Залуучууд өөрчлөлт шинэчлэлийн хөдөлгөх хүч...
16
1
Transcript of Залуучууд өөрчлөлт шинэчлэлийн хөдөлгөх хүч...
1
Залуучууд өөрчлөлт шинэчлэлийн хөдөлгөх хүч байж, Монгол улсын хөгжилд гол үүрэг гүйцэтгэнэ
2
Хүний хөгжил гэж юу вэ?
Хүний хөгжлийн үзэл баримтлалаар хөгжлийн
жинхэнэ зорилго бол зөвхөн эдийн засгийн
хувьд баян чинээлэг байх бус,
харин хүний амьдралыг илүү бүтээлч, өөдрөг
болгож, сайн сайхан байдлыг дээшлүүлэх
явдал гэж үздэг.
3
• Монгол улс нь 188 орноос 90-т жагсаж байна
• Хүний хөгжилд гарсан дэвшил Монголын залуучуудад хангалттай хүртээмжтэй байжчадсангүй
0.523
0.5520.578
0.553
0.589 0.599
0.696
0.727
0.45
0.5
0.55
0.6
0.65
0.7
0.75
0.8
1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2015
Ind
ex
Years
Life expectancy index Education index GNI index HDI value
Монгол улсын хүний хөгжлийн дэвшил - ХХИ
Тэгш бус байдлаас үүдсэн хүний хөгжлийн индексийн алдагдал, аймгаар, 2014
10.3
10.4
10.4
10.8
10.8
10.9
11.0
11.2
11.3
11.5
11.6
11.6
11.6
11.7
12.3
12.4
12.4
12.6
13.0
13.5
13.5
13.6
14.3
10.0 10.5 11.0 11.5 12.0 12.5 13.0 13.5 14.0 14.5 15.0
Bulgan
Orkhon
Selenge
Bayan-Olgii
Khovsgol
Ulaanbaatar
Ovorkhangai
Dornod
Tov
Govisumber
National
Khentii
Dundgovi
Darkhan-Uul
Govi-Altai
Zavkhan
Arkhangai
Omnogovi
Dornogovi
Uvs
Khovd
Bayankhong…
Sukhbaatar
5
Залуучууд “өөрсдийн эрхэмлэдэг үр дүнд” хүрэх сонголтыг хийхэд тулгарч байгаа боломж, сорилтуудыг судлах.
Report Fig 1.1
Илтгэлийн судалгааны хүрээ
Чадавхийн хандлага
Тулгуур 2:
Боломжийг өргөжүүлэх
Тулгуур 3:
Залуучуудыг эрх
мэдэлжүүлэх
Тулгуур 4:
Хүний аюулгүй байдлыг
бэхжүүлэх
Тулгуур 1:
Чадавхийг нэмэгдүүлэх
Өнөөгийн дүр зураг:
• 1990-аас 2014 оны хооронд наслалт 9 жилээр нэмэгдсэн
• 15-34 насны залуучуудын наслалт удаан нэмэгдэж, залуу эрэгтэйчүүдийн наслалт буурсан.
• Монголын залуучууд өндөр эрсдлийн хүчин зүйлтэй тулгарч байна
Залуучуудын чадамжийг хөгжүүлэх
Үйл ажиллагааны чиглэл:
• Тамхи, согтууруулах ундаа, замын хөдөлгөөний тухай хуулиудыг чангатгах
• Нийгмийн эрүүл мэндийн санхүүжилтийг нэмэгдүүлэх
• Эрүүл мэндийн боловсролд бүх нийтээр хамрагдах нөхцөлийг хангах
• Залуучуудад ээлтэй үйлчилгээг дэлгэрүүлэх
Амьдралын эрүүл хэв маягийг хэвшүүлэх нь өвчнөөс урьдчилан сэргийлэхэд чухал ач холбогдолтой
Боловсролын хүртээмж
Өнөөгийн дүр зураг :
• 2014 онд сургуульд орсон хүүхэд 14.6 жил суралцах төлөвтэй байна
Залуучуудын чадамжийг хөгжүүлэх
10.3 10.3 10.2
7.7
9.4
12.7
14.6 14.6 14.6 14.6 14.6
5.8
6.7
7.7 7.88.2
8.6
9.3 9.3 9.3 9.3 9.3
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
0
2
4
6
8
10
12
14
16
1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010 2011 2012 2013 2014
Mea
n y
ears
of
sch
oo
ling
Exp
ecte
d y
ears
of
sch
oo
ling
Expected years of schooling Mean years of schooling
Залуучуудын чадамжийг хөгжүүлэх
Суралцагчдын жендерийн урвуу ялгаа багасч байна
103107
131
154 156
97 99
112
128
138
70
80
90
100
110
120
130
140
150
160
6-9 10-14 15-19 20-24 25-29
2000 2010
Залуучуудын чадамжийг хөгжүүлэх
10
Тулгамдаж буй гол асуудлууд:
Боловсролын хүртээмж:
• Чанартай боловсрол эзэмших боломж
• Боловсролын хүртээмж
• Байршил, орлого, хөгжлийн бэрхшээл зэргээс үүдэлтэй тэгш бус байдал
• Боловсрол ба хөдөлмөрийн зах зээлийн хооронд дахь уялдаа сул
Үйл ажиллагааны чиглэл :
• Чанартай боловсролыг тэгш хүртээмжтэй олгох
• Дээд боловсролыг хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлттэй нягт уялдуулах
Хөдөлмөр эрхлэх боломж:
Өнөөгийн дүр зураг:
• 2000-2014 оны эдийн засгийн өсөлт ХХИ-ийг нэмэгдүүлж, ажлын байр олноор бий болгосон
• Гэвч бүх залууст өгөөжээ өгсөнгүй. 20-24 насныхны -17.4% ажилгүй
• Сорилтууд: хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлт ба ур чадварын зөрүү, жендерийн ялгаатай байдал
Залуучуудын хөдөлмөр эрхлэх боломжийг өргөжүүлэх
Үйл ажиллагааны чиглэл:
• Эдийн засгийн олон салбарт залууст ажлын байр олноор бий болгох
• Ажил олгогчийн хэрэгцээнд нийцтэй ур чадварын сургалтууд
• Шинэ төгсөгчид, ХБ-тэй залууст ажилд зуучлах үйлчилгээ
• Жендерийн мэдрэмжтэй
хөдөлмөрийн зах зээлийн
бодлого
Улс төр, нийгмийн оролцоо нь залуучуудын эрх мэдлийг нэмэгдүүлдэг
Залуучуудыг эрх мэдэлжүүлэх
Өнөөгийн дүр зураг :
Улс төрийн оролцоо:
• Залуучуудын 45 хувь нь сонгуульд оролцсон (2012 оны сонгогчдын ирц 65.2.%)
• Гуравны нэг нь улс төрчдөд итгэл буурсан нь улс төрийн идэвх сулрахад нь нөлөөлсөн гэжээ
Иргэний болон нийгмийн оролцоо:
• Залуус иргэний нийгмийн, сайн дурын ажиллагаанд идэвхтэй оролцдог
• Интернет - оролцоог идэвхжүүлэх, мэдээллийг түгээх гол хэрэгсэл
Үйл ажиллагааны чиглэл :
• Ардчиллын талаарх болон
сонгогчдын боловсролыг
дээшлүүлэх
• Залуучуудын нийгмийн
оролцооны дэд бүтцийг
хөгжүүлэх
• Засаглалын ил тод байдал,
хариуцлагын тогтолцоог
сайжруулах
Залуучуудын хүчирхийлэлд өртөх эмзэг байдал :
Өнөөгийн дүр зураг :
• Гэр бүлийн хүчирхийлэл, дарамтлал, гэмт хэрэг, амиа хорлохыг завдах, хүний наймаа, үзэн ядалтаас үүдэлтэй гэмт хэрэг
• Суурь шалтгаан ба нөлөөлж буй хүчин зүйлүүд: Ядуурал, ажилгүйдэл, тэгш бус байдал, эрх зүйн сул талууд, архидалт
• Гэр бүл салалт, өнчрөлт, шилжилт хөдөлгөөн
гэр бүлийн дэмжлэгт нөлөөлж байж
болзошгүй
Хүний аюулгүй байдлыг бэхжүүлэх
Үйл ажиллагааны чиглэл :
• Эрх зүйн тогтолцоо, хуулийн хэрэгжилтийг сайжруулах
• Гэр бүл, хамт олон, залуучууд
чухал үүрэгтэй
• Төр болон нийгмийн түншүүдийн дэмжлэг
ХҮНИЙ ХӨГЖИЛД ТУЛГУУРЛАСАН ЗАЛУУЧУУДЫН БОДЛОГО
ХХ-ийн тулгуур
Тэргүүлэх чиглэл
Үндсэн зарчмууд
ЧАДАВХИЙГ
БЭХЖҮҮЛЭХ
Чанартай боловсрол эзэмших, тэгш байдлыг хангах
Амьдралын эрүүл хэм маягийг хэвшүүлэх
БАЙРШИЛ, ХҮЙС, ОРЛОГООС ҮЛ ХАМААРАН ТЭГШ ХҮРТЭХ БЭЛГИЙН ЧИГ ХАНДЛАГА БОЛОН ХӨГЖЛИЙН БЭРХШЭЭЛИЙН ҮНДЭСЛЭЛЭЭР
ЯЛГАВАРЛАН ГАДУУРХАХ ЯВДЛЫГ ЗОГСООХ
ЗАЛУУЧУУДЫН ЭРХ МЭДЭЛ БОЛОМЖИЙГ НЭМЭГДҮҮЛЭХ
Улс төр, шийдвэр гаргах оролцоог нэмэгдүүлэх
Нийгмийн оролцоог хангах
БОЛОМЖИЙГ НЭМЭГДҮҮЛЭХ
Мэдлэг, ур чадварын зөрүүг арилгах
Залуучуудад илүү ажлын байр бий болгох
ХҮНИЙ АЮУЛГҮЙ
БАЙДЛЫГ БЭХЖҮҮЛЭХ
Хүчирхийлэлд эмзэг
байдлыг бууруулах
Гэр бүлийн
дэмжлэгийг
бэхжүүлэх
Хөгжилд залуучуудын өргөн оролцоог хангах
• Залуучууд – 2030 он хүртлэх ТХЗ-
уудыг хэрэгжүүлэхэд гол
хөдөлгөгч хүч
• Иймд хөгжлийн бодлого,
хөтөлбөрт тэдний илүү хүчтэй дуу
хоолой, оролцоо шаардлагатай
• Ингэснээр хөгжлийн үйл явц илүүоролцоотой, тогтвортой,
хүртээмжтэй байх болно
