E përdyjavshme, informuese, denoncuese dhe investigative ...përfundim themelor, se e drejta e...

CYANMAGENTAYELLOWBLACK

ORGAN I SHOQATËS SË AVOKATËVE ANTIKORRUPSION SHQIPTARËE përdyjavshme, informuese, denoncuese dhe investigative Viti i I i botimit Numri 1 14 Korrik 2014 Çmimi 20 lekë (0.5 Euro)

Adresa: Rruga: “Ibrahim Rrugova”, Kompleksi “Green Park”, Pallati Nr. 26 Cel.: +355 6920 20 512/612 Web: www.antikorrupsion.com

Korrupsioni në Gjyqësor!Agim Bendo më i korruptuari prej20 vitesh, gati batanijet e burgut

editorialAmnisti përhashashin

Para Ligjit të gjithë të barabartë,si Lazarati i Gjirokastrës, i

Shkodrës,ashtu edhe për për-doruesit e dozave të vogla,që

kanë mbushur burgjet

drejtësiJa pse u krijua Shoqata

e AvokatëveAntikorrupsion

Faqe 4

investigimBankat hajdute, ja

si po grabisin xhepate qytetarëve

Faqe 5

denoncimKallëzim ndaj AKKP,

po abuzon me pronat eshqiptarëve

Faqe 6

botimetAvokati, njeriu i ligjitqë përfaqëson dhembron të drejtën

Faqe 8

propozimiNdryshimet për

dëmshpërblimin e tëdëmtuarëve

Faqe 9

Sot në vendin tonë kemi njëbum arrestimesh për veprënpenale të Prodhimit, Trafikim-it, Kultivimit dhe Shitjes tëlëndëvë Narkotike dhe të gjithagjykatat e vendit janë në dilemëdhe prandaj lind pyetja përgjyqtarët, se si duhet të ve-projnë përsa i përket deni-meve. Aktualisht masat e den-imit janë të parashikuara nëKodin Penal, por sipas ngjar-jeve të fundit nuk janë tëparashikuara për të gjith sh-qipëtarët njësoj. Në masat edënimeve nuk është parash-ikuar lloji dhe sasia e lëndësNarkotike përsa i përket dënim-it por është e njëjtë si për Kanabissativa hashash dhe drogat e tjerasi për shembull, Kokaina, oseHeroina. Aktualisht, në gjykatëne Tiranës po gjykohen shumëpersona që po dënohen për 3, 10,apo 25, gram dhe dënimet e tyreparashikohen minimumi 5 viteburgim.

Nga Av. Ndue Pjetra

Faqe 6

14 KORRIK 2014 2Organ i Shoqatës së Avokatëve Antikorrupsion Shqiptarë

Agim Bendo,gati batanijene burgutGjyqtari që akuzohet për shkelje flagrante me vendimet për pronat

Zbardhetradioskopia eplotë e gjyqitqë synon t’imarrë pronënpronarit nëmënyrë tëkundraligjshme

Opinioni i brendshëm shqiptar ka konstatuar se nëgjykatat tona po rriten

çdo ditë mamuthët e korrupsion-it, ndërsa BE ka ngritur alarmin,duke konstatuar se vendin e parëpër moszbatimin e kërkesave lig-jore e mbajnë gjykatat, të cilat janëpërfshirë në veprime korruptive tëturpshme dhe shumë të rezikshmepër ekzistencën e një shteti ligjordhe të një shoqërie demokratike.Por deri tani askush nuk ka folurme emër dhe me fakte. Shkeljet lig-jore janë të evidentuara në ven-dimet gjyqësore dhe Shoqata eAvokatëve Antikorrupsion do t’izbardhë ato rast pas rasti. Nëmënyrë që problemet të mos sh-trohen në përgjithësi, por që anti-

ligjit t’i vihet emër. Dhe qëgjyqtarët që kanë shkelur ligjet tëpërgjigjen. Në këtë rast kemi anal-izuar një vendim gjyqësor të gjyq-tarit Agim Bendo, i cili bie ndeshme detyrimet e gjyqtarit për tëdhënë drejtësi. Por në ditët vi-juese do të bëjmë radioskopinë eplotë të vendimeve të këtij gjyq-

tari dhe të gjithë gjyqtarëve tëtjerë për të konkretizuar se çfarëndodh në gjykatat tona. Sheljet lig-jore të bëra nga gjyqtari Bendojanë shumë të rënda dhe çdosistem gjyqësor do ta çonte atë mëbankon e të akuzuarve për spe-kullime dhe mosdhënie të drejtë-sisë, në bazë të ligjit.

KKKKKonventaonventaonventaonventaonventaEuropiane për tëEuropiane për tëEuropiane për tëEuropiane për tëEuropiane për tëDDDDDrejtat e rejtat e rejtat e rejtat e rejtat e NNNNNjeriutjeriutjeriutjeriutjeriut

Para se të flasim konkretisht për atë qëka ndodhur me vendimin e paligjshëmgjyqësor të gjyqtarit Agim Bendo po

nënvizojmë se aktet dhe dokumentet e tjeranë bazë dhe për zbatim të mëtejshëm të saj,përfaqëson një Akt dokumentar të përmasavetë mëdha, në kuptim të konkretizimit dheafirmimit të gjithanshëm të dinjitetit tënjeriut, të lirive dhe të drejtave të tijthemelore, si një element bazë për një shtetjuridik. Sipas së Konventës Europiane të tëDrejtave të Njeriut, protokollet e së cilësmiratuar rrjedhimisht nga viti 1921 shtator1970, 20 dhjetor 1971, 1 janar 1990, 1 tetor1994, deri në 1 nëntor 1998, arrihet në njëpërfundim themelor, se e drejta e pronë-sisë së individit apo e një kolektivi indi-vidësh, si një e drejtë për të poseduar, për tëgëzuar dhe disponuar pasurinë e tij, është njëe drejtë universal dhe e pacënueshme, nëkuptimin që individi apo kolektivi i indi-vidëve, ka pushtetin apsolut mbi pronën e tij.Por nga ana tjetër, kemi edhe kufizimet epërcaktuara me ligj. Me fjalë të tjera, këtokufizime konsistojnë në përcaktimin me ligjtë rasteve, kur mund të ndërhyhet mbi tëdrejtat e pronarit, nga ana e të tretëve dhe nëmënyrë të veçantë nga ana e shtetit, sisubjekt i veçantë. Sidoqoftë në të gjithë këtoraste, ndërhyrja duhet të bëhet vetëm ne dobipublike dhe kurdoherë kundrejt një shpërbli-mi të plotë dhe të drejtë. Nga rasti që do tëanalizojmë duket qartë se gjyqtari AgimBendo i ka shkelur ato në mënyrë flagrante.Në Protokollin Nr.1 të Konventës PërMbrojtjen e të Drejtave të Njëriut dhe LiriveThemelore, nënshkruar më 15 mars 1952 dhehyrë në fuqi me 18 maj 1954, thuhet : “Çdoperson fizik dhe juridik ka të drejtë për respek-timin e pasurisë së tij. Askush nuk mund tëprivohet nga prona e tij, veëçse me arsye tëdobisë publike dhe në kushtet e parashikuaranga ligji dhe nga parimet e përgjithshme të sëdrejtës ndërkombëtare”.

Në zbatim të këtyre konstatimeve tërëndësishme Kushtetuta e Republikës sëShqipërisë në nenet vijuese sanksionon:

NENI 41.1. E drejta e pronës private është e garantuar.2. Prona fitohet me dhurim, me trashëgimi,me blerje dhe me çdo mënyrë tjetër klasike tëparashikuar në Kodin Civil.3. Ligji mund të parashikojë shpronësime osekufizime në ushtrimin e së drejtës së pronësvetëm për interesa publikë.4. Shpronësimet ose ato kufizime të sëdrejtës së pronës që barazohen me shpronë-simin, lejohen vetëm përkundrejt një shpërbli-mi të drejtë.5. Për mosmarrëveshjet lidhur me masën eshpërblimit mund të bëhet ankim në gjykatë.NENI 421. Liria, prona dhe të drejtat e njohura meKushtetutë dhe me ligj nuk mund të cenohenpa një proces të rregullt ligjor.2. Kushdo, për mbrojtjen e të drejtave, të lirivedhe të interesave të tij kushtetues dhe ligjorë,ose në rastin e akuzave të ngritura kundër tij,ka të drejtën e një gjykimi të drejtë dhe publikbrenda një afati të arsyeshëm nga një gjykatëe pavarur dhe e paanshme e caktuar me ligj.NENI 1451. Gjyqtarët janë të pavarur dhe u nënshtro-hen vetëm Kushtetutës dhe ligjeve.NENI 171. Kufizime të të drejtave dhe lirive të parash-ikuara në këtë Kushtetutë mund të vendosenvetëm me ligj për një interes publik ose përmbrojtjen e të drejtave të të tjerëve. Kufizimiduhet të jetë në përpjesëtim me gjendjen që eka diktuar atë.2. Këto kufizime nuk mund të cenojnë thelbine lirive dhe të të drejtave dhe në asnjë rastnuk mund të tejkalojnë kufizimet e parash-ikuara në Konventën Europiane për të Drejtate Njeriut.NENI 181. Të gjithë janë të barabartë përpara ligjit.KU

SHTE

TUTA

2. Askush nuk mund të diskriminohet padrejtë-sisht për shkaqe të tilla si gjinia, raca, feja,etnia, gjuha, bindjet politike, fetare a filozofike,gjendja ekonomike, arsimore, sociale osepërkatësia prindërore.3. Askush nuk mund të diskriminohet përshkaqet e përmendura në paragrafin 2, nësenuk ekziston një përligjje e arsyeshme dheobjektive.NENI 151. Te drejtat dhe lirite themelore te njeriut janete pandashme, të patjetërsueshme e tëpadhunueshme dhe qëndrojnë në themel të tëgjithë rendit juridik.2. Organet e pushtetit publik, në përmbushjetë detyrave të tyre, duhet të respektojnë tëdrejtat dhe liritë themelore të njeriut, si dhe tëkontribuojnë në realizimin e tyre.Ndërsa në bazë dhe zbatim të Kushtetutësdhe të Akteve ndërkombëtare në nenet qëvijojnë të Kodit Civil gjen një rregullim tëposaçëm pronësia dhe konkretisht :Përmbajtja e pronësisëNeni 149Pronësia është e drejta për të gëzuar dhedisponuar lirisht sendet, brenda kufijve tëcaktuar nga ligji.Kalimi i pronësisëNeni 162E drejta e pronësisë dhe të drejta të tjera mbisendet janë të transferueshme, përveç kurndalohet nga ligji ose nga vetë natyra e sëdrejtës.Mënyra e fitimit të pronësisëNeni 163Pronësia fitohet nëpërmjet mënyrave tëcaktuara në këtë Kod dhe mënyrave të tjera tëcaktuara me ligj të veçantë. Veç këtyre dhenjë sërë Dispozitash ligjore të veçantë rreg-ullojnë të drejtën e pronësisë në Republikën eShqipërisë.

3Organ i Shoqatës së Avokatëve Antikorrupsion Shqiptarë

14 KORRIK 2014

Siç jemi në dijeni nga BE konstatohet se vendin e parë përmoszbatimin e këtyre kërke-

save të përshkruar më sipër e mbajnëgjykatat, të cilat janë përfshirë në vep-rime korruptivë të turpshme dheshumë të rezikshme për ekzistencëne një shteti ligjor dhe të një shoqëriedemokratike. Në rrugëtimin kundërkorrupsionit, ashtu siç thamë më lart,po trajtojmë vendimin e GjyqtaritAgim Bendo, i cili ka një eksperiencëtë gjatë si gjyqtar në Gjykatën e Sh-kallës së parë të Tiranës. Kemi para-sysh kohën që ky gjyqtar kryesontetrupin gjykues me pjesëmarrjen e dynd/gjyqtarëve të ashtuquajtur të“plepave”, që gjykuan një çështjepronësie të një shtetasi që kishte ndër-tuar një banesë kasolle me konstruk-sion dërrasë e qereste, në një pjesë tëoborrit të shtëpisë të një banori au-tokton të Tiranës z. Salih Lami, të cil-it ja uzurpuan padrejtësisht të gjithëtruallin, përpara shtëpisë, duke edetyruar të hynte në banesën e tij nganjë rrugë tjetër. Këtu po paraqesimpërmbajtjen e vendimit nr.4807, datë23.09.1997 :”…Me vendimin nr.1008,datë 28.12.1994, Komisioni i pronavemidis të tjerave i ka kthyer të padi-turve, trashëgimtarëve Lami një sipër-faqe trualli në të cilën ndodhet banesaprivate e paditësit me oborrin e saj për-katës. Me padinë në gjykim paditësikërkoi përfundimisht blerjen e këtijteualli nga ana e tij. Ndërkohëtrashëgimtarët Lami mparaqitengjatë gjykimit një kundërpadi me anëtë së cilës kërkojnë lirimin e këtij tru-alli, lidhjen e kontratës së qirasë përnjë sipërfaqe 77.5 m2 trualli e pagimine qerave të pa paguara. Nga gjykimii zhvilluar për këtë çështje rezultoi eprovuar si më poshtë : Paditësi AddylKoçiu ka një shtëpi private me dhomë,një guzhinë, koridor, banjë e anekse tëtjera ndihmëse, si dhe një obor tëndodhur në rrugën “Ali Bahushi”,nr.111 Tiranë. Aty ai banon prej njëperjudhe përmbi 20 vjet. Ndonëse kjoshtëpi në atë kohë është ndërtuar paleje, ajo është bërë pjesë e ligjshme nëvështrim të nenit 169, dhe 1164 të KoditCivil. Përveç kësaj për truallin ai pre-supozohet që ka qenë edhe në kushtete mirëbesimit, kjo nisur dhe nga ven-dimi nr.3427, datë 16.5.1996 i Gjykatëssë Rrethit Tiranë, dokumentat e tjeratë ndodhura në dosje. Pra paditësi eka poseduar qetësisht edhe truallinpërmbi 20 vjet, duke qenë kështu nëmirëbesim për këtë truall që e ka zënëme banesën e tij. Nga ana tjetër, siçpërcaktojnë ekspertët oborri i shtëpisëështë pjesë funksionale e kësaj të fun-dit. Pra kemi të bëjmë me një send qëduhet të ndjekë fatin e sendit kryesor.Siç shikohet këto dy sende tëpalujtëshme përbëjnë një tërësi të vet-me, pra një sipërfaqe të përgjithshmetrualli prej 1865 m2. Në këto rrethanagjykata çmon se kjo sipërfaqe duhet tëblihet nga pala paditëse kundrejtçmimeve të ekonomisë së tregut, të për-caktuara nga ekspertët, në variantine dytë të aktit të ekspertimit. Përveçbazës ligjore të përmendura në arsy-etimin e mësipërm, kjo blerje kushtë-zohet edhe në vështrim të nenit 175/4të ligjit 7698, datë 15.4. 1993 “Peërkthimin e pronave” Po për arsyet emësipërme gjykata e çmom kundër-padinë e paraqitur ngatrashëgimtarët Lami sit ë pabazuarnë prova e në ligj. Për këto arsye Gjyka-

Veprimetkorruptivetë Bendosta bazuar në nenin 306 e vijues tëK.Pr.Civile Vendosi : Detyrimin e të pa-diturve, kundërpaditëstrashëgimtarëve të të ndjerit Salih Lami(Hatibe, Vjollca, Gugash e MimozaLami) për ti shitur palës paditëse AbdylKoçiu një sipërfaqqe trualli pej 1865 m2.Kjo sipërfaqe ndodhet në rrugën “AliBrahushi”, Tiranë dhe në të ndodhetbanesa pronëe private në oborrin për-katës të paditësit. ( Nga kjo sipërfae108.2 m2 është e zënë nga ndërtimet epaditësit të kundërpaditur dhe 86.3 m2është obor (shih akt ekspertimin e planvendosjen e bashkëngjitur). Ky trualldo të shitet sipas variantit të dytë tëparaqitur nga ekspertët, pra me 4000lekë të reja për m2, gjithsej trualli qëdo të shitet kp vlerën e përgjithshmeprej 746806 lekë të reja. Rrëzimin ekundërpadisë sit ë pabazuar në pro-va e në ligj. Mbi ankimin e banoritautokton të Tiranës, të padituritkundërpaditës Salih Lami,Gjykata e Apelit Tiranë, mëvendimin nr.627, datë3.3.1998, megjithse ka gje-tur në vendimin e gjyq-tarit Agim Bendo dhendihmësve të tij sh-kelje te rënda proce-durale dhe zbatimfiktiv të dispozi-tave ligjore, për tëmbështetur pad-inë e padrejtë tëAbdyl Koçiut,por bie vetë nëshkelje të rëndaprocedurale,sepse pa asnjëkërkesë të pa-ditësit vendos

anulimin e Vendimit tëKomisionit tëKthimit tëPronave,m ësak-

tësisht ka vendosur : Ndryshimin e ven-dimit civil Nr.4807, datë 22.9.1997 tëGjykatës së Rrethit Tiranë si vijon :1.Pranimin e padisë së paditësit kunb-dërpaditur Abdyl Koçiu, duke anuil-luar vendimin e KKPr.Nr.1008, datë28.12.1999 për sipërfaqen 133.3 m2 qëzë shtëpia 47 m2 dhe oborr finksional86.3 m2.2.Detyrimin e paditësit të kundërpa-ditur Abdyl Koçiu të lidhë kontratëqiraje me të paditurin kundërpaditëspër sipërfaen 53.3 m2 që zënë objektete ndërtuara pa leje.3.Lënien në fuqi të vendimit të më-sipërm per pjesën që ka rrëzuar kundër-padinë, për pjesën që është kërkuar,lirimi e dorëzimi i truallit dhe pagimine qirasë së papaguar.4.Rrëzimin e kërkesës së paditësitkundërpaditur Abdyl Koçiu për detyr-imin e të paditurve kundërpaditës përshitblerjen e truallit.Edhe Gjykata e Kasacionit ka pranuarkëtë arsyetim ligjor të Gjykatës sëApelit Tiranë, duke i konsideruar vep-rimet e trupit gjykues më në krye AgimBendon në shkelje të rënda të proce-durës civile dhe zbatimit të gabuar tëakteve ligjor e nënligjore në fuqi. Këtëkonkluzion kjo Gjykatë supreme e kaaritur me vednimin nr.846, datë30.6.1998 të mospranimit të rekursit tëparaqitur nga paditësi Abdyl Koçiu.Pas studimit të kësaj dosje Shoqataparashtron shkeljet e kryera nga të trinivelet e gjykatavë për këtë Cështjecivile, që konsistojnë :1.Shkelje të kërkesave të nenit 42 tëKushtetutës, pasi është zhvilluar njëproces jo i rregullt ligjor.2.Janë shkelur kërkesat e nenit 6 tëK.Pr.Civile sepse gjykata nuk ështëshprehur për gjithshka është kërkuarnë mënyrë të veçantë nga pala e padi-

tur me përfaqesues trashëgimtarët e tëndjerit Salih Lami.3.Janë shkelur kërkesat e nenit 10 tëK.Pr.Civile sepse vendimi i gjykatësnuk është mbështetur mbi faktet e para-qitura nga palët gjatë procesit gjyqë-sor.4.Janë shkelur kërkesat e nenit 16 tëK.Pr.Civile sepse gjykata e ka bazuarvendimin e saj vetëm mbi pretendimete palës paditëse me përfaqësues AbdylKoçiu.5.Janë shkelur kërkesat e nenit 20 tëKodit të Procedurës Civile pasi gjyka-ta nuk ka ndjekur dhe zbatuar parimine kontradiktoritetit, sepse ka mbësh-tetur vendimin pa lejuar palëet që tëdebatojnë me njëra tjetrën në procesingjyqësor.6. Jaë shkelur kërkesat e nenit 29 tëKodit të Procedurës Civile, sepse ven-dimi është mbështetur vetëm në mbiv-lerësimin e pretendimeve të njerëspalë, asaj të përfaqësuar nga AbdylKoçiu.7. Janë shkelur kërkesat e nenit 225 tëK.Pr.Civile sepse gjykata ka caktuarekspert pa marrë mendimin e palës sëpaditur, përfaqësuesve të të ndjeritSalih Lami, duke dhënë një vendimgjyqësor krejtësisht të njëanshëm e tëcënueshëm.Lidhur me këto vendime haptazi tëpadrejta, që kanë kaluar në të gjithashkallët ë gjykimit dhe kanë marrëformën e prerë, Shoqata e AvokatëveAnti-Korrupsion ka mendimin që t’idrejtohet organeve të larta të pushtetitlegjislativ, për të gjetur mundësinë egoditjes së këtyre vendimeve dhe tërikthimit të të drejtave të shkelura tëqytetarëve nga veprimet korruptivetë rënda dhe të hapta pa respektuaraktet ligjore të vendit dhe atondërkombëtare.


Ja pse u krijuaShoqata e AvokatëveAntikorrupsion

Drejtësi për të gjithë!

Më datë 24 Korrik 2013, në orën 13.00 një grupnismëtarësh themeluan Shoqatën e Avokatëve Antikorupsion. Në këtë mbledhje themelimi ishin të pranishëm.Intelektualët Ndue Pjetra, Suarda Dalipi, Flovian Musta,Ledia Hasanaj, Henti Ahmataj, Suzana Skeja, Besar Kali

dhe Lediana Doku. Më poshtë po japim të plotë procerverbalin e kësaj mbledhjeje.HAPJA E MBLEDHJESSot, më datë: 24 Korrik 2013, ora: 13:00, ne pjesmarrësit e sipërcituar dek-larojmë të hapur Mbledhjen e Parë dhe mbajmë Procesverbalin përkatës qëpasqyron vendimet që do të merren në këtë Mbledhje të Parë.THEMELIMINë procesverbalin e mbledhjes së parë thuhet: “Ne pjesmarrësit, Ndue Pjetra,Suarda Dalipi, Flovian Musta, Ledia Hasanaj, Genti Ahmataj, Suzana Skeja,Besar Kali dhe Ledina Doko, në cilësinë e anëtarëve themelues kemi mend-uar të themelojmë një Organziatë Jofitimprurëse. Për sa më sipër, neanëtarët themelues, madhorë dhe me zotësi të plotë juridike për të vepruar,me vullnetin tonë të lirë e të plotë dhë të gjithë sëbashku, vendosëm: Theme-limin e Organizatës Jofitimprurëse “SHOQATA E AVOKATËVE ANTI-KORRUPSION SHQIPTARE”, me siglën “SH.A.A.SH.” dhe hartimin emiratimin i Aktit të Themelimit dhe Statutit të Organziatës Jofitimprurëse.Në vijimësi të mbledhjes së parë, ne anëtarët themelues kemi hartuar AktinThemelues dhe Statutin e Shoqatës “Shoqata e Avokatëve AntikorrupsionShqiptare”, në vijim “SH.A.A.SH.”, që vendosëm të krijojmë, të miratojmëAktin e Themelimit dhe Statutin e Organizatës Jofitimprurëse “SHOQATAE AVOKATËVE ANTIKORRUPSION SHQIPTARE”, me siglën“SH.A.A.SH.” Në pikat kryesore të Aktit të Themelimit dhe të Statutit janë:KRIJIMI DHE BAZA LIGJORE ku “SH.A.A.SH.” do të jetë një organizatëjofitimprurëse me anëtarësi, e pavarur, joqeveritare, jopolitike, e krijuar mevullnet të lirë nga ana e themeluesve të saj, e cila nuk ka qëllime fitimi dheështë e hapur për bashkëpunim për të gjithë ata që punojnë për realizimin eqëllimeve të saj. Ajo do të funksionojë në përputhje me:- Kushtetutën e Republikës së Shqipërisë;- Ligjin Nr. 8788, Datë: 07. 05. 2001 “Për Organizatat Jofitimprurëse”, (i ndryshuar);- Aktin e Themelimit;- Këtë Statut; dhe- Legjislacionin në fuqi.

ELIMINIMI I GABIMEVE DHE RRITJAE DIVERSITETITa) Nxitja e pjesmarrjes së plotë dhe të bara-bartë:- të profesionit të juristit;- të sistemit të drejtësisë nga të gjithë person-at;b) Eliminimi i njëanshmërisë në profesion-in ligjor dhe në sistemin e drejtësisë.AVANCIMI I SUNDIMIT TË LIGJITa) Rritja e të kuptuarit publik të ligjit;b) Respektimi i sundimit të ligjit dhe të pro-cesit ligjor;c) Roli i profesionit ligjor në shtëpi dhe në tëgjithë botën;d) Të mbajë qeverinë të përgjegjshme nëbazë të ligjit;e) Të punojë për të mbështetur ligjin, dukepërfshirë të drejtat e njeriut dhe një procestë rregullt ligjor;f) Sigurimi i qasjes kuptimplotë në drejtësipër të gjithë personat;

g) Ruajtja e pavarësisë së profe-sionit ligjor dhe gjyqësor;

h) Denoncimi i rasteve korruptivedhe i rasteve të shkeljes së proce-durave ligjore.Shoqata ushtron aktivitetin e sajnë respektim të përkatësive tëndryshme politike, fetare, gjinore,kulturore, racore dhe kombëtare.Shoqata nuk ndjek qëllime pro-

pagandistike, politike apo fetaredhe ushtron veprimtarinë e saj në

mënyrë të pavarur nga interesat poli-tike apo shtetërore.

I. FINANCIMI DHE BURIMI IT Ë ARDHURAVE1. Burimet e të ardhurave të “SH.A.A.SH.”- së do të jenë:a) Kuotizacionet e anëtarëve në masën 5,000 (pesëmijë) lekë në vit për çdoanëtar;b) Koutat e pjesëmarrjes në aktivitetet e ndryshme;c) Grante, sponsorizime apo dhurata;d) Donacione nga institucione qeveritare dhe joqeveritare;e) Kontributet vullnetare nga anëtarët;f) Të ardhura të tjera në përputhje me ligjin.2. Fitimet e realizuara nga veprimtaria e “SH.A.A.SH.” do të përdoren në mënyrëekskluzive për zbatimin dhe zgjerimin e objektit të veprimtarisë së Shoqatës, nëpërputhje me qëllimin e krijimit të saj;3. Shpërndarja e fitimit gjatë aktivitetit të “SH.A.A.SH.” është e ndaluar.ANËTARËSIA1. SH.A.A.SH.” është e hapur për:a) Juristë e avokatë profesionistë;b) Individë të profesioneve të ndryshme, që kanë njohuri dhe/ose interes përligjet.2. Anëtarësia nuk mund të tjetërsohet dhe as të kalohet me anë të trashëgimisë.- Kushtet e anëtarësisë përcaktohen në statut.- Kuota e anëtarësimit do të jetë 5,000 (pesëmijë) lekë të reja.ORGANET DREJTUESE1. Organi më i Lartë vendimarrës i Shoqatës është Asambleja e Përgjithshme, ecila zgjedh për një afat 4 (kater) vjeçar, Bordin Drejtues, i cili përbëhet nga:a) Kryetari;b) Nënkryetari;c) Sekretari;d) Financieri dhee) Një Anëtar i plotë.Ø Kjo Mbledhje e pare, krijoj dhe Bordin Drejtues, i përbërë nga:1. Ndue PJETRA2. Ledia HASANAJ3. Suarda DALIPI4. Flovian MUSTA5. Besar KALIBordi Drejtues, pasi tërhiqet për vendim, me votim të fshehtë zgjedh Kryetar teshoqates dhe të tij, Av. Ndue PJETRA dhe si Nënkryetare te shoqates dhe te BDzgjedh: Av. Ledia HASANAJ.2. Organet e tjera ekzekutive të “SH.A.A.SH.” –së janë:a) Bordi Mbikqyrës Financiar;b) Kryetari.c) Nënkryetari;Personi i Autorizuar me të drejta të plota për të depozituar kërkesën e dokumen-tacionet dhe për të ndjekur procesin e rregjistrimit të shoqatës, si person juridikpranë Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë, do të jetë N.Kryetarja Ledia HASAN-AJ”. Të gjitha këto janë të shkruara në procesverbalin e mbledhjes së parë tëthemelimit të kësaj shoqate.

1. Qëllimi dhe fusha e veprimtarisë do të jenë:1) Përmirësimi i profesionit ligjor, duke eliminuar paragjykimet dhediversitetin;2) Rritje e avancimit të sundimit të ligjit në të gjithë territorin e Sh-qipërisë;3) Hulumtimet rreth vendimeve të padrejta që mund të jepen në çdoshkallë të gjyqësorit;4) Monitorimi dhe denoncimi i fenomeneve negative, që cënojnëdrejtësinë shqiptare5) Inkurajimi, ndihma, përmirësimi dhe promovimi i parimeve të trans-parences së drejtësisë dhe llogaridhënies së organeve publike, tëadministratës, gjyqësorit, etj;6) Hulumtimi, zbardhja dhe denoncimi i veprave korruptive ngapunonjës të administratës publike, të oficerëve të policisë, tëprokurorëve dhe gjyqtarëve, veprime që cënojnë të drejtat dhe liritëthemelore të njeriut;7) Monitorimi i respektimit nga organet pubike dhe shtetërore dheatyre të ruajtjes së rendit të të drejtave dhe lirive themelore të njeriut;8) Monitorimi dhe denoncimi i pabarazisë së qytetarëve përparaligjit dhe i rasteve të diskriminimit padrejtësisht për shkaqe si: gjinia,raca, feja, etnia, gjuha, bindjet politike, fetare a filozofike, gjendjaekonomike, arsimore, sociale ose përkatësia prindërore;9) Monitorimi dhe denoncimi i fenomeneve negative, që cënojnëshoqërinë shqiptare;10) Inkurajimi, ndihma, përmirësimi dhe promovimi i parimeve të trans-parencës, drejtësisë dhe llogaridhënies nga ana e organeve publike,institucioneve administrative, gjyqësore, etj;11) Hulumtimi, zbulimi dhe demaskimi i veprave korruptive, që cënojnëtë drejtat dhe liritë themelore të njeriut si edhe Legjislacionin në fuqi,vepra të kryera nga punonjës të ndryshëm në institucionet e Adminis-tratës Shtetërore, në Komisariatet e Policisë, në Prokurori, Gjykata, etj.;12) Monitorimi i respektimit nga organet publike e shtetërore dhenga organet e ruajtjes së rendit të të drejtave dhe lirive themelore tënjeriut dhe denoncimi i rasteve të shkeljeve të këtyre të drejtave;13) Monitorimi i ruajtjes së dinjitetit të qytetarëve, të drejtësisë ndajshtetasve shqiptarë, rendit publik, pluralizmit, identitetit kombëtar dhetrashëgimisë, bashkëjetesës fetare dhe çdo të drejte që gëzojnështetasit konform legjislacionit në fuqi dhe denoncimi i rasteve kurkonstatohen shkelje të këtyre të drejtave;14) Monitorimi i repsektimit të të drejtave të pakicave fetare dhegrupeve të tjera shoqërore dhe denoncimi i rasteve të shkeljes sëkëtyre të drejtave;15) Monitorimi i barazisë së qytetarëve përpara ligjit dhe denoncimi

OBJEKTIVAT:1. PËRMIRËSIMI I PROFESIONIT TË AVOKATIT.a) Nxitja e cilësisë ligjore;b) Promovimi;c) Sjellja etike;d) Kompetencat;e) Profesionalizmi;f) Promovimi i shërbimit publik në profesionin ligjor.

IDENTITETI:1. Emërtimi: “SHOQATA E AVOKATËVE ANTIKORRUPSIONSHQIPTARE”2. Sigla: “SH.A.A.SH.”3. Selia: Adresa: Rruga “5 Maji”, Pallati i “Shkodranëve, Tiranë.- Shoqata do të hapë edhe degë e filiale në qytete të tjerabrenda dhe jashtë R.SH.-së dhe Emërtimi i degës do të jetë nëformën “SH.A.A.SH. / Emri i qytetit – Shteti.4. Shoqata do të ketë simbolin dhe vulën e saj identifikuese.5. Kohëzgjatja: Pa një afat të paracaktuar.

QËLLIMI DHE FUSHA E VEPRIMTARISËi rasteve të diskriminimit padrejtësisht për shkaqe të tilla, si gjinia,raca, feja, etnia, gjyha, bindjet politike apo fetare, gjendja ekonomike,arsimore, sociale ose familjare;16) Monitorimi dhe denoncimi i rasteve të shkeljes së lirisë së shpre-hjes, masmedias dhe i rasteve të censurës mbi mjetet e komunikimitdhe informimit;17) Hulumtimi dhe denoncimi i rasteve të shkeljes së të drejtës ligjoretë individit për të marrë informacion dhe për të tërhequr dokuemnta-cione të ndryshme pranë Institucioneve publike dhe shtetërore, do-kumentacione mbi të cilat kanë të drejtë sipas ligjit;18) Monitorimi i repsektimit të etikës nga punonjësit e administratësshtetërore kundrejt shtetasve që paraqiten në zyrat e këtyre institu-cioneve;19) Botimi i Akteve të ndryshme ligjore e normative, sipas mënyrëssë parashikuar me ligj;20) Hulumtimi dhe denoncimi i rasteve ku shkelen të drejtat e shteta-sve për kompensim dhe dëmshpërblim sipas legjislacionit, në raste tëfatkeqësive natyrore, lëvizjeve sizmike, etj.;21) Denoncimi i rasteve të diskriminimeve, të dhunës, torturës, tra-jtimit çnjerëzor ose poshtërues të individit, vepra këto të dënuara meligj, që mund të ushtrohen padrejtësisht edhe nga funksionarë tëndryshëm, kryesisht të policisë;së ushtruar mbi shtetasit, si edhe të fenomeneve të ndryshme qëcënojnë individin;22) Denoncimi i rasteve të konfliktit të interesave të institucionet eadministratës shtetërore, policisë, prokurorisë dhe gjykatave;23) Denoncimi i rasteve të shpërdorimit të detyrës nga administratepublike dhe shtetërore;24) Pjesmarrja në fazat e diksutimit të debateve të grupeve par-lamentare për çështjet, që kanë të bëjnë me hartimin dhe ndryshimine legjislacionit, me impact të gjerë publik;25) Përkrahja e zhvillimit dhe bashkëpunimit midis shoqatave simotrabrenda dhe jashtë vendit;26) Ruajtja e standardit etik të miratuara gjerësisht nga opinioni pub-lik;27) Lobimi për çështjet, që lidhen me jurisprudencën, ekonominëdhe çështje të ndryshme legjislative, që prekin pjesën më të madhe tëshoqërisë;Përveç pikave të mësipërme, mund të përfshihen edhe veprimtari,aktivitete apo sipërmarrje të tjera të ligjshme, të cilat do të konsidero-hen e vlerësohen të nevojshme dhe që do të konsistojnë në përm-bushjen e qëllimit dhe objektivave të pritshme të Shoqatës. Këtoshtesa e ndryshime do të miratohen e nënshkruhen nga Asambleja ePërgjithshme dhe do të pasqyrohen në Statut.


14 KORRIK 2014

Një gjëmë e madhe po i kanoset sot Shqipërisënë formën e një mallkimi. Ky mallkim ështëmë i tmerrshëm se ai i shtrigave, më irrezikshëm se kafshimi i gjarpërinjve, me

pasoja më të mëdha se kolera dhe me shtrirjegjeografike në gjithë territorin e Republikës, duke iakaluar kështu çdo tërmeti shkatërrues. Sipas analizavesocial-politike, ka një garanci absolute se avancimi ikësaj diagnoze e çon drejt vdekjes, çdo lloj shoqërienjerëzore. Po ç’është ky tërmet, kjo çarje e tokës, kjomurtajë apokaliptike që rrezikon të gëlltisë perspek-trivën e një kombi të tërë? Ndryshe, nga metastazat ekancerit që i marrin jetën një njeriu të vetëm, fantazmaqë kërcënon vendin tonë synon t’i marrë frymën dhe tëparalizojë të ardhmen e një shoqëre. Dhe ky ështëkorrupsioni galopant që po zhvillohet çdo ditë e mëshumë në sistemin e drejtësisë. Në tentativën 24 vjeçaretë pluralizmit shqiptar, në vend që ne, të forconimkolonat e sittsemit të drejtësisë, kemi bërë tëkundërtën, duke ushqyer dhe forcuar mikrobet dhebrejtësit e këtij sistemi. Oktapodët me tetë këmbë tëoqaneve nuk janë asgjë, para gjymtyrëve të rrezikshëmtë korrupusionit që shtrihet ngado nëpër gjykata, duke ikrijuar vetes një pushtet absolut brenda shtetit. Fijet emetrimangave të bodrumeve janë si lodra kalamajshpara fijeve të dukshme e të padukshme që e lidhinmafien e drejtësisë me atë të politikës. Dhe kjo lidhje errezikshme krijon një qark të shkurtër që hedh në erë tëgjitha përpjekjet njerëzore për të ndërtuar një jetë tëqetë e normale. Sepse në këtë mënyrë, “siguresat” e fatittë çdo njeriu ndodhen në “kabinën elektrike” të sistmitgjyqësor, ku nga momenti në moment, nëse vazhdon kjogjendje, mund të hidhet në erë e gjithë shoqëria. Kjoedhe për faktin se në batalionin e të korruptuarve janërreshtuar edhe politikanët e lartë të Shqipërisë të cilëtjanë akuzuar dhe kanë dalë në gjyq për afera të rëndakorruptive. Të gjithë ne, e dimë se Rama është akuzuarpër tenderat e Bashkisë së Tiranës, Meta është akuzuarpër pazaret e hidrocentraleve, në bazë të incizimeve tëbëra nga Dritani, ndërsa Berisha është akuzuar përvrasjet e 21 janarit. Nga ana tjetër, ish Kryeministri iparë i sistemit tonë pluralist, Fatos Nano është dënuarme burg për vjedhje të donacioneve italiane ndaj Sh-qipërisë. Kjo tregon qartë se ne, periodikisht jemidrejtuar dhe po drejtohemi nga njerëz të korruptuar dhetë inkriminuar. Kjo dukey qartë edhe nga akuzat që ata ibëjnë njëri-tjetrit kur u prishen pazaret e pista. Dhe nëbazë të një deduksioni të shpejtë, duke qenë se politi-kanët shqiptarë janë kontigjentë të krimit, apo tëhajdutërisë, atyre u duhet në çdo rast aleanca e push-tetit të Drejtësisë. Por të një drejtësie të kthyer sëprapthi, për të shpëtuar lëkurët e tyre. Kjo atmosferë einkriminuar e politikë shqiptare i frymëzon oktapodët emafias në sistemin e drejtësisë, sepse ata e dinë mirëshprehjen që “njerëzit rrinë me ata që i ngjanë”. Dhe nëkëtë rast politikanët e inkriminuar dhe të turpëruarbrez pas brezi për mashtrimet që po u bëjnë sh-qiptarëve, afrohen në aleanca të fshehta me prokurorëtdhe gjyqtarët të cilët nga ana e tyre duan ta kenë rrugën elirë për të zhvatur sa më shumë para nga njerëzit ethjeshtë. Dhe qytetarët shqiptarë të tronditur nga kyrealitet i pashpresë kërkojnë çdo ditë rrugët e largimitnga Shqipëria për shkak se shpresa e tyre e fundit, që katë bëjë me vendosjen e drejtësisë, në fakt, është shuar epara. Shqipëria tani mund të quhet pa frikë si vendi kufajtorët bredhin me makina të shtrenjta dhe me kobure nëbrez, ndërsa të pafajshmit përfundojnë nëpër burgje.Këtu, ai që ka prona të ligjshme brez pas brezi, fle çdonatë me një batanije në stacionin e trenit, sepse doku-mentet e pronësisë së tij i disponon dikush tjetër me letrafalse. Por Bertold Brehti thotë: “Nëse ne luftuam natë editq kundër padrejtësisë dhe nëse ne u mundën prej saj,kjo nuk do të thotë aspak se padrejtësia paska të drejtë”.

Një gjëmë emadhe po i kanosetShqipërisë ngasistemi gjyqësor

edit

ori

la

Bankat hajdute,ja si po grabisinxhepat e qytetarëveKomisioni i mirëmbajtjes për llogarinë bankare në varësi llojit tëvalutës u vjedh klientëve 10 dollarë ose 10 euro në muaj

Vetëm për taksën emirëmbajtjes së llogarisë bankare nësistemin e tyre bankat

kërkojnë lekë ndaj çdo klienti.Kështu taksa e mirëmbajtjes së llog-arisë bankare për personat fizikedhe juridike është e ndarë sipasvalutës. Komisioni i mirëmbajtjespër llogarinë bankare për një peri-udhë 3 muaj, në varësi llojit tëvalutës është përkatësisht:600.00(gjashtëqind) Lekë, 6.00(gjashtë) USD, dhe/ose 6.00 (gjas-htë) Euro. Ndërsa për qytetarët, tëcilët kanë një llogari rrjedhëse,komisioni i mirëmbajtjes së llog-arisë është 300.00 Lekë, 3.00 USDdhe/ose 3.00 Euro. Sipas informa-cioneve, rezulton se për rreth 80%të bizneseve që kooperojnë në Sh-qipëri, Llogaritë bankare janë tëhapura në Lek dhe në Euro; 10%kanë llogari në Lek, Euro dhe USD,ndërsa 10% i mbetur kanë llogarivetëm në Lek. Rreth 60% e qyteta-rëve që kanë llogari personale, ikanë ato në Lek dhe në Euro, ndër-sa pjesa tjetër rreth 40% i kanë llog-aritë vetëm në Lek ose vetëm nëEuro.Numri i qytetarëve, që kanë njëllogari personale është minimumi400 mijë persona,që do të thotë 400 mijë llogari ban-kare. Referuar përllogaritjeve tëthjeshta vlefta e paguar bankës ësh-të:400,000.00 qytetarë x 100.00 Lekënë muaj x 12 muaj = 480,000,000.00Lekë në vit- Numri mesatar i bizneseve nëShqipëri është rreth 127,342 bi-znese dhe përllogaritjetdo të ishin:127,342.00 biznese x 200.00 Lekë x

Ekspert Financiar: Genti Ahmetaj 12 Lekë në muaj = 305,620,800.00Lekë- Nëse përllogarisim faktin se rreth60 mijë biznese kanë numër llogar-ie edhe në Euro, do të kishim:60,000 biznese x 2 Euro x 12 muaj =1,440,000.00 Euro, / ose 201,600,000.00 Lekë. Pra, në përfundimshifra mesatare që bankat përfi-tojnë nga klientët e ndryshëm tësaj, qofshin këta biznes apo qyteta-rë, vetëm për taksën e mirëm-bajtjes së llogarisë bankare, është

rreth 987, 220, 800.00 Lekë në vitose 9.8 milionë USD. Për sa më sipër,i jemi drejtuar edhe Kryeministrit siedhe Ministrisë së Financave, me sh-kresat përkatëse, me Nr. Prot. 84 /1,Nr. Prot. 85 / 1, Datë: 02.10.2013Nëkëto shkresa kemi kërkuar marrjene masave emergjente për ndryshimenë ligjin Nr. 9662, Datë: 18.12.2006"Për Bankat në Republikën e Sh-qipërisë". Më poshtë po paraqesimkërkesën ronë drejtuar Ministrit Sh-këlqim Cani.

Nr. Prot. 84/1Tiranë, më datë: 02. 10. 2013Lënda: KërkesëDrejtuar: Z. Shkëlqim Cani Ministria e Financave "Shoqata e Avokatëve Antikorrupsion Shqiptare", regjistruar me Vendimin Nr. 3635, Datë:30. 07. 2013 të Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë, dhe e pajisur me NIPT: L32022451L, meseli në Tiranë, paraqet kërkesën si më poshtë vijon: Nga ana jonë, kohët e fundit janëkonstatuar një sërë shkeljesh nga ana e Bankave të Nivelit të Dytë në Republikën e Sh-qipërisë. Konkretisht, Komisionet Bankare për Mirëmbajtjen e Llogarisë Bankare që i pagu-het një banke, për një periudhë 3 mujore është:-Për personat fizik dhe juridik: 600.00(gjashtëqind) Lekë, 6.00 (gjashtë) USD,dhe/ose 6.00 (gjashtë) Euro-Ndërsa për qytetarët, të cilët kanë një llogari rrjedhëse personale, ky komision është 300.00Lekë, 3.00 USD dhe/ose 3.00 Euro.Në një përllogaritje të thjeshtë, taksa e tarifës së mirëmbajtjes së llogarisë bankare që njëBankë vjel çdo vit nga klientët e saj është rreth 4,000,000.00 USD. Ligji Nr. 9662, Datë:18.12.2006 në nenet e tij, i ka lënë dorë të lirë bankave në përcaktimin e tarifave dhe taksavetë ndryshme, që një klient i një banke duhet t'i paguajë kësaj të fundit. Taksat dhe Tarifat qëi paguhen Bankës, nuk janë vetëm përqindjet e përcaktuara nga specialistët e kredive, nëmomentin kur një person merr një hua nga kjo bankë, por edhe taksat e e mirëmbajtjes sëllogarive bankare, të cilat përcaktohen nga vetë këto Banka. Çdo bankë e nivelit të dytë,përcakton sipas rregullores së saj të brendshme taksën e mirëmbajtjes së llogarive ban-kare, qofshin këto personale apo llogari biznesi. Nga ana tjetër çdo person apo biznes, nëmomentin e kryerjes së pagesave të ndryshme pranë bankës, është i detyruar të paguajënjë komision banker, i cili në përllogaritje me numrin e klientëve të bankave, arrin shifra vërtettë larta, shifra këto që janë në kurriz e në dëm të qytetarit. Të gjitha këto veprime dhe caktimtaksash e tarifash për komisione të ndryshme nga ana e Bankave të nivelit të dytë, nukmonitorohen në mënyrë korrekte dhe të drejtë. E në këtë mënyrë Bankat kanë dorë të lirë tëmarrin të ardhura e të përfitojnë nga qytetarët, të cilët shpesh herë janë të detyruar tidrejtohen këtyre bankave. Të vetëdijshëm se sistemi financiar e tatimpagues impononpagesën e komisioneve bankare, por tarifat duhet të jenë më të llogjikshme dhe më tëpranueshme për buxhetin e çdo qytetari të Shqipërisë. Për këtë arsye, jemi të mendimit, qëduhet të ndërmerren masa për ndryshime në ligj, në mënyrë të tillë, që bankat e nivelit të dytëtë mirëmonitorohen rregullisht dhe që të jenë të kufizuara në vendosjen e tarifave dhetaksave që u vjelin qytetarëve. Theksi duhet vënë në taksën e mirëmbajtjes së llogarisebankare, personale ose biznesi, duke përcaktuar një nivel kufi të detyrueshëm për këtobanka. Për sa më sipër, bazuar edhe në objektivat e pasqyruara në Statutin e Shoqatës,statut i cili është miratuar me Vendim Gjykate,Kërkojmë nga ana Juaj: Të ndërmerren masa për rishqyrtimin e Ligjit Nr. 9662, Datë: 18.12.2006"Për Bankat në Republikën e Shqipërisë".Duke ju falenderuar për mirëkuptimin, mbetemi në pritje të përgjigjes Tuaj! Me konsideratë:KRYETARIAv. Ndue PJETRA


qipëtarët njësoj. Në masat e dëni-meve nuk është parashikuar llojidhe sasia e lëndës Narkotike përsai përket dënimit por është e njëjtësi për Kanabis sativa hashash dhedrogat e tjera si për shembull, Ko-kaina, ose Heroina. Aktualisht, nëgjykatën e Tiranës po gjykohenshumë persona që po dënohen për3, 10, apo 25, gram dhe dënimet etyre parashikohen minimumi 5vite burgim. Lind pyetja se si doveprohet me dënimet e tyre në ko-hën kur kemi më shum se 3, ose 4

Të bëhen ndryshime në KodinPenal për lëndëve narkotike

Av. Ndue PJETRA

mijë përsona në Lazarat, që duhett’i nënshtrohen këtyre dënimeve,por aktualisht ata kanë konsumuarveprën penale të pridhimit dhe tëshitjes të pa diskutueshme dhe nukdënohen, ndërsa këta që e perdor-in për veten e tyre dhe atyre që iuështë gjendur në xhepat e tyre, dyapo tre cingare duhet të vuajnëdenimin në burgjet shqiptare.

Kush mund të ndërhyjë lidhur mepërcaktimin e kësaj situate, pasikemi të bëjmë me cenimin ebarazisë brenda shtetit? Si duhettë veprojnë gjyqtarët lidhur memasat e vendimeve? Po Prokuror-ia dhe Policia si duhet të veprojnënë këtë rast? Këto janë një sërëpyetjesh që nuk mund të marrinpërgjigje ligjore në kushtet ku

Sot në vendin tonë kemi një bumarrestimesh për veprën penale tëProdhimit, Trafikimit, Kultivim-it dhe Shitjes të lëndëvë Narkotikedhe të gjitha gjykatat e vendit janënë dilemë dhe prandaj lind pyetjapër gjyqtarët, se si duhet të ve-projnë përsa i përket denimeve.Aktualisht masat e denimit janë tëparashikuara në Kodin Penal, porsipas ngjarjeve të fundit nuk janëtë parashikuara për të gjith sh-

ndodhemi. Mendojmë se ka ardhurkoha të bëjmë një anmisti tëpërkohshme për sa i përket këtyrevepave penale dhe të ndëhyhet meshumë urgjencë për të bërë ndry-shimet e domosdoshme në KodinPenal dhe të Procedurës Penalepërsa i përket veprave Penale tëKultivimit Shitjes dhe të Trafikim-it të Lëndëve Narkotike.

Një Kallëzim Penalkundër AKKP-së,

në mbrojtje të pronës së shqiptarëve

Shoqata e Avokatëve Antikorrupsion Shqiptare ka kërkuatvazhdimisht mbrojtjen e pronës

së shqiptarëve. Duke hedhur në gjyqinstitucionet drejtuese, apo menax-huese të shtetit. Kjo ka ndodhur nëdhjetra raste, por më poshtë po ekonkretizojmë përkushtimin e pa-kursyer të kësaj shoqate me një kallë-zim penal që i ka bërë AKKP-së, nëmbrojtje të pronës qytetare. Kjo kandodhur në mars të këtij viti dhe vazh-don të ndodhë çdo ditë me ata që sh-kelin ligjin. Në këtë kallëzim thuhettekstualisht: “Shoqata e AvokatëveAntikorrupsion Shqiptare, është njëorganziatë jofitimprurëse, e cila ka siqëllim kryesor të sajin hulumtimin,ndjekjen dhe denoncimin e çdo rastikorruptiv dhe/ose antiligjor, që kry-het nga nëpunës administrate, oficerëtë policisë gjyqësore, prokurorë,gjyqtarë, etj. në dëm të qytetarit tëthjeshtë. Në kuadër të qëllimeve dheobjektivave të shoqatës, dhe legjit-imuar me Vendim Gjykate, Shoqata“SH.A.A.SH.” ka të drejtë të kërkojëçdo lloj dokuemntacioni nga institu-cione të ndryshme shtetërore, si edhenga kompani e firma private, në mo-mentin kur konstaton dhe ngre pre-tendime të bazuara në ligj, lidhur mepretendimin se është kryer një vep-rim antiligjor apo korruptiv. Në këtëmënyrë, pranë Shoqatës“SH.A.A.SH.” ka ardhur denoncimi injë rasti, ku pretednohet se ngha anae Agjensisë së Kthim dhe Kompensim-

it të Pronave Shkodër, në bash-këpunim me institucione të tjera janëkryer disa veprime antiligjore, lidhurme falsifikimin e dokumentave tëpronësisë, që kanë dëmtuar shtetasinPrel Martin Gjoli.Ngjarja, që ka çuar Z. Prel Gjoli tëkërkojë ndihmën tonë është si mëposhtë vijon:Shtetasi i sipërcituar ka blerë një sip.trualli prej 700 m2 në vitin 2001 ngashtetasi Prek Hanxhari. Në vitin 2004ka ndërtuar shtëpi banesë me sip. 140m2, sipër këtij trualli.Ndërkohë, në vitin 2010 më dijeni sepranë Gjykatës së Rrethit GjyqësorShkodër ishte ngritur një padi kundërZ. Gjoli, padi kjo e ngritur nga Z. Ni-kolin Kujxhia, i cili si trashëgimtar iZnj. Gjyljana Bushati pretendonte seishte pronar i territorit prej 4.000 m2,ku përfshiheshin 500 m2 nga sipërfaq-ja e truallit,që kisha blerë unë, sipasVendimit të vitit 1995 të Agjensisë sëKthimit dhe Kompensimit të PronaveShkodër. Dhe në këtë mënyrë, Z. Ni-kolin Kujxhia pretendonte se gëzon-te të drejtën e privatizimit.Nga dokumemntacioni, që i ështëparaqitur Gjykatës në atë kohë, kamkonstatuar se Vednimi i regjistrimittë pasurisë nga Zyra e Regjistrimit tëPasurive të Paluajtshme Shkodër, kjopronë ishte regjistruar në Dhjetor2010.Gjithashtu, një fakt me rëndësi përt’u përmendur është fakti, që Z. Niko-lin Kujaxhiu pretendon se në këtë tru-

all ekziston një kapanon autom-jetesh, për të cilin Komisioni i vlerë-simit i ngritur nga Zyra e Urbanis-tikës Shkodër ka regjistruar se atyekziston ky kapanon.Në realitet, në të nuk ekzistonnjëndërtesë e tillë. Fakt, që faktonkëtë pretendim ështrë edhe Harta evitit 2002. Në këtë territory ka vetëmdisa ndërtesa të Ndërmarrjes sëGjeologjisë, sie dhe shtëpia që kamndërtuar unë dhe jo ndonjë kapanonautomjetesh.Ndërkohë Komisioni i Velrësimit tëobjekteve për nxjerrjen në ankandpër efekt tenderi ka regjistruar edhenjë kapanon inekzistent. Bazuar nëkëto konstatime dhe fakte, me tëdrejtë pretendojmë se Z. Nikolin Ku-jaxhiu, në bashkëpunim meHipotekën e Shkodrës, Aluzinin Sh-kodër, Drejtorinë e Gjeologji – Mini-erave, si edhe me ekspertët Ing. Tyr-betari dhe dhe Ing. Qerimaj kanë fal-sifikuar dokumentacionet dhe në sh-kelje me ligjin kanë dëmtuar tëdrejtën e përfitimit të pasurisë ndajshtetasit Prel Gjoli.Për të hulumtuar dhe ndjekur mëkonkretisht rastin, në mënyrë që tëkërkonim rivendosjen e një të drejtelegjitime, e cila është shkelur në dëmtë qytetarit Prel Gjoli, i kemi kërkuarAgjensisë Kombëtare të Kthimit dheKompensimit të Pronave Tiranë,nëpërmjet shkresave zyrtare, dosjenku përfshihet Vendimi Nr. 621, Datë:04.09.1995 të Agjensisë së Kthimit dhe

Kompensimit të Pronave Shkodër.Nga ana e kësaj Agjensie na kanëardhur shkresa refuzuese, lidhur mekërkesën tonë, si fillim duke pretend-uar se duhet kopje origjinale e Ven-dimit të Regjistrimit të Shoqatës, Ek-strakti i shoqatës, etj. Pasi i kemi de-pozituar edhe personalisht pranëAgjensisë këto dokumentacione, për-fundimisht kërkesa jonë është refu-zuar. Këtë refuzim të dhënies së do-kumentacionit në fjalë nga ana eAgjensisë së Kthimit të Kompensim-it të Pronave dhe konkretisht Drej-toreshës së Përgjithshme, Znj. SonilaQato, e konsiderojmë antiligjor dhepretendojmë se po kryhet me qëllimdashakeqas, për të vazhduar spekulli-met lidhur me falsifikimin e doku-mentacionit, duke rritur dëmtiminndaj qytetarit Gjoli.Pretendimet tona se ekzistojnë shkel-je ligjore nga ana e Agjensisë së Kthim-it dhe Kompensimit të Pronave dheDrejtoreshës së saj, Znj. Sonila Qato,i bazojmë në dispozita ligjore dhekonkretisht:1. Ligji Nr. 8788, Datë: 7.05.2001“Për regjistrimin e OrganizataveJofitimprurëse”;2. Neni 39 i Kodit Civil citon: “Sho-qata është person juridik që krijohet mevullnetin e lirëtë pesë ose më shumë personave fiz-ikë ose jo më pak se dy personave ju-ridikë që ndjekin një qëllim të caktu-ar, të ligjshëm, në të mirë dhe në in-teres të publikut ose të anëtarëve tësaj.”3. Neni 6, pika 2/ 4) i Statutit të sho-qatës “SH.A.A.SH.”, “Qëllimet eShoqatës” citon:“Rritje e avancimit të sundimit të ligjitnë të gjithë territorin e Shqipërisë”;4. Neni 7, pika 3, gërma: h), objek-tiv i shoqatës është: “Avancimi i Sun-dimit tëLigjit”;5. Vendimi Nr. 3635, Datë:30.07.2013 i Gjykatës së RrethitGjyqësor Tiranë, iRegjistrimit si person juridik të Sho-qatës së Avokatëve Antikorrupsion”,e cila legjitimon të drejtën e Shoqatëspër të kërkuar kopje dokumentacionin-ga institucione të ndryshme;6. Refuzimi i kërkesës për dhënie do-kumentacioni nga ana e Agjensisë sëKthimit dhe

Kompensimit të Pronave është nëshkelje me Nenin 301 të Kodit Pe-nal, i citon: “Kryerja e veprimeve për tëndryshuar vendin e kryerjes së veprëspenale duke prishur, ndryshuar apofshirë gjurmët e saj ose duke lëvizur,fshehur, asgjësuar, vjedhur, falsifikuarnjë send apo një dokument me qëllimpër të vështirësuar dhe penguar zbu-limin e veprës penale dhe të autorit tësaj, dënohet me gjobë ose me burgimgjer në tre vjet.”7. Vonesat, që na kanë shkak-tuar , duke pretenduar mungesëdokuemntacioni, si edherefuzimi përfundimtar i Agjensisë sëKthimit dhe Kompensimit të Pronavena jep të drejtën të pretendojmë sekëto veprime të Agjenissë, me Drej-toreshën Znj. Sonila Qato, përbënShpërdorim Detyre, sipas Nenit 248të Kodit Penal, i cili citon:“Kryerja ose moskryerja me dashje eveprimeve a e mosveprimeve nëkundërshtim me ligjin, që përbënmospërmbushje të rregullt të detyrës,nga personi që ushtron funksionepublike, kur i kanë sjellë atij ose per-sonave të tjerë përfitime materiale osejomateriale të padrejta a kanë dëm-tuar interesat e ligjshëm të shtetit, tështetasve dhe të personave të tjerëjuridikë, nëse nuk përbën vepër tjetërpenale, dënohet me burgim deri nështatë vjet dhe me gjobë nga treqindmijë deri në një milion lekë.”Për sa më sipër, bazuar në Ligjin përOrganizatat Jofitimprurëse, Statutine Shoqatës “SH.A.ASH.”, Vendimin eGjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë,Nenin 39 i Kodit Civil, Nenin 301 dhe248 të Kodi Penal, po paraqesim për-para Prokurorisë së Rrethit GjyqësorTiranë, këtë Kallëzim Penal ndajAgjensisë së Kthimit të Kompen-simit të Pronave Tiranë, përfaqë-suar nga Drejtoresha e Përgjiths-hme Znj. Sonila Qato, dukekërkuar marrjen e masave përfillimin e procedimit ndaj të kallë-zuarës.

Me konsideratë:KRYETARI

Av. Ndue PJETRA


14 KORRIK 2014

Të ndodh të trokasësh në njëportë të rëndë, shumë tërëndë. Të trokasësh gjatë,

shumë gjatë. Më në fund, kjo portëhapet. Para syve të tu të velur ngamundimi dhe kurrizin e përthyernga nënshtrimi, të shfaqet porsinjë vegim një portret shumë i njo-hur. I vendosur mbi një masivmishi të taposur deri në grykë mesajdisje të modës së fundit, ai por-tret megjithëse i lyrosur mundteta shquante si shumë të njohur.Para teje, porsi një shtatore nëparadhomën e një legjende, sh-triqet një njeri shumë i njohur.S'ka nevojë për shumë vramënd-je. Ku dhe si njihemi. S'ka nevojëpër të rrëmuar gjatë në kujtesë.Po. Ai ishte, tamam ai me të cilinkishe lidhur krahët në kordonin evijës së parë te revolucionit anti-komunist. Nuk ka pikë dyshimiështë tamam ai. Po. Nise tëmbusheshe gjoksin me frymë sihorizonti në të zbardhur. Sapomobilizohesh të marrësh veten, tëdrejtosh kurrizin, të hovësh nëdrejtqëndrimin sublim dhe sytë tëplazmojnë më qartë. Një, çfarë

kërkoni?! Jam i zënë, nuk mundt'iu pres, të shkërmoq si një vazoqeramike kur shembet përdhe.Toni i tij i ashpër, aspak miqësordhe dashamirës. Hija e tij prejplumbi dhe vështrimi përçmues,përplasja para hundëve e derës sërëndë të pushtetit, janë të mjaf-tueshme që ti të marrësh zvarrëmishin tënd të pavlerë dhe grum-bullin e kockave dhe të zvarresh itërhequr nga dëshpërimi nërrugën e kthimit. Ti ishe aty përtë kërkuar një të drejtë. Apo jo.Nuk ishe për të përfituar një priv-ilegj. Tash nuk mund t'i kesh asn-jërën. Ajo qe të ka mbetur ështëvetëm zhgënjimi.Kthehesh si një ushtri e mundurduke lëshuar hijen që ta ha perën-dimi. E ndërsa përpiqesh të pra-nosh të mundurin brenda teje,sakaq ke pranuar njëzëri gjithçkatjetër. Ishte një ditë pa fat, do men-dosh. Nuk ishte dita jote. Oh sashumë ditë nuk janë të hallexhiut.Provon përsëri. E ke menduargjatë, ke pranuar të bësh një kom-promis me veten tënde. Vendos tëmos jesh ai që ke nderuar dhe tëka nderuar. Një metamorfozë iavlen. Fundja tjetërsimi është për-shtatje, apo jo. E kush do t'ia kish-

te ngenë të të paragjykonte, nëseti ke vendosur të jesh koherent.Pra të përpiqesh të kapësh hapine kohës. Vendos të jesh tjetër kushdhe përpiqesh ta bësh këtë, dheshpreson t'ia dalësh. Var mekujdes në raftin e rrobeve tëgjitha, moralin, principet, nderin.Të gjitha. Dhe vesh kostumin eturpit që ke huajtur nga koha.I yshtur nga domosdoja e pasjes sëkësaj të drejte, vendos ta kërkoshatë, tashmë jo si të drejtë legjitime,por si një privilegj, si një përfitim,si një grabitje. Se domosdo ajo që tido të marrësh, ai që do të ta japë dot'ia marrë dikujt tjetër. Ti do takesh dhe ja ku je posedues i saj.Nuk ma do mëndja se ka shpëtu-ar ndonjë shpirt pa mëkatuar,ndonjë sedër pa u përlyer në jar-gavitet dhe përmjerrjet e shtir-jeve, a ndonjë konstrukt princi-pesh të nalta pa u gjunjëzuar nëkëtë batak që kudërbon. Me fjalëtë tjera, korrupsioni ka qenë dhembetet jo vetëm një bashkë-jetesë. Aq domosdo është bërë nëtë tashmën kjo sëmundje, sagjithçka që kemi është në njëndërvarësi me këtë. Si antikor-pe që kryejnë shërbimin nëmbrojtje të organizmit tonë nga

MetamorfozaNga Albert Vataj mikroorganizma vrastare.

Koincidencë?!E drejta e çdokujt për të qenë ko-rruptues ose i korruptuar ështënjë e drejtë që buron nga rretha-nat shoqërore, kushtet dhebotëkuptimi i brezit në tërësidhe i individit në veçanti.Migjithatë ajo nuk gjehet e për-ligjur në asnjë motivim rretha-nor dhe ndikues. Eshtë individiai duhet të ndeshet me atë vet-ete që qaset ta nënshtrojë duke evendosur në pozitat e atij që idorzohet rrethanave. Korrupsio-ni, ose prirja për të përfituar ç’kanuk të takon, ose për të patur sipërfitim atë që është legjitime,ngarendje të ndryshme logjiki-mesh përpiqen ta lidhin mevështirësitë ekonomike, me njëlloj të drejtë që një pjesë ehallkave të shtetit ose të shërbi-meve e përvetësojnë në emër tërivendosjes në vend të vlerësim-it të tyre. Nga një anë atë vetëqu-hen të diskriminuar financiar-isht nga politikat jokoherente qëzbaton shteti. Nga ana tjetër, atae kanë të kushtëzuar të jenë pi-ratë ose gjobëvënës për detyr-imin e tyre ndaj viktimës. Këtajanë kontingjenti i grabitësve. Pa

tu dridhur gjuha mund të thuashse këta janë kriminelë ekonomik.Por nuk duhet të harrojmë dhebashkëautorin në këtë krim. Lindpyetja si janë ata aty. Në njëdikaster të pushtetit qendror, nënjë zyrë të shërbimit komunal aponë një hallkë të shërbimit socialdhe shëndetësor, e në këtë kryer-endje është drejtësia që e ka mis-ion të pamundur të bëjë drejtësi.Çfarë kishin ata më shumë se ti,apo se shumë e shumë të tjerë.Kushtetutshmëria partiake ështënjë ndër shkaktarët dominues nëçimentimin e një administrate qësi bën syri tërt para asgjëje. Aiduke qenë i përkohshëm në këtëvend pune apo shërbim, ma domëndja se ka bërë një hesap, ga-bim ose jo kjo s'ka rëndësi. Se sado të jap për të patur këtë karrige,apo atë privilegj dhe sa do të për-fitoj prej saj për aksh kohë. Me ras-te nuk mjafton vetëm kontributipartiak, militantizmi, angazhimidhe sakrificat. Këto për të qenë mëtë plota duhet të bashkëngjiten menjë faturë, të cilën do ta përcak-tojë ai, të cilit deri dje i ke shërby-er, ai për të cilin, deri dje ishe igatshëm të sakrifikoje gjithçka,edhe jetën. A i’a vlen?!

Ekziston ferri? Dhe nëse ekziston, cilët janë kriteret përt'u futur apo për t'u "arrati-

sur" prej tij? Janë këto dy pikëpyet-jet e mëdha të ngritura nga diskuti-mi i fuqishëm i Papa Franceskuttre ditë më parë, kur e ka ngriturzërin kundër "kujt jeton në të keqen,blasfemon, shfrytëon të tjerët, i ti-ranizon, jeton vetëm për paratë,vanitetin, pushtetin". Kur ka bërëthirrje që të bëhet kujdes dhe "tëmos vendoset shpresa tek paratë,tek krenaria, tek pushteti, tek van-iteti". Kur ka thënë se të korruptu-arit nuk do të jenë të lumtur "nëanën tjetër dhe për ta do të jetë evështirë të shkojnë tek Zoti". Kurka folur kundër atyre "që prodhojnëarmë për të nxitur luftëra, që janëtregtarë vdekjeje dhe bëjnë tregtinëe vdekjes". Kundër këtyre, Papa kadeklaruar se "do të vijë një ditë kurtë gjithë do të duhet të përgjigjenpara Zotit".Fjalë që më kanë kujtuar dorën engritur të fra Kristoforit në shtëpinëe don Rodrigos dhe shprehjen e fam-shme te tij se "do të vijë një ditë", nëkapitullin e gjashtë tek të "Të prem-tuarit për martesë". A ekzistongjykimi dhe ferri që e pason atë? A

Ferri Përse njeriu ka nevojë qëe keqja të ndëshkohet?

ekziston pra një logjikë e botës, kuliria duhet të përgjigjet? Apo moskjo ditë nuk do të vijë dhe nuk do tëketë gjykim, sepse nuk ekzistonlogjikë më e madhe se e njeriut, dhebota është vetëm e të pushtetsh-mëve dhe mashtruesve?Shumë larg të dërguarit në trish-timet e ferrit dhe skenarët groteskëme djaj dhe tridhëmbësh të nxehtë,ekzistenca e Ferrit të çon tek kup-timi kompleksiv i botës: nëse kjoudhëhiqet në finale nga një logjikëe të mirës dhe drejtësisë, të cilësliria i duhet t'i përgjigjet (duke ubërë e përgjegjshme), apo ndoshtajo, sepse ekziston vetëm arbitri dhevullneti i pushtetit të individëve nëkonkurrencë mes tyre.Që në kohën e tij, Platoni ushqentebindjen se e përtejmja rezervon "diç-ka shumë më të mirë për të mirëtdhe jo për të këqinjtë" dhe Kanti kaana e tij ka pohuar: "Nuk gjejmë as-gjë që të na ofrojë mundësinë e kra-hasimit në lidhje me fatin tonë nënjë botë të ardhshme, përveçgjykimit të ndërgjegjes sonë, ajo qëgjendja jonë e tanishme morale nalejon të gjykojmë në mënyrë racio-nale" (Fundi i të gjithë gjërave).Të gjithë besimet e mëdhenj fetarëmësojnë se shpirti do të gjykohet:egjiptianët, përmes imazhit të psi-kostazisë dhe peshës së shpirtit (e

rimarrë edhe në mesjetën e krish-terë), Zoroastrizmi dhe Islamipërmes simbolit të urës eska-tologjike, e hollë sa një fije floku, mbitë cilën shpirtërat e rënduar prejmëkatit do të bien pa shpëtim, In-duizmi dhe Budizmi përmes kon-ceptit të karmas që përcakton ri-mishërimet e ardhshëm. Skenariështë kudo i njëjtë: 1. Ka një logjikëqë strukturon ecurinë e botës. 2.Liria njerëzore thirret të përgjigjet.3. Cilësia e përgjigjes përcaktongjykimin që pret, kur liria do të vi-het përballë logjikës kozmike. 4.Gjykimi mund të rezultojë negativ.Ai që krishtërimi e quan Ferr, ngapikëpamja laike është dështimi, nëkuptimin që liria mund të dështojëdhe një ekzistencë e tërë rezulton eçuar dëm. Duke përmendur të kor-ruptuarit, trafikantët e njerëzve,tregtarët e vdekjes dhe në përgjithë-si të gjithë ata, brendësia e të cilëveështë e mbushur me lakmi dhe zili,papa Françesku nuk ka bërë gjë tjetërpërveçse ka përsëritur sovranitetine të mirës dhe drejtësisë (që një ikrishterë e quan Zot) në këtë botë, sidhe përgjegjësinë që vjen si pasojëe saj, që është ai element që im-ponon një jetë në lartësinë e këtijrregulli fisnik. Natyrisht, prej kësajnuk buron aspak siguria e ekzis-tencës së Ferrit-Parajsës dhe të

Zotit, të gjithë këto do të mbetengjithmonë objekt i fesë. Prej kësajburon një pyetje për çdo njeri tëpërgjegjshëm: dashuria për tëmirën dhe për drejtësinë që ndon-jëherë ndizet brenda nesh ështëvetëm një dëshirë e zjarrtë person-ale, apo është manifestimi i njëlogjike më të madhe, të cilës ne ipërkasim që në krye të herës?Vijmë tek pyetja e dytë e ngriturprej diskutimit profetik të Papës,ajo e kritereve që në gjykimin për-fundimtar do të përcaktojnë humb-jen apo shpëtimin. Tradita e krish-terë pohon nga njëra anë se cili shpë-ton falë besimit, nga ana tjetër cilishpëton falë të mirave që bën. Pokujt i takon parësia? Besimit apo tëmirës që ke praktikuar? Dhe kushdo të shkojë në Ferr: jobesimtarët,apo ata që kanë bërë keq? Edhe sote kësaj dite, disa të krishterëmbështesin alternativën e parë,duke këmbëngulur për parëndës-inë e dimensionit etik për fatin për-fundimtar që na pret, luajtur nëtërësinë e vet në aderimin tek "skan-dali" i besimit për të cilin fliste shënPali dhe që është ilustruar në shpre-hjen e famshme të Luterit, i cili fton-te që njerëzit edhe pse mëkatonin,të paktën të besonin më shumë(pecca fortiter sed fortius crede).Pak ditë më parë, Papa ka thënë

ekzaktësisht të kundërtën: në Ferrdo të shkojnë ata që bëjnë keq, tëkorruptuarit, ata që jetojnë përparanë dhe i bëjnë keq tjetrit. Esh-të mendimi i Jezusit, i cili në Un-gjill paraqet kriteret e gjykimit fi-nal të bazuar jo në aderimin doktri-nal, por tek praktikimi i të mirës:"Kisha uri dhe më ngopët, kisha etjedhe më dhatë për të pirë…" (Ma-teu, 25, 35 dhe 42).Edhe kjo është një bindje univer-sale. Për t'u kufizuar tek feja e Egjip-tit të lashtë, në peshën e shpirtit tëtë vdekurit, si kundërpeshë shër-bente penda e perëndeshës Maat,personifikim i Drejtësisë. Por edhemë e spikatur është ngjashmëriames pjesëzës evangjeliste të cituardhe një pasazhi nga Libri i të Vde-kurve: "Kam kënaqur Zotin me atëqë do. I kam dhënë bukë të uriturit,i kam dhënë ujë atij që kishte etje,rroba atij që ishte lakuriq, një varkëatij që nuk e kishte". Këto fjalë janëshkruajtur 1500 vite përpara Krish-tit. Prej teksteve të tillë buron evërteta e Krishtërimit, të vërtetaashtu si universaliteti ku bazohentë gjithë besimet fetarë dhe që nuk uka munguar asnjëherë njerëzve. Dhepikërisht përmes kësaj gjuhe, papaFrancesku u drejtohet të gjithë aty-re që duan drejtësinë, pavarësishtse cilës fe apo popull i përkasin.

Nga Vito Mancuso“La Reppublica”


Duke e konsideruar profesionin e avokatit të rëndësishëm, të domosdoshëm dhe mjaft të respektuaredhe në fushën administrative na bëri t'i kushtojmënjë libër në formë manuali, për të ndihmuar sadopak që ai të bëhet sa më funksional, i dobishëm dhe

zbatues shëmbullor i dispozitave ligjore e nënligjore në procesingjyqësor administrativ dhe në çdo aspekt të veprimtarisë së tij.Në këtë libër menduam të trajtojmë veprimtarinë e avokatit dhemjetet ligjore të reagimit të tij si përfaqësues në procesin adminis-trativ dhe në atë gjyqësor administrativ, për mbrojtjen e tëdrejtave dhe interesave të personave të përfaqësuar në të gjithafazat e tij, duke u munduar të bëjmë një analizë të qartë e të saktëjuridike të ligjeve që i referohen rolit, të drejtave dhe detyrave tëavokatit në këto procese, duke u paraprirë nga Kushtetuta evazhduar më tej me K.Pr. Administrative, K.Pr. Civile, Ligjin Nr.49/2012 "Për organizimin dhe funksionimin e Gjykatave Adminis-trative dhe gjykimin e mosmarrëveshjeve administrative" si edhenga ligjet e veçanta.Ky libër, ndjek librat "Avokati në Procesin Penal" dhe "Avokati nëprocesin civil" duke plotësuar tashmë rolin dhe të drejtat e detyrat eavokatit dhe në procesin gjyqësor administrativ, që nga fillimet e tijderi tek ekzekutimi i vendimit gjyqësor.Ai u vjen në ndihmë krye-sisht avokatëve të rinj, në përfaqësimin përpara gjykatës të çësh-tjeve administrative dhe u shërben atyre si manual në veprimtarinëe përditëshme; por edhe gjyqtarëve, drejtuesve të institucioneve tëadministratës publike, punëdhënësve të organeve publike dhepërmbaruesve, të cilët duke njohur më mirë të drejtat e avokatëvedo të ndihmohen në kryerjen e veprimeve, përpilimin e akteve dhemarrjen e vendimeve sa më të drejta dhe të bazuara në ligj.

Avokati,njeriu i ligjit qëpërfaqëson dhembron të drejtën

botim

et

“Nuk ekziston mënyrë më e mirë për të ushtruar imagjinatën se studimi i ligjit. Asnjëpoet nuk do të interpretojë kurrë natyrën kaq lirisht sa një avokat të vërtetën”

Jean Giraudoux

CYAN MAGENTA YELLOW BLACK


14 KORRIK 2014

Flitet kaq shumë për korrupsionin në administratë e mëgjerë, aq sa kemi arritur në

një stad të tillë indiference të tëdorëzuarit përpara këtij fakti. Ësh-të diçka që ndodh çdo ditë në çdozyrë administrate, në çdo zyrëgjyqtari. Të gjitha zërat rrëfejnëse gjyqtarët janë të korruptuar dhepër të fituar një çështje duhet tëpaguash. Mënyrat e pagimit janëduke gjetur një “sekser” ose dukee kthyer avokatin tënd përfaqë-sues, si të tillë. Korrupsioni ështënjë ves, i cili nuk lind me njeriun.Është krejtësisht absurd fakti, tëmendosh se nuk mund të bëhet gjë,sepse një person është i korruptu-ar dhe kjo gjë nuk mund të zh-bëhet. Shoqata e Avokatëve Anti-korrupsion Shqiptare” është evetëdijshme për çdo akt korrup-tiv, që ndodh dhe është qëllimi isaj, që të hulumtojë rreth këtyrerasteve. E megjithatë cila mbetet

zgjidhja? Duhen denoncuar dhendjekur penalisht ata gjyqtarë, tëcilët marrin rryshfete në këmbimtë një vendimi në favor të personitqë paguan nën dorë? A është kjonjë mënyrë, për ta ndaluar kor-rupsionin në shkallët e gjyqësorit?Ne mendojmë se kjo nuk është emjaftueshme. Duhet bërë diçkamë shumë se kaq, për të evituarose së paku për të ulur nivelin ekorrupsionit në gjyqësor, e cilavazhdon të mbetet një plagë e sho-qërisë tonë dhe pason me të tjeraefekte dëmtuese ndaj qytetarit.Por cilat duhet të jenë hapat dhemasat që duhet të ndërmerren?Jemi të ndërgjegjshëm që pagatmujore për një gjyqtar janë qe-sharake, duke mos justifikuaraspak vështirësinë e profesionit tëtij dhe qesharake për të mbuluar

shpenzime të ndryshme, që njëgjyqtar, si figurë publike duhet tëketë. Janë aq shumë gjyqtarë dheaq shumë seanca të stërgjaturagjyqësore, sa që shpesh herëqytetarëve i’u humb durimi dhe iduhet të shpenzojë kohë dhe parapër vite të tëra, deri të jepet ven-dimi përfundimtar nga Gjykata.Për këtë arsye dhe më gjerë, “Sho-qata e Avokatëve Antikorrup-sion Shqiptare”, sygjeron tëndërmerren këto hapa nëlidhje me funksionimin dhegjyqësorit në Republikën e Sh-qipërisë:1. Përgjysmimi i numrit tëgjyqtarëve, që gjykojnë çështjet;2. Përcaktimi i afateve të kohëzg-jatjes së seancave gjyqësore nëçështjet civile;3. Rritja e pagave mujore të

Ndëshkim njerëzve tëligjit që shkelin ligjin

Të ndëshkohengjyqtarët dhe prokurorëte korruptuar, kujdes ngaavokatët që janë kthyernë sekserë

Të ndiqen penalisht atagjyqtarë, që marrinrryshfete dhe tëndërmerren 3 masaemergjente për shpëtimine sistemit gjyqësor

gjyqtarëve, diku rreth vleftës3,000 Euro në muaj.Nëse ndërmeren këto 3 hapa, tëthjeshtë për t’u vënë në zbatim,por me një rëndësi vërtet lartë,rezulatet do të jenë:1. Kursimi i kohës dhe i paravepër qytetarët, duke marrë vendi-min përfundimtar, brenda njëkohe të shkurtër, pa u sorollaturnë dyert e gjykatave për vite merradhë;2. Gjykimi më i mirë i çështjevenga ana e gjyqatrëve; dhe më krye-sorja3. Ulja në minimum e nivelit tëkorrupsionit në gjyqësor, sepsenjë pagesë e mirë justifikon punëne mirë.Gjithashtu, kjo reformë në gjyqë-sor do të ulë edhe koston që shtetiduhet të paguajë për shpenzime

Shoqata e Avokatëve Antikorrupsion Shqiptare”, nëkuadër të objektivave dhe

qëllimeve të saj, të pasqyruara neStatut, sipas hulumtive që ka kry-er, parashtron sygjerimet lidhurme disa shtesa dhe ndryshime neligj. Gjatë hulumtimeve, që kemikryer si shoqatë, kemi konstatu-ar një sërë rastesh të zhdukjes,vjedhjes dhe falsifikimit të doku-menteve, veprime këto të kryerakryesisht në Zyrën e Regjistrimittë Pasurive të Paluajtshme, ngaana e punonjësve të këtij Institu-cioni. Pjesë e këtyre rryshfetevedyshohet se janë edhe persona mepozita të larta në shtet. Ndërkohë,që personit ndaj të cilit i është kry-er kjo padrejtësi i duhet të harx-hojë kohë dhe para, deri sa të rifi-tojë pronën e tij, duke i shkaktuarnjë dëm të dyfishtë dhe duke idhënë të drejtën të kërkojë dëm-shpërblim në Gjykatë. Kodi i Pro-cedurës Penale, në Pjesën e Parë,Kreu VI të tij dhe konkretisht nëNenet 58 – 68, parashikon qëqytetari ka të drejtë të paraqesëkërkesën penale duke paditur per-sonin që ka kryer njërën nga ve-prat penale si vjedhje, zhdukje apofalsifikim të dokuemnteve. Ndër-sa në lidhje me dëmshpërbliminpër dëmin, që i është kryer, aiduhet të hapë një tjetër process

gjyqësor, këtë herë civil, për tëkërkuar dëmshpërblimin, parash-ikuar nga Nenet 608 – 654 të KoditCivil. Kjo nënkupton, shpenzimkohe dhe parash për të dëmtua-rin. Arsyeja është, se me përfun-dimin e procesit penale, atij i du-het të kërkojë dëmshpërblimin nënjë tjetër process gjyqëësor, dukepaguar edhe tarifën përkatëse, siedhe duke humbur kohë, siçndodh rëndom në procese të

stërzgjatura civile në Gjykatë.Këto arsye, shpesh herë e dety-rojnë të dëmtuarin të mos kërkojëdëmshpërblim dhe si e tillë, atij iprivohet e drejta për të kërkuardëmshëprblimin, e drejtë legji-time kjo. Në Nenin 59 të Kodit tëProcedurës Penale, parashikohete drejta për të kërkuar dëmshpër-bliminn në të njëjtin proces penal,por nga kjo e drejtë privohet idëmtuari nga vepra të tilla të zh-

dukjes, falsifikimit dhe vjedhjessë dokumenteve. Për sa më sipër,“Shoqata e Avokatëve Antikor-rupsion Shqiptare”, i është drej-tuar nëpërmjet dy shkresave zyr-tare, Ministrisë së Drejtësisë dheKuvendit të Republikës, që të kry-het kjo shtesë në Nenin 59 të Kodittë Procedurës Penale: Aty ku cit-ohet: “”Ai, që është dëmtuar ngaveprat penale të parashikuara nganenet 90, 91, 92, 112 paragrafi iparë, 119,119/b, 120, 121, 122, 125,127, 148, 149 dhe 254… të shtohenedhe nenet 186 dhe 192/a….tëKodit Penal ka të drejtë tëparaqesë kërkesë në gjykatë dhetë marrë pjesë në gjykim si palëpër të vërtetuar akuzën dhe për tëkërkuar shpërblimin e dëmit.”AFATETSeancat gjyqësore civile shtyhene zgjaten në harqe kohore të pa-justifikueshme, duke shkeluredhe Nenin 42/2 të Kushtetutës, icili citon: “Kushdo, për mbrojtjene të drejtave, të lirive dhe të in-teresave të tij kushtetues dhe lig-jorë, ose në rastin e akuzave të ng-ritura kundër tij, ka të drejtën enjë gjykimi të drejtë dhe publikbrenda një afati të arsyeshëm nga

Ndryshimet qëpropozojmë përdëmshpërblimine të dëmtuarëve

pagash për gjyqtarë. Këto para, qëshetti paguan, në fund të funditjanë taksat e çdo qytetari, i cilinëse merr një shërbim të mirë dhetë denjë nga shteti i tij, të jeni tësigurtë se bëhet i ndërgjegjshëmdhe zbaton me përpikmëri çdo ligje çdo detyrim që ka ndaj vendit.

një gjykatë e pavarur dhe e paan-shme e caktuar me ligj.” Shtyrjadhe zgjatja eseancave gjyqësore lëvend për hipoteza korrupsioni dhesi e tillë kemi kërkuar dhesygjerojmë që të ndërhyet në Ko-din e Procedurës Civile, lidhurme afatet e këtyre procesevegjyqësore civile. Duhet përcaktu-ar një hapësirë kohore e arsye-shme, nga séanca në seancë.GJYKIM TË SHKURTUARNë proceset penale ndodh shpeshqe gjykatat nuk pranojnë kërke-sat e të akuzuarve për gjykim tëshkurtuar, madje dhe në ato rastekur i padituri e pranon autorës-inë e veprës penale. Për këtë ar-sye sygjerojmë përcaktiminekëtij rasti në Kodin e ProcedurësPenale, në mbështetje të Nenit 404të këtij kodi.MASA E DËNIMITNë shumë raste janë konstatuar segjyqtari në një process penal kadhënë një masë dënimi më të lartëse ajo që ka kërkuar organi iakuzës. Për këtë arsye, sygjerojmëqë të përcaktohen individualishtrastet e tejkalimit të masës së pro-pozuar nga prokurori, në dhëniene vendimit përfundimtar.

Në shumë raste janë konstatuar segjyqtari në një proces penal ka dhënënjë masë dënimi më të lartë se ajo qëka kërkuar organi i akuzës. Për këtëarsye, sygjerojmë që të përcaktohenindividualisht rastet e tejkalimit tëmasës së propozuar nga prokurori, nëdhënien e vendimit përfundimtar.

CYAN MAGENTA YELLOW BLACK


Shprehja shqiptare për të drejtën za-konore shqiptare është Kanun. Kjofjalë është marrë nga gjuha sumeri-ane (gi, Rohr) dhe ajo akadiane (qanu,Rohr), për të ardhur tek gjuha Hebrai-ke (qane, Rohr) dhe që andej ështëmarrun tek geqishtja (kanna, Rohr)dhe kështu është zhvilluar mëtutje nëkanon, dhe kishte kuptimin e "rreg-ull, normë". Me konceptin kanun nëshqip kuptohet e drejta zakonore.Burimet e së drejtës zakonore te sh-qiptarët janë: Kanuni i Skënderbeut,Kanuni i Malsisë së Madhe, Kanuni iLabërisë, Kanuni i Lekë Dukagjinit(KLD). Në këtë punim unë do të trajtojkodin penal në Kanunin e Lekë Duk-agjinit (KLD), kanun ky më i njohuritek shqiptarët.Mbledhja e KLD-së në një formë të shk-ruar, nga forma verbale e zgjeruar etij, është bërë nga françeskani ShtjefënGjegjovi nga Kosova. Këto norma tësë drejtës zakonore të grumbulluaraprej tij, në vitin 1913 filloi tì publikon-te në revistën e françeskanëve sh-qiptarë "Hylli i Dritës". Pas vrasjes sëtij nga serbët më 14.10.1929, françes-kanë të tjerë e sistemuan materialin embetur dhe e publikuan atë nën em-rin "Kanuni i Lekë Dukagjinit". E drej-ta zakonore "Kanuni" është i ndarë në1263 nene dhe në 12 libra. Kanuni rreg-ullonte si çështjet civile ashtu edhe atopenale. Ky Kod për shumë shekuj meradhë ishte në të njëjtën kohë edhekushtetuta e shqiptarëve deri nëLuftën e Dytë Botërore.II. Kodi penal në "Kanun"E drejta penale në Kanun ishte një përz-ierje mes të drejtës penale publike dhevetëgjygjësisë. Sipas kësaj të drejtezakonore vetë personi natyror ishte iaftë për të mbajtur drejtësi (rechts-fähig). Në përsonin bëhej dallimi mesvetë personit dhe pjesëve shtesë.Për arsye të këtij dallimi, e drejta za-konore shqiptare mbronte këto tëmira që vijojnë:a. të mirat e trupitb. të shpirtit.Në pjesën shtesë të një personi hynin:c. veprimet dhed. raportet.a. Të mirat e trupitSipas të drejtës zakonore shqiptare tëmirat e trupit cënoheshin nga zënka,gjymtimi apo vdekja.a. a. ZënkaZënka ishte një konseguencë e ina-tosjes, një ngatërresë me fjalë apokërcënim. Ngatëresa ndërmjet tërriturve në njërën anë dhe e fëmijëvenga ana tjetër trajtoheshin në mënyrëtë ndryshme. [10] Një ngatërresë, e cilandodhte mes dy të rriturve, dhe nëseprej saj rridhe gjak, konsiderohej mëshumë si cënim i nderit sesa si cënim itrupit. Nëse dëmtimi i trupit nuk ishteaq i madh, i dëmtuari kishte të drejtëqë ta nxjerrë dëmtimin(në trup) në tënjëjtën mënyrë. Ngatërresa në publik,si dhe ngatërresa që binte në vesh tëpublikut, prodhonte një urrejtje nërritje dhe përfundonin shpeshëherë mevrasje.Ngatërresa ndërmjet fëmijëve nukmerreshin seriozisht. Edhe nëse njëfëmijë rrahej nga një burrë i farefisit,presupozohej se kjo kishte ndodhur si"dënim".a. b. GjymtimiMe gjymtim kuptohej ndarja ose dëmti-mi i një pjese të trupit. Në Kanun sigjymtim konsiderohej një plagë, e cilashkaktohej me armë. E drejta za-konore shqiptare nuk bënte dallim të

E drejta penalenë “Kanunin eLekë Dukagjinit”

Prof. Dr. Lukas GschwendUniv. St. Gallen, Zvicër

Nga Zef AhmetiUniv. St. Gallen, Zvicër

madh ndërmjet gjymtimit të qëllimtëdhe atij të paqëllimtë. Gjymtimi ipaqëllimtë gjykohej me më tepërlëshim. Arsyeja e këtij ndryshimi jo tëtheksuar, mund të qëndronte në fak-tin që autorit tìu heqet mundësia, qëtë deklaronte në mbrojtje të tij, se aktika ndodhur padashje, edhe kur ai takishte shkaktuar plagën me qëllim.Me qëllim ishin rastet kur dikush edrejtonte armën me qëllim kundrejtnjë tjetri dhe e plagoste atë. Nga anatjetër, nën gjymtimet padashje (të neg-lizhueshme), futeshin ato që ndodhninpër koincidencë, dhe kur plaga shkak-tohej pa qëllim. Kjo ndodhte atëherë,kur dikush gjuante armikut të tij ndër-sa qëllonte një person tjetër (të pafa-jshëm).Pavarësisht nga kjo, nëse dikush dukepërdorur armë shkaktonte një plagëme ose paqëllim mbi dikë tjetër, i pla-gosuri kishte të drejtë të hakmerrejsipas principin "plagë për plagë".a. c. Vrasja dhe gjakmarrjaRreth gjakmarrjes në fiset shqiptareformohej "një historiografi e 'kategor-isë' në vete rreth historisë së gjakmar-rjes, ku në këtë fushë kanë vepruarudhëtarë dhe shkencëtar austriakëdhe gjermanë. Gjakmarrja për lexues-it (në perendim) u prezantua si diçkasensacionale." Varësisht nga autori,ata krijuan përshtypjen, se jeta nëShqipëri nuk kishte të bënte me gjëtjetër - veç rreth gjakmarrjes. Unë nukjam i këtij mendimi.

Natyra e gjakmarrjeve qëndronte nëatë se, secili kishte të drejtë për gjak-marrje për vrasjen e një të afërmi të tij.Kanunit bënte dallimin ndërmjet hak-marrjes dhe gjakmarrjes. Hakmarrjavinte në shprehje, nëse dikush dëmto-hej nga një vjedhje. I dëmtuari kishtetë drejtë për pronën e tij të vjedhur tëkryente një hakmarrje, sipas mak-simës "vjedhje për vjedhje". Ndërsagjakmarrja ishte një konseguencë enjë vrasjeje të mëherëshme, ose dhun-imi të nderit. Autori, sqaruar nga rreg-ullat e Kanunit, ishte ai, i cili vret kendme dorë të vet (§ 848). Të tjerët, që përf-shiheshin në një vrasje ose gjakmar-rje, ishin ndihmësit "simahoriët" (§831), "hjekësit" (§ 766). Lidhur me këtë,vijon më tepër më poshtë.Një grup i veçantë i njerëzve përjash-toheshin nga gjakmarrja; si gratë, fëm-ijët, prifti, të vjetrit dhe të sëmurët, sidhe të sëmurët psikikë.Vrasja pa qëllim nuk ndjekej me push-kë. Autori, sidoqoftë, duhej të qëndron-te i fshehur për një kohë të gjatë, siçquhej në Kanun, sa "gjaku është i nxe-htë", dhe derisa çështja shqyrtohejmirë e sqarohej (§ 933). Në këtë kohë,ndërmjetësit (të ashtuquajturit "gjind-ja e urtë") vinin, në mënyrë që të kon-firmonin, se vrasja ka qenë vërtetë epaqëllimtë. Nëse ndërmjetësit deklaro-nin se vrasja ishte e paqëllimtë, autoriduhej të paguante vetëm "çmimingjakut dhe dorzanitet" (§ 934).Pas ekzekutimit të një gjakmarrjeje,

autori (dorasi) duhej të informonteedhe publikun edhe familjen e vik-timës, se ai kishte kryer gjakmarrjen.Në rastin e një vrasjeje apo gjakmar-rjeje, ishte e ndaluar që të ushtrohejmasakër mbi trupin e të vrarit. Nësedikush, me ndonjë mjet, shtonte plagëtë tjera pas vdekjes mbi trupin e vik-timës, autori ngarkohej për vrasje tëdyfishtë, që do të thotë se, ai mbantepërgjegjësi jo vetëm për një vrasje, porpër dy.Gruaja mbetet e përjashtuar nga gjak-marrja. Kundër tyre (grave), askushnuk guxonte të ushtrojë gjakmarje.Në anën tjetër, nëse nuk ka asnjë bur-rë në shtëpi, dhe familja nuk e kishtemarrë gjakun, atëherë gruaja duhejtë hakmerrej. Ajo mund të vritet vetëmnë rastin e tradhëtisë, përndryshevrasja e një gruaje - me ose pa qëllim -konsiderohej si turpërim i madh. Edhearma, me të cilën ishte vrarë apo pla-gosur një grua, konsiderohej si e "pavlerë" për tu përdorur për luftë.Nëse autori, pa të drejtë ushtron gjak-marrje (për dikë tjetër), shtëpia e tijdigjej dhe shembej, të gjitha pronat etij të tundshme, si psh. mobiljet, drithie bagëtia konfiskoheshin. Ai duhej tëlargohej nga prona e tij, dhe rajoni kubanonte, me të gjithë familjen, dhe tëpaguante edhe një dënim.a. d. Ndërmjetësimi dhe dhënia e besësNdërmjetës quhej ai person, i cili ndë-rhyn "për me da fjalët e kqia", që do tëthotë, për të zbutur tensionin, si kon-seguencë e një mospajtueshmërie, e cilamund të çonte drejt hakmarrjes,vrasjes dhe zhvillimeve të tjeracënuese (§ 668). Ndërmjetësi pranohejkudo që shkonte. Ndërmjetës mund tëishte një burrë ose grua (shumë rrallëdhe vetëm për gjëra të vogla), gjithash-tu prifti (§ 669). Për të vendoset për njëvepër të keqe, prifti ndërhynte jo"n'emen të vet", por në emrin e "Famul-lis a nèmen të flamurit"(§ 675). Ndërm-jetës ishin zakonisht burrat me eks-periencë.Për të kërkuar besë, vrasësi, pas kry-erjes së aktit, çonte ndonjë mik tekfamilja e viktimës, dhe kështu kërkon-te disa ditë të lira (besë). Gjatë peri-udhës së besës, nuk lejohej të kryhejasnjë hakmarrje. Besa jepej tepërrrallë për personin që kryente vrasjen.Besa ishte në Kanun një periudhë elirisë dhe e sigurisë, e cila garantohejnga shtëpia e të vrarit për autorin dhefamiljen e tij, në mënyrë që të mos ekryejë gjakmarrjen përbrenda kohëssa ishte e dhënë besa. Dhënia e besëskonsiderohej si një detyrim burrëror(§ 854). Kanuni njihte dy lloje besash:24 orë dhe 30 ditë. Nëse shtëpia e të vraritjepte besën prej 24 orësh, dorërasi mer-rte pjesë në ceromoninë e varrimit,edhe pse ai vetë e kishte vrarë. Kjo besënuk zgjaste më tepër se 24 orë. Fshatimund të kujdesej për nxerrjen e njëbese prej 30 ditësh për dorasin dhe

familjen e tij. Nëse shtëpia e të vraritnuk i jepte besë fshatit për familjen eautorit, atëherë autori dhe pjesëtarëte familjes duhej të qëndronin mbyllur;hynte një lloj arresti shtëpiak, burgushtëpiak.Gjatë "armëpushimit" të marrëpërmes ndërmjetësit në një rast gjaku,ishte e ndaluar të ushtrohej gjakmar-rja. Sidoqoftë, nëse familja e viktimësvrante armikun (nxirrte hakun) parase të skadoj armëpushimi, atëherëmarrësi i besës (dmth. ndërmjetësi)duhej që të mirrte nxirrte gjakun nëvend të të dëmtuarit në besë.Ata, të cilët shkonin tek prindërit dhekushërinjtë e të vrarit, në emër të au-torit dhe shtëpisë së tij, që të kërkoninbesë, quheshin bestarë. Ata konsidero-heshin si mbrojtës të autorit dhe sh-tëpisë së tij, që atyre të mos ju ndodhëasgjë e keqe për kohën sa ishte dhënëbesa.a. d. a. Pajtimi dhe dorzanët egjakutSi ndërmjetësues tjerë në Kanun ishindorzanët e gjakut. Dorzan ishte ai, icili shkonte në shtëpinë e të vrarit dhepërpiqej të ndërmjetësoj pajtimin medorërasin (autorin). Ndërmjetësi(mund të ishin më shumë se një), kërko-hej përkatësisht zgjedhej nga shtëpiae autorit (§ 972). Pajtimi i gjakut mundtë arrihej në dy mënyra:1. me të himë të dashamirvet të shpissë të vramit e të Famullitarit,2. pagimi i parave për shtëpinë e tëvrarit.Shtëpia e të vrarit zgjedhte dorëzanëte të hollave të gjakut. Dorzani i gjakutishte ndërmjetësi, i cili ndërhynte, nëmënyrë që të parandalonte "çdo tëpërsëritun mnijet e zjarmit" (§ 974).Pleqt dhe burrat e urtë të atij vendi,përcaktonin një periudhë kohe përpagesën të hollave për gjakun. Koha epërcaktuar për pagesën e parave nukmund të zgjatej apo ndryshohej.a. d. b. Vllaznimi, me pi gjakKjo gjë ndodhte, nëse dorërasi dhe sh-tëpia e tij pajtohej me shtëpinë e tëvrarit. Të involvuarit pinin gjakun enjëri-tjetrit. Në gota të vogla, të mbush-ura me raki ose ujë; ndonjëri prejdashamirësh lidhte gishtin e vogël tëautorit, dhe e shponte atë me njëgjilpërë dhe e linte gjakun të rridhtenë gotë. Kështu veprohej edhe me njëanëtar (kryesor) të shtëpisë së tëvrarit. Pas përzierjes së gjakut, të dyshkëmbenin gotat dhe kështu atakryqëzonin duart e pinin gjakun enjëri-tjetrit. Me "1000 thirrje përgëzi-mi ata qitnin me pushk në ajër" dhebëheshin kështu nga armiq në vëllezër,siç cilësohej në Kanun: "vllazen të ri tënjij nanet e babet" (§ 990).b. E mira e shpirtitMe të mirën e shpirtit kuptohej mëtepër nderi. Sipas të drejtës zakonoreshqiptare më mirë pranohej vdekja sesa dikush të prekej në nderin e tij. Cën-


14 KORRIK 2014

imi i nderit bëhej në tre raste:a. përdhunimi i grave,b. ç'armatosja,c. dhe nëse shkeleshin rregullat e mik-pritjes.Këto raste të shkeljes së nderit ishinaq të rëndë, sa ato mund të laheshinvetëm me gjak. Për këto shkelje të tëmirave të shpirtit nuk kishte kurrë-farë mundësie as për falje e as që mundtë përmirësohej me ndonjë formë tëgjobës.b. a. përdhunimi i graveKy krim ndodhte tepër rrallë. Por nësemerrej vesh se një grua ishtepërdhunuar, përdhunuesi ndiqej dhedënohej. Herët ose vonë, përdhunuesiduhej të paguante "me gjakun e vet"për aktin e tij. Sidoqoftë, nëse vërteto-hej se marrëdhënia seksuale kandodhur me dëshirën e gruas, atëherëtë dy paguanin këtë akt me gjakun etyre. Nëse dikush shkonte me një va-jzë të fejuar, atëherë familja e autoritbinte në gjak me familjen e të fejuarit.Nderi i gruas, ishte pjesë e nderit tëburrit. Nëse burri ç'nderohej nëpërm-jet gruas, ky ishte dhe cënimi më irëndë i nderit të tij.b. b. Cënimi i nderit me grabitje tëarmatosurCënimi i nderit me vjedhje të armato-sur mund të bëhej në dy forma: atëpublike dhe të fshehtë. Grabitja pub-likisht e armës, ndodhte nëse dikushduhej të dorëzonte armën me forcë osedetyrim. Vjedhja e fshehtë e armës, ngaana tjetër, ndodhte gjatë natës osegjatë ditës. Eshtë interesante se kurgrabitja (e armës) ndodhte publikisht- kjo trajtohej si turpësim i të vjedhu-rit. Nëkohësisht për atë (që iu ishtegrabitur arma) ishte edhe cënim i nder-it të tij. Për këtë arsye i ç'nderuari nukdilte në publik, derisa ai me gjak e lan-te "poshtërimin e madh" që i ishte bërë.Sanksionet për vjedhjen e fshehtë, ish-

in të moderuara. Cubit mund t'i kërko-hej sidoqoftë një pagesë, e cila mund tëshkonte deri në lartësinë e një vrasje-je.Cënimi i nderit nuk mund të paguhejme kontribute apo sende. Për nderin emarrë nuk kishte dënim. Ai nukmund të kompensohej me gjëra, porvetëm me derdhje gjaku ose me pajtimpas nërmjetësimit të "dashamirve tëmirë" (§ 597-600).Një dallim tjetër e drejta zakonore sh-qiptare e bënte mes nderës vetjake (§593-601) dhe nderit shoqnore (§ 602-639).b. b. a. Nderi vetjakKanuni i maleve shqiptare nuk eveçonte "nierin prej nierit" (§ 593). Përcënimin e nderit vetjak, Kanuni thosh-te: "në daç, fale: po deste, laje ballin evrugnuem" (§ 595), dmth. merr hak.Sipas § 596, secili e kishte nderin përvetvete, dhe askush nuk mund të përz-ihej. Existonte një lloj ndalimi i dis-kriminimit ndërmjet burrave. Jeta etë mirit dhe e të keqit kishin për rrjed-hojë të njëjtën vlerë: "Kanuni i mbanpër burra" (§ 594). Mbështetur në këtody rregulla, si dhe nga rregulli i § 887,që thoshte: "çmimi i jetës së njeriut ësh-të i njëjtë si për të mirin, ashtu edhepër të keqin", mund të konsiderohet sinjë parim trajtimit të barabartë, e qëaplikohej vetëm ndërmjet burrave.Marrja e nderit vetjak nuk mund tëshpaguhej me gjëra, por vetëm megjak (vrasje) ose pajtim ("Ndera e mar-run nuk shpërblehet me gja, por a metë derdhun të gjakut, a me të falun fis-nikërisht." § 598).b. b. b. Nderi shoqëror"Nderi shoqnor" mbulon çështjen emikut në shtëpi, mikpritjen dhe tëdrejtën e shtëpisë. Ekskluzivisht kjopërfshinte të drejtën e mbrojtjes sëmikut. [38] Këtu bëhej dallimi në messhkeljes së mikpritjes [39] dhe të drejtëssë shtëpisë. Këtë dallim do ta sqarojmë

me dy shembuj:Shembulli 1: E drejta e (pronësisësë) shtëpisëX vjen në shtëpinë e Y. Për aq kohë saX ndodhet në shtëpinë e Y, Y detyro-hej ta sigurojë X. Nëse i ndodhte Y diç-ka në shtëpinë e X, atëherë X detyro-het të marrte hak për Y, sepse ky aktdhune kundrejt Y konsiderohej sidhunim i banesës (shtëpisë).Shembulli 2: MikpritjaMe shkeljen i mikpritjes nënkuptohej:nëse Y ishte vetë dorasit dhendodhej(hyn gabimisht) në shtëpinë eX (të të dëmtuarit), atij në asnjë mënyrënuk guxonte ti ndodhte gjë nga X, de-risa ai (Y ta lëshonte shtëpin e X) tëshkonte në një shtëpi tjetër, pasi kjokishte të bënte me shkelje e parimit tëmikpritjes.d. Vjedhja dhe grabitjaSipas Kanunit me grabitje kuptohejfitimi i pronësisë me forcë mbi ndonjësend të huaj (§ 768 shkronja h, si dhe §777 v.), ndërsa vjedhja ndodhte fsheh-tas. Cubi, sipas Kanunit, ishte ai, i cilikishte vjedhur me dorën e vet (§ 768shkornja a.). Grabitja me forcë kupto-hej si cënim i nderit.c. a. Ndihmësi/bashkëfajtoriPjesëmarrës në një vjedhje, sipas Ka-nunit ishin cubi, simahorët, ajo shtë-pi, ku kishin ngrënë ose kishin marrëbukë hajdutët. Ndihmës ose bashkë-fajtor ishte gjithashtu, ai që fshehtemallin e vjedhur ("paras cubi, paraskjori", § 768 shkronja d.). Nëse dikushndihmnte dikënd të nxirrte hakunedhe pse ai nuk ishte në gjak, ai bintenë gjak (§ 831). Sanksionet për vjedhetë pasurisë rregulloheshin sipas pa-rimit "dy për një". "Dy për një" prak-tikohej si për bagëti të vogla, poashtuedhe për të mëdha si dhe për sendin evjedhur.Shembull:Nëse cubi vidhte një lopë, pronari i sajkishte të drejtë ta merrte atë përsëri,kudo që e gjente, edhe atëher kur

dikush e kishte blerë lopën e vjedhur.Nëse shitësi (cubi) kapej, ai duhej t'ipaguante pronarit shumën e dy lopëvepër lopën e vjedhur, dhe pronari ko-mpensohej në bazë të parimit "dy përnjë"; cubi ishte i detyruar gjithashtu,që t'ia kthente të gjithë shumënblerësit.b. HjekësiNjë formëm tjetër e fajtorësisë në Ka-nun ishte hjekësi. Hjekësi ishte ai, qëndihmonte dikë në një aktivitet krim-inal (§ 766). Dënimet për një ndihmë tëtillë ishin të ndryshme. Në rastin edhënies së ndihmës për grabitje të njëgruaje, ndhmësi binte në gjak dhe du-hej t'i paguante fshatit një gjobë prej100 groshë; gjithashtu edhe ai që jeptendihmë në vrasje binte në gjak dheduhej t'i paguante fshatit një gjobë prej500 groshësh, po ashtu edhe për çdovjedhje tjetër, që bëhej në fshat, ai gjo-bitej për veprën e tij si ndihmës, sipasrregullave të Kanunit, "menjëherësapo hetohej" (§ 767).III. GjyqësiaE drejta zakonore shqiptare nuk njihtenjë gjyq në sensin e gjyqeve që kemisot. Si gjyq konsiderohej kanuni i pleq-nis. Pleqt ishin të parët e vllaznive osekrenët e fiseve. Pa pjesëmarrjen e tyre,çdo vendim apo veprim ishte i pavlef-shëm (§ 993). Pleq thirreshin edhe bur-ra me "za për urti" e "që janë regjë ndergjygje e pleqni". Kanuni i pleqnis ishtei përbërë nga njerëz të zakonshëm, padallim të gjendjes së tyre sociale, pre-jardhjes së tyre apo dallimeve tjera. Atabëheshin "gjykatës të popullit" vetëmnga aftësia e tyre që kishin për t'i kup-tuar shpejt rrethanat dhe si gjykatëspër t'i interpretuar ato me arsye dhepër të vendosur sipas rregullave tëKanunit.a. Llojet e gjyqeveE drejta zakonore shqiptar njihte dylloje kanune pleqnish. Për pleqni tëvogla (§ 998) merreshin më vjetrit nëfshat "permbas vllaznijet e fisit", të cilët

merrnin vendim për mosmarrëveshjetë vogla. Çështjet serioze, të cilat cëno-nin nderin e gjithë fshatit dhe fisit,gjykoheshin prej "Pleqvet e katundite prej krenvet të Flamurit"(§ 1003). Qëtë mund të merrej një vendim, pleqtëdhe krerët e flamurit, duhej "ti ken(kishin) me veti Pleqt e Strapleqt e ka-tundit", në të cilin gjendej i fajtori (§1004). Nëse një vendim kishte të bënteme të gjithë fshatin, apo fisin, një plakvetëm nuk kishin të drejtë ta merrnteçështjen në dorë. Në këso raste, "këtopeshoheshin prej Pleqvet e Krenvet tëkanus së Katundit e të Flamurit" (§1009). Kanunit të pleqnis i nënshtro-heshin të gjithë, dmth. "edhe pse Plak,a Krye, ai i Derës së Gjonmarkut, pen-gun do ta lshojë në dorë të Pleqvet eVogjlis, po bani kush vaj mbë `të" (§1014).b. Të drejtat dhe detyrimet epleqveEdhe pleqtë, të cilët vepronin si gjykatës,kishin sipas Kanunit të drejtat dhe dety-rimet e tyre. Bazuar në § 996, pleqtë kish-in të drejtë, ta menjanojnë çdo mosmar-rëveshje dhe kërcënim damesh ekërcënim për vrasje, "ku me urti, kume fuqi" bashk me gjithë fshatin, ndër-sa për kërcënime serioze mund të lyp-nin "krahin e Krenvet e të djelmvet tëFlamurit, per me prum në mend të dalu-nin mendësh." Për më tepër, nësedikush nuk donte të rrespektonte ven-dimin e paanshëm, pleqtë mund të thir-rnin takim me gjithë fshatin. Nëse ven-dosej për një çështje dhe palët pen-doheshin që i kanë dhënë "pengunPleqvet", ata më nuk kishin mundësit`i ndërrojnë pleqt e as "t`ua sermarrinpengun"(§ 1001).Detyrimi i pleqve ishte të mos mbaninanë dhe "pa u thye prej mendoresh atë folmesh prej njait a tjetrit" (§ 1015).Nëse ndodhte që këto detyrime sh-keleshin nga ndonjëri prej pleqve, ainuk zgjidhej më për/në kanunin epleqnis. (Vijon)

E drejta penale në Kanun ishte një përzierje mes të drejtës penalepublike dhe vetëgjygjësisë. Sipas kësaj të drejte zakonore vetëpersoni natyror ishte i aftë për të mbajtur drejtësi (rechtsfähig).

Në përsonin bëhej dallimi mes vetë personit dhe pjesëve shtesë


Gjyqet politike në atë kohë ishin të montuara. Kjo dihet.Prandaj, pa bërë asnjë koment

për marrëzinë e atyre gjykatave, mëposhtë po japim të plotë pretencën ekryeprokurorit Rrapi Mino rë hartu-ar në bashkëpunim me Aranit Çelën:“Në vitin 1968, Partia dhe shteti ynëdënuan pushtimin ushtarak të Çeko-sllovakisë dhe denoncuan Traktatine Varshavës, si një instrument në du-art e BS kundër lirisë dhe pavarësisësë popujve. Në këtë situatë, MehmetShehu këmbente mesazhe me ameri-kanët. Në vitin ‘70 dhe ‘73, kur i pande-huri Nesti Nase ka shkuar në OKB,Mehmet Shehu i ka dhënë mesazhepër miqtë e tij amerikanë, të cilët i pan-dehuri ua ka dorëzuar përfaqësuesvetë agjenturës amerikane Jakobson eAderson dhe ka marrë prej tyre me-sazhe të tjera. Ai nëpërmjet mesazhevekërkonte udhëzime e përkrahje. “Ad-ersonit i dhashë letër, kurse ky, pa elexuar atë, më dha një pliko për atë.Unë kuptova se ata merreshin veshedhe në mënyra të tjera”. E vërtetaështë se në vitin 1972, Mehmet Shehushkon për vizitë mjekësore në Parisme Fiqireten, Llambi Ziçishtin, Llam-bi Premçin e Gani Kodrën. Në ambien-tet e spitalit ai takoi agjentët ameri-kanë dhe mori prej tyre një radio tëvogël, që e sollën në Shqipëri dhe lidhejherë pas here me agjenturat e huaja.Pasi u zbuluan grupet armiqësore dheu goditën, Mehmet Shehu dhepjesëtarët e tjerë përdorën taktikën etyre të preferuar, mbuluan gjurmët,goditën të demaskuarit dhe në fshe-htësi rigrupuan forca për të vazhduarveprimtarinë armiqësore. Duke e pa-sur mirë me të dyja superfuqitë, Meh-met Shehu ka manovruar midis tyre,për t’i qetësuar dhe për të siguruargjithnjë përkrahjen e tyre. Lidhur samë lart i pandehuri Nesti Nase, pohoise ai porosiste që atyre t’u jepte idenëse politika jonë ishte për t’u afruar meta. Kur ai ishte në OKB në vitin 1977,mori me vete dy letra nga Mehmet She-hu: Njërën për Adersonin dhe tjetrënpër ambasadorin sovjetik, me të cilatkërkonte garanci prej tyre. Në vitin1978 ngarkoi të pandehurin LlambiZiçishti, që të realizonte në Paris takimme një agjent amerikan, takim që ësh-të realizuar vërtet sipas Llambit. Qëlli-mi i takimit ishte të merrte udhëzimet,se si të vepronte pas goditjes së grupe-ve në ushtri dhe në ekonomi, sipas Fi-qiretes të deponuar. Për sa më lart, Me-hmeti ka aktivizuar edhe djalin. Ky ifundit ka realizuar një sërë takimeshnë Suedi, i ka dorëzuar të dhënasekrete, ka raportuar dhe ka marrë

detyra për Mehmet Shehun. Në vitin1980 amerikanët donin që të vinte pat-jetër në Shqipëri, një përfaqësues i tyre.Mehmet Shehu ngarkoi vartësit përtë plotësuar këtë kërkesë dhe agjentierdhi në fakt, si turist. Për takimin mekëtë agjent i pandehuri Llambi Ziçish-ti shpjegon: “… Më thirri Mehmeti dhemë porositi të takohesha me agjentin(të quajtur Pjer) në plazhin e Durrësit.Një mëngjes duke shëtitur jam takuarme këtë person, i cili më tha: Kam diç-ka për zotin Shehu. Unë menjëherë sh-kova në vilën ku banonte Mehmeti, utakova me Fiqireten dhe i thashë seka ardhur zbuluesi i huaj. Ajo më shpu-

pozitat në KQ dhe të spostonte Sekre-tarin e Parë dhe të merrte në dorëpartinë në mënyrë paqësore. Ajo dek-laroi se nga takimet që bëra në Suedime përfaqësues të CIA-s, amerikanëtu pajtuan me variantin jugosllav, por,krahas kësaj ata e porositën Meh-metin që të shpallte fejesën e djalit. Përkëtë fejesë Skënder Shehu në hetuesi,ashtu dhe në gjyq pohoi: “… Babai imMehmeti më ka thënë se, amerikanët ikërkonin zbutjen e luftës së klasave,duke u fejuar me një vajzë me përbërjetë keqe. Amerikanët e kërkonin këtëme qëllim që masa të kuptojë se duhetndjekur një vijë tjetër dhe jo ajo e par-

kanë dorëzuar atyre informata poli-tike, ushtarake, ekonomike dhe të dhë-na të tjera me përmbajtje sekret sh-tetëror. Këto lidhje e kanë zanafillënqysh gjatë luftës dhe deri në kohën pasçlirimit dhe ndërpriten në kohën e zbu-limit dhe goditjes përfundimtare. Ngasa më lart, del se të pandehurit kanëtradhtuar atdheun, Në këtë përfun-dim është arritur duke u mbështeturnë deponimet e tyre, dokumentacion-in, materialet që u shqyrtuan në sean-cat gjyqësore në shpjegimet e dhënanga të dënuarit Koçi Xoxe, Llazar Pa-papostoli e Bashkim Shehu, si dhethëniet e Ymer Berberit, Abdi Baletës,Dhora Lekës, Vajin Grabovës, GalipSojlit, Irena Papës e Isuf Kecit që dëg-juan si dëshmitarë. Nga gjykimi i çësh-tjes rezulton plotësisht e provuar se tëpandehurit Fiqirete Shehu, LlambiZiçishti, Nesti Nase, Skënder Shehujanë pjesëtarë aktivë të organizatëskundërrevolucionare të krijuar ngaarmiku Mehmet Shehu, e cila ka kry-er veprime të shumta, duke synuar tëgodasë PPSH dhe udhëheqësin e saj, sidhe të përmbysë diktaturën e proletar-iatit e të vendosë në Shqipëri rendinborgjezo-revizionist. Lidhur me karak-teristikat e veçanta të kësaj organi-zate kundërrevolucionare, gjykatakonkludon sa vijon: Në radhë të parëu provua katërçipërisht se pjesëmar-rësit në këtë organizatë janë agjentëtë zbulimeve të huaja të hershëm apotë rinj, të vënë në shërbim të huajvedirekt ose me ndërmjetësim. Udhëhe-qësi kryesor është poliagjenti MehmetShehu. Veprimtaria e gjerë kriminaleka karakter të theksuar kompleks, ajopërfshin gërshetimin e veprimtarisë sëspiunazhit me atë terrorist, sabotimite propagandës helmuese. Megjithëseky poliagjent i dha fund veprimtarisëtradhtare me aktin e vetëvrasjes, aimbetet figura kryesore e këtij procesi.Mehmet Shehut me këtë proces gjyqë-sor populli i vë damkën e turpit, kësajpjelle bastarde, ogurzezë, këtij tradh-tari e jude klasike ... Kjo organizatëështë diktuar nga zbulimet e huaja,nga ai amerikan, jugosllav e sovjetik..Në radhë ët fundit, ekzistenca e kësajorganizate përbën një pjesë të rëndë-sishme të komplotit të madh të kurdi-sur nga imperializmi e social-imperi-alizmi dhe në përgjithësi nga reaksio-ni botëror gjatë gjithë këtyre 40 vitevetë fundit kundër shtetit dhe popullitshqiptar, e cila fillon me kurthet e Dus-han Mugoshës gjatë Luftës Naciona-lçlirimtare dhe që u manifestua kohët

e fundit me bandën terroriste të Xhev-det Mustafës të dërguar nga titistët.Qysh në vitin 1942 Mehmet Shehu kamarrë një program tipik social-demokrat, në të cilin ndër të tjera thotëse, qeveria që do të krijohet pas luftës“do t’i lejojë popullit të gëzojë të gjithaliritë demokratike, lirinë e fjalës, lir-inë e partive me karakter demokra-tik, lirinë e grevave etj”. Pasi mësonnga Dushan Mugosha pozicioninarmiqësor të Fiqerete Sanxhaktarit,Mehmeti vihet në bashkëpunim, bilemartohet me të dhe qysh atëherë, këtady armiq të egër e dinakë nisin luftën etyre për përmbysjen e pushtetit popu-llor … Pikërisht për të arritur këtësynim armiku Mehmet Shehu ka fu-tur dorën e tij armiqësore kudo: Nëfraksionin antiparti të Sadik Premtesnë Vlorë, në prapaskenën e Beratit, nëluftën për të vazhduar vijën trockistee tradhtare të Koçi Xoxes pa Koçin, nëndeshjet e para me revizionistët sovje-tikë në vitet 1957-1960, në organizimine puçistëve në ushtri, në sabotimet nëekonomi, në art, në kulturë e gjetkë.Mehemti e Fiqiretja kanë punuar vazh-dimisht në prapaskenë për të shtuarradhët e organizatës me elementë tëtjerë kundërrevolucionarë… Në vitin1966, Mehmet Shehu i propozoi hapurNesti Nases për t’u bërë pjesëtar i kësajorganizate tradhtare. Lidhur me këtëmoment i pandehuri Nase shpjegon:“Në Pekin Mehmet Shehu më tha, taniqë ti Nesti u bëre ministër, ne të dy dotë punojmë bashkë deri në fund … Unëe kuptova fare mirë se ky po e vazh-donte veprimtarinë armiqësorekundër partisë dhe donte të më vintenë shërbim të tij, gjë që në fakt e arri-ti”. Po kështu, ka vepruar edhe e pan-dehura Fiqirete Shehu me LlambiZiçishtin qysh në vitet ‘55-‘56. Vetë ky ifundit pohoi: Në vitet ‘69-‘70 kur u bëraministër i Shëndetësisë, u bëra pjesëtari organizatës kundërrevolucionare tëMehmet Shehut dhe jam ngarkuar medetyra kriminale terroriste nga e pan-dehura Fiqirete Shehu”. Mehmet e Fi-qirete Shehu arritën deri atje sa të fu-tin edhe fëmijët e tyre në radhët e orga-nizatës, siç ishte rasti i Skënder She-hut, duke e kthyer familjen në një çer-dhe spiunësh e gjarpërinjsh. Të pan-dehurit Fiqirete Shehu, Llambi Ziçish-ti, Nesti Nase e Skënder shehu për ar-ritjen e qëllimeve armiqësore kanëqenë të ngarkuar me detyra konkretedhe kanë punuar aktivisht për zba-timin e këtyre detyrave. Armikja Fi-qirete Shehu ka luajtur një rol aktiv

Pretenca egjyqit politikqë çuditiEvropën

Ja si zhvilloheshin gjyqet gjatë diktaturëskomuniste, vendimi i plotë i gjykatës përFiqirete Shehun dhe të pafajshmit e tjerë

ri tek Mehmeti dhe i dhashë plikon.Edhe Mehmeti më dha një zarf, iadhashë atij në takimin që bëra po atënatë…”Gjatë vitit 1981, kur gjendja nëKosovë qe bërë e rëndë për revizion-istët jugosllavë, të tërheq vëmendjenfejesa e djalit të Mehmetit me një vajzënga një familje e deklasuar. Qëllimin evërtetë politiko-ideologjik të kësajfejese e sqarojnë në mënyrë të plotë tëpandehurit Fiqirete dhe Skënder She-hu. Ajo gjatë deponimit tha se, Meh-metin e kishin porositur të forconte

tisë … Për këtë detyrë ai më ka thënëse kam ngarkuar Feçorr Shehun tëmë gjente një vajzë me përbërjebiografike jo të mirë, kurse nga anët etjera të ishte shumë e mirë … Feçorrikëtë detyrë e kreu duke rekomanduarSilva Turdiun”. Pra, si agjentë të fshe-htë të zbulimeve të huaja, të pandehu-rit Fiqirete Shehu, Llambi Ziçishti,Nesti Nase e Skënder Shehu, së bash-ku me bashkëpunëtorë dhe nëndrejtimin e Mehmetit kanë organizuarlidhje brenda dhe jashtë vendit. Ata u


14 KORRIK 2014

për të ndërlidhur veprimet e organiza-tës me zbulimet e huaja, ka punuarvetë dhe ka ngarkuar pjesëtarët e or-ganizatës për të goditur e sabotuarvijën e partisë dhe së bashku mearmiqtë, që punonin në Ministrinë eBrendshme ka qenë bashkëpunëtorjamë e afërt e poliagjentit Mehmet She-hu. Ja se çfarë pohoi vetë ajo në se-ancë: “Organizata jonë në fillim ishtee vogël, më vonë me porosi të agjen-turave të huaja u shtua me anëtarë tërinj. Detyra ishte të mbanim konspir-acion, prandaj përdorej lidhja dyshe.Të gjithë pjesëtarët e organizatës kish-in për detyrë t’i raportonin poliagjen-tit Mehmet Shehu. Po kështu, të pan-dehuri Llambi Ziçishti, duke qenë min-istër i Shëndetësisë i është ngarkuarsi detyrë kryesore përgatitja e kush-teve për eliminimin fizik tëUdhëheqësit të Partisë e të Popullit dhesabotimi i vijës së partisë në sektorinku punonte. Ish-ministrin e Jashtëm,Nesti Nase, Mehmet Shehu e përdortepër të gjetur rrugë për krijimin elidhjeve me Perëndimin, sidomos meSHBA, e në mënyrë indirekte edhe meBS. Nesti Nase ka realizuar ndër-lidhjen e organizatës me emisarët ezbulimit amerikan e sovjetik. I pande-huri Skënder Shehu është aktivizuare ka kryer detyra të rëndësishme nëorganizatën tradhtare. Ky armik, meporosi së të atit poliagjentit MehmetShehu, ka qenë ndërlidhësi i organiza-tës me zbulimin amerikan dhe ka për-gatitur kushtet për takimet agjentur-ore që ka bërë Fiqirete Shehu me pele-grinazhet e saj jashtë shtetit, ka ndih-muar në veprimet përgatitore përeliminimin fizik të Sekretarit të Parëtë KQ etj.Vendimi për Fiqirete ShehunNga zhvillimi i gjykimit rezultoi plotë-sisht e provuar se të pandehurit Fi-qiret Shehu, Llambi Ziçishti, NestiNase e Skënder Shehu në bash-këpunim me agjenturat e huaja kanëkryer veprime terroriste për elimin-imin fizik të sekretarit të parë të Komi-tetit Qendror të Partisë së Punës sëShqipërisë. Të gjitha fitoret që ka arri-tur populli e Partia jonë, prestigji dheautoriteti i madh që gëzojnë ato sot nëbotë, janë të lidhura pazgjidhshmër-isht me shokun Enver Hoxha, theme-luesin e Partisë sonë, luftëtarin e orëvetë para kundër fashizmit e tradhtisë,kundër imperializmit e revizionimit,marksist-leninistin e shquar, njeriunmë të dashur e të shtrenjtë të Partisë epopullit shqiptar. Prandaj është enatyrshme që tërë planet e armiqvetanë të jashtëm e të brendshëm kanësynuar edhe eliminimin fizik tëudhëheqësit të partisë e të popullit. Përarritjen e këtij pikësynimi, poliagjentiMehmet Shehu ka menduar e vepru-ar në bashkëpunim me padronët e tij

qysh gjatë Luftës Nacionalçlirimtare.Ai me porosi të anglezëve, gjatë opera-cionit të dimrit 1943-1944 nuk shkoi nëBrigadën e Parë në ndihmë të Shtabittë Përgjithshëm, që qe rrethuar ngagjermanët me qëllim që të asgjësohej.Por siç dihet, jashtë vullnetit tëarmiqve kjo u evitua, shtabi e çau vetërrethimin. Për këtë çështje, djali itradhtarit Mehmet Shehu, i dënuarBashkim Shehu ka deponuar: “Siç mëka treguar Mehmeti gjenerali angleznëpërmjet oficerit anglez, që ndodhejpranë Brigadës së Parë kishte ur-dhëruar që brigada të mos shkonte nëndihmë të Shtabit të Përgjithshëm, talinte shtabin të asgjësohej. Unë, më kathënë Mehmet Shehu, e bisedova këtëgjë me Fiqirete Shehun dhe Tuk Jak-ovën dhe që të tre ramë dakord me ur-dhrin e anglezëve. E vonuam disa ditëme radhë nisjen e brigadës në ndihmëtë Shtabit të Përgjithshëm ...”Të njëjtatmendime ka pasur edhe shoku ingushtë i tradhtarit Mehmet Shehu,Nako Spiro, njeriu i jugosllavëve dhe iprapaskenës së Beratit, i cili duke epasur fjalën për shokun Enver Hox-ha, i ka thënë Naxhie Dumes në Berat“Nëse Komandanti nuk bindet e bindkoburja”. Siç rezultoi në hetuesi dhenë gjykim padronët i kanë dhënë Me-hmet Shehut variante të ndryshme përtë asgjësuar fizikisht Sekretarin e parëtë Komitetit Qendror të Partisë sëPunës së Shqipërisë. Zbatimin e kësajvepre të poshtër terroristi MehmetShehu ka dashur ta realizonte në vitin1973 me anën e mjekëve që po kuroninshokun Enver Hoxha, të cilët duhet t’ishkaktonin ndërlikime shëndetit të tij.Pikërisht për këtë u shpejtua nisja përnë Paris... “Në fund të prillit të vitit1981, tha kjo e pandehur, në Paris jamtakuar me një person të zbulimitjugosllav, i cili më dha një pako mepilula helmi për t’ia dorëzuar MehmetShehut sa më shpejt”. Këtë fakt e kon-

firmon edhe i pandehuri Skënder She-hu, i cili ka mësuar nga e pandehuraFiqirete Shehu se në takimin me agjen-tin jugosllav në Paris, jugosllavëtkërkonin marrjen në dorë nga Meh-met Shehu sa më parë të udhëheqjessë Partisë, duke likuiduar fizikishtudhëheqësin e saj me anë të helmit, tëcilin ia dhanë kësaj agjenteje në Paris.“Ishte kjo arsyeja sqaron në hetuesiqë në gjyq i pandehuri Skënder Shehu,që e bënte të domosdoshëm takiminedhe me personelin e agjenturës ameri-kane në Suedi, ku do të vendosej për-fundimisht”. Pasi siguruan helmin meefekt të vonuar, pjesëtarët e organiza-tës kundërrevolucionare të kryesuarnga poliagjenti Mehmet Shehu, për-gatitën planin e detajuar të veprës ter-roriste dhe pastaj të marrjes së push-tetit, duke ndarë rolet dhe detyrat nëvartësi të funksionit që kryente secili.Të pandehurës Fiqirete Shehu iungarkua detyra që gjatë pushimeve nëVlorë, kur Sekretari i parë i KomitetitQendror të partisë të shkëmbente viz-ita me Mehmet Shehun të gjente mo-mentin më të përshtatshëm për t’ihedhur në kafe helmin me efekt tëvonuar, i pandehuri Llambi Ziçishtido të manipulonte rezultatin e anali-zave toksikologjike dhe të autopsisëmjeko-ligjore, kurse i pandehuri Nes-ti Nase do të gjente literaturë për for-mat dhe metodat e atentateve kundërpersonaliteteve politike, do tëshmangte daljen e sekreteve të kësajveprimtarie kriminale jashtë shtetitdhe do të ndërpriste çdo informacionqë mund t’i vinte Shqipërisë për vep-rimtarinë e zbulimeve të huaja kundërvendit tonë. Detyra të rëndësishmekanë pasur edhe anëtarët e tjerë tëkësaj organizate. E pandehura Fi-qirete Shehu për këtë problem shpje-goi: “ .... Mehmeti bisedoi menjëherëme Kadri Hazbiun, Feçor Shehun,Llambi Peçinin dhe Mihallaq Ziçish-tin e me mua .... Mehmet Shehu bise-doi edhe.... me Llambi Ziçishtin .... dhe idha porositë. ... Kadri Habiu tha qëvrasjen me helm të sheqerosur tabëjmë në Vlorë, kur sekretari i Parë iKomitetit Qendror të vinte për push-ime .... T’i hidhnim në kafe pilulën mehelm që prura unë nga Parisi”. Edhe ipandehuri Llambi Ziçishti shpjegoi: “... në gusht të ‘81-it Mehmeti më thirridhe më tha:.... Likuidimin e udhëhe-qësit kryesor të partisë ... do ta bëj unë.Për këtë qëllim kam siguruar edhemjetin, helmin me veprim të ngada-lshëm, të cilin e solli Fiqiretja nga jas-htë .... Mehmeti më tha se rrugë tjetërnuk ka .... Kur të dukeshin shenjat epara të helmimit unë do të manipulojaanalizat dhe më pas do të manipulojaautopsinë..... Unë duhet të ruaja edheanalizat e manipuluara edhe kopjet evërteta, që ai (Mehmet Shehu) ... do t’i

përdorte për të akuzuar kundërsh-tarët si vrasës”. Ndërsa i pandehuriNesti Nase për këtë problem shpjegoi:“Mehmet Shehu më tha .... ka ardhurkoha që ndryshimet të bëhen me pa-hir, me anë të forcës dhe për këtë prob-lem kam biseduar edhe me Feçorinedhe me Kadriun, të cilët janëngarkuar se si do të veprojnë... Ti Nes-ti duhet të mendosh për të vepruarmenjëherë për të justifikuar ndry-shimet që do të bëhen në udhëheqjedhe qëndrimet që do të mbajmë”. Siç uvu në dukje për të dalë nga gjendja erëndë që po kalonte Jugosllavia më 16e 17 dhjetor 1981, UDB-ja nëpërmjetagjentëve të saj i transmetoi MehmetShehut që “Enver Hoxha të vritej meçdo kusht me armë zjarri, edhe nëmbledhje qoftë duke u vrarë edhe aivetë”. Terroristi Mehmet Shehu undodh në rrugëkryq: nga njëra anë By-roja Politike e Komitetit Qendror tëPartisë së Punës të Shqipërisë i kërkon-te llogari për fejesën e djalit dhe përveprimet e tjera të tij antiparti, ngaana tjetër UDB-ja e urdhëronte për ve-prim. Pas konsultës me bashkëpunë-torët e tij më të ngushtë ashtu si dikurshoku i tij Nako Spiro vendosi dhevrau veten, që të shpëtonte të kaluarëne tij të lavdishme”, gruan dhe fëmijëtdhe që të mos jepte llogari para Par-tisë e popullit për punët e poshtraarmiqësore që kishte bërë tinëzisht për40 vjet rresht. Por në sajë të vigjilencëssë saj Partia i zbuloi fijet e këtij ko-mploti dhe e shpartalloi atë. Nga gjithëzhvillimi i hetimit dhe gjykimit uvërtetua plotësisht se një nga drejtimetkryesore të kësaj organizate kundër-revolucionare të drejtuar nga tradh-tari Mehmet Shehu, ka qenë sabotimii orientimeve dhe i direktivave të Par-tisë dhe i gjithë veprimtarisë në fush-at e ndryshme të zhvillimit të jetës nëvendin tonë. Këta armiq kanë përm-bushur detyra të posaçme për të pen-guar e shtrembëruar zbatimin e vijëssë Partisë dhe për të sabotuar ekonom-inë socialiste në sektorët që mbulonin.Kjo veprimtari sabotuese është nëlidhje të ndërsjellë e koordinuar edhenë vazhdim të sabotimeve, që kanë bërëtë frymëzuar nën drejtimin e merce-narit Mehmet Shehu, grupet e tjeraantiparti, tradhtare komplotuesepuçiste e sabotuese në fusha të ndry-shme të ndërtimit socialist në vendintonë.Në emër të popullitKolegji Penal i Gjykatës së Lartë tëRPSSH, në trup gjykues nën kryesinëe: Arianit Çelës – Kryetar i Gjykatëssë Lartë, me sekretarë Ylli Mahmudae Sadik Memo dhe me pjesëmarrjen eProkurorit të Përgjithshëm, RrapiMino, prej datës 15 gjer më 29 Gusht1983 gjykoi në shkallë të parë në se-ancë gjyqësore me dyer të hapura çësh-

tjen penale nr. 7 akti, që u përket tëpandehurve:1. FIQIRETE SHEHU, e bija e Abedinitdhe e Hedijes lindur në vitin 1919 nëqytetin e Beratit dhe banuese në Belshtë Elbasanit, me shtetësi e kombësi sh-qiptare, me origjinë shoqërore fshataree pasur, me gjendje shoqërorenëpunëse ish-drejtoreshë e Shkollës sëLartë të Partisë “V.I. Lenin” në Ti-ranë), me arsim të lartë, nuk mbanëtituj nderi ose dekorata, e padënuarmë parë, e arrestuar më 6 Janar 1982.2. LLAMBI ZIÇISHTI, i biri i Petro dhei Juiles, lindur në vitin 1923 në Ziçishttë Korçës dhe banues në qytetin e Ti-ranës, me shtetësi e kombësi shqiptare,me origjinë shoqërore zanatçi individ-ual dhe me gjendje shoqërore nëpunës,ish-ministër i Shëndetësisë) i martu-ar, ka dy fëmijë, i përjashtuar nga Par-tia, me arsim të lartë, nuk mbanë titujnderi ose dekorata, i padënuar më parë,i arrestuar në datën 15 maj 1982.3. NESTI NASTE, i biri i Vancit dheOlimbisë, lindur në vitin 1922 në qyte-tin e Korçës dhe banues në Tiranë, meshtetësi dhe kombësi shqiptare, meorigjinë shoqërore qytetar i varfër, megjendje shoqërore nëpunës ish-min-istër i Punëve të Jashtme, i ve pa fëm-ijë, i përjashtuar nga Partia, me arsimtë mesëm, nuk mban tituj nderi osedekorata, i padënuar më parë, i arres-tuar më 8 janar 1982.4. SKËNDER SHEHU, i biri Mehmetitdhe Fiqiretes, lindur më 1949 në qyte-tin e Tiranës dhe banues në Belsh tëElbasanit, me shtetësi e kombësi sh-qiptare, me origjinë e gjendje shoqërorenëpunës, i pa martuar, me arsim tëlartë, nuk mbanë tituj nderi ose deko-rata, e padënuar më parë, e arrestuarmë 8 Janar 1982.TË AKUZUAR SE:I) Janë vënë në shërbim të agjenturavetë huaja dhe kanë kryer detyrat engarkuara prej tyre;II) kanë marrë pjesë në organizatakundërrevolucionare të kryesuaranga tradhtari dhe poliagjenti MehmetShehu, që ka pasur për synim të go-dasë PPSH, udhëheqjen Marksiste-Le-niniste dhe të përmbysë pushtetin pop-ullor në Shqipëri;III) kanë kryer veprime përgatitoreterrori për eliminimin fizik të Sekre-tarit të Parë të KQ;IV) kanë sabotuar vijën politike dheekonomike të Partisë, duke i shkaktu-ar shtetit 1.219.763 lekë dëm material.V) kanë zhvilluar agjitacion dhe pro-pagandë kundër shtetit, d.m.th., sekanë kryer krimet e parashikuara për-katësisht nga nenet 47 germa “g’, 57,50 paragrafi I-rë në lidhje me nenin 11paragrafi i parë 53 dhe 55 paragrafi iparë të Kodit Penal të RPSSH. Trupigjykues, gjatë gjykimit të çështjes, dëg-joi shpjegimet e secilit të pandehur,thëniet e shumë dëshmitarëve, admin-istroi drejtpërdrejtë aktekspertizën,dokumente dhe prova të ndryshmematerialo-shkencore, si dhe dëgjoibisedimet e fundit, gjatë të cilave:Prokurori kërkoi të deklarohen faj-torë të pandehurit për krimet që aku-zohen dhe, në bazë të dispozitave lig-jore që parashikojnë këto krime, për-fundimisht të dënohen:- E pandehura Fiqirete Shehu me 25vjet heqje të lirisë- I pandehuri Llambi Ziçishti me vde-kje- I pandehur Nesti Naste me 22 vjetheqje të lirisë- I pandehuri Skënder Shehu me 15 vjetheqje të lirisëKurse në fjalën e mbrojtjes, të katërtpranuan fajësinë e tyre për krimet eakuzuara, deklaruan se janë penduarthellë dhe kërkuan dënim më të butë”.


Ka nga ata që e kanëkrahasuar me njërrjetë merimange,të tjerë me një fatkeqësi publike, të

tjerë akoma kanë pranuar se ësh-të e njëjtë për të gjithë – por vetëmnëse janë kriminelë. Sot, sonda-zhet thonë se në Pekin dhe nëMoskë nuk kanë besuar asnjëherëtek ajo, por institucioni (mes faj-torëve në liri dhe të pafajshmëveprapa hekurave) ka pësuar të çaraedhe në perëndim. E megjithatë,nuk mund të bëjmë pa drejtësinëNjë herë e një kohë thuhej se shpa-ta e saj nuk kishte mill: kushdomund të mbetej viktimë. Për sh-krimtarin rus, Leon Tolstoi, ishtesimbol i padrejtësisë, për shkrim-tarin amerikan Henry Menckenishte ndër gjërat më të vështirapër t’u duruar. Ka nga ata që ekanë krahasuar me një rrjetë mer-imange, të tjerë me një fatkeqësipublike, të tjerë akoma kanë pran-uar se është e njëjtë për të gjithë –por vetëm nëse janë kriminelë.Sot, sondazhet thonë se në Pekindhe në Moskë nuk kanë besuar

asnjëherë tek ajo, porinstitucioni

(mes

f a j -torëve në liri dhetë pafajshmëve prapa hek-urave) ka pësuar të çara edhe nëperëndim. E megjithatë, nukmund të bëjmë pa drejtësinë.Mbrojtje socialePenalisti Franco Cordero, në njëprej librave të tij më të famshëmdhe të kritikuar, “Vëzhguesit”vëren se të jetosh në boshllëkunnormativ, duke refuzuar rregullatdhe dënimet, është po aq e pam-undur sa edhe të jetosh nëboshllëkun atmosferik: sistemetpenalë, nga Kaini e më vonë janënjë kërkim i palodhur teknikashdhe strukturash për të mbajturpushtetin dhe siguruar rendin.E drejtë apo e përmbledhur qoftë,drejtësia i ka rrënjët e veta nëtabutë e popullsive primitive.Dhunimi i trupit dhe pronës sëanëtarëve të një klani nënkupton-te të ndizje zemërimin e perën-

dive, dhe për ta shmangur këtë,flijimi i agresorit dukej i pash-mangshëm. Dënimi mund të jepejnga një individ i vetëm, porekzekutimi në grup ishte edhe mëefikas: vrasja me gurë e një të dënu-ari (aplikohet edhe sot në shumëvende islamikë) kompromenton-te të gjithë, ishte antidot i tundim-it për të imituar fajtorin dhe uofronte ndëshkuesve një mundësiqë të kryenin me të drejtë një akttë krahasueshëm me atë që kish-in pësuar.Sy më syNjë prej përmbledhjeve më tëlashta të ligjeve të skalitura në gurështë kodi i Hammurabit, i gjen-dur në Susa (Irani i sotëm) nga njëekip arkeologësh francezë. Ham-murabi, mbreti i Babilonisë nëvitin 1700 para Krishtit, bëri pub-likë 282 dënime, që shtriheshinnga krimet e kryer në hapësirënfamiljare, deri tek përgjegjësitë e

ndërtuesve të shtëpive, nga

vrasjet, deritek grabitjet. Kodi parashikonte

shpesh ligjin e talionit, sipas të cil-it ndëshkimet duhet të korrespon-dojnë me dëmin e pësuar: vrasjandëshkohej me vdekje, vrasja e njëtë riu korrespondonte meekzekutimin e djalit të vrasësit.Nëse krimi nuk ishte trupor,ndëshkimi jepej në bazë të shkel-jes që ish bërë kundrejt shoqërisë(dhe shtresës së të akuzuarit). Kyligj u aplikua edhe më vonë ngagrekët dhe romakët, madje edhenga disa komuna italiane deri nëshekullin XVIII.Proceset e parëIdeja e një procesi publik lindi nëGreqinë e lashtë. Një qytetarçfarëdo i Athinës mund të kërkon-te që të niste një proces, si në ras-tin kur ishte viktimë e një krimiashtu edhe kur ishte dëshmitar injë shkeljeje. I akuzuari nuk kishtë drejtë për avokat, por mund tëparaqiste, për mbrojtjen e tij, kuj-time të shkruar nga profesionistë(që quheshin logografë). Kohëzg-

jatja e debatit (zakonisht disa dh-jetëra minuta) shënohej nga njëgotë me ujë që zbrazej dhe magjis-trati kufizohej të verifikonte qëprocedurat respektoheshin. Dën-imi jepej nga një juri popullore që(për të shmangur përpjekjet përkorruptim) duhej të shprehej nëkohën më të shkurtër të mund-shme. Për shekuj të tërë ishinshumë të paktë ligjet e shkruar: udesh të pritej përhapja e prak-tikave tregtare dhe lindja e njëklase të re drejtuese që sistemipenal grek të kodifikohej (dikurreth shekullit V para Krishtit).Por ishte ende vetëm fillimi.I barabartë për të gjithëI pari aparat juridik koherent ish-te ai i Dymbëdhjetë tryezave ro-mane (451 para Krishtit) që futënrregullat e të drejtës publike dheprivate dhe që shtysën e morënpikërisht nga grekët. Tryezat ven-dosnin barazinë civile mespatricëve dhe plebejve dhe për

herëtë parë

sanksiononinthemelin e sh-tetit tek ligjet.Ciceroni (shek-

ulli I para Krishtit)rrëfen që në kohën e fëm-

ijërisë së tij të gjithë duhej t’injihnin përmendësh Tryezat, porpërdorimi i tyre u zbeh më vonë(origjinali i Kodit u dogj gjatë zjar-rit të Romës në 390 para Krishtit).Sot, nga kodi i Tryezave kanëmbetur vetëm disa lajme fragmen-tarë: dokumenti disiplinonte pro-ceset, ndalonte norma në favor apokundër një qytetari dhe mbrontefamiljen; por parashikonte edheqë të sapolindurit me keqformimtë hidheshin në det, miratontevrasjen e një hajduti të kapur nëflagrancë dhe djegien në turrën edruve të piromanëve.Gjatë proceseve romakë debutu-an avoketërit, dëshmitarët dheprovat dokumentare dhe vendimifinal u takonte pretorëve, magjis-tratëve dhe jurive të fisnikëve.Kishte raste kur bëhej edhe mar-rëveshje mes palëve, por në shu-micën e rasteve mbizotëroninhakmarrja private dhe korrupsio-ni: prerja e kokës dhe prerjet egjymtyrëve ishin në rend të ditësdhe, në mungesë të treguesvebindës, ai që fitonte ishte ai qëmundej të kishte avokatin më të

mirë, orateoria e të cilit ndiqej dheduartrokitej nga qindra vetë. Përkrime kundër shtetit (si tradhë-tia e lartë) dënimi kapital ishtepothuajse i sigurtë.E drejta romake, në periudhën re-publikane u zhvillua me hapa tëmëdhenj (ligjet shkruheshin, porzbatimi i tyre ishte tjetër gjë) poru ndal menjëherë me ngjitjen e pe-randorisë, kur u vendos një sisteminkuizitor dhe, në krahasim me tëkaluarën, koncepti i pranimit tëfajësisë: nuk i takonte më akuzëstë demonstronte përgjegjësinë e tëakuzuarit, por i takonte tëakuzuarit tëvërtetontepafajësinë etij.InkuizitorëPas rënies sëperandorisëromake

dhe një pe-riudhe anarkie ju-

ridike relative (deri meardhjen e Charlemagne, në vitin800 praktikat në përdorim ishinnga më të ndryshmet) u vendosgradualisht, në Itali dhe nëFrancë, Inkuizicioni i shenjtë. Ish-te njësoj si të bije nga tigani nëprush.“Peshkopët u ngarkuan me çrrën-josjen e mëkatit për të mbrojturkomunitetet e tyre”, shpjegonGiuseppe Campesi, studiues i Filo-zofisë dhe të drejtës në Universite-tin e Barit. “E bënë edhe duke ni-sur gjuetinë e heretikëve dhe tështrigave. Nuk kish nevojë qëdikush të ngrinte një akuzë: au-toriteti mund të vepronte në au-tonomi dhe fshehtësi të plotë, edhepa dijeninë e të akuzuarit”.Metodat, që ishte një projekt poli-tik dhe fetar, u pa si një shans ngaprincër dhe sovranë: bindja qështeti duhej të mbrohej me çdomjet i bëri magjistratët, që atëherëkonsideroheshin si mbajtës të tëvërtetave absolute, që të ndiqnintë akuzuar edhe në bazë të “zëraveqë qarkullonin”: për të akuzuarinqë vihej praktikisht para makinëssë drejtësisë, ishin shumë të pak-të shanset që t’i shpëtonte dënim-it. Kush kishte para mjaftueshëmmund të blinte pandëshkuesh-mërinë (por nuk kish asnjë garan-ci për kohëzgjatjen e saj) ndërko-hë që për masat ndëshkimet ubënë gjithnjë e më të rëndë.Në Piemonte, në Toskanë, në ra-

jonet transalpinë dhe në shtetinpapnor inkuizicioni (i ushtruarnga gjykata eklesiastike apocivile) vazhdoi të paktën deri nëfundin e vitit 700. “Ideja ishte qëe keqja mund të fshihej kudo dhe,për të shmangur përhapjen, ajoduhej të çrrënjosej”, vazhdonCampesi. “Mes dyshimit dhe fa-jësisë, vija ndarëse ishte shumë elëvizshme dhe për të marrërrëfimin e të akuzuarit çdo mjetkonsiderohej i ligjshëm”.Me pretekstin e dënimit biblik(krimet ishin mëkate) u ekzeku-tuan jo vetëm keqbërës profesion-istë, por edhe mijëra ciganë, tëhuaj dhe vagabondë: torturat kry-heshin rregullisht dhe çoninpothuajse gjithmonë në rrëfimin

edhe për krime inekzistentë dhemë pas dënimin, ndërkohë që

mbrojtja nuk ishte veçse njëgur pengues. Vetëm nëse iakuzuari u mbijetonte tor-turave të hetuesve do të

demonstronte pafajësinë etij. Diçka thuajse e pamun-

dur.Për të kuptuar Inkuizicionin span-joll, i cili filloi nga fundi i shekul-lit të XV-të, duhet t’i hedhim njësy të shpejtë pararendëses së tij,Inkuizicionit mesjetar. Megjith-atë, përpara se ta bëjmë, është erëndësishme që të presupozohetse bota mesjetare nuk ishte botamoderne. Për njerëzit e Mesjetësfeja nuk ishte diçka për t’u kryervetëm në kishë. Ishte shkenca etyre, filozofia e tyre, politika etyre, identiteti i tyre dhe shpresae shpëtimit e tyre. Nuk ishte njëpreferencë personale e individit,por një e vërtetë universale epadiskutueshme. Kështu, hereziae godiste në zemër atë të vërtetë.Përveçse mallkonte heretikun,vinte në rrezik atë që i qëndrontenë krah dhe prishte teksturën ekomunitetit. Në këtë aspekt, evro-pianët mesjetarë nuk qenë tëvetëm. Qëndrimi i tyre pranohejedhe nga shumë kultura në tëgjithë botën. Praktika moderne etolerancës fetare është relativishte re dhe, gjithsesi, vetëm perën-dimore. Autoritetet shekullaredhe ekleziale të Evropës mes-jetare e përballonin herezinë nëmënyra të ndryshme. E drejta ro-make e barazonte herezinë metradhtinë.Kur banorët e një fshati kapnin njëtë dyshuar për herezi dhe e çoninpërpara zotërisë vendas, si do tëkish qenë i mundur një gjykim?Si do të kish mundur një laik anal-

GRAHMATE DREJTËSË

Fajtorët të lirëdhe të pafajshmitprapa hekurave!


14 KORRIK 2014

fabet të përcaktonte kredencat etë akuzuarit si heretike ose jo? Dhenë çfarë mënyre dëshmitarët dotë dëgjoheshin dhe vlerësoheshin?Inkuizicioni mesjetar daton ngaviti 1184, vit në të cilin Papa Luçii III-të u dërgoi një listë herezishpeshkopëve të Evropës dhe i ur-dhëroi ata që të merrnin një rolaktiv në përcaktimin e faktit nësetë akuzuarit për herezi qenë prak-tikisht fajtorë. Më shumë se tëmbështeteshin mbi gjykata shek-ullare, zotërinj vendas apo deri tërrezikonin lançime nga egërsiapopullore, peshkopët qenë ftuar tëverifikonin akuzat për herezi nëvetë dioqezat e tyre, nëpërmjetshqyrtimit të ekleziastëve kompe-tentë që të dinin të përdornin tëdrejtën romake. Me fjalë të tjera,që të dinin të kryenin një “hetim”(nga këtu termi “inkuizicion”).Nga perspektiva e autoritetitshekullar, heretikët qenëtradhtarë të Zotit e të Mbretit dhe,për pasojë, meritonin vdekjen.Kurse nga perspektiva e Kishës,heretikët qenë dele të hutuara, tëlarguara nga grigja. Si barinj,Papa dhe peshkopët kishin detyr-imin që t’i çonin këto dele nëvathë, ashtu si Bariu i Mirë i kishurdhëruar ata. Kështu, atje kusovranët tentonin të ruanin

mbretëritë e tyre, Kisha kërkon-te që të shpëtonte shpirtra.Inkuizicioni u ofroi heretikëve njërrugëdalje për të shmangur vde-kjen dhe për t’u kthyer në komu-nitet. Pjesa më e madhe e të aku-zuarve për herezi nga Inkuizicio-ni mesjetar u çlirua nga akuzat,dhe vendimi i tyre u pezullua. Aty-re të gjetur fajtorë për gabime tërënda iu lejua që ta rrëfenin mëka-tin e tyre, të pendoheshin dhe tërifuteshin në Trupin e Krishtit.Me futjen e françeskanëve dhe tëdominikanëve, në fillimet e shek-ullit të XIII-të, i dha papatit njëtrup fetar të kushtuar, që i drejtoijetët e komponentëve të tij ngashpëtimi i botës. Pasi urdhri i tyreishte krijuar në mënyrë të shpre-hur për të luftuar heretikët dhepredikuar fenë katolike, domini-kanët u bënë veçanërisht aktivënë Inkuizicion. Në përputhje meligjin më progresist të kohësKisha në shekullin e XIII-të ngritigjykata hetimore të varura ngaRoma më shumë sesa nga peshko-pët vendas. Për të garantuar res-pektimin e të drejtave dhe unifor-mitetin e trajtimit, u shkruanmanualë për inkuizitorët. Bernar-do Gui, sot i njohur më mirë siinkuizitori fanatik dhe mizor i ro-manit “Emri i trëndafilit”, shkroi

një manual shumë influencues përepokën. Nuk ka asnjë arsye për tëbesuar se Gui ishte disi i ngjashëmme portretin e romanizuar të tij.Nga shekulli i XIV-të, Inkuizicio-ni mundi të gëzonte kompetencamë të mira ligjore të dis-ponueshme mbi sheshin. Zyrtarëte Inkuizicionit qenë të diplomuardhe të specializuar në drejtësi dheteologji. Pershtatur ne shqip ngabota.alNën akuzëNë zonat veriore të Europës (An-glia në krye, ku Kisha nuk ishte epushtetshme si në Spanjë, Francëapo Itali) u zhvillua një sistem pe-nal i ndryshëm, i quajtur akuza-tor. Kur denoncohej një krim, tëakuzuarit i jepej mundësia tëmbrohej përpara një jurie popu-llore. “Procesi merrte formën e njësfide”, tregon Campesi. “Dhe de-bati zgjidhej përmes mekaniz-mave irracionalë të provës: duele,marrëveshje, apo dëshmi mebetim. Në rastin e parë, debatizgjidhej me forcë. Në të dytinpërmes ritualeve magjikë, si përshembull të ecurit mbi qymyr tëndezur (kush rezistonte kishtembështetjen e perëndive dhe e fi-tonte çështjen). Në të tretinmbështeteshin në reputacioninsocial të palëve: kush kish më

shumë mbështetje, kishte dhe tëdrejtë ndaj tjetrit”.Pas shekullit XIII mbizotëroibuon sensi dhe proceset, nësistemin akuzator nisën të bazo-hen në përplasjen dialektike, mestë akuzuarit dhe akuzuesit, si dhembi aftësinë për të prodhuar pro-va. “Edhe në këtë rast nuk mundtë ishe i sigurtë që do të mbërri-hej në një të vërtetë absolute, mëshumë pritej një e vërtetë for-male”, saktëson Campesi. “Diçkae ngjashme ndodh edhe sot nësistemin gjyqësor amerikan, kuaftësia për të bindur jurinë për-bën një element qendror”.ParandalimiMegjithatë, ishin Iluminizmi dhee drejta napoleonike (me idetë etyre të barazisë sociale dhe tëdrejtave njerëzore) që hodhën ba-zat për sistemet penalë modernë,mes shekujve XVIII dhe XIX. Përherë të parë burgosja u klasifikuasi një dënim dhe jo si paradhomëe ndëshkimit. Filozofë si ZhanZhak Ruso në Francë dhe CezareBekaria në Itali folën për domos-doshmërinë e një shteti moral, sidhe heqjen e torturës dhe dënim-it me vdekje. Për Bekarian, erëndësishme ishte të parandalo-heshin krimet, të garantohej njëmbrojtje e barabartë për të gjithë

si dhe të futeshin dënime që të ish-in në gjendje të riedukonin tëdënuarit, dhe jo vetëm nga ata qëshkatërronin fizikun dhepsikikën.Burgimet e përjetshëm dhe varjetnë litar nuk do të kishin asnjë efektfrenues mbi komunitetin. “Sis-temi penal që doli nga kjo, pas njëdebati të ashpër, ishte një sistemi përzierë, me një fazë të parëinkuizitore (ku hetimet i kryentegjykatësi instruktor) dhe një fazëtë dytë akuzatore, ku shkohej nëproces dhe mbrojtja vihej në dije-ni për akuzat”, shpjegon Campe-si. “Mekanizmi ishte ende ipaekuilibruar në favor të akuzës,që në fazën e parë mund të vepron-te në fshehtësi, por ishte bërëgjithësesi një hap i madh përpara.GarantizmiKy sistem ka karakterizuarshumë vende europianë deri nëdekadat e kaluara: në Itali, nëvitin 1988 u hoq gjykatësi in-struktor dhe u futën figurat e min-istrisë publike dhe gjykatësit përhetimet paraprake. Mekanizmi ubë kështu tërësisht akuzator, apomë garantist. Sigurisht, peshorjae përsosur ende nuk ështëshpikur, por akuza dhe mbrojtjasot janë në gjendje të luajnë meletra të hapura. /Focus/

Një numër ekzekutimeshme vdekje, të dhëna kohët e fundit në ShBA

kanë rikthyer debatin mbi injek-timin vdekjeprurës dhe natyrënantinjerëzore të tij, krahasuar memetoda të tjera të përdorura përtë burgosurit e dënuar me vdekje.Në janar, kur shteti i Ohajos për-dori një “koktejl” të ri drogërashpër të ekzekutuar përdhunuesindhe vrasësin e dënuar, DennisMcGuire, ai u përpëlit në mënyrëtë përsëritur dhe iu deshën mëtepër se 25 minuta për të vdekur.Ditë më parë, Oklahoma ekzeku-toi Michael Lee Wilson, vrasësine dënuar me vdekje, fjalët e fun-dit të të cilit ishin: “E ndiej gjithëtrupin të më digjet.”Po ta lëmë mënjanë çështjen nësedënimi me vdekje në vetveteështë antinjerëzor, dikush mundtë mendojë se shkenca mund tëpërdoret për të ndihmuar nëshpikjen e një metode ekzekuti-mi që e kursen të dënuarin ngavuajtja e gjilpërave. Ka shumëshembuj historikë shkencëtarështë cilët kanë ofruar ekspertizën etyre në ekzekutime. Në fund të

E vërteta e frikshmee shkencës sëekzekutimeve mevdekje

shekullit të 19-të, kërkuesit nëShtetet e Bashkuara krijuan kar-rigen elektrike si një alternativëmë njerëzore ndaj varjeve pub-like. Pavarësisht përpjekjeve,ekzekutimet duke përdorur kar-rigen ishin groteske. “Kokërd-hokët e syve të të dënuarit ndon-jëherë dilnin dhe qëndroni mbifaqet e tij. Shpesh, ai urinonte,defekonte dhe villte gjak. Trupibëhej i kuq me rritjen e teme-praturës dhe lëkura e tij rrud-hosej. Ndonjëherë i burgosurimbulohej nga flakët. “Ekspertët mbajnë distancëNjë shekull më parë, dy mjekëfrancezë kishin krijuar gijotinën,e cila do të ishte një makinë jo edhimbshme dhe eficiente përekzekutim. Sot, mjekët udhëhiqennga betimi i Hipokratit, i cili indalon ata të marrin pjesë ngadëmtimi i qëllimshëm i të tjerëve.Kur injeksioni vdekjeprurës er-dhi në jetë, në vitin 1977, komu-niteti mjekësor ruajti distancën.Një profesor i drejtësisë në Uni-versitetin Fordham që ka marrëpjesë në testimin e rasteve me in-jeksion vdekjeprurës thotë se ndë-

rhyrja në protokollin e tredrogërave përdorte injektimin. Aishton se nuk bëhej ndonjë testimmjekësor për kombinimin edrogërave, se nuk kishte ndonjëshkencë pas kësaj. Tani, në disavende, sasia e pakët e drogëravekritike i kanë nxitur departament-et të gjejnë alternativa të reja të pat-estuara ende. Megjithëse shkencamund të ndihmojnë në zhvillimin enjë metode më njerëzore të vrasjes,ata me ekspertizën e përshtatshmemund të mos përfishen. Metodat eekzekutimit të përdorura në peri-udha të ndryshme historikeInjeksioni vdekjeprurësDeri në vitin 2010, shumica evendeve përdornin kombinimine tre drogërave: një anestezik, njëagjent paralitik për të paralizuarsistemin muskulor dhe një drogëpër të ndaluar punën e zemrës. Sëfundmi, kompanitë farmaceutikeevropiane kanë refuzuar shitjene drogërave për injektim vdekje-prurës në ShBA, duke u kërkuarshteteve të gjejnë alternativa tëreja të papërdorura.Dhoma e gazitDhomat e gazit u përdorën për

herë të parë në ShBA në vitin1924. Në këtë procedurë, një njerilidhet brenda dhomës, e cila mëpas mbushet me gaz toksikhidrogjen cianidi. Mungesa e ok-sigjenit shpie direkt në vdekje,por i dënuari nuk e humbetndërgjegjen menjëherë.Karrigia elektrikeKarrigia e parë elektrike u për-dor në vitin 1890. Elektrodat elidhura në trupin e të dënuaritpërcjellin rrymë elektrike.VarjaVarja përdorej si një metodë pri-mare e ekzekutimit në ShBA, derinë shpikjen e karriges elektrike.Vdekja shkaktohet në mënyrëtipike nga shkëputja e vertebraveose asfiksimi, por në rastet kurlitari është shumë i gajtë, të dënu-arit mund t’i pritet koka. Nëseështë shumë e shkurtër, atij i du-hen më tepër se 45 minuta për tëvdekur.Toga e zjarritKjo metodë ekzekutimi e stilit tëvjetër të Perëndimit daton qëprej kohës kur u shpikën armët ezjarrit. Në një skenar tipik nëShBA, i dënuari lidhet në një kar-

rige. 5 njerëz me maska, anonimë,qëndrojnë 6 metra larg dhe drej-tojnë pushkën në drejtim të zem-rës dhe qëllojnë.GijotinaE shpikur në Francë në fund tëshekullit 18 gjatë RevolucionitFrancez, gijotina u krijua si njëmënyrë praktike ekzekutimi. Ajoe priste kokën më shpejt dhe mëme efektivitet sesa një shpatë.KryqëzimiKjo metodë daton në shekullin e6-të para Krishtit, e cila përdoretende në shtetin e Sudanit. Një per-son lidhet dhe gozhdohet në kryqdhe pret për t’u varur. Vdekjaështë e ngadaltë dhe e dhimb-shme dhe zgjat disa orë deri nëdisa ditë.Gjuajtja me gurëKjo metodë antike e ekzekutimitvazhdon të jetë një dënim përtradhëtinë bashkëshortore edhesot.Shtypja nga një elefantKjo ishte e zakonshme për shumëshekuj në Azinë e jugut dhe juglin-dore. Një elefant do ta shtypte dheshqyente të dënuarin për tradhti. /gazetaexpress.com/


PUBLICATION OF ASSOCIATION OF ALBANIAN ADVOCATES OF ANTI-CORRUPTIONBiweekly, Informative, Denouncing and Investigative Magazine First Year of Publication, Number 1, July 14, 2014 Price: 200 L 0.5 euro

Address: St. Ibrahim Rrugova, Complex: Green Park, Building no.26, Mobile: +355 692020512 /612 www.antikorrupsion.com

Corruption in the Judiciary!Agim Bendo, Most Corrupt Judge

of 20 years, ready prison blanketseditorialAmnesty for

Cannabis SativaAll are equal before the law,

such as Lazarati of Gjirokastraand Shkodra, as well all

light drug users, who have filled up the prisons…

JusticeWhy is established the

Association of theAlbanian Advocates of

Anticorruption.Pg. 4

InvestigationBanks Thieves,

howdo they grab

citizens' pocketsPg. 5

DenunciationCharges against Agency forProperty Restitution andCompensation, abusing

with Albanians propertiesPg. 6

PublicationsAdvocate,

man of the law whorepresents and

defends the rightPg. 8

ProposalLaw Amendments

todamage

compensationPg. 9

In the present day, there is ahuge number of arrests in ourcountry for the offense of Pro-duction, Trafficking, Cultiva-tion and Sales of Narcotics. Al-most all courts are in dilemmaand therefore the question aris-es for the judges, how to act interms of penalties. Regardlessof punishment measures pro-vided in the Criminal Code, ac-cording to recent events, thepunishment are not issued to allAlbanians alike. Otherwise thesentences do not predict thetype and quantity of the drugin terms of punishment but isthe same as for Cannabis Sati-va ( hashish) and other drugssuch as cocaine or heroin. Cur-rently, in Tirana Court of FirstInstance are adjudicated manypersons, who are sentenced forthe use of 3, 10, or 25 grams oflight drugs, and their sentenc-es define a minimum of 5 yearsimprisonment...

By Av. Ndue Pjetra

Pg.6

E përdyjavshme, informuese, denoncuese dhe investigative ...përfundim themelor, se e drejta e...

Documents

Transcript of E përdyjavshme, informuese, denoncuese dhe investigative ...përfundim themelor, se e drejta e...