Doç. Dr. Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

61
Doç. Dr. Doç. Dr. Pelin KEL Pelin KEL İ İ CEN CEN http://yunus.hacettepe.edu.tr/ ~pkelicen SİNDİRİM SİSTEMİNİ ETKİLEYEN İLAÇLAR

description

SİNDİRİM SİSTEMİNİ ETKİLEYEN İLAÇLAR. Doç. Dr. Pelin KEL İ CEN http://yunus.hacettepe.edu.tr/~pkelicen. Mide Ekzokrin Fonksiyonu. Mukus Paryetal (oksintik) H+, Cl-(Asit) Esas h. (Pepsinojen) G h ü creleri (Gastrin) Pepsinojen  Pepsin (aktif) Asit. - PowerPoint PPT Presentation

Transcript of Doç. Dr. Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

Page 1: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

Doç. Dr. Doç. Dr. Pelin KELPelin KELİİCENCEN

http://yunus.hacettepe.edu.tr/~pkelicen

SİNDİRİM SİSTEMİNİ ETKİLEYEN İLAÇLAR

Page 2: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

Mide Ekzokrin Fonksiyonu

MukusMukus Paryetal (oksintik) H+, Cl-Paryetal (oksintik) H+, Cl-

(Asit)(Asit) Esas h. (Pepsinojen)Esas h. (Pepsinojen) G hG hüücrelericreleri (Gastrin) (Gastrin)

PepsinojenPepsinojen Pepsin (aktif) Pepsin (aktif)

AsitAsit

Page 3: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

Gastrik sekresyonların fizyolojik ve farmakolojik regülasyonu

Page 4: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

Paryetal Hücreler

H20 + C02 H20 + C02 H+ (proton) + HC03 – H+ (proton) + HC03 –

KAHKAH

(Karbonik anhidraz)(Karbonik anhidraz)

Apikal yApikal yüüz; H+K+a z; H+K+a bağımlıbağımlı ATPaz ATPaz

Bazolateral yBazolateral yüüz; interstisyel sz; interstisyel sıvııvıdan ve kapillerlerden dan ve kapillerlerden Cl- alCl- alııp HCO3- veren mekanizmap HCO3- veren mekanizma

Kana HC03- verildigi iKana HC03- verildigi iççin postprandial gein postprandial geççici ici alkaloz, kan pH salkaloz, kan pH sıında nda artışartış

Page 5: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

Mide Salgısının Düzenlenmesi

Sefalik (Vagus)Sefalik (Vagus) Gastrik (Mideye giriGastrik (Mideye girişş)) İİntestinalntestinal

kaynaklkaynaklıı sinirsel sinirsel

ve hormonal uyaranlarlave hormonal uyaranlarla

Page 6: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

MİDE ASİD SALGISININ NÖROHUMORAL KONTROLÜ

Nöral Faktörler:Nöral Faktörler: Sempatik, Sempatik, ParasempatikParasempatik Bombezinerjik ve peptiderjik nöronlarBombezinerjik ve peptiderjik nöronlar Enterik ss nöronları-intrinsik nöronlar-mide çeperindeEnterik ss nöronları-intrinsik nöronlar-mide çeperinde

Mukozada mukozal pleksus (Meissner pleksusu)Mukozada mukozal pleksus (Meissner pleksusu)

GIS salgılama ve absorbsiyonGIS salgılama ve absorbsiyon

Düz kaslarda Myenterik pleksus (Auerbach pleksusu)Düz kaslarda Myenterik pleksus (Auerbach pleksusu)

Motor fonksiyonMotor fonksiyon

Page 7: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

Hormonal Faktörler:Hormonal Faktörler: GASTRİNGASTRİN Asit salgılanmasına yol açan önemli hormonAsit salgılanmasına yol açan önemli hormon Mide antrum mukozası Mide antrum mukozası G hücrelerG hücreler

Besin yenilmesi,Besin yenilmesi, Midenin gerilmesi,Midenin gerilmesi, Beyin, mide dışı stim.,Beyin, mide dışı stim., Amino asitler (fa, tr).Amino asitler (fa, tr).

Gastrin Gastrin CCK2CCK2 (kolesistokinin) res lerini (kolesistokinin) res lerini etkileyerek etkileyerek paryetal h lerden H+,paryetal h lerden H+,

histaminositlerden histaminositlerden histaminhistamin,,

Parakrin Parakrin (SS)(SS) h.lerini etkileyerek h.lerini etkileyerek parakrin faktörler salgılatır.parakrin faktörler salgılatır.

Parakrin Faktörler:Parakrin Faktörler: Histamin ve SomatostatinHistamin ve Somatostatin

Page 8: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

Mide Salgısı Üzerine İnhibitör Etki Yapan Hormonlar

SekretinSekretin SomatostatinSomatostatin NörotensinNörotensin

Page 9: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

GastrinGastrin AchAch

HistaminHistamin

SomatostatinSomatostatin

Fosfoinozitid hidroliziFosfoinozitid hidrolizi IP3 ve DAGIP3 ve DAG Asit salgısı artarAsit salgısı artar

Adenilil siklazAdenilil siklaz sAMPsAMP Asit salgısı artarAsit salgısı artar

GiGi Adenilil siklaz inhibisyonuAdenilil siklaz inhibisyonu Asit salgısi azalırAsit salgısi azalır

Page 10: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

Mide Asit Salgısının Miktarı

150 mmol/lt150 mmol/lt H+ kons. H+ kons. DDiiğer vücut sıvılarındanğer vücut sıvılarından 3.000.000 kat 3.000.000 kat 2500ml asitli s2500ml asitli sıvı/günıvı/gün Bazal asit salgBazal asit salgılama hızıılama hızı 3mmol/saat 3mmol/saat Maksimum uyarMaksimum uyarııda 20-40 mmol/saatda 20-40 mmol/saat

Page 11: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

Mide Asit Salgısının Fonksiyonları

PepsinPepsin’’in aktive edilmesiin aktive edilmesi,,

(Proteinlerin parsiyel sindirimi)(Proteinlerin parsiyel sindirimi) Barsak hormonlarBarsak hormonlarıı aracılığıylaaracılığıyla pankreas d pankreas dış salgısı ış salgısı

veve safra ak safra akışının ışının artartışı,ışı, Bakteri ve mikroorganizmaların öldürülmesi.Bakteri ve mikroorganizmaların öldürülmesi.

Page 12: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

PEPTİK ÜLSER

Mide ÜlseriMide Ülseri Duodenum ülseriDuodenum ülseri

Patogenez, klinik seyir ve tedaviye cevap farklıdırPatogenez, klinik seyir ve tedaviye cevap farklıdır Asit ve pepsin ile temas eden yerlerdeAsit ve pepsin ile temas eden yerlerde Muscularıs mucosaMuscularıs mucosa’ya kadar inmeyen yüzeyel doku ’ya kadar inmeyen yüzeyel doku

kaybı-Mukoza Erozyonukaybı-Mukoza Erozyonu

Ortak yönleriOrtak yönleri Spontan nedbeleşmeSpontan nedbeleşme Sık nüksSık nüks Herzaman ağrı vb belirti vermezHerzaman ağrı vb belirti vermez

Page 13: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

Ülserin belirtileri

Epigastrik bölgede (karnın üst kısmı) kemirme ve Epigastrik bölgede (karnın üst kısmı) kemirme ve yanma şeklinde ağrı,yanma şeklinde ağrı,

Öğün aralarında ağrı, yemek yenince ve Öğün aralarında ağrı, yemek yenince ve antasitlerle ve kusunca geçebilir,antasitlerle ve kusunca geçebilir,

Gece uykudan uyandırabilir,Gece uykudan uyandırabilir, İstahsızlık, kilo kaybı.İstahsızlık, kilo kaybı.

Page 14: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

PEPTİK ÜLSER OLUŞUMUNDA ROL OYNAYAN MEKANİZMALAR

Helicobacter PyloriHelicobacter Pylori infeksiyonu, infeksiyonu, Artmış HCl sekresyonu,Artmış HCl sekresyonu, Aside karşı yetersiz kalan mukozal Aside karşı yetersiz kalan mukozal

defans mekanizmaları,defans mekanizmaları,

Zedeleyici etkenlere karşı direnç/Zedeleyici etkenlere karşı direnç/ Zedeleyici etkenler arasındaki denge bozulursaZedeleyici etkenler arasındaki denge bozulursa

Page 15: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

Zedeleyici Etkenler HClHCl Pepsin ve peptik etkinlikPepsin ve peptik etkinlik RefluksRefluks (Duodenumdan geri peristaltizm sonucu (Duodenumdan geri peristaltizm sonucu

mideye safra girmesi)mideye safra girmesi) StazisStazis NSAİİ, glukokortikoidlerNSAİİ, glukokortikoidler (PG sentezinin (PG sentezinin

inhibisyonu)inhibisyonu) Kahve, çay, Kahve, çay, kafeinkafein, kolalı içecekler, , kolalı içecekler, sigarasigara,, NikotinNikotin; PG sentez inh., vazokonstriktor TBX ; PG sentez inh., vazokonstriktor TBX

sentezisentezi

Page 16: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

Mukoza direncini oluşturan faktörler

Mukus tabakasıMukus tabakası Gastroduodenal h.’lerden HCO3 –Nötralize ediciGastroduodenal h.’lerden HCO3 –Nötralize edici PG (Asit salgısını frenleyici, sitoprotektif)PG (Asit salgısını frenleyici, sitoprotektif) Mukus+PG Elektronegatif permeabilite bariyeriMukus+PG Elektronegatif permeabilite bariyeri Mukoza kan akımının yeterli olmasıMukoza kan akımının yeterli olması Rejenerasyon yeteneğiRejenerasyon yeteneği

Page 17: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

Duodenum Ülseri Duodenum bulbusundaDuodenum bulbusunda Mukozada ülser, çevresinde inflamatuvar Mukozada ülser, çevresinde inflamatuvar

değişikliklerdeğişiklikler HP, NSAİİ, Zollinger-Ellison sendromuHP, NSAİİ, Zollinger-Ellison sendromu Stres ülseri; kronik hastalıklar, akut ağır stres, Stres ülseri; kronik hastalıklar, akut ağır stres,

glukokortikoid ilaç kullanımıglukokortikoid ilaç kullanımı Sigara, alkolSigara, alkol HP, DÜ’nde en sık görülen etkendirHP, DÜ’nde en sık görülen etkendir Kronik gastrite, mide kanserine ve MALT Kronik gastrite, mide kanserine ve MALT

(mukozayla ilişkili lenfoid tümöre) neden olur(mukozayla ilişkili lenfoid tümöre) neden olur

Page 18: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

Tedavide neler yapmalıyız?

Ne tür ilaçlar kullanabiliriz?

Page 19: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

PEPTİK ÜLSER TEDAVİSİNDE KULLANILAN İLAÇLAR

1.1. Asid salgısını azaltan ilaçlar Asid salgısını azaltan ilaçlar

2.2. Antasid ilaçlar Antasid ilaçlar

3.3. Mukozada koruyucu tabaka Mukozada koruyucu tabaka oluşturan ilaçlaroluşturan ilaçlar

4.4. Sitoprotektif ilaçlar Sitoprotektif ilaçlar (Prostoglandin analogları)(Prostoglandin analogları)

5.5. H. Pylori eradikasyonunda H. Pylori eradikasyonunda kullanılan antibiyotiklerkullanılan antibiyotikler

Page 20: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

ASİD SALGISINI AZALTAN İLAÇLAR

Proton pompası inhibitörleriProton pompası inhibitörleri

H2 reseptör antagonistleriH2 reseptör antagonistleri

Antimuskarinik ilaçlarAntimuskarinik ilaçlar

Somatostatin analogları (Oktreotid)Somatostatin analogları (Oktreotid)

Gastrin reseptör antagonistleri (Proglumid)Gastrin reseptör antagonistleri (Proglumid)

Page 21: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

PROTON (H+, K+-ATPaz) POMPASI İNHİBİTÖRLERİ

Gastrik asid sekresyonunun Gastrik asid sekresyonunun en efektifen efektif inhibitörleridir.inhibitörleridir.

Pridin veya benzimidazol analoglarıdır.Pridin veya benzimidazol analoglarıdır. Zayıf baz özellikte ve “Zayıf baz özellikte ve “Ön-ilaçÖn-ilaç” ”

yapısındadırlar.yapısındadırlar. Asid ortamdaAsid ortamda tiofilik sulfenamid veya tiofilik sulfenamid veya

sulfenik asid bileşiklerine dönüştürülürlersulfenik asid bileşiklerine dönüştürülürler Aktive edilen form proton pompasının Aktive edilen form proton pompasının

sistein-sulfidril grupları ile kovalent bağ sistein-sulfidril grupları ile kovalent bağ oluşturur.oluşturur.

Sonuç olarak pompa molekülü Sonuç olarak pompa molekülü irreversiblirreversibl olarak inhibe edilir.olarak inhibe edilir.

Page 22: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen
Page 23: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

PROTON (H+, K+-ATPaz) POMPASI İNHİBİTÖRLERİ

Klinik kullanımda olan proton pompa inhibitörleri:Klinik kullanımda olan proton pompa inhibitörleri:

OmeprazolOmeprazol LansoprazolLansoprazol PantoprazolPantoprazol RabeprazolRabeprazol EsomeprazolEsomeprazol

Page 24: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

PPİ FARMAKOKİNETİK ÖZELLİKLERİ

Düşük pH’da stabil değillerdir.Düşük pH’da stabil değillerdir. Barsakta-açılan kaplamalı (Barsakta-açılan kaplamalı (enteric-coatedenteric-coated) kapsül ) kapsül

veya tablet şeklinde formüle edilmişlerdir.veya tablet şeklinde formüle edilmişlerdir. Genel olarak Genel olarak karaciğerdekaraciğerde metabolize edilir. metabolize edilir. Plazma yarılanma ömrü 1-2 saat olmakla birlikte Plazma yarılanma ömrü 1-2 saat olmakla birlikte

etki süresi uzunduretki süresi uzundur.. İlaçlar İlaçlar yemek öncesiyemek öncesi veya yemek arasında veya yemek arasında

alınmalıdır.alınmalıdır. Asid-supresyonu yapan ilaçlarla birlikte Asid-supresyonu yapan ilaçlarla birlikte

kullanılmazkullanılmaz..

Page 25: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

YAN ETKİLERİ VE İLAÇ ETKİLEŞİMLERİ

Yan etkileri genel olarak sık değildir. Bulantı, kusma, karın ağrısıBulantı, kusma, karın ağrısı Diyare veya konstipasyonDiyare veya konstipasyon Myopati, artralji, baş ağrısı, ciltte döküntü,atopik gastritMyopati, artralji, baş ağrısı, ciltte döküntü,atopik gastrit

Kronik tedavi vit. B12 eksikliği yapabilir. Hipergastrinemi hastaların %5-10’da görülebilir.. GİS’deki bakteri sayısını artırabilirler. Sitokrom P450 enzimlerini inhibe eder ve birlikte

kullanılan bazı ilaçların yıkımını azaltabilir.. BenzodiazepinlerBenzodiazepinler VarfarinVarfarin FenitoinFenitoin

Page 26: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

TERAPÖTİK KULLANIMLARI

Gastrik ve duodenal ülserler (HP, selim)Gastrik ve duodenal ülserler (HP, selim) Gastro-özofageal refluks (refluks özofajiti)Gastro-özofageal refluks (refluks özofajiti) Zollinger-Ellison sendromuZollinger-Ellison sendromu NSAI ilaç ilişkili ülserlerin önlenmesindeNSAI ilaç ilişkili ülserlerin önlenmesinde Aşırı asit salgılanması ile ilişkili Aşırı asit salgılanması ile ilişkili

dispepsilerdedispepsilerde

Page 27: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

HİSTAMİN H2 RESEPTÖR ANTAGONİSTLERİ

H2 reseptörler üzerinde histaminin kompetitif antagonistleridir.

Histaminin midedeki asid salgılatıcıetkisini bloke ederler.

Yapıca histamine benzerler.

Bu grupta yer alan ilaçlar: Simetidin Ranitidin Famotidin Nizatidin

HİSTAMİNERJİK H2 RESEPTÖRBLOKÖRLERİNİN KİMYASAL YAPISI

Page 28: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen
Page 29: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

H2 RESEPTÖR ANTAGONİSTLERİNİN FARMAKOLOJİK ÖZELLİKLERİ

Stimüle edilmiş asid sekresyonu ile birlikte bazal ve nokturnal asid sekresyonunu da efektif şekilde bloke ederler.

Nokturnal asid sekresyonunu (bazal parietal hücre aktivitesini gösterir) efektif olarak bloke edebilmeleri klinik olarak çok önemlidir.

Page 30: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

H2 RESEPTÖR ANTAGONİSTLERİNİN FARMAKOKİNETİK ÖZELLİKLERİ

Oral yoldan absorbsiyonu iyidir.

Serum konsantrasyonu 1-3 saat içinde pik düzeye ulaşır.

%10-35 oranında karaciğerde metabolize edilir.

Böbrekler yoluyla itrah edilir. Kreatinin klerensi azalmış

hastalarda doz azaltılmalıdır. Oral, i.v. veya i.m. yoldan

kullanılabilir.

Page 31: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

H2 RESEPTÖR ANTAGONİSTLERİNİN TERAPÖTİK KULLANIMLARI

Peptik ülser

Zollinger-Ellison sendromu ve diğer aşırı salgılanma durumları (Sistemik mastoidoz, bazofilik lösemi).

Asid-aspirasyon sendromu (Mendelson sendromu)

Gastroözofageal refluks hastalığı

Stres ülseri ve kanama

Karsinoid sendrom

Simetidin’in “antiandrojenik” etkisi nedeniyle over veya adrenal korteks kaynaklı androjenlerin aşırı salgılanmasına bağlı hirsutizmin tedavisinde.

Page 32: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

H2 RESEPTÖR ANTAGONİSTLERİNİN YAN ETKİLERİ

Diyare veya konstipasyon

Baş ağrısı, uyuşukluk, yorgunluk, kas ağrısı

Konfüzyon, deliryum, halüsinasyon

Erkekde jinekomasti

Kadında galaktore

Trombositopeni

Page 33: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

İLAÇ ETKİLEŞİMLERİ

Daha çok simetidin kullanımında ortaya çıkan etkileşimlerdir.

Simetidin

Varfarin Fenitoin Benzodiazepinler (diazepam ve klordiazepoksid) Trisiklik antidepresanlar Teofilin Karbamazepin Metronidazol Kalsiyum kanal blokörleri Morfin Kafein Propranolol

Sitokromp450

-

Etkinlikleriartar

Page 34: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

Biyoyararlanım % 80 50 40 > 90

Rölatif potensi 1 5-10 32 5-10

Plazma yarılanma ömrü(s) 1.5-2.3 1.6-2.4 2.5-4 1.1-1.6

Etki süresi (s) 6 8 12 8

Sitokrom P450 aktivitesi 1 0.1 0 0

üzerine rölatif etkisi

SİMETİDİN RANİTİDİN FAMOTİDİN NİZATİDİN

H2 reseptör antagonistlerinin farmakolojik özelliklerinin kıyaslanması

Page 35: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

ANTİMUSKARİNİK İLAÇLAR

Parietal hücrelerParietal hücreler üzerindeki muskarinik üzerindeki muskarinik M3M3 ve vehistaminositler ve G hücrelerihistaminositler ve G hücreleri üzerindeki muskarinik üzerindeki muskarinik M1M1 reseptörlerini bloke eden ilaçlardır.reseptörlerini bloke eden ilaçlardır.

Asid ve pepsin salgısını azaltırlar.Asid ve pepsin salgısını azaltırlar.

Midenin boşalma süresini uzatırlar veMidenin boşalma süresini uzatırlar veantispazmolitikantispazmolitik etkileri (ağrıyı azaltır) bulunur. etkileri (ağrıyı azaltır) bulunur.

Pirenzepin ve telenzepinPirenzepin ve telenzepin gibi gibi MM1 reseptörlerini spesifik 1 reseptörlerini spesifik olarak olarak blokebloke eden “ eden “gastroselektifgastroselektif” ilaçlar klinik üstünlükleri ” ilaçlar klinik üstünlükleri bulunmadığı için günümüzde çok fazla kullanılmazlar.bulunmadığı için günümüzde çok fazla kullanılmazlar.

Page 36: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

SOMATOSTATİN ANALOGLARISOMATOSTATİN ANALOGLARI (Oktreotid) (Oktreotid)

SShücresi

G hücresi

Histaminosit

Paryetal hücre

ST (-)

ST (-)

ST (-)

Gastrik asidsalgılanmasını azaltırlar

Mukus salgılanmasını artırır

Page 37: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

ANTASİD İLAÇLAR Mide asidini nötralize eden, lokal etkili ilaçlardır.

“Rebound asid salgılanmasına” neden olurlar. Önlemek için mide pH’ı 3-5 arasında tutulmalıdır.

Astrenjan (protein çöktürücü etki) ve Demulsent (ülser yüzeyine yapışma) etkileri vardır.

Ülser nedbeleşmesini hızlandırmak, ağrısını gidermek ve nüksü önlemek amacıyla kullanılırlar

Kullanılan metalin türüne ve sistemik etkilerinin varlığına göre sınıflandırılırlar.

Page 38: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

ANTASİD İLAÇLARIN SINIFLANDIRILMASI

Lokal Etkili Antasidler

Aluminyum Bileşikleri

Magnezyum Bileşikleri

Kalsiyum Bileşikleri

Sitemik Etkili Antasidler

Sodyum Bikarbonat

Page 39: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

ALUMİNYUM BİLEŞİKLERİ

Asid bağlama kapasiteleri ve hızları en düşük olan zayıf antasidlerdir.

Al(OH)3 + 3 HCl AlCl3 + 3 H2O

AlCl3 , besinlerdeki fosfatı bağlayarak absorbsiyonunu engeller (Hipofosfatemi).

Böbrek yetmezliğinde gelişebilen “Hiperfosfatemi”ve “nefrolitiyazis” tedavisinde kullanılırlar.

Konstipasyon yapabilirler.

Page 40: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

MAGNEZYUM BİLEŞİKLERİ

Asid bağlama kapasiteleri ve hızları daha fazladır.

Şiddetli diyare yapıcı etkileri bulunur.

Böbrek yetmezliği olan hastalarda hipermagnezemi ve buna bağlı SSS’de yan etkiler (çizgili kas felci, depresyon, koma).

Çeşitli Magnezyum Bileşikleri: Magnezyum oksid ve hidroksid Magnezyum karbonat Magnezyum fosfat Magnezyum trisilikat Magaldrat Hidrotalsit

Page 41: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

KALSİYUM BİLEŞİKLERİ

Antasid olarak sadece “kalsiyum karbonat” kullanılır.

En ucuz antasid ilaçtır. Etkisi çabuk başlar ve uzun sürer. Konstipasyon yapar. En fazla “rebound asid salgılanmasına” yol açan

antasidtir. Lokal etkili antasidler içinde en fazla absorbe edilen. Hiperkalsemi, hiperkalsiüri yapabilir.

Page 42: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

SODYUM BİKARBONAT

Etkisi en çabuk başlayan, çabuk gelişen fakat kısa süren bir antasiddir.

Sistemik etkilerinin bulunması en önemli sakıncasıdır (metabolik alkaloz ve Na+ yüklenmesi)

Halen diğer antasidlere ufak dozlarda eklenerek kombine şekilde kullanılır.

Sodyum bikarbonat yerine Sodyum sitrat da kullanılabilir.

Page 43: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

ANTİASİTLERİNTERAPÖTİK KULLANIMLARI

Peptik ülser Gastro-özofageal refluks Zollinger – Ellison sendromu Stres ülser (akut erozyonlu gastrit) Ülser kaynaklı mide-duedonum kanamalarında Asid-aspirasyon (Mendelson) sendromunun

proflaksisi Kronik böbrek yetmezliğinde gelişen

hiperfosfateminin tedavisinde

Page 44: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

ANTASİDLERİN YAN ETKİLERİ (1)

En sık görülen konstipasyon (Al, Ca) veya diyaredir (Mg)

Rebound asid salgılanması

Sistemik yan etkiler Alkaloz, Sodyum yüklenmesi, Hipofosfatemiye bağlı osteomalazi

Diyaliz hastalarında görülen diyaliz demansı

Böbrek yetmezliği olanlarda SSS’de depresyon ve kas felci

Page 45: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

Süt-alkali (Burnett sendromu) sendromu

Teratojenik etki potansiyeli (Al ve Mg bileşikleri)

Birlikte kullanıldıklarında bazı ilaçların mideden absorbsiyonunu azaltırlar:

TetrasiklinlerFluorokinolonlarVarfarinDemir bileşikleriKinidinDigoksinKlorpromazinİzoniazid

ANTASİDLERİN YAN ETKİLERİ (2)

Page 46: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

P.Ülser Tedavisinde Amaç

Asit salgılanmasını bloke etmek

Ortamdaki asidi nötralize etmek

Koruyucu tabaka oluşturmak

H.Pylori’yi ortadan kaldırmak

Page 47: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

PPİ

Antasid

H2 res.blok.

Anti-kolin.

Anti-kolin.

ST

ST

ST

Page 48: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

MUKOZADA KORUYUCU TABAKA OLUŞTURAN İLAÇLAR

SukralfatSukralfat

Kolloidal Bizmut BileşikleriKolloidal Bizmut Bileşikleri

Karbenoksolon SodyumKarbenoksolon Sodyum

Page 49: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

SUKRALFAT(Aluminyum Sukroz Sulfat)

Nekrotik ülser tabakasına bağlanarak asid, pepsin ve safraya karşı koruyucu bir tabaka oluşturur.

Safra asitlerini absorbe eder

Endojen prostoglandin sentezini stimüle eder

Daha çok dudenal ülser tedavisinde efektif

Aktif hale geçebilmesi için düşük pH gerekir

Yemeklerden 1 saat önce ve gece yatarken

Page 50: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

KOLLOİDAL BİZMUT BİLEŞİKLERİ

Peptik ülser yüzeyindeki proteinli eksuda ile birleşerek koruyucu tabaka oluşturur.

Remisyon daha uzun sürer.

Bakterisid etkisi bulunur.

Yan etkisi: Nörotoksik bir maddedir, ensefalopati yapabilir Feçesi ve dili siyaha boyar. Böbrek yetmezliğinde ve gebelerde kullanılmaz

Page 51: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

KARBENOKSOLON SODYUM

P.ülser tedavisinde kullanılabilir

İntestinal mukusun sekresyon ve viskositesini

Mineralokortikoid benzeri yan etkiler HT Sıvı retansiyonu Hipokalemi

Page 52: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

PROSTAGLANDİN ANALOGLARI:

Page 53: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

PROSTAGLANDİN ANALOGLARI:MİSOPROSTOL

Parietal hücreler üzerindeki EP3 reseptörlerine bağlanır

“Sitoprotektif” etkisi mevcuttur

Bazal, nokturnal ve uyarılmış asid salgılanmasını inhibe ederler.

NSAI ilaçların neden olduğu gastrik-mukozal hasarı önlemek için kullanılırlar.

Page 54: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

MİSOPROSTOL

PGE1 analoğudur.

NSAI ilaç kullanan hastalarda kullanılır.

Günde 4x200 mg dozunda kullanılır.

En önemli yan etkisi diyaredir.

Gebelikte kontrendikedir.

Page 55: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

Helicobacter Pylorii ENFEKSİYONUNUN TEDAVİSİ

Gram negatif bir basildir.

Gastrit

Mide ve duedonum ülserleri

Gastrik adenokarsinoma

Gastrik B-hücreli lenfoma

Page 56: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen
Page 57: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

Helicobacter Pylorii ENFEKSİYONUNUN TEDAVİSİ

Çabuk rezistans kazandığı için tek antibiyotikle tedavi önerilmez.

Genel olarak uygulanan 14 günlük üçlü tedavidir.

H. Pylorii enfeksiyonunun tedavisinden sonra ülser nüksleri çok azalmıştır.

Page 58: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

H. Pylorii eradikasyonu için tedavi alternatifleri

Üçlü tedavi alternatifleri:

Aşağıda verilen antibiyotiklerden ikisi

Amoksisilin günde 2 kez 1 gKlaritromisin günde 2 kez 500 mgMetronidazol günde 2 kez 400 mg

PPI : Omeprazol 2 x 20 mg/gün veya

Lansoprazol 2 x 30 mg/gün veya

Pantoprazol 2 x 40 mg/gün

Page 59: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

Dörtlü tedavi alternatifleri:

Bir PPI (günde 2 kez)

Tetrasiklin HCl 2x 500mg/gün

Metronidazol 3 x 500 mg/gün

Bismut subsalisilat veya subsitrat günde 4 defa

H. Pylorii eradikasyonu için tedavi alternatifleri

Page 60: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

HPnin saptanmasından sonra HPnin saptanmasından sonra 2 hafta süre2 hafta süre ile ile1- 1- Proton pompa inhibitörüProton pompa inhibitörü (Lansoprazol, Omeprazol) (Sabah, akşam) (Lansoprazol, Omeprazol) (Sabah, akşam)

2- 2- AmoksisilinAmoksisilin 1 gr tablet (Sabah-Akşam)1 gr tablet (Sabah-Akşam)3- 3- KlaritromisinKlaritromisin 500mg Tablet (Sabah-Akşam) 500mg Tablet (Sabah-Akşam)

Daha sonra genellikle tekdoz (günde 1 defa) sadece Daha sonra genellikle tekdoz (günde 1 defa) sadece Lansoprozol Lansoprozol ( yada Omeprazol )( yada Omeprazol ) ile 1 yada 2 ay tedaviye devam edilir. ile 1 yada 2 ay tedaviye devam edilir.

Bu tedaviden sonra çoğunlukla 6 ay kadar H2 reseptör Blokerleri Bu tedaviden sonra çoğunlukla 6 ay kadar H2 reseptör Blokerleri ( Famotidin,Ranitidin v.s.)( Famotidin,Ranitidin v.s.) ile idame tedavisi verilebilir. ile idame tedavisi verilebilir.

Page 61: Doç. Dr.  Pelin KEL İ CEN yunus.hacettepe.tr/~pkelicen

Kaynaklar: Prof. Dr. S. Oğuz Kayaalp, Rasyonel

Tedavi Yönünden Tıbbi Farmakoloji, 10. Baskı, Hacettepe Taş, 2002.

Bertram G. Katzung, Basic&Clinical Pharmacology, 7th edition, Appleton&Lange, 1998.