EĞİTİM KONULARI

1

EĞİTİM KONULARI

Yangın Kimyası-Temel Kavramlar

Yanma ve yanma bileşenleri

Yanıcı ve yakıcı maddeler

Katı-sıvı-gaz yakıt özellikleri

Yakıcı maddeler(Oksijen-Oksitleyiciler)

Isı Transferi

Çeşitleri-yanma aşamaları

2

EĞİTİM KONULARI


Yanma çeşitleri

Yavaş yanma

Kendiliğinden yanma

Hızlı yanma-parlama

Yanma yerlerine göre değerlendirme

Kapalı alan (Kompartıman) yangınları

Açık alan yangınları

3

EĞİTİM KONULARI


Tehlikeli Yanma Ürünleri

Yanma sonucu çıkan gazlar

CO2, CO, SO2, HN3, HCN

Yangın ve Sebepleri

Genel sebepler

Sabotajlar

4

Yangına Müdahale araçları

Araçların çeşitleri avantaj ve dezavantajları

Yangından Korunma

Yangın çıkmasının önlenmesi

Kısa sürede tespit ve müdahale

Yayılmasının önlenmesi

Yangınların Sınıflandırılması

A-B-C-D sınıfı yangın özellikleri

Kimyasal yangınlar

EĞİTİM KONULARI

5

Yangın Söndürme Genel söndürme prensipleri Özel yöntemler

Kimyasal yangınlar Duman tahliye yöntemleri Yangın alanına giriş ve rehabilitasyon

Parlama –patlama-Yangın Risk değerlendirmesi-Patlamadan Korunma Dokümanı Tanımlar-sınıflandırmalar Parlama-patlamayı önleme Yangına müdahale ve tahliye kuralları

Altın kurallar İlgili Mevzuat

EĞİTİM KONULARI

7

Hava bir gaz karışımıdır. Bileşiminde şu gazlar bulunmaktadır.

Azot % 78,1

Oksijen % 20,9

Argon % 0,93

Karbondioksit % 0,03

Neon % 0,0015

Helyum % 0,0005

Kripton % 0,00011

Ksenon % 0,000008

Bu gazlardan AZOT ve CO2 söndürücü O2 yakıcıdır.

8

Bir kimyasal olaydır

Yanıcı maddelerin belirli bir ısı seviyesinde

oksijen (O2) ile birleşmesidir

YANMA NEDİR ?

9

YANGIN KİMYASI

YANMA OLAYININ BİLEŞENLERİ

YANICI MADDE

ISI / KIVILCIM

YANGIN

OKSİJEN

TUTUŞABİLECEK ORTAM

• Sürtünme• Sıcak yüzeyler• Kimyasal reaksiyon

• Radyasyon• Elektrik

• Elektrostatik akımlar

10

Yanıcı maddeler

Sıvı MaddelerKatı Maddeler Gaz Maddeler

Belirli bir hacim ve şekle sahip Moleküller arasında büyük çekim kuvveti var Tutuşma sıcaklıkları farklı Kaza ile tutuşması, yanması diğer (sıvı-gaz)

maddelere göre daha zor

Belirli bir hacmi vardır ama Bulundukları kabın şeklini alabilirler Tutuşma; Buharlarının tutuşması ile olur Moleküler bağları katılara göre daha zayıftır

Belirli bir hacimleri ve şekilleri yoktur Atmosferde serbestçe yayılırlar Moleküller arası bağlar çok zayıftır Oksijenle karışmaları çok kolay Diğer maddelere göre çok kolay tutuşurlar Teorik olarak basınç altında sıvılaştırılabilirler

11

YAKICI MADDE

OKSİJEN (O2)Havada %21 oranında bulunurOksijen oranı yükseldikçe cisimlerin yanıcılığı artarOksijen oranının azalması yanıcılığı da azaltır

Havadaki oranlar: 21 % Oksijen78 % Azot

1 % Argon 0.035 % Karbondioksit

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e5/GHS-pictogram-rondflam.svg

12

O2 hava değildir O2 havada doğal olarak bulunur ve yaklaşık oranı %21 dir O2 sanayide donma noktasının altında havanın damıtılması ile

elde edilir Saf O2 yanmaz ve patlamaz O2 bir “hızlandırıcı” dır , temas ettiği her şeyin daha sıcak

ve hızlı yanmasına neden olur Havanın buhar yoğunluğu 1.000’dir. O2 havadan ağırdır (yoğunluğu 1.105). Demek ki eğer bir O2 silindirinde kaçak

varsa, O2 gazı havada dağılmadan önce yere çökecektir Atmosferdeki % 30 O2 maddelerin 8 kat daha hızlı yanmasına

ve patlamasına neden olur

Oksijen nedir?

13

OKSİTLEYİCİ MADDELER (OXIDIZING SUBSTANCES)

OKSİTLEYİCİ MADDELER (OXIDIZING AGENT): Oksijen açığa çıkartmak suretiyle yanmayı

kolaylaştırıcı bir ortam meydana getirirler Bu nedenle yanıcı maddelerin yanına

istiflenmemelidirler Bu sınıfa dahil maddeler:

Nitrat Suni Gübre Amonyum Sülfat Baryum Klorat vb.


14

OKSİTLEYİCİ MADDELER (OXIDIZING SUBSTANCES)

ORGANİK PEROKSİTLER (ORGANIC PEROXIDE): Bu sınıfa giren maddeler yanıcı olabilecekleri gibi, patlayıcı da olabilirler Kuru ve serin yerlere konulmalıdır Bütün peroksitler bu sınıfa dahildir


15

ISI VE ISI TRANSFERİ

ISI Cisimlerin sıcaklığının artmasına neden olan fiziksel bir etki

ISI TRANSFERİ ÜÇ YOLLA OLUR Direkt temas (Conduction), Hava yolu ile (Convection) Işıma yolu ile (Radiation) yayılır

16

RADYASYON (ışıma)

17

KONVEKSİYON (Hava)

18

KONDÜKSİYON (Temas)

Isı köprüsü

19

Yanıcı maddeye göre yanmanın aşamaları

Yanıcı madde 1. Aşama 2. Aşama 3. Aşama

Katı Sıvılaşma Buharlaşma veya ayrışma Yanma

Sıvı Buharlaşma Yanma

Gaz Yanma

20

BİLEŞENLERDEN BİRİ NOKSAN İSE

YANICI MADDE

ISI / KIVILCIM

YANGIN

OKSİJEN

TUTUŞABİLECEK ORTAM

YANGIN OLMAZ !!!

21

1 – YAVAŞ YANMA

Yanıcı maddenin yapısı itibariyle yanıcı buhar veya gaz oluşturmadığı durumlarda

Ortamda bulunan ısının yetersiz kalması hallerinde

Ortamda yeterli oksijen olmadığı durumlarda

meydana gelir Demir, Bakır gibi metallerin oksijenle nemli ortamda

birleşmesi “Yavaş yanma” ya örnek olarak gösterilebilir

YANMA ÇEŞİTLERİ

22

2 – KENDİ KENDİNE YANMA:Yavaş yanmanın zaman içinde hızlı yanma olayına dönüşmesidir Özellikle bitkisel kökenli yağlı maddeler hava içindeki oksijenle

normal hava ısısında birleşerek çürümeye (oksitlenme) başlarlar

Bu oksitlenme ilerledikçe zaman içerisinde ortamdaki ısı yükselir. Ortamdaki bu ısı alevlenmeye yetecek dereceye ulaştığı zaman kendi kendine yanma olayı gerçekleşir

YANMA ÇEŞİTLERİ

23

HIZLI YANMA:

Yanmanın bütün belirtileriyle başladığı olaydır.Burada yanmanın belirtileri olan;

Alev Isı Işık Korlaşma

mevcuttur.

YANMA ÇEŞİTLERİ

PARLAMA:

Kolay alev alabilen (parlayıcı) belli oranda hava ile homojen karışımları çok kolay alev alarak yanmasına neden olurlar. Bu tür yanma olayına PARLAMA denir.

24

YANMA YERLERİNE GÖRE YANGINLAR

KAPALI ALAN YANGINLARI: (KOMPARTMAN)

Etrafı duvarla çevrili üstü kapatılmış, ve içerisinde sınırlı miktarda hava bulunan yerlerdeki yangınlara kapalı alan yangınları diyebiliriz.

Buralarda meydana gelen yangınların yayılması içeriye taze hava girmesi ile doğru orantılıdır.

İçerideki maddenin yangın kimyası dikkate alınarak yapılmış yerleşimlerde Kapalı Alan bir avantajdır.

Ancak; Çalışma alan ve yöntemlerini yoğun duman ve muhtemel zehirli gazlar sınırlı kılar.

25

AÇIK ALAN YANGINLARI

Yanma olayının gerçekleştiği yerin Hiçbir engelle sınırlanmadığı Doğrudan atmosfere açık olarak gerçekleşen yangınlardır. Oksijen kısıtlaması olmadığından yangının

seyrini tamamen yanıcı madde cinsi ve miktarı ile depolamaya ilişkin diğer özellikler belirler.

YANMA YERLERİNE GÖRE YANGINLAR

26

YANMA (ÜRÜNLERİ) GAZLARI

Partiküllerden oluşan karışım Duman Gaz Buhar Katı

Yanma gazları (CO2-CO)Yanıcı madde cinsine göre çıkan gazlar

Solunum havasındaki Karbon monoksit (CO) miktarı % 0,7 iken Dinlenme halinde bulunan bir kişi 5 saatteYürüyen bir kişi 2,5 saatteÇalışan bir kişi ise 40 dakikada ölmektedir.

27

KARBON MONOKSİT

Bütün yanmalarda eğer tam yanma olmazsa (Oksijen azsa) karbon monoksit çıkar.

Karbon monoksit zehirleyici bir gazdır.

Oksijene olan ilgisi hemoglobinden 200 kattan daha fazladır. Kandaki hemoglobini bloke ederek oksijenin hücrelere taşınmasını önler.

28

YANMA SONUCU ORTAYA ÇIKAN ZARARLI GAZLARA ÖRNEKLER

0 5 10 15 20 25 x1000 M3

PVC

SUNTA

KONTRAPLAK

POLİPROPİLEN

KAĞIT

PVC DEN OLUŞAN KÖPÜKLÜ MADDELER

LASTİK

PETROL

10 kg malzemelerin yanma durumunda ortaya çıkan duman miktarı

29


MADDE TOKSİK ÜRÜN

KağıtPamukAğaç

Asetaldehit, Formaldehit, Asetik asit, Formik asit

Petrol Ürünleri Asetik asit, Formik asit, Kükürt ve Azot oksitleri

Polivinilklorür (PVC) Hidroklorik asit, Fosgen, Klorin Poliüretan, Hidrojen siyanür, İzosyanat

Melamin reçineler Hidrojen siyanür, Amonyak

30

Yanıcı madde cinsine göre çıkan gazlar

SO2 (kükürt dioksit)

NH3 (amonyak)

HCN (hidrojen siyanür)


31

AHŞAP KAĞIT PAMUK YANGINLARINDA ZARARLI GAZLAR

TEHLİKE SINIRI

ZEHİRLEYİCİ ETKİSİppm mg/m3

CO (karbon monoksit) 50 55 yüksek derecede zehirli

CH2O (formaldehit) 2 3

HCOOH (formik asit) 5 20 son derece zehirli

CH3OH (metil alkol) 20 260

CH3COOH (asetik asit) 10 25

32

YANMA TOKSİK GAZLARININ BİNA İÇİ DAĞILIMI

Yangın başlangıç noktası

2 dk. sonra

4 dk. sonra

6 dk. sonra

33

YANGINDAN ZARAR GÖRENLER

34

Tehlike doğuran, önü alınamayan veya söndürülemeyen ve sonucunda maddi ve manevi zararlar getiren ateşe

yangın denir

Katı, sıvı veya gaz halindeki yanıcı maddelerin ısı alarak kontrol dışı yanmasıdır

YANGIN TANIMI

Kontrol dışı kalmış ateş

35

Korunma önlemlerinin alınmaması

Bilgisizlik

İhmal

Kazalar

Sabotaj

YANGIN NEDENLERİ

36

TÜRKİYE ORTALAMA YANGIN İSTATİSTİKLERİ

Sigara / üstüpü 5836 % 42Elektrik kontağı 3262 % 23Baca 1121 % 8LPG 752 % 5,20Kasıtlı 524 % 3,50Kıvılcım sıçraması 445 % 3Elektrik aletleri 398 % 2,60Yakıtlar 154 % 1Çocukların neden olduğu 407 % 2,60Diğerleri 1930 % 14

İSTATİSTİKLERDE YANGIN SEBEPLERİ

37

YANGIN AŞAMALARI

Isı flash-over

1. Aşama 2. Aşama 3. Aşama

Tutuşma sınırı

Kıvılcım ve yanıcılar

Ortaya çıkmakta olan

yangın

Tam gelişmiş yangın

Zaman

38

Tutuşturma ÖrnekYabancı maddeler Yabancı bir metal parçasının hızla

dönen metal parçalarına çarparak kıvılcım çıkarması

Açık alevler Oksi-Asetilen veya elektrik kaynağı ile çalışma, gaz ve diğer yakıt ocakları

Sigara ve kibritler Yanıcı maddelerin kullanıldığı veya depolandığı alanlarda tutuşabilen sıvıların yanında oluşabilecek tehlikeler

Kendi kendine tutuşma

Kanallarda ve bacalarda birikintiler, tutuşma sıcaklığı düşük olan maddelerin depolanması

Sürtünme Sıcak mil yatağı, hatalı yerleştirme, kırılmış makine parçaları, kötü ayarlar

39

Tutuşturma ÖrnekSıcak yüzeyler Yanabilen maddelerin fırınlarda sıcak

kanal ve bacalardan, elektrik lambaları ve işlenen sıcak metallerden etkilenmesi.

Aşırı ısıtılmış maddeler

Olağan dışı proses sıcaklıkları, kurutucuların içindeki maddeler, yanıcı sıvıların aşırı ısınması

Statik elektrik Yanıcı buharların bulunduğu yerlerde tehlikelidir. İçinde sıvı akan borularda ve malzeme silindirlerinde oluşur

Elektrik donanımı Genellikle iyi yapılmayan bakım ve onarım, elektrik teçhizatı ve elemanlarının kusurları

40

Sıcak yüzeylerAçık alevAteşKorMekanik kaynaklı kıvılcımlarElektrik kaynaklı kıvılcımlarElektro statik boşalmalar

ETKİLİ ATEŞLEME KAYNAKLARI

41

++++++++++++++++++

İletken olmayan bir vasıta ile bir sıvının yüksek hızlabir tanka boşaltılması

Sıvının iletken olmayan boruda hızla nakli

ELEKTROSTATİK YÜK OLUŞUMU VE BOŞALMASI

Yüklenmiş sıvı yüzeyinin iletken bir sivri uca yaklaşması

42

Toz malzemenin büyük kap veya silolara doldurulması, bu esnada statik yükle yüklenmiş toz yüzeyine iletken bir kapla (mesela numune almak için) yaklaşılması. Toz malzemenin pnomatik naklinin izole boru içinde yapılması


43

++++++++++++++++++++++++++++

+++

+++

İletken olmayan nakil bant ve kayışlarının hızla dönmesi


44

Statik elektrik biriken yerde yeterli

iletkenlikte bir toprak bağlantısı varsa,

yük tehlikesizce toprağa boşalır. Topraklama iletkeni yeterli hızla yükü

toprağa boşaltmazsa, yük birikimi

giderek artar ve yeterli güce

ulaştığında kıvılcım atlaması şeklinde

boşalma olur.

TANK

TOPRAKLAMA LEVHASI

İLETKEN

YETERSİZ TOPRAKLAMA

STATİK ELEKTRİĞİN GÜVENLE BOŞALMASI

45

A SINIFI YANGINLAR

Normal olarak kor şeklinde yanan genellikle organik yapıdaki katı madde yangınlarıdır

TahtaKağıtKumaşKömürOtOdun

Bu sınıftaki yangınlar alevli ve korludur

YANGIN SINIFLAMASI

Su ve benzeri maddelerin soğutucu ve ıslatıcı etkisinden yararlanarak söndürülürler. Öncelikle çok maksatlı kuru kimyevi tozlu veya sulu söndürme cihazları kullanılır.

46

Sıvı veya sıvılaşabilen katı madde yangınlarıdır. Özellikle petrol ürünlerinden kaynaklanan yangınlardır. Sıvı ve katı yağlarBoyalarBenzinBenzolDiğer

Bu tip yangınlar hava(O2) ile temas kesilerek (boğarak) söndürülürHava(O2) ile teması kesen maddeler;Köpük ( özellikle bu tip yangınlarda kullanılır )Kuru kimyevi tozluKarbondioksitli CO2 ‘li söndürme cihazı kullanılır.

YANGIN SINIFLAMASI

B SINIFI YANGINLAR

47

Parlayıcı gazların oluşturduğu yangındırLPGMetanPropanDiğerler

Bu tip yangınları söndürmek üzere;Kuru Kimyevi Toz (KKT)Karbondioksit CO2 ‘li

söndürme cihazları kullanılır.

YANGIN SINIFLAMASI

C SINIFI YANGINLAR

48

Yanabilen metallerin yangınlarıdır.

Alüminyum

Lityum

Magnezyum

Titanyum

Diğer

Temel özellikleri korlu, alevsiz ve yüksek sıcaklıkta yanmalarıdır. D sınıfı yangınlarının çıkması muhtemel yerlerde, öncelikle kuru metal tozlu söndürme cihazı kullanılır.

YANGIN SINIFLAMASI

D SINIFI YANGINLAR

49

• E SINIFI YANGINLAR: Elektrik yangınlarıdır. Enerji kaynağına bağlı durumdaki elektrik tesisatının ve elektrikli cihazların yangınlarıdır. Kesinlikle su kullanılmaz.

• F SINIFI YANGINLAR: Bitkisel ve hayvansal pişirme yağlarının yangınlarıdır.

50

Ayrıca, sanayide; Jet yangınlarıHavuz yangınlarıBleve

Olarak adlandırılan yangınlar da vardır

Jet yangını:

İnce Uzun Alevle Yanar ve Gaz Borusu Kaçaklarının Tutuşmasında Görülür

Havuz yangını:

Ham Petrolün Tanktan Sızması ve Tutuşmasında görülür

YANGIN SINIFLAMASI

51

YANGINA MÜDAHALE ARAÇLARI

SUKÖPÜK CO2 KURU KİM. TOZ

?

52

Bir yangını kontrol altına alma veya söndürme amacıyla kullanılan her türlü

malzeme, araç ve gereçleridir

SuKuru kimyevi toz (KKT)CO2Köpük Diğer söndürücü gazlar ArazözYangın hidrantları Yangın söndürme tüpleri Özel yapılmış sabit yangın söndürme sistemleri vb …


53

SU

Diğer yangın söndürücülerden daha ucuz ve daha kolay temin edilebilir .

Özellikle A tipi yangınlarda kullanılır.

Bir yangının genişlemesini önlemekle birlikte yangına yakın bulunan

yanıcı ve patlayıcı maddelerin depo edildikleri yerleri soğutmak amacıyla

kullanılır.


54

Suyun avantajları

Depolanması kolaydır

Buhar haline geçmek için 593 CAL. Isı alması nedeniyle yanıcı maddelerin ısısını tutuşma sıcaklığı altına düşürür

Buhar haline geçerken hacmi 1,7 kez genişlediğinden yangın için gerekli olan oksijenin (hava) önünü buhar olarak keser ve boğma etkisi yapar

Yanabilen cisimleri ıslatır ve tutuşma sıcaklığının altında kalmasını sağlar


55

Suyun dezavantajları

Elektrik akımını iletmesi

Bazı kimyasal maddelerle reaksiyona girmesi ve yanıcı hidrojen (H) gazı çıkarması (Na, Mg)

Yüzey gerilimi yüksek olduğundan yanan maddelere

etkimesi yavaştır


56

KURU KİMYASAL TOZ

Temel söndürme maddesi Amonyum fosfattırB ve C yangınlarında olduğu kadar A Sınıfı yangınlarda da etkindir

Avantajları Geniş kullanım alanı, etkin söndürme gücü, kolay kullanımı, emniyetli

aksesuarlarla donatılmış olması ve rahat taşınması

Dezavantajları Püskürtme sırasında görüşü bozması, nefes almayı güçleştirmesi, elektrik

yangınlarında etkili olurken elektrik bağlantı ve donanımına zarar vermesi


57

KARBONDİOKSİT (CO2)


Avantajları Cihazlarda basınç altında saf Karbondioksit gazı (CO2) bulunurYanmamasıPek çok madde ile reaksiyona girmemesiHavadan 1,5 defa ağır olması

Dezavantajları Yanabilen sıvı yangınları ve elektrikli malzeme yangınlarında etkilidir

Boğucu etkiye sahip olduğundan insanların bulunduğu yerlerde kullanılmaması önerilir

58

KÖPÜK

Yanabilen sıvıların yüzeyini genişçe kaplaması nedeniyle sıvı yangınları için en iyi söndürücüdürYangın yüzeyini sararak oksijenle teması keser Yangın sırasında sıçrayan küçük parçalar köpük sayesinde etkisini yitirir

Kimyasal ve mekanik olarak 2 türü vardırKimyasal köpük: Alüminyum sülfat ve sodyum bikarbonatın sudaki reaksiyonu ile meydana getirilir. Kararlı ve ısıya dayanıklıdır, çok yoğun olduğu için yavaş hareket eder Mekanik köpük: Protein esaslı veya sentetik olabilir. Köpük, yüzeyi kapladığından buhar çıkmasına engel olur.İletken olduğundan elektrik yangınlarında kullanılması önerilmez


59

Yanıcı ve köz oluşturucu yanıcılar

Kağıt, Odun, Tekstil, Atıklar

• Çok maksatlı kuru kimyevi toz

• SuYanıcı sıvılar

Yanıcı gazlar

Yanıcı metaller ve alaşımlar

Materyaller Söndürücüler

Alkol, Benzin,

Boya, Yağ

Butan, Propan • Kuru kimyevi

toz• Karbondioksit

• Kuru kimyevi toz

• Köpük• Karbondioksit

Sınıflar

Metal yangını -Söndürücü Tozları

Magnezyum, Aluminyum, Titan

60

Yangın Sınıfları:

Etkisi• Yangını boğar• Yangının genişleme aksiyonunu daraltır

HacimPüskürme süresi

• 6 kg• 20 sn.

Avantajı • A, B ve C - sınıfı yangınları söndürür

• Solunum yollarını tahriş eder• Büyük kirlilik bırakır

Dezavantajı

ABC – TOZ – SÖNDÜRÜCÜLERİ

61

KÖPÜK – SÖNDÜRÜCÜLERİ

• Yangını boğar ve soğutur

• C – Sınıfı – Yangın söndürmede kullanılamaz

• Köpük toz söndürücüsüne kıyasla daha az kirlilik bırakır

• 9 sn. daha uzun püskürebilir


• 6 lt.• 29 sn.


Etkisi

Avantajı

Dezavantajı

62

SU – SÖNDÜRÜCÜLERİ



Etkisi

Avantajı

Dezavantajı

• Yangını soğutur

• Elektrik akımlarını iletir

• Diğer söndürücülerle kıyasla daha az kirlilik bırakır

• 6 lt.• 33 sn.

63

KARBONDİOKSİT – SÖNDÜRÜCÜLERİ (CO2)



Etkisi

Avantajı

Dezavantajı

• Yangını boğar• Gazımsı söndürücü; havadaki oksijeni

azaltır

• Oksijeni azaltır• Tüp boğazında ısı (–) 40 derece ve daha

soğuk olabilir

• Hiç kirlilik bırakmaz; Bilgisayar ve steril odalarda kullanılabilir

• 5 kg• 13,5 sn.

64

Acil Durum

Tahliye

Planlarını

genelde giriş

ve çıkışlarda

bulabilirsiniz.

ACİL DURUM TAHLİYE PLANI

65

TEHLİKELİ MADDE

YANGINLA MÜCADELE

66

1 - YANGIN ÇIKMASININ ÖNLENMESİ

2 - YANGININ KISA SÜREDE TESPİTİ

3 - YANGININ YAYILMASININ ÖNLENMESİ

4 - YANGININ SÖNDÜRÜLMESİ

5 - YANGIN SIRASINDA TAHLİYE

YANGINLA MÜCADELE

67

FERMAN

İSTANBUL KADISINA HÜKÜM Kİ,

İstanbul arada sırada yangınsız olmuyor. Yangını çıkar çıkmaz önlemek için ne gerekirse her şeyden mühimdir. İstanbul ahalisinden herkes evinin damına kadar ulaşacak bir merdiven bulunduracaktır.Yine herkes evinde bir büyük fıçı dolusu su bulunduracaktır. Bir yerde yangın çıktığı gibi, oradan kimse kaçmayacaktır. Herkes adamları ve komşuları ile, yeniçeriler ve sair halk yetişinceye kadar yangın söndürmeye çalışacaklardır. Her iki üç ayda bir, bilhassa yangın tehlikesine fazla maruz bulunan yerler teftiş edilecektir. Evlerinde merdivenleri ve su dolu fıçıları bulunmayanlar tutulup subaşıya teslim edilecektir, ve cezaya çarptırılacaktır.

12 Mart 1579 III. MURAT

PADİŞAH

68

1 - YANGIN ÇIKMASININ ÖNLENMESİ

Yangınla mücadelenin en etkin ve güvenilir yolu yangını başlatmamaktır

A - Isı Kaynağının Kontrolü: Çıplak alev, yanan sigara, soba, buhar boruları, elektrik ark ve kıvılcımları, güneş ışığı, sürtünmeden doğan kıvılcım, parlama-patlama olayları, egzotermik reaksiyonlar.......

B - Yanıcı Madde Kontrolü: Yanıcı madde kullanılıyorsa, birimde günlük ihtiyaca yetecek kadar bulundurma...

C - Oksijen Kontrolü: Parlayıcı, patlayıcı sıvıların asal gazla pompalanması, yanıcı maddelerin nitratlar, peroksitler, kloratlar, perkloratların yanında bulundurulmaması....

YANGINLA MÜCADELE

69

2 - YANGININ KISA SÜREDE TESPİT EDİLMESİ

ALARM SİSTEMLERİ ve GÖZETLEME PERSONELİ:

Yangın çıkması durumunda en önemli husus, yangının çok kısa zamanda tespit edilmesidir. Risk unsuru olan işletmelerde yangın çıktığını haber veren alarm sistemleri olmalıdır.

ALARM SİSTEMLERİ

ORTAM ISISININ HANGİ ORANDA YÜKSELDİĞİNİ

SAPTAR

BELLİ BİR NOKTAYA VARAN

SICAKLIK DERECESİNDE ALARM SESİNİ

DEVREYE SOKAR

BAZI DURUMLARDA

HER İKİSİ BİRLEŞTİRİLMİ

ŞTİR

YANGINLA MÜCADELE

70

3 - YANGININ YAYILMASININ ÖNLENMESİ

Yangın tespit edildikten sonra ilk amaç, yangını mümkün olduğu kadar dar bir bölgeye hapsetmektir.

Isının ne şekilde yayıldığının bilinmesi gerekir. Isı; iletim (kondüksiyon), intikal (konveksiyon) ve ışıma (radyasyon) yolu ile yayılır.

Isının katı maddelerle nakline İLETİM, sıvı ya da gazlarla nakline İNTİKAL, ısı dalgalarıyla nakline IŞIMA denir.

Yangın yayılmasında en büyük rolü İNTİKAL (konveksiyon) oynar. Yayılmayı önlemek üzere yangın duvarları, yanmaz malzemeden kapılar,

uygun pencere camları. . . . .

YANGINLA MÜCADELE

71

KONDÜKSİYON (İLETİM) YOLU İLE ISININ YAYILMASI

Yangın potansiyeli yüksek olan alanlar

ısı iletimi düşük bölmelerle ayrılarak sınırlandırılabilir

72

Çelik konstrüksiyon 700 °C sıcaklıkta 0,1 m esnemektedir.

YANGIN – YAPILARDA

73

KONVEKSİYON (İNTİKAL) YOLU İLE ISI YAYILMASI

ISININ HAVA İLE YAYILMASI KORİDORLAR SINIRLANARAK ÖNLENEBİLİR

74

DUMAN KONTROLÜ VE TAHLİYESİ (I)

Şekil 1: Yangın meydana geldi ve yukarı doğru yayılıyor

75

Şekil 2: Duman ve alevler çıkış noktası bulamadı ve bina içine dağıldı

DUMAN KONTROLÜ VE TAHLİYESİ (II)

76

Şekil 3: Duman tahliye sistemi olmadığı için bina enkaza dönüştü

DUMAN KONTROLÜ VE TAHLİYESİ (III)

77

Şekil 4: Binada dikey yangın bölmesi var. Yangını kısa süre için durdurdu.

DUMAN KONTROLÜ VE TAHLİYESİ (IV)

78

Şekil 5: Binada duman tahliye sistemi yapıldı yangın sadece çıktığı noktada tutuluyor ve yayılma yok, müdahale ve kaçış rahat yapılabilir.

DUMAN KONTROLÜ VE TAHLİYESİ (V)

79

IŞIMA (Radyasyon) YOLU İLE ISININ YAYILMASI

YANICI MADDE

GÜNEŞ

80

A -YANAN CİSMİ SOĞUTMAK: Su ile Soğutma: A sınıfı

Yangınlarda Su, B Sınıfı Yangınlarda Su Sisi Kullanılır.

CO2 ile Soğutma: B sınıfı ve C sınıfı yangınlarda mayi CO2 kullanılır.

YANGIN SÖNDÜRME PRENSİPLERİ

81

B - YANAN CİSMİN OKSİJENİNİ KESMEK: KURU SÖNDÜRME : Yanan cismin üzerine halı, toprak vs. atarak

söndürmektir.

KÖPÜKLE SÖNDÜRME: Yanan cismin üzerine toz veya sıvı köpük sıkılarak yapılan söndürmedir.

SU İLE SÖNDÜRME: Yanan cismin üzerine su sıkılarak oksijen kesilir.

ALEVİ BOĞAN GAZ İLE SÖNDÜRME: NH3 - Cl2 -N2 - CO2 gibi yanıcı ve

yakıcı olmayan gazlar kullanılarak yanan cismin O2 ile teması kesilir.

KİMYEVİ SIVILARLA SÖNDÜRME: Karbontetraklorür, metilbromür kullanılarak çıkan boğucu gazla ateş söndürülür.


82

C-YANICI MADDEYİ YOK ETMEK:

Kağıt, tahta, kırpıntı, talaş, kimyevi maddeler gibi yanıcı maddelerin

giderilmesi veya kontrol altına alınması gereklidir.

Yanıcı maddelerin yangından uzaklaştırılması çoğu kez zor ya da imkansızdır.

Ancak bazı hallerde parlayıcı maddeleri yangın sahasından

uzaklaştırabilmek, hiç değilse ilişiği kesebilmektedir.

ÖRNEK: Bir yangın sahasını besleyen veya tam yangının içinde bulunan

akaryakıt iletim boru vanalarının kapatılması, yanmakta devam eden alt

kısmından akaryakıtın güvenli bir yere iletilerek yangınla ilişkisinin kesilmesi…


83

Düşünerek davranın!!

Kendi sağlığınız ve güvenliğiniz önceliklidir!!

DOĞRU SÖNDÜRME FAALİYETLERİ

84

Yangını rüzgarı arkanıza alarak söndürünüz

Yüzey yangınlarını önden başlayarak söndürünüz


85

Dikkat: Damlar ve akar yangınları yukarıdan aşağıya doğru söndürünüz

Fazla söndürücü olduğunda, hepsini birden kullanınız – sırayla değil!


86

Tekrar alevlenmesine karşı dikkatli olunuz!!!

Kullanılmış söndürücüleri yerlerine bırakmayınız!!! Bunları tekrar doldurulmak üzere görevlilere teslim ediniz.


87

YANGIN TÜPÜ KULLANIMINDAN SONRA

Tüpleri geri asmayınız !!!

Yeniden doldurulması gerekmektedir !!!

88

Yangın alarm sistemi;

Yangın algılama

Alarm verme

Kontrol ve haberleşme

fonksiyonlarını içeren komple sistemdir.

Yangın alarm sisteminin beslemesi,

sadece yangın alarm sistemini besleyen bir otomatik

sigorta üzerinden ve eğer binada mevcut ise

jeneratör ya da kesintisiz güç kaynağı gibi bir ikincil

besleme kaynağından yapılacaktır.

KAPALI ALANLARDA MODERN YANGIN ALGILAMA SİSTEMLERİ VE ÖZELLİKLERİ

89

Bir bina ya da yapıda 98. maddede belirtildiği

şekilde bir gazlı söndürme sistemi kurulduğu

taktirde

söndürme sisteminin alarm ve arıza çıkışları yangın

alarm sistemine bağlanarak ayrı bölgesel

göstergelerle izleneceklerdir.

GAZLI ALGILAMA SÖNDÜRME SİSTEMLERİ VE ÇIKIŞLAR

90

SPRİNKLER SİSTEMLERİAşağıda belirtilen yerler tam veya kısmi otomatik sprinkler sistemi ile

korunmak zorundadır.

Büro ve konut haricindeki bütün yüksek binalar

Yapı yüksekliği 30.50 m'den fazla olan büro binaları

Yapı yüksekliği 51.50 m'yi geçen apartmanlar,

Araç kapasitesi 20 den fazla olan veya birden fazla bodrum katı kullanan

kapalı otoparklarda,

Yatak sayısı 200'ü geçen otel, pansiyon ve misafirhanelerde

Toplam kullanım alanı 2000 m2 nin üzerinde olan katlı mağazalar, alışveriş,

ticaret, eğlence ve toplanma yerleri otomatik sprinkler sistemi ile

korunacaktır.

91

PARLAMA-PATLAMA-YANGIN RİSKLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

PATLAMADAN KORUNMA DOKÜMANI

92

Güvenlik tedbirlerini bilmek ve uygulamak

Bilgileri tazelemek ve tamamlamak

• Teknik açıdan tedbirler

• Kişisel açıdan tedbirler

• Organizasyonel tedbirler

Kazasız çalışma !

EĞİTİMİN AMAÇLARI

Tehlikeleri görmek

93

• Yanıcı madde

• Oksijen

• Isı/Kıvılcım

Soru: Bir katı maddenin yanabilmesi için neler gerekli

ANA BİLGİLER

Yangının oluşabilmesi için her üç şartın mevcut olması gerekir. Biri yoksa yangın oluşamaz !

94

Bir katı maddenin yüzeyi ne kadar büyükse,

• o kadar az tutuşturma enerjisi (ısısı) gerekir,

• o kadar hızlı yanar.

Mesela Ağaç Talaş

Kağıt balyaları Konfeti

Soru: Katı maddeler en iyi ne zaman yanar

ANA BİLGİLER

95

1. Sıvının hemen üzerinde oluşan gaz yanar.

2. Yeterince yanıcı gazların oluşabilmesi için, sıvı alevlenme derecesinin üzerinde ısıtılmış olmalı.

Mesela

Mum

Çok soğuk havalarda motorların çalışmaması

3. Bunlar sadece yanıcı sıvılar için geçerlidir.

Soru: Sıvılar yanar mı

ANA BİLGİLER

96

Her dört şartın mevcut olması gerekli. Bir tanesi eksikse, gaz yanmaz.

• Hava/Oksijen O2

Soru: Gazların tutuşması için neler gerekli

• Yanıcı gaz

• Kıvılcım kaynağı/enerji

• Bileşim

Soru: Her Hava/Gaz bileşimi yanar mı

ANA BİLGİLER

97

Patlayıcı ortam:

Yanıcı maddelerin gaz, buhar, sis ve tozlarının atmosferik şartlar altında hava ile oluşturduğu ve herhangi bir tutuşturucu kaynakla temasında tümüyle yanabilen karışımıdır.

Soru: Patlayıcı ortam ne demektir

Detonasyon Hızı:

Patlama basıncının yayılma hızı.

Tahrip Gücü:

Patlayıcı maddenin konsantrasyonu, parlama sonucu ortaya çıkardığı enerji ve detonasyon hızının oluşturduğu güç.

ANA BİLGİLER

98

Alt Yanma Sınırı (AYS)

ve

Üst yanma Sınırı (ÜYS)

Soru: Bu terimler ne anlama geliyor

Aşağıdaki terimleri bir yerlerde duymuşsunuzdur:

ANA BİLGİLER

99

Alt Yanma Sınırı

Buhar tabakasının parlayabilmesi için hava ile oranı bakımından olması gereken en düşük miktar.

Alt Yanma Sınırı’nın altındaki durumlara cılız bileşim denilebilir. Burada; havada yanıcı gaz miktarı çok azdır.

ANA BİLGİLER

100

Buhar tabakasının parlayabilmesi için hava ile oranı bakımından olması gereken en yüksek miktar.

Üst Yanma Sınırı’nın üstündeki durumlara besili bileşim denilebilir. Burada; havada yoğun yanıcı gaz miktarı bulunmaktadır.

Üst Yanma Sınırı

ANA BİLGİLER

101

AYS ve ÜYS’nin arasındaki alana Patlayıcı alan denir.

Tutuşma reaksiyonu, yanıcı madde karışımının patlayıcı alanın içinde bulunduğu zaman, meydana gelir.

Gazların patlayıcı alanlarına göre örnekler:• Hidrojen: havada % 4 - % 77 • Propan: havada % 1,7 - % 10,6

Soru: Patlayıcı alan nerededir

ANA BİLGİLER

102

Yanıcı madde karışımının (sıvının) belirli bir ısıdan sonra buhar halini alarak AYS’ye ulaşmasına tutuşma noktası denir.

Soru: Tutuşma noktası nedir

ANA BİLGİLER

103

cılız bileşim

besili bileşimPatlayıcı Alan

Tutuşma Noktası

Özet olarak

ANA BİLGİLER

104

Patlayıcı ortam; yanıcı maddelerin gaz, buhar, sis ve tozlarının atmosferik şartlar altında hava ile oluşturduğu ve herhangi bir tutuşturucu kaynakla temasında tümüyle yanabilen karışımıdır.

Bu arada yanıcı maddeler: Gaz Buhar Sis Toz

Patlayıcı ortam

sistemle

veya aksaklıkla ilgili

oluşabilir.

Soru: Patlayıcı ortam neydi

ANA BİLGİLER

105

Tehlikeli bölgelerin sınıflandırılması:

Bölge(Zone)

Yanıcı Madde Hangi süreler içinde patlayıcı ortam oluşmakta ?

020

Gaz, Buhar, SisToz

Sürekli, sık sık uzun süre (> 1000 h/a)

Ara sıra normal çalışma koşullarında (10 h/a ile 1000 h/a arası)

Normal çalışma koşullarında oluşması beklenmeyen; sapmalarda çok kısa bir süre (< 10 h/a)

222

121

Gaz, Buhar, SisTozGaz, Buhar, SisToz

ANA BİLGİLER

106

Tehlike Sembolleri

YasaklarAteş,Açık Işıkve Sigara içmekyasaktır.

İkaz İşaretleri

TEHLİKELERİ ALGILAMAK

Soru: Patlayıcı ortam oluşma tehlikesi nasıl anlaşılır

Patlayıcı Yüksek Alevlenici Alevlenici

107

• Şimşek

• Kıvılcım

• Elektrostatik

• Elektromanyetik Dalgalar

• Işın, Radyasyon

Soru: Elektriksel kıvılcım kaynaklarının hangilerini tanıyorsunuz


108

• Ultrason

• Ateş• Sıcak Yüzeyler• Mekanik oluşan Kıvılcım• Optik Işınlar

• Kimyasal Kıvılcım kaynakları

Soru: Elektriksel olmayan kıvılcım kaynaklarının hangilerini tanıyorsunuz

Nitrogliserin


109

• Çekiç

• Cep telefonları

• Toz bulutlarıyla pillerin oluşturduğukısa devre

• Solvente bulanmış bezler

• Güneş Işını

• Lazer

Soru: Lütfen birkaç tane kıvılcım kaynağı tanımlayınız. Hangilerini tanıyorsunuz


110

• Ateş, Çakmak, Kibrit

• Giysi değişiminde oluşan elektrostatik yükleme

• Matkap

• Meşale • Sigara

• Kaynak

• Lehim



111

• İş ekipmanları

• Ateşleme vs..

• Ampul



112

Yanıcı Madde/Hava

BileşimiA

Kıvılcım KaynağıB

Olay

C

+

GÜVENLİK ÖNLEMLERİ

113

A – Temel Önlemler (Yanıcı Madde/Hava Bileşimi)

Maddelerde doğru seçim

• Tozsuz ürün tercihi (msl.: Macun)

• Tinerlerde vs. Tutuşma Noktasına dikkat edin- (Tutuşma Noktası çevre ısısından yüksek olmalı !)

• Yanıcı olmayan ürünleri kullanın – Yüksek alevlenici veya alevlenici ürünlerden feragat edin (olabildiğince)


114

Yoğunlaşmayı değiştirme

• Havadaki yoğunlaşmayı AYS’nin altında tutma (havalandırma yöntemleri: yoğunluğun oluştuğu yerlerde emici aspiratörler)

• Toz birikintilerinin tozumamaları için düzenli temizliği

• Toz birikintisi oluşumunun önlenmesi (duvarlar pürüzsüz olmalı; asgari yatay yüzey kullanımı)



115

Çalışma ortamının üretim şartlarına uygunluğu

• Tutuşma noktasına dikkat edin (yüksek tutuşma noktasına sahip sıvı kullanımı)

• Sistemdeki alçak basınç, kontrolsüz madde yayılımını engeller



116

Yapıcı Önlemler

• Buhar emiş sistemi kullanımı (Akaryakıt Nakliye Taşıtları, Dolum Tesislerinde, Petrol İstasyonlarında vs.)

• Bir kaçak esnasında ne kadar çabuk bir seyrelme oluşursa, o kadar iyi olur

• Öncelikli olarak kapalı sistemler tercih edilmeli



117

EX-Proof’lu malzeme kullanımı

Malzeme kategorisi* Güvenlik için talepler

*) Malzeme grubu I = Yeraltı Madencilik; II = diğer

020

II 1GII 1D Ara sıra oluşan arızalarda bile çalışmalı

Normal çalışma şartlarında kullanılan malzeme kıvılcım kaynağı olmamalı

222

II 3GII 3D

121

II 2GII 2D

B – İkincil Önlemler (Kıvılcım Kaynakları)

Bölge(Zone)

Sık sık oluşan arızalarda çalışmalı

94/9/EC (ATEX 95)

94/9/EC (ATEX 95)

94/9/EC (ATEX 95)


118

EX-Proof’lu malzeme kullanımı

• CE - İşareti

• Malzeme kategorisi (msl.: II 1G : patlayıcı ortam oluşma tehlikesi olan bölgeler için (Bölge 0 ila 2 arası)

• Kıvılcım önleme türü (msl.: basınca dayanıklı kapsülleme d )

• Isı Sınıfları (msl.: T4, tutuşma derecesi 135 °C, azami yüzey ısısı = 135 °C)

• Parlama, Patlama ortak İşareti



119

EX-Proof’lu malzeme kullanımı (Kapsüllemenin türleri)

• o – Yağ kapsülleme

• p – Yüksek basınç kapsülleme

• q – Kum kapsülleme

• d – Basınca dayanıklı kapsülleme

• e – Artırılmış Güvenlik

• i – Kendi Güvenliği

• m – Döküm kapsülleme



120

• T1 - 450 °C Tutuşma Derecesi = Azami Yüzey Isısı







EX-Proof’lu malzeme kullanımı (Isı Sınıfları)


121

• Notebook, Organizer, Pocket-PC

• Duvar Saatleri

• Ses kayıt cihazı

• Forklift

• (Cep) Telefon

• Scanner • El feneri

B – İkincil Önlemler (EX-Proof’lu Cihazlar)

Soru: Hangi EX-Proof’lu cihazları tanıyorsunuz


122

• Özel çalışma izinleri (oluşabilecek patlama ortamlarındaki çalışmalarda önlemlerin önceden kararlaştırılması, Taşeronların bilgilendirilmesi vs.)

• İşaretlendirme

• Giriş Kuralları (Yetkisizler Giremez)

• Çalışanlara Eğitim, Seminer

B – İkincil Önlemler (Organizasyonel Önlemler)

Soru: Hangi Organizasyonel Önlemleri tanıyorsunuz


123

• Sıvıların veya tozların boşaltılması esnasında

Önlemler:

• Topraklama

B – İkincil Önlemler (Elektrostatik)


124

• Çıkışlara götüren en kısa kaçış uzaklıkları 10 m’ dir (Binaların

Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik, Madde 32).

• Yangından korunma

C – Üçüncül Önlemler (Tesirleri Azaltmak)


125

• Yapılarda patlama esnasında ortaya çıkan basınç gücünü emici veya azaltıcı önlemler almak (Pencereler, Kapılar, Duvarlar, Tavanlar vs.)

C – Üçüncül Önlemler (Tesirleri Azaltmak)


126

• Verilen tüm talimatlara ve içindeki güvenlik önlemlerine riayet edilmesi

• Yasaklara riayet (Sigara içme, elektronik cihaz kullanımı, cep telefonu yasakları vs.)

• Kıvılcım kaynaklarını ortadan kaldırmak, oluşmasını önlemek

ÇALIŞANLARDAN BEKLENTİLER

127

• Sadece çalışma bölgesi (zone) belirlenmiş ve çalıştırılmasına izin verilmiş ekipmanları kullanınız

• Bozuk cihazları haber verinizve ehliyetli kişi tarafından tamir ettiriniz

• Basınçlı kapların yakınında ateş oluştuğunda: su ile soğutma yöntemi uygulanmalı

ÇALIŞANLARDAN BEKLENTİLER

128

PATLAMADAN KORUNMA DOKÜMANI HAZIRLAMA

………………

129


130


131


132


133


134

YANGINLARIN ÇEVRESEL ETKİLERİ

135

YANMA; Yanıcı madde ile yakıcı madde (oksijen)nin belirli bir ısı seviyesinde meydana getirdiği bir kimyasal reaksiyondur. Tüm kimyasal reaksiyonlarda olduğu gibi yanma olayında da reaksiyona giren maddelere bağlı olarak

reaksiyon sonucu bazı maddeler ortaya çıkar

• Yanma genel olarak oksijen (yakıcı) ve Hidrokarbonlar (Yanıcı) arasında meydana geldiğinde;

• O2+HC = H2O+CO2

• Reaksiyonu gereği su buharı ve Karbondioksit oluşur.

• Aşırı Karbondioksit oluşumu sera etkisinin ana sebebidir.

• Diğer yandan yanıcı maddenin cinsine göre bir çok zararlı kimyasalın oluşması söz konusudur. Bunların en yaygın olanları asidik özelliğe sahip olan NOx ve SOx buharlarıdır.

• Bu buharlar havanın nemi ile asidik bileşik oluştururlar ve

yer altı sularına karışırlar.

136

MADDE ÇIKAN TOKSİK ÜRÜN

• Kağıt, Pamuk, Ağaç Asetaldehit, formaldehit, asetik asit, formik asit

• Petrol Ürünleri Asetikasit, formik asit, kükürt ve azot oksitleri

• Plivinilklorür (PVC) Hidroklorik asit, fosgen, klorin Poliüretan Hidrojen siyanür, izosyanat • Melamin reçineler Hidrojen siyanür, Amonyak


137

Yanıcı madde cinsine göre çıkan gazlar

SO2 (kükürt dioksit)NH3 (amonyak)HCN (hidrojen siyanür)


138

AHŞAP KAĞIT PAMUK YANGINLARINDA ZARARLI GAZLAR

TEHLİKE SINIRI

ZEHİRLEYİCİ ETKİSİppm mg/m3

CO (karbonmonoksit) 50 55 yüksek derecede zehirli

CH2O (formaldehit) 2 3

HCOOH (formik asit) 5 20 son derece zehirli

CH3OH (metil alkol) 20 260

CH3COOH (asetik asit) 10 25

139

NOx KAYNAKLARI;

Kömür, petrol gibi fosil yakıtların yakılması ve orman yangınları, araçların egzos boruları, fabrika bacaları, azot oksitleri oluşturur.NO yer seviyesinde Ozonla birleşir NO2 oluşturur.NO + O3 ------------------- NO2 + O2

(s) (g) NO tekrar soluduğumuz hava oksijeni ile O3 yapar

NO2 +Güneş ışığı----------NO + O

O + O2 ---------------- O3

(g) (g)Yer seviyesindeki ve stratosferdeki koruyucu ozon tabakasından farklı olan bu ozon zararlıdır.

NO bu ozonla tekrar NO + O3-------------- NO2 + O2 yi oluşturur. + -

NO2 + H2O -------------------------------H + NO3 nitratı oluşturur. (s) (s)Daha sonra ; +NO3 +H2O -----------------------------HNO3 + H oluşturur ve asit yağmuruna dönüşür.

140

Asit yağmurları canlılara ve bitki örtüsüne zararlıdır.

Toprakta normalde çözünür olmayan mineralleri ve bileşikleri çözerek, çözünmüş tuzlar ve aliminyum tuzlarının bitki köklerini çürütmesini sağlar.

Nox ler solunduğunda akciğerlerde aside dönüşür ve insanlara doğrudan zarar verebilir.Bu şekilde asitli olan sular bebeklerde mavi bebek hastalığı denen hastalığa sebep olur.

NO sürekli alındığında, kanser, şeker hastalığı ve sinir hücresi tahribatına yol açabilir.

Tıpta NO, enfekte edilmiş ve kanser olabilecek hücreleri parçalamakta makrofaj hücreler tarafından kullanılır.

Kan damarlarının iç cidarlarındaki hücreler tarafından NO salgılanarak damarların gevşemesi ve tansiyonun düzenlenmesine yardımcı olunur.

141

Yangın

Detektörler tarafından fark

etme

Çalışan tarafından fark etme

Emir-Komuta „İtfaiye“İtfaiyeye kılavuzluk

Otomatik İtfaiyeye bildirim

Son

Muhbire basınız

İtfaiye(Tel. 0-112)

İlk Müdahale Toplanma alanına gidiniz

İnsan Hayatı Her Zaman Yangın’a Müdahale’den Önceliklidir!

ACİL DURUM ZİNCİRİ (YANGIN)

142

• Söndürme Ekibi,→ Yangına karşı pratik müdahale eğitimi almış personelden oluşan ekip

• Kurtarma Ekibi,→ Yangın esnasında tehlikede bulunanları tahliye eden ekip

• Koruma Ekibi, → Yangın esnasında önemli dokümanları ve eşyaları korumakla görevli ekip

• İlkyardım Ekibi → İlkyardım eğitimi almış iş kazalarında ve acil durumlarda ilk müdahaleyi

gerçekleştiren ekip

EKİPLERİN OLUŞTURULMASI

143

Madde 128 - Ekiplerin görevleri aşağıda belirtilmiştir.

a) Söndürme Ekibi: Binada çıkacak yangına derhal müdahale ederek söndürmek ve/veya genişlemesine mani olmak,

b) Kurtarma Ekibi: Yangın vukuunda can ve mal kurtarma işlerini yürütmek,

c) Koruma Ekibi: Kurtarma ekibince kurtarılan eşya ve evrakı korumak, yangın nedeniyle ortaya çıkması muhtemel panik ve kargaşayı önlemek,

d) İlk Yardım Ekibi: Yangın nedeniyle yaralanan veya hastalanan kişilere ilk yardım yapmak.

EKİPLERİN GÖREVLERİ

144

YANGIN !!! NE YAPMALI ?

1. Yangını haber veriniz Mevcutsa, Yangın Muhbirini kullanınız Değilse, İtfaiyeyi arayınız (110) 2. Yangına müdahaleyi deneyiniz Oluşmakta olan (daha küçük) yangını söndürmeye

çalışınız

3. Yangının yayılmasını önleyiniz Binayı terk ederken kapıları ve pencereleri kapatınız

145

1. Kendinizi riske atmayınız !

2. Her zaman kaçış yolunuzu açık tutunuz !

3. Dikkat: Zehirli buharlar Zehirli gazlar Patlayıcı maddeler Aşırı ısı

OLUŞMAKTA OLAN YANGINA MÜDAHELE EDİNİZ !

146

Unutmayınız:

Binayı hızlı ve olabildiğince güvenli tahliye ediniz

Bulunduğunuz mevkii de yardım ediniz

Akıntıya karşı yüzmeyiniz çıkış yönüne doğru ilerleyiniz

Mümkünse, kapıları ve pencereleri kapatınız

YANGIN – HER ZAMAN ACİL DURUMDUR

147

Tüm çalışanları hemen tahliye ederek toplanma alanlarına yönlendiriniz

Yan odaları, tuvaletleri, lavaboları, ardiyeleri vs. kontrol ediniz

Misafirlere ve engellilere yardım ediniz

Tahliyeyi engelleyenleri sert ikaz ediniz

YANGIN !!! - NE YAPILMALI ?

148

Toplanma alanına gidiniz:

Tüm çalışanların toplanma alanına gelmesini sağlayınız, tekrar binaya yönelmelerini engelleyiniz

Arkadaşlarınıza kısa bilgi veriniz: Kim olduğunuzu,Ne olduğunu vs. ve Acil durum sonlanmadığı müddetçe binaya girmemelerini rica ediniz

İtfaiyeye, üst düzey yöneticilere olay hakkında bilgi veriniz (msl.: içeride birinin olup olmadığı hakkında)

İtfaiyeden veya üst düzey yöneticiden gelebilecek olan talimatlara dikkat ediniz! Acil Durumu sadece onlar yönetebilir!

TOPLANMA ALANI

149

İNANILMAZ !

150

Dikkat ediniz :

• Asansörü kullandırmayınız, yürüme engelli olsa bile !

Yangın anında asansör sensörü, asansörü ölüm kapanına çevirir !

Yangın Durumunda

kullanmayınız !

ASANSÖR - ÖLÜM KAPANI !

151

İlgili Mevzuat:

Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik

Patlayıcı Ortamların Tehlikelerinden Çalışanların Korunması Hakkında Yönetmelik

İşyeri Bina ve Eklentilerinde alınacak Sağlık ve Güvenlik Önlemlerine ilişkin yönetmelik

EĞİTİM KONULARI

Documents

Transcript of EĞİTİM KONULARI