04/21/23 | 1

Participatieve benadering in Masterplan Zorg voor de Toekomst

23 Juni 2011

Prof Inge Hutter FRW RUGProf Marian Verkerk UMCG

Een aantal observaties……› In de zorg wordt vooral over en voor de

patiënt/cliënt/burger gedacht.› In dat denken wordt de patiënt/cliënt/burger

vooral voorgesteld als een rationeel denkende en vrije keuzemaker

› In veel innovatiestudies wordt veronachtzaamd het feit dat • De relevantie en waarde van een interventie of

technologie verschillend uitpakt voor verschillende betrokkenen

• ‘ziekte’, ‘welzijn’, ‘oud-zijn’ ook waardegeladen concepten

•

In innovation studies it has been demonstrated that many new technologies or devices are not used, wrongly used or even rejected when the fit with the every day life of users –in terms of efficacy and ethics - is not considered (Blume, 1999; Dijcks, et al. 2006; Oudshoorn & Pinch 2003).

In innovation studies it has been demonstrated that many new technologies or devices are not used, wrongly used or even rejected when the fit with the every day life of users –in terms of efficacy and ethics - is not considered (Blume, 1999; Dijcks, et al. 2006; Oudshoorn & Pinch 2003).

Een participatieve benadering betekent…

› Centraal staat het perspectief van burgers over hun eigen gezondheid en welzijn, over ouder worden en hoe die zijn ingebed in hun sociaaleconomische en culturele achtergronden.• Niet voor of over, maar met de burger• De burger als ook emotioneel, betekenisgevend en relationeel subject

› De kennis over die burger is dus altijd gesitueerd en betekenisgeladen (‘de oudere’ bestaat niet)

› Geen priviligering van geïnstitutionaliseerde, sociaal wetenschappelijke kennis

› Uiterst kritisch ten aanzien van idealiseren die voorbij gaan aan de sociale werkelijkheid ( ‘iedereen vindt ‘zelfredzaamheid’ van belang’)

› Is kritisch ten aanzien van benaderingen die het perspectief van waaruit wordt gekeken of gekend niet ook zelf bereflecteerd ( ‘ wie’ kent of ‘wie’ spreekt hier?)

› Begint van ‘onderop’ en van ‘ binnenuit’.

Principes van onze participatieve benadering Centraal altijd: de burger, de gemeenschap

De ‘stemmen’ van mensen zelf; zoals ze leven in hun omgeving:fysiek, economisch, sociaal, cultureel, politiek …

Aanname: - Mensen hebben redenen om zich te gedragen zoals ze zich

gedragen- Mensen hebben kennis, opvattingen!! Niet perse dezelfde als

biomedische model- Kennis wordt gemaakt, is aanwezig, overal in de

samenleving

Wij vooral te weten komen, via kwalitatief onderzoek interviews, Focus Groep Discussies,

participerende observatie

Participatieve benadering in onderzoek• expliciet gericht op sociale verbetering/verandering

(actie)

• niet alleen onderzoek, ook toepassing/interventie

• uitgevoerd MET i.p.v. op/over mensen: participatie• bijv. gezamenlijk bepalen van de

onderzoeksvraag

• Regulatieve Cyclus Van Strien (1986)

Uitgangspunt 5 actielijnen

• Leefstijlinterventies & preventie• Zorg dichtbij• Inspelen op de veranderende zorgvraag d.m.v.

technologie en samenwerking• Participatie• Meten is weten

1. Participatie

Binnen HAPS (demografie, sociologie RUG; epidemiologie UMCG), per 1-9-2011:

1. Promovendus Participatieve benadering, Zorg Dichtbij, ouderen; Linden Douma

2. Promovendus feeding behaviour, participatieve benadering leefstijl, jongeren, ouderen, vandaag bekend

Begeleiding: IH, Louise Meijering, Hinke Haisma, Ajay Bailey; binnen HAPS netwerk

1. Participatie› Binnen Masterplan, kan ook er naast, vergelijking› Perspectief burgers in context, onderzoek (well-

being, cultuur, ‘home making’, zelf-regie); breder dan clienten alleen, ook leefomgeving etc

› Interactie resultaten professionals, beleidsmakers• vertalen stemmen naar beleid*, zorg

› Documenteren van processen* ZvT› Monitoren› Identifatie best practices*, bewijs verzamelen› Evaluatie: kwalitatief

2. Actielijn ‘zorg dichtbij’ (Marieke)

› Doel: Gebruik zorg op afstand bevorderen › Aanpak: ervaring opdoen en kennis verzamelen

1. Start opzet gezamenlijke webportal zorg- en welzijn in NO-Gr.

• startpagina gereed• behoefte-onderzoek doen onder cliënt, patiënt en

medewerkers. Focus op diabetes en hartfalen.• ontwikkelingen in het aanbod? waar brengt

samenwerking meerwaarde?

2. Meerdere pilots bij aangesloten organisaties (Rehab 4 life, screen to screen bij Oosterlengte/Zorggroep Meander)

3. Overzicht aanbod Zorg Dichtbij toepassingen in beeld brengen op Noord Nederlandse schaal

Voorbeeld participatie Zorg Dichtbij

› Zorg dichtbij• Onderzoek perscepties, behoefte burgers• Ethnografie, interviews, documenteren• Overzicht van zorg, bijv.

› Link leggen naar zorg, professionals .....› Documenteren regie-groep: hoe tot keuze e-health

gekomen? Sleutelinformanten onderzoek, process› Documenteren bijeenkomst huisartsen ... › Verschillende perspectieven .... Interactie› Documenteren: best practices › ......

Link met andere initiatieven

Onderzoeksprojecten NNed:• Rehab4Life (onderzoeker: Linden Douma)• De Hoven, Zorg zonder Regels (Miriam Klaassens, Louise Meijering)• Veltspaat Vinkhuizen (Louise Meijering, Bettina van Hoven)• borstvoeding Winschoten (Betty Oosterhoff)

Onderzoeksprogramma RUG-UMCG HAPSNPO

5. Meten is weten

› Participatieve benadering rode draad

› Zie andere presentatie

› Ontwikkeling training workshop Participatieve Benadering in Gezondheid en Ageing (binnen HAPS)

5. Meten is weten

› Trekker(s): Marieke, RUG & UMCG› Brainstorm groep tot nu toe (Erik Buskens, Daan

Bultje, IH, Marieke, Karin)

› Doel: • Monitoren masterprogramma en actielijnen afzonderlijk• In kaart brengen resultaten

› Focus op Zorg Dichtbij ( behoeften patienten, clienten en zorgprofesionals) en preventie (bereiken jongeren)

Meten is weten

- Betrokkenheid verschillende partijen - Participatie is rode draad

- Per actielijn: Meten is weten- Vragen: verschillende partners

Meten is Weten

› Kwantitatieve ‘o-meting’ › Bestaande data en informatie: GGD, CMO,

Lifelines ...• Bijv Zorg Dichtbij: diabetes en hartfalen,

prevalentie, doelgroepen, achtergronden, zorgpaden etc

› PLUS› Kwalitatieve deelonderwerpen Focus Groepen of

Interviews• behoeften clienten / burgers zelf

Voorstel

Trekker: Masterplan Kwantitatieve 0 meting• Vragen uitvoer partners: CMO, KKNN ...

Kwalitatieve deelonderwerpen•Vragen uitvoer partners: Zorgbelang, CMO ...

Inbedding in verschillende kennisinstellingen Nned

›Trainingen, workshop (participatieve benadering, kwalitatief): RIQSHA (RUG-Hanze), UMCG›Meedenkgroepen: RUG-UMCG, regiegroep