T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

MEGEP (MESLEKÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN

GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ)

İNŞAAT TEKNOLOJİSİ

DONATI ÇİZİMİ -3

ANKARA 2006

Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller;

• Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2006 tarih ve 269 sayılı Kararı ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeli olarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programlarında amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik geliştirilmiş öğretim materyalleridir (Ders Notlarıdır).

• Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek ve geliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında uygulanmaya başlanmıştır.

• Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliği kazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılması önerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir.

• Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaşabilirler.

• Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır.

• Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında satılamaz.

i

AÇIKLAMALAR ....................................................................................................................ii GİRİŞ ....................................................................................................................................... 1 ÖĞRENME FAALİYETİ–1 .................................................................................................... 3 1. DÖŞEME ŞEKLİNİ ÇİZMEK............................................................................................. 3

1.1. Döşeme ......................................................................................................................... 3 1.1.1. Tanımı.................................................................................................................... 3 1.1.2.Çeşitleri................................................................................................................... 3 1.1.3.Şekilleri................................................................................................................... 4 1.1.4. Çizim Uygulamaları............................................................................................... 4

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ...................................................................................... 6 ÖĞRENME FAALİYETİ–2 .................................................................................................... 7 2. DÖŞEME DONATISI ÇİZMEK ......................................................................................... 7

2.1. Döşeme Donatısı ........................................................................................................... 7 2.1.1. Tanımı.................................................................................................................... 7 2.1.2. Çeşit ve Şekilleri.................................................................................................... 7 2.1.3. Serbest Oturan veya Ankastre Döşemeler ........................................................... 12

2.2. Çizim Uygulamaları .................................................................................................... 25 UYGULAMA FAALİYETİ .............................................................................................. 31 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME .................................................................................... 32

MODÜL DEĞERLENDİRME .............................................................................................. 35 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 36 KAYNAKÇA......................................................................................................................... 38

İÇİNDEKİLER

ii

AÇIKLAMALAR KOD 582YIM197 ALAN İnşaat Teknolojisi DAL/MESLEK Betonarme Demirciliği MODÜLÜN ADI Donatı Çizimi–3 MODÜLÜN TANIMI Yeterli araç, gereç ve donanımlar yardımı ile çizim

tekniğine uygun betonarme döşeme demir donatı çizim becerilerini öğrenme materyalidir.

SÜRE 40/32 ÖN KOŞUL Donatı Elemanları Çizim Modülünü başarmak.

YETERLİK Donatı Çizmek.

MODÜLÜN AMACI

Genel Amaç Gerekli ortam, araç ve gereç sağlandığında betonarme döşeme demir donatısını çizebileceksiniz. Amaçlar

Döşeme şeklini kuralına uygun çizebileceksiniz. Döşeme donatılarını kuralına uygun çizebileceksiniz

EĞİTİM ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI

Çizim masası, çizim kâğıdı, çizim kalemleri, silgi, cetveller, kalemtıraş, gönyeler(450,600).

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Her öğrenme faaliyet sonrasında, o faaliyetle ilgili değerlendirme soruları ve uygulamaları ile kendi kendinizi değerlendireceksiniz. Öğretmen, modül sonunda kazandığınız bilgi ve becerileri ölçme aracı ile ölçerek değerlendirecektir.

AÇIKLAMALAR

1

GİRİŞ

Sevgili Öğrenci,

Toplumların genel hedefi olan kalkınma, refah düzeyinin yükseltilmesini amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda ülkeler, mesleki alanda yetişmiş insan gücüne büyük önem vermekte ve araştırma geliştirme birimleri oluşturmaktadır. Teknolojinin de gelişmesiyle proje alanında kusursuz tasarımlar yapılmaktadır ve bu tasarımların temelinde meslek resimin önemi büyüktür.

Meslek Resimin uluslararası dili, çizgiler ve semboller olarak kabul edilmektedir.

Dünyadaki bilgi paylaşımından yararlanarak, deprem kuşağında bulunan ülkemizde olmazsa olmaz kural tekniğine uygun yapılmış sağlam ve estetik yapılar olmalıdır.

Bu amaca yönelik olarak hızla gelişen inşaat sektörüne; dünyadaki gelişmelere paralel

olarak, topografik etüt ve analizleri uygulayan, uygulamalardaki yanlışlıkları yorumlayabilen projeyi okuyan, tatbik edebilen, detaylandırabilen yapım şartnameleri hakkında bilgi sahibi olan, yaptığı işlerde kalite, estetik ve ekonomiye önem veren ülkesini ve milletini seven Atatürk ilke ve inkılâplarına bağlı kalifiye ara eleman yetiştirmektir.

GİRİŞ

2

3

ÖĞRENME FAALİYETİ–1

Bu faaliyet ile gerekli ortam sağlandığında, döşeme şekli çizimini kurallarına uygun olarak çizebileceksiniz.

Çevrenizde betonarme döşeme şekilleri ile ilgili bir yazı hazırlayınız. Bu konuyu sınıfınızda tartışınız.

Mimarlık bürolarından konunuzla ilgili çizilmiş projeler temin ediniz ve bu konuyu sınıfınızda tartışınız.

1. DÖŞEME ŞEKLİNİ ÇİZMEK

1.1. Döşeme 1.1.1. Tanımı

Binayı katlara bölen, üzerine gelen yükleri kirişlere aktaran yatay taşıyıcı

elemanlardır. Döşeme kalınlıkları hesap sonucu bulunmakla birlikte normal döşemeler 10 cm’ den az olamaz.

1.1.2.Çeşitleri

Devam eden veya bağlanış durumuna göre döşemeler 6 guruba ayrılır

Dört tarafı serbest oturan devam etmeyen döşeme Üç kenarda serbest oturan ve bir kenarda devam eden döşeme Karşılıklı iki kenardan serbest oturan ve karşılıklı iki kenardan devam eden

döşeme Bitişik iki kenardan serbest oturan ve bitişik iki kenardan devam eden döşeme Bir kenardan serbest oturan ve üç kenardan devam eden döşeme Dört kenardan da devam eden döşeme

ÖĞRENME FAALİYETİ–1

AMAÇ

ARAŞTIRMA

4

1.1.3.Şekilleri

4 5 5 45 6 6 54 5 5 4

2 3 4 5 6

1

2

1

2

43

1.1.4. Çizim Uygulamaları

Dört tarafı serbest oturan devam etmeyen döşemeyi çiziniz.

Üç kenarda serbest oturan ve bir kenarda devam eden döşemeyi çiziniz.

Karşılıklı iki kenardan serbest oturan ve karşılıklı iki kenardan devam eden

döşemeyi çiziniz.

5

Bitişik iki kenardan serbest oturan ve bitişik iki kenardan devam eden döşemeyi

çiziniz.

Bir kenardan serbest oturan ve üç kenardan devam eden döşemeyi çiziniz.

Dörtkenardan da devam eden döşemeyi çiziniz.

6

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Aşağıda hazırlanan değerlendirme ölçeğine göre, kendinizin veya arkadaşınızın yaptığı

döşeme donatısı çizme işlerini değerlendiriniz. Gerçekleşme düzeyine göre, evet-hayır seçeneklerinden uygun olanı kutucuğa işaretleyiniz.

Dersin adı Donatı Meslek Resmi Öğrencinin

Amaç Döşeme donatısı çizme becerisini kazanacaksınız. Adı soyadı

Konu Döşeme Donatısı Çizme Sınıf Nu GÖZLENECEK DAVRANIŞLAR Evet Hayır

1 Dört tarafı serbest oturan devam etmeyen döşemeyi çizdiniz mi?

2 Üç kenarı da serbest oturan ve bir kenarda devam eden döşemeyi çizdiniz mi?

3 Karşılıklı iki kenardan serbest oturan ve karşılıklı iki kenardan devam eden döşemeyi çizdiniz mi?

4 Bitişik iki kenardan serbest oturan ve bitişik iki kenardan devam eden döşemeyi çizdiniz mi?

5 Bir kenardan serbest oturan ve üç kenardan devam eden döşemeyi çizdiniz mi?

6 Dörtkenardan da devam eden döşemeyi çizdiniz mi? Toplam evet ve hayır cevap sayıları

Bu değerlendirme sonucunda eksik olduğunuzu tespit ettiğiniz konuları tekrar ederek

eksikliklerinizi tamamlayınız.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

7

ÖĞRENME FAALİYETİ–2

Bu faaliyet ile gerekli ortam sağlandığında, döşeme donatı şekli çizimini kurallarına uygun olarak çizebileceksiniz.

Çevrenizde betonarme döşeme donatısı ve şekilleri ile ilgili bir yazı hazırlayınız. Bu konuyu sınıfınızda tartışınız.

2. DÖŞEME DONATISI ÇİZMEK

2.1. Döşeme Donatısı

2.1.1. Tanımı

Betonarme döşemelere konan düz, dağıtma, ilave ve pilye çeliklerine döşeme donatısı

denir.

2.1.2. Çeşit ve Şekilleri

Betonarme döşemeler çalışma şekline göre isim alırlar. Döşemeler üzerlerine oturduğu mesnetlerin kenarlarının oranları bakımından 2 ye ayrılır.

2.1.2.1. Hurdi döşeme 2.1.2.2. Dal döşeme

Mesnetlere oturmaları bakımından 6 grupta toplanır

2.1.2.3. Serbest oturan veya ankastre döşemeler 2.1.2.4. Konsol betonarme döşeme 2.1.2.5. Devam eden-mütemadi-döşeme 2.1.2.6. Mantar döşeme 2.1.2.7. Kirişli betonarme döşeme 2.1.2.8. Nervürlü betonarme döşemeler 2.1.2.9. Dişli döşemeler 2.1.2.10. Alttan kaplamalı nervürlü döşemeler 2.1.2.11. Bloklu döşemeler

ÖĞRENME FAALİYETİ–2

ARAŞTIRMA

AMAÇ

8

K3

K4

K5

L 4

010/

20

010/

20

010/

20

010/20

010/20

010/20

A12

A11

=1.09<2 Dal döşeme çif yönlü pilye

320

DÖŞEMELERDE DEMİR DONATI

uygulanır320

350

D

L3

A3

A4

c

K1

A1

350

A2

L1

Hurdi= 2.3>2350

doğrultusunda pilye kırılırdöşem kısa kenar150

A8

A6

A7

A5

İlave

donatısımesnet

K2 L2

150

L5L6

A9

A10

A13

Şekil 2.1: Örnek döşeme demir donatı planı ölçek 1/50

2.1.2.1. Hurdi (Tek Doğrultuda Çalışan) Döşeme Döşeme alanı dikdörtgen şeklinde olup uzun kenar/kısa kenar>2 (Lu/Lk>2) veya kısa

kenar/uzun kenar<0,5 (Lk/Lu<0,5) olan döşeme şeklidir. Bu döşemede pilye çelikleri uçtan L/6 oranında kırılır. Döşeme kısa kenar doğrultusunda çalıştırılır. Yani kısa kenar doğrultusunda bir düz

bir pilye olarak yerleştirilir uzun kenar doğrultusunda sadece 20 cm aralıklarla düz demir konur (Şekil 2.2).

9

20

11 112 32 5

8 82 52 3

2 0

20

2 5

0 1 0 /2 0 L = 2 4 0

0 1 0 /2 0 L = 1 9 5

25

010/

20

L=54

5

1 5 0

500

2 5 2 51 5 0

Şekil 2.2: Hurdi döşeme ölçek 1/50

Döşeme kalınlığı:10cm Pas payı: 2 cm alındı. 500/150:3.3>2 veya 150/500:0.3<0,5 olduğu için hurdi döşeme Pilye boy hesabı:23+25+11+88+11+25+23 =202~200cm alınır. Nervürlü çelik kullanıldığı için kanca bükülmez

2.1.2.2. Dal (Çift Doğrultuda Çalışan) Döşeme

Döşeme alanı kare veya kenarlar arası uzunluk farkı az olan dikdörtgen şeklinde olan döşemelerdir. Uzun kenar/kısa kenar (Lu/Lk) oranı 2’ den az veya 0,5’ ten fazla olduğu zaman iki doğrultuda çalışacağı için her iki doğrultuda düz ve pilye çelikleri konur. Kısa doğrultudaki çelikler alta konur ve çelik araları çelik çapının 1,5 katı veya 20 cm den büyük olmaz (Şekil 2.3:) ve (Resim 2.1) (Resim 2.2).

10

k127

k126

k102

k101

25/5

025

/50

25/5

025

/50

25

010/20 L=435

010/20 L=440

010/

20

L=53

5

010/

20

L=60

0

202520

40050

0

25 400 25

2550

025

Şekil 2.3: Dal döşeme

11

Resim 2.1: Çift yönlü döşeme donatısı

Resim 2.2:Döşemelerde pilye kıvrım ve bağlama şekli

12

2.1.3. Serbest Oturan veya Ankastre Döşemeler

Kagir duvarlar üzerine oturan veya gömülen döşemelerdir. Yapılarda kirişler üzerine oturduğundan döşeme donatısı kiriş donatısına bağlanır ve betonları aynı anda dökülür.Bu döşemeler ankastre şeklinde çalışır pilye kıvrımları L/6 mesafesinde kırılır Şekil (2.4).

k108

k107

k106

k105

25

010/

20

L=39

5

25

010/20 L=385

25 300

010/20 L=350

010/

20

L=44

0

2535

0

Şekil2.4: Serbest oturan veya ankastre döşeme çelik donatısı plan ve kesiti

13

2.1.2.4. Konsol Betonarme Döşeme Bir ucu askıda diğer ucu ankastre olan betonarme döşemedir. Döşemenin bir ucu

duvara gömülecek ise duvar kalınlığı en az 20 cm olmalıdır. Döşemenin üst tarafında çekme gerilmesi olacağından esas çelikler üste konur, gömülen uçlara kanca yapılarak hatıl veya kiriş donatısına bağlanır. Donatı şekli hurdi konsol ve dal döşemenin birleştirilmiş şeklidir. Askıda olan uç 7 cm kadar inceltilebilir. Genelde balkon ve çıkmalarda uygulanır (Resim 2. 3) Bazı durumlarda çelikler firkete şeklinde konur. Pilyeler devam eden döşemeye L/4 oranında uzatılır. (Şekil 2.5 ) ve (Resim 2.3).

150

En fazla 150 cm

25/5

0

25

451145

25/5

0k3

0535

110

35

3535

010/

20

L=53

5

010/30 L=130

010/30 L=200

60 16 45

010/20 L=205

25

Şekil 2.5: Konsol çelik donatı döşeme plan ve kesiti Resim 2. 3 :Konsol kiriş

14

2.1.2.5. Devam Eden-Mütemadi-Döşeme

Birden fazla bölümleri olan döşemelerle üzerine gelen yükleri taşımak ve oturdukları mesnetlere taşımak için yapılan döşemelerdir. Döşemenin şekline göre çelik donatısı dal veya hurdi olarak yapılır. Bitişik döşemelerde çelik donatı teknik olarak bir sakınca yoksa devam ettirilir. Pilyeler ¼ oranında komşu döşemeye uzatılır. Çelik donatıya gerektiği yerde ilave donatı takviye yapılır (Şekil 2.6 ) ve (Resim 2.4).

70

20

85

403227

82

287

275

120

360170150

25/5

0

25/50

25/50

30/7

0

25/50

25/5

0

25/5

0

25/5

030

/70

25/50

25/5

0

224

L=420

L=405O10/20

O10/20

125

51

O10/20L=220

L=260O10/2011 1184

11

109

O10

/20

L=40

017

2

O10

/20

L=38

5

106

O10

/20

L=35

061

O10

/20

L=18

516

7

120

O10/20

167

O10

/20

L=39

0

O10

/20

L=32

0

L=690

76 85 88

51

106

253 O10/20

O10/20L=450

L=535154O10/20

O10/20L=270

L=410

72

135

O10

/20

L=32

0

64 168 O10

/20

L=38

5

Şekil 2.6: Devam eden döşemede, boy kesit, en kesit, plan ve çelik donatısı ölçek1/50

Mer

dive

n B

oşluğu

15

Resim 2.4: Devam eden mütemadi döşemede pilye ve düz demir aralıkları

2.1.2.6. Mantar Döşeme

Açıklığı fazla olan döşemelerde kiriş kullanmadan yükü kolonlara nakletmek için yapılır. Döşeme kalınlığı en az 15 cm olmalıdır. Tabla genişliği 30 cm den az olmamalıdır (a>30 cm). Kolonun üzerine döşemenin oturduğu alanı genişletmek için 450 eğimli başlık yapılır ve başlık kolon eksenleri arasındaki mesafenin L/10 kadar olmalıdır (b>L/10).Döşemenin kolon üzerindeki donatısı daha sık yapılarak kiriş gibi çalışması sağlanır. Çelik donatı kolonların üstündeki döşemenin üstüne kolonlar arasındaki döşemenin alt yüzlerine konur. Gerekirse kolon ve başlıkların üzerine daha kalın özel donatı konur ( Şekil 2.7).

16

Başlıka/4

Ø16/15

Ø14/15

Ø16/15

Ø14/20

Ø14/20

L

Ø14/10 Ø14/10

Tabla

a>L/20 veya a>30 cm

15d

8kalınlık d/2

Döşeme

45°

Şekil 2.7: Betonarme mantar döşeme plan kesit ve çelik donatı dağılımı

2.1.2.7. Kirişli Betonarme döşeme

Döşemenin taşıdığı yük fazlalaştıkça veya mesnetler arasındaki açıklık arttıkça

döşemenin kalınlığı da artar. Döşeme kalınlığının çok fazla artması durumunda ekonomik olamayacağından döşeme daha küçük bölümlere ayrılarak kirişler kısa doğrultuda konur. Gerektiğinde ana kirişler de bırakılır ve aralarına ara kirişler konarak döşeme yükleri bu kirişlere nakledilir. Kiriş eksenleri arasındaki mesafe en az 90 cm alınır.( Şekil 2.8)

17

10Ø

15

2525

L3=12025L2=10025L1=120

10Ø20

10Ø2010

Ø15

L3/4

L1/4 10Ø20

10Ø20

10Ø

15

10Ø20

10Ø20

L2/4

300

L=34

6

4064

(74)11 11

20

L=220

l=166

Şekil 2. 8: Kirişli betonarme döşeme ölçek 1/20

2.1.2.8. Nervürlü Betonarme Döşemeler

Betonarme yapılarda çekme gerilmesinin bulunduğu yerlere konur. Döşeme kesitinde alt kısma konulan çeliklerin etrafı betonla sarılır ve arada boşluk kalacak şekilde düzenlenir. Nervürlü döşeme normal döşemelerin kalınlığı arttığı, tavanın süslü ve estetik olması istendiği ses ve ısı yalıtımı gerektiği yerlerde yapılır. Bu döşeme sistemi normal döşemeye göre oldukça pahalı bir sistemdir. Nervürler kısa kenar doğrultusunda yapılır. Açıklığın fazla olduğu yerlerde bağlantı kirişleri konarak kirişli döşeme sisteminde çalıştırılır.

Nervürler arası yük dağılımını sağlamak için nervürlere dik doğrultuda ø8/20

aralıklara çelikler konur (Şekil2. 9).

18

D

AA1

B

A=30-70 Cm A1=En fazla 30cm B=En az 5 cm D=A/10~5cm

C C=En az 15 cm olmalı

Nervür Nervür Nervür Nervür

Şekil 2.9:

2.1.2.9. Dişli döşemeler

Tavanın güzel olması istendiğinde diş adı verilen nervürler bir veya iki doğrultuda

düzenlenir. Dişlerin kenarları güzel görünmesi için eğik veya profilli olarak yapılır. Bu döşemede özel olarak hazırlanmış metal kalıplar kullanılır.

Tek doğrultuda diş yapıldığında nervürler enlemesine düzenlenir. Esas çelikler

nervürler içine yerleştirilir, dağıtma çelikleri esas çeliklere dik döşemenin uzun kenar doğrultusunda yerleştirilir ( Şekil 2.10).

İki doğrultuda yapılan dişli döşemelerde ilk önce kısa kenar doğrultusundaki dişlerin

çelik donanımı alta, uzun kenar doğrultusundaki dişlerin çelik donanımı üste konur. Dağıtma çelikleri her iki doğrultuda konur ve bağlanır ( Şekil 2.11).

19

Boy kesit

Çelik donatısıØ14 L=695

Ø14 L=730

15

6

29

332

41

2828

130

41

833

130

2565025

Tek Doğrultulu Dişli Döşeme planı

Dağıtma donatısıØ14 /20

Şekil 2.10:

Ø8/20 L=94

20

Ç if t D o ğ ru l tu lu D iş l i d ö ş e m e p la n ı

E n in e D o n a t ı Ç e lik le r i

B o y u n a D o n a t ı ç e l ik le r i

B o y K e s it

En k

esit

7 847

2 1 547

7 84 0 0

2 5 6 5 0 2 51 3 0

338

411 3 0

28 28

413 3 2 29

6

1 5

Ø 1 4 L = 7 3 0

Ø 1 4 L = 6 9 5

Ø14

/20

Ø 1 4 /2 0

D a ğ ı tm a d o n a t ıs ı

Ø 1 4 L = 4 4 5

Ø 1 4 L = 5 2 0

1 5

6

292828

833

2 52 5

Şekil 2.11:

21

2.1.2.10. Attan Kaplamalı Nervürlü Döşemeler Tavanın düz olması ve betonarme döşemede boşluk bırakılması istendiğinde çelik

donanımı dişli döşemede olduğu gibi yapılır. Tavana kaplama yapılması istendiğinde ızgaraların bağlanabilmesi için dişlerin alt kenarına 25–50 cm aralıklarla yalıtılmış kırlangıç kuyruğu kesitli ahşap takozlar konur. ( Şekil 2.12)

Ahşap lata Ahşap Takoz Tavan Kaplaması

Doğal ve Yapışık Ahşap plaklarla alttan kaplamalı nervürlü döş. Şekil 2.12:

Tavan kaplaması rabit üzerine sıva veya metal ızgara üzerine levha (alçıpan v.b) şeklindeki malzemelerden yapılacaksa metal profil döşemenin tutturulması için plaka betonun içinden sakal denen ø8 lik çelikler uçları kıvrılarak sarkıtılır. Metal profiller bu çeliklere kaynak veya kıvrım ile tutturulur. ( Şekil 2.13 )

Çelik uzantılar(sakal)profil

plak tavan kaplaması

Alttan levha veya plak kaplamalı nervürlü döşeme Şekil 2.13:

22

2.1.2.11. Asmolen (Bloklu) Döşeme Asmolen döşemeler (25+7) 32 cm’ den az olamaz. Isı ve sesi kısmen önler. Pişirilmiş

kil v.b. malzemeden yapılan bloklarla döşeme altında kirişler oluşturularak yapılan döşemedir (Şekil 14) ve Resim(2.5,6,7,8).Döşeme alt kısmında diş olmayacağından tavan düzgün görünür.

Şekil 2.14: Asmolen bloklu döşeme

12-3

520-30

P işrilm iş k il B lok B e to n B lo k

35-55cm 35 -55 cm

Şekil 2.15: Pişirilmiş kil ve betonda yapılmış asmolen döşeme blokları

Resim 2.5: Pişirilmiş kil blok

23

Resim 2.6:Pişirilmiş kil blok donatıya göre döşeme şekli

Resim 2.7:Pişirilmiş kil blok döşenmiş döşemenin genel görünümü

24

Resim 2.8 Pişirilmiş kil blok döşenmiş döşeme, kolon ve kiriş demir donatı bağlantısı

25

2.2. Çizim Uygulamaları 1-Döşemeyi 1/50 ölçeğinde boş olarak akslardan ölçü alarak çiziniz (Şekil 2.16).

2535

025

251402532025

K201

K202 K203

K204

K20

5

K20

6

K20

7

D201D202

345 165

375

Şekil 2.16: ölçek 1/50

26

2-D201 döşemesinin hesap açıklığı aks ölçüleridir. Uzun kenar/kısa kenar < 2 formülü doğrultusunda

L3 / L1 : 375 / 345 :1.086<2 olduğundan döşeme şekli dal (çift doğrultuda çalışan)

döşemedir.Uzun ve kısa kenar doğrultusunda düz ve pilye demirleri kullanılır.D01 döşemesinin düz demirlerini yerleştirelim (pas payı 2 cm alındı) (Şekil 2.17).

K201

K202 K203

K204

K20

5

K20

6

K20

7

D201D202

L1=345 L2=165

L3=3

75

010/20 L=366

010/

20

L=39

6

25 320 25 140 25

2535

025

Şekil 2.17:

Pas payı 2 cm alındı. Uzun doğrultuda demir boyu=350+25+25–2–2(pas payları)→ 400–4=396 cm Kısa doğrultuda demir boyu=25+320+25–2–2→ 370–4=366 cm D201 Döşemesinin pilyelerinin yerleştirilmesi (Şekil 2.18).

27

012/

20 L

=441

85

11

209

11

85

012/20 L=423191

1111111

20

79

K201

K202 K203

K204

K20

5

K20

6

K20

7

D201D202

L1=345 L2=165

L3=3

7525 320 25 140 25

2535

025

012/20 L=423191

691111

20

6901

2/20

L=4

4110

11

209

11

75L1/5 L2/4L1/5

10 42

L3/5

L3/5

1075

2020

20

20

Şekil 2.18: Yatay yönde pilye hesabı: h=Eğik yüzey: Döşeme kalınlığı-(2x pas payı) h=12-(2x2)→ 12–4=8 cm Eğimli yüzeyin boyu=hx1.41→ 8x1.41=11,2~11cm Pilye boyu=20+10+L1/5+11+191+11+L1/5+L2/4→ 30+69+213+69+42=423 cm Dikey yönde pilye hesabı=20+10+L3/5+11+209+11+L3/5+10+20 30+75+231+75+30=411cm

28

2-D202 döşemesi Hesap açıklığı aks ölçüleridir. Uzun kenar/kısa kenar < 2 formülü doğrultusunda L3 / L2: 375 / 165: 2,27>2 olduğundan döşeme şekli hurdi (tek doğrultuda çalışan)

döşemedir. Uzun kenar doğrultusunda düz, kısa kenar doğrultusunda bir düz bir pilye konur.D202 döşemesinin düz demirlerini yerleştirelim (pas payı 2 cm alındı) (Şekil 2.19)

K201

K202 K203

K204

K20

5

K20

6

K20

7

D201D202

L1=345 L2=165

L3=3

75

25 320 25 140 25

2535

025

010/

10

L=39

6010/20 L=186

Şekil 2.19:

Pas payı 2 cm alındı. Uzun doğrultuda demir boyu=350+25+25–2–2(pas payları)→ 400–4=396 cm Kısa doğrultuda demir boyu =140+50- (2xpas payları) →190–4=186 cm

29

3-D202 döşemesinin kısa kenar doğrultusundaki pilyelerinin yerleştirilmesi (Şekil 2.20)

K201

K202 K203

K204

K20

5

K20

6

K20

7

D201D202

L1=345 L2=165

L3=3

75

25 320 25 140 25

2535

025

010/

10

L=39

6

12083 43

012/20 L=28811 11

83 33

012/20 L=28811 11

1020

L2/5 L2/5L1/43387

20

Şekil 2.20:

Pilye hesabı: h=Eğik yüzey: Döşeme kalınlığı-(2x pas payı) h=12-(2x2)→ 12–4=8 cm Eğimli yüzeyin boyu=hx1.41→ 8x1.41=11,2~11cm Pilye boyu=L1/4+L2/5+11+83+11+L2/5+10+20→ 87+33+105+33+30=288 cm

30

4-Bütün donatı çizimlerini bir plan üzerinde gösteriniz (Şekil 2.21).

012/

20 L

=441

85

11

209

1185

012/20 L=423191

1111111

20

79

K201

K202 K203

K204

K20

5K20

6K20

7

D201D202

L1=345 L2=165

L3=3

75

010/20 L=366

010/

20

L=39

6

25 320 25 140 25

2535

025

010/

10

L=39

6010/20 L=186

12083 43

012/20 L=28811 11

2020

20

Şekil 2.21: ölçek:1/50

31

UYGULAMA FAALİYETİ

İşlem Basamakları Öneriler

Döşeme şeklini belirleyiniz. Kiriş genişliğini hesaplayınız. Boy demir donatısını ölçerek kalıp

içerisine çiziniz. Pilye demirlerini ölçerek kalıp içerisine

yerleştiriniz. Pilye kıvrım hesap tablosunu kullanarak

hesaplama yapınız Donatının kesitini çiziniz,

Arkadaşlarınız ile bilgi alış verişi yapınız.

Bu işlem için projede bırakılan döşeme en boy uzunluğuna dikkat ediniz.

Kirişler içine uzanacak demir paylarını hesaplamayı unutmayınız.

Komşu döşeme içine uzanacak demir paylarını hesaplamayı unutmayınız.

Demir donatıda pas paylarını düşmeyi ve kanca boylarını ilave etmeyi unutmayınız.

Hesap sonucu çıkan değerleri ‘0’ ve ‘5’ e tamamlayınız.

Donatı demirlerinin uzunluk, çap ve adetlerini yazmayı unutmayınız.

UYGULAMA FAALİYETİ

32

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME Aşağıda hazırlanan değerlendirme ölçeğine göre, kendinizin veya arkadaşınızın

yaptığı döşeme donatısı çizme işlerini değerlendiriniz. Gerçekleşme düzeyine göre, evet- hayır seçeneklerinden uygun olanı kutucuğa işaretleyiniz.

Dersin adı Donatı Meslek Resmi Öğrencinin

Amaç Döşeme donatısı çizme becerisini kazanacaksınız. Adı soyadı

Konu Döşeme donatısı çizme Sınıf Nu Gözlenecek Davranışlar Evet Hayır

1 Gerekli çizim gereçlerini temin ettiniz mi? 2 Döşeme şeklini belirlediniz mi? 3 Hurdi veya dal döşeme şekline uygun çizim yaptınız mı?

4 Döşeme esas demir donatı hesaplarken pas paylarını düştünüz, kiriş içine giren demir payını ilave ettiniz mi?

5 Çizimlerde konsol döşeme donatısına dikkat ettiniz mi?

6 Pilye boylarını hesaplarken bitişik döşemeye uzanan boyunu hesaba kattınız mı?

7 Pilye kırım hesaplamalarını formül ile hesapladınız mı? 8 Asmolen döşeme kalınlığını projede hesaplayıp çizdiniz mi? 9 Donatı kesit çizimlerinde farklı kalemler kullandınız mı? 10 Demirlerin üzerine çap, boy ve adetlerini yazdınız mı? 11 Kesit taramalarınızı yaptınız mı? 12 Donatı ve tarama çizimlerinde uygun kalemleri kullandınız mı? 13 Çizime göre rapido kalem kullandınız mı? 14 Çiziminizi kontrol edip temizlediniz mi? Toplam evet ve hayır cevap sayıları

Bu değerlendirme sonucunda eksik olduğunuzu tespit ettiğiniz konuları tekrar ederek

eksikliklerinizi tamamlayınız. Bu faaliyet kapsamında kazandığınız bilgileri, aşağıdaki soruları cevaplayarak

belirleyeceksiniz.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

33

ÖLÇME SORULARI (Doğru- Yanlış)

Aşağıdaki soruların cevaplarını doğru ve yanlış olarak değerlendiriniz. 1. Aşağıdakilerden hangisi döşeme çeşidi değildir.

A) Bileşik döşeme B) Mütemadi döşeme C)Konsol döşeme D) Asmolen döşeme

2. Döşeme kesit ölçeği aşağıdakilerden hangisi ile çizilebilir. A) 1/50 B)1/20 C)1/100 D)1/200

3. Hurdi döşemede uzun kenarın kısa kenarı oranı kaç olmalıdır?

A )Lu/Lk>1 B) Lu/Lk>1.5 C) ) Lu/Lk>0.5 D) Lu/Lk>2

4. Dal döşemede uzun kenarın kısa kenarı oranı kaç olmalıdır

A) Lu/Lk<1 B )Lu/Lk>1.5 C) Lu/Lk<2 D) Lu/Lk>2

5. Döşemelerde konsol çıkıntısı en fazla kaç cm olmalıdır

A) 100 cm B) 150 cm C)200 cm D)250 cm

6. Döşeme demir donatı çiziminde çinileme yapılacaksa hangi kalemler kullanılmalıdır?

A) B,2B kurşunkalem ve en az 0.1 rapido B) 0.2 rapido C) 0.1 rapido D) H veya 2H kurşun kalem ve en az 0.4 rapido

7. Pilyelerin bitişik döşemeye geçme oranı döşeme uzunluğuna (L) oranı kaçtır?

A) L/4 B) L/2 C) L/6 D) L/7

34

8. Döşeme demir donatı çapı en az ∅ kaç olmalıdır? A) ∅12 B) ∅8 C) ∅10 D) ∅16

9. Pilye kıvrım hesabı hangi formül ile yapılır. d=(D-pas payları)

A)dx5 B) d x1,41 C)d-(Dx10) D)Dxh/2

10. Asmolen döşeme kalınlığı kaç cm’ den az olmalıdır?

A) 32cm B)25cm C) 35cm D)15cm

Cevaplara cevap anahtarından bakınız.

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarı ile karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerek değerlendiriniz Eksik olduğunuz konulara dönerek tekrarlayınız. Tüm soruları doğru cevapladıysanız diğer faaliyete geçiniz.

35

MODÜL DEĞERLENDİRME Soru : Ölçüleri verilen döşemenin şeklini ve donatılarını çiziniz? Aşağıdaki performans testi ile modülle kazandığınız yeterlilikleri ölçebilirsiniz.

PERFORMANS TESTİ Dersin adı Donatı Meslek Resmi Öğrencinin

Amaç Döşeme şekli ve donatısı çizme becerilerini kazanacaksınız. Adı soyadı

Konu Döşeme Şekli ve Donatısı Çizme Sınıf No Başlangıç saati Bitiş saati Zaman Toplam süre

Gözlenecek Davranışlar Evet Hayır

1 Dört tarafı serbest oturan devam etmeyen döşemeyi çizdiniz mi?

2 Üç kenarı da serbest oturan ve bir kenarda devam eden döşemeyi çizdiniz mi?

3 Karşılıklı iki kenardan serbest oturan ve karşılıklı iki kenardan devam eden döşemeyi çizdiniz mi?

4 Bitişik iki kenardan serbest oturan ve bitişik iki kenardan devam eden döşemeyi çizdiniz mi?

5 Bir kenardan serbest oturan ve üç kenardan devam eden döşemeyi çizdiniz mi?

6 Dörtkenardan da devam eden döşemeyi çizdiniz mi? 7 Gerekli çizim gereçlerini temin ettiniz mi? 8 Döşeme şeklini belirlediniz mi? 9 Hurdi veya dal döşeme şekline uygun çizim yaptınız mı?

10 Döşeme esas demir donatı hesaplarken pas paylarını düştünüz, kiriş içine giren demir payını ilave ettiniz mi?

11 Çizimlerde konsol döşeme donatısına dikkat ettiniz mi?

12 Pilye boylarını hesaplarken bitişik döşemeye uzanan boyunu hesaba kattınız mı?

13 Pilye kırım hesaplamalarını formül ile hesapladınız mı? 14 Asmolen döşeme kalınlığını projede hesaplayıp çizdiniz mi? 15 Donatı kesit çizimlerinde farklı kalemler kullandınız mı? 16 Demirlerin üzerine çap, boy ve adetlerini yazdınız mı? 17 Kesit taramalarınızı yaptınız mı? 18 Donatı ve tarama çizimlerinde uygun kalemleri kullandınız mı? 19 Çizime göre rapido kalem kullandınız mı? 20 Çiziminizi kontrol edip temizlediniz mi? Toplam evet ve hayır cevap sayıları

Performans testi değerlendirmesi sonucunda eksik olduğunuz konuları yeniden tekrar ederek eksik bilgilerinizi tamamlayınız. Kendinizi yeterli görüyorsanız bir sonraki modüle geçmek için öğretmeninize başvurunuz.

MODÜL DEĞERLENDİRME

36

CEVAP ANAHTARLARI

1 A 2 B 3 D 4 C 5 B 6 D 7 A 8 C 9 B

10 A

CEVAP ANAHTARLARI

37

KAYNAKLAR

CELEP Zekai, KUMBASAR Nahit. Betonarme Yapılar

Sema yayıncılık, İstanbul 1996.

ERASLAN Adnan, Bina Bilgisi Temel Ders Kitabı MEB Ankara2000.

ÖKSÜZOĞLU Halim, YEGÜL Ümit, ÖZCAN Köksal, DÜNDAR Nazım, YAMAN Naim. Yapıcılık Bölümü (Kâgir) İş ve İşlem Yaprakları 111.sınıf M.E. B. İstanbul 1987.

TAYMAZ Haydar, Yapı Bilgisi III.

ÖNERİLEN KAYNAKLAR

38

KAYNAKÇA

İnşaat Mühendisleri Odası Samsun www.probina.com.tr www.deprem.gov.tr www.yutong.com.tr. KARAASLAN Osman, AutoCAD Ders notu çizimleri.

KAYNAKÇA