სახელმძღვანელო

პარლამენტარებისათვის

ევროპის საბჭოს კონვენცია ქალთა მიმართ ძალადობისა და ოჯახში ძალადობის წინააღმდეგ ბრძოლისა და პრევენციის შესახებ (სტამბულის კონვენცია)

საპარლ

ამენტ

ო ქსელ

ი - «ძალ

ადო

ბისგან

თავისუ

ფალ

ი ქალები

»

ევროპის საბჭოს კონვენცია ქალთა მიმართ ძალადობისა და ოჯახში ძალადობის წინააღმდეგ ბრძოლისა და პრევენციის შესახებ

(სტამბულის კონვენცია)

დოკუმენტი მომზადებულია ექსპერტ-კონსულტანტის, ჰილარი ფიშერის, მიერ ევროპის საბჭოს საპარლამენტო ასამბლეის თანასწორობისა და არა-დისკრიმინაციის კომიტეტის სამდივნოსთან თანამშომლობით

გარეკანის დიზაინი და იერი: დოკუმენტებისა და პუბლიკაციების გამომცემი დეპარტამენტი, ევროპის საბჭო

თანასწორობისა და არა-დისკრიმინაციის კომიტეტის სამდივნო

ევროპის საბჭოს საპარლამენტო ასამბლეა

F-67075 Strasbourg Cedex

Tel : +33 (0)3 90 21 47 78

Fax : +33 (0)3 90 21 56 49

http ://assembly.coe.int

© ევროპის საბჭო, რედაქტირებული ვერსია, 2015

დაბეჭდილია ევროპის საბჭოში

3

შინაარსი:

ევროპის საბჭოს შესახებ

საპარლამენტო ასამბლეისა და საპარლამენტო ქსელის - “ძალადობისაგან თავისუფალი ქალების“ - შესახებ

საპარლამენტო ასამბლეის თავმჯდომარის წინასიტყვაობა

ქალთა მიმართ ძალადობის შესახებ გენერალური მომხსენებლის მიმართვა

პარლამენტარების როლი ქალთა მიმართ ძალადობისა და ოჯახში ძალადობის წინააღმდეგ ბრძოლისა და პრევენციის შესახებ კონვენციის მხარდაჭერის საქმეში

პარლამენტარების როლი ქალთა მიმართ ძალადობისა და ოჯახში ძალადობის წინააღმდეგ ბრძოლისა და პრევენციის შესახებ კონვენციის მხარდაჭერის საქმეში

რატომ კონვენცია

რას მოიცავს კონვენცია

ინტეგრირებული პოლიტიკა და მონაცემთა შეგროვება

პრევენცია

დაცვა და მხარდაჭერა

მატერიალური სამართალი

გამოძიება, სამართლებრივი დევნა, პროცესუალური კანონმდებლობა და დამცავი ზომები

მონიტორინგის მექანიზმი

ურთიერთობა სხვა საერთაშორისო ინსტრუმენტებთან

დასკვნითი დებულებები

ევროპის საბჭოს გენერალური მდივნის მოადგილის ეპილოგი

დანართები

ევროპის საბჭოს კონვენცია ქალთა მიმართ ძალადობისა და ოჯახში ძალადობის წინააღმდეგ ბრძოლისა და პრევენციის შესახებ (CETS No. 210)

4

ქალთა მიმართ ძალადობის წინააღმდეგ საპარლამენტო ასამბლეის მიერ მიღებული რეზოლლუციებისა და რეკომენდაციების სია (2000-2012)

ქალთა მიმართ ძალადობასთან დაკავშირებით ადამიანის უფლებების ევროპული სასამართლოს პრეცედენტული სამართლის საქმეების ჩამონათვალი

სხვა რელევანტური საერთაშორისო ინსტრუმენტებისა და სტანდარტების ჩამონათვალი

5

ევროპის საბჭოს შესახებ

ევროპის საბჭოში 47 წევრი ქვეყანაა, რაც ფაქტიურად მთელს ევროპას მოიცავს. ევროპის საბჭო ცდილობს შეიმუშაოს ერთიანი დემოკრატიული და სამართლებრივი პრინციპები ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციისა და სხვა სახელმძღვანელო ტექსტების საფუძველზე, რომლებიც შეეხება ინდივიდთა დაცვას, მათ შორის ქალთა და გოგონათა დაცვას. 1990 -იანი წლებიდან დაწყებული, ევროპის საბჭო აქტიურად უჭერდა მხარს ქალებისა და გოგონების დაცვას გენდერული ძალდობისაგან, კონკრეტულად კი, მიიღო რეკომენდაცია (2002)5 ძალადობისაგან ქალთა დაცვის შესახებ, ხოლო 2006-2008 წლებში წარმართა კამპანია მთელი ევროპის მასშტაბით ქალთა მიმართ ძალადობის, მათ შორის ოჯახში ძალადობის წინააღმდეგ.

www.coe.int/conventionviolence

conventionviolence@coe.int

7

საპარლამენტო ასამბლეისა და “ძალადობისაგან თავისუფალი ქალების“ საპარლამენტო ქსელის შესახებ

ის პარლამენტარები, რომლებიც სპარლამენტო ასამბლეას ქმნიან, ევროპის საბჭოს 47 წევრი ქვვეყნის პარლამენტთა წევრები არიან. ისინი წელიწადში 4-ჯერ ხვდებიან ერთმანეთს, რათა განიხილონ საჭირბოროტო საკითები და სთხოვონ ევროპული ქვეყნების მთავრობებს გარკვეული ინიციატივების განოხორციელება და ასამბლეისათვის ანგარიშების წარდგენა. ეს პარლამენტარები იმ 800 მილიონი ევროპელის სახელით საუბრობენ, რომელთაც ისინი აირჩიეს.

საპარლამენტო ქსელი „ძალადობისაგან თავისუფალი ქალები“ პირველად „ქალთა მიმართ ძალადობის წინააღმდეგ ბრძოლის“ კამპანიის (2006-2008) კონტექსტში შეიქმნა. ამ პერიოდის

8

განმავლობაში, მთელს ევროპაში 40-მდე ქვეყნის პარლამენტმა 200-ზე მეტი აქტივობა განახორციელა, რომელიც მოიცავდა ქალთა წინააღმდეგ ძალადობის გაკიცხვას, პარლამენტარებისა და საზოგადოების ცნობიერების ამაღლებას, კანონმდებლობის შესწორებას ისე, რომ შესაძლებელი გახდეს ამ ბოროტების პრევენცია, მსხვერპლთა უკეთესად დაცვა და ძალადობის ჩამდენთა მიმართ ეფექტური სამართლებრივი დევნის განხორციელება.

2008 წელს საპარლამენტო ასამბლეამ მიიღო რეზოლუცია 1635 (2008) ქალთა მიმართ ძალადობის წინააღმდეგ ბრძოლის შესახებ, რაც ევროპის საბჭოს კონვენციის მიღებით უნდა დაგვირგვინებულიყო. ამ რეზოლუციაში ასამბლეამ მიიღო გადაწყვეტილება, რომ ამ კამპანიის დასასრული რა გამხდდარიყო ქსელის არსებობის დასასრულიც. პირიქით, ინოვაციური და მძლავრი იარაღი ქსელს უნდა დაეხმაროს პარლამენტარებს შორის ინფორმაციის უკეთ გაცვლაში და ერთობლივ ქმედებათა კოორდინირებაში.

ქსელი შედგება საპარლამენტო ასამბლეის წევრი და დამკვირვებლის სტატუსის მქონე სახელმწიფოების საპარლამენტო დელეგაციების წევრებისაგან, აგრეთვე „პარტნიორები დემოკრატიისათვის“ დელეგაციების წევრებისაგან. ქსელის თავმჯდომარეა გენერალური მომხსენებელი ქალთა მიმართ ძალადობის წინააღმდეგ, რომელიც მოქმედებს, როგორც ქსელის პოლიტიკური კოორდინატორი. მინისტრთა კომიტეტის მიერ სტამბულის კონვენციის მიღების შემდეგ , ქსელმა თავის უპირველეს მიზნად დაისახა სტამბულის კონვენციის პოპულარიზაციის ხელშეწყობა.

2014 წლის 1 აგვისტოს, 10 ქვეყნის მიერ რატიფიცირების შემდეგ, სტამბულის კონვენცია ძალაში შევიდა. ქსელის გააგრძელებს მუშაობას, რათა ხელი შეუწყოს კონვენციის შემგომ რატიფიცირებას და უზრუნველყოს კონვენციის ეფექტური განხორციელება.

www.assembly.coe.int/stopviolence/

womenfreefromviolence@coe.int

9

საპარლამენტო ასამბლეის პრეზიდენტის წინასიტყვაობა

2015 წლის 1 აგვისტოს ძალაში შევიდა ევროპის საბჭოს კონვენცია ქალთა მიმართ ძალადობისა და ოჯახში ძალადობის წინააღმდეგ ბრძოლისა და პრევენციის შესახებ (სტამბულის კონვენცია).

კონვენცია ძლიერ სიგნალს უგზავნის ძალადობის მსხვერპლ მილიონობით ქალს, მთელს ევროპასა და მის საზღვრებს გარეთაც. კონვენციის ამოქმედება შედეგია იმ ძალისხმევისა, რომელიც უკანასკნელი რამოდენიმე წლის განმავლობაში ევროპის საბჭომ, მათ შორის საპარლამენტო ასამბლეამ და სამოქალაქო საზოგადოებამ განახორციელეს. მათ ბევრი იმუშავეს ამ ინოვაციური ინსტრუმენტის ფართო პოპულარიზაციისათვის და ცნობიერების ამაღლებისათვის, რათა ადამიანებმა გაიაზრონ, რომ ქალთა მიმართ ძალადობა ყველას საზრუნავია.

სტამბულის კონვენცია უდიდესი მნიშვნელობის ინსტრუმენტია მრავალი თვალსაზრისით. ერთი მხრივ, იგი აღიარებს, რომ ქალთა მიმართ ძალადობა ადამიანის უფლების დარღვევას და დისკრიმინაციის ფორმას წარმოადგენს. უფრო მეტიც, იგი მიზნად ისახავს ასეთი ძალადობისათვის ნულოვანი ტოლერანტობის არსებობას, რისთვისაც ახდენს ქმედებათა მთელი წყების კრიმინალიზაციას: ფიზიკური ძალადობა, სქესობრივი ძალადობა, იძულებითი ქორწინება, ქალთა სასქესო ორგანოების დასახიჩრება, იძულებითი აბორტი და შევიწროება.

10

მე მინდა მივულოცო იმ სახელმწიფოებს, რომლებმაც უკვე მოახდინეს სტამბულის კონვენციის რატიფიცირება და მოვუწოდება ევროპის საბჭოს იმ წევრი ქვეყნების პარლამენტარებს, რომელთაც კონვენციაზე ჯერ ხელი არ მოუწერიათ ან რომელთაც მისი რატიფიცირება ჯერ არ გაუკეთებიათ, რომ მიმართონ თავიანთი ძალისხმევა სტამბულის კონვენციის ხელმოწერის, რატიფიცირების და განხორციელების უზრუნველყოფისაკენ.

გთხოვთ გამოიყენოთ ეს სახელმძღვანელო, როგორც პრაქტიკული საშუალება კონვენციის უფრო მკაფიოდ გაგებისათვის. გვაძლევს რა გასაღებს ამ უნიკალური ინსტრუმენტის უკეთ გააზრებისათვის, იგი შეიძლება გამოყენებული იქნას, როგორც გზამკვლევი კონვენციის შესრულების ხელშემწყობ აქტივობათა განსახორციელებლად. ამასთან, მინდა გთხოვოთ თვალყური ადევნოთ საპარლამენტო ქსელის - „ძალადობისაგან თავისუფალი ქალების“ - მუშაობას, რომელიც სტრასბურგში რეგულარულ შეხვერებს ატარებს. 2006 წლიდან დაწყებული ამ ქსელის წევრები ქალთა მიმართ ძალადობის წინააღმდეგ ბრძოლის სტანდარტს ქმნიდნენ, თავიანთი ქვეყნების პარლამენტებსა და საზოგადოები საყურადღებად ახორციელებდნენ ცნობიერების ასამაღლებელ ქმედებებს. კონვენციის ძალაში შესვლა შეუძლებელი იქნებოდა მათი დაუღალავი შრომისა და ძალისხმევის გარეშე, რომელიც მიმართული იყო წევრი სახელმწიფოებისაკენ, რომ მათ კონვენციაზე ხელი მოეწერათ და მისი რატიფიცირება მოეხდინათ.

ახლახანს შეიქმნა მონიტორინგის კომიტეტი, GREVIO. ქვეყნების პარლამენტებს ვთხოვთ მონაწილეობა მიიღონ კონვენციის განხორციელებაზე მონიტორინგის პროცესში, რაც იქნება აღიარება იმ უმთავრესი როლისა, რომელსაც ისინი თამაშობენ კონვენციის განხორციელების საქმეში. გარდა ამისა, საპარლამენტო ასამბლეაც დიდ როლს შეასრულებს მონიტორინგის პროცესში და შეასრულებს მის მიერ აღებულ ვალებულებას და შემფასებლის უპრეცენდენტო ფუნქციას, რაც კონვენციითაა განსაზღვრული.

სტამბულის კონვენციის ძალაში შესვლა უმნიშვნელოვანესი ეტაპია ადამიანის უფლებათა დაცვის სფეროში. იგი ყველა ჩვენგანს გვანახებს, რომ ძალადობის გარეშე მომავალი უკვე რეალობა ხდება

11

და რაც შეიძლება სწრაფად, რადგანაც ქალი მსხვერპლნი უკვე ზედმეტად დიდხანს გველოდნენ.

ანა ბრასეური ევროპის საბჭოს საპარლამენტო ასამბლეის თავმჯდომარე

13

ქალთა მიმართ ძალადობის შესახებ მთავარი მომხსენებლის მიმართვა

ქალთა მიმართ ძალადობა, მათ შორის ოჯახში ძალადობა, ევროპაში ადამიანის უფლებათა დარღვევის ერთერთ ყველაზე უფრო სერიოზულ ფორმას წარმოადგენს. ეს გახლავთ ყველაზე უფრო ფართოდ გავრცელებული სერიოზული დანაშაული. და მიუხეავად ამისა, სოციუმის ზეწოლა იმდენად ძლიერია, რომ ბევრი მსხვერპლი მას აღიქვას, როგორც ცხოვრებისეულ გარდაუვალ ფაქტს და თავს იკავებს მის შესახებ შეტყობინებისაგან. მათ კი ვისაც საკმარისი სიმამაცე გააჩნია, რომ ხელისუფლებას დახმარების თხოვნით მიმართოს, ხანდახან უკან აბრუნებენ ა სერიოზულად არ აღიქვამენ. ბევრი კი დაცვასა და სამართალს ვერ პოულობს იმის გამო, რომ მათი ქვეყნების კანონმდებლობასა და პოლიტიკაში სამართლებრივი ვაკუუმი და სისუსტეები არსებობს.

მე მეამაყება, რომ ევროპის საბჭო ერთგული რჩება თავისი როლისა და მანდატისა და რომ მან ძალადობისათვის იმ საფარველის ჩამოხსნით, რომელიც ხშირად ნიღბავს ქალთა მიმართ ძალადობის ფაქტებს, კიდევ ერთხელ შეასრულა ევროპაში ადამიანის უფლებათა დაცვის სფეროში წამყვანი მეთვალყურის როლი.

მე მეამაყება, რომ მან (ევროპის საბჭომ) სისტემატურად და თანამიმდევრულად იმუშავა საპარლამენტო ასამბლეის მოთხოვნის შესასრულებლად, რადგანაც ევროპაში უნდა იყოს იურიდიულად

14

სავალდებულოდ შესასრულებელი ისეთი ინსტრუმენტი, რომელიც დაცვის, პრევენციისა და სამართლებრივი დევნისათვის მაქსიმალურად მაღალ სტანდარტს დააწესებს გენდერის საფუძველზე ჩადენილი ძალადობის ყველაზე მძიმე და გავრცელებული შემთვევებისათვის.

მე მეამაყება, რომ ერთობლივი ძალისხმევის 3 წლის თავზე, ეს ინსტრუმენტი, ახლა კარგად ცნობილი სტამბულის კონვენცია, საბოლოოდ შევიდა ძალაში.

ჩვენი წევრი სახელმწიფოებისაგან ბევრმა კონვენციის რატიფიცირება მოახდინა საკმაოდ ხანგრძლივი და თანამიმდევრული პროცესის გავლის შეეგად, რომელიც ქვეყნის შიდა კანონმდებლობისა და პოლიტიკის კონვენციის მოთხოვნებთან შესაბამისობაში მოყვანას დასჭირდა. სხვები ამ პროცესის მხოლოდ დასაწყისში არიან და მათ მიერ კონვენციის რატიფიცირება აჩვენებს ცალსახა პოლიტიკურ ნებას იმისა, რომ შესრულდეს კონვენციის მოთხოვნები. ევროპის საბჭო გააგრძელებს ამ პროცესის მხარდაჭერას.

ეს საკმაოდ ხანგრძლივი გზა იყო, მაგრამ კარგი მუშაობა უნდა გაგრძელდეს:

GREVIO-ს საშუალებით, რომელიც დამოუკიდებელი ექსპერტებისაგან შემდგარ ორგანოს წარმოადგენს და მხარეთა კომიტეტის საშუალებით, რომელიც კონვენციის ხელმომწერი მხაარეების ოფიციალური წარმომადგენლებისაგან შემდგარი პოლიტიკური ორგაანოა. ეს ორი ორგანო წარმოადგენს მონიტორინგის მექანიზმის ორ მთავარ საყრდენს;

საპარლამენტო ასამბლეისა და ქვეყნების პარლამენტების საშუალებით, რომელთაც, კონვენციის მიხედვით, ძლიერი მონიტორინგის როლი ეკისრებათ;

და ბოლოს, „ძალადობისაგან თავისუფალ ქალთა“ საპარლამენტო ქსელის საშუალებით, რომლის მუშაობამაც ძალიან დიდი როლი ითამაშა კონვენციისათვის პოლიტიკური მხარდაჭერის გასაძლიერებლად და ჩვენი პარლამენტარების მხრიდან ლობირების,

15

ზეწოლისა და ქსელების შექმნის გარეშე ვერ მივაღწევდით ჩვენთვის აგრერიგ ძვირფასი ოქროს სტანდარტის ამოქმედებას.

ჩვენ ყველანი უნდა გავერთიანდეთ, რათა სტამბულის კონვენცია არ დარჩეს მხოლოდ სიტყვებად, არამედ ხელშესახებ და ქმედით აქტივობებად გარდაიქმნეს.

ჩვენ ყველანი უნდა გავერთიანდეთ,რათა აღმოვფხვრათ ეს ბოროტება და საშუალება მივცეთ ყველა ქალს იცხოვროს შიშის გარეშე ძალადობისაგან დაცულ გარემოში.

საჰიბა გაფაროვა ქალთა მიმართ ძალადობის შესახებ გენერალური მომხსენებელი

საპარლამენტო ქსელის - “ძალადობისაგან თავისუფალის ქალები“ - პოლიტიკური კოორდინატორი

17

პარლამენტარების როლი ქალთა მიმართ ძალადობისა და ოჯახში ძალადობის წინააღმდეგ ბრძოლისა და პრევენციის შესახებ კონვენციის მხარდაჭერის საქმეში

ქალთა მიმართ ძალადობისა და ოჯახში ძალადობის წინააღმდეგ ბრძოლისა და პრევენციის შესახებ კონვენციის მხარდაჭერის საქმეში პარლამენტარებს კრიტიკული როლი ეკისრებათ.

როგორც კანონმდებლებსა და პოლიტიკის შემქმნელებს მათ შეუძლიათ წინ წასწიონ ის პროცესი, რომელიც ქვეყანას კონვენციის ხელმოწერასა და რატიფიცირებამდე მიიყვანს. გარდა ამისა, ისინი პირდაპირ იქნებიან ჩართულნი კონვენციის რატიფიცირებაში. პარლამენტართა მიერ განსახორციელებელ აქტივობათა არასრული სია შემდეგნაირად გამოიყურება:

X მთავრობისათვის კითხვების დასმა მთავრობის მიერ კონვენციის მხარდაჭერასთან დაკავშირებით;

X მთავრობისაგან ინფორმაციის მოთხოვნა იმის შესახებ თუ რა სტადიაშია კონვენციის ხელმოწერისა და რატიფიცირების პროცესი;

X ნაციონალურ დონეზე, განსაკუთრებით კი პარლამენტის შიგნით, დებატების ორგანიზება კონვენციის გარშემო;

X იმის უზრუნველყოფა, რომ პარლამენტის დოკუმენტაციის ცენტრში ხელმისაწვომი იყოს კონვენციასთან მიმართებაში საჭირო ყველა რელევანტური დოკუმენტი;

18

X იმ ინიციატივებით გამოსვლა და მხარდაჭერა, რომელიც არასამთავრობო ორგანიზაციებსა და სამოქალაქო საზოგადოებას კონვენციის გარშემო ცნობიერებას აუმაღლებს;

X კონვენციის მხარდასაჭერად საზოგადოებრივი პეტიციის ინიცირება;

X იმის უზრუნველყოფა, რომ კონვენცია სახელმწიფო ენებზე ითარგმნოს;

X აუცილებელი საკანონმდებლო თუ სხვა სახის ზომების მიღება და გატარება კონვენციის მოთხოვნათა შესაბამისად.

სტამბულის კონვენციის გარეშეც, პარლამენტარებს უდიდესი წვლილის შეტანა შეუძლიათ ქალთა მიმართ ძალადობის აღმოფხვრის საქმეში, კონკრეტულად კი შემდეგით:

X ქალთა მიმართ ძალადობის სფეროში კანონმდებლობის ინიცირება იმგვარად, რომ კანონი აკმაყოფილებეს უმაღლეს შესაძლო საერთაშორისო სტანდარტს;

X მოთხოვნა იმისა, რომ ქალთა მიმართ ძალადობის შესახებ მონაცემები სისტემატურად შეგროვდეს ნაციონალურ დონეზე;

X იმის უზრუნველყოფა, რომ ძალადობის მსხვერპლთათვის სერვისების მიმწოდებელი ორგანიზაციებისათვის საკმარისი რესურსები გამოიყოს;

და ბოლოს, როგორც საზოგადოებრივი აზრის შემქნელთ, პარლამენტარებს შეუძლიათ ზეგავლენა მოახდინონ მენტალიტეტის ევოპულიაზე. ამისათვის მათ:

X უნდა გამოხატონ ძლიერი საზოგადოებრივი პოზიცია და გაკიცხონ და არ მიიღონ ქალთამიმართ ძალადობა და ეს პოზიცია გამოხატული უნდა იქნას მედიაშიც;

X ლობირება მოახდინონ თავიანთ პოლიტიკურ პარტიებში, რათა ქალთა მიმართ ძალადობს აღმოფხვრა ამ პარტიებმა თავიანთ პოლიტიკურ პროგრამებში შეიტანონ;

19

X თითოეულ საჯარო გამოსვლაში ისაუბრონ ქალთა მიმართ ძალადობის აღმოფხვრის აუცილებლობის შესახებ;

X ორგანიზება გაუკეთონ ქალთა მიმართ ძალადობის შესახებ ცნობიერების ამაღლებისაკენ მიმართულ აქტივობებს, ჩართონ ამ საქმეში ის ადამიანები, რომლებიც საზოგადოებრივი აზრის ფორმირებას ახდენენ, მათ შორის ჟურნალისტები, მწერლები, შოუ-ბიზნესის წარმომადგენლები;

21

ევროპოს საბჭოს კონვენცია ქალთა მიმართ ძალადობისა და ოჯახში ძალადობის წინააღმდეგ ბრძოლისა და პრევენციის შესახებ (CETS No. 210,

„სტამბულის კონვენცია“)

რატომ კონვენცია

ფაქტები და ციფრები

ევროპის საბჭოს წევრ ქვეყნებში მცხოვრები ქალებისა და გოგონების მნიშვნელოვანი რაოდენობა ყოველდღიურად ძალადობას განიცდის. ხშირად ქალები და გოგონები განიცდიან ძალადობის სერიოზულ ფორმებს, როგორებიცაა ოჯახში ძალადობა, სქესობრივი ძალადობა, გაუპატიურება, იძულებითი ქორწინება და სასქესო ორგანოების დასახიჩრება. გარდა ამისა, ძალადობას შეიძლება ქონდეს ფსიქოლოგიური ხასიათი და შედგებოდეს სიტყვიერი შეურაცხყოფისაგან, კრიტიკისაგან, იზოლაციისაგან, მუქარისაგან, შევიწროებისა და აკვიატებულ დევნისაგან. ის, რომ ასეთი ძალადობა ფიზიკური ხასიათის არ გახლავთ სულაც არ ნიშნავს იმას რომ იგი ნაკლები ზიანის მომტანი და ნაკლებად სასტიკია. ასეთი ძალადობის ჩამდენნი საზოგადოების სხვადასხვა წრის წარმომადგენლები არიან. იტანჯებიან არა მხოლოდ ამ ძალადობის უშუალო მსხვერპლნი, არამედ ის ბავშვებიც, რომლებიც ძალადობის მოწმეეები ხდებიან.

22

ქალთა მიმართ ძალადობა ვლინდება ყველა ასაკისა და სოციალური წარმომავლობის ქალის წინააღმდეგ, მაგრამ გარკვეული ჯგუფები ძალადობის მიმართ განსაკუთრებით მოწყვლადი არიან. ძალადობას ღრმად აქვს გადგმული ფესვები იმ ნიადაგში, რომელსაც საზოგადოებაში ქალთა და მამაკაცთა შორის უთანასწორობა ქვია და ძალადობას ადგილი აქვს შეუწყნარებლობისა და მიუღებლობის კულტურულ გარემოში. ძალაუფლების დისბალანსი იწვევს ქალთა მიმართ დისკრიმინაციას და განსხვავებულ მიდგომებს, რაც ქალებს ძალადობრივი სიტუაციიდან თავის დაღწევას ურთულებს. ძალადობა, რომელსაც ქალები განიცდიან, ყოველთვის სერიოზულად არ აღიქმება საზოგადოების თუ ხელისუფლების ორგანოების მიერ, რაც კიდევ უფრო დაუცველს ხდის ამ ქალებს ძალადობის შემდგომი გამოვლინების თუ მკვლელობის წინაშეც კი.

სამწუხაროდ, ქალთა მიმართ ძალადობა ხშირად პირადი ცხოვრების ნაწილად ითვლება და ბევრ ქალს არა სურს ამის შესახებ განცხადების გაკეთება ან მათი ოჯახი თუ საზოგადოება უკან ახევინებს მათ ძალადობის ფაქტის გამჟღავნებისაგან. არ-გაცხადებულ ძალადობის ფაქქტებს კიდევ უფრო ამძიმებს არაადეკვატური გამოძიება, სამართლებრივი დევნა და სასჯელის შეფარდება. ძალიან ბევრი საქმე სასამართლომდე არც კი მიდის, ან თუ მიდსი, ძალადობის ჩამდენნი მინიმალურ სასჯელს იღებენ. მსხვერპლის მიმართ გამოძიების ან სასამართლო პროცესის განმავლობაში არასენსიტიური დამოკიდებულება ხშრად მსხვერპს ხელახა აქცევს ძალადობის მსხვერპლად. ამის გამო ქალები ნაკლებად ბედავენ ძალადობის შესახებ გაცხადებას, მით უმეტეს, რომ ადეკვატური დაცვის არარსებობის პირობებში, ძალადობის ფაქტის შესახებ გაცხადება ზრდის ხელახალი ძალადობის რისკს.

ოჯახში ძალადობა ძალიან ღრმა ტრავმის მიმყენებელი ძალადობრივი ქმედებაა. მსხვერპლთა უდიდესი უმრავლესობა ქალები და გოგონები არიან. კვლევამ გამოავლინა, რომ არსებობს ურთიერთკავშირი ბავშთა ფიზიკურ დასჯასა და ქალთა წინააღმდეგ ძალადობას შორის, არ ჩატარებულა საკმარისი და სანდო კვლევები ოჯახში ძალადობის სხვა ფორმების შესასწავლად, როგორებიცაა ხანდაზმულთა მიმართ ან მამაკაცთა მიმართ ძალადობა. მიუხედავად იმისა, რომ ზოგიერთი

23

მამაკაცი შეიძლება მართლაც იყოს ოჯახში ძალადობის მსხვერპლი, ასეთი შემთხვევები ბევრად უფრო ნაკლებად გვხვდება, ვიდრე ქალთა მიმართ ძალადობა და მამაკაცის წინააღმდეგ ძალადობა შეიძლება მათ მიერვე ჩადენილი ძალადობის საპასუხოდ იქნას ჩადენილი. ძალადობის ჩამდენთა უმეტესობა მამაკაცია.

ქალთა წინააღმდეგ ძალადობის საფასური ძალიან მაღალია. იგი ევროპის საბჭოს წევრ ერთ ქვეყანაზა დაახლოებით 34 მილიარ ევროდ არის შეფასებული, რაც ერთ სულ მოსახლეზე 555 ევროს უდრის.1

პროცესი კონვენციის მიღებამდე

1190-იანებიდან დაწყებული, ევროპის საბჭომ უფრო ინტენსიური გახადა თავისი აქტივობა ქალთა წინააღმდეგ ძალადობის ნებისმიერი ფორმის წინააღმდეგ ბრძოლისათვის. ეს აქტივობა დაგვირგვირდა 2002 წელს მინისტრთა კომიტეტის მიერ რეკომენდაცია (2002)5-ის მიღებით. ეს გახლავთ წევრი ქვეყნებისათვის გაცემული რეკომენდაცია ქალების ძალადობისაგან დაცვის შესახებ.2

2005 წელს, ევროპის საბჭოს წევრ სახელმწიფოთა და მთავრობათა მეთაურების მესამე სამიტის დასასრულს, მიღებული იქნა სამოქმედო გეგმა, რომლის მიხედვითაც მთელს ევროპაში უნდა წარმართულიყო ქალთა მიმართ ძალადობის, მათ შორის ოჯახში ძალადობის საწინააღმდეგო კამპანია მთელი ევროპის მასშტაბით.3

ამის შემდგომ შეიქმნა სამუშაო ჯგუფი, რომელსაც მხარი უნდა დაეჭირა ამ კამპანიისათვის, შეეფასებინა წევი სახელმწიფოების მიერ გაკეთებული პროგრესი და დაეგეგმა სამომავლო ქმედებები. 2006-დან 2008 წლამდე პერიოდში, ევროპის საბჭოს ეს კამპანია ერთდროულად ხორციელდებოდა ევროპის სახელმწიფოთა მთავრობების, პარლამენტების და ადგილობრივი და რეგიონალური ხელისუფლების ორგანოების მიერ.

სამუშო ჯგუფის მიერ სხვადასხვა ქვეყნების მიერ ჩატარებულ ღონისძიებათა შეფასებისშემდეგ გამოვლინდა, რომ ჯერ კიდევ

1. www.coe.int/t/dg2/equality/DOMESTICVIOLENCECAMPAIGN/FAQ_en.asp#P59_4532

2. https://wcd.coe.int/ViewDoc.jsp?id=280915

3. www.coe.int/t/dcr/summit/20050517_plan_action_en.asp

24

ბევრია გასაკეთებელი: მიუხედავად პროგრესისა, აშკარაა, რომ ხშირად არ ხდება არსებული კანონმდებლობის აღასრულება, მსხვერპლთათვის სერვისები არასაკმარისი და მწირია და წევრი სახელმწიფოების მიერ დანერგილი დაცვის სიძლიერე ძალიან უთანაბროა სახელმწიფოებს შორის. 2008 წლის საბოლოო აქტივობის ანგარიშში სამუშაო ჯგუფმა ევროპის საბჭოს შესთავაზა რეკომენდაცია, რომ შეიმუშავოს თანამიმდევრული, სამართლებრივად სავალდებულოდ შესასრულებელი, ადამიანი უფლებათა დამცველი ინსტრუმენტი, რომელიც პრევენციას გაუკეთებს და შეებრძოლება ქალთა წინააღმდეგ ძალადობის ნებისმიერ ფორმას.4

ამ დასკვნებსა და რეკომენდაციებზე რეაგირების მიზნით, 2008 წლის დეკემბერში მინისტრთა კომიტეტმა შექმნა მულტი-დისციპლინარული საგანგებო კომიტეტი ქალთა წინააღმდეგ ძალადობისა და ოჯახში ძალადობის პრევენციისა და ამ მოვლენების წინააღმდეგ ბრძლისათვის (CAHVIO) და დაავალა ამ კომიტეტს მოემზადებიან ერთი ან მეტი იურიდიულად სავალდებულოდ შესასრულებელი ინსტრუმენტი ქალთა მიმართ ძალადობისა და ოჯახში ძალადობის სფეროებში. ამ ინსტრუმენტს აქცენტი უნდა გაეკეთებინა ისეთი ზომების დანერგვაზე, რომელიც დაიცავდა და დაეხმარებოდა ამგვარი ძალადობის მსხვერპლთ და დაიწყებდა სამართლებრივ დევნას ძალადობის ჩამდენთა წინააღმდეგ.

საგანგებო კომიტეტის - CAHVIO-ს - პირველ შეხვედრაზე გადაწყდა, რომ მიზანშეწონილი იქნებოდ ერთი ისეთი კონვენციის მიღება, რომელშიც გაერთიანებული იქნებოდა ქალთა წინააღმდეგ ძალადობის ყველა ფორმისა და ოჯახის ნებისმიერი წევრის მიმართ ოჯახში ძალადობის პრევენცია და ასეთ ქმედებათა წინააღმდეგ ბრძოლა. CAHVIO-მ, მთავრობათა წარმომადგენლებისა და სხვა დაინტერესებული მხარეების მონაწილეობით წარმართული 9 შეხვედრის შედეგად კონვენციის ტექსტის პროექტი მოამზადა.

საპარლამენტო ასამბლეა აქტიურად მონაწილეობდა მოლაპარაკებების პროცესში მაშინ არსებული ქალთა და მამაკაცთათვის თანაბარი შესაძლებლობების კომიტეტის თავმჯდომარის საშუალებით. ტექსტი

4. www.coe.int/t/dg2/equality/domesticviolencecampaign/Source/Final_Activity_Report.pdf

25

პროექტზე მუშაობა დასრულდა 2010 წლის დეკემბერში და იგი მინისტრთა კომიტეტის მიერ მიღებული იქნა 2011 წლის 7 აპრილს. კონვენცია ხელმოსაწერად შეთავაზებული იქნა სტამბულში, 2011 წლის 11 მაისის მინისტრთა კონფერენციაზე. ის ძალაში შევიდა 2014 წლის 1 აგვისტოს.

კონვენციის დამატებითი ღირებულება

სტამბულის კონვენცია უმნიშვნელოვანეს ცვლილებებზე ორიენტირებული ინსტრუმენტია. ეს არის პირველი საერთაშორისო, სამართლებრივად სავალდებულოდ შესასრულებელი ინსტრუმენტი, რომლის გამოყენების უფლებაც აქვს მსოფლიოს ყველა ქვეყანას, და რომელიც გვთავაზობს ღონისძიებათა თანამიმდევრულ კომპლექსს ქალთა მიმართ და ოჯახში ძალადობის პრევენციისა და აღმოფხვრისათვის. კონცენცია ქალთა მიმართ ძალადობას აღიარებს როგორც ადამიანის უფლების დარღვევად, აგრეთვე დისკრიმინაციის ფორმად. გარდა ამისა, კონცენცია ერთმანეთთან აკავშირებს ქალთა და მამაკაცთა შორის თანასწორობის მიღწევას ქალთა წინააღმდეგ ძალადობის აღმოფხვრასთან. კონვენციაში კრიმინალიზირებულია ისეთი სპეციფიკური დარღვევები, როგორებიცაა დევნა, იძულებითი ქორწინება, ქალტა სასქესო ორგანოების დასახიჩრება, იძულებითი აბორტი და იძულებითი სტერილიზაცია.

გარდა ამისა, კონვენციაში ჩამოყალიბებული მიდგომა, რომლის განხორციელებაც აუცილებელია ქალთა მიმართ და ოჯახში ძალადობის წინააღმდეგ საბრძოლველად. კონვენცია მოუწოდებს ყველა შესაბამის უწყებას, სამსახურს და არასამთავრობო ორგანიზაციას, რომ ყველამ ერთად და კოორდინირებულად იმუშაოს. კონვენცია აწესებს ძლიერ და დამოუკიდებელ მონიტორინგის მექანიზმს და პარლამენტარებს კონკრეტულ როლს აკისრებს, რაც ქვეყნის დონეზე კონვენციის განხორციელებაზე მონიტორინგის წარმოებაში მდგომარეობს.

სახელმძღვანელოს მიზნები

პარლამენტარებს შეუძლიათ უმთავრესი როლი ითაამაშონ ქვეყნის დონეზე ქალთა მიმართ ძალადობის შესახებ ცნობიერების ამაღლების

26

მიმართულებით. იმავდროულად, მათ პირდაპირი ზეგავლენის მოხდენა შეუძლიათ საკანონმდებლო ბაზაზე, რადგანაც მათ შეუძლიათ პარლამენტს დასამტკიცებლად შესთავაზონ და მიიღონ კონკრეტული კანონები ქალთა მიმართ ძალადობის წინააღმდეგ და მონიტორინგი აწარმოონ ამ კანონების ეფექტურ განხორციელებაზე.

ეს სახელმძვანელო წარმოადგენს იარაღს, რომელიც ეხმარება პარლამენტარებს, რომ მათ სწორად გაიაზრონ სტამბულის კონვენცია და ხელი შეუწყონ მის პოპულარიზაციას. სახელმძღვანელოში განმარტებულია კონვენციის ძირითადი დებულებები და მოყვანილია მაგალითები იმისა, თუ როგორ არის შესაძლებელია ამ დებულებების ასახვა ქვეყნის კანონმდებლობასა და პოლიტიკაში.

სახწლმძღვანელო იძლევა ქვეყნების შიდა კანონმდებლობებისა და იმ ღონისძიებათა მაგალითებს, რომლებიც ევროპის საბჭოს ქვეყნის წევრმა სახელმწიფოებმა დანერგეს ქალთა მიმართ და ოჯახში ძალადობის წინააღმდეგ საბრძოლველად. სახელმძღვანელოში მოყვანილია მაგალითები იმ კანონებისა და ღონისძიებებისა, რომელთა მიღებაც შეუძლიათ ქვეყნებს. ეს მაგალითები არ წარმოადგენს ამომწურავ სიას ყველა იმ საკანონმდებლო ცვლილებებისა თუ ზომებისა, რომლებიც წევრმა სახელმწოფოებმა მიიღეს ან გაატარეს.

რას მოიცავს კონვენცია

კონვენციის I თავი

მიზნები

კონვენცია მხარეებს აწვდის ქალთა მიმართ და ოჯახში ძალადობის წინააღმდეგ ბრძოლისათვის საჭირო თანამიმდევრულ საკანომდებლო ჩარჩოს, პოლიტიკასა და ღონისძიებებს, რომლებიც საუკეთესო პრაქტიკას ეფუძვნებიან. კონვენციის ძირითადი მიზნები შემდეგნაირია:

X დაიცვას ქალები ძალადობის ყველა ფორმისაგან, განახორციელოს ქალთა მიმართ ძალადობისა და ოჯახში

27

ძალადობის პრევენცია, აწარმოოს სამართლებრივი დევნა და აღმოფხვრას ეს მოვლენა.

X წვლილი შეიტანოს ქალთა დისკრიმინაციის ნებისმიერი ფორმის აღმოფხვრაში, ხელი შეუწყოს ქალსა და მამაკაცს შორის თანასწორობას და ძალაუფლებით აღჭურვოს ქალები;

X დაიცვას და დაეხმაროს ქალთა მიმართ და ოჯახში ძალადობის ყველა მსხვერპლს;

X ხელი შეუწყოს საერთაშორისო თანამშრომლობას ძალადობის ყველა ფორმის წინააღმდეგ;

X დაეხმაროს ორგანიზაციებსა და სამართალდამცავ ორგანოებს ერთმანეთთან თანამშრომლობაში, რათა დაინერგოს ინტეგრირებული მიდგომა ქალთა მიმართ და ოჯახში ძალადობის აღმოსაფხვრელად;

კონვენციის მოქმედების არეალი

კონვენცია ვრცელდება ქალთა მიმართ ძალადობის ყველა ფორმაზე, მათ შორის ოჯახურ ძალადობაზე.

უფრო მეტიც, კონვენცია მიესალმება ხელმომწერ მხარეებს თუ ისინი კონვენციის მოქმადების არეალს ისე გააფართოვებენ, რომ მოიცავენ იმ მამაკაცებს, ბავშვებსა და ხანდაზმულ ადამიანებს, რომლებიც ოჯახში ძალადობის მსხვერპლნი ხდებიან.

კონვენცია ძალაშია და მოქმედებს როგორც მშვიდობიან დროს, ასევე შეიარაღებული კონფლიქტების მიმდინარეობისას.

განსაზღვრებები

ქალთა მიმართ ძალადობის განმარტება ეფუძვნება მინისტრთა კომიტეტის (2002)5 რეკომენდაციაში მოცემულ განსაზღვრებას, CEDAW-ს ზოგად რეკომენდაციას 195-ს და ქალთა მიმართ ძალადობის ყველა ფორმის აღმოფხვრის გაეროს დეკლარაციის პირველ მუხლს.6

5. www.un.org/womenwatch/daw/CEDAW/recommendations/recomm.htm

6. A/RES/48/104, 20 December 1993.

28

X ქალთა მიმართ ძალადობა განმარტებულია, როგორც ადამიანის უფლებების დარღვევა და ქალთა მიმართ დისკრიმინაციის ფორმა და მოიცავს გენდერის საფუძველზე ჩადენილი ძალადობის ყველა აქტს, რომელსაც შედეგად მოჰყვება, ან მოსალოდნელია რომ მოჰყვეს ქალისათვის ფიზიკური, სქესობრივი, ფსიქოლოგიური ან ეკონომიკური ზიანის ან განსაცდელის მიყენება, და მოიცავს მათ ისეთი ქმედებებით მუქარას, როგორებიცაა იძულება ან თავისუფლების თვითნებული აღკვეთა, მიუხედავად იმისა მოხდება ეს საზოგადოებრივ თუ პირად ცხოვრებაში;

X ოჯახში ძალადობა აგრეთვე მიეკუთვნება იმავე ტიპის ძალადობათა კატეგორიას, რომლებიც ზევით არის ჩამოთვლილი, მაგრამ ოჯახში ძალადობა ოჯახის, შინამეურნეობის, ამჟამად ან წარსულში დაქორწინებულ ან დაუქორწინებელი პარტნიორებს შორის მიუხედავად იმისა ძალადობის ჩამდენს ოდესმე თუ უცხოვრია ან ამჟამად ცხოვრობს თუ არა მსხვერპლთან. ოჯახში ძალადობა მოიცავს ორივე სქესის მოძალადეებსა და მსხვერპლთდა მოიცავს ბავშვებსა და ხანდაზმულებს, აგრეთვე ძალადობას ინტიმური პარტნიორის მხრიდან.

X გენდერი არის ის როლი, რომელსაც საზოგადოება აკისრებს მამაკაცებსა და ქალებს, აგრეთვე ის ქცევები, საქმიანობა და ნიშან-თვისებები, რომლებიც ქალისა და მამაკაცისათვის მიზანშეწონილად და სწორად ითვლება.

X გენდერზე დაფუძნებული ძალადობა ქალთა მიმართ გახლავთ ისეთი ძალადობა, რომელიც მიმართულია ქალის წინააღმდეგ მხოლოდ იმიტომ, რომ ის ქალია (როგორიცაა იძულებითი აბორტი, ქალის გენიტალიების დასახიჩრება) ან ისეთი ძალადობა, რომელსაც ქალი ბევრად უფრო ხშირად განიცდის, ვიდრე მამაკაცი (როგორებიცაა სქესობრივი ძალადობა, გაუპატიურება, დევნა,

29

სქესობრივი შევიწროება, ოჯახში ძალადობა, იძულებითი ქორწინება და იძულებითი სტერილიზაცია);

X მსხვერპლი არის როგორც ქალთა მიმართ ძალადობის, ასევე ოჯახში ძალადობის მსხვერპლი;

X ქალი მოიცავს 18 წლის ასაკამდე გოგონებს

ძალადობისაგან თავისუფლება, თანასწორობა და არა-დისკრიმინაცია

კონვენცია იცავს ყველას უფლებას იცხოვროს ძალადობისაგან თავისუფლად და კრძალავს ქალთა მიმართ დისკრიმინაციის ყველა ფორმას, რაც თავისთავად ქალის მიმართ განსხვავებულ მოპყრობას წარმოადგენს რაიმე მიზნისა და დასაბუთებული გამართლების გარეშე. ქალთა მიმართ ძალადობის აღმოფხვრის საქმეში ცენტრალური მნიშვნელობისაა ქალთა და მამაკაცთა შორის თანასწორობის უზრუნველყოფა, როგორც კანონმდებლობაში, ასევე პრაქტიკაში. კონვენციის ხელმომწერ ქვეყნებს მოეთხოვებათ შემდეგი:

X ასახონ ქალთა და მამაკაცთა შორის თანასწორობის პრინციპი თავიანთ კონსტიტუციაში ან კანონში;

X აკრძალონ დისკრიმინაცია და ამ აკრძალვამ მოიცვას სპეციალური სანქციების / სასჯელის დაწესება დამრღვევღა წინააღმდეგ;;

X გააუქმონ ის კანონები და აღმოფხვრან ისეთი პრაქტიკა, რომელიც დისკრიმინაციულია ქალის მიმართ;

დისკრიმინაციის საფუძვლების სია, რომელიც კონვენციაშია მოცემული (მუხლი 4) ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციის მე-14 მუხლსა და მის მე-12 პროტოკოლს ეფუძნება. ეს არასრული სიაა და მოიცავს გენდერს, სქესობრივ ორიენტაციას, გენდერული იდენტობას, ასაკს, ჯანრთელობის მდგომარეობას, შეზღუდულ შესაძლებლობებს, ოჯახურ მგომარეობას და მიგრანტის ან ლტოლვილის ან რაიმე სხვა სტატუსს, რომელიც ამ კონვენციის რელევანტურია. იმის აღნიშვნა, რომ ქალების მიმართ ძალადობის პრევენციისა და

30

ქალების დაცვისათვის განსაკუთრებული ზომების გატარებაა საჭირო კონვენციის მიხევით ქალთა დისკრიმინაციას არ ნიშნავს.

ინტეგრირებული სტრატეგიები და მონაცემთა შეგროვება

კონვენციის მე-2 თავი

თანამიმდევრული და კოორდინირებული პოლიტიკა

ქალთა მიმართ ძალადობა და ოჯახში ძალადობა კომპლექსურ მოვლენას წარმოადგენს, რაც სხვადასხვა უწყებებისა და მოქმედი პირების მხრიდან ღონისძიებათა საკმაოდ ფართო სპექტრის გატარებას მოითხოვს. გამოცდილება გვიჩვენებს, რომ ამ ბრძოლაში წარმატებული შედეგის დადება პირდაპირ არის დაკავშირებელი სხვადასხვა მოქმედ პირებს შორის, როგორებიცაა პოლიცია, სოციალური სამსახურები, ჯანდაცვა, ქალთა არასამთავრობო ორგანიზაციები, ბავშვთა დაცვის სააგენტოები და სხვა რელევანტური პარტნიორები, მჭიდრო და კოორდინირებულ თანამშრომლობაზე. სწორედ ამიტომ, კონვენცია მოითხოვს შემდეგს:

X განხორციელდეს ისეთი საკანონმდებლო ცვლილებები და შემუშავებული იქნას იმგვარი პოლიტიკა, რომლებიც კოორდინირებულად შეეხება ყველა სექტორს;

X ღონისძიებათა ცენტრში მოექცეს მსხვერპლის უფლებები;

X ყველა რელევანტური მოქმედი პირი, მათ შორის სამთავრობო უწყებები, არასამთავრობოები და ნაციონალური, რეგიონალური და ადგილობრივი ხელისუფლების ორგანოები სათანადოდ აცნობიერებდნენ პარლამენტარების მნიშვნელოვან როლს და კანონის მიღებასთან მიმართებაში მინიჭებულ განსხვავებულ უფლებამოსილებებს ფედერალური სისტემის მქონე ქვეყნებში.

ამგვარი თანამშრომლობა შემთხვევითობის იმედად არ შეიძლება

დავტოვოთ. იგი მოითხოვს ისეთ პროტოკოლებსა და ტრეინინგს,

რომელიც საჭიროა ერთიანი გაგებისა და მიდგომის შესამუშავებლად.

ეროვნული სამოქმედო გეგმა, რომელშიც განსაზღვრულია თითოეული

31

უწყების როლი და შეტანილია არასამთავრობო ორგანიზაციების

ჩართულობაც, წარმოადგენს კარგ მაგალითს იმისა, თუ როგორ

მიიღწევა თანამშრომლობა და კოორდინაცია.

გაერთიანებულ სამეფოში ტარდება მრავალ-უწყებრივი რისკის

შეფასების კონფერენციები, რაც შესაბამის ადგილობრივ უწყებებს

შესაძლებლობას აძლევს რეგულარულად შეხვდნენ ერთმანეთს და

გაცვალონ ინფორმაცია ოჯახში ძალადობის მაღალი რისკის ქვეშ

მყოფ მსხვერპლთა შესახებ (ეს ის ადამიანებია, რომლებიც

მკვლელობის და სერიოზული ზიანის მიღების რისკის წინაშე

დგანან). ამ კონფერენციაზე ყველა უწყების თავმოყრის შედეგად

შესაძლებელი ხდება მსხვერპლის დახმარებაზე ორიენტირებული

რისკებზე აქცენტირებული უსაფრთხოების კოორდინირებული გეგმა.

მთელს ინგლისში, უელსსა და ჩრდილოეთ ირლანდიაში დაახლოებით

250 ამგვარი კონფერენცია მუშაობს და წელიწადში 53 ათას საქმეს

განიხილავს (უფრო მეტი ინფორმაციისათვის ეწყვიეთ შემდეგ

ინტერნეტ გვერდს: www.caada.org.uk). ავსტრიასა და გერმანიაში

შეიქმნა ოჯახში და სქესობრივი ძალადობისას ინტერვენციის

ცენტრები, რომლებიც ახორციელებენ ყველა რელევანტური უწყების

რეაგირების კოორდინირებას (თავშესაფრები, სამართალდამცავი

ორგანოები, პროკურატურა, სასამართლო, მოწმეთა დაცვა და

ბავშვთა დაცვა) ოჯახში თუ სქესობრივი ძალადობის თითოეულ

შემთხვევაში (ვენის ინტერვენციის ცენტრის შესახებ უფრო მეტი

ინფორმაციის მოსაპოვებლად იხილეთ see www.interventionsstelle-

wien.at ან ბერლინის ინტერვენციის ცენტრის შესახებ

ინფორმაციისათვის ეწვიეთ შემდეგ გვერდს: www.big-berlin.info).

არასამთავრობო ორგანიზაციები და სამოქალაქო საზოგადოება

არასამთავრობო ორგანიზაციები და სამოქალაქო საზოგადოება გადამწყვეტ როლს თამაშობენ ძალადობის პრევენციისა და ძალადობის

32

წინააღმდეგ ბრძოლის საქმეში. არასამთავრობო ორგანიზაციები ბევრ სხვადასხვა მომსახურებას უწევენ ძალადობის მსხვერპლთ და ამაღლებენ საზოგადოების ცნობიერებას საჭირო ცვლილებებისათვის, მაგრამ ისინი გარკვეულწილად შებოჭილნი არიან არასაკმარისი და არასტაბილური დაფინანსების გამო. კონვენცია მიზნად ისახავს, რომ ასეთი არასამთავრობო ორგანიზაციებისათვის უფრო დიდი პოლიტიკური და ფინანსური მხარდაჭერა გახდეს ხელმისაწვდომი. კონვენციის ხელმომწერ მხარეებს მოეთხოვებათ ხელი შეუწყონ და გაამხნევონ არასამთავრობო ორგანიზაციები, რათა მათ სამუშაოს მაქსიმალურად ეფექტურად წარმართვის საშუალება მიეცეთ, რათა ამოქმედდეს თანამშრომლობა სახელმწიფო და არასამთავრობო ორგანიზაციებს შორის და მათ ადეკვატური დაფინანსება მიიღონ.

მონაცემთა შეგროვება და კვლევა

მონაცემთა შეგროვებას არსებითი როლი ეკისრება ქალთა მიმართ და ოჯახში ძალადობის არსისა და მასშტაბის გააზრებაში. სანდო მონაცემების არსებობა აუცილებელია მტკიცებულებების საფუძველზე ამ მოვლენის საწინააღმდეგოდ სწორი პოლიტიკის შესამუშავებლად და პოლიტიკის ეფექტურობის შესაფასებლად. კონვენცია მხარეებისაგან მოითოვს ქვეყნის მასშტაბით მონაცემთა შეგროვებას, მაგალითად, ადმინისტრაციული მონაცემების შეგროვებას სხვადასხვა სამსახურების, არასამთავრობო ორგანიზაციებისა და სასამართლო სექტორის მიერ. წარმოდგენილ ანგარიშებში მითითებული უნდა იყოს მსხვერპლისა და ძალადობის ჩამდენის კონკრეტული მახასიათებლები, როგორებიცაა სქსი, ასაკი და ძალადობის ტიპი, მსხვერპლსა და მოძალადეს შორის ურთიერთობის ფორმა და სად მოხდა დანაშაული. კონვენციაზე ხელმომწერ მხარეებს მოეთხოვებათ, რომ დაეხმარონ მიმდინარე კვლევას ძალადობის მიზეზებისა და შედეგების შესახებ. გარდა ამისა, მხარეებს მოუწოდებენ მოსახლეობის კვლევის ჩატარებისაკენ, რათა დადგინდეს ამ მოვლენის ჩადენის მასშტაბები და სიხშირე. ეს ინფორმაცია ხელმისაწვდომი უნდა გახდეს როგორც საზოგადოებისათვის, აგრეთვე ექსპერტთა იმ ჯგუფისათვის, რომელიც კონვენციის შესრულებაზე მონიტორინგს ახორციელებს.

33

ესპანეთში, 2003 წელს მიღებულ გენდერული ძალადობის შესახებ ორგანული კანონის საფუძველეზე შეიქმნა ქალთა მიმართ ძალადობის სახელმწიფო ობსერვატორია, რომელიც აგროვებს მონაცემებს და იძლევა რეკომენდაციებს გენდერული ძალადობის საკითხებთან დაკავშირებით (მუხლი 30). ეს გახლავთ კოლეგიალური ორგანო, რომელიც არსებობს დასაქმებისა და სოციალურ საკითხთა სამინისტროსთან და რომელიც აანალიზებს და იძლევა რჩევებს გენდერული ძალადობის საკითხებთან დაკავშირებით, უზრუნველყოფს ინსტიტუტებს შორის თანამშრომლობას, ამზადებს ანგარიშებს, ატარებს კვლევებს, იძლევა ამ სფეროში გასატარებელ ქმედებათა შესახებ წინადადებებს. იგი მოიცავს ავტონომიურ თემებს, ადგილობრივი ხელისუფლების ორგანოებს, სოციალური აქტიორებს, მომხმარებელთა ასოციაციებს და ქალთა ორგანიზაციებს მთელს ქვეყანაში, აგრეთვე დამსაქმებელთა და პროფკავშირების ყველაზე წარმომადგენლობით ორგანიზაციებს.

პრევენცია

კონვენციის III თავი

დამოკიდებულებები, წინასწარი შეხედულებები, გენდერული სტერეოტიპები და გენდერულად მიკერძოებული ჩვეულებები თუ ტრადიციები ზეგავლენას ახდენენ ქცევის იმ მოდელებზე, რომლებიც შემდგომში ძალადობის ჩადენის მიზეზი ხდება. ქალთა მიმართ და ოჯახში ძალადობის ყველა ფორმის პრევენციისათვის, კონვენცია მხარეებისაგან მოითხოვს ქვეყნის მასშტაბით მთელი წყება ისეთი ღონისძიებების გატარებას, რომლებიც:

X ხელს შეუწყობენ დამოკიდებულებებისა და ქცევების შეცვლას;

X გაითვალისწინებენ მოწყვლადი ადამიანების საჭიროებებს და მათ ადამიანის უფლებებს უმთავრეს მნიშვნელობას მიანიჭებენ;

X მოუწოდებენ ყველას, განსაკუთრებით ბიჭებსა და მამაკაცებს, მოახდინონ ძალადობის პრევენცია;

34

X უზრუნველყოფენ იმას, რომ კულტურა, ჩვეულებები ან რელიგია არ გახდეს ძალადობის გამამართლებელი საფუძველი;

X ხელს შეუწყობენ ისეთი პროგრამებისა და აქტივობების განხორციელებას, რომლებიც ქალებს ძალაუფლებით აღჭურვავენ;

პრევენციის ღონისძიებები მოიცავს შემდეგს::

X ცნობიერების ამაღლება: საზოგადოების ცნობიერების ამაღლებასა და ქალთა მიმართ და ოჯახში ძალადობის საწინააღმდეგო კამპანიების წარმართვას უმთავრესი მნიშვნელობა ენიჭება. ეს ინიციატივები გვეხმარება საზოგადოებისათვის მეტი ინფორმაციის მიწოდებაში, რაც ადამიანებს შესაძლებლობას მისცემს შეამჩნიონ ძალადობის სხვადასხვა ფორმები და ხმა აღიმაღლონ მის წინააღმდეგ. ანალოგიურად მნიშვნელოვანია ინფორმაციის მიწოდება მსხვერპლთათჩის, რათა მათ იცოდნენ თუ ვის შეიძლება მიმართონ დახმარებისათვის და რა ტიპის დახმარებაა ხელმისწავდომი. აუცილებელია გამოცხადდეს ძალადობის ნებისმიერი ფორმის მსხვერპლთა დახმარებისათვის ხელმისაწვდომმი „ცხელი ხაზის“ ნომერი.

2004 წელს, თურქეთში, ყველაზე მაღალტირაჟიანმა გაზეთმა, Hürriyet-მა, დაიწყო ოჯახში ძალადობის საწინააღმდეგო კამპანია. ეს კომპანია შესანიშნავი მაგალითი აღმოჩნდა იმისა, თუ როგორ შეიძლება კერძო მედია ინსტიტუტი ჩაერთოს ოჯახში ძალადობის მიმართ საზოგადოების დამოკიდებულების შეცვლისა და ცნობიერების ამაღლებისკენ მიმართულ ძალისხმევაში. ამან გააძლიერა ძალადობის

35

საწინააღმდეგო მხარდაჭერა და თანამშრომლობა ადგილობრივი ხელისუფლების ორგანოების, პოლიტიკოსების, რელიგიური ლიდერების, საზოგადოებრივი აზრის შემქმნელებისა და ქალთა ორგანიზაციების მხრიდან.

2006 -დან 2008 წლამდე, ევროპის საბჭომ ჩაატარა ქალთა წინააღმდეგ ოჯახში ძალადობის კამპანია მთელი ევროპის მასშტაბით. დაახლოებით 25-მა წევრმა სახელმწიფომ ეს კამპანია გარდაქმნა ქვეყნის მასშტაბით წარმართულ კამპანიად, რომელიც ოჯახში ძალადობის შესახებ საზოგადოების ცნობიერების ამაღლებას ისახავდა მიზნად.

2008 წელს, გაეროს გენერალურმა მდივანმა დაიწყო შვიდ-წლიანი კამპანია სახელწოდებით „გაერთიანდით ქალთა წინააღმდეგ ძალადობის აღმოსაფხვრელად“, რაც მიზნად ისახავდა ამ მიზნის გარშემო პოლიტიკური და ფინანსური მხარდაჭერის მობილიზაციას.

X განათლება. დამოკიდებულებებისა და ქცევების ფორმირება ცხოვრების ძალიან ადრეულ ეტაპზე ხდება. ასე რომ, ძალიან მნიშვნელოვანია რომ ბავშვებს თავიდანვე ვასწავლოთ თანასწორობა და ურთიერთპატივისცემა ურთიერთობებში. მხარეებს კონვენცია მოუწოდებს რომ სასკოლო კურიკულუმის ყველა დონეზე სასწავლო მასალებში შეიტანონ თანასწორობის საკითხები და ხელი შეუწყონ ამ პრინციპების გატარებას არაფორმარულ საგანმანათლებლო გარემოში, როგორიცაა მაგალითად სათემო ცენტრები და სპორტული ობიექტები.

შვეიცარიამ საჯარო სკოლებისათვის სპეციალური სასწავლო კურსი შეიმუშავა, რომელიც მოიცავს ოჯახურ, სქესობრივ და ახალგაზრდების მიმართ ძალადობას. UNICEF-მა დაიწყო თანამიმდევრული საგანმანათლებლო პროგრამა,

36

რომელსაც ეწოდება „უსაფრთხო და უნარების გამომვლენი სკოლა“, რომელიც მოიცავს კამპანიას ბავშვთა შორის ძალადობის შესაჩერებლად. ამ კამპანიის მიზანი გახლავთ დაწყებითი და საშუალო სკოლის მოსწავლე ყველა ბავშვისათვის უსაფრთხო გარემოს შექმნა. ხორვატიაში ეს კამპანია 400-ზე მეტ სკოლაში განხორციელდა.

X პროფესიონალების მომზადება: ყველა შესაბამისი პროფესიონალის მომზადება ძალადობის, უთანასწორობის, მსხვერპლის საჭიროებების დანახვასა და თავიდან აცილებაში, განმეორებადი ძალადობისა და მსხვერპლად ქცევის პრევენციაში, უწყებათა შორის თანამშრომლობის ხელშეწყობა;

დანიაში, ოჯახში ძალადობა სამედიცინო ფაკულტეტის, მედდისა და საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ფაკულტეტების სტუდენტების კურიკულუმში შეიტანეს. გარდა ამისა, ოჯახში ძალადობის საკითხებს სწავლობენ გინეკოლოგიის, ზოგადი თერაპიისა და ფსიქიატრიის სამაგისტრო კურსის მსმენელებიც. გაერთიანებულ სამეფოში სპეციალური ტრენინგ პროგრამებია ხელმისაწვდომი იმ მოსამართლეებისათვის, რომლებიც ოჯახში ძალადობის საქმეებს განიხილავენ. ესპანეთში ოჯახში ძალადობის საქმეების განსახილველად სპეციალური სასამართლოები შეიქმნა, რამაც მოსამართლეებისა და პროკურორებისათვის სპეციალიზირებული ტრენინგების ჩატარება გახადა შესაძლებელი.

X პრევენციაზე ორიენტირებული ინტერვენციები და სამკურნალო პროგრამები: კონვენცია მხარეებისაგან მოითხოვს ოჯახში ძალადობის ჩამდენთა და სქესობრივ ნიადაგზე დამნაშავეთა მკურნალობის პროგრამების შექმნასა და მხარდაჭერას, რომელიც ასწავლის მათ არა-ძალადობრივ ქცევას, საკუთარ საქციელზე პასუხისმგებლობის აღებას, გადაასინჯინებს ქალთა მიმართ საკუთარ დამოკიდებულებას. სამკურნალო

37

პროგრამების შექმნისას, უმთავრეს საზრუნავად უნდა დარჩეს მსხვერპლის უსაფრთხოება და ადამიანის უფლებები და ამ პროგრამებმა საჭიროების შემთხვევაში სპეციალისტის დამხარებაც უნდა მოითხოვოს.

გაერთიანებულ სამეფოში არასამთავრობო ორგანიზაციამ „რესპექტი“ შეიმუშავა ოჯახში ძალადობის პრევენციისა და ინტეგრირებული მხარდამჭერი სერვისების პროგრამების აკრედიტაციის სტანდარტები და ეს ოჯახში ძალადობის ჩამდე მამაკაცებთან თანამშრომლობით განახორციელა. ევროკავშირის Daphne პროექტის ფარგლებში, რომელსაც ეწოდება „იმუშავე ოჯახში ძალადობის ჩამდენებთან ევროპაში“ , შემუშავებული იქნა სტანდარტები ძალადობის ჩამდენთათვის. გერმანიაში არასამთავრობო ორგანიზაცია „მიუნხენის საინფორმაციო ცენტრი მამაკაცებისათვის“ მრისხანების მართვის გაკვეთილებს სთავაზობს ოჯახში ძალადობისა და სქესობრივ ნიადაგზე ძალადობის ჩამდენ მამაკაცებს. გარდა ამისა, ინფორმაციას აძლევს მეურვეობის საკითხებზე იმ მშობლებს, რომელთაც განქორწინება სურთ ოჯახში ძალადობის გამო.

დაცვა და მხარდაჭერა

კონვენციის IV თავი

მსხვერპლთა საუკეთესო დაცვით უზრუნველყოფას და მათ მხარდაჭერას არსებითი მნიშვნელობა აქვს შემდგომი ძალადობის პრევენციისა და მათი ფიზიკური, ფსიქოლოგიური და სოციალური აღდგენისათვის. კონვენცია მოიცავს დაცვაზე ორიენტირებული ღონისძიებების მთელ წყებას, როგორებიცაა:

X შემაკავებელი ორდერის გაცემა რათა ძალადობის ჩამდენი გაეცალოს სახლს, და შემბოჭავი ან დამცავი ორდერის გაცემა;

X ძალადობის მსხვერპლისათვის ინფორმაციის მიწოდება მისი უფლებების შესახებ და იმის შესახებ, თუ სად და როგორ მიიღოს დახმარება;

X სპეციალიზირებული დამხმარე სერვისის მიწოდება;

38

X მოწმეებისა და პროფესიონალების მიერ ძალადობის ფაქტის შესახებ სათანადო ორგანოების ინფორმირების წახალისება;

X იმ ბავშვთა დაცვა და მხარდაჭერა, რომლებიც ძალადობის მსხვერპლნი გახდნენ;

სპეციალიზირებული მხარდამჭერი სამსახურები

ძალადობის მსხვერპლ ქალთა მხარდასაჭერად მთავარ როლს სპეციალიზირებული მხარდამჭერი სამსახურები თამაშობენ. ეს სამსახურები გენდერული თვალსაზრისით სენსიტიურ მიდგომას უზრუნველყოფენ, რომელიც მორგებულია მსხვერპლთა საჭიროებებზე, რამეთუ მსხვერპლთაგან ბევრი განმეორებადი ძალადობის მსხვერპლია და ტრავმირებულია. ქალთა სპეციფიკურ ჯგუფებს, როგორებიცაა ახალგაზრდა ქალები, მიგრანტი ქალები და შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე ქალები, განსაკუთრებული საჭიროებები გააჩნიათ. მხარდაჭერის ფორმებია განსხვავებული უნდა იყოს მსხვერპლის მიერ განცდილი ძალადობის ტიპის მიხედვით, აქედან გამომდინარე საჭიროა მაგალითად, გაუპატიურების შემდგომი კრიზისისა და სექსუალური თავდასხმის ცენტრების თუ თავშესაფრების არსებობა. ზოგ ქალს კომპლექსური საჭიროებები აქვს, რომელიც აგრეთვე სპეციალიზირებულ მხარდაჭერას მოითხოვს. სპეციალიზირებული სერვისი უნდა იყოს:

X გადაუდებელი, მოკლე-ვადიანი და გრძელ-ვადიანი;

X გეოგრაფიულად ხელმისაწვდომი მთელს ქვეყანაში

X ხელმისაწვდომი იყოს ყველა მსხვერპლისა და მათი ბავშვებისათვის (და იმ ენაზე, რომელიც მათ ესმით);

X ცენტრს უნდა ჰყავდეს უნარიანი პერსონალი, ჰქონდეს ადეკვატური რესურსები და დაფინანსება;

X შეეძლოს მსხვერპლთა ძალებით აღჭურვა;

39

ქალაქ ბრუსელში შეიქმნა სპეციალური სამსახური, რომელსაც ეწოდება „მსხვერპლთათვის პოლიციის დახმარების ოფისი“, რომელშიც მსხვერპლთ, მათ ახლო ნათესავებს და ძალადობის მოწმეებს შეუძლიათ მისვლა, მაგრამ იმავდროულად ეს ცენტრი რჩევებს აძლევს და ეხმარება პოლიციელებსაც. ამ ცენტრის პერსონალი შედგება ფსიქოლოგისა და კრიმინალისტისტებისაგან. შვედეთში, ნაცემი და გაუპატიურებული ქალების ნაციონალური ცენტრი არსებობს, რომელიც ჯანდაცვის პროფესიონალების ტრენინგებს და პრაქტიკულ ინსტრუქტაჟს უტარებს სქესობრივი ძალადობის სფეროში და იგი ნაციონალურ რესურს-ცენტრს წარმოადგენს, რომელიც ამ თემაზე ექსპერტულ ინფორმაციას იძლევა.

მხარდაჭერა სქესობრივი ძალადობის მსხვერპლთათვის

სქესობრივი ძალადობის, მათ შორის გაუპატიურების, მსხვერპლთ გადაუდებელი სამედიცინო დახმარება და სასამართლო-სამედიცინო ექსპერტიზა ესაჭიროებათ. გარდა ამისა მათ სჭირდებათ ტრავმის დასაძლევი დახმარება და ხანგრძლივი ფსიქოლოგიური დახმარება სენსიტიური, კარგად-მომზადებული და სპეციალიზირებული პერსონალის მხრიდან. ამის უზრუნველსაყოფად კი საჭიროა საკმარისი რაოდენობის, მსხვერპთათვის ადვილად მისაწვდომი გაუპატიურების კრიზისის ან სქესობრივი რეფერალური ცენტრების შექმნა. ევროპის საბჭოს ქალთა მიმართ და ოჯახში ძალადობის წინააღმდეგ ბრძოლის სამუშაო ჯგუფი ასეთ რეკომენდაციას იძლევა: საჭიროა 1 ასეთი ცენტრი ყოველ 200 000 მოსახლეზე.

1980-იანი წლებიდან დაწყებული გაერთიანებულ სამეფოში არსებობს სექსუალური თავდასხმის რეფერალური ცენტრები, რომელთა მიზანიცაა მაღალი ხარისხის სასამართლო-სამედიცინო ექსპერტიზის ჩატარება და პირველადი კონსულტაციის გაწევა სქესობრივი ძალადობის ახალ მსხვერპლთათვის. ნორვეგიაში კი ყოველ

40

საგრაფოში შექმნილია გაუპატიურებისა და სექსუალური ძალადობის ცენტრები. ეს ცენტრები მიბმულია ინტერ-მუნიციპალურ სასწრაფო დახმარების კლინიკებთან. შვედეთში კი ნაცემ და გაუპატიურებულ ქალთა ნაციონალური ცენტრი არსებობს, რომელიც სამედიცინო გასინჯვას, მკურნალობას და მხარდაჭერას უწევს ძალადობის მსხვერპლ ქალებს.

ძალადობის მსხვერპლ ბავშვთა დაცვა და მხარდაჭერა

იმ ოჯახის ბავშვებმა, სადაც ძალადობას აქვს ადგილი, ხშირად იციან ამის შესახებ და თავადაც შეიძლება ძალადობის მსხვერპლად იქცნენ. ორივე შემთხვევაში ისინი მნიშვნელოვან ზიანს განიცდიან. ის სამსახურები, რომლებიც ქალთა მიმართ და ოჯახში ძალადობის მსხვერპლებს ეხმარებიან, უნდა ითვალისწინებდნენ იმ ბავშვთა საჭიროებებს, რომლებიც ძალადობის მოწმენი გახდნენ და მათ ფსიქო-სოციალურ კონსულტაციებს უნდა უტარებდნენ მათი საჭიროებების მიხედვით. ნებისმიერი დახმარება ბავშვის საუკეთესო ინტერესებით უნდა იყოს განმსჭვალული.

შვედეთის სამოქმედო გეგმა ქალთა მიმართ ძალადობის წინააღმდეგ გაეროს ბავშვთა უფლებების კონვენციას იშველიებს, რათა ხაზი გაუსვას იმას, რომ დაცვის მიღების უფლება აქვთ იმ ბავშვებსაც, რომელნიც მათი ახლობელი უფროსების მიმართ ძალადობის მოწმენი გახდნენ.

ძალადობის ინციდენტზე შეტყობინება პროფესიონალთა მიერ

ქალთა მიმართ ძალადობის ინციდენტთა უმრავლესობის შესახებ შეტყობინება / ინფორმირება არ ხდება. ხშირად ძალადობა დახურულ კარს მიღმა მიმდინარეობს და მსხვერპლნი მდუმარედ იტანენ ამ ტანჯვას. ეს ყველაზე დიდ სირთულეს ქმნის მსხვერპლთა დაცვის, შემდგომი ძალადობის პრევენციისა და ძალადობის ჩამდენის წინააღმდეგ სამართლებრივი დევნის განხორციელების თვალსაზრისით. იმ პროფესიონალებმა, რომლებიც მსხვერპლთან მუშაობენ, როგორებიცაა ექიმები, ფსიქოლოგები და სოციალური მუშაკები, ხშირად იციან ძალადობის ჩადენის შესახებ და ისიც ადარდებთ, რომ ეს ძალადობა შეიძლება განმეორდეს,

41

მაგრამ კონფიდენციალურობის პროფესიული წესები მათ ამის შესახებ შეტყობინების საშუალებას არ აძლევს. კონვენცია შესაძლებლობას იძლევა, რომ გაუქმდეს კონფიდენციალურობის დაცვის წესი რათა პროფესიონალებს საშუალება მიეცეთ, რომ თუ თვლიან რომ ძალადობას ადგილი ჰქონდა და კიდევ მოხდება, ძალადობის სერიოზული ინციდენტების შესახებ შესაბამის უწყებას შეატყობინონ.

ესპანეთში არსებობს კანონი ოჯახში ძალადობის მსხვერპლთა დასაცავად გამოცემული სასამართლო ორდერების შესახებ. ამ კანონის მიხედვით, ის საჯარო ან კერძო სოციალური სამსახურები და ორგანოები, რომლებიც ოჯახური ძალადობის ინციდენტის შესახებ გაიგებენ, ვალდებულნი არიან ამის შესახებ მაგისტრს ან პროკურორს აცნობონ იმ მიზნით, რომ მსხვერპლის დასაცავად გაცემული იქნას დამცავი ორდერი.

მატერიალური სამართალი

კონვენციის V თავი

კონვენციას შემოაქვს მთელი რიგი სამოქალაქო და სისხლის სამართლის საკანონმდებლო ღონისძიებებისა, რომელიც

სამოქალაქო სარჩელი და სამართლებრივი აღდგენის საშუალებები

ამ დებულების მიზანია დანერგოს სამოქალაქო სამართლის ფარგლებში ისეთი აღმდგენი საშუალებები, რომელიც სასამართლოებს საშუალებას მისცემს შეაკაბოს გარკვეული ტიპის ქმედება, ხოლო მსწვერპლთ უფლება მიეცემათ მოითხოვონ ისეთი სასამართლო ორდერების გაცემა, როგორიცაა უზრუნველყოფის ღონისძიება, ამკრძალავი ორდერები, შემაკავებელი ორდერი ან აკვიატებული დევნის/აკიდების ამკრძალავი ორდერი. ეს ორდერები მნიშვნელოვან დამცავ ზომებს წარმოადგენს, რომლებიც ძალადობის ჩამდენს უკრძალავს მსხვერპლთა მიახლოებას სახლში და მიმდებარე ტერიტორიაზე. ოჯახში ძალადობის შემთხვევაში ასეთი ორდერები მსხვერპლის უფრო ხანგრძლივად დაცვას უზრუნველყოფენ, რაც არ არის უზრუნველყოფილი გადაუდებელი დამცავი ორდერების შემთხვევაში.

42

სახელმწიფო პასუხისმგებელია ქალთა დაცვის უზრუნველყოფაზე ძალადობის

ყველა ფორმისა და ოჯახში ძალადობისაგან. სახელმწიფოს ვალდებულებაა

იმის უზრუნველყოფა, რომ სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანოებმა

ეფექტურად მოახდინონ ძალადობრივი აქტების პრევენცია, გამოძიება და

დასჯა. თუ სახელმწიფო ხელისუფლების ორგანოები ადეკვატურ მხარდაჭერას

ვერ გაუწევენ და ვერ დაიცავენ ქალებს, მაშინ ამ წარუმატებლობის

საკომპენსაციოდ სამოქალაქო სამართლებრივი აღდგენის საშუალებები

უნდა ამოქმედდეს.

საქმეში „ბევაკუა და ს ბულგარეთის წინააღმდეგ“, მოსარჩელე ამტკიცებდა, რომ მას რელურალურად ცემდა ქმარი. მან ქმარი მიატოვა, შეიტანა განცხადება განქორწინებაზე და თან წამოიყვანა სამი წლის ვაჟიშვილი. თუმცა, მისი თქმით, ქმარმა გააგრძელა მისი ცემა. მან 4 დღე გაატარა დაზარალებულ ქალთა ცენტრში თავის ვაჟიშვილთან ერთად, მაგრამ იგი გააფრთხილეს, რომ იგი შეიძლება სამართლებრივი დევნის ობიექტი გახდეს ბიჭუნას მოტაცების გამო, რასაც თან მოჰყვება სასამართლოს ბრძანება ზიარი მეურვეობის შესახებ, რომელსაც, მისი თქმით, მისი ქმარი პატივს არ სცემს / არ დაემორჩილება. მისი მეუღლის მიმართ თავდასხმის გამო აღძრულმა სარჩელებმა მსხვერპლის თქმით შემდგომი ძალადობა გამოიწვია. მისი მოთხოვნა დროებითი მეურვეობის შესახებ პრიორიტეტულად არ მიიჩნიეს და მან მეურვეობას მიაღწია მხოლოდ ერთი წლის თავზე - მას შემდეგ, რაც განქორწინებას მიაღწია. მომდევნო წელს იგი კიდევ ერთხელ ცემა მისმა ყოფლიმა მეუღლემ და მის მოთხოვნა სისხლის სამართლებრივი დევნის დაწყებაზე უარი ეთქვა იმ საფუძველზე, რომ „ეს პირადი საკითხია“, და კერძო გადაჭრას მოითხოვს. ადამიანის უფლებათა სასამართლომ დაადგინა კონვენციის მე-8 მუხლის დარღვევა (ოჯახური ცხოვრების პატივისცემის უფლება), იმის გამო, რომ ბულგარეთის ხელისუფლებამ არ გაატარა აუცილებელი ღონისძიებები მოსარჩელის ქმრის დასასჯელად და

43

გასაკონტროლებლად. გარდა ამისა, სასამართლომ ხაზი გაუსვა, რომ ამ დავის „პირად საკითხად“ კვალიფიცირება არ შეესაბამება ხელისუფლების ვალდებულებას, რომ დაიცვას მოსარჩელის ოჯახური ცხოვრება.

კომპენსაცია

გარდა ამისა, კონვენცია მსხვერპლს ანიჭებს კომპენსაციის მიღების უფლებას იმ ზიანის გამო, რომელიც მან განიცადა დაფარული დანაშაულებების შედეგად. უპირველეს ყოვლისა ძალადობის ჩამდენია პასუხისმგებელი ზიანის ანაზღაურებასა და აღდგენაზე, მაგრამ კონვენციის ხელმომწერ მხარეებს ეკისრებათ სუბსიდიური / შემავსებელი ვალდებულება რომ აანაზღაუროს ზიანი იმ შემთხვევებში, როდესაც მსხვერპლს სხეულის სერიოზული დაზიანებები აქვს მიღებული ან ჯანმრთელობა გაუუარესდა.

ის, რომ სახელმწიფოს კომპენსაციის სუბსიდიური ვალდებულება ეკისრება, მხარეებს არ უკრძალავს, რომ ძალადობის ჩამდენისაგან მოითხოვოს სახელმწიფოს მიერ გადახდილი კომპენსაციის ანაზღაურება მაგრამ იმ პირობით, რომ მსხვერპლის უსაფრთხოება სათანადოდ იქნება დაცული.

1976 წელს გერმანიამ მიიღო კანონი ძალადობრივი დანაშაულებების მსხვერპლთა კომპენსირების შესახებ, რომელიც ისეთ ძალადობრივ დანაშაულთა მსხვერპლთ, როგორებიცაა გაუპატიურება, სქესობრივი თავდასხმა, ფიზიკური თავდასხმა და მკვლელობა, ძალადობის შედეგებით გამოწვეული ხარჯების კომპენსირების გარანტიას აძლევს (უფარავს მკურნალობის ხარჯებს, ფსიქოლოგიური კონსულტაციის ხარჯებს, შრომისუუნარობით გამოწვეულ ზიანსა და სხვას).

44

თავისუფლების აღკვეთა, მონახულების უფლება და უსაფრთხოება

ძალადობის ჩამდენნი ბავშვების მოსანახულებელ ვიზიტებს იყენებენ მსხვერპლზე ხელახალი თავდასხმის განსახორციელებად, რასაც სერიოზული ძალადობა და მკვლელობაც კი მოჰყოლია შედეგად. მსხვერპლთა დასაცავი ყველა სამართლებრივი ზომა თანამიმდევრული და ურთიერთთავსებადი უნდა იყოს. მაგალითად, თუ ძალადობის ჩამდენს სამოქალაქო სასამართლომ მსხვერპლთან მიახლოება /წვდომა აუკრძალა, საოჯახო სასამართლომ მას მიახლოების უფლება არ უნდა მისცეს. ამგვარად, კონვენცია მოითხოვს, რომ ბავშვების მონახულებისა და მეურვეობის უფლებების გადაცემის შესახებ გადაწყვეტილებების მიღებისას, გათვალისწინებული იქნას ძალადობის მნიშვნელოვანი ინციდენტები ბავშვის საუკეთესო ინტერესებიდან გამომდინარე.

ძალადობის ფორმები

კონვენცია, მხარეებისაგან მოითხოვს მოახდინონ ძალადობის მთელი რიგი სხვადასხვა ფორმების კრიმინალიზაცია, მათ შორის, ისეთი ფორმებისა, როგორებიცაა:

X ფსიქოლოგიური ძალადობა: გამიზნული დაშინება, ვინმეს შევიწროება ან მუქარა დროის გარკვეული პერიოდის განმავლობაში, რაც ადამიანს ტრავმას აყენებს. ინტიმურ ურთიერთობებში ფსიქოლოგიურ ძალადობას ხშირად თან სდევს ფიზიკური და სქესობრივი ძალადობაც.

საფრანგეთში, ფსიქოლოგიური ძალადობა, როგორც დანაშაული, სისხლის სამართლის კოდექსში 2010 წელს იქნა შეტანილი. ეს დანაშაული შეიძლება დაისაჯოს მკაცრი სანქციებით, დაწყებული 3 წლით თავისუფლების აღკვეთით და დამთავრებული 75 000 ევრო ჯარიმით.

X აკვიატებული დევნა / გადაკიდება: ადამიანის განმეორებითი შეშინება ადევნებით, არასასურველ კომუნიკაციაში შეყვანით ან ინფორმირებით, რომ

45

მათ მუდმივად აკვირდებიან, რაც ამ ადამიანს უსაფრთხოებასთან დაკავშირებით შიშს აღუძრავს. ძალადობის ეს ფორმა შეიძლება მოიცავდეს შემდეგს: ქონების დაზიანება, მსხვერპლის ოჯახის, მეგობრების ან ცხოველების მიზანში ამოღება, ინტერნეტში ტყუილი ინფორმაციის გავრცელება.

მიუხედავად იმისა, რომ ფსიქოლოგიური ძალადობა და აკვიატებული დევნა/გადაკიდება პრინციპულად უნდა იქნას კრიმინალიზებული, კონვენცია აკეთებს დათქმას, რათა იმ მხარეებს, რომელთა სამართლებრივი სისტემა ასეთი ქცევისათვის არა-სისხლის სამართლებრივ სანქციებს ითვალისწინებს, დაუტოვოს ასეთი სანქციის მისადაგების მოქნილობა/ შესაძლებლობა. თუმცა, არა-კრიმინალური სანქციები იმგვარი უნდა იყოს, რომ საკმარისი იყოს ძალადობის ჩამდენის დასასჯელად და მომავალში ამგვარი ქცევის აღსაკვეთად.

იტალიაში აკვიატებული დევნა / გადაკიდება კრიმინალურ დანაშაულად 2009 წელს იქნა ცნობილი. იგი შეიძლება დაისაჯოს საპატიმრო სასჯელით 6 თვიდან 4 წლამდე. თუ ამ დანაშაულის ჩამდენი ყოფილი მეუღლეა ან ის პირია, რომელიც მსხვერპლთან ინტიმურ კავშირში იყო, სანქცია შეიძლება 6 წლიან პატიმრობამდე გაიზარდოს. იგივე წესი მოქმედებს თუ მსხვერპლი არასრულწლოვანია.

X სქესობრივი ძალადობა გაუპატიურების ჩათვლით: ნებისმიერი სქესობრივი ხასიათის აქტი, რომელიც განზრახ არის შესრულებული ვინმეს მიმართ მისი თანხმობის გარეშე. ეს მოიცავს სხეულის რომელიმე ნაწილში ძალადობის ჩამდენის სხეულის ნებისმიერი ნაწილის ან რაიმე ნივთის შეტანას. სქესობრივი ძალადობის დანაშაულებები ხშირად დაუსჯელი რჩება იმის გამო, რომ ხშირად მსხვერპლს არ უჯერებენ, თუ მას არ შეუძლია იმის დამტკიცება, რომ ცდილობდა თავდასხმისათვის წინააღმდეგობა გაეწია. ამ სამართლებრივი ვაკუუმის ამოსავსებად, კონვენცია მოითხოვს, რომ თანხმობის მიცემა - არ მიცემის

46

შეფასებისას, გათვალისწინებული იქნას ის ვითარება,

რომელშიც სექსუალური აქტი განხორციელდა, მიუხედავად

იმისა მსხვერპლმა გასწია თუ არა წინააღმდეგობა.

გარდა ამისა, ეს მუხლი ახდენს მეუღლეებს შორის,

პარტნიორებს შორის ან ყოფილ მეუღლეებსა და ყოფილ

პარტნიორებს შორის მომხდარი გაუპატიურების

კრიმინალიზაციასაც.

დეკლარაციაში ქალთა მიმართ ძალადობის აღმოფხვრის შესახებ, რომელიც გაეროს გენერალურმა ასამბლეამ 1993 წელს მიიღო, ქორწინებაში გაუპატირება ცალსახად არის განსაზღვრული, როგორც ქალთა მიმართ ძალადობის ერთერთი ფორმა.

X სქესობრივი შევიწროება: სქესობრივი ხასიათის

ნებისმიერი ფორმის არასასურველი ვერბალური, არა-

ვერბალური ან ფიზიკური ქმედება სხვა ადამიანის

ღირსების შელახვის მიზნით ან შედეგით, განსაკუთრებით

კი მაშინ, როდესაც ეს ქმედება ქმნის დამაშინებელ,

დამაკნინებელ, დამამცირებელ ან მტრულ გარემოს.

აქაც, კონვენცია მხარეებს შესაძლებლობას აძლევს

ამგვარი ქმედების აღსაკვეთად გამოყენოს არა-

სისხლის სამართლით გათვალისწინებული სანქციები,

რაც სამოქალაქო ადმინისტრაციული კანონმდებლობით

დადგენილი სანქციების მისადაგებას გულისხმობს.

X იძულებითი ქორწინება: ფიზიკური ან ფსიქოლოგიური

მუქარის განზრახ გამოყენების აქტი, რომელიც

ჩადენილია იმ მიზნით, რომ ზრდასრული ადამიანი

ან ბავშვი აიძულონ შევიდეს ქორწინებაში; ან

ზრდასრულის ან ბავშვის სხვა ქვეყანაში წაყვანა

იძულებით ქორწინებაში შეყვანის მიზნით.

47

გაერთიანებულ სამეფოში, არასამთავრობო ორგანიზაცია

Southall Black Sisters-ის კამპანიის შედეგად, მომზადდა პოლიტიკური ხასიათის რეკომენდაცია (გაიდლაინი) იძულებითი ქორწინების შესახებ. ეს გაიდლაინი მოითხოვს გაუმჯობესდეს გაერთიანებული სამეფოს საგარეო და თანამეგობრობის საქმეთა სამინისტროს რეაგირება იმ შემთხვევებზე, როდესაც ბრიტანეთის მოქალაქეებს ქორწინებაში შესვლას საზღვარგარეთ აიძულებენ.

X ქალის გენიტალიების დასახიჩრება: მოიცავს ყველა ისეთ პროცედურას, რომელიც განზრახ ცვლის ან აზიანებს ქალის სასქესო ორგანოებს არა-სამადიცინო მიზნებით. ასეთი ქმედება გამოუსწორებად ზიანს აყენებს ქალს და როგორც წესი სრულდება მსხვერპლის თანხმობის გარეშე. კონვენცია სისხლის სამართლის სანქციებს აკისრებს მათაც, ვინც ამ ქმედების ჩამდენს სასქესო ორგანოების დასახიჩრების პროცედურის შესრულებაში ეხმარება.

ავსტრიაში 2001 წლამდე სხეულისათვის ზიანის მიყენება არ იყო დასჯადი ქმედება იმ შემთხვევაში თუ დაზიანებული მხარის თანხმობით სრულდებოდა. შედეგად, ქალის სასქესო ორგანოების დასახიჩრების პრაქტიკა არ იყო დასჯადი თუ გოგონას მშობელი ან მეურვე იურიდიულ თანხმობას აცხადებდა. სისხლის სამართლის კოდექსში შესული შესწორების შედეგად, ავსტრია არ დაუშვებს „გენიტალიების ისეთ დასახიჩრებას ან დაჭრას, რომელიც სქესობრივი შეგრძნებების მუდმივ გაუარესებას გამოიწვევს“.

X იძულებითი აბორტი და იძულებითი სტერილიზაცია: მოიცავს აბორტის ჩატარებას ქალისათვის მისი წინასწარი და ინფორმირებული თანხმობის მიღების გარეშე და ისეთ ქირურგიულ ჩარევას, რომლის მიზანი ან შედეგია ქალის მიერ ბუნებრივი რეპროდუქციული უნარის დაკარგვა მისი

48

წინასწარი და ინფორმირებული თანხმობის ან გააზრების გარეშე.

ხელის შეწყობა ან თანამონაწილეობა და მცდელობა

ნებისმიერი ადამიანი, რომელიც განზრახ ხელს უწყობს, აქეზებს და მხარს უჭერს მას, ვინც ჩადის ფსიქოლოგიური, ფიზიკური ან სქესობრივი ძალადობის დანაშაულს, გადაკიდებას, იძულებით ქორწინებას, ქალთა გენიტალიების დასახიჩრებას ან იძულებით აბორტსა და იძულებით სტერილიზაციას, კონვენციის მიხედვით დამნაშავეა სისხლის სამართლის კანონმდებლობით დასჯადი ქმედების ჩადენაში. ეს მუხლი მოიცავს სამართალდარღვევებს სისხლის სამართლის, ადმინისტრაციული და სამოქალაქო კანონმდებლობის მიხედვით. ამასთან, ფიზიკური და სქესობრივი ძალადობის, იძულებითი ქორწინების, ქალის გენიტალიების დასახიჩრების ან იძულებითი აბორტისა და იძულებითი სტერილიზაციის განზრახ ჩადენა სამართალდარღვევასაც წარმოადგენს.

მიუღებელი გამართლებანი ჩადენილ დანაშაულთათვის, მათ შორის იმ დანაშაულთათვის, რომლებიც ჩადენილ იქნა ეგრეთ წოდებული „ღირსების“ მიხედვით

ქალთა წინააღმდეგ ძალადობის ძირეული მიზეზების და იმ დამოკიდებულებათა აღმოსაფხვრელად , რომლებიც ძალადობის ჩადენას განაპირობებს, კონვენცია ამკვიდრებს პრინციპს, რომ კრიმინალური ქმედება მიუღებელია ნებისმიერ გარემოებებში. კულტურა, რელიგია, ტრადიცია ან სხვა პირადი მიზეზები კრიმინალური ქმედებისა არ შეიძლება მიღებული იქნას ქალთა მიმართი ან ოჯახში ძალადობის გასამართლებლად და სასამართლომ ეს საფუძველი არ უნდა გამოიყენოს მიზეზად, როდესაც კანონის ინტერპრეტირებას ახდენს. ამ საფუძველზე ძალადობას ხშირად ის ბავშვები ჩადიან, რომლებიც ასაკის გამო სამართლებრივი დევნის ობიექტები არ გახდებიან და ეს ხდება მაშინ, როდესაც მათ აქეზებენ ოჯახის ზრდასრული წევრები ან თემი. ამ სამართლებრივი სიცარიელის შესავსებად, კონვენციის ხელმომწერმა მხარეებმა სისხლის სამართლის პასუხისმგებლობა უნდა დააკისრონ ნებისმიერ

49

ადამიანს, რომელც სხვას წააქეზებს ამგვარი ძალადობის

ჩადენისაკენ.

იურისდიქცია

კონვენციით დადგენილი იურისდიქციის პრინციპები ანალოგიურია

ევროპის საბჭოს სხვა კონვენციებით დადგენილი პრინციპებისა და

მოითხოვს შემდეგს;

X მხარეებს მოეთხოვებათ სისხლის სამართლის დანაშაულის

ჩამდენნი დასაჯონ თავიანთ ტერიტორიებზე, იმ გემებზე,

რომლებიც მათი ქვეყნის დროში ქვეშ დაცურავს ან იმ

თვითმფრინავის ბორტზე, რომელიც მისი კანონმდებლობით

არის დარეგისტრირებული ან თუ სამართალდარღვევა

ჩაიდინა იმ მოქალაქემ ან პირმა, რომელიც ჩვეულებრივ

მის ტერიტორიაზე ცხოვრობს.

X მხარეებს კონვენცია მოუწოდებს, რომ, რომ შეეცადონ

და სამართლებრივი დევნა აწარმოონ ყველა იმ

სამართალდარღვევის გამო, რომელიც ჩადენილია მათი

მოქალაქეების წინააღმეგ ან იმ პირების წინააღმდეგ,

რომლებიც ჩვეულებრივ მათ ტერიტორიაზე ცხოვრობენ,

მაშინაც, როდესაც ისინი ქვეყნის საზღვრებს გარეთ

არიან, რათა დაიცვას ისინი;

X ნებისმიერი მოქალაქე, რომელიც სქესობრივ ძალადობას,

იძულებით ქორწინებას, ქალთა გენიტალიების

დასახიჩრებას ან იძულებით აბორტს ან იძულებით

სტერილიზაციას განახორციელებს მხარეების მიერ უნდა

დაისაჯოს იმ შემთხვევაშიც კი, როდესაც ეს დანაშაული

საზღვარგარეთ არის ჩადენილი. და ეს, მიუხედავად

იმისა არის თუ არა აღნიშნული სამართალდართვევები

კრიმინალიზირებული იმ ქვეყანაში, სადაც ისინი

ჩადენილი იქნა და მიუხედავად იმისა მსხვერპლმა იმ

ქვეყნის წინაშე წარადგინა თუ არა სარჩელი ან იმ

ქვეყნის ხელისუფლების ორგანოებმა გამოიძიეს თუ არა

ეს საქმე.

50

X ჩამდენი პირის მიმართ, რომელიც ქვეყნის ტერიტორიაზე ცხოვრობს, სამართლებრივი დევნა უნდა განხორციელდეს ამ ქვეყნის მიერ თუ არ მოხდა ამ პირის ექსტრადირება იმ ქვეყანაში, სადაც დანაშაული იქნა ჩადენილი ან საიდანაც მსხვერპლი არის წარმოშობით.

სანქციები და ზომები

კონვენცია მოითხოვს, რომ კონვენციით გათვალისწინებული სამართალდარღვევების გამო დაკისრებული სანქციები იმგვარი იყოს, რომ ასახავდეს ძალადობის სერიოზულობას. სანქციები უნდა იყოს „ეფექტური, პროპორციული და გადამაფიქრებელი“ და შეიძლება მოიცავდეს პატიმრობას ან მშობლის უფლებების ჩამორთმევას ბავშვის საუკეთესო ინტერესებიდან გამომდინარე და თუ მსხვერპლის უსაფრთხოება სხვანაირად ვერ იქნება გარანტირებული.

დამამძიმებელი გარემოებები

კონვენცია უფრო მკაცრ სასჯელს მოითხოვს გარკვეულ სიტუაციებში, მაგალითად თუ დანაშაული ჩადენილი იქნა ოჯახის ახლობელი წევრის მიერ, განმეორებით და განსაკუთრებით მოწყვლადი პირის მიმართ, ბავშვის წინააღმდეგ ან ბავშვის თანდასწრებით, რამოდენიმე ადამიანის მიერ ერთად, ძალადობის უკიდურესი ფორმის გამოყენებით, იარაღის მუქარით, თუ გამოიწვია მსხვერპლისათვის მძიმე ზიანის მიყენება და თუ ჩამდენი მანამდეც იყო მსჯავრდებული ანალოგიური დანაშაულის გამო.

ესპანეთში, გენდერული ძალადობის შესახებ ორგანული კანონის მიღების შემდეგ, შესწორდა სისხლის სამართლის კოდექსის 148-ე მუხლი, რათა გამკაცრებულიყო სანქცია იმ შემთხვევისათვის თუ თავდასხმა მიმართულია მეუღლის (ყოფილი მეუღლის) ან ისეთი პირის წინააღმდეგ, ვისთანაც აგრესორს ანალოგიური ურთიერთობები ქონდა, მიუხედავად თანაცხოვრებისა. ბელგიაში, სისხლის სამართლის კოდექსი ოჯახში ძალადობა ცალკე დანაშაულად არ არის გამოკვეთილი.

51

თუმცა, თუ ფიზიკურ ძალადობას ჩადის ამჟამინდელი ან ყოფილი მეუღლე ან პარტნიორი, ეს უფრო სერიოზულ დანაშაულად ითვლება და უფრო მკაცრი სანქციებით ისჯება.

თუმცა, თუ ფიზიკურ ძალადობას ჩადის ამჟამინდელი ან ყოფილი მეუღლე ან პარტნიორი, ეს უფრო სერიოზულ დანაშაულად ითვლება და უფრო მკაცრი სანქციებით ისჯება.

დავების გადაწყვეტის სავალდებულო ალტერნატიული პროცესების ან გასმართლების აკრძალვა

იკრძალება დავების გადაჭრის ალტერნატიული მეთოდების გამოყენება იმ შემთხვევებში, როდესაც ძალადობა იქნა ჩადენილი, რამეთუ მსხვერპლსა და მოძალადეს შორის მედიაცია ვერასდროს ვერ იქნება თანასწორი პროცესი. თუ სახეზე გვაქვს კონვენციით რეგულირებადი ძალადობა, ეს სისხლის სამართლის დანაშაულია და მის წინააღმდეგ სამართლებრივი დევნა უნდა დაიწყოს. თუ ჩამდენს ჯარიმის გადახდას დააკისრებენ, კონვენციის მხარეებმა უნდა უზრუნველყონ, რომ ამან ირიბად მსხვერპლის ფინანსური სიდუხჭირე არ გამოიწვიოს. ხშირად მსხვერპლნი და ძალადობის ჩამდენნი ერთი და იმავე ოჯახის წევრები არიან და ნებისმიერ ჯარიმას შეუძლია ზეგავლენა იქონიოს ოჯახის შემოსავალზე ან ალიმენტის გადახდაზე.

გამოძიება, სისხლის სამართლებრივი დევნა, პროცესუალური სამართალი და დამცავი ზომები

კონვენციის მე-VI თავი

რისკის შეფასება და რისკის მართვა

ძალადობის ჩამდენნი ხშირ შემთხვევაში მსხვერპლს სერიოზული ძალადობით და სიკვდილითაც კი ემუქრებიან, განსაკუთრებით თუ მსხვერპლი მიდის ან თუ ძალადობის ჩამდენი სისხლის

52

სამართლებრივი დევნის წინაშე აღმოჩნდება. გამოძიების პროცესის ყველა ეტაპზე მსხვერპლის დაცვის მიზნით, ხელისუფლების ყველა შტომ მუშაობის დროს უნდა გაითვალისწინოს კონკრეტული მსხვერპლის წინაშე მდგარი საფრთხის დონე და შემუშავებული უნდა იყოს გეგმა ამ რისკების მართვისათვის. შეფასების დროს უნდა დადგინდეს, აქვს თუ არა იარაღი ან მასთან წვდომა დამნაშავეს. ასეთ შემთხვევაში მხარეებს შეუძლიათ მიიღონ ზომები, რომელიც საშუალებას მოგცემთ განახორციელოთ იარაღისა და ტყვია-წამლის დაუყოვნებლივი კონფისკაცია მსხვერპლის დაცვის მიზნით.

გაერთიანებულ სამეფოში მაღალი რისკის მსხვერპლთა რისკის შეფასების მულტი-ორგანიზაციული კონფერენციები (MARACs) იმართება თვეში ერთხელ რათა მოხდეს ინფორმაციის გაცვლა და მაღალი რისკის მსხვერპლთა და მათი შვილების დაზარალებისა და დაზიანების პრევენცია. კონფერენციები ერთმანეთთან აკავშირებენ სხვადასხვა ქვეყნების ხელისუფლებას და მომსახურების მიმწოდებლებს, როგორებიცაა პოლიცია, პრობაციის სამსახურები, ადგილობრივი ხელისუფლება, ჯანდაცვისა და საბინაო საკითების წარმომადგენლები, თავშესაფრისა და დახმარების გამწევის სამსახურები. (MARACs)-ის დროს შეიმუშავებენ ინდივიდუალურ გეგმებს, რომლებიც მიმართულია მსხვერპლთა უსაფრთხოების გაძლიერებისაკენ. ეს კონფერენციები მნიშვნელოვანია ინფორმაციული დეფიციტის გამოსავლენად და შესაცსებად.

დაუყოვნებლივი შემაკავებელი ორდერი

მსხვერპლისათვის დაუყოვნებლივი დახმარების გაწევის მიზნით, კონვენცია უზრუნველყოფს ოჯახში ძალადობის ჩამდენი პირის მოცილებას სახლიდან და ოჯახიდან, აწესებს ფიზიკურ დისტანციას მათ შორის რათა თავიდან აცილებული იყოს ძალადობის შემდგომი ფაქტები. ძალადობის ჩამდენის მოცილება საცხოვრებელი ადგილიდან მაშინაც კი, თუ იგი საცხოვრებელი ადგილის მესაკუთრეა, ხელს უშლის მას მსხვერპლისათვის შემდგომი ტრავმის მიყენებაში, რომელიც, სხვა შემთხვევაში, იძულებული იქნებოდა თავად

53

დაეტოვებინა საცხოვრებელი, ხშირად შვილებთან ერთად მათივე უსაფრთხოების უზრუნველყოფის მიზნით. მხარეებზეა დამოკიდებული თუ ხელისუფების რომელ ნაწილს მიეცემა უფლებამოსილება, გამოსცეს შემაკავებელი ორდერი, თუმცა, ნებისმიერ შემთხვევაში, პრიორიტეტი.უნდა მიენიჭოს მსხვერპლის ან რისკის ქვეშ მდგომი ადამიანების უსაფრთხოების დაცვას.

შეზღუდვა ანუ დამცავი ორდერი

მხარეებმა უნდა უზრუნველყონ და გასცენ ორდერი კონვენციით გათვალისწინებული ძალადობის ყველა ფორმის მსხვერპლთა დაცვისათვის, რათა შეაკავონ ძალადობის ჩამდენი და არ მიისცენ მას მსხვერპლთან კონტაქტის საშუალება გარკვეული პერიოდით. დაუყოვნებლივი დაცვის მიზნით ეს ორდერები უნდა იყოს:

X ხელმისაწვდომი ფინანსური თვალსაზრისით;

X ხელმისაწვდომი დაუყოვნებლივი დაცვის მიზნით;

X უნდა გაიცეს მიუხედავად იმისა, რომ ძალადობის ჩამდენი შესაძლოა იყოს სხვა სამართალწარმოების ობიექტი;

X შესაძლებელი უნდა იყოს, გაიცეს სამომავლო სასამართლო პროცესებზე;

X უნდა გაიცეს მხოლოდ ერთი მხარის მოთხოვნის საფუძველზე;

X უნდა გაიცეს ისე, რომ არ დაირღვას ბრალდებულის უფლება სამართლიან სასამართლო პროცესზე; .

ავსტრიაში ძალადობისაგან დაცვა ოჯახური აქტის ფარგლებში პოლიციას აძლევს უფლებას, დააცლევინოს ძალადობის ჩამდენს საცხოვრებელი ადგილი 10 დღით. ეს გამოიყენება, როგორც პრევენციული მექანიზმი. ამ ღონისძიების განსახორციელებლად არ არის საჭირო მსხვერპლის თანხმობა ან თხოვნა (ex officio). 24 საათის განმავლობაში, პოლიციამ

54

უნდა გაუგზავნოს ანგარიში ინტერვენციის ცენტრს, რომელიც მსხვერპლს სთავაზობს სრულყოფილ კონსულტაციას. ასეთი კოსულტაციის მიზანია, მიღებული იქნას ინფორმირებული გადაწყვეტილება მსხვერპლის მიერ მიმართოს თუ არა საოჯახო საქმეების სასამართლოს ხანგრძლივვადიანი დამცავი ორდერისათვის, რომელიც გრძელდება სამი თვით. ასეთი დამცავი ორდერის ბენეფიციარები არიან არა მხოლოდ მეუღლეები და პარტნიორები, არამედ პოტენციურ მსხვერპლთა ფართო ფენები, როგორებიცაა ოჯახური ტიპის გარემოში ერთად მცხოვრები ადამიანები.

დაცვის ღონისძიებები

იმის უზრუნველსაყოფად, რომ სასამართლო პროცერსებზე დაცული იყოს მსხვერპლთა უფლებები და მათ აღარ მიიღონ შემდგომი ტრავმა სასამართლო პროცესებზე, მხარეებს მოეთხოვებათ გაატარონ დამცავი ღონისძიებების მთელი სერია, რომელშიც შედის:

X მსხვერპლის, მათი ოჯახებისა და მოწმეების უსაფრთხოების დაცვა დაშინებისა და შურისძიებისაგან;

X მსხვერპლებისათვის ინფორმაციის მიწოდება ძალადობის ჩამდენის ადგილსამყოფელის შესახებ განსაკუთრებული საფრთხის დროს;

X ინფორმაციის მიწოდება ხელმისაწვდომი მომსახურების ფორმების, გამოძიების პროცესისა და შედეგების შესახებ;

X მტკიცებულების მიწოდებისა და ჩვენების მიცემის შესაძლებლობა ძალადობის ჩამდენი პირის დასწრების გარეშე და მსხვერპლთა პრივატულობისა და ვინაობის დაცვა;

X მსხვერპლთათვის ლინგვისტური დახმარების გაწევა უსასყიდლოდ თუ ისინი წარმოადგენენ სასამართლო პროცესზე მხარეს ან იძლევიან ჩვენებას.

55

მიგრაცია და თავშესაფარი

კონვენციის მე-7 თავი

მიგრანტი და ლტოლვილი ქალები წარმოადგენენ ძალადობის მიმართ განსაკუთრებით დაუცველ ჯგუფს. ამდენად, კონვენცია კრძალავს დისკრიმინაციას მიგრანტის ან ლტოლვილის სტატუსის საფუძველზე, როცა საქმე ეხება კონვენციის დებულებების განხორციელებას. ასევე, იგი მოითხოვს რომ განხორციელდეს ღონისძიებები, რათა მოხდეს ასეთი ძალადობის პრევენცია, დაცულნი იყვენენ მსხვერპლნი და გათვალისწინებული იყოს მოწყვლადი ადამიანების საჭიროებები.

საცხოვრებელი სტატუსი

ევროპის საბჭოს წევრი ქვეყნების უმეტესობა მეუღლეებისა და პარტნიორებისაგან მოითხოვს დარჩნენ ქორწინებაში ან ერთად გარკვეული დროით სანამ ისინი არ მიიღებენ ავტონომიურ საცხოვრებელ სტატუსს. ბევრ მიგრანტ და ლტოლვილ ქალს ეშინია დატოვოს ძალადობის ადგილები, რადგან ისინი დგებიან საცხოვრებლის სტატუსის დაკარგავის რისკის წინაშე. კონვენცია ადგენს დამოუკიდებელი საცხოვრებელი სტატუსის შესაძლებლობას იმ მიგრანტი ქალებისათვის, რომლებიც არიან ძალადობის მსხვერპლნი და საშუალებას აძლევს სხვა ქვეყანაში იძულებით ქორწინებაში მყოფ მიგრანტ მსხვერპლებს დაიბრუნონ მათი საცხოვრებელი სტატუსი.

კონვენცია საშუალებას აძლევს მხარეებს, დაიტოვონ უფლება არ გამოიყენონ საცხოვრებელ სტატუსთან დაკავშირებული დებულებები ან გამოიყნენონ ისინი მხოლოდ სპეციალურ შემთხვევებში და პირობებში.

თავშესაფრის მოთხოვნა გენდერულ საფუძველზე

თავშესაფარის მაძიებელ ქალებს აქვთ დაცვასთან დაკავშირებული მამაკაცებისაგან განსხვავებული სპეციფიკური პრობლემები. ქალებს, შესაძლოა, არ უნდოდეთ ან არ შეეძლოთ დევნილობის სტატუსის დადგენის პროცესში, რომელიც არ ითვალისწინებს კულტურულად მგრძნობიარე თემებს, გაამხილონ გადატანილი ძალადობის ფაქტები,

56

როგორებიცაა გაუპატიურება. ქალები ხშირად ხდებიან სქესობრივი ძალადობისა და ექსპლუატაციის მსხვერპლნი და ვერ ახერხებენ საკუთარი თავის დაცვას. იმ მიზნით, რომ დაარეგულიროს კონკრეტული საკითხი, რომელიც უკავშირდება ქალების მიერ თავშესაფრის ძიებას, კონვენცია ადგენს შემდეგ ვალდებულებას:

X ქალების წინააღმდეგ გენდერულ საფუძველზე ჩადენილი ძალადობის, როგორც დევნის ფორმის აღიარება 1951 წლის ლტოლვილთა კონვენციის დებულებების ფარგლებში;

X გენდერულად მგრძნობიარე საკითხების გათვალისწინება ლტოლვილის სტატუსის მინიჭების დროს;

X თავშესაფრის ძიების პროცესში დაინერგოს გენდერულად მგრძნობიარე პროცედურები, სახელმძღვანელო პრინციპები და დახმარების გაწევის ფორმები, რათა გათვალისწინებული იყოს ყურადსაღები განსხვავებები ქალებსა და მამაკაცებს შორის.

ეს და ადამიანების გადაცემაზე უარის შესახებ დებულებები შეესაბამება და არ ცილდება 1951 წლის კონვენციას ლტოლვილთა სტატუსის შესახებ და ადამიანის უფლებების ევროპული კონვენციის მე-3-ე მუხლს, როგორც მას ინტერპრეტაციას უკეთებს ევროპის ადამიანის უფლებების სასამართლო::

2002 წელს გაეროს ლტოლვილთა უმაღლესმა კომისარიატმა (UNHCR) გამოსცა სახელმძღვანელო პრინციპები საერთაშორისო დაცვის შესახებ: დევნა გენდერულ საფუძველზე 1951 წლის კონვენციის 1ა(2) მუხლის და/ან მისი 1967 წლის პროტოკოლის, რომელიც უკავშირდება ლტოლვილის სტატუსს, კონტექსტში. სახელმძღავნელო პრინციპები იძლევა ინტერპრეტაციისათვის საჭირო მითითებებს მთავრობებისათვის, იურისტებისათვის, გადაწყვეტილების მიმღები პირებისა და სასამართლო ხელისუფლებისათვის ისევე, როგორც გაეროს ლტოლვილთა უმაღლესმა კომისარიატის თანამშრომლებისათვის, რომლებიც ადგილზე ადგენენ ლტოლვილის სტატუსს.

57

უარის თქმა ადამიანების გადაცემაზე

კონვენცია ადგენს ვალდებულებას, რომ მიუხედავად სტატუსისა, უარი თქვას იმ მსხვერპლის გადაცემაზე, რომელსაც ჭირდება საერთაშორისო დაცვა იმ ქვეყანაში, სადაც იგი აღმოჩნდება რისკის ქვეშ ან დაექვემდებარება წამებას, არადამიანურ და ღირსების შემლახავ მოპყრობას ან დასჯას. ადამიანების გადაცემაზე უარის თქმის პრინციპი არის თავშესაფრის მაძიებლისა და ლტოლვილთა საერთაშორისო დაცვის პრინციპი.

მონიტორინგის მექანიზმები

კონვენციის მე-9 თავი

იმისათვის, რომ კონვენცია ეფექტურად განხორციელდეს მხარეების მიერ, შექმნილია მონიტორინგის მექანიზმი. ეს მექანიზმი ორი ორგანოსაგან შედგება:

X ექსპერტთა ჯგუფი ქალთა წინააღმდეგ ძალადობისა და ოჯახში ძალადობის წინააღმდეგ მიმართულ ქმედებებზე - ტექნიკური ჯგუფი, რომელსაც ეწოდება GREVIO, შედგება 10-დან 15-მდე დამოუკიდებელი ექსპერტისაგან, რომლებიც მუშაობენ ადამიანის უფლებების, გენდერული თანასწორობის, ქალებისა და ოჯახებში ძალადობის წინააღმდეგ და მსხვერპლთა დახმარებისა და დაცვის საკითხებზე. ჯგუფი შედგება იმ ქვეყნების წარმომადგენლებისაგან, რომლებიც მიერთებულნი არიან კონვენციას და მასში დაცულია მულტიდისციპლინალური და გეოგრაფიული ბალანსი. ჯგუფის მიზანი იქნება შეაფასოს და გაზომოს, თუ როგორ ასრულებენ მხარეები კონვენციის მოთხოვნებს. GREVIO-ს პირველი 10 წევრი აირჩიეს 2015 წლის მაისში: ფერიდე აკარ (თურქეთი), ბილიანა ბრანკოვიჩ (სერბეთი), ფრანსუაზ ბრიე (საფრანგეთი), ელენა მარია კარვაიო მარტინს ლეიტაო (პორტუგალია), ჯემა გალეგო (ესპანეთი), სიმონა ლანცონი (იტალია),

58

როზა ლოგარ (ავსტრია), ირის ლუარასი (ალბანეთი), მარსელინ ნაუდი (მალტა), ვესნა რატკოვიჩ (მონტენეგრო).

X მხარეების კომიტეტი - ეს არის პოლიტიკიური ორგანო, რომელიც შედგება კონვენციის წევრი მხარეების წარმომადგენლებისაგან და რომელიც ირჩევს GREVIO-ს წევრებს მხარის მიერ დასახელებული კანდიდატებიდან.

პროცედურა

GREVIO ანგარიშებს იღებს კონვენციის მხარეებისაგან. ეს ანგარიშები მზადდება კითხვარებზე დაყრდნობით. GREVIO-ს, ასევე, შეუძლია ინფორმაციის მიღება არასამთავრობო ორგანიზაციებისა და სამოქალაქო საზოგადოებისაგან, ადამიანის უფლებების დაცვის საკითხებზე მომუშავე სახელმწიფო ინსტიტუციებისაგან, ევროპის საბჭოს ადამიანის უფლებების დაცვის კომისარიატისაგან, საპარლამენტო ასამბლეისა და ევროპის საბჭოს სხვა სპეციალური ან საერთაშორისო ინსტრუმენტების მიერ შექმნილი ორგანოებისაგან, როგორიცაა CEDAW (ქალთა წინააღმდეგ მიმართული ნებისმიერი დისკრიმინაციის აღმოფხვრის კომიტეტი). თუკი მიწოდებული ინფორმაცი არ არის საკმარისი, ან თუ კონკრეტული საკითხი მოითხოვს დაუყოვნებლივ ყურადღებას, GREVIO-ს უფლებამოსილია განახორციელოს ვიზიტი ამ ქვეყანაში და ეს გააკეთოს ამ ქვეყნის ხელისუფლების წარმომადგენლებთან ერთად.

GREVIO, მიღებული ინფორმაციაზე დაყრდნობით, შეიმუშავებს ანგარიშის პროექტს, რომელსაც კომენტარისათვის აწვდის შესაბამის მხარეს. ეს კომენტარები გათვალსიწინებული იქნება GREVIO-ს საბოლოო ანგარიშში და იგი წარუდგენს თავის დასკვნებს მხარეების კომიტეტს, რომელსაც შეუძლია მიიღოს და დაამტკიცოს GREVIO-ს დასკვნებზე დაყრდნობით მომზადებული რეკომენდაციები და განსაზღვრული დროისათვის შესარულებლად მიაწოდოს შესაბამის მხარეს.

ზოგადი რეკომენდაციები

GREVIO-მ შესაძლოა მიიღოს რეკომენდაციები, რომლებიც უკავშირდება არა რომელიმე კონკრეტულ მხარეს, არამედ ეხება

59

ყველა წევრი სახელმწიფოსათვის პრობლემურ საკითხებს და შეიცავს ნათელ სახელმძღვანელო პრინციპებს კონვენციის დებულებების ეფექტიანი განხორციელების მიზნით.

პარლამენტის ჩართვა მონიტორინგში

მოწვეულნი იქნებიან ქვეყნების პარლამენტების წარმომადგენლები რათა მონაწილეობა მიიღონ კონვენციის საქმიანობების განხორციელების მონიტორინგში, რაც წარმოადგენს მათი როლის მნიშვნელობის აღიარებას კონვენციის განხორციელებაში. წევრ ქვეყნებს მოეთხოვებათ წარუდგინონ GREVIO-ს ანგარიშები საკუთარ პარლამენტებს კონსულტაციების მიზნით.

ისტორიაში პირველად ევროპის საბჭოს ხელშეკრულების ტექსტი მოუწოდებს საპარლამენტო ასამბლეას, რეგულარულად შეამოწმოს ამ ხელშეკრულების შესრულება. ეს დებულება აღიარებს საპარლამენტო ასამბლეის მნიშვნელოვან როლს ქალების წინააღმდეგ მიმართული ძალადობის საკითხის ევროპის საბჭოსა და მისი წევრი სახელმწიფოების დღის წესრიგში ჩასმასთან დაკავშირებით და მის ხანგრძლივვადიან ვალდებულებას ამ საკითხის მიმართ.

ურთიერთობა სხვა საერთაშორისო დოკუმენტებთან

კონვენციის მე-10 თავი

ეს დებულება ეხება ურთიერთობებს კონვენციასა და სხვა საერთაშორისო დოკუმენტებს შორის და უზრუნველყოფს მათ ჰარმონიულ თანაარსებობას. კონვენცია არ ერევა იმ უფლებებსა და ვალდებულებებში, რომლებიც დაფიქსირებულია და წარმოიშვება იმ საერთაშორისო დოკუმენტების დებულებებიდან გამომდინარე, რომლებიც ეხება იგივე საკითხებს, რომლებიც განხილულია კონვენციაში. ასეთებია, მაგალითად ადამიანის უფლებებისა და ფუნდამენტური თავისუფლებების დაცვის შესახებ ევროპული კონვენცია და მისი პროტოკოლები; გაეროს კონვენცია ქალების წინააღმდეგ მიმართული ძალადობის ყველა ფორმის აღმოფხვრის

60

შესახებ და მისი პროტოკოლები. კონვენცია ისეა შემუშავებული,

რომ გააძლიეროს ქალთა ძალადობისა და ოჯახური ძალადობის

მსხვერპლი ქალების დაცვა და დახმარება.

კონვენციას მიერთებული მხარეებს მოვუწოდებთ, ითანამშრომლონ

და იმუშაონ ერთად ისეთ საკითხებზე დადებული ორმხრივი ან

მრავალმხრივი შეთანხმებების საფუძველზე, რომლებიც განხილულია

კონვენციაში, რაც კიდევ უფრო გაძლიერებს მის დებულებებს და

გააუმჯობესებს მის განხორციელებასა და გამოყენებას.

დასკვნითი დ ებულებები

კონვენციის მე-12 თავი

ძალაში შესვლა

ამ კონვენციაზე ხელის მოწერა შეუძლია როგორც ევროპის საბჭოს

წევრ, ასე არაწევრ სახელმწიფოებს, რომლებმაც მონაწილეობა

მიიღეს მის შემუშავებაში (კანადა, ვატიკანი, იაპონია, მექსიკა

და აშშ) და ევროკავშირი.

კონვენციის ძალაში შესვლისათვის საჭირო იყო მისი რატიფიკაცია

ათი სახელმწიფოს მიერ.

კონვენციასთან მიერთება

ძალაში შესვლის შემდეგ კონვენციას შეიძლება მიუერთდეს

ნებისმიერი სახელმწიფო, რომელიც არ არის ევროპის საბჭოს წევრი.

დათქმები

მხარეებს შეუძლიათ გამოიყენონ დათქმის უფლება მხოლოდ

იმ მუხლებთან მიმართებაში, რომლებთა მიმართაც ეს ცხადად

დასაშვებია და ეს შეიძლება გაკეთდეს მაქსიმუმ ხუთი წლით.

დათქმის განახლება შესაძლებელია მხოლოდ ერთხელ. დათქმების

შესაძლებლობამ ხელი არ უნდა შეუშალოს იმ სახელმწიფოების

რაოდენობის მოგროვებას, რამდენიც საჭიროა კომვენციის

61

რატიფიკაციისათვის. უფრო მეტი დრო დაჭირდება ამ ქვეყნების კანონმდებლობის ჰარმონიზაციას კონკრეტულ საკითხებთან.

დათქმები შესაძლოა გამოყენებული იყოს შემდეგ მუხლებთან მიმართებაში:

X მუხლი 30 (კომპენსაცია), პარაგრაფი 2;

X მუხლი 44 (იურისდიქცია), პარაგრაფი 1.ე, 3 და 4;

X მუხლი 55 (საქმის განხილვა Ex parte და ex officio), პარაგრაფი 1, 35-ე მუხლთან დაკავშირებით უმნიშვნელო დანაშაულებთან მიმართებაში;

X მუხლი 58 (საკანონმდებლო აქტი შეზღუდვაზე) მუხლი 37, 38 და 39 მიმართებაში;

X მუხლი 59 (საცხოვრებელი სტატუსი).

მხარეები, ასევე, იტოვებენ უფლებას, გამოიყენეონ სისხლის სამართლის სანქციებისაგან განსხვავებული სანქციები 33-ე მუხლის შემთხვევაში (ფსიქოლოგიური ძალადობა) და 34-ე მუხლთან დაკავშირებით (აკვიატებული დევნა/გადაკიდება).

დათქმების დადგენა შესაძლებელია კონვენციის ხელმოწერის ან რატიფიკაციის შემდეგ და მათი გაუქმება შესაძლებელია ევროპის საბჭოს გენერალურ მდივანთან დეკლარაციის გაგზავნის გზით. ხუთი წლის შემდეგ დათქმების ვადა ამოიწურება თუ არ მოხდა მათი განახლება. თუ მხარე გადაწყვეტს, რომ უნდა განაახლოს დათქმები, მან ამის მიზეზების შესახებ უნდა შეატყობოინოს GREVIO-ს.

63

ევროპის საბჭოს გენერალური მდივნის ეპილოგი

როგორც იქნა, 2014 წლის 1 აგვისტოს მოხდა ის, რისთვისიაც ჩვენ ასე ვიღწვოდით - ძალაში შევიდა სტამბულის კონვენცია. სტამბულის კონვენციის პროექტის შემუშავება, მისი დამტკიცება, ხელის მოწერა, რატიფიკაცია და ძალაში შესვლა გახლავთ ერთობლივი ძალისხმევის შედეგი, რომლის საშუალებითაც მოხდა ყველა იმ მხარის რესურსებისა და ენერგიის მობილიზება, რომლებიც ჩართულნი არიან ქალთა მიმართ ძალადობასთან ბრძოლაში: ევროპის საბჭო და მისი სხვადასხვა ორგანოები და სტრუქტურები, სახელმწიფოების მთავრობები და საერთაშორისო ორგანიზაციები გაეროს, არასამთავრობო ორგანიზაციების, სამოქალაქო საზოგადოებისა და, რა თქმა უნდა, ქვეყნების პარლამენტების ჩათვლით.

ყველა ამ ინსტიტუციასა და მათში მომუშავე ადამიანებს მტკიცედ წამთ, რომ ეს კონვენცია არის მძლავრი პასუხი ძალადობის მსხვერპლთა მიერ გადატანილ ტანჯვაზე. მის ძალაში შესვლამდეც კი, სტამბულის კონვენცია იქცა ამ სფეროში ძლიერ ინსტრუმენტად არა მხოლოდ ჩვენი წევრი სახელმწიფოების, არამედ მთელი მსოფლიოს მასშტაბით. მისი მიღების პირველივე წუთებიდან კონვენციამ გააძლიერა ქალთა წინააღმდეგ მიმართული და ოჯახური ძალადობის მიუღებლობის უპრეცედენტო გაცნობიერება,.

64

სტამბულის კონვენცია ეფუძნება იმის გააზრებას, რომ ქალთა წინააღმმდეგ მიმართული ძალადობა არის გენდერული ხასიათი ძალადობა, რომელიც ხორციელდება ქალების წინააღმდეგ, რადგან ისინი არიან ქალები და ქალების მიმართ ძალადობა უფრო ადვილია ვიდრე კაცების წინააღმდეგ. იმის გამო, რომ ამ შემთხვევაში სასწორზე დევს ადამიანის უფლებები, სახელმწიფოებს ეკისრებათ ვალდებულება, დაუპირისპირდნენ ძალადობის ყველა ფორმას და გადადგან ნაბიჯები მისი პრევენციის მიზნით, დაიცვან მსხვერპლნი და პასუხისგებაში მისცენ დამნაშავეები. ჩვენ სრულიად ნათლად უნდა განვაცხადოთ: შეუძლებელია ქალებსა და მამაკაცებს შორის რეალური თანასწორობა თუ ქალები მასშტაბურად ხდებიან გენდერული ძალადობის მსხვერპლნი, ხოლო სახელმწიფო ორგანოები და ინსტიტუციები ამაზე თვალებს ხუჭავენ.

სწორედ ამიტომ, მისასალმებელია კონვენციის ძალაში შესვლა, თუმცა ჩვენი ძალისხმევა უნდა გაგრძელდეს. უპირველეს ყოვლისა, ჩვენ უნდა უზრუნველვყოთ კონვენციის განხორციელება.

GREVIO, სტამბულის კონვენციის მიერ დაარსებული ექსპერტთა ჯგუფი, დიდ როლს ითამაშებს ამ მიმართულებით. ასევე, ახალ და მნიშვნელოვან როლს აიღებს საპარლამენტო ასამბლეაც: სახელმწიფოების პარლამენტებსა და საპარლამენტო ასამბლეას პირველად დაეკისრათ პასუხისმგებლობა, მონიტორინგი გაუწიონ ევროპის საბჭოს კონვენციას. და ბოლოს, აუცილებელი იქნება იმის უზრუნველყოფა, რომ კონვენციის რატიფიცირება სხვა სახელმწიფოებმაც მოახდინონ.

ამ სახელმძღვანელოს სახით, პარლამენტებს ეძლევათ პრაქტიკული ინსტრუმენტი, რომ უფრო ფართოდ გაავრცელონ სტამბულის კონვენცია და ახსნან მისი დებულებები და ისიც, თუ რატომ არის ეს დებულებები ასეთი მნიშვნელოვანი. ჩვენი საერთო მიზნის განხორციელების გზაზე მნიშვნელოვანია მივაღწიოთ იმას, რომ ყველა ქალს შეეძლოს იცხოვროს ძალადობისაგან თავისუფალი ცხოვრებით.

გაბრიელა ბატაინი-დრაგონი, ევროპის საბჭოს გენერალური მდივნის მოადგილე

65

დანართი I

ევროპის საბჭოს კონვენცია ქალთა მიმართ ძალადობისა და ოჯახში ძალადობის წინააღმდეგ ბრძოლისა და პრევენციის შესახებ

(CETS No.210)

სტამბული, 2011 წლის 11 მაისი

66

preambula

evrosabWos wevri qveynebi da sxva am dokumentze xelis momwerni,

ixseneben ra adamianis uflebebis dacvis da fundamenturi Tavisuflebebis konvencias (ETS

. 5, 1950) da mis oqmebs, evropis socialur qartias (ETS No. 35, 1961, gadasinjuli 1996 wels,

ETS No. 163), evrosabWos konvencias adamiamebiT vaWrobis winaaRmdeg mimarTul qmedebaze CETS No. 197, 2005) da evrosabWos konvencias sqesobrivi eqsploataciisagan da sqesobrivi Zaladobisagan bavSvTa dacvaze (CETS No. 201, 2007);

ixseneben ra ministrTa komitetis Semdeg rekomendaciebs evrosabWos wevri qveynebis mimarT: rekomendacia Rec(2002)5 Zaladobisagan qalTa dacvaze, rekomendacia CM/Rec.(2007)17 genderuli Tanasworuflebianobis standartebsa da meqanizmebze, rekomendacia CM/Rec(2010)10 konfliqtebis prevenciasa da mogvarebaSi da mSvidobis xelSewyobaSi qalebis da kacebis rolze da sxva Sesabamis rekomendaciebs;

iReben ra mxedvelobaSi precedentebze agebuli kanonis mzard gamoyenebas adamianis uflebaTa evropis sasamarTloSi, romelic adgens mniSvnelovan standartebs qalTa winaaRmdeg mimarTuli Zaladobis sferoSi;

uweven ra angariSs saerTaSoriso xelSekrulebas samoqalaqo da politikur uflebebze (1966), saerTaSoriso xelSekrulebas ekonomikur, socialur da kulturul uflebebze (1966), gaeros konvencias qalTa winaaRmdeg mimarTuli Zaladobis yvelanairi formis aRmofxvraze

CEDAW”, 1979) da mis arasavaldebulo oqmebs (1999), iseve rogorc CEDAW-s komisiis zogad rekomendacias No. 19 qalTa winaRmdeg mimarTul Zaladobaze, gaeros konvencias bavSvTa uflebebze (1989) da mis arasavaldebulo oqmebs (2000) da gaeros konvencias unarSezRudul pirTa uflebebze (2006);

uweven ra angariSs saerTaSoriso sisxlis samarTlis sasamarTlos romis sakanonmdeblo aqts (2002);

ixseneben ra saerTaSoriso humanitaruli kanonebis ZiriTad principebs, da gansakuTrebiT Jenevis konvencias (IV) omis dros samoqalaqo pirebis dacvasTan dakavSirebiT (1949) da masTan dakavSirebiT damatebiT oqmebs I da II (1977);

gmoben ra qalTa winaaRmdeg mimarTuli Zaladobisa da ojaxSi Zaladobis yvela formas;

aRiareben ra rom qalebsa da kacebs Soris Tanasworuflebianobis de iure da de faqto realizacia aris ZiriTadi elementi qalebis winaaRmdeg mimarTuli Zaladobis prevenciisaTvis;

aRiareben ra rom Zaladoba qalebis mimarT aris gamovlineba qalebsa da kacebs Soris istoriulad Camoyalibebuli araTanaswori Zalauflebrivi urTierTobebisa, ramac migviyvana kacebis mier qalebis diskriminaciasa da maTze dominirebamde da qalebis sruli TviTganxorcielebis SesaZleblobisaTvis xelis SeSlamde;

aRiareben ra qalebis winaaRmdeg mimarTuli Zaladobis struqturul bunebas, rogorc Zaladobas genderul safuZvelze da rom qalTa winaaRmdeg mimarTuli Zaladoba aris erTerTi gadamwyveti socialuri meqanizmi romelic qalebs ayenebs kacebTan mimarTebiT daqvemdebarebul mdgomareobaSi;

didi wuxiliT aRiareben ra rom qalebi da gogonebi xSirad ganicdian Zaladobis iseT seriozul formebs rogorc ojaxSi Zaladoba, sqesobrivi devna, gaupatiureba, iZulebiTi qorwineba, egreT wodebuli “Rirsebis” saxeliT Cadenili danaSaulebebi da genitaliebis dasaxiCreba, rac warmoadgens qalebis da gogonebis adamianis uflebaTa seriozul darRvevas da mTavar dabrkolebas qalebsa da kacebs Soris Tanasworuflebianobis miRwevaSi;

aRiareben ra SeiaraRebuli konfliqtebisas momxdar adamianis uflebaTa darRvevebis

67

Tavi I – miznebi, gansazRvrebebi, Tanasworuflebianoba da diskriminaciaze uaris Tqma, zogadi valdebulebani.

muxli 1 – konvenciis miznebi

konvenciis miznebia:

a) daicvas qalebi Zaladobis yvela formisagan da aRkveTos, sisxlissamarTlebrivad devnos da aRmofxvras Zaladoba qalebis winaaRmdeg da ojaxSi Zaladoba;

b) xeli Seuwyos qalTa winaaRmdeg mimarTuli diskriminaciis yvela formis aRmofxvras da qalebsa da kacebs Soris realuri Tanasworuflebianobis Camoyalibebas, maT Soris qalebis gaZlierebis gziT;

g) SeimuSaos yovlismomcveli CarCoebi, politikuri kursi da zomebi qalTa winaaRmdeg ganxorcielebuli Zaladobisa da ojaxSi Zaladobis msxverplTa dasacavad da dasaxmareblad;

d) xeli Seuwyos saerTaSoriso TanamSromlobas qalTa winaaRmdeg Zaladobisa da ojaxSi Zaladobis aRmofxvris mizniT;

e) mxari dauWiros da daexmaros organizaciebs da samarTaldamcavstruqturebs efeqtur TanamSromlobaSi,raTa danergil iqnas integrirebuli midgoma qalTa winaaRmdeg mimarTuli da ojaxSi Zaladobis aRmosafxvrelad.

2. mxareebis mier misi debulebebis warmatebuli ganxorcielebis uzrunvelsayofad, es konvencia aarsebs monitoringis konkretul meqanizms.

muxli 2 – konvenciis kompetencia

es konvencia exeba qalis mimarT Zaladobis yvela formas, maT Soris ojaxSi Zaladobas, rac araTanazomier gavlenas axdens qalebze.

2. konvencia mouwodebs wevr saxelmwifoebs, rom es konvencia gamoiyenon ojaxSi Zaladobis

SemTxvevebis arsebobas rac gavlenas axdens samoqalaqo mosaxleobaze, gansakuTrebiT ki qalebze, farTomasStabiani an sistematiuri sqesobrivi Zaladobisa da gaupatiurebebis formiT da genderul safuZvelze momxdari Zaladobis gazrdili potencialiT rogorc konfliqtis dros aseve konfliqtis Semdeg;

aRiareben ra rom qalebi da gogonebi ufro metad eqvemdebarebian genderul safuZvelze momxdari Zaladobis risks vidre kacebi;

aRiareben ra rom ojaxSi Zaladoba gavlenas axdens qalebze araTanazomierad, da rom kacebic SeiZleba Seiqmnan msxverplni ojaxSi Zaladobisa;

aRiareben ra rom bavSvebic xdebian ojaxSi Zaladobis msxverplni, maT Soris rogorc ojaxSi Zaladobis SemTxvevebis mowmeebi;

iltvian ra iseTi evropis Seqmnisaken romelic Tavisufali iqneba qalTa winaaRmdeg mimarTuli da ojaxSi Zaladobisagan,

SeTanxmdnen Semdegze:

68

yvela msxverplTan mimarTebaSi. am konvenciis debulebebis ganxorcielebisasMmxareebma gansakuTrebuli yuradReba unda miaqcion genderul safuZvelze Cadenili danaSaulebebis msxverpl qalebs.

3. es konvencia moqmedebs rogorc mSvidobianobis dros aseve SeiaraRebuli konfliqtebis periodSi.

muxli 3 – gansazRvrebebi

am konvenciis mizniT:

a. “ `qalTa winaaRmdeg ganxorcielebuli Zaladoba~ gagebulia rogorc adamianis uflebebis darRveva da qalTa winaaRmdeg mimarTuli diskriminaciis forma da gulisxmobs genderul safuZvelze Cadenili Zaladobis yvela im aqts, romelsac Sedegad moaqvs an savaraudod Sedegad SeiZleba moitanos qalebis mimarT miyenebuli fizikuri, sqesobrivi, fsiqologiuri an ekonomikuri ziani an tanjva, maT Soris muqaras aseTi aqtebis Cadenisa, Zaldatanebas an Tavisuflebis TviTnebur xelyofas, xdeba es sazogadoebaSi Tu pirad cxovrebaSi;

b. “ojaxSi Zaladoba” niSnavs yvela fizikur, sqesobriv, fsiqologiur Tu ekonomikur Zaladobas rac xdeba ojaxSi an ojaxur wreSi an yofil an amJamindel meuRleebsa an partniorebs Soris, imis miuxedavad damnaSave iziarebs an iziarebda Tu ara sacxovrebels msxverplTan.

g. “genderi” niSnavs socialurad konstruirebul rolebs, qcevas, saqmianobas an maxasiaTeblebs, romlebsac mocemuli sazogadoeba miiCnevs qalis an kacis maxasiaTeblad;

d. “qalebis winaaRmdeg genderul safuZvelze Cadenili Zaladoba” niSnavs qalis winaaRmdeg mimarTul Zalაdobas radgan is qalia an imas rac gavlenas axdens qalebze araTanazomierad;

e. “msxverpli” niSnavs yvela fizikur adamians romelic eqvemdebareba saqciels konkretizirebuls punqtebSi a da b;

v. “qali” agreTve moicavs gogonebs 18 wlis asakis qvemoT.

muxli 4 – fundamenturi uflebebi, Tanasworuflebianoba da diskriminaciis akrZalva

1. mxareebi miiReben aucilebel sakanonmdeblo an sxva zomebs raTa xeli Seuwyon da daicvan yvelas ufleba, gansakuTrbiT qalebisa, icxovron Zaladobisagan Tavisufali cxovrebiT sazogadoebriv Tu pirad cxovrebaSi.

2. mxareebi gmoben qalis mimarT ganxorcielebul diskriminaciis yvela formas da dauyonebliv iReben aucilebel sakanonmdeblo da sxva zomebs misi prevenciisaTvis, gansakuTrebiT ki:

TavianT erovnul konstituciebsa Tu sxva Sesabamis kanonmdeblobebSi qalebsa da kacebs Soris Tanasworuflebianobis principis dafiqsirebiT da am principis praqtikuli ganxorcielebis uzrunvelyofiT.

qalis mimarT diskriminaciis akrZalviT, maT Soris sanqciebis gamoyenebis saSualebiT, iq sadac es mizanSewonilia;

im kanonebisa Tu praqtikis gauqmebiT romlebic qals diskriminacias uweven.

3. mxareebis mier am konvenciis debulebebis ganxorcieleba, gansakuTrebiT ki msxverplTauflebebis dacvisaTvis saWiro zomebisa, unda uzrunvelyofil iqnas iseT safuZvlebze yovelgvari discriminaciis gareSe rogorc sqesi, genderi, rasa, feri, ena, religia, politikuri an sxva mosazrebebi, erovnuli an socialuri warmomavloba, erovnul umciresobasTan gaigiveba, qoneba, dabadebis adgili, seqsualuri orientacia, genderuli vinaoba, asaki, janmrTelobis mdgomareoba, unarSezRuduloba, qorwinebis statusi, migrantis an ltolvilis statusi an sxva statusi.

4. specialuri zomebi, romlebic aucilebelia genderul safuZvelze Cadenili Zaladobisagan qalebis dacvisa da aseTi Zaladobis prevenciisaTvis ar unda iyos

69

muxli 8 – finansuri resursebi

mxareebma unda gamoyon Sesabamisi finansuri da adamianuri resursebi integrirebuli politikis, zomebisa da programebis adekvaturi ganxorcielebisaTvis raTa xeli SeuSalon da SeebrZolon Zaladobis yvela im formas, romelsac faravs am konvenciis kompetencia, maT Soris maTic romlebic xorcieldeba arasamTavrobo organizaciebisa da samoqlaqo sazogadoebis mier.

muxli 9 – arasamTavrobo organizaciebi da samoqalaqo sazogadoeba.

mxareebma unda aRiaron, waaxalison da mxari dauWiron, yvela doneze, im Sesabamisi arasamTavrobo organizaciebisa da samoqalaqo sazogadoebis muSaobas, romlebic aqtiurad ebrZvian qalis mimarT Zaladobas da daamyaron Sedegiani TanamSromloba am organizaciebTan.

muxli 10 – makoordinirebeli organo

1. mxareebma unda daniSnon an daarson erTi an meti oficialuri organo romelic pasuxismgebeli iqneba koordinaciaze, ganxorcielebaze, monitoringsa da Sefasebaze im politikisa da zomebisa romlebic mimarTulia am konvenciiT moculi yvela formis Zaladobis prevenciisa da damarcxebisaken.

Tavi II – integrirebuli politika da monacemTa Segroveba.

muxli 7 – yovlismomcveli da koordinirebuli politika

1. mxareebi miiReben aucilebel sakanonmdeblo an sxva zomebs raTa SeimuSaon da ganaxorcielon saxelmwifo masStabis efeqturi, yovlismomcveli da koordinirebuli politika romelic moicavs yvela Sesabamis zomas Zaladobis yvela im formis Tavidan asacileblad da dasamarcxeblad romelsac faravs am konvenciis kompetencia da gascen holitikuri pasuxi qalTa winaaRmdeg mimarTul Zaladobas.

2. mxareebi dadgebian garantad imisa rom 1 paragrafSi moyvanili politika daayenebs msxverplTauflebebs yvela zomis centrSi da ganxorcieldeba Sesabamis uwyebebsa, dawesebulebebsa da organizaciebs Soris warmatebuli TanamSromlobis safuZvelze.

3. am muxlis Sesabamisad miRebuli zomebi unda moicavdes, sadac es mizanSewonilia, yvela Sesabamis erTeuls, rogorc mag. samTavrobo uwyebebs, erovnul, regionalur, adgilobriv parlamentebsa da xelisuflebas, erovnul adamianis uflebebze momuSave dawesebulebebsa da samoqalaqo sazogadoebis organizaciebs.

aRqmuli rogorc diskriminacia am konvenciis pirobebis qveS.

muxli 5 – saxelmwifos valdebulebani da saTanado Semowmeba.

1. mxareebma Tavi unda Seikavon qalis winaaRmdeg mimarTul Zaladobis nebismier aqtSi monawileobisagan da dadgnen garantad imisa rom qveynis xelisufleba, oficialuri pirebi, agentebi, dawesebulebebi da sxva pirebi romlebic saxelmwifos saxeliT moqmedeben, moqmedebdnen am valdebulebis Sesabamisad.

2. mxareebma unda miiRon aucilebeli sakanonmdeblo Tu sxva zomebi da Caataron saTanado Semowmeba raTa xeli SeuSalon, gamoiZion, dasajon da aunazRauron am konvenciis kompetenciiT moculi Zaladobis im aqtebisaTvis romlebic Cadenilia ara-saxelmwifo erTeulebis mier.

muxli 6 – genderulad mgrZnobiare politika

mxareebma unda Seitanon genderuli perspeqtiva am konvenciis debulebebis zemoqmedebis Sefasebasa da ganxorcielebaSi da xeli Seuwyon qalsa da kacs Soris Tanasworuflebianobisa da qalTa uflebamosilebis gazrdisaken mimarTuli politikuri kursis popularizaciasa da warmatebul ganxorcielebas.

70

2. mxareebi unda iyvnen garanti imisa rom am muxlis Sesabamisad daniSnulma an daarsebulma organoebma miiRon zogadi xasiaTis informacia im zomebis Sesaxeb romlebic miRebulia VIII Tavis Tanaxmad.

3. mxareebi unda iyvnen garanti imisa rom am muxlis Sesabamisad daniSnul an daarsebul organoebs gaaCndeT simZlavreebi daamyaron pirdapiri kavSiri da xeli Seuwyon urTierTobebis ganviTarebas sxva mxareebis warmomadgenel TavianT kolegebTan.

muxli 11 – monacemTa Segroveba da kvleva.

1. am konvenciis ganxorcielebis mizniT mxareebi mzad arian:

a. regularul intervalebSi Seagrovon detalizirebuli Sesabamisi statistikuri monacemebi am konvenciis kompetenciiT moculi Zaladobis yvela formasTan dakavSirebul SemTxvevebze;

b. mxari dauWiron kvlevas am konvenciis kompetenciiT moculi yvela formis Zaladobis sferoSi raTa Seswavlil iqnas maTi gamomwvevi ZiriTadi mizezebi da Sedegebi, SemTxvevaTa raodenoba da msjavrdebulTa raodenoba, iseve rogorc im zomebis efeqturoba romlebic miRebul iqna am konvenciis gansaxorcieleblad.

2. mxareebi Seecdebian Caataron mosaxleobaze dafuZnebuli gamokvlevebi regularuli intervalebiT raTa Seafason am konvenciis kompetenciiT moculi Zaladobis yvela formis gavrceleba da tendeciebi.

3. mxareebma unda uzrunvelyon eqspertTa jgufebi, rogorc es moxseniebulia am konvenciis 66 muxlSi, am muxlis Tanaxmad Segrovebuli informaciiT saerTaSoriso TanamSromlobis stimulaciisa da saerTaSoriso saukeTeso praqtikis etalonebis Sesaqmnelad.

4. mxareebma unda uzrunvelyon, rom am muxlis Sesabamisad Segrovebuli informacia xelmisawvdomi iyos sazogadoebisaTvis.

Tavi III – prevencia

muxli 12 _ zogadi valdebulebani.

1. mxareebi miiReben aucilebel zomebs raTa xeli Seuwyon qalisa da kacis socialuri da kulturuli qcevis nimuSebis cvlilebas raTa aRmofxvril iqnas is crurwmenebi, Cvevebi, tradiciebi da sxva praqtika romlebic efuZneba qalTa arasrulfasovnebis ideas an qalebisa da kacebis stereotipul rolebs.

2. mxareebi miiReben aucilebel sakanonmdeblo an sxva zomebs am konvenciis kompetenciiT moculi yvela formis Zaladobis, Cadenilis fizikuri an iuridiuli piris mier, prevenciisaTvis.

3. nebismieri zoma romelic miRebul iqneba am Tavis Sesabamisad mxedvelobaSi miiRebs da konkretul saWiroebebs moagvarebs im pirebisa, romlebic garkveulma garemoebebma mowyvladi gaxada da yvela msxverplis uflebebs am zomebis centrSi moaqcevs.

4. mxareebi miiReben saWiro zomebs sazogadoebis yvela wevris, gansakuTrebiT kacebis da biWebis wasaxaliseblad, raTa maT aqtiuri wvlili Seitanon am konvenciis kompetenciiT moculi yvela formis Zaladobis prevenciaSi.

5. mxareebi iqnebian garanti imisa rom kultura, Cvevebi, religia, tradiciebi da egreT wodebuli “Rirseba” ar iqneba miCneuli gamarTlebad am konvenciis kompetenciiT moculi Zaladobis nebismieri aqtisaTvis.

6. mxareebi miiReben saWiro zomebs qalebisaTvis uflebamosilebis miniWebisaTvis ganxorcielebuli programebisa da saqmianobis xelSesawyobad.

muxli 13 – cnobierebis amaRleba

1. mxareebi xels Seuwuoben an Caatareben, regularul safuZvelze da yvela doneze,

71

cnobierebis amaRlebisaken mimarTul kampaniebsa da programebs, maT Soris erovnul adamianis uflebebis damcvel institutebTan da Tanasworuflebianobis organoebTan, samoqalaqo sazogadoebasTan da arasamTavrobo organizaciebTan, gansakuTrebiT qalTa organizaciebTan TanamSromlobiT, sadac es mizanSewonilia, imisaTvis raTa aamaRlon farTo sazogadoebis cnobiereba da xedva am konvenciis kompetenciiT moculi Zaladobis yvela formis gamovlinebis mimarT, maTi uaryofiTi Sedegebisa bavSvebze da aseTi Zaladobis prevenciis saWiroebaze.

2. mxareebma unda uzrunvelyon am konvenciis kompetenciiT moculi Zaladobis aqtebis prevenciisaTvis saWiro arsebul zomebze sruli informaciis miwodeba farTo sazogadoebisaTvis.

muxli 14 – ganaTleba

1. mxareebma unda gadadgan, sadac es mizanSewonilia, aucilebeli nabijebi saswavlo masalis, adaptirebulis moswavleTa mzard SesaZleblobebze, iseT sakiTxebze rogorc Tanasworuflebianoba qalebsa da kacebs Soris, arastereotipuli genderuli rolebi,urTierTpativiscema, pirovnul urTierTobebSi konfliqtebis araZaladobrivi gziT gadawyveta, qalTa winaaRmdeg genderul safuZvelze ganxorcielebuli Zaladoba da ufleba pirovnul patiosnebaze, savaldebulo saswavlo kurikulumebSi CasarTavad ganaTlebis yvela safexurze.

2. mxareebi gadadgamen aucilebel nabijebs 1 paragrafSi moxseniebuli principebis ganxorcielebis xelSesawyobad araoficialur saganmanaTleblo dawesebulebebSi, iseve rogorc sportul, kulturul da dasvenebis adgilebSi da masmediaSi.

muxli 15 – profesiuli treiningi

1. mxareebma unda Cautaron an gauumjobeson treiningebi Sesabamis profesionalebs, romlebsac urTierToba aqvT am konvenciis kompetenciiT moculi yvela tipis Zaladobis aqtis msxverplTan an CamdenTan imaze, Tu rogor unda moxdes aseTi Zaladobis prevencia da aRmoCena, qalebsa da kacebs Soris Tanasworuflebianobaze, msxverplTasaWiroebebsa da uflebebze agreTve imaze Tu rogor aviciloT xelaxali Zaladoba.

2. mxareebi unda ecadnen, rom 1 paragrafSi moxseniebuli treiningebi agreTve moicavdes treiningebs koordinirebul mravaluwyebriv TanamSromlobaze, raTa SesaZlebeli gaxdes mimarTvianobis Sesabamisi organizacia am konvenciis kompetenciiT moculi Zaladobis SemTxvevebisas.

Mmuxli 16 – prevenciuli intervenciisa da mkurnalobis programebi

1. mxareebi miiReben aucilebel sakanonmdeblo an sxva zomebs raTa Seqmnan an mxari dauWiron iseT programebs, romelTa mizania gamoumuSaos ojaxSi Zaladobis CamdenT araZaladobrivi qceva adamianTa Soris urTierTobebSi, momavalSi Zaladobis prevenciisa da Zaladobrivi qcevis nimuSebis Secvlis mizniT.

2. mxareebi miiReben aucilebel sakanonmdeblo Tu sxva zomebs raTa Seqmnan an mxari dauWiron samkurnalo programebs, romelTa mizania xeli SeuSalos damnaSaveebs, gansakuTrebiT sqesobriv moZaladeebs, danaSaulis xelmeored CadenaSi.

3. 1 da 2 paragrafebSi moxseniebuli zomebis miRebiT, mxareebi dgebian garantad imisa rom msxverplTausafrTxoeba, mxardaWera da adamianis uflebebi gaxdeba zrunvis umniSvnelovanesi sagani da rom, sadac es mizanSewonilia, es programebi Seiqmneba da ganxorcieldeba msxverplTaspecializirebul mxardamWer samsaxurebTan mWidro koordinaciiT.

muxli 17 – kerZo seqtorisa da masmediis monawileoba

1. mxareebi mouwodeben kerZo seqtors, sainformacio da komunikaciuri teqnologiebis seqtors da masmedias, maT mier azris Tavisufali gamoxatvisa da maTi damoukideblobis sruli pativiscemiT, monawileoba miiRon politikis SemuSavebasa da ganxorcielebaSi iseve rogorc saxelmZRvaneloebisa da TviTmaregulirebeli standartebis CamoyalibebaSi

72

qalTa winaaRmdeg mimarTuli Zaladobis prevenciisa da maTi Rirsebis ufro metad dasafaseblad.

2. mxareebi ganuviTareben da xels Seuwyoben iseTi Cvevebis ganviTarebas, kerZo seqtoris warmomadgenlebTan erTad, bavSvebSi, mSoblebsa Tu pedagogebSi, romlebic daexmareba maT ukeT gaumklavdnen iseT sainformacio da sakomunikacio garemos romelic iolad xelmisawvdoms xdis sqesobrivi an Zaladobrivi xasiaTis damakninebel Sinaarss rac SesaZloa saziano gamodges.

Tavi IV – dacva da mxardaWera

muxli 18 – zogadi valdebulebani

1. mxareebi miiReben aucilebel sakanonmdeblo Tu sxva zomebs msxverplTadasacavad Zaladobis Semdgomi aqtebisagan.

2. mxareebi miiReben aucilebel sakanonmdeblo Tu sxva zomebs, qveynis Sida kanonebis Sesabamisad, iseTi saTanado meqanizmebis uzrunvelsayofad, romlebic saWiroa yvela Sesabamisi saxelmwifo uwyebis Sedegiani TanamSromlobisaTvis, maT Soris mosamarTleebis, samoqalaqo bralmdeblebis, Zalovani struqturebis, adgilobrivi da regionaluri xelisuflebis iseve rogorc arasamTavrobo uwyebebisa da sxva Sesabamisi organizaciebis, am konvenciis kompetenciiT moculi Zaladobis yvela formis msxverplTa da mowmeTa dasacavad da mxardasaWerad, maT Soris maTi mimarTviT zogad da specializirebul mxardamWer samsaxurebze rogorc es detalurad aris miTiTebuli am konvenciis 20 da 22 muxlebSi.

3. mxareebma unda uzrunvelyon rom am Tavis Sesabamisad miRebuli zomebi:

- efuZnebodes qalTa winaaRmdeg mimarTuli da ojaxSi Zaladobis genderul gagebas da yuradRebas amaxvlebdes msxverplis uflebebsa da usafrTxoebaze.

- efuZnebodes integrirebul midgomas romelic mxedvelobaSi miiRebs msxverplis, damnaSaveebis, bavSvebis da maTi ufro farTo socialuri garemos Soris urTierTobas;

- miznad isaxavdes xelaxali Zaladobis Tavidan acilebas;

- miznad isaxavdes Zaladobis msxverpli qalebisaTvis uflebamosilebis miniWebas da maT ekonomikur damoukideblobas;

- nebas rTavdes, sadac es mizanSewonilia, rigi damcavi da mxardamWeri samsaxurebis ganlagebas erTi da igive uZrav qonebaze.

- exmianebodes socialurad daucveli adamianebis konkretul saWiroebebs, maT Soris msxverplibavSvebisa, da maTTvis xelmisawvdomi iyos.

4. momsaxurebis gaweva ar unda iyos damokidebuli msxverplismzadyofnaze dasdos brali an misces Cveneba damnaSavis winaaRmdeg.

5. mxareebma unda miiRon Sesabamisi zomebi raTa aRmouCinon sakonsulo an sxva tipis dacva da mxardaWera TavianTi qveynis qveSevrdom pirebs da sxva msxverplisromlebsac aseTi dacvis ufleba gaaCniaT, saerTaSoriso kanonis qveS maTi valdebulebebis Sesabamisad.

muxli 19 – informacia

mxareebi miiReben saWirosakanonmdeblo Tu sxva zomebs raTa uzrunvelyon rom msxverplmamiiRon adekvaturi da drouli informacia arsebul mxardamWer momsaxurebasa da iuridiul saSualebebze im enaze romelic maT esmiT.

muxli 20 – zogadi mxardamWeri momsaxureba

1. mxareebma unda miiRon saWirosakanonmdeblo Tu sxva zomebi imisaTvis rom dazaralebulebs xeli miuwvdebodeT iseT momsaxurebaze romelic maT daexmareba ZaladobiT miyenebuli travmis gadalaxvaSi. es zomebia, aucileblobis SemTxvevaSi, iseTi momsaxureba rogoricaa iuridiuli da fsiqologiuri konsultaciebi, finansuri daxmareba, TavSesafriT uzrunvelyofa, ganaTleba, treiningebi, daxmareba dasaqmebaSi.

2. mxareebma unda miiRon aucilebeli kanonmdeblobiTi Tu sxva zomebi raTa dazaralebulebs

73

hqondeT saSualeba miiRon samedicino da socialuri momsaxureba da rom es samsaxurebi dakompleqtebuli iyos adekvaturi resursebiT, agreTve momzaddes profesionalebi romlebic daexmarebian msxverplebsda mimarTaven maT Sesabamis samsaxurebSi.

muxli 21 – daxmareba individualuri/koleqtiuri saCivrebis SedgenaSi.

mxareebi uzrnvelyofen msxverplTamier informaciis qonas da xelmisawvdomobas regionaluri da saerTaSoriso individualuri/koleqtiuri saCivrebis meqanizmebze. mxareebi gverdSi daudgebian msxverplebsda gamoiCenen yuradRebasa da codnas daxmarebis aRmoCenisas aseTi saCivrebis prezentaciis dros.

muxli 22 – damxmare momsaxureba specialistebis mier.

mxareebi miiReben yvela saWirosakanonmdeblo Tu sxva zomebs am konvenciis kompetenciiT moculi Zaladobis nebismieri aqtis msxverplisaTvis specialistebis mier gadaudebeli,mokle da grZelvadiani damxmare momsaxurebis miwodebis an miwodebis uzrunvelyofis mizniT.

mxareebi miawvdian an uzrunvelyofen specialistTa mier qalTa damxmare momsaxurebis miwodebas Zaladobis msxverpli yvela qalisa da maTi bavSvebisaTvis.

muxli 23 - TavSesafrebi

mxareebi miiReben yvela saWirosakanonmdeblo an sxva zomebs sakmarisi raodenobis Sesaferisi advilad xelmisawvdomi TavSesafrebis gasamarTad msxverplTaTvis, gansakuTrebiT

qalebisa da bavSvebisaTvis, usafrTxo sacxovreblebisa da maTTan proaqtiuri urTierTobis uzrunvelsayofad.

muxli 24 – satelefono daxmarebis xazebi

mxareebi miiReben yvela saWiro sakanonmdeblo Tu sxva zomebs 24 saaTiani (24/7) ufaso satelefono daxmarebis xazebis mosawyobad mTeli qveynis masStabiT, romlebic konfidencialurad an anonimurobis dacviT konsultaciebs gauweven msurvelebs, konvenciis kompetenciiT moculi Zaladobis yvela formasTan dakavSirebiT.

muxli 25 –sqesobrivi Zaladobis msxverplTa daxmareba

mxareebi miiReben yvela saWirosakanonmdeblo Tu sxva zomebs msxverplTaTvissakmarisi raodenobis, Sesaferisi da advilad xelmisawvdomi gaupatiurebulTa daxmarebis da sqesobrivi Zaladobis referaluri centrebis mosawyobad samedicino da sasamarTlo samedicino Semowmebebis Casatareblad, travmebis dros dasaxmareblad da msxverplTaTviskonsultaciebis gasawevad.

muxli 26 – Zaladobis mowme bavSvebis dacva da daxmareba

mxareebma unda miiRon yvela saWiro sakanonmdeblo Tu sxva zomebi raTa msxverplTadacvisa da daxamrebis aRmoCenisas saTanado yuradReba mieqces am konvenciis farglebSimoculi Zaladobis yvela formis arasrulwlovani mowmeebis uflebebsa da saWiroebebs.

am Tavis Sesabamisad miRebuli zomebi unda moicavdes asakis Sesaferis fsiqologiur konsultaciebs am konvenciis kompetenciiT moculi Zaladobis yvela formis mowme mavSvebisaTvis da aucileblad unda iTvaliswinebdes bavSvis saukeTesointeresebs.

muxli 27 – Setyobineba

mxareebma unda miiRon yvela saWiro zomა raTa waaxalison nebismieri adamiani, misces Cveneba komisias am konvenciis kompetenciiT moculi Zaladobis aqtebze anda adamianma, romelsac gaaCnia dasabuTebuli eWvi (varaudi)sjerodes rom aseT aqts SeiZleba hqondes adgili

rom mosalodnelia Zaladobis Semdgomi aqtebi, Seatyobinos amis Sesaxeb kompetentur organizaciebsa an xelisuflebas.

74

muxli 28 – Setyobineba profesionalebis mier

mxareebma unda miiRon aucilebeli zomebi imis uzrunvelsayofad, rom konfidencialurobis dacvis wesebma, romlebsac qveynis Sida kanonebi uwesebs zogierT profesioals, xeli ar SeuSalos maT, Sesabamisi garemoebebis qveS, Seatyobinon kompetentur organizaciebs

xelisuflebas roca maT gaaCniaT safuZvliani eWvebi ivaraudon rom am konvenciis kompetenciT moculi Zaladobis seriozuli aqti iqna Cadenili da rom mosalodnelia Zaladobis Semdgomi seriozuli aqtebi.

Tavi V – arsebiTi (ZiriTadi) kanoni

muxli 29 – samoqalaqo sarCelebi da saSualebani

1. mxareebi miiReben yvela saWirosakanonmdeblo Tu sxva zomebs damnaSaveebis winaaRmdeg msxverplTa adekvaturi samoqalaqo saSualebebiTuzrunvelsayofad .

2. mxareebi miiReben aucilebel sakanonmdeblo Tu sxva zomebs raTa uzrunvelyon msxverplebi, saerTaSoriso kanonis zogadi principebis Tanaxmad, adekvaturi samoqalaqo saSualebebiT saxelmwigo xelisuflebis winaaRmdeg romelmac ver Seasrula Tavisi movaleoba mieRo aucilebeli prevenciuli an damcavi zomebi Tavisi uflebamosilebis farglebSi.

muxli 30 – kompensacia

1. mxareebi miiReben yvela saWirosakanonmdeblo Tu sxva zomebs raTa uzrunvelyon msxverplTaufleba moiTxovon kompensacia damnaSaveebisagan am konvenciis Sesabamisad dadgenili nebismieri danaSaulisaTvis.

2. adekvaturi saxelmwifo kompensacia unda gadaeces maT vinc miiRo sxeulis seriozuli dazianeba an Seerya janmrTeloba, im doneze rom miyenebuli ziani ver ifareba sxva wyaroebiT, rogorc mag. damnaSavis mier, dazRveviT an saxelmwifos mier dafinansebuli samedicino da socialuri daxmarebiT. es xels ar uSlis mxareebs moiTxovon regresi damnaSavisgan miRebuli kompensaciisaTvis, Tu es riskis qveS ar ayenebs msxverplisusafrTxoebas.

3. 2 paragrafis Sesabamisad miRebulma zomebma unda uzrunvelyos kompensaciis gacema sasurveli drois ganmavlobaSi.

muxli 31 – meurveoba, monaxulebis uflebebi da usafrTxoeba

1. mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo Tu sxva zomebi raTa am konvenciis farglebSimoculi Zaladobis SemTxvevebi mxedvelobaSi iqnas miRebuli bavSvTa monaxulebis an maTi meurveobis uflebebis gansazRvrisas.

2. mxareebma unda miiRon yvela saWiro sakanonmdeblo Tu sxva zomebi imis uzrunvelsayofad rom monaxulebisa da meurveobis gamoyenebis uflebebi safrTxes ar uqmnides msxverplisan baSvebis uflebebsa da usafrTxoebas.

muxli 32 – iZulebiTi qorwinebis samoqalaqo Sedegebi.

mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo Tu sxva zomebi, raTa uzrunvelyon, rom iZulebiT Tavs moxveuli qorwinebebi iyos gauqmebadi an anulirebadi da msxverplsar daekisros Seusabamo finansuri an administraciuli tvirTi.

muxli 33 – fsiqologiuri Zaladoba

mxareebma unda miiRon ყველა საჭირო sakanonmdeblo Tu sxva zomebi imis uzrunvelsayofad,rom winaswar ganzraxuli qmedeba mimarTuli adamianisaTvis fsiqologiuri travmis misayeneblad iZulebisa an muqaris saSualebiT kriminalizirebuli iyos.

muxli 34 – ააააააააააა devna/აააააააააა

mxareebma unda miiRon ყველა საჭირო sakanonmdeblo Tu sxva zomebi imis uzrunvelsayofad,rom winaswar ganzraxuli qmedeba meore pirisadmi mimarTuli gameorebadi muqaris saxiT

75

romelic mas SiSis grZnobas uCens sakuTari usafrTxoebis kuTxiT, kriminalizirebuli iyos.

muxli 35 – fizikuri Zaladoba

mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo Tu sxva zomebi imis uzrunvelsayofad,rom winaswar ganzraxuli qmedeba meore piris mimarT fizikuri Zaladobis aqtebis Cadenisa kriminalizirebuli iyos.

muxli 36 – sqesobrivi Zaladoba, maT Soris gaupatiureba.

1. mxareebma unda miiRon yvela saWiro sakanonmdeblo Tu sxva zomebi imis uzrunvelsayofad,rom qvemoT CamoTvlili winaswar ganzraxuli qmedebani kriminalizirebuli iyos:

a. sxva adamianis sxeulTan sqesobrivi bunebis arakonsensualur vaginalur, analur an oralur kavSirSi Sesvla sxeulis nebismieri nawiliT an raime sagniT;

b. sxva adamianTan sqesobrivi bunebis sxva arakonsensualur aqtebSi Sesvla

g. sxva adamianis waqezeba mesame adamianTan sqesobrivi bunebis arakonsensualur aqtebSi Sesvlaze.

2. Tanxmoba unda iyos nebayoflobiTi, rogorc Sedegi pirovnebis survilis Tavisufali gamoxatvisa arsebuli garemoebebis konteqstSi Sefasebuli.

3. Mxareebma unda miiRon yvela saWiro sakanonmdeblo an sxva zomebi imis uzrunvelsayofad,rom 1 paragrafis debulebebi agreTve gamoyenebul iyos im aqtebis mimarT, romlebic Cadenilia yofili an amJamindeli meuRleebis an partniorebis mimarT rogorc es dadgenilia qveynis Sida kanoniT.

muxli 37 – iZulebiTi qorwineba.

1. mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo Tu axva zomebi imis uzrunvelsayofad,rom winaswar ganzraxuli qmedeba mimarTuli mozrdili adamianis an bavSvis iZulebisaken Sevides qorwinebaSi, kriminalizirebul iyos.

2. mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo an sxva zomebi imis uzrunvelsayofad,rom winaswar ganzraxuli qmedeba mimarTuli mozrdili adamianis an bavSvis Setyuebisaken ara im mxaris an saxelmwifos teritoriaze sadac is cxovrobs am mozrdili adamianis an bavSvis iZulebiT qorwinebaSi Seyvanis mizniT iyos kriminalizirebuli.

muxli 38 – qalis genitaliebis dasaxiCreba

mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo an sxva zomebi imis uzrunvelsayofad,rom qvemoT CamoTvlili winaswar ganzraxuli qmedebani iyos kriminalizirebuli

a. qalis didi sasqeso bagis (labia majora), mcire sasqeso bagis (labia minora) an klitoris (clitoris) nawilobriv an amoWris, infibulaciis an sxva tipis dasaxiCrebis ganxorcieleba;

b. iZuleba an garigeba qalisa a punqtSi CamoTvlili aqtebis Sesasruleblad; g. waqezeba, iZuleba an garigeba gogosi a punqtSi CamoTvlili aqtebis Sesaruleblad.

muxli 39 – iZulebiTi aborti da iZulebiTi sterilizacia

mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo an sxva zomebi imis uzrunvelsayofad rom Semdgomi winaswar ganzraxuli qmedeba iyos kriminalizirebuli:

a. qalisaTvis abortis gakeTeba misgan winaswar informirebuli Tanxmobis gareSe;

b. iseTi operaciis Catareba, romlis mizani an Sedegia qalis bunebrivad aRwarmoebis unaris terminacia mis mier winaswar informirebuli Tanxmobisa an proceduris gaazrebis gareSe.

muxli 40 – sqesobrivi Seviwroveba

mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo an sxva zomebi imis uzrunvelsayofad rom nebismieri forma arasasurveli sityvieri (verbaluri) an ara-sityvieri an fizikuri

76

sqesobrivi bunebis qmedebisa, romlis mizani da Sedegia adamianis Rirsebis Selaxva, miT umetes Tu es xdeba damaSinebel, mtrul, damakninebel an damamcirebel agresiul garemoSi, daeqvemdebaros sisxlis samarTlis an sxva saxis sanqciebs.

muxli 41 – xelis Sewyoba an Tanamonawileoba da mcdeloba.

1. mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo an sxva zomebi raTa daadginon danaSaulad, Tu es Cadenilia winaswar ganzraxulad, xelis Sewyoba an Tanamonawileoba im danaSaulTa CadenaSi, romlebic dadgenilia am konvenciis 33, 34, 35, 36, 37, 38 a da 39 muxlebis Sesabamisad.

2. mxareebma unda miiRon yvela saWiro sakanonmdeblo an sxva zomebi raTa daadginon danaSaulad, Tu Cadenilia winaswar ganzraxulad, im danaSaulTa Cadenis mcdelobebi, romlebic dadgenilia am konvenciis 35, 36, 37, 38 a, da 39 muxlebis Sesabamisad.

muxli 42 – miuRebeli gamarTlebani Cadenil danaSaulTaTvis, maT Soris danaSaulTaTvis romlebic Cadenilia egreT wodebuli “Rirsebis” saxeliT.

1. mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo Tu sxva zomebi imis uzrunvelsayofad, rom sisxlis samarTlis im sasamarTlo procesebze, romlebic aRZrulia am konvenciis kompetenciiT moculi nebismieri Zaladobrivi aqtis Cadenis Sedegad, kulturuli, CvevebTan, religiasTan, tradiciebTan an egreT wodebul “Rirsebis” mcnebasTan dakavSirebuli mosazrebebi ar unda iyos miCneuli aseTi aqtebis gamarTlebad. es gansakuTrebiT exeba im mtkicebebs rom msxverplmadaarRvia Sesabamisi kulturuli, religiuri, socialuri an tradiciuli qcevis normebi an Cvevebi.

2. mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo Tu sxva zomebi imis uzrunvelsayofad, rom nebismieri piris mier bavSvis waqezeba Caidinos nebismieri aqti moxseniebuli 1 paragrafSi ar amcirebs am piris sisxlis samarTlis pasuxismgeblobas Cadenili aqtebisaTvis.

muxli 43 – sisxlis samarTlis gamoyeneba Cadenil danaSaulebTan mimarTebaSi

sisxlis samarTlis gamoyeneba am konvenciis Sesabamisad dadgenili danaSaulebebisaTvis moxdeba miuxedavad naTesavuri urTierTobis bunebisa msxverplsada damnaSaves Soris.

muxli 44 – iurisdiqcia

1. mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo an sxva zomebi raTa moaqcion sakuTari iurisdiqciis qveS am konvenciis Sesabamisad dadgenili nebismieri danaSauli, rodesac aseTi danaSauli xdeba:

a. maT teritoriaze, an

b. maTi qveynis droSis qveS mcurav xomaldze, an

c. maTi qveynis kanoniT daregistrirebuli TviTmfrinavis bortze; an

d. maTi qveynis moqalqeebismier; an

e. piris mier, romelsac mudmivi sacxovrebeli aqvs am qveyanaSi.

2. mxareebi ecdebian miiRon yvela saWirosakanonmdeblo an sxva zomebi raTa moaqcion sakuTari iurisdiqciis qveS am konvenciis Sesabamisad dadgenili nebismieri danaSauli rodesac danaSauli Cadenilia maTi qveynis moqalaqis an im piris mimarT, romelic mudmivadmaT teritoriaze cxovrobs.

3. am konvenciis 36, 37, 38 da 39 muxlebis Sesabamisad dadgenili danaSaulebebis sisxlissamarTlebrividevnisaTvis mxareebma unda miiRon aucilebeli sakanonmdeblo an sxva zomebi imis uzrunvelsayofad rom maTi iurisdiqcia ar iyos daqvendebarebaSi mosuli im pirobasTan rom aqtebis kriminalizireba moxda im teritoriaze sadac isini iyo Cadenili.

4. am konvenciis 36, 37, 38 da 39 muxlebis Sesabamisad dadgenili danaSaulebebis sisxlissamarTlebrividevnisaTvis mxareebma unda miiRon aucilebeli sakanonmdeblo

77

an sxva zomebi imis uzrunvelsayofad rom maTi iurisdiqcia, 1 paragrafis d da e punqtebis TvalsazRisiT, ar iyos daqvemdebarebaSi mosuli im pirobasTan rom sisxlissamarTlebrividevnis dawyeba SesaZlebelia mxolod danaSaulis msxverplis mier Setyobinebis Semdeg an im saxelmwifos mier informasciis mowodebis Semdeg sadac danaSauli iyo Cadenili.

5. mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo Tu sxva zomebi raTa sakuTari iurisdiqciis qveS moaqcion am konvenciis Sesabamisad dadgenili danaSaulebebi, im SemTxvevebSi rodesac savaraudo damnaSave imyofeba maT teritoriaze da isini ar axdenen mis eqstradirebas meore mxarisaTvis, mxolod misi erovnebis safuZvelze.

6. rodesac erT mxareze mets gaaCnia pretenzia am konvenciis Sesabamisad dadgenil savaraudo danaSaulze iurisdiqciis qonaze, Cabmulma mxareebma, sadac es mizanSewonilia,unda Caataron erTmaneTTan konsultaciebi raTa gansazRvron braldebisaTvis yvelaze ufro Sesaferisi iurisdiqcia.

7. saerTaSoriso kanonis zogadi wesebisadmi zianis miuyeneblad, es konvencia ar gamoricxavs mxaris mier ganxorcielebul aranair sisxlis samarTlis iurisdiqcias misi Sida kanonis Sesabamisad.

Mmuxli 45 – sanqciebi da zomebi

1. mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo an sxvazomebi imis uzrunvelsayofad rom am konvenciiT dadgenili danaSaulebebi iyos dasjadi efeqturi, Tanazomieri da gadamafiqrebeli sanqciebis meSveobiT, gamomdinare maTi seriozulobidan. es sanqciebi unda moicavdes, sadac es mizanSewonilia, Tavisuflebis aRkveTაs, ramac SeiZleba gamoiwvios eqstradicia.

2. damnaSaveebTan dakavSirebiT mxareebma SeiZleba miiRon sxva zomebic, kerZod:

- msjavrdebuli pirebis monitoringi da zedamxedveloba;

- mSoblis uflebis CamorTmeva, Tu bavSvis saukeTesointeresebi, maT Soris msxverplisusafrTxoeba, sxvanairad veranairad ver iqneba garantirebuli.

muxli 46 – damamZimebeli garemoebani

mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo Tu sxva zomebi imis uzrunvelsayofad rom qvemoT CamoTvlili garemoebani, ramdenadac isini jer kidev ar qmnian danaSulis Semadgeneli elementebis nawils, SeiZleba, Sida kanonis Sesabamisi debulebebis Tanaxmad,iyos miRebuli mxedvelobaSi rogorc damamZimebeli garemoebani am konvenciiT dadgenili danaSaulebebis mimarT ganaCenis gansazRvris dros, Tu:

a. danaSauli Cadenili iyo yofili an amJamindeli meuRlis an partnioris mimarT, rogorc amas aRiarebs Sida kanoni, ojaxis wevris mier, piris mier romelic msxverplTanerTad cxovrobda, an piris mier romelmac borotad gamoiyena sakuTari Zalaufleba.

b. danaSauli an masTan dakavSirebuli danaSaulebi Cadenil iqna araerTxel:

g. danaSauli Cadenili iyo piris mimarT, romelic garkveuli garemoebebis gamo daucveli gaxda;

D d. danaSauli Cadenili iyo bavSvis mimarT an bavSvis TandaswrebiT;

e. danaSauli Cadenili iyo ori an meti adamianis mier erToblivad;

v. danaSauls win uswrebda an Tan sdevda ukiduresi donis Zaladoba;

z. danaSauli Cadenili iyo iaraRis an iaraRis muqaris gamoyenebiT;

T. danaSaulma mZime fizikuri an fsiqologiuri travma miayena msxverpls;

i. damnaSave winaTac yofila msjavrdebuli msgavsi xasiaTis danaSaulebebisaTvis.

78

Tavi VI – gamoZieba, sisxlissamarTlebrividevna, procesualuri kanoni da damcveli zomebi.

muxli 49 – zogadi valdebulebani

1. mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo Tu sxva zomebi imis uzrunvelsayofad rom gamoZiebebi da sasamarTlo warmoeba am konvenciis farglebSi Semavali Zaladobis yvela formasTan dakavSirebiT iyos ganxorcielebuli gaumarTlebeli dayovnebis gareSe da mxedvelobaSi iqnas miRebuli msxverplisuflebebi sasamarTlos mier saqmis ganxilvis yovel stadiaze.

2. mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo Tu sxva zomebi, adamianis uflebebis fundamenturi principebis Tanaxmad da Zaladobis genderuli gagebis gaTvaliswinebiT, am konvenciis Sesabamisad dadgenil danaSaulebaTa warmatebuli gamoZiebisa da sisxlissamarTlebrividevnis uzrnvelsayofad.

muxli 50 – dauyoneblivi reagireba, prevencia da dacva

1. mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo an sxva zomebi imis uzrunvelsayofad rom pasuxismgebelma samarTaldamcavmauwyebebma swrafi da saTanado reagireba moaxdinon am konvenciis kompetenciiT moculi yvela formis Zaladobaze msxverplTaTvisdauyoneblivi da adekvaturi dacvis uzrunvelyofiT.

2. mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo an sxva zomebi imis uzrunvelsayofad rom pasuxismgebeli samarTaldamcavistruqturebi swrafad da saTanadod Caeban am konvenciis kompetenciiT moculi yvela formis Zaladobis prevenciasa da msxverplTa dacvaSi, maT Soris prevenciuli operatiuli zomebis ganxorcielebasa da mtkicebulebismogrovebaSi.

muxli 51 – riskis Sefaseba da riskis marTva.

1. mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo an sxva zomebi imis uzrunvelsayofad rom letalurobis riskis, situaciis seriozulobis da ganmeorebiTi Zaladobis riskis Sefaseba moxdes xelisuflebis yvela Sesabamisi rgolis mier riskis marTvisa da, Tu es aucilebelia, koordinirebuli usafrTxoebisa da mxardaWeris aRmoCenis mizniT.

2. mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo Tu sxva zomebi imis uzrunvelsayofad rom 1 paragrafSi moxseniebulma Sefasebam jerovani yuradReba dauTmos, gamoZiebisa da damcavi zomebis gamoyenebis yvela stadiaze, im faqts rom am konvenciis farglebSi SemavaliZaladobis aqtebis Camdenni floben an SeiZleba xeli miuwvdebodeT cecxlsasrol iaraRze.

muxli 52 – Semakavebeli orderi

mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo Tu sxva zomebi imis uzrunvelsayofad rom xelisuflebis kompetentur pirebs mieniWoT ufleba ubrZanon, uSualo safrTxis SemTxvevaSi, ojaxSi Zaladobis Camdens msxverplisan riskis qveS myofi piris sacxovreblis

muxli 47 – konvenciis wevri sxva saxelmwifos mier gamotanili ganaCeni

mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo Tu sxva zomebi rom ganaCenis gansazRvrisas gaiTvaliswinon SesaZlebloba mxedvelobaSi miiRon am konvenciis Sesabamisad dadgenil danaSaulebebTan dakavSirebuli konvenciis wevris sxva saxelmwifos mier gamotanili saboloo ganaCenebi.

muxli 48 – davebis gadawyvetis savaldebulo alternatiuli procesebis an ganaCenis gamotanis akrZalva.

mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo an sxva zomebi raTa aikrZalos davebis gadawyvetis savaldebulo alternatiuli procesebi, maT Soris Suamavloba, Serigeba, am konvenciis farglebSi Semavali yvela formis ZaladobasTan dakavSirebiT.

mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo an sxva zomebi imis uzrunvelsayofad rom Tu damnaSaves daekisra jarima, saTanado yuradReba mieqces damnaSavis unars ikisros finansuri valdebulebani msxverpliswinaSe.

79

gaTavisufleba sakmaod xangrZlivi periodiT da aukrZalon damnaSaves msxverplTanan riskis qveS myof pirovnebasTan kontaqti an maT sacxovrebelSi Sesvla. am muxlis Sesabamisad miRebuli zomebi prioritets mianiWebs msxverplTaan riskis qveS myof pirTa usafrTxoebas.

Mmuxli 53 – damcavi orderi

1. mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo Tu sxva zomebi am konvenciis kompetenciiT moculi Zaladobis yvela formis msxverplisaTvis Sesabamisi damcavi orderis xelmisawvdomobis uzrunvelsayofad.

2. mxareebma unda miiRon yvela saWiro sakanonmdeblo Tu sxva zomebi imis uzrunvelsayofad rom 1 paragrafSi moxseniebuli damcavi orderebiiyos:

- xelmisawvdomi dauyoneblivi dacvis misaRebad da msxverplsar akisrebdes Seusabamo finansur da administraciul tvirTs;

- gacemuli konkretuli periodiT an maT modificirebamde an Sesrulebamde;

- sadac es aucilebelia, gacemuli ex parte safuZvelze dauyoneblivi Sedegis uzrunvelsayofad;

- xelmisawvdomi miuxedvad, an damatebiT, sxva samarTlebrivi procedurebisa;

- nebadarTuli Setanil iqnes Semdgom sasamarTlo procesebze.

3. mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo Tu sxva zomebi imis uzrunvelsayofad rom 1 paragrafis Sesabamisad gacemuli damcavi orderebisdarRveva daeqvemdebaros efeqtur, Tanazomier da saTanadosisxlis samarTlis an sxva samarTlebriv sanqciebs.

muxli 54 – gamoZieba da mtkicebuleba

mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo an sxva zomebi imis uzrunvelsayofad rom, nebismieri samoqalaqo Tu sisxlis samarTlis sasamarTlo procesisas, Cveneba romelic exeba msxverplissqesobrivi cxovrebis istorias da sqesobriv qcevas nebadarTul iqnas mxolod Tu es Sesabamisi da aucilebelia.

muxli 55 – ex parte da ex offcio sasamarTlo procesebi

1. mxareebi unda dadgnen imis garantad rom am konvenciis 35, 36, 37, 38 da 39 muxlebis Sesabamisad dadgenil danaSaulebaTa gamoZieba an sasamarTlo devna ar iyos mTlianad damokidebuli msxverplismier Sedgenil saCivarze an Setyobinebaze Tu danaSauli Cadenil iqna mTlianad an nawilobriv mis teritoriaze, da rom sasamarTlo gamoZieba gagrZeldes maSinac ki Tu msxverplisukan waiRebs gancxadebas an saCivars.

2. mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo an sxva zomebi raTa, maTi Sida kanonebis pirobebis gaTvaliswinebiT, samTavrobo da arasamTavrobo organizaciebs da ojaxSi Zaladobis konsultantebs SesaZlebloba hqondeT daexmaron da/an mxari dauWiron msxverplebs, maTi Txovnis Sesabamisad, im gamoZiebebsa da sasamarTlo procesebSi, romlebic exeba am konvenciis Sesabamisad dadgenil danaSaulebebs.

Mmuxli 56 – dacvis zomebi

1. mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo Tu sxva zomebi raTa daicvan msxverplTa uflebebi da interesebi, maT Soris maTi rogorc mowmeebis konkretuli saWiroebani, gamoZiebebisa da sasamarTlo warmoebebis yovel stadiaze, gansakuTrebiT ki:

80

maTi, iseve rogorc maTi ojaxebisa da mowmeebis dacvis uzrunvelyofiT, daSinebis,SurisZiebisa da ganmeorebiTi Tavdasxmebisagan;

msxverplTainformirebiT, yovel SemTxvevaSi rodesac msxverplebsada maT ojaxebs emuqreba safrTxe, radgan damnaSave gaiqca cixidan an gaaTavisuflles droebiT an sabolood.

informaciis miwodebiT, qveynis Sida kanonis mier gansazRvruli pirobebis gaTvaliswinebiT,maT uflebebze da im momsaxurebebze, romlebic maT SeuZliaT miiRon, iseve rogorc maTi saCivris msvlelobaze, sauravebze, gamoZiebis an sasamarTlo warmoebis zogad progresze da amasTan dakavSirebiT maT rolze, agreTve maT mier aRZruli saqmis Sedegebze;

msxverplTaTvissaSualebis micemiT, qveynis Sida kanonis proceduruli wesebis Sesabamisad,iqnen mosmenilni, miscen Cveneba da gamoxaton azrebi, wuxilebi da saWiroebebi – pirdapir an Suamavlis saSualebiT, xolo maTi mosazrebebi - ganxilulni;

msxverplTaTvissaTanado damxmare momsaxurebis uzrunvelyofiT, raTa maTi uflebebi da interesebi saTanadod iyos warmodgenili;

v zomebis uzrunvelyofiT msxverplissaidumlos da imijis dasacavad;

imis uzrunvelyofiT rom, sadac ki es SesaZlebelia, sasamarTlosa Tu samarTaldamcavi uwyebebis SenobebSi, moxdes msxverplebsada damnaSaveebs Soris kontaqtebis acileba;

dazaralebulebis damoukidebeli da kompetenturi TarjimnebiT uzrunvelyofiT, rodesac dazaralebulebi monawileoben sasamarTlo procesebSi an rodesac isini iZlevian Cvenebas;

msxverplTaTvissaSualebis uzrunvelyofiT, maTi Sida kanonebiT gansazRvruli wesebis Sesabamisad, miscen Cveneba sasamarTlos oTaxSi dauswreblad an maSin, roca savaraudo damnaSave oTaxSi ar imyofeba, Sesabamisi sakomunikacio teqnologiebis gamoyenebiT sadac es SesaZlebelia.

2. msxverplibavSvi an ojaxSi Zaladobis Tu qalis mimarT Zaladobis mowme bavSvi unda uzrunvelyon, sadac es mizanSewonilia, specialuri damcavi zomebiT, gamomdinare bavSvis saukeTesointeresebidan.

muxli 57 – iuridiuli daxmareba

mxareebma unda uzrunvelyon msxverplebiiuridiuli daxmarebis uflebiT da ufaso iuridiuli daxmarebiT maTi Sida kanoniT gansazRvruli pirobebis gaTvaliswinebiT.

muxli 58 – sakanonmdeblo aqti SezRudvaze

mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo Tu sxva zomebi imis uzrunvelsayofad rom sakanonmdeblo aqti SezRudvaze, am konvenciis 36, 37, 38 da 39 muxlebis Sesabamisad dadgenil danaSaulebebTan dakavSirebiT nebismieri sasamarTlo procesis wamosawyebad,gagrZeldes im periodis ganmavlobaSi rac sakmarisi da Tanazomieria Cadenili danaSaulis simZimesTan, Sedegiani sasamarTlo procesis wamosawyebad mas mere rac msxverplimiaRwevs simwifis asaks.

Tavi VII – migracia da TavSesafari

muxli 59 – sacxovrebeli statusi

mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo Tu sxva zomebi imis uzrunvelsayofad rom msxverplebs , romelTa sacxovrebeli statusi damokidebulia meuRlis an partnioris sacxovrebel statusze, Sida kanonis Sesabamisad, qorwinebis an partnioruli urTierTobebis darRvevis SemTxvevaSi mieceT, gansakuTrebiT rTuli garemoebebisas da mimarTvis Semdeg, avtonomiuri sacxovrebeli nebarTva qorwinebis an partnioruli urTierTobebis xangrZlivobis miuxedavad. avtonomiuri sacxovrebeli nebarTvis miniWebisa da xangrZlivobis pirobebi gansazRvrulia Sida kanoniT.

81

mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo an sxva zomebi imis uzrunvelsayofad rom msxverplebshqondeT saSualeba miiRon qveynidan gaZevebaze im sasamarTlo procesis SeCerebis ufleba, romelic wamowyebul iqna sacxovrebel statusTan, romelic damokidebulia maTi meuRleebis an partniorebis sacxovrebel statusze, dakavSirebiT,Sida kanonis Sesabamisad, raTa maT saSualeba hqondeT mimarTon avtonomiuri sacxovrebeli statusis nebarTvis asaRebad.

mxareebi msxverplebzegascemen ganaxlebad sacxovrebel nebarTvebs oridan erT qvemoT CamoTvlil situaciaSi, an oriveSi erTad:

im SemTxvevaSi, rodesac kompetenturi xelisufleba miiCnevs rom maTi darCena aucilebelia gamomdinare maTi pirovnuli mdgomareobidan;

im SemTxvevaSi rodesac kompetenturi xelisufleba miiCnevs rom maTi darCena aulilebelia gamoZiebisa da sisxlis samarTlis saqmis sawarmoeblad kompetentur xelisuflebasTan maTi TanamSromlobis mizniT.

muxli 60 –TavSesafris moTxovna genderul safuZvelze.

mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo an sxva zomebi imis uzrunvelsayofad rom qalTa winaaRmdeg genderul safuZvelze Cadenili Zaladoba iyos aRiarebuli rogorc devnis forma ltolvilTa statusTan dakavSirebuli 1951 wlis konvenciis A(2) muxlis mniSvnelobis farglebSi iseve rogorc zianis seriozuli forma romelic saWiroebs damatebiT/damxmare dacvas.

mxareebma unda uzrunvelyon rom am konvenciis yovel calkeul safuZvels mieniWos genderulad mgrZnobiare interpretacia da roca arsebobs SiSi rom devna xorcieldeba erT an ramdenime aseT safuZvelze, pretendentebs unda mieniWoT ltolvilis statusi saTanado gamoyenebadi instrumentebis Sesabamisad.

mxareebma unda miiRon aucilebeli sakanonmdeblo an sxva zomebi raTa TavSesafris maZieblebisaTvis SeimuSaon genderulad mgrZnobiare miRebis procedurebi da mxardamWeri momsaxureba iseve rogorc genderuli saxelmZRvaneloebi da genderulad mgrZnobiare TavSesafris procedurebi, maT Soris ltolvilis statusis gansazRvra da saerTaSoriso dacvaze mimarTva.

muxli – 61 – adamianis dabrunebaze uaris Tqma

mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo an sxva zomebi non-refoulement principis pativsacemad saerTaSoriso kanonis qveS arsebuli valdebulebebis Sesabamisad.

mxareebma unda miiRon yvela saWirosakanonmdeblo Tu sxva zomebi imis uzrunvelsayofad rom qalTa mimarT danaSaulis msxverplni romlebsac esaWiroebaT dacva, maTi statusis an sacxovreblis miuxedavad, araviTar SemTxvevaSi ar iyvnen dabrunebulni arc erT qveyanaSi sadac maTi sicocxle aRmoCndeba riskis qveS an sadac isini SeiZleba gaxdnen wamebis, araadamianuri an Seuracxmyofeli mopyrobis an dasjis msxverplni.

Tavi VIII - saerTaSoriso TanamSromloba

muxli 62 – zogadi principebi

mxareebma unda iTanamSromlon erTmaneTTan, am konvenciis debulebebis Tanaxmad da samoqalaqo da sisxlis samarTlis saqmeebSi TanamSromlobaze Sesabamisi saerTaSoriso da regionaluri dokumentebis, erTiani da urTierTziari kanonmdeblobis safuZvelze SeTanxmebuli RonisZiebebisa da Sida kanonebis gamoyenebiT, rac SeiZleba ufro metad,raTa:

82

xeli SeuSalon, SeebrZolon da samarTlebrivad devnon am konvenciis kompetenciiT moculi Zaladobis yvela forma;

b daicvan da daxmareba gauwion msxverplebs;

g gamoiZion da saqme aRZran am konvenciis Sesabamisad dadgenil danaSaulebebze;

cxovrebaSi gaataron mxareebis sasamarTlo xelisuflebis mier gamotanili Sesabamisi samoqalaqo da sisxlis samarTlis ganaCenebi, maT Soris damcavi brZanebulebebi;

mxareebma unda miiRon aucilebeli sakanonmdeblo Tu sxva zomebi imis uzrunvelsayofad rom am konvenciis Sesabamisad dadgenili danaSaulis, Cadenilis im mxaris teritoriaze sadac is ar cxovrobs, msxverplma Seitanos saCivari im saxelmWifos kompetentur xelisuflebaSi, sadac is cxovrobs.

Tu mxare, romelic eweva ormxriv iuridiul daxmarebas sisxlis samarTlis saqmeebSi,eqstradiciaSi an am konvenciis monawile meore mxaris mier gamotanili samoqalaqo an sisxlis samarTlis ganaCenebis cxovrebaSi gatarebaSi, xelSekrulebis arsebobis SemTxvevaSi, iRebs Txovnas aseTi iuridiuli TanamSromlobis Sesaxeb im mxarisagan romelTanac mas xelSekruleba ar gauformebia, mas SeuZlia miiCnios es konvencia rogorc samarTlebrivi safuZveli sisxlis samarTlis saqmeebSi ormxrivi iuridiuli daxmarebisa, eqstradiciisa da meore mxaris mier gamotanili samoqalaqo an sisxlis samarTlis ganaCenebis cxovrebaSi gatarebisaTvis am konvenciis Sesabamisad dadgenil danaSaulebTan mimarTebaSi.

mxareebi unda ecadnen moaxdininon, sadac es mizanSewonilia, ojaxSi Zaladobisa da qalTa mimarT Zaladobis winaaRmdeg brZolisa da prevenciis integrireba mesame saxelmwifoebis sasargeblod gaxorcielebul ganviTrebaSi daxmarebis programebSi,maT Soris mesame saxelmwifoebTan ormxriv da sammxriv SeTanxmebebSi SesvliT, me-18muxlis me-5 paragrafis Sesabamisad, msxverplTa dacvis xelSewyobis mizniT.

muxli 63 – zomebi, romlebic exeba riskis qveS myof pirebs

roca mxares, mis xelT arsebuli nformaciis safuZvelze, gaaCnia sakmarisi safuZveli sjerodes rom adamiani imyofeba am konvenciis 36, 37, 38 da 39 muxlebSi moxseniebuli Zaladobis aqtebis uSualo riskis qveS meore mxaris teritoraze, mxarem romelsac informacia gaaCnia dauyonebliv unda gadasces igi meores Sesabamisi damcavi zomebis miRebis uzrunvelsayofad. sadac es SesaZlebelia es informacia unda moicavdes detalebs arsebul damcav zomebze riskis qveS myofi adamianis sasrgeblod.

muxli 64 – informacia

mxare romelsac sTxoven saswrafod miawvdis informacias Txovnis gamomgzavn mxares am Tavis qveS ganxorcielebuli qmedebis saboloo Sedegis Sesaxeb. mxare romelsac sTxoven saswrafod miawvdis informacias Txovnis gamomgzavn mxares im nebismier garemoebaze, romelic SeuZlebels xdis Cafiqrebuli qmedebis ganxorcielebas an ayovnebs mas mniSvnelovnad.

mxares SeuZlia, misi Sida kanonis farglebSi, winaswari Txonis gareSe, gaugzavnos meore mxares informacia romelic moZiebul iqna mis mier Catarebuli gamoZiebis farglebSi,Tu is miiCnevs rom aseTi informaciis gamJRavneba SeiZleba daexmaros mimReb mxares am konvenciis Sesabamisad dadgenili sisxlis samarTlis danaSaulis prevenciaSi an aseT danaSaulebebTan dakavSirebuli gamoZiebebisa da sasamarTlo saqmeebis aRZvraSi an ganxorcielebaSi an rom aman SeiZleba gamoiwvios meore mxaris mier TanamSromlobis SemoTavazeba am Tavis qveS.

mxarem, romelic miiRebs nebismier informacias me-2 paragrafis Tanaxmad, unda gadasces es informacia sakuTari xelisuflebis kompetentur warmomadgenlebs raTa daiwyos sasamarTlo procedura Tu es mizanSewonilad CaiTvleba an es informacia mxedvelobaSi iqnes miRebuli Sesabamis samoqalaqo da sisxlis samarTlis procesebze.

83

muxli 65 – monacemTa dacva

piradi monacemebi SeiZleba Senaxul da gamoyenebul iqnas mxareebis mier nakisri valdebulebebis Sesabamisad calkeuli pirebis dacvis konvenciis qveS, piradi informaciis avtomaturi damuSavebis mimarTebiT (ETS. 108).

Tavi – IX – monitoringis meqanizmi

uxli 66 – eqspertTa jgufi qalTa mimarT Zaladobisa da ojaxSi Zaladobis winaaRmdeg

mimarTul qmedebaze.

eqspertTa jgufi qalTa mimarT Zaladobisa da ojaxSi Zaladobis winaaRmdeg mimarTul qmedebaze (SemdgomSi moxseniebuli rogorc GREVIO”) monitorings gauwevs mxareebis mier am konvenciis Sesrulebas.

GREVIO –s SemadgenlobaSi iqneba minimum 10 da maqsimum 15 wevri, mxedvelobaSi iqneba miRebuli genderuli da geografiuli balansi iseve rogorc mravaldisciplinaruli codna-gamocdileba. misi wevrebi arCeul iqnebian mxareebis komitetis mier mxareebis mier dasaxelebuli kandidatebidan oTxi wlis vadiT, xelaxali arCeviT mxolod erTxel da SerCeul iqnebian mxareebis qveSevrdomebidan.

Tavdapirveli 10 wevris arCeva moxdeba am konvenciis ZalaSi Sesvlis Semdeg erTi wlis ganmavlobaSi. 5 damatebiTi wevris arCeva moxdeba 25-e ratifikaciis an mierTebis Semdeg.

GREVIO-s wevrebis arCeva unda emyarebodes Semdeg principebs:

maTi arCeva moxdeba gamWvirvale proceduris saSualebiT maRali moraluri principebis mqone pirebidan, romelTa kompetenciac aRiarebulia iseT sferoebSi rogorc adamianis uflebebi, genderuli Tanasworoba, qalTa mimarT Zaladoba da ojaxSi Zaladoba, msxverplTadaxmareba da dacva an am konvenciiT mocul sferoebSi profesionaluri gamocdilebis magaliTebiT;

GREVIO-s arc erTi ori wevri ar unda iyos erTi da igive saxelmwifos qveSevrdomi;

g isini unda warmoadgendnen ZiriTad samarTlebriv sistemebs;

isini unda warmoadgendnen Sesabamis erTeulebs da uwyebebs qalTa winaaRmdeg Zaladobisa da ojaxSi Zaladobis sferoSi;

maT mier dakavebuli Tanamdeboba iqneba individualuri da Tavisi funqciebis ganxorcielebisas isini unda iyvnen damoukidebelni da miukerZoebelni da warmatebiT gaarTvan Tavi TavianT movaleobebs.

GREVIO-s wevrebis arCevis procedura gansazRvrul iqneba evrokavSiris ministrTa komitetis mier, mxareebTan konsultaciisa da maTgan erTsulovani Tanxmobis miRebis Semdeg, am konvenciis ZalaSi Sesvlidan eqvsi Tvis ganmavlobaSi.

GREVIO daamtkicebs sakuTari proceduris wesebs.

GREVIO-s wevrebi da im delegaciebis sxva wevrebi romlebic stumrad Cavlen qveynebSi,rogorc es aRniSnulia 68-e muxlis me-9da me14 paragrafebSi, isargebleben am konvenciis danarTSi dadgenili privilegiebiT da imunitetebiT.

Tavi 67 – mxareebis komiteti

mxareebis komitetis SemadgenlobaSi iqnebian mxareebis warmomadgenlebi konvenciaSi.

mxareebis komiteti mowveul iqneba evrosabWos generaluri mdivnis mier. misi pirveli yriloba gaimarTeba am konvenciis ZalaSi Sesvlidan erTi wlis ganmavlobaSi GREVIO-s wevrebis asarCevad. SemdgomSi isini Seikribebian rodesac ki amas isurvebs mxareebis erTi mesamedi, mxareebis komitetis prezidenti an generaluri mdivani.

84

3. mxareebis komiteti daamtkicebs sakuTari proceduris wesebs.

muxli 68 – procedura

1. mxareebma unda warduginon evrosabWos generalur mdivans, GREVIO-s mier momzadebul kiTxvarze dayrdnobiT, am konvenciis debulebebis amuSavebis mizniT gakeTebuli angariSi sakanonmdeblo da sxva zomebze, GREVIO-s mier gansaxilvelad.

2. GREVIO ganixilavs 1 paragrafis Sesabamisad wardgenil angariSs im mxaris warmomadgenlebTan romelsac es exeba.

3. Semdgomi Sefasebebis procedurebi dayofil iqneba raundebad, romelTa xangrZlivobac gansazRvrul iqneba GREVIO-s mier. yoveli raundis dasawyisSi GREVIO SearCevs konkretul debulebebs, romlebsac daeyrdnoba Sefasebis procedura da daagzavnis kiTxvars.

4. am monitoringis proceduris Casatareblad GREVIO gansazRvravs Sesabamis saSualebebs. kerZod yoveli Sefasebis raundisaTvis mas SeuZlia SeimuSavos kiTxvari romelic gamodgeba mxareebis mier ganxorcielebis Sefasebis proceduris safuZvlad. es kiTxvari daegzavneba yvela mxares. mxareebma pasuxi unda gascen am kiTxvars iseve rogorcGREVIO-s mxridan informaciaze nebismier moTxovnas.

5. GREVIO-m SesaZloa miiRos am konvenciis ganxorcielebasTan dakavSirebuli informacia arasamTavrobo organizaciebidan da samoqalaqo organizaciebidan iseve rogorc adamianTa uflebebis dacvis erovnuli institutebidan.

6. GREVIO saTanado yuradRebas dauTmobs arsebul informacias miRebuls sxva regionaluri da saerTaSoriso dokumentebidan da organoebidan im sferoebSi, romlebic am konvenciis kompetenciis farglebSi xvdeba.

7. Sefasebis yoveli raundisaTvis kiTxvaris SemuSavebis dros GREVIO saTanado yuradRebas dauTmobs mxareebis mier monacemTa Segrovebisa da kvlevis ganxorcielebas rogorc es moxseniebulia am konvenciis 11 muxlSi.

8. GREVIO-m SesaZloa miiRos am konvenciis ganxorcielebasTan dakavSirebuli informacia evrosabWos adamianis uflebebis komisrisagan, saparlamento asambleidan da evrosabWos Sesabamisi specializirebuli organoebidan, iseve rogorc sxva organebidan, romlebic arseboben sxva saerTaSoriso instrumentebis qveS. am organoebisaTvis wardgenili saCivrebi da maTi Sedegebi xelmisawvdomi gaxdeba GREVIO-saTvis.

9. GREVIO-s ZaluZs damatebiT organizeba gaukeTos, erovnul xelisuflebasTan TanamSromlobiT da damoukidebeli erovnuli eqspertebis daxmarebiT, vizitebs qveyanaSi im SemTxvevaSi Tu mopovebuli informacia arasakmarisia an me-14 paragrafSi moyvanili SemTxvevebisas. am vizitebisas GREVIO-s SeiZleba daxmareba aRmouCinon konkretuli dargebis specialistebma.

10. GREVIO-m unda moamzados angariSis proeqti romelic moicavs analizs im debulebebis ganxorcielebasTan dakavSirebiT, romlebsac Sefaseba eyrdnoba, aseve SeTavazebebi da winadadebebi imasTan dakavSirebiT Tu mxarem romelsac es exeba rogor moagvaros identificirebuli problemebi. angariSis proeqti unda gaegzavnos mxares romelsac Sefaseba utardeba komentarebisaTvis. es komentarebi GREVIO-s mier mxedvelobaSi unda iqnas miRebuli sakuTari angariSis SemuSavebisas.

11. sruli informacis miRebisas da mxareebis komentarebis safuZvelze, GREVIO moamzadebs Tavis angariSs da daskvnebs imasTan dakavSirebiT Tu ra zomebi miiRo mxarem romelsac es exeba am konvenciis debulebebis gansaxorcieleblad. es angariSi da daskvnebi unda gaegzavnos mxares romelsac es exeba da mxareTa komitets. GREVIO-s mier momzadebuli angariSi da daskvnebi, mxaris romelsac es exeba saboloo komentarebTan erTad, unda gamoqveynebul iqnas maTi miRebisTanave.

12. 1 da 8 paragrafebis da ara sazianod, mxareebis komitetma SeiZleba SeimuSaos, GREVIO-s angariSisa da daskvnebis safuZvelze, rekomendaciebi mimarTuli konkretuli mxarisadmi a) im zomebTan dakavSirebiT romlebic miRebul unda iqnas GREVIO-s daskvnebis gansaxorcieleblad da, Tu es saWiroa, ganxorcielebaze informaciis misawodeblad

85

TariRis dasaTqmelad da b) am konvenciis saTanado ganxorcielebisaTvis am mxaresTan TanamSromlobis xelSewyobis mizniT.

13. Tu GREVIO miiRebs sarwmuno informacias romelic mianiSnebs iseT situaciaze rodesac problemebi dauyonebliv unda iqnas yurad Rebuli, konvenciis darRvevis seriozuli faqtebis prevenciisa da maTi masStabebisa da raodenobis SezRudvis mizniT, man SeiZleba moiTxovos saswrafo wardgena specialuri angariSisa romelic exeba miRebul zomebs qalTa winaaRmdeg mimarTuli danaSaulis seriozuli, masobrivi da mudmivi nimuSebis prevenciis mizniT.

14. iRebs ra mxedvelobaSi informacias wardgenils mxaris mier romelsac es exeba, an misTvis xelmisawvdom nebismier sxva sarwmuno informacias, GREVIO niSnavs Tavis erT an met wevrs gamokvlevis Catarebisa da GREVIO-saTvis saswrafod moxsenebis mizniT. sadac es gamarTlebulia da mxaris mier micemuli Tanxmobis SemTxvevaSi gamokvleva SeiZleba Seicavdes vizits mis teritoriaze.

15. me-14 paragrafSi moxseniebuli gamokvlevidan miRebuli monacemebis Semowmebis Semdeg,GREVIO gadascems am monacemebs mxares visac es exeba da, sadac es mizanSewonilia, mxareebis komitetsa da evrosabWos ministrTa komitets nebismier komentarTan da rekomendaciasTan erTad.

Mmuxli 69 – zogadi rekomendaciebi

GREVIO-s SeuZlia miiRos, sadac es mizanSewonilia, zogadi rekomendaciebi am konvenciis ganxorcielebsTan dakavSirebiT.

muxli 70 – parlamentis CarTuloba monitoringSi

mowveuli iqnebian erovnuli parlamentebi raTa maT monawileoba miiRon am konvenciis gansaxorcieleblad miRebuli zomebis monitoringSi.

2. mxareebi warudgenen GREVIO-s angariSebs TavianT erovnul parlamentbs.

3. mowveul iqneba evrosabWos saparlamento asamblea am konvenciis ganxorcielebaze regularuli dakvirvebis mizniT.

Tavi X – sxva saerTaSoriso dokumentebTan urTierToba

es konvencia gavlenas ar iqoniebs im sxva saerTaSoriso dokumentebidan gamomdinare valdebulebebze romelTa monawilenic arian an gaxdebian am konvenciis mxareebi da romlebic Seicaven debulebebs am konvenciiT marTul sakiTxebze.

2. am konvenciis monawile mxareebs SeuZliaT erTmaneTTan dadon ormxrivi an mravalmxrivi xelSekrulebebi konvenciaSi ganxilul skiTxebTan mimarTebaSi, misi debulebebis Sevsebis an gaZlierebis an masSi gatarebuli principebis cxovrebaSi gatarebaSi xelSewyobis mizniT.

Tavi XI – Sesworebani

muxli 72 - Sesworebani

mxaris mier warmodgenili nebismieri winadadeba am konvenciaSi Sesworebis Setanis Taobaze Setyobinebul unda iqnas evrosabWos generaluri mdivnisaTvis da mis mier gagzavnili evrosabWos wevri saxelmwifoebisaTvis, nebismieri xelis momwerisaTvis, nebismieri mxarisaTvis, evrokavSirisaTvis, nebismieri saxelmwifosaTvis mowveulis am konvenciaze xelis mosawerad 75-e muxlis debulebebis Tanaxmad da nebismieri saxelmwifosaTvis mowveulis miuerTdes am konvencias 76-e muxlis debulebebis Tanaxmad.

86

2. evrosabWos ministrTa komiteti ganixilavs SemoTavazebul Sesworebas da, konvenciis im mxareebTan konsultaciis Semdeg romlebic ar arian evrosabWos wevrebi, SeuZlia miiRos es Sesworeba umravlesobiT, romelic gaTvaliswinebulia evrosabWos sakanonmdeblo aqtis 20 (d) muxliT.

3. 2 paragrafis Tanaxmad ministrTa komitetis mier miRebuli nebismieri Sesworebis teqsti gagzavnil unda iqnas mxareebisaTvis mosawoneblad.

4. 2 paragrafis Sesabamisad miRebuli nebismieri Sesworeba ZalaSi Seva pirvel dRes im Tvisa romelic mosdevs erTi Tvis vadis gasvlas im dRidan rodesac yvela mxare Seatyobinebs generalur mdivans maTi mowonebis Sesaxeb.

Tavi XII – daskvniTi debulebebi

muxli 73 – am konvenciis Sedegebi

konvenciis debulebebi xels ar SeuSlis qveynis Sida kanonisa da im savaldebulo saerTaSoriso dokumentebis debulebebis Sesrulebas romlebic ukve ZalaSia an SeiZleba Sevides ZalaSi, romelTa qveSac adamianebs eniWebaT an mieniWebaT ufro xelsayreli uflebebi qalTa mimarT Zaladobisa da ojaxSi Zaladobis prevenciisaTvis da maTTan SesabrZoleblad.

muxli 74 – davebis mogvareba

1. nebismieri davis monawileebi, romelic SeiZleba warmoiSvas am konvenciis debulebebis gamoyenebis an interpretirebis dros, Tavdapirvelad Seecdebian mis mogvarebas molaparakebis, Serigebis, arbitraJis an davis mogvarebis sxva nebismieri mSvidobiani meTodebis gamoyenebiT romlebic miRebul iqneba maT Soris urTierTSeTanxmebis safuZvelze.

2. evrosabWos ministrTa komitetma SeiZleba daadginos davebis gadawyvetis procedurebi romelTa gamoyenebac davebis monawile mxareebs SeeZlebaT Tu isini ase SeTanxmdebian.

muxli 75 – xelis mowera da ZalaSi Sesvla.

1. am konvenciaze xelis mowera SeuZliaT evrosabWos wevr saxelmwifoebs, ara-wevr saxelmwifoebs, romlebmac monawileoba miiRes mis SemuSavebaSi da evrokavSirs

2. es konvencia eqvemdebareba ratifikacias, mowonebas an damtkicebas. ratifikacis, mowonebis an damtkicebis dokumentebi Senaxul iqneba evrosabWos generalur mdivanTan.

3. es konvencia ZalaSi Seva pirvel dRes im Tvisa romelic mosdevs sami Tvis vadis gasvlas im TariRidan rodesac 10-ma xelis momwerma, maT Soris sul cota evrosabWos 8 saxelmwifom, gamoTqva Tanxmoba am xelSekrulebis Sesrulebisa 2 paragrafis debulebebis Tanaxmad.

4. 1 paragrafSi moxseniebul nebismier saxelmwifosTan an evrokavSirTan mimarTebaSi, romelic SemdegSi gamoTqvams misi Sesrulebis Tanxmobas, konvencia ZalaSi Seva im Tvis pirvel dRes romelic mosdevs sami Tvis vadis gasvlas misi ratifikaciis, mowonebis an damtkicebis dokumentis Cabarebis TariRidan

muxli 76 –konvenciasTan mierTeba.

1. am konvenciis ZalaSi Sesvlis Semdeg, evrosabWos ministrTa komitetma SeiZleba, am konvenciis mxareebTan konsultaciis Catarebisa da maTgan erTsulovani Tanxmobis miRebis Semdeg, moiwvios evrosabWos nebismieri ara-wevri qveyana, romelsac am konvenciis SemuSavebaSi monawileoba ar miuRia, raTa is SeuerTdes am konvencias evrosabWos sakanonmdeblo aqtis 20. (d) muxliT gansazRvruli umravlesobis gadawyvetilebiT da mxareebis im warmomadgenlebis erTsulovani xmiT romlebsac ufleba aqvT isxdnen ministrTa komitetSi.

2. nebismier mierTebis msurvel saxelmwifosTan mimarTebaSi, konvencia ZalaSi Seva im

87

Tvis pirvel dRes romelic mosdevs sami Tvis vadis gasvlas evrosabWos generalur mdivanTan mierTebis dokumentis Cabarebis TariRidan.

muxli 77 – teritoriuli gamoyeneba

1. evrokavSiris nebismier saxelmwifos SeuZlia, xelis moweris dros an ratifikaciis, mowonebis, damtkicebis an mierTebis dokumentis Cabarebis dros, daakonkretos is teritoria an teritoriebi, romlebzec gamoyenebul iqneba es konvencia.

2. nebismier mxares SeuZlia, nebismier dros momavalSi, evrosabWos generaluri mdivnisaTvis mimarTuli deklaraciiT, ganavrcos am konvenciis gamoyenebis areali nebismier sxva teritoriaze, dakonkretebulze am deklaraciaSi da romlis saerTaSoriso urTierTobebzec is aris pasuxismgebeli an romlis saxeliTac is uflebamosilia gasces valdebulebebi. aseT teritoriasTan mimarTebaSi konvencia ZalaSi Seva im Tvis pirvel dRes, romelic mosdevs sami Tvis vadis gasvlas generaluri mdivnis mier aseTi deklaraciis miRebis TariRidan.

3. wina ori paragrafis qveS gakeTebuli nebismieri deklaracia SeiZleba, aseT deklaraciaSi dakonkretebul nebismier teritoriasTan mimarTebaSi, gauqmebul iqnas evrosabWos generaluri mdivnisaTvis mimarTuli SetyobinebiT. es gauqmeba ZalaSi Seva im Tvis pirvel dRes romelic mosdevs sami Tvis vadis gasvlas generaluri mdivnis mier Setyobinebis miRebis TariRidan.

muxli 78 – daTqmebi

1. am konvenciis arc erT debulebasTan mimarTebaSi ar SeiZleba iyos gakeTebuli daTqma, 2 da 3 paragrafebSi moyvanili gamonaklisebis garda.

2. evrokavSiris nebismier saxelmwifos SeuZlia, xelis moweris dros an ratifikaciis, mowonebis, damtkicebis an mierTebis dokumentis Cabarebis dros, evrokavSiris generaluri mdivnisaTvis mimarTuli deklaraciis saSualebiT, ganacxados rom is inarCunebs uflebas ar gamoiyenos an gamoiyenos mxolod konkretul SemTxvevebSi an pirobebSi is debulebebi romlebic mocemulia:

muxli 30, paragrafi 2;

muxli 44, paragrafebi 1e, 3 da 4;

muxli 55, paragrafi 1, 35 muxlTan mimarTebaSi, umniSvnelo danaSaulebebTan dakavSirebiT;

muxli 58 - 37, 38 da 39 muxlebTan mimarTebaSi;

muxli 59.

3. evrokavSiris nebismier saxelmwifos SeuZlia, xelis moweris dros an ratifikaciis, mowonebis, damtkicebis an mierTebis dokumentis Cabarebis dros, evrokavSiris generaluri mdivnisaTvis mimarTuli deklaraciis saSualebiT, ganacxados rom is inarCunebs uflebas gamoiyenos ara-sisxlis samarTlebrivi sanqciebi, sisxlis samarTlis sanqciebis magivrad im qmedebebTan mimarTebaSi, romlebic moxseniebulia 33 da 34 muxlebSi.

4. nebismier mxares SeuZlia mTlianad an nawilobriv gaauqmos daTqma evrosabWos generaluri mdivnisadmi mimarTuli deklaraciis saSualebiT. es deklaracia ZalaSi Sedis generaluri mdivnis mier misi miRebis TariRidanve.

muxli 79 –kanoniereba da daTqmebis ganxilva

1. 78 muxlis 2 da 3 paragrafebSi moxseniebuli daTqmebi kanonieri iqneba xuTi wlis periodis ganmavlobaSi am konvenciis ZalaSi Sesvlis dRidan im mxaresTan mimarTebaSi romelsac es exeba. Tumca aseTi daTqmebi SeiZleba ganaxlebul iqnas igive xangrZlivobis periodebisaTvis.

2. daTqmis vadis amowurvamde 18 dRiT adre evrosabWos generalurma samdivnom vadis amowurvaze Setyobineba unda gaugzavnos mxares romelsac es exeba. vadis amowurvamde

88

araugvianes sami Tvisa, mxare Seatyobinebs generalur samdivnos rom is mxars uWers,Sesworeba Seaqvs an auqmebs mis daTqmas. Tu ar arsebobs aseTi Setyobineba mxarisagan romelsac es exeba, generaluri samdivno Seatyobinebs mxares rom misi daTqma avtomaturad iqna gagrZelebuli eqvsi Tvis vadiT. Tu mxare romelsac es exeba ver SeZlebs Seatyobinos Tavisi gadawyvetileba daTqmis mxardaWerasa an modificirebaze am vadis gasvlamde daTqma Zalas dakargavs.

Tu mxare gaakeTebs daTqmas 78-e muxlis 2 da 3 paragrafebis Sesabamisad, man unda gaugzavnos, mis ganaxlebamde an moTxovnis Tanaxmad, axsna-ganmarteba GREVIO-s, misi gaxangrZlivebis moTxovnis dasabuTebiT.

Mmuxli 80 – konvenciidan gamosvla (denonsiacia)

nebismier mxares, nebismier dros, ufleba aqvs gamovides am konvenciidan evrosabWos generaluri mdivnisadmi mimarTuli Setyobinebis saSualebiT.

aseTi denonsiacia ZalaSi Sedis im Tvis pirvel dRes, romelic mosdevs sami Tvis vadis gasvlas generaluri mdivnis mier Setyobinebis miRebis TariRis Semdeg

muxli 81 – Setyobineba

evrosabWos generaluri mdivani Seatyobinebs evrosabWos wevr saxelmwifoebs, ara-wevr saxelmwifoebs romlebmac monawileoba miiRes mis SemuSavebaSi, nebismier xelis momwers,nebismier mxares, evrokavSirs da nebismier saxelmwifos mowveuls am konvenciasTan mierTebis mizniT:

a. nebismier xelis moweras

b. ratifikaciis, mowonebis, damtkicebis an mierTebis nebismieri dokumentis Semotanas;

g. am konvenciis ZalaSi Sesvlis nebismier TariRs 75-e da 76-e muxlebis Tanaxmad;

nebismier Sesworebas miRebuls 72-e muxlis Tanaxmad da am Sesworebis ZalaSi Sesvlis TariRs;

e. nebismier daTqmas an daTqmis gauqmebas 78-e muxlis Tanaxmad;

v. konvenciidan gamosvlis nebismier SemTxvevas me-80 muxlis debulebebis Tanaxmad;

z. am konvenciasTan dakavSirebul nebismier sxva aqts, Setyobinebas an komunikacias

ris dasadasturebladac qvemoT xelis momwerni, gaaCniaT ra amis sruli uflebamosileba,xels aweren am konvencias.

Sedgenilia (stambulSi), am (11) dRes (2011 wlis maisi) inglisurad da frangulad; orive teqsti Tanabrad auTenturia, erT aslad, romelic Senaxul iqneba evrosabWos arqivebSi. evrosabWos generaluri mdivani gaugzavnis damowmebul aslebs evrosabWos yvela wevr qveyanas, ara-wevr qveynebs romlebmac monawileoba miiRes am konvenciis SemuSavebaSi,evrokavSirs da nebismier qveyanas romelic mowveulia am konvenciasTan mierTebis mizniT.

danarTi – privilegiebi da imunitetebi

es danarTi exeba GREVIO-s wevrebs, rogorc es naxsenebia am konvenciis 66-e muxlSi, iseve rogorc qveyanaSi vizitad myofi delegaciebis sxva wevrebs. am danarTis mizniT, termini “qveyanaSi vizitad myofi delegaciebis sxva wevrebi” moicavs am konvenciis 68-e muxlis 9 paragrafSi naxseneb damoukidebel erovnul eqspertebs da specialistebs, evrosabWos Statis wevrebs da evrosabWos mier daqiravebul Tarjimnebs romlebic Tan axlavan GREVIO-s qveyanaSi vizitebis dros.

GREVIO-s wevrebi da qveyanaSi vizitad myofi delegaciebis sxva wevrebi, qveyanaSi vizitebis momzadebasa da ganxorcielebasTan dakavSirebuli maTi funqciebis Sesrulebisas, iseve rogorc aqedan gamomdinare Semdgomi nabijebis Sesrulebisas da am funqciebis SesrulebasTan dakavSirebiT mogzaurobisas isargebleben Semdegi privilegiebiT da imunitetebiT:

89

imuniteti piradi dapatimrebis an dakavebis da piradi bargis konfiskaciis winaaRmdeg,imuniteti maT winaaRmdeg yovelgvari sasamarTlo procesebis aRZvris winaaRmdeg mier oficialuri kompetenciebis Sesrulebis dros warmoTqmul an daweril sityvebTan an yovel ganxorcielebul qmedebasTan mimarTebaSi;

gaTavisufleba nebismieri SezRudvebisagan maT Tavisufal gadaadgilebasTan dakavSirebiT im qveynidan gasvlisa an im qveyanaSi Sesvlis dros sadac isini cxovroben,

im qveyanaSi Sesvlisas da im qveynis datovebisas sadac isini axorcieleben TavianT funqciebs, da ucxoelis registraciisagan im qveyanaSi romelsac isini stumroben romelSic gavliT imyofebian TavianTi funqciebis ganxorcielebisas.

TavianTi funqciebis Sesasruleblad ganxorcielebuli mogzaurobebisas GREVIO

wevrebi da qveyanaSi vizitad myofi delegaciebis sxva wevrebi, sabaJo da gacvlis kontrolis TvaalsazrisiT, unda sargeblobdnen igive uflebebiT romlebic gaaCniaT ucxoeTis mTavrobis warmomadgenlebs droebiTi oficialuri vizitebis dros.

GREVIO-s wevrebisa da qveyanaSi vizitad myofi delegaciebis sxva wevrebis xelT arsebuli am konvenciis ganxorcielebis SefasebasTan dakavSirebuli dokumentebi iyos xelSeuxebeli ramdenadac isini exeba GREVIO-s saqmianobas. aranairi SeCereba

cenzura ar unda iyos ganxorcielebuli GREVIO-s oficialuri korespondenciisa GREVIO-s wevrebis da qveyanaSi vizitad myofi delegaciebis sxva wevrebis

ganxorcielebuli oficialuri komunikaciebis mimarT.

imisaTvis rom GREVIO-s wevrebisa da qveyanaSi stumrad myofi delegaciebis wevrebisaTvis uzrunvelyofil iyos azris gamoTqmis sruli Tavisufleba da movaleobebis Sesrulebis sruli damoukidebloba, samarTlebrivi procesebis mimarT imunitetis moqmedeba, maT mier naTqvam an daweril sityebTan an TavianTi movaleobebis SesrulebasTan dakavSirebul qmedebebTan mimarTebiT, gagrZeldeba miuxedavad imisa rom es pirovnebebi aRar iqnebian dakavebuli aseTi movaleobebis SesrulebiT.

privilegiebi da imunitetebi eniWebaT am danarTis 1 paragrafSi moxseniebul pirebs maTi funqciebis uzrunvelyofis mizniT gamomdinare GREVIO-s interesebidan da ara piradi sargeblisaTvis. am danarTis 1 paragrafSi moxseniebuli pirebisaTvis imunitetze uaris Tqma moxdeba evrosabWos generaluri mdivnis mier nebismier im SemTxvevaSi rodesac, misi azriT, es imuniteti xels SeuSlis samarTlis ganxorcielebas da maSin rodesac aseTi uari zians ar miayenebs GREVIO-s interesebs.

91

დანართი II

ქალთა მიმართ ძალადობის შესახებ საპარლამენტო ასამბლეის მიერ მიღებული რეზოლუციებისა და რეკომენდაციების ჩამონათვალი (2000-2014)

X რეზოლუცია 2027 (2014), ქალებზე ძალადობის პრევენციის შესახებ

X რეზოლუცია 1983 (2014) პროსტიტუციის, ადამიანების ტრეფიკინგისა და მონობის თანამედროვე ფორმების შესახებ ევროპაში

X რეზოლუცია 1962 (2013) აკვიატებული დევნა/გადაკიდების შესახებ

X რეზოლუცია 1861 (2012) ევროპის საბჭოს ქალთა მიმართ ძალადობისა და ოჯახში ძალადობის წინააღმდეგ კონვენციის ხელის შეწყობის შესახებ

X რეზოლუცია 1852 (2011) ფსიქოლოგიური ძალადობის შესახებ

X რეზოლუცია 1853 (2011) ოჯახური ძალადობის მსხვერპლებისათვის დაცვის ორდერის შესახებ

92

X გადაწყვეტილება 280 (2011) ქალთა მიმართ ძალადობისა და ოჯახში ძალადობის წინააღმდეგ კონვენციის პროექტის შესახებ

X რეზოლუცია 1765 და რეკომენდაცია 1940 (2010) გენდერულ საფუძველის მქონე მოთხოვნები თავშესაფრის მიღების შესახებ

X რეზოლუცია1714 და რეკომენდაცია 1905 (2010) ბავშვების შესახებ, რომლებიც წარმოადგენენ ოჯახური ძალადობის მოწმეებს

X რეზოლუცია 1697 და რეკომენდაცია 1891 (2009) მიგრანტი ქალების შესახებ: ოჯახური ძალადობის განსაკუთრებული რისკის ქვეშ

X რეზოლუცია 1691 და რეკომენდაცია 1887 (2009) ქალების გაუპატიურების, მუღლის მიერ გაუპატიურების ჩათვლით, შესახებ

X რეზოლუცია 1681 და რეკომენდაცია 1881 (2009) ე.წ „ღირსების დნაშაულების“ წინააღმდეგ გადაუდებელი ბრძოლის საჭიროების შესახებ

X რეზოლუცია 1670 და რეკომენდაცია 1873 (2009) ქალების წინააღმდეგ ჩადენილი სქესობრივი ძალადობის შესახებ შეიარაღებული კონფლიქტის დროს

X რეზოლუცია 1662 და რეკომენდაცია 1868 (2009) იმ საქმიანობებზე, რომლებიც მიმართულია გენდერული საფუძველის მქონე ადამიანის უფლებების დარღვევის წინააღმდეგ, ქალებისა და გოგონების მოტაცების ჩათვლით

X რეზოლუცია 1654 და რეკომენდაცია 1861 (2009) ქალების მკვლელობების შესახებ

X რეზოლუცია 1635 და რეკომენდაცია 1847 (2008) ქალთა მიმართ ძალადობის წინააღმდეგ ბრძოლა: გზა ევროპის საბჭოს კონვენციისაკენ

93

X რეზოლუცია 1582 და რეკომენდაცია 1817 (2007) იმ პარლამენტების შესახებ, რომლებიც გაერთიანდნენ ქალთა მიმართ ოჯახური ძალადობის წინააღმდეგ: კამპანიის შუალედური შეფასება

X რეკომენდაცია 1777 (2007) სქესობრივი ძალადობის შესახებ, რომელიც უკავშირდება გაუპატიურების მიზნით მიცემულ ნარკოტიკებს

X რეზოლუცია 1512 და რეკომენდაცია 1759 (2006) პარლამენტების შესახებ, რომლებიც გაერთიანდნენ ქალთა მიმართ ოჯახური ძალადობის წინააღმდეგ საბრძოლველად

X რეკომენდაცია 1723 (2005) ძალადობრივი ქორწინებისა და ბავშვების ქორწინების შესახებ

X რეკომენდაცია 1681 (2004) ევროპაში ქალთა მიმართ ძალადობის წინააღმდეგ მიმართული კამპანიის შესახებ

X რეზოლუცია 1327 (2003) ე.წ. „ღირსების დანაშაულების“ შესახებ

X რეკომენდაცია 1582 (2002) ქალთა მიმართ ოჯახური ძალადობის წინააღმდეგ ბრძოლის შესახებ

X რეზოლუცია 1247 (2001) ქალთა გენიტალიების დასახიჩრების შესახებ

X რეკომენდაცია1450 (2000) ევროპაში ქალთა მიმართ ძალადობის შესახებ

95

დანართი III

ადამიანის უფლებების ევროპული სასამართლოს ქალთა მიმართ ძალადობასთან დაკავშირებული პრეცედენტული სამართლის საქმეების ჩამონათვალი

ოჯახური ძალადობა

ვასიევსკა პოლონეთის წინააღმდეგ, 2 დეკემბერი, 2014 (გადაწყვეტილება დაშვებადობის შესახებ)

რუმორი იტალიის წინააღმდეგ , 27 მაისი, 2014

ერემია და სხვები მოლდოვეთის რესპუბლიკის წინააღმდეგ, 28 მაისი, 2013

დ.პ. ლიტვის წინააღმდეგ, 22 ოქტომბერი, 2013

ვალიულიენე ლიტვის წინააღმდეგ, 26 მარტი 2013

ე.მ. რუმინეთის წინააღმდეგ, 30 ოქტომბერი, 2012

ირენე ვილსონი გაერთიანებული სამეფოს წინააღმდეგ, 23 ოქტომბერი, 2012

კოვალი პოლონეთის წინააღმდეგ, 18 სექტემბერი, 2012

კალუჩა უნგრეთის წინააღმდეგ, 24 აპრილი, 2012

ი.ს გაერთიანებული სამეფოს წინააღმდეგ, 13 მარტი, 2012

ჰაიდუოვა სლოვაკიის წინააღმდეგ, 30 ნოემბერი, 2010

ა.ვ. ხორვატიის წინააღმდეგ, 14 ოქტომბერი, 2010

ნ. შვეციის წინააღმდეგ, 20 ივლისი, 2010

ე.ს. და სხვები სლოვაკიის წინააღმდეგ, 15 სექტემბერი, 2009

ოპუზი თურქეთის წინააღმდეგ, 2 ივნისი, 2009

ბრანკო ტომაშიკი და სხვები ხორვატიის წინააღმდეგ, 15 იანვარი, 2009

96

ბევაცქუა და ს. ბულგარეთის წინააღმდეგ, 12 ივნისი, 2008

კონტროვა სლოვაკიის წინააღმდეგ, 31 მაისი, 2007

არასათანადო მოპყრობა პატიმრობაში

ჯუნკე თურქეთის წინააღმდეგ, 22 ივლისი, 2003

პოლიციის ძალადობა

იშცი თურქეთის წინააღმდეგ, 23 ივლისი, 2013

ბ.ს. ესპანეთის წინააღმდეგ, 24 ივლისი, 2012

იაზგულ ილმაზი თურქეთის წინააღმდეგ, 1 თებერვალი, 2011

მასლოვა და ნალბანდოვი რუსეთის წინააღმდეგ, 24 იანვარი, 2008

ი.ფ. თურქეთის წინააღმდეგ, 22 ივლისი, 2003

იადინი თურქეთის წინააღმდეგ, 25 სექტემბერი, 1997

გაუპატიურება და სქესობრივი შევიწროვება

ს.ზ. ბულგარეთის წინააღმდეგ, 3 მარტი, 2015

მ.ა. სლოვენიის წინააღმდეგ და ნ.დ. სლოვენიის წინააღმდეგ, 15 იანვარი 2015

ო’კიფე ირლანდიის წინააღმდეგ, 28 იანვარი, 2014

ვ სლოვენიის წინააღმდეგ, 23 იანვარი, 2014

პ. და ს. პოლონეთის წინააღმდეგ, 30 ოქტომბერი, 2012

მ. და სხვები იტალიისა და ბულგარეთის წინააღმდეგ, 31 ივლისი, 2012

ი.გ. მოლდავეთის რესპუბლიკის წინააღმდეგ, 15 მაისი, 2012

პ.მ. ბულგარეთის წინააღმდეგ, 24 იანვარი, 2012

მასლოვა და ნალბანდოვი რუსეთის წინააღმდეგ, 24 იანვარი, 2008

მ.ს. ბულგარეთის წინააღმდეგ, 4 დეკემბერი, 2003

აიდინი თურქეთის წინააღმდეგ, 25 სექტემბერი, 1997

97

X და Y ჰოლანდიის წინააღმდეგ, 26 მარტი, 1985

არასათანადო მოპყრობის რისკი გასახლების შემთხვევაში

ქალის გენიტალიების დასახიჩრება

ომერედო ავსტრიის წინააღნმდეგ, 20 სექტემბერი, 2011

იზევბეკაი ირლანდიის წინააღმდეგ, 17 მაისი, 2011

კლინსი და აკაზიებიე შვეციის წინააღმდეგ, 8 მარტი, 2007

ღირსების დანაშაული

ომერედო ავსტრიის წინააღნმდეგ, 20 სექტემბერი, 2011

იზევბეკაი ირლანდიის წინააღმდეგ, 17 მაისი, 2011

კლინსი და აკაზიებიე შვეციის წინააღმდეგ, 8 მარტი, 2007

ღირსების დანაშაული

ა.ა. და სხვები შვეციის წინააღმდეგ, 28 ივნისი, 2012

/ტრეფიკინგისა და განმეორებითი ტრეფიკინგის რისკი

ო.გ.ო. გაერთიანებული სამეფოს წინააღმდეგ, 18 თებერვალი, 2014

ფ.ა. გაერთიანებული სამეფოს წინააღმდეგ, 10 სექტემბერი, 2013

ვ.ფ. საფრანგეთის წინააღმდეგ, 29 ნოემბერი, 2011

ლ.რ. გაერთიანებული სამეფოს წინააღმდეგ, 14 ივნისი, 2011

/სოციალური მარგინალიზაცია

ნ.ვ. შვეციის წინააღმდეგ, 20 ივლისი, 2010

98

ადამიანების ტრეფიკინგი

რანცევი კიპრისა და რუსეთის წინააღმდეგ, 7 იანვარი, 2010

ინდივიდების მიერ ჩადენილი ძალადობა

ებკინი თურქეთის წინააღმდეგ, 1 თებერვალი, 2011

სანდრა იანკოვიჩი ხორვატიის წინააღმდეგ, 5 მარტი, 2009

წყარო: www.echr.coe.int

99

დანართი IV

სხვა საერთაშორისო დოკუმენტებისა და სტანდარტების ჩამონათვალი

X ევროპის საბჭოს მინისტრთა კომიტეტის რეკომენდაცია (2002)5 წევრი ქვეყნებისათვის ქალების ძალადობისაგან დაცვის შესახებ

X გაეროს კონვენცია ქალთა მიმართ ძალადობის ყველა ფორმის აღმოფხვრის შესახებ (CEDAW) და ამ კონვენციის ფაკულტატური პროტოკოლები

X CEDAW -ს კომიტეტის ზოგადი რეკომენდაცია No. 19 ქალთა მიმართ ძალადობის შესახებ

X გაეროს კონვენცია ბავშვთა უფლებების შესახებ და მისი ფაკულტატური პროტოკოლები

X გაეროს გენერალური ასამბლეის დეკლარაცია ქალთა მიმართ ძალადობის აღმოფხვრის შესახებ

X პანამერიკული კონვენცია ქალების მიმართ ძალადობის პრევენციის, ჩამდენების დასჯისა და აღმოფხვრის შესახებ (ბოლემ დო პარას დეკლარაცია)

X ადამიანისა და ხალხების უფებების აფრიკის ქარტიის პროტოკოლი აფრიკაში ქალთა უფლებების შესახებ (მაპუტოს პროტოკოლი)

www.assembly.coe.int/stopviolence/

womenfreefromviolence@coe.int

რატომ უნდა დავუჭიროთ მხარი სტამბულის კონვენციას?

პოლიტიკური რეპუტაციის თვალსაზრისით, ეს იქნება ცხადი და უდავო ნიშანი, რომ როგორც კანონმდებლები, ჩვენ ქალთა მიმართ ძალადობას განვიხილავთ როგორც დანაშაულს და ადამიანის უფლებების დარღვევას და არც შევეგუებით, გავამართლებთ და დავაკნინებთ ამ ფაქტებს.

რადგან გამორიცხულია, რომ კულტურა, ტრადიცია, რელიგია ან ე.წ. :ღირსების დანაშაული“ შესაძლოა გამოყენებული იქნეს ძალადობის გამართლების მიზნთ.

რადგან ამის მიზანია დამოკიდებულებებისა და გენდერული სტრეოტიპების შეცვლა, რომლებიც შესაძლებელს ხდის დასაშვები იყოს ძალადობა ქალთა მიმართ.

რადგან ეს იქნება ეფექტური მექანიზმი ქალთა მიმართ ძალადობასთან ბრძოლაში რადგან იგი ეფუძნება კოორდინირებულ მიდგომას, რომელშიც ყველაფერია გათვალსიწინებული - პრევენცია, გამოძიება და ინტეგრირებული სტრატეგია.

რადგან მასში მოცემულია ქალთა მიმართ ძალადობის ყველა ფორმა და მისი გამოყენება შესაძლებელია ოჯახური ძალადობის სხვა მსხვერპლთა მიმართაც ბავშვების, მამაკაცრებისა და მოხუცების ჩათვლით.

რადგან მისი მიზანია მინიმალური სტანდარტების გარანტირება და შესაძლებლობების მიცემა სახელმწიფოებისათვის, რომ დაიცვან ან შემოიღონ უფრო ძლიერად დამცავი სტანდარტები.

რადგან მის განხორციელოებაზე მონიტორინგი მოხდება ძლიერი და დამოუკიდებელი მექანიზმის საშუალებით.

რადგან, როგორც კონვენციის ეფექტიანი განხორციელების დამატებითი გარანტია, იგი საშუალებას აძლევს სახელმწიფოების პარლამენტებს, ჩაერთონ მონიტორინგის პროცესში.

რადგან ძლიერი პოლიტიკური და სამართლებრივი ქმედება ქალთა მიმართ ძალადობის ფაქტების აღმოსაფხვრელად აუცილებელია და დიდი ხნის წინ უნდა ყოფილიყო განხორციელებული.

საპარლამენტო ქსელი «ძალადობისგან თავისუფალი ქალები»

Pre

ms 0

929

15

GEO