DUBLIN CORE METADATA INITIATIVE – działalność i projekty
description
Transcript of DUBLIN CORE METADATA INITIATIVE – działalność i projekty
DUBLIN CORE METADATA INITIATIVE – działalność i projekty
Agnieszka BrachfogelBiblioteka Narodowa
Pracownia Teorii i Organizacji Bibliografii
18 czerwca 2009 r.
Początki DCMI
1994 – 2.ga Międzynarodowa Konferencja W3 (WWW) zawiązanie nieformalnej grupy informatyków oraz bibliotekarzy
1995 – warsztaty OCLC i NCSA (National Center for Supercomputing Applications) w Dublin (Ohio, USA) nt. opracowania odpowiednich metadanych do opisu zasobów internetowych (bibliotekarze, informatycy, archiwiści, wydawcy etc.)
Dublin Core Metadata Element Set (DCMES v.1.1) Dublin Core Metadata Initiative (DCMI)
DCMI – jako instytucja
Dublin Core Metadata Initiative (DCMI) jest organizacją pożytku publicznego działającą w ramach prawodawstwa singapurskiego. Do grudnia 2008 r. DCMI podlegała OCLC; obecnie jest już w pełni niezależną organizacją.
Członkami założycielami „nowego” DCMI są: National Library Board Singapore (urząd ds. bibliotek Singapuru) Biblioteka Narodowa Finlandii.
Pozostali członkowie to: brytyjska Joint Information Systems Commission (JISC) Biblioteka Narodowa, Archiwa Państwowe oraz Komisja ds. służb państwowych Nowej Zelandii Biblioteka Narodowa Korei.
DCMI – zakres działań
Dublin Core Metadata Initiative Limited (DCMI) jest organizacją rozwijającą wymienne standardy metadanych do wszechstronnego zastosowania w środowisku online.
Do najważniejszych zadań DCMI należy: rozwój i upowszechnianie Dublin Core’u i pochodnych rozwiązań oprac. przez DCMI wspieranie międzynarodowych środowisk użytkowników metadanych DC i implementujących je kadr zawodowych (informatyków, bibliotekarzy …) Działalność DCMI obejmuje: pracę nad strukturami danych (modele, aplikacje) inicjowanie dyskusji i współpracę w ramach Kół tematycznych (DCMI Communities) oraz Grup Zadaniowych (DCMI Task Groups) organizowanie corocznych konferencji i warsztatów współpracę z innymi organizacjami ustanawiającymi standardy pokrewne DC
Struktura DCMI
Koła tematyczne (DCMI Communities) – ogólne problemy wynikające ze stosowania DC, także w danej dziedzinie (np. opis kolekcji, materiałów edukacyjnych)
Grupy zadaniowe (DCMI Task Groups) – ściśle określone zadanie do wykonania (np. stworzenie konkretnego profilu DC)
Koła tematyczne (DCMI Communities)
1. DCMI Accessibility Community 2. DCMI Collection Description Community 3. DCMI Education Community 4. DCMI Environment Community 5. DCMI Government Community 6. DCMI Identifiers Community 7. DCMI Kernel Community 8. DCMI Knowledge Management Community 9. DCMI Libraries Community 10. DCMI Localization and Internationalization
Community 11. DCMI Preservation Community 12. DCMI Registry Community 13. DCMI Scholarly Communications
Community 14. DCMI Science and Metadata Community 15. DCMI Social Tagging Community 16. DCMI Standards Community 17. DCMI Tools Community
1. DCMI Agents Task Group
2. DCMI Collection Description Application Profile Task Group
3. DCMI Education Application Profile Task Group
4. DCMI Government Application Profile Task Group
5. DCMI Kernel Task Group
6. DCMI Libraries Application Profile Task Group
7. Joint DCMI/IEEE LTSC Taskforce
8. DCMI/RDA Task Group
9. DCMI Registry Task Group
Grupy zadaniowe (DCMI Task Groups)
Dokumentacja DCMI
Najważniejsze materiały:
DCMES (Dublin Core Metadata Element Set ver. 1.1)15-elementowy zestaw metadanych DC, także w opublikowany w postaci norm międzynarodowych: RFC 5013/2007, ISO 15 836:2009 oraz ANSI/NISO Z39.85-2007 (PN-ISO 15836:2006).
DCMI Metadata Terms wykaz wszystkich elementów metadanych utrzymywanych przez DCMI
DCAM (Abstract Model) struktura metadanych: elementy i relacje sformułowane wg RDF
DCAP (Application Profiles) struktury danych dla konkretnych zastosowań (np. opisu kolekcji)
Schematy prezentacji danych i języki formalneRDF, XML
User Guidepodręcznik użytkownika
Metadane DUBLIN CORE– informacje podstawowe
Dublin Core to zestaw elementów opisu (metadanych) dokumentów dostępnych w sieci (repozytoria cyfrowe, repozytoria tekstowe, multiwyszukiwarki)
Zawiera elementy opisu formalnego (autor, tytuł, opis fiz. …) i rzeczowego (temat, zasięg…)
Zaleca używanie słowników kontrolowanych i tezaurusów (np. UKD) oraz identyfikatorów numerycznych (ISBN)
Elementy DC przedstawiane są wg schematu RDF w języku XML Każdy element identyfikowany jest przez URI (Uniform Resource
Identifier)
DCMES (Dublin Core Metadata Element Set ver. 1.1)
1. Twórca 2. Tytuł (+ wariant tyt.)3. Temat 4. Opis (+ spis treści, abstrakt) 5. Wydawca6. Współtwórca 7. Data (+ utworzenia, wyd., mod.)
Kwalifikatory dodatkowe
1. Odbiorca (+ pośrednik, poziom kształcenia)2. Pochodzenie3. Prawa własności4. Metoda szkolenia5. Sposób nabycia obiektu6. Częstotliwość nabywania obiektów7. Warunki nabycia obiektu
8. Typ9. Format (+ rozmiar, nośnik)
10. Identyfikator11. Źródło12. Język13. Relacja (+ jest wersją-ma wersję, jest częścią-złożony z…)14. Zasięg (+ miejsce, czas)
15. Prawa
Elementy Dublin Core (+ kwalifikatory)
DCMI Metadata Terms
Wykaz wszystkich elementów metadanych DC, w podziale na: własności (twórca, tytuł, data, format …) słowniki kontrolowane (UKD, MeSH, TGN …) schematy kodowania danych (URI, ISO 3166 …) klasy danych (agent, lokalizacja, typ nośnika …) terminy związane z DCMI Abstract Model
DCMES (stare) i Metadata Terms (nowe)
DCMI Metadata Terms
Nazwa terminu: CREATOR
URI: http://purl.org/dc/terms/creator
Etykieta: Twórca
Definicja: Jednostka w głównej mierze odpowiedzialna za
powstanie zasobu.
Komentarz: Twórcą może być osoba, organizacja lub
usługa. Zazwyczaj nazwa Twórcy powinna wskazywać
jednostkę.
Rodzaj terminu: Property
Zawęża: http://purl.org/dc/elements/1.1/creator
Zawęża się do: http://purl.org/dc/terms/contributor
Należy do zakresu: http://purl.org/dc/terms/Agent
Wersja:
http://dublincore.org/usage/terms/history/#creatorT-001
DCMES
Nazwa terminu: CREATOR
URI: http://purl.org/dc/elements/1.1/creator
Etykieta: Twórca
Definicja: Jednostka w głównej mierze odpowiedzialna za
powstanie zasobu.
Komentarz: Twórcą może być osoba, organizacja lub
usługa. Zazwyczaj nazwa Twórcy powinna wskazywać
jednostkę.
Rodzaj terminu: Property
Wersja:
http://dublincore.org/usage/terms/history/#creatorT-001
Uwaga: Druga własność o tej samej nazwie występuje w
przestrzeni nazwowej dcterms (http://purl.org/dc/terms/).
Wytłumaczenie tego znajduje się we wstępie niniejszego
dokumentu.
DCAM (Abstract Model)
Cechy:przedstawia strukturę metadanych (rekordów): elementy i
relacje zachodzące między nimi skonstruowany na bazie RDF (Resource Description
Framework)niezależny od terminów DCMI
Trzy modele:
1.Zasobu (DCMI Resource Model)
2.Opisu (DCMI Description Set Model)
3.Słownictwa (DCMI Vocabulary Model)
DCAP (Application Profiles)
Cechy:schematy metadanych do lokalnego, konkretnego zastosowania (np. schemat opisu
kolekcji) DCAP konstruowane są zgodnie z DCMI Abstract Modelwspółdziałają z innymi aplikacjami, bo korzystają ze wspólnej terminologii i bazują na
tych samych modelach danych w DCAP używa się terminów zdefiniowanych w RDF (+ terminy z innych potrzebnych przestrzeni nazwowych np. w Education AP – elementy z IEEE Learning Object Metadata)
Profile:Dublin Core Collections Application Profile Dublin Core Education Application Profile (w oprac.)Dublin Core Government Application Profile (w oprac.)Dublin Core Libraries Application Profile (w oprac.)
Opracowania dot. DCAP:Guidelines for Dublin Core Application Profiles (05/2009)The Singapore Framework for Dublin Core Application Profiles (01/2008)
DOSTĘPNE MATERIAŁY - podsumowanie
Materiały podręczne:Schematy RDF i XMLUser Guide – podręcznik
użytkownika
Działalność DCMI:strukturawspółpracakonferencje
Zasoby:DokumentacjaMateriały konferencyjneMateriały szkolenioweTłumaczeniaProjektyNarzędzia i software (konwersje,
ekstrakcje metadanych, generowanie metadanych etc.)
SłowniczekBibliografia
DCM Registry
Wyszukiwarka wszystkich elementów DC, tj: własności (71) klas (35) słownikowych schematów kodowania (9) syntaktycznych schematów kodowania (11)
Kilkanaście wersji językowych, także polska (niepełna). Możliwość ustawienia wersji językowej dla etykiet pól haseł, jak i przetłumaczalnych wartości rekordu hasła (np. definicję tak, ale nie nazwę terminu).
Projekty – informacje ogólne
Alfabetyczny wykaz projektów, w których wykorzystano metadane DC (najczęściej elementy DC uzupełniane są dodatkowymi metadanymi wg lokalnych potrzeb).
Każdy projekt zawiera krótką charakterystykę i link.
projekty istniejące; 47;
81%
projekty zawieszone; 11;
19%
projekty istniejące
projekty zawieszone
Do DCMI zgłoszono 47 projektów, z czego 11 jest zawieszonych.
Projekty wg krajów
8 8
7 7
5
3
2 2
1 1 1 1 1
liczba p
roje
któ
w
Projekty wg typów instytucji
23
14
75
1
liczba p
roje
któ
w
Projekty wg dziedzin
27
16
32
1
nauka różne sztuka rządowe biznes
liczba p
roje
któ
w
Projekty wg typów gromadzonych danych
19
1615
10 10
liczba p
roje
któ
w
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ!