ปท ๗ ฉบบท ๘๑ | มกรำคม ๒๕๖๒ 1ปท ๗ ฉบบท ๘๑ | มกรำคม ๒๕๖๒ 1

ชวงมลพนจ

Man - the trial animals of God

มนษย - ฝงสตวทดลองของพระเจำ

สมองแหงจกรวำลคนโบราณมต�านานเรองเลาสบตอกนมาวาตงแตโบราณดกด�าบรรพกอนเวลานบ.มหวสมองลกลบอยในจกรวาล กองบญชาการควบคมสมองมนษยใหมรปแบบความคด

เหมอนกนตลอดไป งายตอการควบคม.คนในโลกนบลานตางคดเหมอนกนทกคน คดอยากรวยคดอยากดงคอความหวงของมนษย.

นางพญาสมองลกลบบงคบฝงคนเปนคนงาน ใหฝงมนท�างานจนตายในกรอบความคดของความอยากรวย-ความอยากดง. จะมบางทหลดจากความทรมาน. พนจากความตองการขนพนฐาน. ตองการเปนอสระจากสมองโบราณ. นพพานกอนตาย แตกมไมมากเพราะสวนใหญไมอยากมความคดเสร. มรปเคารพหวคนใหญโตมโหฬารของยคโบราณ ต�านานสมองของจกรวาลควบคมการท�างานของมนษย.

สลกเปนรปใบหนาลกลบของพญามารกองบญชาการกเลส.

ฝงมนษยเกดมาพรอมกบความคบแคนแนนใจทตองเปนทาสรบใชกเลสตณหามาตงแตโบราณกาลและตองรบใชตอไปอกนาน

ในฐานะสตวทดลองของพระเจา.

คณะทปรกษา: ชาญ เนยมประดษฐ, ค�าสงห ศรนอก,

ศ.ดร.ฉตรทพย นาถสภา, พงษศกด พยฆวเชยร, สจตต วงษเทศ, เนาวรตน พงษไพบลย,

รศ.ดร.เสร พงศพศ, ฟรานซส ครปส, ดร.เตช บนนาค, สนต เศวตวมล, สชาต สวสดศร, วทยากร เชยงกล,

ชศกด วษณค�ารณ, สถาพร ศรสจจง, สงคม ทองม, ปกรณ ศรยมาตร, ทวศกด ใยเมอง,

อภชาต ทองอย, ทองแถม นาถจ�านง, เสถยร เศรษฐสทธ, อดศร พวงชมภ, เจน สงสมพนธ

บรรณาธการอ�านวยการ: ปรดา ขาวบอ

บรรณาธการวชาการ: “โชตชวง นาดอน”

กองบรรณาธการ: สมคด สงสง, เสร ทศนศลป, สมพงษ ประทมทอง, มาล รอยสพนใบ,

สฤษด ผาอาจ, ปรชญา ขาวบอ, ธนยพงศ สารรตน,เกวลน ลามแขก, สณนารถ ลาวง

ผแปลบทคดยอเปนภาษาองกฤษ: สมยพร ฉ�าชน

ภาพปก: ธระวฒน คะนะมะ

ฝายศลปกรรมและตรวจแกค�าผด: เกษมสข - ยพด ตนตทวโชค

ฝายสออเลกทรอนกส: สเมษย เมองค�า

ฝายสมาชก: วรนธร มตรอารกษ โทร. ๐๘๖-๓๗๘-๒๕๑๖

ฝายกฎหมาย: อดม ตะนงสงเนน

ผพมพผโฆษณา: อาทตย บ�ารงเออ

พมพท : หางหนสวนจ�ากด ภาพพมพ

ส�านกงานบรษททางอศานจ�ากดและจดจ�าหนายโดยบรษทชนนยมจ�ากด

: ๒๔๔/๕๓๙ ถนนรามอนทรา ซอย ๕ เขตบางเขน กทม. ๑๐๒๒๐ e-mail:chonniyom@yahoo.com

โทรศพท ๐๒-๕๕๒-๔๐๗๐ www.e-shann.come-mail:e-shann@hotmail.com

ปท ๗ ฉบบท ๘๑ เดอนมกราคม ๒๕๖๒

นตยสำรรำยเดอนของชำวอสำนและคนไททกภมภำค

ลกซงรำกเหงำ เขำใจปจจบน รทนอนำคต

ราคา ๑๐๐ บาท

ปท ๗ ฉบบท ๘๑ | มกรำคม ๒๕๖๒ 3

Editorials

ปรดาขาวบอ

รอถอนและฟนสรำง

ส งคมไทยก�าลงเดนไปส การผกขาด กระชบอ�านาจทกดาน โดยทนภายในประเทศ อภทนขามชาต ภายใตอดมการณอ�านาจรฐโบราณ สภาพเชนนไดสถาปนาสวรรคส�าหรบอภสทธชนทกภาคสวนทกระดบชน

จากนโยบายการพฒนาของรฐเมอกวากงศตวรรษ เชน หมบานแผนดนธรรมแผนดนทอง หมบาน “บ ว ร” บาน-วด-โรงเรยนรวมพฒนา จนถงโครงการนวตวถในวนน มเนองานใดทเกดมรรคผลขนบาง เหนกแตปาไมหดเหยน หวยหนองล�าคลองตนเขนถกบกรกจนเหลอแตรองรอยในแผนท ผลตผลทางการเกษตรกสกรรมสรางก�าไรใหเพยงพอคาคนกลาง

เมอโภคทรพยทงบนดนและใตดนถกสบกนไปจวนหมดสน ชาวบานตองดนรนออกไปขายแรงงานในเมอง หนไกลไปเสยงดวงตางแดน แมหญงไปท�างานขายบรการ หนกเขาตองจ�านองขายทรพยสนทดน จากเสรชนจอมปลอม

กลายมาเปนทาสพนธสญญาในผนนาบรรพชน ความคดเจาขนมลนายทท มเทสงลกเลาเรยน หวงใหเปนหลกแกนของครอบครว สดทายแขงแยงกนยกระดบตนเปนอภสทธชนตนเพอท�างานค�ายนระบบเทานน

สงคมไทยจะพฒนาเดนหนาตอไปได ตองรวมกนรอโครงครอบสวนบนทกดทบและการเอารดเอาเปรยบ ฟ นส�านกดวยปญญาแหงอารยธรรมใหม บนพนฐานมนมงแหงรากเหงาเหลาชาตพนธทไดรบการเสรมขยายขนมารบใชชวต

อดมทรรศนรวมกนของประชาชนตองเกด ตองเขมแขง เพอก�าหนดสรางทศทางอนาคต และตงรบกระแสทนกระแสคนทจะไหลบาถายเทกนไปมาอยางเปนฝายกระท�า และน�ามาซงความเจรญกาวหนาของชาตบานเมองเราไดอยางแทจรง

“สอง

ซอด”

ง

ด

ค�ำโต

งโตย

อห

ลำ

ขวง

บกจก

๒๒ ด�ำ แถน ก�ำเนดรฐไท | ชลธรา สตยาวฒนา (๑๓)“ความเชอเรองแถนกบนาฏพธหมอล�าผฟาพญาแถน”

๒๙ รำยงำนทำงอศำน | สมาล โพธพยคฆ และดารณ พทไธวฒน “ผาลายหางกระรอก”-“ต�าเมยงสะคราน”ทภผามานขอนแกน

๓๖ ภมบำนนำมเมอง | “เขาบงภ” ชากโดนชากบกชากไมรวกชากแงวเมองซาก

๔๑ อรงคธำต-นทำนพเนจร | นทธหทย วนาเฉลม (๗)บกดอยนนทกงฮ-๓

๔๖ อำหำรพนบำน | “ดวงจนทร ศรหยก” อาหารพนบานกบการถนอมอาหารความลบทไมลบในจานบานเฮา

๔๘ บทควำม | ธวชชย พณะพงษ (๘)บนทกการส�ารวจวถชวตลมน�าเสยวใหญ(จบบรบรณ) ๕๒ ศพทเพเหระ | ประสทธ ไชยชมพ สม

๕๔ ฮงเฮองเมองปรำชญ | ธนยพงศ สารรตน “หลวงปสรวง”:“เทพเจา”และ“ตนบญ”แหงพนมดงเรก

๖๙ รำยงำนทำงอศำน | “แคน ล�าโขง” ไขปองเอยมเยยมเบงลาวตามฮอยศรทธาญาคขหอม(๔)

๗๘ นกเขยนอสำน | “เจน อกษราพจารณ” สโมสรนกเขยนภาคอสาน:ต�านานคนวรรณกรรมจากทราบสง(๔)

๘๖ เวทพนอง | รตรตน รถทอง ทาฉลอมสขาภบาลโบราณ(ร.๕)

๘๙ บทกว | “ตนกลา อนดามน” จากความทรงจ�าอนยาวนาน

หลวงปสรวง (หนา ๕๔)

๑ เขยนมนษย | ชวง มลพนจ สมองแหงจกรวาล

๓ บทบรรณำธกำร | ปรดา ขาวบอ รอถอนและฟนสราง

๖ สำสนจำกทำงอศำน (๑)ผญา...พรปใหม (๒)เชญธง

๙ หองศลปอศำน | ธรภาพ โลหตกล ทองทพยวมานอสานใตประทบไวในดวงจต(๑)

๑๒ เฮอนชำนศลปน | กอง บ.ก. ธระวฒนคะนะมะ“ศลปนพระมหาชนก”

๑๔ สองซอด | สมคด พทธศร หนยนตและปญญาประดษฐVSคน

๑๖ จดหมำย | บรรณกร กลนขจร, หมกด�า พยคฆภม (ผอ.วเชยร บรบรณ)

๑๘ อะคำเดมชวต | รศ.ดร.เสร พงศพศ เหลยวหลงแลหนา

๒๐ บทกว | ระว ตระการจนทร มายากล

๒๑ ผญำสมย | ชาตร เสงยมวงศ การอานหนงสอพาโลกซมเยน

“นลนดอน” เพลงทตาย อรทย รองคกบ โจโจ มราเคล (หนา ๑๐๖)

๑ เขยนมนษย | ชวง มลพนจ สมองแหงจกรวาล

๓ บทบรรณำธกำร | ปรดา ขาวบอ รอถอนและฟนสราง

๖ สำสนจำกทำงอศำน (๑)ผญา...พรปใหม (๒)เชญธง

๙ หองศลปอศำน | ธรภาพ โลหตกล ทองทพยวมานอสานใตประทบไวในดวงจต(๑)

๑๒ เฮอนชำนศลปน | กอง บ.ก. ธระวฒนคะนะมะ“ศลปนพระมหาชนก”

๑๔ สองซอด | สมคด พทธศร หนยนตและปญญาประดษฐVSคน

๑๖ จดหมำย | บรรณกร กลนขจร, หมกด�า พยคฆภม (ผอ.วเชยร บรบรณ)

๑๘ อะคำเดมชวต | รศ.ดร.เสร พงศพศ เหลยวหลงแลหนา

๒๐ บทกว | ระว ตระการจนทร มายากล

๒๑ ผญำสมย | ชาตร เสงยมวงศ การอานหนงสอพาโลกซมเยน

๑๑๖ เรองเลำชดพอเฒำกบลกเขย | “ชด การชนะ” หมาน

๑๑๗ นวนยำย | อดร ทองนอย ดอกขะเจยวจากโคกขแลน-สาม-

๑๒๒ แมชอยนำงร�ำ | สนต เศวตวมล (๒๖)ขาวเหงอกทสกนจงกอเกดมาเปนคน

๑๒๕ กำรปกครองหวเมองภำคตะวนออกเฉยงเหนอ | เตม สงหษฐต เมองนครจ�าปาศกด(๒)

๑๓๑ มหำกำพยชนชำตไท | ชลธรา สตยาวฒนา และชายชนค�า แดงยอดไตย เบกฟาปใหมไทไตศกราช(๑),ศกศกราชกบไตศกราช(๒)

๑๔๑ รำยงำนทำงอศำน | ปรชญา ขาวบอ ทองเทวาลย-ปราสาทไพรอสานใต

๑๔๕ ตำมรอยโลกมลำย | ชมศกด นรารตนวงศ จดเปลยนส�าคญท“มะละกา”

๑๔๙ บทกว | “ธารรก หมาลย” “อาน”

๑๕๒ เฮฮำสำระ | สหภพ ปานทอง ปราสาทพฤกษไพร

๑๕๔ มรดกวฒนธรรมจำกบำนจมฯ | “ศรเทพ๑๑๐๗๘” ชายขอบทวารวดกบเจนลา

๑๖๐ ปดเลม | กอง บ.ก.

๙๐ ไผวำอศำนฮำง | “สมปอง ดวงไสว” วระศกดแจมใส:หนมอบลคนแกะพมพพระเครอง

๙๕ บทกว | “แมน�า เรลล” นกนอยกบนกเดนทางคนหนง ๙๖ นกสลกขำวเหนยว | นเวศน กนไทยราษฎร แสงมณ...มวยดขอนแกนเกงเกนค�าอธบาย

๙๗ สำสนลบใหสญ | “บญมา ภเมง” ไทครวอพยพ

๙๘ เสยงเมอง | “ทดโส สดสะแนน” นกจดรายการวทยไมใชดเจ

๑๐๐ ลกเถำแกบำนนอก | สรนทร ภาคศร (๓๙)เสนทางเพลงไทย

๑๐๓ ลำนขวงกว | “บญผลา แสงดาวดง” ระดบานใหม,ฟาวใสบญ

๑๐๔ เพชรในโพสต | กอง บ.ก. รอบๆปราสาทหน

๑๐๖ มนตเพลงสองฝงโขง | “บรรณวชร” เพลงนลนดอน:คขวญไทย-ลาวยค4.๐

๑๐๘ ขำวคนอสำน | กอง บ.ก.

๑๐๙ สภำษตขแมร ฉบบ พ.ศ.๒๔๖๗ | กองบ.ก. สภาษตโบราณ(๔)

๑๑๐ เปดผำมำนกง | ยทธพงศ มาตยวเศษ “เมรนกหสดลงค”อรยะประเพณในแผนดนอสาน

“ดเหมอนวา ไทย (สยาม) โดยความเปน ‘สถาบน’ ของฝายบรหารการศกษาระดบชาตพงพอใจแลวกบการ “สราง” ภาพมายาคตของประวตศาสตรไทย (สยาม) เพยงชวงสน ๆ กลาวคอ เรมตงแตสมยกรงสโขทยเปนราชธาน เมอราวพทธศกราช ๑๗๘๐ แลวจบเอาภาพกรงสโขทยมาสวมรอยเขากบกรงศรอยธยาใหตอเนองกนไดในป พ.ศ.๑๙๘๑...”

ตอนรบคอลมนใหม “มหากาพยชนชาตไท”ภาพอาจารยชายชน และ อาจารยเทอรเวยล

(หนา ๑๓๑)

“ในเชงการบอกเลาประวตศาสตรทเกยวพนกบรากเหงาและพฒนาการในแตละยคสมย แมจะมการจดท�าเปนพพธภณฑในแตละประเภท แตขอมล รายละเอยด ขอเทจจรง กลบมการบอกเลาอยางชดเจน ไมมการตดตอนประวตศาสตร ถงแมวาประวตศาสตรนน ๆ จะเคยกอ “บาดแผล” ทางการตอสระหวางเชอชาต หรอระหวางนกลาอาณานคมกบชนพนเมองดงเดม...”

ตามรอยโลกมลาย - จดเปลยนส�าคญทมะละกา โดย ชมศกด นรารตนวงศ (หนา ๑๔๕)

6 นตยสารรายเดอนของชาวอสานและคนไททกภมภาค

ผญำ... พรปใหม๏ โอนอ...สารนชอวาพศวาสแหนน หนกเกงธรณ

ขงขอด สดวญญาณ โฮบโฮมคงฟา เปนรหสแจง จกรวาลหมนแกน ความฮกยงแนนแฟน บมมอสโคนคลอน ไดแลว

๏ สารน...เขยนลงมอถอแกว รนใหม 4 จ ไลนไปเถงคนฮก ผหมายเสนหซอน ออนซอนคดฮงช จงจอดพระไมมตร สายเสนหแนน ใหตอบไลนอยามายมาง

๏ สารน...เขยนจากเคหงหอง เหนหางความฮก บานคะนงคะเนอก องมโนมหนตพน ต�าบลโศกากลน เวทนาดนดน อ�าเภออกจกแตกมาง จงหวดโออาวกระสน นแลว

๏ วน คอความคงแคน หมเฮงทรมาน เดอนปานไฟลามลก ลวบลนฮนฮอน ป คอนอนหนามขวง ทวงกระสนอกสน ชาตนฮอดชาตหนาพน สน�านาวหนวงแนน

๏ บาดน วนสไดเคลอน เดอนสผานราศ ปสลาแลวเดอจอ ตอกนแลวเดอนอง คองมาเหงปผาย กลายไปนบบค สไดตดบวงหาง สไดวางบวงเป เสนหฮางปรารถนา

๏ ถามขาวขาว ถามขาวเถงปลา ถามขาวนา ถามขาวเถงน�านาสงาม หยอนน�าเพนทอง เกยวเพนกอง หยอนขาวเพนงาม ขาวนาทาม ไดปละแหลง ขาวนาแซงไดปละเลา ถามขาวเจา ถามขาวหาแฟน ถามขาวแนน ถามขาวหาช ฯ

[๑]

ปท ๗ ฉบบท ๘๑ | มกราคม ๒๕๖๒ 7

๏ แมนสอยฟากฟา กงขอบจกรวาล พนดาย แมนบไลลมฮก ขอบขณฑพระไมมาง แมนสถอผด�า ผแถน เสอเผา ใดแหลว พราหมณ,พทธ,ครสต,อสลามบเวน เวนใหฮอดกน หนเถน

๏ สใด กะบไลลาเวน สวมวงเหลองแดง เขยวขาวนลชมพ แหลคราม น�าตาลสม บหลงลมลมเลยว เสนโหหมนแกน คอเกานอเกดแลวตายหมนชน บมมอวาสไล

๏ ใหมกะขอใหใหมตงแตป ไมตรใหคอเกา ใหมกะขอใหใหมตงแตขาวขนเลา เกวยนนนแตเกาหลง

๏ ขอใหสขเสมอหมน เสมอมนเครอเกา ตราบตอเทา เถงเขาสนพพาน พนเนอ

๏ วญญาณใหแจงคอหนวยแกว มโนสองสรญาณ ปญญาเปนประธาน อยาอวยเอยงเผลยงฟง ขนตเปนเสาค�า อวหงสาเปนไมขม อภยเปนฮมกง พาใหอยกะเสม หนเถน ๚ะ๛

๓ ธน ๖๑/ยามแถใกลเทยงคน

8 นตยสำรรำยเดอนของชำวอสำนและคนไททกภมภำค

(ค�าบรรพชน -“เวาแลวตองเฮด เฮดใหสดขดใหถงผดถกคอยวากน สงใดดยกยอขน สงใดบด

แกไขทงเฮดทงเฮยนฮคกนไป ความผดบใซความซวความซวคอบ เ ป ล ย น แ ป ล ง”)

...เกดเปนคนทกคนมรากเหงาตองรปจจบนเราถงแกนแทอนาคตเทาทนหมนดแลถกหรอผดปรบแกแนจรงจง “ทางอศาน” คอทางแหงมวลมตร

ทางแหงการอทศคดปลกฝงทางแหงการสรางปญญาขมพลงทางแหงสงคมเจรญดวยมอตน เชญธงแลวจวงเหลาจากไหใหญเหลานตมดวยใจรสเขมขนยกจอกแรกถวายแถนเบองบนสาดจอกสองเพอบรรพชนคนสรางไท ต�าจอกสามพนองมวลสหายกนดมใหชมใจกายเพองานใหญอมหน�าแลวเราออกเคลอนขบวนไกรไปเฮาไปไปแปงสราง “ทางอศาน”ไปเฮำไปไปแปงสรำงประเทศไทย.

* 14 ธนวา 2561 ขนปายเชญธงประจ�าปทเสนทางสายขอนแกน - กาฬสนธ

** ขอบคณญาตมตรเจาของทนา ขอบคณทกแรงกายใจ แรงความคด ทประกอบสวนสราง

“ทางอศาน” ขอบคณทกการสนบสนนและผอานทกทาน

“ทางอศาน” ขออภยในความผดพลาด เนองจากในฉบบท ๘๐ เดอนธนวาคม ๒๕๖๑ ในคอลมน

รายงานทางอศาน “เทยวงานวดถนผไท สขใจอมบญทกานเหลองดง” หนา ๖๒ มขอความค�าวา

“เสงกลองเจง” เปลยนเปน “เสงกลองจง” จงขออภยในความผดพลาดมา ณ ทน - บ.ก.

[๒]เชญธง

ปท ๗ ฉบบท ๘๑ | มกราคม ๒๕๖๒ 9

วนท ๒๒ – ๒๕ พฤศจกายน ทผานมา มลนธทางอศาน จดรายการทศนศกษาแหลงโบราณสถานประเภทปราสาทหน ซงมสถานะเปน “ทพยวมาน” หรอ “เทวาลย” ของเทพเจาในศาสนาฮนด และพระโพธสตวในศาสนาพทธนกายมหายาน

เปนรายการทองเทยวเชงวฒนธรรมทไดรบความสนใจพอสมควร คณะทวร ๒๘ ชวต

ภาพ ๑

สญจรเปนวงรอบอสานใต จากจงหวะสระแกว ส บรรมย สรนทร ศรษะเกษ แลววกกลบนครราชสมา เทยวชมเทวาลยส�าคญของอสานใต รวมจากปราสาทสดกก อกธม จ.สระแกว สปราสาทเมองต�า และปราสาทพนมรง จ.บรรมย ปราสาทสระก�าแพงใหญ จ.ศรสะเกษ ปราสาทศขรภม จ.สรนทร ปราสาทพมาย อ.พมาย ปราสาทบานปรางค และวดนกออก หรอวดปทม

เรองและภาพ : ธรภาพโลหตกล

Esan Gallery

ทองทพยวมำนอสำนใตประทบไวในดวงจต

(๑)

16 นตยสำรรำยเดอนของชำวอสำนและคนไททกภมภำค

Letters

วนจนทรท๕พฤศจกายน๒๕๖๑

เรยนทานบรรณาธการนตยสารทางอศาน

ผมไดสมครเปนสมาชกนตยสารทางอศานเรยบรอยแลว ทงนเพราะผมชอบ ศรทธา เลอมใส การจดรปเลม ทกคอลมนมสาระสมบรณ ครบครน เหมาะสม กะทดรดดมาก ผมอานทกหนา ทกตวอกษร ไมเบอเลย เพลดเพลนไปโดยไมรสกตว พรอมจดหมายฉบบน ผมไดสง พรหมวหารธรรม มาลงคอลมน ลานขวงกว ของคณบญผลา แสงดาวดง ในนตยสารทางอศาน ขอขอบคณมาก ผมขออวยพรใหทานบรรณาธการ และทมงานนตยสารทางอศานทกทานจงสข สดชน รงโรจน สมหวงตลอดไป.

รกนบถอ และปรารถนาดจากใจจรงหมกด�าพยคฆภม(ผอ.วเชยรบรบรณ)

ทางอศาน: ขอบคณในค�าพร และขออนญาตน�าบทกลอนลงในบญชรนเหมอนฉบบสงทายปทผานมา.

18 นตยสารรายเดอนของชาวอสานและคนไททกภมภาค

“คนสไปเมอหนาใหเหลยวหลงคนเบง มนมะลดทดเทาเซากอนซฟาวไป เดนทางไกใหเหลยวหลงแลหนา ฟาฮมฮองนองผดยงคาแอว”

ค�าสอนคนโบราณยงใชไดวนนแมวถชวตของผคนจะเปลยนไป ปญหาคอโลกเปลยนไปเรวกวาเมอกอนและซบซอนกวาเดมมาก จนยากจะเขาใจและตามทน ผคนจ�านวนมากจงถกทงไวขางหลง

ป ใหม นมคนจ�านวนหนงทได โอกาสทางการเมอง ลกขนประกาศนโยบายสวยงาม บางจะท�าใหบานเมองพนทกขพนโศก อยดกนด

รศ.ดร.เสรพงศพศ

Academia of life

เหลยวหลงแลหนำ

อะคำเดมชวต

ไมมหนสน ความยากจน บางจะแกปญหายาเสพตดและมลพษทงมวล

วสยทศนแปลจากภาษาองกฤษวา vision ซงยมมาจากศพทในแวดวงศาสนา ทศาสดาประกาศกไดเหน vision คอ ภาพนมต เหมอนผปฏบตธรรมเขาฌาน เหนดวยญาณ ดวยอภญญา ทคนธรรมดามองไมเหน เปนภาพปจจบน อดตและอนาคต

“วสยทศนปราศจากการปฏบตเปนฝนกลางวน การปฏบตปราศจากวสยทศนเปนฝนราย” (Vision without action is daydream, action without vision is nightmare) หลาย

ปท ๗ ฉบบท ๘๑ | มกราคม ๒๕๖๒ 35

68 นตยสารรายเดอนของชาวอสานและคนไททกภมภาค

110 นตยสารรายเดอนของชาวอสานและคนไททกภมภาค

เปนสตวทสามารถเดนทางไปบนฟา อนเปนดนแดนทมนษยในยคบรรพกาลเชอวาเปนทตงของเมองแถน ซงเปนโลกศกดสทธในคตทวภม กอนทคตไตรภมจากชมพทวปจะแพรเข ามาในดนแดนอษาคเนยเมอประมาณ พ.ศ.๑๐๐๐

สวนคตไตรภมทรบเขามาในชนหลง ไดกลาวถงการปลงศพดวยนกของชาวอตตรกรทวป วานกอนทร นกกด หรอนกหสดลงค จะเขามาคาบศพออกไปทงยงทอน สอดรบกนกบคตเรองนกสงผขวญสเมองฟาทมอยกอนไดอยางลงตว

จากภาพวาดงานพระเมรสมเดจพระเพทราชา ประมาณ พ.ศ.๒๒๔๗ - ๒๒๔๘ แสดงใหเหนวามการสรางหนนกอนทรยนแทนรบบษบกน�าหนากระบวนรปสตวอน ๆ สะทอนใหเหนคตการ

วนท ๒๙ มกราคม ๒๕๖๒ เปนวนจดพธพระราชทานเพลงสรระสงขารพระเทพวทยาคม (หลวงพอคณ ปรสทโธ) โดยใช “เมรนกหสดลงค” ตามอรยะประเพณโบราณในการปลงศพพระมหาเถระ จงเปนโอกาสอนดทจะไดเปดผามานกง เกยวกบพธปลงศพดวยเมรนกหสดลงคซงเปนการสบทอดอรยะประเพณในแผนดนอสาน

การปลงศพดวยนกของชาวอษาคเนยคตการปลงศพดวยนกของชาวอษาคเนย ม

หลกฐานทางโบราณคดยนยนไดวามมาตงแตยคกอนประวตศาสตร ดงปรากฏภาพพธกรรมสงผขวญทมองคประกอบภาพทส�าคญ คอภาพนกอยบนหนามโหระทก ดวยเหตทคนโบราณเชอวา นก

ยทธพงศมาตยวเศษ

Open the curtains before the show

“เมรนกหสดลงค” อรยะประเพณในแผนดนอสำน

เมรนกหสดลงค พระอรยกว (ออน ธมมรกขโต) เจาคณะใหญเมองอบลราชธาน พ.ศ.๒๔๔๖ ในบทความของ ดร.ฌอง บรองก

ปท ๗ ฉบบท ๘๑ | มกราคม ๒๕๖๒ 131

ชลธราสตยาวฒนาและชายชนค�าแดงยอดไตย

The Tai Epics

มหำกำพยชนชำตไท

(๑)เบกฟำปใหมไท ไตศกรำช

วนน...วนดเมอวานน (ศกร ๗ ธนวาคม ๒๕๖๑) ตรง

กบวนแรม ๑๕ ค�า เดอน ๑๒วนน (เสาร ๘ ธนวาคม ๒๕๖๑) คอ วนขน

๑ ค�า เดอน ๑สงคมชาวกรงอาจจะไมทนไดตระหนกกน

อยางทวถงวาเปนวนทมความส�าคญแตเกากอน แตส�าหรบ “ชาวไทใหญ” นน วนนคอวนขนปใหมของชาวไททงมวล ยงไปกวานน ชาวกรง (ไทย) คนชนกบป พ.ศ. (พทธศกราช)

นกวชาการ (ไทย) จ�านวนไมนอยกถนดทจะบรรยาย เขยน สอนลกศษย และอางองดวยป ค.ศ. (ครสตศกราช)

แตทานทราบไหมวา ชาวไทใหญมการใช “ป ต.ศ. (ไตศกราช)” รวมกน

วนน... อาจารยชลไดรบจดหมายจากปราชญชาวไทใหญทานหนง มขอความวา

“เรยน ทานอาจารย ชลธรา สตยาวฒนา ทเคารพ

สขสนต วนปใหมไตครบสวสด ปใหม 2562 (2019) ลวงหนา

ดวยในวารดถปใหมไทใหญ ไตศกราช (ต.ศ.2113) น ขอกราบอาราธนาคณพระคณเจา/สง

The Tai Era

ปท ๗ ฉบบท ๘๑ | มกราคม ๒๕๖๒ 145

นอกจาก “ศาสนาฮนด” จะปรากฏอยทวไปบนเกาะบาหลแลว เมอขาพเจานงเรอเฟอร รข ามฟากไปยง เกาะลอมบอกทซ งประชากรสวนใหญนบถอศาสนาอสลาม พบวาบนเกาะแหงนยงคงมวดฮนดอยหลายแหง และเมอเดนทางขามกลบมาสเกาะบาหล กอนขามไปเกาะชวาตะวนออก ทนนท�าใหขาพเจามโอกาสสมผสวถฮนดอกรปแบบหนง

บนยอดของภเขาไฟโบรโม (Gunung Bromo) ในอทยานแหงชาตโบรโมเตงเกอรเซอเมร ทคกร นไปดวยเปลวควนอนรอนแรง มนกพรตฮนดนงสมาธอยบนแทนหนหลงแนวรวกนตองหาม เพราะเกรงวานกทองเทยวอาจไดรบอนตรายพลดตกลงในปลองภเขาไฟ ค�าวา “โบรโม” มาจากตวสะกดในภาษาชวาของค�าวา “พรหม” พระนามของเทพเจาในศาสนาฮนด ทกปในเดอนธนวาคมมเทศกาล Yadnya Kasada ซงชาวพนเมองจะพากนเดนเทาขนไปบนปาก

ปลองภเขาไฟ แลวโยนอาหาร ดอกไม และสตวบชายญลงในแองภเขาไฟ ประกอบพธเซนไหวเทพเจาของผนบถอศาสนาฮนด

ทอดสายตามองจากยอดภเขาไฟโบรโม บรเวณเชงเขา จะเหน Candi Bentar วดฮนดตงอยโดดเดนกลางทะเลฝนสเทาด�า บรเวณแถบนเป นอกหนงสถานท ทมผ นบถอศาสนาฮนดโบราณอาศยอย

แมตางเคยไดรบอารยธรรมจากอนเดย ทงฮนด-พราหมณ และพทธ หากทวาผคนบนเกาะชวาไมยอมรบวารากเหงาตนเปน “มลาย” ไมเหมอนชาวเกาะสมาตราทภาคภมใจในชาตพนธมลาย ในฐานะจดก�า เนดลายแทงแผนทประวตศาสตร รวมถงการอพยพโยกยายถนฐานหนภยสงคราม กอนจะสรางหลกปกฐานอนมนคงท “มะละกา”

ในฐานะทไดรบการพฒนาใหเปนจดหมายทางการทองเทยวเชง “ประวตศาสตร” และ

ชมศกดนรารตนวงศ : เรองและภาพ

Trail of the Malayan World

ตำมรอยโลกมลำย

จดเปลยนส�ำคญท “มะละกำ”

150 นตยสารรายเดอนของชาวอสานและคนไททกภมภาค

ปท ๗ ฉบบท ๘๑ | มกราคม ๒๕๖๒ 151

160 นตยสำรรำยเดอนของชำวอสำนและคนไททกภมภำค160 นตยสำรรำยเดอนของชำวอสำนและคนไททกภมภำค

ลวงพนปใหมสากล (๑ มกราคม) แลว เดยวกวนตรษจน (ปใหมจน)

และเดยวเดอนหนา (กมภาพนธ) กวนใหมปใหมไทยอก เพราะจะมการเลอกตง “กบ (ไทย) เลอกนาย” แลวอาจจะมรฐบาลใหม (ถาโชคด)

มเวลา (ตง) หกสบวน อาจจะพอส�าหรบคดพจารณาเลอก “ผแทนราษฎร” กนเนาะ

แตเลอกแลวอาจตองรอการจดตงรฐบาลนานหนอยนะ เพราะอาจจะมการฟองร องกนอตลต

แตทไมตองรอ คอการรวมตวกนในชมชน รวมใจกนจดงานอนรกษงานจารตประเพณ

จดกนเองได ลงขนแรงงาน คดเองท�าเอง แสดงเอง...กยงได

เลกเสยทเถด การใชเงนไปจางบรษทเอกชนมาจด อเวนต (Events) ถบ...เจาของงานใหกลายเปนเหมอนคนตตวเขาไปชมการแสดงจากถนอน โดยทเจาของงานคอชาวบานไมมสวนคด ประดษฐ รวมกบงานเลย

มนเปนงานบญประเพณของบานเราเองแท ๆ แตกลบปลอยใหใครทไหนไมรมาจดงาน

ฟนฟงานประเพณทเปนของชาวบาน โดยชาวบาน และเพอชาวบานกนเถด

ใหเปนกาวแรก จดงานบญประเพณ “ของชาวบาน โดยชาวบาน เพอชาวบาน”

งานแรกอาจจะขลกขลกนดหนอย เพราะชาวบานรางเรอมานาน ปลอยใหผบรหารต�าบลจดแบบหางรางประเพณกนมานานแลว

เอาเนาะ สเนาะ พนอง...เฮาสจดกนเองใหเงนรายไดหมนเวยนกระจายกนอยใน

ชมชนเราเอง

กองบ.ก.

Last But Not Least