EKRAN KARTI,MONİTÖRLER, WEBCAMLER örüntünü şması iç dan...
Transcript of EKRAN KARTI,MONİTÖRLER, WEBCAMLER örüntünü şması iç dan...
EKRAN KARTI,MONİTÖRLER, WEBCAMLER
Ekran Kartı : Ekranda ki görüntünün oluşması için CPU’dan gelen verileri işleyip
monitöre aktaran yapıdır.
2’ye ayrılır.
-Harici Ekran Kartları
-Onboard Ekran Kartları
Onboard Ekran Kartı: Anakart üreticisi tarafından anakarta direk entegre
olarak üretilen kartlardır. Çok yüksek bir performans beklenemez.
Harici Ekran Kartı: Harici kartlar anakarta sonradan entegre edilen kart
çeşitidir.
3 boyutlu oyunların, çizimlerin geliştirilmesiyle beraber yüksek bir performansa
ihtiyaç duyulmuştur.
Görüntünün oluşturulmasında ve monitöre aktarılmasında etkin rol alan
temel bileşenler şunlardır.
• VGA BIOS
• Grafik İşlemci(GPU)
• Video Ram
• RAMDAC
• VGA BIOS : Ekran kartının ne zaman ne iş yapacağını belirler.
• Grafik İşlemci(GPU) : Ekran kartının beyni gibidir . Anakartta
ki CPU kullanılmaz . Bunun yerine ekran kartının GPU’su kullanılır.
• CPU dan gelen çizim kodları GPU tarafın yorumlanır. GPU’nun
yaptığı işlemler; boyama, pencere boyutlandırma, nesne çizimleri
gibidir
• Video RAM: Anakart üzerindeki RAM ‘in daha az kullanılması
için vardır.
• Ana kartın Ram ’i yerine ekran kartı üzerindeki bellek yani Video Ram kullanılır. Bu da performans artışı RAMDAC (dijital-analog çevirici): Video RAM deki sayısal dijital verileri analog verilere dönüştürerek monitöre gönderir.
Ekran Kartının Çalışma Sistemi: CPU tarafından işlenen veriler anakart yoluyla ekran kartının görüntü işlemcisine aktarılır. Görüntü işlemcisi verileri işler ve sonra Video RAM gönderir. Video Ram’den veriler RAMDAC ’ e gider . Video Ram boşaldıktan hemen sonra yeni veriler gelir.
-Ekran kartları veri yolu olarak;
ISA
PCI
AGP
PCI-Express
gibi veri yollarını kullanır.
SLI (scalable link ınterface) teknolojisi: İki kartı
aynı anakart üzerine bağlayarak performansı çok büyük ölçüde
artırmaya yarayan bir teknolojidir.
3D Ekran Kartları
Bilgisayar ekranları iki boyutludur.
2D hesaplanmaları ve oluşturulması 3d görüntülere oranla daha
kolaydır.
Bu nedenle 3 boyutlu görüntülerin oluşturulmasını ve hesaplanmalarını
hızlandırmak amacıyla 3d chip’li ekran kartları kullanılmaktadır
Z-Buffering:3D görüntülerde derinlik koordinatlarının
yönetilmesidir.Bir nesne grafik kartında derlenme işlemine
alındığında nesneye ait derinlik Z-Buffering denilen hafızada
tutulur.
API : Ekran kartlarında donanım özelliklerini yüksek
performansla kullanarak 2D ve 3D çizimler oluşturmak için
kullanılan ara yüzlerdir.
Ekran kartını seçerken; kullanılan bilgisayarın ne
amaçla kullanılacağı tespit edilmelidir.
Bilgisayar oyun ve grafiksel işlemler için kullanılacaksa
yüksek performans sergileyen bir ekran kartı tercih
edilmelidir. Görüntü Çıkışları & Monitör Bağlayıcıları
Ekran kartlarında 6 farklı görüntü çıkış vardır.
VGA, DVI, HDMI, Component, S Video ve Composite
Bunlar, bağlayıcı türü değişikliğinden fazlasını ifade
ederler.
Görüntü özellikleri bağlayıcı türüne göre ciddi farklar
gösterir.
Harici dönüştürücülerle bir türü başka bir bağlayıcıya
çevirmek, görüntü özelliklerini olumlu yönde
değiştirmez.
VGA bir çıkışı DVI’a dönüştürmek, DVI kalitesine
ulaşmayı sağlamaz.
VGA Bağlayıcı
VGA en eski analog görüntü standardıdır.
En fazla 1280x1024 çözünürlüğe izin verir.
15 pin D-Sub tipi bağlayıcı kullanır.
Ekran kartlarında sayısaldan, analoga işaret çevrimi
olduğundan veri kayıpları yaşanmaktadır.
Görüntülenmek istenen veriler bu yüzden biraz farklı
bir yapıda ekrana aktarılmaktadır.
ADC - DAC Kavramı
• Bilgisayarlar analog sinyaller üzerinde direkt işlem
yapamazlar
• Analog sinyaller üzerinde işlem yapmak gerektiğinde
öncelikle bu sinyallerin dijital karşılıkları elde
edilmelidir.
• Aynı şekilde bilgisayar tarafından üretilen dijital
sinyallerin analog cihazlarda kullanılması için tersi
yönde çevrilmesi gerekir.
DVI: Digital Visual Interface
• DVI hem analog hem de dijital video sinyallerini iletebilir.
• DVI girişi olan bir monitör ile kullanılması
durumunda ekran kartının verileri analog olarak
dönüştürmesi gerekmez.
• Analog dönüştürme işlemi olmadığından daha net bir
görüntü elde edilir.
HDMI: High Definitions Multimedia Interface
• Dijital ses ve video aktarımı için geliştirilen en güncel
arayüzdür.
• Herhangi bir ses veya görüntü kaynağından gelen çoklu veriyi
tek kablo üzerinden aktarır.
• PC monitörlerin yanı sıra yeni nesil TV türlerinin çoğunda
HDMI desteği yer almaktadır.
Component, S Video ve Composite Bağlayıcılar
• Bu bağlayıcı türleri HDMI bağlantısının yaygınlaşması
ile birlikte tarihe karışmaktadır.
• VGA bağlantısında olduğu gibi analog sinyal
gerektirdiklerinden RAMDAC tarafından dönüştürülen
sinyali iletirler. • Display Port: VESA tarafından ortaya atılmış telif
hakkı gerektirmeyen sayısal görüntü arayüzüdür.İlk
olarak 2006 yılında tasarlanmış ve 2008 de uyumlu
cihazlar yapılmaya başlanmıştır.Veri iletimi küçük
paketler halinde sağlanır. 3 metrelik bir kablo üzerinde
maks.
17.28Gbit/s bant genişliğine sahip ve 2560x 1600
çözünürlüğü desteklemektedir.
S- VİDEO(Seperate Video)
• Ekran kartına televizyon bağlayarak görüntüyü
televizyona aktarmak için kullanılır. Aynı
kablodan ses verisi taşımaz.
• Görüntünün analog olarak iki kanal üzerinden
taşındığı bağlantı şeklidir.
• Bu kanallardan birisi renk diğeri ise parlaklık
verisi taşır.
Video(Kompozit)
Televizyon ekranlarını bilgisayara bağlamak için
kullanılan bağlantı şeklidir.
Kompozit video sinyali, piksele ait renk ve pikselin
yatay ve düşey bileşenlerini içerisinde barındıran
yapıdır.
Bu bağlantı sadece video aktarımında kullanıldığı için
ses verisi içermez.
Ekran kartı Çıkış Sayısı ve Çeşidini belirleme
1- Ekran kartı çıkışları ile monitör uyumlu olmalıdır. Eğer monitör
henüz alınmamış ise yeni arayüzlerden birine sahip bir ekran kartı
seçilebilir.
Bir bilgisayara birden fazla ekran bağlanmak istenebilir. Örneğin bir
bilgisayara hem ekran hem de projeksiyona bağlanabilir. Bir ekran
kartının çıkış sayısı bağlanabileceği kadar konektör yapısı demektir.
EKRAN PARAMETRELERİ
Çözünürlük (Resulition): Ekrandaki görüntünün kaç
pikselden oluşacağının ölçüsüdür.Bu noktalara piksel
denilmektedir.Düşük çözünürlüğe sahip bir ekrandaki
resimler daha büyük olacak ve kalite azalacaktır.CRT
tip ekranlar farklı çözünürlük değerlerinde en iyi
sonucu veren ekran tipidir.
Çoklu Çözünürlük: Bunu sadece CRT ekranlar
destekler. Diğerleri bunu desteklemez. Destekleseler
de bir görüntüde çözünürlük çok iyiyken başka bir
görüntüde ise çok kötü olur.
Ekran Boyutu: Monitörlerin boyutları, amerikan ölçü
birimi “inç- inch” ile ifade edilmektedir. Bir monitörün
boyutu sol alt köşesi ile sağ üst köşesinin arasındaki
mesafenin ölçülmesi ile bulunmaktadır.
İki Piksel Arası Uzaklık(Dot Pitch)
Ekranda iki piksel arası en yakın uzaklığı belirler.
Uzaklığın az olması daha fark edilebilir, keskin renk
geçişlerinin olduğu görüntüler anlamına gelir.
En/Boy Oranı(Aspect Ratio)
Ekranın en ve boy oranlarını gösterir. Genelde bu oran
4:3'dür. Mesela 1024x768 çözünürlüğe sahip
bilgisayarda en boy oranı görüldüğü gibi 4:3 dür.
Ekran Tazeleme Oranı(Refresh Rate):Ekranın
baştan aşağıya saniyede taranma sayısını gösterir.
Başka bir deyişle ekrandaki görüntünün saniyedeki
oluşturulma sayısıdır.
Ölü Pikseller: Ölü pikseller görüntü değiştiği halde
rengi değişmeyen ekran üstündeki noktalardır(piksel).
Özellikle LCD ekranlarda bazı pikseller özelliğini
üretim aşamasında yitirebilmektedir. Bu durumda
ekranın belirli noktaları görüntü içerisinde
sırıtmaktadır.
Renk Derinliği
Ekranın gösterebileceği farklı renk sayısını gösterir.
Bazen bit(16,24,32) cinsinden, bazen de adet olarak
belirtilir.
Tepki Süresi
Özellikle LCD ekranların seçiminde önemlidir. Bir
pikselin istenen rengi alması için geçen süre onun
tepki süresidir.
Parlaklık
Ekranın üretebildiği ışık miktarını gösterir.Birimi nits
veya candela(cd) dır. 1nits=candela/m2 değerine
eşittir. Bilgisayar monitörleri için genel parlaklık
değerleri 250-350cd/m2 değerleri arasındadır.
Kontrast Oranı
Ekran üzerindeki özellikle yakın tonlardaki renklerin
birbirinden ayırt edilebilirliğini belirleyen bir
özelliktir.Kontrast oranı şu şekilde hesaplanır:
Kontrast O.=Tüm pikseller beyazken ki parlaklık/Tüm
pikseller siyahken ki parlaklık
Görüş Açısı: Ekrana belirli bir açıdan bakıldığında
oluşan renk kaybıdır. CRT ve Plazma ekranlarda görüş
açısı daha iyidir.Ekrana tam 90 dereceden bakarsak
görüntüde kayıp yaşamayız.
MONİTÖRLER
Monitörlerle İlgili Temel Kavramlar:Bilgisayarda
görüntüleme işlemi, temel olarak şu şekilde
yapılmaktadır. Görüntülenecek resim bilgisi sayısal
olarak ekran kartına ya da görüntüleme işlemini
üstüne alan mikro denetleyicili sisteme gönderilir.
Daha sonra ekran kartlarındaki hafıza elemanlarında
bulunan resim bilgisi DAC aracılığıyla her nokta için
ayrı ayrı genlik bilgilere dönüştürülür.
CRT (Katot Işın Tüp) Monitörler:Katot ışın tüplü
monitörler dünyada en çok kullanılan monitör tipidir.
Yavaş yavaş yerini LCD monitörlere bırakmasına
rağmen halen teknolojisinin geliştirilmesi için
çalışmalar yapılmaktadır.
CRT Monitörün Özellikleri ve Çalışma Prensibi: CRT
monitörlerde görüntü, tüplerinde bulunan elektron
tabancasından çıkan elektron huzmesi ile
oluşturulmaktadır. Elektron huzmesi gölge
maskesinden geçerek istenilen rengi oluşturmaktadır.
Tüp üzerinde nokta hangi renkte gösterilmek
isteniyorsa bu noktaya huzme gönderilir. Maskeden
geçen huzme kırmızı-yeşil ve mavi renk veren
alüminyumla kaplanmış fosfor tabakasına çarptırılarak
görüntü elde edilir.
CRT Monitörün Çalıştırılması ve Ayarlanması: CRT
monitörlerin uygun bir şekilde çalıştırılması için ilk
önce monitör bağlantısının Yapılması gerekmektedir.
Monitör çalıştırdıktan ve bilgisayar işletim sistemini
açtıktan sonra uygun yatay düşey ve renk
ayarlamalarının yapılması gerekebilir. CRT monitörlere
her tazeleme oranına göre farklı bir ayar yapılması
gerekir.
LCD (Likit Kristal Ekran) Monitörler
Aslında pek yabancı olmadığımız LCD ekranlar hesap
makinelerinde, cep telefonları ekranlarında
kullanılmaktadır. Renkli olanlarının tasarımından sonra
popüler hâle gelen LCD monitörler CRT monitörlere
nazaran enerji tasarrufu, inceliği ve zarif görüntüsü
ile dikkat çekmektedir.
LCD Monitörün Özellikleri ve Çalışma Prensibi
LCD monitöre adını veren en büyük özellik,
görüntünün elde edilmesinde büyük rol oynayan sıvı
kristal yapıdır. Sıvı kristal yapıdaki bir madde ne katı
ne de sıvı diyebileceğimiz bir durumda bulunur. Bu
nedenle bu duruma sıvı kristal durum denmektedir. LCD monitörlerde normalde bükümlü nematik tip sıvı
kristal kullanılmaktadır. Bu Sıvı kristal yapıya elektrik
enerjisi uygulandığında bükümler açılır ve kristal
moleküler yapı Duruş açısını değiştirir. Bu özellik
kullanılarak, ışığa sıvı kristal kanalın içinden yol verilir.
LCD monitörlerin her bir pikselinde sıvı kristal madde
bulunmaktadır.
PLAZMA MONİTÖRLER
Plazma monitörler, görüntü kalitesiyle diğer
monitörlerden ayrılan yeni nesil gelişmiş bir
görüntüleme aygıtıdır. Bu monitörler sadece
bilgisayara bağlanmak için üretilmeyip, ayrıca TV
yayınlarını ve yüksek yoğunluklu resim bilgisi içeren
sayısal yayınları da görüntüleyebilmesi için
tasarlanmıştır.
Plazma Monitörün Özellikleri ve Çalışma Prensibi
Plazma monitörler aynı LCD monitörlerde olduğu gibi
piksellerden ve R-G-B hücrelerinden (alt
piksellerinde) oluşmaktadır. Yalnız hücrelerde likit
kristal yapı yerine plazma ortam kullanılmaktadır.
Plazma, maddenin iyonize edilmiş gaz hâlidir. Madde
normalde gaz hâlindeyken, eşit miktarda protona (+
değerlikli) ve elektrona (- değerlikli) sahiptir.
Plazma Monitörün Çalıştırılması ve Ayarlanması
WEB KAMERALAR
WEBCAM (BİLGİSAYAR KAMERASI)
Bilgisayara resim ve görüntüyü aktarmak için
kullanılan donanım birimidir. Web Cam ile evde video
ve resimler çekmek, ayrıca internet altyapısını
kullanarak görüntülü konuşmak mümkündür. Bunun için
birçok üretici web cam üzerine tümleşik olarak
mikrofon koymaktadır. Webcamler nadiren olsa da
güvenlik amaçlı kullanılabilir. Yaygın web cam
üreticilerinden A4-Tech, Microsoft, Philips, Creative
ve Logitech sayılabilir.
ÇALIŞMASI
Webcamler de görüntüyü yakalamak için optik
sensorlar kullanılır.Sensorların üzerinde binlerce
küçük optik(ışık) algılayıcı vardır. Bu algılayıcılar
dışardan gelen ışığı elektriksel işarete
dönüştürdükten sonra, sayısala çevirip bilgisayara
gönderilerek görüntü elde edilir.
Web Cam Parametreleri
Çözünürlük:Sensor üzerindeki algılayıcı miktarını
gösterir. Mega Piksel(MP) olarak değerlendirilir. Ne
kadar çok olursa o kadar iyi ve ayrıntıların yer aldığı
görüntüler elde edilir. Günümüzde gerçek sensor
çözünürlüğü maksimum 1.3MP civarı çeşitli webcamler
bulunmaktadır. Resim ve videoların ayrı ayrı
çözünürlüğü vardır.
Gece Aydınlatmalı LED Işıklar:Gece görüntü almaya
yardımcı çeşitli sayıda LED lambalara sahip
webcamler, aydınlığı düşük ortamlarda daha iyi
görüntüler elde etmek için kullanılabilirdır.
Sensör Tipi: Kullanılan sensorlar iki farklı tipte
(CMOS, CCD) olabilmektedir.CCD çok enerji harcar
kolay ısınır temiz ve kaliteli görüntü elde eder. CMOS
ise daha az enerji harcar, ucuzdur, kolay üretilir
fakat daha gürültülü (görüntü üzerinde istenmeyen
noktacıklar) ve daha az kaliteli görüntüler elde eder.
Zoom (Büyütme) :Görüntüyü daha da büyütmek için
gerekli bir özelliktir. 4x, 10x gibi değerler alır.
FPS(Frame Per Second): Web camin saniyede
yakaladığı görüntü sayısını gösterir. Ne kadar çok
olursa, görüntü ve video kaydı o kadar mükemmel olur.