Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 01 Ekim 2009 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Erzurum
-
Upload
chloe-abbott -
Category
Documents
-
view
33 -
download
2
description
Transcript of Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 01 Ekim 2009 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Erzurum
![Page 1: Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 01 Ekim 2009 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Erzurum](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062422/56813434550346895d9b2408/html5/thumbnails/1.jpg)
1
Doç. Dr. Zekeriya Aktürk01 Ekim 2009
Atatürk Üniversitesi Tıp FakültesiAtatürk Üniversitesi Tıp FakültesiErzurumErzurum
AİLE HEKİMLİĞİAİLE HEKİMLİĞİEn eski hekimlik – Yeni bir uzmanlıkEn eski hekimlik – Yeni bir uzmanlık
0535 [email protected]
http://aile.atauni.edu.tr
![Page 2: Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 01 Ekim 2009 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Erzurum](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062422/56813434550346895d9b2408/html5/thumbnails/2.jpg)
2
Hedefler
• Aile hekimliğiyle ilgili kavramları açıklayabilmek
• Aile hekimliğini tanımlayabilmek
• Aile hekimliğinin temel özelliklerini sayabilmek
• Aile hekimliğinin kısa tarihçesini açıklayabilmek
![Page 3: Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 01 Ekim 2009 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Erzurum](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062422/56813434550346895d9b2408/html5/thumbnails/3.jpg)
3
Önce kavramlar
• Genel pratisyen General practitioner
• Aile hekimi Family physician
• Aile hekimliği FM/GP
• Aile doktoru Family doctor
• İlk başvuru hekimi First contact physician
• Kapsamlı bakım Comprehensive care
• Birinci basamak Primary care
![Page 4: Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 01 Ekim 2009 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Erzurum](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062422/56813434550346895d9b2408/html5/thumbnails/4.jpg)
4
Coğrafya bilgilerimizi hatırlayalım.
Dikkatle bakınız!
Bu bölgeyi tanıdınız mı?
![Page 5: Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 01 Ekim 2009 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Erzurum](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062422/56813434550346895d9b2408/html5/thumbnails/5.jpg)
5
![Page 6: Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 01 Ekim 2009 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Erzurum](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062422/56813434550346895d9b2408/html5/thumbnails/6.jpg)
6
Tarihten beri var olan iki yaklaşım
• Natural (doğal)– Kos Ekolü
• Generalist (MÖ 460-377)
• Conventional (geleneksel) – Knidos Ekolü
• Organ ve dokular (specialist)
![Page 7: Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 01 Ekim 2009 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Erzurum](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062422/56813434550346895d9b2408/html5/thumbnails/7.jpg)
7
Leuwenhorst tanımı (1974)
• Genel pratisyen, yaş cins ve rahatsızlık ayırımı yapmaksızın bireylere, ailelere ve bir sağlık birimine bağlı nüfusa kişisel ve sürekli birinci basamak sağlık hizmeti sunan tıp fakültesi mezunudur. Onu farklı kılan bu işlevleri sentez edişidir. Muayenehane, ev, klinik, ya da hastanede hizmet sunar.
![Page 8: Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 01 Ekim 2009 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Erzurum](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062422/56813434550346895d9b2408/html5/thumbnails/8.jpg)
8
• Aile Hekimi, kendine özgü eğitim içeriği, araştırması, kanıt temeli ve klinik uygulaması olan akademik ve bilimsel bir disiplin ve birinci basamak yönelimli klinik bir uzmanlıktır.
European definition of GP/FM, WONCA 2002
Wonca tanımı (2002)
![Page 9: Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 01 Ekim 2009 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Erzurum](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062422/56813434550346895d9b2408/html5/thumbnails/9.jpg)
9
Aile hekimliği ayrı bir disiplin midir?
• “Dahiliye + Çocuk + KD + Psikiyatri + Acil = aile hekimliği” denklemi doğru mudur?
• Rotasyonlardan aldığı bilgiler çıkıldığında geriye ne kalır?
![Page 10: Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 01 Ekim 2009 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Erzurum](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062422/56813434550346895d9b2408/html5/thumbnails/10.jpg)
10
Aile hekimliğinin esas bileşenleri
• Bakıma ulaşım
• Bakımın sürekliliği
• Kapsamlı bakım
• Bakımın koordinasyonu
• Ortama uygun bakım
Saultz 2001
![Page 11: Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 01 Ekim 2009 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Erzurum](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062422/56813434550346895d9b2408/html5/thumbnails/11.jpg)
11
Aile hekimi, filmin bir karesine değil, tamamına bakar!
![Page 12: Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 01 Ekim 2009 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Erzurum](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062422/56813434550346895d9b2408/html5/thumbnails/12.jpg)
12
![Page 13: Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 01 Ekim 2009 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Erzurum](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062422/56813434550346895d9b2408/html5/thumbnails/13.jpg)
13
GP/uzman oranı: ABD
0
10
20
30
40
50
60
70
80
90
1930 1940 1950 1960 1970
![Page 14: Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 01 Ekim 2009 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Erzurum](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062422/56813434550346895d9b2408/html5/thumbnails/14.jpg)
14
AH’ne Rağbet Neden Azaldı?
• Yeterince kazanamıyor
• Saygınlığı yok
• Okulda anlatılmıyor
• Uygulama şartları iyi değil
• Siyasi yatırım için uygun değil
![Page 15: Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 01 Ekim 2009 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Erzurum](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062422/56813434550346895d9b2408/html5/thumbnails/15.jpg)
15
Flexner’in yanılgısı
• “İyi hekimlik uzmanlaşmaktır”
• “Genel tababet kötü hekimlik demektir”
![Page 16: Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 01 Ekim 2009 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Erzurum](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062422/56813434550346895d9b2408/html5/thumbnails/16.jpg)
16
Oysa…
• Aile hekimi tıbbın tamamından anlar. Nadir görülen
hastalıkları tanıyabilir.
• Sık görülen hastalıkları en iyi GP bilir.
• Branşlaşma belirsizliği önlemez; sadece problemi
çevreden izole eder. Bu ise resmin tamamını
kaybetmemize neden olur.
• Bilim ilerledikçe bilgi artar ama bilgi yükü azalır.
• Tıbbi hatalar bilgi değil ilgi eksikliğinden olmaktadır
![Page 17: Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 01 Ekim 2009 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Erzurum](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062422/56813434550346895d9b2408/html5/thumbnails/17.jpg)
17
Flexner 1930
• “Korkarım ki, bilimsel tıbbın hızlı gelişmesi bize eski nesil hekimlerin geniş kültürleri ve kapsamlı hizmetlerine mal olmaktadır!”
![Page 18: Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 01 Ekim 2009 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Erzurum](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062422/56813434550346895d9b2408/html5/thumbnails/18.jpg)
18
ABD 1960’lı yıllar
• GP’lerin %35’i kötü uygulama yapıyor• Tıp ve teknoloji gelişmiş ama hastalar memnun değil• Mezuniyet öncesi ve sonrası eğitim arasında bağ yok• Eğitim-beceri-hizmet arasındaki ilişkiler belirsiz• İhtisas rutin• Koruyucu hekimliğe yeterli ilgi yok• Şehirleşme artmış
![Page 19: Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 01 Ekim 2009 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Erzurum](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062422/56813434550346895d9b2408/html5/thumbnails/19.jpg)
19
Aşırı uzmanlaşmanın sonuçları
• Fragmentasyon
• Uzmanlar arasında koordinasyon problemi
• Kapsamlı bakım sunamama
• Sürekli bakım sunamama
• Tıp eğitiminde zorluklar
![Page 20: Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 01 Ekim 2009 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Erzurum](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062422/56813434550346895d9b2408/html5/thumbnails/20.jpg)
20
Aile hekimi olmazsa…
• Hastane ve acil servislere başvuru artıyor• Branş uzmanları esas görevlerini yapamıyor• Koruyucu hekimlik uygulanamıyor• Ekonomik sonuçlar• Hastalar sahipsiz
– kendileri karar veriyor– Eczacı, arkadaş…– Kendi kendine tedavi– Alternatif iyileştiriciler
![Page 21: Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 01 Ekim 2009 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Erzurum](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062422/56813434550346895d9b2408/html5/thumbnails/21.jpg)
21
Millis Raporundan (1962)
• “Bir ülser hastası cerraha, psikiyatriste veya
eczaneye ihtiyaç duyabilir. Hepsinden anlayan
bir doktor gerek. Hastayı diğerlerinden
anlamayan birine mahkum edemeyiz!”
![Page 22: Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 01 Ekim 2009 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Erzurum](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062422/56813434550346895d9b2408/html5/thumbnails/22.jpg)
22
Alma Ata 1978 “Herkese Sağlık”
• Temel Sağlık Hizmetleri: bir toplumdaki birey ve ailelerin geneli tarafından kabul görecek şekilde ve onların tam katılımı sağlanarak devlet ve toplumca karşılanabilir bir bedel karşılığında verilen sağlık hizmetleridir.
![Page 23: Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 01 Ekim 2009 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Erzurum](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062422/56813434550346895d9b2408/html5/thumbnails/23.jpg)
23
• Aile Hekimliği bir disiplin olarak tanımlanmalıdır.• Temel tıp eğitimi, sonraki uzmanlık eğitimi için
uygun bir temel sağlamalıdır. • Aile Hekimliği disiplini her tıp okulunda
öğretilmeli ve aile hekimi/dal uzmanı dengesi kurulmalıdır.
• Her ülkede aile hekimliği mezuniyet sonrası uzmanlık eğitim programları oluşturulmalıdır.
WHO-WONCA Joint Conference Ontario, 1994
“Toplumun Gereksinmelerini Gözeten Bir Sağlık Hizmeti ve Tıp Eğitimi Sistemi Oluşturmak İçin
Öneriler”
![Page 24: Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 01 Ekim 2009 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Erzurum](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062422/56813434550346895d9b2408/html5/thumbnails/24.jpg)
24
• Evrensel nitelikte ulaşılabilirliği olan, aile ve toplum yönelimli, altyapı, personel ve hizmet sunum standartları bakımından güçlendirilmiş birinci basamak sağlık hizmetleri, sistemin merkezinde yer almalı,
World Health Declaration, WHO, 1998
![Page 25: Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 01 Ekim 2009 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Erzurum](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062422/56813434550346895d9b2408/html5/thumbnails/25.jpg)
25
• Birinci basamak hizmetler, esnek, ihtiyaçlara yanıt veren bir hastane sistemi tarafından desteklenmelidir
• Hizmet sunum basamakları arasında entegrasyon sağlanmaldır
• Çağdaş koşullara uygun ve basamaklar arası geri bildirim sistemi içeren sevk zinciri hayata geçirilmeldir
World Health Declaration, WHO, 1998
![Page 26: Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 01 Ekim 2009 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Erzurum](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062422/56813434550346895d9b2408/html5/thumbnails/26.jpg)
26
• Sağlık hizmetleri her aşamada bilimsel kanıtlara dayalı olarak yürütülmelidir
• Sağlık hizmetleri iyi kalitede ve maddi olarak karşılanabilir bir biçimde sunulmalı,
• Sağlık hizmetleri uygun bir teknoloji ve enformasyon sistemine sahip olmalı
• Sağlık hizmetleri sürdürülebilir nitelikte finansmana sahip olmalı
World Health Declaration, WHO, 1998
![Page 27: Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 01 Ekim 2009 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Erzurum](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062422/56813434550346895d9b2408/html5/thumbnails/27.jpg)
27
• İhtiyaç – Kişileri ve aileleri, içinde yaşadığı toplumun bir
parçası olarak ele alan, yaş, cinsiyet ve hastalık ayırımı yapmaksızın kesintisiz ve bütüncül sağlık hizmet sunabilen bir hekim
• Çözüm– Aile hekimliği
![Page 28: Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 01 Ekim 2009 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Erzurum](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062422/56813434550346895d9b2408/html5/thumbnails/28.jpg)
28
• Peabody 1923
• College of General Practitioners 1952
• Willard Komisyon raporu 1966
• Millis Raporu 1966
• American Board of Family Practice 1969
Kilometre Taşları
![Page 29: Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 01 Ekim 2009 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Erzurum](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062422/56813434550346895d9b2408/html5/thumbnails/29.jpg)
29
Türkiye’de AH
• 1940: Genel tababet ihtisası• 1961: 224 sayılı yasa• 1983 Tababet Uzmanlık Tüzüğü• 1985 Eğitim hastanelerinde AH• 1988 AHUD, 1990 TAHUD• 1993 YÖK kararı• İlk anabilim dalları:
– Edirne, Eskişehir, Adana, Kocaeli
• 2004 Aile Doktorluğu Geçiş Eğitimi
![Page 30: Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 01 Ekim 2009 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Erzurum](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062422/56813434550346895d9b2408/html5/thumbnails/30.jpg)
30
Türkiye’de
• 1993: İlk ulusal kongre (İstanbul)– 7. kongre 2006 İzmir
• 2001: İlk aile hekimliği günleri (Edirne)– 3. aile hekimliği günleri 2005 Aydın
• 1997: Türkiye Aile Hekimliği Dergisi– 3 ayda bir
• 2003: TR Wonca’ya tam üye• 2005: TR Wonca Dünya konseyinde temsil edildi• 2008: Avrupa aile hekimliği kongresi Türkiye’de
![Page 31: Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 01 Ekim 2009 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Erzurum](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062422/56813434550346895d9b2408/html5/thumbnails/31.jpg)
31
Sayılar
• ABD 2000– 60212 aile hekimi– 300 milyon nüfus– 1 aile hekimi/5000 kişi
• TR 2009– 2500 aile hekimi– 70 milyon nüfus
![Page 32: Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 01 Ekim 2009 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Erzurum](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062422/56813434550346895d9b2408/html5/thumbnails/32.jpg)
32
Sağlıkta dönüşüm projesi
http://www.worldbank.org.tr/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/ECAEXT/TURKEYEXTN/0,,contentMDK:20274795~pagePK:141137~piPK:141127~theSitePK:361712,00.html
![Page 33: Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 01 Ekim 2009 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Erzurum](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062422/56813434550346895d9b2408/html5/thumbnails/33.jpg)
33
Karıştırılmaması gereken iki kavram
• Aile hekimliği uzmanlığı
• Aile hekimliği sistemi
![Page 34: Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 01 Ekim 2009 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Erzurum](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062422/56813434550346895d9b2408/html5/thumbnails/34.jpg)
34
Aile sağlığı merkezi
![Page 35: Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 01 Ekim 2009 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Erzurum](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062422/56813434550346895d9b2408/html5/thumbnails/35.jpg)
35
Toplum sağlığı merkezi
![Page 36: Doç. Dr. Zekeriya Aktürk 01 Ekim 2009 Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Erzurum](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022062422/56813434550346895d9b2408/html5/thumbnails/36.jpg)
36