Edebi Sanatlar3

54
www.sunuarsivi.com www.sunuarsivi.com EDEBİ SANATLAR EDEBİ SANATLAR Anlatımı güçlendirmek ve Anlatımı güçlendirmek ve zenginleştirmek , söyleyişe zenginleştirmek , söyleyişe güzellik katmak için başvurulan güzellik katmak için başvurulan söz ve anlam oyunlarına edebi söz ve anlam oyunlarına edebi sanatlar diyoruz. sanatlar diyoruz. Edebi sanatların çoğu şiirde ve Edebi sanatların çoğu şiirde ve düz yazıda ortak düz yazıda ortak kullanılır.Edebi sanatlar üç ana kullanılır.Edebi sanatlar üç ana kümede incelenebilir: kümede incelenebilir:

Transcript of Edebi Sanatlar3

Page 1: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

EDEBİ SANATLAREDEBİ SANATLAR

Anlatımı güçlendirmek ve Anlatımı güçlendirmek ve zenginleştirmek , söyleyişe güzellik zenginleştirmek , söyleyişe güzellik katmak için başvurulan söz ve anlam katmak için başvurulan söz ve anlam oyunlarına edebi sanatlar diyoruz.oyunlarına edebi sanatlar diyoruz.

Edebi sanatların çoğu şiirde ve düz yazıda Edebi sanatların çoğu şiirde ve düz yazıda ortak kullanılır.Edebi sanatlar üç ana ortak kullanılır.Edebi sanatlar üç ana kümede incelenebilir:kümede incelenebilir:

Page 2: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

A- A- MECAZ ANLAMA DAYALI MECAZ ANLAMA DAYALI SANATLARSANATLAR

MECAZ ( DEĞİŞMECİ)MECAZ ( DEĞİŞMECİ)MECAZ-I MÜRSEL ( DÜZ DEĞİŞMECE)MECAZ-I MÜRSEL ( DÜZ DEĞİŞMECE)TEŞBİH ( BENZETME)TEŞBİH ( BENZETME)İSTİARE ( EĞRETİLEME)İSTİARE ( EĞRETİLEME)KİNAYE ( DEĞİNMECE)KİNAYE ( DEĞİNMECE)TEŞHİS ( KİŞİLEŞTİRME)TEŞHİS ( KİŞİLEŞTİRME)İNTAK ( KONUŞTURMA)İNTAK ( KONUŞTURMA)TARİZ ( İĞNELEME )TARİZ ( İĞNELEME )

Page 3: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

GERÇEK ANLAMA DAYALI SANATLARGERÇEK ANLAMA DAYALI SANATLAR

TEZAT (KARŞITLIK)TEZAT (KARŞITLIK)TEVRİYE (İKİ ANLAMLILIK )TEVRİYE (İKİ ANLAMLILIK )MÜBALAĞA ( ABARTMA)MÜBALAĞA ( ABARTMA)HÜSN-İ TALİL ( GÜZEL NEDEN BULMA)HÜSN-İ TALİL ( GÜZEL NEDEN BULMA)TENASÜP( UYGUNLUK)TENASÜP( UYGUNLUK)TECAHÜL-İ ARİF( BİLMEZDEN GELME)TECAHÜL-İ ARİF( BİLMEZDEN GELME)İSTİFHAM( SORU SORMA)İSTİFHAM( SORU SORMA)TERDİT ( ŞAŞIRTMA)TERDİT ( ŞAŞIRTMA)

Page 4: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

TELMİH( ANIMSATMA)TELMİH( ANIMSATMA)

LEFF Ü NEŞR ( SIRALI AÇIKLAMA)LEFF Ü NEŞR ( SIRALI AÇIKLAMA)

TEDRİC( DERECELEME)TEDRİC( DERECELEME)

TEKRİR( YİNELEME)TEKRİR( YİNELEME)

RÜCU ( GERİYE DÖNÜŞ)RÜCU ( GERİYE DÖNÜŞ)

İRSAL-İ MESEL İRSAL-İ MESEL

KATKAT

Page 5: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

SESE DAYALI SANATLARSESE DAYALI SANATLAR

CİNAS ( SESTEŞLİK)CİNAS ( SESTEŞLİK)

SECİ (İÇ UYAK )SECİ (İÇ UYAK )

AKİS ( ÇAPRAZLAMA )AKİS ( ÇAPRAZLAMA )

AKROSTİŞAKROSTİŞ

LEBDEĞMEZ ( DUDAK DEĞMEZ )LEBDEĞMEZ ( DUDAK DEĞMEZ )

ALİTERASYON ( SES YİNELEMESİ)ALİTERASYON ( SES YİNELEMESİ)

Page 6: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

MECAZ ( DEĞİŞMECE)MECAZ ( DEĞİŞMECE)

Sözcükleri veya sözcük gruplarını bilinen Sözcükleri veya sözcük gruplarını bilinen gerçek anlamlarından başka anlamlarında gerçek anlamlarından başka anlamlarında kullanılmasına mecaz denir.kullanılmasına mecaz denir.

İşe geç kalan çırağı görünce , usta iyice İşe geç kalan çırağı görünce , usta iyice köpürmüştü.köpürmüştü.

Page 7: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

Artık seni görünce Artık seni görünce çenesi açılır.çenesi açılır.Bize karşı nedenBize karşı neden soğuk soğuk davrandığınızı davrandığınızı anlayamadıkanlayamadık

Kardeşlerimi çok Kardeşlerimi çok sıcak sıcak buldu.buldu.

İnceİnce davranışı hepimizi etkiledi. davranışı hepimizi etkiledi.

Bu davranışlarına artık Bu davranışlarına artık gözyummuyor.gözyummuyor.

Page 8: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

MECAZ-I MÜRSELMECAZ-I MÜRSEL

Bir sözün , benzetme amacı Bir sözün , benzetme amacı güdülmeden , başka bir söz yerine güdülmeden , başka bir söz yerine kullanılmasına denir.kullanılmasına denir.

Bu sanatta sözler gerçek anlamının Bu sanatta sözler gerçek anlamının dışına çıkmaktadır.Bu sanat dışına çıkmaktadır.Bu sanat söylenen ile kastedilen sözcükler söylenen ile kastedilen sözcükler arasındaki anlam ilgisine arasındaki anlam ilgisine dayanmaktadır.dayanmaktadır.

Page 9: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

ÇaydanlıkÇaydanlık kaynıyor, ocağı kapatabilirsin. kaynıyor, ocağı kapatabilirsin.

KandilliKandilli yüzerken uykulardayüzerken uykularda

Mehtabı sürükledik sulardaMehtabı sürükledik sularda

Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilalhilalGenç şairlerimizden Genç şairlerimizden Mahmut Bayar’ıMahmut Bayar’ı

mutlaka okumalısınız.mutlaka okumalısınız.

Page 10: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

Evet, oğlum Hoca sevmezdi bilirim Evet, oğlum Hoca sevmezdi bilirim sarayısarayı Ama sövmezdi de hoşlanmadığından Ama sövmezdi de hoşlanmadığından

dolayı.dolayı.

Önündeki Önündeki tabağı tabağı bitirmelisin.bitirmelisin.

AnkaraAnkara yarın çok önemli bir konuğunu yarın çok önemli bir konuğunu ağırlayacak.ağırlayacak.

Hava iyice soğudu , Hava iyice soğudu , sobayı sobayı yak.yak.

Page 11: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

TEŞBİH ( BENZETME)TEŞBİH ( BENZETME)

Aralarında ilgi kurulan iki kavramdan , ilgili Aralarında ilgi kurulan iki kavramdan , ilgili oldukları konuda zayıf olanı güçlü olana oldukları konuda zayıf olanı güçlü olana benzetme sanatıdır.benzetme sanatıdır.Dört öğesi vardır.Dört öğesi vardır.

BENZEYENBENZEYENKENDİSİNE BENZETİLENKENDİSİNE BENZETİLENBENZETME YÖNÜBENZETME YÖNÜBENZETME EDATIBENZETME EDATI

Page 12: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

Ah türküler, köy türküleriAh türküler, köy türküleri Ana sütü gibi candanAna sütü gibi candan Ana sütü gibi temiz.Ana sütü gibi temiz.Benzetme edatı olarak gibi, sanki, kadar, Benzetme edatı olarak gibi, sanki, kadar,

güya, nitekim, misal gibi sözcükler güya, nitekim, misal gibi sözcükler kullanılabilirkullanılabilir

Page 13: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

Sular öyle temiz ki, annemin yüzü gibi.Sular öyle temiz ki, annemin yüzü gibi.

Şu kutu gibi dairede oturuyorlar.Şu kutu gibi dairede oturuyorlar.

Selviler içinde bir alev EmirsultanSelviler içinde bir alev Emirsultan

Unutmakta haklısın kömür gözlüm.Unutmakta haklısın kömür gözlüm.

Koca Ali, kafese konmuş bir aslanı andırıyordu.Koca Ali, kafese konmuş bir aslanı andırıyordu.

Page 14: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

İSTİAREİSTİARE

Temel öğelerden benzeyen ya da Temel öğelerden benzeyen ya da benzetilenin biri söylenerek yapılan benzetilenin biri söylenerek yapılan benzetmeye denir.benzetmeye denir.

YUVAYI YAPAN DİŞİ KUŞTUR.YUVAYI YAPAN DİŞİ KUŞTUR.

İstiare iki türlü yapılır.İstiare iki türlü yapılır.AÇIK İSTİAREAÇIK İSTİAREKAPALI İSTİAREKAPALI İSTİARE

Page 15: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

Şakaklarıma kar mı yağdı ne var?Şakaklarıma kar mı yağdı ne var?

Çatma kurban olayım çehreni ey Çatma kurban olayım çehreni ey nazlı hilal!nazlı hilal!

Can kafeste durmaz uçar,Can kafeste durmaz uçar,

Dünya bir han konan göçer.Dünya bir han konan göçer.

Page 16: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

KİNAYEKİNAYE

Bir sözün , benzetme amacı Bir sözün , benzetme amacı güdülmeden , hem gerçek hem mecaz güdülmeden , hem gerçek hem mecaz anlamını düşündürecek biçimde anlamını düşündürecek biçimde kullanılmasına denir.kullanılmasına denir.

Ateş olmayan yerden duman çıkmaz.Ateş olmayan yerden duman çıkmaz.

Gül dikensiz olmaz.Gül dikensiz olmaz.

Page 17: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

Korkma sönmez bu Korkma sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak !şafaklarda yüzen al sancak !

Sönmeden yurdumun üstünde Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son tüten en son ocak.ocak.

Şu karşıma gögüs gerenŞu karşıma gögüs geren

Taş bağırlı dağlarTaş bağırlı dağlar mısın. mısın.

Page 18: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

TEŞHİSTEŞHİS

İnsan dışındaki varlıkları insan gibi İnsan dışındaki varlıkları insan gibi düşünerek, insana özgü nitelikleri o düşünerek, insana özgü nitelikleri o varlıklara yakıştırarak söz söyleme varlıklara yakıştırarak söz söyleme sanatına teşhis( kişileştirme) denir.sanatına teşhis( kişileştirme) denir.

Ne vakit Maçka’dan geçsemNe vakit Maçka’dan geçsem

Limanda hep gemiler olurdu,Limanda hep gemiler olurdu,

Ağaçlar kuş gibi gülerdi.Ağaçlar kuş gibi gülerdi.

Page 19: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

Bütün kusurumu toprak gizliyor,Bütün kusurumu toprak gizliyor, Merhem çalıp yaralarım düzlüyor.Merhem çalıp yaralarım düzlüyor.

Gül , hasretinle yollara tutsun kulağını Gül , hasretinle yollara tutsun kulağını Nergis gibi kıyamete dek çeksin intizar.Nergis gibi kıyamete dek çeksin intizar.

Rüzgar şarkısını söylüyor, ağaçlar bildik Rüzgar şarkısını söylüyor, ağaçlar bildik oyununu sergiliyordu.oyununu sergiliyordu.

Page 20: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

İNTAK ( KONUŞTURMA)İNTAK ( KONUŞTURMA)

İnsan dışı varlıklara insan kişiliği İnsan dışı varlıklara insan kişiliği kazandırılırsa teşhis yapılır.Bu varlıklar kazandırılırsa teşhis yapılır.Bu varlıklar konuşturulursa intak yapılmış olur.konuşturulursa intak yapılmış olur.

Akıl ersin , ermesin sevdamaAkıl ersin , ermesin sevdama

Senden yanayım , dedi yeşeren dal Senden yanayım , dedi yeşeren dal , senden yana., senden yana.

Page 21: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

Küçük bir çeşmeyim yurdumunKüçük bir çeşmeyim yurdumun

Unutulmuş bir dağındaUnutulmuş bir dağında

Hiç kesilmeyecek suyumHiç kesilmeyecek suyum

Yıldızların aydınlığındaYıldızların aydınlığında

Boyuna akar dururum.Boyuna akar dururum.

Page 22: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

TARİZTARİZ

Bir kimseyi iğnelemek amacıyla , bir sözün Bir kimseyi iğnelemek amacıyla , bir sözün karşıt anlamını düşündürecek biçimde karşıt anlamını düşündürecek biçimde kullanılmasına tariz denir.kullanılmasına tariz denir.

Büyük romancımızın hemen her yapıtında Büyük romancımızın hemen her yapıtında tarihsel gerçeklere aykırı birçok şey tarihsel gerçeklere aykırı birçok şey bulabilirsiniz.bulabilirsiniz.

Page 23: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

Aferin oğlum Ahmet ,Aferin oğlum Ahmet ,

Bu yolda devam et,Bu yolda devam et,

Herifçioğlu Sen Mişel’de koyuvermiş sakalıHerifçioğlu Sen Mişel’de koyuvermiş sakalı

Neylesin bizim köyüNeylesin bizim köyü

Nitsin Mahmut Makal’ıNitsin Mahmut Makal’ı

Page 24: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

TEZATTEZAT

Aynı varlığın, olayın, durumun… birbirine Aynı varlığın, olayın, durumun… birbirine karşıt iki yönünü bir arada belirtmeye ya karşıt iki yönünü bir arada belirtmeye ya da birbirine karşıt kavramlar arasında ilği da birbirine karşıt kavramlar arasında ilği kurmaya denir.kurmaya denir.

Ömrümde Ömrümde zararsızzararsız günümü bilmem günümü bilmem

Her senede yüz milyonluk Her senede yüz milyonluk karımkarım var. var.

Page 25: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

Aşk derdiyle hoşem el çek Aşk derdiyle hoşem el çek ilacımdan ilacımdan tabiptabip

Kılma derman kim helakim Kılma derman kim helakim zehr-i zehr-i dermanındadır.dermanındadır.

Nice Nice kafirdir kafirdir yüzün görüp yüzün görüp müselman müselman olmayanolmayan

Bir kız Bir kız vardıvardı yok yok gibi öyle güzelgibi öyle güzel

Page 26: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

TEVRİYETEVRİYE

Birden çok gerçek anlamı olan bir sözü Birden çok gerçek anlamı olan bir sözü herkesçe bilinen anlamında değil de uzak herkesçe bilinen anlamında değil de uzak anlamını kastederek kullanmaya denir.anlamını kastederek kullanmaya denir.

Bu kadar letafet çünkü sende var Bu kadar letafet çünkü sende var

Beyaz gerdanında bir de Beyaz gerdanında bir de benben gerek gerek

Page 27: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

Bir buse mi bir gül mü verirsin dedi Bir buse mi bir gül mü verirsin dedi gönlümgönlüm

Bir nim tebessümle o afet Bir nim tebessümle o afet gülgülü verdi.ü verdi.

Avazeyi bu aleme Davud gibi salAvazeyi bu aleme Davud gibi sal

Baki Baki kalan bu kubbede hoş bir sada imiş.kalan bu kubbede hoş bir sada imiş.

Page 28: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

MÜBALAĞAMÜBALAĞA

Bir olayı, durumu ya da gerçeği Bir olayı, durumu ya da gerçeği olduğundan çok büyük ya da küçük olduğundan çok büyük ya da küçük göstererek anlatmaya denir.göstererek anlatmaya denir.

Gömelim gel seni tarihe! Desem sığmazsın.Gömelim gel seni tarihe! Desem sığmazsın.

Uçtuk Mohaç ufkunda görünmek hevesiyle Uçtuk Mohaç ufkunda görünmek hevesiyle

Page 29: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

Dövüşüyorduk Üç ŞehitlerimizdeDövüşüyorduk Üç Şehitlerimizde

Zorluyordu derya gibi düşman Zorluyordu derya gibi düşman

Attığım boşa gitmiyorduAttığım boşa gitmiyordu

Lüzumsuzdu nişanLüzumsuzdu nişan

Page 30: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

Hüsn-i TalilHüsn-i Talil

Bir olayın ya da olgunun gerçek Bir olayın ya da olgunun gerçek nedenlerini bir yana bırakıp onu hoşa nedenlerini bir yana bırakıp onu hoşa gidecek bir nedenle açıklamaya denir.gidecek bir nedenle açıklamaya denir.

Yeni bir ülkede yem vermek için atlaraYeni bir ülkede yem vermek için atlara

Nice bin atlı kapılmıştı fetih rüzgarınaNice bin atlı kapılmıştı fetih rüzgarına

Page 31: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

Sen yoksun hiçbir şey yokSen yoksun hiçbir şey yok

Güneşin rengiGüneşin rengi

Ağustos yıldızlarının sıcaklığıAğustos yıldızlarının sıcaklığı

Karanfil kokusuKaranfil kokusu

Page 32: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

TENASÜPTENASÜP

Anlamca birbiriyle ilgili sözcükleri bir arada Anlamca birbiriyle ilgili sözcükleri bir arada kullanma sanatıdır.kullanma sanatıdır.

Tenasüp olması için anlamca ilgili Tenasüp olması için anlamca ilgili sözcükler arasında karşıtlık ilgisi olmaması sözcükler arasında karşıtlık ilgisi olmaması gerekir.gerekir.

Mest oluptur çeşm ü ebrunun hayalinde Mest oluptur çeşm ü ebrunun hayalinde imaniman

Okumaz Okumaz mihrabdamihrabda bir harf-i bir harf-i Kuran-Kuran-ı dürüst.ı dürüst.

Page 33: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

Suya versün Suya versün bağban gülzarıbağban gülzarı zahmet zahmet çekmesünçekmesün

Bir Bir gül açılmazgül açılmaz yüzün tek verse bin gülzare yüzün tek verse bin gülzare su.su.

Page 34: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

TECAHÜL-İ ARİFTECAHÜL-İ ARİF

Şairin çok iyi bildiği bir şeyi bilmiyor Şairin çok iyi bildiği bir şeyi bilmiyor görünerek söz söylemesine denir.görünerek söz söylemesine denir.

Dün gece yoktu kiDün gece yoktu ki

Bu dağ buraya nasıl gelmişBu dağ buraya nasıl gelmiş

Benim mi Allah’ım bu çizgili yüzBenim mi Allah’ım bu çizgili yüz

Page 35: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

Sular mı yandı neden tunca benziyor Sular mı yandı neden tunca benziyor mermer?mermer?

Page 36: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

İSTİFHAMİSTİFHAM

Cevap bekleme amacı gütmeden , Cevap bekleme amacı gütmeden , duyguyu ve anlamı güçlendirmek için sözü duyguyu ve anlamı güçlendirmek için sözü soru biçiminde yöneltmeye denir.soru biçiminde yöneltmeye denir.

Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki vedaKim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki veda

Bana kara diyen dilber Bana kara diyen dilber

Gözlerin kara değil mi?Gözlerin kara değil mi?

Page 37: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

Şakaklarıma kar mı yağdı ne var?Şakaklarıma kar mı yağdı ne var?

Page 38: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

TELMİHTELMİH

Söz arasında , herkesçe bilinen geçmişteki Söz arasında , herkesçe bilinen geçmişteki bir olaya, ünlü bir kişiye , bir inanca…bir olaya, ünlü bir kişiye , bir inanca…işaret etmeye , onu anımsatmaya telmih işaret etmeye , onu anımsatmaya telmih denir.denir.

Page 39: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

İnsanız , en şerefli mahlukuz !İnsanız , en şerefli mahlukuz !

Deyip de pek fazlaDeyip de pek fazla

Övünmemiz haksızÖvünmemiz haksız

Atamız elma çaldı cennettenAtamız elma çaldı cennetten

Biz o hırsızların çocuklarıyız.Biz o hırsızların çocuklarıyız.

Page 40: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

Ne büyüksün ki kanın kurtarıyor tevhidiNe büyüksün ki kanın kurtarıyor tevhidi

Bedr’inBedr’in aslanları ancak bu kadar şanlı idi. aslanları ancak bu kadar şanlı idi.

Page 41: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

Leff ü neşrLeff ü neşr

Genellikle bir beyit içinde , birinci sırada Genellikle bir beyit içinde , birinci sırada birkaç şeyi andıktan sonra , ikinci dizede birkaç şeyi andıktan sonra , ikinci dizede bunlarla ilgili benzerlik ve karşıtlıkları bunlarla ilgili benzerlik ve karşıtlıkları vermeye denir.vermeye denir.

Hakir olduysa millet, şanına noksan gelir Hakir olduysa millet, şanına noksan gelir sanmasanma

Yere düşmekle cevher , sakıt olmaz kadr ü Yere düşmekle cevher , sakıt olmaz kadr ü kıymetten.kıymetten.

Page 42: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

TEDRİCTEDRİC

Düşünceyi derece derece yükselten veya Düşünceyi derece derece yükselten veya indiren bir düzen içinde sıralamaya denir.indiren bir düzen içinde sıralamaya denir.

Geçsin Geçsin günler, haftalar, aylar, mevsimler, günler, haftalar, aylar, mevsimler, yıllar,yıllar,

Zaman sanki bir rüzgar ve bir su gibi aksın.Zaman sanki bir rüzgar ve bir su gibi aksın.

Page 43: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

TEKRİRTEKRİR

Anlatımın etkisini güçlendirmek için bir Anlatımın etkisini güçlendirmek için bir sözcüğü ya da sözcük grubunu art arda sözcüğü ya da sözcük grubunu art arda sıralamaya denir.sıralamaya denir.

MademkiMademki güzelsin güzeli güzelsin güzeli yaşatmak içinyaşatmak için

MademkiMademki iyisin iyiliği iyisin iyiliği yaşatmak içinyaşatmak için

Mademki Mademki umutlusun umudu umutlusun umudu yaşatmak içinyaşatmak için

Page 44: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

Bu yağmur…bu yağmur… bu kıldan ince Bu yağmur…bu yağmur… bu kıldan ince

Öpüşten yumuşak yağan bu yağmurÖpüşten yumuşak yağan bu yağmur

Bu yağmur… Bu yağmur… bu yağmurbu yağmur… bir gün dinince… bir gün dinince

Aynalar yüzümüzü tanımaz olur.Aynalar yüzümüzü tanımaz olur.

Page 45: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

RÜCURÜCU

Bir düşünceyi daha güçlü anlatmak için , Bir düşünceyi daha güçlü anlatmak için , söylenen sözden döner gibi davranmaya söylenen sözden döner gibi davranmaya rücu denir.rücu denir.

Bir şarkıdır söylediğiBir şarkıdır söylediği

Mavi bir sevda şarkısıMavi bir sevda şarkısı

Hayır mavi değil Hayır mavi değil

Ela bir şarkıdır söylediğiEla bir şarkıdır söylediği

Page 46: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

İrsal-i meselİrsal-i mesel

Söylenen bir düşünceyi inandırıcı kılmak Söylenen bir düşünceyi inandırıcı kılmak ve pekiştirmek amacıyla söze bir atasözü ve pekiştirmek amacıyla söze bir atasözü ya da özdeyiş katmaya denir.ya da özdeyiş katmaya denir.

İnsana sadakat yaraşır görse de ikrahİnsana sadakat yaraşır görse de ikrah

Yardımcısıdır doğruların Hazret-i Allah.Yardımcısıdır doğruların Hazret-i Allah.

Page 47: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

CİNASCİNAS

Söylenişleri ve yazılışları bir, anlamları Söylenişleri ve yazılışları bir, anlamları farklı iki sözcüğü bir arada kullanmaya farklı iki sözcüğü bir arada kullanmaya cinas denir.cinas denir.

Bir güzel şüha dedim ki gözün Bir güzel şüha dedim ki gözün sürmelidir,sürmelidir,

Dedi vallahi seni Hind’e kadar Dedi vallahi seni Hind’e kadar sürmelidir.sürmelidir.

Page 48: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

Kısmetindir gezdiren Kısmetindir gezdiren yer yer seniyer yer seni

Göğe çıksan akibet Göğe çıksan akibet yer yer seniyer yer seni

Bağ banaBağ bana

Bahçe sana Bahçe sana bağ banabağ bana

Değme zincir kar etmezDeğme zincir kar etmez

Zülfün teli Zülfün teli bağ banabağ bana

Page 49: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

Her nefeste işledim ben Her nefeste işledim ben bir günahbir günah Bir günah için çekmedim Bir günah için çekmedim bir gün ahbir gün ah

YanalıYanalıHaylıca vakit olduHaylıca vakit olduBen bu derde Ben bu derde yanalıyanalıBinme namert atına Binme namert atına Ya mıhı deşer Ya mıhı deşer ya nalıya nalı

Page 50: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

SECİSECİ

Cümlelerin ya da bir cümle içinde birden Cümlelerin ya da bir cümle içinde birden çok sözcüğün sonlarındaki ses çok sözcüğün sonlarındaki ses benzerliğine seci denir.benzerliğine seci denir.

SECİ DÜZ YAZIDA KULLANILAN SECİ DÜZ YAZIDA KULLANILAN UYAKTIR.UYAKTIR.

Page 51: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

AKİSAKİS

Bir cümle ya da dize içindeki sözleri ters Bir cümle ya da dize içindeki sözleri ters çevirerek söylemeye denir.çevirerek söylemeye denir.

Her inişin bir yokuşu, her yokuşun bir inişi Her inişin bir yokuşu, her yokuşun bir inişi vardır.vardır.

Yemek için yaşamamalı, yaşamak için Yemek için yaşamamalı, yaşamak için yemelidir.yemelidir.

Didem ruhunu gözler, gözler ruhunu didem.Didem ruhunu gözler, gözler ruhunu didem.

Page 52: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

AKROSTİŞAKROSTİŞ

Bir şiirde dizelerin ilk harflerinin yukarıdan Bir şiirde dizelerin ilk harflerinin yukarıdan aşağıya doğru anlamlı bir sözcük aşağıya doğru anlamlı bir sözcük oluşturmasına denir.oluşturmasına denir.

VVar olan bir sen bir ben bir de bu baharar olan bir sen bir ben bir de bu bahar

EElden ne gelir ki ? Güzelsin gençliğin var,lden ne gelir ki ? Güzelsin gençliğin var,

DDünyada aşkımız ölüm gibi mukaddesünyada aşkımız ölüm gibi mukaddes

İİnan ki bir daha geri gelmez bu günlernan ki bir daha geri gelmez bu günler

AAlemde bu andır bize dost esen rüzgar.lemde bu andır bize dost esen rüzgar.

Page 53: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

LEBDEĞMEZLEBDEĞMEZ

İçinde B,P ,F , M ,V gibi dudak ünsüzleri İçinde B,P ,F , M ,V gibi dudak ünsüzleri bulunmayan sözcüklerle yazılan şiirlere bulunmayan sözcüklerle yazılan şiirlere lebdeğmez denir.lebdeğmez denir.

Page 54: Edebi Sanatlar3

www.sunuarsivi.comwww.sunuarsivi.com

ALİTERASYONALİTERASYON

Bir şiirde ya da düzyazıda ahenk yaratmak Bir şiirde ya da düzyazıda ahenk yaratmak amacıyla aynı ses ya da hecenin amacıyla aynı ses ya da hecenin yinelenmesine denir.yinelenmesine denir.

SSokaktayım ,kimokaktayım ,kimsseessiz iz ssokak ortaokak ortassındaında