბის ტექ ნო ლო გი ით გან ს ხ ვავ დე ბა, რო მე ლიც ბზა რე ბის გა ჩე ნის პრო ფი ლაქ ტი კის თ ვის გა მო ი ყე ნე ბა. ბე ტო ნი უფ რო მტკი ცე და მა გა რი სა ფა რი ა, ვიდ-რე ას ფალ ტ ბე ტო ნი, მაგ რამ მო ითხოვს დიდ ხარ ჯებს მშე ნებ ლო ბის, რე მონ ტის და შე ნახ ვის დროს.

● კომ პო ზი ტუ რი მა სა ლე ბი (გრანულატები): გრა ნუ ლა ტე ბი ხში რად გა მო ი ყე ნე ბა სა ავ-ტო მო ბი ლო გზე ბის სა ფა რის მოწყო ბის, რე მონ ტის და აღ დ გე ნის თ ვის. გრა ნუ ლა ტე-ბის ნა რე ვი წარ მო ად გენს ას ფალ ტ გ რა ნუ ლა ტის, ცე მენ ტ გ რა ნუ ლა ტის კომ ბი ნა ცი ას ორ გა ნუ ლი ან მი ნე რა ლუ რი შემ კ ვ რე ლე ბის გა მო ყე ნე ბით. ეს ნა რე ვი, რო გორც წე სი, მომ ზა დე ბულ ფუ ძე ზე ან გზის სა ფა რის და ზი ა ნე ბულ მო ნაკ ვეთ ზე იგე ბა.

● გა და მუ შა ვე ბუ ლი მა სა ლე ბი: არ სე ბობს უს წორ მას წო რო ან და ზი ა ნე ბუ ლი გზის სა-ფა რის ზე და პი რის აღ დ გე ნის სა მი ძი რი თა დი ტექ ნო ლო გი ა. ფრეზ ვა – გზის სა ფა რის ზე და და ზი ა ნე ბუ ლი ფე ნე ბის და ქუც მა ცე ბა, წარ მოქ მ ნი ლი ზე და პი რის შეგ რუნ ტ ვა ორ გა ნუ ლი შემ კ ვ რე ლე ბით და ას ფალ ტ ბე ტო ნის ახა ლი ფე ნის და გე ბა. ცი ვი რე გე ნე-რა ცია მდგო მა რე ობს არ სე ბუ ლი სა ფა რის და ქუც მა ცე ბა ში ცი ვი ფრეზ ვის მეშ ვე ო ბით

1 წყაროების საფუძველზე: https://globalroadtechnology.com/road-construction/ и https://en.wikipedia.org/wiki/Road_surface.

13რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარისაშენი მასალების დარგი

და წარ მოქ მ ნილ ას ფალ ტ გ რა ნუ ლატ ში სა ჭი რო და ნა მა ტე ბის შე ტა ნით, რო გო რი ცა ა: ინერ ტუ ლი მა სა ლე ბი, აგ რეთ ვე შემ კ ვ რე ლე ბი ცე მენ ტის და ბი ტუ მის ემულ სი ის შე-მად გენ ლო ბა ში. კომ პო ნენ ტე ბის შემ დ გო მი შე რე ვა ხდე ბა გა ხუ რე ბის გა რე შე ერ თ გ-ვა რო ვა ნი ნა რე ვის მი ღე ბამ დე მი სი შემ დ გო მი გა ნა წი ლე ბით და გამ კ ვ რი ვე ბით. ღრმა რე გე ნე რა ცია მო ი ცავს გზის სა მო სის ყვე ლა ფე ნის ფრეზ ვა სა და და ქუც მა ცე ბას, წარ-მოქ მ ნილ ას ფალ ტ გ რა ნუ ლატ ში ორ გა ნუ ლი და მი ნე რა ლუ რი შემ კ ვ რე ლე ბის და მა ტე-ბით. შემ დ გომ ში ხდე ბა კომ პო ნენ ტე ბის შე რე ვა გა ხუ რე ბულ მდგო მა რე ო ბა ში და მზა ცხე ლი ნა რე ვი სა ავ ტო მო ბი ლო გზის მომ ზა დე ბულ ფუ ძე ზე იგე ბა.

● ბი ტუ მე ბი: ჩვე უ ლებ რი ვი ბი ტუ მე ბი (არამოდიფიცირებული პო ლი მე რე ბით) და ბა-ლი ინ ტენ სი ვო ბის მოძ რა ო ბის და სატ რან ს პორ ტო სა შუ ა ლე ბე ბის მცი რე ღერ ძუ ლი დატ ვირ თ ვის სა ავ ტო მო ბი ლო გზე ბის მოწყო ბის თ ვის გა მო ი ყე ნე ბა. გზის სა ფარ ზე შე იძ ლე ბა და ტა ნი ლი იქ ნას ზე და პი რუ ლი და მუ შა ვე ბის ფე ნა ბი ტუ მის ემულ სი ის და ღორ ღის წვრი ლი ფრაქ ცი ე ბის გა მო ყე ნე ბით, რო მე ლიც იცავს გზის სა ფარს წვი მის ან თოვ ლის დნო ბის შე დე გად ტე ნის შეღ წე ვის გან, აგ რეთ ვე ხელს უწყობს სიმ ტ კი ცის ზრდას და წლის გან მავ ლო ბა ში მის შე ნარ ჩუ ნე ბას.

● ხრე შის სა ფა რი: დი დი ზო მის (40 მმ-მდე) ქვის მა სა ლე ბი (ღორღი, ხრე ში) წი ნას წარ მომ ზა დე ბულ გზის სა მოს ზე ნა წილ დე ბა, შემ დეგ ნა წილ დე ბა მცი რე ზო მის ქვის მა-სა ლე ბი და ხდე ბა ფე ნე ბის დატ კეპ ნა (გამკვრივება) (მასალის გა ჭედ ვა), სა ნამ გზის ზე და პი რი სა ჭი რო პა რა მეტ რე ბამ დე არ გამ კ ვ რივ დე ბა. გა დაწყ ვე ტი ლე ბა ხრე შის გზის შემ დ გო მი ას ფალ ტი რე ბის შე სა ხებ ხში რად მი ი ღე ბა მოძ რა ო ბის ინ ტენ სი ვო ბის მაჩ ვე ნებ ლე ბის სა ფუძ ველ ზე.

გზების მშენებლობის ტიპების და მეთოდების კლასიფიკაცია შესაძლებელია შემდეგნაირად[2]:

● გრუნტის და ხრეშის გზები, როგორც წესი, სოფლების ან პატარა ქალაქების ფარგლებს გარეთ იგება. გამოიყენება ასევე როგორც დროებითი გზები სამუშაოების ჩატარების ადგილებამდე (ტყის კაფვა, მშენებლობა და ა.შ.) მისასვლელად. ამგვარი გზები, როგორც წესი, იგება ფუძის სპეციალური მომზადების გარეშე.

● გზები სტაბილიზებული გრუნტით შენდება ისე, როგორც ხრეშის გზები, მაგრამ ხდება გზის საფარის ფუძის გამკვრივება, რათა გაიზარდოს მისი ზიდვის უნარი (კალიფორნიის რიცხვი) და დიდი დატვირთვისთვის შესაფერი გახდეს. გრუნტის ზიდვის უნარის განსაზღვრის კალიფორნიის მეთოდი მშენებარე კონსტრუქციების ქვეშ ბუნებრივი გრუნტის, გრუნტის ფუძეების და საბაზო ფუძის მექანიკური სიმტკიცის შეფასების საშუალებას იძლევა.

● გზები გამაგრებული ღორღის საფარით შემდეგი სქემით შენდება:

▪ გზის სამოსის ფუძის მომზადება;

▪ გზის სამოსის საფარის მომზადება:

▪ შემკვრელი ნივთიერების განაწილება;

▪ ქვის შემავსებლის დაგება;

▪ პირველი ფენის შემკვრივება;

▪ შემკვრელი ნივთიერების განაწილება და ქვის მასალის დაგება მეორე ფენისთვის;

▪ მეორე ფენის შემკვრივება.

● გზები ასფალტბეტონის საფარით ჩვეულებრივ შემდეგი სქემით შენდება:

2 წყარო: www.quora.com/What-are-some-different-road-construction-methods.

14რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარი

საშენი მასალების დარგი

▪ ფუძის მომზადება;

▪ მსხვილი შემავსებლის დაგება და მისი შემკვრივება;

▪ შეგრუნტვა შემკვრელით;

▪ ასფალტბეტონის ნარევის დაგება;

▪ ასფალტბეტონის საფარის შემკვრივება;

▪ ქვიშის განაწილება (კოლმატაცია).

● ცემენტბეტონის გზები ჩვეულებრივ შემდეგი სქემით შენდება:

▪ ფუძის ან ქვენაფენი შრის მომზადება;

▪ ფორმების დამაგრება;

▪ არმატურის დაყენება;

▪ ბეტონის მომზადება და დაგება;

▪ საფარის ზედა ფენის შემკვრივება და გაუთოება;

▪ ნაღარის დატანა სიმქისის მისანიჭებლად;

▪ ბეტონის დაცვა აფსკის წარმომქმნელი ნივთიერებებით;

▪ სადეფორმაციო ნაკერების დაჭრა და მოწყობა.

დანახარჯების შემცირებისა და რესურსების გამოყენების ეფექტურობის ამაღლების გზები

რესწ-ის შეფასებების საფუძველზე - რომლებიც პროგრამის „მწვანე ეკონომიკის განვითარება ევროპის კავშირის აღმოსავლეთი პარტნიორობის ქვეყნებში“ სადემონსტრაციო კომპონენტის ფარგლებში ჩატარდა - აგრეთვე, მოწინავე საერთაშორისო პრაქტიკებიდან გამომდინარე, შემუშავებულ იქნა რესურსების ეფექტური გამოყენების და დანახარჯების შემცირების რეკომენდაციები საგზაო მასალების მწარმოებლებისთვის. აღნიშნული რეკომენდაციები წარმოდგენილია ქვემოთ მოყვანილ ცხრილში 1.

რეკომენდაციების ჩამონათვალში ჩართულია როგორც დაბალდანახარჯიანი ღონისძიებები (უმეტეს შემთხვევაში ეს მეურნეობის მართვის გაუმჯობესებაზე მიმართული ზომებია), რომლებიც ადვილად ხორციელდება და ამასთან, უზრუნველყოფს საშუალებებისა და რესურსების პირდაპირ ეკონომიას, ისე უფრო რთული ღონისძიებები (მაგალითად, შესასვლელი რესურსების შეცვლა, ტექნოლოგიების მოდიფიკაცია), რომლებიც აშკარა, ადვილად ხელმისაწვდომი გადაწყვეტილებების ფარგლებს სცდება.

საგზაო მასალების მწარმოებელი საწარმოების დამატებითი ტექნიკური ხერხები წარმოდგენილია დანართებში 1 და 4.

15რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარისაშენი მასალების დარგი

ცხრილი 1: ზოგიერთი გადაწყვეტილება საგზაო მასალების წარმოების დარგში რესურსების ეფექტური გამოყენების ასამაღლებლად

გაუმჯობესების სფერო რესწ-ის ხერხები კონკრეტული გადაწყვეტილებები საგზაო-სამშენებლო მასალების

წარმოების დარგისთვის

მასალები და ნარჩენები

შემავალი რესურსების შეცვლა

რეგენერირებული ასფალტბეტონის (ასფალტგრანულატის) პროცენტული შემცველობის გაზრდა ახალ ასფალტბეტონის საფარში (ცხელი, თბილი ან ცივი ასფალტბეტონის ნარევი) ან საგზაო სამოსის სხვა ნაწილებში (მაგალითად, ფუძეში)

ალტერნატიული ნედლეულის გამოყენება საგზაო მასალების მეორადი რესურსებიდან (მაგალითად, ფოლადსადნობი წიდა, განატაცი ნაცარი, მშენებლობის დროს მსხვრევის ნარჩენები და ნარჩენები დანგრევის შემდეგ).

ტექნოლოგიური ცვლილებები

ასფალტბეტონის ნარევის მოსამზადებელი უფრო ეფექტური სისტემების შესყიდვა. ასფალტბეტონის ნარევის მომზადება შეიძლება ხდებოდეს სტაციონარულ ან მოძრავ ასფალტშემრევ დანადგარებში.

მასალები/ ენერგია / წყალი

მეურნეობის მართვის მეთოდების გაუმჯობესება

საგზაო ტექნიკის ტექნიკური მომსახურება, მათ შორის გაცვეთილი საწარმოო აღჭურვილობის განახლება/რემონტი.

ენერგია მეურნეობის მართვის მეთოდების გაუმჯობესება

ქვაბებში სათბობის წვის პროცესის კონტროლის გაუმჯობესება მიწოდებული ჰაერის მოცულობის, სათბობის ხარჯვის, საშრობ დოლში წნევის (გაიშვიათების), საკვამლე აირების სიჩქარის და მოცულობის, სახელოებიან ფილტრში წნევის ვარდნილის მონიტორინგის ხარჯზე.

მზა პროდუქციის (მაგალითად, ასფალტბეტონის ნარევის) ტემპერატურის შეძლებისდაგვარად შემცირება.

ტექნოლოგიური აღჭურვილობის თანაზომიერი დატვირთვის უზრუნველყოფა, პიკის საათებში დამატებითი აღჭურვილობის გამოყენების საჭიროების თავიდან ასაცილებლად.

გამოუყენებელი რეზერვუარების და სათავსების დახურვა.

შემავალი რესურსების შეცვლა

საგზაო მშენებლობის პროცესში ეკოლოგიურად უფრო სუფთა ან ალტერნატიულ სათბობზე გადასვლა (მაგალითად, ბუნებრივი აირი).

ტექნოლოგიური ცვლილებები

სახსრების ინვესტირება დაბალტემპერატურიანი ასფალტბეტონის ნარევების მომზადების და გამოყენების ტექნოლოგიებში.

ბიტუმის თენ-ის ტიპის ლოკალური ელექტროგახურების დაძველებული არაეფექტური სისტემების შეცვლა უფრო ეფექტური ლენტური გახურების სისტემებით ან ბიტუმის ტრასების და რეზერვუარების თხევადი თბომატარებლით გახურების სისტემით, ბუნებრივი აირის დაწვისას. გამომავალი გაზების სითბოს, ქვაბის გამოქრევის სითბოს მაქსიმალური გამოყენება, კონდენსატის დაბრუნება, ნამუშევარი ორთქლის გამოყენება მკვებავი წყლის ან სათბობის წინასწარი გაცხელებისთვის.

ტექნოლოგიური რეზერვუარების და ხაზების (მაგალითად, ბიტუმის, გათბობის, ცხელი წყალმომარაგების) ეფექტური თბოიზოლაცია.

სიჩქარის სიხშირული გარდამქმნელების ან მწყობრი გაშვების მოწყობილობების დაყენება ელექტროძრავებზე ელექტროენერგიის მოხმარების შემცირებისთვის. დიდი სიმძლავრის მქონე დაძველებული ელექტროძრავების შეცვლა თანამედროვე, ნაკლები სიმძლავრისა და უფრო მაღალი მქკ-ის მქონე ძრავებით.თბომიმომცვლელების დაყენება ან გამომავალი სითბოს უშუალო გამოყენება გაცხელებისთვის ტექნოლოგიური პროცესების დროს.

16რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარი

საშენი მასალების დარგი

გაუმჯობესების სფერო რესწ-ის ხერხები კონკრეტული გადაწყვეტილებები საგზაო-სამშენებლო მასალების

წარმოების დარგისთვის

წყალი მეურნეობის მართვის მეთოდების გაუმჯობესება

ბეტონსაზელების, მაყალიბებელი აღჭურვილობის და სამუშაო ზედაპირების წინასწარი მექანიკური გაწმენდა მათი წყლით გარეცხვამდე. ტექნოლოგიური წყლის გაფილტვრა და განმეორებითი გამოყენება.

წყალტევადი პროცესებისთვის წყლის ხარჯვის შემზღუდველების დაყენება.

ტექნოლოგიური ცვლილებები

ეფექტური ავტომატური სარეცხი სისტემების შესყიდვა და დაყენება.

17რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარისაშენი მასალების დარგი

აღმოსავლეთი ევროპის და კავკასიის ქვეყნებში რესწ-ოფციების წარმატებული რეალიზაციის მაგალითები

რეალიზებული რესწ-ოფციები

ბიტუმსადენების თბოიზოლაცია: მინერალური მასალების (ღორღის, ხრეშის, ქვიშის) საწყობების დაფარვა წყალგაუმტარი მასალით

რესწ-ის ხერხი მეურნეობის მართვის მეთოდების გაუმჯობესებაქალაქი/ ქვეყანა ქ. თბილისი, საქართველო

მეთოდიკა

საწარმოს შეფასება რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების მეთოდიკით ყველა დონის მუშაკის ჩართვით და შედეგების მუდმივი მონიტორინგით ტარდებოდა EaPGREEN პროგრამის ფარგლებში აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყნებისთვის რესწ-ის ეროვნული პროექტის რეალიზაციის დროს.

ეკონომიკური სარგებელი და ბიზნეს-ქეისი

რესწ-ის ღონისძიებების რეალიზაცია საშუალებას აძლევს საწარმოს დაზოგოს 21 ათასამდე ევრო წელიწადში. ინვესტიციების ამოგების ვადა შეადგენს 0,6 წელიწადს.

რესურსების დაზოგვა

საწარმოს შეუძლია წელიწადში 51 700 მ3 ბუნებრივი აირი და 54 300 კვტ*ს ელექტროენერგია დაზოგოს. რესწ-ოფციების რეალიზაცია გამოიწვევს СО2-ს გამონაბოლქვის 26 %-ით შემცირებას, ხოლო სანიაღვრე წყლების წარმოქმნა 15 %-ით შემცირდება.

რეალიზებული რესწ-ოფციები

ბიტუმის უფრო სუფთა წარმოება უკრაინულ ქალაქ ლუცკში. ენერგოეფექტურობის პროექტის მიზნები მოიცავს ახალი დეპოზიტარული და გათბობის სისტემების დაყენებას (თბური ქვაბების და ბიტუმის ტუმბოების ახლებით შეცვლა).

რესწ-ის ხერხი ტექნოლოგიური ცვლილებებიკომპანია ლად-ბეტონი (ЛАД-Бетон)ქალაქი/ ქვეყანა ქ. ლუცკი, უკრაინა

მეთოდიკაNEFCO-მა და უკრაინულმა კომპანიამ ‘ლად-ბეტონი’, რომლის სპეციალიზაცია საგზაო მასალების წარმოებაა, ხელი მოაწერეს საკრედიტო შეთანხმებას ქალაქ ლუცკში ასფალტბეტონის წარმოების მოდერნიზაციის დაფინანსების შესახებ.

ეკონომიკური სარგებელი

ეკონომია შეადგენს 100 000-მდე ევროს წელიწადში - გაზისა და ელექტროენერგიის მოხმარების შემცირების ხარჯზე

საჭირო ინვესტიციები

NEFCO-ის მიერ პროექტის დაკრედიტება შეადგენს 340 000 ევროს, რომელიც გამოყოფილია უფრო სუფთა წარმოების მხარდაჭერის ფონდიდან.

რესურსების დაზოგვა

აღნიშნული ღონისძიებები გაზის მოხმარების წელიწადში 28 0000 მ3 -ით შემცირების საშუალებას იძლევა. ეს ყოველწლიურად დაახლოებით 546 ტონით ამცირებს СО2-ის გამონაბოლქვს.

ფოტოსურათ. / გრაფიკები

ფოტოსურათი: http://www.lad-group.info/ua/lad/tzov-ladbeton/სხვა უპირატესობები

დახურული დეპოზიტარული სისტემა ასევე ტენის შემცველობის შემცირების ხარჯზე ბიტუმის ხარისხის გაუმჯობესების საშუალებას იძლევა

ბმულები და დამატებითი მასალები

ჩრდილოეთის ეკოლოგიური საფინანსო კორპორაციის (НЕФКО/NEFCO) მიერ წარმოდგენილი ანგარიში სუფთა წარმოების პროექტის წარმატებული რეალიზაციის შესახებ www.nefco.org/news-media/news/cleaner-bitumen-production-ukrainian-city-lutsk

18რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარი

საშენი მასალების დარგი

6. აგურის წარმოებამასალების ტიპები და პროცესები

არსებობს აგურის ტიპების კლასიფიკაციის სხვადასხვა მეთოდები მისი გამოყენების წესის, ზომის, დაყალიბების წესის, წარმოშობის, ხარისხის, ტექსტურის ან/და მასალების მიხედვით.

არსებობს შემდეგი ტიპის აგურები[3]: ● კერამიკული —მზადდება თიხისგან ან ნარევებისგან მაღალი ტემპერატურის

(გამოწვა) ზემოქმედების გზით შემდგომი გაცივებით;

● სილიკატური – მზადდება ქვიშასა და კირისგან დაწნეხის და ავტოკლავში თბოტენიანი დამუშავების გზით;

● თიხაბზის —მზადდება თიხისგან და შემავსებლებისგან დაყალიბების და ბუნებრივ პირობებში გაშრობის გზით;

● ჰიპერ-წნეხილი – მზადდება წვრილად დაფქვილი კირქვიანი ქანების ცოტაოდენ (10%) ცემენტთან და წყალთან მაღალი წნევის ქვეშ (12-35 მპა) დაწნეხის გზით.

აგურის წარმოებისთვის ჩვეულებრივ გამოიყენება შემდეგი ტიპის ნედლეული[4]: ● ბუნებრივი თიხოვანი მინერალები: კაოლინისა და ფიქალის ჩათვლით, რომლებიც

აგურის ძირითად ნაწილს შეადგენენ.

● დანამატები: შედარებით ცოტა რაოდენობის მანგანუმს, ბარიუმს და სხვა დანამატებს ურევენ თიხას სხვადასხვა ელფერის მისაღებად. ბარიუმის კარბონატი გამოიყენება აგურის ქიმიური გამძლეობის გაზრდისთვის. აგურის წარმოებაში შესაძლებელია ბევრი სხვა დანამატის გამოყენება, მათ შორის ამონიუმის ნაერთები, დამატენიანებელი აგენტები და (დე-) ფლოკულანტები.

● დანაფარები და საღებავები: სხვადასხვა დანაფარები და მათი დატანის ხერხები შეიძლება გამოყენებული იქნას საჭირო ფერის აგურის წარმოებისთვის და ზედაპირის საჭირო ტექსტურის მიღებისთვის. ქვიშას (ძირითადი კომპონენტი), როგორც წესი, მექანიკურად ერევა საღებავი. ზოგიერთ შემთხვევაში ემატება ფლუსი ან ფრიტა (საღებავების შემცველი მინა) ზედაპირის ტექსტურის მისაღებად.

ღუმელები აგურის გამოწვისთვის: ● ღუმელები გამოწვის პერიოდული რეჟიმით: ეს ღუმელები ივსება აგურებით,

რომლებსაც ჯერ აცხელებენ მაქსიმალურ ტემპერატურამდე, შემდეგ აცივებენ, სანამ გამოიღებენ ღუმელიდან. ღუმელი ასევე ცხელდება პროცესში. აგურებიდან და ღუმელიდან გამომავალი სითბო იკარგება გაცივების პროცესში, რაც ამ ტექნოლოგიას სათბობის ხარჯვის თვალსაზრისით არაეფექტურს ხდის. ღუმელები ცალუღებით, სახელურებით, სოლებით და ჰაერის დაღმავალი ნაკადით გამოწვის პერიოდული რეჟიმის ღუმელების სხვადასხვა ქვეტიპებია.

● ღუმელები მუშაობის უწყვეტი რეჟიმით: გამოწვა იწარმოებს უწყვეტად ღუმელის განსაზღვრულ ნაწილში, მთელი საწარმოო პროცესის განმავლობაში. უწყვეტი გამოწვის ღუმელი იყენებს აგურების გაცივებისას გამოყოფილ სითბოს და გამომავალ ჰაერს, ღუმელში განთავსებამდე აგურების წინასწარი გაცხელებისთვის.

3 შემდეგი წყაროს საფუძველზე: https://ru.wikipedia.org/wiki/Кирпич4 შემდეგი წყაროს საფუძველზე: www.madehow.com/Volume-1/Brick.html.

19რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარისაშენი მასალების დარგი

ხარჯების შემცირების და რესურსების გამოყენების ეფექტურობის ამაღლების ხერხები

ქვემოთ მოცემულ ცხრილში ჩამოთვლილია აგურის წარმოებისას რესურსების გამოყენების ეფექტურობის ამაღლების და ხარჯების შემცირების რეკომენდაციები. ეს ჩამონათვალი შედგენილია მონაწილე საწარმოების რესურსეფექტურობის შეფასების საფუძველზე, რომელიც ჩატარდა პროგრამის „მწვანე ეკონომიკის განვითარება ევროპის კავშირის აღმოსავლეთი პარტნიორობის ქვეყნებში“ (EaPGREEN) ფარგლებში, და აგრეთვე მოწინავე საერთაშორისო პრაქტიკის გამოყენებით.

რეკომენდაციების ჩამონათვალში შესულია როგორც დაბალდანახარჯიანი ღონისძიებები (მაგალითად, მეურნეობის მართვის მეთოდების გაუმჯობესება) - რომლებიც ადვილად ხორციელდება და ამასთან, უზრუნველყოფს საშუალებებისა და რესურსების პირდაპირ ეკონომიას, ისე უფრო რთული ღონისძიებები (მაგალითად, საწყისი მასალების შეცვლა, ტექნოლოგიების მოდიფიკაცია).

დამატებითი დაბალდანახარჯიანი და ეკოლოგიურად სუფთა ხერხები აგურის მწარმოებელი საწარმოებისთვის წარმოდგენილია დანართებში 1 და 4.

ცხრილი 2: ზოგიერთი გადაწყვეტილება აგურის წარმოებისას რესურსების გამოყენების ეფექტურობის ამაღლებისთვის

გაუმჯობესების სფერო რესწ-ხერხები კონკრეტული გადაწყვეტილებები აგურის წარმოების პროცესისთვის

მასალები და ნარჩენები

მეურნეობის მართვის მეთოდების გაუმჯობესება

აგურის წარმოების პროცესში გაჩერებების რაოდენობის შემცირება.პროცესების მონიტორინგის სისტემების დაყენება, მასალების და მზა ნარევის მიწოდების სიჩქარის ჩათვლით, აგრეთვე მზა პროდუქციის გამოღების და მისი შენახვის წესი. აგურის არასწორი დაყალიბება და უხარისხო ნედლეულის გამოყენება იწვევს დიდი რაოდენობით წუნდებულ აგურს, რომელიც გამოწვის დროს იმტვრევა და უნდა გადაყაროს.

შემავალი რესურსების შეცვლა

აგურის წარმოებისას ნედლეულის სახით მეორადი რესურსების გამოყენება (მაგალითად, შენობების დანგრევის შემდეგ დაქუცმაცებული ნარჩენები, ნაცარი, წიდა და სხვა სამრეწველო არაორგანული თანაპროდუქტი)

პროდუქციის მოდიფიკაცია

რესურსეფექტური აგური (რეა). თიხოვან ნარევს რეა-სთვის ემატება სათბობი (მაგალითად, ნახშირის ფხვნილი, საქვაბის ნაცარი, ბიომასა), რათა აჩქარდეს გამოწვის პროცესი და შემცირდეს ამონაფრქვევი. რესურსეფექტური სხვა ტიპები მოიცავს პერფორირებულ ან ღრუ აგურებს და დაწნეხილი ნაცრისგან დამზადებულ აგურს, რომელიც გამოწვას არ საჭიროებს.

ტექნოლოგიური ცვლილებები

ნედლეულის მიწოდების სისტემების ავტომატიზაცია. პროცესის ცოდნა შესასვლელი მონაცემების მკაფიო მართვასთან ერთად ძვირადღირებული მონიტორინგის თავიდან აცილების და ხარჯების შესაძლო დამატებითი შემცირების მიღწევის საშუალებას იძლევა.

20რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარი

საშენი მასალების დარგი

გაუმჯობესების სფერო რესწ-ხერხები კონკრეტული გადაწყვეტილებები აგურის წარმოების პროცესისთვის

ენერგია მეურნეობის მართვის მეთოდების გაუმჯობესება

აგურის გარშემო სათბობის განაწილება წინასწარი გაცხელების გაადვილებისთვის: მყარი სათბობი ან აგურს ემატება ნახერხის სახით, რომელსაც აგურის მასას ურევენ, ან სათბობის არხებით ღუმელის სხვადასხვა ნაწილში მიეწოდება.აგურის გაშრობის დროის გაზრდა გამოწვის წინ, რადგან უფრო ხანგრძლივი გაშრობა სათბობის ხარჯებს ამცირებს. ჰაერის ნაკადის გაუმჯობესებული მართვა. ჰაერის გაპარვის თავიდან აიცილებს და ღუმელის გასასვლელი ღიობის ზომის დარეგულირება წვის გაუმჯობესებისთვის ჰაერის მოძრაობის სიჩქარის და მიმართულების უკეთ გაკონტროლების საშუალებას იძლევა.დაწვამდე სათბობის შერევა და დაქუცმაცება, აგრეთვე ღუმელის ზედაპირის იზოლაცია ასევე ენერგიის გამოყენების ეფექტურობის გაზრდის საშუალებას იძლევა. სისტემაში სამუშაო დატვირთვის თანაბარი განაწილების უზრუნველყოფა დამატებითი აღჭურვილობის გამოყენების საჭიროების თავიდან ასაცილებლად. ღუმელიდან ჰაერის გაპარვის და, შედეგად, სითბოს დაკარგვის შემცირება.

ტექნოლოგიური ცვლილებები

აგურის გამოწვის პროცესის ოპტიმიზაცია. მაგალითად, გამოწვის ზიგზაგური პროცესი უზრუნველყოფს სათბობის მაქსიმალურ დაწვას გამოწვის ზონაში და გადამუშავებული სითბოს რეკუპერაციას, რაც პროდუქციის ერთეულზე სათბობის ხარჯს ამცირებს. რამდენიმე სახეობის სათბობის ერთდროული წვის სისტემების შესყიდვა და დაყენება. აქ შედის შემრევი და საფრქვევი სისტემები (ალტერნატიული) მყარი სათბობისთვის. ღუმელის კონსტრუქციის შეცვლა. აგურის გამოწვის ენერგოდამზოგავ ღუმელებს აქვთ ენერგიის ხარჯის უფრო დაბალი კოეფიციენტი, და შედეგად ისინი პროდუქციის ერთეულზე უფრო ნაკლებ სათბობს წვავენ და ნაკლებ სათბურის აირებს ქმნიან.სიხშირული რეგულატორების ან ნარნარი გაშვების მოწყობილობების დაყენება ელექტროძრავებზე ენერგიის მოხმარების შემცირებისთვის.

ენერგიის დიდი ხარჯის მქონე არსებული ელექტროძრავების მაღალი მქკ-ის მქონე ელექტროძრავებით შეცვლა.სითბოსა და ელექტროენერგიის კოგენერაცია.თბომიმომცვლელების დაყენება ან გამომავალი სითბოს უშუალო გამოყენება ტექნოლოგიურ პროცესებში გაცხელებისთვის.

შესასვლელი რესურსების შეცვლა

გამოწვის ღუმელის სათბობის შეცვლა. მაგალითად, მაზუთის და მყარი სათბობის შეცვლა ამონაფრქვევის წარმოქმნის დაბალი კოეფიციენტის მქონე სათბობით.

წყალი მეურნეობის მართვის მეთოდების გაუმჯობესება

შემრევების და მაყალიბებელი აღჭურვილობის წინასწარი გაწმენდა მათი წყლით გარეცხვამდე.ტექნოლოგიური წყლის გაწმენდა და განმეორებითი გამოყენება.წყლის ხარჯის შემზღუდველების დაყენება წყალტევადი პროცესებისთვის.

ტექნოლოგიური ცვლილებები

ეფექტური და ავტომატური სარეცხი სისტემების შესყიდვა და დაყენება.

21რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარისაშენი მასალების დარგი

რესწ-ოფციების წარმატებული რეალიზაციის მაგალითები აღმოსავლეთი ევროპის და კავკასიის ქვეყნებში

რეალიზებული რესწ-ოფციები

მშრობის დამატებითი თბოიზოლაცია

რესწ-ის ხერხი ტექნოლოგიური ცვლილებები კომპანია კერძო სააქციო საზოგადოება “СБК” „სკბ“ქალაქი/ქვეყანა ს. ოზერა, კიევის ოლქი / უკრაინა

მეთოდიკა

გვირაბული მშრობი დიდი რაოდენობით ბუნებრივ აირს მოიხმარს. ამიტომ, გაზომვების (ტენიანობა და ჰაერის ნაკადების სხვა პარამეტრები, მშრობის თბოვიზიური გადაღება) და მართვის პანელის მონაცემების გამოყენებით შეფასების ჩატარების დროს გაანგარიშებულ იქნა მშრობის თბური ბალანსი. მან აჩვენა მნიშვნელოვანი დანაკარგები მშრობის გადამღობი კონსტრუქციებიდან. დამატებითი თბოიზოლაცია დანაკარგების შემცირების საშუალებას იძლევა.

ეკონომიკური სარგებელი და ბიზნეს-ქეისი

ინვესტიციების საჭიროება – 6 770 ევრო ამოგების 1-წლიანი ვადით. ეკონომიკური სარგებელი – 6 700 ევრო წელიწადში.

რესურსების დაზოგვა 23 480 მ3 ბუნებრივი აირი წელიწადში.

ფოტოსურათები/ გრაფიკები

მშრობის კედლის თბოვიზიური გადაღება ფოტო: რესწ ცენტრი უკრაინაში

ბმულები და დამატებითი მასალები

კრებული «რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების დანერგვა უკრაინის საწარმოებში 2015-2016». http://recpc.kpi.ua/images/eap_green/printed_materials/Business%20cases%20UA%202016%20EaP%20GREEN%20eng.pdf

რეალიზებული რესწ-ოფციები

ყვითელი ქვიშის შავი ქვიშით შეცვლა ქაფბეტონის ბლოკების დამზადებისთვის.

კომპანია/ორგანიზაცია

შპს«Q.B.Construction» არის ქაფბეტონის ბლოკების მწარმოებელი მცირე საამქრო. შპს«Q.B.Construction» -ის პროდუქციის წლიური გამოშვება შეადგენს 320 000 ბეტონის ბლოკს, რომელიც ადგილობრივ ბაზრებზე იყიდება.

რესწ-ის ხერხი შემავალი რესურსების შეცვლაქალაქი/ქვეყანა საქართველო

მეთოდიკა

კომპანიის შეფასება რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების თვალსაზრისით ჩატარდა აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყნებისთვის EaP GREEN -ის პროგრამის ფარგლებში რესწ-ის ეროვნული პროექტის რეალიზაციის დროს კომპანიის პერსონალთან მჭიდრო თანამშრომლობით.

ეკონომიკური სარგებელი და ბიზნეს-ქეისი

ყვითელი ქვიშა შეიცავს თიხას, რომელიც ქაფბეტონის ბლოკების ჩამოყალიბების და დაჭრის პროცესში ქაფბეტონის დასკდომის მიზეზი იყო. შავი ქვიშის გამოყენებაზე გადასვლამ კომპანიას სახსრების დაზოგვის საშუალება მისცა, რადგან შავი ქვიშა უფრო იაფია. გარდა ამისა, კომპანიამ შეამცირა ენერგიის, წყლისა და მასალების ხარჯი პროდუქციის წარმოების და მიწოდების დროს. ნედლეულის შეცვლამ კომპანიას წელიწადში 12 600 ევროს ოდენობის დამატებითი ეკონომიის საშუალება მისცა.

რესურსების დაზოგვა კომპანიამ მიაღწია ენერგიის დაზოგვას, შეამცირა წყლისა და მასალების მოხმარება.

22რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარი

საშენი მასალების დარგი

სხვა უპირატესობებინარჩენების რაოდენობის შემცირება; გარემოს დაბინძურების, აგრეთვე მუშაკთა ჯანმრთელობისთვის და უსაფრთხოებისთვის რისკების შემცირება და პროდუქციის ხარისხის გაუმჯობესება.

ფოტოსურათები / გრაფიკები

რეალიზებული რესწ-ოფციები

ვენტილაციის სისტემის მოდერნიზაცია და ახალი გაზის თეც-ისა და ორი წყალსათბობი ქვაბის დაყენება

რესწ-ის ხერხები ტექნოლოგიური ცვლილებებიკომპანია / ორგანიზაცია

ღსს «კერამიკა»

ქალაქი/ქვეყანა ქ.ვიტებსკი, ბელორუსი

მეთოდიკა

კომპანიამ «კერამიკა» ელექტრომოხმარების ოპტიმიზაცია უფრო სუფთა წარმოების პროგრამებისთვის ფონდ NEFCO-ს კრედიტის გამოყენებით მოახდინა. ამ ინვესტიციებმა ვენტილაციის სისტემის მოდერნიზაციისა და აირზე მომუშავე ახალი თეც-ის და ცხელი წყლის ორი ქვაბის დაყენების საშუალება მისცა.

ეკონომიკური სარგებელი და ბიზნეს-ქეისი

მიღებულმა ზომებმა ძვირადღირებული ქსელური ელექტროენერგიის შესყიდვის წელიწადში 7 538 000კვტ*საათით შემცირების საშუალება მისცა. NEFCO-ის კრედიტი ოთხი წლის ვადაში სრულად დაიფარება.

რესურსების დაზოგვა ელექტროობისა და სითბოს ეფექტური კოგენერაცია საკუთარი გაზის თეც-ის მეშვეობით (დაახლოებით 7 538 000კვტ*საათი წელიწადში).

ფოტოსურათები/ გრაფიკები

ფოტო: პატრიკ რასტენბერგერი ბმულები და დამატებითი მასალები

ეკოლოგიურად სუფთა წარმოების მაგალითი წარმოდგენილია ჩრდილოეთის ეკოლოგიური ფინანსური კორპორაციის (ნეფკო) მიერ. www.nefco.org/action-areas/cleaner-production

23რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარისაშენი მასალების დარგი

7. ტროტუარის ფილის წარმოება მასალების ტიპები და პროცესები

მასალები დაგებისთვის, რომლებიც ფართოდ გამოიყენება გარე ფენილის სახით, მოიცავს ძელურას, ფილას, აგურს ან ბეტონის ფილას. ბეტონის ძელურა იწარმოება ბეტონის და საღებავის ნარევის გარკვეულ პრესფორმაში ჩასხმის და შემდგომი ჩაჯდომის გზით. ძელურას იყენებენ გზების, მისასვლელი გზების, ტროტუარების და სხვა ღია მოედნების დასაგებად.

ტროტუარის ფილის ორი ძირითადი სახეობა არსებობს: ● ძელურა, რომელიც ფართოდ გამოიყენება მშენებლობასა და გამწვანებაში მისო

ესთეტური სახის, სიმტკიცის და გამძლეობის გამო. ძელურა მზადდება სხვადასხვა მასალისგან, ტრავერტინის, კირქვის, ბაზალტის, ქვიშაქვის და გრანიტის ჩათვლით.

● ფიგურული ბეტონის ფილა, რომელსაც ასევე უწოდებენ სეგმენტარულ ძელურას.

● ტროტუარის ფილის წარმოების პროცესი შეიძლება შემდეგნაირად წარმოვადგინოთ[5]:

● დოზირება და შერევა: ბეტონი არის ცემენტის, ქვიშის და ღორღის ნარევი. ძელურას წარმოებისთვის ბეტონის ნარევს ამზადებენ შემდეგი პროპორციით - 1:2:4 (ცემენტი: ქვიშა:ღორღი). ნედლეულს ათავსებენ ბეტონსარევში და უმატებენ წყალს. შემდეგ ბეტონსარევს 15-20 წუთით ამუშავებენ.

● და ყა ლი ბე ბა და გამ კ ვ რი ვე ბა: შემ დეგ ნა რევს ათავ სე ბენ პრეს ფორ მებ ში. გან სა კუთ რე-ბუ ლი ყუ რადღე ბა მი იქ ცე ვა იმას, რომ ნა რე ვი არ გაშ რეს. ნა რე ვის ჩას ხ მის პრო ცეს ში გა მო ი ყე ნე ბა ვიბ რო შე მამ ჭიდ რო ებ ლე ბი, რა თა უზ რუნ ველ ყო ფი ლი იქ ნას კარ გი ჩაჯ-დო მა, კომ პაქ ტუ რო ბა და ფო რი ა ნო ბის თა ვი დან აცი ლე ბა.

● გამყარება და შრობა: გამკვრივების შემდეგ ბლოკები ამოიღება ფორმიდან და შრება 24 საათის განმავლობაში. შემდეგ ხდება ბლოკების თბურ-დანამვითი დამუშავება, ცემენტის შეკვრის უზრუნველსაყოფად, დაახლოებით 20 დღის განმავლობაში. თბურ-დანმვითი დამუშავების რეზერვუარებში წყალი, როგორც წესი, ყოველ მე-3 დღეს იცვლება. დამუშავების შემდეგ ბლოკი გამოყენების დაწყებამდე სრულად უნდა გაშრეს და მოხდეს მისი პირველადი ჩაჯდომა. ეს პროცესი ჩვეულებრივ 15 დღეს გრძელდება.

და ნა ხარ ჯე ბის შემ ცი რე ბის და რე სურ სე ბის გა მო ყე ნე ბის ეფექ ტუ რო ბის ამაღ-ლე ბის ან გა რი ში

პროგ რა მის „მწვანე ეკო ნო მი კის გან ვი თა რე ბა ევ რო პის კავ ში რის აღ მო სავ ლე თი პარ ტ ნი ო-რო ბის ქვეყ ნებ ში“ სა დე მონ ს ტ რა ციო კომ პო ნენ ტის ფარ გ ლებ ში ჩა ტა რე ბუ ლი რეს წ -ის შე ფა-სე ბე ბის სა ფუძ ველ ზე, აგ რეთ ვე მო წი ნა ვე სა ერ თა შო რი სო პრაქ ტი კი დან გა მომ დი ნა რე, შე მუ-შა ვე ბულ იქ ნა რე კო მენ და ცი ე ბი ტრო ტუ ა რის ფი ლე ბის წარ მო ე ბი სას რე სურ სე ბის ეფექ ტუ რი გა მო ყე ნე ბის და და ნა ხარ ჯე ბის შემ ცი რე ბის შე სა ხებ. მო ცე მუ ლი რე კო მენ და ცი ე ბი წარ მოდ გე-ნი ლია ქვე მოთ მოყ ვა ნილ ცხრილ ში.

რე კო მენ და ცი ე ბის ჩა რო ნათ ვალ ში შე სუ ლია რო გორც ნაკ ლებ და ნა ხარ ჯი ა ნი ღო ნის ძი ე ბე ბი (მაგალითად, მე ურ ნე ო ბის მარ თ ვის მე თო დე ბის გა უმ ჯო ბე სე ბა), ისე უფ რო რთუ ლი ღო ნის ძი-ე ბე ბი (მაგალითად, შე მა ვა ლი რე სურ სე ბის შეც ვ ლა, ტექ ნო ლო გი უ რი ცვლი ლე ბე ბი).

და მა ტე ბი თი ნაკ ლებ და ნა ხარ ჯი ა ნი და ეკო ლო გი უ რად სუფ თა ხერ ხე ბი აგუ რის მწარ მო ე ბე-ლი სა წარ მო ე ბის თ ვის წარ მოდ გე ნი ლია და ნარ თებ ში 1 და 4.

5 На основе источника: http://365days365businessideas.blogspot.de/2011/11/start-cement-concrete-tiles-and-paving.html.

24რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარი

საშენი მასალების დარგი

ცხრილი 3: ზოგიერთი გადაწყვეტილება ტროტუარის ფილის წარმოებისას რესურსების გამოყენების ეფექტურობის ასამაღლებლად

გაუმჯობესების სფერო

რესწ-ის ხერხები

კონკრეტული გადაწყვეტილებები ტროტუარის ფილის წარმოების პროცესისთვის

მასალები და ნარჩენები

მეურნეობის მართვის

მეთოდების გაუმჯობესება

საწარმოო პროცესებში წარმოქმნილი ნედლეულის ნარჩენების (მაგალითად, ცემენტის, კირის) მინიმიზაცია და განმეორებით გამოყენება, ტექნოლოგიური პროცესის უფრო ეფექტური მართვის და რეგულარული შემოწმებების ხარჯზე.

შემრევი დოლების ღამის საათებში გარეცხვისთვის მასტაბილიზებელი დანამატის დამატება პორტლანდცემენტის ჰიდრატაციის შესაჩერებლად. ამგვარად, ბეტონის ნარევის გამოყენება მომდევნო დღესაც შეიძლება.

ესთეტიკის გადამწყვეტი მნიშვნელობის შემთხვევაში საჭიროა ცემენტის და დანამატების შერევის პროპორციების მკაცრი დაცვა, რაც ფერის ერთგვაროვნების მიღწევის საშუალებას იძლევა.

ბეტონის ნარევის გაუმჯობესება, ზედმეტი სიმტკიცის თავიდან აცილება. განიხილეთ საჭირო სიმტკიცის 56 დღის ვადაში მიღწევის შესაძლებლობა ტრადიციული 28 დღის ნაცვლად.

სპეციალური ბეტონსარევი ხაზების ან მიწოდების ხაზების გამოყენება, რაც გაწმენდის და გაცდენების დროის შემცირების საშუალებას იძლევა.

შემავალი რესურსების

შეცვლა

იმ ნედლეულის შეცვლა, რომლის გამოყენება პროცესის არაეფექტურობას იწვევს (მაგალითად, ბეტონის ბლოკების წარმოებისთვის გამოყენებული ქვიშის ტიპი).

წარმოების პროცესში წარმოქმნილი გამსკდარი ბლოკების, ბეტონის ნაგვისა და მტვერის განმეორებითი გამოყენება.

მეორადი ნედლეულის გამოყენება ტროტუარის ფილის წარმოებისას (მაგალითად, შენობების ნგრევის შედეგად მიღებული დაქუცმაცებული ნარჩენები, ნაცარი, წიდა და სხვა საწარმოო არაორგანული თანამდევი პროდუქტები).

სხვადასხვა ზომის შემავსებლების ოპტიმალური გამოყენება. შემავსებლის ზომას ბეტონში ცემენტის შემცველობაზე მნიშვნელოვანი ზემოქმედების მოხდენა შეუძლია; დიდი ზომის შემავსებლების გამოყენებისას, როგორც წესი, ნაკლები რაოდენობის ცემენტია საჭირო.

ბეტონის ნარევში დანამატების გამოყენება. დანამატები წარმოადგენს მასალას, რომელიც ბეტონის არევის დროს ემატება (მასის არაუმეტეს 5%-სა), რომ შეიცვალოს ნარევის თვისებები ახალ ან/და გამყარებულ მდგომარეობაში. ნარევებს შეუძლია მნიშვნელოვნად გაზარდოს ტროტუარის ფილის სიმტკიცე და შეამციროს CO2-ს შემცველობა ბეტონში.

ტექნოლოგიური ცვლილებები

ეფექტური ასარევი სისტემების შესყიდვა და დაყენება.

ენერგია მეურნეობის მართვის

მეთოდების გაუმჯობესება

წარმოებაში დატვირთვის თანაზომიერი განაწილება დამატებითი აღჭურვილობის გამოყენების თავიდან ასაცილებლად.

ტექნოლოგიური ცვლილებები

სიხშირული რეგულატორების ან ნარნარი გაშვების მოწყობილობების დაყენება ელექტროძრავებზე ენერგიის მოხმარების შემცირებისთვის.

ენერგიის დიდი ხარჯის მქონე არსებული ელექტროძრავების მაღალი მქკ-ის მქონე ელექტროძრავებით შეცვლა.

წყალი მეურნეობის მართვის

მეთოდების გაუმჯობესება

შემრევების და ყალიბების წინასწარი გაწმენდა მათი წყლით გარეცხვამდე.

ტექნოლოგიური წყლის ან რეცხვის შემდეგ შეკრებილი წყლის გაფილტვრა და განმეორებით გამოყენება.

წყალტევადი პროცესებისთვის წყლის ხარჯის შემზღუდველების დაყენება.

ტექნოლოგიური ცვლილებები

ეფექტური და ავტომატური სარეცხი სისტემების შესყიდვა და დაყენება.

25რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარისაშენი მასალების დარგი

რესწ-ოფციების წარმატებული რეალიზაციის მაგალითები აღმოსავლეთი ევროპის და კავკასიის ქვეყნებში

რეალიზებული რესწ-ოფციები

ყველა საწარმოო უბანზე ელექტროენერგიისა და წყლის მოხმარების აღრიცხვა, რაც კონტროლის გაუმჯობესების და ელექტროენერგიისა და წყლის მოხმარების შესახებ ინფორმაციის მიღების საშუალებას იძლევა.ზედმეტად მძლავრი კომპრესორების რეგულირებადი სიმძლავრის მქონე ენერგოდამზოგავი კომპრესორებით შეცვლა.სიხშირული გარდამქმნელების გამოყენება ძრავებისთვის მათი გამოყენების ეფექტურობის ამაღლების მიზნით.სანათ ხელსაწყოებში ნათურების შეცვლა ენერგოდამზოგავი ნათურებით.ავტოშემრევების სარეცხელის რეკონსტრუქცია.

რესწ-ის ხერხი ტექნოლოგიური ცვლილებები და მეურნეობის მართვის მეთოდების გაუმჯობესება

კომპანია FabricaElementelor de Construcţie (FEC, Construction Elements Factory)

ქალაქი/ქვეყანა ქ. კიშინევი, მოლდოვა

მეთოდიკასუფთა წარმოების ეროვნული პროგრამის ეროვნულმა ექსპერტებმა ქარხნის ხელმძღვანელობის და ტექნიკური პერსონალის მხრიდან სრული მხარდაჭერა მიიღეს.

ეკონომიკური სარგებელი

23 000 დოლარი წელიწადში

ელექტროენერგიის ხარჯის აღრიცხვის წარმოება, კომპრესორების შეცვლა, ამწეების შეცვლა, ენერგოდამზოგავი ნათურების დაყენება

68 000 დოლარი წელიწადში

ბეტონის რგოლების წარმოების ახალი ხაზი

14 500 დოლარი წელიწადში

ახალი ფრონტალური სატვირთელი

237 000 დოლარი წელიწადში

ფოლადის არმატურის ღეროების გასაჭიმი და საჭრელი აღჭურვილობა

საჭირო ინვესტიციები და

ამოგების ვადა

1 000 დოლარი ელექტროენერგიის ხარჯის აღრიცხვის სისტემა

39 000 დოლარი

კომპრესორული სადგურის მოდერნიზაცია

532 დოლარი ენერგოდამზოგავი ნათურების დაყენება

90 000 დოლარი

ახალი ფრონტალური სატვირთელი

90 000 დოლარი

ფოლადის არმატურის ღეროების გასაჭიმი და საჭრელი აღჭურვილობა

რესურსების დაზოგვა

ენერგიის მოხმარების შემცირება საშუალოდ 183 000 კვტ*საათით წელიწადში.მასალების მწარმოებლურობის 7 %-ით (6900 ტონით) ამაღლება და ნარჩენების წარმოქმნის შემცირება.დაიზოგა 7 500 ლიტრი დიზელის საწვავი და 20 т CO2-ეკვ. წელიწადში.მასალების მწარმოებლურობის ამაღლება (დაიზოგა 4 500 კგ ფოლადი წელიწადში)

26რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარი

საშენი მასალების დარგი

ფოტოსურათები / გრაფიკები

ბმულები და დამატებითი

საკითხავი მასალა

წარმატებული რეალიზაციის ანგარიში წარმოდგენილია მოლდოვაში უფრო სუფთა წარმოების პროგრამის მიერ: www.ncpp.md/docs/UNIDO_FEC_Story_En.pdf

რეალიზებული რესწ-ოფციები

საწარმო პროცესის დროს წარმოქმნილი ნარჩენების ხელახალი გამოყენება.საწარმოო პროცესებში გაზის გამოყენება საწვავად, რაც უზრუნველყოფს უსაფრთხოების სტანდარტების მოთხოვნების დაკმაყოფილებას

საშუალება შემავალი რესურსების შეცვლა და სამეურნეო საქმიანობის გაუმჯობესება კომპანია/

ორგანიზაცია ინდივიდუალური მეწარმე, ტროტუარის ფილებისა და ბორდიურების მწარმოებელი

ქალაქი/ქვეყანა ქ. ბაქო, აზერბაიჯანი

მეთოდიკამწარმოებლის რესურსეფექტურობისა და სუფთა წარმოების შეფასება მოხდა EaP GREEN პროგრამის ფარგლებში აღმოსავლეთის პარტნიორობის ქვეყნებისთვის, ეროვნული რესწ პროექტის განხორციელებისას

ეკონომიკური სარგებელი და ბიზნეს-ქეისი

ღონისძიებათა განხორციელება წელიწადში 2200 დოლარს დაზოგავს

რესურსების ეკონომია

270 მ3 ნედლეული წელიწადში30 000 კვტ*სთ ენერგია წელიწადში

სხვა უპირატესობები

გაუმჯობესდა შრომის პირობები

ფოტო /გრაფიკები

27რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარისაშენი მასალების დარგი

დან

ართ

ი 1:

ტექ

ნიკუ

რი

გად

აწყვ

ეტილ

ებებ

იამ

დან

ართ

ში წ

არმო

დგე

ნილ

ია ა

რსე

ბულ

ი დ

ა შე

მოწმ

ებუ

ლი

ტექ

ნიკუ

რი

გად

აწყვ

ეტილ

ებებ

ის ჩ

ამო

ნათ

ვალ

ი ენ

ერგი

ის, წ

ყლის

, მა

სალ

ების

გამ

ოყე

ნები

ს ეფ

ექტ

ურ

ობი

ს ამ

აღლ

ების

თვი

ს, ა

გრეთ

ვე ს

აშენ

ი მა

სალ

ების

დარ

გში

ნარ

ჩენე

ბის

განმ

ეორ

ებით

გამ

ოყე

ნება

/გა

დამ

უშა

ვები

სთვი

ს.

გად

აწყვ

ეტილ

ებებ

ის

სია

მომზ

ადდ

ა პრ

ოგრ

ამის

„მ

წვან

ე ეკ

ონო

მიკი

ს გა

ნვით

არებ

ა ევ

რო

პის

კავშ

ირის

აღ

მოსა

ვლეთ

ი პა

რტ

ნიო

რო

ბის

ქვეყ

ნებშ

ი“ (E

aP G

REE

N) ფ

არგლ

ებში

ჩატ

არებ

ულ

ი რ

ესწ-

შეფ

ასებ

ების

შეს

ახებ

ანგ

არიშ

ების

, აგრ

ეთვე

სა

ერთ

აშო

რის

ო გ

ამო

ცდილ

ების

და ს

აშენ

ი მა

სალ

ების

წარ

მოებ

ის დ

არგთ

ან დ

აკავ

შირ

ებუ

ლი

ტექ

ნიკუ

რი

დო

კუმე

ნტებ

ის (მ

აგალ

ითად

, სა

უკე

თეს

ო ხ

ელმი

საწვ

დო

მი ტ

ექნო

ლო

გიებ

ის) ა

ნალ

იზის

საფ

უძვ

ელზ

ე.

ენერ

გოეფ

ექტ

ურ

ობა

ცხრ

ილი

პ 1.1

: აქტ

უალ

ურ

ი ტ

ექნი

კურ

ი გა

დაწ

ყვეტ

ილებ

ები

ენერ

გოეფ

ექტ

ურ

ობი

ს სფ

ერო

ში ს

აშენ

ი მა

სალ

ების

დარ

გში

აღმო

სავლ

ეთი

პარ

ტნი

ორ

ობი

ს ქვ

ეყნე

ბში

ტექ

ნოლ

ოგი

ურ

ი მო

თხო

ვნილ

ებებ

იტ

ექნი

კურ

ი გა

დაწ

ყვეტ

ილებ

ები

აქტ

უალ

ურ

ი დ

არგე

ბიმო

კლე

აღწე

რა

(გან

ხილ

ულ

ი მა

სალ

ებიდ

ან)

ბმუ

ლი

გათ

ბობი

ს/გა

გრილ

ე-ბი

ს სი

სტემ

ების

და

მათ

ი მი

ლსა

დენ

ების

ეფ

ექტ

ურ

ი იზ

ოლ

აცია

საიზ

ოლ

აციო

მას

ალებ

ი გა

თბო

ბის/

გაგრ

ილებ

ის

სისტ

ემებ

ისთ

ვის

და

მათ

ი მი

ლსა

დენ

ების

თვი

ს • ო

რთ

ქლსა

დენ

ების

და

კონდ

ენსა

ტის

დაბ

რუ

ნები

ს მი

ლსა

დენ

ების

იზ

ოლ

აცია

• შ

ეამო

წმეთ

, რო

მ მი

ლსა

დენ

ები,

არ

მატ

ურ

ა დ

ა რ

ეზერ

ვუარ

ები

კარ

გად

იყო

ს იზ

ოლ

ირებ

ულ

ყველ

ად

აუთ

ბუნე

ბელ

ი ო

რთ

ქლსა

დენ

ები

და

კონდ

ენსა

ტის

აბრ

უნე

ბის

მილ

სად

ენებ

ი სი

თბო

ს დ

ანაკ

არგე

ბის

მუდ

მივი

წყ

არო

ა, რ

ომლ

ის თ

ავიდ

ან ა

ცილ

ება

ადვი

ლია

. ზო

გად

ად,

ყველ

ა მი

ლსა

დენ

ი, რ

ომე

ლიც

მუ

შაო

ბს 2

00 °С

-ზე

მეტ

ემპე

რატ

ურ

აზე

და

რო

მლის

დია

მეტ

რი

200

მმ-ზ

ე მე

ტია

, უ

ნდა

იქნა

ს იზ

ოლ

ირებ

ულ

ი, დ

ა ამ

იზ

ოლ

აციი

ს მდ

გომა

რეო

ბა

რეგ

ულ

არუ

ლად

უნდ

ა შე

მოწმ

დეს

. უკე

თეს

ი იზ

ოლ

აციი

ს ხა

რჯ

ზე

ენერ

გიის

დან

აკარ

გები

ს შე

მცირ

ებამ

შეი

ძლებ

ა გა

მოიწ

ვიო

ს წყ

ლის

მო

ხმარ

ების

შემ

ცირ

ება

და

დაზ

ოგვ

ა მი

ს გა

წმენ

დაზ

ე.

EC (2

010)

. Ref

eren

ce

Doc

umen

t on

Best

Ava

ilabl

e Te

chni

ques

for E

nerg

y Ef

ficie

ncy.

Inte

grat

ed

Pollu

tion

Prev

entio

n an

d Co

ntro

l (IP

PC).

http

://ei

ppcb

.jrc

.ec.

euro

pa.e

u/re

fere

nce/

BREF

/EN

E_A

dopt

ed_0

2-20

09.

pdf

ენერ

გომო

ხმარ

ების

შე

მცირ

ების

თვი

ს გა

ნკუ

თვნ

ილი

ტექ

ნოლ

ოგი

ურ

ი აღ

ჭურ

ვილ

ობი

ს მო

ნიტ

ორ

ინგი

და

მარ

თვა

ენერ

გიის

მო

ხმარ

ების

აღ

რიც

ხვის

სის

ტემ

ა, რ

ომე

ლიც

ას

ახავ

ს, მ

აგალ

ითად

: • წ

ვას

სანთ

ურ

აში

• სათ

ბობი

ს ხა

რჯ

ს• ჰ

აერ

ის ხ

არჯ

ს• წ

ნევა

ს დ

ოლ

ში• გ

ამო

ნაბო

ლქვ

ი აი

რებ

ის

რაო

დენ

ობა

ს • წ

ნევა

ს მტ

ვერ

საჭე

რში

ყველ

ამო

ნიტ

ორ

ინგი

და

აზო

მვებ

ი სი

სტემ

აში

„დაგ

ეგმვ

ა-შე

სრუ

ლებ

ა-შე

მოწმ

ება“

შემ

ოწმ

ების

გან

უყო

ფელ

ი ნა

წილ

ია, რ

ოგო

რიც

აა,

მაგა

ლით

ად, ე

ნერ

გომო

ხმარ

ების

მარ

თვა

. ეს

აგრ

ეთვე

პრ

ოცე

სები

ს ეფ

ექტ

ურ

ი მა

რთ

ვის

ნაწი

ლია

. საუ

კეთ

ესო

ხე

ლმი

საწვ

დო

მი ტ

ექნო

ლო

გიებ

ი (ს

ხტ) მ

დგო

მარ

ეობს

პერ

აციე

ბის

პრო

ცესე

ბის

და

ოპე

რაც

იები

ს, რ

ომე

ლთ

აც

ენერ

გოეფ

ექტ

ურ

ობა

ზე

მნიშ

ვნელ

ოვა

ნი ზ

ემო

ქმედ

ება

შეუ

ძლია

, ძირ

ითად

ი მა

ხასი

ათებ

ლებ

ის მ

ქონე

მუ

დმი

ვი

თვა

ლყუ

რის

დევ

ნები

ს რ

ეგლ

ამენ

ტირ

ებუ

ლი

პრო

ცედ

ურ

ების

ანერ

გვას

ა დ

ა მხ

არდ

აჭერ

აში.

EC (2

010)

. Ref

eren

ce

Doc

umen

t on

Best

Ava

ilabl

e Te

chni

ques

for E

nerg

y Ef

ficie

ncy.

Inte

grat

ed

Pollu

tion

Prev

entio

n an

d Co

ntro

l (IP

PC).

http

://ei

ppcb

.jrc

.ec.

euro

pa.e

u/re

fere

nce/

BREF

/EN

E_A

dopt

ed_0

2-20

09.

pdf.

28რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარი

საშენი მასალების დარგი

ტექ

ნოლ

ოგი

ურ

ი მო

თხო

ვნილ

ებებ

იტ

ექნი

კურ

ი გა

დაწ

ყვეტ

ილებ

ები

აქტ

უალ

ურ

ი დ

არგე

ბიმო

კლე

აღწე

რა

(გან

ხილ

ულ

ი მა

სალ

ებიდ

ან)

ბმუ

ლი

პრო

ცესი

ს დ

რო

ებით

ი მა

რთ

ვაყვ

ელა

დან

ადგა

რებ

ის ს

იმარ

ტივ

ე, ი

აფი

და

მარ

ტივ

ი მო

ნიტ

ორ

ინგი

ს ხე

ლმი

საწვ

დო

მობა

, მო

ნაცე

მთა

ელექ

ტრ

ონუ

ლი

შეგრ

ოვე

ბა დ

ა მა

რთ

ვა -

ყველ

აფერ

ი ეს

აად

ვილ

ებს

ოპე

რატ

ორ

ის მ

უშა

ობა

ს მო

ნაცე

მები

ს შე

გრო

ვები

ს, ე

ნერ

გიის

მო

თხო

ვნის

შეფ

ასებ

ის

და

პრო

ცესე

ბის

მარ

თვი

ს კუ

თხი

თ. დ

ასაწ

ყისშ

ი ეს

შეი

ძლებ

ა იყ

ოს

მარ

თვი

ს მა

რტ

ივი

ტაი

მერ

ი, ჩ

ამრ

თვე

ლ/ა

მომრ

თვე

ლებ

ი,

ტემ

პერ

ატუ

რის

ა დ

ა წნ

ევის

გად

ამწო

დებ

ი, რ

ეგის

ტრ

ატო

რებ

ი დ

ა ა.

შ. .

შემდ

გომშ

ი შე

საძლ

ებელ

ია კ

ომპ

იუტ

ერუ

ლი

მოდ

ელებ

ის გ

ამო

ყენე

ბა უ

ფრ

ო რ

თუ

ლი

მარ

თვი

სთვი

ს. უ

ფრ

რთ

ულ

დო

ნეზ

ე დ

იდ დ

ანად

გარ

ებს

ექნე

ბა ი

ნფო

რმა

ციის

მა

რთ

ვის

სისტ

ემა,

რო

მელ

იც ი

წერ

ს დ

ა მა

რთ

ავს

პრო

ცესი

ს ყვ

ელა

პირ

ობა

ს.

EC (2

010)

. Ref

eren

ce

Doc

umen

t on

Best

Ava

ilabl

e Te

chni

ques

for E

nerg

y Ef

ficie

ncy.

Inte

grat

ed

Pollu

tion

Prev

entio

n an

d Co

ntro

l (IP

PC).

http

://ei

ppcb

.jrc

.ec.

euro

pa.e

u/re

fere

nce/

BREF

/EN

E_A

dopt

ed_0

2-20

09.

pdf.

სიმძ

ლავ

რის

კო

ეფიც

იენტ

ის

გაზ

რდ

ის ა

ღჭუ

რვი

ლო

ბა

ყველ

ასი

მძლ

ავრ

ის კ

ოეფ

იციე

ნტი

- ეს

არის

აქტ

იურ

ი (მ

არგი

) სი

მძლ

ავრ

ის (კ

ვტ) შ

ეფარ

დებ

ა სრ

ულ

სიმ

ძლავ

რეს

თან

(კ

ვა),

რო

მელ

საც

ელექ

ტრ

ოაღ

ჭურ

ვილ

ობი

ს ელ

ემენ

ტი

ან

მთლ

იანი

ელ

ექტ

რო

დან

ადგა

რი

მოიხ

მარ

ს. ე

ს იმ

ის ს

აზო

მია,

უ რ

ამდ

ენად

ეფ

ექტ

ურ

ად გ

არდ

აიქმ

ნება

ელ

ექტ

რუ

ლი

სიმძ

ლავ

რე

მარ

გ მუ

შაო

ბაში

. იდ

ეალ

ურ

ი სი

მძლ

ავრ

ის

კოეფ

იციე

ნტი

უდ

რის

ერ

თს.

War

e J.

(200

6). P

ower

Fa

ctor

Cor

rect

ion

(PW

C).

Inst

itutio

n of

Eng

inee

ring

and

Te

chno

logy

. ww

w.ie

e.or

g.

29რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარისაშენი მასალების დარგი

ტექ

ნოლ

ოგი

ურ

ი მო

თხო

ვნილ

ებებ

იტ

ექნი

კურ

ი გა

დაწ

ყვეტ

ილებ

ები

აქტ

უალ

ურ

ი დ

არგე

ბიმო

კლე

აღწე

რა

(გან

ხილ

ულ

ი მა

სალ

ებიდ

ან)

ბმუ

ლი

ენერ

გოეფ

ექტ

ურ

ი სა

ქვაბ

ე სი

სტემ

ები

და

კოგე

ნერ

აცია

ენერ

გოდ

ამზ

ოგა

ვი ქ

ვაბე

ბი დ

ა ქვ

აბ-უ

ტილ

იზატ

ორ

ები,

მათ

შო

რის

, ეკო

ნომა

იზერ

ები

ყველ

აქვ

აბ-უ

ტილ

იზატ

ორ

ი ო

რთ

ქლის

მის

აღებ

ად გ

ამო

მავა

ლი

აირ

ების

ენე

რგი

ას ი

ყენე

ბს. ს

ითბო

გამ

ოიმ

უშა

ვება

ურ

ბინი

დან

გამ

ომა

ვალ

ი ცხ

ელი

აირ

ების

გან.

უმე

ტეს

შე

მთხვ

ევაშ

ი გა

მოყე

ნებუ

ლი

სათ

ბობი

ა ბუ

ნებრ

ივი

აირ

ი,

ნავთ

ობი

ან

მათ

ი კო

მბინ

აცია

. გაზ

ის ტ

ურ

ბინე

ბს ა

სევე

შე

უძლ

ია მ

უშა

ობა

გაზ

იფიც

ირებ

ულ

მყა

რ ა

ნ თ

ხევა

სათ

ბობზ

ე. ე

კონო

მაიზ

ერებ

ი ქვ

აბებ

ში -

თბო

მიმო

მცვლ

ელი

მოწყ

ობი

ლო

ბები

ა, რ

ომლ

ებიც

აცხ

ელებ

ს სი

თხე

ს (ჩ

ვეუ

ლებ

რივ

, ეს

წყალ

ია),

რო

გორ

ც წე

სი, ა

მ სი

თხი

ს დ

უღ

ილის

ემპე

რატ

ურ

ამდ

ე, მ

აგრ

ამ ა

რაუ

მეტ

ეს ა

მისა

. ეკო

ნომა

იზერ

ებს

იმიტ

ომ

უწო

დებ

ენ, რ

ომ

მათ

წყლ

ის -

რო

მელ

იც ც

ხელ

ია,

მაგრ

ამ ა

რას

აკმა

რის

ად, რ

ომ

გამო

იყენ

ონ

ქვაბ

ებში

, - ნ

აკად

ების

ბოშე

მცვე

ლო

ბის

გამო

ყენე

ბა შ

ეუძლ

ია. ა

მგვა

რად

ხდ

ება

მარ

გი თ

ბოშე

მცვე

ლო

ბის

აღდ

გენა

და

ქვაბ

ის მ

ქკ-ი

ს გა

ზრ

და.

ეკ

ონო

მაიზ

ერი

წარ

მოად

გენს

მო

წყო

ბილ

ობა

ს, რ

ომე

ლსა

ც აყ

ენებ

ენ ქ

ვაბშ

ი დ

ა ზ

ოგა

ვენ

ენერ

გიას

მკვ

ებავ

ი წყ

ლის

გა

ცხელ

ების

თვი

ს ქვ

აბის

გამ

ონა

ბოლ

ქვი

აირ

ების

გამ

ოყე

ნები

ს ხა

რჯ

ზე.

EC (2

010)

. Ref

eren

ce

Doc

umen

t on

Best

Ava

ilabl

e Te

chni

ques

for E

nerg

y Ef

ficie

ncy.

Inte

grat

ed

Pollu

tion

Prev

entio

n an

d Co

ntro

l (IP

PC).

http

://ei

ppcb

.jrc

.ec.

euro

pa.e

u/re

fere

nce/

BREF

/EN

E_A

dopt

ed_0

2-20

09.

pdf

კოგე

ნერ

აციუ

ლი

სისტ

ემებ

ი სი

თბო

ს დ

ა ელ

ექტ

რო

ენერ

გიის

წა

რმო

ების

თვი

ყველ

აკო

გენე

რაც

იისა

დმი

მნი

შვნე

ლო

ვნად

მზ

არდ

ინტ

ერეს

ს მხ

არს

უჭე

რს

და

ახალ

ისებ

ს ევ

რო

პულ

ი გა

ერთ

იანე

ბა დ

ა ას

ევე

სხვა

დას

ხვა

ერო

ვნუ

ლი

კანო

ნები

. დღ

ეს კ

ოგე

ნერ

აციი

ს დ

ანერ

გვა

შედ

არებ

ით მ

ცირ

ე ქა

რხნ

ებში

ც კი

შეი

ძლებ

ა იყ

ოს

ეკო

ნომი

კურ

ად დ

ასაბ

უთ

ებუ

ლი,

ხო

ლო

წამ

ახალ

ისებ

ელი

საშუ

ალებ

ები

- ხელ

მისა

წვდ

ომი

. ხში

რად

ამ

პრო

ცესს

ად

გილ

ობრ

ივი

ხელ

ისუ

ფლ

ება

უწყ

ობს

ხელ

ს.

EC (2

010)

. Ref

eren

ce

Doc

umen

t on

Best

Ava

ilabl

e Te

chni

ques

for E

nerg

y Ef

ficie

ncy.

Inte

grat

ed

Pollu

tion

Prev

entio

n an

d Co

ntro

l (IP

PC).

http

://ei

ppcb

.jrc

.ec.

euro

pa.e

u/re

fere

nce/

BREF

/EN

E_A

dopt

ed_0

2-20

09.

pdf.

30რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარი

საშენი მასალების დარგი

ტექ

ნოლ

ოგი

ურ

ი მო

თხო

ვნილ

ებებ

იტ

ექნი

კურ

ი გა

დაწ

ყვეტ

ილებ

ები

აქტ

უალ

ურ

ი დ

არგე

ბიმო

კლე

აღწე

რა

(გან

ხილ

ულ

ი მა

სალ

ებიდ

ან)

ბმუ

ლი

ენერ

გიის

ეკუ

პერ

აცია

თბო

მიმო

მცვლ

ელებ

ი ტ

ექნო

ლო

გიუ

რი

და

ჩასა

შვებ

ი /ჭ

არბი

სით

ბოს

გამო

ყენე

ბისთ

ვის

ყველ

ათ

ბომი

მომც

ვლელ

ები

– მო

წყო

ბილ

ობე

ბია,

სად

აც ო

რი

ნაკა

დი

მიმო

იცვლ

ის ს

ითბო

ს. თ

ბომი

მომც

ვლელ

ი სი

სტემ

ები

ფარ

თო

და

წარ

მატ

ებით

გამ

ოიყ

ენებ

ა მრ

ეწვე

ლო

ბის

ბევრ

დარ

გში.

ჩა

საშვ

ები/

ჭარ

ბი ს

ითბო

ს გა

მოყე

ნება

შეი

ძლებ

ა იყ

ოს

უფ

რო

„მ

დგრ

ადი“

, ვიდ

რე

პირ

ველ

ადი

სათ

ბობი

ს.

EC (2

010)

. Ref

eren

ce

Doc

umen

t on

Best

Ava

ilabl

e Te

chni

ques

for E

nerg

y Ef

ficie

ncy.

Inte

grat

ed

Pollu

tion

Prev

entio

n an

d Co

ntro

l (IP

PC).

http

://ei

ppcb

.jrc

.ec.

euro

pa.e

u/re

fere

nce/

BREF

/EN

E_A

dopt

ed_0

2-20

09.

pdf.

თბუ

რი

ტუ

მბო

ები

ტექ

ნოლ

ოგი

ურ

ი გა

ცხელ

ების

ან

გაც

ივებ

ის ე

ნერ

გიის

გა

მოყე

ნები

სთვი

ყველ

ათ

ბურ

ი ტ

უმბ

ოებ

ის ძ

ირით

ადი

ამო

ცანა

ა ენ

ერგი

ის გ

არდ

აქმნ

ა უ

ფრ

ო დ

აბალ

ი ტ

ემპე

რატ

ურ

ულ

ი დ

ონი

დან

უფ

რო

მაღ

ალ

დო

ნემდ

ე. თ

ბურ

ტუ

მბო

ებს

შეუ

ძლია

სით

ბოს

გად

აცემ

ა (ა

რა

გენე

რირ

ება)

სით

ბოს

ანტ

რო

პოგე

ნურ

ი წყ

არო

ებიდ

ან,

რო

გორ

იცაა

საწ

არმო

ო პ

რო

ცესე

ბი, ს

ითბო

ს ბუ

ნებრ

ივი

ან

ხელ

ოვნ

ურ

ი წყ

არო

ებიდ

ან გ

არემ

ოში

, მაგ

ალით

ად, ჰ

აერ

ში,

მიწა

ში ა

ნ წყ

ალში

, საყ

ოფ

აცხო

ვრებ

ო, კ

ომე

რცი

ულ

ი ან

სა

მრეწ

ველ

ო მ

იზნე

ბით

გამ

ოყე

ნები

სთვი

ს. მ

აგრ

ამ თ

ბურ

ი ტ

უმბ

ოებ

ის ყ

ველ

აზე

გავრ

ცელ

ებუ

ლი

გამო

ყენე

ბაა

- გაც

ივებ

ის

სისტ

ემებ

ი, მ

აცივ

რებ

ი დ

ა სხ

ვა. მ

ათში

სით

ბო გ

ადაე

ცემა

სა

პირ

ისპი

რო

მიმ

ართ

ულ

ებით

: გას

აცივ

ებელ

ი ო

ბიექ

ტიდ

ან

გარ

ემო

ში.

EC (2

010)

. Ref

eren

ce

Doc

umen

t on

Best

Ava

ilabl

e Te

chni

ques

for E

nerg

y Ef

ficie

ncy.

Inte

grat

ed

Pollu

tion

Prev

entio

n an

d Co

ntro

l (IP

PC).

http

://ei

ppcb

.jrc

.ec.

euro

pa.e

u/re

fere

nce/

BREF

/EN

E_A

dopt

ed_0

2-20

09.

pdf.

კომპ

რეს

ორ

ების

სით

ბოს

რეკ

უპე

რაც

იის

სისტ

ემებ

ი ყვ

ელა

სით

ბოს

რეკ

უპე

რაც

იის

სისტ

ემებ

ი კო

მპრ

ესო

რებ

ის

უმე

ტეს

ობი

სთვი

ს ხე

ლმი

საწვ

დო

მია

ბაზ

არზ

ე დ

ამატ

ებით

ი აღ

ჭურ

ვილ

ობი

ს სა

ხით

(კო

მპრ

ესო

რუ

ლ ს

ადგუ

რში

ჩა

საშე

ნებე

ლი

ან რ

ოგო

რც

გარ

ე გა

დაწ

ყვეტ

ილებ

ა). ა

რსე

ბულ

ი რ

ეკუ

პერ

აციი

ს სი

სტემ

ების

დაყ

ენებ

ა, რ

ოგო

რც

წესი

, ძალ

იან

ადვი

ლი

და

ეკო

ნომი

ურ

ია. ს

ითბო

ს რ

ეკუ

პერ

აციი

ს სი

სტემ

ები

გამო

იყენ

ება

კომპ

რეს

ორ

ებში

რო

გორ

ც ჰა

ერის

, ისე

წყლ

ის

გაცი

ვები

თ. ს

ამრ

ეწვე

ლო

კო

მპრ

ესო

რის

მიე

რ გ

ამო

ყენე

ბულ

ი ელ

ექტ

რო

ენერ

გიის

არ

ანაკ

ლებ

80-

95%

თბუ

რ ე

ნერ

გიად

გა

რდ

აიქმ

ნება

. უმე

ტეს

შემ

თხვ

ევაშ

ი, ს

წორ

ად დ

აპრ

ოექ

ტებ

ულ

ეკუ

პერ

აციი

ს ბლ

ოკს

, ამ

ხელ

მისა

წვდ

ომი

თბუ

რი

ენერ

გიის

აახლ

ოებ

ით 5

0-90

% ა

ღდ

გენა

და

ჰაერ

ის ა

ნ წყ

ლის

გა

ცხელ

ების

მარ

გ მუ

შაო

ბაზ

ე მი

მარ

თვა

შეუ

ძლია

.

EC (2

010)

. Ref

eren

ce

Doc

umen

t on

Best

Ava

ilabl

e Te

chni

ques

for E

nerg

y Ef

ficie

ncy.

Inte

grat

ed

Pollu

tion

Prev

entio

n an

d Co

ntro

l (IP

PC).

http

://ei

ppcb

.jrc

.ec.

euro

pa.e

u/re

fere

nce/

BREF

/EN

E_A

dopt

ed_0

2-20

09.

pdf.

31რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარისაშენი მასალების დარგი

ტექ

ნოლ

ოგი

ურ

ი მო

თხო

ვნილ

ებებ

იტ

ექნი

კურ

ი გა

დაწ

ყვეტ

ილებ

ები

აქტ

უალ

ურ

ი დ

არგე

ბიმო

კლე

აღწე

რა

(გან

ხილ

ულ

ი მა

სალ

ებიდ

ან)

ბმუ

ლი

ენერ

გოეფ

ექტ

ურ

ი ენ

ერგო

ძრავ

ები

მაღ

ალეფ

ექტ

ურ

ი ელ

ექტ

რო

ძრავ

ები

სიხშ

ირუ

ლი

რეგ

ულ

ირებ

ით ა

ნ ნა

რნა

რი

გაშვ

ებით

• კ

ომპ

რეს

ორ

ების

ჩათ

ვლით

ყველ

აენ

ერგო

ეფექ

ტუ

რო

ბა ა

მძრ

ავის

მქო

ნე ს

ისტ

ემებ

ში შ

ეიძლ

ება

შეფ

ასდ

ეს ს

აწარ

მოო

პრ

ოცე

სის

მოთ

ხოვნ

ილებ

ის შ

ეფას

ების

ა ამ

ძრავ

ის ს

ათან

ადო

ექს

პლუ

ატაც

იის

გზით

. რო

გორ

ც სი

სტემ

ურ

ი მი

დგო

მა ე

ს ენ

ერგო

ეფექ

ტუ

რო

ბის

უდ

იდეს

მა

ტებ

ას ი

ძლევ

ა. ბ

რუ

ნვის

ცვა

ლებ

ადი

სიჩქ

არის

მქო

ნე

ამძრ

ავებ

ის გ

ამო

ყენე

ბის

ხარ

ჯზ

ე ძრ

ავის

ბრ

უნვ

ის ს

იჩქა

რის

შე

სუსტ

ებამ

შეი

ძლებ

ა გა

მოიწ

ვიო

ს ენ

ერგი

ის მ

ნიშვ

ნელ

ოვა

ნი

ეკო

ნომი

ა პრ

ოცე

სის

უკე

თ მ

ართ

ვის

ხარ

ჯზ

ე, მ

ექან

იკუ

რი

აღჭუ

რვი

ლო

ბის

ნაკლ

ები

ცვეთ

ა დ

ა ნა

კლებ

ი ხმ

აურ

ი.

რო

დეს

აც დ

ატვი

რთ

ვა ი

ცვლ

ება,

რეგ

ულ

ირებ

ად ა

მძრ

ავს

შეუ

ძლია

შეა

მცირ

ოს

ელექ

ტრ

ოენ

ერგი

ის მ

ოხმ

არებ

ა,

კერ

ძოდ

ცენ

ტრ

იდან

ულ

ტუ

მბო

ებში

, კო

მპრ

ესო

რებ

სა დ

ა ვე

ნტილ

ატო

რებ

ში.

EC (2

010)

. Ref

eren

ce

Doc

umen

t on

Best

Ava

ilabl

e Te

chni

ques

for E

nerg

y Ef

ficie

ncy.

Inte

grat

ed

Pollu

tion

Prev

entio

n an

d Co

ntro

l (IP

PC).

http

://ei

ppcb

.jrc

.ec.

euro

pa.e

u/re

fere

nce/

BREF

/EN

E_A

dopt

ed_0

2-20

09.

pdf.

აგუ

რის

წარ

მოებ

ის

ენერ

გოეფ

ექტ

ურ

ი პრ

ოცე

სი

ენერ

გოეფ

ექტ

ურ

ი ღ

უმე

ლებ

ი გა

მოწვ

ისთ

ვის

და

ღუ

მელ

ის/

მშრ

ობი

ს კო

ნსტ

რუ

ქციე

ბის

გაუ

მჯო

ბესე

ბა

აგუ

რის

წა

რმო

ება

ენერ

გოეფ

ექტ

ურ

ი ღ

უმე

ლებ

ი ნა

კლებ

სათ

ბობს

წვა

ვს

და

ნაკლ

ებ ს

ათბუ

რის

აირ

ებს

აწარ

მოებ

ს პრ

ოდ

უქც

იის

ერთ

ეულ

ზე

გაან

გარ

იშებ

ით. შ

ესაძ

ლებ

ელია

სხვ

ადას

ხვა

ზო

მები

ს გა

მოყე

ნება

ღუ

მელ

ის/მ

შრო

ბის

სისტ

ემებ

ის მ

იმარ

ცალ

-ცალ

კე ა

ნ კო

მბინ

აცია

ში. ე

ს ზ

ომე

ბი მ

ოცე

მულ

ია

საცნ

ობა

რო

მას

ალაშ

ი მი

თით

ებუ

ლ ბ

მულ

ზე.

Sect

ions

4.1

.1 in

EC

(200

7).

Ref

eren

ce D

ocum

ent o

n Be

st A

vaila

ble

Tech

niqu

es in

th

e Ce

ram

ic M

anuf

actu

ring

In

dust

ry. I

nteg

rate

d Po

llutio

n Pr

even

tion

and

Cont

rol

(IPP

C). h

ttp:

//eip

pcb.

jrc.

ec.e

urop

a.eu

/ref

eren

ce/B

REF

/ce

r_br

ef_0

807.

pdf.

აგუ

რის

გამ

ოწვ

ის ო

პტიმ

იზაც

ია

ზიგ

ზაგ

ურ

ი გა

მოწვ

ის

მეშვ

ეობი

აგუ

რის

წა

რმო

ება

ზიგ

ზაგ

ურ

ი გა

მოწვ

ა უ

ზრ

უნვ

ელყო

ფს

სათ

ბობი

ს უ

ფრ

ეფექ

ტუ

რ წ

ვას

გამო

წვის

ზო

ნაში

და

გამო

მავა

ლი

სით

ბოს

რეკ

უპე

რაც

იას,

რაც

იწვ

ევს

სათ

ბობი

ს მო

ხმარ

ების

შემ

ცირ

ებას

პრ

ოდ

უქც

იის

ერთ

ეულ

ზე

გაან

გარ

იშებ

ით.

John

s Hop

kins

Uni

vers

ity

SAIS

, The

Car

bon

War

Roo

m

(201

2). B

uild

ing

Mat

eria

ls:

Path

way

s to

Effic

ienc

y in

th

e So

uth

Asia

Bri

ck M

akin

g In

dust

ry.

ღუ

მელ

ებიდ

ან, გ

ანსა

კუთ

რებ

ით

კი გ

აცივ

ების

ზო

ნები

დან

ჭარ

ბი

სით

ბოს

რეკ

უპე

რაც

ია

აგუ

რის

წა

რმო

ება

ბევრ

ი მშ

რო

ბი დ

ღეს

იყე

ნებს

ცხე

ლ ჰ

აერ

ს გვ

ირაბ

ღუ

მელ

ების

გა

ცივე

ბის

ზო

ნიდ

ან, რ

ომე

ლსა

ც, რ

ოგო

რც

წესი

, ემა

ტებ

ა ცხ

ელი

ჰაერ

ი აი

რის

სან

თუ

რიდ

ან. ა

მგვა

რად

, ქარ

ხნის

დაგ

ეგმვ

ა ძა

ლია

ნ მნ

იშვნ

ელო

ვანი

ა. ა

სე, დ

აბალ

ტემ

პერ

ატუ

რია

ნი

ჭარ

ბი ს

ითბო

შეი

ძლებ

ა იქ

ნას

წარ

მატ

ებით

უტ

ილიზ

ებუ

ლი

მხო

ლო

დ გ

ანსა

ზღ

ვრუ

ლ მ

ანძი

ლზ

ე.

Sect

ions

4.1

.2 in

EC (2

007)

. R

efer

ence

Doc

umen

tonB

estA

vaila

bleT

echn

ique

sinth

eCe

ram

icM

anuf

actu

ring

Ind

ustr

y. In

tegr

ated

Pollu

tion

Prev

entio

n an

d Co

ntro

l (I

PPC)

. htt

p://e

ippc

b.jrc

.ec

.eur

opa.

eu/r

efer

ence

/BR

EF/

cer_

bref

_080

7.pd

f

32რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარი

საშენი მასალების დარგი

ტექ

ნოლ

ოგი

ურ

ი მო

თხო

ვნილ

ებებ

იტ

ექნი

კურ

ი გა

დაწ

ყვეტ

ილებ

ები

აქტ

უალ

ურ

ი დ

არგე

ბიმო

კლე

აღწე

რა

(გან

ხილ

ულ

ი მა

სალ

ებიდ

ან)

ბმუ

ლი

შერ

ეულ

ი სა

თბო

ბის

და

მისი

ალ

ტერ

ნატ

იულ

ი სა

ხეო

ბები

ს ეფ

ექტ

ურ

ი დ

ა მუ

დმი

ვი მ

იწო

დებ

ღუ

მელ

ში გ

ამო

წვის

პრ

ოცე

სში

გამო

საყე

ნებე

ლი

სათ

ბობი

ს შე

ცვლ

ა (მ

აზუ

თის

და

მყარ

ი სა

თბო

ბის

შეცვ

ლა

სათ

ბობი

სათ

ბურ

ის ა

ირებ

ის დ

აბალ

ი ამ

ოფ

რქვ

ევით

)

აგუ

რის

წა

რმო

ება

ნავთ

ობი

ს მძ

იმე

ფრ

აქცი

ების

ან

მყარ

ი სა

თბო

ბის

გამო

ყენე

ბით

გა

მოწვ

ის პ

რო

ცესი

დან

აირ

ისებ

რ ს

ათბო

ბზე

გად

ასვლ

ა ზ

რდ

ის გ

ამო

წვის

ეფ

ექტ

ურ

ობა

ს დ

ა ამ

ცირ

ებს

მურ

ის

ამო

ფრ

ქვევ

ას. მ

ყარ

ი სა

თბო

ბი დ

აწვი

სას,

რო

გორ

ც წე

სი,

წარ

მოქმ

ნის

წვრ

ილ ფ

ერფ

ლს,

ხო

ლო

აირ

ის დ

აწვი

სას

მყარ

ი ნა

წილ

აკებ

ის შ

ემცი

რებ

ა ზ

ოგი

ერთ

შემ

თხვ

ევაშ

ი თ

ავიდ

ან

აცილ

ებს

მტვე

რჭე

რის

ძვი

რად

ღირ

ებუ

ლი

და

ენერ

გოტ

ევად

ი პრ

ოცე

სები

ს სა

ჭირ

ოებ

ას. ა

ვტო

მატ

ურ

ი მა

რთ

ვის

სისტ

ემებ

ის

მქო

ნე ა

ირის

სან

თუ

რებ

ის გ

ამო

ყენე

ბა ი

წვევ

ს სა

თბუ

რის

აზო

გვას

და

გამო

მწვა

რი

ნაწა

რმი

ს ნა

რჩე

ნები

ს შე

მცირ

ებას

, შე

დეგ

ად კ

ი ენ

ერგი

ის კ

უთ

რი

მოხმ

არებ

ის შ

ემცი

რებ

ას.

Sect

ions

4.1

.4 in

EC

(200

7).

Ref

eren

ce D

ocum

ent o

n Be

st A

vaila

ble

Tech

niqu

es in

th

e Ce

ram

ic M

anuf

actu

ring

In

dust

ry. I

nteg

rate

d Po

llutio

n Pr

even

tion

and

Cont

rol

(IPP

C). h

ttp:

//eip

pcb.

jrc.

ec.e

urop

a.eu

/ref

eren

ce/B

REF

/ce

r_br

ef_0

807.

pdf

ერთ

ობლ

ივი

დაწ

ვის

სისტ

ემა

- მყა

რი

(ალ

ტერ

ნატ

იულ

ი)

სათ

ბობი

ს შე

რევ

ისა

და

შებე

რვი

ს სი

სტემ

ები

აგუ

რის

წა

რმო

ება

ერთ

ობლ

ივი

დაწ

ვა -

ორ

ი სხ

ვად

ასხვ

ა ტ

იპის

მას

ალის

ერ

თდ

რო

ულ

ი დ

აწვა

ა. ე

რთ

ობლ

ივი

დაწ

ვის

ერთ

-ერ

თი

უპი

რატ

ესო

ბაა

ის, რ

ომ

არსე

ბულ

ქარ

ხანა

ს შე

უძლ

ია

გამო

იყენ

ოს

დაწ

ვისთ

ვის

ახალ

ი სა

თბო

ბი, რ

ომე

ლიც

შეი

ძლებ

ა,

უფ

რო

იაფ

ი დ

ა ეკ

ოლ

ოგი

ურ

ად ს

უფ

თა

იყო

ს. მ

აგალ

ითად

, ბი

ომა

სა ზ

ოგჯ

ერ ი

წვებ

ა ერ

თო

ბლივ

ად ა

რსე

ბულ

ქარ

ხნებ

ში,

რო

მლებ

იც ნ

ახში

რზ

ე მუ

შაო

ბენ,

ბიო

მასა

ზე

მომუ

შავე

ახ

ალი

ქარ

ხნის

აშე

ნები

ს ნა

ცვლ

ად. ე

რთ

ობლ

ივი

დაწ

ვა

ასევ

ე, შ

ეიძლ

ება,

გამ

ოყე

ნებუ

ლი

იქნა

ს დ

აბალ

კალ

ორ

იულ

ი სა

თბო

ბის

დაწ

ვის

გაუ

მჯო

ბესე

ბისთ

ვის.

საწ

ყისი

წია

ღის

ეულ

ი სა

თბო

ბის

მაგი

ვრად

მეო

რად

ი სა

თბო

ბის

(ბიო

მასა

ან

ნარ

ჩენე

ბი) გ

ამო

ყენე

ბამ,

შეი

ძლებ

ა, ა

ღჭუ

რვი

ლო

ბის

უმნ

იშვნ

ელო

ცვლ

ილებ

ები

ან ს

რუ

ლი

მოდ

ერნი

ზაც

ია

მოით

ხოვო

ს. ც

ვლილ

ებებ

ი დ

ამო

კიდ

ებუ

ლი

იქნე

ბა ს

ათბო

ბის

მახა

სიათ

ებლ

ებზ

ე, დ

აწვი

ს არ

სებუ

ლ ტ

ექნო

ლო

გიაზ

ე,

ქარ

ხნის

დაგ

ეგმა

რებ

აზე,

დამ

ხმარ

ე სი

სტემ

ების

სახ

ეობა

სა დ

ა გა

ნლაგ

ებაზ

ე.

http

s://e

n.w

ikip

edia

.org

/wik

i/Co

firin

g

ასფ

ალტ

ის წ

არმო

ების

აქ

აფებ

ულ

ი ას

ფალ

ტის

სის

ტემ

ა,

რო

გორ

ც ას

ფალ

ტის

წარ

მოებ

ის

დაბ

ალტ

ემპე

რატ

ურ

ულ

ი გა

დაწ

ყვეტ

გზის

საფ

არის

წა

რმო

ება

ახალ

ი ტ

ექნო

ლო

გიებ

ი ას

ფალ

ტის

დაწ

ეულ

ტემ

პერ

ატუ

რაზ

ე წა

რმო

ების

საშ

უალ

ებას

იძლ

ევა.

მაშ

ინ რ

ოდ

ესაც

ჩვე

ულ

ებრ

ივი

ასფ

ალტ

ი დ

აახლ

ოებ

ით 1

70 °C

ტემ

პერ

ატუ

რაზ

ე იწ

არმო

ება,

ანამ

ედრ

ოვე

დაბ

ალტ

ემპე

რატ

ურ

ულ

ი პრ

ოცე

სები

ას

ფალ

ტის

დაა

ხლო

ებით

100

°С ტ

ემპე

რატ

ურ

აზე

დამ

ზად

ების

სა

შუალ

ებას

იძლ

ევა.

იცვ

ლებ

ა მთ

ლია

ნი პ

რო

ცესი

, დ

აწეუ

ლ ტ

ემპე

რატ

ურ

აზე

შრო

ბით

, შერ

ევის

სპე

ციფ

იურ

ი თ

ანმი

მდევ

რო

ბით

დაწ

ყებუ

ლი,

გად

ამუ

შავე

ბის

დან

ერგვ

ით

დამ

თავ

რებ

ულ

ი.

Am

man

n G

roup

. Low

te

mpe

ratu

re a

spha

lt.w

ww

.am

man

n-gr

oup.

com

/en/

tech

nolo

gy/lo

w-t

empe

ratu

re-

asph

alt

33რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარისაშენი მასალების დარგი

ტექ

ნოლ

ოგი

ურ

ი მო

თხო

ვნილ

ებებ

იტ

ექნი

კურ

ი გა

დაწ

ყვეტ

ილებ

ები

აქტ

უალ

ურ

ი დ

არგე

ბიმო

კლე

აღწე

რა

(გან

ხილ

ულ

ი მა

სალ

ებიდ

ან)

ბმუ

ლი

უფ

რო

ენ

ერგო

ეფექ

ტუ

რი

და

ეკო

ნომი

ურ

ი გა

ნათ

ება

განა

თებ

ის ე

ნერ

გოდ

ამზ

ოგა

ვი

სისტ

ემებ

ი:• ე

ფექ

ტუ

რი

ამრ

ეკლ

ები

• ენე

რგო

შემნ

ახვე

ლი

ნათ

ურ

ები,

მაგ

ალით

ად, გ

არე

სანა

თებ

ში ვ

არვა

რა

ნათ

ურ

ების

შე

ცვლ

ა მი

ნიატ

ურ

ულ

ი ლ

უმი

ნესც

ენტ

ურ

ი ნა

თუ

რებ

ით

• ეფ

ექტ

ურ

ი, მ

აგრ

ამ ა

რა

გად

აჭარ

ბებუ

ლი

განა

თებ

ის

დო

ნე

• ბლ

ოკ-

მოდ

ულ

ის ე

ლემ

ენტ

ები

მცირ

ე მო

ნაკვ

ეთებ

ის

განა

თებ

ისთ

ვის

ყველ

ახე

ლო

ვნუ

რ გ

ანათ

ებაზ

ე მს

ოფ

ლიო

ში მ

ოხმ

არებ

ულ

ი მთ

ლია

ნი

ელექ

ტრ

ოენ

ერგი

ის მ

ნიშვ

ნელ

ოვა

ნი ნ

აწილ

ი მო

დის

. ოფ

ისებ

ში

მოხმ

არებ

ულ

ი ელ

ექტ

რო

ენერ

გიის

საე

რთ

ო რ

აოდ

ენო

ბის

20-დ

ან 5

0%-მ

დე

განა

თებ

აზე

მიდ

ის. ზ

ოგი

ერთ

შენ

ობა

ში

განა

თებ

აზე

დახ

არჯ

ულ

ი ენ

ერგი

ის 9

0% მ

ოიხ

მარ

ება

დაუ

საბუ

თებ

ელი,

ჭარ

ბი გ

ანათ

ებით

.

EC (2

010)

. Ref

eren

ceD

ocum

ent

onBe

stA

vaila

bleT

echn

ique

sfo

rEne

rgyE

ffici

ency

. Int

egra

ted

Pollu

tionP

reve

ntio

nand

Cont

rol (

IPPC

). ht

tp://

eipp

cb.jr

c.ec

.eur

opa.

eu/r

efer

ence

/BR

EF/

ENE_

Ado

pted

_02-

2009

.pdf

.

განა

თებ

ის ს

ისტ

ემებ

ი გა

დამ

წოდ

ებით

:• დ

ასწრ

ების

გად

ამწო

დებ

ი სა

კუჭნ

აოებ

ის, ს

არდ

აფებ

ის

და

სხვა

ად

გილ

ების

გა

ნათ

ების

თვი

ს, ს

ადაც

არ

სებო

ბს რ

ამდ

ენიმ

ე შე

სასვ

ლელ

ი დ

ა დ

ასწრ

ების

ცვ

ალებ

ადი

სიხშ

ირეა

• გ

ანათ

ების

გად

ამწო

დი

კარ

გი

ბუნე

ბრივ

ი გა

ნათ

ების

და

განა

თებ

ის რ

ეგუ

ლირ

ებად

ი დ

ონი

ს მქ

ონე

სათ

ავსე

ბისთ

ვის

და

მოედ

ნები

სთვი

ს • ძ

აბვი

ს რ

ეგუ

ლატ

ორ

ები

განკ

უთ

ვნილ

ია ხ

აზზ

ე სი

ნათ

ლის

ნაკ

ადის

ჯგუ

ფუ

რი

მარ

თვი

სთვი

ს ქს

ელში

ძაბ

ვის

შემც

ირებ

ის მ

ეთო

დით

• მ

ართ

ვის

ელემ

ენტ

ები

მცირ

ე მო

ნაკვ

ეთებ

ის

ინდ

ივიდ

უალ

ურ

ი გა

ნათ

ების

თვი

ყველ

ად

ასწრ

ების

გად

ამწო

დებ

ის, ტ

აიმე

რებ

ის შ

ემცვ

ელი

განა

თებ

ის

მარ

თვი

ს სი

სტემ

ების

გამ

ოყე

ნება

მ ას

ევე,

შეი

ძლებ

ა,

მნიშ

ვნელ

ოვნ

ად შ

ეამც

ირო

ს ენ

ერგო

დან

ახარ

ჯებ

ი გა

ნათ

ებაზ

ე.

EC (2

010)

. Ref

eren

ce

Doc

umen

t on

Best

Ava

ilabl

e Te

chni

ques

for E

nerg

y Ef

ficie

ncy.

Inte

grat

ed

Pollu

tion

Prev

entio

n an

d Co

ntro

l (IP

PC).

http

://ei

ppcb

.jrc

.ec.

euro

pa.e

u/re

fere

nce/

BREF

/EN

E_A

dopt

ed_0

2-20

09.

pdf.

34რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარი

საშენი მასალების დარგი

წყლ

ის ე

ფექ

ტუ

რი

გამო

ყენე

ბაცხ

რილ

ი პ

1.2:

აქტ

უალ

ურ

ი ტ

ექნო

ლო

გიუ

რი

გად

აწყვ

ეტილ

ებებ

ი სა

შენი

მას

ალებ

ის ს

ექტ

ორ

ისთ

ვის

აღმო

სავლ

ეთი

პარ

ტნი

ორ

ობი

ს ქვ

ეყნე

ბში

წყლ

ის ე

ფექ

ტუ

რი

გამო

ყენე

ბის

სფერ

ოში

ტექ

ნოლ

ოგი

ურ

ი მო

თხო

ვნილ

ებებ

იტ

ექნი

კურ

ი გა

დაწ

ყვეტ

ილებ

ები

მოკლ

ე აღ

წერ

ა(გ

ანხი

ლუ

ლი

მასა

ლებ

იდან

)ბმ

ულ

გაუ

მჯო

ბესე

ბულ

ი კო

ნტრ

ოლ

ი დ

ა ტ

ექნო

ლო

გიუ

რი

აღჭუ

რვი

ლო

ბის

მარ

თვა

წყა

ლზ

ე მო

თხო

ვნილ

ების

შე

სამც

ირებ

ლად

ტაი

მერ

ი წყ

ლის

ხარ

ჯის

შე

ზღ

უდ

ვისთ

ვის,

ჭავ

ლუ

რი

გამო

რეც

ხვის

კამ

ერებ

ში

ფო

ტო

გად

ამწო

დებ

ის

ჩათ

ვლით

ყველ

აწყ

ლის

ხარ

ჯის

შეზ

ღუ

დვა

შეი

ძლებ

ა შე

სრუ

ლდ

ეს ნ

აკად

ის

შემზ

ღუ

დვე

ლებ

ის დ

ა ფ

ოტ

ოგა

დამ

წოდ

ების

მეშ

ვეო

ბით

. ფ

ოტ

ოგა

დამ

წოდ

ი აფ

იქსი

რენ

ს სა

გნის

მია

ხლო

ებას

, აა

ქტიუ

რებ

ს სო

ლენ

ოიდ

ურ

გამ

ანაწ

ილებ

ელთ

ან შ

ეერ

თებ

ულ

აიმე

რს,

რო

მელ

იც ა

ღებ

ს დ

ა კე

ტავ

ს წყ

ალს.

WR

AP

(201

6). T

he

Rip

plef

fect

: Wat

er E

ffici

ency

fo

r Bus

ines

ses.

ww

w.w

rap.

org.

uk/c

onte

nt/r

ippl

effe

ct

წყლ

ის ხ

არჯ

ის

შემზ

ღუ

დვე

ლებ

ი პრ

ოცე

სებშ

ი, ს

ადაც

გა

მოიყ

ენებ

ა წყ

ალი

ყველ

აწყ

ლის

ხარ

ჯის

შემ

ზღ

უდ

ველ

ი ზ

ღუ

დავ

ს წყ

ლის

მო

ცულ

ობა

ს, რ

ომე

ლიც

მიე

დინ

ება

მოვლ

ების

სის

ტემ

ით

ახალ

ი წყ

ლის

მუ

დმი

ვი ხ

არჯ

ის შ

ენარ

ჩუნე

ბის

გზით

, რ

ომე

ლიც

გან

საზ

ღვრ

ულ

ია ნ

აკად

ის გ

აანგ

არიშ

ებუ

ლი

ოპტ

იმალ

ურ

ი სი

ჩქარ

იდან

.

WR

AP

(201

6). T

he

Rip

plef

fect

: Wat

er E

ffici

ency

fo

r Bus

ines

ses.

ww

w.w

rap.

org.

uk/c

onte

nt/r

ippl

effe

ct

ადგი

ლო

ბრივ

ი სა

ბრუ

ნი ს

ისტ

ემებ

ი წვ

იმის

წყლ

ის შ

ეგრ

ოვე

ბის

სისტ

ემებ

ი ყვ

ელა

წვიმ

ის წ

ყლის

შეგ

რო

ვება

- წვ

იმის

წყლ

ის დ

აგრ

ოვე

ბა

და

შენა

რჩუ

ნება

გან

მეო

რებ

ითი

ადგი

ლო

ბრივ

ი გა

მოყე

ნები

სთვი

ს. წ

ვიმი

ს წყ

ლის

შეგ

რო

ვები

ს სი

სტემ

ები

განს

ხვავ

დებ

ა სი

რთ

ულ

ის მ

იხედ

ვით

: სის

ტემ

ებიდ

ან,

რო

მელ

თა

დაყ

ენებ

ა მი

ნიმა

ლუ

რი

უნა

რ-ჩ

ვევე

ბით

შეი

ძლებ

ა,

ავტ

ომა

ტიზ

ირებ

ულ

სის

ტემ

ებამ

დე,

რო

მლებ

იც რ

თუ

დაყ

ენებ

ას დ

ა აწ

ყობა

ს მო

ითხო

ვენ.

ზო

მით

ოპტ

იმალ

ურ

ი სი

სტემ

ები

უნდ

ა პა

სუხო

ბდეს

წყლ

ის მ

ოთ

ხოვნ

ილებ

ას

მთელ

ი მშ

რალ

ი სე

ზო

ნის

განმ

ავლ

ობა

ში, ა

ნუ ი

სინი

უნდ

ა იყ

ოს

საკმ

არის

ად დ

იდი,

რათ

ა წყ

ლის

ყო

ველ

დღ

იურ

ი მო

ხმარ

ება

დაფ

არო

ნ. დ

აბალ

ტექ

ნოლ

ოგი

ურ

ი სი

სტემ

ების

თბი

ს არ

სებო

ბს უ

ამრ

ავი

მარ

ტივ

ი მე

თო

დი,

ომე

ლიც

გამ

ოიყ

ენებ

ა წვ

იმის

წყლ

ის შ

ეგრ

ოვე

ბისთ

ვის:

სა

ხურ

ავის

სის

ტემ

ები,

ზედ

აპირ

ულ

ი წყ

ლის

შეგ

რო

ვები

ს სი

სტემ

ები,

წვი

მის

წყლ

ის, რ

ომლ

ითაც

უკვ

ე გა

იჟღ

ინთ

ა მი

წა,

ცისტ

ერნე

ბში

გად

აქაჩ

ვის

სისტ

ემებ

ი.

http

s://e

n.w

ikip

edia

.org

/wik

i/R

ainw

ater

_har

vest

ing

აღჭუ

რვი

ლო

ბის

ეფექ

ტუ

რი

გამო

რეც

ხვა

გამო

რეც

ხვის

ავტ

ომა

ტუ

რი

სისტ

ემებ

ი ყვ

ელა

დღ

ეისთ

ვის

ხელ

მისა

წვდ

ომი

ა გა

მორ

ეცხვ

ის

ავტ

ომა

ტუ

რი

სისტ

ემებ

ის ფ

ართ

ო ა

სორ

ტიმ

ენტ

ი. ხ

შირ

ად

ისინ

ი შე

მუშა

ვებუ

ლია

სპე

ციალ

ურ

ი მო

თხო

ვნებ

ის

გათ

ვალ

ისწი

ნები

თ. ა

ვტო

მატ

ურ

ი სი

სტემ

ების

მუ

შაო

ბაში

ჩვ

ეულ

ებრ

ივ გ

ამო

იყენ

ება

მაღ

ალი

წნევ

ის ტ

უმბ

ოებ

ი დ

ა ფ

რქვ

ევან

ები.

WR

AP

(201

6).

TheR

ippl

effe

ct:

Wat

erEf

ficie

ncyf

orBu

sines

ses.

ww

w.w

rap.

org.

uk/c

onte

nt/

ripp

leffe

ct

35რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარისაშენი მასალების დარგი

მას

ალებ

ის ე

ფექ

ტუ

რი

გამო

ყენე

ბაცხ

რილ

ი პ

1.3:

აქტ

უალ

ურ

ი ტ

ექნო

ლო

გიუ

რი

გად

აწყვ

ეტილ

ებებ

ი სა

შენი

მას

ალებ

ის ს

ექტ

ორ

ისთ

ვის

აღმო

სავლ

ეთი

პარ

ტნი

ორ

ობი

ს ქვ

ეყნე

ბში

მასა

ლებ

ის ე

ფექ

ტუ

რი

გამო

ყენე

ბის

სფერ

ოში

ტექ

ნოლ

ოგი

ურ

ი მო

თხო

ვნილ

ებებ

იტ

ექნი

კურ

ი გა

დაწ

ყვეტ

ილებ

ები

აქტ

უალ

ურ

ი დ

არგე

ბიმო

კლე

აღწე

რა

(გან

ხილ

ულ

ი მა

სალ

ებიდ

ან)

ბმუ

ლი

ნედ

ლეუ

ლით

ეფ

ექტ

ურ

ი დ

ა მუ

დმი

ვი

მომა

რაგ

ება

ნედ

ლეუ

ლის

მი

წოდ

ების

ავ

ტო

მატ

იზირ

ებუ

ლი

სისტ

ემებ

ყველ

ატ

ექნო

ლო

გიუ

რი

პრო

ცესი

ს გა

გება

შეს

ასვლ

ელი

ცვლ

ადებ

ის

მარ

თვა

სთან

შეხ

ამებ

ით გ

ამო

მავა

ლი

ცვლ

ადებ

ის ძ

ვირ

ადღ

ირებ

ულ

ი მო

ნიტ

ორ

ინგი

ს თ

ავიდ

ან ა

ცილ

ების

საშ

უალ

ებას

იძლ

ევა,

შეს

აძლ

დამ

ატებ

ითი

ეკო

ნომი

ის უ

ზრ

უნვ

ელყო

ფით

, მაგ

ალით

ად ს

ათბო

ბის

ხარ

ჯზ

ე.

Euro

pean

Asp

halt

Pave

men

t A

ssoc

iatio

n (2

007)

. En

viro

nmen

tal G

uide

lines

on

Bes

t Ava

ilabl

e Te

chni

ques

(B

AT)

for t

he P

rodu

ctio

n of

A

spha

lt Pa

ving

Mix

es. h

ttp:

//ea

pa.o

rg/u

sr_i

mg/

posit

ion_

pape

r/ba

t_up

date

_ver

sion2

007.

pdf

ეფექ

ტუ

რი

ბეტ

ონს

არევ

ი მო

წყო

ბილ

ობე

ბი

ტრ

ოტ

უარ

ის

ფილ

ის

წარ

მოებ

ტიპ

ურ

ი ბე

ტო

ნსარ

ევი

კომპ

ონე

ნტებ

ის შ

ერევ

ისთ

ვის

მბრ

უნა

ვ დ

ოლ

ს იყ

ენებ

ს. მ

ცირ

ე მო

ცულ

ობი

ს სა

მუშა

ოებ

ისთ

ვის

ხშირ

ად

გამო

იყენ

ება

პორ

ტატ

ულ

ი ბე

ტო

ნსარ

ევი,

ამგ

ვარ

ად შ

ესაძ

ლებ

ელია

ბე

ტო

ნის

წარ

მოებ

ა უ

შუალ

ოდ

სამ

შენე

ბლო

მო

ედან

ზე,

რაც

საკ

მარ

ის

დრ

ოს

იძლ

ევა

ბეტ

ონი

ს გა

მოყე

ნები

სთვი

ს - ს

ანამ

ის

გამა

გრდ

ება.

შე

მუშა

ვებუ

ლ ი

ქნა

სტაც

იონა

რუ

ლი

შემრ

ევებ

ის ს

ხვად

ასხვ

ა ტ

იპებ

ი,

რო

მელ

თაგ

ან თ

ითო

ეულ

ს აქ

ვს ს

აკუ

თარ

ი, ბ

ეტო

ნის

წარ

მოებ

ის

ბაზ

რის

სხვ

ადას

ხვა

ნაწი

ლებ

ზე

გამი

ზნუ

ლი

უპი

რატ

ესო

ბები

. დ

ღეი

სთვი

ს ყვ

ელაზ

ე გა

ვრცე

ლებ

ულ

ი სა

რევ

ები

3 კა

ტეგ

ორ

იად

იყ

ოფ

ა:• ო

რლ

ილვი

ანი

შემრ

ევებ

ი, რ

ომლ

ებიც

ცნო

ბილ

ია თ

ავის

ი შე

რევ

ის

მაღ

ალი

ინტ

ენსი

ვობი

თ დ

ა შე

რევ

ის მ

ოკლ

ე პე

რიო

დით

. • შ

ემრ

ევებ

ი ვე

რტ

იკალ

ურ

ი ღ

ერძი

თ, რ

ომლ

ებიც

ყვე

ლაზ

ე ხშ

ირად

გა

მოიყ

ენებ

ა შე

მკრ

ები

და

წინა

სწარ

დაძ

აბუ

ლი

რკი

ნაბე

ტო

ნის

წარ

მოებ

ისთ

ვის.

• დ

ოლ

ურ

ი შე

მრევ

ები

(რევ

ერსუ

ლი

ბეტ

ონს

არევ

ი დ

ა შე

მრევ

ი სა

ბრუ

ნი დ

ოლ

ით),

რო

მლებ

იც გ

ამო

იყენ

ება

დიდ

ი მო

ცულ

ობე

ბის

წარ

მოებ

ისთ

ვის

(ანა

ზელ

ი 3-

9 მ3

).

EC (2

013)

. Ref

eren

ce

Doc

umen

t on

Best

Ava

ilabl

e Te

chni

ques

in th

e Ce

men

t, Li

me

and

Mag

nesiu

m O

xide

M

anuf

actu

ring

Indu

stri

es.

Inte

grat

ed P

ollu

tion

Prev

entio

n an

d Co

ntro

l (I

PPC)

. htt

p://e

ippc

b.jrc

.ec

.eur

opa.

eu/r

efer

ence

/BR

EF/

CLM

_300

4201

3_D

EF.p

dfht

tps:/

/en.

wik

iped

ia.o

rg/w

iki/

Conc

rete

_mix

er

ასფ

ალტ

ის შ

ერევ

ის

ეფექ

ტუ

რი

სისტ

ემებ

იგზ

ის ს

აფარ

ის

წარ

მოებ

აას

ფალ

ტის

შერ

ევის

პრ

ოცე

სი ი

თვა

ლის

წინე

ბს ა

გრეგ

ატებ

ის

გაცხ

ელებ

ას დ

ა შრ

ობა

ს, რ

ომლ

ებიც

შემ

დეგ

შეე

რევ

ა შე

მვსე

ბთან

ა ბი

ტუ

მთან

. ასფ

ალტ

ის წ

არმო

ება

ხდებ

ა სტ

აციო

ნარ

ულ

ან

მობი

ლუ

რ შ

ემრ

ევ კ

ვანძ

ზე.

არ

სებო

ბს ო

რი

ძირ

ითად

ი სა

წარ

მოო

პრ

ოცე

სი, კ

ერძო

დ -

პერ

იოდ

ულ

ი დ

ა უ

წყვე

ტი

შერ

ევის

(დო

ლუ

რი

შემრ

ევებ

ი). ა

მჟამ

ად ე

ვრო

პაში

ჭარ

ბობს

პერ

იოდ

ულ

ი მო

ქმედ

ების

ანად

გარ

ები,

სად

აც შ

ერევ

ა ხდ

ება

სპეც

იალ

ურ

შემ

რევ

კვა

ნძში

(ს

არევ

ში).

Euro

pean

Asp

halt

Pave

men

t A

ssoc

iatio

n (2

007)

. En

viro

nmen

tal G

uide

lines

on

Best

Ava

ilabl

e Te

chni

ques

(BA

T)

for t

he P

rodu

ctio

n of

Asp

halt

Pavi

ng M

ixes

. http

://ea

pa.o

rg/

usr_

img/

posit

ion_

pape

r/ba

t_up

date

_ver

sion2

007.

pdf

36რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარი

საშენი მასალების დარგი

ტექ

ნოლ

ოგი

ურ

ი მო

თხო

ვნილ

ებებ

იტ

ექნი

კურ

ი გა

დაწ

ყვეტ

ილებ

ები

აქტ

უალ

ურ

ი დ

არგე

ბიმო

კლე

აღწე

რა

(გან

ხილ

ულ

ი მა

სალ

ებიდ

ან)

ბმუ

ლი

პრო

ცესი

ს მო

ნიტ

ორ

ინგი

ს სი

სტემ

ები

პრო

ცესი

ს მო

ნიტ

ორ

ინგი

ს სი

სტემ

ები

• გამ

ოყე

ნებუ

ლი

მასა

ლებ

ის ხ

არჯ

ი დ

ა მზ

ა ნა

რევ

ის

ტრ

ანსპ

ორ

ტირ

ება

• დაც

ლის

და

შენა

ხვის

ად

გილ

ის ა

მორ

ჩევა

ყველ

ააგ

ურ

ისა

და

ფილ

ის (დ

ა სხ

ვად

ასხვ

ა ნე

დლ

ეულ

ისგა

ნ წა

რმო

ებუ

ლი

სხვა

სამ

შენე

ბლო

მას

ალებ

ის) დ

აყალ

იბებ

ა დ

ა დ

აბალ

ხარ

ისხი

ანი

შესა

სვლ

ელი

რეს

ურ

სები

იწვ

ევენ

იმა

ს, რ

ომ

დიდ

ი რ

აოდ

ენო

ბით

აგ

ურ

ი ან

კრ

ამიტ

ი იბ

ზარ

ება

და

სკდ

ება

გამო

წვის

დრ

ოს

და

ექვე

მდებ

არებ

ა წუ

ნდებ

ას. ე

ს ამ

ცირ

ებს

მწარ

მოებ

ლუ

რო

ბას

და

ზრ

დის

ნარ

ჩენე

ბის

მარ

თვი

ს ხა

რჯ

ებს.

ტექ

ნოლ

ოგი

ურ

ი პრ

ოცე

სის

მარ

თვი

ს გა

უმჯ

ობე

სება

ზრ

დის

მწა

რმო

ებლ

ურ

ობა

ს დ

ა ეფ

ექტ

ურ

ობა

ს ხა

რჯ

ების

და

ნარ

ჩენე

ბის

რაო

დენ

ობი

ს ერ

თდ

რო

ულ

ი შე

მცირ

ების

ას.

EC (2

007)

. Ref

eren

ce

Doc

umen

t on

Best

Ava

ilabl

e Te

chni

ques

in th

e Ce

ram

ic

Man

ufac

turi

ng In

dust

ry.

Inte

grat

ed P

ollu

tion

Prev

entio

n an

d Co

ntro

l (I

PPC)

. htt

p://e

ippc

b.jrc

.ec

.eur

opa.

eu/r

efer

ence

/BR

EF/

cer_

bref

_080

7.pd

f. Eu

rope

an A

spha

lt Pa

vem

ent

Ass

ocia

tion

(200

7).

Envi

ronm

enta

l Gui

delin

es

on B

est A

vaila

ble

Tech

niqu

es

(BA

T) fo

r the

Pro

duct

ion

of A

spha

lt Pa

ving

Mix

es.

http

://ea

pa.o

rg/u

sr_i

mg/

posit

ion_

pape

r/ba

t_up

date

_ve

rsio

n200

7.pd

f

37რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარისაშენი მასალების დარგი

დანართი 2: მონაცემები შედარებითი შეფასებისთვისრეს წ - დარ გ ში ინი ცი ა ტი ვე ბის წარ მა ტე ბუ ლი რე ა ლი ზა ცი ის საკ ვან ძო თა ვი სე ბუ რე ბას რე-

სურ სე ბის გა მო ყე ნე ბის ეფექ ტუ რო ბის ამაღ ლე ბის თვალ საზ რი სით წარ მო ე ბის გა უმ ჯო ბე-სე ბე ბის მო ნი ტო რინ გი და ნარ ჩე ნე ბის წარ მოქ მ ნის ინ ტენ სი ო ბის შემ ცი რე ბა წარ მო ად გენს. ეფექ ტუ რო ბის და შე და რე ბი თი შე ფა სე ბის მაჩ ვე ნებ ლე ბი სა შუ ა ლე ბას სა წარ მო ებს აძ ლევს გა-ა კონ ტ რო ლონ ენერ გი ის, წყლის, მა სა ლე ბის გა მო ყე ნე ბა და ნარ ჩე ნე ბი სა და გა მო ნა ბოლ ქ ვის წარ მოქ მ ნა.

ამ და ნარ თ ში წარ მოდ გე ნი ლია მაჩ ვე ნებ ლე ბის ნაკ რე ბი სხვა დას ხ ვა წყა რო ე ბი დან, რომ ლე-ბიც ეხე ბა რე სურ სე ფექ ტურ და სუფ თა წარ მო ე ბას და სა შე ნი მა სა ლე ბის დარგს. შე და რე ბი თი შე ფა სე ბის ეს მაჩ ვე ნებ ლე ბი სა წარ მო ე ბის თ ვის შე იძ ლე ბა იყოს საწყი სი და საყ რ დე ნი წერ ტი ლი, რეს წ -ის დარ გ ში ღო ნის ძი ე ბე ბის და გეგ მ ვა ში, სტრუქ ტუ რი რე ბა ში, ინი ცი ი რე ბა ში და შემ დ გომ შე მუ შა ვე ბა ში. ეს სა ფუძ ველს შექ მ ნის სის ტე მა ტუ რი მოქ მე დე ბე ბის თ ვის, რომ ლე ბიც მი მარ-თუ ლი იქ ნე ბა რე სურ სე ბის ეფექ ტურ გა მო ყე ნე ბა სა და შემ დ გომ და ზოგ ვა ზე.

გზის საფარის წარმოებაასფალტის წარმოება

CO2-ს გა მო ნა ბოლ ქ ვი პირ და პირ არის და კავ ში რე ბუ ლი სათ ბო ბის გა მო ყე ნე ბას თან და ენერ გი ის მოხ მა რე ბას თან, რო მე ლიც სა ჭი როა მი ნე რა ლუ რი აგ რე გა ტე ბის, გა და მუ შა ვე ბუ ლი ას ფალ ტის გაცხე ლე ბის თ ვის და ბი ტუ მის ცის ტერ ნე ბის გათ ბო ბის თ ვის. CO2-ის გა მო ნა ბოლ ქ-ვის დო ნე პრო ცე სის ეფექ ტუ რო ბით გა ნი საზღ ვ რე ბა და გა მო ყე ნე ბუ ლი სათ ბო ბის ტიპ ზეა და-მო კი დე ბუ ლი.

ცხრილი პ2.1: CO2-ის გამონაბოლქვი ასფალტის შერევისთვის გამოყენებული სათბობის მიხედვით[6]

კუთრი თბომოხმარება შერეული ასფალტის ერთ

ტონაზე (მინერალური მასალის ტენიანობის მიხედვით და ა. შ.)

დიზელის საწვავი

ბუნებრივი აირი ბუტანი ნახშირი მურა

მახშირი

კგ CO2 ერთ ტონა ასფალტზე

70 კვტ*ს 18,65 11,63 15,27 23,05 23,61

85 კვტ*ს 22,65 14,13 18,54 27,99 28,67

100 კვტ*ს 26,64 16,62 21,81 32,93 33,73

ალტერნატიული აგრეგატებიცხრილ ში ქვე მოთ მოყ ვა ნი ლია CO2 გა მო ნა ბოლ ქ ვის სა ო რი ენ ტა ციო მნიშ ვ ნე ლო ბე ბი პირ-

ვე ლა დი და გა და მუ შა ვე ბუ ლი აგ რე გა ტე ბის წარ მო ე ბის თ ვის, ობი ექ ტ ზე მა თი მი ტა ნის გათ ვა-ლის წი ნე ბით. ცხრი ლი აჩ ვე ნებს, რომ CO2-ეკვივალენტის მნიშ ვ ნე ლო ბე ბი გა და მუ შა ვე ბუ ლი აგ რე გა ტე ბის თ ვის შე იძ ლე ბა იყოს უფ რო მა ღა ლი, ვიდ რე პირ ვე ლა დი მა სა ლე ბის თ ვის, თუ მი-წო დე ბის მან ძი ლი 15 კმ-ზე მე ტი ა.

6 წყარო: VDI/DIN Handbuch Reinhaltung der Luft, Band 3, Teil: VDI-Richtlinie 2283: Emissionsminderung, Aufbereitungsanlagen für Asphaltmischgut (AsphaltMischanlagen), Gründruck 2006. Referenced in: European Asphalt Pavement Association (2007). Environmental Guidelines on Best Available Techniques (BAT) for the Production of Asphalt Paving Mixes.

38რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარი

საშენი მასალების დარგი

ცხრილი პ2.2: CO2-ის დაახლოებითი მნიშვნელობა პირველადი და გადამუშავებული აგრეგატებისთვის[7]

მასალა და მიწოდების მანძილი

საწა

რმო

ო ც

იკლ

ი (მ

ოპო

ვები

დან

ქარ

ხნის

ჭი

შკრ

ამდ

ე), კ

გ CO

2 ერ

თ ტ

ონა

ზე

ტრ

ანსპ

ორ

ტირ

ება,

კგ

CO2

ერთ

ტო

ნაზ

სულ

, კგ

CO2

ერთ

ონა

ზე

+/- %

CO

2

პირველადი აგრეგატები+58,5 კვ (მიწოდება მარშრუტით და უკანა გზა)

6,6 2,7 9,3 -

გადამუშავებული აგრეგატები მშენებლობიდან და დემონტაჟიდან პირველადი აგრეგატების გამოყენებასთან შედარებით გამოყენება ადგილზე, 0 კმ ტრანსპორტირებაზე

7,9 0,0 7,9 -15%

+5 კმ (მარშრუტით მიწოდების მანძილი)

7,9 0,5 8,4 -10%

+10 კმ (მარშრუტით მიწოდების მანძილი)

7,9 0,9 8,8 -5%

+15 კმ (მარშრუტით მიწოდების მანძილი)

7,9 1,4 9,3 0%

+20 კმ (მარშრუტით მიწოდების მანძილი)

7,9 1,8 9,7 5%

+58.5 კმ (მარშრუტით მიწოდების მანძილი და უკანა გზა)

7,9 2,7 10,6 14%

7 წყარო: MPA The Concrete Centre (2011). Specifying Sustainable Concrete.

39რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარისაშენი მასალების დარგი

ცხრილი პ2.3: გადამუშავებული მასალების გამოყენება სამშენებლო დარგში[8]

არაორგანული თანამდევი პროდუქტი ქვეყანა

განმეორებითი გამოყენების პროცენტი

გამოყენების ტიპიური სფეროები

ქვიშა (საყალიბო) აშშ 32-45% სამშენებლო ყრილი და ბეტონი

ფინეთი მონაცემები არ არის საიზოლაციო კონსტრუქციები

ქიმიური თაბაშირი აშშ (გამონაბოლქვი აირების დესულფურიზაცია

93% არ არის განსაზღვრული

ევროკავშირი (გამონაბოლქვი აირების დესულფურიზაცია

67-100% არ არის განსაზღვრული

წიდა შავი ლითონის წარმოებიდან აქროლადი და საცეცხლის ნაცარი მშენებლობისა და ნგრევის ნარჩენები გადამუშავებული ბეტონის შემვსებიგადამუშავებული ასფალტის საფარიმტვერი ცემენტის გამოწვის ღუმელიდან

აშშ 90% ბეტონის შემვსები

ახალი ზელანდია მონაცემები არ არის შემვსები, მასტაბილიზებელი დანამატი

ევროკავშირი 40-100% გზების მშენებლობა, შემვსები ბეტონში, ცემენტის წარმოება

აშშ 27-31% ცემენტის წარმოება: სტრუქტურული შემვსები (აქროლადი ნაცარი). ასფალტის წარმოება: მარცვლოვანი ფუძე (ნაცრის ნარჩენი)

ახალი ზელანდია მონაცემები არ არის შემვსები, მასტაბილიზებელი დანამატი

ევროკავშირი ნაცრის მტვერი 40-100%საცეცხლის ნაცარი 70-100%

არ არის განსაზღვრული

ევროკავშირი 10-100% შემვსები ბეტონში, ყრილების აგება, ბეტონის გრანულატი

ახალი ზელანდია მონაცემები არ არის გზის საფარის ფუძე ან საფუძვლის შემვსები

ევროკავშირი 81% არ არის განსაზღვრული

ახალი ზელანდია მონაცემები არ არის გადამუშავებული ასფალტი, საფუძვლის შემვსები

აშშ 80% ცხელი და ცისი შერევის ასფალტის შემვსები: შემკვრელი

ევროკავშირი 55-100% გადამუშავდება ზედა ფენაზე ან გზის საფარის ფუძეზე, ახალ ასფალტზე

აშშ 65 % არ არის განსაზღვრული

8 წყარო: BossilkovA., LundC. (2008). Review of International Frameworks and Standards for the Reuse of Inorganic Industrial By-products. Centre for Sustainable Resource Processing, Australia.

40რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარი

საშენი მასალების დარგი

აგურის წარმოება

სითბური ენერგიის მოხმარება სხვადასხვა სახის ღუმელებისთვის

ცხრილი პ2.4: სითბური ენერგიის მოხმარების საუკეთესო მიღწევები აგურის გამოწვის ღუმელებისთვის[9]

ღუმელის სახეობა სითბური ენერგიის მოხმარება*)გჯ/ტ

გრძელი დოლური ღუმელები 6,0 - 9,2დოლური ღუმელები წინასწარი გაცხელებით 5,1 - 7,8

პირდაპირი დინების რეგენერატიული გამოწვის ღუმელები 3,2 - 4,2რგოლური შახტური ღუმელები 3,3 - 4,9შახტური ღუმელები შერეული კვებით 3,4 – 4,7სხვა სახის ღუმელები 3,5 – 7,0*) ენერგიის მოხმარება დამოკიდებულია პროდუქტის ტიპზე, პროდუქტის ხარისხზე, პროცესის თავისებურებებსა და ნედლეულზე

ენერგიის მოხმარება სხვადასხვა ტიპის აგურის წარმოებისას

ცხრილი პ2.5: ხვედრითი მოხმარება აგურის წარმოებისას[10]

სახეობა საზომი ერთეული სამშენებლო აგური

მოსაპირკეთებელი აგური

ბუნებრივი გაზის მოხმარება (ავსტრია) გჯ/ტ 1,02 – 1,87 2,87ელექტროენერგიის მოხმარება (ავსტრია) გჯ/ტ 0,08 – 0,22 0,27ენერგიის საერთო მოხმარება (ესპანეთი) გჯ/ტ 1,50 – 2,50 2,50 – 3,00

9 წყარო: EC (2010). Reference Document on Best Available Techniques in the Cement, Lime and Magnesium Oxide Manufacturing Industries.

10 Источник: EC (2007). Reference Document on Best Available Techniques in the Ceramic Manufacturing Industry. Integrated Pollution Prevention and Control (IPPC).

41რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარისაშენი მასალების დარგი

გვირაბღუმელების შედარება

ცხრილი პ 2.6: გვირაბღუმელების ტექნიკური პარამეტრები[11]

პარ

ამეტ

რი

საზ

ომი

ერ

თეუ

ლი

მოსა

პირ

კეთ

ებელ

ი აგ

ურ

ი დ

ა კლ

ინკე

რის

ილა

კერ

ამიკ

ულ

ი ბლ

ოკი

ჰორ

იზო

ნტალ

ურ

ად

პერ

ფო

რირ

ებუ

ლი

კერ

ამიკ

ულ

ი ბლ

ოკი

სახუ

რავ

ი კრ

ამიტ

მწარმოებლურობა ტ/ს 1–15 3–15 3–15 3–6ღუმელის სიგრძე მ 35–160 60–120 60–120 80–140განივი კვეთი მ2 1,3–6,0 4–12 4–12 4–10ჩაჯდომის სიმკვრივე კგ/მ3 650–1500 350-500 250–750 200–400გამოწვის ტემპერატურა 0C 1000-1300 900–1050 950–1050 1000–1150კუთრი ენერგომოხმარება(შრობა+გამოწვა)

კჯ/კგ 1600-3000 1000–2500*) 1000–2500 1600–3500

გამონაბოლქვი აირების მოცულობითი ხარჯი

მ3/ს 5000–20000 10000–50000 10000–50000 10000– 40000

გამონაბოლქვი აირების ტემპერატურა

0C 100-230 100-300 100-300 170-200

*) ფორების წარმომქმნელი აგენტის თბოუნარიანობის გათვალისწინებით

ცხრილი პ2.7: დაჩქარებული გამოწვის გვირაბღუმელების ტექნიკური პარამეტრები[12]

გვირაბღუმელი საზომი ერთეული

კერამიკული საკედლე ბლოკი

მოსაპირკეთებელი აგური

წნეხილი სახურავი კრამიტი

მწარმოებლურობა ტ/ს 16,60-18,75 2,1-5,4 1,9-5,4ღუმელის სიგრძე მ 130 90–120 80-125განივი კვეთი მ2 До 17,6 До 3,5 До 3,3გამოწვის ტემპერატურა 0C 1000 1000-1080 1020-1150გამოწვის დრო ს 2,5-3,5 4-5 3-4კუთრი ენერგომოხმარება(შრობა+გამოწვა)

კჯ/კგ 1250-3500 1590-4500 2930-4605

11 წყარო: ევროკავშირი(2007). Reference Document on Best Available Techniques in the Ceramic Manufacturing Industry. Integrated Pollution Prevention and Control (IPPC).

12 წყარო: EC (2007). Reference Document on Best Available Techniques in the Ceramic Manufacturing Industry. Integrated Pollution Prevention and Control (IPPC).

42რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარი

საშენი მასალების დარგი

არამადნეული სასარგებლო წიაღისეული

ცხრილი პ2.8: ენერგომოხმარების შემცირების პოტენციალი[13]

სექტორი და პროდუქტი

გაუმჯობესების პოტენციალი (%)

ეკონომიის საერთო პოტენციალი

(1018 ჯ/წელიწადში)

ენერგეტიკული დანახარჯის წილი (%)

სამრ

ეწვე

ლო

განვ

ითარ

ებუ

ლი

ქვეყ

ნები

განვ

ითარ

ებად

ი ქვ

ეყნე

ბი (გ

არდ

ამავ

ალი

ეკო

ნომი

კის

ქვეყ

ნები

ს ჩა

თვლ

ით)

სამრ

ეწვე

ლო

განვ

ითარ

ებუ

ლი

ქვეყ

ნები

განვ

ითარ

ებად

ი ქვ

ეყნე

ბი

(გარ

დამ

ავალ

ი ეკ

ონო

მიკი

ს ქვ

ეყნე

ბის

ჩათ

ვლით

)

სამრ

ეწვე

ლო

განვ

ითარ

ებუ

ლი

ქვეყ

ნები

განვ

ითარ

ებად

ი ქვ

ეყნე

ბი

(გარ

დამ

ავალ

ი ეკ

ონო

მიკი

ს ქვ

ეყნე

ბის

ჩათ

ვლით

)

არამადნეული სასარგებლო წიაღისეული

0,8 2,0

ცემენტი 20 25 0,4 1,8 25 - 50კირი 30 - 35 40 0,4 0,2 40მინა 7 - 20კერამიკა 30 - 50

ცხრილი პ2.9: საშუალო ენერგომოხმარების დიაპაზონი

პროდუქტები

საძო

მი ე

რთ

ეულ

ები

ენერგიის გასაშუალოებული მოხმარების დიაპაზონები

არჩე

ულ

ი სა

მრეწ

ველ

ოდ

გა

ნვით

არებ

ულ

ი ქვ

ეყან

არჩე

ულ

ი გა

ნვით

არებ

ადი

ქვეყ

ანა

(გარ

დამ

ავალ

ი ეკ

ონო

მიკი

ს ქვ

ეყნე

ბის

ჩათ

ვლით

)

საშუ

ალო

დ მ

სოფ

ლიო

ში

საუ

კეთ

ესო

ხელ

მისა

წვდ

ომი

ექნო

ლო

გია

(სხტ

)

კლინკერი გჯ/ტ კლინკერზე 3,3-4,2 3,1-6,2 3-5 2,9ცემენტი კვტ*ს/ტ ცემენტზე 109-134 92-121 109 56კირი გჯ/ტ კირზე 3,6-13 5-13 - -მინა გჯ/ტ დნობილზე 4-10 6,8-7,8 6,5 3-4 აგური მჯ/კგ

გამომწვარ აგურზე1,5-3 0,75-11 - -

კრამიტი გჯ/ტ კრამიტზე 1,9-7,3 3,1-8,3 - -სანტექნიკა გჯ/ტ

სანტექნიკაზე4,2-11,3 4,4-20 - -

13 წყარო: UNIDO (2010). Global Industrial Energy Efficiency Benchmarking. An Energy Policy Tool.

43რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარისაშენი მასალების დარგი

გათბობა, გაცივება და ვენტილაცია

შენობები ევროპაში შენობის ხვედრითი ენერგომოხმარების მაჩვენებლები განსხვავებულია.

შემდგომი კლასიფიკაცია ცენტრალური ევროპის ქვეყნებისთვის შეიძლება მხოლოდ შედარების საფუძვლად იქნეს გამოყენებული. თუ ენერგიის წლიური მოხმარება აღემატება 70 კვტ*სთ/მ2, მაშინ საჭიროა დამატებითი ანალიზის ჩატარება.

პ2.10: სითბოს მოხმარების მაჩვენებლები ცენტრალური ევროპის ქვეყნებში[14]

კლასი სითბოს წლიური მოხმარება, კვსთ*/მ2 კომენტარი

A 0 - 30 საუკეთესო ეფექტურობა B 31 - 50 მაღალი ეფექტურობაC 51 - 70 ეფექტურიD 71 - 120 საშუალოE 121 - 160 არადამაკმაყოფილებელიF 161 - 200 არაეფექტურიG от 201 სრულიად არაეფექტური

სითბოს რეკუპერაციადამაბინძურებელ ნივთიერებებთან ერთად ვენტილაციის სისტემებს შენობებიდან

თბილი ჰაერიც გამოჰყავთ. გათბობის სეზონის დროს ვენტილაციის სისტემის გამოყენება მნიშვნელოვნად ზრდის ენერგომოხმარებას გათბობის სისტემისთვის. ამგვარად, სითბოს რეკუპერაციის სისტემებს აყენებენ გამწოვი ჰაერის ენერგიის გამოყენებისთვის, რაც ენერგიის ხარჯის შემცირებას იწვევს. ქვემოთ მოყვანილ ცხრილში აღწერილია რეკუპერაციის სხვადასხვა მეთოდი.

ცხრილი პ2.11: სითბოს რეკუპერაციის სისტემების მაჩვენებლები და შედარება[15]

სახეობა ეფექტურობა უპირატესობა ნაკლიროტაციული თბომიმომცვლელი 75 - 90 % სითბოს რეკუპერაციის

დონის რეგულირება შესაძლებელია ბრუნვის სიჩქარის ცვლილების გზით

მინარევი და სუნი გადაეცემა ჰაერის გამომავალი ნაკადიდან შემავალზე

ფირფიტოვანი თბომიმომცვლელი

50 - 85 % მინარევი და სუნი არ გადაეცემა ჰაერის გამომავალი ნაკადიდან შემავალზე

კონდენსატის გამო არსებობს შემოყინვის სერიოზული რისკი

სითბური მილი 50 - 70 % მინარევები არ გადაეცემა ძვირადღირებული სისტემა

14 წყარო: EMAS and European Communities (2004). EMAS Energy Efficiency Toolkit for Small and Medium sized Enterprises. 15 Источник: EMAS and European Communities (2004). EMAS Energy Efficiency Toolkit for Small and Medium sized Enterprises.

44რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარი

საშენი მასალების დარგი

გაცივების სისტემების ენერგომოხმარება

ცხრილი პ2.12: გაცივების სხვადასხვა სისტემების წლიური პირდაპირი და არაპირდაპირი ენერგოდანახარჯების შედარება და CO2 -ის გამონაბოლქვი მვტ*ს-ზე[16]

გაცი

ვები

ს სი

სტემ

კუთრი პირდაპირი ენერგოდანახარჯი, კვტэ/მვტტ

ტემ

პერ

ატუ

რის

აწე

ვა, 0 C

კუთ

რი

არაპ

ირდ

აპირ

ი ენ

ერგო

დან

ახარ

ჯი,

კვტ

э/მვტ

ენერ

გიის

საე

რთ

ო მ

ოხმ

არებ

ა,

კვტ

э/მვტ

სისტ

ემის

მუ

შაო

ბაზ

ე დ

ახარ

ჯუ

ლი

ენერ

გიის

ფარ

დო

ბა

არინ

ებუ

ლ ე

ნერ

გიას

თან

, ‰

CO2,ტ

წელ

იწად

ში მ

ბტტ

-ზე

ტუ

მბო

ები

ვენტ

ილატ

ორ

ები

ზო

გად

თანხვდენილნაკადებიანი(პირდაპირი)

10(9-12)

- 10 0 0 10 25 50

თანხვდენილნაკადებიანი(არაპირდაპირი)

15(12-18)

- 15 5 7 22 55 110

ღია სველი შხეფსაცივარი 15(13-17)

5 20 5 7 27 68 136

ჰიბრიდული გაცივება 15(13-17)

8 23 5 7 30 75 150

შხეფსაცივარი გაცივების დახურული სისტემით

>15(13-17)

8 >23 8 11 >34 >85 >170

ჰაერისმიერი გაცივება - 20 20 20 28 48 120 240

16 წყარო: EC (2001). Reference Document on the application of Best Available Techniques to Industrial Cooling Systems.

45რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარისაშენი მასალების დარგი

ჰაერმიმოცვლა

ცხრილი პ2.13: ჰაერმიმოცვლის ნორმები[17]

სათავსების განიავება, სადაც ადამიანები იმყოფებიან 25,2 მ3/ს ადამიანზესამშენებლო მასალების ამონაფრქვევის ვენტილაცია 2,5 მ3/ს საერთო ფართის 1 მ2 -ზე

ვენტილატორები

ცხრილი პ2.14: ვენტილატორების ტიპები და მათი ეფექტურობა[18]

ტიპი (მუშა თვალის ფრთების ფორმის მიხედვით) გამოყენების არე ეფექტურობა

უკან გადაღუნული დაპროფილებული ფრთები

ნაკლებად გამოადგება დაბინძურებული ჰაერისთვის

80 %-მდე

უკან გადაღუნული ფრთები გამოადგება დაბინძურებული ჰაერისთვის

70 %-მდე

რადიალური ფრთები თავიდან აცილებს ჭუჭყის მუშა თვალზე მიწებებას

55 %-მდე

წინ გადაღუნული ფრთები ჰაერის მოცულობა წნევის ცვლილებაზე ნაკლებად არის დამოკიდებული

60 %-მდე

განათება

განათების დონე

ცხრილი პ2.15: განათებულობის რეკომენდებული დონეები სხვადასხვა მოედნებისთვის[19]

მუშაობის სირთულის ხარისხი განათებულობის დონე (ლკ) მაგალითები

ზოგადი დაკვირვება <100 კიბეები, დერეფნები, ჰოლისაშუალო სიზუსტის მხედველობითი სამუშაო

300 ყოველდღიური მუშაობა ოფისში

ზუსტი მხედველობითი სამუშაო 500 ინტენსიური მუშაობა ოფისში, კომპიუტერული ლაბორატორია, ზუსტი აღჭურვილობა

ძალიან ზუსტი მხედველობითი სამუშაო

>750 მაღალი სიზუსტის აღჭურვილობა

17 წყარო: EMAS and European Communities (2004). EMAS Energy Efficiency Toolkit for Small and Medium sized Enterprises. 18 წყარო:: EMAS and European Communities (2004). EMAS Energy Efficiency Toolkit for Small and Medium sized Enterprises. 19 წყარო: EMAS and European Communities (2004). EMAS Energy Efficiency Toolkit for Small and Medium sized Enterprises.

46რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარი

საშენი მასალების დარგი

სანათი ხელსაწყოების ტიპები

ცხრილი პ2.16: სხვადასხვა ტიპის სინათლის წყაროს დახასიათება და ეფექტურობა[20]

დასახელება ოპტიკური სპექტრი

შუქგ

აცემ

ა (ლ

მ/ვტ

) (1)

გამო

სად

ეგო

ბის

ვად

ა (ს

აათ

ები)

ფერ

ითი

ტემ

პერ

ატუ

რა(2

)

(კ) ფერი

ფერ

ითი

გად

აცემ

ის

კოეფ

იციე

ნტი

(4)

ვარვარა ნათურა მთლიანი 12 - 17

1000 - 2500

2700 თბილი თეთრი (ყვითელი)

100

ჰალოგენის ნათურა მთლიანი 16 - 23

3000 - 6000

3200 თბილი თეთრი (ყვითელი)

100

ლუმინესცენციური ნათურა ვერცხლისწყლის ხაზი + ფოსფორი

52 - 100

8000 - 20000

2700 - 5000

თეთრი (მომწვანო ელფერით)

15 - 85

ლითონჰალოგენური ნათურა კვაზი-მთლიანი 50 - 115

6000 - 20000

3000 - 4500

ცივი თეთრი 65 - 93

ნატრიუმის მაღალი წნევის ნათურა

ფართოდიაპაზონიანი 55 - 140

10000 - 40000

1800 - 2200

მოვარდისფერ-ნარინჯისფერი

0 - 70

ნატრიუმის დაბალი წნევის ნათურა

ვიწროხაზოვანი 100 - 200

18000 - 20000

1800(3) ყვითელი, პრაქტიკულად უფერო

0

გოგირდიანი ნათურა მთლიანი 80 - 110

15000 - 20000

6000 ფერმკრთალ-მწვანე

79

შუქდიოდური ნათურა 40-120*

100000

* სხვა წყარო

20 წყარო: EC (2010). Reference Document on Best Available Techniques for Energy Efficiency. Integrated Pollution Prevention and Control (IPPC).

47რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარისაშენი მასალების დარგი

დანართი 3: საცნობარო მასალაბეტონის წარმოებაEC (2013). Reference Document on Best Available Techniques in the Cement, Lime and Magnesium

Oxide Manufacturing Industries. Integrated Pollution Prevention and Control (IPPC).http://eippcb.jrc.ec.europa.eu/reference/BREF/CLM_30042013_DEF.pdf.MPA The Concrete Centre (2011). Specifying Sustainable Concrete. www.concretecentre.com/pdf/

PublicationLibrary/MB_SpecSustainableConcrete.pdf

აფალტის წარმოებაEuropean Asphalt Pavement Association (2007). Environmental Guidelines on Best Available

Techniques (BAT) for the Production of Asphalt Paving Mixes. http://eapa.org/usr_img/position_paper/bat_update_version2007.pdf.Federal Highway Administration US (2008). Warm-Mix Asphalt: European Practice. FHWA-

PL-08-007. http://international.fhwa.dot.gov/pubs/pl08007/pl08007.pdf. NAPA & EAPA (2011). The Asphalt Paving Industry. A Global Perspective. Second Edition.

Production, Use, Properties, and Occupational Exposure Reduction Technologies and Trends. www.eapa.org/userfiles/2/Publications/GL101-2nd-Edition.pdf.

აგურისა და კერამიკული ფილების წარმოებაEC (2007). Reference Document on Best Available Techniques in the Ceramic Manufacturing

Industry. Integrated Pollution Prevention and Control (IPPC). http://eippcb.jrc.ec.europa.eu/reference/BREF/cer_bref_0807.pdf.Johns Hopkins University SAIS, The Carbon War Room (2012). Building Materials: Pathways to

Efficiency in the South Asia Brick Making Industry.https://carbonwarroom.com/sites/default/files/reports/Pathways%20to%20Efficiency%20in%20

the%20South%20Asia%20Brickmaking%20Industry%20(Carbon%20War%20Room)_0.pdf.UNEP Climate & Clean Air Coalition (2015). Brick Production Resources. http://www.ccacoalition.org/en/initiatives/bricks.

ენერგიის გამოყენებაUNIDO (2010). Global Industrial Energy Efficiency Benchmarking. An Energy Policy Tool.

www.unido.org/fileadmin/user_media/Services/Energy_and_Climate_Change/Energy_Efficiency/Benchmarking_%20Energy_%20Policy_Tool.pdf.

EC (2010). Reference Document on Best Available Techniques for Energy Efficiency. Integrated Pollution Prevention and Control (IPPC).

http://eippcb.jrc.ec.europa.eu/reference/BREF/ENE_Adopted_02-2009.pdf. EC (2001). Reference Document on the application of Best Available Techniques to Industrial

Cooling Systems. Integrated Pollution Prevention and Control (IPPC).http://eippcb.jrc.ec.europa.eu/reference/BREF/cvs_bref_1201.pdf.EC (2006). Reference Document on Best Available Techniques for Large Combustion Plants.

Integrated Pollution Prevention and Control (IPPC).http://eippcb.jrc.ec.europa.eu/reference/BREF/lcp_bref_0706.pdf.

წყლის გამოყენებაUNEP, GEF, IDB (2010). International Overview of Best Practices in Wastewater Management.

CEP Technical Report 65. www.cep.unep.org/publications-and-resources/technical-reports/technical-reports.Institute for Prospective Technological Studies Sustainable Production and Consumption Unit

European IPPC (2014). Bureau Best Available Techniques (BAT) Reference Document for Common Waste water and Waste Gas Treatment/Management Systems in the Chemical Sector.

http://eippcb.jrc.ec.europa.eu/reference/BREF/CWW_Final_Draft_07_2014.pdf

48რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარი

საშენი მასალების დარგი

მასალებისა და ნარჩენების გამოყენებაEC (2006). Reference Document on Best Available Techniques for the Surface Treatment of Metals

and Plastics. Integrated Pollution Prevention and Control (IPPC).http://eippcb.jrc.ec.europa.eu/reference/BREF/stm_bref_0806.pdf.EC (2007). Surface Treatment Using Organic Solvents. Integrated Pollution Prevention and Control

(IPPC).http://eippcb.jrc.ec.europa.eu/reference/BREF/sts_bref_0807.pdf.UNIDO, UNEP, UNITAR, Stockholm Convention (2012). Guidance on best available techniques

and best environmental practices for the recycling and disposal of articles containing polybrominated diphenyl ethers (PBDEs) listed under the Stockholm Convention on Persistent Organic Pollutants.

www.unido.org/fileadmin/user_media/Services/Environmental_Management/Stockholm_Convention/Guidance_Docs/UNEP-POPS-GUID-NIP-2012-PBDEs-Inventory.En.pdf.

EC (2006). Reference Document on the Best Available Techniques for Waste Incineration. Integrated Pollution Prevention and Control (IPPC).

http://eippcb.jrc.ec.europa.eu/reference/BREF/wi_bref_0806.pdf.EC (2006). Reference Document on Best Available Techniques for the Waste Treatments Industries.

Integrated Pollution Prevention and Control (IPPC).http://eippcb.jrc.ec.europa.eu/reference/BREF/wt_bref_0806.pdf.DEFRA (2006). Guidance on Best Available Treatment Recovery and Recycling Techniques and

Treatment of Waste Electrical and Electronic Equipment (WEEE).http://archive.defra.gov.uk/environment/waste/producer/electrical/documents/weee-batrrt-

guidance.pdf.

49რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარისაშენი მასალების დარგი

დან

ართ

იе 4

: რეს

წ-ის

დამ

ოუ

კიდ

ებელ

ი შე

ფას

ების

ანკ

ეტა

ეს ა

ნკეტ

ა გა

მოიყ

ენებ

ა სა

წარ

მოს

დამ

ოუ

კიდ

ებელ

ი შე

ფას

ების

თვი

ს რ

ესუ

რსე

ფექ

ტუ

რი

და

სუფ

თა

წარ

მოებ

ის მ

ეთო

დიკ

ის

შესა

ბამი

სად

, რ

ომე

ლიც

შედ

გენი

ლია

არ

სებუ

ლი

ცნო

ბარ

ების

და

ელექ

ტრ

ონუ

ლი

ინსტ

რუ

მენტ

ების

პაკ

ეტის

საფ

უძვ

ელზ

ე. ი

სინი

მო

იცავ

ს შე

მდეგ

წყა

რო

ებს:

●U

NID

O დ

ა U

NEP

(20

10).

PRE-

SME

– რ

ესუ

რსე

ფექ

ტუ

რო

ბის

ხელ

სეწყ

ობა

მცი

რე

და

საშუ

ალო

საწ

არმო

ებში

- ს

ამრ

ეწვე

ლო

რენ

ინგი

ს სა

ხელ

მძღ

ვანე

ლო

.

●U

NID

O (2

006)

. უფ

რო

სუ

ფთ

ა პრ

ოდ

უქც

იის

ინსტ

რუ

მენტ

ები.

●O

ECD

(201

2). მ

დგრ

ადი

წარ

მოებ

ის ი

ნსტ

რუ

მენტ

ები.

●Su

stai

nabl

e Bu

sines

s Ass

ocia

tes (

2004

). შე

ნობა

თა

კარ

გი მ

ოვლ

ის ე

კოქმ

ედით

ი გა

რემ

ოსდ

აცვი

თი

მოქმ

ედებ

ები.

●EM

AS

and

Euro

pean

Co

mm

uniti

es

(200

4).

EMA

S ენ

ერგო

ეფექ

ტუ

რო

ბის

ინსტ

რუ

მქნტ

ები

მცირ

ე დ

ა სა

შუალ

ზო

მის

საწა

რმო

ების

თვი

ს.

●FH

BB (2

007)

. Cle

aner

Pro

duct

ion

Qui

ck-S

can.

Inst

itute

for E

copr

eneu

rshi

p. გ

ამო

ყენე

ბით

მეც

ნიერ

ებათ

ა ინ

სტიტ

უტ

ი, ჩ

რდ

ილო

-დ

ასავ

ლეთ

ი შვ

ეიცა

რია

. ცო

ცხალ

ი ბუ

ნები

ს მე

ცნიე

რებ

ათა

სკო

ლა.

50რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარი

საშენი მასალების დარგი

მეუ

რნე

ობი

ს სა

თან

ადო

მარ

თვა

გამო

ყენე

ბის

არე

რეს

წ-ღ

ონი

სძიე

ბები

ან

შეკი

თხვ

ები

შემო

წმებ

ისთ

ვის

კიარ

აარ

გამ

ოიყ

ენებ

ასა

ჭირ

ო მ

ოქმ

ედებ

ები

დალ

აგებ

ად

აიცა

ვით

სის

უფ

თავ

ე სა

მუშა

ო ა

დგი

ლებ

ზე.

ჩაატ

არეთ

ინვ

ენტ

არიზ

აცია

.

ასწა

ვლეთ

პერ

სონა

ლს

დალ

აგებ

ის ს

ათან

ადო

პრ

ოცე

დუ

რა.

იატ

აკის

დაგ

ვის

შემდ

ეგ ა

წონე

თ ი

ატაკ

იდან

შეკ

რებ

ილი

ყველ

ა მა

სალ

ა რ

ოგო

რც

ნაგა

ვი.

მომს

ახუ

რებ

აშე

ადგი

ნეთ

რეგ

ულ

არუ

ლი

ტექ

ნიკუ

რი

მომს

ახუ

რებ

ის გ

რაფ

იკი,

ათა

თავ

იდან

აიც

ილო

თ დ

აზია

ნება

გა

მოავ

ლინ

ეთ დ

ა შე

აკეთ

ეთ მ

ილებ

ში, ა

ღჭუ

რვი

ლო

ბასა

და

სხვა

სი

სტემ

ებში

ყვე

ლა

გაჟო

ნვა.

პრ

ოცე

სები

ს კო

ნრეო

ლი

გამო

იყენ

ეთ ს

ქემა

«შე

სასვ

ლელ

ი რ

ესუ

რსე

ბი-პ

რო

ცესი

-წარ

მოებ

ის

პრო

დუ

ქტებ

ი დ

ა ნა

რჩე

ნები

» (ტ

ექნო

ლო

გიუ

რი

სქემ

ა), რ

ათა

ყველ

ა წე

რტ

ილის

, სად

აც ი

ქმნე

ბა ნ

არჩე

ნები

, იდ

ენტ

იფიც

ირებ

ა მო

ახდ

ინო

თ. ჰ

კით

ხეთ

საკ

უთ

არ თ

ავს,

რატ

ომ

იქმნ

ება

ისინ

ი დ

ა რ

ოგო

რ შ

ეიძლ

ება

ამ ნ

არჩე

ნები

ს წა

რმო

ქმნი

ს თ

ავიდ

ან ა

ცილ

ება?

აღნი

შნეთ

ყვე

ლა

ნედ

ლეუ

ლი,

დაუ

სრუ

ლებ

ელი

და

მზა

პრო

დუ

ქცია

.

აიღ

ეთ ყ

ველ

ა მზ

ა ნა

კეთ

ობა

გას

ასვლ

ელებ

იდან

.

შეიმ

უშა

ვეთ

დან

აკარ

გები

ს კო

ნტრ

ოლ

ის ს

ისტ

ემა

წარ

მოქმ

ნილ

ი ნა

რჩე

ნები

ს მო

ცულ

ობი

ს მი

ნიმი

ზაც

იისთ

ვის.

მოახ

დინ

ეთ ს

ამუ

შაო

ად

გილ

ების

გად

აიარ

აღებ

ა დ

ა შე

ცვალ

ეთ

პრო

ცესე

ბი ი

სე, რ

ომ

გაზ

არდ

ოთ

ეფ

ექტ

ურ

ობა

მას

ალებ

ის

გამო

ყენე

ბის

ადგი

ლთ

ან ყ

ველ

აზე

ახლ

ოს

შენა

ხვის

ხარ

ჯზ

ე დ

ა პრ

ოცე

სებს

შო

რის

მათ

ი გა

დაა

დგი

ლებ

ის ს

იხში

რის

მინ

იმიზ

ირებ

ა მო

ახდ

ინო

თ.

გამო

იყენ

ეთ ს

პეცი

ალუ

რი

შემრ

ევი

ხაზ

ები

ან პ

რო

დუ

ქტებ

ის

მიწო

დებ

ის ხ

აზებ

ი, რ

ომ

შეამ

ცირ

ოთ

გაწ

მენდ

ის დ

ა გა

ცდენ

ის

დრ

ო.

51რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარისაშენი მასალების დარგი

მასა

ლებ

ისა

და

ნარ

ჩენე

ბის

გამო

ყენე

ბა

გამო

ყენე

ბის

არე

რეს

წ-ღ

ონი

სძიე

ბები

ან

შეკი

თხვ

ები

შემო

წმებ

ისთ

ვის

კიარ

აარ

გამ

ოიყ

ენებ

ასა

ჭირ

ო მ

ოქმ

ედებ

ები

პრო

ცესე

ბის

კონტ

რო

ლი

დაა

რეგ

ულ

ირეთ

ნედ

ლეუ

ლის

მიწ

ოდ

ება

და

ხარ

ისხი

ს კო

ნტრ

ოლ

ი პრ

ოცე

სის

ყველ

ა ეტ

აპზ

ე.შე

ძლებ

ისდ

აგვა

რად

შეც

ვალ

ეთ ტ

რად

იციუ

ლი

ნედ

ლეუ

ლი

ნაკლ

ებად

ტო

ქსიკ

ურ

ალ

ტერ

ნატ

ივებ

ზე

აა

მაღ

ლეთ

გამ

ოყე

ნებუ

ლი

ნედ

ლეუ

ლის

და

მზა

პრო

დუ

ქციი

ს ხა

რის

ხი.

შეად

გინე

თ მ

ატერ

იალ

ურ

ი ბა

ლან

სი, რ

ომ

დაი

ნახო

თ გ

ამო

ყენე

ბულ

ი ნე

დლ

ეულ

ის ს

ასარ

გებლ

ო გ

ამო

სავა

ლი.

შეამ

ოწმ

ეთ პ

რო

ცესი

ს ყვ

ელა

ეტაპ

ი დ

ა გა

ნსაზ

ღვრ

ეთ, ს

ად

წარ

მოიქ

მნებ

ა ნე

დლ

ეულ

ის დ

ანაკ

არგე

ბი.

გამო

იყენ

ეთ მ

ასალ

ების

მიწ

ოდ

ების

ავტ

ომა

ტიზ

ირებ

ულ

ი სი

სტემ

ები

დან

აკარ

გები

ს მი

ნიმი

ზაც

იისთ

ვის.

მოახ

დინ

ეთ ტ

ექნო

ლო

გიუ

რი

პრო

ცესე

ბის

მარ

თვი

ს პა

რამ

ეტრ

ების

პტიმ

იზაც

ია დ

ანაკ

არგე

ბის

მინი

მიზ

აციი

სთვი

ს.გა

ნსაზ

ღვრ

ეთ ს

აწარ

მოო

პრ

ოცე

სის

საჭი

რო

პარ

ამეტ

რებ

ი, რ

ათა

მიიღ

ოთ

უმა

ღლ

ესი

ხარ

ისხი

ს პრ

ოდ

უქც

ია.

შეინ

არჩუ

ნეთ

საწ

არმო

ო პ

რო

ცესი

ს პა

რამ

ეტრ

ები

საჭი

რო

დო

ნეზ

ე.გა

მოთ

ვალ

ეთ პ

არამ

ეტრ

ები

უდ

ეფექ

ტო

წარ

მოებ

ისთ

ვის

ხაზ

ის

პირ

ველ

ივე

გაშვ

ებიდ

ან.

52რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარი

საშენი მასალების დარგი

გამო

ყენე

ბის

არე

რეს

წ-ღ

ონი

სძიე

ბები

ან

შეკი

თხვ

ები

შემო

წმებ

ისთ

ვის

კიარ

აარ

გამ

ოიყ

ენებ

ასა

ჭირ

ო მ

ოქმ

ედებ

ები

ნარ

ჩენე

ბიგა

მოიყ

ენეთ

ნარ

ჩენე

ბი ხ

ელმე

ორ

ედ ა

ნ დ

აიწყ

ეთ ს

ასარ

გებლ

თან

აპრ

ოდ

უქტ

ების

წარ

მოებ

ა.ნე

დლ

ეულ

ის ს

ახით

გამ

ოიყ

ენეთ

მრ

ეწვწ

ლო

ბის

სხვა

დარ

გები

ს ნა

რჩე

ნები

.სრ

ულ

ად თ

უ ა

რის

აღ

რიც

ხულ

ი ნა

რჩე

ნები

?დ

აგეგ

მეთ

და

მოაწ

ყეთ

წარ

მოებ

ის პ

რო

ცესი

ისე

, რო

მ თ

ანაბ

რად

გა

ანაწ

ილო

თ ნ

არჩე

ნები

ს წა

რმო

ქმნა

, რაც

გამ

წმენ

დ ნ

აგებ

ობე

ბზე

პიკუ

რი

დატ

ვირ

თვი

ს შე

მცირ

ების

საშ

უალ

ებას

მო

გცემ

ს.

გაყო

ფეთ

ნარ

ჩენე

ბი მ

ეორ

ადი

გამო

ყენე

ბის

და

გად

ამუ

შავე

ბის

ნარ

ჩენე

ბად

.

გამო

იყენ

ება

თუ

არ

ა ბი

ოგა

უხრ

წნელ

ი მყ

არი

ნარ

ჩენე

ბი დ

ა მი

ემარ

თებ

ა თ

უ ა

რა

ისინ

ი გა

დამ

უშა

ვება

ზე?

გამო

იყენ

ება

თუ

არ

ა ბი

ოგა

უხრ

წნელ

ი მყ

არი

ნარ

ჩენე

ბი კ

ომპ

ოსტ

ის ა

ნ ბი

ოგა

ზის

წარ

მოებ

ისთ

ვის?

მიმდ

ინარ

ეობს

თუ

არ

ა მყ

არი

ნარ

ჩენე

ბის

რაო

დენ

ობი

ს აღ

რიც

ხვა

და

მათ

ი წა

რმო

ქმნი

ს ტ

ენდ

ენცი

ების

შეს

წავლ

ა, მ

ყარ

ი ნა

რჩე

ნები

ს ცა

ლკე

ულ

ი სა

ხეო

ბები

ს წ

არმო

ქმნი

ს გა

მოთ

ვლა?

გამო

იყენ

ება

თუ

არ

ა რ

ომე

ლიმ

ე მყ

არი

ნარ

ჩენე

ბი ს

აწარ

მოო

პრ

ოცე

სში

ხელ

მეო

რედ

(საწ

ყის

ან გ

ადამ

უშა

ვებუ

ლ მ

დგო

მარ

ეობა

ში)?

53რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარისაშენი მასალების დარგი

ენერ

გიის

დაზ

ოგვ

გამო

ყენე

ბის

არე

რეს

წ-ღ

ონი

სძიე

ბები

ან

შეკი

თხვ

ები

შემო

წმებ

ისთ

ვის

კიარ

აარ

გა

მოიყ

ენებ

ასა

ჭირ

მოქმ

ედებ

ები

ზო

გად

დებ

ულ

ებებ

იუ

ზრ

უნვ

ელყა

ვით

შენ

ობე

ბის

და

აღჭუ

რვი

ლო

ბის

თბო

იზო

ლაც

ია.

ააწყ

ეთ ა

ღჭუ

რვი

ლო

ბის

მუშა

ობი

ს ო

პტიმ

ალუ

რი

რეჟ

იმებ

ი.

გამო

იყენ

ეთ ს

ათბო

ბის

ალტ

ერნა

ტიუ

ლი,

ეკო

ლო

გიუ

რად

უფ

რო

სუ

ფთ

ა სა

ხეო

ბები

.

ნაწი

ლო

ბრივ

ან

სრუ

ლად

გად

ადით

ძვე

ლი

აღჭუ

რვი

ლო

ბის

საწა

რმო

ო ხ

აზებ

იდან

თან

ამედ

რო

ვე

ენერ

გოდ

ამზ

ოგა

ვ ხა

ზებ

ზე.

გამო

რთ

ეთ შ

ოქი

, გამ

ათბო

ბლებ

ი, კ

ონდ

იციო

ნერ

ები

და

აღჭუ

რვი

ლო

ბა, რ

ოდ

ესაც

ისი

ნი ა

გამო

იყენ

ება.

შეძლ

ების

დაგ

ვარ

ად გ

ამო

იყენ

ეთ ბ

უნე

ბრივ

ი გა

ნათ

ება

(ფან

ჯრ

ის) ს

ანათ

ი ხე

ლსა

წყო

ების

ჩარ

თვი

ს მა

გივრ

ად.

შეცვ

ალეთ

გაც

ივებ

ის დ

ა გა

თბო

ბის

სისტ

ემებ

ი ვე

ნტილ

აციი

თა

და

თბო

იზო

ლაც

იით

.

გამო

იყენ

ეთ ე

ნერ

გოდ

ამზ

ოგა

ვი გ

ანათ

ების

წყა

რო

ები

და

აღჭუ

რვი

ლო

ბა.

შეინ

ახეთ

აღ

ჭურ

ვილ

ობა

ოპტ

ომა

ლირ

ი ეფ

ექტ

ურ

ობი

ს მდ

გომა

რეო

ბაში

.

განა

ლაგ

ეთ შ

ემახ

სენე

ბელ

ი ნი

შნებ

ი დ

ა ას

წავლ

ეთ თ

ანამ

შრო

მლებ

ს.

გააუ

მჯო

ბესე

თ გ

ათბო

ბისა

და

გაცი

ვები

ს სი

სტემ

ების

თბო

იზო

ლაც

ია, მ

ილსა

დენ

ების

ჩათ

ვლით

.

მოაც

ილეთ

ორ

თქლ

ის გ

აჟო

ნვებ

ი.

მოახ

დინ

ეთ კ

ონდ

ენსა

ტის

დამ

ჭერ

ების

და

სარ

ქველ

ების

მო

დერ

ნიზ

ება.

ელექ

ტრ

ოენ

ერგი

ის

მოხმ

არებ

ის

ცვლ

ილებ

რეგ

ულ

არუ

ლად

აწა

რმო

ეთ ე

ლექ

ტრ

ოენ

ერგი

ის ხ

არჯ

ის ა

ღრ

იცხვ

ა დ

ა შე

ადარ

ეთ მ

იღებ

ულ

ი მო

ნაცე

მები

გად

ასახ

დელ

ანგ

არიშ

ებთ

ან.

დაა

ყენე

თ ე

ლექ

ტრ

ოენ

ერგი

ის მ

ოხმ

არებ

ის ს

აზო

მი მ

რიც

ხველ

ები

ცალ

კეუ

ლ ს

აწარ

მოო

უბნ

ებზ

ე.

აკო

ნტრ

ოლ

ეთ ე

ლექ

ტრ

ოენ

ერგი

ის მ

ოხმ

არებ

ა თ

ითო

ეულ

პრ

ოცე

სში

ან ს

აწარ

მოო

უბა

ნზე

მოხმ

არებ

ის შ

ემცი

რებ

ის შ

ესაძ

ლებ

ლო

ბები

ს გა

მოსა

ვლენ

ად, მ

ოხმ

არებ

ის შ

ემცი

რებ

ის

მოცუ

ლო

ბები

ს შე

სახე

ბ ზ

უსტ

ი ინ

ფო

რმა

ციის

მის

აღებ

ად დ

ა სა

ხსრ

ების

ა დ

ა რ

ესუ

რსე

ბის

მიღ

ებუ

ლი

ეკო

ნომი

ის გ

ამო

სათ

ვლელ

ად.

გააა

ნალ

იზეთ

ელ

ექტ

რო

ენერ

გიის

მო

ხმარ

ების

ზრ

დის

გაუ

გება

რი

შემთ

ხვევ

ა.

54რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარი

საშენი მასალების დარგი

გამო

ყენე

ბის

არე

რეს

წ-ღ

ონი

სძიე

ბები

ან

შეკი

თხვ

ები

შემო

წმებ

ისთ

ვის

კიარ

აარ

გა

მოიყ

ენებ

ასა

ჭირ

მოქმ

ედებ

ები

ენერ

გიის

არ

არაც

იონა

ლუ

რი

მოხმ

არებ

ის

შემთ

ხვევ

ების

აღ

მოფ

ხვრ

დაგ

ეგმე

თ ე

ნერ

გიის

მო

ხმარ

ება

ტარ

იფის

შეს

აბამ

ისად

.

არ დ

ახარ

ჯო

თ ე

ნერ

გია

ღამ

ით, უ

ქმე

დღ

ეებშ

ი ან

დაზ

იანე

ბები

ს დ

რო

ს, რ

ოდ

ესაც

პერ

სონა

ლი

ადგი

ლზ

ე არ

იმყ

ოფ

ება:

გამო

რთ

ეთ შ

უქი

, პირ

გად

ასაღ

ები

აპარ

ატებ

ი, კ

ომპ

იუტ

ერებ

ი, გ

ანათ

ბობლ

ები

და

სხვა

აღ

ჭურ

ვილ

ობა

და

მანქ

ანებ

ი, რ

ოდ

ესაც

ისი

ნი ა

რ გ

ამო

იყენ

ება.

არ გ

ამო

იყენ

ოთ

აღ

ჭურ

ვილ

ობა

, რო

დეს

აც ა

მის

საჭი

რო

ება

არ ა

რის

. მაგ

ალით

ად, გ

ამო

რთ

ეთ

განა

თებ

ა, თ

უ ს

აკმა

რის

ია დ

ღის

შუ

ქი ფ

ანჯ

რებ

იდან

.გა

მოიყ

ენეთ

თბო

იზო

ლაც

ია დ

ა ვე

ნტილ

აცია

გათ

ბობი

ს დ

ა გა

ცივე

ბის

ნაცვ

ლად

.

55რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარისაშენი მასალების დარგი

გამო

ყენე

ბის

არე

რეს

წ-ღ

ონი

სძიე

ბები

ან

შეკი

თხვ

ები

შემო

წმებ

ისთ

ვის

კიარ

აარ

გა

მოიყ

ენებ

ასა

ჭირ

მოქმ

ედებ

ები

ენერ

გიის

ხარ

ჯის

შე

მცირ

ება

გამო

იყენ

ეთ ა

ღჭუ

რვი

ლო

ბა, მ

აგალ

ითად

, პრ

ინტ

ერებ

ი, მ

ონი

ტო

რებ

ი დ

ა პი

რგა

დას

აღებ

ი აპ

არატ

ები

„მძი

ნარ

ე რ

ეჟიმ

ის“ ა

ნ „ე

ნერ

გოდ

ამზ

ოგა

ვი რ

ეჟიმ

ის“ ფ

უნქ

ციით

. გამ

ორ

თეთ

ისი

ნი

საწა

რმო

დან

წას

ვლის

ას.

დაა

ყენე

თ ტ

აიმე

რი

არას

ამუ

შაო

დრ

ოს

აღჭუ

რვი

ლო

ბის

გამო

რთ

ვისთ

ვის.

.

ჩარ

თეთ

უსა

ფრ

თხო

ების

სამ

სახუ

რის

მო

ვალ

ეობე

ბში

შუქი

ს დ

ა აღ

ჭურ

ვილ

ობი

ს არ

ასამ

უშა

დრ

ოს

გამო

რთ

ვა.

რეგ

ულ

არუ

ლად

ჩაა

ტარ

ეთ ე

ნერ

გოდ

აზო

გვას

მიძ

ღვნ

ილი

საინ

ფო

რმა

ციო

კამ

პანი

ები

(გან

საკუ

თრ

ებით

ხაზ

ი გა

უსვ

ით მ

ოწო

დებ

ას „გ

ამო

რთ

ე წა

სვლ

ისას

“)

დაა

ყენე

თ გ

ანათ

ების

ენე

რგო

დამ

ზო

გავი

სის

ტემ

ები,

მათ

შო

რის

:ეფ

ექტ

ურ

ი ამ

რეკ

ლებ

ი.ენ

ერგო

დამ

ზო

გავი

ნათ

ურ

ები.

მაგ

ალით

ად, შ

ეცვა

ლეთ

გახ

ურ

ების

ნათ

ურ

ები

გარ

ე სა

ნათ

ხე

ლსა

წყო

ებში

ფლ

უო

რეს

ცენც

იულ

ი ან

შუ

ქდიო

დის

ნათ

ურ

ებით

.გა

მოიყ

ენეთ

ეფ

ექტ

ურ

ი, მ

აგრ

ამ ა

რა

ჭარ

ბი გ

ანათ

ება.

გამო

იყენ

ეთ გ

ანათ

ების

მარ

თვი

ს მო

დუ

ლუ

რი

სისტ

ემებ

ი, რ

ათა

მხო

ლო

დ ს

აჭირ

ო უ

ბნებ

ის

განა

თებ

ის შ

ესაძ

ლებ

ლო

ბა გ

ქონდ

ეთ.

ჩაატ

არეთ

შემ

ოწმ

ება:

• გან

ათებ

ის დ

ონე

ების

საკ

ანო

ნმდ

ებლ

ო ნ

ორ

მები

ს/სპ

ეცია

ლუ

რი

წესე

ბის

მოთ

ხოვნ

ებთ

ან

შედ

არებ

ით დ

ა ჩა

მოხს

ენით

გან

ათებ

ის ს

აკიდ

ი წყ

არო

ები

მოთ

ხოვნ

ილი

დო

ნეებ

ის გ

ადაჭ

არბე

ბის

შემთ

ხვევ

აში.

• გათ

იშეთ

კვე

ბა გ

ანათ

ების

წყა

რო

ების

მო

შორ

ების

შემ

დეგ

• შ

ეძლ

ების

დაგ

ვარ

ად გ

ადაა

ადგი

ლეთ

გად

ამრ

თვე

ლებ

ი უ

ფრ

ო მ

ოხე

რხე

ბულ

ად

გილ

ებში

.• გ

ანათ

ავსე

თ გ

ანათ

ების

წყა

რო

ები

აღჭუ

რვი

ლო

ბასთ

ან ა

ხლო

ს (ა

რ შ

ეიძლ

ება

აღჭუ

რვი

ლო

ბის

გად

აად

გილ

ება,

მაგ

რამ

შეს

აძლ

ებელ

ია გ

ანათ

ების

წყა

რო

ების

გად

აად

გილ

ება

უკე

თეს

ი გა

ნათ

ების

თვი

ს დ

ა ზ

ედმე

ტი

განა

თებ

ის მ

ოშე

რებ

ა).

განი

ხილ

ეთ შ

ემდ

ეგი

ხელ

საწყ

ოებ

ის დ

აყენ

ების

შეს

აძლ

ებლ

ობა

:მო

ძრაო

ბის

გად

ამწო

დებ

ის დ

აყენ

ება

სასა

წყო

ბო ს

ათავ

სებშ

ი, ს

არდ

აფებ

ში დ

ა სხ

ვა ა

დგი

ლებ

ში,

სად

აც ა

რსე

ბობს

რამ

დენ

იმე

შესა

სვლ

ელი,

და

პერ

სონა

ლის

მუ

დმი

ვი დ

ასწე

რებ

ა სა

ჭირ

ო ა

რ ა

რის

.დ

ღის

შუ

ქის

გად

ამწო

დებ

ის დ

აყენ

ება

დღ

ის ს

აათ

ებში

გან

ათებ

ის კ

არგი

დო

ნისა

და

განა

თებ

ის

რეგ

უკუ

რებ

ადი

დო

ნეებ

ის მ

ქონე

სათ

ავსე

ბსა

და

ზო

ნებშ

ცალ

კეუ

ლი

განა

თებ

ის გ

ადამ

რთ

ველ

ების

დაყ

ენებ

ა, რ

ათა

შემც

ირდ

ეს ს

ამუ

შაო

ძაბ

ვა გ

ანათ

ების

იდი

ზო

ნის

მქო

ნე დ

იდ მ

ონა

კვეთ

ებზ

ე.გა

ნათ

ების

მარ

თვი

ს დ

ამატ

ებით

ი ელ

ემენ

ტებ

ის დ

აყენ

ება,

რათ

ა მც

ირე

მონა

კვეთ

ების

ცალ

კე

განა

თებ

ის შ

ესაძ

ლებ

ლო

ბა გ

ქონდ

ეთ.

56რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარი

საშენი მასალების დარგი

გამო

ყენე

ბის

არე

რეს

წ-ღ

ონი

სძიე

ბები

ან

შეკი

თხვ

ები

შემო

წმებ

ისთ

ვის

კიარ

აარ

გა

მოიყ

ენებ

ასა

ჭირ

მოქმ

ედებ

ები

მომს

ახუ

რებ

აშე

ადგი

ნეთ

დათ

ვალ

იერ

ების

და

ტექ

ნიკუ

რი

მომს

ახუ

რებ

ის გ

რაფ

იკებ

ი,

რო

მ უ

ზრ

უნვ

ელყო

თ:

• წყლ

ის გ

აცხე

ლებ

ის ს

ისტ

ემის

ოპტ

იმალ

ურ

ი ეფ

ექტ

ურ

ობი

ს მდ

გომა

რეო

ბაში

შენ

არჩუ

ნება

.• გ

ათბო

ბისა

და

გაცი

ვები

ს ენ

ერგო

დამ

ზო

გავი

სის

ტემ

ების

დაყ

ენებ

ა დ

ა ო

პტიმ

ალუ

რი

მწარ

მოებ

ლუ

რო

ბის

მდგო

მარ

ეობა

ში შ

ენარ

ჩუნე

ბა.

შეი

ნარ

ჩუნე

თ შ

ეკუ

მშუ

ლი

ჰაერ

ის ს

ისტ

ემებ

ის მ

დგო

მარ

ეობა

.

დას

ვით

შემ

დეგ

ი შე

კით

ხვებ

ი:მო

ქმედ

ებს

თუ

არ

ა სა

ამქრ

ოში

/უბა

ნზე

დაზ

იანე

ბები

ს შე

სახე

ბ ო

პერ

ატიუ

ლი

შეტ

ყობი

ნებე

ბის

სისტ

ემა

და

რამ

დენ

ად ს

წრაფ

ად ხ

დებ

ა მა

თი

აღმო

ფხვ

რა?

ვინ

ადევ

ნებს

თვა

ლყუ

რს

აღჭუ

რვი

ლო

ბის

მუშა

ობა

ს?ხდ

ება

თუ

არ

ა ელ

ექტ

რო

ენერ

გიის

შეს

ყიდ

ვაზ

ე ყო

ველ

წლიუ

რი

ხელ

მისა

წვდ

ომი

ტარ

იფებ

ის

გაან

ალიზ

ება?

შეის

წავლ

ება

თუ

არ

ა აღ

ჭურ

ვილ

ობი

ს შე

ცვლ

ის შ

ესაძ

ლებ

ლო

ბა კ

აპიტ

ალუ

რი

დაბ

ანდ

ების

მე

შვეო

ბით

?ხდ

ება

თუ

არ

ა პე

რსო

ნალ

ზე,

აღ

ჭურ

ვილ

ობი

ს სა

იმედ

ო მ

უშა

ობა

ზე,

ტექ

ნიკუ

რ მ

ომს

ახუ

რებ

აზე

ხარ

ჯებ

ის დ

ა სა

ექსპ

ლუ

ატაც

იო ხ

არჯ

ების

ანა

ლიზ

ი?

შეგუ

ლარ

ულ

ად შ

ეამო

წმეთ

და

აღმო

ფხვ

რით

სით

ბოსა

და

მასა

ლებ

ის ყ

ველ

ა გა

ჟონვ

ა სი

სტემ

აში.

ყვ

ელაზ

ე ად

ვილ

ია კ

ომპ

რეს

ორ

ში გ

აჟო

ნვებ

ის ა

რას

ამუ

შაო

საა

თებ

ში ა

ღმო

ჩენა

მ რ

ოდ

ესაც

მთ

ლია

ნი ა

ღჭუ

რვი

ლო

ბა ს

აწარ

მოზ

ე გა

მორ

თუ

ლია

: გაჟ

ონვ

ის ფ

აქტ

ზე

მია

ნიშნ

ებს

ხმაუ

რი.

საჭი

რო

ა გა

მოიყ

ენო

თ კ

ომპ

რეს

ორ

ები

ყველ

აზე

დაბ

ალ წ

ნევა

ზე,

რაც

კი

დაი

შვებ

ა. 6

,8 ა

ტმ.

წნ

ევაზ

ე მო

მუშა

ვე კ

ომპ

რეს

ორ

ი მო

იხმა

რს

12%

მეტ

ელ

ექტ

რო

ენერ

გიას

, ვიდ

რე

5,4

ატმ.

წნე

ვაზ

ე მო

მუშა

ვე.

საჭი

რო

ა აღ

ჭურ

ვილ

ობი

ს სა

მუშა

ო რ

ეჟიმ

ების

რეგ

ულ

არუ

ლი

შემო

წმებ

ების

ჩატ

არებ

ა, კ

ერძო

დ,

ტემ

პერ

ატუ

რის

და

წნევ

ის, მ

წარ

მოებ

ლის

სპე

ციფ

იკაც

იაში

მით

ითებ

ულ

მაჩ

ვენე

ბლებ

თან

მა

თ მ

აქსი

მალ

ურ

შეს

აბამ

ისო

ბაზ

ე, დ

ა არ

გად

ააჭა

რბო

თ მ

წარ

მოებ

ლის

მიე

რ რ

ეკო

მენდ

ებუ

ტემ

ტერ

ატუ

რას

ა დ

ა წნ

ევას

აღ

ჭურ

ვილ

ობა

ში.

57რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარისაშენი მასალების დარგი

გამო

ყენე

ბის

არე

რეს

წ-ღ

ონი

სძიე

ბები

ან

შეკი

თხვ

ები

შემო

წმებ

ისთ

ვის

კიარ

აარ

გა

მოიყ

ენებ

ასა

ჭირ

მოქმ

ედებ

ები

ენერ

გიის

ეფ

ექტ

ურ

ი გა

მოყე

ნება

გამო

იყენ

ეთ წ

არმო

ების

ავტ

ომა

ტიზ

ირებ

ულ

ი სი

სტემ

ები.

ხდებ

ა თ

უ ა

რა

დან

ახარ

ჯებ

ის ს

არგე

ბლია

ნობი

ს ან

ალიზ

ი, რ

ათა

განს

აზღ

ვრო

თ ძ

ველ

ი აღ

ჭურ

ვილ

ობი

ს შე

ცვლ

ის ო

პტიმ

ალუ

რი

დრ

ო დ

ა სა

ბაზ

რო

პირ

ობე

ბი?

დაყ

ვანი

ლია

თუ

არ

ა მი

ნიმუ

მამდ

ე ინ

ფილ

ტრ

აცია

და

სით

ბოს

დან

აკარ

გები

, კარ

-ფან

ჯრ

ების

შე

საბა

მისი

შემ

ჭიდ

რო

ების

არ

სებო

ბის,

სამ

შენე

ბლო

კარ

კასი

ს კა

რგი

მდ

გომა

რეო

ბის,

ვე

ნტილ

აციი

ს მუ

შაო

ბის

ოპტ

იმალ

ურ

ი რ

ეჟიმ

ის შ

ემო

წმებ

ის ჩ

ათვლ

ით?

რამ

დენ

ად შ

ესაძ

ლებ

ელია

გათ

ბობი

ს მქ

ონე

და

გაუ

მთბა

რი

უბნ

ების

გან

ცალ

კევე

ბა, ს

აიზ

ოლ

აციო

ბა

რიე

რებ

ის, ს

წრაფ

ად დ

ასაკ

ეტი

კარ

ების

და

საჰა

ერო

ფარ

დის

გამ

ოყე

ნები

თ?

განს

ახილ

ველ

ია ე

ლექ

ტრ

ოენ

ერგი

ის დ

ანაკ

არგე

ბის

შემც

ირებ

ის შ

ესაძ

ლებ

ლო

ბა ს

იმძლ

ავრ

ის

კოეფ

იციე

ნტის

მაკ

ორ

ექტ

ირებ

ელი

აღჭუ

რვი

ლო

ბის

დაყ

ენებ

ის ხ

არჯ

ზე.

უზ

რუ

ნველ

ყავი

თ თ

ბოიზ

ოლ

აცია

და

მისი

რეგ

ულ

არუ

ლი

შეკე

თებ

ა ყვ

ელა

მილ

სად

ენის

თვი

ს (ც

ხელ

ი წყ

ალი,

ორ

თქლ

ი დ

ა კო

ნდენ

სატ

ი), მ

ილტ

უჩე

ბისთ

ვის,

სარ

ქველ

ების

თვი

ს დ

ა ა.

შ.

შეამ

ოწმ

ეთ, ა

მოჭრ

ილია

და

ჩახშ

ობი

ლია

თუ

არ

ა ყვ

ელა

გამო

უყე

ნებე

ლი

მილ

ი დ

ა მი

ლსა

დენ

ების

ჩი

ხურ

ი გა

ნშტ

ოებ

ები.

რეგ

ულ

არუ

ლად

ჩაა

ტარ

ეთ ყ

ველ

ა პი

რაპ

ირის

, სარ

ქველ

ის, ჩ

ობა

ლის

შემ

ოწმ

ება

გაჟო

ნვებ

ის

არსე

ბობა

ზე

და

ოპე

რატ

იულ

ად ა

ღმო

ფხვ

არით

ისი

ნი.

სწო

რად

დაყ

ენებ

ულ

ია თ

უ ა

რა

რედ

უქც

იულ

ი სა

რქვ

ელებ

ი, კ

ონდ

ენსა

ტის

ასა

რინ

ებელ

ი ან

შე

მოსა

ვლელ

ი მო

წყო

ბილ

ობე

ბი, ს

წორ

ად

აღ

ჭურ

ვილ

ია თ

უ ა

რა

გად

აღვრ

ის ა

დგი

ლებ

ი,

სავე

ნტილ

აციო

ხვრ

ელებ

ი დ

ა ბა

დუ

რი

დამ

ცავი

ფილ

ტრ

ი?

წარ

მოად

გენს

თუ

არ

ა ჰა

ერის

ტენ

იანო

ბა ი

სეთ

ივე

მნიშ

ვნელ

ოვა

ნ ფ

აქტ

ორ

ს სა

წარ

მოო

პრ

ოცე

სში,

ოგო

რიც

აა ტ

ემპე

რატ

ურ

ა? თ

უ წ

არმო

ადგე

ნს, მ

აშინ

დაყ

ენებ

ულ

ია თ

უ ა

რა

ტენ

იანო

ბის

დო

ნის

მარ

თვი

ს კო

ნტრ

ოლ

ერებ

ი?

58რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარი

საშენი მასალების დარგი

გამო

ყენე

ბის

არე

რეს

წ-ღ

ონი

სძიე

ბები

ან

შეკი

თხვ

ები

შემო

წმებ

ისთ

ვის

კიარ

აარ

გა

მოიყ

ენებ

ასა

ჭირ

მოქმ

ედებ

ები

ენერ

გოდ

აზო

გვა

ქვაბ

ებში

და

ცხელ

ი წყ

ლის

ეფ

ექტ

ურ

ი გა

მოყე

ნება

შეინ

არჩუ

ნეთ

ქვა

ბებშ

ი წვ

ის ო

პტიმ

ალუ

რი

ეფექ

ტუ

რო

ბა.

დარ

წმუ

ნდით

, რო

მ ქვ

აბებ

ის მ

უშა

ობა

არეგ

ულ

ირებ

ულ

ია ს

წორ

ად დ

ა ქვ

აბებ

ი მუ

შაო

ბენ

მაქს

იმალ

ურ

ი შე

ბასა

მისი

დატ

ვირ

თვი

თ.

დაც

ულ

ია თ

უ ა

ეა მ

აქსი

მალ

ურ

ად შ

ესაძ

ლებ

ელი

ტემ

ერატ

ურ

ა სა

სმელ

ი წყ

ლის

რეზ

ერვუ

არში

იმ

ისთ

ვის,

რო

მ მა

ქსიმ

ალუ

რად

გაზ

არდ

ოთ

ქვა

ბის

სიმძ

ლავ

რე

იმ პ

ირო

ბებშ

ი, რ

ოდ

ესაც

საჭ

ირო

ემპე

რატ

ურ

ულ

ი რ

ეჟიმ

ი ახ

ლო

საა

ერთ

ქვა

ბში

მაქს

იმალ

ურ

ად შ

ესაძ

ლებ

ელთ

ან (ა

მით

, შე

იძლ

ება,

თავ

იდან

აიც

ილო

თ მ

ეორ

ე ქვ

აბის

გამ

ოყე

ნები

ს სა

ჭირ

ოებ

ა)?

შეიძ

ლებ

ა თ

უ ა

რა

გაჭუ

ჭყია

ნებუ

ლი

კონდ

ენსა

ტიდ

ან, ც

ხელ

ი ნა

რჩე

ნები

დან

, ქვა

ბის

გამო

ქრევ

იდან

და

წამა

ვალ

ი ო

რთ

ქლიდ

ან ნ

ამუ

შევა

რი

სით

ბოს

გამო

ყენე

ბის

მაქს

იმიზ

ირებ

ა სა

სმელ

ი წყ

ლის

წინ

ასწა

რი

გაცხ

ელებ

ისთ

ვის?

დარ

წმუ

ნდით

, რო

მ ცხ

ელი

წყლ

ის შ

ესან

ახი

რეზ

ერვუ

არებ

ი დ

ა ცხ

ელი

წყალ

მომა

რაგ

ების

ხაზ

ები

დახ

ურ

ულ

ი დ

ა თ

ბოიზ

ოლ

ირებ

ულ

ია.

შესა

ძლებ

ელია

თუ

არ

ა წყ

ლის

გაც

ხელ

ების

მსხ

ვილ

ი ცე

ნტრ

ალიზ

ებუ

ლი

სისტ

ემის

მაგ

ივრ

ად

ნეკლ

ები

სიმძ

ლავ

რის

წყლ

ის გ

აცხე

ლებ

ის ს

ისტ

ემის

გამ

ოყე

ნება

, რათ

ა დ

ააკმ

აყო

ფილ

ოთ

მო

თხო

ვნებ

ი მა

თი

გამო

ჩენი

სას

უშუ

ალო

დ მ

ოხმ

არებ

ის ა

დგი

ლებ

ზე?

გამო

იყენ

ეთ ს

ასმე

ლი

წყლ

ისთ

ვის

ქიმი

კატ

ების

დო

ზირ

ების

ყვე

ლაზ

ე შე

საფ

ერი

სისტ

ემა.

შეამ

ოწმ

ეთ გ

ახუ

რებ

ა გა

მწმე

ნდ ტ

ექნო

ლო

გიუ

რ რ

ეზერ

ვუარ

ებში

.გა

მოიყ

ენებ

ა თ

უ ა

რა

სახუ

რავ

ები

და

ხუფ

ები

იქ, ს

ადაც

ეს

შესა

ძლებ

ელია

, რათ

ა მი

ნიმუ

მამდ

ე დ

აყვა

ნილ

ი იქ

ნას

დან

აკარ

გები

ტექ

ნოლ

ოგი

ურ

ი რ

ეზერ

ვუარ

ებიდ

ან ა

ორ

თქლ

ების

შედ

ეგად

?გა

ნიხი

ლებ

ა თ

უ ა

რა

კონდ

ენსა

ტის

, რო

მელ

იც ს

ახუ

რებ

ელ ე

ლემ

ენტ

ებზ

ე ჩნ

დებ

ა, გ

ანმე

ორ

ებით

გა

მოყე

ნები

ს შე

საძლ

ებლ

ობა

? დღ

ესდ

ღეო

ბით

შეს

აძლ

ებელ

ია ი

სეთ

ი სი

სტემ

ების

დაპ

რო

ექტ

ება,

ომე

ლთ

აც შ

ეუძლ

იათ

კო

ნდენ

სატ

ის გ

აჭუ

ჭყია

ნები

ს აღ

მოჩე

ნა დ

ა რ

ომლ

ებიც

კო

ნდენ

სატ

ის

რეკ

უპე

რირ

ების

და

გაჭუ

ჭყია

ნებუ

ლი

კონდ

ენსა

ტის

უტ

ილიზ

აციი

ს შე

საძლ

ებლ

ობა

ს იძ

ლევ

ა. ე

ს წყ

ლის

გაც

ხელ

ებაზ

ე დ

ანახ

არჯ

ების

მნი

შვნე

ლო

ვანი

შემ

ხცირ

ების

შეს

აძლ

ებლ

ობა

ს იძ

ლევ

ა.

კომპ

რეს

ორ

ულ

ი აღ

ჭურ

ვილ

ობა

საჭი

რო

ა თ

უ ა

რა

მუშა

ობი

სთვი

ს შე

კუმშ

ულ

ი ჰა

ერი?

ხში

რად

მის

მაგ

ივრ

ად შ

ესაძ

ლებ

ელია

ელ

ექტ

რო

ბის

გამო

ყენე

ბა, ა

მასთ

ან, ს

აექს

პლუ

ატაც

იო ხ

არჯ

ები

შეად

გენს

შეკ

უმშ

ულ

ი ჰა

ერის

გა

მოყე

ნება

ზე

მიმა

რთ

ულ

ი შე

საბა

მისი

დან

ახარ

ჯებ

ის 1

0%-ზ

ე ნა

კლებ

ს.

მდებ

არეო

ბს თ

უ ა

რა

კომპ

რეს

ორ

ის ჰ

აერ

ამღ

ები

გრილ

ად

გილ

ას? რ

ეკო

მენდ

ებუ

ლი

ტემ

პერ

ატუ

რის

ყო

ველ

ი დ

ამატ

ებით

ი 4

оС

-ით

გად

აჭარ

ბება

ელ

ექტ

რო

ენერ

გიის

დან

ახარ

ჯებ

ის

1%-ი

თ გ

აზრ

დას

იწვ

ევს.

შესა

ძლებ

ელია

თუ

არ

ა გა

მანა

წილ

ებელ

ი ქს

ელის

უბნ

ების

გამ

ორ

თვა

, რო

დეს

აც ი

სინი

არ

არ

ის

მოთ

ხოვნ

ილი,

მაგ

ალით

ად, უ

კმე

დღ

ეებშ

ი?

დაყ

ენებ

ულ

ია თ

უ ა

რა

სად

რენ

აჟო

სის

ტემ

ები?

ავ

ტო

მატ

ურ

ად მ

უშა

ობე

ნ ის

ინი

თუ

შე

საძლ

ებელ

ია უ

ფრ

ო ე

ფექ

ტუ

რი

ხელ

ით მ

ართ

ვა? (

ჰაერ

მიმღ

ები

საჭი

რო

ებს

რეგ

ულ

არუ

ამო

შრო

ბას,

რად

გან

წყლ

ით ა

ვსებ

ულ

ი მი

მღებ

ი აი

ძულ

ებს

კომპ

რეს

ორ

ს სრ

ულ

ი დ

ატვი

რთ

ვის

რეჟ

იმიდ

ან უ

ქმ რ

ეჟიმ

ზე

უფ

რო

ხში

რად

გად

ასვლ

ას, ვ

იდრ

ე ეს

საჭ

ირო

ა. ა

მას

შეიძ

ლებ

ა მო

ჰყვე

ს პრ

ობლ

ემებ

ი აღ

ჭურ

ვილ

ობი

ს მუ

შაო

ბაში

ან

ელექ

ტრ

ულ

ი სტ

არტ

ერებ

ის გ

ადამ

ეტხუ

რებ

ა, რ

ადგა

ნ უ

ქმ რ

ეჟიმ

ში მ

უშა

ობი

ს დ

რო

ს აღ

ჭურ

ვილ

ობა

მაი

ნც მ

ოიხ

მარ

ს ელ

ექტ

რო

ენერ

გიას

.)

59რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარისაშენი მასალების დარგი

გამო

ყენე

ბის

არე

რეს

წ-ღ

ონი

სძიე

ბები

ან

შეკი

თხვ

ები

შემო

წმებ

ისთ

ვის

კიარ

აარ

გა

მოიყ

ენებ

ასა

ჭირ

მოქმ

ედებ

ები

დატ

ვირ

თვი

ს ეკ

ონო

მიუ

რი

მარ

თვა

დარ

წმუ

ნდით

ზედ

მეტ

ი აღ

ჭურ

ვილ

ობი

ს დ

ა მა

ნქან

ების

არ

სებო

ბაში

. მაგ

ალით

ად, დ

არწმ

უნდ

ით,

რო

მ ა

რ ი

ყენე

ბთ ო

რ ქ

ვაბს

, რო

დეს

აც ს

აკმა

რის

ი იქ

ნება

ერ

თი,

სრ

ულ

ი სი

მძლ

ავრ

ით მ

ომუ

შავე

ქვა

ბი.

დარ

წმუ

ნდით

, რო

მ დ

ატვი

რთ

ვა ს

ისტ

ემაშ

ი ნა

წილ

დებ

ა თ

ანაბ

რად

, რათ

ა მო

იცილ

ოთ

ამატ

ებით

ი აღ

ჭურ

ვილ

ობი

ს გა

მოყე

ნები

ს სა

ჭირ

ოებ

ა, მ

აგალ

ითად

:

შესა

ძლევ

ელია

თუ

არ

ა დ

რო

ებით

ი რ

ეგუ

ლირ

ების

ან

სით

ბოს

მოხმ

არებ

აში

პიკე

ბის

აღმო

ფხვ

რის

სხ

ვა ს

აშუ

ალებ

ების

გამ

ოყე

ნება

, რო

მლებ

იც დ

ამატ

ებით

ი ქვ

აბებ

ის გ

ამო

ყენე

ბას

მოით

ხოვე

ნ?

შესა

ძლებ

ელია

თუ

არ

ა ზ

ოგი

ერთ

ი დ

ატვი

რთ

ვის

ღამ

ის დ

რო

ისთ

ის გ

ადაწ

ევა,

რათ

ა უ

ფრ

ეფექ

ტუ

რად

იქნ

ას გ

ამო

ყენე

ბულ

ი ენ

ერგო

მატ

არებ

ლებ

ის ღ

ამის

ტარ

იფებ

ი დ

ა შე

მცირ

დეს

სი

სტემ

ის მ

ოთ

ხოვნ

ილი

სიმძ

ლავ

რე

(შემ

ცირ

დეს

მაქ

სიმა

ლუ

რი

მოხმ

არებ

ის მ

ოცუ

ლო

ბა)?

დარ

წმინ

დით

იმა

ში, რ

ომ

აღჭუ

რვი

ლო

ბის

სიმძ

ლავ

რე

შეეს

აბამ

ება

მოთ

ხოვნ

ილს.

ეს

განს

აკუ

თრ

ებით

ეხე

ბა ქ

ვაბე

ბს, ტ

რან

სფო

რმა

ტო

რებ

ს, კ

ომპ

რეს

ორ

ებს,

ძრ

ავებ

ს დ

ა ვე

ნტილ

ატო

რებ

ს:

დარ

წმუ

ნდით

შეს

აბამ

ისი

აღჭუ

რვი

ლო

ბის

ან ტ

ექნო

ლო

გიუ

რი

სისტ

ემის

გამ

ოყე

ნება

ში. მ

უშა

ობე

ნ ის

ინი

სრუ

ლი

სიმძ

ლავ

რით

თუ

არ

ა?აღ

ჭურ

ვილ

ობი

ს სი

მძლ

ავრ

ე უ

ნდა

შეეს

აბამ

ებო

დეს

გაც

დენ

ების

დრ

ოს

ელექ

ტრ

ოენ

ერგი

ის მ

უდ

მივი

ანაკ

არგე

ბის

და

ჩარ

თვი

ს ღ

ირებ

ულ

ების

შემ

ცირ

ების

მიმ

ართ

არ

სებუ

ლ ფ

აქტ

იურ

მო

თხო

ვნებ

ს.

თუ

გამ

ოიყ

ენებ

ა არ

აეფ

ექტ

ურ

ი ან

მო

ძველ

ებუ

ლი

კონტ

რო

ლის

სის

ტემ

ა, გ

ანიხ

ილეთ

მარ

თვი

ს სი

სტემ

ის დ

აყენ

ების

შეს

აძლ

ებლ

ობა

, რათ

ა დ

აგეგ

მოთ

ქარ

ხნის

მუ

შაო

ბა გ

რაფ

იკის

მიხ

ედვი

და

უზ

რუ

ნველ

ყოთ

ცენ

ტრ

ალუ

რი

საკო

ნტრ

ოლ

ო პ

უნქ

ტის

ავტ

ომა

ტუ

რი

შეტ

ყობი

ნება

გა

უმა

რთ

აობე

ბის

და

საგა

ნგებ

ო ს

იტუ

აციე

ბის

შესა

ხებ.

ნარ

ჩენე

ბისა

ა ენ

ერგი

ის

განა

ხლებ

ადი

წყარ

ოებ

ის

გამო

ყენე

ბა

განი

ხილ

ება

თუ

არ

ა სი

თბო

სა დ

ა ელ

ექტ

რო

ენერ

გიის

კო

გენე

რაც

იის

შესა

ძლებ

ლო

ბა, მ

აგალ

ითად

, დ

იდი

სიმძ

ლავ

რის

ქვა

ბები

ს შე

ცვლ

ისას

, თუ

წლ

ის გ

ანმა

ვლო

ბაში

არ

სებო

ბს მ

უდ

მივი

მო

თხო

ვნილ

ება

სით

ბოზ

ე?

შესა

ძლებ

ელია

თუ

არ

ა თ

ბომი

მომც

ვლელ

ების

გამ

ოყე

ნება

ან

გად

ამუ

შავე

ბულ

ი სი

თბო

ს პი

რდ

აპირ

ი გა

მოყე

ნება

გათ

ბობი

სთვი

ს?

განი

ხილ

ება

თუ

არ

ა ენ

ერგი

ის გ

ანახ

ლებ

ადი

წყარ

ოებ

ის გ

ამო

ყენე

ბა, მ

აგალ

ითად

, მზ

ის ე

ნერ

გიის

ან

ქარ

ის ე

ნერ

გიის

?

ამო

ფრ

ქვევ

ა ატ

მოსფ

ერო

შისა

ჭირ

ოა

ტრ

ანსპ

ორ

ტირ

ების

მან

ძილ

ის შ

ემცი

რებ

ა დ

ა ტ

რან

სპო

რტ

ის ი

სეთ

ი სა

ხეო

ბები

ს გა

მოყე

ნება

, რო

მლებ

იც ნ

აკლ

ებად

აბი

ნძუ

რებ

ენ გ

არემ

ოს.

ხდებ

ა თ

უ ა

რა

საწა

რმო

ში წ

არმო

ქმნი

ლი

სათ

ბურ

ის ა

ირებ

ის გ

ამო

ნაბო

ლქვ

ის ს

აერ

თო

მო

ცულ

ობი

ს გა

მოთ

ვლა?

ხდებ

ა თ

უ ა

რა

კვამ

ლსა

დენ

იდან

ატ

მოსფ

ერო

ში გ

ამო

ნაბო

ლქვ

ის მ

ოცუ

ლო

ბის

აზო

მვა

რეგ

ულ

არუ

ლ ს

აფუ

ძველ

ზე?

ხდ

ება

თუ

არ

ა ან

გარ

იშის

შედ

გენა

?

არსე

ბობს

თუ

არ

ა სკ

რუ

ბერ

ი ან

საკ

ვამლ

ე მი

ლიდ

ან მ

ტვე

რის

/კვა

მლის

დაჭ

ერის

სხვ

ა სი

სტემ

ა?

ტარ

დებ

ა თ

უ ა

რა

დამ

ტვე

რია

ნები

ს დ

ონი

ს შე

მოწმ

ება

შენო

ბაში

/შენ

ობი

ს გა

რეთ

?

დაყ

ენებ

ულ

ია თ

უ ა

რა

თბო

ჰაერ

სატ

არში

/კვა

მლსა

დენ

ში ე

ნერ

გიის

რეკ

უპე

რაც

იის

რო

მელ

იმე

სისტ

ემებ

ი?

60რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარი

საშენი მასალების დარგი

წყლ

ის დ

აზო

გვა

გამო

ყენე

ბის

არე

რეს

წ-ღ

ონი

სძიე

ბები

ან

შეკი

თხვ

ები

შემო

წმებ

ისთ

ვის

კიარ

აარ

გა

მოიყ

ენებ

ასა

ჭირ

მოქმ

ედებ

ები

წყლ

ის ხ

არჯ

ის

გაზ

ომვ

ა დ

ააყე

ნეთ

მრ

იცხვ

ელებ

ი სა

წარ

მოო

მო

ედნე

ბსა

და

ადმი

ნისტ

რაც

იულ

შენ

ობე

ბში.

გაზ

ომე

თ წ

ყლის

მო

ხმარ

ების

საე

რთ

ო მ

ოცუ

ლო

ბა თ

ითო

ეულ

ი წყ

არო

დან

ცალ

-ცალ

კე

(მაგ

ალით

ად, ჭ

ა/ჭა

ბურ

ღილ

ი, წ

ყალ

მომა

რაგ

ების

ცენ

ტრ

ალიზ

ებუ

ლი

სისტ

ემა,

მენ

არდ

ის

მიწო

დებ

ა).

დაა

ყენე

თ წ

ყლის

ხარ

ჯის

საზ

ომი

მრ

იცხვ

ელებ

ი ყვ

ელა

ძირ

ითად

ი ო

პერ

აციი

სთვი

ს ან

სა

წარ

მოო

პრ

ოცე

სისთ

ვის.

დაა

ყენე

თ წ

ყლის

ხარ

ჯის

საზ

ომი

მრ

იცხვ

ელებ

ი ხშ

ირად

გა

მოყე

ნება

დ ა

ღჭუ

რვი

ლო

ბაზ

ე.

აკო

ნტრ

ოლ

ეთ წ

ყლის

მო

ხმარ

ება

თით

ოეუ

ლ პ

რო

ცესშ

ი მო

ხმარ

ების

შემ

ცირ

ების

თვი

ს შე

საძლ

ებლ

ობე

ბის

გამო

ვლენ

ის, წ

ყლის

ნაკ

ადის

შემ

ცირ

ების

შეს

ახებ

ზუ

სტი

ინფ

ორ

მაცი

ის მ

იღებ

ის დ

ა მი

ღებ

ულ

ი სა

შუალ

ებებ

ის დ

ა რ

ესუ

რსე

ბის

ეკო

ნომი

ის

გამო

თვლ

ის მ

იზნი

თ.

გააა

ნალ

იზეთ

წყლ

ის ხ

არჯ

ის გ

აუგე

ბარ

ი ზ

რდ

ის ყ

ველ

ა შე

მთხვ

ევა.

პრო

ცესე

ბის

კონტ

რო

ლი

დაა

ყენე

თ ა

ვტო

მატ

ურ

ი კო

ნტრ

ოლ

ერებ

ი წყ

ლის

მიწ

ოდ

ების

გათ

იშვი

სთვი

ს.დ

ააყე

ნეთ

ავტ

ომა

ტუ

რი

სარ

ეცხი

აღ

ჭურ

ვილ

ობა

.

დაა

ყენე

თ დ

ანად

გარ

ები

წყლ

ის ნ

აკად

ის შ

ეზღ

უდ

ვისთ

ვის

ან კ

ონტ

რო

ლის

თვი

ს.

გამო

იყენ

ეთ C

IP-ს

არეც

ხელ

ი.შე

ძლებ

ისდ

აგვა

რად

მო

ახდ

ინეთ

წყლ

ის რ

ეცირ

კულ

აცია

.

ოპე

რატ

იულ

ად შ

ეატ

ყობი

ნეთ

გაჟ

ონვ

ების

შეს

ახებ

და

უმო

კლეს

ვად

ებში

აღ

მოფ

ხვარ

ით

ისინ

ი.მო

ერიდ

ეთ წ

ყლის

გა

მოყე

ნება

ს ის

ეთ

შემთ

ხვევ

ებში

, რ

ოდ

ესაც

ამი

ს სა

ჭირ

ოებ

ა არ

არ

ის

შეძლ

ების

დაგ

ვარ

ად ი

ატაკ

ის დ

ალაგ

ების

თვი

ს გა

მოიყ

ენეთ

ცო

ცხი,

შვა

ბრა

და

საფ

ხეკი

წყ

ლით

ჩამ

ორ

ეცხვ

ის მ

აგივ

რად

.

წინა

სწარ

გაწ

მინდ

ეთ ა

ღჭუ

რვი

ლო

ბა ა

ნ ზ

ედაპ

ირებ

ი ცო

ცხით

ან

მტვე

რსა

სრუ

ტით

, სან

ამ

შლან

გიდ

ან წ

ყალ

ს გა

დაა

სხამ

თ.

გამო

იყენ

ეთ ს

აწმე

ნდი

სისტ

ემებ

ი, რ

ომლ

ებიც

წყლ

ის მ

ოხმ

არებ

ას ა

რ ს

აჭირ

ოებ

ენ,

მაგა

ლით

ად მ

ტვე

რსა

სრუ

ტებ

ი.

61რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარისაშენი მასალების დარგი

62რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარი

საშენი მასალების დარგი

რესწ ცენტრები და პროგრამები EaP GREEN პროგრამის სადემონსტრაციო კომპონენტის მონაწილე ყველა ქვეყანაში მოქმედებს:

● აზერბაიჯანში

● სომხეთში

● ბელორუსში

● საქართველოი

● მოლდოვაში

● უკრაინაში მადლოერებას გამოვხატავთ საშენი მასალების მწარმოებელი კომპანიების მიმართ,

რომლებმაც მონაწილეობა მიიღეს EaP GREEN პროგრამის სადემონსტრაციო კომპონენტში. ამ ორგანიზაციებში ჩატარებული შეფასების შედეგებმა განსაკუთრებული წვლილი შეიტანა ამ ცნობარის მომზადებასი. ით ღირებული ცნობარის მომზადებისთვის

ამ ცნობარის გარეკანზე მოცემული სურათები აღებულია ვებგვერდიდან: https://pixabay.com

63რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარისაშენი მასალების დარგი

რესურსეფექტური და სუფთა წარმოების ცნობარი საშენი მასალების დარგი

ეს პუბლიკაცია მომზადებულია პროგრამის „მწვანე ეკონომიკის განვითარება ევროპის კავშირის აღმოსავლეთი პარტნიორობის ქვეყნებში“ (EaPGREEN)“ სადემონსტრაციო კომპონენტის - „რესურსეფექტურობა და სუფთა წარმოება“ - ფარგლებში.

პროგრამა „მწვანე ეკონომიკის განვითარება ევროპის კავშირის აღმოსავლეთი პარტნიორობის ქვეყნებში“ (EaPGREEN)“მიზნად ისახავს დახმარება გაუწიოს აღმოსავლეთი პარტნიორობის ექვს ქვეყანას - აზერბაიჯანს, სომხეთს, ბელორუსს, საქართველოს, მოლდოვასა და უკრაინას ‘მწვანე’ ეკონომიკის მოდელზე გადასვლაში.

ЕаР GREEN პროგრამის ფინანსირებას ახორციელებს ევროპის კავშირი, ოთხი საერთაშორისო ორგანიზაციის მხარდაჭერით: გაეროს ევროპის ეკონომიკური კომისია, ეკონომიკური თანამშრომლობისა და განვითარების ორგანიზაცია, გაეროს გარემოსდაცვითი პროგრამა და გაეროს მრეწველობის განვითარების პროგრამა. დამატებით ფინანსურ დახმარებას ახორციელებს ავსტრიის განვითარების ბანკი და სლოვენიის რესპუბლიკის მთავრობა.