Dialyseren we tot op het einde ?
description
Transcript of Dialyseren we tot op het einde ?
Dialyseren we tot op het einde ?
Een zorg van verpleegkundigen
Dialyseren we tot op het einde ?JA!
• Vp stellen weinig vragen bij dialyse voor patiënten die niet in aanmerking komen voor transplantatie – owv vergevorderde leeftijd, bijkomende
medische problemen ea
• Palliatief, niet terminaal
Dialyseren we tot op het einde?JA?
Wel veel vragen als patiënten ondanks goede verpleegkundige zorg :
• verzwakken en ‘achteruitgaan’• over een verminderde, beperkte levenskwaliteit
beschikken• geen vooruitzicht op beterschap van complicaties
hebben• palliatief én terminaal zijn
Casus Meneer Albert
• 82 jaar, gehuwd, twee zonen
• Ischemie van de darm waarvoor totale colectomie
• Post-operatief, nierinsufficiëntie
• Chronische dialyse
Casus Meneer Albert
• Tijdens de lange hospitalisatie en door de medische toestand, wordt Albert helemaal afhankelijk van verpleegkundige zorg
• “wil het liefste doodgaan”
• “dit is geen leven”
• “het is genoeg geweest”
Casus Meneer Albert
• Gesprekken artsen, echtgenote en Albert
• Albert put moed uit voorstel dat ontslag mogelijk is
• Heeft weer zin in therapie
• Enkele goede maanden thuis
• Heropname met pneumonie
Casus Meneer Albert
• Korte prognose
• Albert verzwakt, maar blijft helder
• Wil doorgaan want, geen last van dialyse
• Albert overlijdt tussen twee dialysedagen in
Bezorgdheid en ongenoegen van verpleegkundigen…..
• Problemen rond medisch beleid:
DNR-codering, starten en stoppen dialyse
• Verschil in visie “wanneer is het genoeg geweest”
• Vraag om waardering voor complexe zorg
– vaak langdurig,
– patiënten die weinig te stimuleren zijn
– met een beperkte levenskwaliteit.
..…leidden tot:
• Vraag naar een overlegmoment voor alle zorgverleners, zowel op de dialyseafdeling als de verpleegafdeling nefro
• Eind 2003: ethisch overleg (2 avonden) – het bijna voltallige multidisciplinair team van beide
afdelingen discuteerde over medische beslissingen, – aan de hand van bekende casussen en – onder begeleiding van een ethicus en het palliatief
support team.• 2004: opstart van een aantal initiatieven op beide
afdelingen
1.HemodialyseZorgenplan
maandelijks overlegpatiëntendossier
2.Verpleegafdeling nefrologieOverlegdagelijkswekelijks
1. Support op Hemodialyse:
het ZorgenplanDoelstelling:• Een zwaar hulpbehoevende patiënt • waarbij wij vermoeden dat de levensduur
beperkt is, • wordt aan een verpleegkundige toegewezen,• die als zorgcoördinator optreedt • en zo meewerkt aan een kwalitatieve zorg
op maat
1. Support op Hemodialyse:
het ZorgenplanPraktische uitvoering:• Maandelijks overleg tussen de zorgcoördinatoren,
arts, hoofdverpleegkundige, sociaal werker:– patiënten toewijzen – evalueren van reeds in het zorgenplan opgenomen
patiënten
• Een speciaal ontworpen dossier voor de opvolging van de patiënt.
• ! Don’t mention ‘the word’(= ‘palliatief’)!?
Het Zorgenplandossier
1. Support op Hemodialyse:
het ZorgenplanVoordelen• Betere uitgangspositie om palliatieve zorg
te introduceren en te continueren• Beschikbaarheid van relevante informatie
nodig bij een beslissing rond therapiebeperking
• Communicatie en samenwerking met de thuiszorg
1. Support op Hemodialyse:
het ZorgenplanValkuilen:• Initiatiefnemers stuiten op weerstand: niet elke
verpleegkundige heeft affiniteit met dit zorgaspect• Werkdruk - werkrooster• Verantwoordelijke arts niet altijd aanwezig• Toekenning van patiënten: veel kandidaten voor
enkele verpleegkundigen• Vrijwillige inzet van enkelen met pikken op die
enkele kippen
1. Support op Hemodialyse:
het ZorgenplanHoe dit initiatief volhouden? Nood aan:• Ondersteuning initiatiefnemers vanuit het
artsenteam, het diensthoofd, de collega- verpleegkundigen en het palliatief supportteam
• Mogelijkheden tot het volgen van relevante vorming
• Faciliteiten om de nodige tijd te kunnen spenderen aan de uitbouw van dit project
2. Support op de verpleegafdeling
nefrologie: overlegDoelstelling:
• Het verbeteren van de communicatie tussen artsen en verpleegkundigen zodat – (1) Meer duidelijkheid rond medische
beslissingen– (2) Verpleegkundige kan participeren in
overleg dat aan een medische beslissing voorafgaat.
2. Support op de verpleegafdeling
nefrologie: overlegPraktische uitvoering:• Dagelijks korte briefing van dagverantwoordelijke
met arts• Wekelijks interdisciplinair overleg met
– arts, assistent,
– diensthoofd, dagverantwoordelijke, verpleegkundigen
– verpleegkundige palliatief supportteam
– sociaal werker, diëtiste
2. Support op de verpleegafdeling
nefrologie: overlegVoordelen:
• Verpleegkundigen kunnen zorg uiten ivm zin van therapie
• Beperking therapie is bespreekbaar
• Ontslagplanning en management
• Palliatieve zorg is integreerbaar
2. Support op de verpleegafdeling
nefrologie: overlegValkuilen:• Keuze van een juist moment om iedereen
gemotiveerd rond de tafel te brengen• Door tijdsgebrek wordt soms de discussie over
precaire patiënten uit de weg gegaan• Palliatief Supportteam is niet altijd
vertegenwoordigd, waardoor gelegenheden gemist worden waar een advies wenselijk was
2. Support op de verpleegafdeling
nefrologie: overlegHoe dit initiatief volhouden? Nood aan:• Vrijmaken van tijd om overleg te laten doorgaan• Onderscheid tussen essentie en detail: to the point
blijven• Sfeer van vertrouwen waarbij men openstaat voor
verschillende visies en waarbij men naar elkaars motivatie kan luisteren
Uitdagingen voor beide diensten
• Beide initiatieven kunnen enkel optimaal tot hun recht komen als de afdelingen samenwerken want de hulpbehoevende patiënten ‘pendelen’ vaak tussen beide afdelingen. Concreet:– De verworven informatie en de gemaakte afspraken
zouden op beide afdelingen ter inzage moeten zijn bv. via electronisch dossier
– Uitwisseling van ervaringen tussen verpleegkundigen van beide afdelingen zou tot stand moeten komen bv. via wederzijdse deelname van vp aan overlegmomenten
Uitdagingen voor beide diensten
Stimulerende aanleiding: start Niercentrum Hasselt 26 januari 2006
dialyse en opnameafdeling vormen twee-eenheidresp. werkgroepen streven naar integratie, o.a.:
werkgroep ‘We care 4U’ (U2?) zorgenplan-team dialysereferentieverpleegkundigen opnameafdeling
Meerwaarde van het PST
• Advies bij beslissing stoppen dialyse: PST als ‘coach’ met ervaring op vele afdelingen omtrent niet-behandelbeslissingen
• Erover waken dat niet alleen energie wordt gestoken in beslissingsproces maar ook in zorg na beslissing
Meerwaarde van het PST
• bij stoppen dialyse op verpleegafdeling: – terminale zorg (bv. symptoomcontrole: myoclonieën,
onrust) en ondersteuning van familie (bv. loslaten van zorg, machteloosheid bij toezien)
• Advies bij verpleegkundige zorg bv. palliatieve wondzorg; frekwentie glycemiemetingen
• Overgang naar palliatieve thuis/RVTzorg• Pijn- en symptoomcontrole
Vergelijking 2003-2005 qua support bij overleden dialyse-pten
31
60
zonder PST Zorgenplan
29
4
5
4
zonder PSTZorgenplan Beide
20032003 2005 2005