DhaoAlkitab - World English Bible · 2021. 2. 12. · Yarden. 6 Ra bhoka dꞌara ra, aa...
Transcript of DhaoAlkitab - World English Bible · 2021. 2. 12. · Yarden. 6 Ra bhoka dꞌara ra, aa...
iiDhao Alkitab
Genesis and the New Testament in the Dhao language of IndonesiaKejadian dan Perjanjian Baru dalam bahasa Dhao
copyright copy 2012 Unit Bahasa dan BudayaLanguage DhaoTranslation by Wycliffe Bible TranslatorsThis translation is made available to you under the terms of the Creative Commons Attribution-NoDerivatives license 40You may share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format provided that
You include the above copyright and source informationYou do not make any derivative works that change any of the actual words or punctuation of the
ScripturesPictures included with Scriptures and other documents on this site are licensed just for use with thoseScriptures and documents For other uses please contact the respective copyright owners2016-06-28PDF generated using Haiola and XeLaTeX on 13 Aug 2021 from source files dated 19 Nov 2020526bd1ea-5f35-574c-9a7a-dabc714cb5d3
Contents
Mateos 1Markus 56Lukas 90Yohanis 146Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 186Roma 2421 Korintus 2692 Korintus 293Galati 308Epesus 316Pilipi 324Kolose 3301 Tesalonika 3362 Tesalonika 3411 Timotius 3442 Timotius 351Titus 356Pilmon 359Ibrani 361Yakobis 3811 Petrus 3872 Petrus 3941 Yohanis 3992 Yohanis 4053 Yohanis 406Yudas 407Rai-haha Rupa Hiu 410
iii
Mateos 11-2 1 Mateos 122
Lii lolo Beꞌa negraveti LamatuaYesusmadhutu sasuri MateosJꞌajꞌajꞌi negraveti Lamatua Yesus(Lukas 323-38)
1-2 Sasuri ne lole jꞌara mamuri negravetiYesus Kristus nuka Dhegraveu dhu AmaLamatua padhadhamema ho neo puamaiYesus ne ana-egravepu dhegraveu aae Daud degravengeAbraham
Karegravei negraveti Abraham toke dhegraveu aae Daudabhu 14 (canguru egravepa) begravei-baki Kabhia Nasegravemi neꞌeAbraham matana IsakIsak matana YakobYakob matana Yahuda degravenge aꞌari na3 Yahuda matana Peres degravenge Sera (ina ra
ngara na Tamar)Peres matana HersonHerson matana Ram4 Ram matana AminadabAminadab matana NahasonNahason matana Salmon5 Salmon matana Boas (ina na ngara na
Rahab)Boas matana Obet (ina na ngara na Rut)Obet matana Isai6 Isai matana Daud
7-11 Negraveti Daud toke lodꞌo dhu ra babegravegesuku Israꞌel asa Babel abhu hari 14 (can-guru egravepa) begravei-baki nukaDaud matana Soleman (ina na uru egraveegravena
dhegraveu egravemu Uria)Soleman matana RehabeamRehabeam matana AbiaAbia matana AsafAsaf matana YosafatYosafat matana YoramYoram matana UsiaUsia matana YotamYotam matana AhasAhas matana HeskiaHeskia matana ManaseManase matana AmosdaggerAmos matana YosiasYosias matana Yekonya degravenge ari na lodꞌo
babegravege si asa Babel
12-16 Lodꞌo babegravege si asa Babel toke dꞌairara iisi Yesus abhu 14 (canguru egravepa) begravei-baki nukaYekonya matana SaltielSaltiel matana SerubabelSerubabel matana AbihutAbihut matana ElyakimElyakim matana AsorAsor matana SadokSadok matana AkimAkim matana EliutEliut matana EliasarEliasar matana MatanMatan matana YakobYakob matana Yusuf
Yusuf ne dhegraveu egravemu Maria Maria ne kadhu nara iisi Yesus Kristus
17 De karegravei negraveti Abraham toke Daudabhu 14 (canguru egravepa) begravei-baki negraveti Daudtoke lodꞌo ra babegravege si asa Babel abhu 14(canguru egravepa) begravei-baki aa negraveti lodꞌo rababegravege si asa Babel dꞌai Maria nara iisiYesus abhu 14 (canguru egravepa) begravei-baki
Maria nara iisi Lamatua Yesus(Lukas 21-7)
18 Lii loloMaria nara iisi Yesus segravemi neꞌeka
Maria dhu tunanga le degravenge Yusuf Duara paꞌegraveci regravedhimegraveka sama segravemi dhegraveu egravemu-kamali te ngaa teꞌa boe na Maria dhudegravenge le babia negraveti Roh Ama Lamatua dhuMola-Megraveci 19Ropa Yusuf neꞌa ka na neopamaꞌegravete lii regravengu dua ra Te ngaa na dꞌegraveiboe pamakae Maria egravetu madha dhegraveu aelula negravengune ca dhegraveudhudꞌaramola Negravetiegraveegravena ka na neo pamau eele lii regravengu ne
20 Tengaa lodꞌo dhunapangee era dꞌaraca megraveda sa ka negravengu nii Egravetu dꞌara nii neladhe negravedhi ana pajuu Ama Lamatua negravetisorga mai peka degravenge ne aku negravengu naldquoYusuf Egraveu ne ana-egravepu dhegraveu aae Daud Egraveumage makae leo degravenge Maria Te ana dhuna kadꞌo egraveegravena jꞌajꞌi negraveti RohAma Lamatua21 Begraveli-camegravedꞌa Maria nara iisi ana moneca dhegraveu Aa egraveu hudꞌi pangare Ne Yesuste Negravengu ka dhu patabuli dhegraveu unu AmaLamatua negraveti koasa sasala-sasigo rardquoDagger
22 Jꞌara ne jꞌajꞌi segravemi egraveegravena lula AmaLamatua dhu peka mema negraveti uru ka re
17-11 Sasuri lii Yunani dhu beꞌa risi suri Asaf Abhu sasuri cahagꞌe dhu leo dhu suri na Asa Dhegraveu neꞌe egraveci egraveegravenaka degravenge dhegraveu dhu cegraveu dꞌara sasuri 1 Sejara negraveti Israꞌel degravenge Yahuda 310 dagger 17-11 Sasuri lii Yunani cahagꞌe surina Amos Aa abhu cahagꞌe dhu suri na Amon 17-11 2 Dhegraveu Aae segravera 2414-15 2 Sejara negraveti Israꞌel degravengeYahuda 3610 Yermia 2720 118 Lukas 127 Dagger 121 Ngara Yesus sasoa na ldquoLamatua patabuli dhegraveu negravetikoasa sasala-sasigo rardquo 121 Lukas 131
Mateos 123 2 Mateos 215dhegraveu negraveti lii padhai Na ngara na Yesayadhu suri peka na23 ldquoMi nanene Begraveli-camegravedꞌa abhu ana
bhegraveni ca dhegraveu dhu kalora iisiteꞌa boe na negravengu dhu degravenge babia
leEgraveegravena na nara iisi Ana Mone ca dhegraveu
Ka ra pangare Ne Imanuelrdquo(Lii Ibrani lsquoImanuelrsquo sasoa na
Ama Lamatua bera-bera degravengeegravedhi)
24 Ropa nii egravele Yusuf kegravedꞌi negraveti bhegravejꞌina Ka na madhutu ka lii padhai AmaLamatua dhu na tadegravengi egravetu dꞌara nii deona Ka nare Maria jꞌajꞌi dhegraveu egravemu na 25Tengaa na jꞌunu paꞌegraveci boe degravengeMaria tokeMaria nara iisi aaꞌi Nara iisi nare ka Yusufpangare Ana ne Yesus
2Dhegraveu dhu dꞌegravelu-megraveu ladhe hua-hegravetu mai
tenge Yesus1 Lodꞌo rara iisi Yesus egravetu rae Betlehem
egravetu propensi Yudea dhegraveu aaeHerodes dhunegravedꞌu paredha egravetu egraveegravena Lodꞌo egraveegravena dhegraveupegraveri-pegraveri negraveti era kajꞌegraveu mai negraveti begravekadhimu asa kota Yerusalem Regravengu se dhureꞌa megraveu ladhe hua-hegravetu 2 Ropa ra dꞌaiYerusalem dhegraveu se pakaregravei aku regravengu naldquoDhegraveu Aae negraveti dhegraveu Yahudi dhu hekarara iisi hiu egraveegravena era na buli mia ee Jiꞌingegravedhi hua-hegravetu cue egravetu begraveka dhimu dhujꞌajꞌi mi tadha dhu peka na rara iisi leNegravengu Negraveti egraveegravena ka jiꞌi mai neo pahahaiisi mi Negravengurdquo 3 Ropa dhegraveu aae Herodestadegravengi lii neꞌe hegraveia dꞌara na susa Negravetiegraveegravena ka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi egravetu Yerusalem segraveradꞌara ra susa kahegravei
4 Egravele egraveegravena ka dhegraveu aae Herodes paroanare kegravetu agama Yahudi degravenge meseagama aaꞌi-aaꞌi segravera ka na karegravei si pekana ldquoMiu peka segraveku degravenge jaꞌa la Kristusdhu Ama Lamatua padhadha tegraveke egraveegravenarara iisi Ne egravetu miardquo
5 Hegraveia ra dhaa aku regravengu na ldquoEgravetu raeBetlehem propensi Yudea Te ca dhegraveunegraveti lii padhai Ama Lamatua ngara naMika dhu suri tegraveke le karegravei negraveti uru ka na6 lsquoWee Miu dhegraveu Betlehem egravetu propensi
Yudea segraveraBaku pangee na rae miu ne
ca rae iiki dhu dhegraveu ige boe
Te begraveli-camegravedꞌa dhegraveu kapai ca dhegraveucegraveu mai negraveti rae neꞌe
Egraveegravena na Negravengu jꞌajꞌi dhegraveu mad-henga mi dhegraveu Jaꞌa dhegraveu Is-raꞌelrsquo rdquo
7 Ropa tadegravengi nare segravemi egraveegravena hegraveiadhegraveu aae Herodes paroa mau-mau dhegraveudhu dꞌegravelu-megraveu ladhe hua-hegravetu segravera Kana karegravei na ldquoLodꞌo mia miu ladhe megravedhihua-hegravetu ne cegraveu egravetu dedha-lirurdquo Hegraveiara peka degravenge ne 8 Egravele ka na hia si lasiasa Betlehem Na moa degravenge ra peka naldquoLami ho tenge palegraveme era egravetu mia Anane Ladhe miu rage na legravepa hari mai segravenaka peka degravenge jaꞌa Te jaꞌa neo laku pahahaiisi mi Negravengu kahegraveirdquo
9 Ropa tadegravengi rare lii padhai dhegraveu aaehegraveia lasi degravenge ka Kacaꞌa laa regravengu regravedhihari hua-hegravetu dhu uru egraveegravena regravedhi egravetu begravekadhimu Hua-hegravetu ne cegraveu egravetumadha regravenguna kako uru negraveti regravengu hegraveia tegraveja egravetu dedhaera Ana ne pea
10 Ropa regravedhi hegraveia ra karejꞌe titu kegravena11 Egravele ka lasi asa dꞌara egravemu hegraveia ladheregravedhi Ana ne degravenge ina Na Maria Hegraveia rapatitu kegravetu urutuu ho pahaha iisi mi Anane Ka dhegraveu se bhoke megravedha dhu kabꞌuaregraveti hia Ana ne Ra hia hualaa kemenyandegravenge raa ajꞌu hegraveu megravengi
12 Negravebhu boe ka dhegraveu se abhu nii negravetiAma Lamatua peka na ldquoLami ia ka asadhegraveu aae Herodesrdquo Negraveti egraveegravena ka ra legravepahari asa rai regravengu re jꞌara leo
Yusuf si rai asa Masir13 Lodꞌo dhegraveu dꞌegravelu-megraveu ladhe hua-hegravetu
se legravepa hegraveia ana pajuu Lamatua egraveci negravetisorga mai peka degravenge Yusuf egravetu dꞌara niiaku negravengu na ldquoYusuf Pakegravedꞌi degravenge kadꞌara lai-lai ne Megraveti Ana ne degravenge ina Nalami asa Masir Pea egravetu negravei toke Jaꞌa pekadꞌai lodꞌo mia miu legravepa hari Te dhegraveu aaeHerodes tenge jꞌara ho pamadhe Ana nerdquo
14 Hegraveia Yusuf kegravedꞌi negraveti bhegravejꞌi Ka megravedaegraveegravena kahegravei negraveti dhegraveu egravemu na degravenge Anane rai lasi asa Masir 15Ra pea egravetu negravei tokedhegraveu aae Herodesmadhe Jꞌara egraveegravena nukasegravemi ca dhegraveu negraveti lii padhai Ama Lamatuangara na Hosea suri tegraveke karegravei negraveti uru kanaldquoJaꞌa paroa hari Ana Ku ho legravepa ka negraveti
MasirrdquoDhegraveu aae Herodes pamadhe ana iiki ae-ae
egravetu Betlehem 123 Yesaya 714 125 Lukas 221 26 Mika 51 2 Samuel 52 215 Hosea 111
Mateos 216 3 Mateos 31116 Ropa dhegraveu aae Herodes neꞌa nare na
dhegraveu dꞌegravelu-megraveu ladhe hua-hegravetu segravera leko-monya ne hegraveia na nasa titu kegravena Naparedha sordadꞌu na segravera aku negravengu naldquoLami asa rae Betlehem negravei aa asa rae-raeleo dhu padegravetu egravetu egraveegravena Pamadhe aaꞌiana mone iiki dhu dua tegraveu asa haha mairdquoHerodes hia paredha ne lula na sanegravedꞌe liilolo negraveti dhegraveu dꞌegravelu-megraveu segravera Na ige karegraveinegraveti regravengu regravedhi hiu-hiu hua-hegravetu cegraveu egravetudedha-liru
17 Jꞌara seꞌe aaꞌi-aaꞌi jꞌajꞌi madhutu ngaadhu dhegraveu negraveti lii padhai Ama Lamatuangara na Yermia suri tegraveke peka na18 ldquoAbhu lii tangi degravenge lii roma iisi dhegraveu
negraveti kota RamaRahel tangi dꞌara pegravedꞌa
lula ana-ana na madhe aaꞌiNa dꞌegravei boe ca dhegraveu samai pamakone
lula ana-ana na aadꞌo heka cadhegraveu sardquo
Yusuf si legravepa negraveti rai Masir19 Negravebhu-negravebhu ka dhegraveu aae Herodes
madhe Lodꞌo egraveegravena Yusuf si egravetu Masir eraHegraveia Ama Lamatua pua ana pajuu Na cadhegraveu mai negraveti sorga padꞌelo regravehu na minegravengu egravetu dꞌara nii 20Ana pajuu ne lii akunegravengu na ldquoYusuf Kegravedꞌi ka Megraveti ka Anane degravenge ina Na asa Israꞌel Te dhegraveu dhuneo pamadhe Ana ne madhe lerdquo 21 Ropatadegravengi nare hegraveia Yusuf kegravedꞌi Egravele ka negravetisi asa rai Israꞌel
22 Te ngaa ropa Yusuf tadegravengi naArkalaus ana dhegraveu aae Herodes dhu jꞌajꞌidhegraveu aae limuri ne egravetu propensi Yudeaka na madhaꞌu laꞌe asa Yudea Egravele egraveegravenaka Ama Lamatua peka hari degravenge ne egravetudꞌara nii na ldquoYusuf egraveu baku pea egravetuYudeardquo Negraveti egraveegravena ka lasi pea asa propensiGalilea 23 egravetu rae Nasaret Degravenge jꞌara nelii padhai Ama Lamatua legraveke tareꞌa nukasegravemi ngaa dhu dhegraveu regraveti lii padhai Nasuri tegraveke na ldquoBegraveli-camegravedꞌa dhegraveu paroa NeDhegraveu Nasaretrdquo
3Yohanis tuka sarani ajꞌa-nori dhegraveu(Markus 11-8 Lukas 31-18 Yohanis 119-
28)1 Lodꞌo Yesus dhu kapai le hegraveia Yohanis
tuka sarani mulai ajꞌa-nori dhegraveu egravetu era
dhu dhegraveu pea boe egravetu propensi Yudea2 Na ajꞌa peka na ldquoAꞌari pasue Miu hudꞌimangaku aa tegraveke eele ku sasala-sasigomiuho legravepa asa Ama Lamatua Te limuri nedhegraveu aaꞌi-aaꞌi bisa jꞌajꞌi dhegraveu unu AmaLamatuardquo
3 Uru egraveegravena ca dhegraveu negraveti lii padhai AmaLamatua ngara na Yesaya suri le lula-negravetiYohanis ne aku negravengu naldquoBegraveli-camegravedꞌa abhu dhegraveu paꞌoo-parodha
egravetu dꞌara mamoo peka nalsquoDhegraveu aaꞌi-aaꞌi paꞌegravera segravena ka tao
pabeꞌa jꞌaraho segravemi mamai Ama Lamatua
Tao pamola jꞌara hia Nersquo rdquo4 Jꞌara mamuri Yohanis ne ca ropa
degravenge dhegraveu regraveti lii padhai Ama Lamatuauru segravera Megravedha-papake na tao negraveti regraveubadha onta Dhari hake na negraveti kaꞌuribadha Ngangaꞌa na kabara degravenge dhuanasu oni
5 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu ae mai neo paragadegravenge Yohanis Regravengu mai negraveti kotaYerusalem negraveti kabarai propensi Yudeaaaꞌi-aaꞌi degravenge negraveti rae-rae dhu degravetu lokoYarden 6 Ra bhoka dꞌara ra aa man-gaku sasala-sasigo aaꞌi-aaꞌi egravele ka Yohanissarani si egravetu dꞌara loko Yarden
7 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu ae negraveti partei agamaParisi degravenge dhegraveu partei agama Sadukilasi asa era egraveegravena kahegravei manegravengi Yohanissarani si Te ngaa ropa Yohanis ladhenegravedhi si hegraveia na jegraveke si peka na ldquoHeehMiu se cakaraa mege dhu kapodꞌe-kabegraveliBegraveli-camegravedꞌa Ama Lamatua huku mi lulatatao miu dhu bhelu-katubꞌa segravera Magemi pangee na miu bisa rai negraveti hahukuNa 8 De beꞌa risi miu legravepa sa AmaLamatua aa tegraveke eele sasala miu segravera Egravelena tao jꞌara-jꞌara dhu beꞌa segravemi ajꞌu dhuhua beꞌa 9 Mage mi pangee na miu seabhumamuri lula jꞌajꞌi ana-egravepu AbrahamMi sanegravedꞌe lii jaꞌa ee Te Ama Lamatuabisa tao hadhu se jꞌajꞌi ana-egravepu Abrahamkahegravei 10 Baku pamudꞌe Te abhu dhukegravepe mema kataka paꞌegravera patue aaꞌi-aaꞌiajꞌu dhu hua beꞌa boe segravena ka core asadꞌara ai
11 Limuri ne jaꞌa sarani miu pake egravei hojꞌajꞌi mi tadha dhu peka na miu se tegravekeeele sasala-sasala miu Te ngaa pe abhu ca
218 Rama egraveegravena kota cue dhu padegravetu degravenge kota Yerusalem 218 Yermia 3115 223 Markus 124Lukas 239 Yohanis 145 32 Mateos 417 Markus 115 33 Yesaya 403 34 2 Dhegraveu Aae segravera 18 37 Mateos 1234 2333 39 Yohanis 833 310 Mateos 719
Mateos 312 4 Mateos 410Dhegraveu dhu kapai risi negraveti jaꞌa begraveli-camegravedꞌamai Masi ka jꞌajꞌi ana pua-paleha Na jaꞌania boe sa hegravei Egraveegravena na Negravengu papegravenudꞌara miu degravenge Roh Ama Lamatua dhuMola-Megraveci Negravengu tao miu jꞌajꞌi mola-megraveci kahegravei sama segravemi dhegraveu pake ai hobhubhu maruru 12 Te Negravengu dhu negravedꞌukokotai degravenge laludhu egravetu dꞌara ho neotatai eele egraveto na Egravele egraveegravena Na bhorilaludhu asa dꞌara soka Te ngaa egraveto segraveraNa dutu asa dꞌara ai dhu heo robhe-robhedhu madhe boerdquo
Yohanis sarani Lamatua Yesus(Markus 19-11 Lukas 321-22)
13 Lodꞌo egraveegravena Yesus puru mai negravetiGalilea laꞌe asa loko Yarden Na mai segravenaka manegravengi Yohanis sarani Ne 14 Te ngaaYohanis noꞌo boe Na pabꞌala peka naldquoTasamia ka jaꞌa sarani Egraveu Sale ne sinama Hudꞌi Egraveu ku dhu sarani jaꞌa Te egraveegravenaka dhu jaꞌa parluurdquo
15 Te ngaa Yesus dhaa aku Negravengu naldquoPangee ia ka Te ngaa doe neꞌe hudꞌilaa egraveu di dhu sarani Jaꞌa Degravenge jꞌarasegravemi neꞌe egravedhi tao madhutu dadꞌegravei AmaLamatuardquo
Ropa tadegravengi nare ka Yohanis bꞌala akunegravengu na ldquoSadꞌi aku Egraveurdquo Hegraveia Yohanissarani Yesus
16 Ropa sarani egravele ka Yesus kalua negravetidꞌara loko Cagꞌagꞌa laa liru bhoke eeleHegraveia ladhe negravedhi Roh Ama Lamatua purumai nuka segravemi koro jꞌaha dhumai tegraveka miNegravengu 17Hegraveia ra tadegravengi lii Ama Lamatuanegraveti dedha-liru peka naldquoNegravengu ne Ana pasue Jaꞌa
Negravengu pakarejꞌe taruu dꞌara Jaꞌardquo
4Dhegraveu aae nidhu dadugu-rariu Lamatua
Yesus(Lukas 41-13 Markus 112-13)
1 Egravele ka Roh Ama Lamatua negraveti Yesusasa dꞌara mamoo segravena ka dhegraveu aae nidhusegraveku Ne 2 Egravetu era neꞌe Yesus naꞌa-ninuboe egravepa nguru lodꞌo megraveu-megraveda Hegraveia Namanganga titu kegravena 3 Ropa Na mangangasegravemi egraveegravena hegraveia dhegraveu aae nidhu mai segraveku
Ne peka na ldquoEgraveu ne tareꞌa-reꞌa Ana AmaLamatua do Ladhe tareꞌa na paredhahadhu se ho jꞌajꞌi ngangaꞌardquo
4 Te ngaa Yesus dhaa na ldquoDhu suriegravetu dꞌara Sasuri Mola-Megraveci Ama Lamatuapeka nalsquoDhegraveu rai-haha mamuri mesa boe negraveti
ngangaꞌa diTe ngaa regravengu hudꞌi nanene ku Lii
Holo-Nori Ama Lamatuaaa tao madhutu dadꞌegravei Na
kahegraveirsquo rdquo5 Ka dhegraveu aae nidhu negraveti Yesus asa
kota Yerusalem kota Lamatua dhu mola-megraveci egraveegravena Egravele ka na negraveti Yesus asa eradhu dedha risi egravetu Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi 6Hegraveia nidhu ne peka ldquoLadhe Egraveune tareꞌa-reꞌa Ana Ama Lamatua Egraveu ridhusegraveku asa haha negravei Te dhu suri tegraveke egravetudꞌara Sasuri Mola-Megraveci Ama Lamatua nalsquoPe Ama Lamatua pua ana pajuu negraveti sorga
segravena ka jꞌaga EgraveursquoAa egravetu dꞌara Sasuri Mola-Megraveci Ama
Lamatua dhu suri kahegraveilsquoPe ra kanata ai ra ho sibhe Egraveu
segravena ka ngiꞌu Egraveu pegravedꞌa boe aa haga Egraveugoi legraveke boe hadhu sa hegraveirsquo rdquo
7 Te ngaa Yesus bꞌala aku Negravengu naldquoAbhu kahegravei dhu suri tegraveke egravetu dꞌara SasuriMola-Megraveci Ama Lamatua dhu peka nalsquoAma Lamatua egraveegravena Lamatua egraveu
De egraveu baku pua Ne pake koasa Nasegravena ka padꞌelo bukti peka na
Negravengu egraveegravena tareꞌa-reꞌa AmaLamatuarsquo rdquo
8 Egravele egraveegravena ka dhegraveu aae nidhu ne negravetihari Yesus asa kolo ledhe dhu dedha aaeHegraveia na padꞌelo aaꞌi saraga degravenge babeꞌanegara aaꞌi-aaꞌi egravetu rai-haha ne 9 Ropana padꞌelo nare hegraveia dhegraveu aae nidhu nepeka aku negravengu na ldquoSadꞌi Egraveu patitu kegravetuurutuu segravena ka pahaha iisi mi jaꞌa pe jaꞌahia aaꞌi seꞌe se mi Egraveurdquo
10 Te ngaa Yesus jegraveke ne peka na ldquoHenidhu Pakajꞌegraveu negraveti era neꞌe ne Te SasuriMola-Megraveci Ama Lamatua suri nalsquoEgraveu hudꞌi pahaha iisi mi Ama Lamatua
aa egraveu ne hudꞌi sabꞌa ku dhoka hiaNegravengu dirsquo rdquo
311 Madhutu sasuri lii Yunani asli dhu suri peka na ldquobaptis degravenge Roh Lamatua dhu Mola-Megraveci aa airdquo ldquoBaptisdegravenge Roh Nardquo sasoa na ldquopapegravenu dꞌara miu degravenge Roh Ama Lamatua dhu Mola-Megravecirdquo ldquoBaptis degravenge airdquo sasoa naldquoNegravengu tao miu jꞌajꞌi mola-megraveci kahegravei sama segravemi dhegraveu pake ai ho bhubhu marururdquo 317 Lii Lolo dhu UruTegraveka 222 Lii Sodꞌa Koa-Kio 27 Yesaya 421 Mateos 1218 175 Markus 111 Lukas 935 41 Ibrani 218 415 44 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 83 46 Lii Sodꞌa Koa-Kio 9111-12 47 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri616 410 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 613
Mateos 411 5 Mateos 5611 Ropa dhegraveu aae nidhu tadegravengi lii ne
hegraveia na tegraveke eele Yesus Te ngaa ana pajuuAma Lamatua negraveti sorga mai uri Ne
Lamatua Yesus mulai ajꞌa-nori dhegraveu egravetuGalilea
(Markus 114-15 Lukas 414-15)12 Tegraveu egraveegravena dhegraveu aae Herodes pa-
maso Yohanis tuka sarani asa dꞌara egravemubegravedho Ropa Yesus tadegravengi hegraveia Na legravepaasa Galilea 13 Laꞌe asa rae Na Nasaretegravele ka laꞌe taruu pea egravetu rae KapernaumRae egraveegravena egravetu sebhe dano Galilea egravetu raiSebulon degravenge Naftali 14 Degravenge jꞌarane Na tao madhutu ngaa dhu dhegraveu negravetilii padhai Ama Lamatua ngara na Yesayasuri tegraveke peka na15 ldquoRai Sebulon degravenge rai Naftali
dhu padegravetu degravenge dano Galilea egravetusebhe haa loko Yarden
Dhegraveu Yahudi boe pea egravetu erasegravera kahegravei
16 Regravengu dhu mamuri egravetu dꞌara marogate ngaa limuri ne regravedhi le saraa
Aa saraa ne heo lepalegraveme mi dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu tadhe
megraveka Ama Lamatuardquo17 Karegravei negraveti lodꞌo egraveegravena Yesus mulai
ajꞌa-nori dhegraveu peka na ldquoMiu hudꞌi sorokabodho aa tegraveke eele sasala-sasigomiu homamuri ka degravenge mola-megraveci Te limuri nedhegraveu aaꞌi-aaꞌi bisa le jꞌajꞌi dhegraveu unu AmaLamatuardquo
Lamatua Yesus paroa nare dhegraveu sabꞌadhasi dhegraveu egravepa ho madhutu Ne
(Markus 116-20 Lukas 51-11)18 Ca tegraveka Yesus kako re sebhe dano
Galilea Na paraga degravenge dhegraveu dua dhupaꞌaꞌari Egraveci ngara na Simon dhu temaparoa ne Petrus Aa ari na Anderias Duara dhu pegraveku iꞌa egravetu dano Galilea lula duara dhegraveu sabꞌa dhasi 19Hegraveia Yesus paroa siaku Negravengu na ldquoMai ku madhutu Jaꞌa Miubiasa tenge iꞌa te ngaa limuri ne Jaꞌa neoajꞌa miu ho jꞌajꞌi tuka tenge dhegraveurdquo 20Ropara tadegravengi rare hegraveia dua ra tegraveke eele degravengeka pegraveku ra lasi madhutu Yesus
21 Egravele ka Yesus kako hari ciki hegraveia ladhenegravedhi ana Sabadeus dhegraveu dua Aꞌa ngarana Yakobis aa ari na Yohanis Dua ra dhulalau paie pegraveku egravetu dedha koha sama-samadegravenge ama ra Hegraveia Yesus paroa dua ra
segravena ka madhutu Ne 22 Ropa ra tadegravengirare hegraveia ra tegraveke eele ama degravenge koha ralasi madhutu Ne
Lamatua Yesus ajꞌa-nori dhegraveu aa puri-paꞌegravele dhegraveu pegravedꞌa
(Lukas 617-19)23 Egravele ka Yesus si kako palegraveme propensi
Galilea ho Na ajꞌa-nori dhegraveu egravetu dꞌaraegravemu sabajꞌa dhegraveu Yahudi Na ajꞌa LiiLolo Beꞌa Ama Lamatua aa Na peka jꞌara-jꞌara tasamia segravena ka dhegraveu bisa mad-hutu paredha Ama Lamatua Aa Na puri-paꞌegravele kahegravei dhegraveu negraveti rupa-rupa papegravedꞌa-taregravegu 24 Negravebhu boe ka tatao Yesusne dhegraveu lolo palegraveme toke dꞌai propensiSiria aaꞌi-aaꞌi Hegraveia dhegraveu regraveti dhegraveu ra dhulegraveke rupa-rupa papegravedꞌa asa Yesus Dhegraveu seregraveti kahegravei dhegraveu dhu nidhu tao dhu hujꞌukahibꞌi degravenge dhu karuku Ka Na puri-paꞌegravele aaꞌi si 25Lodꞌo egraveegravena dhegraveu ae-aemaimadhutu Ne Dhegraveu se mai negraveti propensiGalilea aa negraveti rai Canguru Kota dhu rapeka na Dekapolis Dhegraveu cahagꞌe mai negravetikota Yerusalem negraveti propensi Yudea aanegraveti cabegraveka dhimu loko Yarden
5Lamatua Yesus ajꞌa-nori dhegraveu egravetu ledhe
1 Ropa Yesus ladhe negravedhi dhegraveu ae-aemai madhutu Ne hegraveia Na caꞌe laꞌe asaledhe iiki cue ka Na madhegravedi egravetu egraveegravenaAna-ana madhutu dhu Na hagꞌe nare segraveramai padegravetu segravena ka nanene Ne 2 Hegraveia Naajꞌa-nori si peka na
Dhegraveu dhu tareꞌa-reꞌa abhu aꞌoto(Lukas 620-23)
3 ldquoDhegraveu kasia regravengu otolula Ama Lamatua mesa Na ka Dhegraveu
Aae regravengu dhu hua iia4 Dhegraveu dhu egravetu dꞌara sasusa regravengu oto
lula Ama Lamatua mesa Na ka dhupamahoꞌo dꞌara si
5 Dhegraveu haha otolula regravengu ka dhu begraveli-camegravedꞌa segravemi
rare megravengi-nale aaꞌi-aaꞌi dhu AmaLamatua moa tegraveke
6 Dhegraveu dhu dꞌara kateme degravenge AmaLamatua regravengu oto
lula egraveegravena na Negravengu ka dhuhia si ngaadhu ra neo
412 Mateos 143 Markus 617 Lukas 319-20 413 Yohanis 212 416 Yesaya 91-2 417Mateos 32 423 Mateos 935 Markus 139 54 Yesaya 612 55 Lii Sodꞌa Koa-Kio 3711 56Yesaya 551-2
Mateos 57 6 Mateos 5247 Dhegraveu dhu padꞌelo rasa kasia mi dhegraveu leo
regravengu otolula egraveegravena na Ama Lamatua kasia
regravengu kahegravei8 Dhegraveu dhu dꞌara mola-megraveci regravengu oto
lula egraveegravena na regravengu unu ra ladheregravedhi Ama Lamatua
9 Dhegraveu dhu tema padame dhegraveu regravengu otolula egraveegravena na Ama Lamatua ka dhu
peka na lsquoRegravengu seꞌe ka ana Jaꞌarsquo10 Dhegraveu dhu pasae jꞌajꞌegravera lula ramadhutu
Ama Lamatua regravengu otolula Lamatua mesa Na ka Dhegraveu Aae
regravengu dhu hua iia11 Ladhe dhegraveu leo pajꞌegravera miu lula miu
madhutu Jaꞌa miu oto kahegravei Ladhe dhegraveupadhai kakedꞌu miu aa lole paꞌele iie ko-longara miu miu oto kahegravei 12 Masi kasegravemi egraveegravena te ngaa miu hudꞌi pakasee iisiaa pakarejꞌe dꞌara lula Ama Lamatua dhusadia nare le pala dhu ae hiamiu egravetu sorgaTe ngaa sanegravedꞌe Mesa boe miu di dhu duijꞌajꞌegravera segravemi egraveegravena te lodꞌo uru segravera dhegraveudhu pajꞌegravera le kahegravei dhegraveu regraveti lii padhaiAma Lamatuardquo
Dhegraveu dhumadhutu Lamatua Yesus nukasegravemi masi degravenge saraa
(Markus 950 Lukas 1434-35)13 ldquoLadhe egravedhi dꞌegravei segravena ka ngangaꞌa
jꞌajꞌi beꞌa na egravedhi tao ku masi Segravemi egraveegravenakahegravei degravenge dhegraveu dhu mamuri egravetu rai-haha ne regravengu parluu miu Te ngaa ladhemasi segravero heka gaguna na ngaa Dhokacore eele di egravetu jꞌara ho dhegraveu jꞌegraveli ne
14 Miu hudꞌi mamuri ku segravemi labhukahegravei segravena ka dhegraveu ae bisa ladhe regravedhimiu degravenge beꞌa Miu hudꞌi heo loꞌa-loꞌaku nuka segravemi kota egravetu kolo ledhe dhudhegraveu aaꞌi-aaꞌi ladhe regravedhi ne 15 Ladhedhegraveu paheo labhu iiki ra saguru boe nedegravenge egraveru rai te ngaa ra padhegravedi labhune egravetu era dedha ho pasaraa aaꞌi dꞌaraegravemu 16Miu hudꞌi mamuri ku segravemi egraveegravenaMamuri miu hudꞌi saraa ku segravena ka dhegraveuleo ladhe regravedhi mamuri miu dhu beꞌaRopa dhegraveu ladhe regravedhi mamuri miu segravemiegraveegravena ra dedꞌe padedha-dedha kolongaraAma Lamatua peka na lsquoIra ii Ama miuegravetu sorga kapai titu kegravena ngarsquo rdquo
Mamai Lamatua Yesus segravena ka pamegraveciatora Ama Lamatua
17 ldquoMage miu pangee na mamai Jaꞌaasa rai-haha ne segravena ka tao eele atoraAma Lamatua dhu pangegravedꞌu mi Musa Aabaku pangee na Jaꞌa pusi-pahae boe degravengengaa dhu uru egraveegravena dhegraveu regraveti lii padhaiAma Lamatua peka tegraveke le Te mamai Jaꞌane segravena ka pamegraveci jꞌara aaꞌi-aaꞌi nukasegravemi mia dhu ra peka tegraveke 18 Negraveti egraveegravenaka nanene paie-iie Liru degravenge rai-hahabisa megraveka laho aaꞌi ladhe aaꞌi-aaꞌi jꞌajꞌimegraveka madhutu atora Ama Lamatua Masika ca kategravedꞌa egraveegravena ka bisa boe ele negravetiatora se 19Negraveti dhegraveu unu Ama Lamatuaaaꞌi-aaꞌi ladhe abhu dhu sisu atora AmaLamatua lula na pangee na lsquoAtora ne anaiiki-iiki di de gaguna na aadꞌorsquo Hegraveia naajꞌa segravemi egraveegravena kahegravei mi dhegraveu leo pe AmaLamatua egravetu sorga tao ne jꞌajꞌi mi ca dhegraveuana iiki Te ngaa bagi mi dhegraveu dhu taomadhutu aaꞌi atora Ama Lamatua hegraveia naajꞌa-nori dhegraveu leo segravemi egraveegravena begraveli-camegravedꞌaAma Lamatua pakabꞌua ne 20 Parcaya laJaꞌa Miu hudꞌi mamuri mola risi negravetimese agama degravenge dhegraveu partei agamaParisi segravera Ladhe aadꞌo na miu bisa boejꞌajꞌi dhegraveu unu Ama Lamatuardquo
Lamatua Yesus ajꞌa-nori dhegraveu segravena kabaku panasa
(Lukas 1257-59)21 ldquoMiu dhu meꞌa le atora Musa dhu hia
mi begravei-baki egravedhi peka na lsquoBaku pamadhedhegraveu te dhegraveu cee dhu pamadhe dhegraveunegravengu legraveke hukursquo 22 Te ngaa Jaꞌa pekadegravengemiu segravemi neꞌe baku panasa te dhegraveuceedhunasa degravenge aꞌari na egraveegravenananegravengulegraveke huku Dhegraveu dhu jegraveke aꞌari na ka pekana lsquoEgraveu bodꞌo kabaorsquo pe negravengu laꞌe dhaaasa dhegraveu heka-dhegraveu heka agama Aa dhegraveucee dhu jegraveke aꞌari na lsquoGoa eersquo negravengu legravekehuku egravetu ai naraka
23 De ladhe egraveu dhu megraveti megravedha persem-bahan hia Ama Lamatua te ngaa egraveusanegravedꞌe na abhu aꞌari dhu nasa era degravengeegraveu 24 tegraveke eele uuru ku megravedha persem-bahan segravera Hegraveia lamu padame ku degravengeaꞌari mu egravele na heka mai hia persemba-han se asa Ama Lamatua kegravena
58 Lii Sodꞌa Koa-Kio 243-4 510 1 Petrus 314 511 1 Petrus 414 512 2 Sejara negraveti Israꞌeldegravenge Yahuda 3616 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 752 513 Markus 950 Lukas 1434-35 514 Yohanis812 95 515 Markus 421 Lukas 816 1133 516 1 Petrus 212 518 Lukas 1617 521Kalua negraveti Masir 2013 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 517
Mateos 525 7 Mateos 54525 Ladhe ca dhegraveu neo tao lii langu degravenge
egraveu beꞌa risi lamu lai-lai ho padame degravengene Ladhe aadꞌo dhegraveu ne negraveti egraveu asahakim Hegraveia hakim saraka egraveu sa polisika ra pamaso egraveu asa dꞌara begravedho 26 Jaꞌapasanegravedꞌe tareꞌa-reꞌa mi egraveu ne Egraveegravena na egraveupea taruu egravetu dꞌara begravedho toke bꞌae aaꞌimegraveu-megraveu kegravelu-gꞌegravetu egraveu segraverardquo
Lamatua Yesus ajꞌa-nori dhegraveu segravena kabaku tao jꞌara makae
27 ldquoMiu dhu meꞌa le atora Musa dhupeka na lsquoBaku bersinarsquo 28 Te ngaa Jaꞌaneo peka na segravemi neꞌe dhegraveu dhu ladhenegravedhi dhegraveu bhegraveni egraveci hegraveia dꞌara na neojꞌunu paꞌegraveci degravenge ne na dhegraveu mone nebersina le degravenge bhegraveni ne egravetu dꞌara na29Ladhe egraveu tao sala pakemusimadhagꞌanaegraveu na edꞌo eele ne Te beꞌa risi egraveu masosorga degravenge musi madha cabegraveka di aabaku ra pegraveci mu asa dꞌara ai naraka degravengemusi madha dua-dua 30 Aa ladhe egraveu taosala degravenge kacui-aai gꞌana egraveu poro eelekacui-aai ne Te beꞌa risi egraveu maso sorgadegravenge kacui-aai cabegraveka di aa baku ra pegravecimuasa dꞌara ai naraka degravenge kacui-aai dhukateme iisirdquo
Lamatua Yesus ajꞌa-nori dhegraveu ho bakupaꞌia-paꞌela
(Mateos 199 Markus 1011-12 Lukas1618)
31 ldquoMiu dhu meꞌa le atora Musa nalsquoDhegraveu dhu paꞌia degravenge dhegraveu egravemu-kamalina negravengu hudꞌi hia ku sasuri paꞌia mibhegraveni egraveegravenarsquo 32 Te ngaa Jaꞌa peka segravemineꞌe ladhe abhu dhegraveu dhu ia eele dhegraveuegravemu na te ngaa bhegraveni ne tao negravedhi boejꞌara makae hegraveia bhegraveni ne leo hari egravemuna dhegraveu egravemu uuru egraveegravena ka dhu tao negravengujꞌajꞌi bersina Aa ladhe abhu dhegraveu monedhu leo nare bhegraveni dhu dhegraveu egravemu na iaeele na regravengu dua ra bersina kahegraveirdquo
Lamatua Yesus ajꞌa-nori jꞌara soo-subha33 ldquoMiu dhu meꞌa le atora Musa dhu
na hia mi begravei-baki egravedhi peka na lsquoLadheegraveu pajaji pake lii soo-subha dhu ale ko-longara Ama Lamatua na egraveu dhu paꞌegravekile degravenge soo-subha egraveegravenarsquo 34 Te ngaa
Jaꞌa peka segravemi neꞌe ladhe egraveu neo pajajina mage mu jꞌoka subha Baku subhadegravenge ngara sorga lula sorga egraveegravena era peaAma Lamatua 35Mage subha pake ngararai-haha lula rai-haha ne era bane hagaAma Lamatua Aa mage subha pake ngaraYerusalem lula Yerusalem egraveegravena kota negravetiDhegraveu Aae Kapai 36 Baku subha pakengara kabꞌa kegravetu miu Te miu degravenge boekoasa ho paredha regraveu kegravetu miu segravena kaca loa sa jꞌajꞌi megravedhi do jꞌajꞌi pudhi 37 Deladhemiuneo pajaji dhu peka oo na pekala lsquooorsquo di Te ngaa ladhe aadꞌo na peka lalsquoaadꞌorsquo di Ladhe miu peka risi negraveti egraveegravenasegravera sa jꞌajꞌajꞌi negraveti nidhurdquo
Lamatua Yesus ajꞌa-nori segravena ka bakubꞌala bhabhelu degravenge bhabhelu te ngaa hudꞌibꞌala degravenge jꞌara lalau-laloꞌo dhu beꞌa risi hari
(Lukas 629-30)38 ldquoMiu dhu meꞌa le atora Musa dhu
peka na lsquoLadhe dhegraveu cee dhu paꞌele iiemusi madha miu na paꞌele iie kahegravei musimadha na Aa ladhe abhu dhegraveu dhu pak-abhui eele ngutu egraveu na pakabhui eelengutu na kahegraveirsquo 39 Te ngaa Jaꞌa pekadegravenge miu segravemi neꞌe baku bꞌala bhabheludegravenge bhabhelu Ladhe dhegraveu tegravebꞌe ripiegraveu cabegraveka na hudꞌi laa na tegravebꞌe hari ripidhu leo 40 Ladhe dhegraveu neo tenge lii langudegravenge egraveu ho neo nare kodho egraveu na hia nekodho pana egraveu kahegravei 41 Ladhe sordadꞌu cadhegraveu laka-seti egraveu ho pasae megravedha na kakodꞌai ca kilometer na egraveu pasae megraveti kajꞌegraveuna toke dua kilometer 42 Ladhe dhegraveu neomanegravengi nare megravedha egraveu egraveci na hia la Aaladhe dhegraveu neo pija megravedha egraveu na hia lardquo
Lamatua Yesus ajꞌa-nori segravena ka suedhegraveu dhu tegraveka dꞌara degravenge egravedhi
(Lukas 627-2832-36)43 ldquoMiu tadegravengi le dhu peka na lsquoSue la
aꞌari egraveu aa nasa la degravenge dhegraveu dhu nasadegravenge egraveursquo 44Te ngaa Jaꞌa peka segravemi neꞌeegraveu hudꞌi sue ku dhegraveu dhu nasa degravenge egraveuaa manegravengi ho Lamatua hia megravengi-nalemi dhegraveu dhu pajꞌegravera egraveu 45 Ladhe egraveu taosegravemi egraveegravena egraveu padꞌelo na egraveu ana Ama egravetusorga Lula Negravengu ka tao madha lodꞌohia dhegraveu dhu beꞌa degravenge dhegraveu dhu bhelu
527 Kalua negraveti Masir 2014 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 518 529 Mateos 189 Markus 947 530Mateos 188 Markus 943 531 Lole Hari Jꞌara-jꞌaraMamuri 241-4 Mateos 197 Markus 104 532 Mateos199 Markus 1011-12 Lukas 1618 1 Korintus 710-11 533 Atora negraveti Ama-ama Agama 1912 Sensus 302 LoleHari Jꞌara-jꞌara Mamuri 2321 534 Yakobis 512 Yesaya 661 Mateos 2322 535 Yesaya 661 Lii SodꞌaKoa-Kio 483 538 Kalua negraveti Masir 2124 Atora negraveti Ama-ama Agama 2420 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 1921 543 Atora negraveti Ama-ama Agama 1918
Mateos 546 8 Mateos 616Na papuru egravejꞌi hia dhegraveu dhu tao madhutuparedha Na aa mi dhegraveu dhu labꞌa paredhaNa kahegravei 46 De ladhe egraveu sue dhoka dhegraveudhu sue egraveu egraveu ngee na Ama Lamatua hudꞌibꞌala hia egraveu megravengi-nale do Aadꞌo Tedhegraveu bhelu kahegravei neꞌa sue angalai na dhusue negravengu 47 De ladhe egraveu meꞌa dhokahia lii mahoꞌo mi angalai egraveu na kolo-karisi na ngaa Te dhegraveu dhu parcaya boeAma Lamatua reꞌa adꞌu-ue jꞌara segravemi egraveegravenakahegravei 48 De sanegravedꞌe ee Ama mu egravetusorga sue dhegraveu aaꞌi-aaꞌi De egraveu hudꞌi taomadhutu ku segravemi egraveegravena kahegraveirdquo
6Lamatua Yesus ajꞌa segravena ka soru-bara
dhegraveu-dhegraveu susa1 Yesus ajꞌa taruu peka na ldquoSanegravedꞌe
Mage mi madhutu atora agama di segravena kadhegraveu padꞌiri miu Te ladhe miu tao segravemiegraveegravena Ama miu egravetu sorga bꞌala boe rui-jꞌajꞌegravera miu
2 Ladhe miu neo soru-bara dhegraveu kasiamage lami palolo asa mia-mia Te ladhemiu se tao segravemi egraveegravena miu ca ropa degravengedhegraveu dhu padhai lii leo tao leo Dhegraveu segravemisegravera dꞌegravei lasi karihu asa dꞌara egravemu sabajꞌaho dhegraveu koa si peka na lsquoIra ii Dhegraveu nemajꞌegraveni madhutu atora agama ngarsquo Jaꞌapeka mola-mola kegravena Dhegraveu dhu temasegravemi rare lii koa-kadꞌiri negraveti dhegraveu regravenguse abhu le pala ra 3 De ladhe miu neosoru-bara dhegraveu dhu degravenge boe ngaa-ngaamage mi palolo kahegravei 4 Degravenge segravemi egraveegravenadhegraveu egravetu rai-haha ne reꞌa boe Te ngaaAmamiu egravetu sorga dhu neꞌa ngaa dhumiutao pahuni Pe Negravengu ka dhu bꞌala hia miuberkat ae-aerdquo
Lamatua Yesus ajꞌa dhegraveu sabajꞌa(Lukas 112-4)
5 ldquoLodꞌo miu sabajꞌa miu baku tao nukasegravemi dhegraveu dhu padhai lii leo tao leo Dhegraveuse dꞌegravei lasi asa jꞌara dhu dhegraveu ae-ae aa tituegravetu dꞌara egravemu manegravengi-mangajꞌi ho dhegraveukoa-kadꞌiri si peka na lsquoDhegraveu se dhegraveumola-megravecirsquo Te ngaa nanene pabeꞌa-beꞌaDegravenge regravengu abhu koa segravemi egraveegravena regravengusegravemi rare le pala ra 6 Te ngaa miu bakusegravemi egraveegravena Ladhe miu manegravengi-mangajꞌilami asa dꞌara kama ho begravedho babegravedhona Egravele egraveegravena heka mi sabajꞌa mau-mau hia
Ama mi egravetu sorga Masi ka dhegraveu leo regravedhiboe te ngaa Ama miu ladhe negravedhi Begraveli-camegravedꞌa Na bꞌala hia miu berkat ae-ae
7 Ladhe miu sabajꞌa baku padhai liidhu degravenge boe kolo-kapua Te dhegraveu dhutadhe boe Ama Lamatua sabajꞌa segravemi egraveegravenaka Regravengu pangee na Ama Lamatua dꞌegraveinanene lii manegravengi ra dhu madhera lola-lola egraveegravena 8Mage mi madhutu jꞌara regravengusegravera Te masi ka miu dhae manegravengi megravekangaa-ngaa negraveti Ama mi egravetu sorga te ngaaNegravengu dhu neꞌa mema le ngaa dhu miuparluu 9 De ladhe sabajꞌa na madhutu laconto segravemi neꞌelsquoAma egravetu sorga Kolongara Ama dhumola-
megraveciHudꞌi laa dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dedꞌe
padedha-dedha kolongara Amadhu kapai egraveegravena
10 Hudꞌi laa Ama jꞌajꞌi Dhegraveu Aae mi dhegraveuaaꞌi-aaꞌi
Hudꞌi laa dhegraveu aaꞌi-aaꞌi tao madhutuparedha Ama egravetu rai-haha ne
nuka segravemi ana pajuu Ama taomadhutu paredha Ama egravetusorga
11 Ama hia la jiꞌi ngangaꞌa-nganginu dhudꞌai begraveli-begraveli
12 Jiꞌi manegravengi ho Ama saku eele aaꞌisasala-sasigo jiꞌi
nuka segravemi jiꞌi kahegravei pabhegravelu eelesasala dhegraveu dhu ra tao mi jiꞌi
13 Ama jꞌaga la jiꞌi segravena ka jiꞌi baku taobhabhelu
Aa pakajꞌegraveu la jiꞌi negraveti koasa nidhu[Te Ama ka Dhegraveu Aae dhu koasa kapai risi
eeleAa Ama ka dhu megravedꞌu paredha toke
dꞌai mia-mia laꞌeSabajꞌa jiꞌi dꞌai sange neꞌe ka
Ama Amin]rsquo14 Te ngaa sanegravedꞌe ee Ladhe miu
pabhegravelu eele sasala dhu dhegraveu tao mi miuegraveegravena na Amami egravetu sorga saku eele sasala-sasigo miu kahegravei 15 Te ngaa ladhe miumoꞌo boe pabhegravelu eele sasala dhu dhegraveu taomi miu begraveli-camegravedꞌa Ama mi bhegravelu boesasala miu kahegraveirdquo
Lamatua Yesus ajꞌa-nori jꞌara-jꞌara puasa16 ldquoLadhe miu manegravengi-mangajꞌi aa
puasa mage mi tao regravehu susa nuka segravemidhegraveu dhu padhai lii leo tao leo Te ra
548 Atora negraveti Ama-ama Agama 192 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 1813 61 Mateos 235 65Lukas 1810-14 613 b Egravetu dꞌara sasuri lii Yunani dhu uru egraveegravena ra suri tabha boe kalimat egravetu dꞌara kurung ne 615 Markus 1125-26
Mateos 617 9 Mateos 73adꞌu-ue jꞌara egraveegravena ho dhegraveu padꞌiri si pekana lsquoDhegraveu seꞌe se dhegraveu mola-megravecirsquo Tengaa sanegravedꞌe ee Degravenge segravemi rare koa-kadꞌiri segravemi egraveegravena na regravengu abhu le palara 17Te ngaa ladhemiu puasa legraveu pamegraveu-megraveu regravehumi aa sageri paie kegravetumiu 18Deladhe dhegraveu regravedhimiu reꞌa boe namiu dhupuasa Te ngaa Ama miu neꞌa Pe Na palahia miu megravengi-nale ae-aerdquo
Lamatua Yesus ajꞌa jꞌara-jꞌara pakabokomegravedha-panyau egravetu sorga
(Lukas 1233-34)19 ldquoMiu baku sabꞌa taruu ho dhodhoka
pakaboko megravedha-panyau ae-ae egravetu rai-haha ne di Te hubꞌu degravenge rutu paꞌeleiie aaꞌi si Aa dhegraveu manaꞌu mai paꞌele iieera tategraveka megravedha-panyau aa manaꞌu regravetisi 20 Te ngaa beꞌa risi miu majꞌegraveni sabꞌasegravena ka pakaboko megravedha-panyau ae-aeegravetu sorga Te egravetu era negravei abhu boe hubꞌudegravenge rutu dhu paꞌele iie si aa abhu boedhegraveu manaꞌu ho mai manaꞌu regraveti 21 Teladhemiu tegravekamegravedha-panyaumiu egravetu eramia na tatu dꞌara miu egravetu egraveegravena kahegraveirdquo
Lamatua Yesus ajꞌa jꞌara-jꞌara mamuriegravetu dꞌara saraa
(Lukas 1134-36)22 ldquoMusi madha dhegraveu nuka segravemi labhu
dhu pasaraa dꞌara ra Ladhe musi madhanamegraveu negravengumadhutu jꞌaramamuri dhuhua iia egraveci egraveegravena ka degravenge dhegraveu dhu kakoegravetu dꞌara saraa 23 Te ngaa ladhe musimadha na ahu negravengu bisa boe kako mad-hutu madha jꞌara mola nuka segravemi dhegraveudhu gogo ai lae-lae egravetu dꞌara maroga Deladhe saraa egravetu dꞌara miu jꞌajꞌi maroga namiu mamuri dꞌara maroga kahegraveirdquo
Lamatua Yesus ajꞌa-nori dhegraveu ho bakupangee mamuri ne tasa mera mia
(Lukas 1613 1222-31)24 ldquoDhegraveu bisa boe sabꞌa hia dua lamatua
lula egraveegravena na negravengu dꞌegravei risi ca dhegraveu diBisa kahegravei negravengu madhutu lamatua egraveciaa pusi-pahae boe dhu leo Negraveti egraveegravena kaegraveu bisa boe peka na lsquoAma Lamatua egraveegravenaLamatua jaꞌarsquo ladhe egraveu tao doi-dhari jꞌajꞌimi lamatua egraveu
25 Negraveti egraveegravena ka Jaꞌa peka degravenge miusegravemi neꞌe baku bhute pangee na jaꞌamamuri tasa mera mia kuꞌa-kinu ngaapake ngaa Miu pangee na mamuri nedhoka taꞌa-tinu di Aa ngiꞌu ne dhoka
pake megravedha-papake di Aadꞌo segravemi egraveegravena26 Ladhe ku manu-bhui dhu lela egravetu taloraliru Regravengu bhute regravedhi boe segravela hinidegravenge puu-gꞌegravetu ho tegraveka ngangaꞌa egravetudꞌara soka Te ngaa Ama miu egravetu sorgapiara manu-bhui segravera taruu Tatu Negravengukabꞌoi miu risi eele negraveti regravengu De ngeepabeꞌa-beꞌa Te Ama Lamatua pakabꞌuamiu risi negraveti manu-bhui segravera 27 Ladhedhegraveu titu egravetu madha tegraveru ho na bhutedegravenge lalau ngiꞌu na negravengu bisa pamad-hera hari ngiꞌu na do Bisa boe 28 Ladhebisa boe na nga tao ka miu bhute degravengepangee hari megravedha-papake Lami ladheku hela bunga dhu muri tabꞌa egravetu dꞌarapadꞌa sodꞌa Regravengumanyegraveru boehegravengu aamanegravenu boe sigꞌi sa hegravei
29 Te ngaa sanegravedꞌe ku la Megravedha-papakedhegraveu aae Soleman dhu kabꞌua risi saragana bisa boe segi saraga hela bunga ne30 Te Ama Lamatua taru kira mi bungadhu muri dhoka doe neꞌe aa begraveli madheho dhegraveu core asa dꞌara ai Ladhe Na taosegravemi egraveegravena tatuNegravengu papakemiu risi eelenegraveti hela bunga segravera De tasamia ka miuparcaya paꞌegravera boemi Negravengu 31De bakumi pangee na lsquoJiꞌi neo ngaꞌa ngaarsquo dolsquoNeo nginu ngaarsquo do lsquoNeo pake ngaarsquo32 Dhegraveu dhu parcaya boe Ama Lamatuaregravengu sabꞌa loe boe ho neo abhu aaꞌi-aaꞌise Te ngaa miu baku tao segravemi egraveegravena teAma miu egravetu sorga dhu neꞌa aaꞌi le ngaa-ngaa dhu miu parluu 33 Te ngaa miuhudꞌi pakako uuru ku sasabꞌa Na aa hudꞌimadhutu ku paredha Na heka Na hia miuaaꞌi-aaꞌi dhu miu parluu 34De baku bhutepangee na begraveli miu parluu ngaa Te begraveliegraveegravena degravenge bhabhute unu na Sasusa lodꞌodoe neꞌe egravele egravetu doe neꞌe kahegraveirdquo
7Lamatua Yesus ajꞌa segravena ka baku galaa
dhegraveu(Lukas 637-3841-42)
1 ldquoMiu baku galaa dhegraveu segravena ka AmaLamatua baku pasala miu kahegravei 2 Ladhemiu nile dhegraveu segravemi mia pe Ama Lamatuanile miu segravemi egraveegravena kahegravei Ladhe miu igesasala dhegraveu segravemi mia begraveli-camegravedꞌa AmaLamatua ige sasala miu segravemi egraveegravena kahegravei3Masi ka sasala dhegraveu ciki ooꞌe egraveegravena ka egraveubhegravelu boe Te ngaa sasala egraveu dhu kapaiegraveu pameꞌa boe ciki sa Egraveci egraveegravena ka degravengeegraveu ladhe megravedhi ahu ca kategravedꞌa egravetu dꞌara
619 Yakobis 52-3 630 1 Dhegraveu Aae segravera 104-7 2 Sejara negraveti Israꞌel degravenge Yahuda 93-6
Mateos 74 10 Mateos 722madha angalai egraveu te ngaa abhu agarii aaeca laa dhu paꞌabhe nare musi madha egraveudhu egraveu meꞌa more boe 4 Nga tao ka egraveubani peka na lsquoAngalai Mai ho jaꞌa tiu eeleahu negraveti dꞌara madha egraveursquo Aa te ngaa egraveumesa mu bisa boe megravedhi ngaa-ngaa lulaagarii aae dhu hutu nare musi madha mu5 Heeh Egraveu ne mema dhegraveu dhu padhai liileo tao leo Tao eele uuru ku agarii negravetimusi madha egraveu heka ladhe megravedhi ahu cakategravedꞌa egravetu dꞌara madha angalai mu segravenaka egraveu bisa tiu eele ahu ne kegravena
6 Baku ajꞌa jꞌara Lamatua dhu mola-megraveci mi dhegraveu dhu dꞌegravei pahahe dhegraveu Luladhegraveu segravera nuka segravemi busa pakadhi dhu rakabegraveli mai kadhi hari miu Regravengu segravera goasama segravemi hahi kahegravei Ladhe dhegraveu hia nemutiara dhu kabꞌua na pusi boe Te neꞌadhoka jꞌegraveli palaho dirdquo
Lamatua Yesus ajꞌa-nori ho baku loemanegravengi-mangajꞌi
(Lukas 119-13)7 ldquoLadhe miu sabajꞌa
baku loe manegravengi mi Lamatuate egraveegravena na Na hia
Ladhe patangi-tengepe Na padꞌelo jꞌara
Ladhe kadꞌeu taruu babegravedhope Na bhoke
8 Te dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu loe boemanegravengi miLamatua
egraveegravena na ra segravemi rareDhu patangi-tenge
pe ra abhuDhu kadꞌeu taruu
pe Na bhoke egravemu9 Miu pangee segraveku Ladhe ana manegravengi
roti tatu ama na hia boe ne hadhu si10 Do ladhe ana manegravengi iꞌa ama na hiaboe mege sina ma 11 Ama mi egravetu sorgamema dꞌara Na hua iia titu kegravena Deladhe dhegraveu rai-haha dhu bhelu-katubꞌasegravemimiu meꞌa hiamegravedha dhu beꞌa mi anamiu ngaa hari Ama mi Tatu Na bagi hiamiu ngaa dhu miu manegravengi
12 De ngaa dhu egraveu neo dhegraveu leo tao miegraveu na egraveu hudꞌi tao segravemi egraveegravena kahegravei hianegravengu Lula neꞌe ne ka jꞌajꞌi mi kapuanegraveti aaꞌi-aaꞌi dhu Musa degravenge dhegraveu regravetilii padhai Ama Lamatua dhu peka-padhaikaregravei negraveti uru kardquo
Lamatua Yesus pakasame jꞌara dhu susaaa hegravebꞌa kota dhu kobꞌo
(Lukas 1324)13 ldquoLadhe dhegraveu neo maso sorga negravengu
hudꞌi maso ku re hegravebꞌa kota dhu kobꞌo Tengaa mage-mage oo Abhu kahegravei jꞌara leodhu mudꞌa aa hegravebꞌa dhu taleo dhu dhegraveuae-ae lasi re egraveegravena Te jꞌara segravemi egraveegravena kadhu lere dhegraveu asa naraka ka ra cegraveri eelenegraveti Ama Lamatua 14 Dhegraveu dhu neo masosorga hudꞌi madhutu ku jꞌara dhu susaaa maso re hegravebꞌa dhu kobꞌo Te masi kadhegraveu ciki di dhu kako re jꞌara egraveegravena te ngaajꞌara dhu kobꞌo egraveegravena ka dhu negraveti dhegraveu asaLamatuardquo
Lamatua ajꞌa dhegraveu segravena ka baku taomadhutu dhegraveu kapodꞌe-kabegraveli
(Lukas 643-44)15 ldquoBaku pamudꞌe degravenge dhegraveu dhu tema
kapodꞌe-kabegraveli dhu dꞌegravei padedha iisi pekana regravengu se dhegraveu regraveti lii padhai AmaLamatua Te regravengu tao ngiꞌu ra beꞌa nukasegravemi kahibꞌi-kalegravebho Te ngaa regravengu sedhegraveu bhelu-katubꞌa egraveci egraveegravena ka degravengebusa hui dhu mai kadhi kahibꞌi-kalegravebho16 Tasamia ho miu bisa tadhe dhegraveu dhukapodꞌe segravemi segravera Ladhe la negraveti tataoregravengu Egraveegravena segravemi dhegraveu ladhe regravedhi huahegraveia tadhe degravenge ana aajꞌu ne Hua dhubeꞌa mai boe negraveti ajꞌu dhu karehe 17 Teajꞌu dhu beꞌa ladhe dꞌai hua hua na beꞌakahegravei Te ngaa ajꞌu dhu karehe ladhe nahua hua na karehe kahegravei 18 Abhu egravetumia ajꞌu dhu beꞌa hua na karehe aa ajꞌudhu karehe hua na beꞌa 19 Ajꞌu dhuhua na karehe tatu ra patue eele ho coreasa dꞌara ai 20 Segravemi egraveegravena kahegravei degravengeregravengu dhu regraveti lii padhai kapodꞌe-kabegravelisegravera Miu tadhe si negraveti tatao rardquo
Lamatua Yesus lole dhegraveu dhu ale dhokakolongara Ama Lamatua egravetu hegravebꞌa di
(Lukas 1325-27)21 ldquoEgraveegravena na abhu dhegraveu dhu paroa Jaꞌa
na lsquoLamatuarsquo Te ngaa regravengu dhoka aleegravetu hegravebꞌa di Begraveli-camegravedꞌa Ama Lamatuaegravetu sorga tule eele si Te dhodhoka dhegraveudhu dꞌegravei tao madhutu dadꞌegravei Negravengu didhu Na segravemi nare regravengu jꞌajꞌi dhegraveu unuNa 22 Pe ropa dꞌai egravele rai-haha ne dhegraveuae mangaku peka na Jaꞌa ne Lamatuaregravengu Aa degravenge lii solo-mako ra pekana lsquoLamatua Jiꞌi se laꞌa pakako aꞌajꞌaLamatua egravetumia-mia babegravege nidhu degravenge
75 Markus 424 712 Lukas 631 719 Mateos 310 Lukas 39 720 Mateos 1233
Mateos 723 11 Mateos 813kolongara Lamatua aa tao tadha-tadhamalaa pake koasa negraveti Lamatuarsquo
23 Masi ka regravengu solo-mako Jaꞌa segravemiegraveegravena te ngaa egraveegravena na Jaꞌa peka degravengeregravengu na lsquoMiu se cee Jaꞌa tadhe boemiute miu mamuri boe madhutu dadꞌegravei AmaLamatua De mi pakajꞌegraveu ka negraveti neꞌersquo rdquo
Lamatua Yesus ajꞌa lula-negraveti dhegraveu dhudꞌegravelu-megraveu aa dhegraveu dhu goa
(Lukas 647-49)24 ldquoDhegraveu dhu mai nanene Jaꞌa hegraveia ra
tao madhutu lii padhai Jaꞌa regravengu se nukasegravemi dhegraveu dhu dꞌegravelu-megraveu dhu patitu egravemura egravetu dedha hadhu kapua 25 Negravebhu boeka egravejꞌi aae mai toke egravei lala aa ngegravelu aaelegraveke egravemu ne Te ngaa egravemu ne guri boe lulapatitu egravetu dedha hadhu kapua
26Dhegraveu dhumai nanene Jaꞌa te ngaa taoboe madhutu lii padhai Jaꞌa negravengu ne egraveciegraveegravena ka degravenge dhegraveu goa dhu patitu egravemuna egravetu dedha salae 27 Negravebhu boe ka egravejꞌiaae mai toke egravei lala Ngegravelu aae legraveke egravemune kahegravei Hegraveia egravemu ne guri eele toke lahotebꞌo-tebꞌordquo
Dhegraveu malaa-maloha lula nanene lii pad-hai Lamatua Yesus
28 Ropa Yesus padhai lii nare hegraveia dhegraveuaaꞌi-aaꞌi ramalaa-maloha lula nanene aꞌa-jꞌa Na 29 te Negravengu neꞌa megraveu isi negraveti aꞌajꞌane Na ajꞌa-nori segravemi boe mese agamasegravera
8Lamatua Yesus puri-paꞌegravele ca dhegraveu pegravedꞌa
kusta(Markus 140-45 Lukas 512-16)
1 Lodꞌo Yesus puru negraveti ledhe hegraveiadhegraveu ae-ae lasi madhutu Ne 2 Kabegravedhilaa ca dhegraveu dhu pegravedꞌa kusta mai paragadegravenge Ne Hegraveia na patitu kegravetu urutuu egravetumadha Yesus ho manegravengi aku negravengu naldquoLamatua Sue ku jaꞌa la Ladhe moꞌona puri ku papegravedꞌa jaꞌa ne segravena ka dhegraveumadenge ia ka degravenge jaꞌa aa jaꞌa bisa harisabajꞌa egravetu dꞌara egravemu manegravengi-mangajꞌirdquo
3 Ropa tadegravengi nare hegraveia Yesus jꞌolekacui-aai Na ka Na gꞌagꞌe dhegraveu ne hegraveia Nalii aku Negravengu na ldquoJaꞌa koꞌo Egraveu egravele kegravenardquoKabegravedhi la egravei papegravedꞌa dhegraveu ne egravele degravengeka 4 Hegraveia Yesus peka degravenge ne ldquoSanegravedꞌepaie Egraveu egravele le negraveti papegravedꞌa-taregravegu te ngaabaku egraveu lolo degravenge dhegraveu egraveci sa Aa egraveu hudꞌi
madhutu ku atora Musa De lamu asa amaagama ho na parisa ngiꞌu egraveu segravena ka neꞌana egravei papegravedꞌa mu ele le tareꞌa do dhaeEgravele na egraveu hia persembahan tadha makasisegravena ka dhegraveu reꞌa na egraveu ne egravele tareꞌa-reꞌale negraveti papegravedꞌardquo
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele ana sabꞌa egravecinegraveti komedhaa sordadꞌu Roma
(Lukas 71-10)5 Egravele egraveegravena hegraveia Yesus maso asa dꞌara
rae Kapernaum Egravetu era neꞌe komedhaasordadꞌu Roma ca dhegraveu mai manegravengi hoYesus soru-bara ne aku negravengu na 6 ldquoAmaAna sabꞌa jaꞌa ca dhegraveu pegravedꞌa aae ka najꞌegravera titu kegravena egravetu egravemu Na bisa boe purunegraveti era jꞌunu nardquo
7 Ka Yesus dhaa peka na ldquoOo Pe Jaꞌadhiu puri-paꞌegravele nerdquo
8 Te ngaa komedhaa ne bꞌala aku negravenguna ldquoAma Ama roca ia ka mai asa egravemujaꞌa lula jaꞌa nia boe segravemi Ama asa dꞌaraegravemu jaꞌa Sadꞌi Ama ku peka dhoka lii cahegravebꞌa di negraveti neꞌe tatu ana sabꞌa jaꞌa ne egraveledegravenge negraveti papegravedꞌa 9 Jaꞌa keꞌa jꞌara ne lulajaꞌa degravenge dhegraveu paredha dedha kahegravei dhudegravenge koasa ho paredha jaꞌa Aa jaꞌa degravengekoasa kahegravei segravena ka paredha sordadꞌu jaꞌasegravera Ladhe jaꞌa pua peka na lsquoLamu sanegraveirsquo tatu na laꞌe degravenge Aa ladhe jaꞌapeka lsquoMai asa neꞌersquo tatu na mai Aa ladhejaꞌa paleha dhegraveu sabꞌa jaꞌa peka na lsquoSabꞌaneꞌersquo tatu na tao madhutu De sadꞌi Amaku lii di tatu ana sabꞌa jaꞌa egraveegravena egravele degravengenegraveti papegravedꞌa nardquo
10 Ropa Yesus tadegravengi nare hegraveia Namalaa Ka Na padhai lii degravenge dhegraveu aesegravera aku Negravengu na ldquoNegravebhu nare sangeneꞌe Jaꞌa dhae paraga kegravedhi megraveka degravengeca dhegraveu sa negraveti dhegraveu Yahudi dhu legraveka egraverasama segravemi dhegraveu Roma ne 11Nanene paie-iie Te begraveli-camegravedꞌa dhegraveu leo rai kara ae-ae nuka segravemi dhegraveu Roma ne mai negravetihaa negraveti dhimu homadhegravedi raꞌa-rinumeiegraveci degravenge Abraham Isak degravenge Yakob egravetudꞌara egravemu Ama Lamatua egravetu sorga 12Masika Lamatua dhuhagꞌe nare le dhegraveuYahudisena ka jꞌajꞌi dhegraveu unu Na te ngaa ae kadhu pusi-pahae boe Ne Egraveegravena na Lamatuatule eele si asa era dhumaroga kiu-kiu Egravetuera neꞌe ra tangi roma iisi dꞌara pegravedꞌa aara jꞌegravera titu kegravenardquo
13 Padhai lii nare hegraveia Yesus peka degravengekomedhaa ne ldquoLegravepa ka Te ana sabꞌa egraveu
723 Lii Sodꞌa Koa-Kio 69 729 Markus 122 Lukas 432 84 Atora negraveti Ama-ama Agama 141-32 812 Lukas 1329
Mateos 814 12 Mateos 834
egraveegravena egravele le madhutu segravemi parcaya egraveu nerdquoKa lodꞌo dhu Na padhai egraveegravena ana ne egraveledegravenge ka
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele dhegraveu pegravedꞌa ae-ae
(Markus 129-34 Lukas 438-41)14 Ca tegraveka Yesus laꞌe asa egravemu Petrus
Na ladhe negravedhi ina dhegraveu egravemu Petrus dhujꞌunu egravetu dedha koi dhu pegravedꞌa maringi-sagoro 15Ka Yesus kegravepe kacui-aai na hegraveiaina ne egravele negraveti papegravedꞌa na Hegraveia na kegravedꞌika laꞌe lalau ngangaꞌa hia Yesus si
16 Ropa lodꞌo oe cegravena hegraveia dhegraveu segraveramai regraveti dhegraveu regravengu dhu nidhu tao HegraveiaNa paredha nidhu se peka na ldquoEee nidhuRai pakajꞌegraveu negraveti neꞌerdquo Hegraveia nidhu sekalua degravenge ka Na puri-paꞌegravele kahegravei dhegraveuaaꞌi-aaꞌi negraveti papegravedꞌa-taregravegu ra 17 Na taojꞌara se ho pamegraveci degravenge lii dhegraveu negravetilii padhai Ama Lamatua ngara na Yesayadhu suri tegraveke le peka naldquoNa puri-paꞌegravele papegravedꞌa-taregravegu egravedhi
Aa pasae nare jꞌajꞌegravera egravedhirdquoDhegraveu dhu neo madhutu Lamatua Yesus
hudꞌi madhutu ku degravenge dꞌara kateme(Lukas 957-62)
18 Egravele egraveegravena ka Yesus negravedhi dhegraveu ae-aemai kalibhu rare Ne Hegraveia Na peka degravengeana-ana madhutu Na aku Negravengu na ldquoMaipakegravedꞌi lati asa cabegraveka danordquo
19Hegraveiamese agama ca dhegraveumai padhailii degravenge Ne peka na ldquoAma Mese SadꞌiAma asa mia egraveegravena ka jaꞌa bera-bera degravengeAmardquo
20 Ka Yesus dhaa peka na ldquoBeꞌa kahegraveido Te ngaa sanegravedꞌe Dhegraveu rai-haha aabadha-manu aaꞌi-aaꞌi dhu degravenge era pea-paluꞌu Busa hui legravepa asa roꞌa na Manu-bhui laꞌe asa regravedꞌa na Te ngaa Jaꞌa DhegraveuRai-haha Tareꞌa-reꞌa ne degravenge boe era pea-paluꞌu Nanegravelu ho bane kegravetu degravenge boekahegraveirdquo
21 Egravele ka dhegraveu egraveci hari mai peka degravengeYesus na ldquoAma Jaꞌa neo madhutu Amate ngaa hudꞌi jaꞌa ladhe-leru ku ina-amajaꞌa Ladhe ama ku madhe ho padhanekore heka jaꞌa madhutu kegravenardquo
22 Te ngaa Yesus padhai lii peka naldquoSegravemi neꞌe Hudꞌi laa dhegraveu leo dhu par-caya boe Lamatua padhane dhegraveu madheTe ladhe egraveu neo madhutu Jaꞌa na mad-hutu la degravenge dꞌara katemerdquo
Lamatua Yesus pamau ngegravelu aae(Markus 435-41 Lukas 822-25)
23 Egravele egraveegravena ka Yesus caꞌe asa dedhakoha palere degravenge ana-ana madhutu Na24 Ropa regravengu egravetu talora dano era Yesusbhegravejꞌi Kacaꞌa laa ngegravelu aae mai Nahaaae tegravebꞌe koha ne toke egravei maso asa dꞌara25 Ropa ladhe regravedhi segravemi egraveegravena hegraveia anamadhutu se lasi paregravei Yesus aku regravengu naldquoAma Ama Kegravedꞌi ku la Bara ku jiꞌi teegravedhi molo madhe aaꞌi ti kegravenardquo
26 Hegraveia Yesus dhaa peka na ldquoWee Ngatao ka miu se madhaꞌu segravemi neꞌe ne Miuparcaya boe Jaꞌa dordquo Ka Na kegravedꞌi Egravele kaNa kai ngegravelu degravenge naha egravetu dꞌara dano nepeka na ldquoMau kardquo Hegraveia naha degravenge ngegravelumau degravenge ka
27 Ka ana madhutu Yesus se malaa-maloha Ra papeka na ldquoIra ii Cee ka Dhegraveuneꞌe ne Tasamia kaNa bisa paredha ngegraveludegravenge naha ka madhutu dadꞌegravei Nardquo
Lamatua Yesus paꞌegravele dhegraveu dua dhunidhu tao
(Markus 51-20 Lukas 826-39)28 Negravebhu boe ka regravengu dꞌai cabegraveka dano
egravetu rai Gadꞌara Egravetu era negravei abhu dhegraveudua dhu nidhu tao Regravengu pea egravetu era roꞌadhegraveu madhe Dua ra seꞌe bhelu titu kegravenatoke abhu boe ca dhegraveu sa hegravei dhu banikako re era egraveegravena Ropa regravedhi Yesus maihegraveia 29 ra paꞌoo peka na ldquoWe Ana AmaLamatua Nga tao ka Egraveu mai gagu jiꞌi seMasi ka dꞌai megraveka lodꞌo ho hia hahuku mijiꞌi te ngaa Egraveu mai le ho neo pajꞌegravera jiꞌirdquo
30 Kajꞌegraveu boe egravetu era egraveegravena abhu hahicanau dhu nyuu rai tenge ngangaꞌa31Hegraveia nidhu semanegravengi Yesus aku regravenguna ldquoLadhe babegravega eele jiꞌi na pua la jiꞌimaso asa dꞌara hahi segraveirdquo
32 Hegraveia Yesus paredha nidhu se pekana ldquoLami kardquo Hegraveia nidhu kalua tegraveke eeledhegraveu dua se lasi maso asa dꞌara hahi deosa Ka hahi se rai pacebꞌa re sebhe ledhekamanahu asa dꞌara dano hegraveia ra cegravena kamadhe aaꞌi si
33 Ropa ladhe regravedhi segravemi egraveegravena dhegraveumadhenga hahi rai lasi asa dꞌara rae hegraveiara lolo ngaa dhu jꞌajꞌi ne 34 Ropa tadegravengirare dhegraveu ae lasi asa era egraveegravena Dꞌai negraveira regravedhi Yesus Hegraveia ra pakaseti Yesus hopakegravedꞌi negraveti rae regravengu ne
813 Mateos 2213 2530 Lukas 1328 817 Yesaya 534 828 Sasuri lii Yunani dhu beꞌa risi suriGadꞌara egravetu Mateos Sasuri cahagꞌe dhu suri Gergesa aa cahagꞌe dhu leo suri Gerasa
Mateos 91 13 Mateos 9179
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele dhegraveu karukuca dhegraveu
(Markus 21-12 Lukas 517-26)1 Egravele egraveegravena Yesus si caꞌe hari koha legravepa
asa ca begraveka dano Ka regravengu puru egravetu kotaNa 2Egravetu era neꞌe dhegraveu jꞌegraveru regraveti angalai radhu karuku asa Yesus Ropa ladhe negravedhiYesus neꞌa le na regravengu parcaya Ne pekana Negravengu bisa puri-paꞌegravele angalai ra HegraveiaNa peka degravenge dhegraveu karuku ne aku Negravenguna ldquoAna Paꞌegravera dꞌara egraveu Te Jaꞌa saku eelele sasala egraveurdquo
3 Te ngaa egravetu era egraveegravena abhu pegraveri-pegraverimese agama Yahudi dhu tadegravengi lii padhaiYesus egraveegravena Ka ra nasa hegraveia ra papekana ldquoDhegraveu neꞌe ne bani titu kegravena pekasegravemi egraveegravena Dhodhoka Ama Lamatua didhu bisa abho sasala-sasigo dhegraveu Te ngaalii padhai Dhegraveu ne tao iisi Na sama segravemiAma Lamatua sa Negravengu ne pahaha AmaLamatuardquo
4 Te ngaa Yesus neꞌa dꞌara regravengu Negravetiegraveegravena ka Na lii aku Negravengu na ldquoNga tao kamiu se pangee na Jaꞌa ne pahaha AmaLamatua 5Mia ka dhu mudꞌa risi LadheJaꞌa peka degravenge dhegraveu karuku ne lsquoJaꞌa sakueele le sasala egraveursquo do Jaꞌa peka na lsquoKegravedꞌiho legravepa karsquo 6 Ladhe na kegravedꞌi degravenge kamiu hekamegravedhi na Jaꞌa ne Dhegraveu Rai-hahaTareꞌa-reꞌa Te Jaꞌa degravenge hak ho abhosasala dhegraveurdquo
Hegraveia Yesus paredha dhegraveu karuku nepeka na ldquoKegravedꞌi ka Dedꞌe megraveti ka karadꞌaegraveu ho legravepa kardquo
7 Ka dhegraveu karuku ne kegravedꞌi hegraveia na legravepadegravenge ka 8 Ropa ladhe regravedhi hegraveia regravenguaaꞌi-aaꞌi ra malaa-maloha Hegraveia ra dedꞌepadedha-dedha kolongara Ama Lamatuapeka na ldquoAma Lamatua kapai risi eele Nahia koasa kapai segravemi neꞌe hia mi dhegraveu rai-hahardquo
Lamatua Yesus paroa Mateos ho mad-hutu Ne
(Markus 213-17 Lukas 527-32)9 Egravele ka Yesus laꞌe negraveti era egraveegravena hegraveia
ladhe negravedhi ca dhegraveu roro doi bea dhu sabꞌaegravetu kantor bea Ngara dhegraveu ne MateosHegraveia Yesus gale ne peka na ldquoMaimadhutuJaꞌardquo Ropa tadegravengi nare hegraveia Mateoskegravedꞌi degravenge ka laꞌe madhutu Yesus
10 Ka Mateos negraveru Yesus si lasi raꞌa-rinuasa egravemu na Na negraveru kahegravei mone aanga-angalai na dhegraveu roro bea segravera aa tamudhuleo kahegravei ho raꞌa-rinu degravenge regravengu
11 Te ngaa abhu pegraveri-pegraveri dhegraveu negravetipartei Parisi mai kaꞌugu egravetu madha ana-ana madhutu Yesus peka na ldquoNga taoka mese miu madhegravedi naꞌa-ninu degravengedhegraveu-dhegraveu dhu guna boe se nuka segravemidhegraveu roro bea degravenge angalai ra dhu bhelu-katubꞌa segraverardquo
12 Te ngaa Yesus peka degravenge regravenguaku Negravengu na ldquoDhegraveu pegravedꞌa parluu dote-matarii te ngaa dhegraveu dhu pegravedꞌa boe par-luu boe 13 Beꞌa risi lami parisa paie-iie LiiHolo-Nori Ama Lamatua Te uru egraveegravena Napua Hosea ca dhegraveu negraveti lii padhai Na dhusuri peka nalsquoDadꞌegravei Jaꞌa nuka
dhegraveu-dhegraveu Jaꞌa hudꞌi pasue ku egravecidegravenge egraveci aa padꞌelo rasa kasia
Ladhe ra tao boe madhutu segravemi egraveegravena nabadha korban regravengu dhu regraveti hia Jaꞌa
degravenge boe kabꞌuarsquoNeꞌe ne ka dhu Ama Lamatua peka tegraveke
le Negraveti egraveegravena ka Jaꞌa mai boe ho uri dhegraveudhu pangee na regravengu dhegraveu mola te ngaaJaꞌa mai segravena ka ladhe-leru dhegraveu dhu laku-laku boerdquo
Dhegraveu karegravei nga tao ka ana madhutuLamatua Yesus puasa boe
(Markus 218-22 Lukas 533-39)14 Egravele egraveegravena ka ana madhutu Yohanis
tuka sarani segravera mai sa Yesus Dhegraveu sekaregravei aku regravengu na ldquoJiꞌi dhu madhutuYohanis tema puasa Aa dhegraveu Parisi puasakahegravei Te ngaa tasamia ka ana madhutuAma segravera loe boe raꞌa-rinu Regravengu reꞌa boepuasa dordquo
15 Te ngaa Yesus dhaa degravenge liipakasame na ldquoSegravemi neꞌe ladhe pestakabꞌi tamu segravera puasa boe te ngaa raꞌatoke begravecu Ladhe pengantin mone degravengeregravengu era aaꞌi-aaꞌi ra raꞌa-rinu palere-lere Te ngaa ladhe dhegraveu leo rai regraveti kapengantin mone ne hegraveia mone aanga-angalai Na dꞌara ra susa de heka ra puasakegravena
16 Dhegraveu bisa boe rare begravela hiu ca egraveta hokalape mi kodho dhui dhu mae Te ropabase kodhone begravela hiu dhu kalape laꞌa deona karuku na kodho deo na asa mae aae
17 Jꞌara segravemi egraveegravena kahegravei degravengedhuadhuheka regraveti mai negraveti kapua bisa boe bhori
911 Lukas 151-2 913 Mateos 127 Hosea 66
Mateos 918 14 Mateos 936asa dꞌara sabha dhui Te aadꞌo na sabha nemadhore hegraveia dhua bhori eele asa rai laꞌeDe dhua dhu hiu hudꞌi bhori ku asa dꞌarasabha hiu segravena ka dua ra beꞌa taruurdquo[Degravenge segravemi neꞌe Yesus nori si peka naaꞌajꞌa Na dhu hiu baku pakihu degravenge aꞌajꞌadhu dhui]
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele ina ca dhegraveudhu pegravedꞌa dhegraveu bhegraveni aa pamamuri hari anabhegraveni ca dhegraveu
(Markus 521-43 Lukas 840-56)18 Egravetu dꞌara Yesus padhai lii era degravenge
ana madhutu Yohanis segravera hegraveia kapalanegraveti egravemu manegravengi-mangajꞌi mai paragadegravenge Ne Ka na patitu kegravetu urutuu egravetumadhaYesus Hegraveia namanegravengi akunegravenguna ldquoAma ee Sue ku jaꞌa la Te ana bhegravenijaꞌa hekamadhe kegravena De lati ho Ama baneai mi ana ne segravena ka na mamuri harirdquo
19 Ropa Na tadegravengi hegraveia Yesus degravengeana madhutu Na madhutu degravenge ka dhegraveudeo na
20-21 Egravetu talora jꞌara ca dhegraveu ina kakolaꞌe madhutu si Bhegraveni ne legraveke papegravedꞌabhegraveni dhu loe boe ciki sa dꞌai canguru duategraveu kegravena Napangee na ldquoSadꞌi jaꞌa gai legravekekodho Yesus di tatu egravei papegravedꞌa jaꞌa ne egravelerdquoNegraveti egraveegravena ka na ara padegravetu laꞌe hegraveia na gailegraveke suu kodho Yesus
22 Yesus dhu neꞌa hegraveia Na kabibꞌa ladhesa ina ne Ka Na lii peka na ldquoIna eePaꞌegravera la dꞌara egraveu Te lula egraveu parcayaJaꞌa tareꞌa-reꞌa negraveti egraveegravena ka egraveu egravele negravetipapegravedꞌardquo Hegraveia bhegraveni ne egravele degravenge ka
23 Egravele ka Yesus si lasi taruu asa egravemunegraveti kapala egravemu manegravengi-mangajꞌi egraveegravenaDꞌai era negravei maso laꞌe asa dꞌara hegraveia Naladhe negravedhi dhegraveu dhu tema karihu musiikmamadhe degravenge dhegraveu ae dhu tangi dꞌarapegravedꞌa 24Te ngaa Yesus peka degravenge ra akuNegravengu na ldquoAe eele ka tangi aa lami kaegravemu miu Te ana ne madhe boe dhokana bhegravejꞌi dirdquo Te ngaa dhegraveu se mari degravengepakapengo hegravebꞌa mi Yesus
25 Egravele ka dhegraveu se aaꞌi-aaꞌi lasi asa liꞌuKa Yesus maso asa dꞌara kama ana bhegravenine Na kegravepe ai ana ne hegraveia ana ne mamuridegravenge ka 26 Ropa ladhe regravedhi jꞌara neka dhegraveu mulai palolo legraveme egravetu kabarai ralula-negraveti ngaa dhu Yesus tao ne
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele dhegraveu begravedhudhegraveu dua
27 Egravele hegraveia Yesus kako taruu Egravetu talorajꞌara abhudhegraveubegravedhudhegraveudua dhumad-hutu Ne Dua ra rodhe peka na ldquoAna-egravepudhegraveu aae Daud Sue ku jiꞌi lardquo
28 Ropa Yesus maso asa dꞌara egravemu cuedhegraveu begravedhu se lasi paraga degravenge Ne KaYesus karegravei dua ra peka na ldquoMiu se legravekatareꞌa-reꞌa na Jaꞌa ne degravenge koasa hopuri-paꞌegravele miu segravena ka bisa ladhe megravedhidordquo
Hegraveia dua ra dhaa aku regravengu na ldquoAmakaregravei ia ka te jiꞌi dhu legravekamema-mema lerdquo
29 Ropa tadegravengi lii dhaa dua ra hegraveiaYesus gꞌagꞌe musi madha ra ka Na pekana ldquoLadhe segravemi egraveegravena na jꞌajꞌi kamadhutuparcaya miurdquo 30 Yesus padhai lii egravele hegraveiadua ra ladhe regravedhi degravenge ka Te ngaaYesus pasanegravedꞌe si peka na ldquoBaku miupeka degravenge ca dhegraveu sa ngaa dhu jꞌajꞌi lerdquo
31 Te ngaa dhegraveu se taha rare boe dꞌarara Ka ra kako palegraveme kabarai egraveegravena loledegravenge dhegraveu aaꞌi-aaꞌi tatao Yesus mi regravengudua ra
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele dhegraveu lii aadꞌo32 Ropa dhegraveu begravedhu se lasi dhegraveu regraveti
dhegraveu leo hari egraveci asa Yesus Dhegraveu ne bisaboe padhai lii lula nidhu tao ne 33 Ropaladhe negravedhi hegraveia Yesus paredha nidhukalua negraveti dhegraveu lii aadꞌo ne Nidhu egraveegravenakalua ka dhegraveu ne padhai lii degravenge ka Hegraveiadhegraveu ae egravetu era egraveegravena malaa ka ra pekana ldquoIra ii Egravedhi dhegraveu Yahudi paraga tegravedhimegraveka madha jꞌara segravemi neꞌe nerdquo
34 Te ngaa dhegraveu Parisi kaꞌuu peka naldquoDhegraveu aae nidhu ka dhu hia Ne koasa segravenaka Na bisa babegravege eela nidhurdquo
Lamatua Yesus taha nare boe dꞌara ropaladhe negravedhi dhegraveu ae segravera
35 Egravele egraveegravena ka Yesus kako palegraveme kota-kota degravenge rae-rae segravena ka ajꞌa-nori dhegraveuegravetu dꞌara egravemu sabajꞌa segravera Na ajꞌa dhegraveunegraveti Lii Holo-Nori Ama Lamatua aa jꞌaratasamia regravengu bisa jꞌajꞌi dhegraveu unu AmaLamatua Na puri-paꞌegravele kahegravei dhegraveu negravetipapegravedꞌa-taregravegu ra 36 Ropa Yesus ladhenegravedhi dhegraveu ae se hegraveia Na taha nare boedꞌara lula dhegraveu se reꞌa heka tao segravemi ngaasa Te regravengu nuka segravemi kahibꞌi-kalegravebho
917 Sasuri lii Yunani dhu uru egraveegravena peka na ldquobaku isi egravei anggor hiu asa dꞌara tas kaꞌuri dhui ho baku dꞌai namaerdquo 934 Mateos 1025 1224 Markus 322 Lukas 1115 935 Mateos 423 Markus 139 Lukas 444 936Sensus 2717 1 Dhegraveu Aae segravera 2217 2 Sejara negraveti Israꞌel degravenge Yahuda 1816 Yeskial 345 Sakaria 102 Markus 634
Mateos 937 15 Mateos 1018dhu degravenge boe dhegraveu madhenga 37 Egraveleka Yesus padhai lii degravenge ana madhutuNa aku Negravengu na ldquoDhegraveu ae se nuka segravemingangaꞌa ae-ae egravetu dꞌara oka-tedhe Masika ngangaꞌa ae titu kegravena te ngaa dhegraveusabꞌa dꞌai boe ho puu-gꞌegravetu segravena ka tegravekeasa dꞌara gudꞌa 38Negraveti egraveegravena kamiuhudꞌimanegravengi ku mi Lamatua oka segravena ka Natabha hari dhegraveu sabꞌa ho lasi puu-gꞌegravetu isioka serdquo
10Lamatua Yesus hagꞌe nare ana madhutu
Na canguru dua dhegraveu(Markus 313-19 Lukas 612-16)
1 Egravele ka Yesus paroa ana madhutu Nasegravena kamai pakaboko Hegraveia Na hia si koasaho babegravege eele nidhu aa puri-paꞌegravele dhegraveunegraveti papegravedꞌa-taregravegu ra 2Ana madhutu Nadhu Na pua segravera dhegraveu canguru dua nuka
Partama ngara na Simon (dhu dhegraveutema paroa ne lsquoPetrusrsquo)
degravenge ari na AnderiasYakobisdegravenge ari na Yohanis (dua ra ana
Sabadeus)3 PelipusBertolomeosTomasMateos (dhegraveu roro doi bea)Yakobis dhu leo (nuka ana Alpius)Tadius4 Simon (negraveti partei politik Selot)degravenge Yudas Iskariot (dhu egraveegravena na
pahie Yesus)Lamatua Yesus pua anamadhutu Na lasi
pakako sasabꞌa-laꞌa Na(Markus 67-13 Lukas 91-6)
5-6 Egravele egraveegravena ka Yesus pua ana madhutuNa canguru dua dhegraveu segravera aa paredha sipeka na ldquoJaꞌa pua miu lami asa dhegraveu egravedhidhegraveu Yahudi segravera lula ae negraveti regravengu dhumadhutu boe jꞌara mamuri Ama Lamatuadegravenge mola Regravengu cakaraa kahibꞌi-kalegravebho dhu sala jꞌara Negraveti egraveegravena ka bakulami asa dhegraveu Yahudi boe nuka segravemi dhegraveuSamaria 7 Lami peka degravenge dhegraveu Israꞌelegravedhi segravera na lsquoNeꞌe ne dꞌai lodꞌo kegravenasegravena ka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi ra bisa jꞌajꞌi dhegraveuunu Ama Lamatuarsquo 8 Aa lami puri-paꞌegraveledhegraveu pegravedꞌa pamamuri hari dhegraveu madhe
paꞌegravele dhegraveu kusta aa babegravege eele nidhuAma Lamatua hia le miu ae-ae te ngaa Namanegravengi hari boe ca ana maa sa De lamika ho pala paꞌae-ae mi dhegraveu leo te ngaamage mi manegravengi hari ngaa-ngaa kahegravei9 Pakegravedꞌi degravenge ai hua Baku megraveti doi10 gee jꞌara megravedha silu salapa do tateaTe dhegraveu hudꞌi hia ku dhegraveu sabꞌa ngaa dhupantas ho ra bisa mamuri
11 Ladhe miu maso asa dꞌara kota dorae egraveci na miu hudꞌi tenge ku dhegraveu dhuneo segravemi rare miu Hegraveia miu pea egravetu egravemuegraveegravena toke miu pakegravedꞌi tegraveke eele era egraveegravena12 Ladhe miu maso asa dꞌara egravemu dhegraveupeka la degravenge regravengu lsquoSaloom Lamatuahia miu megravengi-nalersquo 13 Ladhe dhegraveu egravetudꞌara egravemu ne segravemi rare miu degravenge beꞌana miu manegravengi segravena ka Lamatua hia siberkat Te ngaa ladhe ra roꞌo boe segravemi raremiu na Lamatua hia boe regravengu berkat14 Ladhe dhegraveu roꞌo boe nanene lii padhaimiu mi kalua negraveti egravemu egraveegravena do kota egraveegravenahegraveia miu caro eele ahu negraveti haga miusegravena ka jꞌajꞌi mi tadha peka na ladhe roꞌoboe nanene pe regravengu dꞌui rare pala ra15 Begraveli-camegravedꞌa lodꞌo Ama Lamatua hukudhegraveu egravetu rai-haha neꞌe tatu Na pabia midhegraveu Sodom degravenge Gomora dhu uru egraveegravenabhelu titu kegravena Te ngaa sanegravedꞌe Egraveegravena naNegravengu huku bia risi hari mi dhegraveu dhu roꞌoboe segravemi rare miurdquo
Lamatua Yesus pasanegravedꞌe ana madhutuNa egraveegravena na regravengu dui jꞌajꞌegravera
(Markus 139-13 Lukas 2112-17)16 ldquoSanegravedꞌe paie Te Jaꞌa pua miu ne
egraveci egraveegravena ka Jaꞌa patabuli kahibꞌi-kalegravebhoasa talora aae busa hui Negraveti egraveegravena kangangee miu hudꞌi segravemi mege dhu dꞌegravelu-megraveu Aa dꞌara mi hudꞌi mola ku nukasegravemi koro jꞌaha dhu neꞌa boe tenge liilangu 17 Te ngaa baku pamudꞌe Tebegraveli-camegravedꞌa dhegraveu pajꞌegravera miu sama segravemibusa hui kadhi pamadhe kahibꞌi-kalegravebhoEgraveegravena na regravengu nuni regravetimiu asa era parisalii langu agama Aa dhegraveu hake paparumiu egravetu dꞌara egravemu sabajꞌa 18 Pe regravenguegravere regraveti miu asa madha gubernur degravengedhegraveu aae lula miu madhutu Jaꞌa Te ngaamiu hudꞌi pake lodꞌo segravera ho peka-padhaidegravenge ra Lii Lolo Beꞌa negraveti Jaꞌa Degravenge jꞌaraneꞌe dhegraveu dhu tadhe boe Ama Lamatua
937 Lukas 102 104 Partei Selot ne tenge jꞌara ho neo mardeka negraveti paredha Roma Ra pangare parteine lsquoPatriotrsquo kahegravei 1010 1 Korintus 914 1 Timotius 518 1014 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1351 1015 Lukas 104-12 Mateos 1124 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 1924-28 1016 Lukas 103
Mateos 1019 16 Mateos 1038tadegravengi kahegravei kolongara Jaꞌa ne 19Te ngaaladhe regravengununi regravetimiu segravemi egraveegravenamagemiu madhaꞌu peka na lsquoEgraveegravena na jaꞌa pekatasamiarsquo Do lsquoJaꞌa neo dhaa peka segravemingaarsquo Baku jꞌajꞌi mi ngangee te ladhe dꞌailodꞌo na Ama mi egravetu sorga ka dhu pekadegravengemiu negraveti jꞌara mia ka dhumiu hudꞌipeka-padhai 20 Lodꞌo egraveegravena ngaa dhu miupadhai mai boe negraveti dꞌara miu unu mi teRoh Lamatua dhu Mola-Megraveci egraveegravena ka dhuajꞌa-nori egravetu dꞌaramiu segravena kamiu padhaisegravemi ngaa sa
21 Sanegravedꞌe te begraveli-camegravedꞌa egravetu dꞌaraegravemu cue ladhe abhu ca dhegraveu parcaya Jaꞌaegraveegravena na aꞌari negravengumesa na ka dhu tengejꞌara ho pamadhe ne Aa ladhe ana ka dhuparcaya egraveegravena na ama na ka dhu pamadhene Ladhe ina-ama ka dhu parcaya begraveli-camegravedꞌa ana-ana ra ka dhu pamadhe si22 Sanegravedꞌe Te begraveli-camegravedꞌa dhegraveu aaꞌi-aaꞌitegraveka dꞌara degravengemiu lulamiu parcaya Jaꞌane Te ngaa dhegraveu dhu taha taruu egraveegravena naAma Lamatua hia ne mamuri 23 Ladhedhegraveu pajꞌegravera miu egravetu dꞌara kota cue railami asa kota leo Legraveke kegravena Jaꞌa ne DhegraveuRai-haha Tareꞌa-reꞌa Begraveli-camegravedꞌa ropamiupalegraveme aaꞌimegraveka kota-kota egravetu Israꞌelte ngaa Jaꞌa dhu legravepa hari mai le egraveegravena
24 Biasa dhegraveu pakabꞌua ca dhegraveumese risinegraveti ana sakola na segravera Aa dhegraveu pakabꞌuaca dhegraveu lamatua risi negraveti egravenu na segravera25 Ladhe ana sakola megraveu sama segravemi mesena negravengu pangee na dꞌai le Aa ladhe egravenudꞌegravelu-megraveu sama segravemi lamatua na negravengungee na dꞌai le
De sanegravedꞌe paie Ladhe dhegraveu paroalamatua egravemu peka na lsquoEgraveu ne Baalsebuldhegraveu aae nidhursquo tatu isi egravemu na abhukolongara dhu karehe risi harirdquo
Baku madhaꞌu degravenge dhegraveu rai-haha teAma Lamatua ka dhu sanoro miu
(Lukas 122-7)26 ldquoDe miu baku madhaꞌu degravenge dhegraveu
dhu labꞌa miu Te ngaa dhu dhegraveu taopahuni begraveli-camegravedꞌa dhegraveu aaꞌi-aaꞌi ladheregravedhi 27 Ngaa dhu Jaꞌa ajꞌa-nori le miumesa mi miu hudꞌi lami lole ku mi dhegraveuaaꞌi-aaꞌi Aa ngaa dhu Jaꞌa paholo le degravengemiu miu se hudꞌi lami peka ku palegraveme era28 Baku madhaꞌu degravenge dhegraveu rai-haha te
regravengu bisa dhoka pamadhe ngiꞌu aae dhegraveudi te ngaa bisa boe paꞌele iie samangaNegraveti egraveegravena ka miu hudꞌi madhaꞌu ku degravengeAma Lamatua te dhoka Negravengu di dhudegravenge koasa ho pamaso ngiꞌu aae dhegraveudegravenge samanga kateme asa dꞌara dhasi aidhu heo na loe boe ciki sa 29 De paꞌegraveradꞌara miu Dhegraveu pahie ana mangungu egravetudꞌara pasa degravenge kabꞌua ciki ooꞌe di Tengaa ciꞌu sa bisa boe madhe ladhe Amami egravetu sorga noꞌo megraveka 30 Ama miu egravetusorga dhu loe boe ladhe-leru miu tokejꞌara-jꞌara dhu ana iiki-iiki Dꞌai regraveu kegravetuegravetu kabꞌa kegravetu miu Na ige nare aaꞌi hegravei31 De baku madhaꞌu Lula Ama Lamatuapakabꞌua miu risi negraveti ana mangungu aaꞌi-aaꞌi rardquo
Baku makae mangaku Lamatua Yesus(Lukas 128-9)
32 Hegraveia Yesus tuhu hari lii padhai Napeka na ldquoDhegraveu dhu bani mangaku Jaꞌa egravetumadha dhegraveu ae egravetu rai-haha ne pe Jaꞌakahegravei mangaku negravengu egravetu katanga madhaAma Ku egravetu sorga peka na lsquoNegravengu nedhegraveu Jaꞌarsquo 33 Te ngaa dhegraveu dhu pasili Jaꞌaegravetu madha dhegraveu ae peka na negravengu tadheboe Jaꞌa begraveli-camegravedꞌa Jaꞌa peka degravengeAmaKu egravetu sorga kahegravei na lsquoJaꞌa tadhe boedhegraveu neꞌersquo rdquo
Lamatua Yesus mai negraveti boe dame tengaa patao-palaha
(Lukas 1251-53 1426-27)34 ldquoMage mi pangee na Jaꞌa ne mai kegraveti
dame asa rai-haha ne Te mamai Jaꞌa nesegravena ka dhegraveu rai-haha ne egraveci labꞌa egraveci35 Jaꞌa mai asa rai-haha ne madhutu ngaadhu dhegraveu regraveti lii padhai Ama Lamatuapeka tegraveke egraveegravenalsquoEgraveegravena na ana mone labꞌa ama na
ana bhegraveni labꞌa ina naaa bhegraveni dhegraveu egravemu ana na labꞌa
ina negraveti dhegraveu egravemu na36 te isi egravemu mae-manyegravela lula egraveci labꞌa
egravecirsquo37 De dhegraveu dhu neomadhutu Jaꞌa tareꞌa-
reꞌa negravengu hudꞌi sue ku Jaꞌa risi negravetiaaꞌi-aaꞌi risi negraveti ina-ama na aa risi negravetiana niki na Ladhe aadꞌo na negravengunia boe jꞌajꞌi dhegraveu unu Jaꞌa 38 Te dhegraveudhu neo madhutu Jaꞌa te ngaa dꞌegravei boe
1020 Markus 139-11 Lukas 1211-12 2112-15 1021 Markus 1312 Lukas 2116 1022 Mateos249 13 Markus 1313 Lukas 2117 1024 Lukas 640 Yohanis 1316 1520 1025 Mateos 934 1224Markus 322 Lukas 1115 1026 Markus 422 Lukas 817 1033 2 Timotius 212 1036 Mika 76 1038 Mateos 1624 Markus 834 Lukas 923
Mateos 1039 17 Mateos 1114pasae jꞌajꞌegravera negravengu nia boe jꞌajꞌi dhegraveuunu Jaꞌa 39 Dhegraveu dhu sadia madhe lulanamadhutu Jaꞌa begraveli-camegravedꞌa negravengu abhumamuri taruu degravenge Ama Lamatua Tengaa dhegraveu dhu dhoka neo mamuri hiangiꞌu negravengu unu na egraveegravena na mamuri naele iia dꞌarardquo
Begraveli-camegravedꞌa Ama Lamatua bꞌala ngaadhu dhegraveu tao
(Markus 941)40 ldquoDhegraveu dhu segravemi nare miu degravenge beꞌa
negravengu segravemi nare Jaꞌa kahegravei Aa dhegraveudhu segravemi nare Jaꞌa negravengu kahegravei segraveminare Ama Lamatua dhu pua Jaꞌa mai41Dhegraveu dhu segravemi nare dhegraveu negraveti lii padhaiAma Lamatua lula na padhue-padhai LiiHolo-Nori Ama Lamatua pe Lamatua bꞌalanegravengu sama segravemi Na bꞌala mi ca dhegraveu negravetilii padhai Negravengu Aa dhegraveu dhu segravemi nareca dhegraveu dꞌara mola lula dhegraveu egraveegravena mad-hutu tareꞌa-reꞌa dadꞌegravei Ama Lamatua peLamatua bꞌala negravengu sama segravemi Na bꞌalami ca dhegraveu dꞌara mola 42 Dhegraveu dhu segraveminare ca dhegraveu dhu haha dꞌai seli lula negravengumadhutu Jaꞌa tatu Ama Lamatua bꞌala neMasi ka dhegraveu hia egravei hua ca galaa di tatuAma Lamatua bhegravelu boe nerdquo
11Yohanis tuka sarani pua anamadhutu na
lasi asa Lamatua Yesus(Lukas 718-35)
1RopaYesus hia nare liimoami cangurudua ana madhutu Na hegraveia Na laꞌe kakopalegraveme rae-rae egravetu rai egraveegravena segravena ka ajꞌadhegraveu egravetu segravera Aa Na peka-padhai Lii LoloBeꞌa Ama Lamatua
2 Lodꞌo egraveegravena Yohanis egravetu dꞌara begravedhoRopa na tadegravengi jꞌara aaꞌi-aaꞌi dhu Yesustao hegraveia na pua ana madhutu na ho lasikaregravei Yesus peka na 3 ldquoAma Lamatua dhupajaji tegraveke le karegravei negraveti uru ka na Negravenguneo pua Kristus mai segravena ka pala mamurimi egravedhi dhegraveu Yahudi Ama ne Kristus doDo egravedhi hudꞌi mate hari ku dhegraveu leordquo Kalasi karegravei Yesus
4 Ropa tadegravengi nare hegraveia Yesus dhaaakuNegravenguna ldquoMiu se tadegravengi le aamegravedhiunumi degravengemadha De legravepaho lami pekadegravenge Yohanis aaꞌi-aaꞌi dhu jꞌajꞌi nuka
segravemi ngaa dhu dhegraveu negraveti lii padhai AmaLamatua Yesaya suri tegraveke le peka na
5 Dhegraveu begravedhu ladhe regravedhiDhegraveu karuku kegravedꞌi kakoDhegraveu pegravedꞌa kusta kaꞌuri ra milu hariDhegraveu katele-katipa bisa tadegravengiDhegraveu madhe mamuri hariDhegraveu unu aadꞌo nanene Lii Lolo
Beꞌa6 De segravemi neꞌe lami peka degravenge Yoha-
nis begraveli-camegravedꞌa negravengu abhu aꞌoto ladhena parcaya Jaꞌa taruu Negraveti egraveegravena ka AmaLamatua hia megravengi-nale mi dhegraveu dhu par-caya Jaꞌa paꞌegravera-egraverardquo
7 Ropa ana madhutu Yohanis se legravepahegraveia Yesus peka degravenge dhegraveu ae se lula-negraveti Yohanis ne aku Negravengu na ldquoLodꞌomiuneo paraga degravenge Yohanis egravetu dꞌara padꞌasodꞌa miu pangee na neo paraga degravengedhegraveu dhu segravemi ngaa sa Tatu boe miuparaga degravenge dhegraveudhu roe aala-aala nukasegravemi kalai egraveegraveu dhu bhabheu madhutungegravelu di 8 Aa tatu boe miu megravedhi dhegraveudhu pake megravedha-papake dhu kabꞌua aaete dhegraveu segravemi egraveegravena era pea na dhodhokaegravetu dꞌara egravemu dhegraveu aae di 9De lami ladhedhegraveu segravemi ngaa sa egravetu negravei Mi pangeena miu lami tenge dhegraveu negraveti lii padhaiAma Lamatua Tareꞌa Te negravengu ne cadhegraveu negraveti lii padhai Lamatua dhu kapairisi 10 Te egravetu dꞌara sasuri Ama Lamatuadhu Mola-Megraveci egraveegravena dhu suri tegraveke le lula-negraveti Yohanis ne peka nalsquoNanene Jaꞌa pua dhegraveu Jaꞌa
segravena ka bhoke jꞌara hia Egraveursquo11 Nanene paie Egravetu rai-haha ne abhu
boe ca dhegraveu sa dhu kapai risi negraveti Yohanisne Te ngaa negraveti dhegraveu rai-haha aaꞌi-aaꞌidhu mangaku Ama Lamatua sama segravemiDhegraveu Aae dhegraveu dhu haha dꞌai seli egraveegravena kanegravengu dhu kapai risi negraveti Yohanis 12Karegraveinegraveti Yohanis pakako sasabꞌa na dꞌai sangeneꞌe ne abhu dhegraveu ae-ae dhu jꞌajꞌi ledhegraveu unu Ama Lamatua Te ngaa abhudhegraveu leo dhu pangee sala peka na regravenguhudꞌi pamusu ku segravena ka laka-seti dhegraveuho jꞌajꞌi dhegraveu unu Ama Lamatua 13 Tokedꞌai lodꞌo mamai Yohanis tuka sarani egravedhidhegraveu Yahudi dhu tema madhutu atoraMusa degravenge atora dhegraveu regraveti lii padhai AmaLamatua leo segravera 14 De parcaya la JaꞌaYohanis ne nuka Elia dhu dhegraveu regraveti lii
1039 Mateos 1625 Markus 835 Lukas 924 1733 Yohanis 1225 1040 Markus 937 Lukas 948 1016Yohanis 1320 115 Yesaya 355-6 611 1110 Meliaki 31 1113 Lukas 1616 1114 Meliaki45 Mateos 1710-13 Markus 911-13
Mateos 1115 18 Mateos 1130
padhai Ama Lamatua peka mema le lula-negraveti mamai na 15De dhu neo meꞌa megraveuhudꞌi nanene ku paie-iie
16 Jaꞌa neo hia lii pakasame segravena ka miumeꞌa rupa segravemimia ka dhegraveu taa limuri neTe regravengu se cakaraa degravenge ana-ana dhumadhegravedi egravetu dꞌara pasa Regravengu dhu paꞌoo-parodha degravenge angalai ra peka na17 lsquoJiꞌi aaꞌi-aaꞌi mi tiu sakino degravenge karejꞌe-
karaete ngaa miu roge-ledho boe
Hegraveia jiꞌi sodꞌa lii beke dhegraveu madhete ngaa miu tangi boersquo
18 Miu se sama segravemi ana iiki dhu reꞌaboe roca Lodꞌo Yohanis mai negravengu dꞌegraveipuasa aa ninu boe egravei anggor Te ngaadhegraveu peka na lsquoNegravengu nidhu taorsquo 19 Tengaa Jaꞌa Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa nemai le Jaꞌa puasa boe aa kinu egravei anggorTe ngaa dhegraveu peka na lsquoNegravengu egraveegravena dhegraveugagoo-gagehu Dhegraveu tema mahu bia Laꞌepaꞌangalai degravenge dhegraveu roro bea Paꞌegravecidegravenge dhegraveu dhu laku-laku boe Negravengudhu neꞌa boe makaersquo Te ngaa mi patadhelii padhai Jaꞌa ne Mamegraveu Ama Lamatuaegraveegravena cegraveu egravetu dꞌara mamuri dhegraveu unu Nardquo
Dhegraveu dhu dꞌegravei boe segravemi rare LamatuaYesus
(Lukas 1013-15)20 Egravele egraveegravena ka Lamatua Yesus pasanegravedꞌe
dhegraveu-dhegraveu dhu pea egravetu pegraveri-pegraveri rae Natao le tadha-tadha malaa ae risi egravetu negraveite ngaa roꞌo boe ae eele negraveti sasala raho madhutu jꞌara mamuri Ama Lamatuadhu mola 21 Yesus jegraveke si peka na ldquoHehMiu dhegraveu Korasin aa miu dhegraveu BetsaidaMate unu miu Begraveli-camegravedꞌa pasae meremamadhe-mamopo Jaꞌa tao le rupa-rupatadha malaa egravetu katanga madha miu tengaa miu moꞌo boe parcaya Ama LamatuaMasi ka miu dhegraveu Yahudi dhu peka namiu tadhe Lamatua te ngaa ladhe segravemitadha malaa dhu Jaꞌa tao seꞌe egravetu kotaTirus degravenge kota Sidon tatu negravebhu naresange neꞌe dhegraveu-dhegraveu egravetu segravera egravele le hoꞌaaa tegraveke eele le sasala-sasigo ra homadhutuAma Lamatua Aa tatu ra pake le begravelamegravedhi degravenge tao ahu mi kegravetu ho jꞌajꞌimi tadha na regravengu manyasa negraveti sasalara Masi ka dhegraveu Tirus degravenge dhegraveu Sidonsegravera dhegraveu Yahudi boe dhu mangaku na
tadhe Lamatua 22 Jaꞌa monya boe Begraveli-camegravedꞌa megravedhi unu mi Dꞌai lodꞌo dhuAma Lamatua pamaꞌegravete lii langu dhegraveu aaꞌi-aaꞌi ra hahuku dhegraveu Tirus degravenge dhegraveuSidon samaa risi negraveti hahuku miu
23 Miu dhegraveu Kapernaum Mage-mageee Mage mi pangee na Ama Lamatuapacaꞌe miu lami asa sorga Aadꞌo Egraveegravenana Lamatua pegraveci mi asa dꞌara narakaLadhe segravemi tadha-tadha malaa dhu Jaꞌatao egravetu rae miu dhu jꞌajꞌi uuru le egravetukota Sodom tatu Ama Lamatua parluuboe labhu pakegravepu kota egraveegravena Te ladhedhegraveu Sodom regravedhi tadha malaa se tatura rai eele le negraveti bhabhelu-katubꞌa ra24 Tareꞌa Pe megravedhi unu mi Ladhe dꞌaika lodꞌo Ama Lamatua pamaꞌegravete lii langudhegraveu aaꞌi-aaꞌi hahuku dhegraveu Sodom samaarisi negraveti hahuku miu serdquo
Lamatua Yesus gale dhegraveu segravena ka mad-hutu Ne ho Na paꞌegravera hari si
(Lukas 1021-22)25 Ropa padhai lii nare hegraveia Yesus
sabajꞌa peka na ldquoAma Ama dhu jꞌa-jꞌi Lamatua egravetu dedha-liru degravenge rai-haha Jaꞌamanegravengimakasi ae-ae lula Amapahuni pamegraveno-megraveno jꞌara-jꞌara dhu Amahia huku mi dhegraveu-dhegraveu dhu pangee naregravengu dꞌegravelu-megraveu aa dhu padedha iisi raTe ngaa Ama bhoke patalele jꞌara seꞌe aaꞌi-aaꞌi mi dhegraveu haha degravenge dhu pahaha iisira 26 Tareꞌa Ama Te segravemi egraveegravena ka dhupakarejꞌe dꞌara Amardquo
27 Ropa sabajꞌa nare hegraveia Yesus pekadegravenge dhegraveu-dhegraveu egravetu segravera na ldquoNanenepaie-iie Ama Ku egravetu sorga pangegravedꞌu lekoasa aaꞌi-aaꞌi mi Jaꞌa ne Dhu tadhe megraveuJaꞌa dhoka Ama ku di Aa dhu tadhe megraveuAma dhoka Ana Na nuka Jaꞌa ne Aa Jaꞌahagꞌe kore dhegraveu leo segravena ka peka degravenge raho regravengu tadhe megraveu Ne kahegravei
28 Miu aaꞌi-aaꞌi mi dhu roe lula sabꞌa biamai madhutu Jaꞌa Aa miu aaꞌi-aaꞌi mi dhupasae bia mai la asa Jaꞌa 29 Ladhe miusegravemi mere aꞌajꞌa Jaꞌa ho kako palere-leredegravenge Jaꞌa na egravedhi ca ropa degravenge sapi duangiꞌu dhu nuni kataka pare rai egraveci Te Jaꞌane dꞌara hua iia aa lii mako Ladhe miumadhutu Jaꞌa miu jꞌajꞌi egravera hari 30 Lulaaꞌajꞌa Jaꞌa carui boe Aa paredha Jaꞌa biaboe kahegraveirdquo
1121 Yesaya 231-18 Yeskial 261mdash2826 Yoel 34-8 Amos 19-10 Sakaria 92-4 1123 Yesaya 1413-15 LiiLolo dhuUru Tegraveka 1924-28 1124 Mateos 1015 Lukas 1012 1127 Yohanis 335 118 1015 1129Yermia 616
Mateos 121 19 Mateos 121912
Dhegraveu pasisu degravenge Lamatua Yesus lula-negraveti lodꞌo ae sasabꞌa
(Markus 223-28 Lukas 61-5)1 Ca lodꞌo legraveke degravenge ae sasabꞌa dhegraveu
Yahudi Yesus degravenge ana-ana madhutuNa dhu kako re karasa oka dhegraveu Anamadhutu Na manganga hegraveia ra gꞌegravetu are-gandum ka raꞌa noo-noo 2 Egravetu egraveegravena abhupegraveri-pegraveri dhegraveu negraveti partei agama Parisidhu madhutu paꞌegravera adꞌa dhegraveu Yahudi raRopa ladhe regravedhi ana madhutu Yesus setao segravemi egraveegravena hegraveia ra kai Ne peka naldquoAna madhutu Mu gꞌegravetu gandum legravekedegravenge lodꞌo ae sasabꞌa-laꞌa Regravengu bakutao segravemi neꞌe Te tatao ne sisu atoraegravedhirdquo
3-4 Te ngaa Yesus bꞌala aku Negravengu naldquoTasamia ee Miu teko bhegravelu lii loloDaud si Daud degravenge ana-ana madhutuna dhu manganga titu kegravena Hegraveia namaso asa dꞌara Paleo Manegravengi-MangajꞌiAma Lamatua ka nare roti dhu ama agamahia le mi Lamatua ka regravengu raꞌa Te ngaadhu bisa raꞌe roti se dhodhoka ama agamasegravera Dhegraveu leo bisa boe Egravele ka Daud si raꞌate ngaa ca dhegraveu sa pasala boe si Miu nukasegravemi dhegraveu dhu baca megravedhi boe sasuri LiiHolo-Nori Ama Lamatua 5 Te egravetu dꞌarasasuri egraveegravena suri kahegravei negraveti sasabꞌa amaagama Yahudi segravera egravetu dꞌara egravemu saba-jꞌa legraveke degravenge lodꞌo ae sasabꞌa Te ngaaregravengu sala boe ngaa-ngaa 6 NaneneUru egraveegravena egravemu sabajꞌa ka dhu kabꞌua tengaa limuri ne abhu dhu kabꞌua risi nukaJaꞌa ne Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa 7 Egravetudꞌara Sasuri Mola-Megraveci Ama Lamatua Napeka na lsquoDadꞌegravei Jaꞌa segravemi neꞌe dhegraveu Jaꞌasegravera hudꞌi padꞌelo ku rasa kasia egraveci degravengeegraveci Ladhe ra tao boe madhutu jꞌara nena badha korban dhu regravengu regraveti hia Jaꞌadegravenge boe kabꞌuarsquo De ladhemiumeꞌa megraveusasoa negraveti lii padhai Lamatua ne tatu miupasala boe ana madhutu Jaꞌa se Te ra taoboe sala ngaa-ngaa 8 Te Jaꞌa ne DhegraveuRai-haha Tareꞌa-reꞌa Jaꞌa ka dhu degravengehak ho pamaꞌegravete peka na dhegraveu bisa sabꞌangaa legraveke degravenge lodꞌo ae sasabꞌardquo
Lamatua puri-paꞌegravele dhegraveu legraveke degravengelodꞌo ae sasabꞌa-laꞌa
(Markus 31-6 Lukas 66-11)
9 Egravele ka Yesus tegraveke eele era egraveegravena laꞌeasa dꞌara egravemu sabajꞌa ra 10 Egravetu neꞌeabhu mone ca dhegraveu dhu kacui-aai madhecabegraveka Dhegraveu Parisi segravera dhu tenge-tengejꞌara ho pasala Yesus ladhe segravemi Na puri-paꞌegravele dhegraveu dhu kacui-aai madhe cabegravekane legraveke degravenge lodꞌo ae sasabꞌa Hegraveia rakaregravei Ne peka na ldquoMadhutu atora agamaegravedhi dhegraveu bisa puri-paꞌegravele dhegraveu legravekedegravenge lodꞌo ae sasabꞌa-laꞌa do aadꞌordquo
11 Hegraveia Yesus dhaa aku Negravengu naldquoLadhe kahibꞌi-kalegravebho ciꞌu manahu asadꞌara roꞌa legraveke degravenge lodꞌo ae sasabꞌadhegraveu unu na mai name nare sina ma12 De Ama Lamatua sue dhegraveu rai-haharisi negraveti dhegraveu unu kahibꞌi-kalegravebho deo naNegraveti egraveegravena ka dhegraveu bisa tao jꞌara dhu beꞌalegraveke degravenge lodꞌo ae sasabꞌardquo
13 Ka Na lii degravenge dhegraveu dhu ai madhecabegraveka na ldquoJꞌole kacui-aai egraveu mairdquo Hegraveiana jꞌole kacui-aai dhu madhe egraveegravena kacaꞌala egravele degravenge ka sama degravenge kacui-aai dhuiia egraveegravena
14 Ropa dhegraveu Parisi se regravedhi segravemi egraveegravenahegraveia ra nasa titu kegravena Egravele ka ra kalua tegravekeeele egravemu sabajꞌa ne hegraveia lasi pareꞌa akuregravengu na ldquoEgravedhi hudꞌi tenge ku jꞌara segravenaka pamadhe Nerdquo
AmaLamatuadhupili nareYesus segravena kasabꞌa hia Ne
15 Te ngaa Yesus dhu neꞌa ngangeeregravengu dhu karehe ne negraveti egraveegravena ka laꞌeasa era leo Dhegraveu ae madhutu Ne hegraveiaNa puri-paꞌegravele dhegraveu dhu pegravedꞌa aaꞌi-aaꞌi16 Te ngaa Na kai si peka na ldquoMage lamipalolo kahegravei degravenge dhegraveu leo lula-negraveti Jaꞌardquo17 Negravengu tao segravemi egraveegravena madhutu segravemi liipadhai Ama Lamatua dhu peka le mi dhegraveunegraveti lii padhai Na ngara na Yesaya dhusuri tegraveke na18 ldquoLadhe ku laa Negravengu ne Dhegraveu pajuu-
paleha Jaꞌa dhu Jaꞌa hagꞌe kore leJaꞌa sue Ne
aa dꞌara Jaꞌa karejꞌe taruu degravengeNe
Egraveegravena na Jaꞌa pangegravedꞌu Ne Roh Jaꞌaho laꞌe ajꞌa-nori dhegraveu negraveti suku aaꞌi-
aaꞌilula-negraveti jꞌara mamuri Jaꞌa dhu
mola19 Negravengu ne neꞌa boe tegravebꞌa kakaraNegravengu ne neꞌa boe padedha iisi
122 Lole Hari Jꞌara-jꞌaraMamuri 2325 123-4 1 Samuel 211-6 Atora negraveti Ama-amaAgama 249 125Sensus 289-10 127 Mateos 913 Hosea 66 1211 Lukas 145
Mateos 1220 20 Mateos 1237
20 Dꞌara Na hua iiaDhu neꞌa boe pajꞌegravera dhegraveu
Ajꞌu dhu oe padhe Na legraveku eele boeLabhu dhu saruru Na tiu pamadhe
boeNa loe boe ajꞌa-nori dhegraveu toke dhegraveu aaꞌi-
aaꞌi tao madhutu jꞌara mamuri dhumola negraveti Ama Lamatua
21 Dhegraveu negraveti suku aaꞌi-aaꞌi egraveegravena na parcayaNe lula reꞌa na Negravengu ne ceerdquo
Mese agama segravera peka na dhegraveu aae nidhuka dhu hia Yesus koasa
(Markus 320-30 Lukas 1114-23)22 Ca tegraveka regraveti asa Yesus ca dhegraveu dhu
nidhu tao toke begravedhu aa ele lii Hegraveia Yesuspaꞌegravele ne degravenge babegravege eele nidhu negravetidhegraveu neꞌe Ka dhegraveu ne bisa negravedhi aa bisapadhai lii 23 Dhegraveu ae se ropa regravedhi segravemiegraveegravena hegraveia ramalaa-maloha Ra papeka naldquoNegravengu neꞌe ele boe ana-egravepu Daud dhudhegraveu regraveti lii padhai Ama Lamatua suri tegravekekaregravei negraveti uru ka Negravengu neꞌe tatu Dhegraveudhu egravedhi mate tae-tae egraveegravenardquo
24 Te ngaa ropa dhegraveu Parisi tadegravengi rarehegraveia ra roꞌo boe parcaya Ka ra papekana ldquoWee Dhegraveu ne bisa babegravege nidhu luladhegraveu aae nidhu Baalsebul ka dhu pangegravedꞌuNa koasardquo
25 Te ngaa Yesus neꞌa lii padhai dhegraveuParisi se Hegraveia Na peka degravenge dhegraveu seꞌeaku Negravengu na ldquoLii padhai miu ne legravekeboe Ladhe egravetu dꞌara rai cue ana kabaraina patao-palaha tasa mera mia ho rai nebisa taha Segravemi egraveegravena kahegravei ladhe dhegraveuegravetu dꞌara kota egraveci do dꞌara egravemu cue egravecipatao degravenge egraveci tatu ra mae-manyegravelatoke laho mae-mae si 26 De ladhe nidhupamusu degravenge nidhu aa palabꞌa egraveci degravengeegraveci tatu dhegraveu aae ra negravedꞌu paredha negravebhuboe 27 Sanegravedꞌe paie Dhegraveu miu reꞌa kahegraveibabegravege eele nidhu Ra pake koasa negravetinidhu do Aadꞌo De miu baku padhailii ore dhu peka na Jaꞌa pake koasa nidhuho babegravege eele nidhu Pe dhegraveu miu unumi ka dhu pamaꞌegravete peka na ngaa dhumiu galaa ne legraveke boe jꞌara 28 Te ngaaladhe Jaꞌa tareꞌa-reꞌa babegravege eele nidhupake koasa negraveti Roh Ama Lamatua egraveegravenapadꞌelo na Lamatua egraveegravena tareꞌa-reꞌa DhegraveuAae dhu egravetu le katanga madha miu
29 Ladhedhegraveuneo lasimanaꞌu egravemudhegraveuegraveci dhu egravera negravengu hudꞌi egraveki-karadhe uuruku dhegraveu lamatua egravemu ne Heka na manaꞌunegraveti megravedha-panyau na segravera
30 Sanegravedꞌe ee Te dhegraveu dhu paꞌegraveciboe degravenge Jaꞌa negravengu pamusu degravenge JaꞌaAa dhegraveu dhu soru-bara boe Jaꞌa egravetu dꞌarasabꞌa-laꞌa negravengu neꞌa dhoka paꞌiu dhegraveudi 31 De nanene paie-iie lii padhaiJaꞌa ne Ama Lamatua dhu sadia sakueele sasala-sasigo dhegraveu Ladhe dhegraveu pad-hai lii pakarehe kolongara dhegraveu leo AmaLamatua sadia abho ne era Te ngaa ladheabhu dhegraveu dhu bani padhai pakareheRoh Ama Lamatua dhu Mola-Megraveci AmaLamatua saku eele boe sasala na egraveegravena32 Ladhe dhegraveu pakarehe Jaꞌa Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa ne Ama Lamatua sadiasaku eele sasala na Te ngaa cee ka dhubani padhai lii pahahe Roh Ama Lamatuate ngaa Ama Lamatua saku eele boe sasalana masi ka toke dai mia-mia laꞌerdquo
Ajꞌu degravenge hua na(Lukas 643-45)
33 Hegraveia Yesus padhai lii taruu degravengedhegraveu Parisi se peka na ldquoNgee paie-iieAjꞌu dhu beꞌa hia hua dhu beꞌa Te ngaaajꞌu dhu karehe hia hua dhu karehe Negravetihua na dhegraveu bisa tadhe ajꞌu ne beꞌa dokarehe 34 Te ngaa miu se ca ropa degravengemege dhu neꞌa dhoka kapodꞌe-kabegraveli diMiu meꞌa boe padhai lii dhu beꞌa Lulangaa dhu tegraveke egravetu dꞌara egraveegravena ka dhu kaluamai negraveti dꞌara hegravebꞌa na 35Dhegraveubeꞌa tatulii padhai na beꞌa lula egravetu dꞌara na abhujꞌara dhu beꞌa Te ngaa dhegraveu bhelu tatulii padhai na karehe lula egravetu dꞌara na dhupegravenu degravenge bhabhelu-katubꞌa
36 Legraveka la lii Jaꞌa ne Te begraveli-camegravedꞌalodꞌo egravele rai-haha Ama Lamatua parisa liilangu dhegraveu aaꞌi-aaꞌi Lodꞌo egraveegravena dhegraveu egraveci-egraveci ka hudꞌi dhaa lii-lii negravengu dhu degravengeboe kolo-kapua 37Demage-mage Te begraveli-camegravedꞌa egraveegravena Ama Lamatua dadoo lii-liimiu segravera aa pamaꞌegravete peka na miu legravekehuku do aadꞌordquo
Dhegraveu manegravengi segravena ka Lamatua Yesuspadꞌelo tadha malaa
(Markus 811-12 Lukas 1129-32) 1221 Yesaya 421-4 1224 Mateos 934 1025 1229 Degravenge segravemi egraveegravena Yesus peka na Negravengu egravera risinegraveti dhegraveu aae nidhu dhu ra paroa na lsquoBaalsebulrsquo 1230 Markus 940 1232 Lukas 1210 1233Mateos 720 Lukas 644 1234 Mateos 37 2333 1518 Lukas 37 645
Mateos 1238 21 Mateos 13738 Ropa tadegravengi lii padhai Yesus segravemi
egraveegravena hegraveia pegraveri-pegraveri mese agama degravengedhegraveu Parisi peka degravenge Yesus aku regravenguna ldquoAma Mese Jiꞌi neo ngegravedhi tadhamalaa egraveci segravena ka jꞌajꞌi mi tadha peka nakoasa Ama tareꞌa negraveti Ama Lamatuardquo
39 Te ngaa Yesus jegraveke si peka na ldquoWehMiu dhegraveu taa limuri nemoꞌo boemadhutuAma Lamatua Miu se meꞌa dhodhokaadꞌu-ue bhelu-katubꞌa di Masi ka miumanegravengi tadhamalaa te ngaa Jaꞌa tao boeLula uru egraveegravena Lamatua hia le tadha malaareYunus dhegraveunegraveti lii padhaiNa Egraveegravena dꞌaile 40 Yunus pea tegravelu megraveu-tegravelu megraveda egravetudꞌara kabake iꞌa aae ciꞌu Segravemi egraveegravena kahegraveidegravenge Jaꞌa Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa neBegraveli-camegravedꞌa Jaꞌa kahegravei egravetu dꞌara roꞌa dhegraveumadhe tegravelu megraveu-tegravelu megraveda 41 Ladhedꞌai lodꞌo egravele rai-haha ne Lamatua jꞌajꞌihakim Aa dhegraveu Niniwe se titu jꞌajꞌi sakasiiho galaa miu peka na lsquoMiu aaꞌi-aaꞌi segoarsquo Uru egraveegravena ropa dhegraveu Niniwe segraveratadegravengi lii padhai Yunus dhegraveu negraveti liipadhai Ama Lamatua hegraveia ra tegraveke eelesasala ra Te ngaamiu segravemi boe egraveegravena Masika limuri ne abhu le Dhegraveu egravetu talora aaemiu dhu kapai risi negraveti Yunus nuka Jaꞌane Te ngaamiu se pusi-pahae boe Jaꞌa cikisa hegravei 42 Pe egravetu dꞌara lodꞌo egravele rai-hahane ladhe Lamatua jꞌajꞌi hakim bhegraveni aaeSyeba negraveti balegraveu jꞌajꞌi sakasii kahegravei Napajꞌujꞌu ai na mi miu ho na galaa miu aaꞌi-aaꞌi dhu ana loo-limuri ne peka na lsquoMiuaaꞌi-aaꞌi mi goarsquo Uru egraveegravena bhegraveni aae nemai negraveti rai kajꞌegraveu ho neo negravedhi unu namamegraveu dhegraveu aae Soleman Te ngaa limurine abhu ca Dhegraveu egravetu talora aae miu dhukapai risi negraveti dhegraveu aae Soleman nuka Jaꞌane Te ngaamiu pusi-pahae boe Jaꞌa ciki sahegraveirdquo
Nidhu legravepa hari asa dhegraveu dhu na peanegravedhi uru egraveegravena
(Lukas 1124-26)43 ldquoLadhe babegravege eele nidhu negraveti ca
dhegraveu nidhu ne laꞌe pea asa era dhu kaliuho jꞌajꞌi mi era ae iisi na Te ngaa abhu boeera dhu megraveci ho na pea kalili 44 Hegraveia napangee peka na lsquoAbhu boe era dhu beꞌasegravemi negravei hua iia jaꞌa legravepa hari asa dhegraveudhu uru egraveegravena jaꞌa pearsquo Ka laꞌe hari asa eranegravengu uru egraveegravena Na ladhe na era ne megraveu
bia aa dhu lalau rare pabeꞌa-beꞌa 45 Hegraveianidhu ne laꞌe paroa nare angalai na dhegraveupidhu dhu bhabhelu ra risi negraveti negravengu Kalasi pea egravetu dꞌara dhegraveu ne hegraveia aaꞌi-aaꞌira kakeho ne De limuri ne mamuri dhegraveune asa ele iie-iie Segravemi egraveegravena kahegravei legraveke midhegraveu bhelu-katubꞌa taa limuri nerdquo
Dhu tareꞌa-reꞌa jꞌajꞌi aꞌari Lamatua Yesus(Markus 331-35 Lukas 819-21)
46 Lodꞌo egraveegravena Yesus padhai lii era degravengedhegraveu ae Hegraveia ina degravenge ari Na segravera maineo paraga degravenge Ne Regravengu titu egravetu liꞌuka ra pua dhegraveu lasi paroa Ne 47Hegraveia dhegraveumai peka degravenge Ne aku regravengu na ldquoAmaIna degravenge ari Ama egravetu liꞌu negravei Regravengu neoparaga degravenge Amardquodagger
48 Ka Yesus peka degravenge ra ldquoCee kaina Ku aa cee ka aꞌari Jaꞌa dhu tareꞌa-reꞌardquo 49 Hegraveia Na pajꞌujꞌu asa dhegraveu-dhegraveudhu madhutu Ne ka Na lii aku Negravengu naldquoRegravengu seꞌe se ka ina degravenge aꞌari Jaꞌa 50Tedhegraveu dhu tao madhutu dadꞌegravei Ama Ku egravetusorga regravengu ka ina Ku aa aꞌari Jaꞌa dhutareꞌa-reꞌardquo
13LamatuaYesus hia lii pakasame negraveti dhegraveu
segravele hini egravetu rupa-rupa rai(Markus 41-9 Lukas 84-8)
1 Lodꞌo egraveegravena kahegravei Yesus kalua negraveti egravemuegraveegravena laꞌe madhegravedi asa sebhe dano Galilea2Hegraveia dhegraveu ae-aemai lingu rareNe Ka laꞌemadhegravedi asa dedha koha cue dhu panahuegravetu era egraveegravena ho ajꞌa dhegraveu segravera Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi egravetu dae segravera nanene Ne 3 Hegraveia Naajꞌa madha jꞌara ae-ae mi regravengu pake liipakasame Na lole peka na ldquoAbhu ca dhegraveusabꞌa oka-tedhe dhu cebꞌe hini egravetu dꞌaraoka na 4 Ropa na cebꞌe hini se abhu dhulegraveke egravetu jꞌara Hegraveiamanu-bhuimai ka tuturaꞌe aaꞌi hini se
5 Te ngaa hini cahagꞌe legraveke egravetu rai dhudegravenge hadhu Hini se muri malai lulaabhu rai ciki di 6 Te ngaa ropa lodꞌo reahegraveia ana aajꞌu se kamale ka mango eele siTe amo ra maregravema boe egravetu dꞌara rai
7 Abhu hini cahagꞌe dhu legraveke egravetu erajꞌuꞌu padhudhu Hegraveia jꞌuꞌu padhudhu sehegravelu pamadhe aaꞌi si
1238 Mateos 161 Markus 811 Lukas 1116 1239 Mateos 164 Markus 812 1240 Yunus 117 1241 Yunus 35 1242 1 Dhegraveu Aae segravera 101-10 2 Sejara negraveti Israꞌel degravenge Yahuda 91-12 dagger 1247Abhu sasuri lii Yunani cahagꞌe dhu suri boe ayat 47 ne
Mateos 138 22 Mateos 13278 Te ngaa abhu hini cahagꞌe legraveke egravetu rai
isi Hini se muri ka ra kapai toke hua-hela Abhu dhu tegravelu nguru hari abhu dhuegravena nguru hari aa abhu dhu dꞌai cangasuhari
9 Cee dhu degravenge roꞌa dhilu na nanenepaie-iierdquo
Nga tao ka Lamatua Yesus dꞌegravei ajꞌa pakelii pakasame
(Markus 410-12 Lukas 89-10)10 Egravele egraveegravena ka ana madhutu Yesus mai
karegravei Ne aku regravengu na ldquoNga tao ka Amaajꞌa dhegraveu ae pake lii pakasamerdquo
11 Hegraveia Yesus dhaa aku Negravengu na ldquoLulamiu se neo meꞌa tareꞌa-reꞌa paredha AmaLamatua negraveti egraveegravena ka Jaꞌa peka memasasoa negraveti lii pakasame ne Te ngaa midhegraveu leo Jaꞌa ajꞌa pake lii pakasame 12 Tedhegraveu dhu tareꞌa-reꞌa neo reꞌa dadꞌegravei AmaLamatua pe Lamatua hia ne asa neꞌa aeTe ngaa dhegraveu dhu pusi-pahae boe dadꞌegraveiLamatua pe Lamatua tao ne asa tabhagoa 13 Jaꞌa ajꞌa-nori si pake dhoka liipakasame di lulalsquoRegravengu regravedhi le
te ngaa roꞌo boe reꞌaRegravengu tadegravengi le
te ngaa ra pusi-pahae boersquo14 Regravengu se cakaraa degravenge dhegraveu dhu
Yesaya suri mema le Yesaya egraveegravena nukadhegraveu negraveti lii padhai Ama Lamatua dhusuri nalsquoMiu egraveegravena na tadegravengi
te ngaa miu pakatele dhiluMiu egraveegravena na ladhe megravedhi
te ngaa moꞌo boe pameꞌa ngaa dhujꞌajꞌi le
15 Lula dꞌara dhegraveu seꞌe adhu segravemi hadhura pakatele dhilu ra
aa ra pabegravedhu musi madha raDe hudꞌi regravengu segravene segravena ka roꞌa dhilu ra
katele-katipaaa soro tegraveke si segravena kamusimadha ra
begravedhu segravemi egraveegravenaHudꞌi laa ho Jaꞌa puri-paꞌegravele ia
ka silula regravengu pusi-pahae boe Jaꞌarsquo
16 Te ngaa miu se oto Lula miu ladhemegravedhi degravenge musi madha aa tadegravengidegravenge roꞌa dhilu miu unu mi 17 Parcayala Jaꞌa Uru egraveegravena dhegraveu regraveti lii padhaiAma Lamatua degravenge dhegraveu dhu dꞌaramoladꞌara ra neo regravedhi ngaa dhu limuri ne miu
ladhe megravedhi te ngaa bisa boe Dꞌara raneo kahegravei tadegravengi ngaa dhu limuri ne miutadegravengi le te ngaa bisa boerdquo
Lamatua Yesus peka sasoa lii pakasamenegraveti hini
(Markus 413-20 Lukas 811-15)18 Ropa padhai lii nare hegraveia Yesus peka
degravenge ra ldquoDe mi nanene ka sasoa negraveti liipakasame deo na 19 Hini dhu legraveke egravetujꞌara nuka dhegraveu dhu nanene Lii Holo-Norinegraveti Ama Lamatua negravedꞌu paredha te ngaanegravengu neꞌa iia boe Hegraveia dhegraveu aae nidhumai parame nare Lii Holo-Nori negraveti dꞌaradhegraveu ne
20 Hini dhu cebꞌe legraveke egravetu rai dhu pegravenudegravenge hadhu nuka dhegraveu dhu nanene LiiHolo-Nori Ama Lamatua hegraveia na segraveminare degravenge dꞌara karejꞌe 21 Te ngaa LiiHolo-Nori ne amo na maregravema boe Negravetiegraveegravena ka nare boe negravebhu egravetu dꞌara dhegraveu neRopa dhegraveu leo pajꞌegravera ne lula na segravemi nareLii Holo-Nori ne ka dhegraveu ne kegravepe paꞌegraveraheka aꞌajꞌa segravera
22 Aa hini dhu legraveke egravetu talora aae jꞌuꞌupadhudhu nuka dhegraveu dhu nanene LiiHolo-Nori Te ngaa negravengu bhute degravengerupa-rupa jꞌara ho pakarejꞌe mamuri naHegraveia bhabhute seꞌe ka seti eele Lii Holo-Nori ne negraveti dꞌara negravengu toke degravenge hekakabꞌua
23 Te ngaa hini dhu legraveke egravetu rai isi nukadhegraveu dhu pasa paie dhilu na segravena ka segraveminare Lii Holo-Nori aa tao madhutu dadꞌegraveiLamatua Hegraveia na tao jꞌara-jꞌara dhu beꞌasama segravemi hini dhu muri toke kapai kana hua ae-ae Abhu dhu tegravelu nguru hariabhu kahegravei egravena nguru hari aa abhu dhudꞌai cangasu harirdquo
Lamatua Yesus hia lii pakasame negraveti jꞌuꞌuegravetu talora aae oka
24 Yesus lolo hari lii pakasame egraveci akuNegravengu na ldquoParedha Ama Lamatua nenuka segravemi abhu ca dhegraveu laꞌe cebꞌe hinidhu beꞌa egravetu dꞌara oka na 25 Dꞌara megravedaegraveegravena ropa dhegraveu aaꞌi-aaꞌi bhegravejꞌi luu hegraveiadhegraveu bhelu mai ka na cebꞌe lamusi jꞌuꞌuegravetu dꞌara oka ne 26Ropa hini egravetu dꞌara okane dꞌai hua-hela hegraveia dhegraveu sabꞌa se ladheregravedhi jꞌuꞌu dhu muri palere-lere degravengehini se 27 Ka lasi peka degravenge lamatua okane aku regravengu na lsquoAma Ca hari ni jiꞌi segravele
138 Lukas 51-3 1312 Mateos 2529 Markus 425 Lukas 818 1926 1315 Yesaya 69-10 1317Lukas 1023-24
Mateos 1328 23 Mateos 1344hini dhu beꞌa egravetu dꞌara oka ama si Ngatao ka muri mai pabꞌali degravenge jꞌuꞌu ae-aersquo
28 Lamatua oka ne dhaa peka na lsquoEgraveegravenatatao negraveti dhegraveu bhelursquo
Hegraveia dhegraveu sabꞌa se peka aku regravengu nalsquoAma jiꞌi laꞌa koꞌo eele jꞌuꞌu segravei dorsquo
29 Tengaana bꞌala peka na lsquoHudꞌi laa teladhe miu koꞌo eele jꞌuꞌu se ana ngangaꞌaegravedhi se legraveke bete kahegravei 30Hudꞌi regravengu segravenera muri palere-lere toke hegraveru puu-gꞌegravetuPe dꞌai lodꞌo na jaꞌa peka degravenge dhegraveu sabꞌase na ldquoMiu pakaboko uru ku jꞌuꞌu segraveraHegraveia egraveki si ca egraveki-ca egraveki ho tunu eele si Egraveleku heka ta pakaboko isi oka kegravena segravena kapamaso asa dꞌara babesirdquo rsquo rdquo
Lamatua Yesus pake lii pakasame negravetilamusi dhu ana iiki
(Markus 430-32 Lukas 1318-19)31 Egravele ka Yesus peka hari na ldquoJaꞌa pake
hari lii pakasame egraveci segravena ka miu meꞌatasamia Ama Lamatua jꞌajꞌi Dhegraveu Aae midhegraveu ae-ae Dhegraveu unu Na segravera mulai nukasegravemi lamusi dhu ana iiki titu kegravena dhudhegraveu segravele egravetu dꞌara oka na 32 Masi kalamusi ne ana iiki dꞌai seli te ngaa ladhena muri mai jꞌajꞌi ajꞌu dhu kapai aae egravetudꞌara oka ne Toke manu-bhui tao regravedꞌaegravetu dadana-dadana nardquo
Lamatua Yesus pake lii pakasame negravetiragi
(Lukas 1320-21)33 Yesus peka hari lii pakasame egraveci aku
Negravengu na ldquoDhegraveu-dhegraveu unu Ama Lamatuaegraveci egraveegravena ka degravenge ragi dhu bhegraveni egraveci narepabꞌali degravenge tarigu ca sak Hegraveia roti necaꞌe toke kapai lula ragi dhu ciki ooꞌe deonardquo
Lamatua Yesus pake lii pakasame ho ajꞌadhegraveu negraveti jꞌara-jꞌara hiu dhu dhegraveu reꞌa megraveka
(Markus 433-34)34 Yesus ajꞌa dhegraveu ae degravenge lii lolo rupa-
rupa Lii padhai Na aaꞌi-aaꞌi se dhodhokapake lii pakasame di 35Na ajꞌa segravemi egraveegravenasegravena ka madhutu segravemi lii negraveti dhegraveu regraveti liipadhai Ama Lamatua dhu suri tegraveke pekanaldquoPe Jaꞌa ajꞌa-nori pake lii pakasame
Pe Jaꞌa lole jꞌara-jꞌara dhu dhegraveutadegravengi regravedhi megraveka
karegravei negraveti Lamatua pajꞌajꞌi rai-haha toke dꞌai sange neꞌerdquo
Lamatua Yesus peka sasoa negraveti jꞌuꞌu dhumuri egravetu talora aae oka
36 Egravele ka Yesus legravepa egravemu tegraveke eele dhegraveuae segravera Hegraveia ana madhutu Na segravera maimanegravengi na ldquoAma Peka ku degravenge jiꞌisasoa negraveti lii pakasame jꞌuꞌu deo sardquo
37 Ka Yesus dhaa na ldquoDhegraveu dhu ce-bꞌe hini dhu beꞌa egraveegravena nuka Jaꞌa DhegraveuRai-haha Tareꞌa-reꞌa ne 38 Aa oka egraveegravenanuka rai-haha ne Hini dhu beꞌa egraveegravenanuka dhegraveu-dhegraveu dhu jꞌajꞌi le ana-egravepu AmaLamatua Aa jꞌuꞌu segravera nuka ana pajuunegraveti dhegraveu aae nidhu 39 Aa dhegraveu bheludhu mai cebꞌe lamusi jꞌuꞌu nuka dhegraveu aaenidhu Aa lodꞌo puu-gꞌegravetu egraveegravena nuka dꞌaiegravele rai-haha ne Dhegraveu sabꞌa dhu pakabokoisi oka se nuka ana pajuu Ama Lamatuanegraveti sorga 40 Ropa dꞌai egravele rai-haha nera oru rare jꞌuꞌu se ho tunu pakegravepu si41 Te Jaꞌa Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa nebegraveli-camegravedꞌa pua ana pajuunegraveti sorgamaiRegravengu egraveegravena na pakaboko dhegraveu-dhegraveu dhupusi-pahae boe madhutu paredha AmaLamatua Aa regravengu oru rare kahegravei dhegraveu-dhegraveu dhu dadugu-rariu dhegraveu leo segravena kabaku madhutu paredha Lamatua 42 Egraveegravenana ra core dhegraveu bhelu-katubꞌa aaꞌi-aaꞌi seasa dꞌara ai naraka nuka segravemi jꞌuꞌu dhu ainaꞌe pakegravepu si Egravetu negravei dhegraveu se rasa jꞌegraveratitu kegravena aa tangi dꞌara maꞌegravete mae-maeloe boe ciki sa 43 Te ngaa dhegraveu dhu ma-muri mola madhutu dadꞌegravei Ama Lamatuaregravengu pea taruu degravenge Ama Dhegraveu Aae raegravetu sorga Egravetu negravei dhegraveu se haꞌa-haꞌa hegraveti-hegraveti nuka segravemi madha lodꞌo De dhegraveu dhuneo tadhe megraveu Jaꞌa pasa dhilu paie-iierdquo
Lamatua Yesus pake lii pakasame negravetimegravedha dhu kabꞌua aae
44 Yesus tabha hari lii pakasame egraveci akuNegravengu na ldquoDhegraveu dhu neo tadhe megraveu AmaLamatua negravedꞌu paredha regravengu nuka segravemidhegraveu dhu neo abhumegravedha kabꞌua aae dhudhegraveu huni tegraveke egravetu dꞌara rai cakasibꞌi Kadhegraveu ne laꞌe kegravei hegraveia na abhu megravedha nenegraveti egraveegravena ka na karejꞌe-karae Egravele egraveegravena kana dhegravenu hari megravedha deo na Hegraveia na legravepahari lai-lai laꞌe pahia aaꞌi megravedha-panyauna Ka laꞌe hegraveli nare rai ne segravena ka na unumegravedha dhu kabꞌua aae deo nardquo
Lamatua Yesus hia lii pakasame negraveti mu-tiara dhu kabꞌua aae
1333 Sasuri lii Yunani suri peka na ldquotarigu tegravelu σάτα (sata)rdquo Sata egraveci pe dꞌai 12 liter Tegravelu sata pe dꞌai 36 liternuka tarigu ca sak 1335 Lii Sodꞌa Koa-Kio 782
Mateos 1345 24 Mateos 14645 Yesus tuhu hari lii pakasame peka na
ldquoDhegraveu dhu neo tadhe megraveu Ama Lamatuanegravedꞌu paredha egraveci egraveegravena kahegravei degravenge dhegraveudꞌaga ca dhegraveu dhu dꞌara na neo abhumutiara dhu kabꞌua aae titu kegravena Egraveleka na patangi-tenge mutiara ho neo hegraveli46 Ropa na rage mutiara cue dhu beꞌa titukegravena hegraveia na legravepa lai-lai segravena ka pahia aaꞌimegravedha-panyau na Hegraveia laꞌe tihe mutiarane segravena ka jꞌajꞌi mi unu nardquo
Lamatua Yesus pake lii upama negraveti dhegraveupuu iꞌa negraveti pegraveku
47 Yesus peka hari na ldquoParedha AmaLamatua nuka segravemi pegraveku egraveci dhu dhegraveusabꞌa dhasi lasi lolo egravetu dꞌara dano Kapegraveku ne legraveke rupa-rupa iꞌa 48 Ropa pegravekune pegravenu degravenge iꞌa dhegraveu pegraveku se dedꞌe regravetiasa dedha nebhe Hegraveia ra madhegravedi kabhiliiꞌa negraveti pegraveku ne Iꞌa dhu beꞌa ra tao asadꞌara kalera Te ngaa iꞌa dhu karehe racore eele
49 Egraveci egraveegravena ka ladhe dꞌai lodꞌo egravele rai-haha ne Egraveegravena na ana pajuu Lamatuamai negraveti sorga segravena ka hagꞌe eele dhegraveudhu dꞌara mola negraveti dhegraveu bhelu-katubꞌa50Dhegraveudhubhelu-katubꞌa aaꞌi-aaꞌi ra coresi asa dꞌara ai naraka Egravetu negravei regravengu hekareꞌa jꞌajꞌegravera aa loe boe tangi roma iisirdquo
Lamatua Yesus ajꞌa lula-negraveti aꞌajꞌa dhudhui degravenge aꞌajꞌa dhu hiu
51 Ropa padhai lii nare hegraveia Yesus karegraveira aku Negravengu na ldquoMiu meꞌa aaꞌi ngaa dhuJaꞌa peka-padhai se dordquo
Ra dhaa peka na ldquoNgeꞌa Amardquo52 Hegraveia Yesus bꞌala peka na ldquoBeꞌa Te
mese agama aaꞌi-aaꞌi dhu reꞌa tareꞌa-reꞌaLii Holo-Nori Lamatua dhu suri tegraveke karegraveinegraveti uru egraveegravena ka ra kegravepe paꞌegravera aꞌajꞌa Jaꞌana regravengu ca ropa degravenge lamatua egravemu dhudꞌegravei bhoke gudꞌa na ho padꞌelo megravedha-panyaunadhudhui degravengemegravedha-panyauna dhu hiurdquo
Dhegraveu Nasaret roꞌo boe segravemi rare LamatuaYesus
(Markus 61-6 Lukas 416-30)53 Ropa Yesus ajꞌa nare dhegraveu ae segravera
pake lii pakasame hegraveia laꞌe tegraveke eele eraegraveegravena 54 ho legravepa asa rae Na Dꞌai negraveimaso laꞌe asa dꞌara egravemu sabajꞌa ho ajꞌa-nori dhegraveu Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu tadegravengi liipadhai Na malaa-maloha Ka ra papekaaku regravengu na ldquoIra ii Dhegraveu ne dꞌegravelu-megraveu titu kegravena nga Na sakola egravetu mia
ne Tasamia ka Na bisa tao tadha malaaseꞌe 55Negravengu ne dhoka Ana negraveti ca dhegraveutuka ajꞌu di Egravedhi patadha beꞌa degravengeina Na Maria aa degravenge ari Na aaꞌi-aaꞌinuka Yakobis Yusuf Yudas degravenge Simon56 Egravedhi tadhe ana hegraveni Na kahegravei te egravedhipea egravetu dꞌara rae cue De Na abhu mamegraveuNa negraveti mia Aa Na abhu koasa kapai nenegraveti cee harirdquo 57 Negraveti egraveegravena ka dhegraveu sekacegraveki toke ra roꞌo heka nanene lii padhaiNa
Te ngaa Yesus peka degravenge ra aku Negravenguna ldquoMema tareꞌa Dhegraveu dꞌegravei risi pakabꞌuadhegraveu negraveti lii padhai Ama Lamatua dhumainegraveti era leo te ngaa ra pakabꞌua boe dhegraveunegraveti lii padhai Ama Lamatua dhu mai negravetirae regravengu unu rardquo 58 Lula dꞌara ra adhutoke ra parcaya boe Yesus negraveti egraveegravena ka Natao tadha malaa ae boe egravetu dꞌara rae Na
14Ra pare pamadhe Yohanis tuka sarani(Markus 614-29 Lukas 97-9)
1 Tegraveu egraveegravena dhegraveu aae Herodes negravedꞌuparedha egravetu propensi Galilea Negravengu nedhu tadegravengi le kahegravei rupa-rupa jꞌara lula-negraveti Yesus 2 Na peka degravenge dhegraveu sabꞌana segravera aku negravengu na ldquoEle boe Yesus nenuka Yohanis tuka sarani dhu ca hari nijaꞌa pua dhegraveu poro rare kegravetu na Limuri nena mamuri hari le Negraveti egraveegravena ka na abhukoasa tao tadha-tadha malaa segraverardquo
3 Dhegraveu aae Herodes peka segravemi egraveegravena lulauru egraveegravena negravengu dhu tao lii langu degravengeYohanis toke na kegravepe Yohanis aa pamasoasa dꞌara begravedho Jꞌajꞌajꞌi lii langu ne segravemineꞌe ka dhegraveu aae Herodes leo nare dhegraveuegravemu ari na Pelipus ngara na Herodias Aate ngaa Pelipus degravengeHerodias dhae paꞌia-paꞌela megraveka 4 Negraveti egraveegravena ka Yohanis kaine pahari-pahari peka na ldquoAma dhegraveu aaebaku paleo egravemu degravenge dhegraveu egravemu ari muTe jꞌara ne pamegraveci boe degravenge adꞌa egravedhidhegraveu Yahudirdquo
5 Te ngaa Herodes dale boe lii kai nahegraveia leo nare Herodias Madhutu iia-iiana Herodes neo pamadhe Yohanis tukasarani Te ngaa na madhaꞌu degravenge dhegraveuae segravera lula ra parcaya na Yohanis ne cadhegraveu negraveti lii padhai Ama Lamatua Negravetiegraveegravena ka na pua dhegraveu sabꞌa na pamasoYohanis asa dꞌara begravedho
6 Te ngaa negravebhu-negravebhu hegraveia Herodestao pesta hari jadi na Lodꞌo egraveegravena ana
1357 Yohanis 444 144 Lukas 319-20 Atora negraveti Ama-ama Agama 1816 2021
Mateos 147 25 Mateos 1433bhegraveni negraveti bhegraveni aaeHerodias laꞌe roge egravetumadha tamu se Na roge beꞌa titu kegravenatoke dꞌara Herodes karejꞌe bia 7 Na rogenare hegraveia Herodes paroa ne ka na pekaldquoEgraveu neo manegravengi hadia ngaa negraveti jaꞌa napeka la Te egraveegravena na jaꞌa hia egraveu Jaꞌaleko boe-monya boe Aa jaꞌa subha degravengekolongara Ama Lamatuardquo
8 Ropa na tadegravengi dhegraveu aae peka segravemiegraveegravena hegraveia ina na kakegravejꞌi ne Negraveti egraveegravena kaana ne laꞌe peka na ldquoAma Jaꞌa manegravengikegravetu negraveti Yohanis tuka sarani Tegraveke ne midꞌara dula ho regraveti mai asa neꞌe hia jaꞌardquo
9 Ropa tadegravengi lii manegravengi ana bhegravenine hegraveia dꞌara Herodes roe degravenge Te ngaanegravengu bisa boe egravere nare hari lii subha nate tamu aaꞌi-aaꞌi dhu tadegravengi le Negraveti egraveegravenaka na madhutu dhoka dadꞌegravei ana bhegraveni nedi 10 Ka na paredha dhegraveu lasi poro rarekegravetu Yohanis egravetu dꞌara begravedho 11 Ropa raporo rare hegraveia ra tegravekemi dꞌara dula ho regravetilasi hia mi ana bhegraveni ne Ropa ana bhegravenine segravemi nare dula hegraveia negraveti asa ina na
12 Lodꞌo ana madhutu Yohanis setadegravengi ka mai rare ngiꞌu aae na ho lasipadhane Egravele ka lasi peka degravenge Yesusjꞌara dhu jꞌajꞌi ne
Lamatua Yesus pangaꞌa legravemi riho risidhegraveu
(Markus 630-44 Lukas 910-17 Yohanis61-14)
13 Lodꞌo Yesus tadegravengi ngaa dhu jꞌajꞌimi Yohanis hegraveia Negravengu degravenge ana-anamadhutu Na tegraveke eele era egraveegravena Hegraveia racaꞌe koha ho lasi asa era dhu dhegraveu peaboe segravena ka ra ae rare ciki Te ngaa dhegraveuae ladhe regravedhi koha Yesus si dhu oro-orore sebhe dano Ka dhegraveu se mai negraveti rae-rae kako karohe-karohe re dedha rai Negravetiegraveegravena ka dhegraveu se dꞌai uuru negraveti Yesus si14 Ropa Na puru negraveti dedha koha hegraveianegravedhi dhegraveu ae-ae dhu mate le Negravengu KaNa rasa kasia mi regravengu Hegraveia Na puri-paꞌegravele papegravedꞌa-taregravegu ra
15Dꞌai lodꞌo nihia hegraveia anamadhutuNapeka degravenge Ne ldquoAma Hua iia Ama puadhegraveu se segravena ka lasi hegraveli ngangaꞌa egravetu rae-rae dhu padegravetu egravetu seꞌe Te lodꞌo nihia leEgravetu neꞌe ngangaꞌa aadꞌordquo
16 Te ngaa Yesus bꞌala si peka na ldquoBakuMiu ka dhu pangaꞌa sirdquo
17 Te ngaa ra dhaa aku regravengu na ldquoIraee Ama Jiꞌi se degravenge boe ngaa-ngaa hopangaꞌa dhegraveu ae-ae segravemi neꞌe ne Jiꞌi tao
tasamia Te abhu dhoka roti legravemi bua diaa iꞌa dua ngiꞌu dirdquo
18 Te ngaa Yesus lii peka na ldquoOo Beꞌakegravena Megraveti ku mairdquo 19 Ka Na pua dhegraveuse aaꞌi-aaꞌi ra madhegravedi kaboko egravetu dedhajꞌuꞌu Egravele egraveegravena ka Yesus nare roti legravemibua degravenge iꞌa dua ngiꞌu segravera Hegraveia Naladhe asa dedha ho manegravengi makasi miAma Lamatua Egravele ka Na pamae roti sehegraveia jꞌole asa ana madhutu Na segravena kara papala mi dhegraveu se aaꞌi-aaꞌi ra 20 Kadhegraveu se raꞌa toke begravecu Raꞌa rara hegraveia anamadhutu se pakaboko rare dhu ata pegravenucanguru dua soe 21Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu raꞌase dhegraveu mone pe dꞌai legravemi riho sa igamegraveka dhegraveu bhegraveni degravenge ana iiki
Lamatua Yesus kako re dedha egravei(Markus 645-52 Yohanis 616-21)
22 Ropa dhegraveu aaꞌi-aaꞌi se raꞌa rare hegraveiaYesus pua anamadhutu Na caꞌe koha segravenaka lasi uru asa cabegraveka dano TengaaNegravenguegravetu egraveegravena era sena ka pua dhegraveu se legravepa23 Ropa regravengu legravepa aaꞌi megraveu-megraveu hegraveiaYesus caꞌe laꞌe asa ledhe egraveci ho sabajꞌaToke megraveda Negravengu mesa Na egravetu egraveegravena era24 Lodꞌo egraveegravena koha ana madhutu Na dꞌaile talora aae dano Te ngaa regravengu tukudꞌaimadhe lula ngegravelu negravetimadha aa nahakapai tategravebꞌe koha ra 25 Oe dꞌai megraveu hegraveiaYesus laꞌe madhutu si Te ngaa Negravengu dhukako re dedha egravei 26 Ropa ladhe regravedhi anamadhutu se cagꞌagꞌa hegraveia ra padhai degravengelii madhaꞌu aku regravengu na ldquoHeeh Nidhukegravenardquo
27 Te ngaa Yesus lii degravenge ra peka naldquoMiu baku madhaꞌu Te Jaꞌa ne YesusMau-mau lardquo
28 Ropa ra tadegravengi lii neꞌe hegraveia Petruspeka na ldquoLadhe Ama kegravena pua la jaꞌa kakore dedha egravei ne dhiu asa Amardquo
29KaYesus dhaa peka na ldquoMai kardquo HegraveiaPetrus puru negraveti dedha koha laꞌe re dedhaegravei asa Yesus 30 Te ngaa ropa Petrus rasana ngegravelu aae hegraveia na madhaꞌu bia Ka namulai cegravene hegraveia na paꞌoo aku negravengu naldquoIra oo Ama ee Soru ku jaꞌa lardquo
31 Yesus jꞌole degravenge ka kacui-aai Na kakegravepe nare Petrus Hegraveia Yesus padhai liiaku Negravengu na ldquoPetrus ee Nga tao kadꞌara egraveu kajari Egraveu parcaya egravera boemi Jaꞌadordquo
32 Ka dua ra caꞌe lasi asa dedha kohahegraveia ngegravelu mau degravenge 33 Ropa regravedhi segravemi
Mateos 1434 26 Mateos 1520egraveegravena ana madhutu Na koa-kio padedha-dedha Ne peka na ldquoIra ii Ama ne mematareꞌa-reꞌa Ana Ama Lamatuardquo
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele dhegraveu-dhegraveupegravedꞌa egravetu Genesaret
(Markus 653-56)34 Ropa regravengu dꞌai cabegraveka dano hegraveia ra
puru lasi asa dedha nebhe negraveti rae Gene-saret 35 Lodꞌo ra puru egraveegravena dhegraveu ae dhutadhe le Hegraveia dhegraveu paꞌoo peka na ldquoWeeYesus mai lerdquo Ra rai lasi peka palegravemehegraveia dhegraveu regraveti dhegraveu pegravedꞌa aaꞌi-aaꞌi 36 Ramanegravengi segravena ka ra goi legraveke kodho YesusTe ra pangee na ldquoSadꞌi dhegraveu pegravedꞌa goi legravekesuu kodho Na tatu dhegraveu se egravele degravenge negravetipapegravedꞌa rardquo Ka dhegraveu dhu pegravedꞌa aaꞌi-aaꞌise goi kodho Yesus ka ra egravele degravenge negravetipapegravedꞌa
15Dhegraveu rai-haha tao atora ho gati eele
paredha Ama Lamatua(Markus 71-13)
1 Ca tegraveka dhegraveu Parisi degravengemese agamaca nau mai negraveti Yerusalem ho paragadegravengeYesus 2DhegraveuParisi kegravepepaꞌegravera adꞌaYahudi regravengu Lodꞌo regravengu tadegravengi naladhe ana madhutu Yesus raꞌa-rinu dhujꞌamo boe kacui-aai madhutu adꞌa ra hegraveiara nasa Ka regravengu mai ho pasala Yesuspeka na ldquoNga tao ka ana madhutu Egraveu seraꞌa-rinu jꞌamo uuru boe ai Egraveegravena na sisule adꞌa begravei-baki egravedhirdquo
3 Te ngaa Yesus dhaa aku Negravengu naldquoMiu se dhegraveu dhu padhai lii leo taoleo Miu dꞌegravelu-megraveu labꞌa paredha AmaLamatua segravena ka madhutu adꞌa tataonegraveti begravei-baki miu di 4 Te Ama Lamatuaparedha peka na lsquoPakabꞌua ina-ama miursquoAa peka hari na lsquoLadhe ca dhegraveu padhegravedꞌaaapa ina do ama na hudꞌi huku pamadhenersquo 5-6 Ama Lamatua ajꞌa segravemi egraveegravena kate ngaamiu ajꞌa leo Miu peka na lsquoCa dhegraveuparluu boe pake megravedha-panyau na segravenaka soru-bara ina-ama na masi ka regravenguegravetu dꞌara jꞌajꞌegravera ladhe na pamoa le neohia megravedha ne asa Lamatuarsquo Te ngaa degravengeajꞌa segravemi egraveegravena miu core eele le paredhaAma Lamatua ho gati degravenge atora unumiu 7 Negraveti egraveegravena ka deo na Jaꞌa dhu pekale miu se dhegraveu dhu padhai lii leo tao leoEgraveegravena na nuka segravemi Yesaya dhegraveu negraveti lii
padhai Ama Lamatua dhu suri tegraveke pekana8 lsquoAbhu dhegraveu dhu koa-kio Jaꞌa
dhoka degravenge hegravebꞌa di te ngaa degravengeboe dꞌara
9 Masi ka regravengu tao segravemi egraveegravena te ngaaparcuma
Ra pusi-pahae boe Jaꞌate regravengu segravera pahae dhoka atora dhegraveu
rai-haha dirsquo rdquo
Jꞌara-jꞌara karehe mai negraveti dꞌara dhegraveu(Markus 714-23)
10 Egravele egraveegravena ka Yesus paroa dhegraveu leo egravetuegraveegravena ka Na ajꞌa si peka na ldquoPasa dhilupabeꞌa-beꞌa segravena ka miu bisa meꞌa megraveu11Ngaa dhumaso asa dꞌara hegravebꞌa pakajꞌaluboe dhegraveu Te ngaa dhu mai negraveti dꞌarahegravebꞌa egraveegravena ka dhu pakajꞌalu dhegraveurdquo
12 Egravele ka ana madhutu Na mai karegraveiNe aku regravengu na ldquoAma meꞌa do DhegraveuParisi se dꞌara pegravedꞌa ropa tadegravengi lii padhaiAmardquo
13 Te ngaa Yesus dhaa peka na ldquoAma Kuegravetu sorga egraveegravena na core eele dhegraveu dhu ajꞌamadhutu boe dadꞌegravei Na Egraveegravena nuka segravemidhegraveu koꞌo eele jꞌuꞌu dhu na dꞌegravei boe 14 Debaku pusi-pahae degravenge dhegraveu Parisi segraveiTe regravengu ca ropa degravenge dhegraveu begravedhu dhupakako dhegraveu begravedhu Egraveegravena na ra manahupalere-lere asa dꞌara roꞌa lasirdquo
15 Ka Petrus lii peka na ldquoAma lole kudegravenge jiꞌi la sasoa negraveti lii pakasame deonardquo
16 Yesus bꞌala aku Negravengu na ldquoMiu meꞌamegraveka kahegravei 17 Sasoa na segravemi neꞌe ngaadhu egravedhi taꞌa maso asa dꞌara hegravebꞌa laꞌetaruu asa kabake egravele egraveegravena kalua hari laꞌeasa dꞌara kakus 18 Te ngaa dhu mai negravetidꞌara hegravebꞌa egraveegravena ka dhu pakajꞌalu dhegraveutoke Ama Lamatua madenge degravenge ne aadꞌegravei boe paꞌegraveci degravenge ne 19 Te jꞌara-jꞌarakarehe ae ka dhu mai negraveti dꞌara dhegraveuNuka segravemi ngangee dhu bhelu pamadhedhegraveu bersina tao jꞌara makae degravenge dhegraveudhu dhegraveu egravemu negravengu boe manaꞌu sakasiikapodꞌe-kabegraveli degravenge pakarehe kolongaradhegraveu 20 Jꞌara-jꞌara seꞌe ka dhu pakajꞌaludhegraveu Te ngaa ladhe dhegraveu dhoka raꞌa jꞌamoboe ai madhutu adꞌa egraveegravena sala boe ngaa-ngaardquo
154 Kalua negraveti Masir 2012 2117 Atora negraveti Ama-ama Agama 209 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 516 159Yesaya 2913 1514 Lukas 639 1518 Mateos 1234
Mateos 1521 27 Mateos 161
LamatuaYesus soru-bara ca dhegraveu ina dhuYahudi boe
(Markus 724-30)21 Egravele egraveegravena ka Yesus tegraveke eele era neꞌe
kako laꞌe asa kota Tirus degravenge kota Sidon22 Egravetu negravei abhu ina ca dhegraveu dhu jꞌajꞌajꞌina negraveti rai neꞌe Negravengu dhegraveu Yahudi boeRopa na tadegravengi nare Yesusmai le asa neꞌehegraveia laꞌemanegravengi peka na ldquoAna-egravepu dhegraveuaae Daud Sue ku jaꞌa la Te ana bhegraveni jaꞌalegraveke nidhu tao Kasia ku jiꞌi la Te na jꞌegraveradꞌai selirdquo
23 Te ngaa Yesus mau-mau aa dhaa boengaa-ngaa ciki sa Hegraveia ana madhutu Namai peka degravenge Ne ldquoAma ina ne paꞌoo-parodha loe boe Beꞌa risi Ama babegravege eelene negraveti neꞌerdquo
24 Hegraveia Yesus dhaa peka na ldquoAmaLamatua pua Jaꞌa mai ho soru-bara dhegraveuegravedhi dhegraveu Yahudi lula regravengu kako salajꞌara nuka segravemi kahibꞌi-kalegravebho dhu reꞌaheka jꞌara Te Na pua boe Jaꞌa segravena ka soru-bara dhegraveu leordquo
25 Te ngaa ina ne mai padegravetu-degravetu asaYesus Ka na patitu kegravetu urutuu degravenge liimanegravengi ldquoAma Sue ku jaꞌa lardquo
26 Te ngaa Yesus core lii padhai Na akuNegravengu na ldquoPantas boe tare ngangaꞌa negravetiana-ana ka hia mi busardquo [Degravenge lii dhupacele sasoa na Yesus hudꞌi soru-barauuru ku dhegraveu Yahudi Negravengu unu Na hekabisa ladhe-leru dhegraveu leo kegravena]
27 Te ngaa ina ne bꞌala aku negravengu naldquoTareꞌa Ama Te ngaa busa dhu matemema egravetu roꞌa mei Regravengu raꞌa kahegraveingangaꞌa dhu begravebhe eele negraveti dꞌara pegaana segraverardquo [Sasoa na ropa ana-ana raꞌabusa kahegravei abhu raꞌa Masi ka Yesus soru-bara dhegraveu unu Na te ngaa Negravengu hudꞌiladhe-leru dhegraveu Yahudi boe kahegravei]
28 Ropa tadegravengi nare ka Yesus peka naldquoIra ii Ina parcaya Jaꞌa tareꞌa-reꞌa De legravepaka lula ngaa dhu ina manegravengi egraveegravena jꞌajꞌilerdquo Egravele egraveegravena ka na legravepa ka na ladhe negravedhiana na dhu egravele le negraveti papegravedꞌa na
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele dhegraveu ae negravetipapegravedꞌa ra
29 Egravele ka Yesus degravenge ana-ana madhutuNa tegraveke eele era neꞌe hegraveia ra kako mad-hutu re sebhe dano Galilea Ka ra caꞌe asaledhe cue hegraveia Yesusmadhegravedi ho ajꞌa-norisi 30Egravele egraveegravena ka dhegraveu ae-aemai asa YesusRa regraveti degravenge dhegraveu haga roe cabegraveka dhegraveu
begravedhu dhegraveu karuku dhegraveu lii aadꞌo degravengedhegraveu-dhegraveu dhu pegravedꞌa leo kahegravei Ra pa-madhegravedi dhegraveu pegravedꞌa se padegravetu-degravetu degravengehaga Yesus Ka Na puri-paꞌegravele si 31 Ropaladhe regravedhi hegraveia dhegraveu ae se malaa Rapapeka na ldquoIra ii Malaa titu kegravena ngaDhegraveu haga roe cabegraveka bisa kako egravera hariDhegraveu begravedhu bisa regravedhi Dhegraveu karuku bisakako Aa dhegraveu lii aadꞌo bisa padhai lii Seꞌese tatu tatao Ama Lamatua Aa Lamatuaegraveegravena ka dhu uru-uru segravera begravei-baki egravedhipahaha iisi mi Negravengurdquo
Lamatua Yesus pangaꞌa egravepa riho dhegraveu(Markus 81-10)
32 Lalu eele pegraveri-pegraveri lodꞌo hegraveia Yesusparoa ana madhutu Na ka Na peka akuNegravengu na ldquoJaꞌa rasa kasia degravenge dhegraveu ae-ae se Abhu dhu mai negraveti era kajꞌegraveu rapakaboko egravetu neꞌe tegravelu lodꞌo kegravena toke geera egravele aaꞌi le Beꞌa risi baku hia si legravepadegravenge kabake manganga Mage dhoka rabegravebha egravetu talora jꞌarardquo
33 Te ngaa anamadhutu Yesus dhaa akuregravengu na ldquoAma Era neꞌe kajꞌegraveu negraveti raeTatu egravedhi bisa boe pangaꞌa tare dhegraveu ae-ae segravemi seꞌerdquo
34 Te ngaa Yesus karegravei si aku Negravengu naldquoRoti miu pegraveri buardquo
Ra dhaa aku regravengu na ldquoDhoka pidhu didegravenge iꞌa pegraveri ngiꞌu dirdquo
35 Ka Yesus pua dhegraveu seꞌe madhegravedi egraveturai 36 Hegraveia nare roti pidhu bua degravengeiꞌa segravera ka Na manegravengi makasi mi AmaLamatua Ka Na pamae roti se hegraveia Najꞌole asa ana madhutu Na segravena ka ra pa-pala mi dhegraveu aaꞌi-aaꞌi segravera 37Hegraveia aaꞌi-aaꞌiraꞌa toke begravecu Ka ra kaboko rare ngangaꞌadhu ata pegravenu pidhu soe hahake 38 Dhegraveuaaꞌi-aaꞌi dhu raꞌa se dhegraveu mone ele boedꞌai egravepa riho dhegraveu sa Dhae igemegraveka bhegravenidegravenge ana iiki segravera 39 Egravele ka Yesus puadhegraveu ae-ae segravera legravepa Hegraveia Na caꞌe asadedha koha ho lasi asa rai Magadan
16Dhegraveu Parisi degravenge dhegraveu Saduki neo pa-
manahu Lamatua Yesus(Markus 811-13 Lukas 1254-56)
1 Ca tegraveka pegraveri-pegraveri dhegraveu Parisi degravengedhegraveu Saduki mai paraga degravenge YesusRegravengu neo pakaregravei degravenge Ne segravena katenge jꞌara neo pamanahu Yesus Negraveti
1539 Rai ne dhegraveu reꞌa boe egravetu mia Abhu sasuri lii Yunani cahagꞌe dhu leo dhu suri peka na lsquoMagdalarsquo Abhucahagꞌe hari dhu suri peka na lsquoMagdalanrsquo
Mateos 162 28 Mateos 1620egraveegravena ka ra manegravengi segravemi neꞌe ka ldquoAmaTao ku tadha malaa segravena ka jꞌajꞌi tadhadhu peka na Ama abhu koasa negraveti AmaLamatuardquo
2 Te ngaa Yesus bꞌala peka na ldquoLadheegravedhi tegravedhi liru mea ropa lodꞌo cegravena egravedhiteꞌa na lsquoBegraveli egravejꞌi mai boersquo 3 Aa ladhelodꞌo rea aa liru megravedhi na egravedhi teꞌa nalsquoDoe neꞌe oe egravejꞌirsquo De ladhe miu bisapatadhe mere tadha egravetu liru segravemi segraveranga tao ka miu bisa boe patadhe meresasoa negraveti tadha-tadha jaman 4Miu dhegraveulodꞌo limuri ne meꞌa dhodhoka adꞌu-uebhabhelu di Miu pusi-pahae boe AmaLamatua Masi ka miu manegravengi tadhamalaa te ngaa Jaꞌa dale boe tao Lulauru egraveegravena Lamatua dhu tao le tadha malaare Yunus ca dhegraveu negraveti lii padhai AmaLamatua De egraveegravena dꞌai lerdquo Ropa padhai liinare hegraveia Yesus tegraveke eele si
Lamatua Yesus ajꞌa na baku pamudꞌedegravenge tatao dhegraveu Parisi degravenge dhegraveu Saduki
(Markus 814-21)5 Ropa Yesus si lasi asa ca begraveka dano
hegraveia ana madhutu Na heka sanegravedꞌe naregravengu regraveti boe roti tao gee jꞌara 6 Tadegravengiregravengu padhai lii segravemi egraveegravena hegraveia Na pekana ldquoMiu baku pamudꞌe degravenge ragi dhegraveuParisi degravenge dhegraveu Sadukirdquo
7 Ropa tadegravengi rare hegraveia ana madhutuNa bingu ka ra peka ldquoNa peka ngaa negraveiEle boe neꞌa na egravedhi tegraveti boe roti sinamardquo
8 Te ngaa Yesus neꞌa ngangee regravengu KaNa padhai lii aku Negravengu na ldquoWee miuseli-kolane nga Nga tao ka miu padhuedhoka roti di Miu parcaya boe Jaꞌa do9 Miu dhae meꞌa iia megraveka koasa Jaꞌa doTe lodꞌo Jaꞌa pamae legravemi bua roti ho pan-gaꞌa legravemi riho dhegraveu segravera dhu sisa miupakaboko mere pegraveri soe 10 Aa tasamiahari degravenge roti pidhu bua dhu Jaꞌa pangaꞌaegravepa riho dhegraveu segravera Abhu pegraveri soe hahakedhumiupakabokonegraveti dhu raꞌa risi segravera11Nga tao ka miu moꞌo boe meꞌa degravenge liipadhai Jaꞌa deo na Jaꞌa padhue-padhaiboe lula roti Te Jaꞌa neo pasanegravedꞌe miusegravena ka miu baku pamudꞌe degravenge tatao
dhegraveu Parisi degravenge dhegraveu Saduki Te lii ajꞌa-nori ra bisa egravere rare dhegraveu ae nuka segravemiragi dhu tao roti jꞌajꞌi kapairdquo
12 Ropa Yesus padhai lii segravemi egraveegravena hegraveiaheka regravengu reꞌa kegravena na Negravengu peka boeroti Te ngaa Na padhue-padhai negraveti aꞌa-jꞌa dhu sale negraveti dhegraveu Parisi degravenge dhegraveuSaduki
Petrusmangaku peka na Lamatua Yesusegraveegravena Kristus
(Markus 827-30 Lukas 918-21)13 Egravele hegraveia Yesus si lasi asa rai dhu
padegravetu degravenge kota Kaisarea Pilipi Egravetutalora jꞌara Na karegravei ana madhutu Na akuNegravengu na ldquoMadhutu lii papeka dhegraveu JaꞌaDhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa ne ceerdquo
14 Ra dhaa peka na ldquoAbhu dhu peka naAma ne Yohanis tuka sarani dhu mamurihari Cahagꞌe peka na ele boe Ama neElia Cahagꞌe hari ale na Yermia Ladheaadꞌo na ca dhegraveu leo negraveti dhegraveu regraveti liipadhai Ama Lamatua uru-uru segraverardquo
15 Ka Yesus karegravei hari si ldquoLadhe mad-hutu miu mesa mi Jaꞌa ne ceerdquo
16 Hegraveia Simon Petrus dhaa aku negravenguna ldquoAma ne Kristus nuka Dhegraveu dhu uruegraveegravena Ama Lamatua pajaji tegraveke ho neo hiamai Aa Ama ne Ana Ama Lamatua dhumamuri toke dꞌai mia-miardquo
17 Egravele egraveegravena ka Yesus lii pekana ldquoSimonana Yunus Egraveu ne oto kapai Te negraveti boedhegraveu rai-haha dhu peka lii neꞌe degravenge egraveuTe ngaa Ama Ku egravetu sorga ka peka degravengeegraveu 18 Nanene ee Karegravei negraveti deo neꞌe neJaꞌa pangare egraveu lsquoPetrusrsquo Dhu sasoa nahadhu Lula parcaya egraveu egravera segravemi hadhuegraveegravena na egraveu jꞌajꞌi era padhegravedi negraveti dhegraveu-dhegraveu Jaꞌa dhuparcaya Masi ka regravengu abhujꞌajꞌegravera toke madhe te ngaa regravengu tahataruu 19 Jaꞌa egraveegravena na hia egraveu hak segravena kaegraveu uri dhegraveu-dhegraveu Jaꞌa nuka segravemi egraveumegravedꞌugagoe sorga Te ngaa dhu egraveu kai egravetu rai-haha egraveegravena na Lamatua kai egravetu sorga kahegraveiDegravenge ngaa dhu egraveu hia isin egravetu rai-hahane Lamatua hia le isin egravetu sorga kahegraveirdquo
20 Padhai lii nare segravemi egraveegravena ka Yesuskai si ho regravengu baku peka degravenge dhegraveu naNegravengu ne Kristus
161 Mateos 1238 Lukas 1116 164 Mateos 1239 Lukas 1129 166 Lukas 121 169 Mateos1417-21 1610 Mateos 1534-38 1614 Mateos 141-2 Markus 614-15 Lukas 97-8 1616 Yohanis668-69 1618 Yesus tao lii pacele egravetu neꞌe Te lii Yunani peka na Πέτρος (Petros nuka ngara dhegraveu) aa πέτρᾳ(petra nuka hadhu) 1619 Mateos 1818 Yohanis 2023
Mateos 1621 29 Mateos 1712Lamatua Yesus peka jꞌara mamadhe
degravenge mamuri hari Na(Markus 831mdash91 Lukas 922-27)
21 Karegravei negraveti lodꞌo egraveegravena Yesus pekadegravenge ana madhutu Na segravera aku Negravenguna ldquoJaꞌa hudꞌi laku ku asa Yerusalem Tengaa egravetu negravei Jaꞌa abhu jꞌajꞌegravera ae-ae negravetidhegraveu heka-dhegraveu heka adꞌa kegravetu agamaYahudi degravengemese agama segravera Egraveegravena na rapamadhe Jaꞌa te ngaa camegravedꞌa egraveegravena Jaꞌamamuri harirdquo
22 Ropa Yesus padhai lii nare hegraveiaPetrus egravere nare Yesus asa karasa ka na kaiaku negravengu na ldquoAma baku padhai lii segravemiegraveegravena Tatu Ama Lamatua soro tegraveke boejꞌara ne jꞌajꞌirdquo
23 Te ngaa lii padhai Petrus ne mad-hutu boe dadꞌegravei Lamatua Negraveti egraveegravena kaYesus kabibꞌa ka jegraveke ne peka na ldquoHehPakajꞌegraveu negraveti neꞌe Lii padhai egraveegravena negravetidhegraveu aae nidhu Egraveu baku bhabhae Jaꞌa Egraveunedhodhokapangeemadhutu dadꞌegravei dhegraveurai-haha di te ngaa madhutu boe dadꞌegraveiAma Lamatuardquo
24 Egravele egraveegravena ka hegraveia Yesus ajꞌa anamadhutu Na segravera aku Negravengu na ldquoDhegraveudhu neo madhutu Jaꞌa negravengu hudꞌi tahataruu ku begraveli-begraveli Negravengu hudꞌi paꞌuruku dadꞌegravei Ama Lamatua aa pabhegravelu eeledadꞌegravei negravengu unu na Masi ka dhegraveu neopamadhe ne negravengu hudꞌi madhutu Jaꞌataruu sama segravemi dhegraveu pasae ajꞌu palolo-palegravebha na laꞌe asa era mamadhe na25 Te dhegraveu dhu sadia madhe lula na mad-hutu Jaꞌa begraveli-camegravedꞌa negravengu abhu ma-muri taruu degravenge Ama Lamatua Te ngaadhegraveu dhu dꞌegravei dhoka mamuri hia ngiꞌuaae na di egraveegravena na mamuri negravengu ele iiedꞌara 26Nanene paie-iie Ladhe egraveu abhuaaꞌi isi rai-haha ne te ngaa ladhe Lamatuacore eele egraveu aꞌoto na egravetu mia Masi ka egraveupasae megraveti aaꞌi isi rai-haha ne egraveu bisa boepasilu degravenge samanga egraveu
27 Jaꞌa peka mema degravenge miu jꞌara aaꞌi-aaꞌi ra lula Jaꞌa ne Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa Begraveli-camegravedꞌa Jaꞌamai hari degravenge dad-edha negraveti Ama Ku palere-lere degravenge anapajuu Na negraveti sorga Lodꞌo egraveegravena pe Jaꞌabꞌala mi ca dhegraveu-ca dhegraveu madhutu tataora 28 Sanegravedꞌe paie Negraveti miu aaꞌi-aaꞌise begraveli-camegravedꞌa abhu cahagꞌe dhu madhe
boe toke ra regravedhi Jaꞌa nukaDhegraveuRai-hahaTareꞌa-reꞌa ne jꞌajꞌi Dhegraveu Aae dhu kegravedꞌuparedhardquo
17Ama Lamatua padꞌelo dadedha Lamatua
Yesus(Markus 92-13 Lukas 928-36)
1 Egravele egravena lodꞌo ka Yesus paroa PetrusYakobis degravenge ari na Yohanis segravena ka lasiasa ledhe dhu dedha egraveci ho pea mesara egravetu negravei 2 Dꞌai negravei ra ladhe na rupaYesus leko-leo Regravehu Na kahaꞌa nuka segravemimadha lodꞌo aa megravedha-papake Na jꞌajꞌipudhi kaleꞌe 3Kacaꞌa la regravengu ladhe regravedhiYesus dhu padhai lii degravenge Musa degravengeElia 4 Hegraveia Petrus bingu ka na padhai liileli aku negravengu na ldquoAma Jiꞌi karejꞌe titukegravena egravetu era neꞌe ne De beꞌa risi jiꞌi patitupaleo tegravelu bua Cue hia Ama cue hiaMusaaa cue hari hia Eliardquo
5 Lodꞌo Petrus padhai lii segravemi egraveegravena eracagꞌagꞌa laa raꞌi-liru purumai sarimu nareregravengu Hegraveia regravengu malaa-maloha tadegravengilii egraveci dhu kalua negraveti dꞌara raꞌi-liru ne pekana ldquoNanene Yesus ne Ana pasue JaꞌaNegravengu neꞌe ka dhu pakarejꞌe taruu dꞌaraJaꞌa Nanene Ne paie-iierdquo
6 Ropa tadegravengi lii ne hegraveia ana madhutuNa madhaꞌu titu kegravena ka ra begravebha sagegravebꞌaegravetu rai 7 Te ngaa Yesus mai gai si ka Napeka na ldquoMi kegravedꞌi ka bakumadhaꞌurdquo 8Kaana madhutu se boti kegravetu ra te ngaa raladhe regravedhi heka dhegraveu egraveci sa egravetu era egraveegravenadhoka Yesus di
9 Egravele ka ra puru negraveti ledhe ne HegraveiaYesus kai si akuNegravenguna ldquoNgaa dhuhekaladhe megravedhi deo na mage peka degravengedhegraveu egraveci sa kahegravei Te Jaꞌa Dhegraveu Rai-hahaTareꞌa-reꞌa ne hudꞌi madhe uuru ku Egraveleegraveegravena ladhe Jaꞌa mamuri hari heka miulole degravenge dhegraveu kegravenardquo
10 Hegraveia ra karegravei Ne aku regravengu na ldquoAmane mema Kristus te ngaa Elia egravetu mia Temese agama se ajꞌa peka na Elia hudꞌi maiuuru ku egravele egraveegravena heka Kristus mai kegravenaTe ngaa madhutu Ama tasamiardquo
11 Ka Yesus dhaa aku Negravengu na ldquoMemalegraveke Elia hudꞌimai uuru ku ho bhoke jꞌarahia Kristus 12Nanene paie Elia mai le tengaa dhegraveu tadhe boe ne Regravengu pajꞌegravera ne
1624 Mateos 1038 Lukas 1427 1625 Mateos 1039 Lukas 1733 Yohanis 1225 1627 Mateos2531 Lii Sodꞌa Koa-Kio 6212 Roma 26 175 2 Petrus 117-18 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 222 Lii Sodꞌa Koa-Kio 27Yesaya 421 Mateos 317 1218 Markus 111 Lukas 322 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 1815 1710 Meliaki 45 1712 Mateos 1114
Mateos 1713 30 Mateos 1727madhutu dadꞌegravei ra Segravemi egraveegravena kahegravei begraveli-camegravedꞌa regravengu pajꞌegravera Jaꞌa Dhegraveu Rai-hahaTareꞌa-reꞌa nerdquo
13 Ropa ra tadegravengi rare anamadhutuNaheka reꞌa na Elia dhu Yesus peka ne nukaYohanis tuka sarani
Lamatua Yesus paꞌegravele ana egraveci dhu nidhutao
(Markus 914-29 Lukas 937-43)14 Egravele ka ropa regravengu legravepa paraga degravenge
dhegraveu ae dhu mate le Hegraveia ama ca dhegraveumai patitu kegravetu urutuu ka na manegravengiYesus 15na peka ldquoAma Sue ku ana jaꞌa laTe negravengu dhu hujꞌu kahibꞌi aa na jꞌegravera titukegravena Ladhe egravei papegravedꞌa ne cegraveu na begravebhe sadꞌara egravei do dꞌara ai Ama sue ku la 16Anane jaꞌa kegraveti le asa ana-ana madhutu Amaku te ngaa ra tao rare boe nerdquo
17 Ropa Na tadegravengi segravemi egraveegravena hegraveiaYesus jegraveke ana madhutu Na segravera akuNegravengu na ldquoHeh Miu se seli-kolane Jaꞌaajꞌa lemiu pahari-pahari te ngaamiumeꞌamegraveu boe Aa miu parcaya boe Jaꞌa degravengedꞌara kateme Jaꞌa hudꞌi mate hari ku miudꞌai pegraveri lodꞌo Megraveti ana egraveegravena mairdquo
18Hegraveia regraveti ana ne ka Yesus babegravege eelenidhu negraveti ana neꞌe Ka nidhu rai tegraveke eelene hegraveia ana ne egravele degravenge ka
19 Egravele egraveegravena ka ropa Yesus mesa Nadegravenge ana madhutu segravera ka ra karegravei Nepeka na ldquoAma Nga tao ka jiꞌi bisa boebabegravege ngare nidhu deo nardquo
20 Ka Yesus dhaa na ldquoMiu babegravege mereboe lula miu parcaya boe degravenge dꞌarakateme Sanegravedꞌe Ladhe miu parcaya Jaꞌatareꞌa-reꞌa masi ka ciki ooꞌe egraveegravena ka samasegravemi lamusi ana iiki-iiki egraveci miu bisaparedha ledhe egraveci peka na lsquoHee ledhehari sa negravei lamursquo Tatu na hari kahegravei Demiu bisa tao ngaa egraveegravena ka sadꞌi parcayadegravenge dꞌara kateme 21 [Te ngaa sanegravedꞌeNidhu segravemi seꞌe se mema bhelu titu kegravenaLadhe miu sabajꞌa boe aa puasa boe ho
manegravengimi Ama Lamatua na miu babegravegemere boe nidhu segravemi segraverardquo]dagger
Lamatua Yesus peka dua hari kegravena lula-negraveti mamadhe Na
(Markus 930-32 Lukas 943-45)22 Ca lodꞌo Yesus degravenge ana madhutu
Na dhu pakaboko egravetu propensi Galilea Napeka degravenge regravengu na ldquoNegravebhu heka te raneo pahie Jaꞌa asa dhegraveu leo rai kara 23Hegraveiara pamadhe Jaꞌa Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa ne Mema tareꞌa Jaꞌa madhe te ngaaasa camegravedꞌa Jaꞌa mamuri harirdquo
Ropa ana madhutu Na segravera tadegravengi liideo na hegraveia dꞌara ra susa titu kegravena
Lamatua Yesus peka-padhai lula-negravetibꞌae bea egravemu sabajꞌa
24 Lodꞌo Yesus degravenge ana madhutu Nalasi asa rae Kapernaum hegraveia dhegraveu rorobea mai paraga degravenge Petrus ka ra karegraveine na ldquoMese miu bꞌae bea Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi do aadꞌordquo
25 Hegraveia Petrus dhaa ldquoNa bꞌaerdquoRopa Petrus lepa ka Yesus karegravei degravenge
ka akuNegravenguna ldquoSimon egraveu pangee ku laDhegraveu aae-dhegraveu aae egravetu rai-haha ne abhubea negraveti cee Negraveti ana matana ra do negravetidhegraveu leordquo
26 Petrus dhaa na ldquoNegraveti dhegraveu leordquoKa Yesus tuhu lii padhai Na peka na
ldquoLadhe segravemi egraveegravena ana dhegraveu aae di dhubꞌae boe si 27 Segravemi egraveegravena kahegravei degravenge beaEgravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi Te ngaahudꞌi laa segravena ka dhegraveu roro bea se bakunasa degravenge egravedhi De beꞌa risi lamumaduluiꞌa asa dꞌara dano Iꞌa dhu egraveu abhu uuruegraveegravena egraveu bhoke hegravebꞌa na Pe egraveu abhu doiiia cue More ho bꞌae bea egravedhi dua ti Tedoi ne dꞌai le bea egravedhi dua tirdquoDagger
18Ana-ana madhutu Lamatua Yesus
pakaregravei na cee ka dhu kapai risi(Markus 933-37 Lukas 946-48)
1720 Lamatua Yesus pakasame parcaya dhegraveu degravenge lamusi dhu ana iiki-iiki egraveci Egravetu ayat neꞌe kapai lamusi dhupanting te ngaa jenis lamusi panting boe Alkitab lii Idhonesia egravetu neꞌe peka na lsquobiji sesawirsquo te ngaa abhu masala aedegravenge tafsiran egraveegravena 1720 Mateos 2121 Markus 1123 1 Korintus 132 dagger 1721 Sasuri lii Yunani dhubeꞌa risi aa dhu uru tegraveka suri boe ayat 21 ne 1724 Kalua negraveti Masir 3013 3826 Dagger 1727 Tegraveu mai-tegraveumai dhegraveu mone Yahudi segravera dhu umur 20 tegraveu sa dedha hudꞌi bꞌae bea egraveci dhu soru-bara jꞌaga megravedha-panyau degravengeegravemu negraveti Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi (baca egravetu sasuri Kalua negraveti Masir 3012-16) Tegraveu Lamatua Yesus mamuri ra igebea egraveegravena degravenge doididrakma Didrakma cue kabꞌua na egraveci egraveegravena ka degravenge dua dinari Ca dinari egraveegravena egraveci egraveegravena ka degravengegaji ca dhegraveu tuka dꞌara ca lodꞌo Egravetu ayat neꞌe Yesus peka mi Petrus aku Negravengu na pe negravengu abhu ca doi stater egravetudꞌara hegravebꞌa iꞌa egraveegravena Ca doi stater kabꞌua na nuka dua didrakma do egravepa dinarimdash dꞌai bꞌae bea negraveti Yesus degravenge Petrus 181 Lukas 2224
Mateos 181 31 Mateos 18201 Lodꞌo egraveegravena ana madhutu Yesus lasi
karegravei Ne peka na ldquoAma Negraveti dhegraveu-dhegraveu unu Ama Lamatua cee ka dhu kapairisirdquo
2 Hegraveia Yesus paroa nare ana iiki egraveci maipatitu asa talora aae regravengu 3 Ka Na pekadegravenge ra ldquoNanene paie-iie Dhegraveu dhu neojꞌajꞌi dhegraveu unu Lamatua regravengu hudꞌi ubꞌangangee ra ho jꞌajꞌi sama segravemi ana iikidhu neꞌa boe padedha iisi 4 Lula dhegraveudhu neꞌa pahaha iisi sama segravemi ana iiki nenegravengu egraveegravena ka dhu kapai risi egravetu madhaAma Lamatua 5 Aa dhegraveu dhu segravemi naredhegraveu haha nuka segravemi ana iiki ne lula naparcaya Jaꞌa na negravengu segravemi nare le Jaꞌanerdquo
Lamatua Yesus pasanegravedꞌe lula-negraveti dhegraveudhu tao dhegraveu leo segravena ka ra adꞌu-ue sasala
(Markus 942-48 Lukas 171-2)6 Egravele egraveegravena ka Yesus padhai lii hari peka
na ldquoLadhe abhu dhegraveu dhu tao ana iiki segravenaka madhutu jꞌara dhu sale toke ana neparcaya heka Jaꞌa na mata unu na Beꞌarisi dhegraveu egraveki hadhu aae cue mi ladhagoro na ho pacegravene ne asa dꞌara dhasimaregravema 7 Rai-haha ne mema era dhupegravenu degravenge dhudhu-sete lula abhu jꞌaraae dhu pamanahu dhegraveu asa dꞌara sasala-sasigo Te ngaa dhegraveu dhu dui babia risinuka dhegraveu dhu tenge-tenge jꞌara ho sorodhegraveu asa dꞌara sasala
8 Ladhe egraveu tao sala pake kacui-aai egraveudo haga egraveu na poro eele ne Te beꞌa risiegraveu maso asa dꞌara sorga degravenge ai cabegravekado haga calaa Mage dhoka ra core egraveuasa dꞌara ai naraka degravenge ai do haga dhutesa 9 Ladhe egraveu tao sala pake musimadha egraveu na cegraveru eele ne Te beꞌa risiegraveumaso asa dꞌara sorga degravengemusimadhacabegraveka Mage dhoka ra core egraveu asa dꞌara ainaraka degravenge musi madha dhu tesardquo
Lamatua Yesus hia lii pakasame lula-negravetikahibꞌi-kalegravebho ciꞌu dhu ele
(Lukas 153-7)10 Ka Yesus tuhu hari lii Na aku Negravengu
na ldquoSanegravedꞌe ee Baku mi pahaha anaiiki segravemi seꞌe se Te abhu ana pajuu AmaLamatua negraveti sorga dhu madhenga si Aaana pajuu se dhu lasi taruu peka degravenge
Ama Lamatua ngaa-ngaa dhu jꞌajꞌi mi anase
11-13 Mi pangee paie-iie te Jaꞌa hia liipakasame egraveci segravemi neꞌe ka abhu dhegraveuegraveci dhu kahibꞌi-kalegravebho na cangasu ngiꞌuCa lodꞌo ciꞌu negraveti kahibꞌi-kalegravebho se kakosala jꞌara Madhutu ngangee miu dhegraveumadhenga ne tao tasamia Tatu na tegravekeeele ceo nguru ceo ngiꞌu segravera egravetu ledhe holaꞌe tenge ciꞌu dhu ele ne
Ladhena abhuhari tatu na karejꞌe ropana ladhe negravedhi ciꞌu ne risi negraveti kahibꞌi-kalegravebhona ceonguru ceongiꞌu dhu ele boesegravera [Jaꞌa Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa nemai ho hia mamuri mi dhegraveu dhu kako salenegraveti jꞌara dhu mola]dagger 14 Te masi ka anaiiki ca dhegraveu di dhu kako sala jꞌara te ngaaAma Ku egravetu sorga dꞌegravei boe kahegraveirdquo
Lamatua Yesus ajꞌa jꞌara tasamia ho egravedhipabeꞌa hari degravenge dhegraveu dhu tao sala mi egravedhi
15 Yesus lii hari aku Negravengu na ldquoLadheaꞌari egraveu dhegraveu parcaya tao sale mi egraveu naegraveu mesa mu lamu paraga degravenge ne Ladhemiu dua mi mesa mi heka egraveu peka sasalanegravengu kegravena Ladhe na segravemi nare lii padhaiegraveu na miu dua mi pabeꞌa hari le kegravena16 Te ngaa ladhe noꞌo boe segravemi nare liipadhai egraveu lamu paroa more angalai mu cadhegraveu do dua dhegraveu ho lami paraga degravengene segravena ka padhai lii hari Te egravetu dꞌaraSasuri Mola-Megraveci Ama Lamatua dhu suritegraveke peka na lsquoEgravetu dꞌara lii langu egraveci hudꞌiabhu ku dua-tegravelu sakasii dhu lii egraveci hekasegravemi rare lii galaa rarsquo 17 Te ngaa ladhenoꞌo boe nanene lii miu lami lole degravengejumaꞌat Aa ladhe na dꞌegravei boe nanene liijumaꞌat kahegravei tao ne nuka segravemi ca dhegraveudhu tadhe boe Lamatua Ladhe aadꞌo nacap ne nuka segravemi dhegraveu bhelu conto segravemidhegraveu roro bea segravera
18 Sanegravedꞌe paie-iie lii padhai Jaꞌa neNgaa dhu miu oro egravetu rai-haha ne egraveegravenaka dhu Lamatua oro le egravetu sorga Aa ngaadhu miu hia isin egravetu rai-haha ne egraveegravena kaLamatua hia le isin egravetu sorga kahegravei
19 Aa Jaꞌa peka hari na ladhe abhu dhegraveudua dhu sabajꞌa degravenge dꞌara egraveci pe AmaKuegravetu sorga hia ngaa dhu ra manegravengi 20 Teladhe abhu dua do tegravelu dhegraveu pakaboko
183 Markus 1015 Lukas 1817 186 Sasuri lii Yunani suri peka na ldquohadhu gilirdquo dhu ra pake ho molare-gandum 188 Mateos 530 189 Mateos 529 1811-13 Lukas 1910 dagger 1811-13 Sasurilii Yunani dhu beꞌa risi aa dhu uru tegraveka suri boe kalimat egravetu dꞌara kurung ne 1815 Lukas 173 1816Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 1915 1818 Mateos 1619 Yohanis 2023
Mateos 1821 32 Mateos 196
sabajꞌa sama-sama lula regravengu dhegraveu Jaꞌana Jaꞌa egravetu talora aae regravengu kahegraveirdquo
Lamatua Yesus pake lii pakasame negravetipegawi dhu hia boe abho mi angalai na
21 Egravele egraveegravena ka Petrus karegravei Yesus akunegravengu na ldquoAma jaꞌa neo karegravei ciki Ladheaꞌari jaꞌa tao sale pahari-pahari mi jaꞌaegraveegravena na dꞌai pegraveri hari jaꞌa hudꞌi hia neabho Dꞌai pidhu hari dordquo
22 Hegraveia Yesus dhaa peka na ldquoAadꞌoEgraveu hudꞌi abho ne pidhu kali pidhu nguruhariDagger toke egraveu ige more heka 23 Miuhudꞌi tao ku segravemi egraveegravena lula Ama Lamatuanuka segravemi dhegraveu aae dhu ige kegravelu na egravetupegawi na 24Ropa na ige nare hegraveia na puadhegraveu lasi paroa pegawi dhu pakegravelu tokeriho kehisect 25 Te ngaa pegawi ne bꞌae nareboe kegravelu na Ka dhegraveu aae paredha pekana lsquoLami pahie eele dhegraveu ne degravenge bhegraveni-ana niki na aaꞌi-aaꞌi segravena ka ra jꞌajꞌi egravenuAa megravedha-panyau na pahie aaꞌi kahegravei hobꞌae kegravelu-gꞌegravetu narsquo
26 Ropa pegawi ne tadegravengi nare hegraveiana pabegravebha iisi ho patitu kegravetu urutuu egravetumadha dhegraveu aae ka pamako aku negravenguna lsquoIra ee Ama dhegraveu aae hia jaꞌa tebhodꞌai ciki sa Segravena ka jaꞌa bꞌae kegravelu jaꞌa aaꞌi-aaꞌi rarsquo 27Ropa tadegravengi hegraveia dhegraveu aae rasakasia degravenge ne Ka dhegraveu aae pabhegravelu eeleaaꞌi megraveu-megraveu kegravelu na ka pua na legravepa
28 Te ngaa ropa na dꞌai liꞌu hegraveia pegawine paraga degravenge angalai na dhu pakegravelunegravengu doi ciki di Ka na kegravepe angalai nehegraveia pacegraveli ladha goro na aa na jegraveke neaku negravengu na lsquoWeh Bꞌae ka dꞌara lai-laine kegravelu egraveu segraverarsquo
29 Ropa angalai na tadegravengi hegraveia na pat-itu kegravetu urutuu ka pamako ne peka nalsquoIra ee Angalai ee Hia ku jaꞌa tebho dꞌaiciki sa Pe jaꞌa bꞌae kegravelu jaꞌa segraverarsquo
30 Te ngaa pegawi ne peka na lsquoBisa boeJaꞌa mate heka panegravebhu Egraveu bꞌae degravenge kalodꞌo doe neꞌe kahegraveirsquo Egravele ka laꞌe pamasoangalai na asa dꞌara begravedho toke na bꞌaeaaꞌi kegravelu na 31 Ropa pegawi dhu leo ladheregravedhi ngaa dhu jꞌajꞌi ne hegraveia dꞌara ra susaKa lasi lolo degravenge dhegraveu aae
32 Ropa tadegravengi nare hegraveia dhegraveu aaene paroa pegawi dhu neꞌa boe manegravengimakasi ne Dhegraveu aae jegraveke ne aku negravenguna lsquoHeh dhegraveu bhelu-katubꞌa Lula egraveu nemanegravengi segravena ka jaꞌa sue egraveu negraveti egraveegravena kajaꞌa pabhegravelu eele le kegravelu egraveu segravera 33Tengaanga tao ka egraveu kasia boe angalai egraveu sa hegraveisama segravemi jaꞌa kasia egraveu nersquo 34 Ka dhegraveuaae nasa bia degravenge ne hegraveia na pua pamasodhegraveu ne asa dꞌara begravedho segravena ka ra pajꞌegraverane toke na bꞌae aaꞌi kegravelu na segraverardquo
35 Hegraveia Yesus paꞌegravele lii pakasame Napeka na ldquoAma Ku egravetu sorga paꞌiga segravemiegraveegravena kahegraveimi dedhamiu Pe Na hukumiuladhe miu moꞌo boe pabhegravelu eele sasalanegraveti aꞌari miu dhegraveu parcaya segraverardquo
19Dhegraveu Parisi tenge jꞌara ho pamanahu
Lamatua Yesus lula-negraveti jꞌara paꞌia-paꞌela(Markus 101-12)
1RopaYesus ajꞌa nare aaꞌi jꞌara segravera hegraveialaꞌe tegraveke eele Galilea asa propensi Yudeaegravetu cabegraveka loko Yarden 2 Dhegraveu ae ka dhumadhutu Ne ka Na puri-paꞌegravele dhegraveu-dhegraveupegravedꞌa egravetu negravei
3 Abhu pegraveri-pegraveri dhegraveu Parisi dhu mad-hutu kahegravei dhu neo pamanahu Ne Kara karegravei Yesus peka na ldquoAma Madhutuatora agama egravedhi ladhe dhegraveu mone leo leegravemu bisa ia eele dhegraveu egravemu na sadꞌi naabhu jꞌara dhu laꞌe asa paꞌie-paꞌela Segravemiegraveegravena dordquo
4 Te ngaa Yesus bꞌala si na ldquoMiu sedhu meꞌa megraveu agama Te ngaa tasamiaka miu meꞌa boe isi Sasuri Mola-Megraveci AmaLamatua Te egravetu dꞌara sasuri negraveti lii lolouru tegraveka dhu suri peka na lsquoAma Lamatuapajꞌajꞌi dhegraveu rai-haha dhegraveu mone degravengedhegraveu bhegravenirsquo 5Aa dhu suri kahegravei peka nalsquoNegraveti egraveegravena ka dhegraveu mone hudꞌi tegraveke eele
ina-ama nasegravena ka laꞌe mamuri dꞌara egraveci degravenge
dhegraveu egravemu-kamali nate dua ra dhu jꞌajꞌi le egravecirsquo
6 Negraveti egraveegravena ka ladhe Ama Lamatua unuNa dhu hia dua ra jꞌajꞌi le egraveci na dhegraveu rai-haha baku pacegraveri si harirdquo
Dagger 1822 Lii Yunani egravetu neꞌe sasoa na bisa ldquo7 kali 70 harirdquo Bisa kahegravei ldquo77 harirdquo 1822 Lukas 173-4 sect 1824Alkitab lii Yunani egravetu neꞌe suri peka na ldquo10000 τάλαντον (talanton)rdquo Talanton egraveci kabꞌua na sama degravenge gaji dhegraveusabꞌa 15-20 tegraveu Alkitab lii Idhonesia suri peka na lsquotalentarsquo egravetu neꞌe 1828 Alkitab lii Yunani egravetu neꞌe suripeka na ldquo100 δηνάριον (deinarion)rdquo Kabꞌua negraveti deinarion egraveci nuka segravemi gaji dhegraveu sabꞌa egravetu dꞌara ca lodꞌo De ladheegravedhi pasoro degravenge 10000 τάλαντον (talanton) egravetu ayat 24 na kegravelu ne degravenge boe kabꞌua ngaa-ngaa 194 LiiLolo dhu Uru Tegraveka 127 52 195 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 224
Mateos 197 33 Mateos 19277 Ropa tadegravengi rare Yesus peka segravemi
egraveegravena dhegraveu Parisi se karegravei hari Ne peka naldquoLadhe segravemi egraveegravena nga tao ka Musa pekana dhegraveu bisa paꞌia-paꞌela sadꞌi negravengu taouuru ku sasuri paꞌia hia dhegraveu egravemu nardquo
8 Hegraveia Yesus dhaa aku Negravengu na ldquoMusasoro tegraveke begravei-baki miu paꞌia-paꞌela degravengedhegraveu egravemu-kamali ra lula regravengu segravera kegravetuhadhu egraveci egraveegravena ka degravenge miu Te ngaalodꞌo Ama Lamatua pajꞌajꞌi rai-haha nedadꞌegravei Na segravemi boe egraveegravena 9 Negraveti egraveegravena kaJaꞌa pasanegravedꞌememamiu ee Ladhe bhegraveniadꞌu uuru madha jꞌara makae dhegraveu egravemuna bisa ia eele ne Te ngaa ladhe ia eelebhegraveni ne dhu adꞌu boe jꞌara makae hegraveiadhegraveu mone na leo hari degravenge bhegraveni leonegravengu ne tao le jꞌara makaerdquo
10 Ropa tadegravengi lii neꞌe hegraveia ana mad-hutu Na segravera peka na ldquoLadhe segravemi egraveegravenabeꞌa risi baku leo-egravemurdquo
11 Hegraveia Yesus bꞌala si aku Negravengu naldquoDhegraveu ae ka dhu roꞌo boe segravemi rare liipadhai lii Jaꞌa ne Dhodhoka dhegraveu dhuAma Lamatua hagꞌe nare si 12 Te abhudhegraveu dhu leo boe egravemu lula karegravei negravetirara iisi ne negravengu segravemi egraveegravena ka Abhukahegravei dhu leo boe egravemu lula dhegraveu tao nesegravemi egraveegravena Aa abhu kahegravei dhu noꞌo boeleo-egravemu lula na neo pakako sasabꞌa AmaLamatua di Dhegraveu dhu reꞌa megraveu aꞌajꞌa nehudꞌi laa negravengu segravemi degravenge beꞌardquo
Lamatua Yesus hia lii megravengi-nale mi anaiiki segravera
(Markus 1013-16 Lukas 1815-17)13 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu saꞌu regraveti ana-ana ra
asa Yesus segravena ka Yesus tao kacui-aai Nami regravengu aa degravenge hia lii megravengi-nale Tengaa ana madhutu Na kai dhegraveu se 14HegraveiaYesus nasa degravenge ana madhutu Na ka Nalii aku Negravengu na ldquoHudꞌi laa ana se maiasa Jaꞌa Baku bhabhae si Te dhegraveu dhusegravemi regravengu seꞌe ka dhu jꞌajꞌi dhegraveu unuAma Lamatuardquo
15 Egravele egraveegravena ka Yesus tao kacui-aai Na miana se aaNamanegravengi hoAmaLamatuahiasi megravengi-nale Egravele hegraveia Yesus pakegravedꞌi laꞌetegraveke eele era egraveegravena
Dhegraveu kaja tenge jꞌara segravena ka mamuritaruu degravenge Ama Lamatua
(Markus 1017-31 Lukas 1818-30)
16 Ca tegraveke dhegraveu egraveci mai karegravei Yesuspeka na ldquoAmaMese Jaꞌa hudꞌi tao ku jꞌaradhuhua iia tasamia segravena ka keꞌa tareꞌa najaꞌa bisa maso sorga Te jaꞌa neo mamuritaruu sama-sama degravenge Ama Lamatuardquo
17 Hegraveia Yesus dhaa peka na ldquoNga taoka egraveu karegravei Jaꞌa lula-negraveti ngaa dhu hua iiaDhodhokaAmaLamatuadi dhuhua iia Teladhe egraveu neo mamuri taruu degravenge Ne namamuri la madhutu paredha Nardquo
18 Ka dhegraveu ne karegravei hari aku negravengu naldquoParedha dhu mia egraveegravenardquo
Hegraveia Yesus bꞌala ne peka naldquoBaku pamadhe dhegraveubaku tao jꞌara makae degravenge dhegraveu dhu
dhegraveu egravemu boe egraveubaku manaꞌubaku jꞌajꞌi sakasii dhu kapodꞌe-
kabegraveli19 pakabꞌua ina-ama muaa sue ku dhegraveu egraveu sama segravemi egraveu sue
ngiꞌu egraveu mesa murdquo20 Dhegraveu ne dhaa na ldquoParedha aaꞌi-aaꞌi
segravera jaꞌa taomadhutu le De ngaa hari dhukurardquo
21 Ropa tadegravengi lii dhegraveu ne hegraveia Yesuspeka na ldquoLadhe egraveu neo madhutu aaꞌidadꞌegravei Ama Lamatua legravepa ho pahia aaꞌimegravedha-panyau egraveu segravena ka papala hiadhegraveu dhu degravenge boe ngaa-ngaa segravera Egraveleegraveegravena mai ho madhutu Jaꞌa Te egraveegravena naAma Lamatua pala hia egraveu megravedha-panyauae-ae egravetu sorgardquo
22 Ropa na tadegravengi nare lii Yesus hegraveiadhegraveu ne legravepa degravenge dꞌara pegravedꞌa laho mae-mae lula negravengu kaja titu kegravena
23 Egravele egraveegravena ka Yesus padhai lii degravengeana madhutu Na aku Negravengu na ldquoLegraveka laJaꞌa te dhegraveu kaja carui titu kegravena masosorga 24Carui egraveegravena nuka segravemi badha ontadhu kapai maso laꞌe asa dꞌara oka na reroꞌa jꞌajꞌaurdquo
25 Ropa ana madhutu se tadegravengi rareregravengumalaa hegraveia ra dhaa pekana ldquoLadhesegravemi egraveegravena cee ka dhu bisa maso sorgardquo
26 Hegraveia Yesus ladhe patae si ka Nalii peka na ldquoLadhe dhegraveu rai-haha dhutao mema bisa boe Te ngaa ladhe AmaLamatua ka dhu tao aaꞌi-aaꞌi bisa jꞌajꞌirdquo
27 Hegraveia Petrus pasanegravedꞌe aku negravengu naldquoAma Jiꞌi se tegraveke eele le megravedha-panyau
197 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 241-4 Mateos 531 199 Mateos 532 1 Korintus 710-11 1918Kalua negravetiMasir 2013-16 Lole Hari Jꞌara-jꞌaraMamuri 517-20 1919 Kalua negravetiMasir 2012 Lole Hari Jꞌara-jꞌaraMamuri 516 Atora negraveti Ama-ama Agama 1918
Mateos 1928 34 Mateos 2018jiꞌi aaꞌi-aaꞌi ho madhutu Ama De jiꞌi abhungaardquo
28 Na dhaa peka na ldquoParcaya la Jaꞌa nePe dꞌai lodꞌo Ama Lamatua tao pahiu aaꞌimegraveu-megraveu Jaꞌa Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌanemadhegravedi egravetu dedha kadera paredha aaeegraveegravena Lodꞌo egraveegravena kahegravei miu dhu mad-hutu Jaꞌa madhegravedi kahegravei egravetu dedha kaderaparedha canguru dua segravera segravena ka jꞌajꞌihakim mi canguru dua suku egravedhi dhegraveu Is-raꞌel 29Dhegraveu dhu tegraveke eele egravemu na aꞌarina ina-ama na ana niki na aa oka-tedhena ho madhutu Jaꞌa begraveli-camegravedꞌa egraveegravenaabhu hari cangasu kali Aa dꞌai ka lodꞌoegravele rai-haha ne negravengu kahegravei abhumamuritaruu degravenge Ama Lamatua 30 De sanegravedꞌepaie Madhutu ngangee Ama Lamatuadhegraveu ae dhu padedha iisi na regravengu segraveraka dhu jꞌajꞌi mi ana iiki Te ngaa dhegraveudhu peka na negravengu dhegraveu haha aa te ngaamadhutu aꞌabhu Lamatua negravengu ka dhukapairdquo
20Lii pakasame lula-negraveti dhegraveudhu sabꞌa oka
anggor1 Egravele egraveegravena ka Yesus ajꞌa peka na
ldquoParedha Ama Lamatua egraveci egraveegravena ka degravengelii pakasamene abhu ca dhegraveu lamatua okaanggor dhu kegravedꞌi madꞌae aae dꞌara hakeegravena sa Na laꞌe tenge dhegraveu segravena ka sabꞌaegravetu dꞌara oka na 2 Na abhu dhegraveu sabꞌahegraveia rare lii egraveci ho sabꞌe dꞌara ca lodꞌobabꞌae na ca doi iia Dhegraveu se dꞌegravei kahegraveika lamatua oka ne pua lasi sabꞌa 3Pe dꞌarahake ceo sa laꞌe asa dꞌara pasa Egravetu era negraveinegravengu paraga degravenge dhegraveu pegraveri-pegraveri dhumadhegravedi iia dꞌara 4 Hegraveia na lii degravenge ralsquoMiu se neo sabꞌa egravetu dꞌara oka jaꞌa doPe jaꞌa bꞌae miu madhutu kabꞌua dhu legravekersquoRopa tadegravengi rare roꞌo kahegravei hegraveia lasidegravenge ka sabꞌa 5 Dꞌai lodꞌo titu mera sadegravenge hake tegravelu lodꞌo nihia lamatua okane laꞌe tenge hari dhegraveu sabꞌa 6Dꞌara hakelegravemi lodꞌo nihia sa laꞌe hari Na laladhena abhu dhegraveu dhu titu iia dꞌara era Kana lii degravenge ra aku negravengu na lsquoNga tao kakaregravei negraveti madꞌae toke sange neꞌe ne miuse titu iia dꞌara sabꞌa boe ngaa-ngaarsquo
7 Ka dhegraveu se dhaa peka na lsquoAma eeAbhu boe ca dhegraveu sa dhu hia jiꞌi sasabꞌarsquo
Ka lamatua oka ne peka lsquoLadhe segravemiegraveegravena lami sabꞌa asa dꞌara oka jaꞌarsquo
8 Toke dꞌai egravele jam sabꞌa hegraveia lamatuaokanepuamadhona pekana lsquoParoa dhegraveusabꞌa se segravena ka bꞌae rui sasabꞌa ra egraveci-egraveci Mulai negraveti dhegraveu sabꞌa limuri tegraveka tokedhegraveu sabꞌa uurursquo
9 Ka madho ne paroa uuru dhegraveu dhusabꞌa hake legravemi nihia Na bꞌae si ca dhegraveuca doi iia 10 Egravele ka na paroa dhegraveu sabꞌadhu leo segravera toke dhegraveu dhu sabꞌa mulainegraveti hake egravena madꞌae deo na Dhegraveu sepangee na ele boe regravengu abhu risi negravetidhegraveu dhu sabꞌa hake legravemi nihia Reꞌa boena regravengu abhu kahegravei ca dhegraveu ca doi iia11 Ropa ra segravemi rare hegraveia ra kaꞌugu degravengelamatua oka egraveegravena aku regravengu na 12 lsquoIra iiiBisa boe segravemi neꞌe ama Regravengu dhu mailimuri tegraveka dhoka sabꞌa ca jam di Te ngaajiꞌi dhu karegravei madꞌae aae ka sabꞌa toke egraveikabhegravesu hae Te ngaa tasamia ka ama bꞌaejiꞌi egraveci egraveegravena ka degravenge regravengu sersquo
13 Hegraveia lamatua oka ne dhaa na lsquoAn-galai Jaꞌa tipu boe egraveu Lula egraveu mesa mumoꞌo kahegravei sabꞌa egravetu dꞌara ca lodꞌo dhubabꞌae na ca doi iia Tareꞌa si De jaꞌabꞌae madhutu segravemi lii pamaꞌegravete egravedhi duati si 14 De beꞌa risi more doi jꞌajꞌegravera egraveuho legravepa ka Ladhe jaꞌa neo bꞌae mi dhegraveudhu sabꞌa limuri tegraveka negraveti egraveu egraveci egraveegravena kadegravenge jaꞌa neo bꞌae egraveu egraveegravena na madhutudadꞌegravei jaꞌa 15 Lula doi-dhari jaꞌa jaꞌa bisapake madhutu dadꞌegravei dꞌara jaꞌa Tasamiaka angalai nasa lula babeꞌa dꞌara jaꞌarsquo
16 Segravemi egraveegravena kahegravei lodꞌo Ama Lamatuajꞌajꞌi Dhegraveu Aae mi dhegraveu aaꞌi-aaꞌi Napala-bagi hia dhegraveu-dhegraveu unuNa madhutudadꞌegravei dꞌara Na De dhegraveu dhu mai limuritegraveka egraveegravena na abhu pala sama segravemi dhegraveudhu mai uuru Aa dhegraveu dhu mai uurupe na abhu pala nuka segravemi dhegraveu dhu mailimuri tegravekardquo
Lamatua Yesus peka mema jꞌara ma-madhe Na dꞌai ka tegravelu hari kegravena
(Markus 1032-34 Lukas 1831-34)17 Egravele ka Yesus si mulai lasi asa
Yerusalem Egravetu talora jꞌara Na paroa anamadhutu Na segravena ka regravengu mesa ra diKa Na lii hari peka na 18 ldquoMi nanenepaie Neꞌe ne egravedhi lati asa YerusalemTe ngaa egravetu negravei dhegraveu pahie Jaꞌa Dhegraveu
1928 Mateos 2531 Lukas 2230 1930 Mateos 2016 Lukas 1330 202 Sasuri Mola-Megraveci egravetu dꞌaralii Yunani egravetu ne suri peka na ldquoca doi dinarirdquo Kabꞌua na gaji ca dhegraveu tuka dꞌara ca lodꞌo 208 Atora negravetiAma-ama Agama 1913 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 2415 2016 Mateos 1930 Markus 1031 Lukas 1330
Mateos 2019 35 Mateos 213Rai-haha Tareꞌa-reꞌa ne asa kegravetu agamaYahudi degravenge mese agama segravera Egravele egraveegravenara huku pamadhe Jaꞌa 19 Hegraveia ra soroJaꞌa asa dhegraveu leo rai kara dhu tadhe boeAma Lamatua Ka ra padhai lii pamakaeJaꞌa aa ra hake paru isi Jaꞌa Egravele egraveegravenaheka ra paku pamadhe Jaꞌa egravetu ajꞌu palolo-palegravebha Jaꞌa tareꞌa-reꞌa madhe te ngaaasa camegravedꞌa egraveegravena Jaꞌa mamuri harirdquo
Ina Yakobis degravenge Yohanis manegravengi segravenaka dedꞌe ana-ana na jꞌajꞌi dhegraveu kapai
(Markus 1035-45)20 Hegraveia dhegraveu egravemu Sabadeus palere-lere
degravenge ana na Yohanis degravenge Yakobis lasiparaga degravenge Yesus Ka na patitu kegravetuurutuu ho neo pamako Yesus
21 Ka Yesus karegravei ne ldquoMama neo ngaardquoHegraveia na dhaa ldquoSegravemi neꞌe Ama Lodꞌo
Ama megravedꞌu paredha jaꞌa manegravengi segravenaka Ama dedꞌe ana jaꞌa dhegraveu dua se regravedꞌuparedha sama-sama degravenge Ama Jaꞌamanegravengi ho Ama hia ca dhegraveu madhegravedi rebaboa gꞌana aa ca dhegraveu re baboa kariuAmardquo
22 Ropa tadegravengi lii manegravengi ne hegraveiaYesus peka Yakobis degravenge Yohanis naldquoMiu se meꞌa boe ngaa dhu miu manegravengiTe begraveli-camegravedꞌa Jaꞌa abhu jꞌajꞌegravera ae-ae Detasamia Miu pangee na miu bisa pasaekahegravei jꞌajꞌegravera se sama-sama degravenge Jaꞌadordquo
Dua ra dhaa dhu degravenge boe pakengangee aku regravengu na ldquoOo bisa Amardquo
23 Ka Yesus lii degravenge ra ldquoMema egraveegravenana miu pasae jꞌajꞌegravera kahegravei segravemi Jaꞌa Tengaa begraveli-camegravedꞌa cee ka dhumadhegravedi egravetubaboa gꞌana do kariu Jaꞌa Jaꞌa degravenge boehak ho pamaꞌegravete Egraveegravena hak Ama LamatuaNa pamaꞌegravete nare le cee-cee ka dhu mad-hegravedi egravetu era segraverardquo
24 Ropa anamadhutu dhegraveu canguru segraveratadegravengi lii manegravengi dua ra hegraveia ra nasa25 Te ngaa Yesus paroa nare si aaꞌi-aaꞌi rahegraveia Na peka ldquoSegravemi neꞌe Miu dhu meꞌale si Dhegraveu aae-dhegraveu kapai dhu regravedꞌuparedha egravenyi kabarai ra toke ra bisa boekalau sa kahegravei Aa dhegraveu kapai kabarai egraveturai-haha ne dhu tadhe boe Ama Lamatuahia paredha risi eele toke kabarai ra abhuboe dꞌoa kegravetu ciki sa 26 Te ngaa bakumiu tao segravemi egraveegravena De negraveti miu se cee kadhu neo jꞌajꞌi dhegraveu aae-dhegraveu kapai negravengu
hudꞌi jꞌajꞌi ku nuka segravemi egravenu segravena ka lalaudhegraveu leo 27 Aa cee dhu neo jꞌajꞌi kegravetunegravengu hudꞌi tao iisi na nuka segravemi egravenu28 Nanene Jaꞌa segravemi egraveegravena kahegravei JaꞌaDhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa ne mai segravena kaladhe-leru dhegraveu Jaꞌa mai boe segravena kadhegraveu lalau-laloꞌo Jaꞌa Te mamai Jaꞌa nesegravena ka soro ngiꞌu Jaꞌa kateme iisi ho suidhegraveu ae negraveti sasala-sasigo rardquo
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele dhegraveu begravedhu(Markus 1046-52 Lukas 1835-43)
29 Ka Yesus si kako taruu Ropa regravengukalua negraveti kota Jeriko dhegraveu ae dhu mad-hutu regravengu 30 Egravetu egraveegravena abhu dhegraveu begravedhudhegraveu dua dhu madhegravedi egravetu sebhe jꞌaraRopa dua ra tadegravengi na Dhegraveu dhu kakore egraveegravena nuka Yesus negraveti Nasaret hegraveia raparodha peka na ldquoAma Ana-egravepu DaudJiꞌi se dhu tatae Ama karegravei negravebhu ka Sueku jiꞌi lardquo
31 Ropa dhegraveu tadegravengi ra parodha segravemiegraveegravena ka ra kai si aku regravengu na ldquoHee Miudua mi baku marururdquo
Te ngaa dua ra asa hino peka na ldquoAmaAna-egravepu Daud Sue ku jiꞌi lardquo
32 Ropa Yesus tadegravengi lii paroa ne hegraveiaNa titu ka karegravei si peka na ldquoMiu se neosegravena ka Jaꞌa tao ngaa hia miurdquo
33 Ka dua ra dhaa na ldquoAma Hia la jiꞌi sebisa ngegravedhirdquo
34 Tadegravengi lii dhaa dua ra hegraveia Yesusrasa kasia Ka Na gꞌagꞌe musi madha rahegraveia dua ra regravedhi degravenge ka Egravele ka dua ralasi degravenge madhutu Yesus
21Lamatua Yesus maso asa dꞌara kota
Yerusalem nuka segravemi Dhegraveu Aae(Markus 111-11 Lukas 1928-40 Yohanis
1212-19)1 Ka Yesus si lasi taruu dꞌai rae Betfage
egravetu sebhe ledhe Saitun Rae ne dhu degravetule degravenge kota Yerusalem Egravetu era neꞌeregravengu ae taha Hegraveia Na pua ana madhutuNa dhegraveu dua lasi uuru 2 Na paredha sipeka na ldquoDua mi lami asa rae negravei Ladhemiu dꞌai negravei miu ladhe megravedhi keledꞌeirena ciꞌu degravenge ana na dhu ra egraveki egravetu eraegraveegravena Lami legravecu mere ne ho megraveti maihia Jaꞌa 3 Te ngaa ladhe dhegraveu karegravei miupeka na lsquoNga tao ka miu egravere megraveti keledꞌei
2026 Lukas 2225-26 2027 Mateos 2311 Markus 935 Lukas 2226 211 Ra pangare ledhe nelsquoSaitunrsquo lula egravetu negravei abhu oka ae dhu degravenge ajꞌu saitun Regravengu biasa gili hua saitun segravena ka abhu egravei megravenyi na LedheSaitun ne kajꞌegraveu negraveti kota Yerusalem pe dꞌai ca kilo sa
Mateos 214 36 Mateos 2117dhegraveursquo Mi dhaa peka na lsquoLamatua neopake ne Ladhe pake nare pe Na hia harimairsquo
4 Aaꞌi-aaꞌi se hudꞌi jꞌajꞌi ku sama segravemilii padhai negraveti dhegraveu regraveti lii padhai AmaLamatua dhu suri tegraveke peka na5 lsquoMiu dhegraveu Yerusalem segraveradagger
Mai laladhe ku laTe Dhegraveu Aae miu mai
Na mai degravenge pahaha iisiNa mai dhu manyaꞌe keledꞌei
ngegraverursquo rdquo6 Ka ana madhutu Na lasi ka aa ra tao
madhutu aaꞌi dhu Yesus moa le degravenge ra7 Egravere regraveti keledꞌei rena degravenge ana na asaYesus Egravele ka ra hegravele sigꞌi-kalolo hegraveiaYesus manyaꞌe lasi asa dꞌara kota 8 Roparegravengu oe dꞌai dꞌara kota hegraveia dhegraveu ae kadhu hegravele sigꞌi-kalolo degravenge salalu ra mijꞌara Abhu kahegravei cahagꞌe lasi pare regraveupalamDagger ho ra tao egravetu talora jꞌara Degravengejꞌara neꞌe regravengu tao tadha dhu peka naregravengu soru Yesus sama segravemi dhegraveu kapai9 Abhu kahegravei dhegraveu cahagꞌe dhu kako uurunegraveti Yesus aa cahagꞌe kako re limuri Dhegraveuse paꞌoo-parodha palere-lere peka naldquoHosana Jiꞌi koa-kio Ama Lamatuasect
Lula ana-egravepu Daud mai leHosana Jiꞌi koa-kio Ama Lamatua
Lula Ama Lamatua ka dhu pua Dhegraveuneꞌe mai
Hosana Jiꞌi koa-kio Ama LamatuaLula Ama Lamatua dhu negravedꞌu mema
paredha egravetu dedha-liru dhu dedharisirdquo
10 Ropa Yesus maso asa Yerusalemdegravenge dhegraveu dhu pakelu oobꞌa hegraveia isikabarai aaꞌi-aaꞌi egravetu dꞌara kota kalua maika ra pakaregravei peka na ldquoIra ii Cee ka dhumai nerdquo
11 Dhegraveu ae se dhaa aku regravengu naldquoNegravengu ne Dhegraveu negraveti lii padhai AmaLamatua Ngara Na Yesus dhegraveu Nasaretnegraveti propensi Galileardquo
Lamatua Yesus babegravege eele dhegraveu dhupahia-pahegraveli egravetu dꞌara Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi
(Markus 1115-19 Lukas 1945-48 Yohanis213-22)
12 Ka Yesus si lasi taruu asa dꞌara EgravemuKapua Manegravengi-Mangajꞌi Ama LamatuaEgravetu madha Egravemu Manegravengi-Mangajꞌi nedhegraveu tao nuka segravemi pasa ho pahia-pahegravelikoro jꞌaha dhudhegraveu temapake jꞌajꞌimegravedhakorban lodꞌo sabajꞌa Ropa ladhe negravedhisegravemi egraveegravena hegraveia Yesus babegravega eele si negravetiera egraveegravena Na lege eele mei-mei dhu rapake pasilu doi aa Na paguri eele bagu-bagudhu ra pake pahiamanu-bhui 13HegraveiaYesus peka degravenge dhegraveu seꞌe aku Negravenguna ldquoDhegraveu regraveti lii padhai Lamatua dhu suritegraveke le peka nalsquoJaꞌa patitu Egravemu ne
segravena ka dhegraveu mai manegravengi-mangajꞌiegravetu neꞌersquo
Dadꞌegravei Lamatua segravemi egraveegravena ka te ngaamiu tao Egravemu ne nuka segravemi era kabokodhegraveu parapordquo
14 Egravele ka dhegraveu begravedhu degravenge dhegraveukaruku mai sa Yesus egravetu Egravemu SabajꞌaAma Lamatua Ka Na puri-paꞌegravele aaꞌi si15 Egravetu era neꞌe abhu kahegravei kegravetu agamaYahudi degravenge mese agama segravera Roparegravedhi Yesus tao tadhamalaa hegraveia ra kaꞌuu-kamuki Risi-risi hari ropa ra tadegravengi ana-ana paꞌoo palere-lere egravetu dꞌara Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi ne dhu peka na
ldquoHosana Jiꞌi koa-kio Ama LamatuaLula ana-egravepu dhegraveu aae Daud mai lerdquo
16 Ka kegravetu kapai se lii degravenge Yesus akuregravengu na ldquoEeh Egraveu tadegravengi lii padhai liiana-ana se Egraveegravena legraveke boerdquo
Te ngaa Yesus bꞌala si na ldquoOo Jaꞌatadegravengi Te nga tao Miu baca megravedhimegraveka egravetu dꞌara Sasuri Mola-Megraveci AmaLamatua lula-negraveti ana-ana dhu koa-kioAma Lamatua do Te egravetu dꞌara sasuri egraveegravenadhu suri nalsquoAma Lamatua dhu sadia nare le ana rara
iisi hiu degravenge ana-ana iikiho koa-kio Nersquo rdquo
17 Hegraveia Yesus si tegraveke eele kota ne lasijꞌunu asa rae Betania
dagger 215 Alkitab lii Yunani egravetu neꞌe suri peka na ldquoana bhegraveni negraveti Sionrdquo Sion ne ngara leo negraveti Yerusalem De egravetuayat ne Sakaria pake lii hini ho pajꞌujꞌu ana kabarai kota Yerusalem 215 Sakaria 99 Dagger 218 Dꞌara sasuriMateos lsquodadana segraverarsquo Te ngaa egravedhi teꞌa le negraveti Yohanis 1213 peka na regraveu-regraveu palam sect 219 Dꞌara lii Aram pekalsquoHosanarsquo Uru egraveegravena sasoa na lsquohiamamurimi dhegraveursquo Lodꞌo Lamatua Yesusmamuri era egravetu rai-haha ne lii ne dhegraveu pakeho koa-kio Ama Lamatua 219 Lii Sodꞌa Koa-Kio 11826 2113 Yesaya 567 Yermia 711 2116Lii Sodꞌa Koa-Kio 83
Mateos 2118 37 Mateos 2132Lamatua Yesus dhoo ajꞌu ca kapua ho hua
ia ka(Markus 1112-1420-24)
18 Asa begraveli madꞌae aae na Yesus si legravepahari asa kota Yerusalem Te ngaa egravetutalora jꞌara Negravengu manganga le 19 Naladhe negravedhi ajꞌu ca kapua buli sebhe jꞌaradhu dhegraveu tema raꞌa hua na De laꞌe kapadegravetu-degravetu degravenge ajꞌu neꞌe ho neo ladhesegraveku dhuhua le do dhae Te ngaa ropa dꞌaikapua aajꞌu ne Na negravedhi boe hua cue salula regraveu heka subꞌumai kegravena Hegraveia Na pekami ajꞌu ne aku Negravengu na ldquoLula egraveu hia boeJaꞌa hua cue sa de egraveegravena na egraveu hua hekardquoRopa Na lii nare segravemi egraveegravena hegraveia ajꞌu nemango degravenge ka
20 Ropa ana madhutu Na ladhe regravedhijꞌara ne hegraveia ra malaa Ka ra karegravei pekana ldquoTasamia ka ajꞌu ne mangordquo
21 Hegraveia Yesus dhaa na ldquoNanene paie-iie Ladhemiu legraveka tareꞌa-reꞌa Lamatua aadegravenge boe dꞌara kajari miu kahegravei bisa taosama segravemi dhu Jaꞌa tao ne Miu bisa taorisi hari negraveti neꞌe Segravemi miu bisa paredhaledhe pidha asa dꞌara dhasi laꞌe Tatu AmaLamatua pidha eele kahegravei ledhe ne negravetiera na sadꞌi miu parcaya Negravengu tareꞌa-reꞌa 22Te aaꞌi-aaꞌi dhumiumanegravengi negravetiAma Lamatua egraveegravena namiu abhu sadꞌimiuparcaya Ne tareꞌa-reꞌardquo
Kegravetu agama segravera karegravei Lamatua Yesusabhu hak negraveti mia
(Markus 1127-33 Lukas 201-8)23 Dꞌai Yerusalem Yesus si maso
hari asa Egravemu Kapua Manegravengi-MangajꞌiRopa Negravengu ajꞌa dhegraveu madha jꞌara AmaLamatua hegraveia kegravetu agama Yahudi meseagama segravera degravenge dhegraveu heka-dhegraveu hekaadꞌa mai karegravei Yesus na ldquoMedꞌa na ceeka dhu pua Egraveu tao maruru egravetu era neꞌe neCee ka dhu hia Egraveu hakrdquo
24 Te ngaa Yesus dhu neꞌa na dhegraveu sedhu neo pamanahu Ne Hegraveia Na bꞌala akuNegravengu na ldquoJaꞌa neo karegravei miu kahegravei Miudhaa uuru ku heka Jaꞌa dhaa miu kegravena25 Lii karegravei Jaꞌa segravemi neꞌe ka miu aaꞌi-aaꞌimi tadhe Yohanis tuka sarani si Cee kadhu hia ne hak ho sarani dhegraveu AmaLamatua do dhegraveu rai-hahardquo
Ka ra papeka isi-aanga ra aku regravengu naldquoWaa Nara le egravedhi nga Ladhe egravedhi dhaapeka na lsquoAma Lamatua ka dhu hia hakrsquo peNa bꞌala egravedhi peka na lsquoLadhe segravemi egraveegravenanga tao ka miu parcaya boe Yohanisrsquo 26Tengaa ladhe egravedhi dhaa na lsquoDhegraveu rai-hahaka dhu hia hakrsquo mage dhoka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi patao degravenge egravedhi Lula regravengu parcayana Yohanis ne dhegraveu negraveti lii padhai AmaLamatuardquo 27Negraveti egraveegravena ka ra dhaa peka naldquoJiꞌi ngeꞌa boerdquo
Hegraveia Yesus bꞌala si aku Negravengu naldquoLadhe segravemi egraveegravena Jaꞌa parluu boe peka nacee ka dhu hia Jaꞌa hakrdquo
Lii pakasame lula-negraveti ama degravenge anamone dhegraveu dua
28 Yesus padhai lii taruu degravenge kegravetukapai segravera aku Negravengu na ldquoMiu pangeesegraveku degravenge lii lolo ne Abhu ca dhegraveu amadegravenge ana mone na dhegraveu dua Na pekadegravenge ana uuru egraveegravena lsquoAna deo neꞌe egraveulamu sabꞌa asa dꞌara okarsquo
29 Te ngaa ana ne dhaa aku negravengu nalsquoEeh Jaꞌa laku boersquo Te ngaa negravebhu boe kana manyasa ka laꞌedagger
30 Ka ama ra pua ana limuri peka nalsquoDeo neꞌe egraveu lamu sabꞌa asa dꞌara okarsquo
Ka ana ne dhaa aku negravengu na lsquoBeꞌaama Pe jaꞌa lakursquo Te ngaa teꞌa boe nanegravengu dhu laꞌe boerdquo
31 Ropa lole nare hegraveia Yesus karegravei dhegraveuseꞌe peka na ldquoJaꞌa neo karegravei segravemi neꞌenegraveti ana dhegraveu dua se mia ka dhu taomadhutu lii paredha ama rardquo
Hegraveia ra dhaa aku regravengu na ldquoAna uururdquoKa Na peka aku Negravengu na ldquoOo Te ngaa
nanene paie te Jaꞌa peka dhu legraveke kegravenaTe dhegraveu dhu miu cap na dhegraveu dhu laku-laku boe sama segravemi dhegraveu roro bea degravengebhegraveni kajeo begraveli-camegravedꞌa regravengu seꞌe kadhu jꞌajꞌi uuru dhegraveu unu Ama Lamatuanegraveti miu Te miu dhoka sadꞌi dhaa di pekana ꞌooꞌ mi Ama Lamatua te ngaa tao boemadhutu dadꞌegravei Na 32 Uru egraveegravena Yohanistuka sarani ajꞌa le miu jꞌara tasamia segravenaka miu bisa mamuri mola Te ngaa miuparcaya boe ne Aa te ngaa ropa dhegraveulaku-laku boe segravera nanene lii aꞌajꞌa negravetiYohanis regravengu tegraveke eele sasala ra segravenaka tao madhutu aꞌajꞌa egraveegravena Miu dhu
2119 Lii Idhonesia peka na lsquopohon ararsquo negraveti Yunani συκῆ (sukei) Te ngaa egravetu dꞌara Sasuri Ama Lamatua pajꞌujꞌuajꞌu dhu dhegraveu biasa segravele degravenge raꞌa hua na Egravetu Idhonesia re begraveka dhimu dhegraveu raꞌa boe hua lsquoajꞌu ararsquo De lsquoajꞌu ararsquo egravetuSasuri Ama Lamatua sama boe degravenge ajꞌu ara egravedhi 2121 Mateos 1720 1 Korintus 132 dagger 2129 Alkitab liiIdhonesia TB1 madhutu boe sasuri lii Yunani dhu uru tegraveka aa dhu beꞌa risi egravetu neꞌe 2132 Lukas 312 729-30
Mateos 2133 38 Mateos 224meꞌa le Te ngaa miu loe boe negraveti adꞌu-ue sasala-sasigo ho madhutu dadꞌegravei AmaLamatuardquo
Lamatua Yesus tao lii pakasame lula-negravetidhegraveu bhelu dhu sebꞌa oka anggor
(Markus 121-12 Lukas 209-19)33 Yesus lole nare ka Na lolo hari lii
pakasame egraveci aku Negravengu na ldquoAbhu cadhegraveu lamatua rai dhu laꞌe tao oka ho segraveleanggor egravetu dedha rai na ca kasibꞌi Ka natao tedhe rai reo Aa na tao bak cue erapacegraveli egravei anggor Dhegraveu ne patitu kahegravei eramadhenge dhu dedha aae egraveci Egravele ka nahia oka nemi dhegraveu sebꞌa segravena ka dꞌai hegraverupuu-gꞌegravetu ra pabagi egravei anggor Hegraveia laꞌe kaasa rai kajꞌegraveu
34 Ropa dꞌai hegraveru puu-gꞌegravetu lamatuaoka ne pua dhegraveu sabꞌa na lasi asa dhegraveusebꞌa se segravena ka rare pala negravengu 35 Tengaa dhegraveu sebꞌa oka seꞌe pusi-pahae boedegravenge dhegraveu-dhegraveu sabꞌa negraveti lamatua okane Abhu dhu legraveke game abhu dhu rapamadhe aa abhu dhu legraveke pegraveci degravengehadhu 36Ka lamatua oka ne pua hari dhegraveusabꞌa na canau ae risi negraveti dhegraveu sabꞌa dhulasi uuru segravera Te ngaa dhegraveu sebꞌa oka setaohari bhabhelu segravemi egraveegravena kahegraveimi dhegraveusabꞌa se aaꞌi-aaꞌi ra
37 Negravebhu-negravebhu ka lamatua oka ne puaana dꞌegravelu na laꞌe Na pangee na lsquoLadhejaꞌa pua ana dꞌegravelu jaꞌa laꞌe tatu ra segravemi nadegravenge beꞌa aa ra pakabꞌua ne kahegraveirsquo
38 Te ngaa ropa dhegraveu sebꞌa se ladheregravedhi ana ne hegraveia ra papeka lsquoWee milaladhe ku laa Te mone heka negravei hia anadꞌegravelu na mai Negravengu neꞌe ka dhu begraveli-camegravedꞌa unu aaꞌi megravedha-panyau moneheka ne De ta pamadhe ne segravena ka egravedhiunu oka nersquo 39Hegraveia kegravepe rare ana ne ka ranuni asa liꞌu oka hegraveia ra pamadhe nerdquo
40 Ka Yesus paꞌegravele lii lolo Na ka Na karegraveidhegraveu seꞌe aku Negravengu na ldquoJaꞌa neo karegraveimiu segravemi neꞌe ladhe lamatua oka ne legravepamai madhutu ngangee miu na tao dhegraveusebꞌa oka se tasa mera miardquo
41 Hegraveia kegravetu kapai Yahudi segravera dhaapeka na ldquoTatu na pamadhe dhegraveu bhelu seaaꞌi-aaꞌi Egravele na hia hari dhegraveu leo sebꞌa okane dhu egraveegravena na pabagi degravenge beꞌa ropadꞌai hegraveru puu-gꞌegraveturdquo
42 Ka Yesus peka degravenge ra aku Negravenguna ldquoEle boe miu se baca megravedhi boe ngaa
dhu suri tegraveke egravetu dꞌara Sasuri Mola-MegraveciAma Lamatua dhu peka nalsquoAbhuhadhu cuedhu tukahadhu core eele
te ngaa limuri ne jꞌajꞌi le hadhu erapadhegravedi egravemu
AmaLamatuamesaNakadhukabhili nareaa Na pamadhegravedi hadhu ne
Negraveti egraveegravena ka egravedhi ladhe na beꞌa titukegravenarsquo rdquo
43 Egravele egraveegravena ka Yesus tuhu hari lii padhaiNa peka na ldquoDe miu sanegravedꞌe paie-iieUru egraveegravena Ama Lamatua hagꞌe nare egravedhidhegraveu Yahudi se ho jꞌajꞌi dhegraveu unu Na Tengaa lula miu pusi-pahae boe Jaꞌa egraveegravenana Lamatua pili nare dhegraveu leo rai kara Tedhegraveu dhumamurimadhutu dadꞌegravei Na dhunia jꞌajꞌi dhegraveu unuNa 44 [Jaꞌa peka paledꞌa-ledꞌa degravenge miu Jaꞌa ka hadhu padhegravediegraveegravena Dhegraveu dhu begravebhe legraveke hadhune egraveegravenana negravengu laho kao-kao Aa ladhe hadhune begravebhe legraveke dhegraveu egraveegravena na dhegraveu ne lahokao-kao]rdquoDagger
45 Ropa kegravetu kapai Yahudi degravenge dhegraveuParisi tadegravengi lii padhai Yesus hegraveia reꞌana lii ne padhegraveto degravenge regravengu Regravenguse ca ropa degravenge dhegraveu sebꞌa oka anggoraa degravenge tuka dhu core eele hadhu erapadhegravedi egravemu 46 De ra nasa titu kegravena Karegravengu mulai tenge jꞌara ho kegravepe Ne Tengaa regravengu madhaꞌu degravenge dhegraveu ae dhupeka na Yesus ne Dhegraveu negraveti lii padhai AmaLamatua Negraveti egraveegravena ka regravengu bani boe taongaa-ngaa mi dedha Negravengu
22Lamatua Yesus hia lii upama lula-negraveti
dhegraveu dhu roꞌo boe lasi pesta kabꞌi(Lukas 1415-24)
1 Ka Yesus padhai lii hari degravenge regravengupake lii upama aku Negravengu na 2 ldquoParedhaAma Lamatua egraveegravena nuka segravemi dhegraveu aaeca dhegraveu dhu tao pesta kabꞌi ana mone na3 Ropa dhegraveu pananasu rare hegraveia na puadhegraveu sabꞌa na segravena ka lasi peka dhegraveu-dhegraveudhu abhu negraveru ra peka na lsquoMai ka te dꞌaitadha taꞌa-tinu kegravenarsquo Te ngaa dhegraveu dhuabhu negraveru se roꞌo boe mai
4 Hegraveia dhegraveu sabꞌa se legravepa lasi pekadegravenge dhegraveu aae Ropa na tadegravengi hegraveiadhegraveu aae pua dhegraveu sabꞌa na dhu leo hariaku negravengu na lsquoLami peka hari degravenge dhegraveusegravera ho mai ka te pesta neo mulai kegravenaJaꞌa para sapi ka pananasu kore le dhubeꞌa
2133 Yesaya 51-2 2142 Lii Sodꞌa Koa-Kio 11822-23 Dagger 2144 Sasuri lii Yunani cahagꞌe suri boe ayat44 neꞌe
Mateos 225 39 Mateos 2226titu kegravena Peka si mai ka raꞌa-rinu te aaꞌi-aaꞌi tesa lersquo 5 Dhegraveu sabꞌa se lasi peka segravemidhu dhegraveu aae moa egraveegravena Te ngaa dhegraveudhu legraveke negraveru se pusi-pahae boe Abhudhu lasi ladhe oka ra abhu dhu lasi erasasabꞌa ra 6 aa cahagꞌe hari ra kegravepe raredhegraveu sabꞌa se negraveti dhegraveu aae ne ho ra gametoke madhe
7 Ropa na tadegravengi hegraveia dhegraveu aae nasabia Ka na paredha sordadꞌu na lasipamadhe aaꞌi dhegraveu-dhegraveu dhu pamadhedhegraveu sabꞌa na segravera Hegraveia sordadꞌu se tunupakegravepu-ladhu ai kota ne toke mera degravengerai
8 Egravele ka dhegraveu aae paroa nare dhegraveu sabꞌadhu leo segravera ka na peka lsquoPesta kabꞌi netesa aaꞌi le te ngaa dhegraveu-dhegraveu dhu jaꞌanegraveru nia boe madhegravedi egravetu dꞌara pesta jaꞌa9 De lami ka asa jꞌara oka-hoo segravena kanegraveru cee dhu sadꞌi miu paragarsquo 10Ka dhegraveusabꞌa se lasi asa jꞌara oka-hoo Hegraveia regravetimai dhegraveu ae-ae dhu ra paraga egravetu jꞌarasegravena ka raꞌa-rinu egravetu pesta kabꞌi ne Dhegraveuseꞌe nuka dhegraveu dhu beꞌa degravenge dhegraveu dhubhelu-katubꞌa mai papegravenu egravetu era kakabꞌine
11 Ka dhegraveu aae laꞌe asa era pesta neladhe palegraveme tamu segravera Hegraveia ladhe negravedhitamu ca dhegraveu dhu pake boemegravedha-papakepesta 12 Ka dhegraveu aae karegravei ne peka nalsquoHee angalai Egraveu nga tao ka mai asa neꞌepake boe megravedha-papake pestarsquo Te ngaadhegraveu ne loo-loo segravene 13 Hegraveia dhegraveu aaeparedha dhegraveu-dhegraveu sabꞌa na aku negravenguna lsquoUjꞌu haga degravenge ai dhegraveu neꞌe ne hocore ne asa liꞌu laꞌe Hudꞌi laa na tangidegravenge abhu jꞌegravera egravetu era dhu maroga kiu-kiu negraveirsquo
14 Segravemi egraveegravena kahegravei Ama Lamatua paroadhegraveu ae te ngaa dhodhoka dhu ciki di dhukabhili nare jꞌajꞌi dhegraveu unu Nardquo
Lamatua Yesus padhai lii lula-negraveti jꞌarabꞌae bea mi dhegraveu paredha
(Markus 1213-17 Lukas 2020-26)15 Ropa tadegravengi rare lii padhai Yesus
hegraveia dhegraveu-dhegraveu Parisi rare lii egraveci ho neopamanahu aa galaa Ne 16 Ka dhegraveu sepua dhegraveu regravengu palere-lere degravenge dhegraveu-dhegraveu negraveti partei politik Herodes segravenaka lasi pakaregravei degravenge Yesus Dhegraveu sekoa-kadꞌiri Yesus peka na ldquoAma Mese
Jiꞌi ngeꞌa dꞌara Ama mola Ama dhumeꞌa boe kapodꞌe-kabegraveli aa dhu ladhe boeregravehu dhegraveu Ama dhu tema ajꞌa-nori LiiHolo-Nori Ama Lamatua degravenge boe koe-kapengo 17 Mamai jiꞌi ne neo karegravei jꞌaraegraveci Madhutu atora agama Yahudi egravedhibisa bꞌae bea mi dhegraveu aae kapai Roma doaadꞌordquo
18 Te ngaa Yesus neꞌa mema na regravenguneo madulu dꞌara Na segravena ka Negravengu pad-hai lii labꞌa dhegraveu paredha Roma HegraveiaYesus dhaa aku Negravengu na ldquoMiu memadhegraveu hoꞌa tema Tasamia ka miu neopamanahu Jaꞌa degravenge jꞌara neꞌe 19Padꞌelosegraveku Jaꞌa doi iia cue dhu dhegraveu pake ho bꞌaebeardquo Hegraveia ra padꞌelo doi iia ne mi Yesus
20 Ka Na karegravei si ldquoNeꞌe ne regravehu cee Aaneꞌe ne ngara ceerdquo
21 Ra dhaa aku regravengu na ldquoEgraveegravena keserdhegraveu aae kapai paredha Romardquo
Hegraveia Yesus peka degravenge ra na ldquoLadhesegravemi egraveegravena hia la mi dhegraveu paredha ngaadhu jꞌajꞌi hak dhegraveu paredha Aa hia lami Ama Lamatua ngaa dhu jꞌajꞌi hak AmaLamatuardquo
22 Ropa ra tadegravengi hegraveia regravengu aaꞌi-aaꞌimalaa lula ngaa dhu Na peka segravera legraveketareꞌa-reꞌa Negraveti egraveegravena ka regravengu bisa boeabhu jꞌara ho pamanahu Yesus Hegraveia lasika tegraveke eele Yesus
Lamatua Yesus ajꞌa lula-negraveti dhegraveu madhemamuri hari aa dhegraveu paleo egravemu egravetu sorga doaadꞌo
(Markus 1218-27 Lukas 2027-40)23 Egravetu era neꞌe abhu kahegravei dhegraveu negraveti
partei Saduki Dhegraveu seꞌe ka dhu ajꞌa pekana dhegraveu madhe bisa heka mamuri Lodꞌoegraveegravena dhegraveu seꞌe kahegravei dhu tenge jꞌara hopamanahu Yesus Negraveti egraveegravena ka regravengu maipakaregravei degravengeNe pekana 24ldquoAmaMeseMusa dhu suri tegraveke le atora hia jiꞌi dhupeka na ladhe dhegraveu mone ca dhegraveu madhetegraveke eele dhegraveu egravemu na dhu degravenge boe anana ari negraveti dhegraveu mone ne hudꞌi leo narehari bhegraveni balu ne segravena ka abhu kolo gatimadha aꞌa na 25 Mema uru egraveegravena Musaajꞌa segravemi egraveegravena ka Te ngaa jiꞌi neo karegraveisegravemi neꞌe abhu anamone dhegraveu pidhu dhupaꞌaꞌari Ana partama leo-egravemu te ngaamadhe degravenge boe kolo Hegraveia ari na leonare bhegraveni balu ne 26 Negravebhu boe ka na
2211 Dhegraveu dꞌegravelu-megraveu cahagꞌe peka na dhegraveu aae ne sadia megravedha-papake pesta hia dhegraveu segravera dhu mai negravetimia-mia Te ngaa dhegraveu egraveci neꞌe noꞌo boe pake megravedha-papake egraveegravena Degravenge jꞌara segravemi neꞌe negravengu pahahe dhegraveu aaedegravenge ana na 2213 Mateos 812 2530 Lukas 1328 2223 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 238 2224 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 255
Mateos 2227 40 Mateos 2244madhe degravenge boe ana kahegravei Segravemi egraveegravenakahegravei degravenge ari ka tegravelu na negravengumadhegravedikahegravei degravenge bhegraveni balu ne te ngaa madhekahegravei degravenge boe ana Segravemi egraveegravena ka tokeari na dhu limuri tegraveka madhe kahegravei 27Kabhegraveni balu ne madhe
28 De dhu jiꞌi neo karegravei segravemi neꞌe nebhegraveni balu ne dhu leo negravedhi degravenge monedhegraveu pidhu se Begraveli-camegravedꞌa lodꞌo egravele rai-haha ne ropa Ama Lamatua pamamurihari dhegraveu madhe segravera na bhegraveni ne jꞌajꞌimi dhegraveu egravemu ceerdquo
29 Egravele egraveegravena ka Yesus bꞌala si peka naldquoLadhe lii pakaregravei miu segravemi egraveegravena miu sesala kapai le Te miu se meꞌa mere boe isisasuri Ama Lamatua Aa meꞌa boe kahegraveikoasa Na dhu kapai aae egraveegravena 30 Dhu legravekeka segravemi neꞌe Pe Ama Lamatua pamamurihari dhegraveunegravetimamadhe ra regravengu se paleoheka egravemu sama segravemi ana pajuu Na egravetusorga dhu leo boe egravemu
31 Aa Jaꞌa neo peka kahegravei lula-negraveti dhegraveumadhe bisa mamuri hari do aadꞌo Egravetudꞌara sasuri Musa dhu lole na ajꞌu iiki cakapua dhu ai naꞌe te ngaa kegravepu boe Negravetilii lolo ne egravedhi bisa teꞌa na dhegraveu madhebisamamuri hari Te egravetu dꞌara sasuri egraveegravenaAma Lamatua peka degravenge Musa na32 lsquoJaꞌa ne Ama Lamatua negraveti begravei-baki egraveu
Nuka Abraham Isak degravenge YakobRegravengu aaꞌi-aaꞌi ra pahaha iisi era
mi Jaꞌa toke dꞌai sange neꞌenersquo
De egravedhi teꞌa na lodꞌo Ama Lamatuapeka segravemi egraveegravena baki egravedhi se dhu madhenegravebhu le Te ngaa Ama Lamatua peka naNegravengu jꞌajꞌi Lamatua regravengu era Negraveti egraveegravenaka egravedhi dhu teꞌa na samanga regravengu dhumamuri era masi ka regravengu dhu madhenegravebhu le De masi ka madhe te ngaa ramamuri hari Te dhodhoka dhegraveu mamuridi dhu pahaha iisi mi Ama Lamatua dhegraveudhu madhe aadꞌo sirdquo
33 Ropa ra tadegravengi rare lii padhai Yesusne hegraveia dhegraveu Saduki se reꞌa heka bꞌalaTe ngaa dhegraveu ae se malaa-maloha ka rapapeka na ldquoIra ii Lii padhai Dhegraveu neꞌe nebeꞌa seli eele ngardquo
Lamatua Yesus ajꞌa lula-negraveti paredha dhukapai risi
(Markus 1228-34 Lukas 1025-28)
34 Ropa dhegraveu Parisi tadegravengi na Yesussegi le dhegraveu Saduki hegraveia ra pakabokoho lasi pakaregravei degravenge Ne 35 Negraveti regravenguse abhu ca dhegraveu dhu dꞌegravelu-megraveu jꞌara-jꞌara agama laꞌe pakaregravei degravenge Yesus akunegravengu na 36 ldquoAma Mese Jaꞌa neo karegraveisegravemi neꞌe ka atora negraveti adꞌa degravenge agamaegravedhi ae dꞌai seli Paredha aaꞌi-aaꞌi dhunegravetiMusa mia ka dhu dedha risirdquo
37 Hegraveia Yesus dhaa peka na ldquoParedhadhu dedha risi egravetu dꞌara Sasuri Mola-MegraveciAma Lamatua suri peka nalsquoAma Lamatua egraveegravena tareꞌa Lamatua miu
De miu se hudꞌi sue risi Ne negraveti ngaaaaꞌi-aaꞌi
Negraveti egraveegravena ka miu hudꞌi sanao-maena taruu mi Negravengu
tadhe paie Nedegravenge sabꞌa paꞌegravera ho madhutu
dadꞌegravei Narsquo38 Neꞌe ne ka paredha dhu dedha degravenge
kapai risi 39 Aa abhu paredha ka dua dhupeka nalsquoEgraveu hudꞌi sue ku dhegraveu leo nuka segravemi egraveu sue
ngiꞌu egraveu mesa mursquo40 Dua paredha se nuka kapua negraveti
atora Musa degravenge lii ajꞌa-nori aaꞌi-aaꞌi ranegraveti dhegraveu regraveti lii padhai Ama LamatuaDhegraveu tatu boemadhutu paredha leo ladhenegravengu madhutu uuru boe dua paredhadhu dedha risi serdquo
Kristus mema tareꞌa ana-egravepu dhegraveu aaeDaud te ngaa Negravengu Lamatua negraveti dhegraveu aaeDaud kahegravei
(Markus 1235-37 Lukas 2041-44)41 Ropa dhegraveu Parisi dhu pakaboko era
egravetu egraveegravena ka Yesus karegravei si peka na42 ldquoKaregravei negraveti uru ka Ama Lamatua dhupadhadha tegraveke le ho pua Kristusmai segravenaka hia mamuri mi dhegraveu unu Na De mad-hutu aꞌabhumiu na Kristus egraveegravena ana-egravepuceerdquo
Hegraveia ra dhaa peka na ldquoNegravengu egraveegravena ana-egravepu negraveti dhegraveu aae Daudrdquo
43 Yesus lii hari aku Negravengu na ldquoLadhesegravemi egraveegravena nga tao ka RohMola-Megraveci egraveegravenapeka degravenge dhegraveu aae Daud na negravenguparoa Kristus lsquoLamatuarsquo Te Daud suritegraveke na44 lsquoAma Lamatua peka mema le degravenge
lamatua jaꞌa na 2232 Kalua negraveti Masir 36 2237 Lole Hari Jꞌara-jꞌaraMamuri 65 2239 Atora negraveti Ama-ama Agama1918 2240 Lukas 1025-28 2244 Lii Sodꞌa Koa-Kio 1101
Mateos 2245 41 Mateos 2315ldquoMai ho madhegravedi egravetu era hua iia ne
egravetu baboa gꞌana JaꞌaTe begraveli-camegravedꞌa Jaꞌa tao musu-
musu egraveu segravera pahaha iisi miegraveursquo rdquo
45 De negraveti lii neꞌe ne egravedhi teꞌa nadhegraveu aae Daud mesa na paroa Kristus nelsquoLamatuarsquo De ladhe dhegraveu peka na Kristusdhoka ana-egravepu Daud di egraveegravena dhae dꞌaimegraveka Lula Negravengu Lamatua negraveti dhegraveu aaeDaud kahegraveirdquo
46 Ropa ra tadegravengi lii padhai Yesus dhegraveuParisi se nuka segravemi dhegraveu goa sa te ca dhegraveusa bisa boe dhaa lii Yesus Negraveti egraveegravena kanegraveti lodꞌo egraveegravena regravengu bani heka tengejꞌara ho pakaregravei Ne
23Lamatua Yesus pasanegravedꞌe segravena ka baku
pamudꞌe degravenge mese agama aa dhegraveu Parisisegravera
(Markus 1238-39 Lukas 114346 2045-46)
1 Egravele egraveegravena ka Yesus ajꞌa ana madhutuNa degravenge dhegraveu ae leo dhu palere degravengeregravengu 2 Na peka degravenge ra aku Negravenguna ldquoMese agama degravenge dhegraveu Parisi segraveraabhu hak ho ajꞌa-nori atora Musami dhegraveu3Negraveti egraveegravena ka miu hudꞌi nanene si aa taomadhutu lii aꞌajꞌa ra Te ngaa mage mimadhutu ngaa dhu ra adꞌu-ue lula regravengumesa ra madhutu boe lii aꞌajꞌa regravengu segravera4 Regravengu laka-seti dhegraveu segravena ka madhutuatora agama ra dhu pabia dhegraveu Te ngaaregravengu mesa ra roꞌo boe soru-bara dhegraveusegravena kamadhutu atora segravera 5Aaꞌi-aaꞌi dhura adꞌu-ue segravera segravena ka dhegraveu koa-kadꞌirisi Nuka segravemi egravetu katanga regravei ra dhu egravekidegravenge megravedha egraveci dhu suri Lii Holo-NoriAma Lamatua aa egravetu lele aai ra kahegravei Tengaa regravengu tao parisi hari segravena ka dhegraveupadedha si peka na lsquoIra ii Dhegraveu se dhegraveumolarsquo
6 Ladhe regravengu maso asa dꞌara egravemugareja do dꞌara pesta regravengu dꞌegravei tenge eradhu beꞌa risi segravena ka dhegraveu ae ladhe regravedhisi 7 Ladhe lasi asa dꞌara pasa regravengu dꞌegraveidhegraveu pakabꞌua si Ra tenge jꞌara segravena kadhegraveu pahaha iisi mi regravengu aa dꞌegravei dhegraveuparoa ra lsquoAma mese dhu hua iiarsquo 8 Tengaa miu baku madhutu jꞌara regravengu seꞌeDhegraveu baku paroa miu lsquoama mesersquo lula
Mese miu dhoka ca dhegraveu di Aa miu aaꞌi-aaꞌi mi seꞌe paꞌaꞌari 9Mage jꞌoka padedhadhegraveu egravetu rai-haha ne peka na lsquoamarsquo lulaAma miu egravetu sorga dhoka egraveci di 10 Dhegraveubaku paroa miu kahegravei lsquolamatuarsquo lula AmaLamatua miu dhodhoka egraveci di nuka Jaꞌane dhu Ama Lamatua pajaji mema karegraveinegraveti uru ka 11Negraveti egraveegravena ka Jaꞌa pasanegravedꞌemema miu mage padedha iisi mi nukasegravemi dhegraveu dhu dꞌegravei dhoka dhegraveu pakabꞌuara Negraveti miu se cee ka dhu neo jꞌajꞌidhegraveu kapai negravengu hudꞌi jꞌajꞌi ku nukasegravemi egravenu segravena ka lalau-laloꞌo dhegraveu leo12 Te dhegraveu dhu pamone-pabhegraveni egraveegravena naLamatua pamanahu ne Te ngaa dhegraveudhu pahaha iisi nuka segravemi ana iiki begraveli-camegravedꞌa Lamatua dedꞌe padedha nerdquo
Lamatua Yesus pasanegravedꞌe kegravetu agamasegravera lula regravengu padhai lii leo tao leo
(Markus 1240 Lukas 1139-424447-522047)
13 Ka Yesus tuhu hari lii padhai Naaku Negravengu na ldquoHee miu mese agamadegravenge dhegraveu Parisi se Miu mema dhegraveudhu padhai lii leo tao leo Begraveli-camegravedꞌamiu dui mere pala miu lula miu moꞌo boeparcaya Jaꞌa nuka Dhegraveu dhu Ama Lamatuapamoa tegraveke pua mai Aa dhu bhelu risihari miu bhabhae dhegraveu neo mai asa dꞌararai paredha Ama Lamatua segravena ka ra bakuparcaya Jaꞌa
14 [Hee miu mese-mese agama degravengedhegraveu-dhegraveu Parisi Mema miu dhegraveu dhupadhai lii leo tao leo Begraveli-camegravedꞌamiu pasae mere mamadhe-mamopo lulamiu dꞌegravei kapodꞌe-kabegraveli bhegraveni balu segravenaka parame mere egravemu ra Te ngaa egravetumadha dhegraveu ae miu paꞌabhe bhabhelumiu degravenge jꞌara sabajꞌa panegravebhu-negravebhuho dhegraveu peka na miu dhegraveu dꞌara mola Tengaa egraveegravena na Ama Lamatua hia huku dhubia risi mi miu]
15 Hee miu mese agama degravenge dhegraveuParisi segravera Mema miu dhegraveu dhu padhaileo tao leo Begraveli-camegravedꞌa miu pasae meremamadhe-mamopo lula miu lami asa miaegraveegravena ka palegraveme legraveu do caꞌe-puru ledheneo tenge dhoka ca dhegraveu di segravena ka masopartei agama miu Te ngaa ropa na masomiu adꞌu-uemamuri na asa bhelu risi tokena abhu hahuku dhu babia na dua hari risinegraveti miu egravetu dꞌara naraka
235 Mateos 61 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 68 Sensus 1538 2311 Mateos 2026-27 Markus 9351043-44 Lukas 2226 2312 Lukas 1411 1814 2314 Ayat 14 ne aadꞌo egravetu dꞌara sasuri lii Yunani uru-urusegravera
Mateos 2316 42 Mateos 233316Wee Dꞌaramiu dhu begravedhu le Nga tao
ka limuri nemiu neo padꞌelo jꞌara hia dhegraveuleo Pe miu abhu mamadhe-mamopolula miu ajꞌa leli peka na lsquoLadhe dhegraveupajaji pake soo-subha dhu ale Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi na dhegraveu ne paꞌegraveki boedegravenge lii pajaji na egraveegravena Te ngaa ladhe napajaji pake subha degravenge ale megravedha hualaaegravetu dꞌara Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌina negravengu heka paꞌegraveki degravenge lii pajaji narsquo17 Miu goa kabao Miu pangee na AmaLamatua pakabꞌua risi megravedha hualaa segraveranegraveti EgravemuKapuaManegravengi-Mangajꞌi Na doAadꞌo Te Egravemu neꞌe ka dhu tao megravedha segraverajꞌajꞌi mola-megraveci
18 Miu se ajꞌa ore-leli kahegravei peka nalsquoLadhe dhegraveu pajaji pake subha ale meikorbandhuegravetudꞌara EgravemuKapuaManegravengi-Mangajꞌi dhegraveu ne paꞌegraveki boe degravenge liipajaji na Te ngaa ladhe na pajaji pakesubha aa alemegravedha egravetu dedhamei korbanna dhegraveu ne heka paꞌegraveki degravenge lii pajajina kegravenarsquo 19 Miu mema begravedhu tareꞌa-reꞌaTatumei korban ne kabꞌua risi negravetimegravedhaegravetu dedha mei egraveegravena Te mei egraveegravena ka dhutao megravedha korban regravengu jꞌajꞌi mola-megravecimi Ama Lamatua 20 Negraveti egraveegravena ka ladhedhegraveu subha ale mei korban ne na beꞌarisi ale mei degravenge aaꞌi-aaꞌi dhu egravetu dedhamei egraveegravena 21 Aa ladhe dhegraveu subha aleEgravemuKapuaManegravengi-Mangajꞌi na beꞌa risiale kahegravei Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌidegravenge kolongara Ama Lamatua Te Negravenguka dhu pea egravetu talora aae na 22 Aa ladhedhegraveu subha ale sorga na egraveegravena egraveci egraveegravenaka degravenge negravengu ale kadera paredha AmaLamatua palere-lere degravenge kolongara Nate Negravengu ka dhu madhegravedi negravedꞌu paredhaegravetu egraveegravena
23 Hee miu mese agama degravenge dhegraveuParisi segravera Mema miu dhegraveu dhu padhaileo tao leo Pe miu abhu mamadhe-mamopo lula miu dꞌegravelu-megraveu titu kegravenapaꞌiga capala negraveti canguru pala dhu miuhia Lamatua Miu paꞌiga aaꞌi megraveu-megraveutoke bubhu negraveti dꞌara oka egraveci sa tegraveke eeleboe Miu ige toke lutu-sela nuka segravemiregraveu dꞌare kaꞌunyi degravenge lasona Te ngaamiu pabhegravelu eele atora dhu kabꞌua risinegraveti Ama Lamatua Te mamuri miu molaboe Miu sue boe dhegraveu dhu unu aadꞌo Aamamurimiumadhutu boe dadꞌegravei LamatuaBeꞌa risi miu taomadhutu aaꞌi dhu pakare-
jꞌe dꞌara Lamatua heka mi paꞌige kegravenabubhu-bubhu dhu lutu segravera dhu miu neohia mi Lamatua 24 Dꞌara miu begravedhute ngaa tasamia ka neo era pajꞌujꞌu jꞌarahia dhegraveu leo Miu tao atora toke lutuho pua dhegraveu madhutu te ngaa atora dhukabꞌua risi negraveti AmaLamatuamiumesamipusi-pahae boe Nuka segravemi miu sule eelekikidui dhu ana iiki-iiki negraveti egravei dhu miuminu te ngaa badha aae segravemi kabao miudhegravele kateme
25 Hee miu mese agama degravenge dhegraveuParisi segravera Mema miu dhegraveu dhu padhaileo tao leo Pe miu abhu mamadhe-mamopo lula miu rase pega-mago tokemegraveu kaleꞌe te ngaa dhoka re liꞌu di Masika re dꞌara na dhu kajꞌalu titu kegravena negravetimanaꞌumiudegravengedegraveungaramiu Mamurimiu segravemi egraveegravena kahegravei
26 Wee dhegraveu Parisi dhu begravedhu ee Raseuuru ku re dꞌara pega-mago miu segraveraDegravenge segravemi egraveegravena re liꞌu na jꞌajꞌimegraveu kahegravei
27 Wee miu mese agama degravenge dhegraveuParisi segravera Mema miu dhegraveu dhu padhaileo tao leo Pe miu abhu mamadhe-mamopo lulamiu ca ropa degravenge roꞌa dhegraveumadhe dhu lame degravenge egravei dama pudhiDhegraveu ladhe re liꞌu na beꞌa titu kegravenaTe ngaa egravetu dꞌara pegravenu degravenge rui dhegraveumadhe aa dhu hegraveu oone-oone 28Miu egraveciegraveegravena ka Miu dꞌegravei tao iisi mi segravemi dhegraveu dhumola-megraveci Negraveti liꞌu dhegraveu regravedhi na miunuka segravemi dhegraveu dꞌara mola Te ngaa egravetudꞌara miu cakaraa dhegraveu bhelu-katubꞌa Temiu padhai lii leo tao leo aa pabhegravelu eeleparedha Ama Lamatua segravera
29 Hee miu mese agama degravenge dhegraveuParisi segravera Mema miu dhegraveu dhu padhaileo tao leo Pe miu abhu mamadhe-mamopo Miu pakapai roꞌa negraveti dhegraveu regravetilii padhai Ama Lamatua aa dule pabeꞌa-beꞌa roꞌa dhegraveu dꞌara beꞌa 30 Te ngaa miupeka na lsquoSegravemi jiꞌi se mamuri tegraveu egraveci egraveegravenaka degravenge begravei-baki jiꞌi tatu jiꞌi madhutuboe pamadhe dhegraveu dhu regraveti lii padhai AmaLamatua segraverarsquo 31Degravenge jꞌara neꞌe miu unumi bhoke rahasia miu na miu bhelu egraveciegraveegravena ka degravenge begravei-baki miu 32De laꞌa sinama Miu tao taruu la bhabhelu toke dꞌaiegravele madhutu tatao begravei-baki mi
33 Miu tareꞌa-reꞌa bhelu-katubꞌa egraveciegraveegravena ka degravenge mege dhu degravenge raco Miupangee na Ama Lamatua huku boe miu
2322 Yesaya 661 Mateos 534 2323 Atora negraveti Ama-ama Agama 2730 2327 Lii Lolo negraveti DhegraveuPajuu-paleha 233
Mateos 2334 43 Mateos 2414Aadꞌo Tatu Na pegraveci miu asa dꞌara ainaraka 34 Sanegravedꞌe paie Pe Jaꞌa pua anamadhutu Jaꞌa mai ho ra ajꞌa-nori degravengepadꞌelo miu jꞌara mamuri Lamatua dhulegraveke Te ngaa egraveegravena na miu pamadhe ca-hagꞌe aa cahagꞌe hari miu paku pamadhesi egravetu ajꞌu palolo-palegravebha Abhu kahegraveidhu miu hake-paru si egravetu dꞌara egravemu-egravemusabajꞌa aa abhu cahagꞌe kahegravei miu pa-jꞌegravera si toke ra rai negraveti kota egraveci asa kotaleo 35 Lodꞌo uru segravera begravei-baki miu pa-madhe Habel Masi ka negravengu ne dꞌaradhu mola Begravei-baki miu dhu loe boe pa-madhe dhegraveu dhudꞌaramola negraveti lai ana-laiegravepu Toke dꞌai Sakaria ana negraveti BarakiaRa pamadhe ne egravetu madha Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi padegravetu degravenge mei kor-ban Lula miu madhutu bhabhelu begravei-bakimi negraveti egraveegravena ka miu hudꞌi tago mere raanegraveti dhegraveu dhu dꞌara mola seꞌe 36 Memalegraveke tareꞌa Te miu ana lodꞌo limuri nebegraveli-camegravedꞌa abhu huku lula jꞌara-jꞌarabhabhelu dhu begravei-baki miu adꞌu-ue karegraveinegraveti uru ka mairdquo
Dꞌara Yesus susa lula tatao dhegraveuYerusalem
(Lukas 1334-35)37 ldquoHee miu dhegraveu Yerusalem Miu dhu
loe boe pamadhe dhegraveu-dhegraveu regraveti lii pad-hai Ama Lamatua aa pegraveci pamadhe dhegraveupajuu-paleha Na dhu mai soru-bara miuJaꞌa keꞌa boe roca pamako miu segravena kalegravepa mai asa Jaꞌa ne nuka segravemi manu renadhu bhiri-sarobho ana na egravetu dꞌara egravela naTe ngaa miu pusi-pahae boe Jaꞌa 38 Negravetiegraveegravena ka Lamatua pusi-pahae heka degravengeegravemumiu Ka begraveli-camegravedꞌa egravemu egraveegravena dhegraveupea heka egravetu dꞌara 39 Nanene paie-iieTe begraveli-camegravedꞌa miu megravedhi heka Jaꞌa tokedꞌai lodꞌo na miu mangaku peka na lsquoEgravedhimanegravengi segravena ka Ama Lamatua pala-bagimamegravengi-nale mi Dhegraveu neꞌe lula Lamatuaka dhu pua Na mairsquo Miu mangaku segravemiegraveegravena heka megravedhi hari Jaꞌa kegravenardquo
24Lamatua Yesus peka tegraveke gaguri Egravemu Ka-
pua Manegravengi-Mangajꞌi(Markus 131-2 Lukas 215-6)
1 Ka Yesus neo tegraveke eele Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi Ropa Na kalua anamadhutu Na mai pajꞌujꞌu babeꞌa Egravemu Ka-pua Manegravengi-Mangajꞌi ne 2Te ngaa Yesuspeka degravenge ra na ldquoEgravemu ne mema saraga
Te ngaa nanene ee Negravebhu heka dhegraveumaipaguri eele aaꞌi hadhu serdquo
Lamatua Yesus peka tegraveke na begraveli-camegravedꞌa ana madhutu Na paraga degravengejꞌajꞌegravera
(Markus 133-13 Lukas 217-19)3 Hegraveia Yesus laꞌe madhegravedi asa ledhe
Saitun Ka ana madhutu Na mai padhai liimesa ra degravenge Ne peka na ldquoAma Pekahari ku laa lii padhai Ama deo na Jꞌajꞌajꞌina pegraveri lodꞌo Mamai hari Ama na lodꞌomia Aa tadha-tadha na tasamia Tasamiakahegravei degravenge lodꞌo egravele rai-hahardquo
4 Ka Yesus dhaa peka na ldquoJꞌaga paiemamuri miu segravena ka dhegraveu baku kapodꞌe-kabegraveli miu 5 Te begraveli-camegravedꞌa dhegraveu ae maitegravebꞌa kakara peka na lsquoJaꞌa ne KristusDhegraveu dhu Ama Lamatua padhadha karegraveinegraveti uru karsquo Degravenge jꞌara ne regravengu monyadhegraveu ae 6 Ladhe miu megravedhi ka dhegraveu pa-musu do tadegravengi lii palolo dhegraveu papara-pakegravejꞌi egravetumia-mia na miu bakumadhaꞌukahegravei Te jꞌara seꞌe se hudꞌi jꞌajꞌi uuruku te ngaa lodꞌo egravele rai-haha ne dhae dꞌaimegraveka 7Dhegraveunegraveti ca suku egraveegravenanapamusudegravenge suku leo Negara egraveci pamusu labꞌanegara leo Egravetu mia-mia abhu rai opoaa manganga-madꞌegraveu dhu kapai titu kegravena8 Te ngaa segravera sa heka tadha partamakegravena dhu peka na lodꞌo egravele rai-haha degravetuae le Egraveegravena nuka segravemi bhegraveni dhu mulaikabake pegravedꞌa neo nara iisi
9 De miu hudꞌi jꞌaga paie ku ngiꞌu miuTe begraveli-camegravedꞌa dhegraveu mai pajꞌegravera degravengepamadhe miu Aa dhegraveu negraveti suku aaꞌi-aaꞌi egraveegravena na dꞌegravei boe miu lula miu mad-hutu Jaꞌa 10 Taa egraveegravena dhegraveu ae ka dhusoro kabodho degravenge roꞌo heka madhutuJaꞌa Regravengu panasa egraveci degravenge egraveci aa egravecipahie egraveci 11 Egraveegravena na abhu dhegraveu dhu temaleko-monya se peka na regravengu dhegraveu regravetilii padhai Lamatua Ka dhegraveu ae ka dhulegraveka si 12 Begraveli-camegravedꞌa bhabhelu dhegraveuasa tabha toke dhegraveu reꞌa heka pasue egravecidegravenge egraveci 13 Te ngaa dhegraveu dhu taha taruutokemadhe tatu Ama Lamatua pala hia nemamuri 14 Te dhegraveu hudꞌi palolo pale-legraveme ku Lii Lolo Beꞌa Ama Lamatua tokesuu-suu rai dꞌai roꞌa kakilu egravetu rai-hahane segravena ka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi reꞌa megraveu jꞌaramamuri Lamatua Egravele egraveegravena ku rai-haha neheka egravele kegravenardquo
249 Mateos 1022 2413 Mateos 1022
Mateos 2415 44 Mateos 2432Lamatua Yesus peka mema begraveli-camegravedꞌa
dhegraveu bhelu-katubꞌa egraveci mai paꞌele iie dhegraveuparcaya
(Markus 1314-23 Lukas 2120-24)15 Yesus padhai lii hari aku Negravengu na
ldquoDaniel ca dhegraveu negraveti dhegraveu regraveti lii padhaiAma Lamatua dhu suri tegraveke le peka nabegraveli-camegravedꞌa dhegraveu egraveci dhu bhelu-katubꞌarisi eele mai Egraveegravena na maso titu egravetuera laluri egravetu dꞌara Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi Ama Lamatua Degravenge jꞌara nenegravengu pahera eele era neꞌe Negraveti egraveegravena kaAma Lamatua soro kabodho tegraveke eele eraneꞌe De ropa miu megravedhi ka segravemi egraveegravena nami pajiko paie-iie ka (Dhegraveu cee dhu bacasasuri neꞌe hudꞌi pajiko paie-iie ku) 16Teneꞌe ne jꞌajꞌi tadha dhupekana lodꞌo-lodꞌojꞌajꞌegravera degravetu ae le Ropa megravedhi ka segravemiegraveegravena dhegraveu egravetu propensi Yudea rai ka asaledhe 17 Ladhe abhu dhegraveu dhu kalua negravetidꞌara egravemu le na maso ia ka mere megravedha-panyau Te ngaa rai degravenge ka segravena ka bakulegravekemamadhe-mamopo 18Dhegraveu egravetu dꞌaraoka legravepa ia ka mere megravedha-papake mi Tengaa rai degravenge ka 19 Dhu jꞌegravera risi kaina dhudegravengebabia aa ina-ina dhupasusuana dhu heka rara iisi hiu segravera Te regravenguse bisa boe rai pamegraveri 20 De hua iia miusabajꞌa manegravengi segravena ka lodꞌo jꞌajꞌegravera egraveegravenamage legraveke degravenge hegraveru egravejꞌi lai do lodꞌo aesasabꞌa 21 Te lodꞌo egraveegravena jꞌegravera titu kegravenaKaregravei negraveti Ama Lamatua pajꞌajꞌi rai-hahane toke dꞌai sange neꞌe ne dhegraveu dhaeladhe regravedhi megraveka jꞌajꞌegravera dhu kapai segravemiegraveegravena na Aa egraveegravena na dhegraveu paraga hekadegravenge jꞌajꞌegravera dhu segravemi egraveegravena 22 Te ngaamiu oto kapai te Ama Lamatua pabꞌabꞌelodꞌo egraveegravena Ladhe aadꞌo na abhu boe cadhegraveu sa dhu bisa taha mamuri Te ngaalula Ama Lamatua sue dhegraveu unu Na dhuhagꞌe nare segravera negraveti egraveegravena ka Na pabꞌabꞌelodꞌo jꞌajꞌegravera segravera
23 Ladhe lodꞌo egraveegravena dꞌai ka miu tadegravengidhegraveu peka na lsquoLadhe ku la Kristus kaneꞌersquo Aa dhegraveu leo peka na lsquoKristus ka negraveirsquoTe ngaa baku miu parcaya 24 Te egraveegravena naabhu dhegraveu mai tegravebꞌa kakara peka na lsquoJaꞌane Kristusrsquo Aa dhegraveu leo peka na lsquoJaꞌa nedhegraveu kegraveti lii padhai Ama Lamatuarsquo Egraveegravenana regravengu tao tadha malaa rupa-rupa pakekoasa nidhu segravena ka kapodꞌe-kabegraveli dhegraveu
Dhegraveu se tenge jꞌara ho dhegraveu unu AmaLamatua segravera legraveke tipu kahegravei 25 De miuhudꞌi jꞌaga paie-iie mamuri miu Lodꞌo-lodꞌo jꞌajꞌegravera se dhae dꞌai megraveka te ngaaJaꞌa pasanegravedꞌe mema le miu
26 Ladhe dhegraveu peka degravengemiu na lsquoKris-tus egravetu le dꞌara tana lapanegraveirsquo na baku lamikahegravei Aa ladhe abhu dhu peka na lsquoKristusnuka egravetu dꞌara egravemursquo na bakumiu parcayakahegravei 27 Te Jaꞌa ne Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa Begraveli-camegravedꞌa ladhe Jaꞌa mai hari asarai-hahane dhegraveu aaꞌi-aaꞌi ladhe regravedhi Jaꞌanuka segravemi dhegraveu ladhe regravedhi bela kahaꞌanegraveti dhimu asa haa
28 Ladhe Jaꞌa legravepa hari mai pe miu meꞌaJaꞌa egravetu era mia Nuka segravemi dhegraveu reꞌana ladhe dhegraveu regravedhi manu-bhui dhu temaraꞌa sisi badha madhe ra lela paꞌoru egravetumia na ra reꞌa egraveegravena jꞌajꞌi mi tadha na tatuabhu sisi hegraveu egravetu era egraveegravenardquo
Lamatua Yesus peka mamai hari Na(Markus 1324-27 Lukas 2125-28)
29 Egravele egraveegravena ka Yesus tuhu hari lii padhaiNa ho peka degravenge ana madhutu Na segraveraaku Negravengu na ldquoLadhe oe egravele ka lodꞌojꞌajꞌegravera segraveralsquoEgraveegravena na madha lodꞌo maroga kiu-kiu
hegraveru heo hekaHua hegravetu-hua hegravetu kabhui negraveti
dedha-liruaa koasa-koasa egravetu dedha-liru patogo
egraveci degravenge egravecirsquo30 Ka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi ladhe regravedhi kahegravei
tadha egravetu dedha-liru dhu padꞌelo pekana DhegraveuRai-hahaTareꞌa-reꞌa neomai harikegravena Ropa regravedhi segravemi egraveegravena hegraveia sukuaaꞌi-aaꞌi egravetu rai-haha ne jꞌajꞌi madhaꞌu tokera tangi Te begraveli-camegravedꞌa Jaꞌa puru maidegravenge raꞌi-liru heka regravengu ladhe regravedhikoasa degravenge dadedha Jaꞌa kegravena 31 KaJaꞌa pake lii tegravebhe dhu megravedhu ho pua ana-ana pajuu Ama Lamatua negraveti sorga segravenaka pakaboko rare dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu Jaꞌakabhili kore le negraveti suu-suu rai-haha negravetihaa toke dhimu negraveti badae toke balegraveurdquo
Lodꞌo-lodꞌo jꞌajꞌegravera jꞌajꞌi mi tadha mamaiLamatua Yesus
(Markus 1328-31 Lukas 2129-33)32 ldquoJaꞌa pakasame segravemi ajꞌu ca kapua
Ladhe regraveu na mulai karara tadha na oe 2415 Daniel 927 1131 1211 2418 Lukas 1731 2421 Daniel 121 Rai-haha Rupa Hiu 714 2427 Lukas 1723-24 2428 Lukas 1737 2429 Yesaya 1310 344 Yeskial 327 Yoel 21031 315Rai-haha Rupa Hiu 612-13 2430 Daniel 713 Sakaria 1210-14 Rai-haha Rupa Hiu 17
Mateos 2433 45 Mateos 259degravetu hegraveru hadhu kegravena 33 Segravemi egraveegravena kahegraveiladhe miu megravedhi ka dꞌai lodꞌo-lodꞌo jꞌa-jꞌegravera nuka segravemi dhu Jaꞌa peka-padhai deona egraveegravena tadha na mamai Jaꞌa dhu degravetuiiki le 34 Nanene paie-iie Negraveti dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu mamuri loo-limuri ne egraveegravena naabhu cahagꞌe dhu dhae madhe megraveka telodꞌo jꞌajꞌegravera se dhu jꞌajꞌi le 35Masi ka lirudegravenge rai-haha ne ele te ngaa lii padhaiJaꞌa ne ca lamusi sa bisa boe elerdquo
Lamatua Yesus peka na ca dhegraveu sa reꞌaboe lodꞌo mamai Negravengu
(Markus 1332-37 Lukas 1726-3034-36)36 ldquoCa dhegraveu sa reꞌa boe pegraveri lodꞌo Jaꞌa
mai hari Ana pajuu Ama Lamatua egravetusorga reꞌa boe kahegravei Jaꞌa mesa ku keꞌa boekahegravei Dhodhoka Ama Ku mesa Na dhuneꞌa 37 Te Jaꞌa ne Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa Begraveli-camegravedꞌa ropa Jaꞌa mai hari nukasegravemi taa uru segravera lodꞌo Nohmamuri era38Egravei aae dhae jꞌajꞌi megraveka lala te ngaa dhegraveu-dhegraveu dhu raꞌa-rinu aa paleo egravemu segravemibiasa Dhegraveu segravera tao taruu segravemi egraveegravenatoke Noh maso asa dꞌara kapa aae egraveegravena39 Te ngaa ropa egravei aae lala hae negraveti aaꞌi siregravengu heka kabegravedhi kegravena lula ngaa dhujꞌajꞌi segravera Egraveci egraveegravena ka degravenge mamai Jaꞌabegraveli-camegravedꞌa 40 Lodꞌo egraveegravena ladhe abhudhegraveu dua egravetu dꞌara oka cagꞌagꞌa laa AmaLamatua dedꞌe negraveti ca dhegraveu aa ca dhegraveuhari tegraveke eele 41 Ladhe dhegraveu bhegraveni dhegraveudua dhu majꞌu are kacaꞌa la Ama Lamatuadedꞌe negraveti ca dhegraveu aa ca dhegraveu hari tegravekeeele
42 Negraveti egraveegravena ka miu hudꞌi bori paꞌegraveramema kahegravei te miu meꞌa boe pegraveri lodꞌoLamatua miu legravepa hari mai 43 Pangeepaie-iie Ladhe lamatua egravemu dhu neꞌamema na megraveda none dhegraveu manaꞌu maitatu na pasaruru boe musi madha na segravenaka dhegraveu manaꞌu baku maso asa dꞌara egravemu44 Negraveti egraveegravena ka miu hudꞌi paꞌegravera memakahegravei Te mamai hari Jaꞌa egraveegravena degravengesahegravekardquo
Lamatua Yesus ajꞌa peka na dhegraveu sabꞌahudꞌi madhutu taruu ku dadꞌegravei lamatua na
(Lukas 1241-48)45 Ka Yesus tuhu hari lii padhai Na
peka na ldquoMiu hudꞌi jꞌajꞌi ku nuka segravemidhegraveu sabꞌa dhu madhutu dhodhoka dadꞌegraveilamatua na Te ladhe lamatua na neo laꞌerai kajꞌegraveu na dedꞌe dhegraveu sabꞌa dhu segravemi
egraveegravena ku ho uri ngangaꞌa-nganginu hia isiegravemu na 46 Ladhe lamatua na legravepa ladhenegravedhi dhegraveu sabꞌa na dhu sabꞌe degravenge beꞌatatu na karejꞌe 47 Parcaya la Jaꞌa te begraveli-camegravedꞌa lamatua egravemu hia dhegraveu sabꞌa nekoasa segravena ka ladhe-leru megravedha-panyauna aaꞌi-aaꞌi
48 Te ngaa ladhe dhegraveu sabꞌa ne dhegraveubhelu tatu na ngee egravetu dꞌara na 49 lsquoBeꞌakegravena Lamatua jaꞌa laꞌe le de cee neꞌa napegraveri lodꞌo legravepa hari mairsquo Negraveti ngangeesegravemi neꞌe ne hegraveia na kalabhe dhegraveu sabꞌaleo segravera Aa negravengu madhegravedi naꞌa-ninumau-mau bera-bera degravenge dhegraveu mahusegravera 50 Te ngaa dhu neꞌa nare boe nacagꞌagꞌa laa lamatua na legravepa hari mai51Hegraveia lamatua na capa pajꞌegravera ne ka corene asa liꞌu segravena ka na paꞌegraveci degravenge dhegraveupadhai lii leo tao leo segravera Egravetu era neꞌedhegraveu aaꞌi-aaꞌi ra tangi dꞌara pegravedꞌa lula rajꞌegravera dꞌai selirdquo
25Lamatua Yesus hia lii pakasame lula-negraveti
dhegraveu bhegraveni dhu tatae mamai dhegraveu mone dhuneo kabꞌi
1 Egravele egraveegravena hegraveia Yesus tuhu hari liilula-negraveti Ama Lamatua negravedꞌu paredhaaku Negravengu na ldquoMiu hudꞌi bori mema-mema ho soru mamai Jaꞌa nuka segravemi liipakasame ne Segravemi neꞌe ca tegraveka dhegraveubhegraveni dhegraveu canguru dhu kalua re megravedalasi soru broit dhegraveu mone regraveti degravengelabhu egravei megravenyi asa egravemu angalai ra 2 Tengaa negraveti regravengu canguru dhegraveu se abhulegravemi dhu goa aa legravemi dhu dꞌegravelu-megraveu3 Legravemi dhu goa se regraveti boe egravei megravenyi dhurisi 4 Te ngaa legravemi dhu dꞌegravelu-megraveu se regravetiparisi
5 Dꞌai egravemu broit dhegraveu mone dhae maimegraveka Negravebhu-negravebhu ka dhegraveu bhegraveni semusimadha ra sakaa hegraveia ra bhegravejꞌi luu titukegravena
6 Reꞌa rare boe te dꞌai talora megraveda sahegraveia tadegravengi lii paꞌoo peka na lsquoWee Broitmai le Mai lati soru nersquo 7Ropa ra tadegravengihegraveia dhegraveu bhegraveni se kegravedꞌi ka Ka ra kegravepeka labhu ra egraveci-egraveci 8 Te ngaa dhegraveu bhegravenidhu goa se peka degravenge bhegraveni aanga raaku regravengu na lsquoAngalai ee Bagi hia jiꞌi egraveimegravenyi miu ciki la te labhu jiꞌi di ruru-rurukegravenarsquo 9Tengaa dhegraveu bhegraveni dhu dꞌegravelu-megraveuse dhaa aku regravengu na lsquoIrii Baku nasa
2437 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 65-8 2439 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 76-24 2444 Lukas 1239-40 251 Lukas 1235
Mateos 2510 46 Mateos 2530te bisa boe Te egravei megravenyi jiꞌi dꞌai boe egravedhiaaꞌi-aaꞌi ti De beꞌa risi lami hegraveli egravetu eradhu pahia egravei megravenyirsquo 10 Hegraveia lasi ka hegraveli egraveimegravenyi Te ngaa ropa regravengu lasi broit dhudꞌai le Ka dhegraveu bhegraveni dhu dꞌegravelu-megraveu selasi ka asa dꞌara pesta palere-lere degravengebroit degravenge tamu aaꞌi-aaꞌi ra Ropa regravenguaaꞌi-aaꞌi dꞌai dꞌara ka ra begravedho egravemu
11 Hegraveia dhegraveu bhegraveni dhegraveu legravemi dhu goase legravepa mai Ka ra paroa peka na lsquoAmaAma Conge ku egravemu hia jiꞌi larsquo 12 Te ngaaamane dhaa aku negravenguna lsquoWee bisa boete miu se cee jaꞌa tadhe boersquo
13 Negraveti egraveegravena ka miu hudꞌi paꞌegravera taruute miu meꞌa boe kahegravei lodꞌo do hake pegraveriJaꞌa legravepa hari mairdquo
Lamatua Yesus pake lii pakasame lula-negraveti dhegraveu sabꞌa dhu uri doi-dhari lamatua na
(Lukas 1911-27)14 Ka Yesus peka hari lii pakasame egraveci
akuNegravenguna ldquoRopa Jaꞌa tegraveke eelemiu namiu hudꞌi sabꞌa paie-iie hia Jaꞌa nuka segravemilii pakasame ne abhu lamatua ca dhegraveuneo pakegravedꞌi laꞌe asa rai kajꞌegraveu Ropa napaꞌegravera neo laꞌe hegraveia na paroa nare dhegraveu-dhegraveu sabꞌa na ka na paredha si aku negravenguna lsquoMiu pake doi ne tao mi poko Ladhejaꞌa legravepa mai miu padꞌelo degravenge jaꞌa miuabhu leto ca ngaarsquo 15 Ka na pabagi doihualaa mi dhegraveu sabꞌa ka egraveci legravemi sakusegravena ka pabꞌunge ne Dhegraveu sabꞌa ka duaabhu doi dua saku aa ka tegravelu abhu doi casaku madhutu aꞌegravera regravengu egraveci-egraveci ra Kalamatua ne pakegravedꞌi laꞌe ka
16 Ropa segravemi rare doi ne hegraveia dhegraveu sabꞌaka egraveci laꞌe degravenge dꞌaga Negravebhu boe naabhu leto doi legravemi saku hari 17 Segravemi egraveegravenakahegravei degravenge dhegraveu sabꞌa ka dua Na abhuleto doi dua saku hari 18 Te ngaa dhegraveusabꞌa ka tegravelu dhu abhu doi ca saku deo nalaꞌe kegravei roꞌa ka na padhegravenu doi lamatua naasa dꞌara
19 Negravebhu ae ku heka lamatua regravengulegravepa Hegraveia na paroa dhegraveu sabꞌa na segravera hoparisa doi na dhu na hia si uri 20 Dhegraveusabꞌa ka egraveci laꞌe ka saraka doi cangurusaku ka na peka lsquoAma Doi ama ka neꞌeCa hari ni ama hia jaꞌa doi legravemi saku Tengaa limuri ne jaꞌa abhu leto legravemi sakukahegraveirsquo
21 Ropa lamatua na tadegravengi hegraveia nakarejꞌe Ka na peka na lsquoBeꞌa Egraveu nedhegraveu sabꞌa dhu beꞌa Egraveu ne majꞌegraveni aa dꞌegraveimadhutu taruu lii paredha jaꞌa masi kajaꞌa aadꞌo Lula egraveu ne bisa uri dhu ciki segravemineꞌe de egraveegravena na jaꞌa dedꞌe egraveu segravena ka urijꞌara dhu kapai aae hari Pe jaꞌa tao pestasegravena ka taꞌa-tinu sama-samarsquo
22 Egravele ka dhegraveu sabꞌa ka dua laꞌe sarakami lamatua na doi egravepa saku ka na peka nalsquoAma Ca hari ni ama hia jaꞌa doi dua sakuTe ngaa ladhe ku la jaꞌa abhu leto dua sakukahegraveirsquo
23 Ka lamatua ne karejꞌe kahegravei ka napeka na lsquoBeꞌa Egraveu ne dhegraveu sabꞌa dhubeꞌa kahegravei Egraveu ca dhegraveu dhu majꞌegraveni aamadhutu taruu lii paredha jaꞌa masi kajaꞌa aadꞌo Lula egraveu bisa uri dhu ciki segravemineꞌe ne de egraveegravena na jaꞌa dedꞌe egraveu ho uri dhukapai hari Pe jaꞌa tao pesta segravena ka taꞌa-tinu sama-samarsquo
24 Egravele egraveegravena ka dhegraveu sabꞌa ka tegravelu laꞌepeka degravenge lamatua na aku negravengu nalsquoAma Jaꞌa keꞌa na ama ca dhegraveu dhu dꞌaraadhu Te amamore ngaa dhu dhegraveu leo taoaa puu more ngaa dhu dhegraveu leo segravele 25Kajaꞌa madhaꞌu mage doi se ele hegraveia amahuku jaꞌa Negraveti egraveegravena ka jaꞌa huni paie-iiene Ka seꞌe ama De more hari ka te doiama se kura boe ca ana ma sarsquo
26 Ropa lamatua ne tadegravengi nare hegraveiana jegraveke dhegraveu sabꞌa ne aku negravengu na lsquoWeeegraveu ne dhegraveu sabꞌa dhu bhelu aa bai-eedꞌaEgraveu dhu meꞌa na jaꞌa kore ngaa dhu dhegraveuleo tao aa puu kore ngaa dhu dhegraveu leosegravele 27 nga tao ka egraveu lamu boe tegraveke doi nemi bank Segravena ka ropa jaꞌa legravepa jaꞌa korebunga na masi ka ciki ooꞌe ngaa-ngaa taoboersquo
28 Ka lamatua ne pua dhegraveu sabꞌa dhu leosegravera aku negravengu na lsquoMere doi negraveti negravengune ho hia mi dhegraveu sabꞌa dhu abhu letolegravemi saku egraveegravena 29 Te dhegraveu dhu uri paie-iie ngaa dhu egravetu adhe-aai na egraveegravena na naabhu ae hari Te ngaa dhegraveu dhu roꞌo boeuri ngaa dhu egravetu dꞌara adhe-aai na egraveegravenana rare aaꞌi negraveti negravengu
30 Kegravepe mere dhegraveu sabꞌa dhu guna boene Nuni paꞌoro ne pegraveci asa liꞌu negravei Sorotegraveke ne segravena ka na tangi aa dui narejꞌajꞌegravera egravetu era maroga aatu-aatu negraveirsquo rdquo
2512 Lukas 1325 2515 Lii Yunani egravetu neꞌe suri peka na legravemi τάλαντον (talanton) Talanton egraveci na nukasegravemi gaji ca dhegraveu tuka dꞌara 15 tegraveu De legravemi talanton egraveegravena gaji 75 tegraveu 2529 Mateos 1312 Markus 425 Lukas818 2530 Lukas 1911-27 Mateos 812 2213 Lukas 1328
Mateos 2531 47 Mateos 263Lamatua Yesus lole aꞌegravele rai-haha degravenge
lodꞌo Negravengu neo jꞌue lii langu dhegraveu aaꞌi-aaꞌi31 Ka Yesus tuhu hari lii padhai Na aku
Negravengu na ldquoJaꞌa Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌane begraveli-camegravedꞌa puru mai degravenge dadedhanegraveti Ama Ku palere-lere degravenge ana pajuuNa negraveti sorga Egravele na Jaꞌa madhegravedi egravetukadera paredha dhu dedha risi segravena kaparisa mamuri dhegraveu aaꞌi-aaꞌi 32 Begraveli-camegravedꞌa dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu mamuri regravedhiegravetu rai-haha mai asa madha Jaꞌa Pe Jaꞌahagꞌe si nuka segravemi dhegraveu madhenga badhapacegraveri kahibꞌi-kalegravebho negraveti kahibꞌi-kaꞌiasegravena ka jꞌajꞌi mi dua kaboko 33 Dhegraveu-dhegraveu dhu mamuri madhutu dadꞌegravei AmaLamatua Jaꞌa hia si re gꞌana Jaꞌa Tengaa dhu leo segravera Jaꞌa hia si re kariu Jaꞌa34 Lodꞌo egraveegravena Jaꞌa kegravedꞌu paredha nukasegravemi Dhegraveu Aae Egraveegravena na dhegraveu-dhegraveu egravetugꞌana Jaꞌa Jaꞌa peka degravenge regravengu na lsquoMiuseꞌe se ka dhu abhu megravengi-nale negraveti AmaKu Mai lati asa dꞌara egravemu Na dhu Na taotegraveke hia miu karegravei negraveti uru ka 35 Jaꞌa negraverumiu lula uru egraveegravena lodꞌo Jaꞌa mangangamiu ka dhu pangaꞌa Jaꞌa Aa lodꞌo Jaꞌa kokokamango miu ka hia Jaꞌa kinu Jaꞌa mainuka segravemi dhegraveu leo kara te ngaa miu hiaJaꞌa manubha egravetu dꞌara egravemu miu 36 Jaꞌadegravenge boe megravedha-papake te ngaa miu kadhu papake Jaꞌa Jaꞌa egravetu dꞌara papegravedꞌa-taregravegu te ngaa miu ka dhu lalau-laloꞌoJaꞌa Jaꞌa egravetu dꞌara begravedho aa miu ka dhumai paꞌasu-pareo degravenge Jaꞌarsquo
37 Ropa dhegraveu-dhegraveu egravetu sebhe gꞌana Jaꞌase tadegravengi lii Jaꞌa ne ra dhaa peka nalsquoLamatua neꞌe ne tasamia kegravena Lamatuapeka na Lamatua manganga ka jiꞌi pan-gaꞌa Lamatua koko kamango ka jiꞌi hiaminu 38 Lamatua segravemi dhegraveu leo karaka jiꞌi hia manubha egravetu dꞌara egravemu jiꞌiLamatua degravenge boe megravedha-papake ka jiꞌipapake Lamatua 39 Lamatua pegravedꞌa ka jiꞌilalau-laloꞌo Lamatua Lamatua egravetu dꞌarabegravedho ka jiꞌi dhiu paꞌasu-pareo Te ngaajꞌara seꞌe se lodꞌo mia ka dhu jiꞌi tao miLamatuarsquo
40 Pe Jaꞌa dhaa si peka na lsquoParcaya laJaꞌa Te lodꞌo miu tao jꞌara seꞌe se mi dhegraveuunu Jaꞌamasi ka taomi dhegraveudhuhahadꞌaiseli egraveegravena ka segravera sa miu tao le mi dedhaJaꞌa kahegraveirsquo
41 Egravele egraveegravena dhegraveu-dhegraveu dhu egravetu sebhekariu Jaꞌa Jaꞌa peka degravenge regravengu na lsquoHeedhegraveu bhelu-katubꞌa Ama Lamatua dhu
dhoo le miu Pakajꞌegraveu negraveti neꞌe ne PeJaꞌa paredha dhegraveu mai kegravepe miu segravena kapegraveci asa dꞌara ai naraka dhu heo robhe-robhe Te Ama Lamatua dhu sadia nare leera jꞌajꞌegravera ne hia mi nidhu degravenge dhegraveuaae ra 42 Jaꞌa babegravege eele miu lula lodꞌoJaꞌa manganga miu hia boe Jaꞌa kuꞌa Aalodꞌo Jaꞌa koko kamango miu hia boe Jaꞌakinu 43 Jaꞌa mai nuka segravemi dhegraveu leo karate ngaamiu soru boe Jaꞌa asa dꞌara egravemumiJaꞌa degravenge boemegravedha-papake te ngaamiupapake boe Jaꞌa Lodꞌo Jaꞌa pegravedꞌa-taregravegumiu lalau-laloꞌo boe Jaꞌa Jaꞌa egravetu dꞌarabegravedho te ngaa miu paꞌasu-pareo boe Jaꞌasa kahegraveirsquo
44 Ropa dhegraveu bhelu-katubꞌa se tadegravengilii Jaꞌa segravemi egraveegravena hegraveia ra bꞌala peka nalsquoLamatua ne tasamia kegravena Lamatua pekana Lamatuamanganga te ngaa jiꞌi hia boemuꞌa Lamatua koko kamango te ngaa jiꞌihia boeminu Lamatuanuka segravemi dhegraveu leokara te ngaa jiꞌi ngoꞌo boe hia manubhaegravetu dꞌara egravemu jiꞌi Lamatua degravenge boemegravedha-papake te ngaa jiꞌi papake boeLamatua egravetu dꞌara papegravedꞌa-taregravegu te ngaajiꞌi lalau-laloꞌo boe Lamatua egravetu dꞌarabegravedho te ngaa jiꞌi paꞌasu-pareo boe Tengaa jꞌara seꞌe se jiꞌi tao mi Lamatua lodꞌomiarsquo
45 Pe Jaꞌa dhaa mi regravengu peka na lsquoPar-caya la Jaꞌa Te lodꞌo miu soru-bara boedhegraveu-dhegraveu dhu haha ae dꞌai seli egraveci egraveegravenaka degravenge miu soru-bara boe Jaꞌarsquo 46 Kadhegraveu bhelu-katubꞌa abhu jꞌajꞌegravera toke dꞌaimia-mia Te ngaa dhegraveu-dhegraveu dhu dꞌaramola abhu mamuri taa-taa toke dꞌai mia-mia degravenge Ama Lamatuardquo
26Kegravetu agama Yahudi segravera tenge jꞌara ho
pamadhe Lamatua Yesus(Markus 141-2 Lukas 221-2 Yohanis
1145-53)1 Ropa Yesus ajꞌa nare jꞌara se aaꞌi-aaꞌi
ra hegraveia Na lii degravenge ana madhutu Naaku Negravengu na 2 ldquoMiu meꞌa le na di dualodꞌo ka dꞌai lodꞌo babeꞌa egravedhi nuka PestaPaska Lodꞌo egraveegravena abhu dhegraveu dhu pahieJaꞌa Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa ne Egraveleegraveegravena ra paku pamadhe Jaꞌa egravetu ajꞌu palolo-palegravebhardquo
3 Lodꞌo egraveegravena kegravetu agama Yahudi degravengedhegraveu heka adꞌa segravera dhu pakaboko egravetudꞌara egravemu Kayafas Kayafas ne nuka kegravetu
2531 Mateos 1627 1928 2546 Daniel 122 262 Kalua negraveti Masir 121-27
Mateos 264 48 Mateos 2622kapai risi agama Yahudi 4 Regravengu se tengejꞌara ho neo kegravepe Yesus pahuni-pahunisegravena ka pamadhe Ne 5Te ngaa regravengu rarelii egraveci peka na ldquoMata ku Mage egravedhi kegravepeNe egravetu dꞌara lai-lai ne lula lodꞌo-lodꞌo beꞌadegravetu le Mage dhoka dhegraveu ae dhu dꞌegraveiNegravengu tao marururdquo
Bhegraveni ca dhegraveu pahae egravei hegraveu megravengi dhukabꞌua mi Lamatua Yesus
(Markus 143-9 Yohanis 121-8)6 Egravetu rae Betania abhu ca dhegraveu ngara
na Simon Uru egraveegravena dhegraveumadenge degravengene lula negravengu dhu legraveke egravei papegravedꞌa kustaTe ngaa limuri ne egravele le negraveti papegravedꞌa naLodꞌo dhu dꞌai megraveka lodꞌo babeꞌa dhegraveuYahudi Yesus si raꞌa egravetu dꞌara egravemu Simon7 Ropa regravengu raꞌa era bhegraveni ca dhegraveu maiparaga degravengeYesus Negravengunegravedꞌu boto cuedhu tao negraveti hadhu dhu kabꞌua Boto nedhu isi na egravei hegraveu megravengi dhu kabꞌua titukegravena Ka bhegraveni ne hake pamae katangaboto ne Hegraveia na pahae mau-mau egravei hegraveumegravengi ne mi kegravetu Yesus segravena ka jꞌajꞌitadha negravengu pakabꞌua Yesus
8 Te ngaa ropa ana madhutu Na ladheregravedhi tatao bhegraveni ne hegraveia ra nasa Kara pakaꞌuu aku regravengu na ldquoHeh Bhegravenine bhori eele iia dꞌara egravei hegraveu megravengi dhukabꞌua aae ne Baku na tao segravemi egraveegravena9 Beꞌa risi negravengu pahie Segravena ka kabꞌuana bagi mi dhegraveu-dhegraveu dhu unu boe ngaa-ngaardquo
10 Te ngaa Yesus neꞌa ngangee regravenguhegraveia Na lii peka na ldquoMiu se baku pasusabhegraveni ne Hudꞌi laa Jaꞌa karejꞌe lulana pahae le egravei hegraveu megravengi ne mi ngiꞌuJaꞌa 11 Te dhegraveu dhu unu boe ngaa-ngaapaꞌegraveci taruu degravenge miu Te ngaa Jaꞌa nemamuri negravebhu heka degravenge miu 12 Aabhegraveni dhu pahae egravei hegraveu megravengi mi ngiꞌuJaꞌa ne segravemi ngaa te negravengu pahegraveu megravengimema le ngiꞌu aae Jaꞌa Te mamuri Jaꞌanegravebhu heka 13Ngee paie-iie Sadꞌi egravetumiaegraveegravena ka ladhe dhegraveu palolo Lii Lolo BeꞌaAma Lamatua palegraveme rai-haha ne taturegravengu papeka kahegravei babeꞌa bhegraveni ne segravenaka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi sanegravedꞌe nerdquo
Yudas paneꞌa lii degravenge kegravetu agamaYahudi segravera ho pahie Lamatua Yesus mi regravengu
(Markus 1410-11 Lukas 223-6)14 Ca dhegraveu negraveti canguru dua ana mad-
hutu Yesus se dhu ngara na Yudas Iskar-iot Lodꞌo egraveegravena kahegravei kalua laꞌe tengekegravetu agama Yahudi segravera segravena ka neo pahieYesus mi regravengu 15 Ropa Yudas dꞌai dhegraveuseꞌe hegraveia na karegravei peka na ldquoAma-amaLadhe jaꞌa bhoke jꞌara ho miu bisa kegravepeYesus miu hia jaꞌa ngaardquo
Hegraveia dhegraveu se dhaa peka na ldquoLadhe egraveuneo pahie Ne degravenge jiꞌi na jiꞌi bꞌaerdquo Kara ige rare 30 (tegravelu nguru) doi iia aa rajꞌole asa Yudas 16 Egravele ka Yudas liꞌu kalaꞌe hegraveia na tenge jꞌara ho sarakaYesus asadꞌara adhe-aai regravengu
Lamatua Yesus naꞌa kalela Paska degravengeana-ana madhutu Na
(Markus 1412-21 Lukas 227-1421-23Yohanis 1321-30)
17 Dꞌara tegraveu mai-tegraveu mai abhu lodꞌobabeꞌa dhegraveuYahudi dhunanegravebhunapidhulodꞌo Ra pangare lodꞌo babeꞌa se nalsquoPesta Roti dhu Pake boe Ragirsquodagger Ropapesta egraveegravena neo mulai ana madhutu Yesussemai karegravei Ne aku regravengu na ldquoAma Megravedaneꞌe egravedhi bhoke lodꞌo babeꞌa egravedhi DeAmaneo segravena ka jiꞌi laꞌa roro kahibꞌi-kalegravebhoaa lalau era pesta Paska egravetu miardquo
18 Ka Yesus bꞌala si peka na ldquoLami asadꞌara kota pe mi paraga degravenge ama cadhegraveu Miu peka degravenge ne segravemi neꞌe lsquoAmaAma Mese rasa lodꞌo mamadhe Na negravebhuheka Hegraveia Na manegravengi era egraveci egravetu dꞌaraegravemu ama segravena ka Na tao kalela Paskadegravenge ana-ana madhutu Narsquo rdquo
19 Ropa ra tadegravengi rare hegraveia ana-anamadhutu Na tao segravemi dhu Na peka Ka ralalau ngangaꞌa kalela Paska egravetu era egraveegravena
20 Ropa dꞌai megraveda hegraveia Yesus degravengeana-ana madhutu Na dhegraveu canguru duasegravera madhegravedi raꞌa-rinu 21 Ropa dhu raꞌaera hegraveia Na lii peka na ldquoMi nanene Cadhegraveu negraveti miu se egraveegravena na pahie Jaꞌa asaadhe-aai dhegraveu leo karardquo
22 Ropa ra tadegravengi segravemi egraveegravena dꞌararegravengu roe-bhilu Ka regravengu egraveci-egraveci karegravei
267 Boto ne ra tao negraveti hadhu kabꞌua dhu dhegraveu bisa pae Alkitab lii Yunani peka na boto ne ra tao negraveti hadhu dhungara na ἀλάβαστρος (lsquoalabastrosrsquo) Ladhe kahegravei egravetu Lukas 737-38 2611 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 1511 2615 Sakaria 1112 dagger 2617 Kalela egraveegravena pasanegravedꞌe lodꞌo begravei-baki dhegraveu Yahudi kalua negraveti rai Masir Lodꞌoegraveegravena regravengu pakegravedꞌi degravenge lai-lai Negraveti egraveegravena ka abhu boe tebho dhu negravebhu ho tao reis roti pake ragi Baca egravetu Kaluanegraveti Masir 12615 2623 Lii Sodꞌa Koa-Kio 4110
Mateos 2623 49 Mateos 2641
Yesus peka na ldquoDhegraveu dhu Ama peka deona jaꞌa aadꞌo sina mardquo
23 Hegraveia Na peka na ldquoDhegraveu dhu cegravebꞌuroti na palere-lere degravenge Jaꞌa asa dꞌaramago ne negravengu ka dhu pahie Jaꞌa24 Sanegravedꞌe ee Jaꞌa Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa ne hudꞌi madhe ku nuka segravemi dhusuri tegraveke egravetu dꞌara Sasuri Mola-Megraveci AmaLamatua Te ngaa mate unu na Dhegraveu dhuneo pahie Jaꞌa begraveli-camegravedꞌa pasae narepala na Hua iia risi ina na baku nara iisinerdquo
25 Egravele egraveegravena ka Yudas karegravei kahegravei pekana ldquoTatu dhegraveu dhu Ama peka deo na jaꞌaaadꞌo sina mardquo
Hegraveia Yesus bꞌala ne ldquoMema tareꞌa egraveuunumu ka dhu peka lii egraveegravena De cee harirdquo
Lamatua Yesus peka na roti degravenge egraveianggor jꞌajꞌi mi tadha ho sanegravedꞌe Negravengu
(Markus 1422-26 Lukas 2214-20 1 Korin-tus 1123-25)
26 Regravengu dhu raꞌa era hegraveia Yesus dedꞌenare roti cue aa Na manegravengi makasi miAma Lamatua Ka Na pamae roti ne hegraveiajꞌole asa ana-ana madhutu Na aa Na pekaldquoRoti neꞌe ne ngiꞌu Jaꞌa Mere homiꞌe kardquo
27 Egravele ka Yesus nare galaa dhu pegravenudegravenge egravei anggor ka Namanegravengimakasi miAma Lamatua Hegraveia Na jꞌole asa ana-anamadhutu Na aa Na lii peka na ldquoMiu aaꞌi-aaꞌi mi mere hominu 28Te egravei anggor neꞌene raa Jaꞌa kegravena Egraveegravena na Jaꞌa madhe tengaa raa Jaꞌa suti segravena ka sui kore dhegraveuae negraveti koasa sasala-sasigo ra Raa neꞌejꞌajꞌi mi tadha ho pasanegravedꞌe dhegraveu peka nangaa dhu Ama Lamatua pajaji egraveegravena memalimuri ne jꞌajꞌi le De mere ho minu ka29 Te ngaa nanene paie-iie Mulai negravetimegraveda ne Jaꞌa kinu heka egravei anggor Pe Jaꞌadegravenge Ama Ku madhegravedi ngegravedꞌu paredhasama-sama egravetu sorga heka Jaꞌa kinu harikegravena degravenge miurdquo
30 Egravele egraveegravena hegraveia regravengu sodꞌa lii sodꞌaegraveci ho koa-kio Ama Lamatua Ka megravedaegraveegravena kahegravei regravengu lasi degravenge ka asa ledheSaitun
Lamatua Yesus peka mema na begraveli-camegravedꞌa Petrus pasili Negravengu
(Markus 1427-31 Lukas 2231-34 Yohanis1336-38)
31 Ropa egravetu dꞌara kakako regravengu Yesuspeka degravenge ana madhutu Na aku Negravengu
na ldquoCiki hari egravetu dꞌara megraveda neꞌe kahegraveimiu aaꞌi-aaꞌi mi rai tegraveke eele Jaꞌa mesa-mesa Ku Te dhu suri tegraveke le egravetu dꞌaraSasuri Mola-Megraveci Ama Lamatua peka nalsquoEgraveegravenana AmaLamatuapamadhe anamad-
henga badhaka kahibꞌi-kalegravebho na rai pajꞌalarsquo
32 Jaꞌa madhe tareꞌa te ngaa ladhe Jaꞌamamuri hari laku mate miu egravetu propensiGalileardquo
33 Te ngaa Petrus dꞌegravei boe nanene lii Naka na peka ldquoAma Masi ka dhegraveu leo raitegraveke eele Ama te ngaa jaꞌa rai boerdquo
34 Hegraveia Yesus bꞌala aku Negravengu naldquoPetrus Segravemi egraveegravena do Legraveka la lii Jaꞌa neEgravetu dꞌara megraveda neꞌe ne kahegravei manu dhaekokotoomegraveka te egraveu dhu pasili le tegravelu haripeka na egraveu tadhe boe Jaꞌardquo
35 Te ngaa Petrus noꞌo boe segravemi Ka napeka ldquoAadꞌo Ama Ladhe Ama madhejaꞌa madhe kahegravei Te jaꞌa rai boe tegraveke eeleAmardquo Angalai Petrus se peka segravemi egraveegravenakahegravei
Lamatua Yesus manegravengi-mangajꞌi egravetudꞌara oka Getsemani
(Markus 1432-42 Lukas 2239-46)36 Ka Yesus si kako taruu asa ledhe
Saitun dꞌai dꞌara oka cue ngara na Get-semaniDagger Egravetu era neꞌe Yesus peka degravengeana madhutu Na ldquoMiu madhegravedi uuru kumi neꞌe te Jaꞌa neo lakumanegravengi-mangajꞌiasa negraveirdquo 37 Te ngaa Na paroa nare PetrusYakobis degravenge Yohanis ho lasi palere-lere degravenge Ne Mulai negraveti egraveegravena ka dꞌaraNa maꞌegravete laho mae-mae aa roe-bhilu38 Regravengu kako kajꞌegraveu megraveka te Na pekadegravenge regravengu aku Negravengu na ldquoDꞌara Jaꞌasusa titu kegravena Jaꞌa nuka segravemi oe madhesa Miu madhegravedi mate Jaꞌa mi neꞌerdquo
39 Ka laꞌe ako kajꞌegraveu ciki hegraveia Na patitukegravetu urutuu ho sabajꞌa aku Negravengu naldquoAma pasue Ladhe Ama dꞌegravei na Jaꞌa bakupasae jꞌajꞌegravera neꞌe Te ngaa baku madhutudadꞌegravei Jaꞌa hudꞌi laa madhutu dadꞌegravei Amadirdquo
40 Sabajꞌa nare hegraveia legravepa laꞌe asa era anamadhutuNa dhegraveu tegravelu segravera Te ngaa regravengudhu bhegravejꞌi luu Ka Yesus paregravei si hegraveia Na liidegravenge Petrus peka na ldquoHee Petrus Ngatao ka miu se bhegravejꞌi Jaꞌa egravetu negravei negravebhuboe te ngaa miu lake mere boe beke cikisa mate Jaꞌa 41 Ruri pamako musi madha
2628 Kalua negraveti Masir 248 Yermia 3131-34 2631 Sakaria 137 2632 Mateos 2816 Dagger 2636Egravetu dꞌara lii Ibrani lsquoGetsemanirsquo sasoa na lsquogagili dhu gili egravei megravenyi negraveti hua saitunrsquo
Mateos 2642 50 Mateos 2662miu Kegravedꞌi ho beke degravenge Jaꞌa Te dꞌaramiu mema dꞌegravei tao dhu beꞌa te ngaa ngiꞌumiu egravera boe De hua iia miu sabajꞌa segravenaka ladhe legraveke dadugu-rariu miu bisa tahardquo
42 Ka Yesus laꞌe hari sabajꞌa peka naldquoAma Ladhe Jaꞌa hudꞌi pasae ku jꞌajꞌegraveraneꞌe hudꞌi laa madhutu dadꞌegravei Ama dirdquo43Sabajꞌa nare hegraveia namai hari asa era anamadhutu Na dhegraveu tegravelu se Te ngaa dhu rabhegravejꞌi hari lula musi madha ra sakaa titukegravena
44 Ka Na tegraveke eele si laꞌe hari manegravengi-mangajꞌi categraveka Na manegravengi-mangajꞌiharimi Ama segravena ka baku soro tegravekeNegravengupasae jꞌajꞌegravera egraveegravena te ngaa hudꞌi laa mad-hutu dhoka dadꞌegravei Ama di 45 Sabajꞌa nareka Na legravepa hari laꞌe paregravei ana madhutuNa pekana ldquoMiu se bhegravejꞌi taruu do Kegravedꞌika Te dhegraveu dhu neo pahie Jaꞌa DhegraveuRai-haha Tareꞌa-reꞌa ne degravetu le Dhegraveu semai ho kegravepe Jaꞌa kegravena ho saraka asa adhe-aai dhegraveu bhelu-katubꞌa 46 Wee kegravedꞌi kaBhoke musi madha miu ladhe ku asa negraveiTe dhegraveu dhu pahie Jaꞌa nuka mai negraveirdquo
Dhegraveu kapai-dhegraveu kapai pua dhegraveu lasikegravepe Lamatua Yesus
(Markus 1443-50 Lukas 2247-53 Yohanis183-12)
47 Ropa Yesus padhai lii era Yudas dhunare le era egraveegravena degravenge dhegraveu ae-ae Dhegraveu semai regraveti hela degravenge ajꞌu cegraveki ho neo kegravepeNe Regravengu tao segravemi neꞌe lula madhutuparedha negraveti kegravetu agama Yahudi degravengedhegraveu heka adꞌa segravera 48 Yudas dhu pekamema lemi dhegraveu seꞌe na ldquoMiu ladhe paie-iie Dhegraveu dhu jaꞌa uu Negravengu ka dhu miukegravepe Te Negravengu ka dhu miu tengerdquo
49 Ropa regravengu dꞌai madha Yesus hegraveiaYudas lii degravenge ka ldquoSaloom Ama MeserdquoHegraveia Yudas uu Yesus
50 Egravele ka Yesus peka degravenge ne ldquoHeeYudas Tao ka laa madhutu dadꞌegravei egraveurdquo Kadhegraveu ae segravera ara lasi neo kegravepe Ne
51 Te ngaa dhu reꞌa boe na dhegraveu unuYesus ca dhegraveu dhu bete hela na ka serupamaꞌegravete regraveu dhilu dhegraveu egraveci (Dhegraveu dhunuꞌa ne nuka ca dhegraveu egravenu negraveti kegravetu kapairisi agama Yahudi) 52 Ropa ladhe negravedhisegravemi egraveegravena hegraveia Yesus lii degravenge ne akuNegravengu na ldquoPasaluu hela egraveu egraveegravena asa dꞌarasope na Te dhegraveu dhu pake regraveka ho neouri pamere lii langu egraveegravena na negravengumadhedegravenge regraveka kahegravei 53 Egraveu meꞌa boe do Jaꞌa
bisamanegravengi Ama Ku ho Na hia ana pajuuNa dꞌai nguru rihosect mai negraveti sorga segravenaka soru-bara Jaꞌa 54 Te ngaa hudꞌi laa rakegravepe Jaꞌa Te aaꞌi-aaꞌi dhu suri tegraveke le egravetudꞌara Sasuri Mola-Megraveci Ama Lamatua lula-negraveti Jaꞌa ne hudꞌi jꞌajꞌi kurdquo
55 Egravele egraveegravena ka Yesus peka degravenge dhegraveu-dhegraveu dhu mai kegravepe Ne aku Negravengu naldquoMadhutu miu Jaꞌa ne dhegraveu bhelu doNga tao ka miu mai kegravepe Jaꞌa ne megravetidegravenge hela degravenge ajꞌu cegraveki Begraveli-begraveli Jaꞌaajꞌa miu egravetu dꞌara Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi Ama Lamatua te ngaa dhegraveu egravecisa tao boe ngaa-ngaa mi Jaꞌa 56 Te ngaahudꞌi laa Mai ka kegravepe Jaꞌa Te jꞌara neꞌene dhu suri tegraveke le karegravei negraveti uru ka egravetudꞌara Sasuri Mola-Megraveci Ama Lamatuardquo
Ropa ana madhutu Yesus regravedhi segravemiegraveegravena ra madhaꞌu titu kegravena Hegraveia ra raitegraveke eele Ne mesa-mesa
Regraveti Lamatua Yesus asa madha dhegraveu pa-maꞌegravete lii langu agama
(Markus 1453-65 Lukas 2254-5563-71Yohanis 1813-1419-24)
57 Egravele egraveegravena hegraveia dhegraveu dhu kegravepe Yesusregraveti Ne asa egravemu kegravetu kapai risi agamaYahudi dhu ngara na Kayafas lula dhegraveukapai segravera dhu pakaboko le egravetu era egraveegravenaDhegraveu se nuka kegravetu agama Yahudi meseagama aa dhegraveu heka adꞌa segravera 58 Ropara regraveti Yesus Petrus madhutu negraveti limuritoke dꞌai egravemu kegravetu kapai risi agamaYahudiegraveegravena Petrus laꞌe kahegravei asa madha egravemuho madhegravedi degravenge dhegraveu-dhegraveu dhu egravetusegravera Te neo neꞌa ngaa ka dhu jꞌajꞌi59 Egravetu dꞌara egravemu ne kegravetu agama Yahudisegravera dhu padhue-padhai degravenge dhegraveu-dhegraveudhu madhegravedi uri lii langu agama Regravenguaaꞌi-aaꞌi ra tenge jꞌara segravena ka pamanahuYesus lula ra neo huku pamadhe Ne60 Masi ka regravengu hia sakasii monya aekahegravei te ngaa regravengu abhu boe sasala egravecisa dhu regravengu bisa pake Negravebhu boe karegravengu abhu sakasii dhegraveu dua 61 Dhegraveudua se peka na ldquoJiꞌi tadegravengi le kahegraveiDhegraveu ne peka na lsquoBegraveli-camegravedꞌa Jaꞌa pagurieele Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi Tengaa egravetu dꞌara tegravelu lodꞌo Jaꞌa patitu koreharirsquo rdquo
62 Ka kegravetu kapai risi agama Yahudi kegravedꞌititu egravetumadha dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhumadhegravediegravetu era egraveegravena Hegraveia na karegravei Yesus peka na
sect 2653 Alkitab lii Yunani suri peka na 12 legion Ca legion tentara Roma ele boe dꞌai egravena riho (6000) dhegraveu 2655 Lukas 1947 2137 2661 Yohanis 219
Mateos 2663 51 Mateos 275ldquoEgraveu tadegravengi le lii galaa dhegraveu seꞌe dhu ragalaa Egraveu Nga tao ka Egraveu bꞌala boe ca hegravebꞌasardquo 63Te ngaa Yesus dhaa boe ngaa-ngaaHegraveia kegravetu kapai ne karegravei hari na ldquoJaꞌa neokaregravei Te ngaa Egraveuhudꞌi dhaa tareꞌa-reꞌa kunuka segravemi Egraveu dhaa mi Ama Lamatua dhumamuri egravetu sorga Abhu dhegraveu dhu pekana Egraveu ne Kristus Ana Ama Lamatua dhuNa moa tegraveke karegravei negraveti uru ka Tareꞌa segravemiegraveegravena dordquo
64 Hegraveia Yesus bꞌala peka na ldquoTareꞌanuka segravemi lii ama egraveegravena Te ngaa sanegravedꞌeTe begraveli-camegravedꞌa miu megravedhi Jaꞌa Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa ne Pe Jaꞌa madhegravedi egravetubaboa gꞌana Ama Lamatua egravetu sorga segravenaka kegravedꞌu paredha sama-sama degravenge Nedhu koasa Na kapai risi eele egraveegravena Egravele naJaꞌa puru mai hari egravetu dedha raꞌi-lirurdquo
65 Ropa na tadegravengi nare Yesus peka segravemiegraveegravena hegraveia kegravetu kapai ne nasa bia toke naciu pamae kodho madhera na Hegraveia napaꞌoo mi dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu madhegravedi egravetusegravera aku negravengu na ldquoEgravedhi parluu sakasiitao ngaa hari era Miu unu mi tadegravengi ledegravenge roꞌa dhilu miu lii padhai Na Negravengutao iisi Na jꞌajꞌi Ana Ama Lamatua Neꞌene pahaha Ama Lamatua Miu aaꞌi-aaꞌi mimeꞌa le na madhutu atora agama egravedhiladhe abhu dhegraveu dhu tao iisi na nuka segravemiAma Lamatua na dhegraveu ne hudꞌi madheku 66 De miu neo pamaꞌegravete segravemi miaharirdquo
Hegraveia aaꞌi-aaꞌi ra parodha peka naldquoDhegraveu neꞌe ne mema sala tareꞌa De hudꞌihuku pamadhe Nerdquo
67 Ka dhegraveu pegraveri-pegraveri lasi sabhuu ilu miYesus Hegraveia ra hake-paru aa tegravebꞌe paꞌokeNe 68 Egravele ka ra lalangu Ne peka naldquoWee Egraveu neꞌe ka Kristus si Egraveu peka segravekuDhegraveu cee ka dhu jꞌubhu Egraveurdquo
Petrus pasili tegravelu hari peka na tadhe boeLamatua Yesus
(Markus 1466-72 Lukas 2256-62 Yohanis1815-1825-27)
69 Lodꞌo egraveegravena Petrus madhegravedi era egravetumadha egravemu Ka egravenu bhegraveni ca dhegraveu mailii degravenge ne peka na ldquoDeo na egraveu kahegraveipalere-lere degravenge Yesus dhegraveu Nasaretegraveegravena sirdquo
70 Te ngaa na pasili egravetu madha dhegraveu aesegravera peka na ldquoAadꞌo Nga tao ka egraveu karegravei
segravemi egraveegravena Jaꞌa tadhe boe Nerdquo 71Ka Petruskalua laꞌe titu egravetu hegravebꞌa oka
Hegraveia bhegraveni leo hari egraveci ladhe negravedhine egravetu egraveegravena Ka bhegraveni ne peka degravengedhegraveu egravetu segravera aku negravengu na ldquoDeo najaꞌa kegravedhi dhegraveu neꞌe ne palere-lere degravengeYesus dhegraveu Nasaret egraveegravenardquo
72 Hegraveia Petrus jegraveke ne peka na ldquoEgraveu netao-tao hujꞌu Jaꞌa bani subha Jaꞌa tadheboe Dhegraveu negraveirdquo
73 Negravebhu boe ka dhegraveu leo egravetu segravera sapeka degravenge ne ldquoHee Egraveu ne baku kapodꞌe-kabegraveli dꞌara lii dhu peka na egraveu kako palereboe degravenge Dhegraveu ne Te negraveti lii padhai egraveuegraveci egraveegravena ka degravenge laloe lii dhegraveu Galileardquo
74 Te ngaa na padhegravedꞌa ka bꞌala akunegravengu na ldquoWee Jaꞌa subha degravenge kolon-gara Ama Lamatua Jaꞌa tadhe boe Dhegraveuneꞌe nerdquo Ropa na peka nare segravemi egraveegravenahegraveia manu kokotoo degravenge
75 Ropa na tadegravengi lii kokotoo manuhegraveia Petrus ngee negravedhi lii Yesus dhu pekana ldquoManu dhae kokotoo megraveka te egraveu dhupasili le tegravelu hari peka na egraveu tadhe boeJaꞌardquo Sanegravedꞌe nare lii neꞌe hegraveia laꞌe asa liꞌuka tangi dꞌara pegravedꞌa
27Ama-ama dhegraveu Yahudi regraveti Lamatua
Yesus asa gubernur Pilatus(Markus 151 Lukas 231-2 Yohanis 1828-
32)1 Madꞌae aae era dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu uri
lii langu agama segravera rare lii egraveci segravena ka neopamadhe Yesus 2 Negraveti egraveegravena ka ra egraveki Neregraveti asa madha gubernur Pilatus Te regravengudꞌegravei segravena ka gubernur huku pamadhe Ne
Yudas kadhoe iisi na ka na madhe aapa(Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 118-19)
3 Ropa Yudas tadegravengi na Yesus abhuhahuku madhe hegraveia na manyasa lulanegravengu ka dhu pahie Yesus Ka laꞌe hari asakegravetu agama Yahudi degravenge dhegraveu heka adꞌasegravera ho neo hia hari laꞌa doi iia 30 (tegravelunguru) bua segravera 4Na peka na ldquoJaꞌa tao lesasala-sasigo lula jaꞌa pahie le Dhegraveu dhudegravenge boe sasalardquo
Te ngaa dhegraveu se bꞌala aku regravengu naldquoWee Jiꞌi se pusi-pahae heka egraveu ne Egraveumesa mu ka dhu dꞌui more sasala egraveegravenardquo5 Ka Yudas cebꞌe eele doi segravera asa dꞌara
2664 Daniel 713 2666 Atora negraveti Ama-ama Agama 2416 2667 Yesaya 506 272 Lodꞌoegraveegravena dhegraveu Yahudi dhu degravenge boe koasa ho pamadhe dhegraveu Negraveti egraveegravena ka regravengu regraveti Lamatua Yesus asa dhegraveu paredhaRoma
Mateos 276 52 Mateos 2726Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi Hegraveia laꞌekadhoe iisi na toke na madhe aapa
6 Hegraveia kegravetu agama Yahudi segravera kabokorare doi dhu na cebꞌe eele segravera Ra padhueaku regravengu na ldquoDoi seꞌe mage egravedhi tao asadꞌara boaraka doi lula doi se doi kajꞌalu7 De beꞌa risi egravedhi hegraveli tare rai ca kasibꞌinegraveti dhegraveu tao egraveru rai segravei Ladhe dhegraveu mainegraveti rai leo do dhegraveu dhu egravedhi tadhe boemadhe egravedhi padhane si egravetu era neꞌe nerdquo8Ka ra hegraveli rai ne kabꞌua na negraveti doi deo saNegraveti egraveegravena ka rai ne toke dꞌai sange neꞌedhegraveu pangare na lsquoRai Raarsquo
9 Degravenge jꞌara neꞌe regravengu madhutu liinegraveti ca dhegraveu negraveti lii padhai Ama Lamatuangara na Yermia dhu suri tegraveke naldquoRegravengu pake doi iia 30 (tegravelu nguru) bua ho
hegraveli raiRegravengu pake doi se lula doi se kabꞌua
negraveti hegraveli dhegraveumadhutu segravemi dhu dhegraveu Israꞌel
pamaꞌegravete rare le10 Rai ne regravengu hegraveli negraveti dhegraveu tao egraveru rai
madhutu lii paredha dhu AmaLamatua hia mi jaꞌardquo
Lamatua Yesus egravetumadha gubernur Pila-tus
(Markus 152-5 Lukas 233-5 Yohanis1833-38)
11 Ropa dhegraveu se regraveti Yesus dꞌai gubernurhegraveia na karegravei Yesus ldquoTasamia Egraveu netareꞌa-reꞌa Dhegraveu Aae dhegraveu Yahudi dordquo
Na dhaa peka na ldquoTareꞌa Ama pekalegraveke kegravenardquo
12 Te ngaa ropa kegravetu agama Yahudidegravenge dhegraveu heka adꞌa segravera galaa Ne degravengelii langu ae-ae Na dhaa boe ca hegravebꞌa sa hegravei
13 Ka gubernur karegravei hari Ne peka naldquoEgraveu tadegravengi boe lii padhai lii regravengu doDhegraveu se hia sasala ae-ae mi dedha Egraveu Tengaa tasamia ka Egraveu bꞌala boe si hegraveirdquo
14 Te ngaa Na dhaa boe ca hegravebꞌa sa hegraveitoke gubernur malaa
Gubernur Pilatus pamaꞌegravete segravena ka hukupamadhe Yesus
(Markus 156-15 Lukas 2313-25 Yohanis1839mdash1916)
15 Tegraveu mai-tegraveu mai dhu tema le ladhedꞌai ka lodꞌo kalela Paska dhegraveu Yahudihagꞌe rare ana begravedho ca dhegraveu segravena kagubernur patabuli ne 16 Tegraveu egraveegravena dhegraveu
begravedho ca dhegraveu ngara na Barabasdagger Dhegraveuaaꞌi-aaꞌi tadhe le negravengu ne lula negravengu cadhegraveu bhelu-katubꞌa titu kegravena 17 Lodꞌoegraveegravena kahegravei dhegraveu ae lasi asa gubernurPilatus ho manegravengi segravena ka patabuli dhegraveubegravedho egraveci segravemi biasa Hegraveia Pilatus karegraveisi aku negravengu na ldquoBeꞌa De jaꞌa patabulicee Egravetu neꞌe Barabas aa abhu kahegraveiYesus dhu dhegraveu paroa Ne Kristus Mia kadhu jaꞌa patabuli Miu ka dhu pamaꞌegraveterdquo18 (Gubernur peka segravemi egraveegravena te neꞌa nakegravetu agama Yahudi regraveti Yesus asa negravengulula regravengu se tegraveka dꞌara degravenge Yesus)
19 Gubernur egravetu dꞌara uri lii langu neera dhegraveu egravemu na moa lii peka na ldquoAmaMage-mage oo Te Yesus ne dhu degravengeboe sasala Lula Negravengu neꞌe ka megravedadeo na jaꞌa nii aapa Toke dꞌai sangeneꞌe dꞌara jaꞌa dhae tegraveka megravekardquo 20 Tengaa kegravetu agama Yahudi degravenge dhegraveu hekaadꞌa segravera dadugu dhegraveu ae egravetu egraveegravena hora manegravengi gubernur patabuli Barabas aahuku pamadhe Yesus 21 Ka na karegravei harisi aku negravengu na ldquoNegraveti dhegraveu dua se miaka dhu jaꞌa patabulirdquo
Hegraveia aaꞌi-aaꞌi ra dhaa peka naldquoBarabas Patabuli Barabas dirdquo
22 Egravele ka na karegravei si aku negravengu naldquoLadhe segravemi egraveegravena jaꞌa tao tasa mera miami Yesus dhu ra peka na Kristus nerdquo
Hegraveia aaꞌi-aaꞌi ra paꞌoo-parodha pekana ldquoPaku pamadhe Ne asa ajꞌu palolo-palegravebhardquo
23 Egravele egraveegravena ka gubernur karegravei hari pekana ldquoTe sala Na ngaa Jaꞌa parisa le tengaa abhu boe sasala Na egraveci sardquo
Tengaa ra asa paꞌoo-parodha aku regravenguna ldquoPamadhe Ne Paku Ne asa ajꞌu palolo-palegravebhardquo
24 Negravebhu boe na neꞌa heka tao tasamiahari lula dhegraveu seꞌe asa ka ra hino neopatao Negraveti egraveegravena ka nare egravei ho jꞌamo ai egravetumadha dhegraveu ae-ae segravera aa na peka degravengera aku negravengu na ldquoJaꞌa tago boe mamadheDhegraveuneꞌe ne Miu aaꞌi-aaꞌimi ka dhuhudꞌipasae mere mamadhe Nardquo
25 Hegraveia dhegraveu seꞌe dhaa degravenge lii paꞌoo-parodha peka na ldquoOo hudꞌi laa Hudꞌi laajiꞌi degravenge ana-egravepu jiꞌi tago ngare raa Nardquo
26 Ropa tadegravengi nare hegraveia na pekaldquoLaꞌa sina mardquo Hegraveia na patabuli Barabasmadhutu dadꞌegravei ra Egravele egraveegravena ka na pua
278 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 118-19 2710 Sakaria 1112-13 Yermia 182-4 191-11 326-15dagger 2716 Sasuri lii Yunani cahagꞌe suri pekana lsquoYesus Barabasrsquo aa cahagꞌe hari suri pekana lsquoBarabasrsquo di 2724Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 216-9
Mateos 2727 53 Mateos 2747dhegraveu jꞌaga lasi kalabhe Yesus pake guiGame rare ka sordadꞌu regraveti Yesus segravenaka neo paku pamadhe Ne egravetu ajꞌu palolo-palegravebha
Sordadꞌu segravera pamakae Lamatua Yesus(Markus 1516-20 Yohanis 192-3)
27 Egravele egraveegravena ka sordadꞌu egravere regraveti Yesusasa tana lapa egravetu dꞌara benteng regravenguDꞌai negravei regravengu paroa rare angalai ra cabatalionDagger 28 Hegraveia ra papake Ne kodhomadhera egraveci dhu mea aaesect 29Ka rare loroajꞌu padhudhu ra egravenyu tao segravemi solo Hegraveiara egravenyi solo ne mi kegravetu Yesus ho ra saseiNe tao nuka segravemi regravengu dedꞌe dhegraveu aaehiu dhu pake solo dhegraveu aae Egravele egraveegravena kara jꞌole hia Ne ajꞌu caꞌegraveta asa ai gꞌana Nanuka segravemi tatea paredha Hegraveia ra patitukegravetu urutuu ra patangara degravenge Yesus aara pamakae Ne peka na ldquoPakabꞌua dhegraveuaae dhegraveu Yahudirdquo 30 Hegraveia ra sabhuu Neilu aa rare ajꞌu caꞌegraveta dhu Na kegravepe deo naka ra dꞌeu kegravetu Na 31 Ropa ra sasei rareNe hegraveia ra bhoke eele kodhomadhera Egraveleegraveegravena ka ra papake hari megravedha-papake NaKa regraveti Ne asa liꞌu kota Yerusalem ho neopaku Ne mi ajꞌu palolo-palegravebha
Regravengu paku Lamatua Yesus egravetu ajꞌupalolo-palegravebha
(Markus 1521-32 Lukas 2326-43 Yohanis1917-27)
32 Ropa ra egravere regraveti Yesus dꞌai talora jꞌaraparaga degravenge dhegraveu kota Kirene egraveci dhuneo laꞌe asa dꞌara kota Ngara na SimonDhegraveu se laka-seti ne segravena ka pasae ajꞌupalolo-palegravebha gati Yesus 33Ka ra dꞌai eraegraveci ngara na Golgota (Egravetu dꞌara lii Aramsasoa na ldquoEra rui kegraveturdquo) 34 Egravetu era neꞌedhegraveu seꞌe hia Yesus ninu egravei anggor dhupabꞌali rare le degravenge egravei naꞌi dhupegravedꞌu segravenaka bisa taha rarii Ka Yesus camuci hegraveiajuku eele
35 Egravele egraveegravena ka dhegraveu seꞌe paku Yesus asaajꞌu palolo-palegravebha Hegraveia sordadꞌu se egraverelot segravena ka negraveti regravengu cee ka dhu abhumegravedha-papake Na 36 Ka ra madhegravedimadhenge Yesus egravetu era neꞌe 37 Ra surikahegravei egravetu papa egraveci peka na
ldquoNEꞌE NE YESUS DHEgraveU AAE DHEgraveUYAHUDIrdquo
Ka ra paku papa ne re dedha kegravetu Yesussegravena ka dhegraveu reꞌa nga tao ka regravengu hukuNe
38 Egravetu era neꞌe ra paku pamadhe parapodhegraveu dua kahegravei Ca dhegraveu re begraveka gꞌanaYesus aa egraveci hari re begraveka kariu Na
39 Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu kako re segravera lal-adhe Ne Hegraveia ra pakapengo hegravebꞌa ra holalangu Ne 40 Dhegraveu seꞌe rodhe Nepeka na ldquoEeh Egraveu peka na Egraveu bisa pagurieele Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi AmaLamatua ho egraveegravena na patitu hari egravetu dꞌarategravelu lodꞌo si Ladhe Egraveu tareꞌa-reꞌa AnaAma Lamatua na papuru ngiꞌu Mu negravetiajꞌu palolo-palegravebha egraveegravenardquo
41 Segravemi egraveegravena kahegravei degravenge kegravetu agamaYahudi mese agama degravenge dhegraveu hekaadꞌa segravera Ra pahahe Yesus aku regravenguna 42 ldquoNegravengu ne pamamuri le dhegraveu leo tengaaNa bisa boe patabuli eele ngiꞌu Negravenguunu Na Negravengu mesa Na peka na Negravengudhegraveu aae Israꞌel Ladhe segravemi egraveegravena beꞌa risiNa puru ka negraveti ajꞌu palolo-palegravebha egraveegravenaLadhe jiꞌi ngegravedhi ka jꞌajꞌi segravemi egraveegravena jiꞌiheka parcaya Negravengu kegravena 43 Ladhe Negravengune tareꞌa-reꞌa Ana Ama Lamatua hudꞌi laalsquoNa maena mi Ama Lamatua
De ladhe Lamatua dꞌegravei Nehudꞌi laa Lamatua ka dhu pama-
muri Nersquo rdquo44 Dhegraveu parapo dhegraveu dua se pahahe Ne
segravemi egraveegravena kahegraveiMamadhe Lamatua Yesus(Markus 1533-41 Lukas 2344-49 Yohanis
1928-30)45 Egravele egraveegravena ka maroga kiu-kiu saguru
nare era neꞌe karegravei negraveti lodꞌo titu meratoke dꞌai hake tegravelu nihia 46Dꞌai hake tegraveluhegraveia Yesus paꞌoo pake lii Aram na ldquoEli EliLema sabaktanirdquo (Sasoa na ldquoAma LamatuaJaꞌa Lamatua Jaꞌa Nga tao ka Ama sorokabodho ho tegraveke eele Jaꞌa mesa-mesa Kusegravemi neꞌe nerdquo)
47 Abhu pegraveri-pegraveri dhegraveu dhu degravetu egravetusegravera tadegravengi lii Na segravemi egraveegravena hegraveia rapapeka ldquoMi nanene ku laa Na paroa Elia
Dagger 2727 Era sordadꞌu se ra pangare madhutu lii Latin peka na praetorium Era ne egravetu dꞌara kompleks egravemu jabatanAlkitab lii Yunani peka ra paroa angalai ra ca speira Ca speira na nuka egravena ngasu (600) sordadꞌu sect 2728 Mateossuri peka na kodho madhera Na lsquomea aaersquo Markus suri peka na lsquomea sanama mangegraverursquo 2734 Lii SodꞌaKoa-Kio 6922 2735 Lii Sodꞌa Koa-Kio 2219 2739 Dhegraveu Yahudi dhu tema kareko kegravetu ho tadha naregravengu pamakae dhegraveu 2739 Lii Sodꞌa Koa-Kio 228 10925 2740 Mateos 2661 Yohanis 219 2743Lii Sodꞌa Koa-Kio 229 2746 Lii Sodꞌa Koa-Kio 222
Mateos 2748 54 Mateos 2766ca dhegraveu negraveti lii padhai Ama Lamatua dhuuru segraverardquo 48 Ka ca dhegraveu rai laꞌe nare ulacegravebꞌu asa dꞌara egravei anggor manyilu Hegraveia naegravekimi suu tatea egraveci ka jꞌole asa hegravebꞌaYesussegravena ka Na camuci
49 Te ngaa cahagꞌe hari peka na ldquoEgravedhiladhe segraveku teko-teko Elia mai pamamuriNe do aadꞌordquo
50 Ka Yesus paꞌoo hari degravenge lii megravedhuhegraveia Na madhe
51 Egravetu dꞌara Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi abhu begravela dhu bhegravela aae kadhoepaꞌabhe Kama Luri Mola-Megraveci AmaLamatua Legraveke degravenge Yesus maꞌegravete aꞌaeegraveegravena begravela dhu bhegravela aae ne mae cegraverimi dua negraveti dedha toke haha Hegraveia raiopo toke hadhu aae-hadhu aae mae segravegꞌibagi mi dua 52 Roꞌa-roꞌa dhegraveu madhebhoke kahegravei Aa dhegraveu unu Ama Lamatuadhu madhe le abhu dhu Na pamamurihari 53 Ropa Yesus mamuri hari le negravetimamadhe Na hegraveia dhegraveu madhe segraverabhodho mai negraveti dꞌara roꞌa ka lasi asaYerusalem Egravetu era neꞌe dhegraveu ae regravedhi si
54 Egravetu Golgota abhu komedhaa degravengesordadꞌu na dhu jꞌaga egravetu ajꞌu palolo-palegravebha Yesus egraveegravena Ropa ladhe regravedhi raiopo degravenge aaꞌi-aaꞌi dhu jꞌajꞌi seꞌe regravengumadhaꞌu titu kegravena Ka ra papeka na ldquoIraii Dhegraveu neꞌe ne tareꞌa-reꞌa Ana Lamatuardquo
55 Egravetu era neꞌe abhu bhegraveni pegraveri-pegraveridhegraveu dhu laladhe mamadhe Yesus negravetikajꞌegraveu Regravengu seꞌe ka dhu madhutu Nenegraveti Galilea te regravengu ka dhu lalau-laloꞌoNe karegravei negraveti uru 56Dhegraveu bhegraveni seꞌe nukaMaria negraveti rae Magdala Maria egraveci hari(nuka ina Yakobis degravenge Yusuf) aa degravengedhegraveu egravemu Sabadeus (nuka ina negraveti Yakobisdegravenge Yohanis)
Ra padhane Lamatua Yesus(Markus 1542-47 Lukas 2350-56 Yohanis
1938-42)57 Egravetu egraveegravena abhu dhegraveu kaja egraveci negraveti
rae Arimatea ngara na Yusuf Negravengune dhu negravebhu le madhutu aꞌajꞌa YesusLodꞌomamadheYesus legraveke hari Jumat Asabegraveli egraveegravena legraveke degravenge lodꞌo sabajꞌa dhegraveuYahudi Negraveti egraveegravena ka ropa lodꞌo oe cegravenahegraveia Yusuf tenge jꞌara ho neo papuru ngiꞌuaae Yesus negraveti ajꞌu palolo-palegravebha 58Hegraveialaꞌe asa gubernur Pilatus segravena kamanegravengi
papuru ngiꞌu aae Yesus Ka gubernurparedha segravena ka ngiꞌu aae Yesus sarakami Yusuf 59 Ka Yusuf laꞌe asa Golgotahegraveia na papuru ngiꞌu aae Yesus negraveti ajꞌupalolo-palegravebha Hegraveia na hutu pabeꞌa-beꞌangiꞌu aae ne degravenge begravela hiu dhu kabꞌua60 Tegraveu egraveegravena dhegraveu heka pae rare roꞌa egraveciegravetu ledhe hadhu segravena ka tao tegraveke roꞌahia Yusuf degravenge aꞌari na ladhe dꞌai lodꞌoregravengu madhe De Yusuf si nedhe regraveti ngiꞌuaae Yesus ne lasi pajꞌunu asa roꞌa deona Ka egravetu hegravebꞌa roꞌa ne ra saguru degravengehadhu kabela aae cue ho ra begravedho pabeꞌa-beꞌa hegravebꞌa roꞌa ne Egravele egraveegravena ka Yusuf silegravepa
61 Lodꞌo egraveegravena Maria negraveti Magdaladegravenge Maria dhu leo egraveci madhutu dꞌai eraegraveegravena kahegravei Ra madhegravedi patangara degravengeroꞌa ne
Gubernur paredha ho dhegraveu madhengeroꞌa Yesus
62 Asa begraveli egraveegravena legraveke degravenge lodꞌo aesasabꞌa dhegraveu Yahudi Hegraveia kegravetu agamaYahudi degravenge dhegraveu Parisi lasi paragadegravenge gubernur 63 Ra peka ldquoAma Jiꞌisanegravedꞌe era lodꞌo dhegraveu kapodꞌe-kabegraveliegraveegravenamamuri era Na peka na lsquoJaꞌa madhetareꞌa te ngaa egravele tegravelu lodꞌo Jaꞌa mamuriharirsquo 64 Negraveti egraveegravena ka ama paredha kusordadꞌu segravera ho ra jꞌaga paie-iie roꞌa egraveegravenadꞌai tegravelu lodꞌo Degravenge jꞌara neꞌe ana mad-hutu Na bani boemanaꞌu regraveti ngiꞌu aae Nasegravena ka ra monya peka na Negravengu mamurihari Te ladhe regravengu kapodꞌe-kabegraveli segravemiegraveegravena risi eele negraveti mamonya regravengu urusegravera lodꞌo dhu ra peka na Negravengu ne nukaKristusrdquo
65 Ropa tadegravengi nare hegraveia gubernurdhaa aku negravengu na ldquoBeꞌa kahegravei Te ngaamiu degravenge dhegraveumadhenga kahegravei Beꞌa risimiu pua si ho lasi jꞌaga paie-iie roꞌa negraveirdquo
66 Egravele ka lasi asa era egraveegravena regraveti degravengedhegraveu madhenga ra Dꞌai era neꞌe ra segelmadhe babegravedho roꞌa nedagger Hegraveia ra pua dhegraveusegraveramadhenga segravena ka dhegraveu leo bakumairare ngiꞌu aae Yesus
28Lamatua Yesus mamuri hari(Markus 161-10 Lukas 241-12 Yohanis
201-10) 2748 Lii Sodꞌa Koa-Kio 6922 2751 Kalua negraveti Masir 2631-33 2756 Lukas 82-3 2763Mateos 1621 1723 2019 Markus 831 931 1033-34 Lukas 922 1831-33 dagger 2766 Dhegraveu dꞌegravelu-megraveu segravera pekana ra segel degravenge jꞌara ra tao loa hegravengu caloa egravetu hadhu degravenge kadidhi roꞌa egraveegravena pake lak reo rare hadhu
Mateos 281 55 Mateos 28201 Ka egravetu dꞌara hari Migu madꞌae aae
era Maria negraveti Magdala degravenge Maria dhuleo egraveci lasi asa roꞌa Yesus 2 Kacaꞌa larai opo kapai titu kegravena Ana pajuu AmaLamatua ca dhegraveu purumai negraveti sorga hegraveiana loli eele hadhu aae dhu saguru roꞌa Kana madhegravedi egravetu dedha hadhu ne 3 Regravehuana pajuu ne kaleꞌe segravemi kahaꞌa bela aamegravedha-papakena pudhimegraveu 4Dhegraveumad-henga se madhaꞌu bia toke ra karegravebhaka regravengu bisa boe kalau-karegraveto nuka segravemidhegraveu madhe sa
5 Hegraveia ana pajuu negraveti sorga ne lii degravengedhegraveu bhegraveni seꞌe aku negravengu na ldquoMiu bakumadhaꞌu Jaꞌa keꞌa miu se mai tengeYesus Dhegraveu dhu ra paku pamadhe egravetuajꞌu palolo-palegravebha egraveegravena 6 Te ngaa Negravenguaadꞌo heka egravetu era neꞌe Te Na mamurihari le sama segravemi dhuNapeka le uru egraveegravenaMaso mai segravena ka megravedhi unu mi era dhura pajꞌunu ngiꞌu aae Na Era ne ngaa-ngaaaadꞌo heka 7De pamegraveri legravepa ka Lami lolodegravenge ana madhutu Na peka na Yesusmamuri hari le Laꞌe uuru le asa GalileaRegravengu hudꞌi lasi paraga uuru ku degravenge Neegravetu negravei segravemi dhu uru egraveegravena Na moa memami regravengu Parcaya la Legravepa ka lami lolengaa dhu jaꞌa peka nerdquo
8 Hegraveia bhegraveni se rai liꞌu lasi tegraveke eele eraneꞌe Ra madhaꞌu te ngaa ra karejꞌe-karaekahegravei Ka ra pamegraveri-megraveri legravepa lasi pekajꞌara se aaꞌi-aaꞌi ra mi ana madhutu Yesus
9 Te ngaa ropa dꞌai talora jꞌara kabegravedhila Yesusmai paraga degravenge ra KaNa lii akuNegravengu na ldquoSaloomrdquo Ropa ladhe regravedhihegraveia lasi padegravetu-degravetu liku rare haga Nadegravenge pahaha iisi ra mi Yesus 10 Hegraveia Napadhai lii peka na ldquoBaku madhaꞌu Lamipeka degravenge ana madhutu Jaꞌa segravena ka ralasi mate jaꞌa egravetu Galilea negraveirdquo
Dhegraveu madhenga lasi lolo ngaa dhu jꞌajꞌiegravetu era padhane Lamatua Yesus
11 Lodꞌo dhegraveu bhegraveni se egravetu talora jꞌaraera dhegraveu madhenga se legravepa le asa kotaRegravengu lasi lole ngaa dhu jꞌajꞌi se mi kegravetuagama Yahudi segravera 12 Hegraveia kegravetu agamaYahudi rare lii egraveci degravenge dhegraveu heka adꞌasegravera segravena ka bꞌae doi ae-ae mi dhegraveu jꞌagaho ra hutu hegravebꞌa 13 Kegravetu agama Yahudisegravera peka na ldquoLadhe dhegraveu karegravei miudhaa segravemi neꞌe dꞌara megraveda ropa jiꞌi bhegravejꞌiluu ngeꞌa boe na ana madhutu Na maimanaꞌu regraveti ngiꞌu aae Na 14 Aa ladhe
gubernur tadegravengi mage miu madhaꞌu tejiꞌi ka dhu ator degravenge nerdquo
15 Hegraveia dhegraveu madhenga se rare doi Aara tao madhutu dadꞌegravei kegravetu agama seꞌeNegraveti egraveegravena ka toke dꞌai sange neꞌe dhegraveu-dhegraveu Yahudi parcaya era lii lolo kapodꞌe-kabegraveli ne
Lamatua Yesus padꞌelo ngiꞌu Na mi anamadhutu Na
(Markus 1614-18 Lukas 2436-49 Yohanis2019-23 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 16-8)
16 Ropa tadegravengi rare lii lolo negraveti dhegraveubhegraveni seꞌe hegraveia ana madhutu Yesus dhegraveucanguru egraveci lasi paraga degravenge Yesus asapropensi Galilea egravetu ledhe egravecimadhutu liimoa Na 17 Ropa ra ladhe regravedhi Ne ka rapahaha iisi mi Negravengu Masi ka segravemi egraveegravenate ngaa abhu kahegravei dhu dꞌara ra kajari era
18 Hegraveia Na ara mai padegravetu-degravetu degravengera ka Na lii ldquoAma Lamatua pangegravedꞌu lekoasami Jaꞌa segravena ka Jaꞌa paredha aaꞌi-aaꞌiegravetu sorga aa degravenge aaꞌi-aaꞌi egravetu rai-hahane 19 De miu lami asa mia-mia miu hudꞌipeka-padhai ku degravenge dhegraveu negraveti suku aaꞌi-aaꞌi ra Lii Lolo Beꞌa Jaꞌa ne Aa miu hudꞌiajꞌa si paie-iie ho segravena ka regravengu jꞌajꞌi anamadhutu Jaꞌa Aa miu hudꞌi sarani si hojꞌajꞌi mi tadha peka na regravengu dhu paꞌegravekile degravenge Ama degravenge Ana aa degravenge RohNa dhu Mola-Megraveci 20 Aa nori si segravena kara tao madhutu paredha aaꞌi-aaꞌi dhu Jaꞌapeka tegraveke le degravenge miu Sanegravedꞌe ee Jaꞌabera-bera degravengemiu toke egravele rai-haha nerdquo
2816 Mateos 2632 Markus 1428 2819 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 18
Markus 11 56 Markus 115
Lii Lolo Beꞌa negraveti LamatuaYesusmadhutu sasuriMarkusYohanis tuka sarani dhegraveu bhoke jꞌara hia
Lamatua Yesus(Mateos 31-12 Lukas 31-18 Yohanis 119-
28)1 Neꞌe ne Lii Lolo Beꞌa lula-negraveti Ana
Ama Lamatua Ngara na Yesus Kristusdhu Ama Lamatua pajꞌujꞌu karegravei negraveti uruka mai Lii lolo Na mulai segravemi neꞌe 2 LodꞌoYesus sabꞌamegraveka sasabꞌaNa AmaLamatuapua uru dhegraveu egraveci ngara na Yohanis laꞌetao tegraveke jꞌara hia Yesus dhu mai begraveli-camegravedꞌa Lula uru egraveegravena Ama Lamatuapeka le degravenge dhegraveu negraveti lii padhai Nangara na Yesaya Na suri tegraveke peka naldquoNanene Jaꞌa pua le dhegraveu egraveci ho bhoke
jꞌara hia Egraveu3 Dhegraveu egraveegravena laꞌe asa dꞌara mamoo ho na
rodhe peka nalsquoMiu aaꞌi-aaꞌi mi tao pabeꞌa ku
jꞌara segravena ka segravemi mere mamaiLamatua
Pamera jꞌara ho soru mamai Narsquo rdquo4-6 Ra pangare dhegraveu neꞌe Yohanis tuka
sarani dhegraveu Era pea negravengu egravetu dꞌaramamoo Kodho na tao negraveti regraveu badhaonta dhara hake na tao negraveti kaꞌuri badhaNgangaꞌa negravengu kabara degravenge dhua nasuoni
Lodꞌo egraveegravena dhegraveu ae negraveti kota Yerusalemdegravenge propensi Yudea mai paraga degravengeYohanis egravetu era pea na Dhegraveu se mai neoregravedhi Yohanis aa nanene lii holo-nori naNa peka ldquoHua iia miu ele-hoꞌa negraveti tataokarehe segravena ka Ama Lamatua saku eelesasala-sasigo miu Egravele egraveegravena miu saraniuuru ku jꞌajꞌi mi tadha na miu beꞌa ledegravenge Lamatuardquo
Negraveti egraveegravena ka dhegraveu seꞌe bhoka sasalaregravengu ka Yohanis sarani si egravetu lokoYarden
7 Ka na peka hari ldquoBegraveli-camegravedꞌa dhegraveuegraveci mai dhu kapai risi negraveti jaꞌa Lula
jaꞌa ne haha dꞌai seli neo jꞌajꞌi ana pua-paleha egraveegravena ka legraveke boe sa hegraveidagger 8 Jaꞌa nedhodhoka sarani miu degravenge egravei di te ngaaNegravengu tao risi eele negraveti jaꞌa Te Na papegravenudꞌara miu degravenge Roh Ama Lamatua dhuMola-Megravecirdquo
Yohanis sarani Lamatua Yesus(Mateos 313-17 Lukas 321-22)
9 Ca lodꞌo hari Yesus laꞌe negraveti raeNasaret egravetu rai Galilea ka Na paraga degravengeYohanis Egravele egraveegravena ka Yohanis sarani Neegravetu loko Yarden 10 Ropa Yesus bhodhonegraveti dꞌara egravei mai Na ladhe na liru bhokeeele ka Roh Ama Lamatua puru mai samasegravemi koro jꞌaha ciꞌu puru mai asa Yesus11 Kacaꞌa la ra tadegravengi lii Ama Lamatuanegraveti dedha-liru peka naldquoEgraveu ne Ana pasue Jaꞌa
Egraveu pakarejꞌe taruu dꞌara JaꞌardquoDhegraveu aae nidhu dadugu neo pamanahu
Yesus(Mateos 41-11 Lukas 41-13)
12 Negravebhu boe ka Roh Ama Lamatuajajuku Yesus asa dꞌara mamoo laꞌe 13 Napea degravenge badha hui egravetu egraveegravena egravepa ngurulodꞌo Ka dhegraveu aae nidhu mai dadugutenge jꞌara segravena ka Yesus madhutu negravengute ngaa tao nare boe Egravele egraveegravena ka anapajuu negraveti Ama Lamatua puru mai lalau-laloꞌo Ne
Lamatua Yesus laꞌe Galilea ho lole LiiHolo-Nori Ama Lamatua
(Mateos 412-22 Lukas 414-15 51-11)14 Lodꞌo dhu kegravepe rare Yohanis tuka
sarani pamaso asa dꞌara begravedho negravebhu boeka Yesus pakegravedꞌi laꞌe propensi Galilea Laꞌelole Lii Lolo Beꞌa negraveti Ama Lamatua egravetu negravei15Ka Na pekaldquoMi nanene Lodꞌo Ama Lamatua dꞌai
kegravenaLimuri ne dhegraveu aaꞌi-aaꞌi reꞌa na Ama
Lamatua negravedꞌu le paredha karegraveinegraveti uru ka
Negraveti egraveegravena ka miu hudꞌi tegraveke eele katatao karehe segravera
ho legravepa madhutu Ama LamatuaHegraveia parcaya ka Lii Holo-Nori
Negravengu kahegraveirdquo 11 Lii padhai lsquoAna Ama Lamatuarsquo abhu boe egravetu dꞌara sasuri uuru segravera 12 Meliaki 31 13 Yesaya403 14-6 2 Dhegraveu Aae segravera 18 dagger 17 Sasuri lii Yunani asli suri peka na ldquopacudꞌu ho legravecu dhari salapaNa hegravei jaꞌa nia boerdquo Sasoa na Yohanis ne dhegraveu haha seli de masi ka jꞌajꞌi dhegraveu pajuu negraveti Lamatua Yesus nia boe sahegravei 111 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 222 Lii Sodꞌa Koa-Kio 27 Yesaya 421 Mateos 317 1218 Markus 97 Lukas322 115 Mateos 32
Markus 116 57 Markus 139Lamatua Yesus hagꞌe nare ana madhutu
Na16 Ca lodꞌo hari Yesus kako re sebhe
dano Galilea ka negravedhi dhegraveu dua ngarara Simon degravenge ari na Anderias Sasabꞌaregravengu begraveli-begraveli egraveegravena jꞌala iꞌa 17 Ka Yesusparoa nare dua ra peka na ldquoWe Maimadhutu Jaꞌa Miu tema tenge iꞌa tengaa Jaꞌa neo ajꞌa miu segravena ka jꞌajꞌi dhegraveutenge samangardquo 18 Ropa ra nanene rarehegraveia ra tegraveke eele jꞌala regravengu ka lasi degravengemadhutu Ne
19 Egravele egraveegravena ka Yesus kako hari cikika negravedhi ana-ana Sabadeus aꞌa ngara naYakobis aa ari ngara na Yohanis Dua ralalaupaie pegraveku egravetu dedha koha 20KaYesusparoa dua ra peka na ldquoMai we MadhutuJaꞌardquo Ropa ra tadegravengi rare lii Yesus kadua ra tegraveke eele ama ra degravenge dhegraveu sabꞌasa egravetu dedha koha lasi degravenge ka madhutuYesus
LamatuaYesus lalegraveta eele nidhunegraveti dhegraveuegraveci dhu pea egravetu kota Kapernaum
(Lukas 431-37)21 Egravele egraveegravena ka Yesus degravenge anamadhutu
Na dhegraveu egravepa segravera lasi dꞌai kota KapernaumLodꞌo egraveegravena lodꞌo manegravengi-mangajꞌi dhegraveuYahudiDagger Ka Yesus laꞌe asa dꞌara egravemumanegravengi-mangajꞌi ka Na lole Lii Holo-Nori Ama Lamatua egravetu egraveegravena 22 Dhegraveuae segravera malaa nanene lii padhai Na lulaNegravengu neꞌa megraveu lii dhu Negravengu lole risinegraveti mese-mese agama Yahudi
23 Lodꞌo egraveegravena abhu dhegraveu egraveci dhu nidhutao Dhegraveuneꞌe laꞌe asa dꞌara egravemumanegravengi-mangajꞌi kahegravei Kacaꞌa laa na pakegravece pekana 24 ldquoWe Yesus dhegraveu Nasaret Ngaaunu Egraveu degravenge jiꞌi Egraveu mai ho paꞌele iie jiꞌido Jiꞌi tadhe Egraveu Egraveu neꞌe ka dhu mai negravetiAma Lamatua Egraveu neꞌe Dhegraveu dhu degravengeboe sasala-sasigordquo
25 Ka Yesus jegraveke ne ldquoHutu hegravebꞌa egraveu naRai eele negraveti dhegraveu neꞌerdquo
26 Kacaꞌa laa nidhu tegraveku ngiꞌu dhegraveuneꞌe sama segravemi dhegraveu dhu pegravedꞌa regravedhaKa na rai eele negraveti dhegraveu neꞌe degravengelii pakegravece 27 Hegraveia dhegraveu egravetu dꞌara egravemumanegravengi-mangajꞌi segravera malaa-maloha Kara padhue egraveci degravenge egraveci ldquoEea Ngaa kaneꞌe Neꞌe ne lii holo-nori dhuhiu do Liipadhai lii Mone heka ne ele madha ngaNa paredha nidhu se ka ra kalua kahegraveimadhutu dadꞌegravei Nardquo
28 Hegraveia dhegraveu palolo legraveme era egravetu dꞌararae-rae propensi Galilea
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele papegravedꞌa inadhegraveu egravemuPetrus degravenge papegravedꞌa dhegraveu-dhegraveu leo
(Mateos 814-17 Lukas 438-41)29 Lodꞌo regravengu legravepa negraveti dꞌara egravemu
manegravengi-mangajꞌi hegraveia Yesus degravenge anamadhutu Na lasi asa egravemu Simon degravengeAnderias 30 Ina dhegraveu egravemu Simon pegravedꞌamaringi-sagoro ka dhu jꞌunu Ropa Yesusdegravenge ana madhutu Na dꞌai dꞌara egravemuegraveegravena dhegraveu mai peka degravenge Ne ldquoBhegraveniheka ne pegravedꞌardquo
31 Negraveti egraveegravena ka Yesus laꞌe ladhe bhegraveniheka ne Hegraveia Na kegravepe kacui-aai na ho pa-madhegravedi ne Kacaꞌa laa papegravedꞌa maringi-sagoro egraveegravena egravele degravenge Hegraveia bhegraveni heka nekegravedꞌi laꞌe lalau ngangaꞌa-nganginu hia si
32 Ropa lodꞌo cegravena dhegraveu pakako regraveti asaYesus aꞌari regravengu dhu pegravedꞌa degravenge dhegraveu-dhegraveudhunidhu tao segravena kaNapuri-paꞌegravelesi 33Negraveti egraveegravena ka ca kabaraimai pakabokopegravenu tao cegraveci egravetu madha egravemu egraveegravena 34 Egraveipapegravedꞌa ra rupa-rupa te ngaa Yesus puri-paꞌegravele aaꞌi megraveu-megraveu si Hegraveia Na lalegraveta eelenidhu ae negraveti dhegraveu segravera Yesus hia boetebho nidhu seꞌe padhai lii lula ra tadheNe
Yesus kako palegraveme rae ho lole Lii Holo-Nori Ama Lamatua
(Lukas 442-44)35 Begraveli egraveegravenamadꞌae aae era akomaroga
Yesus kegravedꞌi ka laꞌe asa era egraveci dhu nee-neeka Namanegravengi-mangajꞌi mi Ama Lamatua36Ropa Simon si kegravedꞌi regravedhi hekaYesus kalasi tenge Ne 37Ra paraga degravenge Yesus kara peka ldquoAma dhegraveu canau mai tenge Amakurdquo
38 Te ngaa Yesus dhaa lii regravengu akuNegravengu na ldquoEgraveegravena beꞌa kahegravei Te ngaa beꞌarisi lati uru asa rae-rae leo ho Jaꞌa ajꞌa LiiHolo-Nori Ama Lamatua Te egraveegravena sasabꞌa-laꞌa Jaꞌa nardquo
39 Egravele egraveegravena ka regravengu kako palegraveme eraegravetu propensi Galilea ho lole Lii Lolo BeꞌaAma Lamatua Egravetu dꞌara egravemu manegravengi-mangajꞌi Na babegravege-lalegraveta eele nidhu negravetidhegraveu segravera
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele dhegraveu egraveci dhupegravedꞌa kusta
(Mateos 81-4 Lukas 512-16)Dagger 121 Lodꞌo sabajꞌa dhegraveu Yahudi ra pangare na lsquoHari Sabatrsquo Lodꞌo egraveegravena dhegraveu sabꞌa boe 122 Mateos 728-29 139 Mateos 423 935
Markus 140 58 Markus 21540 Dhegraveu egraveci dhu legraveke papegravedꞌa kusta mai
paraga degravenge Yesus ka na patitu kegravetuurutuu egravetumadha Yesus Namanegravengi akunegravengu na ldquoAma ee Sue ku jaꞌa laa Taopaꞌegravele kupapegravedꞌa jaꞌa ne Jaꞌa keꞌa na Amabisa paꞌegravele papegravedꞌa jaꞌa ne segravena ka dhegraveumadenge heka degravenge jaꞌardquo
41 Negraveti lii roma iisi na ka dꞌara Yesusroe ka Na jꞌole kacui-aai ho kegravepe ne HegraveiaNa peka ldquoTareꞌa Jaꞌa bisa Egraveu egravele kegravenardquo42 Kacaꞌa laa papegravedꞌa egraveegravena ele degravenge Kadhegraveu egraveegravena pegravedꞌa heka 43Egravele egraveegravena ka Yesuspua dhegraveu egraveegravena legravepa degravenge pasanegravedꞌe nepeka na 44 ldquoMu nanene Egraveu egravele le tengaa baku lole degravenge cee-cee Egraveu hudꞌimadhutu ku lii paredhaMusa uru egraveegravena Delamu uru ku asa ama agama ho na parisangiꞌumu Segravena ka neꞌa egravei papegravedꞌa egraveu na elele do dhae Egravele egraveegravena ka heka egraveuhiamegravedhaegraveci segravemi tadha makasi segravena ka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi reꞌa egraveu egravele le tareꞌa-reꞌardquo
45 Masi ka Yesus kai baku peka degravengecee-cee te ngaa ropa laꞌe dꞌai liꞌu ka nalolo legraveme degravenge dhegraveu Egravele egraveegravena ka dhegraveuae neo paraga degravenge Yesus Te ngaa lulalii dhegraveu egraveegravena ka Yesus bisa boe padꞌelo iisiNa asa dꞌara kota Negraveti egraveegravena ka Yesus peadhoka egravetu era mau egraveci egravetu liꞌu kota Tengaa dhegraveu mai paraga degravenge Ne negraveti mia-mia
2Lamatua Yesus puri-paꞌegravele dhegraveu karuku(Mateos 91-8 Lukas 517-26)
1 Egravele pegraveri-pegraveri lodꞌo hegraveia Yesus legravepa hariasa Kapernaum Ka ra papeka dꞌai mia-mia peka na Yesus dꞌai le egravemu 2Negraveti egraveegravenaka dhegraveu mai negraveti mia-mia Lula dhegraveu aeseli ka egravetu dꞌara egravemu pegravenu risi toke dꞌaihegravebꞌa egravemu Egravele egraveegravena ka Yesus lole degravengera dadꞌegravei Ama Lamatua
3 Egravetu talora Na padhai lii era dhegraveuegravepa jegraveru dhegraveu karuku egraveci neo asa madhaYesus 4 Te ngaa lula dhegraveu ae dꞌai selika regravengu abhu boe sasanga ho regraveti dhegraveuegraveegravena asa madha Yesus Hegraveia caꞌe lasi asakolo egravemu bhoke eele regraveu egravemu re dedhakegravetu Yesus Ropa ra bhoke rare regraveu egravemuhegraveia ra papuru dhegraveu karuku egraveena degravengedhegravepi na 5 Ropa Yesus ladhe negravedhi siNegravengu neꞌa le dhegraveu seꞌe parcaya tareꞌa-reꞌa Negravengu Ka na padhai lii degravenge dhegraveukaruku ne aku Negravengu na ldquoAna ee Jaꞌasaku eele le sasala egraveurdquo
6 Egravetu egraveegravena kahegravei abhu pegraveri-pegraveri meseagama Yahudi Ropa ra tadegravengi rare liipadhai lii Yesus ka dꞌara ngangee regravengubeꞌa boe 7 Hegraveia ra papeka ldquoBoo Dhegraveuneꞌe bani titu kegravena padhai lii segravemi negraveiDhodhokaAmaLamatua di dhudegravengehakho saku eele sasala dhegraveu Te ngaa dhegraveuneꞌe tao ngiꞌu na egraveci egraveegravena ka degravenge AmaLamatua Negravengu pakarehe kolongara AmaLamatuardquo
8 Te ngaa Yesus neꞌa le ngangee regravenguHegraveia Na peka ldquoHeh Miu baku pangeesegravemi egraveegravena 9-10 Mia dhu beꞌa risi LadheJaꞌa peka mi dhegraveu karuku ne lsquoSasala egraveusaku eele lersquo miu meꞌa boe na jꞌajꞌi doaadꞌo Te ngaa ladhe Jaꞌa peka lsquoKegravedꞌi kaNedhe dhegravepi egraveu ho legravepa karsquo Ladhe nakegravedꞌi ho miu ladhe megravedhi kahegravei heka miumeꞌa kegravena Jaꞌa ne Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa Aa Jaꞌa degravenge koasa kahegravei ho sakueele sasala-sasigo dhegraveurdquo
Egravele egraveegravena ka Yesus padhai lii degravenge dhegraveukaruku egraveegravena peka na 11 ldquoEgraveu nanene eeEgraveu egravele le ne Kegravedꞌi ka nedhe dhegravepi egraveu holamu kardquo
12 Ropa tadegravengi nare cagꞌagꞌa laa dhegraveune kegravedꞌi titu Na nedhe dhegravepi na hegraveialaꞌe ka asa liꞌu Dhegraveu-dhegraveu egravetu segravera regravedhidegravenge musi madha ra Regravengu aaꞌi-aaꞌi ramalaa-maloha ka ra peka ldquoIra ii Egravedhiheka tegravedhi ka Ama Lamatua tareꞌa-reꞌakapai dꞌai selirdquo
Yesus paroa nare Lewi ho madhutu Ne(Mateos 99-13 Lukas 527-32)
13 Egravele egraveegravena ka Yesus laꞌe hari asa sebhedano Galilea Ka dhegraveu ae titu kegravena maiparaga degravenge Ne hegraveia Na lole dadꞌegravei AmaLamatua mi regravengu
14 Egravetu egraveegravena abhu dhegraveu egraveci ngara naLewi ana negraveti Alpius Sasabꞌa na roro doibea Lodꞌo Yesus kako re egraveegravena ka ladhenegravedhi Lewi Ka Na peka degravenge ne ldquoWeeMai madhutu Jaꞌardquo
Ropa tadegravengi lii Yesus ne Lewi kegravedꞌidegravenge ka laꞌe madhutu Ne
15 Egravele egraveegravena ka Yesus si raꞌa egravetu dꞌaraegravemu Lewi paꞌegraveci degravenge angalai Lewi dhegraveuroro doi bea segravera Abhu kahegravei dhegraveu-dhegraveuleo madhegravedi raꞌa degravenge regravengu Madhutungangee dhegraveu Yahudi dhegraveu seꞌe dhegraveukarehe Negraveti dhegraveu-dhegraveu dhu madhegravedi raꞌase abhu dhegraveu ae kahegravei dhu dꞌegravei nanene liipadhai lii Yesus
144 Atora negraveti Ama-ama Agama 141-32 24 Ra tao Dhegravepi egraveegravena negraveti megravedha dhu megraveke
Markus 216 59 Markus 3516 Lodꞌo egraveegravena abhu pegraveri-pegraveri mese
agama negraveti partei Parisi dhu regravedhi Yesusmadhegravedi naꞌa-ninu degravenge tuka roro doibea degravenge dhegraveu karehe segravera Ka ra karegraveiana madhutu Yesus peka na ldquoNga tao kamese miu madhegravedi naꞌa-ninu degravenge dhegraveuroro doi bea degravenge dhegraveu dhu laku-laku boesegraverardquo
17 Yesus tadegravengi lii karegravei regravengu egraveegravenaka Na dhaa peka na ldquoDhegraveu pegravedꞌa memaparluu dote te ngaa dhegraveu dhu pegravedꞌa boeparluu boe dote Mamai Jaꞌa ne segravena kalalau dhegraveu dhu laku-laku boe Te Jaꞌa maiboe ho uri dhegraveu dhu rasa ngiꞌu na molardquo
Aꞌajꞌa hiu Lamatua Yesus leko-leo negravetiaꞌajꞌa dhegraveu Parisi
(Mateos 914-17 Lukas 533-39)18 Ca tegraveka dhegraveu negraveti partei agama Parisi
puasa Regravengu regravedhi ana madhutu Yohanistuka sarani puasa kahegravei Te ngaa regravedhiboe ana madhutu Yesus puasa segravemi regravenguHegraveia dhegraveu regravengu mai paraga degravenge Yesuska ra karegravei aku regravengu na ldquoAma Jiꞌi puasasama segravemi ana madhutu Yohanis kahegraveiTe nga tao ka ana madhutu Ama puasaboerdquo
19 Hegraveia Yesus dhaa peka na ldquoMemamiumeꞌa le ladhe abhu pesta kabꞌi dhegraveu dhuabhu negraveru segravera puasa boe ka raꞌa tokebegravecu Ladhe mone dhu kabꞌi egraveegravena eradhegraveu segravera aaꞌi-aaꞌi raꞌa-rinu 20 Te ladhedꞌai lodꞌo ho ra kegravepe regraveti dhegraveu mone dhukabꞌi egraveegravena ka mone aanga-angalai na segraveradꞌara susa heka ra puasa kegravena
21 Segravemi egraveegravena kahegravei begravela hiu baku kalapemi kodho dhui Te ladhe base na begravelahiu egraveegravena karuku hegraveia kodho egraveegravena asa kamae aae 22 Segravemi egraveegravena kahegravei miu bakuedhe dhua pegravedꞌu egravetu dꞌara sabha dhui Teaadꞌo na sabha egraveegravena mae aa dhua pegravedꞌuna bhori eele asa rairdquodagger [Negraveti egraveegravena ka Yesuspeka degravenge si baku pakihu-kee lii holo-nori Negravengu dhu hiu degravenge lii holo-noridhegraveu Parisi dhu dhui]
Ana madhutu Yesus gꞌegravetu are legraveke lodꞌoaꞌoro sasabꞌa
(Mateos 121-8 Lukas 61-5)23 Ca tegraveka legraveke lodꞌo manegravengi-mangajꞌi
dhegraveu Yahudi Yesus si kako re jꞌara egravetudꞌara oka Ka ana madhutu Na gꞌegravetu regravetiare gandum 24 Ropa dhegraveu Parisi ladheregravedhi ka ra karegravei Yesus ldquoTasamia ka
ana madhutu Egraveu madhutu boe jꞌara-jꞌaraagama egravedhi Regravengu se gꞌegravetu are gandumlegraveke lodꞌo aꞌoro sasabꞌa Miu baku tao segravemiegraveegravenardquo
25-26 Hegraveia Yesus dhaa ldquoSamia ee Miusanegravedꞌe heka lii lolo Daud Tegraveu egraveegravenaAbyatar jꞌajꞌi kegravetu kapai risi agamaYahudiLodꞌo egraveegravena Daud degravenge dhegraveu madhutu naaaꞌi-aaꞌi ra manganga bia Ka ra maso asadꞌara Paleo Ama Lamatua hegraveia raꞌa rotidhu ama agama hia le mi Lamatua Mad-hutu atora agama egravedhi dhegraveu dhu bisa raꞌaroti egraveegravena dhoka ama-ama agama di dhegraveuleo bisa boe Daud degravenge ana madhutu nasegravera raꞌe rare roti egraveegravena te ngaa dhegraveu egravecisa peka boe na Daud si salardquo
27 Egravele egraveegravena ka Yesus lole hari degravengeregravengu ldquoMiu baku bhegravelu Lamatua hialodꞌo aꞌoro sasabꞌa hia egravedhi dhegraveu rai-haha Lamatua pajꞌajꞌi boe egravedhi dhegraveurai-haha ho madhutu dhoka atora lodꞌoaꞌoro sasabꞌa di 28 Jaꞌa ne Dhegraveu Rai-hahaTareꞌa-reꞌa Jaꞌa ne ka dhu peka ho dhegraveusabꞌa do aadꞌo legraveke degravenge lodꞌo aꞌorosasabꞌardquo
3Lamatua Yesus puri-paꞌegravele dhegraveu pegravedꞌa
legraveke lodꞌo aꞌoro sasabꞌa(Mateos 129-14 Lukas 66-11)
1 Egravele egraveegravena ka Yesus legravepa hari laꞌe asaegravemu manegravengi-mangajꞌi Dꞌai negravei ka Yesusparaga degravenge dhegraveu egraveci dhu ai na roecabegraveka 2 Egravetu egraveegravena abhu pegraveri-pegraveri dhegraveudhu patangi-tenge sasala Yesus Ra maꞌuYesus neo reꞌa Na puri-paꞌegravele dhegraveu pegravedꞌalegraveke lodꞌo aꞌoro sasabꞌa do aadꞌo
3 Hegraveia Yesus paroa dhegraveu dhu ai roecabegraveka egraveegravena aku Negravengu na ldquoMai ku Tituku mi madha Jaꞌa nerdquo
4 Ka Na karegravei dhegraveu ae egravetu segravera sa akuNegravengu na ldquoMadhutu atora agama egravedhiegravedhi bisa tao ngaa lodꞌo aꞌoro sasabꞌa Taomadha jꞌara dhu beꞌa do karehe Taopabeꞌa dhegraveu do pamadhe dhegraveurdquo Te ngaadhegraveu segravera egraveci sa bani boe bhoke hegravebꞌa
5 Negraveti egraveegravena ka Yesus dꞌara pegravedꞌa lularegravengu madhutu dhoka adꞌa di tao boemadha-dhilu mi dhegraveu ai roe cabegraveka neYesus nasa ka Na ladhe legraveme dhegraveu segraveraHegraveia Na peka mi dhegraveu ai roe cabegraveka akuNegravengu na ldquoJꞌole kacui-aai egraveu mai sa neꞌerdquo
dagger 222 Alkitab lii Yunani suri peka na ldquoBaku soli egravei anggor dhu hiu mi dꞌara tas kaꞌuri dhui segravena ka baku maerdquo 223 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 2325 225-26 1 Samuel 211-6 Atora negraveti Ama-ama Agama 249
Markus 36 60 Markus 325
Ka dhegraveu egraveegravena soro kacui-aai asa Yesus laꞌeKabegravedhi laa egravele degravenge papegravedꞌa na 6 Ropadhegraveu Parisi ladhe regravedhi Yesus paꞌegravele kacui-aai dhegraveu egraveegravena legraveke lodꞌo aꞌoro sasabꞌaaaꞌi-aaꞌi ra kalua negraveti dꞌara egravemu manegravengi-mangajꞌi Ka lasi padhue degravenge dhegraveupartei politik Herodes ho tenge jꞌara neopamadhe Yesus
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele papegravedꞌa dhegraveuae egravetu sebhe dano
7-8 Ca lodꞌo Yesus degravenge ana mad-hutu Na lasi asa sebhe dano Galilea Tengaa lula dhegraveu ae segravera reꞌa le ngaa dhuNegravengu tao ka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi mai negravetirae-rae ho madhutu Ne Regravengu mainegraveti propensi Galilea propensi Yudea aapropensi Idumea Abhu kahegravei dhu mainegraveti kota Yerusalem kota Sidon degravengekota Tirus Abhu kahegravei cahagꞌe dhu mainegraveti cabegraveka dhimu loko Yarden Aaꞌi-aaꞌisegravera neo mai paraga degravenge Ne 9 Tagadhegraveu dhu mai segravera ae seli ka Yesus puaana madhutu Na lasi tenge koha cue hiaNegravengu Na neo padhai lii degravenge dhegraveu aesegravera negraveti dedha koha segravena ka regravengu aaꞌi-aaꞌi ra bisa ladhe regravedhi regravehu Na aa tadegravengilii padhai lii Na hegravei
10 Ca hari ni Na puri-paꞌegravele dhegraveu pegravedꞌaae titu kegravena Negraveti egraveegravena ka dhegraveu ae maipaseti egraveci degravenge egraveci neo gꞌagꞌe Yesus11Ropa dhegraveu dhu nidhu tao sa ladhe regravedhiYesus ka ra begravebha dꞌai rai egravetu madhaYesus Hegraveia ra taraa aku regravengu na ldquoEgraveu nemema tareꞌa Ana Ama Lamatuardquo
12 Te ngaa Yesus kai regravengu aku Negravenguna ldquoMiu baku ale degravenge dhegraveu egraveci sa hegraveiJaꞌa ne ceerdquo
Yesus hagꞌe nare dhegraveu canguru dua jꞌajꞌiana madhutu Na
(Mateos 101-4 Lukas 612-16)13 Egravele egraveegravena ka Yesus kako laꞌe asa kolo
ledhe egraveci Na paroa pegraveri-pegraveri dhegraveu dhuNegravengu dꞌegravei Ka dhegraveu se mai madhutu Ne14Egravele egraveegravena ka Na hagꞌe nare dhegraveu cangurudua KaNa peka ldquoJaꞌa pilimiu homadhututaruu Jaꞌa jꞌajꞌi dhegraveu pajuu-paleha JaꞌaJaꞌa neo pua miu lami lole Lii Lolo BeꞌaAma Lamatua mi dhegraveu aaꞌi-aaꞌirdquo 15 Segravemiegraveegravena kahegravei Jaꞌa neo hia miu koasa segravena
ka miu bisa babegravege-lalegraveta nidhu negraveti dꞌaradhegraveurdquo
16-19 Ngara dhegraveu canguru dua sa nukaSimon (dhu Yesus pangare na
Petrus)YakobisYohanis (Yakobis degravenge ari na Yoha-
nis ne dua ra ana Sabadeus Yesuspangare regravengu dua ra ngara nalsquoBoanergesrsquo dhu sasoa na lsquosamasegravemi dꞌororsquo)
AnderiasPelipusBertolomeosMateosTomasYakobis (ana Alpius)TadiusSimon (dhu madhutu partei politik
Selot)daggerdegravenge Yudas Iskariot (dhu egraveegravena na
pahie eele Yesus)Mese agama segravera peka Yesus abhu koasa
negraveti dhegraveu aae nidhu(Mateos 1222-32 Lukas 1114-23 1210)
20 Egravele egraveegravena ka Yesus degravenge anamadhutuNa segravera puru hari negraveti kolo ledhe deo naKa lasi asa dꞌara egravemu egraveci Dhegraveu ae titukegravena mai oke rare Ne ka Na bisa boe naꞌa-ninu 21 Regravedhi segravemi egraveegravena hegraveia ra papekaaku regravengu na ldquoMiu ladhe ku Yesus Neꞌaheka lalau iisi Nardquo Ropa aꞌari Na tadegravengilii palolo dhegraveu ka ra mai neo rare Ne
22 Lodꞌo egraveegravena mese-mese agama negravetiYerusalem mai peka degravenge dhegraveu egravetu segraveraaku regravengu na ldquoHeh Pasa dhilu miu Bakumadhutu Yesus Te dhegraveu aae nidhu dhu raparoa ngara na Baalsebul maso asa dꞌaraYesus ka hia Ne koasa ho bata-magegravelanidhu negraveti dꞌara dhegraveurdquo
23 Ropa Yesus tadegravengi nare lii padhueregravengu egraveegravena heia Na paroa nare regravenguaaꞌi-aaꞌi ra ka Na peka ldquoLegraveke boe degravengengangee dhegraveu Tasamia ka dhegraveu aae nidhubisa babegravege ngiꞌu mesa na 24 Ladhe egravetudꞌara paredha dhegraveu aae egraveci ana kabaraisegravera egraveci patao-palaha degravenge egraveci paredhadhegraveu aae egraveegravena taha negravebhu boe 25 Segravemiegraveegravena kahegravei egravetu dꞌara egravemu ladhe isi egravemu
310 Markus 41 Lukas 51-3 316-19 a Sasuri lii Yunani suri peka na lsquoana dꞌororsquo degravenge sasoa lsquotatao nukasegravemi dꞌororsquo Abhu dhegraveu dꞌegravelu-megraveu cahagꞌe dhu peka na ele boe lii Yakobis degravenge Yohanis megravedhu nuka segravemi lii dꞌorodo regravengu dꞌegravei pajegraveka sama segravemi dꞌoro dagger 316-19 b Partei Selot ne tenge jꞌara segravena ka regravengu mardeka negraveti dhegraveuparedha Roma Negraveti egraveegravena ka dhegraveu pangare partei lsquoPatriotrsquo kahegravei Patriot sasoa na lsquodhegraveu sarii kabarairsquo 322Mateos 934 1025
Markus 326 61 Markus 414egraveci patao degravenge egraveci isi egravemu egraveegravena mae-manyegravela 26 Segravemi egraveegravena kahegravei degravenge nidhuLadhe egraveci pamusu degravenge egraveci regravengu mae-manyegravela kahegravei Segravemi egraveegravena na heka regravengulaho kao-kao
27 Ladhe dhegraveu parapo neo mai parapoegravemu dhegraveu egravera egraveci na hudꞌi egraveki-karadheuuru ku lamatua egravemu na heka bau negravetimegravedha-panyau kegravenaDagger
28 Negraveti egraveegravena ka Jaꞌa peka mema degravengemiu Ama Lamatua sadia saku eele sasaladhegraveu Ladhe dhegraveu padhai lii karehe midedha dhegraveu leo Ama Lamatua bisa sakueele sasala na era 29 Te ngaa lii padhai liikarehe mi dedha Roh Ama Lamatua dhuMola-Megraveci Ama Lamatua saku eele boesasala negravengu toke dꞌai mia-mia laꞌerdquo
30 Yesus peka segravemi egraveegravena lula dhegraveu segraverapeka na ldquoDhegraveu egraveegravena nidhu taordquo
Dhegraveu dhumadhutu dadꞌegravei Ama Lamatuatareꞌa-reꞌa jꞌajꞌi aꞌari Lamatua Yesus
(Mateos 1246-50 Lukas 819-21)31 Egravele egraveegravena ka ina degravenge ari Yesus segravera
mai tenge Ne Dꞌai egravemu dhu Yesus mad-hegravedi egravetu dꞌara na regravengu lasi boe asa dꞌarate ngaa ra titu egravetu liꞌu ka ra hia dhegraveu lasiparoa Yesus 32 Lasi na Yesus madhegravedipadhai lii degravenge dhegraveu ae Ka dhegraveu segraverapeka degravenge Ne ldquoAma ee Ina Mu degravengeaꞌari Mu nuka egravetu liꞌu si Ra neo paragadegravenge Amardquo
33 Te ngaa Yesus dhaa peka na ldquoCee kadhu tareꞌa-reꞌa jꞌajꞌi ina degravenge aꞌari Jaꞌardquo
34 Hegraveia Na ladhe palegraveme asa dhegraveu dhumadhegravedi egravetu segravera ka Na peka ldquoMiu seꞌese ka dhu tareꞌa-reꞌa jꞌajꞌi ina degravenge aꞌariJaꞌa 35 Te cee ka dhu madhutu dadꞌegraveiAma Lamatua regravengu segravera ka dhu tareꞌa-reꞌa jꞌajꞌi ina degravenge aꞌari Jaꞌardquo
4Lamatua Yesus peka lii pakasame lula-
negraveti hini dhu legraveke egravetu dedha rupa-rupa rai(Mateos 131-9 Lukas 84-8)
1 Ca lodꞌo Yesus laꞌe hari asa danoGalilea Dꞌai negravei dhegraveu ae mai oke rareNe Ka Yesus caꞌe laꞌe madhegravedi asa dedhakoha cue dhu panahu Na ajꞌa dhegraveu segraveradegravenge lii pakasame Dhegraveu dhu titu egravetudedha salae segravera aaꞌi-aaꞌi naneneYesus ajꞌaLii Holo-Nori Ama Lamatua 2 Na ajꞌa si
lii holo-nori rupa-rupa pake lii pakasameAku Negravengu segravemi neꞌe ka
3 ldquoNanene paie-iie Dhegraveu egraveci laꞌe cebꞌehini egravetu dꞌara oka na 4 Ropa na cebꞌehini segravera cahagꞌe legraveke egravetu sebhe jꞌaraKabegravedhi laa manu-bhui mai ka raꞌa aaꞌi5 Cahagꞌe hari legraveke egravetu era rai dhu pegravenudegravenge hadhu Hini segravera muri te ngaa raiisi dhoka ciki ooꞌe di 6Ropa lodꞌo rea maiana ngangaꞌa segravera kamale eele hegraveiamadheaaꞌi si lula amo dꞌai boe dꞌara rai
7 Hini cahagꞌe legraveke egravetu dedha rai dhupegravenu degravenge jꞌuꞌu padhudhu Ropa jꞌuꞌusegravera muri hegravelu rare ana ngangaꞌa segraveraka jꞌajꞌi boe hua-hela 8 Te ngaa hinicahagꞌe legraveke egravetu dedha rai hegraveumegravengi Hinisegravera muri degravenge sega Hua ae titu kegravenaCahagꞌe dhu abhu dꞌai tegravelu nguru haricahagꞌe egravena nguru hari aa cahagꞌe dꞌaicangasu hari
9 De ladhe cee degravenge roꞌa dhilu nananene paierdquo
Nga tao ka Lamatua Yesus holo-nori dhegraveupake lii pakasame
(Mateos 1310-17 Lukas 89-10)10 Ca tegraveka Yesus mesa Na Hegraveia ana
madhutu Na dhegraveu canguru dua degravengepegraveri-pegraveri dhegraveu dhu tadegravengi le lii holo-noriNa mai paraga degravengeNe Ka ra karegravei sasoanegraveti lii pakasame egraveegravena 11Hegraveia Yesus dhaaldquoLula miu tareꞌa-reꞌa neo meꞌa Lii Holo-Nori Ama Lamatua Jaꞌa neo peka degravengemiu Te ngaa mi dhegraveu leo Jaꞌa pake liipakasame 12 Tatao dhegraveu leo segravera samasegravemi dhegraveu negraveti lii padhai Ama Lamatuasuri tegraveke peka nalsquoRegravengu regravedhi le te ngaa roꞌo boe reꞌa
Regravengu tadegravengi le te ngaa roꞌo boetegraveke egravetu dꞌara
Ladhe segravemi egraveegravena hudꞌi regravengu segravene Raparcaya ia ka Lamatua
segravena ka Lamatua saku eele ia ka sasalararsquo rdquo
Lamatua Yesus peka sasoa lii pakasamehini segravera
(Mateos 1318-23 Lukas 811-15)13 Egravele egraveegravena ka Yesus peka degravenge dhegraveu
segravera sasoa lii pakasame hini egraveegravena akuNegravengu na ldquoLadhe miu meꞌa boe sasoanegraveti lii upama deo na carui risi hari miumeꞌa sasoa lii pakasame dhu leo 14 Desasoa na segravemi neꞌe ka dhegraveu dhu cebꞌe
Dagger 327 Degravenge jꞌara egraveegravena Yesus peka na Negravengu egravera risi negraveti dhegraveu aae nidhu dhu tema ra pangare na lsquoBaalsebulrsquo 329 Lukas 1210 42 Lukas 51-3 412 Yesaya 69-10
Markus 415 62 Markus 437-38hini egraveegravena nuka dhegraveu dhu lole Lii Holo-Nori Ama Lamatua 15 Hini dhu legraveke egravetusebhe jꞌara ka manu-bhui mai raꞌa aaꞌinuka segravemi dhegraveu dhu nanene Lii Holo-NoriAma Lamatua Te ngaa negravebhu boe dhegraveuaae nidhu mai parame rare Lii Holo-Norinegraveti dꞌara dhegraveu egraveegravena 16 Aa hini dhu legravekeegravetu dedha hadhu nuka segravemi dhegraveu dhunanene ka na segravemi nare Lii Holo-Noriegraveegravena degravenge dꞌara karejꞌe 17 Te ngaa LiiHolo-Nori ne taha negravebhu boe egravetu dꞌaradhegraveu egraveegravena Ropa negravengu paraga jꞌajꞌegraveralula na segravemi nare lii neꞌe na tegraveke eele18 Aa hini dhu legraveke egravetu talora jꞌuꞌu dhupadudhu egraveci egraveegravena ka degravenge Lii Holo-NoriAma Lamatua dhu dhegraveu nanene 19 Tengaa dhegraveu egraveegravena bhute dhoka degravenge rupa-rupa madha jꞌara rai-haha dhu pakarejꞌengiꞌu na Negraveti egraveegravena ka jꞌara seꞌe setieele Lii Holo-Nori Ama Lamatua negraveti dꞌaranegravengu ka jꞌajꞌi heka ngaa-ngaa 20Te ngaahini dhu legraveke egravetu dedha rai hegraveu megravenginuka segravemi dhegraveu dhu pasa dhilu ho naneneLii Holo-Nori Ama Lamatua degravenge karejꞌe-karae Tatao negravengu madhutu dadꞌegravei AmaLamatua degravenge dꞌara kateme Dhegraveu neꞌetao jꞌara-jꞌara dhu pakarejꞌe dꞌara AmaLamatua sama segravemi hini dhu negraveti hua-hela Abhu kahegravei dꞌai tegravelu nguru haricahagꞌe dꞌai egravena nguru hari aa abhu kahegraveidhu dꞌai cangasu harirdquo
Baku paheo mere labhu ho saguru haridegravenge soe
(Lukas 816-18)21 Negraveti dedha koha Yesus tuhu hari lii
padhai Na Na peka hari lii upama egraveci akuNegravengu na ldquoTasamia ee Miu megravedhi le dodhae Dhegraveu suru rare labhu ka sagurueele hari degravenge soe Ka ra tegraveke asa roꞌakoi laꞌe Aadꞌo sina ma Te ladhe segravemiegraveegravena tegravedhi boe saraa negravengu Dhegraveu hudꞌitao labhu egravetu era dhu dedha segravena ka dhegraveuregravedhi saraa negravengu 22 Ngaa dhu dhegraveupahuni deo neꞌe begraveli-camegravedꞌa dhegraveu regravedhiaaꞌi Te ngaa dhu dhegraveu reꞌa boe lodꞌo deoneꞌe begraveli-camegravedꞌa dhegraveu reꞌa aaꞌi 23 Deladhe cee dhu degravenge roꞌa dhilu na nanenepaie
24 Nanene paie-iie Ladhe miu tengesasala dhegraveu na dhegraveu leo tenge sasala miukahegravei Segravemi egraveegravena kahegravei Ama Lamatua
tenge sasala miu Te ngaa Na tao bia risihari negraveti egraveegravena
25 Ladhe dhegraveu egraveci neo tenge tareꞌa-reꞌadadꞌegravei Lamatua negravengu asa dꞌegravelu-megraveu Tengaa ladhe dhegraveu pusi-pahae boe dadꞌegraveiLamatua negravengu jꞌajꞌi asa goardquo
Lamatua Yesus hia lii pakasame lula-negravetihini dhu muri unu na
26 Egravele egraveegravena ka Yesus tuhu hari lii padhaiNa aku Negravengu na ldquoParedha Ama Lamatuaasa tabha kapai sama segravemi hini dhu dhegraveucebꞌe egravetu dꞌara oka na 27 Negravengu cebꞌenare ka laꞌe bhegravejꞌi Tao heka ai hegravebꞌa mihini segravera Te ngaa hini segravera muri ka asakapai 28 Hini se muri unu ra Mulai tiregraveu hela toke dꞌai huri 29 Ropa kaserenare ngangaꞌa dhu egravetu dꞌara oka mamidhegraveu unu oka heka laꞌe puu-gꞌegravetu kegravenaSegravemi egraveegravena kahegravei paredha Ama LamatuaLamatua ka dhu adꞌu-ue aaꞌi-aaꞌi segraverardquo
Lii pakasame lamusi dhu ana iiki(Mateos 1331-3234 Lukas 1318-19)
30 Egravele egraveegravena ka Yesus padhai lii harildquoJaꞌa peka hari lii upama egraveci segravemi neꞌeka miu ladhe segraveku dhegraveu dhu jꞌajꞌi unuLamatua segravera Uru egraveegravena ciki di negravebhu-negravebhu jꞌajꞌi ae 31 Egraveegravena sama segravemi lamusiajꞌu dhu ana iiki-iiki 32 Ladhe egravedhi segravelalamusi egraveegravena na muri mai jꞌajꞌi ajꞌu dhukapai aae Manu-bhui negraveti mia-mia maitegraveka tenge mamaho degravenge tao regravedꞌa egravetukolo ajꞌu egraveegravenardquo
33 Jꞌara-jꞌara aꞌajꞌa Yesusmadhutu rareꞌadhegraveu 34 Ladhe Na ajꞌa dhegraveu leo Na pakelii pakasame Te ngaa ladhe Na ajꞌa anamadhutu Na Negravengu peka aaꞌi-aaꞌi sasoa liipakasame segravera
Lamatua Yesus pamau eele ngegravelu aae(Mateos 823-27 Lukas 822-25)
35 Dꞌai lodꞌo nihia na Yesus ajꞌa dhegraveunegraveti dedha koha era HegraveiaNa pua anamad-hutu Na segravera peka na ldquoMai egravedhi pakegravedꞌilati asa cabegraveka danordquo
36 Ka ra caꞌe koha egraveci degravenge Yesus Rapakegravedꞌi tegraveke eele dhegraveu ae segravera egravetu egraveegravena Tengaa dhegraveu cahagꞌe caꞌe koha leo madhutuYesus si 37-38 Lodꞌo egraveegravena Yesus pasaluukegravetu Na mi nanegravelu ka bhegravejꞌi luu egravetu huikoha Negravebhu boe ka ngegravelu aae mai Nahakapai ka egravei tao sabhori oe pegravenu kohaYesussi Negraveti egraveegravena ka ana madhutu Yesus segravera
421 Mateos 515 Lukas 1133 422 Mateos 1026 Lukas 122 424 Mateos 72 Lukas 638 425Mateos 1312 2529 Lukas 1926 429 Yoel 313
Markus 439 63 Markus 521madhaꞌu bia Hegraveia ra paregravei Ne ldquoAmaKegravedꞌi ku laa Egravedhi oe molo kegravena Te ngaaAma pusi-pahae boerdquo
39 Ropa Yesus tadegravengi lii paregravei ra ka Nakegravedꞌi hegraveia Na kai ngegravelu peka na ldquoMaukardquo Ka Na paredha naha aku Negravengu naldquoMera kardquo Hegraveia ngegravelu mau aa naha meradegravenge ka 40 Egravele egraveegravena ka Yesus jegraveke anamadhutu Na peka na ldquoNga tao ka miumadhaꞌu segravemi egraveegravena Miu parcaya Jaꞌa doaadꞌordquo
41 Regravengu aaꞌi-aaꞌi ra madhaꞌu degravengemalaa ka egraveci peka degravenge egraveci ldquoTe dhegraveungaa ne Ka bisa ngegravelu degravenge naha mad-hutu lii paredha Negravengurdquo
5Lamatua Yesus babegravege ele nidhu ae negraveti
dhegraveu egraveci(Mateos 828-34 Lukas 826-39)
1 Egravele egraveegravena ka Yesus degravenge ana madhutuNa segravera dꞌai cabegraveka dano Galilea Eraegraveegravena ngara na Garasa 2-6 Egravetu egraveegravena abhudhegraveu mone egraveci dhu nidhu tao ka na hujꞌuDhegraveu hujꞌu ne pea egravetu era padhane dhegraveumadhe Megraveu-megraveda na kako caꞌe-puruledhe egravetu egraveegravena degravenge pake boe megravedha-papake Na paꞌoo-parodha maꞌegravete boe aana nare hadhu ho tuku iisi na toke dꞌainuꞌa Na egravera titu kegravena Negraveti egraveegravena ka dhegraveuegraveci sa bisa boe egraveki ne Masi ka ra egraveki degravengerate begravesi egraveegravena ka bisa boe kahegravei Pegraveri-pegraverihari dhegraveu ujꞌu haga-ai na kahegravei pake ratedegravenge kanau begravesi te ngaa na pamaꞌegravete aaꞌisi Dhegraveune egravera bia negraveti egraveegravena ka egraveci sa tahaboe ne
RopaYesus degravenge anamadhutuNa purunegraveti dedha koha dhegraveu hujꞌu egraveegravena ladhenegravedhi regravengu negraveti kajꞌegraveu Hegraveia na kalua negravetiera padhane dhegraveumadhe ka namai patitukegravetu urutuu egravetu madha Yesus 7-8 Ropaladhe negravedhi regravehu dhegraveu neꞌe hegraveia Yesuspeka na ldquoHee nidhu bhelu Kalua paka-jꞌegraveu negraveti dhegraveu neꞌerdquo
Egravele egraveegravena ka dhegraveu egraveegravena pajegraveka akunegravengu na ldquoWeh Egraveu neo tao ngaa mijaꞌa Jaꞌa keꞌa Egraveu ne Yesus Ana negraveti AmaLamatua dhu Koasa Risi Eele JaꞌamanegravengiEgraveu baku pajꞌegravera jaꞌardquo
9 Hegraveia Yesus karegravei ne ldquoNgara egraveu ceerdquoNa dhaa aku negravengu na ldquoNgara jaꞌa
Legion lula jiꞌi ae titu kegravena sama segravemi cakaboko sordadꞌurdquo
10 Egravele egraveegravena ka nidhu segravera peka re dhegraveuhujꞌu egraveegravena ho manegravengi Yesus segravena kabaku pua regravengu kalua negraveti dꞌara rae ne
11 Kajꞌegraveu boe negraveti egraveegravena abhu hahi ca okadhudhegraveumadhenge Ele boehahi segravera duariho ngiꞌu Dhu tenge ngangaꞌa egravetu sebheledhe 12 Ka nidhu segravera manegravengi Yesusaku regravengu na ldquoHia jiꞌi maso asa dꞌara hahisegraverardquo
13 Tadegravengi nare segravemi egraveegravena hegraveia Yesusdꞌegravei kahegravei Ka nidhu segravera kalua negraveti dꞌaradhegraveu egraveegravena ka lasi asa dꞌara hahi segraveraHegraveia hahi segravera rai pajꞌala ka lasi asa sebhetegravebhi ka ra manahu asa dꞌara dano hegraveiamadhe aaꞌi si
14 Ropa dhegraveu jꞌaga hahi segravera ladhe regravedhimadha jꞌara dhu jꞌajꞌi egraveegravena ra madhaꞌutitu kegravena Ka rai lasi peka palegraveme degravengedhegraveu egravetu dꞌara rae-rae dhu degravetu egravetu eraegraveegravena Negravebhu boe dhegraveu canau-kateme maineo reꞌa 15 Dhegraveu segravera mai paraga degravengeYesus ka ra ladhe laꞌa na dhegraveu dhu nidhutao egraveegravena madhegravedi egravetu egraveegravena kahegravei Dhegraveuegraveegravena pake le megravedha-papake Kahadhu namaseꞌa le Regravedhi segravemi egraveegravena hegraveia dhegraveu segraveramadhaꞌu Lula regravengu reꞌa le ladhe dhegraveucee dhu bisa babegravege eele nidhu negraveti dꞌaradhegraveu hujꞌu egraveegravena negravengu tareꞌa-reꞌa dhegraveuegravera risi 16 Egravele egraveegravena ka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi segraveralasi peka palegraveme egravetu mia-mia aku regravenguna ldquoJiꞌi ngegravedhi le degravengemadha dhegraveuhujꞌune egravele le Segravemi egraveegravena kahegravei hahi dhumadheegravetu dꞌara danordquo 17 Ka dhegraveu kabarai egraveegravenamai manegravengi ho Yesus tegraveke eele ka rairegravengu
18 Ropa Yesus neo caꞌe hari asa dedhakoha ka dhegraveu dhu egravele negraveti hujꞌu dhu nidhutao egraveegravena manegravengi Yesus segravena ka negravengumadhutu Ne kahegravei
19 Te ngaa Yesus kai Ka Na peka degravengedhegraveu egraveegravena akuNegravenguna ldquoBeꞌa risi egraveu legravepaka asa egravemu ho peka degravenge aꞌari egraveu ngaadhuAmaLamatua tao lemi dedha egraveu Pekadegravenge si mema Ama Lamatua sue egraveu titukegravenardquo
20 Egravele egraveegravena hegraveia dhegraveu egraveegravena pakegravedꞌi laꞌepalegraveme rae-rae negraveti canguru kota dhungara na lsquoDekapolisrsquo Na lole ngaa dhuYesus tao le mi dedha negravengu Dhegraveu-dhegraveudhu tadegravengi lii lolo na malaa aaꞌi megraveu-megraveu aku regravengu na ldquoMema legraveke tareꞌardquo
Lamatua Yesus pamamuri hari anaYairus Aa puri-paꞌegravele dhegraveu bhegraveni egraveci negravetipapegravedꞌa bhegraveni
(Mateos 918-26 Lukas 840-56)21 Egravele ka Yesus si pakegravedꞌi hari degravenge
koha asa cabegraveka dano Ropa ra purunegraveti dedha koha dhegraveu ae mai lingu rare
Markus 522 64 Markus 63Yesus 22 Dhegraveu egraveci mai ngara na YairusNegravengu ne kegravetu egravemu manegravengi-mangajꞌidhegraveu Yahudi egravetu kota egraveegravena Ropa negravengunegravedhi Yesus kamai patitu kegravetu urutuu egravetumadha Yesus 23 Ka na pamako peka naldquoAma ee Ana bhegraveni jaꞌa heka cangurudua tegraveu pegravedꞌa oe madhe Mai lati kuasa egravemu jaꞌa segravena ka puri-paꞌegravele ne negravetipapegravedꞌa nardquo
24 Hegraveia Yesus laꞌe degravenge ka madhutuYairus asa egravemu na
Te ngaa egravetu dꞌara kakako regravengu dhegraveuae titu kegravena ka ra seti Ne negraveti haa negravetidhimu
25 Egravetu talora dhegraveu ae segravera abhu dhegraveubhegraveni egraveci dhu pegravedꞌa dhegraveu bhegraveni Pa-pegravedꞌa ne loe boe canguru dua tegraveu kegravena26 Megravedha-panyau degravenge doi-dhari dhegraveubhegraveni neꞌe egravele aaꞌi megraveu-megraveu ho bꞌae doteTe ngaa papegravedꞌa na egravele boe asa na hoe27-29 Bhegraveni ne tadegravengi ae le dhegraveu palolongaa dhu Yesus tao Negraveti egraveegravena ka namai pasuki asa talora dhegraveu ae segravera hona padegravetu degravenge Yesus Na pangee naldquoSadꞌi jaꞌa gai legraveke sebhe kodho Na di tatupapegravedꞌa jaꞌa egravelerdquo
Ropa na gai legraveke sebhe kodho Yesuskabegravedhi laa raa bhegraveni ne tegraveja eele degravengeHegraveia na rasa na beꞌa le
30 Lodꞌo egraveegravena kahegravei Yesus rasa aꞌegraverakalua negraveti dꞌara ngiꞌuNa KaNa kabibꞌa asakabodho ho ladhe asa dhegraveu ae segravera ka Nakaregravei peka na ldquoNegraveti miu se cee ka dhu gailegraveke kodho Jaꞌardquo
31 Ka ana madhutu Na dhaa aku regravenguna ldquoAma ladhe ku laa Dhegraveu ae pasetisegravemi neꞌe Nga tao ka Ama karegravei peka nalsquoCee ka dhu gai kodho Jaꞌarsquo rdquo
32 Te ngaa Yesus ladhe pala-legraveme neoneꞌa cee ka dhu gai legraveke sebhe kodho Na33 Ropa Yesus karegravei segravemi egraveegravena hegraveia bhegraveniegraveegravena madhaꞌu bia Egravele egraveegravena ka na maipatitu kegravetu urutuu egravetumadha Yesus ka namangaku ldquoAma Jaꞌa ka dhu gai legraveke sebhekodho Ama ku deo nardquo
34 Hegraveia Yesus peka mi bhegraveni ne akuNegravengu na ldquoLula egraveu parcaya Jaꞌa degravengedꞌara kateme negraveti egraveegravena ka egraveu egravele le Lamuka egravemu degravenge dꞌara karejꞌe-karaerdquo
35 Ropa Yesus padhai lii era hegraveia dhegraveuegravecimai negraveti egravemuYairus aku negravenguna ldquoIraii Ana mu madhe le De baku pajꞌegravera ia kaAma Mese Negravengu laꞌe ia ka sa negraveirdquo
36 Te ngaa Yesus pusi boe degravenge liipadhai lii dhegraveu neꞌe Ka Na peka degravengeYairus ldquoEgraveu baku madhaꞌu ee Parcaya miAma Lamatua dirdquo 37Hegraveia Yesus laꞌe degravengeka tegraveke eele ana madhutu Na cahagꞌeNegraveti dhoka Petrus Yakobis degravenge Yohanis38 Ropa dꞌai egravemu Yairus regravengu regravedhi dhegraveujau oobꞌa-jau oobꞌa aa tadegravengi cahagꞌetangi dꞌara pegravedꞌa 39 Yesus maso asa dꞌaraka Na karegravei si aku Negravengu na ldquoNga tao kamiu maruru degravenge tangi segravemi neꞌe Ananeꞌe madhe boe Negravengu dhoka bhegravejꞌi dirdquo
40 Dhegraveu egravetu segravera tadegravengi Yesus pekasegravemi egraveegravena ka ra mari pakapengo hegravebꞌadegravenge Ne
Hegraveia Na pua dhegraveu segravera kalua aaꞌi negravetidꞌara kama ana dhu madhe egraveegravena Ka Naparoa ina-ama ana bhegraveni ne degravenge anamadhutu Na dhegraveu tegravelu segravera maso asadꞌara 41 Hegraveia Yesus kegravepe kacui-aai anadhu madhe ne ka Na padhai lii pake liiregravengu lii Aram aku Negravengu na ldquoTalitakumrdquo (Sasoa na ldquoAna bhegraveni Kegravedꞌi kardquo)
42-43 Kabegravedhi laa ana dhu madhe egraveegravenamamuri hari Hegraveia na kegravedꞌi titu ka nakako Hegraveia Yesus peka degravenge ina na akuNegravengu na ldquoHia ana neꞌe naꞌa-ninurdquo
Dhegraveu ae egravetu segravera dhu regravedhi jꞌara dhujꞌajꞌi ne ra malaa titu kegravena Hegraveia Yesus kaisi peka na ldquoMage mi peka degravenge dhegraveu egravecisa Jaꞌa ka dhu pamamuri hari ana nerdquo
6Dhegraveu Nasaret roꞌo boe segravemi rare Lamatua
Yesus(Mateos 1353-58 Lukas 416-30)
1 Egravele egraveegravena ka Yesus degravenge ana mad-hutu Na segravera aaꞌi-aaꞌi ra legravepa hari asarae Na Nasaret 2 Lodꞌo egraveegravena legraveke degravengelodꞌo sabajꞌa dhegraveu Yahudi Hegraveia Yesuslaꞌe asa dꞌara egravemu manegravengi-mangajꞌi hoNa ajꞌa Lii Holo-Nori Ama Lamatua egravetuegraveegravena Lodꞌo egraveegravena dhegraveu ae lasi manegravengi-mangajꞌi Ropa ra tadegravengi Yesus ajꞌa LiiHolo-Nori Ama Lamatua hegraveia dhegraveu aaꞌi-aaꞌi segravera malaa aku regravengu na ldquoDhegraveu nemegraveu samia ne Na degravenge koasa kahegraveiTasamia ka Na segravemi egraveegravena ee 3 Negravenguneꞌe dhoka tuka ajꞌu di Egravedhi tadhe ina NaMaria Segravemi egraveegravena kahegravei ari Na YakobisYoses Yudas degravenge Simon degravenge ari Nadhegraveu bhegraveni segravera Regravengu degravenge egravedhi pea ca
523 Alkitab lii Yunani suri peka na ldquoAma mai ho bane ai mi negravengu segravena ka na beꞌa hari ka mamurirdquo Egravetu negraveildquomanegravengi dhegraveu bane airdquo sasoa na ldquomanegravengi paꞌegravele dhegraveurdquo Ana bhegraveni ne umur na sasuri lii Yunani suri egravetu ayat 42
Markus 64 65 Markus 622raerdquo Dhegraveu seꞌe ngee egravetu dꞌara regravengu naregravengu megraveu risi negraveti Yesus Negraveti egraveegravena ka radꞌegravei heka nanene Ne
4 Ka Yesus peka ldquoMema tareꞌa Dhegraveupakabꞌua risi dhegraveu negraveti lii padhai AmaLamatua negraveti rae leo Te ngaa ra pakabꞌuaboe dhegraveu negraveti lii padhai Ama Lamatua dhunegraveti rae negravengurdquo
5-6a Dꞌara dhegraveu segravera adhu segravemi hadhuka ra parcaya boe lii padhai lii Yesus Negravetiegraveegravena ka Na malaa hegraveia Na pake boe koasaNa Ka Na puri-paꞌegravele dhoka dhegraveu pegraveri diegravetu egraveegravena
Lamatua Yesus pua ana madhutu Nadhegraveu canguru dua lasi lole Lii Lolo Beꞌa AmaLamatua
(Mateos 105-15 Lukas 91-6)6b Egravele egraveegravena ka Yesus kako palegraveme asa
rae-rae dhu padegravetu egravetu segravera ho ajꞌa dhegraveujꞌara mamuri Ama Lamatua 7 Na paroanare ana madhutu Na dhegraveu canguru duasegravera ka Na pua regravengu lasi dua-dua holole Lii Lolo Beꞌa negraveti Ama Lamatua Nahia si koasa kahegravei ho babegravege eele nidhunegraveti dꞌara dhegraveu 8-9 Na peka degravenge si akuNegravengu na ldquoMiu baku megraveti megravedha ae egravetudꞌara kakako miu Baku megraveti ngangaꞌadoi degravenge tas Megraveti dhoka tatea salapaegravetu haga degravenge kodho egravetu ua di 10 Ladhecee dhu segravemi raremiu egravetu egravemu ra miu peadhoka egravetu egraveegravena di toke dꞌai pakegravedꞌi hari11 Te ngaa ladhe miu lami asa era egraveci hegraveiadhegraveu egravetu segravera segravemi rare boe miu aa ra dꞌegraveiboe nanene lii padhai lii miu tegraveke eele eraegraveegravena Aa peka mi dhegraveu segravera na lsquoMiu moꞌoboe nanene si De begraveli-camegravedꞌa segravemimerepala mirsquo rdquo
12 Egravele egraveegravena ka ra lasi lole Lii Lolo BeꞌaRa peka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi hudꞌi ele hoꞌa negravetisasala-sasigo ra ka legravepa ho mamuri mad-hutu dadꞌegravei Lamatua 13 Ka ra babegravege eelenidhu negraveti dꞌara dhegraveu Ra pasuti egravei legravengimi kegravetu dhegraveu pegravedꞌa aa sabajꞌa ho paꞌegravele sinegraveti papegravedꞌa Ka ra egravele degravenge
Ra pare pamadhe Yohanis tuka sarani(Mateos 141-12 Lukas 97-9)
14 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu egravetu mia-mia tadheaaꞌi le Yesus Dhegraveu aae Herodes tadegravengi lelii lolo lula-negraveti koasa Yesus kahegravei Dhegraveu
palolo egravetu mia-mia aku regravengu na ldquoYoha-nis tuka sarani egraveegravena mamuri hari le egravetudꞌara ngiꞌu Yesus Negraveti egraveegravena ka Na bisa taotadha malaa segraverardquo
15 Te ngaa dhegraveu cahagꞌe hari peka akuregravengu na ldquoAadꞌo Neꞌe ne Elia dhu ma-muri hari dꞌara ngiꞌu Yesusrdquo
Aa dhegraveu cahagꞌe hari peka na ldquoDhegraveuneꞌe ne dhegraveu negraveti lii padhai Ama Lamatuadhu leo hari negraveti uru segraverardquo
16 Ropa dhegraveu aae Herodes tadegravengi narelii lolo dhegraveu seꞌe lula-negraveti Yesus ka nadhaa peka na ldquoEgraveegravena Yohanis tuka saranidhu ca hari ni jaꞌa hia dhegraveu pare pamadhele te ngaa na mamuri harirdquo
17-18 Dhegraveu aae Herodes pua segravemi egraveegravenalula negravengu lii langu degravenge Yohanis Liilolo na segravemi neꞌe ka dhegraveu aae Herodesleo nare dhegraveu egravemu ari na Pelipus ngarana Herodias Aa te ngaa Pelipus degravengeHerodias dhae paꞌia megraveka Negraveti egraveegravena kaYohanis kai pahari-pahari peka na ldquoAmadhegraveu aae baku leo degravenge dhegraveu egravemu arimuTe egraveegravena sisu adꞌa egravedhi dhegraveu Yahudirdquo Masika segravemi egraveegravena te ngaa Herodes leo narebhegraveni neꞌe kahegravei Hegraveia na pua dhegraveu lasikegravepe rare Yohanis ho pamaso ne asa dꞌarabegravedho
19 Lula Yohanis kai pegraveri hari le hegraveiabhegraveni ne tegraveka dꞌara degravenge ne ka na neopamadhe ne Te ngaa lake nare megraveka teHerodes dhu pamaso le Yohanis asa dꞌarabegravedho laꞌe 20 Ka na pua sordadꞌu segraveramadhenge paie ne egravetu dꞌara begravedho
Herodes madhaꞌu degravenge Yohanis Naneꞌa tareꞌa Yohanis ne dhegraveu dhu AmaLamatua pua mai Aa Yohanis ne dhegraveudꞌara mola Herodes dꞌegravei nanene lii padhailii Yohanis kahegravei Te ngaa stegraveka-stegravekadꞌara na pegravedꞌa nanene lii padhai lii Yoha-nis
21 Ka ca tegraveka Herodias abhu lodꞌo dhubeꞌa segravena ka na bꞌala dꞌara pegravedꞌa na Lodꞌoegraveegravena legraveke degravenge hari jadi Herodes Kara negraveru dhegraveu aae-dhegraveu kapai mai raꞌa-sisihari jadꞌi Dhegraveu dhu mai segravera ama-amadhu paredha ama-ama sordadꞌu degravengedhegraveu heka-dhegraveu heka adꞌa egravetu Galilea22 Egravetu dꞌara talora tatao egraveegravena ana bhegraveniHerodias laꞌe roge Na roge beꞌa risi eeleka dꞌara Herodes degravenge dhegraveu dhu negraveru
64 Yohanis 444 611 Egravetu dꞌara Alkitab lii Yunani suri peka na ldquocaro eele ahu negraveti haga regravengurdquo Tegraveuegraveegravena egravetu negravei dhegraveu biasa caro eele ahu negraveti haga regravengu ho jꞌajꞌi tadha peka na dhegraveu dhu roꞌo boe nanene na pasaerare pala regravengu unu ra Ladhe kahegravei egravetu Lukas 104-11 Lii Lolo negraveti Ana Pajuu-paleha 1351 613 Yakobis 514 615 Mateos 1614 Markus 828 Lukas 919 617-18 Lukas 319-20
Markus 623 66 Markus 644segravera karejꞌe bia Negraveti egraveegravena ka Herodesparoa ne mai asa madha ka na karegravei akunegravengu na ldquoEgraveu neomanegravengi ngaa Egraveu pekaho jaꞌa hia 23 Egraveu manegravengi era paredha jaꞌane bagi dua hia egraveu cabegraveka egraveegravena ka jaꞌakoꞌo kahegravei Jaꞌa subha degravenge ngara AmaLamatuardquo
24 Ka ana bhegraveni egraveegravena laꞌe karegravei ina naaku negravengu na ldquoIna ee Madhutu ngangeeina ku na jaꞌa manegravengi ngaa dhu beꞌa risinegraveti ama kurdquo
Ka ina na dhaa aku negravengu na ldquoLamuasa madha ama mu ho peka degravenge ne jaꞌamanegravengi dhoka kegravetu Yohanis dirdquo
25 Ka ana bhegraveni ne laꞌe asa madhaHerodes ka na peka aku negravengu na ldquoAmaJaꞌa manegravengi kegravetu Yohanis tao egravetu dꞌaradula egraveci hia jaꞌa Deo neꞌe ne kahegraveirdquo
26 Ropa Herodes tadegravengi nare liimanegravengi ana bhegraveni na ka dꞌara nacagꞌagꞌa Te ngaa negravengu bisa heka egraverehari lii subha negravengu deo na lula dhegraveu egravetusegravera tadegravengi aaꞌi le 27Egravele egraveegravena ka Herodesparedha komedhaa sordadꞌu lasi poro rarekegravetu Yohanis negraveti dꞌara begravedho 28 Ropa raporo rare ra tao asa dꞌara dula egraveci ka regravetilaꞌa asa ana bhegraveni egraveegravena Na segravemi nare hegraveianegraveti asa ina na laꞌe 29 Ropa ana madhutuYohanis segravera tadegravengi ra poro regraveti le kegravetuYohanis regravengumai nedhe regraveti ngiꞌu negravengulasi padhane
Dꞌai sange neꞌe ka lii lolo mamadheYohanis
Lamatua Yesus pangaꞌa legravemi riho dhegraveu(Mateos 1413-21 Lukas 910-17 Yohanis
61-14)30 Ca lodꞌo hari anamadhutu Yesus dhu
Na pua lasi asa rae-rae ho ajꞌa dhegraveu jꞌaramamuri Ama Lamatua segravera legravepa hari maika ra pakaboko hari degravenge Ne Ra lolodegravenge Yesus ngaa dhu regravengu tao degravengeajꞌa mi dhegraveu 31 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu ae maipatangi-tenge Yesus Lula dhegraveu ae selieele ka Yesus degravenge anamadhutuNa abhuboe tebho raꞌa-rinu hegravei Negraveti egraveegravena kaYesus ale degravenge ana madhutu segravera pekana ldquoBeꞌa risi egravedhi pakegravedꞌi negraveti era neꞌe latitenge era egraveci dhumau segravena ka egravedhi ae taracikirdquo
32 Ka ra caꞌe koha cue lasi asa era dhumau kajꞌegraveu negraveti dꞌara rae
33 Te ngaa dhegraveu ae egravetu segravera sa ladheregravedhi koha regravengu kako re sebhe dano Hegraveiara kalua negraveti rae ka kako pamegraveri madhuture dedha rai Negraveti egraveegravena ka regravengu dꞌai uuruYesus si 34 Ropa Yesus puru negraveti dedhakoha ladhe laa na dhegraveu ae dhu mate NeDhegraveu seꞌe reꞌa heka tao iisi ra tasamia Negravetiegraveegravena ka dꞌara Yesus sue si te regravengu samasegravemi kahibꞌi-kalegravebho dhu degravenge boe anamadhenga Egravele egraveegravena ka Na ajꞌa si jꞌaramamuri Ama Lamatua 35-36 Na ajꞌa negravetiloo negravetu toke dꞌai nihia laꞌe Hegraveia anamadhutu Na segravera mai padhue degravenge Neaku regravengu na ldquoAma Hua iia Ama ku puasi lasi hegraveli ngangaꞌa egravetu rae dhu degravetu egravetuera seꞌe Te oe megraveda kegravena aa egravetu era neꞌengangaꞌa aadꞌordquo
37 Te ngaa Yesus bꞌala lii regravengu akuNegravengu na ldquoBaku tao segravemi egraveegravena Hudꞌi laape miu pangaꞌa sirdquo
Hegraveia ra karegravei hari Ne ldquoIra ee Ladheegravedhi pangaꞌa dhegraveu ae segravemi neꞌe egravedhi kaluadoi ae bia nga Sama segravemi gaji tuka ca tegraveukateme ngadagger Aa egravedhi tare doi segravera negravetimia hua kegravenardquo
38 Yesus dhaa peka na ldquoMiu lami karegraveisegraveku dhegraveu segravera teko cee dhu negraveti ngangaꞌamegraverardquo
Hegraveia ra lasi karegravei kamai peka degravenge NeldquoAbhu dhoka roti legravemi bua degravenge iꞌa duangiꞌu dirdquo
39 Hegraveia Yesus pua dhegraveu aaꞌi-aaꞌi segraverahomadhegravedi cakaboko-cakaboko egravetu dedhajꞌuꞌu 40Dhegraveu seꞌemadhegravedi segravemi dhu Yesuspua Abhu kaboko dhu dhegraveu cangasu-cangasu aa abhu kaboko dhu dhegraveu legraveminguru-legravemi nguru
41 Hegraveia Yesus nare roti legravemi bua degravengeiꞌa dua ngiꞌu segravera ka na ladhe asa dedhaNa manegravengi makasi mi Ama Lamatua Egraveleegraveegravena ka nare roti legravemi bua ka Na kuꞌupamae caꞌegraveta-ꞌegraveta Hegraveia Na hia mi anamadhutu Na ho lasi papala hia dhegraveu dhumadhegravedi segravera Na pala-bagi iꞌa dua ngiꞌusegravera kahegravei 42 Ka dhegraveu segravera raꞌa toke begravecu43 Raꞌa egravele hegraveia ana madhutu Na segravera lasipakabokongangaꞌa dhu risi eele segravera pegravenucanguru dua soe
44 Dhegraveu dhu raꞌa segravera dhegraveu mone dilegravemi riho dhegraveu ige megraveka bhegraveni degravenge anaiiki
634 Sensus 2717 1 Dhegraveu Aae segravera 2217 2 Sejara negraveti Israꞌel degravenge Yahuda 1816 Yeskial 345 Sakaria 102Mateos 936 dagger 637 Madhutu sasuri lii Yunani ldquodua ngasu doi dinari pudhirdquo Lodꞌo Yesus mamuri egraveegravena gaji tukaca lodꞌo ca dinari
Markus 645 67 Markus 714Yesus kako egravetu dedha egravei(Mateos 1422-33 Yohanis 616-21)
45 Egravele ka Yesus pua ana madhutu segraverapakegravedꞌi uuru degravenge koha asa rae Betsaidaegravetu cabegravekadano TeNegravengudhae laꞌemegravekaho Na pua dhegraveu ae segravera legravepa 46Ropa dhegraveusegravera legravepa Na laꞌe asa ledhe egraveci egravetu egraveegravena hoNa manegravengi-mangajꞌi
47-50 Lodꞌo megraveda le ka Yesus puru maiNa ladhe negravedhi ana madhutu Na segraveradegravenge koha lasi dꞌai talora dano le Lulangegravelu madha megravedhu ae ka ra tuku kohadꞌai madhe Dꞌara oe megraveu sa Yesus hekalaꞌe madhutu si kegravena Te ngaa Na kako rededha egravei Ropa Na kako oe seli koha raana madhutu segravera ladhe regravedhi Ne ka ramadhaꞌu titu kegravena Hegraveia egraveci karegravei egraveci akuregravengu na ldquoIrii Ngaa negravei Nidhu dordquo
Hegraveia Yesus lii degravenge si aku Negravengu naldquoWe Miu baku madhaꞌu Te Jaꞌa nerdquo
51 Ropa Yesus caꞌe laꞌe asa dedha kohakabegravedhi laa ngegravelu mau degravenge Ana mad-hutu Na segravera malaa bia 52 Regravengu hekaregravedhi kegravena Yesus pake koasa Na lodꞌopangaꞌa legravemi riho dhegraveu egraveegravena Te ngaaregravengu reꞌa iia boe koasa Yesus lula dꞌararegravengu adhu segravemi hadhu
Dhegraveu-dhegraveu pegravedꞌa egravetu Genesaret lasi rame-rame asa Yesus
(Mateos 1434-36)53 Ropa regravengu dꞌai cabegraveka dano ra
panahu koha egravetu dae Genesaret 54Ropa rapuru negraveti dedha koha dhegraveu ae ladhe regravedhisi Ka ra rodhe legraveme aku regravengu na ldquoEeYesus mai lerdquo 55-56 Dhegraveu segravera aaꞌi-aaꞌi ralasi peka palegraveme rae negraveti egraveegravena ka dhegraveumai negraveti mia-mia jegraveru regraveti aꞌari regravengu dhupegravedꞌa asa Yesus
Sadꞌi ra tadegravengi Yesus egravetu era egraveci narame-rame nedhe regraveti dhegraveu pegravedꞌa mai Rapajꞌunu si egravetu dꞌara tana lapa egravetu egraveegravena Tera pangee na ldquoSadꞌi dhegraveu pegravedꞌa segravera goilegraveke sebhe kodho Yesus di egravele degravenge negravetipapegravedꞌa rardquo Ka dhegraveu goi legraveke kodho Nahegraveia egravele negraveti papegravedꞌa ra
7Atora dhegraveu rai-haha baku paꞌele dadꞌegravei
Ama Lamatua(Mateos 151-9)
1 Ca lodꞌo dhegraveu partei agama Parisicanau degravenge mese-mese agama mai negravetikota Yerusalem neo paraga degravenge Yesus
2-5 Dhegraveu Parisi kegravepe paꞌegravera adꞌa YahudiNuka segravemi dhegraveu neo raꞌa-rinu hudꞌi jꞌamouuru ku kacui-aai madhutu atora adꞌaSegravemi egraveegravena kahegravei ladhe legravepa negraveti dꞌarapasa hudꞌi diu uuru ku egravei Toke megravedhadapu regravengu segravemi egraveru-pangala pega curugalaa cere hudꞌi rase uuru ku madhutuatora adꞌa heka bisa pake raꞌa-rinu kegravena
Ladhe dhegraveu Yahudi cahagꞌe madhutuboe adꞌa regravengu segravemi egraveegravena dhegraveu Parisinasa
Negraveti egraveegravena ka ra nasa ropa regravedhi anamadhutu Yesus segravera raꞌa-rinu jꞌamo boekacui-aai madhutu atora adꞌa regravengu Karegravengu mai pasala Yesus peka na ldquoNga taoka anamadhutu egraveu se raꞌa-rinu jꞌamo uuruboe kacui-aai Segravera sa pasala degravenge adꞌanegraveti begravei-baki egravedhirdquo
6-7 Te ngaa Yesus dhaa aku Negravengu naldquoMiu se mema padhai lii leo tao leo Negravetiuru negravekamai Yesaya suri tegraveke le lii padhailii Ama Lamatua segravemi neꞌelsquoAbhu dhegraveu dhu koa-kio kolongara Jaꞌa
dhoka degravenge hegravebꞌa di te ngaa negravetiboe dꞌara
Tatao regravengu segravemi egraveegravena na legraveke boeRegravengu pusi-pahae boe dadꞌegravei Jaꞌa
te ngaa regravengu madhutu dhokaatora dhegraveu rai-haha dirsquo
Miu egraveci egraveegravena kahegravei 8-9Miu tegraveke eele leparedha Ama Lamatua ho madhutu atoradhegraveu rai-haha Tatao miu ne dꞌegravelu-megraveubia
10 Karegravei negraveti uuru egraveegravena Musa peka lelii paredha Ama Lamatua segravemi neꞌe kalsquoPakabꞌua ina-ama miursquo Aa tabha haripeka na lsquoLadhe ana egraveci padhegraveda ama nado ina na hudꞌi ra huku pamadhe nersquo11-12 Ama Lamatua ajꞌa segravemi egraveegravena te ngaamiu ajꞌa leo Miu peka na lsquoLadhe dhegraveuegraveci pamoa le neo hia ngaa egraveci mi AmaLamatua masi ka ina degravenge ama na jꞌegraveraoemadhe egraveegravena ka te ngaa pake boemegravedhaegraveegravena ho soru-bara si lula negravengu moa leneo hia mi Lamatuarsquo 13 Negraveti egraveegravena ka deona Jaꞌa peka le miu pake heka dadꞌegravei AmaLamatua te ngaamiu gati eele degravenge atoramiu dhu hiu Atora ae le dhu miu gati eelesegravemi egraveegravenardquo
Jꞌara-jꞌara dhu kajꞌalumai negraveti dꞌara dhegraveu(Mateos 1510-20)
14 Hegraveia Yesus paroa hari dhegraveu leo egravetusegravera ka Na peka na ldquoPasa dhilu ho nanene
76-7 Yesaya 2913 710 Kalua negraveti Masir 2012 2117 Atora negraveti Ama-ama Agama 209 Lole Hari Jꞌara-jꞌaraMamuri 516
Markus 715 68 Markus 81-3paie segravena ka miu meꞌa 15Ngaa dhu masoasa dꞌara dꞌegravelu pakajꞌalu boe Te ngaadhu kalua mai negraveti dꞌara egraveegravena ka dhupakajꞌalu dhegraveu 16 [Cee degravenge roꞌa dhiluna nanenerdquo]
17 Egravele egraveegravena ka Yesus degravenge anamadhutuNa tegraveke eele dhegraveu segravera ka lasi asa dꞌaraegravemu egraveci Ka ana madhutu segravera karegravei sasoanegraveti lii pakasame deo na 18-19 Hegraveia Yesusdhaa peka na ldquoMiumeꞌa boe kahegravei Sasoana segravemi neꞌe ka ngaa dhu dhegraveu raꞌa egraveegravenabeꞌa Te ngaa dhu kalua mai karehe Egraveegravenabeꞌa boe Ngaa dhu egravedhi taꞌa maso asadꞌara dꞌegravelu ho egraveegravena na kalua hari asa liꞌulaꞌe (Lii Yesus egraveegravena neo peka mi egravedhingangaꞌa aaꞌi-aaꞌi egraveci sa dhu luri boe)
20 Ngaa dhu mai negraveti dꞌara egraveegravena kadhu paꞌele iie dhegraveu negraveti egraveegravena ka AmaLamatua dꞌegravei boe paꞌegraveci degravenge ne 21 Tejꞌara bhelu-katubꞌa ae ka dhu kalua negravetidꞌara dhegraveu Nuka segravemi ngangee karehetao jꞌara makae degravenge dhegraveu dhu dhegraveuegravemu boe negravengu manaꞌu pamadhe dhegraveu22 gagoo-gagehu bersina bhelu-katubꞌaleko-monya dhegraveudhu tahanare boe dꞌaradꞌegravei boe dhegraveu risi negravengu padhai lii pa-manahu dhegraveu padedha iisi tatao dhu legravekeboe degravenge kegravetu hadhu
23 Jꞌara karehe aaꞌi-aaꞌi segravera mai negravetidꞌara dhegraveu Segravera ka dhu paꞌele iie dhegraveuAma Lamatua dꞌegravei boe degravenge dhegraveu segravemiegraveegravenardquo
Yesus soru-bara bhegraveni egraveci dhu dhegraveuYahudi boe
(Mateos 1521-28)24 Egravele ka Yesus tegraveke eele era egraveegravena ka laꞌe
asa kota egraveci ngara na Tirus Dꞌai negravei lasiasa dꞌara egravemu egraveci lula Yesus dꞌegravei boe dhegraveureꞌa Negravengu egravetu egraveegravena Te ngaa Negravengu bisaboe pahuni ngiꞌu
25-26 Egravetu egraveegravena abhu dhegraveu bhegraveni dintiuegraveci dhu negraveti rai Finisia egravetu propensi SiriaRopa na tadegravengi Yesus egravetu egraveegravena na maimanegravengi Yesus babegravege eele nidhu negraveti anabhegraveni na
27 Te ngaa Yesus core lii egraveci peka naldquoAna-ana hudꞌi raꞌa uuru ku ho sisa nara core hia busa kegravenardquo [Degravenge lii paceleegraveegravena Yesus hudꞌi soru-bara uuru ku dhegraveuYahudi Negravengu heka dhegraveu leo kegravena]
28 Te ngaa bhegraveni egraveegravena bꞌala aku negravenguna ldquoMema tareꞌa Ama Te ngaa busamate le egravetu roꞌa mei Negravengu abhu kahegravei
ngangaꞌa dhu begravebhe negraveti dꞌara pega anaiiki segraverardquo [Madhutu bhegraveni egraveegravena lodꞌo anaraꞌa na busa naꞌa kahegravei Masi ka Yesussoru-bara dhegraveu unu Na te ngaa Negravenguhudꞌi soru-bara dhegraveu leo kahegravei]
29 Ropa Yesus tadegravengi lii dhaa bhegraveni nehegraveia Na peka aku Negravengu na ldquoTareꞌa Liipadhai lii egraveu egraveegravena mola-mola na kegravenaLegravepa ka Te nidhu rai le negraveti ana egraveurdquo
30 Hegraveia bhegraveni ne laꞌe ka Na dꞌai egravemuana na dhu bhegravejꞌi luu Nidhu kalua le
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele dhegraveu egraveci dhulii aadꞌo aa katele-katipa
31 Egravele egraveegravena ka Yesus si pakegravedꞌi negravetikota Tirus kako lasi madhutu nebhe dhasire kota Sidon Negraveti era egraveegravena regravengu lasitaruu dꞌai dano Galilea Hegraveia ra lasi asarai egraveci dhu degravenge canguru kota dhu rabiasa pangare na lsquoDekapolisrsquo 32 Egravetu egraveegravenaabhu dhegraveu egraveci dhu lii aadꞌo aa katele-katipa Angalai na lere regraveti ne asa YesusRa manegravengi segravena ka Yesus tao ai mi kegravetuna segravena ka na egravele 33Hegraveia Yesus tegraveke eeledhegraveu ae segravera ka laꞌe mesa Na degravenge dhegraveuegraveegravena Yesus pamaso kacui-aai Na asa roꞌadhilu dhegraveu eegravena dua-dua Egravele egraveegravena ka Natao ilu egravetu kacui-aai Na ka Na gꞌagꞌe heꞌodhegraveu neꞌe 34 Hegraveia Yesus ladhe asa dedhaNa egravere aꞌae madhera ka Na paredha akuNegravengu na ldquoEfatardquo (Sasoa na ldquoBhoke kardquo)
35 Na peka dhoka segravemi egraveegravena di kabegravedhilaa dhilu dhegraveu egraveegravena tadegravengi degravenge Segravemiegraveegravena kahegravei heꞌo dhu sakaa egraveegravena mako kana padhai lii degravenge
36 Egravele egraveegravena ka dua ra lasi asa era dhegraveuae segravera Ka Yesus kai si aku Negravengu naldquoNanene ee Baku lolo degravenge dhegraveu pekana Jaꞌa ka dhu paꞌegravele dhegraveu neꞌe nerdquo Masika Na kai si te ngaa dhegraveu seꞌe lasi lolopalegraveme dꞌai mia-mia 37 Dhegraveu-dhegraveu dhutadegravengi lii lolo egraveegravena malaa bia Ra papekaisi-aanga ra aku regravengu na ldquoDhegraveu neꞌedhegraveu di nga Negravengu tao pabeꞌa aaꞌi megraveu-megraveu Dhegraveu katele bisa tadegravengi aa dhegraveu liiaadꞌo bisa padhai liirdquo
8Lamatua Yesus pangaꞌa egravepa riho dhegraveu(Mateos 1532-39)
1-3 Ca lodꞌo hari dhegraveu aemai kamue rareYesus neo nanene lii holo-nori Na Dhegraveusegravera tegravelu lodꞌo kegravena egravetu era egraveegravena degravengeYesus Negraveti egraveegravena ka gee ra egravele aaꞌi le
716 Egravetu dꞌara sasuri lii Yunani asli dhu uru-uru tegraveka suri boe ayat ne
Markus 84 69 Markus 823Hegraveia Yesus paroa ana madhutu Na ka Napeka ldquoJaꞌa rasa kasia degravenge dhegraveu ae seꞌeCahagꞌe mai negraveti rae kajꞌegraveu egravetu era neꞌedꞌai tegravelu lodꞌo kegravena ka ngangaꞌa regravenguaadꞌo heka ciki sa Baku hia ra legravepa degravengekabake manganga Mage dhoka ra madꞌeaho begravebha egravetu jꞌarardquo
4 Ka anamadhutu Yesus segravera dhaa pekana ldquoAma Era ne kajꞌegraveu negraveti rae Egravedhipangaꞌa tare boe dhegraveu ae segravemi neꞌerdquo
5 Hegraveia Yesus karegravei si peka na ldquoRoti miupegraveri bua erardquo
Ka ra dhaa peka na ldquoAma Roti jiꞌi atedhoka pidhu bua dirdquo
6 Ropa nanene nare hegraveia Na pua dhegraveuae segraveramadhegravedi egravetu rai Ka nare roti pidhubua segravera hegraveia Na sabajꞌa manegravengi makasimi Ama Lamatua Sabajꞌa nare hegraveia Napamae roti pidhu bua segravera Ka Na hiaana madhutu Na papala mi dhegraveu aaꞌi-aaꞌisegravera 7 Regravengu degravenge iꞌa pegraveri ngiꞌu kahegraveiKa Yesus sabajꞌa hari manegravengi makasi Egraveleegraveegravena ka Na hia ana madhutu Na papalahari mi dhegraveu ae segravera 8-9 Dhegraveu aaꞌi-aaꞌisegravera ele boe dꞌai egravepa riho sa Ra raꞌa tokebegravecu Raꞌa rare hegraveia ana madhutu Yesuspakaboko ngangaꞌa sisa ka ra ige pidhusoe hahake Egravele egraveegravena ka Yesus pua dhegraveuse legravepa 10 Ropa dhegraveu se legravepa Yesus degravengeana madhutu Na caꞌe koha pakegravedꞌi asa raeegraveci ngara na Dalmanuta
Dhegraveu Parisi neo pamanahu Yesus ka ramanegravengi tadha
(Mateos 161-4)11 Lodꞌo Yesus si dꞌai Dalmanuta dhegraveu
partei Parisi pegraveri-pegraveri mai paraga degravengeYesus Ra tenge jꞌara neo pamanahu NeRa manegravengi peka na ldquoAma Padꞌelotadha malaa segravena ka jꞌajꞌi tadha pekana Egraveu tareꞌa-reꞌa abhu koasa negraveti AmaLamatuardquo
12 Hegraveia Yesus egravere aꞌae madhera ka Nadhaa si peka na ldquoLadhe Jaꞌa madhutu liipadhai lii miu ne Jaꞌa manyasa Nga taoka miu manegravengi tadha malaa Baku segravemiegraveegravena Jaꞌa bisa tao tadha malaa Te ngaaJaꞌa parluu boe padꞌelo mi miurdquo
13 Hegraveia Yesus tegraveke eele dhegraveu Parisi segraveralaꞌe hari asa dedha koha Ka Na pakegravedꞌidegravenge ana madhutu Na segravera asa cabegravekadano
Yesus pasanegravedꞌe ho mage-mage degravengetatao dhegraveu Parisi
(Mateos 165-12)14 Ropa Yesus si dꞌai talora dano hegraveia
ana madhutu Na segravera heka sanegravedꞌe kegravenana regravengu regraveti boe ngangaꞌa leo dhokaroti cue di 15 Tadegravengi ra ale roti hegraveiaYesus peka degravenge si aku Negravengu na ldquoMiumage-mage ku Baku legraveke pangaru karehenegraveti dhegraveu aae Herodes degravenge dhegraveu ParisiPangaru regravengu sama segravemi ragi dhu dhegraveupakihu tao rotirdquo
16 Ra tadegravengi Na padhai lii segravemi egraveegravena kaanamadhutu segravera malaa Ka ra papeka isi-aanga si peka na ldquoMone heka negravei pekangaa ne Tao-tao egravedhi tegraveti boe roti ka Nalii segravemi egraveegravenardquo
17 Te ngaa Yesus neꞌa lii padhai regravenguKa Na peka aku Negravengu na ldquoNga tao kamiu padhue dhoka roti di Miu meꞌa mereboe ngaa dhu Jaꞌa peka na do Memakahadhu miu kateme 18Miu megravedhi degravengemadha le te ngaa moꞌo boe meꞌa Egraveci egraveegravenaka degravenge miu megravedhi megraveka Miu tadegravengidegravenge roꞌa dhilu le te ngaa moꞌo boenanene Egraveci egraveegravena ka degravenge miu tadegravengimegraveka Miu bhegravelu le do 19 Roti legravemibua dhu Jaꞌa pamae kore ka hia dhegraveu legravemiriho segravera raꞌa si Ca hari ni miu pakabokomere roti dhu risi segravera pegraveri soerdquo
Ka ra dhaa aku regravengu na ldquoCanguru duasoe Amardquo
20 Ka na karegravei hari aku Negravengu na ldquoMiusanegravedꞌe era lodꞌo Jaꞌa pamae kore roti pegraveribua segravera ka hia dhegraveu egravepa riho raꞌa sa doaadꞌo Miu pakaboko mere sisa pegraveri soehahakerdquo
Ka ra dhaa na ldquoPidhu Amardquo21 Hegraveia Na peka na ldquoMema tareꞌa Miu
megravedhi degravengemadha le Tengaa nga tao kamiumeꞌamegraveka koasa Jaꞌa kapuanegravetimiardquo
Yesus puri-paꞌegravele dhegraveu begravedhu egravetu rae Bet-saida
22 Ropa Yesus si dꞌai rae Betsaida dhegraveuregraveti dhegraveu begravedhu egraveci mai asa Yesus Ramanegravengi segravena ka Yesus paꞌegravele musi madhadhegraveu begravedhu ne 23 Ka Yesus kadhegravei narekacui-aai dhegraveu ne ka dua ra lasi asa liꞌurae Egravele egraveegravena ka Yesus sabhuu ilu mi musimadha dhegraveu ne hegraveia Na gꞌagꞌe Ka Nakaregravei peka na ldquoSamia Egraveu megravedhi le dodhaerdquo
811 Mateos 1238 Lukas 1116 812 Mateos 1239 Lukas 1129 815 Lukas 121 818 Yermia521 Yeskial 122 Markus 412
Markus 824 70 Markus 91
24 Ka dhegraveu egraveegravena padoa kegravetu ka na ladhesa gꞌana-kariu hegraveia na dhaa peka naldquoOo Jaꞌa kegravedhi dhegraveu kako rango-rangoera nuka segravemi ana aajꞌu dhu kakordquo
25 Hegraveia Yesus caro hari kacui-aai Na categraveka mi musi madha dhegraveu neꞌe Ka naladhe patae hari ho neo neꞌa na musimadha na beꞌa le do dhae Neꞌe ne hekanegravedhi degravenge megraveu kegravena 26Ka Yesus pua nalegravepa te ngaa pasanegravedꞌe ne aku Negravengu naldquoEgraveu lamu ka te ngaamadhutu jꞌara leo Reia ka Betsaidardquo
Petrus mangaku na Yesus egraveegravena Kristus(Mateos 1613-20 Lukas 918-21)
27 Egravele egraveegravena ka Yesus si kako palegraveme rae-rae egravetu Kaisarea Pilipi Egravetu talora jꞌaraYesus karegravei ana madhutu Na peka naldquoMadhutu lii lolo dhegraveu na Jaꞌa ne ceerdquo
28 Ka ra dhaa peka na ldquoDhegraveu cahagꞌepeka na Egraveu ne Yohanis tuka sarani dhumadhe le te ngaa mamuri hari Abhucahagꞌe peka na Egraveu ne Elia ca dhegraveu negravetilii padhai Ama Lamatua uru segravera Aa abhucahagꞌe hari peka na Ama ne dhegraveu negraveti liipadhai Ama Lamatua dhu leordquo
29 Ka Yesus karegravei hari regravengu ldquoMadhutuaꞌabhu miu Jaꞌa ne ceerdquo
Petrus dhaa peka na ldquoAma ne Kristusdhu Ama Lamatua pajꞌujꞌu negraveti uru kardquo
30 Hegraveia Yesus pasanegravedꞌe si aku Negravenguna ldquoBaku lolo mi cee-cee kahegravei eerdquo
Lamatua Yesus peka mema jꞌajꞌegravera degravengemamadhe Na
(Mateos 1621-28 Lukas 922-27)31 Egravele egraveegravena ka Yesus mulai peka degravenge
ana madhutu Na segravera aku Negravengu naldquoJaꞌa ne Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa Begraveli-camegravedꞌa Jaꞌa abhu jꞌajꞌegravera ae titu kegravena luladhegraveu heka-dhegraveu heka Yahudi kegravetu agamaYahudi degravenge mese agama segravera aaꞌi-aaꞌira segravemi rare boe Jaꞌa Ho egraveegravena na rapamadhe Jaꞌa te ngaa dꞌai camegravedꞌa naJaꞌa mamuri harirdquo
32 Yesus peka boe degravenge pahuni hegraveiaPetrus egravere Ne asa karasa na ka na kaiaku negravengu na ldquoAma baku padhai lii segravemi
egraveegravena Jaꞌa koꞌo boe dhegraveu tao Ama ku segravemiegraveegravenardquo
33 Lii padhai lii Petrus egraveegravena madhutuboe dadꞌegravei Ama Lamatua Hegraveia Yesuskabibꞌa ka ladhe asa ana madhutu dhuleo segravera Ka Na nasa degravenge Petrus akuNegravengu na ldquoWeh Egraveegravena lii dhegraveu aae nidhuEgraveu pakajꞌegraveu negraveti neꞌe Egraveu madhutu dhokadadꞌegravei dhegraveu rai-haha di Madhutu boedadꞌegravei Ama Lamatuardquo
34 Egravele egraveegravena ka Yesus paroa dhegraveu aesegravera ho mai pakaboko degravenge ana madhutuNa Ka Na ajꞌa si peka na ldquoDhegraveu dhuneo madhutu Jaꞌa hudꞌi taha taruu begraveli-begraveli Negravengu hudꞌi tegraveke eele dadꞌegravei na homadhutu dadꞌegravei Lamatua di Masi ka dhegraveuneo pamadhe ne te ngaa negravengu hudꞌi tahataruu kahegravei nuka segravemi dhegraveu pasae ajꞌupalolo-palegravebha negravengu unu na ho laꞌe asaera ra pamadhe ne 35 Te dhegraveu dhumamuri dhoka lalau ngiꞌu aae na di begraveli-camegravedꞌa mamuri negravengu ele iie dꞌara Tengaa dhegraveu dhu sadia madhe lula mad-hutu Jaꞌa aa lula na peka-padhai jꞌara ma-muri Ama Lamatua begraveli-camegravedꞌa negravenguabhu mamuri dhu maꞌegravete boe degravenge AmaLamatua 36 Mi nanene ee Ladhe egraveuabhu aaꞌi isi rai-haha ne te ngaa AmaLamatua core eele egraveu aꞌoto na ngaa37Masi ka egraveu bau megraveti aaꞌi kakaja rai-hahane te ngaa bisa boe pasilu degravenge samangaegraveu
38 Sanegravedꞌe paie Dhegraveu egravetu rai-hahalimuri ne bhelu-katubꞌa rupa-rupaRegravengu pusi-pahae boe madhutu AmaLamatua De cee dhumakaemadhutu Jaꞌado makae madhutu lii holo-nori Jaꞌa begraveli-camegravedꞌa Jaꞌa makae kahegravei mangaku negravenguegravetu madha Ama Lamatua Te Jaꞌa DhegraveuRai-haha Tareꞌa-reꞌa ne begraveli-camegravedꞌa maihari negraveti sorga palere degravenge ana pajuuAma Lamatua segravera Jiꞌi puru mai degravengedadedha Ama ku heka dhegraveu reꞌa megraveukegravena Jaꞌa ne cee
91 Miu baku bhegravelu lii padhai lii Jaꞌa ne
Abhu negraveti miu cahagꞌe dhu madhe megraveka 828 Markus 614-15 Lukas 97-8 829 Yohanis 668-69 831 Egravetu dꞌara lii Yunani ra ige mulainegraveti deo neꞌe (=1) begraveli (=2) camegravedꞌa (=3) camegravedꞌa egraveci (=4) De lii Yunani τῃ τρίτῃ ἡμέρᾳ (tei tritei heimera) ldquoegravetu lodꞌoka tegravelurdquo sasoa na egravetu dꞌara lii Dhao nuka ldquocamegravedꞌardquo Sanegravedꞌe te Lamatua Yesus madhe legraveke degravenge hari Jumat (igeegraveci) Begraveli egraveegravena nuka hari Sabtu (ige dua) Lamatua Yesus egravetu dꞌara roꞌa dhegraveu madhe Camegravedꞌa nuka hari Migu (igetegravelu) Lamatua Yesus mamuri hari De madhutu aꞌige lodꞌo egravetu dꞌara lii Dhao na Negravengu madhe dua megraveda di hegraveia Namamuri hari 834 Mateos 1038 Lukas 923 1427 835 Mateos 1039 Lukas 1733 Yohanis 1225
Markus 92 71 Markus 923pe megravedhi Ama Lamatua negravedꞌu paredhadegravenge koasa kapairdquo
Egravetu ledhe Lamatua Yesus leko-leo aamegravedha-papake Na pudhi kaleꞌe
(Mateos 171-13 Lukas 928-36)2 Egravele egravena lodꞌo hegraveia Yesus gale negraveti
Petrus Yakobis Yohanis lasi asa ledheegraveci dhu dhegraveu pea boe Ropa dꞌai ledheegraveegravena regravengu ladhe na Yesus leko-leo 3Aamegravedha-papake Na pudhi kaleꞌe Abhumegraveka megravedha dhu pudhi segravemi egraveegravena egravetu rai-haha ne 4 Cagꞌagꞌa laa regravengu regravedhi Yesuspadhai lii degravenge Elia degravenge Musa
5-6 Ka Petrus simadhaꞌu bia Hegraveia Petrusmalaa ka na padhai lii ore leli Hegraveia napeka degravenge Yesus aku negravengu na ldquoAmaEgravedhi egravetu era neꞌe beꞌa titu kegravena Hua iiarisi jiꞌi tao paleo tegravelu bua cuehiaAma cuehia Musa aa cue hari hia Eliardquo
7 Negravebhu boe ka raꞌi-liru puru maisarimu nare si Hegraveia ra tadegravengi lii egraveci negravetiraꞌi-liru egraveegravena peka na ldquoMi nanene Yesusne Ana pasue Jaꞌa Miu nanene paie Nerdquo
8 Ropa tadegravengi lii egraveegravena Petrus si laladhepalegraveme te ngaa regravedhi heka dhegraveu leo egravetuegraveegravena Ate dhoka Yesus mesa Na
9 Egravele egraveegravena ka Yesus degravenge ana madhutuNa segravera puru negraveti ledhe egraveegravena Ka Yesus kaisi peka na ldquoNgaa dhu miu megravedhi deo nabaku lolo degravenge dhegraveu egraveci sa Jaꞌa DhegraveuRai-haha Tareꞌa-reꞌa ne hudꞌi madhe uuruku Ho lodꞌo dꞌai Jaꞌa mamuri hari na miuheka lolo degravenge dhegraveu leo kegravenardquo
10 Regravengu tegraveke paꞌegravera lii moa egraveegravena egravetudꞌara ra Ra ale boe degravenge dhegraveu egraveci sa Tengaa tegravelu ra pakaregravei isi-aanga ldquoNa padhailii ngaa ne peka na lsquoNegravengu mamuri harinegraveti mamadhersquo Tasamia eerdquo
11 Hegraveia ra karegravei Ne peka na ldquoMeseagama segravera peka na lsquoElia hudꞌi mai uru kuheka Kristus mai kegravenarsquo Te ngaa madhutuAma tareꞌa do aadꞌordquo
12 Hegraveia Yesus dhaa peka na ldquoMematareꞌa Elia hudꞌi mai uuru ku ho bhokejꞌara hia Kristus dhegraveu dhu Ama Lamatuapajꞌujꞌu karegravei negraveti uru ka Tengaa tasamiaMiu meꞌa megraveka ngaa dhu suri rare leegravetu dꞌara Sasuri Mola-Megraveci Ama Lamatualula-negraveti Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa Dhusuri rare le peka na ladhe lodꞌo Na maidhegraveu pajꞌegravera Ne toke ra pamadhe Ne13 Negraveti egraveegravena ka miu pasa paie dhilu miuElia mai le Te ngaa dhegraveu pajꞌegravera ne
madhutu dadꞌegravei regravengu Egraveegravena legraveke degravengengaa dhu baki-baki egravedhi segravera suri tegraveke lekaregravei negraveti uuru kardquo
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele ana egraveci dhunidhu tao
(Mateos 1714-21 Lukas 937-43)14 Ropa Yesus degravenge ana madhutu Na
dhegraveu tegravelu segravera paraga hari degravenge anamadhutu leo segravera ka ladhe regravedhi dhegraveu aepakaboko egravetu egraveegravena Dhegraveu ae segravera mai hora neo nanene ana madhutu Yesus dhuleo segravera pabꞌala lii degravenge mese agama egravetuegraveegravena 15 Ropa dhegraveu ae segravera ladhe regravedhiYesus ka ra cagꞌagꞌa te regravengu neo laa naYesus egravetu ledhe era Hegraveia ra rai mai soruNe
16 Hegraveia Yesus karegravei si peka na ldquoMiupabꞌala lii ngaa nardquo
17 Dhegraveu egraveci negraveti talora dhegraveu ae segravera arasamadha ka na dhaa aku negravengu na ldquoAmamu nanene ku laa Jaꞌa mai kegraveti ana monejaꞌa dhu pegravedꞌa ho Ama ku puri-paꞌegravele neNegravengu lii aadꞌo bisa boe padhai lii lulanidhu tao ne 18 Ladhe nidhu maso asadꞌara ngiꞌu na na hake ngiꞌu ana ne mi raiHo hegravebꞌa na horo karaka na naꞌe ngutu nakico-kico segravena Ho ngiꞌu na pategraveku segravemiajꞌu Jaꞌa manegravengi le ana madhutu Ama kubabegravege eele nidhu egraveegravena Te ngaa ra bisaboerdquo
19 Ropa Na nanene nare hegraveia Yesus jegravekesi peka na ldquoHeh Miu seli-kolane Jaꞌa ajꞌamiu pahari-pahari te ngaa miu meꞌa boengaa-ngaa Miu parcaya egravera boe mi JaꞌaJaꞌa mate miu negravebhu sange mia hari kuMegraveti ana egraveegravena asa neꞌemairdquo 20Hegraveia ra saꞌuregraveti ana egraveegravena asa madha Yesus Te ngaaropa nidhu ladhe negravedhi Yesus na kalabheana nemi rai ka ana ne begravebhe kapodꞌe egraveturai aa hegravebꞌa na horo karaka
21 Ka Yesus karegravei ama na ldquoNegravengu segravemineꞌe ne pegraveri lodꞌo kegravenardquo
Ka ama na dhaa ldquoKaregravei negraveti ana iikika mai 22 Nidhu egraveegravena negravebhu ae le neopamadhe ana neꞌe Na tule ne pegraveri-pegraverihari kegravena asa dꞌara ai aa na pacegravene lekahegravei asa dꞌara egravei De Ama ku sue jaꞌaLadhe bisa na Ama puri-paꞌegravele ku ana jaꞌalardquo
23 Yesus dhaa peka na ldquoNga tao ka egraveupeka na lsquoladhe bisarsquo Jaꞌa bisa tao aaꞌimegraveu-megraveu te ngaa hudꞌi egraveu parcaya uuru kurdquo
97 2 Petrus 117-18 Mateos 317 Markus 111 Lukas 322 911 Meliaki 45 Mateos 1114
Markus 924 72 Markus 94224 Negraveti egraveegravena ka mone egraveegravena dhaa degravenge
oe tangi aku negravengu na ldquoAma mema jaꞌaparcaya te ngaa paꞌegravera hari ku lalegraveka jaꞌaneꞌerdquo
25 Ropa Yesus negravedhi dhegraveu ae mai linguka Na paredha nidhu egraveegravena aku negravengu naldquoHeh Nidhu bhelu Kalua pakajꞌegraveu ka negravetiana neꞌe Segravena ka na bisa tadegravengi aa napadhai lii kahegravei Egraveu baku maso ia ka asadꞌara ana neꞌerdquo
26 Ropa nidhu tadegravengi lii Yesus hegraveia napakegravece Ka na hake ana ne mi rai ka naregravebha-regravebha segravene heka nidhu kalua negravetidꞌara ana egraveegravena kegravena Ana egraveegravena kalau hekanuka segravemi dhu madhe le Ka dhegraveu egravetusegravera sa peka aku regravengu na ldquoWaa Ana nemadhe lerdquo
27 Te ngaa Yesus kegravepe kacui-aai ana neka Na pakegravedꞌi ne Hegraveia na kegravedꞌi degravenge ka
28 Egravele egraveegravena ka Yesus degravenge anamadhutuNa tegraveke eele era egraveegravena lasi dhuli egravemu cueEgravetu egravemu egraveegravena regravengu mesa ra ka ra karegraveiYesus peka na ldquoAma Nga tao ka jiꞌi bisaboe babegravege eele nidhu egraveegravenardquo
29 Hegraveia Yesus peka degravenge si aku Negravenguna ldquoMi nanene paie Nidhu segravera memabhelu De ladhe miu manegravengi boe aꞌegraveranegraveti Lamatua na miu bisa boe babegravege eelenidhu segravemi egraveegravenardquo
Yesus peka mamadhe Negravengu ca tegraveka hari(Mateos 1722-23 Lukas 943-45)
30 Egravele ka Yesus degravenge ana madhutu Nategraveke eele era egraveegravena lasi taruu asa propensiGalilea Lodꞌo egraveegravena Yesus dꞌegravei boe dhegraveureꞌa Negravengu egravetu egraveegravena 31 lula Na neo ajꞌaana madhutu Na di Ka Na lole degravenge sildquoNegravebhu heka dhegraveu pahie eele Jaꞌa degravengedhegraveu leo Hegraveia ra pamadhe Jaꞌa Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa ne Mema Jaꞌa madhe tengaa dꞌai camegravedꞌa Jaꞌa mamuri harirdquo
32 Yesus padhai lii segravemi egraveegravena te ngaaana madhutu Na segravera malaa Regravengu baniheka karegravei sasoa lii padhai lii Negravengu
Ana madhutu Yesus pasisu cee dhu kapairisi
(Mateos 181-5 Lukas 946-48)
33 Egravele egraveegravena ka Yesus si lasi dꞌai Kaper-naum Ropa ra maso asa dꞌara egravemu egraveciYesus karegravei si peka na ldquoDeo namiu pasisungaa egravetu talora jꞌarardquo
34 Egraveci sa bani boe dhaa lula egravetu talorajꞌara deo na regravengu ako pasala dꞌara negravetira pasisu cee ka dhu kapai risi egravetu taloraregravengu
35 Hegraveia Yesus madhegravedi ka Na holo sipeka na ldquoCee dhu neo jꞌajꞌi dhegraveu kapaimamuri negravengu hudꞌi sama segravemi dhegraveu hahadhu lalau-laloꞌo dhegraveurdquo
36 Egravele egraveegravena ka Yesus saꞌu nare ana iikiegraveci ka laꞌe asa talora regravengu aaꞌi-aaꞌi raHegraveia Na peka aku Negravengu na 37 ldquoDhegraveu dhumadhutu Jaꞌa ho na lalau-laloꞌo dhegraveu segravemiana iiki ne egraveegravena sama segravemi negravengu lalau-laloꞌo Jaꞌa kahegravei Aa negravengu lalau-laloꞌoAma ku kahegravei dhu pua Jaꞌa mai asa rai-haha nerdquo
Cee dhu labꞌa boe egravedhi negravengu dhegraveu egravedhi(Lukas 949-50)
38 Egravele egraveegravena ka ana madhutu Yesus dhungara na Yohanis peka na ldquoAma Ca tegravekajiꞌi ngegravedhi ca dhegraveu pake kolongara Ama kuho na babegravege eele nidhu Te ngaa jiꞌi kaine lula negravengu dhegraveu egravedhi boerdquo
39 Te ngaa Yesus dhaa aku Negravengu naldquoBaku mi kai ne Te dhegraveu dhu pake ko-longara Jaꞌa ho na tao tadhamalaa negravengupaꞌele iie boe kolongara Jaꞌa 40 Ladhenegravengu palabꞌa boe degravenge egravedhi negravengu nadhegraveu egravedhi 41 De mi sanegravedꞌe paie Ladheabhu dhegraveu neꞌa na miu madhutu Kristuska na soru-bara miu tatu Ama Lamatuabhegravelu boe rui-jꞌajꞌegravera negravengu Masi ka dhegraveudhu hia miu egravei iia ca galaa egraveegravena ka AmaLamatua bhegravelu boe tatao negravengu egraveegravenardquo
Baku karihu degravenge sasala(Mateos 186-9 Lukas 171-2)
42 Egravele egraveegravena ka Yesus padhai lii haridegravenge ra peka na ldquoMage-mage ladheabhu dhegraveu dhu tao ana iiki egraveci kako salajꞌara toke ana ne parcaya heka Jaꞌa Beꞌarisi hia dhegraveu egraveegravena rare hadhu aae cuedagger
931 Egravetu dꞌara lii Yunani ra ige mulai negraveti deo neꞌe (=1) begraveli (=2) camegravedꞌa (=3) camegravedꞌa egraveci (=4) De lii Yunani τῃτρίτῃ ἡμέρᾳ (tei tritei heimera) ldquoegravetu lodꞌo ka tegravelurdquo sasoa na egravetu dꞌara lii Dhao nuka ldquocamegravedꞌardquo Sanegravedꞌe te LamatuaYesus madhe legraveke degravenge hari Jumat (ige egraveci) Begraveli egraveegravena nuka hari Sabtu (ige dua) Lamatua Yesus egravetu dꞌara roꞌa dhegraveumadhe Camegravedꞌa nuka hari Migu (ige tegravelu) Lamatua Yesus mamuri hari De madhutu aꞌige lodꞌo egravetu dꞌara lii Dhaona Negravengu madhe dua megraveda di hegraveia Na mamuri hari 934 Lukas 2224 935 Mateos 2026-27 2311Markus 1043-44 Lukas 2226 937 Mateos 1040 Lukas 1016 Yohanis 1320 940 Mateos 1230 Lukas1123 941 Mateos 1042 dagger 942 Alkitab lii Yunani suri peka na lsquohadhu gilirsquo dhu ra pake mol are gandum
Markus 943 73 Markus 1015ho egraveki mi ladha goro ne ho pacegravene ne asatalora dhasi
43 Ladhe egraveu tao sala pake kacui-aai egraveuna poro eele ne Te beꞌa risi egraveumaso sorgadegravenge kacui-aai cabegraveka di Baku dꞌai racore egraveu asa dꞌara ai heo robhe-robhedegravengekacui-aai kateme 44 [Naraka egraveegravenamemaera jꞌajꞌegravera Ai na madhe boe Segravemi egraveegravenakahegravei egraveru-egraveru kamoke degravenge raꞌa taruungaa-ngaa dhu hegraveu egravetu egraveegravena]Dagger 45 Ladheegraveu tao sala pake haga egraveu na poro eelene Te beꞌa risi egraveu maso sorga degravenge hagacabegraveka di Baku dꞌai ra core egraveu asa dꞌaraai heo robhe-robhe degravenge haga kateme46 [Naraka egraveegravena mema era jꞌajꞌegravera Aina madhe boe Segravemi egraveegravena kahegravei egraveru-egraveru kamoke degravenge raꞌa taruu ngaa-ngaadhu hegraveu egravetu egraveegravena]sect 47 Ladhe egraveu tao salapake musi madha egraveu na edꞌo eele ne Tebeꞌa risi egraveu maso sorga degravenge musi madhacabegraveka di Baku dꞌai ra core egraveu asa dꞌaraai heo robhe-robhe degravenge musi madhakateme48 lsquoNaraka egraveegravena mema era jꞌajꞌegravera
Ai na madhe boeSegravemi egraveegravena kahegravei egraveru-egraveru kamoke
degravenge raꞌa taruu ngaa-ngaa dhuhegraveu egravetu egraveegravenarsquo
49 Aꞌajꞌa Jaꞌa ne mema bia De ladhecee dhu madhutu Jaꞌa negravengu hudꞌi tahataruu segravemi dhegraveu dhu neo paga sisi hudꞌimasi uuru ku segravena ka sisi paga egraveegravena tahanegravebhu
50 Masi mema beꞌa Egravedhi pake ho pasegraverongangaꞌa Te ngaa ladhe masi segravero hekaguna na ngaa Dhoka bhori eele di Miuhudꞌi jꞌajꞌi segravemi masi kahegravei segravena ka ma-muri pasue degravenge dhegraveu leo aaꞌi-aaꞌi
De mi pasisu ia ka peka na cee ka dhukapai aa cee ka dhu ana iikirdquo
10Dhegraveu Parisi tenge jꞌara ho neo pamanahu
Lamatua Yesus lula-negraveti paꞌia-paꞌela(Mateos 191-12 Lukas 1618)
1 Egravele egraveegravena ka Yesus si lasi asa propensiYudea degravenge era-era egravetu cabegraveka dhimuloko Yarden Egravetu mia-mia dhegraveu ae mai
lingu rare Yesus Hegraveia Na ajꞌa si segravemibiasa
2 Dhegraveu Parisi pegraveri-pegraveri mai neo pa-manahu Ne Ra karegravei Ne segravemi neꞌe kaldquoMadhutu aꞌabhu agama egravedhi ladhemonedhu degravenge le dꞌara egravemu bisa paꞌia hari doaadꞌordquo
3 Yesus dhaa peka na ldquoMiu sanegravedꞌe doAtora dhegraveu egravemu-kamali dhuMusa hia egravedhiuru egraveegravena tasamiardquo
4 Ra dhaa peka na ldquoNanori Musa pekadhegraveu bisa paꞌia-paꞌela sadꞌi dhegraveu monetao uru ku sasuri paꞌia degravenge dhegraveu egravemunardquo
5 Hegraveia Yesus bꞌala si peka na ldquoNaneneee Musa suri segravemi egraveegravena lula miu kegravetuhadhu 6 Baku bhegravelu lii lolo dhu uru tegravekalodꞌo Lamatua pajꞌajꞌi dedha-liru degravengerai-haha Dhu suri tegraveke peka nalsquoAmaLamatuapajꞌajꞌi dhegraveu rai-hahamone
degravenge bhegraveni7 Negraveti egraveegravena ka dhegraveu mone tegraveke eele
ina-ama naho mamuri dꞌara egraveci degravenge dhegraveu
egravemu na8 segravena ka dua ra jꞌajꞌi mi egravecirsquo
9 Ladhe Lamatua paꞌegraveci le regravengu dua radhegraveu rai-haha baku pacegraveri eele sirdquo
10 Egravele egraveegravena ka Yesus degravenge anamadhutuNa lasi mesa ra asa dꞌara egravemu cue Egravetuegraveegravena regravengu karegravei Ne lii ajꞌa deo sa
11 Yesus dhaa peka na ldquoDhegraveu mone ceedhu ia eele dhegraveu egravemu na ho na madhegravedihari degravenge dhegraveu bhegraveni leo negravengu bersina12 Egraveci egraveegravena ka degravenge dhegraveu bhegraveni Ladhenegravengu ia eele dhegraveu egravemu na ho na leo haridegravenge mone leo negravengu bersina kahegraveirdquo
Lamatua Yesus hia lii megravengi-nale mi anaiiki
(Mateos 1913-15 Lukas 1815-17)13 Ca tegraveka dhegraveu regraveti ana-ana regravengu asa
Yesus Ra manegravengi segravena ka Yesus sabajꞌahia si ho hia lii megravengi-nale Te ngaa anamadhutu Yesus kai dhegraveu segravera
14 Yesus ladhe negravedhi segravemi egraveegravena ka Nanasa degravenge ana madhutu Na segravera akuNegravengu na ldquoHudꞌi laa ana iiki segravera mai asaJaꞌa Baku magee si Te dhegraveu segravemi segravera kadhu jꞌajꞌi dhegraveu unu Ama Lamatua 15 Miusanegravedꞌe paie Dhegraveu cee dhu neo mai asa
943 Mateos 530 Dagger 944 Egravetu dꞌara sasuri Markus lii Yunani asli dhu uru-uru tegraveka suri boe ayat ne sect 946Egravetu dꞌara sasuri Markus lii Yunani asli dhu uru-uru tegraveka suri boe ayat ne 947 Mateos 529 948 Yesaya6624 950 Mateos 513 Lukas 1434-35 104 Lole Hari Jꞌara-jꞌaraMamuri 241-4 Mateos 531 106Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 127 52 108 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 224 1012 Mateos 532 1 Korintus 710-11
Markus 1016 74 Markus 1032katanga-madha Lamatua dꞌara na katemehudꞌi dꞌegravei paraga degravengeNe egraveci egraveegravena ka anaiiki dhu dꞌara dꞌegravei paraga degravenge ina-amara Ladhe segravemi boe egraveegravena regravengu bisa boejꞌajꞌi dhegraveu unuAma Lamatuardquo 16Egravele egraveegravenaka Yesus liku nare ana iiki se ka Na taokacui-aai Na mi dedha kegravetu ana iiki se egraveci-egraveci ho Na hia si lii mamegravengi
Dhegraveu kaja tenge jꞌara ho mamuri taruudegravenge Ama Lamatua
(Mateos 1916-30 Lukas 1818-30)17 Ropa Yesus si neo pakegravedꞌi dhegraveu kaja
egraveci rai mai neo paraga degravenge Ne Hegraveiana pacudꞌu egravetu madha Yesus ka na karegraveiNe aku negravengu na ldquoAma mese dhu hua iiaJaꞌa neo karegravei ciki Jaꞌa tao tasamia segravenaka jaꞌa keꞌa tareꞌa-reꞌa na jaꞌa ne masosorga ho mamuri taruu paꞌegraveci degravenge AmaLamatuardquo
18 Hegraveia Yesus dhaa peka na ldquoNga taoka egraveu ne peka na Jaꞌa ne lsquohua iiarsquo Dhegraveurai-haha ne egraveci sa dhu hua iia boe DhokaAma Lamatua di dhu hua iia 19 Egraveu meꞌa lelii paredha Ama Lamatua segravera negraveti uru kadhu peka na
lsquoBaku pamadhe dhegraveuBaku tao jꞌara makae degravenge dhegraveu dhu
dhegraveu egravemu-kamali boe egraveuBaku manaꞌuBaku jꞌajꞌi sakasii kapodꞌe-kabegraveliBakumonya ho paramemoremegravedha-
panyau dhegraveuAa pakabꞌua ina-ama egraveursquo rdquo
20 Dhegraveu egraveegravena dhaa peka na ldquoTareꞌaAma Mese Negraveti ana ngegraveru ka mai jaꞌamadhutu le lii paredha segravera aaꞌi-aaꞌi sirdquo
21Yesus rasa kasia degravenge dhegraveuneꞌe hegraveiaNa peka ldquoTareꞌa Te ngaa jꞌara egraveci eraLegravepa ka asa egravemu egraveu lamu pahia aaꞌi suꞌi-kakaja egraveu Kabꞌua na lamu pala-bagi midhegraveu dhu unu boe ngaa-ngaa Egravele egraveegravenaheka mai kegravena ho madhutu Jaꞌa Pe begraveli-camegravedꞌa Lamatua pala-bagi hia egraveu harikakaja-sasuꞌi dhu leo egravetu sorgardquo
22 Ropa dhegraveu ne tadegravengi nare lii padhailii Yesus egraveegravena dꞌara na lahomae-mae Laꞌeka egravemu degravenge dꞌara dhu pegravedꞌa bia lulanegravengu dhegraveu kaja tareꞌa
23 Hegraveia Yesus ladhe laꞌe-mai aa pekadegravenge ana madhutu Na segravera aku Negravenguna ldquoMi nanene Dhegraveu kaja carui titu kegravenamaso sorgardquo
24 Ropa tadegravengi rare lii padhai lii Yesusegraveegravena ana madhutu Na bingu Ka Yesustuhu hari lii padhai Na ldquoMi nanene paieMema carui ladhe dhegraveu neo jꞌajꞌi dhegraveu unuAma Lamatua Baku ngee egraveegravena mudꞌa25Dhegraveu kaja maso sorga ho jꞌajꞌi dhegraveu unuAma Lamatua sama carui degravenge badhaonta ciꞌu dhu kapai maso asa oka na re roꞌajꞌajꞌaurdquo
26 Lii padhai lii Yesus ne asa pamalaadhegraveu seꞌe aaꞌi-aaꞌi si Ka ra pakaregravei pekana ldquoLadhe tareꞌa segravemi egraveegravena cee ka dhubisa abhu mamuri degravenge Ama Lamatuardquo
27KaYesus ladhe si egraveci-egraveci hegraveiaNapekaaku Negravengu na ldquoMadhutu dhegraveu rai-hahana carui Te ngaa baku bhegravelu madhutuAma Lamatua aaꞌi-aaꞌi bisa jꞌajꞌirdquo
28 Egravele egraveegravena ka Petrus padhai lii pekana ldquoAma jiꞌi tegraveke eele le ngaa-ngaa dhujꞌajꞌi unu jiꞌi ho madhutu Egraveu De jiꞌi abhubabꞌala na ngaardquo
29-30 Ka Yesus dhaa peka na ldquoJaꞌa neopeka degravengemiu segravemi neꞌe dhegraveu dhumad-hutu Jaꞌa aa tegraveke eele ina-ama na aꞌarina ana-egravepu na oka-tedhe na sasabꞌa-laꞌana degravenge isi egravemu aaꞌi-aaꞌi ho laꞌe peka-padhai Lii Lolo Beꞌa Ama Lamatuami dhegraveuegravetu mia-mia legravepa loo limuri negravengu abhuhari ngaa-ngaa segravera dꞌai cangasu hariAaꞌi-aaꞌi dhu negravengu tegraveke eele segravera egraveegravenana negravengu abhu risi hari Aa negravengu abhujꞌajꞌegravera kahegravei lula madhutu Jaꞌa Te ngaaladhe dꞌai lodꞌo egravele rai-haha ne negravengumamuri taruu paꞌegraveci degravenge Ama LamatuaBabꞌala negravengu segravemi egraveegravena ka 31 Sanegravedꞌepaie Dhegraveu dhu padedha iisi madhutungangee Ama Lamatua limuri mai negravengujꞌajꞌi dhegraveu haha dꞌai seli Te ngaa dhegraveu dhungee na negravengu dhegraveu haha di madhutungangee Ama Lamatua limuri mai negravengujꞌajꞌi dhegraveu kapairdquo
Neꞌe ka tegravelu hari kegravena Yesus lole ma-madhe Na
(Mateos 2017-19 Lukas 1831-34)32 Lodꞌo egraveegravena Yesus degravenge anamadhutu
Na lasi asa kota Yerusalem Yesus kakouuru Ana madhutu Na dhegraveu canguru duadegravenge dhegraveu leo dhu kako paꞌegraveci madhutuNe re limuri Regravengu sanegravedꞌe lii padhai dhuYesus peka degravenge regravengu uru egraveegravena pekana dhegraveu neo pamadhe Ne egravetu YerusalemNegraveti egraveegravena ka regravengu bingu degravenge madhaꞌuHegraveia Yesus paroa nare ana madhutu Na
1015 Mateos 183 1019 Kalua negraveti Masir 2012-16 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 516-20 1031Mateos 2016 Lukas 1330
Markus 1033 75 Markus 1052segravera mesa ra ho Na peka hari degravenge regravengudhegraveu neo tao ngaa mi dedha Negravengu egravetuYerusalem 33 Yesus peka degravenge si ldquoMinanene Egravedhi neo lati asa Yerusalem Jaꞌane Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa Egravetu negraveidhegraveu neo pahie eele Jaꞌa asa kegravetu agamaYahudi degravenge mese agama segravera Egravele egraveegravenara uku-kedꞌi pamadhe Jaꞌa Ra tule eele Jaꞌaasa dhegraveu leo dhu tadhe boe Ama Lamatua34 Egravele egraveegravena ka ra padhai lii pamakae JaꞌaRa paruꞌe ilu mi Jaꞌa Aa ra dhedhe pamaeiisi Jaꞌa Egravele egraveegravena heka ra pamadhe Jaꞌakegravena Mema Jaꞌa madhe tareꞌa Te ngaadꞌai camegraveda Jaꞌa mamuri harirdquo
Yakobis degravenge Yohanis manegravengi ho jꞌajꞌidhegraveu kapai
(Mateos 2020-28)35 Egravele egraveegravena ka ana Sabadeus nuka Yako-
bis degravenge Yohanis mai asa Yesus Ka ramanegravengi peka na ldquoAma mese Jiꞌi neopadhai lii degravenge Ama cikirdquo
36 Ka Yesus karegravei si ldquoMiu neo ngaardquo37 Ra dhaa peka na ldquoSegravemi neꞌe Ama
Begraveli-camegravedꞌa ladhe Ama megravedꞌu paredhajiꞌi manegravengi Ama pamadhegravedi jiꞌi dua miegraveci re sebhe gꞌana egraveci hari re kariu segravenaka jiꞌi paredha hegraveirdquo
38 Yesus dhaa peka na ldquoMiu dua mi semeꞌa boe lii manegravengi miu egraveegravena Egraveegravena naJaꞌa abhu jꞌajꞌegravera ae De tasamia Miungee na miu se bisa pasae jꞌajꞌegravera degravengeJaꞌa toke madhe dordquo
39 Ka ra dhaa peka na ldquoJiꞌi bisa AmardquoKa Yesus bꞌala peka na ldquoMema egraveegravena
na miu pasae jꞌajꞌegravera kahegravei sama segravemiJaꞌa 40 Te ngaa cee dhu madhegravedi re sebhegꞌana do sebhe kariu Jaꞌa egraveegravena hak Jaꞌaaadꞌo Te dhu hak ka Ama Lamatua dhupamaꞌegravete mema le na cee-cee ka dhumadhegravedi egravetu era segraverardquo
41 Ropa ana madhutu dhu leo segraveratadegravengi lii manegravengi Yakobis degravenge Yoha-nis segravemi egraveegravena ka ra nasa bia 42Hegraveia Yesusparoa aaꞌi-aaꞌi si ka Na peka aku Negravenguna ldquoMiu meꞌa le sina ma Dhegraveu-dhegraveukapai dhu regravedꞌu paredha jꞌeli ana kabaraisegravena ka regravengu bisa boe kalau-karegraveto Dhegraveukapai kabarai dhu tadhe boe Lamatua hia
paredha risi eele ka ana kabarai bisa hekadoa kegravetu 43 Te ngaa miu baku tao segravemiegraveegravena Negraveti talora miu cee dhu neo jꞌajꞌidhegraveu kapai negravengu hudꞌi jꞌajꞌi ku ana pua-paleha ho lalau dhegraveu leo 44 Cee dhu neojꞌajꞌi dhegraveu kapai negravengu hudꞌi tao ngiꞌu nasama segravemi egravenu 45 Jaꞌa ne Dhegraveu Rai-hahaTareꞌa-reꞌa Jaꞌa mai hia boe dhegraveu lalau-laloꞌo Jaꞌa Te ngaa Jaꞌa mai ho lalau-laloꞌodhegraveu ae degravenge hiamamuri Jaꞌa ho sui koredhegraveu ae negraveti koasa sasala-sasigo regravengurdquo
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele dhegraveu begravedhuegraveci egravetu Jeriko
(Mateos 2029-34 Lukas 1835-43)46 Yesus degravenge ana madhutu Na degravenge
dhegraveu ae titu kegravena kako lasi kota JerikoRopa regravengu neo kako taruu dhegraveu begravedhuegraveci madhegravedi egravetu sebhe jꞌara na kanata aihomanegravengi ngaa-ngaa negraveti dhegraveu dhu kakore egraveegravena Ngara na Bartimeos ana negravetiTimeos 47Ropa na tadegravengi dhegraveu dhu kakomai segravera Yesus negraveti rae Nasaret na kahegraveika na rodhe peka na ldquoYesus Ana-egravepuDaud ee Jiꞌi mate Egraveu negravebhu ae le Sue kujaꞌa laardquo
48 Ropa ra nanene lii rodhe na hegraveiadhegraveu segravera jegraveke ne aku regravengu na ldquoEgraveu mau-mau ku laardquo
Te ngaa na rodhe asa aae peka naldquoYesus Ana-egravepuDaud ee Sue ku jaꞌa laardquo
49 Hegraveia Yesus titu taha ka Na pekaldquoMegraveti ku na mai sa neꞌerdquo
Ka ra lasi peka degravenge dhegraveu begravedhu egraveegravenapeka na ldquoEgraveu mau-mau ka laa Te Amamese paroa egraveu negravei De mai lati kardquo
50 Ropa nanene nare ka Bartimeos pegravecieele sigꞌi kalolo na hegraveia na kegravedꞌi titu laꞌeparaga degravenge Yesus
51 Ka Yesus karegravei ne peka na ldquoEgraveu parluungaardquo
Dhegraveu begravedhu ne dhaa aku negravengu naldquoAma ee Jaꞌa manegravengi ho jaꞌa bisa kegravedhirdquo
52 Yesus peka hari degravenge ne ldquoLula egraveuparcaya Jaꞌa bisa tao paie musi madha egraveuNeꞌe ne kahegravei musi madha egraveu egravele degravengeDe lamu kardquo
Ka musi madha Bartimeos egravele degravengeEgravele ka laꞌe madhutu Yesus
1034 Egravetu dꞌara lii Yunani ra ige mulai negraveti deo neꞌe (=1) begraveli (=2) camegravedꞌa (=3) camegravedꞌa egraveci (=4) De lii Yunani τῃτρίτῃ ἡμέρᾳ (tei tritei heimera) ldquoegravetu lodꞌo ka tegravelurdquo sasoa na egravetu dꞌara lii Dhao nuka ldquocamegravedꞌardquo Sanegravedꞌe te LamatuaYesus madhe legraveke degravenge hari Jumat (ige egraveci) Begraveli egraveegravena nuka hari Sabtu (ige dua) Lamatua Yesus egravetu dꞌara roꞌa dhegraveumadhe Camegravedꞌa nuka hari Migu (ige tegravelu) Lamatua Yesusmamuri hari Demadhutu aꞌige lodꞌo egravetu dꞌara lii Dhao naNegravengumadhe duamegraveda di hegraveia Namamuri hari 1038 Lukas 1250 1043 Lukas 2225-26 1044Mateos 2311 Markus 935 Lukas 2226
Markus 111 76 Markus 111711
Yesus si maso Yerusalem ka dhegraveu ae koa-kio Ne segravemi dhegraveu kapai egraveci
(Mateos 211-11 Lukas 1928-40 Yohanis1212-19)
1 Ropa ra degravetu degravenge kota Yerusalemka ra dhuli uuru dua rae ngara na Betfagedegravenge Betania egravetu sebhe ledhe SaitunEgravetu egraveegravena Yesus si mate ciki ooꞌe di Ka Napua ana madhutu Na dhegraveu dua lasi uuru2Na pua si peka na ldquoMiu duami lami uuruasa dꞌara rae negravei Ropamiumaso lami miumegravedhi ana badha keledꞌei ciꞌu dhu ra egravekiegravetu egraveegravena dhu dhegraveu dhae manyaꞌe megravekaLami ho legravecu eele dhari aꞌegraveki na ho egraveremegraveti mai asa neꞌe 3 Te ngaa ladhe dhegraveukaregravei miu lsquoNga tao ka miu egravere megraveti anakeledꞌei nersquo Mi peka degravenge si lsquoLamatuajiꞌi neo pake ne Ladhe pake nare na Nahia hari mairsquo rdquo
4 Egravele egraveegravena ka anamadhutu Na dhegraveu duasegravera lasi ka regravedhi ana keledꞌei ciꞌu dhu egravekitegraveke egravetu madha egravemu cue egravetu sebhe jꞌaraRa legravecu eele dhari egraveki na ka ra egravere regraveti mai5Ka dhegraveu-dhegraveu dhu titu egravetu egraveegravena peka naldquoWe Nga tao ka miu pakako megraveti keledꞌeidhegraveurdquo
6 Ka ra dhaa peka na ldquoLamatua jiꞌi neopake ne Ho ladhe Na pake nare na jiꞌingegraveti hari mairdquo Ka dhegraveu segravera soro tegraveke silasi pakako regraveti ana keledꞌei egraveegravena 7 Hegraveiara regraveti ana keledꞌei egraveegravena asa Yesus Ka rahegravele sigꞌi-kalolo regravengu mi dedha keledꞌeika Yesus manyaꞌe
8 Ropa oe maso dꞌara kota ka dhegraveuae rare sigꞌi-kalolo ka ra hegravele mi dedhajꞌara oka-hoo Dhegraveu cahagꞌe lasi pararegraveu palamdagger egravetu sebhe jꞌara ho ra tao mitalora jꞌara oka-hoo Tatao segravemi egraveegravena nasama segravemi tadha egraveci dhu peka na regravengupakabꞌua Yesus 9 Dhegraveu cahagꞌe kako uruegravetu madha Yesus aa cahagꞌe kako limuriKa ra paꞌoo peka naldquoHosana Mai ti koa-kio kolongara Ama
LamatuaDaggerLamatua hia berkat mi dhegraveu dhu mai
pake kolongara Na
lula Ama Lamatua hia Ne mai10 Hosana Mai ti koa-kio kolongara Ama
LamatuaLula Lamatua neo pakegravedꞌi hari
paredha dhegraveu aae DaudHosana Mai ti koa-kio kolongara Ama
LamatuaLula Lamatua madhegravedi negravedꞌu
paredha egravetu era dedha risi eelerdquo11 Ropa ra dꞌai dꞌara kota ka Yesus si
maso asa madha Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi Ka Yesus ladhe palegraveme era Egravemuegraveegravena Te ngaa lula lodꞌo nihia ae le ka ralegravepa hari asa rae Betania
Lamatua Yesus pua ajꞌu egraveci ho baku hua(Mateos 2118-19)
12 Asa begraveli madꞌae aae egraveegravena ka regravengukalua negraveti Betania lasi asa Yerusalem Dꞌaitalora jꞌara ka Yesus manganga 13 Ka Naladhe negravedhi ana aajꞌu egraveci egravetu sebhe jꞌaraHua ajꞌu na dhu dhegraveu raꞌasect Yesus laꞌepadegravetu ho neo neꞌa ajꞌu na hua do aadꞌoNa ladhe ajꞌu egraveegravena hua boe cue sa Temema dꞌai megraveka hegraveru hua Regraveu heka marekegravena 14 Ka Yesus peka mi ajꞌu egraveegravena ldquoLulaegraveu hia boe Jaꞌa hua mulai ti deo neꞌe egraveubisa heka hia hua egraveu asa dhegraveu leordquo
Ana madhutu Yesus segravera tadegravengi Napadhai lii degravenge nasa segravemi egraveegravena
Lamatua Yesus maso asa Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi ka Na paꞌele iie era pahia-pahegraveli
(Mateos 2112-17 Lukas 1945-48 Yohanis213-22)
15 Yesus si kako taruu asa Yerusalemdꞌai negravei ka Yesus maso asa Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi Egravetu madha Egravemu egraveegravenadhegraveu tao pasa ho ra pahia koro jꞌaha dhubiasa dhegraveu pake tao korban ho ra sabajꞌaRopa Yesus negravedhi segravemi egraveegravena ka Na lalegravetasi asa liꞌu Na tule eele mei dhu ra pake hopasilu doi segravera aa Na tule paguri eele bagudhu ra pake pahia manu-bhui sa 16 KaYesus kai si aaꞌi-aaꞌi ra segravena ka ra regraveti iakamegravedha regravengu re dꞌaramadha Egravemu egraveegravena17 Ka Na ajꞌa si peka na ldquoMiu meꞌa le liidhu dhegraveu negraveti lii padhai Ama Lamatua suri
111 Ra pangare ledhe na lsquoSaitunrsquo lula egravetu egraveegravena abhu ajꞌu saitun ae dhu ra pacegraveli hua ne ho rare egravei megravenyi LedheSaitun egraveegravena ele boe kajꞌegraveu negravengu ca kilometer negraveti kota Yerusalem dagger 118 Sasuri Markus dhu uuru tegraveka pekana lsquodadana-dadanarsquo Te ngaa negraveti sasuri Yohanis 1213 egravedhi teꞌa na regraveu palam Palam neꞌe oe segravemi nyiu sa do aadꞌona hegravenyi Dagger 119 Lii regravengu peka na lsquoHosanarsquo sasoa na segravemi neꞌe ka lsquomera-milu degravenge karejꞌe-karaersquo Lii neꞌebiasa ra pake ho koa-kio Ama Lamatua 119 Lii Sodꞌa Koa-Kio 11826 sect 1113 Lii Idhonesia peka na lsquoajꞌuararsquo negraveti lii Yunani dhu peka na sukei Te ngaa Alkitab peka ajꞌu egraveci egravetu negravei dhu dhegraveu raꞌa hua na Egravetu Idhonesia begravekadhimu dhegraveu raꞌa boe hua ajꞌu lsquoararsquo De ajꞌu ara egravetu Alkitab leko-leo degravenge ajꞌu ara egravetu neꞌe
Markus 1118 77 Markus 125tegraveke le peka na lsquoJaꞌa tao egravemu neꞌe segravena kasuku aaꞌi-aaꞌi mai sabajꞌa egravetu neꞌersquo Te ngaamiu tao Egravemu ne jꞌajꞌi era pakaboko dhegraveuparapordquo
18 Ropa kegravetu agama Yahudi degravenge meseagama segravera reꞌa rare tatao Yesus segravemiegraveegravena ka ranasa degravengeNe Ka ra tenge jꞌaraho neo pamadhe Ne Te ngaa ra madhaꞌulula dhegraveu ae dhu dꞌegravei lii holo-nori Yesus
19 Dꞌara lodꞌo cegravena sa Yesus si kalua harinegraveti kota Yerusalem legravepa lasi jꞌunu asa raeBetania
Ladhe miu parcaya degravenge dꞌara katemeAma Lamatua dhaa lii manegravengi miu
(Mateos 2120-22)20-21 Begraveli madꞌae egraveegravena Yesus si lasi hari
asa Yerusalem Dꞌai talora jꞌara ka ra regravedhiajꞌu dhu Yesus padhai lii medꞌa na Kaana madhutu Yesus segravera malaa lula regravenguregravedhi ajꞌu egraveegravena mango le dꞌai amo HegraveiaPetrus sanegravedꞌe lii padhai lii Yesus medꞌana Ka na peka na ldquoAma Ladhe ku Ajꞌudhu Ama dhoo medꞌa na madhe lerdquo
22 Yesus dhaa peka na ldquoTareꞌa weSadꞌi miu parcaya Ama Lamatua segravemiegraveegravena na jꞌajꞌi kahegravei 23 Ladhe miu par-caya degravenge dꞌara kateme miu bisa pualedhe hia na pidha asa dꞌara dhasi PeLamatua pidha eele ledhe egraveegravena sadꞌi miubaku parcaya degravenge dꞌara cabegraveka Miuparcaya mi Ama Lamatua hudꞌi degravengedꞌara kateme ku 24 Baku bhegravelu Sadꞌimiu parcaya degravenge dꞌara kateme ngaadhu miu manegravengi tatu Ama Lamatua bisahia miu 25 Ladhe dhegraveu egraveci sabajꞌa aa tengaa na tegraveka dꞌara era degravenge dhegraveu leonegravengu hudꞌi laꞌe pabeꞌa uuru ku degravengedhegraveu egraveegravena Ladhe miu tao segravemi egraveegravenaAma miu egravetu sorga heka saku eele sasalamiu kegravena 26 [Ladhe abhu negraveti miu dhutegraveka dꞌara degravenge dhegraveu ho moꞌo boe hiaabho na tatu Amamiu egravetu sorga noꞌo boepabhegravelu eele sasala miu kahegraveirdquo]
Ra pakaregravei hak Lamatua Yesus(Mateos 2123-27 Lukas 201-8)
27 Egravele egraveegravena ka Yesus si lasi taruu Ropadꞌai Yerusalem ka ra maso hari asa EgravemuKapua Manegravengi-Mangajꞌi Ropa maso asamadha Egravemu egraveegravena kegravetu agama Yahudimese agama degravenge dhegraveu heka-dhegraveu hekaYahudi segravera mai 28 ka ra karegravei Yesus peka
na ldquoCee ka dhu pua egraveumai taomaruru egravetuneꞌe medꞌa na Cee ka hia egraveu hakrdquo
29 Te ngaa Yesus neꞌa na regravengu neotenge jꞌara ho pamanahu Ne Ka Na bꞌalasi peka na ldquoJaꞌa neo karegravei miu kahegravei Miudhaauuruku Jaꞌa heka Jaꞌa dhaamiu kegravena30 Jaꞌa neo karegravei miu segravemi neꞌe miu aaꞌi-aaꞌi mi tadhe Yohanis tuka sarani egraveegravenasina ma Cee ka dhu pua negravengu laꞌe saranidhegraveu Lamatua do dhegraveu rai-hahardquo
31 Ra pajiko laꞌe-mai ka ra padhue pekana ldquoEea Nara egravedhi le Ladhe egravedhi dhaapeka na lsquoAma Lamatua ka dhu pua Yoha-nisrsquo na bꞌala hari peka na lsquoNga tao ka miuparcaya boe Yohanisrsquo 32 Te ngaa egravedhi bisaboe peka kahegravei na lsquoDhegraveu rai-haha dhupua nersquo Te aadꞌo na dhegraveu ae tao degravengeegravedhi Lula dhegraveu ae parcaya Yohanis egraveegravenadhegraveu negraveti lii padhai Ama Lamatuardquo
33 Ka ra dhaa peka na ldquoJiꞌi ngeꞌa boerdquoKa Yesus dhaa hari si peka na ldquoLadhe
segravemi egraveegravena Jaꞌa koꞌo boe peka kahegravei cee kadhu pua Jaꞌardquo
12Lii pakasame lula-negraveti dhegraveu sabꞌa oka
anggor(Mateos 2133-46 Lukas 209-19)
1 Egravele ka Yesus padhai lii hari degravenge kegravetuagama Yahudi mese agama degravenge dhegraveuheka-dhegraveu heka adꞌa Yahudi segravera Ka Nalole pake lii upama egraveci peka na ldquoDhegraveuegraveci laꞌe tao oka ho neo segravela anggor egravetudedha rai na Ka na tao tedhe reo nare okaegraveegravena aa tao bak cue ho kanate egravei anggorasa dꞌara laꞌe kahegravei Hegraveia na patitu egravemumadhenga oka cue dhu dedha Egravele egraveegravenaka na hia dhegraveu leo sebꞌa oka egraveegravena ho rapabagi egravei anggor Hegraveia na pakegravedꞌi asa raileo laꞌe
2 Lodꞌo dꞌai hegraveru puu-gꞌegravetu hua anggorka lamatua oka pua ana paleha na egraveci laꞌeasa dhegraveu sabꞌa oka segravera ho na manegravengipala na 3Ropa dꞌai negravei ka dhegraveu sebꞌa segraverakegravepe rare ka game ne Hegraveia ra pua ne legravepadegravenge ai hua daꞌu-daꞌu
4 Ka lamatua oka pua hari ana palehaleo egraveci Te ngaa dhegraveu sebꞌa segravera dhedhepanuꞌa kegravetu na Ka ra pamakae ne degravengemagegravele eele ne 5 Hegraveia lamatua oka egraveegravenapua hari ana paleha leo egraveci laꞌe Te ngaadhegraveu sebꞌa segravera hake pamadhe ne Ra taosamia egraveegravena ka lamatua oka pua taruu ana
1117 Yesaya 567 Yermia 711 1123 Mateos 1720 1 Korintus 132 1126 Sasuri lii Yunani dhu aslidhu uru tegraveka suri boe ayat 26 1126 Mateos 614-15 121 Yesaya 51-2
Markus 126 78 Markus 1222
paleha na laꞌe Te ngaa dhegraveu sebꞌa segraveragame cahagꞌe aa pamadhe cahagꞌe 6 Ateeele dhodhoka ana mone mesa dhu pasuenegraveti lamatua oka Lula na abhu heka jꞌaradhu leo ka lamatua oka na pua ana dꞌegraveluna laꞌe Na pajiko peka na lsquoSegravemi jaꞌapua ana dꞌegravelu jaꞌa laꞌe na regravengu segravemi raredegravenge beꞌa aa ra nanene nersquo
7 Hegraveia na pua ana na laꞌe Ropa dhegraveusebꞌa segravera regravedhi ana na mai ka ra papekaisi-aanga ra peka na lsquoWe Mi ladhe kulaa Mone heka negravei pua ana dꞌegravelu na maiLadhe ama na madhe negravengu neꞌe ka dhusegravemi nare aaꞌi-aaꞌi megravedha pusaka ama naDe mai ti pamadhe ne segravena ka egravedhi tarepusaka narsquo 8 Ka aaꞌi-aaꞌi ra kegravepe ka rapamadhe ne hegraveia ra core eele ngiꞌu aae naasa liꞌu tedhe laꞌe Lii pakasame ne dꞌaisange neꞌe kardquo
9 Egravele egraveegravena ka Yesus karegravei dhegraveu kapaisegravera peka na ldquoMadhutu ngangee miu nalamatua oka egraveegravena tao dhegraveu sebꞌa segravera tasamera mia Madhutu ngangee Jaꞌa tatunegravengu mai ho pamadhe aaꞌi dhegraveu sebꞌasegravera segravena ka na hia dhegraveu leo hari sebꞌa okaanggor na
10 Egravedhi aaꞌi-aaꞌi ti baca le egravetu dꞌara SasuriMola-Megraveci Ama Lamatua peka nalsquoAbhu hadhu cue dhu tuka hadhu segravera core
eele leTe ngaa limuri ne jꞌajꞌi le hadhu pad-
hegravedi11 Ama Lamatua mesa Na dhu pili nare ka
Na pamadhegravedi hadhu neNegraveti egraveegravena ka egravedhi ladhe na beꞌa titu
kegravenarsquo rdquo12 Dhegraveu kapai segravera reꞌa degravenge na Yesus
padhai lii paraga pake lii pakasame egraveegravenaRegravengu segravera sama segravemi dhegraveu sebꞌa okaanggor egraveegravena Hegraveia ra tenge jꞌara ho neokegravepe Yesus Te ngaa ra madhaꞌu degravengedhegraveu ae dhu dꞌegravei lii holo-nori Yesus Ka rakako eele Ne
Dhegraveu neo sahegravedhe Yesus degravenge jꞌara bꞌaebea
(Mateos 2215-22 Lukas 2020-26)13 Egravele egraveegravena ka dhegraveu kapai Yahudi se
pua pegraveri-pegraveri dhegraveu Parisi degravenge dhegraveu negravetipartei Herodes lasi pakaregravei degravenge Yesusho ra neo sahegravedhe Ne 14 Ka ra karegravei Nepeka na ldquoAma Mese Jiꞌi ngeꞌa na dꞌaraAma ku mola aa dꞌegravei boe kapodꞌe-kabegraveli
Ama meꞌa dꞌara dhegraveu Ama peka dadꞌegraveiLamatua degravenge mola-mola lula Ama piliboe regravehu dhegraveu De jiꞌi neo karegravei Ama kuca jꞌara Madhutu atora agama Yahudiegravedhi bisa bꞌae bea asa dhegraveu aae kapai dhuparedha Roma do aadꞌordquo
15 Te ngaa Yesus neꞌa le na regravengu neosahegravedhe Ne segravena ka Na padhai lii labꞌaparedha Roma Ka Yesus bꞌala si peka naldquoNga tao ka miu neo sahegravedhe Jaꞌa degravenge liikaregravei segravemi egraveegravena Cobꞌa padꞌelo ku mi Jaꞌadoi pudhi cuerdquo
16 Ka ra jꞌole doi pudhi cue hia Ne HegraveiaYesus nare ka laladhe Ka Na karegravei si pekana ldquoRegravehu degravenge ngara cee egravetu doi pudhinerdquo
Ka ra dhaa peka na ldquoEgraveegravena dhegraveu aaekapai paredha Romardquo
17 Ka Yesus peka ldquoNaa ladhe segravemiegraveegravena ngaa dhu unu dhegraveu paredha hia asadhegraveu paredha laꞌe Te ngaa dhu unu AmaLamatua hia asa Ama Lamatua laꞌerdquo
Ropa tadegravengi rare lii bꞌala Na ka ramalaa lula Yesus peka dhu legraveke Negraveti egraveegravenaka dhegraveu segravera bisa heka sahegravedhe Ne
Dhegraveu madhe mamuri hari aa dhegraveu paleoegravemu egravetu sorga do aadꞌo
(Mateos 2223-33 Lukas 2027-40)18 Abhu partei agama dhu leo egraveci
ngara na partei Saduki Regravengu ajꞌa pekana dhegraveu madhe bisa heka mamuri Categraveka abhu dhegraveu Saduki pegraveri-pegraveri mai neosahegravedhe Yesus 19 Ka ra padhai lii degravengeYesus peka na ldquoAma Mese Musa suritegraveke le hia egravedhi atora peka na ladhedhegraveu mone egraveci madhe tegraveke eele dhegraveu egravemuna te ngaa regravengu degravenge boe kolo na aridhegraveu mone na bisa leo nare hari bhegravenibalu egraveegravena segravena ka abhu kolo ho bakupaꞌele kolongara aꞌa na dhumadhe egraveegravena20 Mema Musa ajꞌa segravemi egraveegravena Te ngaa jiꞌineo karegravei Ama segravemi neꞌe abhu dhegraveu pidhudhu paꞌaꞌari Mone uru leo uuru egravemu tengaa madhe abhu megraveka kolo 21 Ka ari naleo nare bhegraveni balu egraveegravena Negravebhu boe kaari namadhe te ngaa abhu boe kolo kahegraveiAri na ka tegravelu segravemi egraveegravena kahegravei na leonare bhegraveni balu egraveegravena te ngaa abhu megravekakolo negravengu madhe 22 Taruu-taruu segravemiegraveegravena ka dꞌai ana limuri tegraveka madhe kahegraveiNegravebhu boe hegraveia bhegraveni balu egraveegravena madhe
1211 Lii Sodꞌa Koa-Kio 11822-23 1214 Dhegraveu aae kapai dhu paredha Roma ra pangare ne lsquoKeserrsquo 1218 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 238 1219 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 255
Markus 1223 79 Markus 123623 Naa Jiꞌi neo karegravei Ama segravemi neꞌe
dhegraveu bhegraveni egraveegravena leo le degravenge monedhegraveu pidhu Dꞌai lodꞌo egravele rai-haha neho Lamatua pamamuri hari dhegraveu madhebhegraveni ne jꞌajꞌi dhegraveu egravemu cee negraveti dhegraveupidhu segraverardquo
24 Yesus dhaa peka na ldquoLii karegravei miusegravera tadha na miu meꞌa iia megraveka isiSasuri Mola-Megraveci Ama Lamatua Miumeꞌaboe koasa Lamatua kahegravei De miu sala titukegravena
25 Mi nanene Segravemi neꞌe egravetu sorgadhegraveu paleo boe egravemu Dhegraveu madhe aaꞌi-aaꞌi dhu Lamatua pamamuri hari ra paleoheka egravemu Segravemi egraveegravena kahegravei ana pajuuAma Lamatua egravetu sorga 26Aa Jaꞌa peka mimiu lula-negraveti dhegraveumadhemamuri hari doaadꞌo Musa suri tegraveke lula-negraveti ana aajꞌudhu ai naꞌe te ngaa kegravepu boe Miu sanegravedꞌelii lolo egraveegravena do aadꞌo Ropa ai naꞌe ana aa-jꞌu egraveegravena Ama Lamatua peka degravenge Musana lsquoJaꞌa ne Ama Lamatua negraveti begravei-baki egraveunuka Abraham Isak degravenge Yakob Tokedꞌai sange neꞌe regravengu aaꞌi-aaꞌi manegravengi-mangajꞌi mi Jaꞌa erarsquo 27Egravedhi teꞌa na begravei-baki egravedhi segravera madhe negravebhu le Te ngaalula Ama Lamatua peka nare le na Negravengujꞌajꞌi Lamatua regravengu era Negraveti egraveegravena ka egravedhiteꞌa na regravengu mamuri hari le De masi kadhegraveu madhe le te ngaa ra mamuri hariDe dhegraveu mamuri dhu manegravengi-mangajꞌimi Ama Lamatua te ngaa dhegraveu madheaadꞌo sina ma Negraveti egraveegravena ka ladhe miukegravepe taruu aꞌajꞌa dhu peka na dhegraveumadhemamuri heka egraveegravena miu sala aerdquo
Lii paredha ho sue Lamatua aa sue dhegraveuleo kahegravei
(Mateos 2234-40 Lukas 1025-28)28 Egravetu lodꞌo egraveegravena abhu mese agama egraveci
dhu nanene Yesus padhai lii degravenge dhegraveunegraveti partei Saduki segravera Madhutu aꞌabhumese agama egraveegravena na Yesus dhaa legraveke le liikaregravei regravengu Hegraveia na karegravei Yesus peka naldquoAma Jaꞌa neo karegravei segravemi neꞌe atora adꞌadegravenge lii paredha agama egravedhi ae titu kegravenaMadhutu aꞌabhu Ama negraveti lii paredha dhumai negraveti Musa mia ka dhu hua iia risirdquo
29 Ka Yesus dhaa peka na ldquoLii paredhadhu hua iia risi peka segravemi neꞌe kalsquoMiu dhegraveu Israꞌel aaꞌi-aaꞌi mi Mi nanene
paieAma Lamatua egraveegravena mema Lamatua egravedhi
aa Kegravetu egravedhi kahegraveiNegravengu dhoka mesa Na di
lamatua leo aadꞌo30Demiu hudꞌi sue risi eeleNenegraveti aaꞌi-aaꞌi
Negraveti egraveegravena ka miu hudꞌi dꞌegravei paꞌegravecidegravenge Ne degravenge dꞌara kateme
aa tadhe megraveu Nedegravenge sabꞌa egravera ho madhutu dadꞌegravei
Narsquo31 Aa lii paredha ka dua peka na
lsquoEgraveu hudꞌi sue ku dhegraveu leo sama segravemi egraveu suengiꞌu egraveu unu mursquo
Dua paredha seꞌe ka dhu hua iia risiAbhu heka lii paredha leo dhu risi eele negravetidua paredha seꞌerdquo
32 Ka mese agama egraveegravena bꞌala hari pekana ldquoTareꞌa Ama ku peka legraveke kegravena TeAma Lamatua jꞌajꞌi Kegravetu egravedhi Lamatualeo aadꞌo 33 Egravedhi hudꞌi sue risi Ne tokedꞌara dꞌegravei ho paꞌegraveci degravenge Ne tadhe megraveuNe degravenge sabꞌa egravera ho madhutu dadꞌegraveiNa Egravedhi hudꞌi sue dhegraveu leo kahegravei samasegravemi egravedhi sue ngiꞌu egravedhi unu ti Lamatuadꞌegravei risi eele tatao segravemi egraveegravena negraveti egravedhimadhutu dhodhoka atora agama di Tataosegravemi egraveegravena beꞌa risi negraveti egravedhi tegraveti badha holati tunu hia Lamatua do tegraveti megravedha leohia Nerdquo
34RopaYesus nanenenare dhegraveunedhaasegravemi egraveegravena ka Na pangee na mese agamane neꞌa degravenge beꞌa le Hegraveia Yesus peka naldquoEgraveu oe jꞌajꞌi unu Ama Lamatua kegravenardquo
Egravele egraveegravena ka dhegraveu leo segravera bani hekapakaregravei degravenge Yesus lula dhegraveu egraveci sa segiboe Ne
Kristus egraveegravena ana-egravepu dhegraveu aae Daud tengaa Negravengu lamatua Daud kahegravei
(Mateos 2241-46 Lukas 2041-44)35 Egravele egraveegravena ka Yesus ajꞌa dhegraveu ae segravera
egravetu Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi era KaNa karegravei si peka na ldquoMadhutu ngangeemiu na tasamia Mese agama segravera ajꞌapekana Kristus egraveegravenadhuLamatuapajꞌujꞌunegraveti uru ka mai Madhutu ngangee regravenguna Kristus egraveegravena dhoka ana-egravepu Daud Tengaa aꞌajꞌa segravemi egraveegravena dꞌai legraveke megraveu megraveka36 Lula negraveti uru ka mai Roh Ama LamatuadhuMola-Megraveci pakeDaudho suri pekanalsquoAma Lamatua peka le mi lamatua jaꞌa na
ldquoMai ho madhegravedi mi era dhu hua iiare babꞌoa gꞌana Jaꞌa
1226 Kalua negraveti Masir 36 1230 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 64-5 1231 Atora negraveti Ama-amaAgama 1918 1232 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 435 1233 Hosea 66 1234 Lukas 1025-28 1236 Lii Sodꞌa Koa-Kio 1101
Markus 1237a 80 Markus 1311
Pe egraveegravena na Jaꞌa tao musu egraveupahaha iisi toke ra bisa boededꞌe kegravetu mi egraveursquo rdquo
37aDe egravedhi teꞌa na dhegraveu aae Daud paroaKristus egraveegravena peka na lsquoLamatuarsquo na Negravetiegraveegravena ka ladhe dhegraveu segravera peka na Kristusegraveegravena dhoka ana-egravepu Daud di egraveegravena dꞌaimegraveka Lula Negravengu egraveegravena jꞌajꞌi lamatua negravetiDaud kahegraveirdquo
Yesus peka na pajiko paie mese agamadhu kapodꞌe-kabegraveli segravera
(Mateos 231-36 Lukas 2045-47)37b Ropa Yesus peka nare segravemi egraveegravena
dhegraveu ae segravera dꞌegravei titu kegravena nanene Ne38 Ka Yesus peka hari si ldquoMiu hudꞌi pajikopaie kumese agama Regravengu dꞌegravei pasia pakekodho madhera dꞌai rai lasi paraga degravengedhegraveu ae segravena ka dhegraveu dhu regravedhi regravengusegravera koa si peka na lsquoLadhe ku laa Dhegraveusegravera dhegraveu kapairsquo 39 Ladhe segravemi regravengumaso asa egravemu manegravengi-mangajꞌi do lasiraꞌa-sisi ra tenge era madhegravedi dhu beꞌarisi segravena ka dhegraveu ae regravedhi si 40 De huaiia mi pajiko paie Regravengu kapodꞌe-kabegravelibhegraveni balu ho parame rare egravemu bhegraveni balusegravera Te ngaa egravetu madha dhegraveu ae regravengupahuni bhabhelu ra segravera degravenge jꞌara tituho sabajꞌa pamadhera aae segravena ka dhegraveupeka na regravengu se dhegraveu mola Te ngaalimurimai na Ama Lamatua hia huku dhubia risi asa regravengurdquo
Bhegraveni balu hia doi kolete dhu ae risi(Lukas 211-4)
41 Egravele egraveegravena ka Yesus laꞌe madhegravedipatangara degravenge boaraka derma egravetu EgravemuKapua Manegravengi-Mangajꞌi Na ladhe dhegraveumai pamaso doi kolete asa dꞌara boarakaegraveegravena Ka Na ladhe dhegraveu kaja segravera paregraveudoi ae 42 Te ngaa abhu bhegraveni balu egraveci dhudegravenge boe ngaa-ngaa egraveci sa mai manegravengi-mangajꞌi ka na pamaso dua doi asa dꞌaraboaraka egraveegravena Dua doi dhu na pamasoegraveegravena kabꞌua ciki oodꞌe di
43 Egravele egraveegravena ka Yesus gape ana madhutuNa ka Na peka ldquoMi ladhe ku bhegraveni baludhu degravenge boe ngaa-ngaa negravei Na pamasodhoka dua doi di te ngaa negravengu hia risieele negraveti dhegraveu leo segravera 44Dhegraveu leo segravera hiakolete negraveti doi sisa regravengu Te ngaa bhegravenibalu ne hia aaꞌi megraveu-megraveu doi negravengu asaLamatuardquo
13Yesus peka mema na begraveli-camegravedꞌa Egravemu
Kapua Manegravengi-Mangajꞌi guri eele(Mateos 241-2 Lukas 215-6)
1 Egravele egraveegravena ka Yesus degravenge ana mad-hutu Na segravera kalua negraveti dꞌara Egravemu Ka-pua Manegravengi-Mangajꞌi Ropa regravengu dꞌailiꞌu hegraveia ana madhutu Na egraveci pajꞌujꞌu asaEgravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi ka na pekaldquoAma Ladhe ku Egravemu neꞌe Ra tao raresaraga bia Ra pagodꞌo rare hadhu segraveramera titu kegravenardquo
2 Hegraveia Yesus dhaa peka na ldquoEgravemu nemema saraga titu kegravena Te negravebhu hekadhegraveu paguri eele ne Ka hadhu-hadhusegravera egraveci sa pamadhegravedi heka egravetudedha egravecirdquo
Tadha-tadha egravele rai-haha(Mateos 243-14 Lukas 217-19)
3 Egravele egraveegravena ka Yesus si lasi asa ledheSaitun ka Na madhegravedi egravetu era dhu patan-gara degravenge Egravemu KapuaManegravengi-MangajꞌiHegraveia Petrus Yakobis Yohanis degravengeAnde-rias mai padhai lii degravenge Yesus 4Ra karegraveiaku regravengu na ldquoAma Lole hari ku lii dhuAma ku peka degravenge jiꞌi deo na Lodꞌo miasegravera sa jꞌajꞌi Aa tadha-tadha na samiardquo
5 Hegraveia Yesus dhaa aku Negravengu na ldquoSadꞌimiu pajiko paie-iie segravena ka baku legraveke tipu6 Te ladhe egraveegravena na dhegraveu ae mai tegravebꞌakakara ho ra peka na lsquoJaꞌa ne KristusDhegraveu dhu Ama Lamatua moa negraveti uru kamairsquo Aa ra leko-monya dhegraveu ae 7 Ladhemiu megravedhi dhegraveu pamusu do tadegravengi liilolo dhegraveu papara-pakegravejꞌi degravenge pakasiroegravetu mia-mia miu baku madhaꞌu kahegraveiSegravera sa hudꞌi jꞌajꞌi uuru ku Te ngaa lodꞌoegravele rai-haha egraveegravena dhae dꞌai megraveka 8 Dhegraveunegraveti ca suku mai pamusu degravenge suku leorai egraveci mai pamusu degravenge rai leo Egravetu mia-mia jꞌajꞌi rai opo degravenge kabake-mangangaSegravera sa jꞌajꞌi tadha sama segravemi dhegraveu bhegraveniegraveci dhu kabake pegravedꞌa neo nara iisi
9 De hua iia na miu mage-mage Teegraveegravena na dhegraveu mai kegravepa miu ho ra nuniasa dhegraveu paredha agama dhu pamaꞌegravete liiagama Aa ra game miu egravetu dꞌara egravemu-egravemu manegravengi-mangajꞌi Ho egraveegravena na regravetimiu asamadha dhegraveu dhu degravenge koasa lulamiumadhutu Jaꞌa Te ngaa beꞌa kahegravei neꞌene miu abhu tebho ho peka kolongara Jaꞌami regravengu 10 Te dhegraveu unu Ama Lamatuahudꞌi lasi uuru ku lole Lii Lolo Beꞌa Jaꞌa misuku aaꞌi-aaꞌi egravetu rai-haha ne heka lodꞌoegravele rai-haha ne dꞌai kegravena 11 Sanegravedꞌe eeLadhe ra egraveki regraveti miu asa era pamaꞌegravete lii
Markus 1312 81 Markus 1330langu miu baku madhaꞌu peka na lsquoEgraveegravenana jaꞌa neo padhai lii ngaa Do jaꞌa neodhaa ngaarsquo Ladhe dꞌai lodꞌo egraveegravena miupadhai lii madhutu ngaa dhu Roh Mola-Megraveci Ama Lamatua peka degravenge miu
12 Egravetu dꞌara egravemu cue ladhe abhu dhegraveudhu parcaya Jaꞌa egraveegravena na aꞌari negravengutenge jꞌara ho pamadhe ne Segravemi egraveegravenakahegravei ladhe abhu ana dhu parcaya Jaꞌaegraveegravena na ama dꞌegravelu na tenge jꞌara ho pa-madhe ne Segravemi egraveegravena kahegravei ladhe abhuina-ama dhu parcaya Jaꞌa egraveegravena na anadꞌegravelu regravengu tenge jꞌara ho pamadhe si13De egraveegravena na dhegraveu dꞌegravei boe miu taga miumadhutu Jaꞌa Te ngaa dhegraveu cee dhu bisataha toke dꞌai egravele lodꞌo egraveegravena tatu AmaLamatua hia mamuri mi negravengurdquo
Jꞌaga mamuri miu te lodꞌo egravele rai-hahadegravetu le
(Mateos 2415-28 Lukas 2120-24)14 Yesus tuhu hari lii padhai Na aku
Negravengu na ldquoEgraveegravena na abhu dhegraveu egraveci dhubhelu-katubꞌa risi eele mai Ho na maimaso ka titu egravetu era laluri egravetu dꞌara EgravemuKapua Manegravengi-Mangajꞌi dhu madhutuiia-iia na negravengu bisa boe egravetu era egraveegravena hona pahera era egraveegravena Negraveti egraveegravena ka AmaLamatua tegraveke eele era egraveegravena Ladhe miumegravedhi le segravemi egraveegravena na mi pajiko paie-iie(Cee dhu baca lii neꞌe pajiko paie kahegravei)Egraveegravena jꞌajꞌi mi tadha peka na lodꞌo-lodꞌojꞌajꞌegravera degravetu ae le Ladhemegravedhi segravemi egraveegravenana dhegraveu-dhegraveu egravetu propensi Yudea lega-rai asa kolo ledhe lasi 15 Regravengu hudꞌi raipamegraveri-megraveri segravena ka baku abhu jꞌajꞌegraveraLadhe dhegraveu mai le asa liꞌu legravepa ia ka raremegravedha asa dꞌara egravemu 16 Segravemi egraveegravena kahegraveidhegraveu egravetu dꞌara oka baku legravepa egravemu raremegravedha-papake 17 Dhu jꞌegravera risi dhegraveubhegraveni dhu degravenge babia degravenge ina dhupasusu ana rara iisi hiu lula regravengu rai rareboe 18 De hua iia risi miu sabajꞌa segravena kalodꞌo jꞌajꞌegravera segravera baku legraveke degravenge hegraveru egravejꞌilai 19 Te jꞌajꞌegravera lodꞌo egraveegravena bia titu kegravenaMulai negraveti Ama Lamatua tao rai-haha tokedꞌai sange neꞌe dhegraveu regravedhi megraveka jꞌajꞌegraveradhu bia segravemi egraveegravena Jꞌajꞌegravera bia segravemi egraveegravenalodꞌo limuri jꞌajꞌi heka hari 20 LadheAma Lamatua pabꞌabꞌe boe lodꞌo jꞌajꞌegraverasegravera abhu boe dhegraveu egraveci sa dhumamuri Te
ngaa taga Ama Lamatua sue dhegraveu dhu Nahagꞌe nare segravera ka Na pabꞌabꞌe lodꞌo-lodꞌojꞌajꞌegravera segravera
21 Ladhe lodꞌo dꞌai na miu tadegravengi dhegraveumai peka aku regravengu na lsquoLadhe ku Kristusegravetu neꞌersquo Aa dhegraveu leo hari peka akuregravengu na lsquoAadꞌo Kristus egravetu negraveirsquo Miubaku nanene kahegravei 22 Te ladhe egraveegravena nadhegraveumai ho tegravebꞌa kakara peka na lsquoJaꞌa neKristusrsquo Aa cahagꞌe hari peka na lsquoJaꞌa nedhegraveu negraveti lii padhai Ama Lamatuarsquo Egraveegravenana ra tao tadha malaa ae-ae degravenge koasanidhu ho kapodꞌe-kabegraveli dhegraveu Regravengupatangi-tenge jꞌara segravena ka dhegraveu unu AmaLamatua legraveke tipu kahegravei 23 Negraveti egraveegravena kamiu pajiko paie-iie Mema lodꞌo jꞌajꞌegraverabia egraveegravena dꞌai megraveka te ngaa Jaꞌa pasanegravedꞌeuuru miurdquo
Mamai Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa(Mateos 2429-31 Lukas 2125-28)
24 Egravele egraveegravena ka Yesus peka hari degravengeana madhutu Na segravera aku Negravengu naldquoLadhe egravele lodꞌo jꞌajꞌegravera segravera nalsquoMadha lodꞌo jꞌajꞌi maroga
aa hegraveru heo heka25 Hua hegravetu-hua hegravetu begravebha negraveti dedha-
liru maiaa koasa-koasa egravetu dedha-liru jꞌajꞌi
kaco-balorsquo26 Egravele egraveegravena heka dhegraveu ladhe regravedhi Jaꞌa
Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa ne Egraveegravena naJaꞌa mai degravenge raꞌi-liru negraveti dedha Hegraveiadhegraveu aaꞌi-aaꞌi ladhe regravedhi aꞌegravera degravenge dad-edha Jaꞌa 27 Ka Jaꞌa paredha ana pajuuAma Lamatua negraveti sorga ho puru lasi oru-kaboko dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu Jaꞌa hagꞌe korenegraveti mia-mia egravetu rai-haha ne negraveti suu haadꞌai suu dhimu negraveti suu badae toke dꞌaisuu balegraveurdquo
Lodꞌo-lodꞌo jꞌajꞌegravera jꞌajꞌi tadha mamaiLamatua Yesus
(Mateos 2432-35 Lukas 2129-33)28 Yesus tuhu hari lii padhai Na peka na
ldquoJaꞌa kore upama negraveti ana aajꞌu Ladhe regraveuna mulai karara egraveegravena tadha hegraveru hadhudegravetu le 29 Segravemi egraveegravena kahegravei ladhe miumegravedhi lodꞌo-lodꞌo jꞌajꞌegravera segravera jꞌajꞌi samasegravemi lii peka Jaꞌa deo na egraveegravena jꞌajꞌi mitadha peka na mamai Jaꞌa degravetu ae le30Neꞌe ne Jaꞌa peka degravenge miu kegravena Negraveti
1311 Mateos 1017-20 Lukas 1211-12 1313 Mateos 1022 1314 Daniel 927 1131 1211 1316 Lukas 1731 1319 Daniel 121 Rai-haha Rupa Hiu 714 1324 Yesaya 1310 Yeskial 327 Yoel21031 315 Rai-haha Rupa Hiu 612 1325 Yesaya 344 Yoel 210 Rai-haha Rupa Hiu 613 1326 Daniel713 Rai-haha Rupa Hiu 17
Markus 1331 82 Markus 148dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu mamuri se egraveegravena naabhu cahagꞌe dhu dhae madhe megraveka telodꞌo-lodꞌo dhu pegravenu degravenge jꞌajꞌegravera na dꞌaile 31 Masi ka liru degravenge rai-haha ne elete ngaa lii holo-nori Jaꞌa ele boe toke dꞌaimia-mia laꞌerdquo
Dhegraveu egraveci sa reꞌa boe lodꞌo mamai Yesus(Mateos 2436-44)
32 Yesus tuhu hari lii peka na ldquoDhegraveuegraveci sa reꞌa boe lodꞌo do jam dhu Jaꞌa maihari Ana pajuu Ama Lamatua egravetu sorgasegravera reꞌa boe kahegravei Jaꞌa mesa ku keꞌa boekahegravei Dhoka Ama Ku mesa Na di dhuneꞌa 33 Negraveti egraveegravena ka miu aaꞌi-aaꞌi mihudꞌi pajiko paie lula miu meꞌa boe lodꞌodꞌai na
34 Negravebhu heka Jaꞌa laku tegraveke eele miukegravena te ngaa egraveegravena na Jaꞌa mai hari Samasegravemi dhegraveu dhu laꞌe tegraveke eele egravemu negravenguho laꞌe asa rai kajꞌegraveu Na pua ana-ananegravengu jꞌaga paie egravemu Aa na bagi hia sisasabꞌa Ka na paredha ana madhengaegravemu segravena ka na jꞌaga paie toke dꞌai negravengulegravepa hari 35 Miu hudꞌi jꞌaga megraveda-megraveukahegravei lula miumeꞌa boe lodꞌomia Jaꞌa maihari sama segravemi ana madhenga egravemu neꞌaboe lodꞌo lamatua egravemu na legravepa Legravepa lodꞌonihia talora megraveda oe megraveu lodꞌo rea dolodꞌonegravetumiumeꞌa boe jamegraveegravena 36Magedhoka na mai sahegraveka te abhu miu dhubhegravejꞌi luu era
37 De ngaa dhu Jaꞌa peka degravenge miuneꞌe Jaꞌa peka legraveme degravenge dhegraveu leo kahegraveilsquoMiu hudꞌi pajiko paie ho mi soru mamaiJaꞌarsquo rdquo
[Dꞌai sange neꞌe ka Lamatua Yesus pad-hai lii lula-negraveti lodꞌo-lodꞌo jꞌajꞌegravera dhegraveurai-haha degravenge ana madhutu Na segravera egravetuledhe Saitun]
14Dhegraveu aae-dhegraveu kapai tenge jꞌara ho kegravepe
Lamatua Yesus(Mateos 261-5 Lukas 221-2 Yohanis
1145-53)1-2 Egravele egraveegravena ka kegravetu agama Yahudi
degravenge mese agama segravera tenge jꞌara neokegravepe Yesus degravenge mau-mau Te regravengu neo
pamadhe Ne Te ngaa egravetu dꞌara padhueegraveegravena ra peka na ldquoTaha ku Baku paraikegravepe Ne lula lodꞌo kalela degravetu le Magedhoka dhegraveu ae segravera patao degravenge egravedhirdquo
Regravengu padhai lii segravemi egraveegravena lula dii dualodꞌo ka dꞌai lodꞌo kalela dhegraveuYahudi dhubiasa ra peka na lsquoPaskarsquo degravenge lsquoPesta Rotidhu pake boe Ragirsquo Kalela se pasanegravedꞌeregravengu lodꞌo begravei-baki ra kalua negraveti raiMasir
Bhegraveni dhu pasuti egravei hegraveumegravengi dhu kabꞌuami Lamatua Yesus
(Mateos 266-13 Yohanis 121-8)3 Egravetu rae Betania abhu ca dhegraveu ngara
na Simon Uru egraveegravena dhegraveumadenge degravengene lula negravengu pegravedꞌa kusta Te ngaa limurine egravele le negraveti papegravedꞌa na
Hegraveia lodꞌo kalela dhae dꞌai megraveka naYesus degravenge ana madhutu Na segravera lasiraꞌa-rinu egravetu egravemu Simon Egravetu talora raꞌa-rinu era dhegraveu bhegraveni egraveci mai paraga YesusNegravedꞌu degravenge boto egraveci dhu ra tao negravetihadhu Isi boto ne egravei hegraveu megravengi asli dhukabꞌua titu kegravena dhu ra tao negraveti amo aajꞌuhegraveu megravengi Hegraveia bhegraveni ne pamae hegravebꞌaboto egraveegravena ka na pasuti egravei hegraveu megravengi mikegravetu Yesus ho jꞌajꞌi mi tadha peka nanegravengu pakabꞌua Yesus
4 Te ngaa egravetu egraveegravena abhu dhegraveu leo dhuraꞌa-rinu paꞌegraveci kahegravei Ropa dhegraveu se regravedhidhegraveu bhegraveni ne tao segravemi egraveegravena hegraveia ra nasaKa ra padhai lii padedha iisi peka naldquoNgaa ka unu bhegraveni negravei Na bhori eeleegravei hegraveu megravengi kabꞌua aae egraveegravena 5 Beꞌa risinegravengu pahie egravei hegraveu megravengi egraveegravena ho laꞌepapala doi ae segravera mi dhegraveu dhu degravenge boeunu Te kabꞌua egravei hegraveu megravengi ne egraveci egraveegravenaka degravenge gaji tuka dꞌara ca tegraveurdquo Hegraveia rajegraveke bhegraveni ne
6 Te ngaa Yesus bꞌala lii regravengu akuNegravengu na ldquoMiu baku pasusa bhegraveni neHudꞌi laa Jaꞌa karejꞌe lula negravengu pasuti lengiꞌu Jaꞌa degravenge egravei hegraveu megravengi neꞌe 7Dhegraveukasia segravera begraveli-begraveli egravetu talora miu Delodꞌo mia egraveegravena ka dhu miu lake mere namiu bisa soru-bara si Te ngaa negravebhu hekaJaꞌa paꞌegraveci heka degravengemiu 8Mamuri Jaꞌanegravebhu heka egravetu rai-haha ne Degravenge tatao
1332 Mateos 2436 1334 Lukas 1236-38 141-2 Kalua negraveti Masir 121-27 143 Kabꞌua egravei hegraveumegravengi ne egraveci egraveegravena ka degravenge gaji tuka dꞌara ca tegraveu Alkitab lii Yunani peka na egravei hegraveumegravengi ne kabꞌua na 300 denari Aangara na nardos dhu uru egraveegravena dhegraveu tao negraveti amo aajꞌu hegraveu megravengi Alkitab lii Idhonesia peka na lsquonarwastursquo Aa botoegraveegravena tao negraveti hadhu dhu bisa pae Boto ne kabꞌua kahegravei Alkitab lii Yunani peka na boto ne ra tao negraveti hadhu ngarana alabastros Alkitab lii Idhonesia peka na ngara hadhu ne lsquobatu pualamrsquo Ladhe kahegravei egravetu Lukas 737-38 147Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 1511
Markus 149 83 Markus 1426bhegraveni ne negravengu lalau ngiꞌu Jaꞌa sama segraveminegravengu pahegraveu megravengi mema ngiꞌu aae Jaꞌaho padhane 9 Miu patadhe ee Egraveegravena naladhe dhegraveu lole Lii Lolo Beꞌa Ama Lamatuaegravetu mia-mia na ra palolo kahegravei tatao beꞌabhegraveni neꞌe Segravena ka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi sanegravedꞌenegravengurdquo
Yudas paneꞌa lii degravenge dhegraveu ho pahie eeleLamatua Yesus
(Mateos 2614-16 Lukas 223-6)10 Egravele egraveegravena ka abhu ca dhegraveu negraveti ana
madhutu Yesus dhegraveu canguru dua segraverangara na Yudas Iskariot Negravengu kalualaꞌe tenge kegravetu agama Yahudi segravera ho neopahie Yesus mi regravengu Ropa na paragadegravenge regravengu ka na peka naneona 11Lodꞌokegravetu agama segravera tadegravengi naneo Yudas kara karejꞌe titu kegravena Hegraveia ra jaji peka naldquoLadhe egraveu neo pahie Yesus degravenge jiꞌi tatujiꞌi bꞌaerdquo Hegraveia Yudas kalua ka na mulaitenge jꞌara ho pahie Yesus
Lamatua Yesus naꞌa kalela Paska degravengeana madhutu Na
(Mateos 2617-25 Lukas 227-1421-23Yohanis 1321-30)
12 Lodꞌo egraveegravena legraveke degravenge lodꞌo partamanegraveti lodꞌo kalela dhegraveu Yahudi De dꞌaralodꞌo egraveegravena regravengu tema tunu roti dhudegravenge boe ragi aa roro kahibꞌi-kalegravebhokahegravei Hegraveia ana madhutu Yesus segravera maikaregravei Ne aku regravengu na ldquoAma Doe neꞌe nelodꞌo kalela Paska egravedhi kegravena De Ama neojiꞌi lalau era kalela Paska egravetu miardquo
13 Hegraveia Yesus pua anamadhutu Na dhegraveudua aku Negravengu na ldquoMiu lami uuru ku asadꞌara kota Egravetu negravei miu paraga degravenge dhegraveumone egraveci dhu pasae egravei dꞌara gꞌala iiki cueLami madhutu ne negraveti limuri 14 Ladhena maso asa egravemu mia egraveegravena ka na miumadhutu ne asa dꞌara Hegraveia miu peka milamatua egravemu egraveegravena segravemi neꞌe lsquoAma Mesejiꞌi manegravengi kama egraveci ho Na neo tao kalelaPaska degravenge ana madhutu Negravengursquo 15 Pedhegraveu egraveegravena pajꞌujꞌu kama aae egraveci egravetu egravemudedha na dhu na sadia nare le Demiu duami dhoka lami lalau ngangaꞌa dirdquo
16 Hegraveia dua ra lasi ka asa dꞌara kota Dꞌainegravei regravengu regravedhi tareꞌa sama segravemi ngaadhu Yesus moa deo na Ka ra sadia aaꞌi-aaꞌi ho Yesus si raꞌa kalela Paska egravetu eraegraveegravena Egravele egraveegravena ka dua ra lasi paroa Yesussi
17 Ropa lodꞌo oe cegravena hegraveia Yesus degravengeana madhutu dhegraveu canguru dua segravera dꞌaiera egraveegravena 18Ka ramadhegravedi raꞌa sama-samaEgravetu talora raꞌa era Yesus padhai lii degravengesi aku Negravengu na ldquoMiu nanene ku Egraveegravenana dhegraveu egraveci negraveti miu se pahie eele Jaꞌa midhegraveu leordquo
19 Ropa tadegravengi lii egraveegravena ana madhutuYesus segravera cagꞌagꞌa degravenge manyasa Karegravengu egraveci-egraveci mulai karegravei Yesus peka naldquoDhegraveu dhu Ama peka egraveegravena jaꞌa aadꞌo sinamardquo
20 Hegraveia Yesus dhaa aku Negravengu naldquoDhegraveu dhu cegravebꞌu roti palere-lere degravengeJaꞌa asa dꞌara mago ne negravengu ka dhupahia Jaꞌa 21 Mi sanegravedꞌe Jaꞌa ne DhegraveuRai-haha Tareꞌa-reꞌa Jaꞌa hudꞌi madheku sama segravemi dhu suri tegraveke le egravetu dꞌaraSasuri Mola-Megraveci Ama Lamatua Te ngaakasia dhegraveu dhu neo pahia Jaꞌa egraveegravena begraveli-camegravedꞌa negravengu dui nare pala na Hua iiarisi ina na baku nara iisi nerdquo
Lamatua Yesus peka na roti degravenge egraveianggor jꞌajꞌi mi tadha ho egravedhi sanegravedꞌe Ne
(Mateos 2626-30 Lukas 2214-20 1 Korin-tus 1123-25)
22 Ropa regravengu egravetu talora raꞌa era Yesusnare roti cue hegraveia Na manegravengi makasi miAma Lamatua Ka Na pamae roti ne hegraveiaNa jꞌole asa ana madhutu Na segravera Ka Napeka na ldquoRoti neꞌe ne ngiꞌu Jaꞌa kegravenaMere ho miꞌardquo
23 Egravele egraveegravena ka Na nare galaa dhu isidegravenge egravei hua anggor Na manegravengi makasimi Ama Lamatua kahegravei Ka Na jꞌole galaaegraveegravena asa ana madhutu Na segravena ka rinu24HegraveiaNa peka ldquoEgravei anggor neꞌe ne raa Jaꞌakegravena dhu suti segravena ka hiamamurimi dhegraveuae Raa ne jꞌajꞌi mi tadha ho pasanegravedꞌepeka na ngaa dhu Ama Lamatua moa leegraveegravena limuri ne jꞌajꞌi le tareꞌa Mere hominu ka
25 Mi sanegravedꞌe paie Negraveti megraveda neꞌe neJaꞌa kinu heka egravei anggor Toke dꞌai Jaꞌadegravenge Ama Ku ngegravedꞌu paredha sama-samaegravetu sorga heka kinu hari kegravenardquo
26 Egravele egraveegravena ka ra sodꞌa lii sodꞌa egraveci ho rakoa-kio kolongara Ama Lamatua Ka megravedaegraveegravena kahegravei lasi degravenge asa ledhe Saitun
Lamatua Yesus peka uuru na begraveli-camegravedꞌa Petrus pasili Negravengu
(Mateos 2631-35 Lukas 2231-34 Yohanis1336-38)
1418 Lii Sodꞌa Koa-Kio 4110 1424 Kalua negraveti Masir 248 Yermia 3131-34
Markus 1427 84 Markus 144827 Egravetu dꞌara kakako regravengu egraveegravena Yesus
padhai lii peka na ldquoDꞌara megraveda neꞌe nemiu aaꞌi-aaꞌi mi rai tegraveke eele Jaꞌa mesa KuSama segravemi dhu ra suri le egravetu dꞌara SasuriMola-Megraveci Ama Lamatua peka nalsquoEgraveegravena na Ama Lamatua pamadhe anamad-
henga badhaka kahibꞌi-kalegravebho na rai pajꞌala asa
haa asa dhimursquo28 Egraveegravena na Jaꞌa madhe tareꞌa Te ngaa
lodꞌo Jaꞌa mamuri hari Jaꞌa laku uru negravetimiu asa propensi Galileardquo
29 Ka Petrus bꞌala peka na ldquoAma Masika dhegraveu leo rai eele Ama te ngaa jaꞌa raiboerdquo
30 Hegraveia Yesus dhaa ldquoPetrus Mupatadhe Megraveda neꞌe kahegravei manu kokotoodꞌai megraveka dua hari te ngaa egraveu pasili le Jaꞌategravelu hari peka na egraveu tadhe boe Jaꞌardquo
31 Ka Petrus pajegraveka degravenge Ne pekana ldquoAadꞌo segravemi egraveegravena Ama Ladhe Amamadhe jaꞌa madhe degravenge Ama kahegravei Tengaa Jaꞌa pasili boe Ama aa rai eele boerdquo
Angalai Petrus segravera lii egraveci egraveegravena kahegraveiLamatua Yesus manegravengi-mangajꞌi egravetu
dꞌara oka Getsemani(Mateos 2636-46 Lukas 2239-46)
32 Hegraveia Yesus si lasi dꞌai dꞌara oka cueegravetu ledhe Saitun ngara na lsquoGetsemanirsquoDꞌai egraveegravena hegraveia Yesus peka degravenge ra ldquoMiumadhegravedi mate Jaꞌa mi neꞌe Jaꞌa neo lakumanegravengi-mangajꞌi asa negraveirdquo
33 Ka Yesus gale negraveti Petrus Yakobisdegravenge Yohanis lasi degravenge Ne Mulai negravetiegraveegravena ka Na rasa dꞌara Negravengu maꞌegravete lahomae-mae 34 Hegraveia Na peka degravenge anamadhutu Na segravera aku Negravengu na ldquoDꞌaraJaꞌa pegravedꞌa titu kegravena Jaꞌa rasa segravemi oemadhe sa Miu madhegravedi mate mi neꞌerdquo
35-36 Hegraveia laꞌe ako kajꞌegraveu ciki negraveti eraegraveegravena ka Na patitu kegravetu urutuu Na egravetu raika Na sabajꞌa peka na ldquoAma pasue Ladhesegravemi Ama dꞌegravei na Jaꞌa baku pasae jꞌajꞌegraveraneꞌe dꞌai madhe Jaꞌa keꞌa le egravetu madhaAma abhu boe ngaa egraveci sa dhu Ama bisaboe tao De ladhe bisa na Ama pakajꞌegraveueele babia neꞌe negraveti kabela-kao Jaꞌa Masika segravemi egraveegravena bakumadhutu dadꞌegravei Jaꞌa tengaa hudꞌimadhutu dadꞌegravei AmaKu ka laardquo
37 Egravele egraveegravena ka Na legravepa asa ana madhutuNa dhegraveu tegravelu segravera te ngaa ra bhegravejꞌi luuHegraveia Na paregravei si ka Na padhai lii degravenge
Petrus peka na ldquoPetrusdagger Egraveu bhegravejꞌi doJaꞌa negravebhu boe egravetu negravei te ngaa miu bisaboe beke mate Jaꞌa ciki sa 38 Kegravedꞌi hopamako musi madha egraveu Kegravedꞌi ka ho bekedegravenge Jaꞌa Dꞌara miu neo tao beꞌa kahegraveite ngaa ngiꞌu miu roe De beꞌa risi miusabajꞌa segravena ka ladhe miu legraveke dadugu-rariu miu baku manahurdquo
39 Egravele egraveegravena ka Yesus laꞌe manegravengi-mangajꞌi ca tegraveka hari Negravengumanegravengi harimi Ama Lamatua aku Negravengu na ldquoAmaLadhe bisa na Ama pakajꞌegraveu eele babia nenegraveti Jaꞌa Te ngaa hudꞌi madhutu dadꞌegraveiAma Ku ka laardquo 40 Ka Na legravepa hari asa eraana madhutu Na dhegraveu tegravelu segravera Te ngaaregravengu bhegravejꞌi hari le lula musi madha rasakaa titu kegravena Hegraveia Na paregravei hari si tengaa regravengu reꞌa boe dhaa segravemi ngaa miNegravengu
41 Hegraveia Yesus tegraveke eele si ka laꞌemanegravengi-mangajꞌi dꞌai tegravelu hari kegravena Egraveleegraveegravena ka Na legravepa laꞌe paregravei ana madhutuNa segravera Na peka ldquoMiu bhegravejꞌi taruu eraSange egraveegravena ka laa Kegravedꞌi ka Te dhegraveu dhuneo pahie Jaꞌa Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌane nuka mai degravenge angalai negravengu segraveraRegravengu mai kegravepe Jaꞌa ho saraka mi dhegraveubhelu-katubꞌa si 42Kegravedꞌi ka Pamakomusimadhamiu ho ladhe ku asa negravei Dhegraveu dhuneo pahie Jaꞌa ne nukamai negravei Mai ho latiparaga degravenge sirdquo
Ra kegravepe Yesus(Mateos 2647-56 Lukas 2247-53 Yohanis
183-12)43 Ropa Yesus padhai lii era hegraveia Yudas
dꞌai madha Yesus degravenge dhegraveu ae titu kegravenaRegravengu mai regraveti degravenge hela degravenge cegraveki hokegravepe Yesus Dhegraveu se tao segravemi egraveegravena lulara madhutu lii paredha negraveti kegravetu agamaYahudi mese agama degravenge dhegraveu heka-dhegraveu heka adꞌa segravera 44 Yudas hia mematadha mi dhegraveu ae se peka na ldquoLadhe dꞌainegravei jaꞌa uu cee na Negravengu kegravena De mikegravepe Nerdquo
45 Ropa Yudas si dꞌai era egraveegravena na laꞌeasa madha Yesus Ka na lii aku negravengu naldquoAma meserdquo Hegraveia na liku nare Yesus kana uu Ne 46 Hegraveia dhegraveu ae segravera ara asamadha Yesus ka ra kegravepe Ne
47 Te ngaa ana madhutu Yesus egraveci betehela na ka na pare pamaꞌegravete regraveu dhiludhegraveu egraveci Dhegraveu dhu nuꞌa ne egravenu negraveti kegravetukapai risi agama Yahudi 48 Hegraveia Yesus
1427 Sakaria 137 1428 Mateos 2816 dagger 1437 Alkitab lii Yunani suri peka na lsquoSimonrsquo egravetu neꞌeSimon ne ngara Petrus dhu leo 1438 1 Korintus 1013
Markus 1449 85 Markus 1466-67peka degravenge dhegraveu ae dhu mai kegravepe Negravengusegravera aku negravengu na ldquoTasamia Miu ngeena Jaꞌa ne dhegraveu bhelu do Ka miu maikegravepe Jaꞌa megraveti hela degravenge cegraveki 49 Begraveli-begraveli Jaꞌa ajꞌa miu egravetu Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi te ngaa miu egraveci sa kegravepe boe JaꞌaMai ka kegravepe Jaꞌa Te jꞌara ne jꞌajꞌi segravemidhu suri tegraveke le egravetu dꞌara SasuriMola-MegraveciAma Lamatuardquo
50Anamadhutu Yesus segraveramadhaꞌu titukegravena Hegraveia ra rai tegraveke eele Yesus mesa Naegravetu egraveegravena
51-52 Egravetu era egraveegravena abhu anamone ngegraveruegraveci kahegravei dhu madhutu Yesus re limuriAna ne pahutu isi na degravenge sigꞌi ca begravelaDhegraveu segravera neo kegravepe ne kahegravei ka na rai tegravekeeele sigꞌi na egravetu kacui-aai dhegraveu segravera lulanamadhaꞌu Hegraveia na rai degravenge boemegravedha-papake egravetu ua na
Ra regraveti Lamatua Yesus asa ama-ama jꞌuelii langu agama Yahudi
(Mateos 2657-68 Lukas 2254-5563-71Yohanis 1813-1419-24)
53 Egravele egraveegravena ka ra regraveti Yesus asa egravemu kegravetukapai risi agama Yahudi Egravetu egraveegravena dhegraveukapai segravera pakaboko le Regravengu segravera nukakegravetu agama Yahudi mese agama degravengedhegraveu heka-dhegraveu heka adꞌa segravera
54 Ropa ra kegravepe regraveti Yesus Petrus mad-hutu mau-mau negraveti limuri Hegraveia na masokahegravei dꞌai madha egravemu kegravetu kapai risiagama Yahudi ka na madhegravedi manyiru aisama-sama degravenge dhegraveu jꞌaga egravetu segravera
55 Egravetu dꞌara egravemu egraveegravena kegravetu agamaYahudi segravera padhue degravenge dhegraveu-dhegraveu dhumadhegravedi jꞌue lii langu agama Ra patangi-tenge bukti ho pamanahu Yesus lula raneo pamadhe Ne Te ngaa regravengu abhuboe bukti egraveci sa 56 Ka ra paroa dhegraveu aeasa madha ho jꞌajꞌi sakasii segravena ka neopabegravebhe Yesus Te ngaa lii sakasii regravengusegravera egraveci degravenge egraveci pamegraveci boe
57 Abhu pegraveri-pegraveri dhegraveu sakasii leo dhukegravedꞌi titu ka ra pakapodꞌe lii peka na58 ldquoJiꞌi tadegravengi dhegraveu neꞌe peka na lsquoEgraveegravenana Jaꞌa paguri eele Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi dhu dhegraveu rai-haha tao degravengekacui-aai ra Te ngaa egravele tegravelu lodꞌo ka Jaꞌapatitu kore hari le Egravemu egraveegravena degravenge boepake kacui-aai dhegraveursquo rdquo 59 Te ngaa lii loloregravengu segravera egraveci degravenge egraveci baka-leo hua
60 Hegraveia kegravetu kapai risi agama Yahudiegraveegravena kegravedꞌi titu egravetu talora dhegraveu ae dhu
madhegravedi egravetu segravera Ka na karegravei Yesus akunegravengu na ldquoDhegraveu ae mai le galaa Egraveu Ngatao ka Egraveumau-maumoꞌo boedhaa lii galaasegraverardquo
61 Te ngaa Yesus mau-mau lii boe cahegravebꞌa sa Egravele egraveegravena ka kegravetu kapai risi agamaYahudi ne karegravei hari Ne ca tegraveka ldquoEgraveu pekaku laa Tareꞌa-reꞌa Egraveu ne Kristus Ana AmaLamatua dhu Na moa negraveti uuru egraveegravena dordquo
62 Ka Yesus dhaa aku Negravengu na ldquoMematareꞌa segravemi egraveegravena Negravengu egraveegravena ka Jaꞌane Begraveli-camegravedꞌa miu ladhe megravedhi JaꞌaDhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa ne madhegravedire babꞌoa gꞌana Ama Lamatua egravetu sorgaKoasa Negravengu kapai risi eele Ladhe egraveegravenana Jaꞌa degravenge Negravengu ngegravedꞌu paredhasama-sama Egravele egraveegravena na Jaꞌa purumai negravetisorga degravenge raꞌi-lirurdquo
63 Ropa tadegravengi nare lii padhai Yesuskegravetu kapai risi agama Yahudi ne nasa titukegravena hegraveia na ciu pamae kodho madheraegravetu ua na Ka na pajegraveka peka degravenge dhegraveu-dhegraveu dhumadhegravedi egravetu segravera aku negravengu naldquoEgravedhi parluu heka sakasii 64 Miu tadegravengile degravenge roꞌa dhilu miu si Negravengu unu Naka dhu peka segravemi egraveegravena Negravengu padedhaiisi Na jꞌajꞌi Ana Ama Lamatua Lii neꞌe nelii dhu paꞌele iie kolongara Ama LamatuaMadhutu atora agama egravedhi dhegraveu dhu taoiisi na sama segravemi Ama Lamatua dhegraveu egraveegravenahudꞌi legraveke hukumadhe ku Demi pamaꞌegravetetasamiardquo
Hegraveia regravengu aaꞌi-aaꞌi pamaꞌegravete peka naldquoDhegraveu neꞌe ne tareꞌa-reꞌa sala De Negravengune hudꞌi legraveke huku pamadherdquo
65 Hegraveia pegraveri-pegraveri dhegraveu kegravedꞌi lasi sabhuuilu mi regravehu Yesus Ra hutu musi madhaNa ka ra game Ne Hegraveia ra karegravei Ne akuregravengu na ldquoLadhe Egraveu jꞌajꞌi dhegraveu megraveti liipadhai Ama Lamatua na Egraveu peka segravekuCee ka dhu jꞌubhu Egraveurdquo Egravele egraveegravena ka ra puadhegraveu dhumadhenge EgravemuKapuaManegravengi-Mangajꞌi ho mai pakako regraveti Yesus Ropara kako ra tegravebꞌe paꞌoke Ne negraveti haa negravetidhimu
Petrus pasili tegravelu hari peka na negravengutadhe boe Lamatua Yesus
(Mateos 2669-75 Lukas 2256-62 Yohanis1815-1825-27)
66-67 Megraveda egraveegravena Petrus madhegravedi era egravetumadha egravemu egraveegravena Hegraveia egravenu dhegraveu bhegraveniegraveci negraveti kegravetu kapai risi agama Yahudi maika negravedhi Petrus madhegravedi manyiru ai Na
1449 Lukas 1947 2137 1458 Yohanis 219 1462 Daniel 713 1464 Atora negraveti Ama-amaAgama 2416
Markus 1468 86 Markus 1515ladhe kaloo ka regravehu Petrus ka karegravei akunegravengu na ldquoDeo na egraveu sama-sama degravengeYesus dhegraveu Nasaret egraveegravena sirdquo
68 Te ngaa Petrus dhaa peka na ldquoAadꞌoNga tao ka egraveu karegravei segravemi egraveegravena Jaꞌa tadheboe Dhegraveu egraveegravenardquo Hegraveia Petrus kalua ka laꞌetitu egravetu hegravebꞌa tedhe [Kabegravedhi laa manukokotoo]Dagger
69 Hegraveia dhegraveu bhegraveni egraveegravena ladhe negravedhihari Petrus Ka na peka degravenge dhegraveu egravetusegravera aku negravengu na ldquoNegravengu ne ca dhegraveunegraveti regravengu kahegraveirdquo
70 Te ngaa Petrus pasili hari ka na pekaldquoTao-tao egraveu hujꞌu Jaꞌa tadhe boe Dhegraveuneꞌerdquo
Negravebhu boe ka dhegraveu egraveci egravetu egraveegravena kahegraveipeka hari mi Petrus aku negravengu na ldquoEgraveu nebaku pasili peka na egraveu degravenge boe dhegraveuseꞌe se We Miu se aaꞌi-aaꞌi mi dhegraveuGalilea sirdquo
71 Ka Petrus pabꞌala hari aku negravengu naldquoJaꞌa bani subha Jaꞌa tadhe boe Dhegraveu negraveirdquo
72 Petrus dhu padhai lii nare megravekakabegravedhi laa manu kokotoo ka dua harikegravena Hegraveia Petrus sanegravedꞌe lii dhu Yesuspeka degravenge negravengu ldquoLadhe manu kokotoodꞌai megraveka dua hari te egraveu pasili le Jaꞌa tegraveluhari peka na egraveu tadhe boe Jaꞌardquo
Ropangeenegravedhi hegraveia Petrus tangi dꞌarapegravedꞌa
15Ra regraveti Lamatua Yesus asa madha guber-
nur Pilatus(Mateos 271-211-14 Lukas 231-5 Yoha-
nis 1828-38)1 Madꞌae aae era dhegraveu-dhegraveu jꞌue lii
langu agama Yahudi segravera pareꞌa lii hopamadhe Yesus Ka ra egraveki regraveti Ne lasiasa madha gubernur Pilatus 2 Ropa dꞌaimadha gubernur ka na karegravei Yesus akunegravengu na ldquoTasamia Egraveu ne tareꞌa DhegraveuAae Yahudi dordquo
Yesus dhaa akuNegravengu na ldquoTareꞌa Amagubernur peka legraveke kegravenardquo
3 Hegraveia kegravetu agama Yahudi segravera pekadegravenge gubernur aku regravengu na ldquoDhegraveu neꞌetao sala ae titu kegravenardquo Hegraveia ra lolo ka sasalaNa egraveci-egraveci 4Ka gubernur karegravei hari YesusldquoEgraveu tadegravengi boe lii padhai dhegraveu seꞌe do
Dhegraveu seꞌe pasala le Egraveu ae-ae Egraveu bꞌala kulaardquo
5 Te ngaa Yesus bꞌala boe ca hegravebꞌa sa kagubernur malaa
Gubernur Pilatus pamaꞌegravete na Yesusabhu huku madhe
(Mateos 2715-26 Lukas 2313-25 Yohanis1839mdash1916)
6 Tegraveu mai-tegraveu mai dhu tema le ladhedꞌai lodꞌo kalela Paska dhegraveu Yahudi dhegraveuae segravera pajꞌujꞌu ana begravedho egraveci ho gubernurpatalale ne 7 Lodꞌo egraveegravena ana begravedho egravecingara na Barabas Uru egraveegravena ra kegravepe netaga na palabꞌa degravenge dhegraveuparedhaRomaaa na pamadhe dhegraveu kahegravei 8 Lula lodꞌotatao Paska egraveegravena oe degravetu le dhegraveu ae lasimanegravengi gubernur Pilatus ka ra paꞌoo-parodha peka na ldquoAma gubernur Lodꞌotatao Paska degravetu le Lodꞌo segravemi neꞌe Amagubernur patabuli ku ana begravedho egraveci samasegravemi tegraveu-tegraveu uru segraverardquo
9 Hegraveia gubernur bꞌala lii regravengu ldquoLadhesegravemi egraveegravena jaꞌa patabuli cee Tasamialadhe jaꞌa patabuli Dhegraveu Aae Yahudi miudo Miu moꞌo do aadꞌordquo 10 Gubernurpeka segravemi egraveegravena lula negravengu neꞌa le kegravetuagamaYahudi ka regraveti Yesusmai asa negravengutaga ra kacegraveki degravenge Yesus
11 Hegraveia kegravetu agama Yahudi se dadugudhegraveu ae segravera ho manegravengi gubernur pekana ldquoJiꞌi ngoꞌo boe Negravengu Jiꞌi dꞌegravei dhokapatabuli Barabas dirdquo
12 Ka gubernur karegravei hari dhegraveu ae segraveraldquoLadhe segravemi egraveegravena Yesus dhu ra pangarena lsquoDhegraveu Aae Yahudirsquo egraveegravena jaꞌa tao Netasamiardquo
13 Ka aaꞌi-aaꞌi ra paꞌoo peka na ldquoPa-madhe Ne Paku Ne mi ajꞌu palolo-palegravebhardquo
14 Hegraveia gubernur karegravei si aku negravengu naldquoSasala Na ngaa Jaꞌa parisa kore le Tengaa abhu boe sasala Na egraveci sa dhu Negravengutaordquo
Te ngaa dhegraveu se asa ka hino paꞌoo-parodha aku regravengu na ldquoPamadhe NePaku Ne mi ajꞌu palolo-palegravebhardquo
15 Lula gubernur neo pakarejꞌe dꞌaradhegraveu ae segravera ka na patabuli Barabas mad-hutu dadꞌegravei regravengu Ka na paredha dhegraveujꞌaga segravera lasi kalabhe Yesus pake gui
Dagger 1468 Sasuri lii Yunani cahagꞌe suri boe kalimat egravetu dꞌara kurung ne 1515 Sordadꞌu Roma kalabhe LamatuaYesus pake cambuk Cambuk ne uru egraveegravena ra tao negraveti dhari ceo dhu egraveki egravetu suu gui egraveci Categraveka-categraveka ra tao megravedhamadegraveka aa mariu egravetu suu dhari segravera Megravedha madegraveka aa mariu segravera segravemi rui badha tamegraveru do aadꞌo na begravesi Ladhekalabhe pahari-pahari pake cambuk segravemi neꞌe kaꞌuri dhegraveu bisa ciu eele
Markus 1516 87 Markus 1535Game rare Ne hegraveia sordadꞌu segravera regraveti kaYesus lasi neo paku pamadhe Ne egravetu ajꞌupalolo-palegravebha
Sordadꞌu segravera game paꞌasu LamatuaYesus
(Mateos 2727-31 Yohanis 192-3)16 Egravele egraveegravena ka sordadꞌu segravera egravere regraveti
Yesus asa era dhu taleo egraveci egravetumadha egravemugubernurdagger Ka ra paroa anga sordadꞌudhu leo segravera ca batalion ho pakaboko17 Ra papake Yesus kodho madhera aaeegraveci dhu mea oe segravemi mangegraveru sa samasegravemi megravedha-papake dhegraveu aae-dhegraveu aaeKa rare loro ajꞌu dhu padhudhu ho egravenyusolo Hegraveia ra egravenyi solo padhudhu egraveegravena mikegravetu Yesus Ka ra tao Ne segravemi dhegraveu aaedhu dedꞌe hiu dhu pake solo dhegraveu aae
18 Regravengu aaꞌi-aaꞌi ra sangaja pakabꞌuaYesus Ra peka aku regravengu na ldquoAma DhegraveuAae Yahudi dhu hua iiardquo 19 Aa ra sangajapacudꞌu kegravetu ho pakabꞌua Yesus Ka rasabhuu ilu pegraveri-pegraveri hari mi regravehu YesusSegravemi egraveegravena kahegravei ra dꞌeu kegravetu Yesus degravengegui pahari-pahari 20Ropa ra tao rare segravemiegraveegravena ka ra bhoke eele kodhomadhera negravetiua Na Ka ra papake hari megravedha-papakeNa Egravele ka regraveti Yesus asa liꞌu Yerusalem honeo paku Ne egravetu ajꞌu palolo-palegravebha dꞌaimadhe
Ra paku Lamatua Yesus egravetu ajꞌu palolo-palegravebha
(Mateos 2732-44 Lukas 2326-43 Yohanis1917-27)
21 Ropa regravengu kalua negraveti Yerusalemdꞌai talora jꞌara paraga degravenge dhegraveu kotaKirene egraveci Ngara na Simon amanegraveti Alek-sander degravenge Rufus Ropa na neo masoasa Yerusalem sordadꞌu segravera pakaseti nepasae ajꞌu palolo-palegravebha Yesus 22 Egravereregraveti Yesus asa era egraveci ngara na Golgota(Sasoa na lsquoera rui kegravetursquo) 23 Dꞌai era egraveegravenara neo hia Yesus ninu egravei hua anggormany-ilu dhu pabꞌali degravenge egravei naꞌi segravena ka Nataha rarii negraveti nuꞌa-nuꞌa egravetu ngiꞌu Na segraveraTe ngaa Yesus noꞌo boe ninu 24-25Hegraveia rapaku kacui-aai degravenge haga Yesus egravetu ajꞌupalolo-palegravebha Paku rare ka ra patitu ajꞌupalolo-palegravebha egraveegravena ele boe dꞌara hakeceo madꞌae sa Egravele egraveegravena ka sordadꞌu segravera
egravere lot ho reꞌa cee ka dhu abhu megravedha-papake Yesus 26 Ka ra suri egravetu papa egravecidhu ra paku re dedha kegravetu Yesus peka na
ldquoNeꞌe ne Dhegraveu Aae YahudirdquoRegravengu pake alasan egraveegravena ka ho huku pa-
madhe Yesus 27 Egravetu egraveegravena ra paku parapodhegraveu dua kahegravei paꞌegraveci degravenge Yesus Egraveci recabegraveka gꞌana aa egraveci hari re cabegraveka kariuYesus 28 [Degravenge jꞌara ne regravengu madhutusama segravemi dhu ra suri tegraveke egravetu dꞌara SasuriAma Lamatua peka na ldquoRa tao Ne samasegravemi dhegraveu bhelurdquo]Dagger
29 Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu kako re egraveegravena ladheregravedhi Yesus dhu ra paku egravetu ajꞌu palolo-palegravebha Ka ra pakareko kegravetu aa ra padhailii pamakae Yesus aku regravengu na ldquoHeh Egraveune peka na Egraveu bisa paguri eele Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi ho dꞌara tegravelu lodꞌo Egraveupakegravedꞌi hari si 30 Egraveu puru segraveku negraveti ajꞌupalolo-palegravebha egraveegravena ho patabuli ngiꞌu EgraveuLadhe segravemi egraveegravena heka jiꞌi parcaya na Egraveune Ana Ama Lamatuardquo
31 Segravemi egraveegravena kahegravei kegravetu agama Yahudisegravera padhai lii pamakae Yesus aku regravenguna ldquoNegravengu ne patabuli le dhegraveu leo negravetirupa-rupa jꞌajꞌegravera te ngaa Negravengu bisa boepatabuli ngiꞌu Negravengu unu Na negraveti jꞌajꞌegraveraneꞌe 32 Negravengu peka unu Na Negravengu nelsquoKristusrsquo dhu uru egraveegravena Ama Lamatua moategraveke le Dhegraveu leo peka na Negravengu ne DhegraveuAae Israꞌel Ladhe tareꞌa segravemi egraveegravena hudꞌilaa Na puru negraveti ajꞌu palolo-palegravebha nesegravena ka jiꞌi ngegravedhi Ne Heka jiꞌi parcaya Nekegravenardquo
Dhegraveu dua dhu ra paku sama-sama degravengeYesus segravera padhai lii pamakae Yesuskahegravei
Lamatua Yesus madhe(Mateos 2745-56 Lukas 2344-49 Yohanis
1928-30)33 Dꞌara lodꞌo titu mera sa era egraveegravena
maroga toke dꞌai hake tegravelu loo nihia34 Dꞌai hake tegravelu nihia hegraveia Yesus paꞌoopake lii Aram peka na ldquoEloi Eloi Lemasabaktanirdquo (Dhu sasoa peka na ldquoLamatuaJaꞌa Lamatua Jaꞌa Nga tao ka Ama Kutegraveke eele Jaꞌa segravemi neꞌerdquo)
35 Abhu pegraveri-pegraveri dhegraveu egravetu egraveegravenatadegravengi lii paꞌoo Yesus Ka ra peka ldquoMiunanene ku laa Te Na paroa Elia dhegraveu negraveti
dagger 1516 Era sordadꞌu segravera ra pangare degravenge lii Latin peka na praetorium Benteng egraveegravena egravetu dꞌara kompleks egravemujabatan gubernur 1521 Roma 1613 1524-25 Lii Sodꞌa Koa-Kio 2219 Dagger 1528 Sasuri lii Yunanidhu uru tegraveka pamaso boe ayat 28 1528 Yesaya 5312 1529 Lii Sodꞌa Koa-Kio 228 10925 Markus1458 Yohanis 219 1534 Lii Sodꞌa Koa-Kio 222
Markus 1536 88 Markus 166lii padhai Ama Lamatua uru egraveegravenardquo 36 Kadhegraveu egraveci rai laꞌe nare ula dhasi ka na cegravebꞌuasa dꞌara egravei hua anggormanyilu Hegraveia nareula egraveegravena egraveki egravetu suu tatea egraveci ka na soroasa panyoro Yesus ho Na camuci Dhegraveuegraveegravena peka ldquoEgravedhi tatae segraveku Cee neꞌatao-tao Elia mai ho papuru Ne negraveti ajꞌupalolo-palegravebha egraveegravenardquo
37Hegraveia Yesus paꞌoo hari ca tegraveka heka Namadhe kegravena
38 Egravetu dꞌara Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi abhu begravela dhu bhegravela aae rakadhoe paꞌabhe Kama Luri Mola-MegraveciRopa Yesus maꞌegravete aꞌae begravela ne mae cegraveribagi mi dua negraveti dedha toke dꞌai haha
39 Egravetu Golgota abhu komedhaa sordadꞌujꞌaga dhu titu degravetu ajꞌu palolo-palegravebhaYesus Ropa ladhe negravedhi mamadhe Yesusna cagꞌagꞌa Hegraveia na peka aku negravengu naldquoIra ii Mema tareꞌa Dhegraveu neꞌe ne AnaAma Lamatuardquo
40-41 Abhu pegraveri-pegraveri dhegraveu bhegraveni dhumadhutu lasi asa era egraveegravena kahegravei Ra titunegraveti kajꞌegraveu ladhe regravedhi mamadhe Yesusegravetu ajꞌu palolo-palegravebha egraveegravena Regravengu se kadhuuru egraveegravena lalau-laloꞌoYesus egravetuGalileaRegravengu segravera nuka Salome Maria negraveti raeMagdala degravenge Maria egraveci hari (nuka inaYakobis degravenge Yoses)sect degravenge dhegraveu bhegravenileo hari dhu mai asa Yerusalem sama-sama degravenge Yesus
Ra padhane Lamatua Yesus(Mateos 2757-61 Lukas 2350-56 Yohanis
1938-42)42-43 Ropa lodꞌo oe cegravena hegraveia dhegraveu egraveci
tenge jꞌara ho papuru ngiꞌu aae Yesus negravetiajꞌu palolo-palegravebha Dhegraveu egraveegravena ngara naYusuf negraveti kota Arimatea Negravengu neꞌekahegravei ca dhegraveu dhu jꞌue lii langu agamaYahudi Negravengu dhegraveu dꞌara beꞌa kahegraveiAa negravengu mate negravebhu le paredha AmaLamatua mai
Lodꞌo Yesus madhe egraveegravena legraveke hari Ju-mat Begraveli na legraveke lodꞌo manegravengi-mangajꞌidhegraveu Yahudi Negraveti egraveegravena ka Yusuf neopapuru eele ngiꞌu aae Yesus egravetu dꞌara lodꞌohari Jumat egraveegravena Ka na pabani iisi na laꞌeparaga degravenge gubernur Pilatus manegravengiho papuru ngiꞌu aae Yesus 44 Ropa gu-bernur tadegravengi lii manegravengi Yusuf ne namalaa Hegraveia na peka aku negravengu na ldquoEea
Nga tao ka dhegraveu Ne madhe malai sa miane Jaꞌa ngee na dhae madhe megravekardquo
Hegraveia na pua dhegraveu lasi paroa komedhaaka na karegravei ne aku negravengu na ldquoSa miaYesus madhe le do dhaerdquo
45 Komedhaa egraveegravena bꞌala peka naldquoTareꞌa ama Na madhe le karegravei deo nardquoRopa gubernur tadegravengi nare lii dhaa egraveegravenahegraveia na hia Yusuf laꞌe nare ngiꞌu aae Yesus
46 Hegraveia Yusuf laꞌe hegraveli begravelamadhera dhukabꞌua egraveci ka na laꞌe asa Golgota Dꞌainegravei ka na papuru ngiꞌu aae Yesus negraveti ajꞌupalolo-palegravebha Na pahutu ngiꞌu aae Yesusdegravenge begravela hiu Tegraveu egraveegravena ra heka pae rareroꞌa egraveci egravetu dꞌara hadhu aae Hegraveia ra nedheregraveti ngiꞌu aae Yesus asa dꞌara roꞌa egraveegravena Kara loli rare hadhu kabela dhu kapai egraveci hora begravedho paie hegravebꞌa roꞌa egraveegravena Egravele egraveegravena kaYusuf si legravepa
47 Lodꞌo egraveegravena Maria negraveti rae MagdaladegravengeMaria egraveci hari (ina Yoses) madhutudꞌai era egraveegravena kahegravei Dua ra regravedhi era dhura padhane Yesus ka ra patadhe paie eraegraveegravena
16Lamatua Yesus mamuri hari(Mateos 281-8 Lukas 241-12 Yohanis
201-10)1 Begraveli egraveegravena legraveke hari Sabtu nuka lodꞌo
sabajꞌa dhegraveu Yahudi Ropa lodꞌo cegravena laꞌeMaria negraveti raeMagdala Maria dhu leo hari(ina Yakobis) degravenge Salome lasi hegraveli egraveihegraveu megravengi segravena ka begraveli regravengu bisa lasipasuti mi ngiꞌu aae Yesus madhutu adꞌadhegraveu Yahudi 2Ropa hari Migu madꞌae aaeegraveegravena tegravelu ra lasi asa roꞌa Yesus 3-4 Egravetutalora jꞌara tegravelu ra padhue aku regravengu naldquoWaa Dꞌai negravei na cee ka dhu bisa loli eelehadhu aae egraveegravena negraveti hegravebꞌa roꞌa Egravedhi tegraveluti bisa boe lula hadhu egraveegravena kapai biardquo
Te ngaa ropa regravengu dꞌai roꞌa egraveegravena regravedhihadhu egraveegravenadhuhari eele le negraveti hegravebꞌa roꞌa5 Hegraveia bhegraveni se maso asa dꞌara Regravengucagꞌagꞌa titu kegravena lula egravetu dꞌara roꞌa egraveegravenaregravedhi ana mone ngegraveru egraveci madhegravedi egravetusebhe gꞌana regravengu dhu pakemegravedha pudhilao-lao 6 Hegraveia mone ngegraveru egraveegravena pekadegravenge regravengu ldquoBakumadhaꞌu Jaꞌa keꞌa namiu mai tenge Yesus dhegraveu Nasaret dhu rapaku pamadhe egravetu ajꞌu palolo-palegravebha Naaadꞌo heka egravetu neꞌe lula Na mamuri harile Mai ho ladhe unu mi te ngiꞌu Yesus
1536 Lii Sodꞌa Koa-Kio 6922 1538 Kalua negraveti Masir 2631-33 sect 1540-41 Sasuri lii Yunani cahagꞌesuri peka na lsquoina Yosesrsquo Cahagꞌe hari peka na lsquoina Yosef rsquo 1540-41 Lukas 82-3
Markus 167 89 Markus 1620aadꞌo heka egravetu era dhu ra pajꞌunu Na 7Delami ka lai-lai ho lole degravenge Petrus si pekana Yesus mamuri hari le Na laꞌe uuru leasa Galilea Egraveegravena na regravengu paraga degravengeYesus egravetu negravei segravemi dhu uru egraveegravena Na pekamema le degravenge regravengu De lami kardquo
8 Ropa bhegraveni se regravedhi heka ngiꞌu Yesusegravetu era dhu ra pajꞌunu Na regravengu cagꞌagꞌaKa rai asa liꞌu lasi Hegraveia regravengu legravepa degravengeka ra peka boe degravenge dhegraveu egraveci sa egravetu jꞌaralula regravengu madhaꞌu titu kegravena
Yesus paraga degravenge Maria negraveti rae Mag-dala
(Mateos 289-10 Yohanis 2011-18)9 Hari Migu madꞌae aae era Yesus
padꞌelo uuru ngiꞌu Na mi Maria negraveti Mag-dala dhu uru egraveegravena Yesus babegravege eelenidhu pidhu negraveti negravengu 10 Ropa na negravedhinare Yesus hegraveia laꞌe degravenge ka peka degravengedhegraveu-dhegraveu dhu uru egraveegravena madhutu YesusDhegraveu segravera pakaboko taruu egravetu era egraveciRegravengu egravetu dꞌara susa era taga ra ngeemamadhe Yesus 11 Ka Maria peka degravengeregravengu aku negravengu na ldquoNga tao kamiu susaera Susa ia ka te Yesus mamuri hari leDeo na jaꞌa heka paraga degravenge Ne kegravenardquo
Te ngaa regravengu aaꞌi-aaꞌi dhaa aku regravenguna ldquoEgraveu ne monya Jiꞌi legraveka boerdquo
Lamatua Yesus padꞌelo ngiꞌu Na mi dhegraveudua
(Lukas 2413-35)12 Egravele egraveegravena ka dhegraveu madhutu Yesus
dhegraveu dua lasi asa rae egraveci Ropa dꞌai talorajꞌara Yesus padꞌelo ngiꞌu degravenge si Tengaa Negravengu ubꞌa le Negravebhu boe heka ratadhe Ne 13 Hegraveia dua ra legravepa hari lasipeka degravenge angalai ra segravera aku regravengu naldquoWee Miu nanene ku laa Lai-lai deo najiꞌi paraga le degravenge Yesus egravetu jꞌarardquo
Te ngaa angalai ra aaꞌi-aaꞌi dhaa akuregravengu na ldquoEeh Miu baku monya segravemiegraveegravenardquo
Lamatua Yesus padꞌelo ngiꞌumi anamad-hutu Na aaꞌi-aaꞌi
(Mateos 2816-20 Lukas 2436-49 Yohanis2019-23 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 16-8)
14 Egravele egraveegravena ka Yesus paraga degravenge anamadhutu Na segravera dhegraveu canguru egraveci ropara madhegravedi raꞌa-rinu Ka Na jegraveke si akuNegravengu na ldquoWee Miu kegravetu hadhu paꞌae samia ne Dhegraveu peka le degravenge miu regravenguregravedhi le Jaꞌa degravenge musi madha regravengu
te ngaa miu parcaya boe Aku miu nadhegraveu segravera monya De neꞌe ne Jaꞌa unu kumai Mema tareꞌa Jaꞌa madhe te ngaa Jaꞌamamuri hari le De megravedhi le sina ma
15 De lami ka asa mia-mia palegraveme rai-haha ne Peka degravenge dhegraveu aaꞌi-aaꞌi raLii Lolo Beꞌa Jaꞌa ne 16 Dhegraveu cee dhuparcaya Jaꞌa aa abhu sarani egraveegravena na AmaLamatua hia ne mamuri segravena ka na bisapea taruu degravenge Ne egravetu sorga Te ngaa ceedhu parcaya boe Jaꞌa egraveegravena na negravengu abhuhuku negraveti Lamatua ka Lamatua core eelene asa liꞌu laꞌe ho na pea taruu egravetu negravei17Aa dhegraveu dhu parcaya Jaꞌa segravera regravengu taorupa-rupa tadha malaa segravena ka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi segravera reꞌa peka na ldquoKoasa ramemamainegraveti Ama Lamatuardquo Conto segravemi egraveegravena naregravengu bisa babegravege eele nidhu pake kolon-gara Jaꞌa Ladhe egraveegravena na Ama Lamatua hiasi padhai lii pake lii leo dhu regravengu mesa radhane rare boe 18 Ladhe regravengu kegravepe megedhu degravenge raco do rinu legraveke raco ngaa-ngaa tao boe Ladhe ra tao kacui-aai asadhegraveu pegravedꞌa dhegraveu egraveegravena egravele negraveti papegravedꞌa-taregravegu nardquo
Lamatua Yesus caꞌe asa sorga(Lukas 2450-53 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-
paleha 19-11)19 Ropa padhai lii egravele degravenge ana mad-
hutu Na segravera hegraveia Ama Lamatua pacaꞌeYesus asa sorga Egravetu negravei Negravengu jꞌajꞌi aigꞌana Ama Na ka regravedꞌu paredha sama-sama
20 Egravele egraveegravena hegraveia ana madhutu Na segraveramadhutu paredha Na Regravengu lasi asa mia-mia ho lole mi dhegraveu aaꞌi-aaꞌi Lii Lolo BeꞌaYesus Hegraveia Ama Lamatua hia si koasa hora tao tadha-tadha malaa dhu Yesus pekale degravenge regravengu Negraveti egraveegravena ka dhegraveu aeparcaya Yesus taga regravengu reꞌa le Lii LoloBeꞌa egraveegravena legraveke tareꞌa-reꞌa
167 Mateos 2632 Markus 1428 1615 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 18 1619 Lii Lolo negravetiDhegraveu Pajuu-paleha 19-11
Lukas 11-3 90 Lukas 120
Lii Lolo Beꞌa negraveti LamatuaYesusmadhutu sasuriLukasNga tao ka Lukas suri lii lolo ne
1-3 Ama Teofilus dhu jaꞌa pakabꞌuaLii mahoꞌo negraveti jaꞌaDhegraveu ae dhu suri segraveku le lii lolo negraveti
mamuri degravenge sasabꞌa-laꞌa Yesus dhu jꞌajꞌiegravetu talora aae jiꞌi Regravengu suri lii lolo segraverapake lii lolo dhu parai reo negraveti jiꞌi asa jiꞌikaregravei negraveti uru ka dhu jiꞌi ngeꞌa negraveti dhegraveu-dhegraveu dhu degravetu degravenge Lamatua Yesus aanegraveti dhegraveu leo dhu ladhe regravedhi degravenge musimadha ra Lii lolo seꞌe legraveke mola-moladegravengemamoa Ama Lamatua karegravei negraveti urukegravena
De jaꞌa parisa kore le toke lutu degravengebeꞌa jꞌara segravera aaꞌi-aaꞌi ra mulai negraveti jꞌa-jꞌajꞌi ra Hegraveia jaꞌa pamaꞌegravete ho segravena kasuri si paie-iie egravetu dꞌara sasuri neꞌe karegraveinegraveti jꞌajꞌajꞌi ra Degravenge jꞌara ne ama bisameꞌa megraveu ngaa dhu jꞌajꞌi le 4 Aa ama bisaparcaya ngaa dhu dhegraveu lole segravera lii dhumonya boe Aaꞌi-aaꞌi se jꞌajꞌi tareꞌa
Ana pajuu Lamatua negraveti sorga peka tegravekejꞌajꞌajꞌi Yohanis tuka sarani
5 Jꞌajꞌajꞌi lii lolo ne segravemi neꞌe lodꞌodhegraveu aae Herodes negravedꞌu paredha egravetupropensi Yudea abhu ca dhegraveu dhu ngarana Sakaria Negravengu ne ca dhegraveu amaagama Yahudi Aa negravengu kahegravei ca dhegraveunegraveti kaboko ama agama Abia Dhegraveu egravemuSakaria ngara na Elisabet ca dhegraveu ana-egravepu negraveti ama agama kahegravei Te Elisabetne ana-egravepu negraveti Harun aꞌa Musa 6 Duara mamuri mola madhutu paredha degravengeatora aaꞌi-aaꞌi negraveti Ama Lamatua Aa dhegraveupakabꞌua si kahegravei 7 Dua ra dhu heka lete ngaa dhu abhu boe kolo te era ana negravetiElisabet dhu begravedho megraveno
8 Ca tegraveka Sakaria degravenge dhegraveu dꞌarakaboko Abia legraveke lodꞌo regravengu sabꞌa egravetudꞌara Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi egravetukota Yerusalem 9 Madhutu atora amaagama hudꞌi egravere lot ho reꞌa cee kadhu maso asa Kama Mola-Megraveci dhu egravetudꞌara Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi Egravetu
era egraveegravena dhegraveu ne hudꞌi pasegravebu ai pakeajꞌu hegraveu megravengi egravetu madha Ama LamatuaLodꞌo egraveegravena Sakaria legraveke lot 10 Hegraveia laꞌedegravenge ka asa dꞌara Negravengu dhu talorapasegravebu ai egravetu dꞌara Kama egraveegravena dhegraveu ae-ae dhu sabajꞌa egravetu madha Egravemu 11 Cagꞌagꞌalaa ana pajuu Ama Lamatua ca dhegraveu negravetisorga titu re begraveka gꞌana era tunu ajꞌu hegraveumegravengi ne
12 Ropa ladhe negravedhi Sakaria madhaꞌutitu kegravena ka neꞌa heka tao segravemi ngaa13 Te ngaa ana pajuu ne lii aku negravenguna ldquoSakaria Baku madhaꞌu Te AmaLamatua tadegravengi le lii manegravengi-mangajꞌiegraveu De begraveli-camegravedꞌa dhegraveu egravemu egraveu naraiisi ana mone ca dhegraveu Egraveu hudꞌi pangarene Yohanis 14 Egraveegravena na dhegraveu ae kare-jꞌe kahegravei sama-sama degravenge miu lula miuabhu ana Begraveli-camegravedꞌa ana ne pakarejꞌedꞌara egraveu 15 Koasa negraveti Roh Lamatua dhuMola-Megraveci bera-bera degravenge ne karegravei negravetiina na kadꞌo negravengu era Negravengu ne hudꞌiluri ninu dhua ara-dhua pegravedꞌu Ropa nakapai Ama Lamatua pake ne jꞌajꞌi dhegraveudhu degravenge kolongara 16 Begraveli-camegravedꞌaegraveegravena pamako nare dhegraveu Israꞌel ae-ae ho ralegravepa hari asa Ama Lamatua regravengu 17Tataodegravenge koasa na nuka segravemi Elia ca dhegraveudhunegraveti lii padhai Ama Lamatua karegravei uruNegravengu ne mai uuru negraveti Lamatua egravedhiNegravengu ne bisa kabegraveli dꞌara ina-ama hosue hari ana-ana ra Aa dhegraveu dhu rai negravetimadha Lamatua na adꞌu si ho ra legravepa harimadhutu dadꞌegravei Lamatua Negraveti segravemi egraveegravenanegravengu tao dhegraveu segravena ka sadia dꞌara ra segravemimamai Lamatuardquo
18 Te ngaa Sakaria karegravei ana pajuu neaku negravengu na ldquoBisa boe sina ma Jaꞌadegravenge dhegraveu egravemu jaꞌa dꞌara heka segravemi neꞌene Tasamia jaꞌa bisa keꞌa na jꞌara se bisajꞌajꞌirdquo
19 Ka ana pajuu ne dhaa peka na ldquoSegravemineꞌe Jaꞌa ne Gabriel dhegraveu pajuu AmaLamatua Negravengu ka paleha jaꞌa mai segravenaka peka degravenge egraveu lii lolo dhu beꞌa ne20 Te ngaa egraveu moꞌo boe legraveka lii padhai jaꞌane De tadha dhu egraveu manegravengi segravemi neꞌeHeꞌo egraveu egraveegravena na sakaa ho egraveu bisa hekapadhai lii negraveti deo neꞌe ne toke miu abhuana Pe egraveu megravedhi unu mu Te ngaa dhu
11-3 Ngara Teofilus madhutu lii Yunani sasoa na lsquodhegraveu dhu sue Lamatuarsquo Neꞌe ne sasuri Lukas dhu uru tegravekana suri hia Teofilus Sasuri ka dua nuka Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 15 1 Sejara negraveti Israꞌel degravenge Yahuda2410 Kalua negraveti Masir 77 115 Sensus 63 117 Meliaki 45-6 119 Daniel 816 921
Lukas 121 91 Lukas 145
jaꞌa peka ne begraveli-camegravedꞌa jꞌajꞌi legraveke degravengelodꞌo nardquo
21 Dhegraveu-dhegraveu dhu sabajꞌa egravetu liꞌu segraverabingu titu kegravena lula Sakaria tao bhodhoboe 22Ropa na kaluamai negravengu bisa hekapadhai lii Ka na hia tadha re kacui-aaina heka dhegraveu seꞌe reꞌa na Lamatua hiatanila ropa negravengu egravetu dꞌara Kama Mola-Megraveci egraveegravena
23 Ropa egravele sasabꞌa ra hegraveia Sakaria legravepaasa egravemu na 24-25 Negravebhu boe ka Elisabetdegravenge babia Ka na pea dhoka egravetu dꞌaraegravemu toke legravemi hegraveru Na peka aku negravenguna ldquoKoa-kio Lamatua Lodꞌo dꞌai kegravenaLamatua padꞌelo dꞌara hua iia Na mi jaꞌaLadhe jaꞌa ne degravenge ka kolo dhegraveupamakaeheka jaꞌardquo
Ana pajuu Lamatua negraveti sorga maiparaga degravenge Maria
26 Ropa Elisabet degravenge babia dꞌai egravenahegraveru hegraveia Ama Lamatua pua ana pajuu Nanegraveti sorga laꞌe asa rae cue egravetu propensiGalilea ngara na Nasaret Ngara ana pajuune Gabriel 27Egravetu Nasaret abhu ana bhegraveningegraveru ca dhegraveu ngara na Maria Negravengu nedhegraveu dhu lii dꞌai le ngara na Yusuf Yusufne ana-egravepu dhegraveu aae Daud Gabriel laꞌeparaga degravenge Maria 28 Ka na padꞌeloiisi na mi ana bhegraveni ne hegraveia na lii pekana ldquoSalama Maria ee Ama Lamatua dhuhagꞌe nare le egraveu ho neo adꞌu jꞌara hua iiaegraveci hia egraveu Aa Negravengu bera-bera degravenge egraveukahegraveirdquo
29 Tadegravengi nare segravemi egraveegravena ka Mariabingu lula neꞌa boe sasoa negraveti lii padhaiana pajuu ne 30 Hegraveia ana pajuu ne tuhuhari lii padhai na aku negravengu naldquoMaria Baku madhaꞌu
Te Ama Lamatua neo padꞌelo dꞌarahua iia Na mi egraveu
31 Negravebhu heka egraveu degravenge babiaho egraveegravena na egraveu mora iisi ana mone ca
dhegraveuEgraveu hudꞌi pangare Ne Yesusdagger
32Negravengune begraveli-camegravedꞌa jꞌajꞌi Dhegraveu kapaiEgraveegravena na Lamatua pangare ne lsquoNegravengu
ne Ana dꞌegravelu JaꞌarsquoNuka Ana negraveti Ama Lamatua
dhu Dedha Risi EelePe Ama Lamatua dedꞌe Ne segravena ka negravedꞌu
paredha
nuka segravemi baki Na dhegraveu aae Daud33 Negravengu ka dhu negravedꞌu paredha taa-taa mi
dhegraveu IsraꞌelDaggerTe paredha Na dhu degravenge boe too-
lanerdquo34 Te ngaa Maria karegravei Gabriel peka
na ldquoJaꞌa ne jꞌunu kegravedhi megraveka degravenge dhegraveumone egraveci sa Tasa mera mia ka jaꞌa degravengebabiardquo
35 Hegraveia Gabriel dhaa peka na ldquoSegravemineꞌe Roh Lamatua dhu Mola-Megraveci purumai asa egraveu Aa koasa negraveti Ama Lamatuadhu Dedha Risi Eele egraveegravena na mai sarimunare egraveu Degravenge jꞌara neꞌe Ana dhu begraveli-camegravedꞌa egraveu more iisi egraveegravena tareꞌa-reꞌamola-megraveci lula Negravengu egraveegravena Ana AmaLamatua
36 Baku malaa Te aꞌari egraveu ca dhegraveungara na Elisabet degravenge le babia kahegraveiDhegraveu peka na negravengu egraveegravena bisa heka naraiisi lula negravengu dhu heka le Te ngaa limurine negravengudegravenge babia egravenahegraveru kegravena 37Tebagi Ama Lamatua aaꞌi-aaꞌi bisa jꞌajꞌirdquo
38 Ka Maria dhaa peka na ldquoBeꞌa Jaꞌane egravenu Ama Lamatua Hudꞌi laa aaꞌi-aaꞌi sejꞌajꞌi madhutu segravemi lii egraveu egraveegravena ka Jaꞌa keꞌadhoka madhutu dadꞌegravei Lamatua dirdquo
Egravele ka ana pajuu negraveti sorga ne legravepa tegravekeeele Maria
Maria laꞌe ngadꞌo Elisabet39-40 Egravele pegraveri-pegraveri lodꞌo hegraveia Maria
pakegravedꞌi negraveti Nasaret laꞌe lai-lai asa raeSakaria egravetu ledhe-ledhe propensi YudeaDꞌai negravei laꞌe degravenge ka asa dꞌara egravemuSakaria Ka na hia lii mahoꞌo mi Elisabet
41 Ropa Elisabet tadegravengi lii mahoꞌo negravetiMaria hegraveia ana egravetu dꞌara kabake Elisa-bet pasegraveja Aa Roh Lamatua dhu Mola-Megraveci maso sa Elisabet 42 Ka Elisabetpaꞌoo peka na ldquoMaria Begraveli-camegravedꞌadhegraveu dedꞌe padedha-dedha kolongara egraveurisi negraveti dhegraveu bhegraveni aaꞌi-aaꞌi ra egravetu rai-haha ne Egraveegravena na dhegraveu aaꞌi-aaꞌi ra jꞌokepadedha-dedha kahegravei Ana dhu egraveu kadꞌoegraveegravena 43 Ra pakabꞌua jaꞌa kahegravei lula inanegraveti Lamatua jaꞌa mai pangadꞌo degravenge jaꞌa44 Ropa egraveu megraveti lii mahoꞌo mi dedha jaꞌacagꞌagꞌa laa ana dhu jaꞌa kadꞌo ne pasegravejaegravetu dꞌara kabake jaꞌa lula karae 45 AmaLamatua padꞌelo le dꞌara hua iia Na mi egraveu
127 Mateos 118 dagger 131 Dꞌara lii Ibrani Yeshua sasoa na lsquoAma Lamatua hia mamuri mi dhegraveursquo lsquoYeshuarsquo egraveegravenanuka Yesus madhutu lii Yunani Ladhe kahegravei egravetu dꞌara Mateos 121 Dagger 133 Egravetu lii Yunani peka na lsquoNegravengu ka dhuparedha egravemu Yakobrsquo Sasoa na lsquoNegravengu ka dhu paredha dhegraveu Israꞌelrsquo 133 2 Samuel 712 13 16 Yesaya 97 137 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 1814
Lukas 146 92 Lukas 172-73lula egraveu ne parcaya peka na Negravengu taomadhutu lii dhu Na moa tegravekerdquo
Maria koa-kio kolongara Ama Lamatua46 Maria bhoka hegravebꞌa peka na
ldquoNegraveti dꞌara iiki jaꞌajaꞌa dedꞌe padedha-dedha Lamatua
47 Dꞌara jaꞌa karejꞌe-karaelula Ama Lamatua hia jaꞌa mamuri
48 Negravengu ne tao le madha-dhilu mi jaꞌanuka ana pua-paleha Na dhu degravenge
boe kabꞌua neKaregravei negraveti deo neꞌe dhegraveu aaꞌi-aaꞌi ngee na
jaꞌa nebhegraveni dhu kalua megravengi titu kegravena
49 lula Lamatua tao jꞌara malaa mi dedhajaꞌa
Negravengu ne dhu Koasa Dedha Risi aadhu Mola-Megraveci Risi
50 Ama Lamatua loe boe padꞌelo sasue Nami dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu pakabꞌua aadhu pahaha iisi ra mi Negravengu
negraveti lai ana-lai egravepu51 Na pake koasa Na
segravena ka tao pakaco dhegraveu-dhegraveu dhupadedha iisi segravera
52 Na pamanahu dhegraveu aae-dhegraveu kapai dhuregravedꞌu koasa
lula ra padedha iisiTe ngaa Na jꞌoka padedha-dedha
dhegraveu-dhegraveu dhu pahaha iisi53 Na pangaꞌa dhegraveu dhu manganga toke
begravecute ngaa Na babegravege-lalegraveta dhegraveu-dhegraveu
kajaho lasi degravenge ai hua daꞌu-daꞌu
54 Na soru-bara dhegraveu Israꞌel Nadegravenge loe boe padꞌelo sasue Na mi
regravengu55 Uru egraveegravena Na paꞌegraveki tegraveke le lii pajaji
degravenge begravei-baki egravedhinuka baki Abrahamdegravenge ana-egravepuna
aaꞌi-aaꞌi raDꞌai sange neꞌe lii pajaji egraveegravena
paꞌegraveki megravenordquo56 Hegraveia Maria pea degravenge Elisabet toke
tegravelu hegraveru heka legravepa asa egravemu na egravetuNasaret
Elisabet nara iisi Yohanis57 Ropa dꞌai hegraveru ka Elisabet nara iisi
anamone ca dhegraveu 58Lii neꞌe ra palolo dꞌaiaꞌari na degravenge rae lesa aku regravengu na AmaLamatua padꞌelo le dꞌara hua iia Na ka Na
hia Elisabet anamone ca dhegraveu Hegraveia regravenguaaꞌi-aaꞌi ra karejꞌe kahegravei
59 Lodꞌo ana ne dꞌai aru lodꞌo ka ra sunane madhutu atora dhegraveu Yahudi Ra neopangare ana ne Sakaria madhutu ngaraama na 60 Te ngaa ina na bꞌala ra akunegravengu na ldquoAadꞌo segravemi egraveegravena Ngara nahudꞌi Yohanis kurdquo
61 Te ngaa ra bꞌala ne ldquoNga tao ka pilingara Yohanis Negraveti aꞌari miu ca dhegraveu sadhu ngara dhae segravemi megraveka egraveegravenardquo 62 Kara senen ho karegravei Sakaria segravena ka neopangare ana ne ngara na ngaa
63 Hegraveia Sakaria senen ho manegravengi leiRa hia ne lei ka na suri peka na ldquoNgarana Yohanisrdquo Ka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi malaa titukegravena
64 Cagꞌagꞌa laa heꞌo na dhu sakaa megravenoegraveegravena mako degravenge ka Ka na koa-kio ko-longara Ama Lamatua 65 Hegraveia dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu pea padegravetu egravetu segravera sa madhaꞌudegravenge malaa Ka lii neꞌe mulai ra palolonegraveti hegravebꞌa sa hegravebꞌa toke dhegraveu-dhegraveu egravetuledhe-ledhe egravetu propensi Yudea reꞌa aaꞌikahegravei 66 Dhegraveu-dhegraveu dhu tadegravengi lii loloegraveegravena ra pangee peka na ldquoTatu koasa negravetiLamatua bera-bera degravenge ana ne Begraveli-camegravedꞌa ladhe na kapai mai na jꞌajꞌi dhegraveusegravemi mia oordquo
Sakaria koa-kio kolongara Ama Lamatua67 Egravele ka Roh Lamatua dhu Mola-Megraveci
maso asa Sakaria Ka na padhai lii pekana68 ldquoKoa-kio Ama Lamatua dhegraveu Israꞌel
Te Namai le ho sui nare dhegraveu unu Nasegravena ka regravengu baku jꞌajꞌi segravemi
egravenu sa69 Lamatua dedꞌe le ca Dhegraveu dhu koasa Na
kapai titu kegravenaho hia egravedhi mamuri
Negravengu ne ana-egravepu dhegraveu aaeDaud
70 Lamatua moa mema karegravei negraveti uru kare dhegraveu dhumajꞌegraveni regraveti lii padhai Na
71 Limuri ne Na neo patabuli egravedhinegraveti musu-musu egravedhiaa negraveti dhegraveu dhu dꞌara pegravedꞌa degravenge
egravedhi72-73Napadꞌelo dꞌara hua iiaNami begravei-baki
egravedhilula Na sanegravedꞌe taruu lii pajaji Na mi
regravengu 148 1 Samuel 111 152 Ayub 511 1219 155 Lii Lolo dhuUru Tegraveka 177 1 Samuel 21-10 159Atora negraveti Ama-ama Agama 123
Lukas 174 93 Lukas 214dhu Na paꞌegraveki degravenge baki Abra-
ham74 Na patabuli le egravedhi negraveti musu-musu
egravedhisegravena ka ta pahaha iisi mi Negravengu
dhu degravenge heka dꞌara madhaꞌu75 Na patalale le egravedhi
segravena ka egravedhi bisa mamuri mola-megravecidegravenge beꞌa taa-taa egravetu katangamadha Na
76 Yohanis ee Egraveu ne ana jaꞌaBegraveli-camegravedꞌa dhegraveu tadhe egraveu na dhegraveu
negraveti lii padhai Ama Lamatua dhuDedha Risi aaꞌi
Egraveegravena na lamu peka-padhai degravenge dhegraveusegravena ka ra pakabhegravele kacui-aai ra ho
soru mamai Lamatua77 Begraveli-camegravedꞌa lamu pajꞌujꞌu jꞌara hia mi
dhegraveu unu Lamatuasegravena ka reꞌa na Ama Lamatua hia
mamuri mi regravengulula Negravengu ka dhu saku eele
sasala-sasigo ra78-79 Lula dꞌara Lamatua taleo aa rasa kasia
mi dedha egravedhinegraveti egraveegravena ka Na hia egravedhi taa-tebho
dhu hiunuka segravemi lodꞌo hiu negraveti saraa
dhu hiuEgravedhi dhu mamuri egravetu dꞌara maroga
aa egravedhi dhu pea degravenge dꞌara madhaꞌuegravetu sanabhu mamadhe
lula pabeꞌa megraveka degravengeLamatua
begraveli-camegravedꞌa abhu saraa ho lere egravedhiasa jꞌara dhu negraveti mera-milurdquo
80KaYohanis asa kapai noo-noo Aa RohLamatua paꞌegravera ne Na kapai mai hegraveia laꞌepea ka egravetu dꞌara mamoo toke dꞌai lodꞌo napakako sasabꞌa mi dhegraveu Israꞌel segravera
2Maria nara iisi Lamatua Yesus(Mateos 118-25)
1-2 Ca tegraveka egravetu dꞌara Kirenius jꞌajꞌi gu-bernur egravetu Siria dhegraveu aae kapai Agustushia paredha dhu peka na ldquoDhegraveu aaꞌi-aaꞌiegravetu paredha Roma hudꞌi legravepa asa rae egraveta-egravesu ra ho madhutu sensusrdquo Egraveegravena hekahiu-lai kegravena dhegraveu paredha Roma ige anakabarai na 3 Ka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi legravepa asa raiegraveta-egravesu ra segravena ka madhutu sensus
4-5 Lodꞌo egraveegravena Yusuf pea egravetu raeNasaret egravetu propensi Galilea Negravengu dhu
lii dꞌai ana bhegraveni ca dhegraveu ngara na Mariadhu degravenge le babia Yusuf ne ana-egravepu negravetidhegraveu aae Daud Ka negravengu hudꞌi legravepa ku asakota Daud nuka Betlehem egravetu propensiYudea segravena ka madhutu sensus
Negraveti egraveegravena ka dua ra lasi asa kota Betle-hem 6Ropa dua ra egravetu negravei Maria dꞌai lodꞌonara iisi 7 Te ngaa egravetu egraveegravena dua ra abhuboe kama egravetu dꞌara losmen Negraveti egraveegravena kadua ra maso lasi asa dꞌara oka badha HegraveiaMaria nara iisi Ana uuru mone ca dhegraveuKa pasigꞌi Ne degravenge kahaꞌi begravela aa pajꞌunuegravetu dꞌara karabꞌa era badha raꞌa-rinu
Ama Lamatua peka degravenge ana madhengebadha
8 Megraveda egraveegravena abhu ana madhengabadha dhegraveu pegraveri-pegraveri dhu beke madhengekahibꞌi-kalegravebho egravetu dꞌara padꞌa egravetu liꞌukota
9 Kacaꞌa laa regravengu regravedhi ana pajuu AmaLamatua negraveti sorga Hegraveia saraa Lamatuarai-reonare regravengu ka ramadhaꞌu bia 10Tengaa ana pajuu ne pekaldquoBaku madhaꞌu Nanene pabeꞌa-beꞌa Te
jaꞌa ne mai ho peka lii lolo beꞌa egravecihia miu Cee dhu tadegravengi lii neꞌetatu regravengu karejꞌe
11 Lii lolo beꞌa ne segravemi neꞌe kaDeo neꞌe ca dhegraveu ina nara iisi le
Kristus egravetu Betlehem nuka kotadhegraveu aae Daud
Kristus neꞌe ka dhu AmaLamatua pajaji tegraveke le karegraveinegraveti uru ka
Lamatua hia Na mai segravena ka Napatabuli dhegraveu negraveti koasa sasala-sasigo ra
Negravengu neꞌe egraveegravena na dhegraveu paroa NalsquoLamatuarsquo
12 Pe miu tadhe Ne segravemi neꞌe ka miuparaga degravenge Ana rara iisi hiu cadhegraveu dhu pahutu degravenge sigꞌi Rapajꞌunu Ne egravetu dꞌara karabꞌardquo
13 Ropa na padhai lii nare hegraveia cagꞌagꞌalaa ana pajuu Ama Lamatua ae-aemai negravetisorga Ka ra paꞌegraveci degravenge ne Hegraveia rakoa-kio kolongara Ama Lamatua degravenge liisodꞌa peka na14 ldquoJiꞌi dedꞌe padedha-dedha kolongara
Ama LamatuaNegravengu dhu negravedꞌu paredha egravetu dedha-
liru dhu dedha risiAma Lamatua neo hia dame degravenge mera-
milu mi dhegraveu rai-haha 176 Meliaki 31 178-79 Yesaya 92
Lukas 215 94 Lukas 235dhu pakarejꞌe dꞌara Nardquo
15 Egravele ka ana pajuu se legravepa hari asasorga Hegraveia ana madhenga badha se pad-hai lii peka na ldquoMai lati ku asa Betlehemho ladhe ku Ana negravei Te Lamatua paꞌadhule lii ne hia egravedhirdquo
16 Hegraveia lasi ka lai-lai asa Betlehem Karegravengu paragaMaria degravenge Yusuf Aa ladheregravedhi kahegravei Ana dhu heka rara iisi dhubhegravejꞌi egravetu dꞌara karabꞌa
17 Ropa regravengu regravedhi Ana ne hegraveia ra lolopeka na ldquoDeo na ana pajuu Ama Lamatuanegraveti sorga dhu peka le degravenge jiꞌi lula-negravetiAna neꞌe nerdquo Ka ra lolo aaꞌi-aaꞌi toke egravele
18 Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi malaa-maloha tadegravengilii lolo ana madhenga badha se 19 Tengaa Maria tegraveke ka egravetu dꞌara na aaꞌi-aaꞌidhu jꞌajꞌi le Aa na pangee mau-mau honeo neꞌa sasoa na tasa mera mia 20 Egraveleka ana madhenga badha se legravepa hari asaera kahibꞌi-kalegravebho ra Hegraveia ra dedꞌepadedha-dedha kolongara Ama LamatuaRa manegravengi makasi mi Lamatua lula dhuregravengu tadegravengi aa regravedhi degravenge musi madhara legraveke tareꞌa-reꞌa segravemi ngaa dhu anapajuu Ama Lamatua peka segravera
Ana iiki ne ra pangare Na Yesus21 Ropa Ana iiki ne dꞌai aru lodꞌo ka ra
suna Ne madhutu atora Musa Hegraveia amadegravenge ina Na pangare Ne lsquoYesusrsquo Ngarane ngara dhu ana pajuu negraveti sorga pekale degravenge regravengu lodꞌo ina Na degravenge megravekababia
Regraveti Ana iiki ne asa EgravemuKapuaManegravengi-Mangajꞌi
22 Atora egraveci negraveti baki Musa peka nabhegraveni dhu rara iisi rare dꞌai egravepa ngurulodꞌo hudꞌi madhutu ku adꞌa pamegraveu iisi raegravetu Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi Degravengejꞌara neꞌe regravengu bisa maso segravemi biasa asadꞌara egravemu sabajꞌa Negraveti egraveegravena ka Yusufdegravenge Maria lasi asa kota Yerusalem segravenaka tao madhutu adꞌa Lasi regraveti degravenge Anaiiki egraveegravena asa dꞌara Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi ho saraka Ne segravena ka jꞌajꞌiunu Lamatua 23 Regravengu madhutu atoraLamatua dhu peka na ldquoBhegraveni dhu naraiisi ana mone uuru negravengu hudꞌi sarakaana ne jꞌajꞌi unu Lamatuardquo 24 Madhutuatora Lamatua ladhe saraka ana egraveegravena miLamatua ina-ama hudꞌi hia ku koro iia ca
pasa do koro jꞌaha ngegraveru dua ngiꞌu Negravetiegraveegravena ka Yusuf degravenge Maria tao madhutuatora egraveegravena
Baki Simeon peka na Ana iiki dhungara Na Yesus egraveegravena nuka Kristus dhu AmaLamatua jaji tegraveka le
25-26 Taa egraveegravena abhu mone heka cadhegraveu ngara na Simeon dhu pea egravetu kotaYerusalem Negravengu ne dhegraveu dꞌara molaaa dꞌegravei Lamatua Roh Lamatua dhu Mola-Megraveci peka le degravenge ne na negravengu hudꞌinegravedhi ku Kristus heka na madhe kegravenaKristus egraveegravena ka dhu begraveli-camegravedꞌa hia ma-muri mi dhegraveu Israꞌel
27 Lodꞌo egraveegravena Roh Lamatua lere Simeonlaꞌe asa Egravemu Kapua Manegravengi-MangajꞌiLodꞌo egraveegravena kahegravei ina-ama Yesus regraveti Neho saraka jꞌajꞌi unu Lamatua 28Ropa ladhenegravedhi Ana ne ka Simeon saꞌu nareNe hegraveiana koa-kio kolongara Ama Lamatua akunegravengu na29 ldquoKoa-kio kolongara Lamatua
Lamatua tao le madhutu lii pajaji Nami dedha jaꞌa
De neꞌe ne Lamatua bisa le patabuli jaꞌasegravena ka jaꞌa madhe degravenge mera-milu
30 te jaꞌa kegravedhi le Dhegraveu dhu Lamatua puamai
ho patabuli jiꞌi negraveti koasa sasala-sasigo jiꞌi
31 Lamatua neo pake Ana neꞌesegravena ka hia mamuri mi suku aaꞌi-aaꞌi
32 Negravengu nuka segravemi saraadhu pakabꞌua suku-suku Israꞌel dhegraveu
Lamatua segraveraNegravengu kahegravei egraveci egraveegravena ka degravenge saraadhu padꞌelo jꞌara Lamatua
pala mi suku-suku leo kahegraveirdquo33 Ropa tadegravengi segravemi egraveegravena hegraveia Yusuf
degravenge Maria malaa lula lii padhai dhuSimeon peka lula-negraveti Ana regravengu ne 34Egraveleka Simeon padhai lii hia si megravengi-naleHegraveia na peka degravenge Maria aku negravenguna ldquoIna Yesus Begraveli-camegravedꞌa dhegraveu aeegravetu Israꞌel tule eele Ana egraveu ne Tengaa tatao regravengu mi dedha Negravengu neegraveegravena na pamanahu hari regravengu Ananeꞌe begraveli-camegravedꞌa pakarejꞌe dꞌara dhegraveu aekahegravei 35Degravenge jꞌara egraveegravena Lamatua bhokepatalele dꞌara dhegraveu Te ngaa egraveu Maria pemu paraga degravenge jꞌajꞌegravera ae-ae nuka segravemisamala dhu lose adhe-usu egraveurdquo
221 Lukas 131 Atora negraveti Ama-ama Agama 123 222 Atora negraveti Ama-ama Agama 121-8 223Kalua negraveti Masir 13212 224 Atora negraveti Ama-ama Agama 126-8 232 Yesaya 426 496 5210
Lukas 236-37 95 Lukas 31-2Begravei Hana manegravengi makasi mi Ama
Lamatua lula Yesus36-37 Egravetu Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi
abhu kahegravei bhegraveni heka ca dhegraveu ngara naHana Umur na aru nguru egravepa tegraveu kegravenaNgara ama na Fanuel negraveti suku AserNa leo-egravemu pidhu tegraveu ka dhegraveu egravemu namadhe Hana ne dhegraveu negraveti lii padhai AmaLamatua Negravengu loe boe sabajꞌa degravengepuasa egravetu Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌiho pahaha iisi mi Ama Lamatua megraveda-megraveu
38 Lodꞌo Simeon padhai lii degravenge Yusufdegravenge Maria era hegraveia Hana mai padegravetu-degravetu Ka nanene si padhai lii hegraveia na koa-kio kolongara Ama Lamatua Ka na padhailii lula-negraveti Yesus mi dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhutataemamaiDhegraveuAaedhuLamatua lii dhumoa tegraveke neo pua mai segravena ka patabulidhegraveu Israꞌel
Ina-ama degravenge Ana ne legravepa asa raeNasaret
39 Ropa Yusuf degravenge Maria tao lemadhutu atora negraveti baki Musa egravetu kotaYerusalem ka ra legravepa asa rae Nasaret egravetupropensi Galilea 40 Ka Yesus asa kapaiasa egravera asa dꞌegravelu-megraveu degravenge neꞌa madhajꞌara ae-ae Aa Ama Lamatua padꞌelo dꞌarahua iia Na mi Yesus kahegravei
Lodꞌo Yesus ana iiki era laꞌe dꞌara EgravemuKapua Manegravengi-Mangajꞌi
41 Yusuf degravenge Maria dhu tema le tegraveumai-tegraveu mai lasi asa kota Yerusalem homadhutu kalela Paska egravetu negravei 42 Categraveka ropa umur Yesus canguru dua tegraveuhegraveia laꞌe palere degravenge ina-ama Na asaYerusalem lasi raꞌa kalela Paska segravemi bi-asa 43-44 Lodꞌo egravele Paska Yusuf degravengeMaria mulai legravepa lasi asa Nasaret palere-lere degravenge dhegraveu ae dhu legravepa asa GalileaTe ngaa regravengu reꞌa boe na Yesus egravetuYerusalem era Ra pangee na Negravengupalere degravenge mone aanga-angalai Na Tengaa ropa dꞌai lodꞌo nihia Yusuf degravengeMaria regravedhi boe Ne Ka dua ra mulai
patangi-tenge kegravena Lasi pakaregravei mi aꞌarira aa mone aanga-angalai ra 45 Lula rageboe Ne hegraveia dua ra legravepa hari sa Yerusalemlasi tenge Ne egravetu negravei
46 Dꞌai negravei ra patangi-tenge Ne toketegravelu lodꞌo kateme heka paraga degravengeNe kegravena egravetu dꞌara Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi Negravengu dhu madhegravedi padhue-padhai degravenge mese agama Yahudi segravera47 Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu nanene lii dhaa Namalaa-maloha lula Negravengu tareꞌa-reꞌa neꞌamegraveu isi SasuriMola-Megraveci Ama Lamatua aaNa neꞌa dhaa lii karegravei degravengemola 48Regravedhisegravemi egraveegravena ka ina-ama Na malaa kahegraveiHegraveia ina Na lii aku negravengu na ldquoYesus Ngatao ka Egraveu pajꞌegravera jiꞌi segravemi neꞌe Ama Mudegravenge jaꞌa patangi-tenge Egraveu heo dꞌegravelurdquo
49 Te ngaa Yesus dhaa peka na ldquoNga taoka ina degravenge ama pajꞌegravera iisi tenge JaꞌaMeꞌa si Jaꞌa degravenge urusan egravetu Egravemu AmaKurdquo 50Te ngaa regravengu reꞌa rare boe sasoa liiNa
51 Hegraveia aaꞌi-aaꞌi ra legravepa asa NasaretKa Yesus madhutu kahegravei dadꞌegravei ina degravengeama Na Ka ina Na tegraveke aaꞌi-aaꞌi seꞌe egravetudꞌara na 52Hegraveia Yesus asa tabha kapai asatabha dꞌegravelu-megraveu asa pakarejꞌe dꞌara AmaLamatua degravenge dhegraveu rai-haha asa tabhadꞌegravei Ne
3Yohanis tuka sarani pakako sasabꞌa-laꞌa
na(Mateos 31-12 Markus 11-8 Yohanis
119-28)1-2 Taa egraveegravena Tiberius jꞌajꞌi dhegraveu aae ka-
pai dhu negravedꞌu paredha egravetu Roma cangurulegravemi tegraveu kegravena Pontius Pilatus jꞌajꞌi guber-nur egravetu propensi Yudea Herodes jꞌajꞌi gu-bernur egravetu propensi Galilea Aꞌa Herodeska Pelipus jꞌajꞌi gubernur egravetu propensiIturea degravenge propensi Trakonitis Aa Lisa-nias jꞌajꞌi gubernur egravetu propensi Abilene
239 Mateos 223 241 Kalua negraveti Masir 121-27 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 161-8 252 1 Samuel226 Lii Hini 34 31-2 Dhegraveu paredha Roma pake dhegraveu Yahudi ca dhegraveu ngara na Yosefus segravena ka suri jꞌajꞌajꞌiIsraꞌel egravetu dꞌara taa neꞌe Negravengu suri kahegravei lula-negraveti dhegraveu dhu regravedꞌu paredha degravenge aꞌari ra Negraveti egraveegravena ka egravedhi teꞌana Herodes ne ngara leo negraveti Herodes Antipas Ama na nuka Herodes Kapai (Mateos 21-22 Lukas 15) Pelipus egravetu neꞌenuka aꞌa negraveti Herodes Antipas Ama Pelipus nuka Herodes Kapai ina na ngara na Kleopatra negraveti Yerusalem Pelipusne leo degravenge Salome nuka ana Herodias Egravetu pasal tegravelu ayat canguru ceo (319) abhu Pelipus dhu leo Negravengu ne arinegraveti Herodes Antipas Ama na nuka Herodes Kapai egraveegravena kahegravei te ngaa ina na ngara na Mariamne Pelipus ne leodegravenge Herodias Ana ra ana bhegraveni ngara na Salome Te ngaa aꞌa na nuka Herodes Antipas parame nare dhegraveu egravemunegravengu (Mateos 143 Markus 617 Lukas 319)
Lukas 33 96 Lukas 317Taa egraveegravena kahegravei Hanas degravenge Kayafas
dhu jꞌajꞌi kegravetu kapai risi agama Yahudi egravetukota Yerusalem
Lodꞌo egraveegravena Yohanis ana Sakaria dhupea egravetu era kajꞌegraveu negraveti rae Egravetu era neꞌeLamatua pangegravedꞌu ne lii 3 Ropa tadegravenginare hegraveia Yohanis laꞌe asa dꞌara rae dhudegravetu degravenge loko Yarden ho peka degravengedhegraveu-dhegraveu egravetu segravera aku negravengu na ldquoMiuhudꞌi ele-hoꞌa ku aa tegraveke eele sasala-sasigo miu aaꞌi-aaꞌi segravena ka Ama Lamatuasaku eele sasala segravera Egravele egraveegravena miu saraniuuru ku segravena ka jꞌajꞌi mi tadha peka namiu pabeꞌa le degravenge Lamatuardquo
4 Uru-uru segravera baki Yesaya dhegraveu negravetilii padhai Lamatua suri tegraveke le lula-negravetiYohanis ne peka naldquoAbhu dhegraveu dhu egravetu dꞌara mamoo paꞌoo
peka nalsquoDhegraveu aaꞌi-aaꞌi paꞌegravera segravena ka tao
paie-iie jꞌara ho segravemi mamaiLamatua
Pamola jꞌara segravena ka lami soru Ne5 Dhegravenu pamera era kajegravelo aaꞌi-aaꞌiTao pamera-mera ledhe aaꞌi-aaꞌi
Tao pamola jꞌara dhu koe-kalegravekotao pamilu jꞌara dhu ako kabhuku
6 Segravena ka dhegraveu negraveti suku aaꞌi-aaꞌi rabisa reꞌa na Ama Lamatua neo paka-
jꞌegraveu dhegraveunegraveti sasala-sasigo rarsquo rdquo
7 Dhegraveu ae mai negraveti mia-mia manegravengiho Yohanis sarani si Te ngaa na jegravekesi peka na ldquoMiu se dhegraveu kapodꞌe-kabegraveliMiu egraveci egraveegravena ka mege dhu degravenge racoMage miu pangee na miu bisa pakajꞌegraveunegraveti hahuku Lamatua sadꞌi dhoka ele-hoꞌa di Aadꞌo Negravebhu heka Lamatuahuku dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu tareꞌa-reꞌa ele boehoꞌa 8Mage miu pangee na lsquoJaꞌa ne legravekeboe huku lula jaꞌa ana-egravepu baki AbrahamrsquoAbhu egravetu mia segravemi egraveegravena Jꞌajꞌi ana-egravepuAbrahambisa boe taomiu jꞌajꞌi dhegraveumola-megraveci Lamatua bisa tao hadhu se segravena kajꞌajꞌi ana-egravepu Abraham Jaꞌa peka kegravenaPadꞌelo egravetu dꞌara mamuri miu dhu pekana miu tegraveke eele le sasala-sasigo miu aamai ho madhutu Lamatua 9 Miu hudꞌitao ku jꞌara beꞌa Ladhe aadꞌo na hahukuLamatua dhu bia begravebhe mai legraveke miunuka segravemi dhegraveu pake kataka ho patue ajꞌunegraveti amo na Nuka segravemi egraveegravena ka Ajꞌu
degravenge boe guna ladhe hua-hela na negravetiboe babeꞌa De beꞌa risi patue ne aa coreeele asa dꞌara ai laꞌerdquo
10 Hegraveia dhegraveu ae karegravei Yohanis ldquoLadhesegravemi egraveegravena jiꞌi se tasamiardquo
11 Ka na dhaa peka na ldquoLadhe egraveu degravengekodho dua begravela hia egraveci sa dhegraveu dhu degravengeboe kodho Aa ladhe egraveu degravenge ngangaꞌabagi hia dhegraveu dhu degravenge boe ngangaꞌardquo
12 Hegraveia dhegraveu roro bea mai manegravengikahegravei segravena ka Yohanis sarani si Ka rakaregravei peka na ldquoAmamese Jiꞌi se hudꞌi taosegravemi ngaa kurdquo
13 Ka na dhaa ldquoMiu se dꞌegravei kapodꞌe-kabegraveli De negraveti deo neꞌe miu hudꞌi sabꞌa kudegravenge mola Baku roro bea risi negraveti atoraparedha Hudꞌi laa kabarai bꞌae madhutuatora nardquo
14 Abhu kahegravei sordadꞌu pegraveri-pegraveri egravetusegravera Ra karegravei na ldquoJiꞌi se hudꞌi tao ku segravemingaardquo
Hegraveia Yohanis bꞌala peka na ldquoBakuparama doi-dhari dhegraveu madhutu dadꞌegraveimiu Aa baku galaa leli dhegraveu Ladhe segravemimere gaji miu hudꞌi manegravengi makasi miLamatua aa rasa dꞌai le degravenge gaji egraveegravenardquo
15 Ropa ra tadegravengi rare dhegraveu se mulaipagagai aa pakaꞌuu egraveci degravenge egraveci peka naldquoEeh Tao-tao Yohanis ne Kristus dhuLamatua peka karegravei negraveti uru ka neo hiamai egraveegravenardquo
16 Te ngaa Yohanis bꞌala si peka naldquoNanene paie Begraveli-camegravedꞌa Dhegraveu egraveci maidhu kapai risi negraveti jaꞌa Masi ka jꞌajꞌi anapua-palehaNa jaꞌa ne bisa boe sa hegraveidagger Jaꞌane sarani miu dhoka pake egravei di te ngaabegraveli-camegravedꞌa Na tao risi eele negraveti jaꞌa teNa papegravenu dꞌara miu degravenge Roh Lamatuadhu Mola-Megraveci Aa Na pamegraveu dꞌara miunuka segravemi dhegraveu pake ai ho tunu maruru17 Na huku dhegraveu dhu adꞌu-ue sasala taosi cakaraa dhegraveu sabꞌa oka dhu patiri areho ngegravelu tiu eele kegravetu na Egravele ku hekasoli are dhu megraveu asa dꞌara soka aa kegravetudegravenge kajꞌalu are segravera tunu pakegravepu siNuka segravemi egraveegravena kahegravei begraveli-camegravedꞌa Kris-tus huku dhegraveu dhu adꞌu-ue sasala degravengejꞌara pegraveci si asa dꞌara ai dhu heo robhe-robhe dhu madhe negravedhi boerdquo
36 Yesaya 403-5 37 Mateos 1234 2333 38 Yohanis 833 39 Mateos 719 312Lukas 729 dagger 316 Sasuri lii Yunani dhu uru-uru segravera peka na lsquoNeo legravecu dhari salapa Na hegravei jaꞌa nia boersquo Sasoana Yohanis ne dhegraveu haha seli de masi ka jꞌajꞌi dhegraveu pajuu negraveti Lamatua Yesus legraveke boe sa hegravei
Lukas 318 97 Lukas 33718 Degravenge jꞌara neꞌe Yohanis pasanegravedꞌe
dhegraveu negraveti rupa-rupa madha jꞌara aa loledegravenge ra Lii Lolo Beꞌa Lamatua
19-20 Taa egraveegravena Yohanis padhai lii pahuniheka jꞌara-jꞌara dhu Herodes adꞌu-ue Liilangu Herodes nuka segravemi neꞌe ka Herodesne gubernur egravetu propensi Galilea Sasalana udhu segravemi kadhegravena hegraveru hadhu saSasala na egraveci ka parame nare Herodiasdhegraveu egravemu ari na masi ka ari na mamuriera dhu dhae paꞌia megraveka Jꞌara mamuriHerodes segravemi neꞌe ka Yohanis kai degravengemadha na toke Herodes nasa degravenge neNegraveti egraveegravena ka Herodes kegravepe ne hegraveia pa-maso asa dꞌara egravemu begravedhoDagger
Yohanis sarani Lamatua Yesus(Mateos 313-17 Markus 19-11)
21 Uru egraveegravena lodꞌo dhu ra kegravepe megravekaYohanis ne negravengu sarani dhegraveu ae le Aana sarani Yesus kahegravei Sarani egravele kaYesus sabajꞌa kabegravedhi laa liru bhoka eele22Hegraveia Roh Lamatua dhu Mola-Megraveci purumai sa Yesus Roh ne rupa na segravemi korojꞌaha sa Hegraveia lii negraveti dedha-liru peka naldquoEgraveu ne Ana pasue Jaꞌa
Egraveu ne loe boe pakarejꞌe dꞌara JaꞌardquoBegravei-baki Lamatua Yesus madhutu negraveti
begravei-baki Yusuf(Mateos 11-17)
23 Lodꞌo Yesus mulai lole degravenge dhegraveujꞌara mamuri Lamatua umur Na pe dꞌaitegravelu nguru tegraveu sa Dhegraveu tadhe Yesus neAna negraveti Yusuf Begravei-baki Yusuf segravemi neꞌe
Yusuf ama na Eli24 Eli ama na MatatMatat ama na LewiLewi ama na MelkiMelki ama na YanaiYanai ama na Yusuf25 Yusuf ama na MatatiasMatatias ama na AmosAmos ama na NahumNahum ama na HesliHesli ama na Nagai26 Nagai ama na MaatMaat ama na MatatiasMatatias ama na SemeinSemein ama na YosekYosek ama na Yoda27 Yoda ama na YohananYohanan ama na ResaResa ama na Serubabel
Serubabel ama na SealtielSealtiel ama na Neri28 Neri ama na MelkiMelki ama na AdiAdi ama na KosamKosam ama na ElmadamElmadam ama na Er29 Er ama na YosuaYosua ama na ElieserElieser ama na YorimYorim ama na MatatMatat ama na Lewi30 Lewi ama na SimeonSimeon ama na YahudaYahuda ama na YusufYusuf ama na YonamYonam ama na Elyakim31 Elyakim ama na MeleaMelea ama na MenaMena ama na MatataMatata ama na NatanNatan ama na Daud32 Daud ama na IsaiIsai ama na ObetObet ama na BoasBoas ama na SalmonSalmon ama na Nahason33 Nahason ama na AminadabAminadab ama na AdminAdmin ama na ArniArni ama na HesronHesron ama na PeresPeres ama na Yahuda34 Yahuda ama na YakobYakob ama na IsakIsak ama na AbrahamAbraham ama na TeraTera ama na Nahor35 Nahor ama na SerukSeruk ama na RehuRehu ama na PelekPelek ama na EberEber ama na Sela36 Sela ama na KenanKenan ama na ArpaksadArpaksad ama na SemSem ama na NohNoh ama na Lamek37 Lamek ama na MetusalakMetusalak ama na HenokHenok ama na YaredYared ama na MahalalelMahalalel ama na Kenan
Dagger 319-20 Baca catatan kaki egravetu Lukas 31-2 Ladhe kahegravei egravetu Mateos 143-4 Markus 617-18 322 Lii Lolodhu Uru Tegraveka 222 Lii Sodꞌa Koa-Kio 27 Yesaya 421 Mateos 317 Markus 111 Lukas 935
Lukas 338 98 Lukas 41938 Kenan ama na EnosEnos ama na SetSet ama na AdamAdam neꞌe ka paꞌue-ai Ama Lamatua
4Dhegraveu aae nidhu segraveku Lamatua Yesus(Mateos 41-11 Markus 112-13)
1 Ropa Yohanis sarani nare Yesus hegraveiaYesus laꞌe tegraveke eele loko Yarden Roh AmaLamatua bera-bera degravenge Ne ka pakakoNe asa dꞌaramamoo egraveci 2Ka Yesus pea egravetuegraveegravena toke egravepa nguru lodꞌo Egravetu era neꞌenaꞌa-ninu boe ngaa-ngaa ka Namangangatitu kegravena Aa dhegraveu aae nidhu mai segraveku Ne
3 Na peka degravenge Yesus aku negravengu naldquoLadhe Egraveu ne tareꞌa Ana Ama Lamatua Egraveudegravenge koasa De tao hadhu se jꞌajꞌi roti homuꞌa sirdquo
4 Te ngaa Yesus bꞌala ne peka na ldquoEgraveuhari Meꞌa boe do Dhu suri tegraveke le egravetudꞌara Sasuri Ama Lamatua peka nalsquoMamuri dhegraveu rai-haha mesa boe dhoka
negraveti ngangaꞌa-nganginu dirsquo rdquo5-6 Egravele egraveegravena ka dhegraveu aae nidhu negraveti
hari Yesus asa era egraveci dhu dedha aae hegraveiana pajꞌujꞌu degravenge Yesus aꞌegravera degravenge koasaparedha aaꞌi-aaꞌi egravetu rai-haha ne Hegraveiana pamako Yesus na ldquoAꞌegravera degravenge koasaparedha aaꞌi-aaꞌi segravera egravetu dꞌara kacui-aaijaꞌa De jaꞌa degravenge hak ho pangegravedꞌu mi ceeegraveegravena ka sadꞌi jaꞌa koꞌo 7 Aaꞌi-aaꞌi se jaꞌaneo hia mi Egraveu Te ngaa sadꞌi Egraveu tao ku cajꞌara heka jaꞌa hia Egraveu kegravena Mudꞌa iiki-iikiEgraveu pahaha iisi mi jaꞌa Dhoka egraveegravena dirdquo
8 Te ngaa Yesus dhaa peka na ldquoAbhuegravetu mia jꞌara na segravemi egraveegravena Te egravetu dꞌaraSasuri Ama Lamatua dhu suri nalsquoEgraveu dhoka pahaha iisi mi Ama Lamatua di
Aa egraveu sogo-tagu dhoka mi Negravengudirsquo rdquo
9 Egravele ka dhegraveu aae nidhu negraveti hari Yesusasa kota Yerusalem Dꞌai era neꞌe napacaꞌe Yesus asa era dhu dedha risi egravetuEgravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi Ka napeka ldquoLadhe tareꞌa-reꞌa Egraveu ne Ana AmaLamatua na ridhu asa haha negravei 10Te dhusuri egravetu dꞌara Sasuri Ama Lamatua pekanalsquoPe Ama Lamatua pua ana pajuu Na negraveti
sorga
ho mai jꞌaga Egraveu11 Egraveegravena na ra sibhe Egraveu
segravena ka haga Egraveu goi legraveke boe hadhu sahegraveirsquo rdquo
12 Te ngaa Yesus bꞌala lii nidhu neldquoEgraveu baku karihu kahadhu degravenge Jaꞌa neLula dhu suri tegraveke egravetu dꞌara Sasuri AmaLamatua nalsquoBaku segraveku Ama Lamatuarsquo rdquo
13 Dhegraveu aae nidhu ne tenge jꞌara rupa-rupa ho segraveku Yesus te ngaa tao nare boeKa laꞌe tegraveke eele Yesus na mate hari lodꞌodhu beꞌa
Lamatua Yesus laꞌe Galilea ho lole Lii LoloBeꞌa Ama Lamatua
(Mateos 412-17 Markus 114-15)14 Egravele egraveegravena ka Yesus legravepa hari asa
propensi Galilea te Roh Lamatua dhuMola-Megraveci hia Ne koasa Negravebhu boe kadhegraveu-dhegraveu egravetu dꞌara rai egraveegravena mulai tadhekolongara Na 15 Na ajꞌa-nori dhegraveu egravetudꞌara egravemu manegravengi-mangajꞌi dhegraveu Yahudiegravetu mia-mia Ka dhegraveu koa-kio Ne peka naldquoYesus ne dhu ele madha ngardquo
Dhegraveu roꞌo boe segravemi rare Lamatua Yesusegravetu Nasaret
(Mateos 1353-58 Markus 61-6)16 Ca tegraveka Yesusmai asa rae Na Nasaret
Legraveke degravenge lodꞌo manegravengi-mangajꞌi dhegraveuYahudi dhu ra pangare na lsquosabatrsquo hegraveialaꞌe asa dꞌara egravemu sabajꞌa segravemi dhu temaNa tao Ka Na kegravedꞌi titu ho neo baca negravetiSasuri Ama Lamatua 17 Ka ra jꞌole hia Nesasuri negraveti baki Yesaya Hegraveia Na bhoketenge ayat ka Na baca peka na18 ldquoKoasa Roh Ama Lamatua abhu egravetu Jaꞌa
Negraveti egraveegravena ka Na pajꞌujꞌu Jaꞌaho peka-padhai Lii Lolo Beꞌa
Ama Lamatua mi dhegraveu-dhegraveudhu unu aadꞌo
Negravengu pua le Jaꞌa maiho lole na
dhu ana begravedho egraveegravena na patalalasi
dhu begravedhu egraveegravena na bisa regravedhihari
dhu legraveke egravenyi negraveti dhegraveu egraveegravena napatabuli eele
19 Te limuri ne dꞌai le lodꞌo Lamatua 44 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 83 Mateos 44 48 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 613 411 Lii SodꞌaKoa-Kio 9111-12 412 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 616 419 Ayat dua ra egravetu neꞌe madhutu sasuri liiYunani asli Alkitab lii Idhonesia (TB) tao nomer 19 egravetu era dhu legraveke boe 419 Yesaya 611-2
Lukas 420 99 Lukas 441segravena ka pala mamuri mi dhegraveu
unu Nardquo 20Bacanare sasuri ne kaYesus luluhari
hegraveia Na jꞌole asa ama dhu negravedꞌu kasasika Na madhegravedi Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi egravetu dꞌaraegravemu sabajꞌa egraveegravena ladhe patae Ne 21 HegraveiaNa peka degravenge ra ldquoDhu miu tadegravengi negravetiSasuri Ama Lamatua deo na neꞌe ne jꞌajꞌilerdquo
22 Ka dhegraveu segraveramulai padhai lii padedhaYesus aku regravengu na ldquoWaa Ngaa dhu Napadhai lii deo na beꞌa titu kegravena Te ngaaNegravengu ne Ana Yusuf si Tasamia ka Nabisa segravemi neꞌe nerdquo
23 Hegraveia Yesus lole degravenge si ldquoTatu miutadegravengi le lii dhu peka na lsquoWee dote Puriuuru ku ngiꞌu egraveursquo Miu neo pake lii egraveegravenaho kabegraveli hari sa Jaꞌa peka na lsquoNga tao kaEgraveu tao boe tadhamalaa egraveci hia jiꞌi egravetu neꞌesegravemi dhu Egraveu tao le egravetu kota Kapernaumnegraveirsquo 24 Mamola na segravemi neꞌe dhegraveu roꞌoboe segravemi rare dhegraveu regraveti lii padhai AmaLamatua negraveti dꞌara rae unu na 25-26Tareconto nuka segravemi baki Elia ca dhegraveu negraveti liipadhai Ama Lamatua Ca tegraveka egravejꞌi mai boetegravelu tegraveu catenga Taa egraveegravena abhu bhegravenibalu ae egravetu Israꞌel Te ngaa Lamatua hiaboe Elia ho soru-bara si egravetu Israꞌel segraveraLamatua dhoka pua laꞌe asa ca dhegraveu bhegravenibalu egravetu rae Sarfat dhu degravetu degravenge kotaSidon Masi ka bhegraveni ne dhegraveu Yahudi boete ngaa na parcaya koasa Ama Lamatua
27 Tare hari conto leo negraveti Elisa dhegraveunegraveti lii padhai Ama Lamatua Taa egraveegravenadhegraveu Yahudi ae dhu legraveke egravei papegravedꞌa kustaegravetu Israꞌel Te ngaa Lamatua paꞌegravele boesi negraveti papegravedꞌa ra Ama Lamatua dhokapua Elisa laꞌe puri-paꞌegravele dhegraveu kusta egravecingara na Naaman masi ka negravengu ne dhegraveuSiria dhegraveuYahudi boe Te ngaa na parcayakoasa Ama Lamatuardquo
28 Ropa ra tadegravengi lii padhai lii Yesusne hegraveia aaꞌi-aaꞌi ra nasa titu kegravena degravengeNe 29 Ka ra kegravedꞌi aaꞌi-aaꞌi ra babegravege eeleNe negraveti dꞌara egravemu sabajꞌa egraveegravena Hegraveia ranuni regraveti Ne asa karasa rae ho neo tule Nenegraveti dedha tegravebhi egravetu egraveegravena asa haha laꞌe30Te ngaa Na kako asa liꞌu laꞌe re talora aaeregravengu ka tegraveke eele si egravetu era egraveegravena
Lamatua Yesus babegravege eele nidhu negravetidhegraveu egraveci
(Markus 121-28)
31 Egravele egraveegravena ka Yesus puru laꞌe asa kotaKapernaum egravetu sebhe dano Galilea Dꞌailodꞌo-lodꞌo sabajꞌa Na ajꞌa-nori dhegraveu egravetudꞌara egravemumanegravengi-mangajꞌi 32Dhegraveu segraveramalaa ladhe ra nanene lii padhai Na teneꞌa megraveu isi lii holo-nori segravera
33 Ca tegraveka ropa Yesus ajꞌa-nori egravetu dꞌaraegravemumanegravengi-mangajꞌi abhu ca dhegraveu dhunidhu tao na paꞌoo-parodha peka na34 ldquoEe Yesus Dhegraveu Nasaret Egraveu neo taongaami jiꞌi Egraveumai segravena ka palaho jiꞌi doJiꞌi se tadhe Egraveu Egraveu ne DhegraveuMola dhu uruegraveegravena Ama Lamatua pajaji tegraveke ho hia mairdquo
35 Te ngaa Yesus jegraveke ne peka na ldquoRegravenolaa Hutu hegravebꞌa egraveu na Kalua ka negraveti dhegraveuneꞌerdquo Cagꞌagꞌa laa nidhu dedꞌe kalabhedhegraveu ne asa rai egravetu talora aae dhegraveu segraveraRopa pabegravebhe nare hegraveia nidhu ne kaluategraveke eele aa papegravedꞌa boe isi dhegraveu ne hegravei
36 Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi malaa-maloha ka rapeka na ldquoIra ii Lii padhai Dhegraveu neꞌedegravenge koasa kapai bia Toke nidhu mad-hutu paredha Na kahegravei ka kalua negravetidhegraveurdquo 37Hegraveia lii lolo lula-negraveti Yesus pale-legraveme rai egraveegravena aaꞌi-aaꞌi
Lamatua Yesus paꞌegravele papegravedꞌa ina dhegraveuegravemu Petrus degravenge papegravedꞌa dhegraveu-dhegraveu leo
(Mateos 814-17 Markus 129-34)38 Lodꞌo regravengu kalua negraveti egravemu saba-
jꞌa Yesus laꞌe asa egravemu dhegraveu egraveci ngarana Simondagger Lodꞌo egraveegravena teto na dhupegravedꞌa maringi-sagoro isi pana bia Hegraveiara manegravengi Yesus peka na ldquoAma Puri-paꞌegravele ku bhegraveni heka ne laardquo 39 Ka Yesuslaꞌe titu egravetu sebhe koi ka puri papegravedꞌabhegraveni heka ne Cagꞌagꞌa laa egravei papegravedꞌana ele degravenge ka Hegraveia na kegravedꞌi laꞌe lalaungangaꞌa hia si raꞌa-rinu
40 Egravetu dꞌara lodꞌo nihia egraveegravena kahegravei ropalodꞌo oe cegravena dhegraveu lere regraveti dhegraveu pegravedꞌa ae-ae mai asa Yesus Egravei papegravedꞌa ra rupa-rupaHegraveia Na bane aimi dhegraveu pegravedꞌa seꞌe ka aaꞌi-aaꞌi ra egravele negraveti papegravedꞌa-taregravegu ra 41 Negravetidhegraveu pegravedꞌa se abhu kahegravei dhu nidhu taoHegraveiaYesus paredhanidhu se segravena ka kaluanegraveti dhegraveu segravera Ra rai kalua degravenge lii taraapeka na ldquoEgraveu ne Ana Ama Lamatuardquo Tenidhu se reꞌa na Negravengu ne Kristus dhuAma Lamatua pajaji karegravei negraveti uru ka hohia mai Negraveti egraveegravena ka Yesus kai si segravenaka bisa boe ra padhai ca hegravebꞌa sa lula-negravetiNegravengu
424 Markus 64 Yohanis 444 425-26 1 Dhegraveu Aae segravera 1718-16 427 2 Dhegraveu Aae segravera 51-14 432 Mateos 728-29 dagger 438 Simon ne ngara leo na Petrus
Lukas 442 100 Lukas 517Lamatua Yesus laꞌe lole Lii Lolo Beꞌa egravetu
egravemu-egravemu sabajꞌa(Markus 135-39)
42 Asa begraveli dꞌara oe megraveu sa Yesus kegravedꞌika laꞌe asa era dhu kaliu egraveci egravetu liꞌu kotaHegraveia dhegraveu tenge Ne asa mia-mia Ropaparaga degravenge Ne ka ra pamako Ne akuregravengu na ldquoAma pea ka degravenge jiꞌi laa Lamuiia ka asa era leordquo
43 Te ngaa Na dhaa aku Negravengu na ldquoJaꞌahudꞌi laku asa rae-rae leo ho peka-padhaiLii Lolo Beꞌa negraveti paredha Ama LamatuaTe Ama Lamatua pua Jaꞌa mai ne segravena kapakako sasabꞌa egraveegravenardquo
44 Hegraveia Na kako negraveti rae egraveci asa raeleo ho ajꞌa-nori dhegraveu egravetu dꞌara egravemu-egravemusabajꞌa egravetu propensi Yudea
5Regravengu pegraveku ka abhu iꞌa ae-ae(Mateos 418-22 Markus 116-20)
1 Ca tegraveka Yesus ajꞌa dhegraveu egravetu sebhe danoGalilea Dhegraveu ae mai segravena ka neo naneneLii Holo-Nori Ama Lamatua Regravengu maitoke ra kalibhu rare Yesus 2 Padegravetu degravengeera egraveegravena abhu dhegraveu dhu pamegraveu pegraveku raegravetu dedha nebhe Ka Yesus negravedhi kohadua bua dhu panahu egravetu era egraveegravena 3 Cuenegraveti koha se unu Simon Egravele ka Yesus caꞌeasa dedha koha ne ka Na manegravengi segravena kaSimon tobꞌe asa era maregravema ciki Hegraveia Namadhegravedi ho ajꞌa dhegraveu ae segravera
4 Ajꞌa nare hegraveia Na padhai lii degravengeSimon peka na ldquoSimon Padedha hari kuasa dꞌara maregravema ho core pegraveku laꞌa Teegraveegravena na miu abhu iꞌa aerdquo
5 Ka Simon dhaa peka na ldquoTe ngaaAma Jiꞌi sabꞌa dꞌai madhe dꞌara camegravedꞌakateme kegravena te abhu boe ciꞌu sa hegravei Tengaa lula Ama ku peka le segravemi egraveegravena jaꞌamadhutu Jaꞌa papuru segravekurdquo 6 Hegraveia rapapuru pegraveku Ropa ra neo egravere pacaꞌe harireꞌa boe na pegraveku ne dhu pegravenu degravenge iꞌa kamulai mae 7 Hegraveia Simon rodhe angalaina egravetu koha leo segravera homai bara regravengu egraverepegraveku Ka ra daꞌu iꞌa tao asa dꞌara koha tokekoha dua bua se pegravenu degravenge iꞌa ka oe cegravene8-10Angalai Simon se nuka Yakobis degravengeYohanis ana negraveti Sabadeus egravetu era egraveegravenakahegravei Regravengu se malaa lula ra abhu iꞌa aetitu kegravena Ropa Simon Petrus ladhe negravedhi
ngaa dhu jꞌajꞌi ne hegraveia na patitu degravenge kakegravetu urutuu na egravetu madha Yesus hegraveia napeka ldquoJaꞌa ne ca dhegraveu dhu ue le sasalaae-ae De beꞌa risi Lamatua padegravetu ia kadegravenge jaꞌardquodagger
Te ngaa Yesus dhaa peka na ldquoSimonPangee ia ka jꞌara neꞌe te Jaꞌa neo pakemiu se Miu tema le tenge iꞌa Te ngaa deoneꞌe ne Jaꞌa ajꞌa miu segravena ka tenge dhegraveuho madhutu Jaꞌardquo
11 Egravele ka regravengu nuni degravenge ka koha raasa dedha nebhe Ka lasi tegraveke eele ka ngaa-ngaa ra aaꞌi-aaꞌi lasi madhutu Yesus
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele ca dhegraveu dhupegravedꞌa kusta
(Mateos 81-4 Markus 140-45)12 Egravetu rae egraveci Yesus paraga degravenge ca
dhegraveu dhu ngiꞌu na pegravenu degravenge egravei papegravedꞌakusta Ropa dhegraveu ne negravedhi Yesus ka laꞌepatitu kegravetu urutuu na aa na pacudꞌu dꞌairai Hegraveia na lii aku negravengu na ldquoAmaSue ku jaꞌa laa Te jaꞌa keꞌa na Amabisa puri-paꞌegravele papegravedꞌa jaꞌa ne segravena kadhegraveu madenge ia ka degravenge jaꞌa Sadꞌi Amamoꞌordquo
13 Ka Yesus jꞌole kacui-aai Na ho gꞌagꞌene Aa Na peka ldquoJaꞌa koꞌo Egraveu egravele degravengekegravenardquo Ropa Na padhai lii nare egravei papegravedꞌadhegraveune egravele degravenge 14Hegraveia Yesus pasanegravedꞌene peka na ldquoBaku bhegravelu ee Egraveu egravelele te ngaa baku peka degravenge dhegraveu egraveci saEgraveu hudꞌi madhutu uuru ku paredha bakiMusa De lamu asa ama agama ho naparisa ngiꞌu egraveu segravena ka neꞌa egravei papegravedꞌane egravele tareꞌa do dhae Egravele egraveegravena na egraveuhia megravedha egraveci segravemi tadha makasi segravena kadhegraveu aaꞌi-aaꞌi reꞌa egraveu ne egravele tareꞌa le negravetipapegravedꞌardquo
15 Masi ka Yesus kai te ngaa lii lolonegraveti koasa Na pale-legraveme negraveti dhegraveu egraveci asaegraveci dꞌai mia-mia Ka dhegraveu mai segravemi taocegraveci sa ho ra nanene Na ajꞌa-nori HegraveiaNa puri-paꞌegravele dhegraveu ae negraveti rupa-rupa egraveipapegravedꞌa ra 16Tengaa categraveka-categraveka Yesusdꞌegravei kahegravei patalele iisi ho laꞌe manegravengi-mangajꞌi asa era dhu kaliu
Lamatua Yesus paꞌegravele dhegraveu karuku egraveci(Mateos 91-8 Markus 21-12)
17 Ca lodꞌo Yesus ajꞌa dhegraveu egravetu dꞌaraegravemu cue Lodꞌo egraveegravena abhu kahegravei dhegraveu negravetipartei agama Parisi degravenge pegraveri-pegraveri mese
51 Alkitab lii Yunani peka na lsquoegravetu sebhe dano Genesaretrsquo Ngara leo negraveti dano Genesaret nuka dano Galilea 53 Mateos 131-2 Markus 39-10 41 55 Yohanis 213 56 Yohanis 216 dagger 58-10 Simon doPetrus do Simon Petrus ngara negraveti ca dhegraveu di 514 Atora negraveti Ama-ama Agama 141-32
Lukas 518-19 101 Lukas 536agama mai ho nanene lii padhai Na Dhegraveuse mai negraveti rae-rae egravetu propensi Galileapropensi Yudea degravenge kota YerusalemAma Lamatua hia Yesus koasa segravena kapaꞌegravele dhegraveu-dhegraveu pegravedꞌa 18-19 Lodꞌo egraveegravenadhegraveu pegraveri-pegraveri dedꞌe regraveti dhegraveu karuku egraveciegravetu dedha karadꞌa Regravengu tenge-tengejꞌara segravena ka Yesus puri-paꞌegravele ne Te ngaaegravetu dꞌara egravemu ne dhegraveu segravemi tao cacegravecisa ka regravengu bisa boe pasuki asa dꞌaraNegraveti egraveegravena ka ra dedꞌe dhegraveu ne asa koloegravemu Rare dedha ka ra begravedi eele regraveu egravemusegravena ka tao roꞌa ho dulu dhegraveu karuku nedegravenge karadꞌa kateme asa haha laꞌe Radulu dhegraveu neꞌe asa talora aae dhegraveu ae-ae se legraveke mola-mola egravetu madha Yesus20 Ropa negravedhi segravemi egraveegravena hegraveia Yesus neꞌana regravengu se parcaya na Negravengu bisa paꞌegraveleangalai ra negraveti karuku na Ka Na lii degravengedhegraveu karuku ne aku Negravengu na ldquoAna eeJaꞌa saku pamegraveu le sasala egraveurdquo
21 Ropa tadegravengi Yesus padhai lii segravemiegraveegravena ka dhegraveu Parisi degravenge mese agamasegravera pakaregravei na ldquoEeh Dhoka AmaLamatua dhu degravenge hak di ho saku eelesasala-sasigo dhegraveu Cee kaNegravengune kaNatao iisi Na nuka segravemi Ama Lamatua Neꞌene paꞌele iie kolongara Lamatuardquo
22 Te ngaa Yesus dhu neꞌa dꞌai dꞌararegravengu Hegraveia Na peka ldquoNga tao ka miuse ngee na Jaꞌa ne padhai lii paꞌele iiekolongara Lamatua 23-24 Jaꞌa ne Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa Aa Jaꞌa ne degravenge hakkahegravei ho abho sasala-sasigo dhegraveu LadheJaꞌa lii degravenge dhegraveu karuku ne lsquoJaꞌa abhole sasala egraveursquo miu megravedhi boe koasa Jaꞌa egraveturai-haha ne Te ngaa ladhe Jaꞌa peka nalsquoKegravedꞌi ka Dedꞌe karadꞌa egraveu ho legravepa karsquoLadhe negravengu kegravedꞌi degravenge ka na miu hekamegravedhi koasa Jaꞌa Negraveti egraveegravena ka Jaꞌa neopuri-paꞌegravele dhegraveu karuku ne segravena ka miumeꞌa na Jaꞌa degravenge hak ho abho sasala-sasigo dhegraveurdquo
Ka Na piku asa dhegraveu karuku ne aa liipeka na ldquoTitu ka Dedꞌe karadꞌa egraveu holegravepa kardquo
25 Cagꞌagꞌa laa dhegraveu ne kegravedꞌi titu egravetumadha dhegraveu ae segravera ka kegravepe nare karadꞌana Hegraveia na legravepa ka degravenge koa-kio kolon-gara Ama Lamatua 26 Regravedhi segravemi egraveegravenaka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi se malaa Ka ra dedꞌepadedha-dedha kolongara Ama Lamatuapeka na ldquoLamatua kapai risi eele Deoneꞌe
ne egravedhi tegravedhi le degravenge musi madha egravedhiunu ti tadha malaa dhu kapairdquo
Lamatua Yesus paroa Lewi ho madhutuNe
(Mateos 99-13 Markus 213-17)27 Negravebhu boe ka Yesus kalua negraveti dꞌara
egravemu hegraveia ladhe negravedhi dhegraveu roro bea cadhegraveu dhu madhegravedi egravetu era roro doi beaNgara dhegraveu ne LewiDagger Ka Yesus pekadegravenge ne ldquoMai ka madhutu Jaꞌardquo 28 Ropatadegravengi lii paroa ne hegraveia Lewi kegravedꞌi degravengeka tegraveke eele aaꞌi-aaꞌi segravera laꞌe madhutuYesus
29 Egravele ka Lewi tao tatao kapai egravetu egravemuna ka na negraveru Yesus Aa na negraveru kahegravei an-galai na dhegraveu roro bea segravera degravenge tamu-tamu dhu leo ho lasi raꞌa-rinu 30 Te ngaapegraveri-pegraveri dhegraveu negraveti partei agama Parisidegravenge mese-mese agama kaꞌuu-kamukimi ana madhutu Yesus aku regravengu naldquoTasamia ka miu miꞌa-minu paꞌegraveci degravengedhegraveu dhu laku boe nuka dhegraveu roro beadegravenge dhegraveu karehe segravera Dhegraveu beꞌa bisaboe paꞌegraveci degravenge dhegraveu segravemi segravera sardquo
31 Ka Yesus lii degravenge regravengu peka naldquoDhegraveu pegravedꞌa parluu dote-matarii Te ngaadhu pegravedꞌa boe parluu boe 32 Mamai Jaꞌane ho lalau-laloꞌo dhegraveu karehe segravera Tengaa Jaꞌamai boe ho uri dhegraveu dhu ngee nangiꞌu ra mola lerdquo
Mese-mese agama pasisu degravenge LamatuaYesus lula jꞌara-jꞌara puasa
(Mateos 914-17 Markus 218-22)33 Hegraveia dhegraveu negraveti partei agama Parisi
degravenge mese-mese agama kaꞌugu mi Yesuspeka na ldquoSegravemi neꞌe Ama Ana madhutuYohanis tuka sarani dhegraveu regravengu temapuasa degravenge sabajꞌa Ana-ana madhutudhegraveu Parisi segravemi egraveegravena kahegravei Te ngaatasamia ka ana madhutu Ama segravera loeboe degravenge raꞌa-rinu Regravengu se reꞌa boepuasa dordquo
34 Ka Na dhaa pake lii pakasame akuNegravengu na ldquoMiu meꞌa le ladhe dhegraveu taopesta kabꞌi dhegraveu-dhegraveu dhu ra negraveru segraverabisa boe puasa te ngaa raꞌa toke begravecuLadhe mone dhu kabꞌi egraveegravena degravenge regravenguera tatu regravengu raꞌa palere aaꞌi-aaꞌi ra 35Tengaa ropa dhegraveu leo rai regraveti mone dhu kabꞌine hegraveia angalai na susa heka ra puasakegravenardquo
36 Hegraveia Yesus padhai lii pakasame egravecihari peka na ldquoAbhu megraveka dhegraveu dhu rare
Dagger 527 Ngara leo Lewi nuka Mateos 530 Lukas 151-2
Lukas 537-38 102 Lukas 615begravela hiu caꞌegraveta ho kalape mi kodho dhuidhu mae Te ladhe base kodho ne begravelahiu dhu kalape laꞌa egraveegravena karuku na kodhone asa mae aae 37-38 Segravemi egraveegravena kahegraveidhua dhu heka regraveti negraveti kapua dhegraveu bhoriboe asa sabha dhui Te aadꞌo na sabhamadhore eele aa dhua egraveegravena soli soo-sooasa rai laꞌe De dhua dhu hiu hudꞌi bhoriku asa dꞌara sabha hiusect [Segravemi egraveegravena kaYesus ajꞌa si peka na lii ajꞌa Na dhu hiubisa boe pabꞌali degravenge lii ajꞌa dhu dhui negravetidhegraveu Parisi] 39 Dhegraveu dhu rinu regravedhi leegravei anggor dhui dꞌegravei boe rinu dhu hiu Tedhu reꞌa na lsquoEgravei anggor dhu kee risi nuka egraveianggor dhuirsquo rdquo
6Dhegraveu pakaregravei Lamatua Yesus lula-negraveti
lodꞌo aꞌae sasabꞌa(Mateos 121-8 Markus 223-28)
1 Ca tegraveka legraveke degravenge lodꞌo aꞌae sasabꞌadhegraveu Yahudi Yesus degravenge ana madhutuNa kako re jꞌara egravetu sebhe oka dhegraveu Kaana madhutu Na puru are-gandum dhuegravetu madha regravengu segravera Hegraveia ra sarodꞌedꞌara kacui-aai ka raꞌa 2 Egravetu era egraveegravenaabhu pegraveri-pegraveri dhegraveu negraveti partei agamaParisi dhu kegravepe paꞌegravera adꞌa Yahudi raRopa ladhe regravedhi ana madhutu Yesus taosegravemi egraveegravena ka ra kai Ne peka na ldquoTasamiaka ana-ana Egraveu se sisu atora agama egravedhiRegravengu sabꞌa legraveke degravenge lodꞌo aꞌae sasabꞌaLadhe ku laa Regravengu puru are-gandumnegraveiBaku tao segravemi egraveegravenardquo
3-4 Te ngaa Yesus bꞌala peka naldquoTasamia ee Miu sanegravedꞌe lii lolo bakiDaud Daud degravenge dhegraveu madhutu na lulamanganga ae ka maso lasi asa dꞌara PaleoManegravengi-Mangajꞌi Ama Lamatua Hegraveiaraꞌe roti dhu ama agama hia le LamatuaTe ngaa roti seꞌe dhodhoka ama agama didhu bisa raꞌe Dhegraveu leo bisa boe Ka bakiDaud si raꞌe te ngaa ca dhegraveu sa peka boena regravengu sale Miu se segravemi baca megravedhiboe Sasuri Mola-Megraveci Ama Lamatua
5 Pasa dhilu ho nanene paie-iie Jaꞌa neDhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa Jaꞌa degravenge hakho pamaꞌegravete na dhegraveu bisa sabꞌa ngaa legravekedegravenge lodꞌo aꞌae sasabꞌardquo
Dhegraveu dhu ai madhe cabegraveka(Mateos 129-14 Markus 31-6)
6 Ca tegraveka legraveke degravenge lodꞌo aꞌae sasabꞌadhu leo Yesus laꞌe ajꞌa egravetu dꞌara egravemumanegravengi-mangajꞌi Egravetu era egraveegravena abhudhegraveumone egraveci dhu aimadhe cabegraveka 7Egravetuegraveegravena abhu kahegravei pegraveri-pegraveri mese agamadegravenge dhegraveu negraveti partei agama Parisi dhutenge jꞌara ho pamanahu Yesus Ra tataetao-tao Na neo puri-paꞌegravele dhegraveu dhu aimadhe cabegraveka ne legraveke degravenge lodꞌo aꞌaesasabꞌa Degravenge jꞌara neꞌe regravengu bisa abhujꞌara ho galaa Ne egravetu madha dhegraveu ae 8 Tengaa Yesus neꞌa ngangee regravengu Negraveti egraveegravenaka Na paroa dhegraveudhu aimadhe cabegravekaneaku Negravengu na ldquoAngalai Mai ku Titu egravetutalora aae nerdquo Hegraveia laꞌe titu degravenge ka egravetutalora egraveegravena 9 Ka Yesus karegravei dhegraveu-dhegraveuegravetu segravera peka na ldquoJaꞌa karegravei ku miu laaMadhutu atora agama egravedhi ngaa dhu egravedhibisa tao egravetu lodꞌo aꞌae sasabꞌa Egravedhi taodhu beꞌa do tao dhu karehe Hia mamurimi dhegraveu do paꞌele iiemamuri nardquo 10HegraveiaYesus ladhe palegraveme regravengu aaꞌi-aaꞌi ra kaNa lii degravenge dhegraveu dhu ai madhe cabegraveka nepeka na ldquoJꞌole ai egraveumairdquo Ka na soro ai nahegraveia egravele degravenge ka
11 Ropa regravedhi segravemi egraveegravena ka dhegraveu kapaise nasa titu kegravena Hegraveia ra peka na ldquoEgravedhitenge hari ku jꞌara leo segravena ka pamanahuNerdquo
Lamatua Yesus hagꞌe nare ana madhutuNa canguru dua dhegraveu
(Mateos 101-4 Markus 313-19)12 Negravebhu boe ka Yesus laꞌe sabajꞌa asa
ledhe egraveci Na sabajꞌa egravetu egraveegravena camegravedꞌakateme 13 Asa begraveli madꞌae Yesus paroaana madhutu Na Ka negraveti regravengu aaꞌi-aaꞌira hagꞌe nare canguru dua dhegraveu ho jꞌajꞌidhegraveu pajuu-paleha Na Dhegraveu dhu hagꞌenare segravera nuka
14 Simon (dhu Yesus pangare nelsquoPetrusrsquo)
Anderias (ari Simon)YakobisYohanis (ari Yakobis)PelipusBertolomeos15 MateosTomasYakobis (ana Alpius)
sect 537-38 Madhutu lii Yunani uru segravera peka na ldquoegravei anggor dhu hiu baku soli asa dꞌara tas kaꞌuri dhui segravena ka bakumae ho bhori eelerdquo 61 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 2325 63-4 1 Samuel 211-6 Atora negraveti Ama-amaAgama 249 615 Partei Selot ne dhu tenge jꞌara segravena ka Roma paredha heka ra Ka ra pangare partei nelsquoPatriotrsquo kahegravei
Lukas 616 103 Lukas 634Simon (negraveti partei politik Selot)16 Yudas (ana Yakobis) aaYudas Iskariot (dhu egraveegravena na pahia
Yesus)Lamatua Yesus puri-paꞌegravele dhegraveu pegravedꞌa ae-
ae(Mateos 423-25)
17 Ropa puru mai negraveti ledhe deo naYesus degravenge ana madhutu Na ae taha egravetuera mera egraveci Egravetu egraveegravena abhu dhegraveu aedhu pakaboko Dhegraveu se mai negraveti propensiYudea negraveti kota Yerusalem aa negraveti Tirusdegravenge Sidon nuka dua kota egravetu sebhedhasi 18 Regravengu mai ho nanene lii padhaiYesus aa abhu kahegravei dhu neo manegravengisegravena ka Na puri-paꞌegravele dhegraveu pegravedꞌa KaYesus paꞌegravele si Na paꞌegravele kahegravei dhegraveu dhunidhu tao degravenge magegravele eele nidhu negravetidhegraveu segravera 19 Dhegraveu ae dhu neo goi Ne Teropa goi legraveke Ne dhegraveu se egravele degravenge negravetipapegravedꞌa ra lula abhu koasa dhu kalua negravetiNegravengu
Dhegraveu dhu abhu aꞌoto degravenge dhegraveu dhuabhu mamadhe-mamopo
(Mateos 51-12)20 Egravele ka Yesus kabibꞌa asa ana madhutu
Na hegraveia Na ajꞌa si aku Negravengu naldquoDhegraveu unu aadꞌo segravera
Miu abhu aꞌotolula Ama Lamatua mesa Na jꞌajꞌi
Dhegraveu Aae miu dhu beꞌa21 Dhegraveu dhu kabake manganga segravera
Miu abhu aꞌotolula Lamatua ka dhu hia miu
begravecu-manegravesaDhegraveu dhu tangi degravenge dꞌara susa segravera
Miu abhu aꞌotolula egraveegravena na dꞌara mi karejꞌe
22-23 Jaꞌa ne Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌaKa dhegraveu dhu abhu susa lula madhutu Jaꞌa
miu abhu aꞌotolula egraveegravena na Lamatua bꞌala rui-
jꞌajꞌegravera miu egravetu sorgaMasi ka dhegraveu tegraveka dꞌara degravenge miu
do pakarehe kolongara miudo jꞌegraveli maregraveu miudo bata eele miu tao segravemi dhegraveu
bhelu samiu abhu aꞌoto
lula egraveegravena na Lamatua bhegravelu boemiu egravetu sorga
De ladhe dhegraveu pajꞌegravera miu segravemi egraveegravenapakarejꞌe laa dꞌaramiu Aa karae laa degravenge
pasoa-pasoka Mage malaa kahegravei luladhegraveudhupajꞌegraveramiu limuri ne begravei-baki radhuuru egraveegravena pajꞌegravera le dhegraveu regraveti lii padhaiLamatua segravera kahegraveiDe ladhe miu paraga degravenge jꞌajꞌegravera segravemi
segraverapakarejꞌe laa dꞌara miu
lula egraveegravena na Lamatua bꞌala hiamiu ae-ae egravetu sorga
24 Te ngaa dhegraveu kajaMiu abhu mamadhe-mamopo
lula mamuri karejꞌe miu dhokadꞌai neꞌe di
25 Dhegraveu dhu begravecu-manegravesaMiu abhu mamadhe-mamopo
lula hegraveru manganga madegraveu dhuseli eele mai salake nare miu
Dhegraveu dhu kea rae-rae segraveraMiu abhu mamadhe-mamopo
lula jꞌajꞌegravera mai tao miu tangingobꞌi-ngobꞌi
26 Dhegraveu dhu dꞌegravei dhegraveu koa-kadꞌiriMiu abhu mamadhe-mamopolula uru segravera begravei-baki miu
dꞌegravei padꞌiri kahegravei dhegraveu-dhegraveudhuregraveti lii leko-monya segraverardquo
Miu hudꞌi sue ku musu mi(Mateos 538-48 712)
27 Hegraveia Yesus tuhu hari lii padhai NaldquoPasa dhilu ho nanene paie-iie Egraveu hudꞌisue ku musu egraveu aa tao pabeꞌa laa mi dhegraveudhu tegraveka dꞌara degravenge egraveu 28 Sabajꞌa homanegravengi Ama Lamatua segravena ka hia babeꞌami dhegraveu dhu dhoo egraveu Aa manegravengi segravenaka Lamatua hia megravengi-nale mi dhegraveu dhupajꞌegravera egraveu rupa-rupa 29 Ladhe dhegraveu tegravebꞌeripi egraveu cabegraveka soro hari ripi cabegraveka hona tegravebꞌe Ladhe dhegraveu parame rare kodhopana egraveu na hia hari laa kodho egraveu dhu leo30 Ladhe dhegraveu manegravengi megravedha egraveu egraveci hialaa Aa ladhe dhegraveu dedꞌe regravetimegravedha egraveu egravecisoro tegraveke segravene Mage mu manegravengi hari31 Egraveu hudꞌi tao ku dhegraveu leo nuka segravemi egraveuneo dhegraveu tao mi ngiꞌu egraveu
32 Egraveu dꞌegravei padꞌelo sasuemi dhegraveu egraveumesamu Egraveegravena beꞌa Te ngaa kolo-karisi nangaa Te dhegraveu bhelu sue dhegraveu regravengukahegravei 33 Ladhe egraveu pabeꞌa dhoka degravengedhegraveu dhu beꞌa degravenge egraveu di kolo-karisiegravetu mia Te dhegraveu bhelu segravera reꞌa bꞌalababeꞌa dhegraveu segravemi egraveegravena kahegravei 34 Ladhe egraveudhodhoka hia pija mi dhegraveu dhu bisa pulahari doi egraveu kolo-karisi na ngaa Te dhegraveu
622-23 1 Petrus 414 622-23 2 Sejara negraveti Israꞌel degravenge Yahuda 3616 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha752 631 Mateos 712
Lukas 635 104 Lukas 72bhelu kahegravei reꞌa hia dhegraveu leo pija doi sadꞌibegraveli-camegravedꞌa segravemi aaꞌi hari dhu katemeiisi
35 Te ngaa dhu legraveke ka segravemi neꞌe suela musu egraveu segravera Aa tao la beꞌa mi regravenguNgaa dhu ra parluu hia si pija Bakupangee na ra pula hari do aadꞌo Degravengejꞌara ne egraveegravena na Ama Lamatua bꞌala egraveu Peegraveu jꞌajꞌi ana negraveti Ama Lamatua dhu DedhaRisi Eele Lula mamuri egraveu sama segravemi Amamu dhu dꞌegravei adꞌu-ue jꞌara hua iia hia dhegraveubhelu Negravengu dꞌegravei kahegravei tao jꞌara hua iiahia dhegraveu dhu reꞌa boe manegravengi makasi36 De egraveu hudꞌi padꞌelo ku kasia mi dhegraveunuka segravemi Ama mu egravetu sorga dhu padꞌelokasia Na mi egraveurdquo
Baku kahegraveti leli dhegraveu(Mateos 71-5)
37 Ka Yesus tuhu hari lii ajꞌa Na pekana ldquoBaku lee dhegraveu segravena ka dhegraveu baku leehari egraveu Baku kahegraveti leli lii padhai dhegraveu teaadꞌo na dhegraveu tao hari egraveu segravemi egraveegravena kahegraveiPabhegravelu eele sasala dhegraveu segravena ka regravengubaku nui sasala egraveu 38 Ladhe egraveu hia dhegraveungaa dhu ra parluu pe egraveu abhu hari Tebegraveli-camegravedꞌa ra hia hari egraveu pegravenu ai Egraveegravenanuka segravemi dhegraveu isi kabꞌui asa dꞌara baleeaꞌuku ka ra karegraveko ne aa cegraveci ne toke bualale eele Dhu egraveu abhu sama egraveci egraveegravena kaLadhe egraveu hia ciki egraveu abhu hari ciki kahegraveiTe ngaa ladhe egraveu hia ae egraveu abhu hari ae-aerdquo
39 Yesus ajꞌa pake lii upama kahegraveiNa lole peka na ldquoDhegraveu begravedhu bisa boepadꞌelo jꞌara hia dhegraveu begravedhu dhu leo Teaadꞌo na dua ra manahu asa dꞌara roꞌalasi 40 Ana sakola bisa boe megraveu risi negravetimese na Te ngaa ladhe namadhutu degravengebeꞌa lii aꞌajꞌa mese na negravengu bisa jꞌajꞌisama segravemi mese na
41 Egraveu paꞌegraveki more sasala dhegraveu masi kaana iiki-iiki egraveegravena ka Te ngaa sasala egraveudhu kapai egraveu segravemi pameꞌa boe sa Egraveegravenanuka segravemi egraveu megravedhi ahu ca kategravedꞌa egravetumusi madha dhegraveu Masi ka agarii aae dhupaꞌabhe naremusimadha egraveu te ngaa egraveu oesegravemi pameꞌa boe sa 42 Tasamia ka egraveu banipeka degravenge angalaimu na lsquoMai ho jaꞌa tiueele ahu negraveti dꞌara madha egraveursquo Te ngaa egraveumesa mu bisa boe ladhe megravedhi ngaa-ngaate agarii dhu paꞌabhe naremusimadha egraveu
Weeh Egraveu ne mema dhegraveu kapodꞌe-kabegraveliTao eele uru ku agarii negraveti dꞌara madhaegraveu heka egraveu ladhe megravedhi ho tiu eele ahuca kategravedꞌa egraveegravena negraveti dꞌara madha angalaimurdquo
Babeꞌa-karehe dhegraveu teꞌa negraveti tatao na(Mateos 716-20 1233-35)
43 Ka Yesus tabha lii pakasame egraveci haripeka na ldquoAbhu egravetu mia ajꞌu beꞌa ladhedꞌai lodꞌo hua hua na karehe Aa abhuboe ladhe ajꞌu karehe na hua hua na beꞌa44 Dhegraveu bisa tadhe ladhe ajꞌu ca kapuabeꞌa do aadꞌo mai negraveti hua na Dhegraveuaaꞌi-aaꞌi reꞌa peka na egravetu mia dhegraveu puulolobhangi do hua anggor negraveti ajꞌu pad-hudhudagger 45 Segravemi egraveegravena kahegravei degravenge dhegraveudhu dꞌara mola-megraveci neꞌa tao jꞌara-jꞌaradhu beꞌa Te ngaa dhegraveu dhu dꞌara ka-jꞌalu tao jꞌara-jꞌara dhu bhelu-katubꞌa Tenegraveti lii padhai na egravedhi bisa tadhe babeꞌa-karehe dhegraveurdquo
Dhegraveumegraveudegravengedhegraveugoadhupatitu egravemu(Mateos 724-27)
46 Hegraveia Yesus tuhu lii padhai Na akuNegravengu na ldquoMiu se loe boe paroa Jaꞌa nalsquoLamatuarsquo Te ngaa tasamia ka miu moꞌoboe tao madhutu lii padhai Jaꞌa 47 Dhegraveudhu mai nanene lii padhai Jaꞌa ho na taomadhutu negravengu ne egraveci egraveegravena ka 48 degravengedhegraveu dhu neo patitu egravemu dhu egravera Nakegravei roꞌa fanderen toke abhu hadhu Hegraveiana padhegravedi fanderen heka na patitu egravemukegravena Ladhe egravei aae lala egravemu ne gagedꞌoboe sa hegravei lula era padhegravedi na egravera 49 Tengaa dhegraveu nanene degravenge dꞌara kajari aamadhutu boe lii padhai Jaꞌa negravengu ne egraveciegraveegravena ka degravenge dhegraveu dhu neo patitu egravemusadꞌi jꞌajꞌi di Na tao boe fanderen te ngaana patitu egravemu na egravetu dedha rai egravetu sebheloko Hegraveia ropa egravei aae lala egravemu na gurilaho mae-maerdquo
7Lamatua Yesus puri-paꞌegravele ana sabꞌa ca
dhegraveu negraveti komedhaa sordadꞌu Roma(Mateos 85-13)
1 Ropa ajꞌa nare ka Yesus legravepa asa kotaKapernaum 2Ca dhegraveu komedhaa sordadꞌuRoma pea egravetu neꞌe Abhu dhegraveu sabꞌa naegraveci dhu negravengu parcaya Dhegraveu sabꞌa ne dhu
639 Mateos 1514 640 Mateos 1024-25 Yohanis 1316 1520 dagger 644 Alkitab lii Yunani suri peka nadhegraveu puu nare boe σῦκον (sukon) negraveti ἀκανθα (akantha) Regravengu abhu boe kahegravei σταφυλή (stafulei) negraveti βάτος (batos)Sasoa na negraveti ana aajꞌu egraveci egravedhi abhu hua madhutu rupa na 644 Mateos 1233 645 Mateos 1234
Lukas 73 105 Lukas 724pegravedꞌa oe madhe 3 Lodꞌo egraveegravena komedhaatadegravengi le tatao Yesus hegraveia na pua dhegraveuheka Yahudi pegraveri-pegraveri lasi manegravengi Yesusmai puri dhegraveu sabꞌa ne 4 Dꞌai negravei ra pa-mako Yesus segravena ka Na laꞌe palere degravengeregravengu Ra manegravengi peka na ldquoDhegraveu Romane dhegraveu beꞌa Ama hudꞌi tolong ne 5 Tenegravengu ka patitu egravemu sabajꞌa cue hia jiꞌilula na sue egravedhi dhegraveu Yahudirdquo 6 Ka Yesusmadhutu degravenge si
Regravengu dhae rare megraveka egravemu te ngaakomedhaa ne pua le angalai na laꞌe pekadegravenge Yesus na ldquoAma roca ia ka mai asadꞌara egravemu jaꞌa te jaꞌa nia boe segravemi Amaasa dꞌara egravemu jaꞌa 7-8 Aa jaꞌa nia boekahegravei ara dhiu asa katanga madha AmaJaꞌa keꞌa Ama degravenge koasa De sadꞌi Amapadhai lii negraveti egraveegravena tatu dhegraveu sabꞌa jaꞌane egravele degravenge negraveti papegravedꞌa na Jaꞌa keꞌajꞌara neꞌe ne lula jaꞌa degravenge dhegraveu paredhadedha kahegravei dhu degravenge koasa ho paredhajaꞌa Aa jaꞌa degravenge koasa kahegravei ho paredhasordadꞌu jaꞌa Ladhe jaꞌa hia paredha misordadꞌu jaꞌa peka na lsquoLamu sa negraveirsquo tatulaꞌe degravenge Aa ladhe jaꞌa peka na lsquoMaisa neꞌersquo tatu na mai Aa ladhe jaꞌa puadhegraveu sabꞌa jaꞌa lsquoSabꞌa neꞌersquo tatu na sabꞌamadhutu kahegravei De sadꞌi Ama padhai lii didhegraveu sabꞌa jaꞌa ne egravele degravengerdquo
9 Ropa tadegravengi segravemi egraveegravena Yesus malaaKa Na kabibꞌa sa dhegraveu ae dhu madhutu Nasegravera hegraveia Na peka ldquoNia kahegravei nga Negravebhunare sange neꞌe Jaꞌa paraga kegravedhi megravekadegravenge dhegraveuYahudi dhu legraveka egravera sama segravemidhegraveu Roma nerdquo
10 De Yesus dꞌai dhoka era egraveegravena di Hegraveiaangalai komedhaa se legravepa Ropa dꞌai egravemukomedhaa ladhe na dhegraveu sabꞌa ne egravele lenegraveti papegravedꞌa na
Lamatua Yesus pamamuri hari ana negravetica dhegraveu bhegraveni balu
11 Asa begraveli egraveegravena Yesus degravenge ana mad-hutu Na pakegravedꞌi lasi asa rae egraveci ngarana Nain Dhegraveu ae kako palere degravenge Ne12 Ropa regravengu oe degravetu degravenge hegravebꞌa tedhemaso asa rae ne ra paraga degravenge dhegraveuca nau lasi padhane dhegraveu madhe Dhegraveumadhe ne ana mone mesa negraveti ca dhegraveubhegraveni balu 13Ropa Yesus negravedhi bhegraveni balune ka dꞌaraNa roe HegraveiaNa lii degravenge bhegravenine aku Negravengu na ldquoIna Tangi ia kardquo
14 Hegraveia Yesus laꞌe padegravetu-degravetu ka Nagꞌagꞌe karadꞌa dhegraveu madhe ne Ka dhegraveudhu pasae karadꞌa ne titu taha Hegraveia
Yesus lii degravenge dhegraveu madhe aku Negravenguna ldquoAna Kegravedꞌi kardquo 15 Ka ana ne mamurihari hegraveia na kegravedꞌi madhegravedi Egravele egraveegravena kana padhai lii degravenge dhegraveu ae dhu titu reorare ne Aa Yesus peka degravenge bhegraveni balune aku Negravengu na ldquoIna Ana mu ka neꞌerdquo
16 Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi egravetu segravera madhaꞌu titukegravena Ka ra koa-kio Ama Lamatua pekana ldquoAma Lamatua pua le ca dhegraveu Na dhukapai risi dhu negraveti lii padhai Na hia egravedhirdquoAbhu hari dhu leo peka na ldquoAma Lamatuamai le egravetu talora aae egravedhi ho padꞌelo dꞌarahua iia Nardquo 17Hegraveia lii lolo ne ra palolo dꞌaimia-mia egravetu propensi Yudea degravenge era leokahegravei
Yohanis tuka sarani pua dhegraveu dua lasiparaga degravenge Lamatua Yesus
(Mateos 112-19)18-20 Ana madhutu Yohanis tadegravengi aaꞌi
le ngaa-ngaa dhu Yesus adꞌu-ue Ka lasilole degravenge Yohanis egravetu dꞌara begravedho Hegraveiana pua dhegraveu dua lasi ho karegravei Ne peka naldquoAma ne tareꞌa-reꞌa Kristus dhu jiꞌi matetae-tae do Do jiꞌi mate hari ku dhegraveuleordquo
Egravele ka ra paraga degravenge Yesus ka ra karegraveisegravemi egraveegravena ka
21 Lodꞌo ana madhutu Yohanis se egravetuegraveegravena Yesus puri-paꞌegravele dhegraveu ae negraveti pa-pegravedꞌa ra Na bata eele nidhu negraveti dhegraveu AaNa paꞌegravele dhegraveu begravedhu ka regravedhi hari
22 Ka Yesus peka degravenge ra ldquoLegravepa kaho mi peka degravenge aꞌa Ku Yohanis aaꞌi-aaꞌi dhu miu tadegravengi degravenge megravedhi unumi segravemi dhu dhegraveu negraveti lii padhai AmaLamatua ngara na Yesaya suri tegraveke
lsquoDhegraveu begravedhu regravedhi hariDhegraveu karuku kegravedꞌi ho kako hariDhegraveu pegravedꞌa kusta isi ra milu hariDhegraveu katele-katipa tadegravengi hariDhegraveu madhe mamuri hariDhegraveu dhu degravenge boe unu nanene Lii
Lolo Beꞌarsquo23 Lami ho peka kahegravei degravenge aꞌa Ku
Yohanis na lsquoDhegraveu dhu makae boe segravemirare Jaꞌa regravengu abhu aꞌotorsquo rdquo
24 Ropa ana madhutu Yohanis se legravepahegraveia Yesus peka degravenge dhegraveu ae segravera lula-negraveti Yohanis na ldquoLodꞌo miu lami tengeYohanis egravetu dꞌara padꞌa sodꞌa egraveegravena miupangee na paraga degravenge dhegraveu dhu lalolena segravemi ngaa Tatu miu lami boe hoparaga degravenge dhegraveu dhu roe aai-roe egraveegravela
722 Yesaya 355-6 611
Lukas 725 106 Lukas 746nuka segravemi kalai egraveegraveu dhu bhabheu mad-hutu lai ngegravelu di 25 Tatu lami boe holadhe dhegraveu dhu pake megravedha-papake dhukabꞌua aae te dhegraveu segravemi egraveegravena era pea nadhodhoka egravetu dꞌara egravemu dhegraveu aae di 26Demiu lami tenge dhegraveu cee egravetu negravei Miupangee na lami tenge dhegraveu negraveti lii padhaiAma Lamatua do Tareꞌa Te negravengu risinegraveti ca dhegraveu negraveti padhai lii Lamatua 27 Teegravetu dꞌara Sasuri Mola-Megraveci dhu suri tegravekele nalsquoNanene Jaꞌa pua dhegraveu Jaꞌa
segravena ka bhoke jꞌara hia Egraveursquo28 Egravetu rai-haha ne abhu boe ca dhegraveu sa
dhu kapai risi negraveti Yohanis Te ngaa dhegraveudhu ana iiki-iiki egravetu talora aae dhegraveu unuAma Lamatua kapai risi negraveti Yohanisrdquo
29 Dhegraveu dhu tadegravengi lii padhai Yesusregravengu reꞌa le peka na jꞌara Lamatua egraveegravenajꞌara mamuri dhu legraveke Segravemi egraveegravena kahegraveidegravenge dhegraveu roro bea segravera Lula regravenguuru egraveegravena abhu sarani aa nanene kahegravei liiajꞌa-nori negraveti Yohanis 30 Te ngaa dhegraveunegraveti partei agama Parisi degravenge dhegraveu dꞌegravelu-megraveu atora agama Yahudi segravera roꞌo boemadhutu dadꞌegravei Ama Lamatua Negraveti egraveegravenaka ra manegravengi boe Yohanis sarani si
31Hegraveia Yesus karegravei dhegraveu seꞌe akuNegravenguna ldquoJaꞌa pakasame dhegraveu-dhegraveu taa limuriseꞌe degravenge ngaa Dhegraveu segravemi ngaa ka see32Regravengu se egraveci egraveegravena ka degravenge ana-ana dhumadhegravedi egravetu dꞌara pasa Ra reꞌa dhokapaꞌoo-parodha degravenge kaꞌuu-kamuki pekanalsquoJiꞌi aaꞌi-aaꞌi mi tiu sakino
te ngaa miu roge boe degravenge karejꞌeAa jiꞌi sodꞌa lii beke dhegraveu madhe
te ngaa miu tangi boersquo33 Te Yohanis tuka sarani ninu boe
egravei anggor aa na dꞌegravei puasa miu kaꞌuu-kamuki peka na lsquoNegravengu ne nidhu taorsquo34 Te ngaa limuri ne Jaꞌa Dhegraveu Rai-hahaTareꞌa-reꞌa ne tema kinu egravei anggor degravengekuꞌa roti Ka miu kaꞌuu-kamuki peka nalsquoDhegraveu ne dhegraveu gagoo-gagehu Aa temamahu Paꞌangalai degravenge dhegraveu roro bea Aapartei egraveci degravenge dhegraveu dhu laku-laku boeDhu neꞌa heka ngiꞌu narsquo 35 Te ngaa mipatadhe lii Jaꞌa ne Dhegraveu dhu reꞌa megraveutatu regravengumadhutu dadꞌegravei Ama Lamatuardquo
Lamatua Yesus naꞌa-ninu egravetu egravemu Simon36 Egravetu dꞌara kota ne abhu dhegraveu Parisi ca
dhegraveu ngara na Simon Ca lodꞌo na negraveru
Yesus si mai raꞌa asa egravemu negravengu HegraveiaYesus si lasi madhegravedi ka neo raꞌa 37 Lodꞌoegraveegravena bhegraveni kajeo ca dhegraveu tadegravengi kahegraveina Yesus si neo raꞌa-rinu egravetu egraveegravena Kana maso laꞌe negravedꞌu degravenge egravei hegraveu megravengica boto dhu kabꞌua aae 38 Na mai padegravetudegravenge Yesus re kabodhoNa Hegraveia na patitukegravetu urutuu na egravetu haga Yesus Na tangidꞌara pegravedꞌa degravenge roma iisi toke egravei madhana hae legraveke haga Yesus Ka na seka hagaYesus pake regraveu kegravetu na aa na loe boe uuhaga Yesus kahegravei Egravele ka na pasuti egravei hegraveumegravengi egraveegravena mi haga Yesus
39 Simon neꞌa megraveu jꞌara mamuri bhegravenine Negraveti egraveegravena ka na pajiko egravetu dꞌarana ldquoNeꞌe jꞌajꞌi mi tadha na Yesus nedhegraveudhunegraveti boe lii padhai AmaLamatuaLadhe tareꞌa-reꞌa Ama Lamatua ka dhupuaNe mai tatu Negravengu neꞌa na bhegraveni dhugꞌagꞌe Negravengu ne bhegraveni kajeo Dhegraveu regravetilii padhai Ama Lamatua segravemi boe Negravengune lula dhegraveu mola-megraveci bisa boe padegravetudegravenge dhegraveu kajꞌalurdquo
40 Te ngaa Yesus neꞌa ngaa dhu Simonngee Ka Na peka aku Negravengu na ldquoSimonSegravemi neꞌe Jaꞌa neo peka degravenge egraveu ca jꞌarardquo
Hegraveia Simon dhaa aku negravengu na ldquoAmaMese peka laardquo
41 Ka Yesus core lii peka na ldquoAbhu cadhegraveu dhu tema hia dhegraveu pija doi na Uruegraveegravena na hia negravedhi dhegraveu dua pija doi naDhegraveu egraveci abhu legravemi ngasu doi iia aa cadhegraveu hari legravemi nguru di 42 Te ngaa dꞌailodꞌo pula doi seꞌe dua ra bisa boe bꞌaerare Ka dhegraveu dhu hia pija rasa kasia miregravengu dua ra Negraveti egraveegravena ka na peka midua ra segravena ka bꞌae ia ka kegravelu ra segravera Demadhutu egraveu negraveti dhegraveu dua se cee ka dhusue risi dhegraveu tema hia dhegraveu pija doi nerdquo
43 Egravetu dꞌara ciki ooꞌe na kahegravei Simondhaa peka na ldquoTatu dhegraveu dhu kegravelu na aerisirdquo
Ka Yesus dhaa na ldquoMema tareꞌardquo44 Ka Yesus ladhe bhegraveni ne hegraveia Na peka
degravenge Simon aku Negravengu na ldquoEgraveu ladhesegraveku bhegraveni ne Deo na Jaꞌa maso asa dꞌaraegravemu egraveu egraveu tegraveke boe egravei segravena ka rase hagaJaꞌa madhutu adꞌa egravedhi Te ngaa bhegraveni nepabasa haga Jaꞌa degravenge egravei madha na ka naseka pake regraveu kegravetu na 45 Aa ropa egraveu soruJaꞌa maso asa dꞌara egravemu egraveu egraveu uu boe Jaꞌamadhutu adꞌa egravedhi Te ngaa karegravei negraveti Jaꞌaegravetu dꞌara egravemu egraveu bhegraveni ne loe boe uu hagaJaꞌa 46 Egraveu bhegravelu eele adꞌa dhu palona egravei
727 Meliaki 31 730 Mateos 2132 Lukas 312 738 Mateos 267 Markus 143 Yohanis 123
Lukas 747 107 Lukas 814hegraveumegravengimi kegravetu tamu ropa Jaꞌamai deona Te ngaa bhegraveni ne bhori le egravei hegraveumegravengidhu kabꞌua titu kegravena mi haga Jaꞌa 47 Egraveunanene paie Sasala bhegraveni ne mema aeTe ngaa Lamatua saku eele aaꞌi le lula napadꞌelo le sasue na degravenge manegravengi makasiae-ae mi Jaꞌa Te ngaa bagi dhegraveu dhu rasana tao boe sasala ae negravengu ngee na parluuboe abhu abho ae kahegravei Negraveti egraveegravena kanegravengu neꞌa boe sue aa neꞌa boe manegravengimakasi mi Lamatuardquo
48 Hegraveia Yesus lii degravenge bhegraveni ne pekana ldquoJaꞌa saku eele le sasala egraveu aaꞌi-aaꞌi rardquo
49 Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu madhegravedi raꞌapalere-lere pakaꞌuu aku regravenguna ldquoHuuhNa ngee na Negravengu ne cee Na bani titukegravena saku eele sasala-sasigo dhegraveu Jꞌaraneꞌe ne dhodhoka Ama Lamatua mesa Nadhu degravenge hak ho saku eele sasala dhegraveurdquo
50 Te ngaa Yesus peka degravenge bhegraveni neaku Negravengu na ldquoLula egraveu legraveka le Jaꞌa negravetiegraveegravena ka Lamatua hia le egraveu mamuri Legravepaka degravenge mera-milurdquo
8Dhegraveu bhegraveni-dhegraveu bhegraveni dhu madhutu
Lamatua Yesus1 Negravebhu boe ka Yesus degravenge ana mad-
hutu Na dhegraveu canguru dua segravera kakopalegraveme kota-kota degravenge rae-rae egravetu segraveraLaꞌe lolo degravenge dhegraveu dadꞌegravei Ama LamatuaEgraveegravena ka dhu jꞌajꞌi lii lolo beꞌa hia regravenguaaꞌi-aaꞌi ra 2Egravetu dꞌara kaboko regravengu abhukahegravei pegraveri-pegraveri dhegraveu bhegraveni dhu madhutuBhegraveni se dhu uru egraveegravena abhu rupa-rupa pa-pegravedꞌa aa cahagꞌe dhu nidhu tao Te ngaaYesus ka dhu puri-paꞌegravele aaꞌi si Nuka segravemiMaria negraveti rae Magdala dhu uru egraveegravenaYesus bata eele pidhu nidhu negraveti negravengu3Abhu kahegravei Susana degravengemamaYohanaYohana ne dhegraveu egravemu Kusa Kusa nekapala urusan negraveti egravemu dhegraveu aae HerodesAa abhu ae kahegravei bhegraveni leo dhu lasi palere-lere degravenge Yesus si Bhegraveni se pake doi-dhari regravengu mesa ra ho ogo Yesus si egravetujꞌara
Lii pakasame lula-negraveti dhegraveu cebꞌe hini egraveturupa-rupa rai
(Mateos 131-9 Markus 41-9)4 Ca tegraveka dhegraveumai negraveti rae-raeho tenge
Yesus Ropa dhegraveu ae se pakaboko hegraveiaNa lolo degravenge ra pake lii pakasame egraveci
aku Negravengu na 5 ldquoAbhu ca dhegraveu sabꞌa oka-tedhe dhu laꞌe cebꞌe hini asa dꞌara okana Hini se cahagꞌe legraveke egravetu jꞌara Ropadhegraveu kako re egraveegravena jꞌegraveli legraveke hini se Aamanu-bhui mai ka tutu raꞌe aaꞌi 6Hini ca-hagꞌe legraveke egravetu dedha rai dhu pegravenu degravengehadhu Hini se muri te ngaa negravebhu boehegraveia kamale dhae-dhae lula egravei kura 7Hinicahagꞌe hari legraveke egravetu era ajꞌu padhudhuTe ngaa ropa hini muri ajꞌu padhudhuhegravelu pamadhe aaꞌi si 8 Aa hini dhu leolegraveke egravetu dedha rai hegraveumegravengi Hini semuridegravenge sega toke kapai ka hua Hua ae titukegravena dꞌai cangasu harirdquo
Lolo egravele ka Yesus paꞌegravele lii pakasamenedegravenge lii dhu megravedhu aku Negravengu na ldquoMiudhu pasa dhilu na ngee paie-iierdquo
LamatuaYesus peka na nga tao kaNegravengudꞌegravei pake lii pakasame
(Mateos 1310-17 Markus 410-12)9 Egravele egraveegravena ka ana madhutu Yesus karegravei
sasoa negraveti lii pakasame deo na10 Na dhaa peka na ldquoSegravemi neꞌe Lula
miu se dꞌegravei madhutu dadꞌegravei Ama Lamatuadegravenge dꞌara kateme negraveti egraveegravena ka Jaꞌa pekapaledꞌa homiumeꞌa tasamia Lamatua neoparedha dhegraveu unu Na Te ngaa dhegraveu leoroꞌo boepareꞌa degravengedadꞌegravei Lamatua Negravetiegraveegravena ka Jaꞌa ajꞌa-nori si pake lii pakasamedi Te dhegraveu negraveti lii padhai Lamatua dhusuri tegraveke le peka nalsquoRegravengu se regravedhi le
te ngaa roꞌo boe reꞌaRegravengu tadegravengi le
te ngaa roꞌo boe segravemirsquo rdquoLamatuaYesus peka sasoa negraveti hini deo sa(Mateos 1318-23 Markus 413-20)
11 Hegraveia Yesus peka sasoa negraveti liipakasamene akuNegravenguna ldquoHini se nukaLii Holo-Nori Ama Lamatua 12 Hini dhulegraveke egravetu jꞌara nuka dhegraveu dhu nanene LiiHolo-Nori Ama Lamatua te ngaa dhegraveuaae nidhu mai parame nare negraveti dꞌararegravengu Degravenge jꞌara neꞌe regravengu parcayaboe Lamatua aa abhu boe mamuri 13Hinidhu legraveke dedha hadhu nuka dhegraveu dhunanene Lii Holo-Nori Ama Lamatua degravengedꞌara karejꞌe Te ngaa amo na maregravemaboe Regravengu parcaya te ngaa ropa paragadegravenge jꞌajꞌegravera regravengu manahu 14 Hinidhu legraveke era ajꞌu padhudhu nuka dhegraveudhu tadegravengi ka ra segravemi rare Lii Lolo BeꞌaTe ngaa nare negravebhu boe ka regravengu bhegravelu
83 Mateos 2755-56 Markus 1540-41 Lukas 2349 810 Yesaya 69-10
Lukas 815 108 Lukas 832eele Lii Lolo Beꞌa lula regravengu bhute degravengelaladhe sasabꞌa-laꞌa regravengu megravedha-panyauregravengu aa degravenge neo mamuri karejꞌe diNegraveti egraveegravena ka parcaya regravengu degravenge boekabꞌua ngaa-ngaa 15Te ngaa hini dhu legravekeegravetu dedha rai hegraveu megravengi nuka dhegraveu dhumamuri mola degravenge dꞌara hua iia Roparegravengu tadegravengi Lii Lolo Beꞌa Ama Lamatuaregravengu segravele asa dꞌara regravengu Degravenge jꞌarane regravengu parcaya taa-taa aa adꞌu-ue jꞌaradhu beꞌardquo
Lii upama negraveti saguru labhu pake egraveru rai(Markus 421-25)
16 Ka Yesus peka hari na ldquoAbhu egravetumia dhegraveu paheo rare labhu iiki ho egraveegravenana saguru degravenge egraveru rai Aa abhu egravetumia dhegraveu tao labhu egravetu roꞌa koi Teladhe tao segravemi egraveegravena dhegraveu bisa boe regravedhiheo na Labhu dhu guna nuka pad-hegravedi egravetu era dedha segravena ka heo na bisapasaraa dhegraveu dhu maso mai 17 Egraveci egraveegravenakahegravei degravenge aaꞌi-aaꞌi dhupahuni limuri nebegraveli-camegravedꞌa pasabhoka Aa madha jꞌara-madha jꞌara dhu dhegraveu reꞌa boe limuri neegraveegravena na dhegraveu bisa reꞌa megraveu
18 De miu hudꞌi pangee paie-iie ku jꞌaraseꞌe Dhegraveudhuneo tenge tareꞌa-reꞌa dadꞌegraveiLamatua negravengu asa dꞌegravelu-megraveu Te ngaaregravengu dhu pusi pahae boe dadꞌegravei Lamatuaregravengu asa goardquo
Cee ka dhu tareꞌa-reꞌa aꞌari LamatuaYesus
(Mateos 1246-50 Markus 331-35)19 Ca tegraveka Yesus bhute degravenge dhegraveu ae
Hegraveia ina degravenge ari Na mai neo paragadegravenge Ne Te ngaa ra bisa boe lasi padegravetulula dhegraveu se ae titu kegravena 20 Ka abhudhegraveu laꞌe peka degravenge Yesus na ldquoAma Inadegravenge ari Ama egravetu liꞌu segravei Ra neo paragadegravenge Amardquo
21 Ka Na dhaa peka na ldquoOo Te ngaasegravemi neꞌe Ina degravenge aꞌari Jaꞌa nuka regravengudhu tareꞌa-reꞌa dꞌegravei nanene Lii Lolo BeꞌaAma Lamatua aa tao madhuturdquo
Lamatua Yesus pamau ngegravelu aae(Mateos 823-27 Markus 435-41)
22 Ca lodꞌo Yesus gale dhegraveu pajuu-paleha Na aku Negravengu na ldquoMai lati ka asacabegraveka danordquo Ka ra caꞌe koha cue hegraveiapakegravedꞌi lasi 23Ropa regravengu egravetu talora danoYesus bhegravejꞌi Negravebhu boe cagꞌagꞌa laa ngegravelu
aae mai Naha tegravebꞌe koha hegraveia egravei maso sadꞌara ka oe molo
24 Ropa regravedhi segravemi egraveegravena hegraveia ana mad-hutu se paregravei Ne peka na ldquoAma AmaKegravedꞌi ho tolong ku laa Te egravedhi madhe aaꞌikegravenardquo
Ka Yesus kegravedꞌi Hegraveia Na kai ngegravelu degravengenaha peka na ldquoMau kardquo Kacaꞌa laa ngegraveludegravenge naha mau degravenge ka
25 Hegraveia Na pasanegravedꞌe ana-ana madhutuNa akuNegravenguna ldquoNga tao kamiu parcayamegraveka Jaꞌardquo
Regravengu madhaꞌu degravenge malaa ka rapakaregravei egraveci degravenge egraveci aku regravengu na ldquoCeeka Yesus ne Tasamia ka Negravengu bisaparedha ngegravelu degravenge naha ka ra madhutudadꞌegravei Nardquo
Lamatua Yesus babegravege eele nidhu negravetidhegraveu hujꞌu
(Mateos 828-34 Markus 51-20)26 Negravebhu boe regravengu dꞌai rai Garasa egravetu
sebhe dano Galilea 27-29 Egravetu era neꞌedhegraveu egraveci dhu negravebhu ae le nidhu ae pahujꞌune Dhegraveu ne degravenge boe egravemu ka na pea egravetuera roꞌa dhegraveu madhe Begraveli-begraveli egraveegravena kakolaꞌe-mai dhu pake boe megravedha-papake Tenidhu segravera loe boe paredha ne Dhegraveu dhuegraveki le pegraveri-pegraveri hari degravenge rate aa pakanaune degravenge kanau begravesi te ngaa na legraveku egraveta siKa nidhu se laka-seti ne ho laꞌe asa era dhukaliu
Ropa Yesus si puru negraveti dedha koha kadhegraveu hujꞌu ne mai asa Yesus Hegraveia napaꞌoo-parodha Ka na pabegravebhe iisi aa napatitu kegravetu urutuu egravetu haga Yesus HegraveiaYesus paredha nidhu segravera aku Negravengu naldquoEe nidhu Rai eele negraveti dhegraveu neꞌerdquo
Hegraveia dhegraveu hujꞌu ne paꞌoo peka naldquoBaku gagu jaꞌa Te jaꞌa keꞌa Egraveu ne YesusAna negraveti Ama Lamatua dhu Dedha RisiEele Egraveu baku pajꞌegravera jaꞌardquo
30 Ka Yesus karegravei ne ldquoNgara egraveu ceerdquoHegraveia nidhu se dhaa aku regravengu na ldquoLe-
gion te jiꞌi se ae segravemi sordadꞌu riho-rihordquoNa lii segravemi egraveegravena lula nidhu se ae-ae dhumaso egravetu dꞌara ngiꞌu dhegraveu egraveegravena
31 Nidhu se loe boe pamako Yesus segravenaka baku pua regravengu lasi asa dꞌara RoꞌaJꞌajꞌegravera nuka era taha koasa bhabhelu-katubꞌa
32 Te ngaa dhu padegravetu egravetu egraveegravena hahicanau kateme dhu nyuu rai egravetu sebhe
816 Mateos 515 Lukas 1133 817 Mateos 1026 Lukas 122 818 Mateos 2529 Markus 425 Lukas1926 826 Sasuri lii Yunani dhu beꞌa risi peka na lsquoGarasarsquo Abhu kahegravei sasuri cahagꞌe dhu suri na lsquoGadararsquo Aaabhu kahegravei dhu suri na lsquoGergesarsquo
Lukas 833 109 Lukas 851-53ledhe Ka nidhu se manegravengi Yesus pekana ldquoPua la jiꞌi maso asa dꞌara hahi segraveirdquoHegraveia Yesus dꞌegravei kahegravei 33Ka nidhu se kaluaka negraveti dꞌara dhegraveu mone ne lasi masoasa hahi Hahi se aaꞌi-aaꞌi ra hujꞌu ka rarai pajꞌala puru negraveti sebhe ledhe ne hegraveiacaroco asa dꞌara dano Aa cegravene ka madheaaꞌi-aaꞌi ra
34 Ropa regravedhi segravemi egraveegravena dhegraveu mad-henge hahi se rai lasi palegraveme rae-rae egravetusegravera lolo aaꞌi-aaꞌi ngaa dhu jꞌajꞌi 35 Ropadhegraveu egravetu rae se tadegravengi lii lolo se kalasi ae-ae segravena ka neo regravedhi unu ra tataodhu jꞌajꞌi le Dꞌai era egraveegravena regravengu ladhena dhegraveu dhu nidhu tao egraveegravena madhegravedimau-mau padegravetu egravetu haga Yesus Negravengupake le megravedha-papake aa na hujꞌu hekaLadhe regravedhi segravemi neꞌe ka aaꞌi-aaꞌi ra jꞌajꞌimadhaꞌu 36 Hegraveia dhegraveu-dhegraveu dhu ladheregravedhi ngaa dhu jꞌajꞌi ne ra palolo degravengedhegraveu-dhegraveu dhu heka mai segravera tasamia kadhegraveu hujꞌu ne egravele negraveti papegravedꞌa na 37 Kadhegraveu Garasa aaꞌi-aaꞌi ra manegravengi Yesus hotegraveke eele rai regravengu te regravengu madhaꞌu titukegravena
Hegraveia Yesus si caꞌe lasi asa dedha kohasegravena ka legravepa hari asa cabegraveka dano Galilea
38 Te ngaa dhegraveu deo na dhu nidhu taoloe boe pamako Yesus aku negravengu naldquoAma Hudꞌi laa jaꞌa madhutu Ama kahegraveirdquo
Te ngaa Yesus dhaa ne peka na 39ldquoSegravemineꞌe ku laa Beꞌa risi egraveu legravepa ka asa aꞌari egraveuLamu lolo aaꞌi degravenge ra na Ama Lamatuatao le jꞌara dhu beꞌa hia egraveurdquo
Hegraveia dhegraveu ne kako palegraveme dꞌara kota nena palolo degravenge dhegraveu aaꞌi-aaꞌi ra peka naYesus ka dhu paꞌegravele negravengu
Lamatua Yesus pamamuri hari ana bhegraveninegraveti Yairus aa paꞌegravele bhegraveni egraveci dhu legraveke pa-pegravedꞌa bhegraveni
(Mateos 918-26 Markus 521-43)40 Egravele egraveegravena ka Yesus si lasi hari degravenge
koha asa cabegraveka dano Galilea Lodꞌo regravengupuru negraveti dedha koha dhegraveu ae dhu matemema le Yesus Dhegraveu se mai ae-ae ho soruNe 41-42 Egravetu neꞌe abhu ca dhegraveu ngarana Yairus Negravengu kapala egravemu manegravengi-mangajꞌi egravetu dꞌara kota ne Ana na dhokaca dhegraveu di ana bhegraveni umur na cangurudua tegraveu Ana bhegraveni ne dhu pegravedꞌa aaeoe madhe Ropa Yairus negravedhi Yesus maihegraveia laꞌe patitu kegravetu urutuu na egravetu madha
Yesus Namanegravengi ho Yesus dhuli egravemu nasegravena ka puri-paꞌegravele ana na
Dhaa nare ka Yesus madhutu degravenge neasa egravemu na Aa dhegraveu ae madhutu regravenguKa regravengu paseti egraveci degravenge egraveci
43 Abhu kahegravei dhegraveu bhegraveni egraveci dhu kakodegravenge regravengu Bhegraveni ne dhu legraveke papegravedꞌadhegraveu bhegraveni dhu loe boe canguru dua tegraveukegravena Doi-dhari degravenge megravedha-panyau naegravele aaꞌi le ho bꞌae dote-matarii Te ngaaabhu boe dhu bisa puri-paꞌegravele ne Papegravedꞌana asa na hoedagger 44 Ka na ara padegravetu-degravetuasa Yesus negraveti kabodho Hegraveia na gai legravekesuu kodho Yesus Ropa na gai legraveke kodhoYesus ne hegraveia papegravedꞌa na egravele degravenge ka
45 Cagꞌagꞌa laa Yesus titu taha Hegraveia Nakaregravei peka na ldquoCee ka dhu goi legraveke Jaꞌardquo
Te ngaa abhu boe ca dhegraveu sa dhu man-gaku Ka Petrus bꞌala aku negravengu na ldquoAmaDhegraveu ae-ae ka dhu tao paseti aa patule-pajuku negraveti kabodho Segravemi neꞌe ne teꞌa nacee ka dhu goi legraveke Amardquo
46 Te ngaa Yesus peka degravenge ne ldquoAadꞌoDeo na Jaꞌa rasa abhu koasa dhu kalua negravetingiꞌu Jaꞌa De Jaꞌa keꞌa na ca dhegraveu dhusangaja gai Jaꞌardquo
47 Ropa bhegraveni ne neꞌa na negravengu bisaboe pasili hegraveia na madhaꞌu titu kegravena Isina regravebha-regravebha ka laꞌe patitu kegravetu urutuuegravetu madha Yesus Hegraveia na lolo mi dhegraveu aesegravera nga tao ka negravengu gai Yesus Aa nalolo kahegravei na ropa negravengu gai legraveke Yesusnegravengu egravele degravenge negraveti papegravedꞌa na
48 Hegraveia Yesus lii degravenge ne peka na ldquoAnahegraveni Egraveu egravele negraveti papegravedꞌa lula egraveu parcayaJaꞌa Legravepa ka degravenge mera-milurdquo
49 Lodꞌo Yesus padhai lii era degravenge bhegravenine ca dhegraveu negraveti Yairus mai peka degravenge neldquoAma ee Ana ama aadꞌo heka Na madhele de pajꞌegravera ia ka Ama Meserdquo
50 Te ngaa ropa Yesus tadegravengi narelii peka dhegraveu egraveegravena hegraveia Yesus lii degravengeYairus ldquoMau-mau Baku madhaꞌu Par-caya mi Ama Lamatua di Negravengu ka dhuhia mamuri mi ana egraveurdquo
51-53 Ropa regravengu dꞌai egravemu Yairus dhegraveuae le Ra tangi degravenge dꞌara pegravedꞌa Ka Yesuskai si peka na ldquoAe eele ka tangi laa Anane madhe boe Dhoka na bhegravejꞌi dirdquo
Te ngaa dhegraveu se pahae boe ra maripakapengo hegravebꞌa te regravengu regravedhi unu raana ne maꞌegravete aꞌae Hegraveia Yesus manegravengisegravena ka ina-ama negraveti ana bhegraveni ne Petrus
dagger 843 Egravetu sasuri lii Yunani cahagꞌe dhu suri boe ldquoDoi-dhari degravenge megravedha-panyau na egravele aaꞌi le ho bꞌaedote-matariirdquo
Lukas 854 110 Lukas 917Yohanis degravenge Yakobis maso lasi palere-lere degravenge Ne Dhegraveu leo segravera Na hia simate egravetu liꞌu
54 Rare dꞌara ka Yesus kegravepe ai ana nehegraveia Na paroa peka na ldquoAna Kegravedꞌi kardquo55 Cagꞌagꞌa laa ana ne mamuri hari ka nakegravedꞌi titu Hegraveia Yesus lii degravenge ina anabhegraveni ne na ldquoHia ana ne naꞌardquo 56 Ina-ama ana ne malaa-maloha Te ngaa Yesuspasanegravedꞌe si baku palolo degravenge dhegraveungaa dhu jꞌajꞌi ne
9Lamatua Yesus pua ana madhutu Na
dhegraveu canguru dua segravera pakako sasabꞌa Na(Mateos 105-15 Markus 67-13)
1 Ca lodꞌo Yesus pakaboko nare anamadhutu Na dhegraveu canguru dua segravera KaNa hia si koasa ho babegravege eele nidhuaa puri-paꞌegravele dhegraveu negraveti rupa-rupa egravei pa-pegravedꞌa 2 Na pua si lasi lole jꞌara-jꞌaraparedha Ama Lamatua aa puri-paꞌegravele pa-pegravedꞌa dhegraveu egravetumia-mia 3Te ngaa Na pekadegravenge si aku Negravengu na ldquoSanegravedꞌe paie-iieBaku megraveti kahegravei ngaa-ngaa egravetu jꞌara Kakodhoka degravenge kodho egravetu ua di Baku megravetikodho silu Baku megraveti kahegravei tatea tas geejꞌara do doi-dhari 4Ladhedꞌai ka dꞌara raeegraveci abhu dhegraveu dhu soru miu na lami peadegravenge ne Magemi hagꞌe-hagꞌe egravemu kahegraveiPea taruu egravetu dꞌara egravemu egraveegravena toke miupakegravedꞌi tegraveke eele rae egraveegravena 5 Ladhe miumaso asa dꞌara rae egraveci hegraveia dhegraveu-dhegraveu egravetusegravera roꞌo boe segravemimiu aa roꞌo boe nanenelii padhai miu na pakegravedꞌi tegraveke eele raeegraveegravena Lodꞌo miu tegraveke eele rae egraveegravena taomadhutu adꞌa ho caro eele ahu negraveti hagamiu Aa mi peka degravenge ra lsquoMiu se ladhemoꞌo boe nanene lii jiꞌi pe miu segravemi merepala mirsquo rdquo
6 Egravele ka ana madhutu se lasi ka asa rae-rae Ra lole degravenge dhegraveu-dhegraveu Lii Lolo BeꞌaAma Lamatua Aa puri-paꞌegravele kahegravei dhegraveunegraveti papegravedꞌa egravetu mia-mia
Dhegraveu aae Herodes bingu lula Yesus(Mateos 141-12 Markus 614-29)
7 Ca tegraveka rupa-rupa lii lolo lula-negravetiYesus ne dꞌai le dhegraveu aae Herodes An-tipas Ropa na tadegravengi lii lolo se hegraveia nabingu lula dhegraveu cahagꞌe peka na ldquoYesusne nuka Yohanis tuka sarani dhumamuri
hari lerdquo 8Aa cahagꞌe hari peka na ldquoNegravengune baki Elia dhu mamuri harirdquo
Abhu dhu leo hari peka na ldquoNegravengu neca dhegraveu negraveti dhegraveu regraveti lii padhai Lamatuadhu uru-uru segraverardquo
9 Te ngaa Herodes sanegravedꞌe era peka naldquoCa hari ni jaꞌa pua le poro pamaꞌegravete kegravetuYohanis De na mamuri hari do Aa cadhegraveu ne cee harirdquo Ka na tenge jꞌara segravenaka patoo madha degravenge Yesus
Lamatua Yesus pangaꞌa legravemi riho dhegraveu(Mateos 1413-21 Markus 630-44 Yohanis
61-14)10 Ca lodꞌo ana madhutu dhu Yesus pua
segravera legravepa mai paꞌegraveci hari degravenge Ne Ralolo degravenge Ne aaꞌi-aaꞌi dhu regravengu tao KaYesus si kakomesa-mesa ra asa era egraveci dhupadegravetu degravenge rae Betsaida ho ra ae egravetuegraveegravena 11 Te ngaa dhegraveu ae dhu reꞌa rarena Yesus si neo lasi sa mia ka ra pakiꞌu relimuri Yesus segravemi si hegraveia Na paꞌegravele dhegraveupegravedꞌa aaꞌi-aaꞌi aa Na peka-padhai degravengera jꞌara-jꞌara AmaLamatuanegravedꞌu paredha
12 Ropa dꞌai lodꞌo nihia ka canguru duaana madhutu Yesus segravera peka degravenge NeldquoBeꞌa risi Ama pua dhegraveu seꞌe lasi asa rae-rae dhu padegravetu degravenge era neꞌe segravena ka ratenge ngangaꞌa unu ra Aa hudꞌi laa ra lasitenge era ho jꞌunu taha Te era dhu kajꞌegraveunegraveti rae segravemi neꞌe tasamia ka regravengu bisaabhu raꞌa-rinurdquo
13-14 Te ngaa Yesus bꞌala si peka naldquoSegravemi neꞌe Miu ka dhu pangaꞌa sirdquo
Hegraveia anamadhutu se dhaa peka na ldquoIraii Ama ee Tasamia bisa segravemi egraveegravenaDhegraveu se risi negraveti legravemi riho dhegraveu Egraveegravenadhegraveu mone di ige megraveka bhegraveni degravenge ananiki Egravetu dꞌara adhe-aai jiꞌi abhu dhokaroti legravemi bua degravenge iꞌa dua ngiꞌu di LadheAma neo segravena ka jiꞌi pangaꞌe dhegraveu seꞌetasa mera mia ho jiꞌi hegraveli ngangaꞌa ae-aehia rardquo
Ka Yesus dhaa ldquoPakaboko si madhegravedilegravemi nguru-legravemi nguru dhegraveu ca kabokordquo
15 Hegraveia lasi tao segravemi egraveegravena 16 Ropa dhegraveuse madhegravedi ka Yesus nare roti legravemi buadegravenge iꞌa dua ngiꞌu segravera Ka Na tangarasa dedha ho Na manegravengi makasi Egravele kaYesus pamae roti degravenge iꞌa segravera Hegraveia Najꞌole sa ana-ana madhutu Na ho papalami dhegraveu-dhegraveu segravera 17 Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi se
95 Lukas 104-11 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1351 97 Herodes Antipas ne ana negraveti Herodes KapaiHerodes Kapai egraveegravena ka pua pamadhe ana iiki-ana iiki egravetu Betlehem legraveke degravenge lodꞌo rara iisi Lamatua Yesus Ladheegravetu Mateos 216-18 98 Mateos 1614 Markus 828 Lukas 919 913-14 Mateos 1421
Lukas 918 111 Lukas 936
raꞌa toke begravecu Ka ngangaꞌa dhu risi segraverakaboko rare pegravenu canguru dua soe
Petrus mulai neꞌa megraveu na LamatuaYesus nuka Kristus
(Mateos 1613-19 Markus 827-29)18 Ca tegraveka Yesus laꞌe mesa Na ho sabajꞌa
egravetu era egraveci Hegraveia ana madhutu Na mai kapaꞌegraveci degravenge Ne Sabajꞌa nare ka Yesuskaregravei si aku Negravengu na ldquoMiu tadegravengi-tadegravengi dhegraveu palolo na Jaꞌa ne ceerdquo
19 Hegraveia ra dhaa ldquoCahagꞌe peka na Yoha-nis tuka sarani Aa cahagꞌe peka na bakiElia Ladhe aadꞌo na ca dhegraveu negraveti dhegraveuregraveti lii padhai Ama Lamatua uru-uru segraveradhu mamuri harirdquo
20 Hegraveia Yesus karegravei hari si peka naldquoMadhutu aꞌabhu miu na Jaꞌa ne ceerdquo
Ka Petrus dhaa ldquoAma ne Kristus nukaDhegraveu dhu Ama Lamatua pajꞌujꞌu karegravei negravetiuru kardquo
21 Egravele ka Yesus kai si segravena ka baku aledegravenge dhegraveu egraveci sa peka na Negravengu naKristus
Lamatua Yesus peka jꞌara mamadhedegravenge mamuri hari Na
(Mateos 1621-28 Markus 831mdash91)22 Ka Yesus tuhu hari lii padhai Na aku
Negravengu na ldquoJaꞌa ne Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa Jaꞌa hudꞌi pasae ku rupa-rupa jꞌajꞌegraveradhu bia Begraveli-camegravedꞌa dhegraveu heka adꞌaYahudi kegravetu agama Yahudi degravenge meseagama segravera roꞌo boe segravemi ladhe peka naJaꞌa ne Kristus Aa egraveegravena na ra pamadheJaꞌa Mema tareꞌa-reꞌa Jaꞌa madhe te ngaaasa camegravedꞌa egraveegravena Jaꞌa mamuri harirdquodagger
23 Egravele ka Na peka degravenge dhegraveu ae seaku Negravengu na ldquoDhegraveu dhu neo madhutuJaꞌa negravengu hudꞌi madhutu degravenge dꞌarakateme egravetu lodꞌo begraveli-lodꞌo begraveli Negravenguhudꞌi core eele ku dadꞌegravei dꞌara na Negravenguhudꞌi madhutu taruu masi ka dhegraveu neopamadhe ne nuka segravemi dhegraveu pasae ajꞌupalolo-palegravebha na ho laꞌe asa era ra pa-madhe ne 24 Te dhegraveu dhu sadia madhelula madhutu Jaꞌa begraveli-camegravedꞌa negravenguunu mamuri taa-taa degravenge Ama LamatuaTe ngaa dhegraveu dhu neo dhoka mamuri hia
ngiꞌu aae na begraveli-camegravedꞌa negravengu pakajꞌegraveu-jꞌegraveu negraveti Lamatua 25Ladhe dhegraveu unu aaꞌingaa-ngaa egravetu rai-haha ne te ngaa AmaLamatua tule eele ne aꞌoto na ngaa 26 Jaꞌane Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa De dhegraveudhumakaemadhutu Jaꞌa aamakae segravemi liiajꞌa Jaꞌa Jaꞌa kahegravei makae mangaku negravenguegravetu madha Ama Lamatua lodꞌo Jaꞌa legravepamai negraveti sorga Te begraveli-camegravedꞌa Jaꞌa purumai degravenge dadedha Ama Ku palere-leredegravenge ana-ana pajuu Na negraveti sorga 27 Jaꞌapeka patareꞌa degravenge miu Abhu pegraveri-pegraverinegraveti miu egravetu seꞌe se begraveli-camegravedꞌa ladheregravedhi unu ra Lamatua negravedꞌu paredha hekara madhe kegravenardquo
Rupa Yesus ubꞌa eele egravetu kolo ledhe(Mateos 171-8 Markus 92-8)
28 Egravele aru lodꞌo ka Yesus negraveti PetrusYohanis degravenge Yakobis lasi caꞌe asa ledheegraveci ho neo sabajꞌa 29 Dhu Na sabajꞌa eraregravehu Na jꞌajꞌi leko-leo aa megravedha-papakeNa pudhi lao-lao
30 Cagꞌagꞌa laa dhegraveu dua cegraveu mai Dhegraveuse nuka baki Musa degravenge baki Elia Ka rapadhai lii degravenge Yesus 31 Dua ra ladhe naleꞌe-leꞌe hegraveti-hegraveti Tegravelu ra padhue-padhailula-negravetimamadhe Yesus begraveli-camegravedꞌa egravetuYerusalem
32 Lodꞌo egraveegravena Petrus degravenge angalai nadhegraveu dua segraveramusimadha sakaa titu kegravenaka ra bhegravejꞌi luu Ropa ra kabegravedhi hegraveiaregravedhi Yesus titu degravenge dhegraveu dua Aa regravedhiYesus dhu kahaꞌa kahegravei
33RopaMusa degravenge Elia neo legravepa Petrusbingu neꞌa heka tao tasamia Ka na padhailii leli na peka na ldquoAma Jiꞌi egravetu neꞌe beꞌadꞌai seli De hua iia jiꞌi tao paleo tegravelu buaCue hia Ama cue hia baki Musa aa cuehari hia baki Eliardquo 34 Te ngaa ropa Petruspadhai lii era raꞌi-liru purumai ka sagururare regravengu Hegraveia Petrus si madhaꞌu bia35Ka ra tadegravengi lii negraveti dꞌara raꞌi-liru egraveegravenapeka naldquoNeꞌe ne Ana Jaꞌa dhu Jaꞌa hagꞌe kore le
Ladhe Na padhai lii nanene Ne paie-iierdquo
36 Ropa lii na egravele Petrus si ladhe regravedhidhoka Yesus mesa-mesa na Regravengu tegravelura peka boe degravenge dhegraveu egraveci sa ngaa dhu
919 Mateos 141-2 Markus 614-15 Lukas 97-8 920 Yohanis 668-69 dagger 922 Lii Yunani ladhe raige lodꞌo nuka deo neꞌe ne lodꞌo ka egraveci (1) begraveli = lodꞌo ka dua (2) camegravedꞌa = lodꞌo ka tegravelu (3) De mamadhe LamatuaYesus ra ige legraveke lodꞌo ka egraveci (nuka Jumat Agung) aa lodꞌo Na mamuri hari negraveti mamadhe Na legraveke lodꞌo ka tegravelu nukacamegravedꞌa (Migu Paska) 923 Mateos 1038 Lukas 1427 924 Mateos 1039 Lukas 1733 Yohanis 1225 935 2 Petrus 117-18 Yesaya 421 Mateos 317 1218 Markus 111 Lukas 322
Lukas 937 112 Lukas 957regravengu regravedhi le Dꞌai negravebhu ku heka rapalolo degravenge dhegraveu leo kegravena
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele ana egraveci dhunidhu bhelu tao ne
(Mateos 1714-18 Markus 914-27)37 Asa begraveli egraveegravena lodꞌo Yesus degravenge
Petrus si puru mai negraveti ledhe dhegraveu aemai paraga degravenge Yesus 38 Ka dhegraveu egravecirodhe Ne peka na ldquoAma Mese Ladhe kuana mone jaꞌa ca dhegraveu ne laa 39 Te abhunidhu dhu loe boe kegravepe ne ka na pakegravecesahegraveka aa nyanyoko ne toke hegravebꞌa nahoro karaka Nidhu ne loe boe dhadhedheana ne aa dꞌegravei boe hia ana ne ae nare cikisa 40 Jaꞌa manegravengi le kahegravei ana madhutuAma se ho ra babegravege eele nidhu ne te ngaatao rare boerdquo
41 Ka Yesus jegraveke si peka na ldquoEeh Miu separcaya boe na Lamatua bisa paꞌegravele dhegraveunegraveti papegravedꞌa ra Miumema dhegraveu dhumeꞌaboe mamuri madhutu jꞌara mola De Jaꞌahudꞌi tatae hari miu toke pegraveri lodꞌordquo
Hegraveia Na peka degravenge ama ana ne ldquoMegravetiana mu sa neꞌe mairdquo
42 Ropa pakako regraveti ana ne asa Yesushegraveia nidhu hake pabegravebhe aa rarumu neTe ngaaYesus paredhanidhuho kalua tegravekeeele ana ne hegraveia na egravele degravenge Ka Yesushia ana ne asa ama na laꞌe 43a Dhegraveu-dhegraveuegravetu segravera dhu ladhe regravedhi koasa Yesus aaꞌi-aaꞌi ra malaa-maloha
Lamatua Yesus peka hari jꞌara mamadheNa
(Mateos 1722-23 Markus 930-32)43b Ropa dhegraveu se padhue era tadha
malaa dhu Yesus tao Negravengu lii degravengeana madhutu Na aku Negravengu na 44 ldquoMiupatadhe paie lii padhai Jaꞌa ne Negravebhu boedhegraveuneopahie Jaꞌa DhegraveuRai-hahaTareꞌa-reꞌa ne Ka ra soro Jaꞌa asa dꞌara adhe-aaidhegraveu leordquo 45 Te ngaa ana madhutu Na sebingu Masi ka regravengu dhane rare boe sasoana te ngaa ra madhaꞌu karegravei Ne sasoa nangaa
Cee ka dhu jꞌajꞌi dhegraveu re madha(Mateos 181-5 Markus 933-37)
46 Ca lodꞌo ana madhutu Yesus pasisulula-negraveti regravengu se cee ka dhu begraveli-camegravedꞌajꞌajꞌi dhegraveu re madha 47 Te ngaa Yesusneꞌa ngaa dhu regravengu pasisu Ka Na paroa
nare ana iiki ca dhegraveu hegraveia Na patitu egravetukarasa Na 48 Ka Yesus peka degravenge raldquoNanene paie Dhegraveu dhu madhutu Jaꞌa hona ladhe-leru dhegraveu haha dhu sama segravemiana iiki ne sasoa na negravengu ladhe-leru Jaꞌakahegravei Aa na ladhe-leru kahegravei Ama Kuegravetu sorga dhu pua Jaꞌa mai asa rai-hahane Abhu dhegraveu ae dhu pusi-pahae boedhegraveu segravemi seꞌe se Dhegraveu seꞌe nuka dhuunu aadꞌo dhu susa dhu laku-laku boedhu kalua aapa aa degravenge dhegraveu haha Dedhegraveu dhu dꞌegravei lalau-laloꞌo dhegraveu segravemi seꞌese madhutu Ama Lamatua negravengu ka dhudhegraveu re madhardquo
Dhegraveu cee dhu labꞌa boe egravedhi negravengu egraveegravenaangalai egravedhi
(Markus 938-40)49 Hegraveia Yohanis peka degravenge Yesus aku
negravengu na ldquoAma Ca lodꞌo jiꞌi ngegravedhi cadhegraveu babegravege eele nidhu degravenge ale kolon-gara Ama Ka jiꞌi kai ne segravena ka na ale ia kangara Ama lula negravengu ne dhegraveu egravedhi boerdquo
50 Te ngaa Yesus dhaa peka na ldquoBakuTe dhegraveu dhu labꞌa boe egravedhi negravengu egraveegravenaangalai egravedhirdquo
Dhegraveu ca rae egravetu Samaria roꞌo boe segravemi rareLamatua Yesus
51 Yesus neꞌa le lodꞌo Na caꞌe asa sorgadegravetu le Ka Na pamaꞌegravete nare ho laꞌe asakota Yerusalem 52Na pua dhegraveu lasi uurusegravena ka ra lalau ngangaꞌa-nganginu Kadhegraveu lasi uuru se maso lasi asa dꞌara raecue egravetu propensi Samaria ho lalau memaera regravengu manubha 53 Te ngaa dhegraveu egravetuSamaria se roꞌo boe segravemi rareYesus si lulaNegravengu neo laꞌe sogo-tagu Ama Lamatuaegravetu kota YerusalemDagger 54 Ropa Yakobisdegravenge Yohanis tadegravengi lii neꞌe ka ra pa-mako Yesus aku regravengu na ldquoAma Tasamiana ti manegravengi Ama Lamatua papuru ai mainegraveti dedha-liru ho tunu pakegravepu sirdquo
55 Te ngaa Yesus ladhe asa dua ra hegraveiaNa kai si peka na ldquoBaku pangee segravemiegraveegravenardquo 56 Egravele egraveegravena ka lasi hari asa rae leo
Jꞌara-jꞌara madhutu Lamatua Yesus(Mateos 819-22)
57 Ropa regravengu kako era dhegraveu egraveci liidegravenge Yesus peka na ldquoAma Ama neoasa mia egraveegravena ka jaꞌa neo madhutu Amataruurdquo
946 Lukas 2224 948 Mateos 1040 Lukas 1016 Yohanis 1320 Dagger 953 Era dhegraveu Samaria sogo-tagumiAma Lamatua egravetu ledhe Gerasim egravetu rai regravengu Regravengu se negravebhu le dhu tao lii langu degravenge dhegraveu Yahudi dhu mangajꞌimi Ama Lamatua egravetu kota Yerusalem 954 2 Dhegraveu Aae segravera 19-16
Lukas 958 113 Lukas 101258Hegraveia Yesus bꞌala peka na ldquoBeꞌa kahegravei
Te ngaa pangee ku laa Dhegraveu aaꞌi-aaꞌidegravenge era pea-paluꞌu Segravemi egraveegravena kahegraveidegravenge badha-manu Busa hui legravepa laꞌe asadꞌara roꞌa na Manu-bhui lasi asa dꞌararegravedꞌa ra Te ngaa Jaꞌa ne Dhegraveu Rai-hahaTareꞌa-reꞌa degravenge boe era pea-paluꞌu hopasoru iisi Jaꞌa ne Era lalaka kegravetu aadꞌokahegraveirdquo
59 Ca tegraveka Yesus paroa dhegraveu leo ca dhegraveuka Na peka ldquoMai madhutu Jaꞌa ho jꞌajꞌidhegraveu Jaꞌardquo
Ka dhegraveu ne dhaa aku negravengu na ldquoBeꞌakahegravei do Te ngaa segravemi neꞌe Ama Hudꞌijaꞌa legravepa ku ladhe-leru ina-ama jaꞌa Ladhepadhane kore ama ku heka jaꞌa madhutukegravenardquo
60 Te ngaa Yesus peka degravenge ne ldquoSegravemineꞌe Hudꞌi laa dhegraveu dhu parcaya boeLamatua uri dhegraveu regravengu dhu madhe Tengaa miu dhu legraveka Lamatua sasabꞌa miulami peka-padhai jꞌara-jꞌara paredha AmaLamatuardquo
61 Abhu dhegraveu leo dhu peka na ldquoBeꞌakahegravei Jaꞌa neo madhutu Ama taruu Tengaa hudꞌi jaꞌa laku palangu ku lii degravengeaꞌari jaꞌa heka jaꞌa mai madhutu Amardquo
62TengaaYesus lii degravengene ldquoSegravemineꞌeLadhe dhegraveu neo pare rai te ngaa tao haringaa-ngaa dhu leo toke bhegravelu segravele tatuoka na jꞌajꞌi boe Segravemi egraveegravena kahegravei degravengedhegraveu dhu pamaꞌegravete nare le neo madhutuJaꞌa te ngaa pangee taruumamuri na lodꞌodhu uru segravera Dhegraveu segravemi egraveegravena gaguna naaadꞌo jꞌajꞌi dhegraveu sabꞌa egravetu dꞌara paredhaAma Lamatuardquo
10Lamatua Yesus pua ana madhutu Na
pidhu nguru dua dhegraveu1 Egravele egraveegravena Yesus hagꞌe nare ana mad-
hutu Na dhu leo pidhu nguru dua dhegraveuKa Na hagꞌe si dua-dua dhegraveu segravena kalasi uuru asa era-era dhu Negravengu neo laꞌe2 Hegraveia Na pua si aku Negravengu na ldquoAbhudhegraveu ae dhu nuka segravemi are dhu karara leKa lamatua okapuadhegraveu sabꞌa na lasi gꞌegravetuare se De miu hudꞌi sabajꞌa segravena ka AmaLamatua hia tabha dhegraveu-dhegraveu sabꞌa Na hooru rare dhegraveu-dhegraveu dhuneomadhutu Jaꞌa
Lula dhegraveu dhu neo madhutu Jaꞌa ae Tengaa dhegraveu sabꞌa dhoka ciki ooꞌe di
3 De lami ka Jaꞌa pua miu lami asadhegraveu ae Te ngaa sanegravedꞌe segravemi neꞌe Miuegraveci egraveegravena ka degravenge ana kahibꞌi-kalegravebho dhulami asa talora aae busa hui dhu bhelu
4 Miu baku megraveti doi-dhari tas taomegravedha-papake do salapa dhu risi egravetu dꞌarakakako miu Mage core eele ai lodꞌo degravengepadhai lii iia dꞌara degravenge dhegraveu egravetu talorajꞌara
5-8 Ladhemiumaso asa dꞌara rae egravecimiubaku pidha-pidha era pea Ladhe dhegraveusegravemi rare miu degravenge beꞌa egravetu dꞌara egravemucue pea dhoka egravetu egraveegravena toke miu pakegravedꞌitegraveke eele rae egraveegravena Ladhe miu maso asaegravemu cue miu hudꞌi manegravengi segravena ka AmaLamatua hia berkat mi dhegraveu isi egravemu egraveegravenaLadhe lamatua egravemuegravetu segravera segravemi naremiudegravengebeꞌa tatu Lamatuapadꞌelo dꞌarahuaiia Na mi isi egravemu egraveegravena Te ngaa ladheroꞌo boe segravemi miu na hudꞌi laa Lamatuapadꞌelo dꞌara hua iia Na hia miu mesami Ladhe miu maso asa egravemu cue do asarae egraveci ra hia miu ngangaꞌa miꞌa-minulaa degravenge karejꞌe Te ra hia egraveegravena pamegravecidegravenge egravei kabhegravesu miu dhu hae 9 Puri-paꞌegravele dhegraveu regravengu dhu pegravedꞌa Aa peka-padhai degravenge dhegraveu segravera na lsquoParedha AmaLamatua egravetu katanga madha miu lersquo
10 Te ngaa abhu kahegravei rae dhu dhegraveura roꞌo boe segravemi rare miu Ladhe ra taomiu segravemi egraveegravena na lami titu asa jꞌara-jꞌaraegravetu dꞌara rae egraveegravena mi lii degravenge ra pekana 11 lsquoNanene paie Miu dhegraveu dhu egravetudꞌara rae ne Jiꞌi mai le ngegraveti Lii Lolo BeꞌaLamatua hia miu te ngaa miu pusi-pahaeboe De jiꞌi caro eele ahu rae neꞌe negravetihaga jiꞌi ho jꞌajꞌi mi tadha dhu peka na pebegraveli-camegravedꞌa segravemi mere pala mi Te ngaasanegravedꞌe paie-iie Paredha Ama Lamatuaegravetu katanga madha miu lersquo
12 Miu meꞌa sina ma bhabhelu dhegraveukota Sodom Jaꞌa pasanegravedꞌe miu Begraveli-camegravedꞌa dꞌai lodꞌo egravele rai-haha ne AmaLamatua huku dhegraveu-dhegraveu dhu roꞌo boesegravemi raremiu bia risi negraveti dhegraveu Sodomrdquo
Dhegraveu dhu roꞌo boe segravemi rare LamatuaYesus
(Mateos 1120-24) 961 1 Dhegraveu Aae segravera 1920 101 Sasuri lii Yunani cahagꞌe suri na lsquoana madhutu 72 dhegraveursquo Dhu leo harisuri na lsquoana madhutu 70 dhegraveursquo Madhutu terjemahan dhu hiu ae dhu pili lsquo72 dhegraveursquo 102 Mateos 937-38 103 Mateos 1016 105-8 1 Korintus 914 1 Timotius 518 1011 Mateos 107-14 Markus 68-11Lukas 93-5 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1351 1012 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 1924-28 Mateos 1015 1124
Lukas 1013 114 Lukas 102513 Ka Yesus tuhu hari lii padhai Na aku
Negravengu na ldquoMate unu miu dhu pea egraveturae Korasindagger degravenge miu egravetu rae BetsaidaMiu dui mere jꞌajꞌegravera Jaꞌa tao tadha-tadhamalaa egravetu katanga madha miu te ngaamiu moꞌo boe parcaya Lamatua Ngaahari miu dhegraveu Yahudi dhu peka na miutadhe Ne Ladhe segravemi tadha-tadha malaase dhu Jaꞌa tao egravetu rae miu legraveke egravetu kotaTirus degravenge kota Sidon tatu negravebhu naresange neꞌe dhegraveu segravera ele-hoꞌa le aa rategraveke eele sasala-sasigo ra homaimadhutuLamatua Aa regravengu tatu pake le megravedhasasusa degravenge tao ahu egravetu kegravetu ra jꞌajꞌimi tadha dhu peka na regravengu manyasanegraveti sasala-sasigo ra Te ngaa dhegraveu Tirusdegravenge dhegraveu Sidon segravera dhegraveu Yahudi boeDe ra peka boe na regravengu dhegraveu dhutadhe Lamatua 14 Tareꞌa Miu ladheku laa Begraveli-camegravedꞌa dꞌai lodꞌo Lamatuapamaꞌegravete lii langu dhegraveu aaꞌi-aaꞌi hahukunegraveti Lamatua mi dhegraveu Tirus degravenge dhegraveuSidon samaa risi negraveti hahuku miu
15 Mata unu miu kabarai KapernaumMiu baku pangee na begraveli-camegravedꞌaLamatua nedhe miu pamaso asa dꞌarasorga Aadꞌo Mola-megraveu egravei Egraveegravena naLamatua pegraveci miu asa dꞌara naraka lami
16 Sanegravedꞌe pabeꞌa-beꞌa Dhegraveu dhunanene lii miu nuka segravemi regravengu naneneJaꞌa Aa dhegraveu dhu pusi boe nanene miuegraveci egraveegravena ka ra pahae boe Jaꞌa Aa dhegraveu dhuroꞌo boe nanene Jaꞌa egraveci egraveegravena ka degravengeregravengu dhu pusi-pahae boe Ama Lamatuadhu pua Jaꞌa mai asa rai-haha nerdquo
Ana madhutu Yesus dhegraveu pidhu ngurudua segravera legravepa hari
17 Ropa ana madhutu pidhu nguru duasegravera legravepa hari maiDagger dꞌara ra karejꞌe biaKa ra lole degravenge Yesus aku regravengu na ldquoIraii Kakako jiꞌi ne beꞌa bia Ropa jiꞌipake kolongara Amaho babegravege eele nidhuna nidhu segravera nanene lii jiꞌi hegraveia ra raibhalegravetardquo
18 Te ngaa Yesus bꞌala si peka naldquoMema tareꞌa Lodꞌo miu tao segravera saJaꞌa ladhe kegravedhi Ama Lamatua pegraveci eelenidhu degravenge dhegraveu aae ra negraveti dedha-lirunegravei nuka segravemi bela dhu kahaꞌa negraveti haa
negraveti dhimu 19 Sanegravedꞌe Dhegraveu aae nidhuegraveegravena musu egravedhi Aa negravengu degravenge koasakahegravei Te ngaa Jaꞌa pangegravedꞌu le miu koasaho palaho koasa na Ladhe miu jꞌegraveli legravekekaisao do karaka rai miu ngaa-ngaa taoboe Ngaa egraveci sa bisa boe pajꞌegravera miu20Miu karejꞌe lula nidhu nanene miu Beꞌakahegravei te ngaa segravera sa ana iiki era Dhu beꞌarisi dꞌara miu karejꞌe lula Lamatua surinare le ngara miu jꞌajꞌi ana kabarai Na egravetusorgardquo
Dꞌara Lamatua Yesus karejꞌe-karae(Mateos 1125-27 1316-17)
21 Lodꞌo egraveegravena Roh Lamatua dhu Mola-Megraveci tao dꞌara Yesus karejꞌe-karae HegraveiaNa koa-kio Ama Lamatua peka na ldquoAmadhu jꞌajꞌi Lamatua egravetu dedha-liru degravengerai-haha Jaꞌa manegravengi makasi ae-ae lulaAma paꞌabhe jꞌara-jꞌara seꞌe negraveti dhegraveu dhutao iisi dꞌegravelu-megraveu degravenge dhegraveu lela dedhaTe ngaa Ama bhoke patalele aaꞌi-aaꞌi se hiami ana iiki-ana iiki degravenge dhegraveu-dhegraveu dhupahaha iisi Tareꞌa Ama Lula egraveegravena ka dhupakarejꞌe dꞌara Amardquo
22 Hegraveia Yesus peka degravenge dhegraveu ae segraveraaku Negravengu na ldquoNanene paie Ama Ku egravetusorga pangegravedꞌu aaꞌi le koasa mi Jaꞌa Dhutadhe megraveu Jaꞌa ne cee dhoka Ama di Aadhu tadhe megraveu Ama egraveegravena cee dhoka Ananegraveti Ama di nuka Jaꞌa ne Aa Jaꞌa hagꞌekore dhegraveu leo segravena ka nori si ho ra tadhemegraveu Negravengu kahegraveirdquo
23 Ka Yesus kabibꞌa asa ana madhutuNa hegraveia Na peka degravenge regravengu mesa raaku Negravengu na ldquoMiu se oto titu kegravena lulamegravedhi le koasa Lamatua 24Dhegraveu aae-dhegraveuaae degravenge dhegraveu regraveti lii padhai Lamatuauru-uru segravera dꞌegravei titu kegravena neo regravedhi ngaadhu miu limuri ne megravedhi te ngaa regravedhiboe Regravengu dꞌegravei kahegravei neo tadegravengi ngaadhu miu nanene ne te ngaa ra tadegravengiregravedhi boerdquo
Dhegraveu Samaria dhu dꞌara hualaa25 Ca tegraveka ca dhegraveu dꞌegravelu-megraveu atora
agama Yahudi titu ho neo segraveku pamanahuYesus Na karegravei peka na ldquoAma Mese Mupeka ku laa Jaꞌa adꞌu jꞌara segravemi ngaasegravena ka jaꞌa mamuri taa-taa degravenge AmaLamatua egravetu sorgardquo
dagger 1013 Suri madhutu lii Idhonesia lsquoKhorazimrsquo Lii uuru negraveti lii Yunani dhu suri tegraveke Χοραζίν lsquoChoradzinrsquo 1013 Yesaya 231-18 Yeskial 261mdash2826 Yoel 34-8 Amos 19-10 Sakaria 92-4 1015 Yesaya 1413-15 1016 Mateos 1040 Markus 937 Lukas 948 Yohanis 1320 Dagger 1017 Sasuri lii Yunani suri na lsquoanamadhutu 72dhegraveursquo Cahagꞌe hari peka na lsquoana madhutu 70 dhegraveursquo Negraveti terjemahan dhu hiu ae ka dhu suri lsquo72 dhegraveursquo 1019Lii Sodꞌa Koa-Kio 9113 1022 Yohanis 335 1015
Lukas 1026 115 Lukas 104226 Ka Yesus bꞌala ne aku Negravengu na
ldquoMusa suri tasamia lula-negraveti jꞌara neꞌe neAa madhutu mameꞌa egraveu tasamiardquo
27 Hegraveia dhegraveu ne dhaa peka na ldquoNa surisegravemi neꞌe kalsquoEgraveu hudꞌi sue ku Ama Lamatua risi negraveti
ngaa-ngaa aaꞌi-aaꞌi raNegraveti egraveegravena ka dꞌara egraveu hudꞌi dꞌegravei
Negravengu titu kegravenasabꞌa paꞌegravera ho madhutu dadꞌegravei Naaa tadhe megraveu Nersquo
Dhu suri kahegravei peka na lsquoEgraveu hudꞌi sue kudhegraveu egraveu sama segravemi egraveu sue ngiꞌu egraveu mesamursquo rdquo
28 Hegraveia Yesus bꞌala ne ldquoDhu legraveke kegravenaLadhe egraveu tao madhutu segravemi segravera na egraveumamuri taa-taa degravenge Ama Lamatuardquo
29 Te ngaa dhegraveu ne tao iisi na segravemi dhegraveumola sa Ka na karegravei hari Yesus aku negravenguna ldquoTe ngaa lsquodhegraveu jaꞌarsquo egraveegravena ka ceerdquo
30 Hegraveia Yesus bꞌala ne peka na ldquoSegravemineꞌe Jaꞌa neo lolo degravenge egraveu lii pakasameegraveci Pe egraveumesamu ka dhu peka na mia kadhu tareꞌa-reꞌa lsquodhegraveu egraveursquo Lii pakasame nesegravemi neꞌe ka ca lodꞌo abhu dhegraveu Yahudica dhegraveu pakegravedꞌi negraveti kota Yerusalem purulaꞌe asa kota Jeriko Te ngaa ropa dꞌaitalora jꞌara cagꞌagꞌa laa parapo mai gameparoe ne Ra game aa parame rare aaꞌidoi-dhari degravenge megravedha-papake dhegraveu neKa parapo se core ne asa sebhe jꞌara laꞌeaa ra rai tegraveke eele ne Dhegraveu ne oe madhe
31 Te ngaa negravebhu boe ka ama agamaYahudi ca dhegraveu puru mai re jꞌara egraveegravenaTe ngaa ropa na ladhe negravedhi dhegraveu ne dhudiu raa aa dhu tarenga egravetu sebhe jꞌaraama agama ne titu boe sa hegravei ho uri dhegraveune Na kako paseli eele dhegraveu neꞌe laꞌeasa cabegraveka jꞌara ka na taruu 32 Negravebhuboe ka dhegraveu leo hari egraveci kako re egraveegravenaNegravengu ne negraveti suku Lewi dhu tema sabꞌaegravetu dꞌara Egravemu Kapua Manegravengi-MangajꞌiAma Lamatua Ropa negravedhi dhegraveu ne dhubaa-baa egravetu sebhe jꞌara hegraveia laꞌe padegravetu-degravetu ho ladhe te ngaa na bara boe nekahegravei Na sigo eele jꞌara ka laꞌe taruu
33-34 Negravebhu boe ka dhegraveu egraveci negraveti raiSamaria mai re jꞌara egraveegravena degravenge badhakeledꞌei na Dhegraveu Yahudi pahae boe dhegraveuSamaria Te ngaa ropa dhegraveu Samaria nenegravedhi dhegraveu dhu legraveke rapo egraveegravena ka dꞌarana megraveke boe Na mai padegravetu-degravetu ho neo
saradꞌe ne Ka pamegraveu nuꞌa dhegraveu ne degravengeegravei anggor hegraveia na panaꞌi degravenge egravei megravenyiAa na parbaan nuꞌa na egravele ka na pacaꞌe asakeledꞌei na Hegraveia negraveti ne laꞌe asa dꞌara kotaNa pamaso ne asa dꞌara losmen aa lalaupabeꞌa-beꞌa ne
35 Asa begraveli madꞌae egraveegravena dhegraveu ne laꞌebꞌae uuru kegravetu doi iia dua buasectmi lamatualosmen ne ka na peka lsquoPake uuru doi neho lalau dhegraveu ne toke egravele Ladhe dꞌai boepake uuru doi egraveu Pe jaꞌa legravepa pula hari doisegraverarsquo rdquo
36 Lii pakasame Yesus ne dꞌai sange neꞌeka Hegraveia Yesus karegravei mi dhegraveu dꞌegravelu-megraveuatora agama Yahudi ne aku Negravengu naldquoMadhutu egraveu mia ka dhu tareꞌa-reꞌa lsquodhegraveunegravengursquo mi dhegraveu dhu legraveke rapo nerdquo
37 Ka dhegraveu ne dhaa peka na ldquoTatu dhegraveudhu lalau ne toke egravelerdquo
Hegraveia Yesus lii peka na ldquoTareꞌa De lamuka tao madhutu segravemi egraveegravenardquo
Lamatua Yesus Marta degravenge Maria38-40 Egravele egraveegravena ka Yesus degravenge ana mad-
hutu Na lasi taruu asa Yerusalem Hegraveia radhuli egravetu rae egraveci Egravetu era neꞌe dhegraveu duadhu paꞌaꞌari ngara ra Marta degravenge MariaMarta manegravengi ho Yesus si manubha egravetuegravemu regravengu Ka ra pea taha egravetu egraveegravena
Ropa Yesus madhegravedi ho ajꞌa si Martabhute degravenge pananasu Te ngaa ari naMaria madhegravedi padegravetu-degravetu haga Yesusho nanene lii padhai Na Negravebhu boe kaMarta mai kaꞌugu egravetu madha Yesus akunegravengu na ldquoAma Tasamia ee Jaꞌa dꞌaimadhe lalau ngangaꞌa-nganginu mesa-mesa ku te ngaa ari jaꞌa madhegravedi mau-mau Peka ku degravenge ne laa segravena ka maibara jaꞌa egravetu dapu nerdquo
41 Te ngaa Lamatua Yesus dhaa naldquoMarta Egraveu ne bhute degravenge ngangee rupa-rupa 42Beꞌa kahegravei do te ngaa jꞌara egraveci dhubeꞌa risi Maria pili nare dhu beꞌa risi lenukamadhegravedi ho nanene Lii Lolo Beꞌa negravetiJaꞌa Dhegraveubisa boeparame rarenegraveti negravenguLii Lolo Beꞌa nerdquo
11ldquoAjꞌa jiꞌi sabajꞌardquo(Mateos 69-13 77-11)
1027 Atora negraveti Ama-ama Agama 1918 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 65 1028 Mateos 2235-40 Markus1228-34 Atora negraveti Ama-ama Agama 185 1033-34 2 Sejara negraveti Israꞌel degravenge Yahuda 2815 sect 1035 LiiYunani suri peka na ldquodua dinarirdquo 1038-40 Yohanis 111
Lukas 111 116 Lukas 11211 Ca tegraveka Yesus laꞌe manegravengi-mangajꞌi
Manegravengi-mangajꞌi nare hegraveia ana mad-hutu Na ca dhegraveu mai ka na manegravengi akunegravengu na ldquoAma Yohanis tuka saraniajꞌa ana madhutu na ka reꞌa sabajꞌa Jiꞌimanegravengi segravena ka Ama ajꞌa jiꞌi sabajꞌakahegraveirdquo
2 Ka Yesus peka na ldquoBeꞌa Sabajꞌa pakeconto segravemi neꞌeAma Kolongara Ama dhu mola-megraveciHudꞌi laa dhegraveu aaꞌi-aaꞌi jꞌoka padedha-
dedha kolongara Ama dhu kapaina
Hudꞌi laa Ama jꞌajꞌi Dhegraveu Aaemi dhegraveu aaꞌi-aaꞌi
3 Ama hia laa jiꞌi begraveli-begraveli ngangaꞌa dhudꞌai
4 Jiꞌi manegravengi Ama pabhegravelu eele sasala-sasigo jiꞌi
nuka segravemi jiꞌi kahegravei pabhegravelu eelesasala-sasala dhegraveu dhu tao midedha jiꞌi
Ama magee jiꞌi segravena ka jiꞌi baku adꞌu-uebhelu-katubꞌardquo
5-6 Egravele egraveegravena ka Yesus nori hari si jꞌara-jꞌara sabajꞌa Na pake upama peka naldquoSegravemi dꞌai taloramegraveda angalai egraveumai negravetikajꞌegraveu ho manubha egravetu egravemu egraveu Te ngaaegraveu dhu degravenge boe ngaa-ngaa segravena ka hiane naꞌa Ka egraveu lamu asa egravemu angalai dhuleo ho pamako negraveti liꞌu peka na lsquoLai aaena ee Hia taha ku jaꞌa roti dꞌai tegravelu bua saTe jiꞌi abhu tamu egravetu egravemu te ngaa jiꞌi dhumola-megraveu egravei De lai aae na ee Dhoka tegravelubua di Pe jaꞌa gꞌati harirsquo
7 Ladhe segravemi angalai egraveu dhaa peka nalsquoTe aꞌa ee Dhegraveu bhegravejꞌi luu na egraveu maiparegravei Babegravedho dhu pategraveke le Ana iiki sedhu bhegravejꞌi aaꞌi le De mage mu nasa kahegraveiPe lodꞌo leo hari ku laarsquo
8 Te ngaa masi ka segravemi egraveegravena ngee paie-iie Masi ka dhegraveu ne kegravedꞌi boe lula egraveuangalai negravengu te ngaa ladhe egraveu loe boepamako tatu na kegravedꞌi ho hia egraveu roti segravera
9 Segravemi egraveegravena kahegravei degravenge manegravengi-mangajꞌi
Manegravengi taruu mi Lamatuape Na hia
Tenge taruupe Na pajꞌujꞌu jꞌara
Paroa taruupe Na bhoke hegravebꞌa egravemu
10 Te dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu manegravengi taruumiAmaLamatua egraveegravenana regravengu segravemi Dhu
loe boe tenge egraveegravena na abhu Dhu maꞌegraveteboe paroa pe Na bhoke babegravedho 11 Miupangee ku laa Abhu egravetu mia ladhe amadhu ana na manegravengi iꞌa na hia mege12 Do ladhe ana manegravengi kanadhu manuna hia karaka rai Tatu aadꞌo si 13 Dhegraveurai-haha ne mema bhelu Te ngaa Amamiu egravetu sorga Negravengu ne mema beꞌa Deladhe miu dhegraveu dhu bhelu dꞌegravei hia megravedhadhu beꞌa mi ana-ana miu ngaa hari AmaNegravengu ne hia mesa boe ngaa dhu miuparluu te ngaa risi negraveti egraveegravena Na pala-bagi Roh Na dhu Mola-Megraveci mi dhegraveu dhumanegravengi mi Negravengurdquo
Lamatua Yesus pake boe koasa negraveti dhegraveuaae nidhu
(Mateos 1222-30 Markus 320-27)14 Ca lodꞌo Yesusmagegravele eele nidhu negraveti
ca dhegraveu dhu lii aadꞌo Ka dhegraveu ne bisapadhai lii hari Dhegraveu-dhegraveu egravetu segravera malaa15Tengaa abhu kahegravei dhupekana ldquoMemaNegravengu bisa magegravele eele nidhu lula Negravenguabhu koasa negraveti dhegraveu aae nidhu nukaBaalsebulrdquo
16 Abhu dhegraveu leo neo segraveku Yesus Kara manegravengi ho Yesus tao tadha malaa egravecihari segravena ka dhegraveu reꞌa na koasa Na negravetiAma Lamatua
17 Te ngaa Yesus neꞌa nare le kahadhukajꞌalu regravengu segravera Ka Na lii peka naldquoLadhe egravetu rai cue kabarai na pamusutatu rai ne laho mae-mae Segravemi egraveegravenakahegravei ladhe egravetu dꞌara egravemu cue isi egravemu loeboe patao-palaha tatu egravemu ne jꞌajꞌi boemingaa sa egraveci 18 De ladhe nidhu se pamusuaa pabata egraveci degravenge egraveci tatu dhegraveu aae rabisa boe regravedꞌu paredha degravenge negravebhu Demaso boe asa dꞌara kahadhu ladhe miupeka na Jaꞌa pake koasa nidhu ho bataeele hari nidhu 19 Sanegravedꞌe paie Dhegraveumiukahegravei dhu reꞌa magegravele eele nidhu Regravengupake koasa negraveti nidhu do Aadꞌo si Demiu baku sadꞌi padhai lii di dhu peka naJaꞌa ne pake koasa nidhu segravena ka bata eelesi Pe dhegraveu miu ka dhu pamaꞌegravete pekana ngaa dhu miu galaa ne legraveke boe 20 Tengaa ladhe Jaꞌa tareꞌa-reꞌa bata nidhu pakekoasa Ama Lamatua egraveegravena dhu peka naparedha Lamatua egravetu katanga madha miule Paredhane abhu le te ngaamiu oe segravemipameꞌa boe sa
21 Ladhe dhegraveu egravera egraveci degravenge regraveka dhubori tegraveke egravetu keja gꞌana-kariu madhengeegravemu na tatu megravedha-panyau na dhegraveu bani
1115 Mateos 934 1025 1116 Mateos 1238 161 Markus 811
Lukas 1122 117 Lukas 1136boe lasi manaꞌu 22 Te ngaa ladhe abhudhegraveu dhu egravera risi negraveti negravengu mai segi neaa parame negraveti regraveka na Hegraveia na paramenegraveti megravedha-panyau na kahegravei ho papalami dhegraveu-dhegraveu na Negravebhu nare sange neꞌelamatua egravemu egraveegravena maena dhoka mi regravekana Te ngaa limuri ne na maena heka regravekana segravera
23 Sanegravedꞌe paie-iie Dhegraveu dhu paꞌegraveci boedegravenge Jaꞌa negravengu musu Jaꞌa Aa dhegraveu dhusoru-bara boe egravetu dꞌara sasabꞌa Jaꞌa negravenguneꞌa dhoka adꞌu-ue jꞌara maruru dirdquo
Nidhu neo legravepa asa era uru na(Mateos 1243-45)
24 Yesus tuhu hari lii Na aku Negravengu naldquoLadhe egravedhi bata eele nidhu negraveti ca dhegraveunidhu ne rai laꞌe asa era kaliu ho tenge eraae iisi Lula na abhu boe era dhu pamegravecidegravenge dadꞌegravei na hegraveia na pangee na lsquoAahAbhu boe era ae iisi beꞌa risi jaꞌa legravepa hariasa dhegraveu dhu uru egraveegravena jaꞌa pearsquo 25Ropa nalegravepa rage hari era uru egraveegravena dhu megraveu leaa dhu lalau pabeꞌa-beꞌa 26Hegraveia nidhu nelaꞌe paroa angalai na pidhu dhu bhelu risinegraveti negravengu Ka aaꞌi-aaꞌi ra lasi pea egravetu dhegraveuegraveegravena ka ra madahu ne De legravepa limurimamuri dhegraveu ne asa aae ka ele iierdquo
Dhu oto risi27 Lodꞌo Yesus padhai lii era degravenge dhegraveu
ae segravera dhegraveu bhegraveni egraveci egravetu egraveegravena paꞌoopeka na ldquoIna Mu oto kapai lula nara iisiEgraveu aa pasusu Egraveurdquo
28 Ka Yesus bꞌala ne peka na ldquoTareꞌaina Te ngaa dhu oto risi nuka dhegraveu dhupasa dhilu ho nanene Lii Holo-Nori AmaLamatua aa tao madhuturdquo
Dhegraveu manegravengi Lamatua Yesus padꞌelouru ku tadha
(Mateos 1238-42)29 Lodꞌo Yesus padhai lii era dhegraveu oke
rare Ne hegraveia Na peka ldquoDhegraveu limuri nereꞌa dhoka adꞌu-ue bhabhelu di Regravengu loeboe manegravengi ho Jaꞌa tao tadha malaa hiaregravengu segravena ka reꞌa na Jaꞌa ne tareꞌa-reꞌadhegraveu unu Lamatua Te ngaa Lamatua dhutao le tadha malaa uru egraveegravena re dhegraveu negravetilii padhai Na nuka Yunus Egraveegravena na dꞌaile 30Ngaa dhu legraveke mi dedha Yunus egraveegravenajꞌajꞌi tadha hia dhegraveu egravetu kota Niniwe peka
na Ama Lamatua ka dhu paleha ne maiEgraveci egraveegravena ka degravenge Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa ne Ngaa dhu legravekemi Jaꞌa egraveegravena na jꞌajꞌimi tadha hia dhegraveu limuri ne dhu peka namemaAma Lamatua ka dhu pua Jaꞌamai
31 Ladhe lodꞌo dꞌai egravele rai-haha ne hoLamatua jꞌajꞌi ka Hakim pe bhegraveni aae negravetibalegraveu mamuri hari ho na jꞌajꞌi sakasii Napajꞌujꞌu ho galaa miu aaꞌi-aaꞌi mi dhu ma-muri taa limuri ne peka na lsquoMiu aaꞌi-aaꞌimi se goarsquo Te uru egraveegravena bhegraveni aae mainegraveti jꞌara kajꞌegraveu honegravedhi degravengemadhanamamegraveu dhegraveu aae Soleman Te ngaa limurine abhu Dhegraveu egravetu talora aae miu dhukapai risi negraveti dhegraveu aae Soleman Te ngaamiu pusi boe Ne 32 Mesa boe negravengu diEgraveegravena na dhegraveu-dhegraveu negraveti Niniwe kegravedꞌi tituho pajꞌujꞌu ai asa miu dhu mamuri limurine peka na lsquoMiu aaꞌi-aaꞌi mi se goarsquo Rapeka segravemi egraveegravena lula uru egraveegravena ropa Yunuslaꞌe peka dadꞌegravei Lamatua degravenge regravenguhegraveia ra ele-hoꞌa degravenge Masi ka Dhegraveu dhukapai risi negraveti Yunus egravetu talora aae miu tengaa moꞌo boe ele-hoꞌa sa hegraveirdquo
Mamuri dhu saraa(Mateos 515 622-23)
33 Yesus tuhu hari lii padhai Na akuNegravengu na ldquoDhegraveu suru labhu na pad-hegravedi egravetu era dhu dedha segravena ka pasaraadꞌara kama hia dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu masoasa era egraveegravena Abhu egravetu mia dhegraveu surulabhu ho saguru ne degravenge soe segravena kapahuni nedagger Egraveegravena guna boe ngaa-ngaa34 Musi madha miu egraveci egraveegravena ka degravengelabhu Negravengu ka dhu pasaraa dꞌara miuLadhe musi madha maroga dhegraveu ladhengaa aaꞌi-aaꞌi degravenge dꞌara dhu maroga Tengaa ladhe musi madha megraveu dhegraveu regravedhidegravenge dꞌara dhu beꞌa 35 Tenge jꞌara segravenaka saraa egravetu dꞌara miu jꞌajꞌi megraveu aae segravemisaraa madha lodꞌo Saraa egravetu dꞌara miumage segravemi heo hegraveru dhu padꞌelo dhokamamaho di 36 Ladhe dꞌara miu saraaabhu boe sasanga egraveci sa dhu maroga tatumamuri miu jꞌajꞌi megraveu nuka segravemi labhuaae dhu dꞌelo mamuri miurdquo
Lamatua Yesus jegraveke ama agama dhegraveuYahudi segravera
(Mateos 231-36 Markus 1238-40) 1122 Madhutu dhegraveu dꞌegravelu-megraveu Alkitab ldquodhegraveu egraverardquo egravetu neꞌe nuka dhegraveu aae nidhu Aa ldquodhegraveu dhu egravera risirdquo egraveegravenanuka Lamatua Yesus 1123 Markus 940 1130 Mateos 164 Markus 812 Yunus 34 1131 1Dhegraveu Aae segravera 101-10 2 Sejara negraveti Israꞌel degravenge Yahuda 91-12 1132 Yunus 35 dagger 1133 Sasuri lii Yunanicahagꞌe suri boe peka na ldquoho saguru ne degravenge soerdquo 1133 Mateos 515 Markus 421 Lukas 816
Lukas 1137 118 Lukas 1153-5437 Yesus padhai lii nare ka dhegraveu egraveci negraveti
partei agama Parisi negraveru Ne lasi raꞌa asaegravemu na Dꞌai dꞌara egravemu egraveegravena ka Yesusmadhegravedi egravetu mei raꞌa 38 Te ngaa lamatuaegravemu ne malaa ladhe Yesus madhegravedi naꞌadhu jꞌamo uru boe ai madhutu atora dhegraveuParisi
39 Ka Yesus lii degravenge ne peka na ldquoEehMiu dhegraveu Parisi se seli-kolane Miu kegravepepaꞌegravera atora agama miu Miu bhegravelu boerase pega degravenge galaa re liꞌu toke kaleꞌe tengaa sanegravedꞌe boe ho pamegraveu dꞌara miu dhukajꞌalu dhu bhelu-katubꞌa degravenge mangaꞌadegraveu ngara 40 Goa ee Baku bhegravelu AmaLamatua ka dhu pajꞌajꞌi re liꞌu aa tao redꞌara kahegravei 41 Te ngaa dhu beꞌa risi eelemiu pala-bagi dhegraveu degravenge boe unu segraveranegraveti ngaa dhu miu unu segravena ka miu molaegravetu katanga madha Lamatua
42 Miu dhegraveu Parisi Begraveli-camegravedꞌa miudui mere mamadhe-mamopo Ca pala negraveticanguru pala dhu miu hia mi Lamatuamiu paꞌiga taruu negraveti dhu ana iiki tokekapai Toke bubhu-lara dhu ana iiki-iikidꞌara oka miu paꞌiga hegravei Te ngaa miupusi boe degravenge jꞌara dhu kapai risi Jꞌara-jꞌara sasue mi Ama Lamatua aa degravengeboe bia cabegraveka miu pabhegravelu eele Mematareꞌa egravedhi hudꞌi hia ku pala Lamatua tengaa baku bhegravelu kahegravei degravenge jꞌara-jꞌaradhu kapai risi segravera
43 Begraveli-camegravedꞌa miu dui meremamadhe-mamopo Te miu dꞌegravei dhokatenge era re madha egravetu dꞌara egravemu sabajꞌaaa dꞌegravei dhegraveu pakabꞌuamiu egravetumadha dhegraveuae
44 Begraveli-camegravedꞌa miu dui meremamadhe-mamopo Te miu nuka segravemiroꞌa dhegraveu madhe dhu pamera le degravengerai Dhegraveu kako re dedha te ngaa reꞌa boena egravetu egraveegravena na abhu roꞌa dhegraveu madhelula roꞌa egraveegravena egravetu dedha na tegravedhi na megraveute ngaa dꞌara na laho kao-kao Masi kamadhutu adꞌa egravedhi ladhe dhegraveu jꞌegraveli legravekeroꞌa dhegraveu madhe pakajꞌalu ngiꞌu na denegravengu nia boe maso asa dꞌara egravemu sabajꞌaMiu dhegraveu Parisi se ca ropa degravenge roꞌadhegraveu madhe egraveegravena Re liꞌu miu megraveu titukegravena Te ngaa egravetu dꞌara miu pegravenu degravengekajꞌalu Dhegraveu dhu padegravetu degravenge miu jꞌajꞌimi kajꞌalu kahegraveirdquo
45 Egravetu egraveegravena abhu ca dhegraveu dꞌegravelu-megraveuatora agama Yahudi Ropa na tadegravengi lii
Yesus ka bꞌala degravenge aku negravengu na ldquoLiipadhai Ama deo na legraveke mi dedha jiꞌirdquo
46 Hegraveia Yesus bꞌala lii na peka naldquoTareꞌa Miu dhegraveu dꞌegravelu-megraveu agamaYahudi hudꞌi dui mamadhe-mamopokahegravei Miu soru boe dhegraveu ho pasamaasi te ngaa miu asa pasusa si degravenge jꞌarapabia atora agama miu Ka miu pua dhegraveusegravera pasae rupa-rupa babia negraveti atora miusegravera Te ngaamiumesami moꞌo boe pasaebabia ne degravenge kacui-aai miu ca laa sa hegravei
47 Begraveli-camegravedꞌa miu dui meremamadhe-mamopo Te miu bhute dhokapudhi hadhu tao tugu hia dhegraveu regraveti liipadhai Ama Lamatua dhu uru segravera segravenaka pakabꞌua si Te ngaa begravei-baki miuseꞌe ka dhu pamadhe si 48 Miu egraveci egraveegravenakahegravei degravenge begravei-baki miu segravera Regravengu tuleeele dhegraveu regraveti lii padhai Lamatua ka rapamadhe si Hegraveia miu dame hadhu roꞌaho jꞌajꞌi tadha peka na miu se moꞌo kahegraveidegravenge tatao begravei-baki miu 49Negraveti egraveegravena kaAma Lamatua dhu neꞌa aaꞌi peka negravedhile na lsquoPe Jaꞌa pua dhegraveu regraveti lii padhaiJaꞌa degravenge dhegraveu pajuu-paleha dhu leosegravena ka lasi asa dhegraveu segravera Hegraveia dhegraveu segraverakalabhe pajꞌegravera cahagꞌe aa cahagꞌe hari rapamadhe sirsquo
50-51 Dhegraveu taa limuri ne hudꞌi tago raretatao negraveti dhegraveu-dhegraveu dhu pamadhe dhegraveuregraveti lii padhai Lamatua Segravera sa mulaiige negraveti Lamatua pajꞌajꞌi rai-haha ne karegraveinegraveti mamadhe Habel toke dꞌai dhegraveu dhulimuri tegraveka nuka Sakaria Negravengu neꞌe kadhu ra pamadhe ne egravetu talora aae meikorban degravenge Kama Mola-Megraveci egravetu dꞌaraEgravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi Miu sekahegravei pasae mere hahuku ra
52 Miu dhegraveu dꞌegravelu-megraveu atora agamaYahudi Begraveli-camegravedꞌa miu dui meremamadhe-mamopo Te miu dhu megravedꞌugagoe ho bisa bhoke babegravedho segravena kadhegraveu reꞌa megraveu dadꞌegravei Ama Lamatua Tengaa miu mesa mi maso boe asa dꞌaraDhu karehe risi hari miu pahegravebꞌe dhegraveu hobaku ra lasi asa egraveegravenardquo
53-54 Ropa Yesus padhai lii nare ka meseagama degravenge dhegraveu Parisi segravera jegraveke NeKaregravei negraveti lodꞌo egraveegravena ka regravengu karegravei rupa-rupa jꞌara segravena ka neo pamanahu Ne Raloe boe tenge jꞌara ho pabegravebhe Ne
1142 Atora negraveti Ama-ama Agama 2730 1150-51 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 48 2 Sejara negraveti Israꞌel degravengeYahuda 2420-21
Lukas 121 119 Lukas 122212
Baku madhutu jꞌara mamuri dhegraveu Parisidhu padhai lii leo tao leo
(Mateos 1026-27)1 Lodꞌo egraveegravena abhu dhegraveu pegraveri-pegraveri riho
dhu mai ho nanene lii padhai Yesus Dhegraveuse mai pasuki lingu rare Ne Ka Na pekauru degravenge ana madhutu Na aku Negravenguna ldquoJꞌaga ngiꞌu ho baku madhutu jꞌaramamuri dhegraveu Parisi Te regravengu padhai liileo tao leo 2Regravengu sangaja beꞌa te ngaabegraveli-camegravedꞌa abhu hui Te aaꞌi-aaꞌi dhupahuni ne begraveli-camegravedꞌa sabhoka 3Ngaadhu deo neꞌe miu padhai pahuni begraveli-camegravedꞌa dhegraveu tadegravengi degravenge megraveu Ngaadhu miu paholo egravetu dꞌara kama egraveegravena nadhegraveu peka paledꞌa egravetu madha dhegraveu aerdquo
Dhegraveu degravenge kabꞌua egravetu madha AmaLamatua
(Mateos 1028-31)4 Ka Yesus tuhu hari lii Na aku Negravengu
na ldquoAna-ana ee Mage miu madhaꞌuladhe dhegraveu neo pamadhe miu Te regravengupamadhe dhoka ngiꞌu aae di te ngaa rabisa boe tao ngaa mi samanga miu 5 DeJaꞌa neo peka na miu hudꞌi madhaꞌu micee ku Miu hudꞌi madhaꞌu ku degravenge AmaLamatua Te Negravengu ka dhu bisa pamadhemiu aa pegraveci asa dꞌara ai naraka De miuhudꞌi madhaꞌu tareꞌa-reꞌa mi Negravengu
6 Miu pangee segraveku ana mangungukabꞌua ca ngaa Mura titu kegravena Legravemingiꞌu dua doi si Masi ka segravemi egraveegravenate ngaa Ama Lamatua bhegravelu boe ciꞌu sahegravei 7Aa segravemi egraveegravena kahegravei Lamatua tao ai-hegravebꞌamimiu Lamatua neꞌamegraveu abhu regraveukegravetu pegraveri loa egravetu kaba kegravetu miu De miubaku madhaꞌu te Lamatua pakabꞌua miurisi negraveti ana mangungu ae-ae segraverardquo
Baku makae mangaku Lamatua Yesus(Mateos 1032-33 1232 1019-20)
8 Egravele ka Yesus padhai lii degravenge anamadhutu Na aku Negravengu na ldquoPasa dhilumiu paie-iie Ladhe dhegraveu bani mangakuJaꞌa egravetu madha dhegraveu ae egravetu rai-haha nepe Jaꞌa mangaku negravengu kahegravei egravetu madhaana pajuu Ama Lamatua egravetu sorga pekana negravengu ne dhegraveu Jaꞌa 9Te ngaa dhegraveu dhupadhai lii egravetu madha dhegraveu rai-haha pekana negravengu tadhe boe Jaꞌa begraveli-camegravedꞌa egravetumadha ana pajuu Ama Lamatua egravetu sorgaJaꞌa tadhe boe negravengu kahegravei
10 Jaꞌa ne Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌaLadhe abhu dhegraveu dhu padhai pakarehekolongara Jaꞌa Ama Lamatua sadia ho pab-hegravelu eele sasala na era Te ngaa ladhe napadhai pakarehe kolongara Roh Lamatuadhu Mola-Megraveci egraveegravena Ama Lamatua bhegraveluboe sasala na
11 Ladhe dhegraveu egravere regraveti miu asa era urilii langu agama do regraveti miu asa dhegraveuparedha lula miu parcaya Jaꞌa mage miupangee na tasamia miu bisa siri iisi12 Te egravetu dꞌara lai-lai egraveegravena kahegravei Roh AmaLamatua dhu Mola-Megraveci egraveegravena peka degravengemiu lii dhu pamegraveci ho bꞌala dhegraveu segraverardquo
Lii lolo dhegraveu kaja dhu goa13 Egravele egraveegravena ka ca dhegraveu negraveti dhegraveu ae segravera
karegravei Yesus aku negravengu na ldquoAma MesePeka ku degravenge aꞌa ku ho pabagi degravenge jaꞌapusaka ama jiꞌirdquo
14 Te ngaa Yesus bꞌala ne ldquoWaa Dhegraveucee ka dhu dedꞌe Jaꞌa jꞌajꞌi hakim segravena kapamaꞌegravete lii langu miu segravemi egraveegravenardquo
15 Hegraveia Yesus peka mi dhegraveu ae segravera akuNegravengu na ldquoSanegravedꞌe ee Miu baku jꞌajꞌidhegraveu mangaꞌa Te kakaja-sasuꞌi bisa boenegraveti mamuri dhu mera-milurdquo
16 Egravele ka Na padhai lii pake lii pakasameaku Negravengu na ldquoDhegraveu kaja ca dhegraveu isi okana ae titu kegravena 17 Ka egravemu-egravemu dhu tegravekangangaꞌa na pegravenu tao cacegraveci aa risi eelehegravei ka neꞌa heka tao tasamia 18 Ka napamaꞌegravete peka na lsquoJaꞌa neo tao segravemi neꞌeka Egravemu era tegraveka ngangaꞌa dhu dhui sejaꞌa sagꞌe eele ho patitu hari dhu kapai risisegravena ka tegraveke ngangaꞌa negraveti dꞌara oka degravengemegravedha-panyau jaꞌa aaꞌi-aaꞌi ra 19 Ladhejꞌajꞌi ka segravemi egraveegravena jaꞌa pamaꞌegravete kore naldquoGudꞌa pegravenu le Ngangaꞌa tesa le kuꞌa dꞌaitegraveu-tegraveu De kuꞌa-kinu pakarejꞌe iisi degravengepacapa hagarsquo rdquo 20 Te ngaa Ama Lamatuapeka degravenge ne na lsquoHeeh Dhegraveu goa Megravedaneꞌe kahegravei egraveu madhe Aa cee ka dhu abhuaaꞌi isi gudꞌa egraveu segraverarsquo
21 De segravemi neꞌe Bisa kahegravei dhegraveu pak-aboko megravedha-panyau ae-ae egravetu rai-hahane hia ngiꞌu na te ngaa egravetu dꞌara ngangeeAma Lamatua negravengu ne dhegraveu unu aadꞌolula pabeꞌa boe degravenge Lamatuardquo
Parcaya dhoka mi Ama Lamatua di(Mateos 625-34)
22 Ka Yesus ajꞌa tabha hari ana madhutuNa aku Negravengu na ldquoMiu mage dhoka
121 Mateos 166 Markus 815 122 Markus 422 Lukas 817 1210 Mateos 1232 Markus 329 1212 Mateos 1019-20 Markus 1311 Lukas 2114-15
Lukas 1223 120 Lukas 1245pangee mamuri miu begraveli-begraveli negravetingangaꞌa-nganginu do megravedha-papake23 Te mamuri egravedhi ne risi negraveti ngaa dhuegravedhi taꞌa aa ngaa dhu egravedhi pake 24 Ladhesegraveku lakaa Regravengu segravera segravela boe puu-gꞌegravetuboe degravenge boe gudꞌa ho tegraveke ngangaꞌa tengaa Ama Lamatua kabꞌoi si Ladhe segravemiegraveegravena tatu Negravengu piara miu kahegravei LulaNa pakabꞌua miu risi negraveti manu-bhui segravera25 Segravemi dhegraveu titu egravetu madha tegraveru ho lalauiisi na negravengu bisa pamadhera mamuri nado Aadꞌo sina ma 26 De ladhe bhutedegravenge ngaa-ngaa dhu ana iiki segravera dhudegravenge boe kolo-kapua tasamia hari kamiu bhute degravenge madha jꞌara dhu kapaiAꞌoto na ngaa
27 Ladhe segraveku bunga dhu muri tabꞌaegravetu dꞌara jꞌami Regravengu sabꞌa boe oka-tedhe aa ra manegravenu boe sigꞌi-rabhi Tengaa megravedha-papake dhegraveu aae Solemandhu kabꞌua aae saraga risi boe hela bungadhu muri tabꞌa egravetu dꞌara jꞌami segravera 28TeAma Lamatua piara jꞌuꞌu dhu ana iiki-iikidhu kabꞌua aadꞌo dhu dhoka mamuri deoneꞌe aa begraveli madhe ho dhegraveu core asadꞌara ai Ladhe segravemi egraveegravena na Negravengu bisakabꞌoi miu dhu kabꞌua risi eele negraveti jꞌuꞌusegravera De tasamia ka parcaya miu egravera boemi Lamatua 29 Segravemi egraveegravena kahegravei miubaku bhute degravenge ngangaꞌa-nganginu Teegraveegravena na Lamatua uri hia miu 30 Dhegraveudhu tadhe boe Lamatua regravengu segravera sabꞌatoke madhe segravena ka tao jꞌara segravera Tengaa miu baku segravemi regravengu te Ama miuegravetu sorga dhu neꞌa aaꞌi le ngaa dhu miuparluu 31 Te ngaa pakako uuru ku sasabꞌaAma Lamatua pe Na uri jꞌara seꞌe hia miukahegraveirdquo
Tegraveke laa megravedha-panyau egravetu sorga(Mateos 619-21)
32 Hegraveia Yesus tuhu hari lii padhai Napeka na ldquoMiu nuka segravemi cakaboko iikikahibꞌi-kalegravebho dhu egravera boe Te ngaabaku madhaꞌu Te Ama miu egravetu sorgaDhegraveu Aae Kapai Ngaa dhu unu NegravenguNa hia mi ana-ana Na degravenge dꞌara karejꞌe33 De lami pahie megravedha-panyau miu hokabꞌua na pabagi degravenge dhegraveu dhu degravengeboe unu Degravenge segravemi egraveegravena miu tegraveke lemegravedha-panyau miu egravetu sorga egravetu era dhuele iie boe taa-taa Dhegraveu manaꞌu bisa boelasi manaꞌu rare Ana cangegravepi bisa boe
paꞌele iie 34 Sanegravedꞌe paie-iie Megravedha-panyau miu egravetu mia na dꞌara miu egravetuegraveegravena kahegraveirdquo
Ana pajuu dhu bori mema dhari35-36 Yesus padhai lii hari peka na
ldquoMegraveda-megraveumiumusti borimemadhari holalau Lamatua Nuka segravemi egravenu dhu bekemate lamatua egravemuna legravepa negraveti pesta kabꞌiRopa lamatua na kadꞌeu babegravedho egravemunegravengu bhoke degravenge 37 Ladhe lamatuamai negravedhi dhegraveu sabꞌa se dhu mate tae-tae tatu regravengu oto Pe lamatua ra padꞌelodꞌara beꞌa na mi regravengu Na pake megravedha-papake dhegraveu sabꞌa ho laꞌe lalau ngangaꞌabeꞌa segravena ka hia dhegraveu sabꞌa seꞌe raꞌa-rinu38 Dhegraveu sabꞌa se mema oto lula regravenguladhe-leru lamatua ra degravenge beꞌa Masi kalamatua ra legravepa egravemu hake pegraveri egraveegravena kadꞌara talora megraveda do oe megraveu regravengu dhubori mema dhari
39 Sanegravedꞌe paie-iie Ladhe abhu lamatuaegravemu dhu neꞌa mema hake pegraveri dhegraveu man-aꞌu mai manaꞌu tatu na soro tegraveke boe hodhegraveu manaꞌu huki egravemu na 40Demiu hudꞌibori mema dhari te ca dhegraveu sa dhu reꞌaboe pegraveri lodꞌo Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌaegraveegravena mai harirdquo
Ana madhutu dhu satia degravenge dhu satiaboe
(Mateos 2445-51)41 Hegraveia Petrus karegravei Yesus peka na
ldquoAma Mese Lii pakasame Ama deo nalegraveke dhoka mi jiꞌi do legraveke mi dhegraveu aaꞌi-aaꞌirdquo
42-44 Ka Yesus dhaa na ldquoLii pakasamedeo na legraveke mi dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu tao segravemikapala urusan dhu satia Negravengu dꞌegravelu-megraveuuri jꞌara-jꞌara dhu beꞌa hia mi lamatua naTe egraveegravena na lamatua na dedꞌe ne segravena kapapala ngangaꞌa hia mi dhegraveu sabꞌa dhu leosegravera Ladhe negravengu majꞌegraveni sabꞌe madhutusasabꞌa na segravemi egraveegravena masi ka lamatuana mai sange mera mia egraveegravena ka te ngaanegravengu ne dhu loe boe tao jꞌara dhu legravekeHegraveia na oto lula lamatua na dedꞌe ne holadhe-leru megravedha-panyau na aaꞌi-aaꞌi
45 Te ngaa carui bagi kapala urusandhu pangee na lsquoEle boe negravebhu ku hekalamatua ne legravepa kegravenarsquo Hegraveia na kalabhedhegraveu sabꞌa dhu leo segravera mone degravengebhegraveni Ka namadhegravedi naꞌa-ninu degravenge kea
1227 1 Dhegraveu Aae segravera 104-7 2 Sejara negraveti Israꞌel degravenge Yahuda 93-6 1235-36 Mateos 251-13 Markus1334-36 1240 Mateos 2443-44
Lukas 1246 121 Lukas 137rae-rae toke mahu 46 Te ngaa ca tegraveka ka-pala urusan ne neꞌa nare boe cagꞌagꞌa laalamatua na legravepa Ka lamatua na kalabhene hegraveia babegravege eele ne segravena ka segravemi narepala na egravetu liꞌu palere-lere degravenge dhegraveudhu satia boe taomadhutu dadꞌegravei lamatuara
47 Te dhegraveu sabꞌa dhu reꞌa dadꞌegravei lamatuara te ngaa paꞌegravera boe tao madhutu dodꞌegravei boe sabꞌe madhutu begraveli-camegravedꞌa radui rare hahuku dhu bia 48 Te ngaa dhegraveusabꞌa dhu sabꞌe sale lula reꞌa boe dadꞌegraveilamatua ra regravengu abhu boe hahuku dhubia Te dhegraveu dhu abhu ae ra manegravengi aenegraveti negravengu kahegravei Dhegraveu dhu abhu sasabꞌakapai dhadhaa na kapai kahegraveirdquo
Lii holo-nori Lamatua Yesus bisa tao dhegraveumae-manyegravela
(Mateos 1034-36)49 Egravele egraveegravena ka Yesus tuhu hari lii padhai
Na aku Negravengu na ldquoMamai Jaꞌa ne ho cegraverieele dhegraveu Jaꞌa negraveti dhegraveu leo egravetu rai-hahane Neꞌe nuka segravemi dhegraveu pake ai hotunu eele maruru Dadꞌegravei Jaꞌa ka ladheai ne mulai heo egravetu mia-mia 50 Te ngaauru negraveti egraveegravena Jaꞌa hudꞌi pasae ku jꞌajꞌegraveradhu bia Jaꞌa begraveli-camegravedꞌa jꞌegravera ae tokedꞌai egravele sasabꞌa-laꞌa Jaꞌa 51 Miu pangeena Jaꞌa mai kegraveti dame egravetu rai-haha doAadꞌo Jaꞌa mai segravena ka tao dhegraveu rai-hahane patao-palaha degravenge mae-manyegravela lulalii holo-nori Jaꞌa 52 Negraveti deo neꞌe dhegraveudhu paꞌaꞌari mae-manyegravela Egravetu dꞌara egravemucue dhegraveu tegravelu labꞌa dhegraveu dua dua labꞌategravelu53 Ama labꞌa ana
ana labꞌa amaIna labꞌa ana
ana labꞌa inaTeto labꞌa ana mantu
ana mantu labꞌa teto nardquoPatadhe paie-iie tadha lodꞌo-lodꞌo jꞌajꞌegravera
segravera(Mateos 162-3)
54 Hegraveia Yesus lii degravenge dhegraveu ae segraveraaku Negravengu na ldquoLadhe miu megravedhi raꞌi-liru megravedhi aae cegraveu negraveti haa miu peka nalsquoNeꞌe tadha egravejꞌi oe mai kegravenarsquo Mema legravekesegravemi egraveegravena 55 Ladhe ngegravelu balegraveu mai miupeka na lsquoNeꞌe tadha lodꞌo pana titu kegravenarsquoMema tareꞌa segravemi egraveegravena kahegravei 56 Weeh
Miu dhegraveu leko-monya dhu padhai lii leotao leo Miu dꞌegravelu-megraveu titu kegravena meꞌapeka mia lodꞌo egravejꞌi aa mia lodꞌo pana aaeTe ngaa tasamia ka moꞌo boe meꞌa degravengedadꞌegravei Lamatua egravetu taa limuri nerdquo
Padame degravenge musu miu(Mateos 525-26)
57-58 Ka Yesus tuhu hari lii Na akuNegravengu na ldquoLadhe miu tao lii langu ngatao ka miu bisa boe pamaꞌegravete unu mi miadhu legraveke Beꞌa risi uri uuru ku dame Magedhoka miu dꞌai katanga madha hakimho na pamaꞌegravete na miu maso asa dꞌarabegravedho 59Te ladhe segravemi egraveegravena miu bisa boekalua ladhe miu bꞌae mere megraveka dedhadhu hakim pamaꞌegravete nare egraveegravenardquo
13Tegraveke eele tatao dhu bhelu ho madhutu
dadꞌegravei Lamatua1 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu mai peka degravenge
Yesus na gubernur Pilatus pamadhe ledhegraveu Yahudi pegraveri-pegraveri negraveti Galilea lodꞌodhu mai asa Yerusalem regraveti korban asaEgravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi 2 Ropatadegravengi nare ka Yesus karegravei si ldquoMadhutumiu na tasamia Dhegraveu dhu ra pamadhesegravera sasala ra kapai risi negraveti dhegraveu Galileadhu leo aaꞌi-aaꞌi ra do Negraveti egraveegravena ka rahuku pamadhe si do 3 Aadꞌo Te ngaaladhe miu tegraveke eele boe mamuri miu dhubhelu ho legravepa madhutu dadꞌegravei Lamatualodꞌo limuri miu laho nuka segravemi regravengukahegravei 4 Aa tasa mera mia hari degravengecanguru aru dhegraveu dhu madhe ca hari niropa egravetu Siloam manara guri hegraveia kabhienare si egraveegravena Sasala si ae risi negraveti dhegraveuaaꞌi-aaꞌi egravetu Yerusalem do 5 Aadꞌo Tengaa ladhe miu tegraveke eele boe mamuri miudhu bhelu ho legravepa asa jꞌara Lamatua dhumola miu egraveegravena na laho segravemi regravengu kahegraveirdquo
Ajꞌu dhu hua boe nuka segravemi dhegraveu unuLamatua dhu tao nare boe dhu beꞌa
6 Hegraveia Yesus peka lii pakasame egraveci naldquoAbhu ca dhegraveu dhu degravenge ana aajꞌu egravetudꞌara oka na Begraveli-begraveli na laꞌe patigi teko-teko ana aajꞌu ne hua le do dhae Te ngaaana aajꞌu ne dhae hua megraveka 7 Ka na puadhegraveu sabꞌa egravetu dꞌara oka aku negravengu nalsquoTegravelu tegraveu kegravena jaꞌa laku-mai ho ladhe anaaajꞌu ne hua le do dhae te ngaa jaꞌa abhu
1250 Markus 1038 1253 Mika 76 136 Lii Idhonesia lsquoajꞌu ararsquo Madhutu lii Yunani na sukein Tengaa Alkitab padꞌelo ajꞌu egraveci egravetu negravei dhu hua na dhegraveu bisa raꞌa Egravetu Idhonesia re begraveka dhimu dhegraveu raꞌa boe hua lsquoajꞌuararsquo De lsquoajꞌu ararsquo egravetu Idhonesia begraveka dhimu sama boe degravenge lsquoajꞌu ararsquo egravetu Alkitab
Lukas 138 122 Lukas 1329boe ngaa-ngaa De patue eele ne te negravengune dhoka naꞌe era dirsquo
8 Te ngaa dhegraveu sabꞌa ne dhaa peka nalsquoAma baku pasori ku Hudꞌi negravebhu hari kuciki laa dꞌai ca tegraveu sa Pe jaꞌa kakegravei rai reokapua na segravena ka tao pupuk ho na sega9 Ladhe dꞌai tegraveu mai negravei ajꞌu ne hua nabeꞌa Ladhe aadꞌo laꞌa sina ma patue eeleka laarsquo rdquo
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele dhegraveu bhegraveni egravecidhu kabodho kapoꞌo legraveke degravenge lodꞌo sabajꞌa
10 Ca tegraveka legraveke degravenge lodꞌo sabajꞌa dhegraveuYahudi Yesus laꞌe ajꞌa dhegraveu egravetu dꞌara egravemusabajꞌa 11 Egravetu neꞌe abhu bhegraveni ca dhegraveudhu kabodho kapoꞌo canguru aru tegraveu kegravenalula nidhu tao ne Bhegraveni ne bisa boepamola kabodho na 12 Ropa Yesus ladhenegravedhi hegraveia Na paroa ne aku Negravengu naldquoIna Lamatua patalale le jꞌajꞌegravera negraveti egraveurdquo13 Ka Yesus tao ai mi bhegraveni ne Kacaꞌalaa kabodho bhegraveni ne mola degravenge kahegraveiHegraveia bhegraveni ne manegravengi makasi aa koa-kiokolongara Ama Lamatua
14 Te ngaa kapala egravemu sabajꞌa ne nasalula Yesus puri-paꞌegravele dhegraveu legraveke degravengelodꞌo sabajꞌa Ka na peka degravenge dhegraveu aesegravera aku negravengu na ldquoDꞌara ca migu dhegraveusabꞌa egravena lodꞌo De beꞌa risi dhegraveu pegravedꞌamailegraveke degravenge lodꞌo-lodꞌo sabꞌa segravera segravena katenge dhegraveu puri-paꞌegravele si Baku mai legravekedegravenge lodꞌo sabajꞌardquo
15 Te ngaa Yesus bꞌala ne ldquoHeeh Dhegraveukapodꞌe-kabegraveli Egravetu dꞌara lodꞌo sabajꞌamiu sabꞌa kahegravei si Te miu lami patabulisapi degravenge keledꞌei miu segravena ka hia raꞌa-rinu si 16 Bhegraveni ne ana-egravepu Abrahamsama segravemi egravedhi Dhegraveu aae nidhu pajꞌegravera necanguru aru tegraveu kegravena Ladhe Jaꞌa patabuline negraveti nidhu legraveke degravenge lodꞌo manegravengi-mangajꞌi na egraveegravena sala dordquo
17 Ropa tadegravengi rare segravemi egraveegravena kamusuYesus segraveramakae Te ngaa dhegraveu ae dhu leosegravera karejꞌe lula sasabꞌa Na segravera beꞌa titukegravena
Lamatua Yesus peka lii upama lula-negravetiajꞌu dhu lamusi na ana iiki-iiki
(Mateos 1331-32 Markus 430-32)18 Ka Yesus peka hari na ldquoJaꞌa pa-
soro dhegraveu-dhegraveu Lamatua segravemi ngaa hari19 Hiu-hiu egraveegravena regravengu ciki di te ngaanegravebhu-negravebhu ka regravengu asa tabha aeRegravengu segravemi ajꞌu dhu lamusi na ana iiki-iiki
Dhegraveu segravele ne egravetu dꞌara oka Ka muri maihegraveia jꞌajꞌi ana aajꞌu dhu kapai aae Egraveegravenaka manu-bhui mai tao regravedꞌa egravetu dadana nasegraverardquo
Lamatua Yesus peka lii pakasame negravetiragi
(Mateos 1333)20 Hegraveia Yesus padhai lii hari peka na
ldquoJaꞌa pasoro dhegraveu unu Lamatua segravemi ngaahari 21Negravengune nuka segravemi ragi dhu dhegraveubhegraveni nare ho na pabꞌali degravenge tarigu duasakudagger segravena ka tao roti paꞌae Lula ragi dhuciki ooꞌe egraveegravena pabꞌali degravenge tarigu ae-aehegraveia caꞌe aaꞌi Dhegraveu unu Lamatua pangarura asa tabha kapai segravemi egraveegravena kahegraveirdquo
Babegravedho sorga kobꞌo iiki(Mateos 713-1421-23)
22 Egravele ka Yesus si mulai kako lasi asakota Yerusalem Regravengu kako lasi dhulikota-kota degravenge rae-rae ho Na ajꞌa dhegraveu23 Dꞌai era egraveci ka ca dhegraveu karegravei Ne ldquoAmaMese Ele boe dhegraveu ciki di dhu abhu sodꞌadordquo
24 Ka Yesus bꞌala aku Negravengu na ldquoHegravebꞌamaso asa sorga egraveegravena kobꞌo De tengejꞌara paie-iie segravena ka miu bisa maso reegraveegravena Te abhu dhegraveu ae dhu segraveku neomaso te ngaa bisa boe 25 Ladhe lamatuaegravemu pategraveke le babegravedho egraveegravena na miu tituegravetu liꞌu ho kadꞌeu babegravedho degravenge paꞌoomanegravengi peka na lsquoAma Bhoke ku laarsquo
Te ngaa na bꞌala aku negravengu na lsquoMiusegravera cee Jaꞌa tadhe boe miursquo
26 Hegraveia miu peka hari na lsquoNga tao kaama tadhe boe jiꞌi Jiꞌi se ka dhu temamadhegravedi ngaꞌa-nginu degravenge ama Aa amakahegravei dhu tema ajꞌa-nori jiꞌi egravetu jꞌara oka-hoo jiꞌirsquo
27 Hegraveia na peka aku negravengu na lsquoDeo najaꞌa dhu peka le na jaꞌa tadhe boe miuMiu se dhegraveu dhu tema adꞌu-ue bhabheludi De pakajꞌegraveu negraveti neꞌe nersquo
28 Ladhe dꞌai lodꞌo Ama Lamatua pa-maꞌegravete lii langu dhegraveu aaꞌi-aaꞌi egravetu rai-hahane miu tangi roma iisi degravenge kadhi ngutulii kico-kico Te miu ladhe megravedhi bakiAbraham Isak degravenge Yakob degravenge dhegraveuaaꞌi-aaꞌi dhu regraveti lii padhai Ama Lamatuamadhegravedi le egravetu sorga Te ngaa miu legravekebabegravege asa liꞌu 29 Pe dhegraveu mai negraveti suu-suu rai-haha ne negraveti dhimu negraveti haa negraveti
1314 Kalua negraveti Masir 209-10 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 513-14 dagger 1321 Lii Yunani peka na tarigu 3 sataCa sata pe dꞌai 12 liter De 3 sata 36 liter tarigu 1327 Lii Sodꞌa Koa-Kio 69 1328 Mateos 2213 2530
Lukas 1330 123 Lukas 1412badae negraveti balegraveu ho aaꞌi-aaꞌi ra madhegravedipaꞌegraveci raꞌa-rinu rame-rame egravetu dꞌara egravemuAma Lamatua 30 Patadhe pabeꞌa-beꞌajꞌara neꞌe ladhe dꞌai ka lodꞌo Lamatuapamaꞌegravete lii langu dhegraveu aaꞌi-aaꞌi egravetu rai-haha ne abhu dhegraveu dhu uru egraveegravena pangeena negravengu ana iiki dꞌai seli aa te ngaanegravengu kabꞌua titu kegravena Aa abhu dhu uruegraveegravena peka na negravengu dhegraveu kapai te ngaaegravetu madha Lamatua negravengu dhoka ana iikidirdquo
Lamatua Yesus rasa kasia degravenge isikabarai kota Yerusalem
(Mateos 2337-39)31 Lodꞌo egraveegravena abhu dhegraveu Parisi pegraveri-
pegraveri mai paraga degravenge Yesus ka ra pekana ldquoHua iia Ama Mese pakajꞌegraveu negraveti eraneꞌe te dhegraveu aae Herodes neo pamadheAmardquo
32-33 Ka Yesus dhaa aku Negravengu naldquoHerodes ne cakaraa badha dhu dꞌegravelu-megraveu kapodꞌe-kabegraveli Lami peka degravengenegravengu na Jaꞌa bata eele nidhu degravengepaꞌegravele dhegraveu negraveti papegravedꞌa-taregravegu ra deoneꞌe ne degravenge begraveli Camegravedꞌa ku sasabꞌaJaꞌa ne heka egravele kegravena Masi ka tasamera mia egraveegravena ka negraveti kakako Jaꞌa asaYerusalem ne Jaꞌa neo sabꞌa hari ku cikiTe dhegraveuYerusalem segravera dhu dꞌegravei pamadhedhegraveu regraveti lii padhai Ama Lamatua
34 Waa dhegraveu kabarai Yerusalem eeMiu dhu loe boe pamadhe dhegraveu regraveti liipadhai Ama Lamatua aa pegraveci pamadhedhegraveu pajuu-paleha segravera dhu mai padꞌelojꞌara hia miu Pegraveri-pegraveri hari le Jaꞌa neokabokomiuhobhirimi negraveti bhelu-katubꞌanuka segravemimanu rena dhu sarimu nare anana egravetu dꞌara egravela na Te ngaa miu moꞌoboe 35 Limuri ne Lamatua pusi-pahaeheka egravemu manegravengi-mangajꞌi miu Begraveli-camegravedꞌa negravengu jꞌajꞌi egravemu paꞌela Egraveegravena namiu megravedhi heka Jaꞌa toke miu dhaa nalsquoAmaLamatuahiamegravengi-nalemi dhegraveudhu
mai negraveti kolongara Ama Lamatualula Ama Lamatua ka dhu hia Na
mairsquo rdquo
14Lamatua Yesus puri-paꞌegravele dhegraveu legraveke
degravenge lodꞌo manegravengi-mangajꞌi1 Ca lodꞌo legraveke degravenge lodꞌo manegravengi-
mangajꞌi ca dhegraveu ama negraveti partei agama
Parisi negraveru Yesus ho raꞌa-sisi egravetu egravemu naRopa Yesus madhegravedi naꞌa abhu dhegraveu dhumaꞌu neo regravedhi Ne tao ngaa legraveke degravengelodꞌo manegravengi-mangajꞌi 2 Lodꞌo egraveegravena cadhegraveu dhu pegravedꞌa boho madhegravedi egravetu egraveegravenakahegravei 3 Hegraveia Yesus karegravei dhegraveu dꞌegravelu-megraveu atora Yahudi degravenge dhegraveu Parisi dhumadhegravedi raꞌa egravetu segravera kahegravei aku Negravenguna ldquoMadhutu atora negraveti baki Musa bisapaꞌegravele dhegraveu pegravedꞌa legraveke degravenge lodꞌo sabajꞌado aadꞌordquo
4 Te ngaa dhegraveu egraveci sa bhoka boe hegravebꞌaHegraveia Yesus gai dhegraveu pegravedꞌa ne ka na egraveledegravenge negraveti papegravedꞌa na Ka Yesus pua dhegraveune segravena ka legravepa ka 5Egravele kaYesus karegravei harisi peka na ldquoLadhe ana egraveci manahu asadꞌara egravei legraveke degravenge lodꞌo sabajꞌa miu lamiegravere eele ana neꞌe do aadꞌo Ladhe sapimanahu asa dꞌara egravei laꞌe miu soro tegraveke dolami kaso ne asa liꞌu Tatumiu kaso ne asaliꞌu De egraveegravena sasoa na miu sabꞌa le sinamardquo
6 Ropa tadegravengi lii padhai Yesus ne egraveci sabisa boe dhaa
Baku padedha iisi7 Lodꞌo egraveegravena Yesus taru kira mi dhegraveu
mai raꞌa-sisi egravetu dꞌara egravemu ne Dhegraveu aeka dhu dꞌegravei era re madha ho lasi mad-hegravedi Ropa negravedhi segravemi egraveegravena Yesus peka8 ldquoSanegravedꞌe ee Ladhe dhegraveu negraveru miu asapesta kabꞌi mage lami madhegravedi ka asaera dhegraveu aae-dhegraveu kapai Mage dhokalamatua pesta ne negraveru tamudhu kapai risi9 Ladhe segravemi egraveegravena lamatua pesta mai gaiegraveu peka na lsquoMage mu nasa kahegravei amaAma pidha sa kabodho ee Te jaꞌa tegravekekadera ne hia dhegraveu kapai negraveirsquo Hegraveia egraveukegravedꞌi degravenge makae tegraveke eele kadera ne kalamu madhegravedi asa kabodho 10 De ladheegraveu abhu negraveru lamumadhegravedi egravetu kadera rekabodho tegraveka Ropa lamatua pesta ladhenegravedhi egraveu namai peka lsquoAma Mai madhegravediasa madha nersquo Degravenge jꞌara ne miu abhupakabꞌua egravetu madha tamu aaꞌi-aaꞌi ra11 Te dhegraveu dhu padedha iisi ra egraveegravena naLamatua pahaha si Te ngaa dhegraveu dhu taoiisi ra segravemi dhegraveu haha egraveegravena na Lamatuadedꞌe padedha sirdquo
12 Egravele egraveegravena ka Yesus peka degravengelamatua egravemu ne ldquoLodꞌo leo ladhe amaneo tao tatao mage negraveru dhoka aꞌari amadegravenge dhegraveu kaja segravera mesa ra Te tatu
1329 Mateos 811-12 1330 Mateos 1930 2016 Markus 1031 1335 Lii Sodꞌa Koa-Kio 11826 145 Mateos 1211 1410 Lii Hini 256-7 1411 Mateos 2312 Lukas 1814
Lukas 1413 124 Lukas 1434-35
regravengu bisa negraveru hari ama 13Te ngaa ladheama tao tatao negraveru dhegraveu dhu degravenge boengaa-ngaa dhegraveu haga roe cabegraveka dhegraveukaruku degravenge dhegraveu begravedhu segravera 14 Taturegravengu bꞌala rare boe ama Te ngaa ladheama negraveru si Ama Lamatua ka dhu bꞌalaama Ladhe dꞌai lodꞌo Ama Lamatua pama-muri hari dhegraveu-dhegraveu parcaya dhu madhele Na bhegravelu boe babeꞌa amardquo
Lii pakasame negraveti pesta kapai(Mateos 221-10)
15 Ropa tadegravengi lii padhai lii Yesus neca dhegraveu dhu madhegravedi ca mei degravenge Yesuspadhai lii peka na ldquoDhu karejꞌe risi karegravengu dhu madhutu raꞌa paꞌegraveci egravetu dꞌaraegravemu Ama Lamatuardquo
16 KaYesus bꞌala peka na ldquoJaꞌa lolo segravemineꞌe abhu ca dhegraveu dhu tao tatao kapaiHegraveia na negraveru dhegraveu ae titu kegravena 17 Ropadꞌai tadha dhegraveu raꞌa-rinu ka na pua egravenuna laꞌe paroa dhegraveu dhu ra negraveru segravera pekana lsquoMai lati ka te neo mulai pesta kegravenarsquo18 Te ngaa dhegraveu seꞌe padhai lii rupa-rupasegravena ka lasi boe asa dꞌara pesta Ca dhegraveupeka segravemi neꞌe lsquoJaꞌa heka hegraveli kore okacue de neo laku ladhe segraveku Demage nasate jaꞌa lake kore boersquo 19Dhegraveu leo hari pekana lsquoJaꞌa heka hegraveli kore sapi maroo rai legravemipasa De jaꞌa neo laku cobꞌa si Baku nasate jaꞌa lake kore boersquo 20Dhegraveu leo hari pekana lsquoJaꞌa heka kabꞌi kegravena de bisa boe dhiursquo
21 Ka egravenu ne legravepa peka degravenge lamatuana Ropa tadegravengi nare ka nasa titu kegravenaHegraveia na paredha egravenu na aku negravengu nalsquoLadhe segravemi egraveegravena egraveu lamu lai-lai Lamuasa jꞌara-jꞌara degravenge asa sasanga jꞌaraegravetu kota neꞌe segravena ka negraveru dhegraveu dhudegravenge boe ngaa-ngaa dhegraveu kasia dhuhaga roe cabegraveka dhu begravedhu degravenge dhegraveu-dhegraveu karuku segraverarsquo 22 Ropa tadegravengi narelaꞌe degravenge ka negraveru dhegraveu-dhegraveu segravera Ka nalegravepa hari hegraveia na peka degravenge lamatua naaku negravengu na lsquoAma Dhegraveu se ka seꞌe le Tengaa era madhegravedi ae erarsquo
23 Hegraveia lamatua na peka lsquoLadhe segravemiegraveegravena lamu hari asa rae-rae egravetu liꞌu kotatoke dꞌai dꞌara oka segravei Lamu pamako sadꞌicee egraveegravena ka megraveti si mai ho ra madhegravedipapegravenu dꞌara pesta ne 24 Nanene eeDhegraveu dhu pahae boe degravenge lii negraveru jaꞌa neregravengu se reꞌa boe babeꞌa tatao ne ciki sahegraveirsquo rdquo
Pangee paie-iie ku heka madhutuLamatua Yesus kegravena
(Mateos 1037-38)25 Ka Yesus si lasi taruu asa Yerusalem
Dhegraveu ae madhutu Ne Hegraveia Na kabibꞌaladhe sa regravengu ka Na peka na 26 ldquoDhegraveudhu tareꞌa-reꞌa neo madhutu Jaꞌa negravenguhudꞌi sue ku Jaꞌa risi negraveti ngaa-ngaa aaꞌi-aaꞌi ra risi negraveti ina-ama na risi negraveti dhegraveuegravemu-kamali na risi negraveti ana niki na risinegraveti aꞌari na aa risi-risi hari negraveti ngiꞌunegravengu unu na Ladhe aadꞌo dhegraveu nenia boe jꞌajꞌi ana madhutu Jaꞌa 27 Tedhegraveu dhu dꞌegravei boe pasae jꞌajꞌegravera lula negravengumadhutu Jaꞌa negravengu nia boe jꞌajꞌi dhegraveuJaꞌa Dhegraveu dhu neo jꞌajꞌi dhegraveu Jaꞌa masika dhegraveu neo pamadhe ne te ngaa negravengupasae jꞌajꞌegravera na taruu
28 De ladhe neo madhutu Jaꞌa ngeepabeꞌa-beꞌa ku Nuka segravemi dhegraveu neo taoegravemu dhu degravenge tadꞌa-tadꞌa Negravengu hudꞌiige uuru ku ogo dꞌai lutu sela Mage dhokadoi dꞌai boe 29 Ladhe ige boe paie-iie eleboe dꞌai fanderen di doi dhu aadꞌo hekale Ladhe segravemi egraveegravena dhegraveu mari madheaa pamakae ne hegravei 30 peka na lsquoMiu ladheku dhegraveu neꞌe laa Heka na sabꞌe fanderenkegravena te ngaa doi na saku aaꞌi lersquo
31 Conto dhu leo nuka segravemi dhegraveu lasipamusu Dhegraveu aae dhu neo laꞌe pamusuhudꞌi madhegravedi ku segravena ka pareꞌa uuruku degravenge angalai na Ladhe sordadꞌuregravengu dhoka canguru riho dhegraveu di bisasegi musu dua nguru riho dhegraveu do aadꞌo32 Ladhe ige rare te ngaa regravengu bisaboe segi beꞌa risi lodꞌo musu dhu kajꞌegraveuera ra pua dhegraveu lasi peka segravena ka uripadame 33 Sama segravemi egraveegravena kahegravei degravengedhegraveu dhu neo madhutu Jaꞌa Negravengu hudꞌikali bagi ku laꞌe-mai dhu peka na negravengudhu paꞌegravera le tegraveke eele aaꞌi ngaa-ngaa doaadꞌo Te ladhe aadꞌo na dhegraveu neꞌe niaboe jꞌajꞌi ana madhutu Jaꞌardquo
Dhegraveu dhu pantas boe madhutu Yesusnuka segravemi masi dhu guna heka
(Mateos 513 Markus 950)34-35 Yesus tuhu lii padhai pake lii
pakasame dhu leo hari na ldquoMasi ne beꞌaEgravedhi pake ne ho pabeꞌa ngangaꞌa Te ngaaladhe na segravero heka jꞌajꞌi ngaa hari Bisaheka pake ne ho pabeꞌa ngangaꞌa Neo taomi pupuk bisa boe kahegravei Dhodhoka core
1426 Mateos 1037 1427 Mateos 1038 1624 Markus 834 Lukas 923
Lukas 151 125 Lukas 1526eele iia dꞌara di Dhegraveu cee dhu degravenge roꞌadhilu nanene paie-iierdquo
15Kahibꞌi-kalegravebho dhu ele(Mateos 1812-14)
1 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu roro bea degravenge dhegraveudhu laku-laku boe mai ae-ae asa Yesussegravena ka nanene lii padhai Na Te ngaadhegraveu Yahudi peka na regravengu segravera dhegraveukarehe 2 Ropa regravedhi segravemi egraveegravena hegraveiadhegraveuParisi degravengemese agamaYahudi segraverakaꞌuu-kamuki peka na ldquoHuuh Dhegraveu nepaꞌangalai degravenge dhegraveu-dhegraveu dhu laku boese Ngaa hari Namadhegravedi naꞌa-ninu degravengesirdquo
3 Ropa tadegravengi segravemi egraveegravena ka Yesus lolodegravenge ra lii pakasame egraveci aku Negravengu na4 ldquoLadhe negraveti miu abhu ca dhegraveu dhu unukahibꞌi-kalegravebho cangasu ngiꞌu Ka ciꞌu eleNa tao tasamia Tatu na tegraveke eele dhuceo nguru ceo se egravetu era dhu beꞌa aalaꞌe tenge dhu ele deo na toke rage ne5 Ropa negravedhi hari kahibꞌi-kalegravebho ne kana pasae negraveti degravenge karejꞌe-karae 6 Dꞌaiegravemu ka na paroa angalai na aaꞌi-aaꞌi hegraveiana peka degravenge si lsquoMai segravena ka karejꞌedegravenge jaꞌa Te kahibꞌi-kalegravebho jaꞌa dhuele egraveegravena kegravedhi hari lersquo 7 Egravetu sorga segravemiegraveegravena kahegravei Ladhe ca dhegraveu dhu tao salahegraveia ele-hoꞌa ka na legravepa hari asa Lamatuaana kabarai sorga aaꞌi-aaꞌi ra karejꞌe-karaeRegravengu karejꞌe risi lula ca dhegraveu dhu legravepahari asa Lamatua negraveti ceo nguru ceo dhegraveudhu mamuri mola dhu sala boe jꞌarardquo
Doi iia dhu ele8 Ka Yesus lolo hari lii pakasame dhu leo
egraveci peka na ldquoAbhu ca dhegraveu ina dhu doi iiana canguru bua Neꞌa na dhu ele ca doiKa na tao tasamia Tatu laꞌe suru labhu hodꞌelo palegraveme era aa saku egravemu ne dꞌai roꞌakakilu segravena ka tenge doi cue dhu ele ne9 Ropa negravedhi hari doi ne na paroa degravengedhegraveu dhu egravetu baboa egravemu na segravera hegraveia napeka aku negravengu na lsquoMiu mai ho karejꞌesama-sama degravenge jaꞌa Te doi jaꞌa cue dhuele deo na kegravedhi hari lersquo 10Egravetu sorga segravemiegraveegravena kahegravei Ladhe abhu ca dhegraveu dhu taosala ka na ele-hoꞌa ho legravepa hari asa AmaLamatua tatu ana pajuu egravetu sorga aaꞌi-aaꞌira karejꞌe-karaerdquo
Ana dhu ele
11 Hegraveia Yesus tuhu hari lii padhai Nadegravenge lii pakasame kahegravei peka na ldquoAmaca dhegraveu degravenge ana mone na dhegraveu dua12 Ca lodꞌo ana limuri peka degravenge amana aku negravengu na lsquoAma Hia ka pala jaꞌanegraveti pusaka segravera deo neꞌe ne kahegraveirsquo Hegraveiaama na bagi hia dua ra pusaka na segravenaka egraveci-egraveci degravenge pala ra 13 Negravebhu boeka ana limuri ne pahie unu na Hegraveia nalalau megravedha na ka laꞌe asa rae kajꞌegraveuEgravetu era negravei ana limuri ne pasaku aaꞌi-aaꞌidoi-dhari na ho pakarejꞌe iisi 14 Ropadoi na egravele aaꞌi megraveu-megraveu rai ne dhu legravekemanganga bia ka mamuri ana ne jꞌegraveradꞌai seli 15 Ka laꞌe tenge sasabꞌa Hegraveiaca dhegraveu negraveti kabarai egraveegravena hia na pangaꞌahahi 16 Lula ana ne manganga dꞌai seli kaneo naꞌa ngangaꞌa hahi se Te abhu boe cadhegraveu sa hia ne naꞌa
17 Negravebhu-negravebhu ka na pangee laꞌe-maiaku negravengu na lsquoAnga ee Jaꞌa egravetu neꞌe oemadhe manganga kegravena Te ngaa egravetu dꞌaraegravemu ama ku dhegraveu sabꞌa raꞌa toke begravecu18De beꞌa risi jaꞌa legravepa hari asa ama ku hopeka degravenge ne ldquoAma Jaꞌa tao le sala dhukapai titu kegravena mi Lamatua degravenge ama19 Jaꞌa nia boe jꞌajꞌi ana ama ku Hudꞌi laaama segravemi more jaꞌa ne jꞌajꞌi mi kuli egravetudꞌara egravemu ama ngaa-ngaa tao boersquo rdquo
20 Ropa pangee nare segravemi egraveegravena hegraveiana kegravedꞌi degravenge ka legravepa laꞌe asa egravemu amana Negraveti kajꞌegraveu era ama na ladhe negravedhi lenegravengu ka ama na rasa kasia Ka na purunegraveti egravemu rai laꞌe soru nare ana dhu legravepahari ne Hegraveia na liku nare ka uu ne
21 Egravele egraveegravena ka ana ne peka degravenge amana aku negravengu na lsquoAma Jaꞌa ne tao le saladhu kapai mi dedha Lamatua degravenge amaku Jaꞌa nia heka jꞌajꞌi hari ana amarsquo
22 Te ngaa ama na paredha degravenge kadhegraveu-dhegraveu sabꞌa na peka na lsquoKaroheLami mere kodho madhera dhu beꞌa risiho papake ne Mere kadheli ho pasaluumikacui-aai na Aa papake salapami haga na23 Lami egravere mere sapi kabꞌoi egraveegravena ho parete egravedhi neo taꞌa-tinu rame-rame 24 Lulaana jaꞌa ne nuka segravemi dhu madhe le tengaa na mamuri hari Negravengu dhu ele lete ngaa jaꞌa abhu hari nersquo Na padhai lii egravelesegravemi egraveegravena ka mulai raꞌa-rinu aaꞌi-aaꞌi ra
25 Lodꞌo egraveegravena ana uuru dhu aadꞌo egravetuegravemu te na sabꞌa egravetu dꞌara oka Ropa nalegravepa negraveti kajꞌegraveu era na tadegravengi le dhegraveukarihu musiik degravenge roge-ledho 26 Ka na
152 Lukas 529-30 158 Sasuri lii Yunani peka na 10 drakma Drakma cue egraveci egraveegravena ka degravenge gaji tuka dꞌaraca lodꞌo
Lukas 1527 126 Lukas 1613paroa nare dhegraveu sabꞌa ca dhegraveu hegraveia nakaregravei aku negravengu na ldquoEe Tao rarame ngaaegravetu neꞌerdquo
27 Hegraveia dhegraveu sabꞌa ne dhaa peka na lsquoArimu legravepa hari le De ama mu pua pare sapisegravena ka tao pesta kapai te ana na legravepa haridegravenge sodꞌarsquo
28 Ropa tadegravengi nare hegraveia ana uuru nepasaree Na noꞌo boe maso asa dꞌara egravemuKa ama na laꞌe rarange ne
29 Te ngaa na kaꞌugu peka na lsquoAmaPangee ku laa Negravebhu nare sange neꞌe jaꞌasabꞌa toke egravei kabhegravesu hae nuka segravemi kulisa hia mi ama Jaꞌa ne keꞌa boe sisu dadꞌegraveiama Masi ka segravemi egraveegravena abhu megraveka amahia ana kahibꞌi ciꞌu segravena ka jaꞌa pakarejꞌedegravenge mone aanga-angalai jaꞌa 30Te ngaaropa ana ama dhu bhera-lelu doi-dhariama ho laꞌe karihu degravenge bhegraveni karehelegravepa hari mai ka ama pare sapi kabꞌoi natao pesta aae hia nersquo
31 Te ngaa ama na bꞌala aku negravengu nalsquoAna pasue ee Nanene paie-iie Negravebhunare sange neꞌe egraveu ne bera-bera degravengejaꞌa Aaꞌi-aaꞌi dhu unu jaꞌa segravera sa unuegraveu kahegravei 32 Te ngaa limuri ne egravedhi hudꞌikarejꞌe degravenge karae ku lula ari mu ca dhegraveune Uru egraveegravena nuka segravemi dhu madhe le tengaa limuri ne mamuri hari Negravengu dhuele le te ngaa abhu harirsquo rdquo
16Kapala urusan dhu neꞌa paꞌuri
1 Ka Yesus hia lii upama egraveci mi anamad-hutu Na peka na ldquoDhegraveu kaja ca dhegraveu dhudedꞌe dhegraveu sabꞌa na egraveci jꞌajꞌi kapala urusanTe ngaa negravebhu-negravebhu na tadegravengi dhegraveupalolo peka na kapala urusan ne mulaikapodꞌe-kabegraveli ka parugi negravengu 2 Hegraveiadhegraveu kaja ne paroa kapala urusan na kapeka degravenge ne lsquoEgraveu ne tasamia Jaꞌatadegravengi na egraveu kapodꞌe megravedha-panyaujaꞌa De lamu suri ku ngaa dhu egraveu adꞌu-ue egravetu dꞌara sasabꞌa egraveu ho jaꞌa parisa kuLadhe parisa kore jaꞌa kalua eele egraveursquo
3 Ropa na tadegravengi nare hegraveia kapalaurusan ne mulai pajiko na lsquoJaꞌa ne jꞌegraverakegravena Jaꞌa neo sabꞌa ngaa hari Pare raijaꞌa egravera boe Jꞌajꞌi dhegraveu hegravebꞌa megravenyi jaꞌamakae 4 Ladhe jaꞌa sabꞌa heka egravetu neꞌejaꞌa hudꞌi tenge jꞌara ku segravena ka dhegraveu leobisa hari segravemi rare jaꞌa ho sabꞌarsquo
5 Negraveti egraveegravena ka na paroa nare aaꞌi dhegraveudhu pakegravelu lamatua na Na karegravei dhegraveu uruaku negravengu na lsquoEe Kegravelu egraveu ca ngaa egravetulamatua jaꞌarsquo
6 Dhegraveu ne dhaa peka na lsquoJaꞌa dhupakegravelu egravei legravengi saitun egravepa riho literrsquo
Hegraveia kapala urusan ne peka na lsquoTareꞌaSasuri pakegravelu egraveu ka neꞌe Ciu eele kamadhegravedi ho suri gati sasuri kegravelu dhu hiupeka na kegravelu egraveu dua riho liter dirsquo
7 Ka karegravei dhegraveu pakegravelu ka dua peka nalsquoAa egraveu hari kegravelu ca ngaarsquo
Ka dhegraveu ne dhaa na lsquoJaꞌa pakegravelu arecariho karorsquodagger
Hegraveia kapala urusan ne peka na lsquoCiueele sasuri dhui egraveegravena ho suri dhu hiu haripeka na kegravelu egraveu aru ngasu karo dirsquo
8 Na tao segravemi neꞌe ka toke lamatua naneꞌa tatao negravengu Te ngaa lamatua nehudꞌi mangaku na dhegraveu kapala urusandhu bhelu ne mema megraveu kapodꞌe-kabegraveli
De Jaꞌa lolo lii upama ne segravena ka miumeꞌa na ladhe pasoro degravenge dhegraveu par-caya dhegraveu dhu parcaya boe dꞌegravelu-megraveu risitenge jꞌara ho paꞌoto ngiꞌu ra egravetu talora aaekabarai limuri ne
9 Miu ngee segraveku Masi ka dhegraveu rai-hahane karihu kajꞌalu re megravedha-panyau ra tengaa beꞌa risi miu pake megravedha-panyaumiu segravera ho soru-bara dhegraveu Degravenge jꞌarasegravemi egraveegravena miu abhu angalai ae Masika megravedha se egravele te ngaa begraveli-camegravedꞌaLamatua tao tegraveke era hia miu egravetu sorga
10 Ladhe dhegraveu mola egravetu jꞌara dhu anaiiki tatu na mola kahegravei egravetu jꞌara-jꞌara dhukapai Te ngaa ladhe dhegraveu megraveu kapodꞌeegravetu jꞌara dhu ana iiki tatu na kapodꞌe kahegraveiegravetu jꞌara dhu kapai 11 Ladhe dhegraveu parcayaheka miu ho uri megravedha-panyau egravetu jꞌara-jꞌara dhu ana iiki egravetu rai-haha ne tasamiaka Lamatua parcayamiu egravetu jꞌara-jꞌara dhukapai 12 Ladhe miu bisa boe uri megravedha-panyau dhegraveu leo na dhegraveu cee ka dhu baniho hia miu megravedha-panyau ra
13 Dhegraveu sabꞌa egraveci bisa boe nanene dualamatua Te aadꞌo na negravengu dꞌegravei boe egraveciaa sue egraveci Negravengu dꞌara kateme degravenge cadhegraveu te ngaa pusi boe degravenge egraveci Segravemiegraveegravena kahegravei degravenge miu Te dhegraveu bisa boesue Ama Lamatua palere degravenge sue doi-dharirdquo
166 Sasuri lii Yunani peka na lsquocangasu batosrsquo Batos egraveci sama segravemi 35-40 liter dagger 167 Sasuri lii Yunani pekana lsquocangasu korosrsquo Koros egraveci nuka 390 liter 1613 Mateos 624
Lukas 1614 127 Lukas 171Lamatua Yesus padhai lii negraveti doi-dhari
negraveti Lii Lolo Beꞌa aa negraveti paꞌia-paꞌela(Mateos 1112-13 531-32 Markus 1011-
12)14 Lodꞌo egraveegravena abhudhegraveuParisi pegraveri-pegraveri
dhu nanene lii padhai Yesus deo na Kara sasei Ne lula regravengu se dhegraveu mangaꞌadoi-dhari 15 Te ngaa Yesus peka degravengesi ldquoMasi ka miu pamegraveu iisi egravetu madhadhegraveu te ngaa Ama Lamatua neꞌa dꞌarabhelu miu Abhu jꞌara ae dhu dhegraveu rai-haha dedꞌe padedha-dedha te ngaa AmaLamatua peka na jꞌara segravera karehe aa dhumadenge degravenge regravengu
16 Tokemamai Yohanis tuka sarani egravedhidhegraveu Yahudi muri madhutu atora negravetibaki Musa aa negraveti dhegraveu regraveti lii padhaiLamatua Te ngaa limuri ne Lii LoloBeꞌa negraveti Lamatua pale-legraveme le egravetu mia-mia Dhegraveu ae dhu tenge le jꞌara segravenaka ra mamuri madhutu dadꞌegravei Lamatua17 Masi ka dedha-liru degravenge rai-haha neele te ngaa Atora negraveti Ama Lamatua cikisa ele boe Ca kategravedꞌa sa ele boe hegravei
18 Dhegraveu dhu paꞌia-paꞌela degravenge dhegraveuegravemu na aa na madhegravedi hari degravenge bhegravenileo negravengu bersina Aa dhegraveu dhu leo degravengebhegraveni dhu paꞌia-paꞌela negravengu bersinakahegraveirdquo
Lii lolo dhegraveu kaja degravenge Lasarus19 Ka Yesus lole tabha hari peka na
ldquoAbhu dhegraveu kaja ca dhegraveu Negravengu dꞌegravei pakemegravedha-papake dhu beꞌa-beꞌa tao negraveti begravelaalus Megraveu-megraveda naꞌa-ninu ngangaꞌa dhubeꞌa hua aa karae taruu 20 Egravetu kota neꞌeabhu kahegravei ca dhegraveu dhu degravenge boe ngaa-ngaa Ngara na Lasarus Ngiꞌu na dhupegravenu degravenge kamegraveu Begraveli-begraveli angalai naregraveti pamadhegravedi ne egravetu hegravebꞌa tedhe dhegraveukaja egraveegravena 21 Na sanao teko-teko abhukahaꞌi ngangaꞌa negraveti dhegraveu kaja ne segravena kabisa naꞌa te ngaa na abhu boe ngaa-ngaaDhoka busa di mai ho jꞌore nana kamegraveuna
22 Negravebhu boe ka Lasarus madhe Hegraveiaana pajuu Ama Lamatua mai negraveti sorga karegraveti lasi pamadhegravedi ne egravetu baboaAbraham
Aa negravebhu boe ka dhegraveu kaja ne madhekahegravei ka dhegraveu dedꞌe lasi padhane 23 Tengaa dhegraveu kaja ne maso boe sorga Negravengumaso asa dꞌara naraka sama-sama degravengedhegraveu-dhegraveu leo dhu madhe le Egravetu eranegravei dhegraveu kaja ne abhu jꞌajꞌegravera taa-taa Ca
tegraveka na boti kegravetu ka ladhe negravedhi Lasarusmadhegravedi egravetu baboa baki Abraham 24Hegraveiana paꞌoo peka na lsquoBaki Abraham ee Sueku jaꞌa laa Pua ku Lasarus cegravebꞌu kolo aina asa dꞌara egravei segravena ka mai pabasa ku koloheꞌo jaꞌa ne Te jaꞌa jꞌegravera titu kegravena egravetu dꞌaraai naraka nersquo
25 Te ngaa Abraham dhaa peka na lsquoAnaee Sanegravedꞌe ku Uru egraveegravena lodꞌo egraveu ma-muri era egravetu rai-haha negravei egraveu abhu le aaꞌi-aaꞌi dhu beꞌa Te ngaa Lasarus ne unudhodhoka sasusa di Ka limuri ne Lamatuapakarejꞌe ne egravetu neꞌe te ngaa egraveu pasaemore jꞌajꞌegravera 26 Risi-risi hari egravetu taloraaae egraveu degravenge jiꞌi Lamatua tao tegraveke loe aaeegraveci dhu taleo degravengemaregravema De dhegraveu negravetineꞌe bisa boe dhiu asa era egraveegravena aa dhegraveunegraveti egraveegravena bisa boe pegravege sa neꞌe mairsquo
27 Hegraveia dhegraveu kaja ne pamako hari akunegravengu na lsquoLadhe segravemi egraveegravena baki Abrahampua Lasarus laꞌe asa egravemu ama ku 28 Tejaꞌa ne degravenge ari dhegraveu mone dhegraveu legravemiera Segravena ka Lasarus laꞌe pasanegravedꞌe si hora legravepa ka asa Lamatua Masi ka lodꞌo dꞌaira madhe regravengu maso ia ka asa era jꞌajꞌegraveranersquo
29 Te ngaa Abraham bꞌala ne lsquoAmaLamatua hia le regravengu sasuri negraveti bakiMusadegravenge dhegraveu regraveti lii padhai Na Ari musi bisa baca pahari-pahari ho reꞌa dadꞌegraveiLamatuarsquo
30 Te ngaa dhegraveu kaja ne pasisu pekana lsquoBaki Abraham ee Egraveegravena dhae dꞌaimegraveka Regravengu segravei pahae boe Lii Holo-NoriAma Lamatua Hudꞌi abhu ku ca dhegraveu negravetitalora dhegraveu madhe laꞌe asa regravengu hekaregravengu ele-hoꞌa aa neo nanene kegravenarsquo
31 Te ngaa Abraham dhaa peka nalsquoLadhe regravengu segravei roꞌo boe nanene lii holo-nori negraveti Musa degravenge negraveti dhegraveu regraveti liipadhai Lamatua na masi ka dhegraveu madhebhodho negraveti dꞌara roꞌa ra ho padhai liidegravenge regravengu egraveegravena ka regravengu roꞌo boenanenersquo rdquo
17Lamatua Yesus ajꞌa lula-negraveti dhegraveu dhu
manahu asa dꞌara sasala aa dhu manegravengiabho
(Mateos 186-721-22 Markus 942)1 Yesus peka degravenge ana madhutu Na
ldquoAe ka dhegraveu manahu asa dꞌara sasala lulatatao dhegraveu leo Te ngaa dhegraveu dhu pa-manahu dhegraveu asa dꞌara sasala egraveegravena pasae
1616 Mateos 1112-13 1617 Mateos 518 1618 Mateos 532 1 Korintus 710-11
Lukas 172 128 Lukas 1722nare mamadhe-mamopo 2 Ladhe dhegraveuadꞌu-ue jꞌara karehe toke ana iiki parcayaboe Jaꞌa egraveegravena na Ama Lamatua huku nebia Dhu samaa risi ladhe egraveki ladha gorodhegraveu neꞌe degravenge hadhu aae cue ho paregraveueele asa dꞌara dhasi egravetu talora legraveu 3 Dejꞌaga ngiꞌu pabeꞌa-beꞌa segravena ka miu bakupamanahu dhegraveu asa dꞌara sasala Te ngaaladhe aꞌari mu tao sala pasanegravedꞌe neLadhe na ele-hoꞌa hegraveia na mai manegravengiabho na pabhegravelu eele sasala na
4 Ladhe aꞌari egraveu tao sala pidhu hari dꞌaraca lodꞌo ka na ele-hoꞌa hegraveia na mai pidhuhari ho manegravengi abho egraveu hudꞌi pabhegravelueele sasala na pidhu hari kahegraveirdquo
Dhegraveu hudꞌi parcaya ku koasa AmaLamatua
5 Ca lodꞌo ana madhutu se mai asaYesus ka ra manegravengi aku regravengu na ldquoAmaMese Parcaya jiꞌi se egravera boe De Amapaꞌegravera ku parcaya jiꞌirdquo
6 Hegraveia Yesus dhaa peka na ldquoLadhe miuparcaya koasa negraveti Ama Lamatua masi kaciki ooꞌe egraveegravena ka te ngaamiu bisa paredhaajꞌu aae ne lsquoTahoi eele ho pidha asa dꞌaradhasirsquo Ka ajꞌu ne madhutu lii paredhamiurdquo
Dhegraveu sabꞌa dhu beꞌa nuka dhu madhutudadꞌegravei lamatua na
7 Egravele ka Yesus lii aku Negravengu na ldquoTareconto egraveci Nuka segravemi egravenu dhu pare rai egravetudꞌara oka do ladhe kahibꞌi-kalegravebho egravetudꞌara padꞌa sodꞌa Sabꞌa nare ka legravepa saegravemu Tatu lamatua na peka boe degravenge nelsquoMai ho dua ti taꞌa sama-samarsquo 8 Aadꞌosina ma Dhu legraveke ka lamatua paredhane peka na lsquoLamu lalau mei hia jaꞌaKuꞌa-kinu kore ku pe egraveu muꞌa-minu egravetukabodho negraveirsquo 9 Ladhe egravenu ne lalau naremadhutu dadꞌegravei lamatua na miu ngee nalamatua ne manegravengi makasi mi egravenu nedo Aadꞌo 10 Miu egraveci egraveegravena kahegravei Ladhesabꞌa mere aaꞌi dhu Lamatua paredha lemiu peka na lsquoJiꞌi dhoka ana pua-palehadi Jiꞌi tenge boe lii koa-kadꞌiri Jiꞌi dhokapakako sasabꞌa-laꞌa jiꞌi dirsquo rdquo
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele canguru dhegraveudhu pegravedꞌa kusta
11 Lodꞌo Yesus si lasi asa Yerusalemregravengu dꞌai too propensi Galilea degravengepropensi Samaria 12Ropa regravengu neomaso
asa dꞌara rae cue egravetu egraveegravena dhegraveu cangurudhu pegravedꞌa kusta mai neo paraga degravengeYesus Regravengu se titu negraveti kajꞌegraveu 13 Ka rapaꞌoo palere-lere peka na ldquoYesus MoneKapai ee Sue ku jiꞌi laardquo
14 Ropa Yesus tadegravengi lii paꞌoo ra ka Naladhe si hegraveia Na pua aku Negravengu na ldquoLamipadꞌelo uuru ku isi miu asa ama agamasegravena ka ra parisa papegravedꞌa kusta miu segraveraegravele le do dhaerdquo Ra tadegravengi segravemi egraveegravena kalasi degravenge Te ngaa ropa dꞌai talora jꞌaracagꞌagꞌa laa regravengu dhu egravele le negraveti kusta
15 Regravengu lasi taruu degravenge karejꞌe-karaeTe ngaa abhu ca dhegraveu di dhu legravepa harimai asa Yesus Na paꞌoo peka na ldquoKoa-kio Lamatua Te jaꞌa egravele le negraveti pa-pegravedꞌardquo 16 Hegraveia na patitu kegravetu urutuu naho manegravengi makasi ae-ae mi Yesus (Teꞌaboe te negravengu ne dhegraveu Yahudi boe Negravengune ca dhegraveu Samaria dhu loe boe tao liilangu degravenge dhegraveu Yahudi)
17 Ka Yesus karegravei dhegraveu segravera dhu mad-hutu degravenge Ne aku Negravengu na ldquoTasamiaee Deo na Jaꞌa paꞌegravele dhegraveu canguru siDhu ceo mia lasi 18 Tasamia ka dhokadhegraveu leo kara neꞌe di dhu legravepa mai homanegravengi makasi mi Ama Lamatua degravengekoa-kio kolongara Nardquo
19 Hegraveia Na peka mi dhegraveu ne na ldquoEgraveu egravelele lula egraveu parcaya Jaꞌa tareꞌa-reꞌa De kegravedꞌilegravepa ka degravenge sodꞌa-molerdquo
Lamatua Yesus lole lodꞌo egravele rai-hahadegravenge mamai hari Na
(Mateos 2423-2837-41)20-21 Ca lodꞌo dhegraveu Parisi pegraveri-pegraveri mai
karegravei Yesus peka na ldquoAma Mese Pekaku degravenge jiꞌi lodꞌo mia Ama Lamatua neopakako paredha Nardquo
Ka Yesus dhaa ldquoSegravemi neꞌe Mage mipangee na Lamatua pakako paredha Nadegravenge rupa-rupa tadha egravetu rai-haha nedhu dhegraveu bisa regravedhi degravengemusi madha raDhegraveu abhu boe tadha dhu peka na lsquoLadheku asa neꞌe mai Te Ama Lamatua pakakoparedha Na egravetu neꞌersquo Do lsquoNa pakakoparedha Na egravetu negraveirsquo Aadꞌo Te Na pakakoparedha Na egravetu talora aae miu egravetu dꞌaradhegraveu aaꞌi-aaꞌi rardquo
22 Hegraveia Yesus peka degravenge ana-ana mad-hutu Na ldquoNegravebhu boe na Jaꞌa Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa ne paꞌegraveci heka degravengemiu Dꞌai ka lodꞌo jꞌajꞌegravera segravera miu dꞌegravei titu
173 Mateos 1815 175 Sasuri lii Yunani egravetu neꞌe peka na ldquodhegraveu pajuu-palehardquo Lukas dꞌegravei suri na ldquodhegraveupajuu-palehardquo mi ana madhutu Yesus dhegraveu canguru dua segravera 1714 Atora negraveti Ama-ama Agama 141-32
Lukas 1723 129 Lukas 188kegravena neo megravedhi mamai hari Jaꞌa Te ngaadꞌai megraveka lodꞌo mamai Jaꞌa 23 Ladhe egraveegravenana dhegraveu mai peka na lsquoKristus egravetu neꞌersquodo lsquoKristus egravetu negraveirsquo Na miu baku bhuteho patangi-tenge te lii padhai regravengu segraverakapodꞌe-kabegraveli 24 Te ladhe Dhegraveu Rai-hahaTareꞌa-reꞌa ne legravepa hari mai tadha nadhumegraveu aadha-aadha nuka segravemi bela dhuheo kacegravebꞌa egravetu dedha-liru negraveti suu asasuu 25 Te ngaa Negravengu hudꞌi abhu uuru kujꞌajꞌegravera rupa-rupa Ka dhegraveu rai-haha taalimuri ne roꞌo boenanene aa neo tule eeleNe 26 Te ngaa begraveli-camegravedꞌa ladhe Na neomai hari dhegraveumamuri karehe sama biasaegraveci egraveegravena ka degravenge lodꞌo Nohmamuri era27Taa egraveegravena regravengu raꞌa-rinu tao pesta kabꞌitoke lodꞌo Noh maso asa dꞌara kapa na Tengaa regravengu roꞌo boe nanene kahegravei Kacaꞌalaa egravei aae lala ka pamadhe aaꞌi si
28 Segravemi egraveegravena kahegravei lodꞌo Lot mamuriera dhegraveu mamuri karehe titu kegravena Taaegraveegravena regravengu raꞌa-rinu badꞌaga sabꞌa oka-tedhe patitu egravemu aamamuri karehe segravemibiasa 29 Te ngaa roꞌo boe nanene kahegraveiHegraveia madꞌae aae era ropa Lot rai eele negravetikota Sodom cagꞌagꞌa laa egravejꞌi ai degravenge egraveinasu bhori mai negraveti dedha-liru aa labhupakegravepu regravengu aaꞌi-aaꞌi
30 De miu baku pamudꞌe ku Magedhoka begraveli-camegravedꞌa Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa ne legravepa hari mai dhegraveumamuri dhokasegravemi biasa di Te ngaa kacaꞌa laa Na cegraveumai 31 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu egravetu madha egravemumaso ia ka asa dꞌara ho lalau megravedha Dhegraveudhu sabꞌa egravetu dꞌara oka legravepa ia ka asa egravemuho raremegravedha ra 32Sanegravedꞌe ku ngaa dhuuru egraveegravena jꞌajꞌimi dhegraveu egravemuLot Namadhelula negravengu ngee megravedha-panyau egravetu egravemuna
33 Dhegraveu dhu dꞌegravei boe madhutu Jaꞌa lulasue ngiꞌu na egraveegravena na mamuri na ele iiadꞌara Te ngaa dhegraveu dhumadhutu Jaꞌa tokesoromamuri na lula sue Jaꞌa begraveli-camegravedꞌaabhu sodꞌa-mole aamamuri taa-taa degravengeAma Lamatua 34 Jaꞌa pasanegravedꞌe memaRopa Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa ne legravepahari mai ladhe dhegraveu dua jꞌunu egravetu era egravecikabegravedhi laa Lamatua dedꞌe pacaꞌe ca dhegraveuaa tegraveke eele ca dhegraveu 35 Ladhe abhu dhegraveubhegraveni dhegraveu dua dhu majꞌu are egraveegravena naLamatua dedꞌe pacaꞌe ca dhegraveu aa tegraveke eele
ca dhegraveu 36 [Ladhe abhu dhegraveu dua dhusabꞌa egravetu dꞌara oka Lamatuamai dedꞌe negravetiegraveci aa tegraveke eele ca dhegraveu]rdquodagger
37 Ropa ana madhutu tadegravengi rare hegraveiara karegravei Yesus ldquoAma Mese Segravera sa begraveli-camegravedꞌa jꞌajꞌi egravetu miardquo
Ka Yesus core lii peka na ldquoSegravemi neꞌeLadhe miu megravedhi ka manu-bhui dhu temaraꞌa sisi badha madhe ra lela paꞌoru egravetumia na miu meꞌa egraveegravena jꞌajꞌi mi tadhadhu peka na tatu abhu sisi hegraveu egravetu eraegraveegravenardquo [Degravenge sasoa dhu pahuni peka naladhe Yesus Kristus legravepa hari mai tadhana dhu megraveu aadha-aadha sadꞌi dhegraveu reꞌabaca tadha segravera]
18Lii lolo negraveti bhegraveni balu egraveci degravenge hakim
dhu karehe1 Ca tegraveka Yesus padhai lii degravenge ana
madhutu Na pake lii pakasame ho regravenguloe boe manegravengi-mangajꞌi aa baku maꞌegravetesanao-maena Regravengu hudꞌi parcaya taa-taa Lamatua 2 Lii lolo na segravemi neꞌe kaldquoEgravetu dꞌara kota cue abhu ca dhegraveu amapamaꞌegravete lii langu dhu pusi-pahae boeAma Lamatua Na pahae boe ca dhegraveu sahegravei 3 Egravetu era egraveegravena abhu kahegravei bhegraveni baluegraveci dhu loe boe mai sa dhegraveu pamaꞌegravete liine homanegravengi peka na lsquoAma hakim Jꞌueku lii langu jaꞌa degravenge molarsquo
4Hiu-hiu egraveegravena dhegraveupamaꞌegravete lii ne pusiboe degravenge bhegraveni balu ne Te ngaa negravebhu-negravebhu ka na roca nanene ne Hegraveia namadhegravedi pangee ka lsquoMema jaꞌa ne pusiboe degravenge Ama Lamatua risi-risi degravengedhegraveu rai-haha 5 Te ngaa bhegraveni ne pak-aboꞌo kegravetu jaꞌa De beꞌa risi jaꞌa pamaꞌegravetelii na degravengemola Te ladhe jaꞌa panena namai taruu pajꞌegravera jaꞌarsquo
6 De miu pangee ku lii padhai dhegraveupamaꞌegravete lii dhu bhelu ne 7 Ladhe negravebhu-negravebhu dhegraveu pamaꞌegravete lii ne tao ai-hegravebꞌami bhegraveni balu ne tatu Ama Lamatua kahegraveineo tao ai-hegravebꞌa mi dhegraveu unu Na dhusabajꞌa megraveu-megraveda mi Negravengu ho manegravengisasue Na Te ngaa Lamatua mate hekapanegravebhu 8 Te Negravengu uri lii langu regravengudegravenge boe pamata De Jaꞌa neo karegravei segravemineꞌe ladhe Jaꞌa Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa
1726 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 65-8 1727 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 76-24 1729 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka1820mdash1925 1731 Mateos 2417-18 Markus 1315-16 1732 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 1926 1733Mateos 1039 1625 Markus 835 Lukas 924 Yohanis 1225 dagger 1736 Ayat 36 ne abhu boe egravetu dꞌara sasuri lii Yunanidhu beꞌa risi
Lukas 189 130 Lukas 1827ne mai hari Jaꞌa bisa paraga degravenge dhegraveuparcaya egravetu rai-haha ne era do aadꞌordquo
Dhegraveu Parisi egraveci degravenge dhegraveu roro bea egravecilasi manegravengi-mangajꞌi
9 Ka Yesus lolo tabha hari pake liipakasame lula-negraveti dhegraveu dhu pangee naneꞌa aaꞌi megraveu-megraveu aa dhu dꞌegravei pahahadhegraveu leo Na peka na 10 ldquoAbhu ama dhegraveudua dhu lasi sabajꞌa asa dꞌara Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi Ca dhegraveu negraveti parteiagama Parisi aa egraveci hari dhegraveu roro bea[Dhegraveu Yahudi peka na dhegraveu Parisi segraveradhegraveu dhu mola Te ngaa ra pangee nadhegraveu roro bea dhegraveu karehe] 11 Dꞌai egravemusabajꞌa dhegraveu Parisi ne titu mesa-mesa naka na manegravengi-mangajꞌi peka na lsquoMakasiLamatua te jaꞌa ne dhegraveu beꞌa Jaꞌa nebhelu boe nuka segravemi dhegraveu leo segravera Jaꞌamanaꞌu boe Jaꞌa mangaꞌa boe Jaꞌa dhegraveudhu bersina boe Makasi Lamatua te jaꞌane bhelu boe nuka segravemi dhegraveu roro bea ne12 Jaꞌa ne majꞌegraveni puasa ca migu dua hariAa jaꞌa dꞌegravei hia ca pala negraveti canguru palanegraveti aaꞌi-aaꞌi dhu jaꞌa abhursquo DhegraveuParisi nesabajꞌa segravemi egraveegravena ka
13 Tengaa dhegraveu roro bea ne titu pakajꞌegraveuegravetu kabodho negravei Na bani boe boti kegravetuho ladhe sa dedha Negravengu dhoka pacudꞌudi dhu degravenge dꞌara maꞌegravete mae-mae Nasabajꞌa peka na lsquoAma Lamatua Sue kujaꞌa dhegraveu dhu pegravenu degravenge sasala-sasigone Abho eele ku sasala jaꞌarsquo
14 Lodꞌo dhegraveu dua se legravepa lasi asa egravemura cee ka dhu pabeꞌa degravenge Ama LamatuaDhegraveu Parisi dhu pamone do dhegraveu rorobea ne Tatu Na segravemi degravenge beꞌa dhegraveuroro bea dhu pahaha iisi ne Te ngaaNa pusi boe degravenge dhegraveu Parisi ne TeAma Lamatua pahaha dhegraveu dhu pamone-pabhegraveni te ngaa Na padedha dhegraveu dhureꞌa pahaha iisirdquo
LamatuaYesus padhai lii hiamamegravengimiana-ana
(Mateos 1913-15 Markus 1013-16)15 Ca tegraveka dhegraveu saꞌu regraveti ana ra dhu
rara iisi hiu asa Yesus segravena ka Na taoai Na mi ana iiki se aa padhai lii hia simamegravengi Ropa regravedhi segravemi egraveegravena ana-anamadhutu Yesus kai dhegraveu seꞌe 16-17Te ngaaYesus soru mamai ra degravenge beꞌa HegraveiaNa kai ana-ana madhutu Na aku Negravenguna ldquoHudꞌi laa ana iiki segravera mai asa JaꞌaMiu baku bhabhae si Sanegravedꞌe paie Dhegraveu
dhu neo jꞌajꞌi dhegraveu unu Ama Lamatuanegravengu hudꞌi sanao-maena dhoka mi AmaLamatua nuka segravemi ana iiki dhu sanao-maena dhoka mi ina-ama nardquo
Dhegraveu kaja dhu neo maso sorga(Mateos 1916-30 Markus 1017-31)
18 Ca lodꞌo dhegraveu kapai Yahudi egraveci maikaregravei Yesus aku negravengu na ldquoAmaMese dhuhua iia Jaꞌa ne hudꞌi tao ku tasamia segravenaka jaꞌa keꞌa tareꞌa na jaꞌa maso sorga aamamuri taruu degravenge Ama Lamatuardquo
19 Ka Yesus dhaa ldquoTasamia ka egraveu nepeka na Jaꞌa lsquodhu hua iiarsquo Dhodhoka egravecidi dhu hua iia nuka Ama Lamatua 20 Egraveumeꞌa le atora Ama Lamatua karegravei negraveti uruka dhu peka na
Baku jꞌunu paꞌegraveci degravenge dhegraveu dhudhegraveu egravemu boe egraveu
baku pamadhe dhegraveubaku manaꞌubaku jꞌajꞌi sakasii dhu leko-monyaaa pakabꞌua ina degravenge ama murdquo
21 Ka dhegraveu ne dhaa na ldquoTareꞌa AmaJaꞌa dhu madhutu le atora segravera karegravei negravetijaꞌa ana iiki erardquo
22 Tadegravengi segravemi egraveegravena ka Yesus peka naldquoBeꞌa Te ngaa egraveu kura ca madha jꞌara eraNuka lamu ho pahie megravedha-panyau egraveuaaꞌi-aaꞌi Kabꞌua ra lamu pabagi hia dhegraveudhu degravenge boe ngaa-ngaa segravera Egravele na egraveulegravepa hari mai segravena ka madhutu Jaꞌa Teegraveegravena na Ama Lamatua bꞌala hari megravedha-panyau egraveu egravetu sorgardquo 23Ropa tadegravengi naresegravemi egraveegravena hegraveia dhegraveu ne dꞌara na susa tenegravengu kaja dꞌai seli
24 Ropa Yesus negravedhi dhegraveu ne legravepa degravengedꞌara na laho mae-mae hegraveia Na padhai liidegravenge ana madhutu Na peka na ldquoDhegraveukaja mema carui titu kegravena maso sorga25 Egravedhi pasegraveku ku degravenge jꞌara leo Memabisa boe badha unta dhu kapai bisa masoasa dꞌara oka na re roꞌa jꞌajꞌau Nukasegravemi egraveegravena kahegravei dhegraveu dhu maena dhokamegravedha-panyau na te ngaa maena boeLamatua tatu negravengu bisa boemaso sorgardquo
26 Dhegraveu dhu tadegravengi Yesus padhai liisegravemi segravera karegravei Ne aku regravengu na ldquoLadhedhegraveu kaja caruimaso sorga dhegraveu segravemimiaka dhu bisa abhu mamuri taa-taardquo
27 Ka Yesus bꞌala si ldquoMi dhegraveu rai-hahajꞌara ae-ae mema carui Te ngaa bagi AmaLamatua aaꞌi-aaꞌi bisa jꞌajꞌirdquo
1814 Mateos 2312 Lukas 1411 1820 Kalua negraveti Masir 2012-16 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 516-20
Lukas 1828 131 Lukas 1910
28 Hegraveia Petrus tuhu lii peka na ldquoAmaJiꞌi tegraveke eele aaꞌi megravedha-panyau jiꞌi kamai madhutu Ama Begraveli-camegravedꞌa jiꞌi abhungaardquo
29 Ka Yesus dhaa na ldquoPetrus Nanenepaie-iie Dhegraveu dhu tegraveke eele egravemu nadhegraveu egravemu-kamali na aꞌari na ina-ama nado ana-ana na lula negravengu pakako sasabꞌaAma Lamatua 30 tatu na abhu hari ae risiegravetu rai-haha ne Aa ladhe egravele rai-haha nenegravengu abhu mamuri taa-taa degravenge AmaLamatua kahegraveirdquo
Lamatua Yesus peka mamadhe Na tegraveluhari kegravena
(Mateos 2017-19 Markus 1032-34)31 Ka Yesus gale negraveti ana madhutu Na
canguru dua dhegraveu segravera ho lasi padhue-padhai mesa ra Hegraveia Yesus peka degravengera ldquoMiu se aaꞌi-aaꞌi mi meꞌa na egravedhi kakone lati asa kota Yerusalem Dꞌai negravei jꞌaraaaꞌi-aaꞌi negraveti dhegraveu regraveti lii padhai Lamatuasegravera dhu suri tegraveke le lula-negraveti Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa pe jꞌajꞌi nuka segravemi dhu rasuri 32 Egraveegravena na ra soro Jaꞌa asa dhegraveu leodhu tadhe boe Ama Lamatua Aa ra padhailii pamakae Jaꞌa pahahe Jaꞌa rupa-rupaparuꞌe ilu rami Jaꞌa 33 ra hake kalabhe JaꞌaEgravele egraveegravena ka ra pamadhe Jaꞌa Te ngaa asacamegravedꞌa egraveegravena Jaꞌa mamuri harirdquo
34 Ropa tadegravengi Yesus peka segravemi egraveegravenaana madhutu Na bingu lula regravengu dhanerare megraveka sasoa negraveti lii padhai Yesus
Lamatua Yesus paꞌegravele dhegraveu begravedhu cadhegraveu
(Mateos 2029-34 Markus 1046-52)35 Lodꞌo Yesus si oe maso kota Jeriko
abhu dhegraveu begravedhu ca dhegraveu dhu madhegravedikanata ai egravetu sebhe jꞌara 36 Ropa natadegravengi dhegraveu ae kako re egraveegravena ka na karegraveiaku negravengu na ldquoNgaa nerdquo
37 Ka dhegraveu peka degravenge ne na ldquoYesusnegraveti Nasaret dhu kako re neꞌerdquo
38 Hegraveia dhegraveu begravedhu ne rodhe pamegravedhu-megravedhu peka na ldquoYesus Ana-egravepu dhegraveuaae Daud ee Sue ku jaꞌardquo
39 Hegraveia dhegraveu dhu kako uuru negraveti Yesuskai ne segravena ka na mau-mau Te ngaa asana hino degravenge lii rodhe peka na ldquoAna-egravepudhegraveu aae Daud ee Sue ku jaꞌa laardquo
40 Ropa Yesus tadegravengi ka Na titu HegraveiaNa pua dhegraveu lasi pakako regraveti dhegraveu begravedhu
ne Dꞌai madha Na ka Yesus karegravei ne41 ldquoEgraveu neo Jaꞌa tao ngaa hia egraveurdquo
Ka na dhaa ldquoAma Jaꞌa manegravengi segravena kajaꞌa bisa kegravedhirdquo
42 Yesus bꞌala ne peka na ldquoBeꞌa Lulaegraveu legraveka na Jaꞌa bisa paꞌegravele egraveu de egraveu bisamegravedhi degravenge kegravenardquo 43 Kacaꞌa laa musimadhadhegraveunebeꞌa degravenge ka Ka laꞌemad-hutu Yesus degravenge koa-kio kolongara AmaLamatua Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu ladhe regravedhine koa-kio kolongara Lamatua kahegravei
19Lamatua Yesus paraga degravenge dhegraveu roro
bea egraveci ngara na Sakeos1 Ka Yesus si maso re kota Jeriko ho neo
lasi taruu 2 Egravetu neꞌe abhu ca dhegraveu kapalaroro bea dhu roro doi hia dhegraveu paredhaRoma Ngara na Sakeos aa negravengu ne dhegraveukaja 3Ropa na tadegravengi Yesus kako re egraveegravenaka negravengu neo negravedhi Te ngaa bisa boenegravedhi degravenge beꞌa lula katitu na babꞌa dꞌaiseli aa dhegraveu ae dhu kalibhu rare Yesus4 Negraveti egraveegravena ka na rai uru ka na caꞌe asakolo ajꞌu ca kapua egravetu sebhe jꞌara dhuYesus neo re egraveegravena
5 Ropa dꞌai kapua ajꞌu ne Yesus ladheasa dedha Hegraveia Na paroa peka naldquoSakeos Puru ka Karohe te deo neꞌekahegravei Jaꞌa neo manubha egravetu dꞌara egravemuegraveurdquo
6KaSakeosmalaa Hegraveia napurupamegraveri-pamegraveri laꞌe degravengeYesus asa egravemuna Dꞌarana karejꞌe-karae 7 Te ngaa dhegraveu ae dhukaꞌugu peka na ldquoHmm Sakeos ne dhegraveukarehe Nga tao ka Yesus manubha egravetudꞌara egravemu na Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu reꞌa lerdquo
8 Dꞌai dꞌara egravemu Sakeos titu egravetu madhaYesus ka lii peka na ldquoAma Mese Negravetideo neꞌe ne jaꞌa bagi megravedha-panyau jaꞌami dua capala hia mi dhegraveu dhu degravenge boengaa-ngaa Ladhe jaꞌa roro bea parisi jaꞌabꞌae hari mi regravengu egravepa kali lipatrdquo
9 Ka Yesus bꞌala ne peka na ldquoBeꞌa Deoneꞌe kahegravei Ama Lamatua pala-bagi sodꞌa-mole mi egraveu degravenge isi egravemu egraveu aaꞌi-aaꞌi lulaegraveu parcaya Lamatua kahegravei nuka segravemi bakiAbraham 10Te Ama Lamatua pua Jaꞌa maijꞌajꞌi Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa egravetu rai-haha ne Mamai Jaꞌa ne segravena ka tenge
1838 Ana-egravepu dhegraveu aae Daud na ca ropa degravenge lsquoKristusrsquo nuka Dhegraveu dhu Lamatua pajꞌujꞌu le negraveti uuru ka maiDegravenge segravemi egraveegravena dhegraveu begravedhu ne mangaku na Yesus na Kristus 194 Sasuri lii Yunani peka na ajꞌu sukomoreaAjꞌu ne abhu boe egravetu Idhonesia re begraveka dhimu 1910 Mateos 1811
Lukas 1911 132 Lukas 1935dhegraveu dhu sero negraveti jꞌara Lamatua ho hiasi sodꞌa-molerdquo
Lii pakasame negraveti egravenu dhu pabꞌunge doi-dhari lamatua na
(Mateos 2514-30)11 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu ae nanene lii pad-
hai Yesus Regravengu oe degravetu degravenge kotaYerusalem Regravengu pangee na Yesus neopakako paredha Ama Lamatua egravetu egraveegravenanuka segravemi dhegraveu aae Hegraveia Yesus lolo degravengesi lii pakasame egraveci 12 Na peka na ldquoAbhudhegraveu kapai egraveci Neo laꞌe asa rai kajꞌegraveu hodhegraveudedꞌe ne jꞌajꞌi dhegraveu aae egravetunegravei Ladheegravele negravengu neo legravepa hari mai ho jꞌajꞌi dhegraveuaae egravetu dꞌara kabarai na 13 Lodꞌo negravengupaꞌegravera neo pakegravedꞌi paroa nare dhegraveu sabꞌana canguru dhegraveu ka na bagi hia si ca dhegraveujuru cuedagger Na paredha si peka na lsquoMiupake doi se jꞌajꞌi mi poko Te lodꞌo dꞌai jaꞌalegravepa miu hudꞌi peka ku leto na ca ngaarsquoEgravele egraveegravena ka na pakegravedꞌi
14 Te ngaa kabarai na dꞌegravei boe ne Ka rahia dhegraveu lasi peka na lsquoJiꞌi ngoꞌo boe dhegraveune paredha jiꞌirsquo
15 Masi ka segravemi egraveegravena ra dedꞌe ne jꞌajꞌidhegraveu aae Hegraveia na legravepa hari ka Dꞌaiegravemu na ka na paroa dhegraveu sabꞌa na dhegraveucanguru segravera ka karegravei si peka na lsquoMiuse leto ca ngaa negraveti juru dhu jaꞌa hia miusegraverarsquo
16 Dhegraveu sabꞌa dhu uru peka na lsquoAmadhegraveu aae Jaꞌa leto juru canguru bua negravetipoko dhu jaꞌa abhursquo
17 Ka dhegraveu aae peka degravenge ne lsquoBeꞌa Egraveune dhegraveu sabꞌa dhu majꞌegraveni Lula jaꞌa bisalegraveka egraveu negraveti jꞌara dhu ana iiki negraveti egraveegravenaka karegravei negraveti deo neꞌe jaꞌa dedꞌe egraveu hoparedha canguru kotarsquo
18 Egravele ka dhegraveu sabꞌa ka dua peka nalsquoAma dhegraveu aae Jaꞌa abhu leto juru legravemibua negraveti poko dhu jaꞌa segravemirsquo
19 Ka dhegraveu aae peka na lsquoBeꞌa Ladhesegravemi egraveegravena jaꞌa dedꞌe egraveu ho paredha legravemikotarsquo
20 Te ngaa dhegraveu sabꞌa ka tegravelu negraveti harijuru na Ka na peka lsquoDoi ama ka neꞌe Jaꞌarapi ka pahuni ne mage ele 21 Jaꞌa taosegravemi egraveegravena lula madhaꞌu Jaꞌa keꞌa amadhegraveu nasa Te ama dꞌegravei more ngaa dhuunu boe ama aa dꞌegravei puu hua dhu ama segraveleboersquo
22 Ropa dhegraveu aae tadegravengi segravemi egraveegravena kana jegraveke ne lsquoEgraveu ne dhegraveu goa dꞌara Liipadhai egraveu ne pabia ngiꞌu egraveu mesa mu Egraveumeꞌa na jaꞌa dhegraveu nasa ho kore ngaa dhuunu boe jaꞌa aa puu ngaa dhu jaꞌa segravele boe23De ladhe segravemi egraveegravena nga tao ka lamu boetegraveke ne asa bank Ho segravena ka lodꞌo jaꞌalegravepa jaꞌa bisa abhu leto Masi ka ciki dirsquo
24 Hegraveia dhegraveu aae ne pua dhegraveu leo egravetusegravera peka na lsquoMere doi negravengu ne segravena kahia mi dhegraveu sabꞌa dhu abhu leto cangurudeo narsquo
25 Te ngaa ra pasisu peka na lsquoAmaDhegraveu ne abhu ae le Nga tao ka neo morenegraveti dhegraveu dhu unu ciki ho patabha sanegravengu harirsquo
26 Te ngaa dhegraveu aae bꞌala peka nalsquoPangee paie-iie ku Ladhe dhegraveu dhu megraveuuri ngaa dhu dhegraveu hia ne egraveegravena na negravenguabhu tabha hari Te ngaa dhegraveu dhu bai-eedꞌa egraveegravena na rare aaꞌi ngaa dhu na unu27 De lami kegravepe mere musu jaꞌa dhu roꞌoboe jaꞌa jꞌajꞌi dhegraveu aae Megraveti si mai sa neꞌesegravena ka pamadhe si egravetu madha jaꞌa Lamikarsquo rdquo
Lamatua Yesus maso asa dꞌara kotaYerusalem
(Mateos 211-11 Markus 111-11 Yohanis1212-19)
28 Ropa Yesus lolo egravele hegraveia lasi taruuka asa Yerusalem Yesus dhu kako uru29 Ropa oe degravetu degravenge dua rae nukaBetfage degravenge Betania dhu egravetu karasaledhe Saitun ka Na pua ana madhutu Nadhegraveu dua lasi uru 30 Na pua si peka naldquoMiu dua mi lami asa rae dhu egravetu madhanegravei Pe miu megravedhi keledꞌei ngegraveru ciꞌudhu egraveki tegraveke egravetu egraveegravena Keledꞌei ne dhegraveumanyaꞌe regravedhi megraveka Mi legravecu dhari napakako megraveti mai 31 Te ngaa ladhe abhudhegraveu dhu karegravei lsquoTasamia ka mi legravecu eeledhari keledꞌei egraveegravenarsquo Mi peka degravenge si nalsquoLamatua jiꞌi neo pake nersquo rdquo
32 Dua ra lasi ka hegraveia ra rage keledꞌeingegraveru nuka segravemi dhu Yesus peka 33 Ropara legravecu dhari keledꞌei ne ka lamatua badhane karegravei si na ldquoNga tao ka miu patabulibadha nerdquo
34 Ka ra dhaa aku regravengu na ldquoLamatuajiꞌi neo pake nerdquo 35 Lamatua badha nedꞌegravei kahegravei ka dua ra nuni regraveti keledꞌei asaYesus Ra hegravele sigꞌi-kalolo ra mi dedha
dagger 1913 Sasuri lii Yunani peka na negravengu hia lsquocanguru minarsquo Mina egraveci kabꞌua na cangasu dinari nuka segravemi gaji tukadꞌara cangasu lodꞌo sasabꞌa 1926 Mateos 1312 Markus 425 Lukas 818 1927 Mateos 2514-30
Lukas 1936 133 Lukas 208kabodho keledꞌei ne Egravele egraveegravena ka ra pacaꞌeYesus asa dedha naDagger 36 Dhegraveu ae kahegraveihegravele sigꞌi-kalolo degravenge salalu ra mi jꞌaraho soru Yesus nuka segravemi soru dhegraveu kapai37 Ropa Na puru negraveti ledhe Saitun kadhegraveu se degravenge ana-ana madhutu Na mu-lai paꞌoo koa-kio kolongara Ama Lamatualula regravengu regravedhi le tadha-tadha koasa38Ra paꞌoo peka naldquoNegravengu ne Dhegraveu Aae dhu Ama Lamatua
pua maiAma Lamatua hia Ne berkat
Dhegraveu rai-haha limuri ne bisapadame le degravenge Lamatua egravetusorga
Koa-kio kolongara Lamatua dhu madhegravedinegravedꞌu paredha egravetu dedha-liru dhudedha risirdquo
39 Te ngaa abhu kahegravei dhegraveu-dhegraveu Parisiegravetu talora aae dhegraveu ae segravera Ka ra pekadegravenge Yesus ldquoAma Mese Kai ku dhegraveu seho baku ra pakii-pakegravece segravemi neꞌe te seli-kolanerdquo
40 Te ngaa Yesus dhaa peka na ldquoJaꞌapasanegravedꞌe mema Ladhe dhegraveu seꞌe kutuhegravebꞌa ra egraveegravena na hadhu se ka dhu koa-kiokolongara Lamatuardquo
Lamatua Yesus tangi lula tatao dhegraveuYerusalem
41 Ropa regravengu oe degravetu Yerusalem Yesusladhe negravedhi kota ne hegraveia Na tangi 42pekana ldquoIra ii Dhegraveu Yerusalem ee DadꞌegraveiJaꞌa deo neꞌe miu abhu dame dhu Jaꞌa kegravetimai Te ngaa lula miu pahae boe Lamatuaka miu unu heka Dame ne pakajꞌegraveu lenegraveti miu 43 Begraveli-camegravedꞌa musu miu maiudhu padedha rai palegraveme liꞌu tedhe miune hegraveia ramaso sa dꞌara musu degravengemiu44Radhedhepalaho kotamiu toke pameradegravenge rai hegraveia ra pamadhe aaꞌi miu degravengeana-ana mi Ra tegraveke eele boe hadhu cue sadhu titu lulamiumoꞌo boe tadhe Lamatualodꞌo Na mai hia miu mamurirdquo
Lamatua Yesus maso asa dꞌara Egravemu Ka-pua Manegravengi-Mangajꞌi
(Mateos 2112-17 Markus 1115-19 Yoha-nis 213-22)
45 Egravele egraveegravena ka Yesusmaso asa dꞌara EgravemuKapua Manegravengi-Mangajꞌi Egravetu madha egravemune dhegraveu tao segravemi pasa sa ho ra pahia
badha korban Ropa negravedhi hegraveia Yesusbabegravege si negraveti era egraveegravena 46 Ka Na jegraveke sipeka na ldquoDhegraveu negraveti lii padhai Lamatuadhu suri tegraveke le peka nalsquoJaꞌa patitu Egravemu ne
ho dhegraveu aaꞌi-aaꞌi bisa mai manegravengi-mangajꞌi egravetu era neꞌersquo
Te ngaa mi tao ne nuka segravemi era pak-aboko dhegraveu parapordquo
47 Egravele egraveegravena ka begraveli-begraveli Yesus laꞌeajꞌa-nori dhegraveu egravetu Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi Te ngaa kegravetu agama Yahudimese agama degravenge dhegraveu heka adꞌa Yahudisegravera patangi-tenge jꞌara ho neo pamadheNe 48Tengaa ra abhuboe jꞌara lula dhegraveuae dhu dꞌegravei titu kegravena nanene lii padhaiYesus
20Dhegraveu pakaregravei hak degravenge koasa Yesus(Mateos 2123-27 Markus 1127-33)
1 Ca lodꞌo Yesus laꞌe asa Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi ka Na ajꞌa-nori Lii LoloBeꞌa Lamatua egravetu egraveegravena Hegraveia kegravetu agamaYahudi mese agama degravenge dhegraveu heka-dhegraveu heka adꞌa Yahudi segravera mai karegravei Ne2 Ra peka na ldquoMu peka ku laa Cee ka dhuhia Egraveuhak segravena ka adꞌu-uemaruru egravetu neꞌemedꞌa nardquo
3 Ka Yesus bꞌala si ldquoJaꞌa neo karegravei miuca madha jꞌara kahegravei heka Jaꞌa dhaa liikaregravei miu kegravena 4 Segravemi neꞌe miu se tadheYohanis tuka sarani dhegraveu do Cee kadhu hia ne koasa ho sarani dhegraveu AmaLamatua do dhegraveu rai-hahardquo
5 Hegraveia ra papeka egraveci degravenge egraveci ldquoIra eeEgravedhi segravemi tare le pala ti ngaa Ladhe egravedhipeka na lsquoAma Lamatua ka puarsquo egraveegravena Nabꞌala aku Negravengu na lsquoLadhe segravemi egraveegravena ngatao ka miu legraveka boe Yohanisrsquo 6 Te ngaaladhe egravedhi dhaa peka na lsquodhegraveu rai-hahaka puarsquo na dhegraveu ae segravera pegraveci pamadheegravedhi Te dhegraveu segravera parcaya na Yohanis nedhegraveu negraveti lii padhai Lamatuardquo
7 Ka ra dhaa peka na ldquoJiꞌi ngeꞌa boerdquo8 Hegraveia Yesus peka degravenge ra ldquoLadhe segravemi
egraveegravena Jaꞌa koꞌo boe peka kahegravei cee ka dhupua Jaꞌardquo
Lii pakasame dhegraveu sabꞌa oka anggor(Mateos 2133-46 Markus 121-12)
Dagger 1935 Egravetu negravei dhegraveu aae-dhegraveu kapai manyaꞌe jara dhegraveu haha manyaꞌe keledꞌei De Lamatua Yesus caꞌe keledꞌei nejꞌajꞌi mi tadha Na pahaha iisi Egravetu Sakaria 99 abhu kahegravei lii padhadha dhu peka na begraveli-camegravedꞌa dhegraveu aae Israꞌel maicaꞌe keledꞌei 1938 Lii Sodꞌa Koa-Kio 11826 1946 Yesaya 567 Yermia 711 1947 Lukas 2137
Lukas 209 134 Lukas 20289 Hegraveia Yesus lolo degravenge dhegraveu ae segravera
pake lii pakasame peka na ldquoAbhu dhegraveuegraveci dhu segravele anggor egravetu dꞌara oka na Nahia dhegraveu sebꞌa oka anggor ne segravena karegravengu pabagi isi rai negraveti oka-tedhe ne Kana pidha laꞌe pea panegravebhu asa rai kajꞌegraveu10 Dꞌai hegraveru puu-gꞌegravetu hegraveia lamatua okaanggor ne pua ana paleha na ca dhegraveu laꞌenare pala negravengu Te ngaa dhegraveu sabꞌa okaanggor se game anapalehane ka ra hia nelegravepa degravenge ai hua 11 Egravele egraveegravena ka lamatuaoka ne pua ana paleha na ca dhegraveu hariTe ngaa dhegraveu sabꞌa oka se game ka rapamakae ne Hegraveia ra babegravege ne legravepa degravengeai hua daꞌu-daꞌu 12 Egravele egraveegravena ka lamatuaoka ne pua hari ana paleha na ka tegravelu tengaa ra game ne toke diu raa ka ra corene asa liꞌu oka
13 Hegraveia lamatua oka ne pangee ka lsquoJaꞌatao hari ku tasamia Beꞌa risi jaꞌa pua anapasue jaꞌa ka laꞌe Ele boe ra pakabꞌua nede ra segravemi ne degravenge beꞌarsquo De na pua anadꞌegravelu na laꞌe
14 Tengaa ropa dhegraveu sabꞌa oka anggor seladhe regravedhi ne hegraveia ra papeka egraveci degravengeegraveci aku regravengu na lsquoMi ladhe ku laa Telamatua oka ne hia ana dꞌegravelu na nuka mainegravei Negravengu ne ka dhu begraveli-camegravedꞌa unupusaka ama na aaꞌi-aaꞌi ra De ta pamadhene Segravena ka egravedhi ka dhu unu oka anggornersquo 15 Ropa ana ne dꞌai hegraveia dhegraveu se nunipaꞌoro ne regraveti asa liꞌu oka ka ra pamadhene
De Jaꞌa neo karegravei miu segravemi neꞌe miupangee na lamatua oka ne tao dhegraveu sabꞌaoka segravera tasamia 16Madhutu aꞌabhu Jaꞌatatu na mai pamadhe aaꞌi si ka na hia haridhegraveu leo sebꞌa oka nerdquo
Ropa dhegraveu se tadegravengi lii padhai Yesusregravengu peka na ldquoLadhe bisa na jiꞌi bakuabhu huku negraveti Ama Lamatua segravemi egraveegravenardquo
17 Hegraveia Yesus laladhe patae si ka Nakaregravei ldquoLadhe huku boe si segravemi egraveegravena ngatao ka dhegraveu negraveti lii padhai Lamatua surinalsquoHadhu cue dhu tuka hadhu core eele le
te ngaa limuri ne dhu jꞌajꞌi le erapadhegravedi agarii talorarsquo
18 Dhegraveu dhu kadhunu legraveke hadhu nenegravengu tatu laho tebꞌo-tebꞌo lula abhuhuku Aa ladhe hadhu ne begravebhe legraveke dhegraveucee negravengu laho kao-kao lula legraveke hukurdquo
19 Ropa mese agama degravenge kegravetu agamaYahudi se tadegravengi lii lolo ne regravengu reꞌana Yesus padhai lii padhegraveto degravenge regravengupake lii pakasame Regravengu se cakaraa degravengedhegraveu sebꞌa oka anggor deo sa De ra nasatitu kegravena Ka ra tenge jꞌara ho neo kegravepeNe Te ngaa regravengumadhaꞌu degravenge dhegraveu aesegravera dhu dꞌegravei nanene lii ajꞌa Yesus Ka lasitegraveke eele Ne
ldquoHia mi Ama Lamatua ngaa dhu jꞌajꞌi mihak Negravengurdquo
(Mateos 2215-22 Markus 1213-17)20 Egravele ka musu-musu Yesus maꞌu Ne
Regravengu tenge dhegraveu jꞌajꞌi mata-mata dhubisa tao iisi ra segravemi dhegraveu mola segravena kara kegravepe Ne Regravengu sanao segravena ka Yesuspadhai lii dhu palabꞌa degravenge dhegraveu paredhaRoma ho egraveegravena na lasi peka degravenge guber-nur segravena ka ra pua dhegraveu lasi kegravepe Yesus21 Ka ra pua mata-mata segravena ka pakaregraveidegravenge Yesus aku regravengu na ldquoAma MeseJiꞌi ngeꞌa Ama ca dhegraveu dhu dꞌara molaAma meꞌa boe kapodꞌe-kabegraveli aa hagꞌeboe dhegraveu Ama ajꞌa-nori dhegraveu madhutuLii Lolo Beꞌa Ama Lamatua degravenge mola22De jiꞌi neo karegravei ca jꞌara madhutu atoraagama egravedhi dhegraveu Yahudi hudꞌi jiꞌi bꞌae kudoi bea mi dhegraveu aae kapai paredha Romado aadꞌordquo
23 Te ngaa Yesus neꞌa le ngangee kajꞌaluregravengu ho neo pamanahu Ne Ka Na dhaaaku Negravengu na 24 ldquoPadꞌelo segraveku Jaꞌa doi iiacuerdquo Hegraveia ra padꞌelo degravenge Ne doi egraveci KaYesus karegravei si ldquoNeꞌe ne rupa cee ka ne Aangara cee nerdquo
Ra dhaa peka na ldquoEgraveegravena dhegraveu aae kapaiKeserrdquo
25 Hegraveia Yesus peka na ldquoLadhe segravemiegraveegravena hia asa dhegraveu paredha ngaa dhu unuregravengu Aa hia mi Ama Lamatua ngaa dhujꞌajꞌi hak Ama Lamatuardquo
26 Tadegravengi segravemi egraveegravena dhegraveu se malaalula regravengu bisa boe sii pamanahu rare Neegravetu madha dhegraveu ae Ka hegravebꞌa ra kutumegraveno
LamatuaYesus ajꞌa lula-negravetimamuri harinegraveti mamadhe
(Mateos 2223-33 Markus 1218-27)27 Egravele egraveegravena ka pegraveri-pegraveri dhegraveu negraveti partei
agama Saduki mai ho neo kegravepe YesusDhegraveu Saduki ajꞌa na dhegraveu madhe mamuriheka egravetu lodꞌo egravele rai-haha ne Regravengu maipakaregravei degravenge Yesus na 28 ldquoAma Mese
209 Yesaya 51 2017 Lii Sodꞌa Koa-Kio 11822 2027 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 238
Lukas 2029 135 Lukas 211Atora Musa dhu suri tegraveke hia egravedhi pekana ladhe dhegraveumonemadhe aa dhudegravengemegraveka kolo na ari negraveti dhegraveu madhe nemadhegravedi nare hari bhegraveni balu ne segravena kaabhukolo hia aꞌa dhumadhene 29Memauru egraveegravena baki Musa ajꞌa segravemi egraveegravena ka Tengaa jiꞌi neo karegravei segravemi neꞌe ana monedhegraveupidhudhupaꞌaꞌari Dhuuru leo-egravemute ngaa madhe degravenge boe ana 30 Hegraveia arina todhe nare hari bhegraveni balu ne Negravebhuboe ka na madhe dhu degravenge megraveka kolokahegravei 31 Segravemi egraveegravena kahegravei degravenge ana kategravelu Na leo degravenge bhegraveni balu ne te ngaamadhe kahegravei degravenge boe ana Toke ari ralimuri tegraveka madhe kahegravei degravenge boe kolo32 Hegraveia bhegraveni balu ne madhe 33 De jiꞌineo karegravei Ama segravemi neꞌe bhegraveni ne leonegravedhi le degravenge anamone dhegraveu pidhu segraveraLadhe dꞌai egravele rai-haha ne ho Lamatuapamamuri hari dhegraveumadhe segravera bhegraveni nejꞌajꞌi mi dhegraveu egravemu ceerdquo
34 Ka Yesus bꞌala si peka na ldquoDhegraveudhodhoka paleo egravemu egravetu rai-haha ne di35-36 Te ngaa egravetu sorga dhegraveu paleo boeegravemu Aa egravetu era negravei dhegraveu madhe hekaRegravengu egraveci egraveegravena ka degravenge ana pajuu negravetiAma Lamatua egravetu sorga Te lodꞌo AmaLamatua pamamuri hari dhegraveu madhe Nahagꞌe nare si segravena ka jꞌajꞌimi anaNa 37Egravetudꞌara sasuri baki Musa dhu lole ajꞌu iiki cakapua dhu ai naꞌe te ngaa kegravepu boe Negravetilii lolo ne egravedhi teꞌa na dhegraveu madhe bisamamuri hari Egravetu egraveegravena Ama Lamatua pekadegravenge Musa na lsquoJaꞌa ne Ama Lamatuanegraveti baki egraveu dhu uru-uru segravera Nuka bakiAbraham Isak degravenge Yakob Regravengu semangajꞌi taa-taa mi Jaꞌa toke dꞌai sangeneꞌe nersquo 38 Masi ka baki mu se madhekaregravei jahi ali Te ngaa lula Ama Lamatuaka dhu peka na Negravengu jꞌajꞌi mi Lamatuaregravengu era de egravedhi teꞌa le na regravengu semamuri era De masi ka dhegraveu madhe lete ngaa ra mamuri hari Te dhoka dhegraveudhu mamuri di dhu pahaha iisi mi AmaLamatua dhegraveu madhe aadꞌo sirdquo
39 Tadegravengi Yesus dhaa segravemi egraveegravena kamese agama padhai lii peka na ldquoLii dhaaAma Mese egraveegravena legraveke kegravenardquo 40 Negraveti lodꞌoegraveegravena abhu heka ca dhegraveu sa dhu banikaregravei Yesus lula abhu boe jꞌara dhu bisapamanahu rare Ne
Kristus mema ana-egravepu dhegraveu aae Daud aa
jꞌajꞌi Lamatua negravengu kahegravei(Mateos 2241-46 Markus 1235-37)
41 Yesus ajꞌa-nori dhegraveu egravetu Egravemu Ka-pua Manegravengi-Mangajꞌi era Ka Na karegraveidhegraveu segravera peka na ldquoMadhutu aꞌabhumiutasamia Mese agama segravera ajꞌa pekana Kristus egraveegravena nuka Dhegraveu dhu AmaLamatua pajꞌujꞌu karegravei negraveti uru-uru kaMadhutu aꞌajꞌa regravengu Negravengune dhodhokaana-egravepu dhegraveu aae Daud di Te ngaa egraveegravenadhae dꞌai megraveka 42 Lula uru egraveegravena dhegraveuaae Daud mesa na dhu suri le egravetu dꞌara LiiSodꞌa Koa-kio nalsquoAma Lamatua peka le degravenge Lamatua jaꞌa
naldquoMai madhegravedi mi era dhu kabꞌua egravetu
babo gꞌana Jaꞌa ne43 Te begraveli-camegravedꞌa Jaꞌa tao musu-musu egraveu
toke ra pahaha iisi mi egraveursquo rdquo44 De negraveti sasuri ne egravedhi teꞌa na
dhegraveu aae Daud mesa na paroa Kristus nelsquoLamatuarsquo Sasoa na ladhe dhegraveu pekana Kristus ne dhoka ana-egravepu negraveti dhegraveuaae Daud di egraveegravena dhae dꞌai megraveka LulaNegravengu ne jꞌajꞌi Lamatua negraveti dhegraveu aaeDaud kahegraveirdquo
Baku pamudꞌe degravenge mese-mese agamadhu pahuni sasala ra
(Mateos 231-36 Markus 1238-40)45 Ropa dhegraveu aaꞌi-aaꞌi taru kira mi lii
padhai Yesus hegraveia Na peka degravenge ana-ana madhutu Na aku Negravengu na 46 ldquoBakupamudꞌe degravenge mese agama segravera Teregravengu dꞌegravei kako pake kodho robho rai lasiparaga degravenge dhegraveu ae ho dhegraveu koa sipeka na lsquoRegravengu se dhegraveu kapairsquo Regravengu dꞌegraveitenge era re madha egravetu dꞌara egravemu sabajꞌaegravetu dꞌara pesta aa egravetu era-era dhegraveu aepakaboko 47 De miu baku pamudꞌe lularegravengu dꞌegravei kapodꞌe-kabegraveli bhegraveni balu hoparame rare egravemu ra Te ngaa egravetu madhadhegraveu ae regravengu pahuni bhabhelu ra degravengetitu ho sabajꞌa panegravebhu-negravebhu Regravengu dꞌegraveidhegraveu koa ra peka na regravengu dhegraveumola Tengaa Lamatua neꞌa sasala ra de egraveegravena naNegravengu huku si bia risirdquo
21Bhegraveni balu dhu unu boe ngaa-ngaa hia
kolete dhu ae risi(Markus 1241-44)
1 Lodꞌo Yesus ajꞌa egravetu Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi ladhe negravedhi dhegraveu kaja
2028 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 255 2037 Kalua negraveti Masir 36 2043 Lii Sodꞌa Koa-Kio 1101
Lukas 212 136 Lukas 2124mai pamaso doi asa dꞌara boaraka derma2 Ladhe negravedhi kahegravei bhegraveni balu ca dhegraveudhu unu boe ngaa-ngaa mai madhutusabajꞌa Na pamaso kahegravei doi dua sen asadꞌara boaraka ne Doi na seꞌe kabꞌua cikiooꞌe di 3 Ka Yesus lii degravenge ana madhutuNa peka na ldquoNanene pabeꞌa-beꞌa Bhegravenibalu ne dhoka pamaso doi dua sen dite ngaa na hia risi negraveti dhegraveu aaꞌi-aaꞌi ra4 Dhegraveu leo se pamaso doi kolete negraveti doikarisi regravengu Te ngaa bhegraveni balu ne hia aaꞌimegraveu-megraveu doi na taomi doi kolete Masi kanegraveti doi neꞌe negravengu ako taha mamurirdquo
Lamatua Yesus peka gaguri Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi
(Mateos 241-2 Markus 131-2)5 Lodꞌo egraveegravena ana madhutu Yesus dhu
koa-kadꞌiri Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌipeka na ldquoAma Ladhe ku laa Egravemu ne beꞌatitu kegravena Ra pake hadhu cetak dhu kapaihua ka ra pacaꞌe mera titu kegravena Aa dhegraveuhia kahegravei megravedha ra dhu kabꞌua segravena kapasaraga Egravemu Lamatua nerdquo
Te ngaa Yesus bꞌala na 6ldquoEgravemunememasaraga Te ngaa negravebhu heka dhegraveu pagurieela hadhu se toke mera degravenge rairdquo
Lodꞌo-lodꞌo sasusa degravenge jꞌajꞌegravera(Mateos 243-14 Markus 133-13)
7 Hegraveia anamadhutu Yesus se karegravei pekana ldquoAma Mese Ngaa dhu Ama peka-padhai deo na jꞌajꞌajꞌi na pegraveri lodꞌo Ladhelodꞌo na degravetu le tadha-tadha na segravemi ngaasardquo
8 Ka Yesus dhaa aku Negravengu na ldquoSadꞌimiu jꞌaga paie-iie ho baku legraveke tipu Teegraveegravena na rupa-rupa dhegraveu mai tegravebꞌa kakarara peka na lsquoJaꞌa ne Kristusrsquo Abhu kahegraveidhu peka na lsquoLodꞌo aꞌegravele rai-haha degravetukegravenarsquo Te ngaa baku mi parcaya kahegravei9 Ladhe miu tadegravengi ka dhegraveu palolo pekana dhegraveu patao-palaha degravenge papara-pakegravejꞌi egravetumia-mia bakumi cagꞌagꞌa Segraverasa hudꞌi jꞌajꞌi uru ku Te ngaa dꞌai megravekalodꞌo egravele rai-haha ne
10 Begraveli-camegravedꞌa suku egraveci pamusu degravengesuku leo Negara egraveci papara-pakegravejꞌi degravengenegara leo 11 Egraveegravena na jꞌajꞌi rai opodhu kapai aae Egravetu mia-mia manganga-madꞌegraveu dhu seli eele aa egravei papegravedꞌa padꞌaicegraveu palegraveme era Begraveli-camegravedꞌa dhegraveu ladheregravedhi kahegravei tadha dhupamadhaꞌu dhegraveu aatadha-tadha dhu kapai aae egravetu dedha-liru12 Jꞌara seꞌe se jꞌajꞌi aaꞌi megraveka te ngaa egraveegravena
na dhegraveumai kegravepe raremiu aa pajꞌegraveramiulula miu parcaya Jaꞌa Hegraveia ra soro miu asadhegraveu dhu uri lii langu egravetu dꞌara egravemu-egravemusabajꞌa aa ra taha miu egravetu dꞌara begravedhoRa regraveti miu asa madha dhegraveu aae-dhegraveu aaedegravenge dhegraveu paredha leo Aaꞌi-aaꞌi se jꞌajꞌilula miu madhutu Jaꞌa 13 Te ngaa miuhudꞌi pake lodꞌo neꞌe segravena ka peka degravengeregravengu Lii Lolo Beꞌa Jaꞌa 14Demage pangeetasamia miu siri iisi 15 Te lodꞌo egraveegravena Jaꞌahia miu lii-lii dhu pamegraveci degravenge lii dhaaDegravenge segravemi egraveegravena musumiu segravera reꞌa hekapeka-padhai segravemi ngaa hari 16-17 Begraveli-camegravedꞌa dhegraveu tegraveka dꞌara degravenge miu lulamiu madhutu Jaꞌa Abhu negraveti aꞌari miuunu mi segravemi ina-ama aꞌari kera baꞌi raelesa degravenge mone anga-aangalai Egraveegravena nanegraveti regravengu seꞌe ka tenge jꞌara ho pahieeele miu toke ra pamadhe miu cahagꞌe18 Te ngaa miu baku madhaꞌu te Lamatuabhegravelu boe miu Regraveu kegravetu miu ca loa sakabhui eele boe ladhe degravenge boe dadꞌegraveiNa 19 Ladhe miu taha mere taruu tatuAma Lamatua pala-bagi mamuri hia miurdquo
Egraveegravena na kota Yerusalem ele iie(Mateos 2415-21 Markus 1314-19)
20Yesus padhai lii tabhahari akuNegravenguna ldquoLadhe miu megravedhi ka sordadꞌu mai pa-musu reo rare Yerusalem miu meꞌa le nadꞌai lodꞌo ele iie Yerusalem kegravena 21 Ropaladhemegravedhi segravemi egraveegravena dhegraveu egravetu propensiYudea rai degravenge ka asa ledhe-ledhe Dhegraveuegravetu dꞌara kota kegravedꞌi kahegravei segravena ka rai Aadhegraveu egravetu rae mai ia ka asa dꞌara kota22 Te Lamatua hia lodꞌo-lodꞌo sasusa segraveraho huku dhegraveu-dhegraveu dhu roꞌo boe naneneNegravengu Seꞌe se legraveke nuka segravemi lii padhainegraveti dhegraveu regraveti lii padhai Ama Lamatua dhusuri tegraveke karegravei negraveti uru ka 23 Lodꞌo egraveegravenadhegraveu dhu jꞌegravera risi nuka dhegraveu bhegraveni dhudegravenge babia aa ina-ina dhu degravenge anasusu Lodꞌo egraveegravena abhu susa palegraveme rai-haha aa dhegraveu Yahudi jꞌegravera bia lula AmaLamatua nasa degravenge regravengu segravera 24 Egraveegravenana musu mai pamadhe si cahagꞌe aa tahacahagꞌe ho jꞌajꞌi egravenu egravetu mia-mia egravetu rai-haha ne Ka dhegraveu leo rai kara dhu tadheboe Ama Lamatua mai jꞌajꞌegraveli pakajꞌalukota Yerusalem aa koasa rare kabarai natoke egravele lodꞌo rardquo
Mamai hari Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa(Mateos 2429-31 Markus 1324-27)
2115 Lukas 1211-12 2122 Hosea 97
Lukas 2125 137 Lukas 22925 Egravele ka Yesus lole mamai hari Na
aku Negravengu na ldquoBegraveli-camegravedꞌa ladhe DhegraveuRai-haha Tareꞌa-reꞌa neo mai hari abhutadha egravetu madha lodꞌo hegraveru degravenge huahegravetu-hua hegravetu Egravetu rai-haha ne abhutadha kahegravei segravemi uli sea dhasi koꞌa dhuloe boe aa naha aae lalulu mai Seꞌese tao dhegraveu rai-haha ne madhaꞌu degravengeele ngangee toke reꞌa heka tao ngaa-ngaa 26 Koasa-koasa egravetu dedha-liru loeboe karegravebha Ropa ladhe regravedhi aaꞌi-aaꞌihegraveia ramadhaꞌu titu kegravena lula rai-haha neoe ele iie kegravena 27 Egravele ku heka dhegraveu ladheregravedhi Jaꞌa kegravena lsquoDhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌane puru mai egravetu dꞌara raꞌi-lirursquo Jaꞌa maidegravenge koasa aa degravenge dadedha dhu kapairisi eele 28 Ladhe mulai jꞌajꞌi ka tadhasegravera na miu boti ka kegravetu miu te lodꞌo dꞌaikegravena Lamatua hia mamuri mi miurdquo
Lii pakasame negraveti ajꞌu(Mateos 2432-35 Markus 1328-31)
29 Egravele egraveegravena ka Yesus lolo pake liipakasame aku Negravengu na ldquoMiu taru kirapabeꞌa-beꞌa ku mi ajꞌu segravera 30 Ladhe dꞌaika hegraveru regraveu ra karara egraveegravena tadha na hegraveruhadhu degravetu le 31 Segravemi egraveegravena kahegravei degravengelodꞌo-lodꞌo sasusa Ladhe cegraveu egraveegravena tadhana paredha Ama Lamatua dhu degravetu iiki le
32 Jaꞌa pasanegravedꞌe mema miu Negravetidhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu mamuri limuri ne begraveli-camegravedꞌa cahagꞌe dhae madhe megraveka telodꞌo-lodꞌo jꞌajꞌegravera semai le 33Masi ka lirudegravenge rai-haha ele te ngaa Lii Holo-NoriJaꞌa taha taa-taardquo
Mate tatae mamai hari Lamatua Yesus34 Hegraveia Yesus tuhu lii padhai Na aku
Negravengu na ldquoMi jꞌaga-jꞌaga te cagꞌagꞌa laaJaꞌa mai hari sahegraveka Mage dhoka miutaru kira heka hegraveia miu mamuri degravengeminumahu aa bhute dhoka tengemamurikarejꞌe di Mage dhoka miu meꞌa boetadha ne lula miu bhute degravenge jꞌara dhuleo 35 Ladhe Jaꞌa legravepa hari mai abhu boeca dhegraveu sa dhu bisa pahuni iisi ra negravetimadha Jaꞌa 36 De miu hudꞌi mate tataeku Baku maꞌegravete manegravengi-mangajꞌi segravenakamiu bisa taha egravetu talora aae sasusa segraveraDegravenge segravemi egraveegravena ropa Jaꞌa legravepa hari maimiu makae boe titu egravetu madha Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa nerdquo
37 Begraveli-begraveli ladhe re megraveu Yesus laꞌeajꞌa Lii Holo-Nori Lamatua egravetu Egravemu Kapua
Manegravengi-Mangajꞌi Te ngaa ladhe remegravedakalua negraveti Yerusalem ho laꞌe bhegravejꞌi asa raeegravetu ledhe Saitun 38Madꞌae aae era dhegraveuae-ae dhu mai le pakaboko egravetu Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi ho nanene lii ajꞌa-noriNa
22Kegravetu agama Yahudi tenge jꞌara ho neo
pamadhe Lamatua Yesus(Mateos 261-5 Markus 141-2 Yohanis
1145-53)1 Lodꞌo egraveegravena oe dꞌai lodꞌo hua iia dhegraveu
Yahudi nuka pesta Roti dhu degravenge boeRagi Egravetu dꞌara lodꞌo hua iia se ra rorokahibꞌi-kalegravebho tao kalela Paska kahegraveiRegravengu tao segravemi neꞌe segravena ka pasanegravedꞌeuru egraveegravena lodꞌo begravei-baki regravengu kalua negravetiMasir 2 Lodꞌo egraveegravena kegravetu agama Yahudidegravenge mese agama segravera tenge jꞌara hopamadhe Yesus Te ngaa ra mage dhegraveu aesegravera maruru lula dhegraveu se dꞌegravei nanene Ne
Yudas Iskariot pahie Lamatua Yesus(Mateos 2614-16 Markus 1410-11)
3 Negraveti dhegraveu pajuu-paleha Yesus dhegraveucanguru dua segravera egraveci ngara na YudasIskariot Lodꞌo kegravetu agama Yahudi segraveratenge jꞌara ho pamadhe Yesus dhegraveu aaenidhu maso asa dꞌara Yudas Iskariot4 Hegraveia laꞌe tenge kegravetu agama Yahudi sedegravenge kegravetu negraveti dhegraveu madhenga Egravemu Ka-pua Manegravengi-Mangajꞌi Laꞌe neo paneꞌadegravenge ra segravena ka pahie Yesus degravengeregravengu 5 Ropa tadegravengi lii padhai Yudashegraveia ra karejꞌe titu kegravena Ra pamoa pekana ldquoLaꞌa ma Ladhe egraveu neo pahie Yesusdegravenge jiꞌi na jiꞌi bꞌaerdquo 6Ka Yudas dꞌegravei hegraveianamulai tenge lodꞌo dhu lake nare segravena kadhegraveu ae baku reꞌa negravengu pahie eele Yesus
Anamadhutu LamatuaYesus sadia ngan-gaꞌa kalela Paska
(Mateos 2617-25 Markus 1412-21 Yoha-nis 1321-30)
7 Hegraveia dꞌai ka lodꞌo hua iia dhegraveu Yahudidhu regravengu biasa roro ana kahibꞌi-kalegravebhosegravena ka tao kalela Paska 8 Ka Yesus puaPetrus degravenge Yohanis aku Negravengu na ldquoDuami lami uuru segravena ka sadia tegraveke ngangaꞌakalela Paska ho taꞌa sama-samardquo
9 Ka dua ra karegravei ldquoAma Jiꞌi laꞌa sadiangangaꞌa asa miardquo
2125 Yesaya 1310 Yeskial 327 Yoel 231 Rai-haha Rupa Hiu 612-13 2127 Daniel 713 Rai-haha RupaHiu 17 2137 Lukas 1947 221 Kalua negraveti Masir 121-27
Lukas 2210 138 Lukas 223210 Hegraveia Na bꞌala ldquoLadhe miu maso
asa dꞌara kota Yerusalem pe miu paragadegravenge dhegraveu mone ca dhegraveu dhu pasae gꞌalaegravei cue Madhutu ne toke dꞌai egravemu na11 Peka degravenge lamatua egravemu ne lsquoAma Mesejiꞌi manegravengi ca kama ho neo pake taokalela Paska degravenge ana-ana madhutu NaAbhu dorsquo 12 Egraveegravena na lamatua egravemu nepadꞌelo degravenge miu kama egraveci dhu taleo egravetuegravemu dedha Negravengu lalau pamegraveci nare aaꞌile kama egraveegravena Ate dhoka miu dua mi lamisadia ngangaꞌa egravetu egraveegravenardquo
13 Ka dua ra lasi Hegraveia ra paraga ka nukasegravemi ngaa dhu Yesus peka le Ka dua rasadia ngangaꞌa-nganginu Kalela Paska egravetunegravei
Kalela Paska(Mateos 2626-30 Markus 1422-26 1 Kor-
intus 1123-25)14 Ropa lalau rare aaꞌi Yesus si mai
Yesus madhegravedi egravetu mei aa ana-ana pajuu-paleha Na madhegravedi kahegravei raꞌa pesta15 Hegraveia Yesus peka degravenge si ldquoJaꞌa dꞌegravei titukegravenamadhegravedi kuꞌa kalela Paska degravengemiuaaꞌi-aaꞌi mi uru negraveti Jaꞌa abhu jꞌajꞌegravera16 Patadhe pabeꞌa-beꞌa Te egravele neꞌe neJaꞌa madhegravedi heka kuꞌa kalela Paska degravengemiu Ladhe dhegraveu aaꞌi-aaꞌi reꞌa megraveu kupeka na Ama Ku negravedꞌu paredha Jaꞌa hekakuꞌa hari kegravenardquo
17 Hegraveia Na kegravepe nare galaa cue dhu isiegravei anggor Ka Na manegravengi makasi mi AmaLamatua egravele kaNa soro galaa ne asa regravenguHegraveia Na padhai lii aku Negravengu na ldquoSegravemimere galaa ne ho egraveci-egraveci minu 18 Sanegravedꞌepaie-iie Karegravei negraveti megraveda neꞌe ne Jaꞌa kinuheka egravei anggor Ladhe dhegraveu aaꞌi-aaꞌi reꞌamegraveu ka peka na Ama Ku negravedꞌu paredhaJaꞌa heka kinu hari kegravenardquo
19 Hegraveia Na kegravepe nare roti cue kamanegravengi makasi mi Ama Lamatua Ka Napamae roti ne hegraveia Na soro sa regravengu aaꞌi-aaꞌi ra Ka Na peka ldquoRoti neꞌe ne ngiꞌu aaeJaꞌa dhu Jaꞌa hia sa miu aaꞌi-aaꞌi mi Lodꞌo-lodꞌo dhu miu miꞌe ne pasanegravedꞌe taruumiu lula tatao Jaꞌardquo 20 Ropa raꞌa rareka Na dedꞌe nare galaa dhu isi egravei anggorHegraveia Na lii peka na ldquoEgravei anggor neꞌe neraa Jaꞌa ka ne dhu bhori mai segravena ka hiasodꞌa-mole mi miu Negraveti raa neꞌe ka Ama
Lamatua paꞌegraveki lii pajaji dhu hiu degravengemiu
21 Mage pamudꞌe te abhu dhegraveu dhumadhegravedi sama-sama degravenge egravedhi egravetu meine egraveegravena na negravengu pahie eele Jaꞌa22 Mema Jaꞌa Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌane hudꞌi madhe ku madhutu dadꞌegravei AmaLamatua Te ngaa dhegraveu dhu pahie eeleJaꞌa sanegravedꞌe ee Te begraveli-camegravedꞌa negravengupasae nare mamadhe-mamopordquo
23 Ropa ra tadegravengi lii ne ana-ana pajuu-paleha se pakaregravei peka na ldquoCee ka dhuadꞌu-ue madha jꞌara bhelu ne mi dedhaNardquo
Ana-ana madhutu Lamatua Yesus pasisulula-negraveti cee ka dhu dhegraveu re madha
24 Ka anamadhutu Yesus se pasisu pekana negraveti regravengu aaꞌi-aaꞌi ra cee ka dhu dhegraveure madha 25 Te ngaa Yesus kai si pekana ldquoEgravetu rai-rai dhu kabarai ra tadhe boeLamatua dhegraveu aae ra hia paredha dhubia risi mi kabarai regravengu Te ngaa regravenguneo segravena ka kabarai paroa regravengu peka nalsquoAma dhu taru kira kabarairsquo 26 Te ngaamiu bakumadhutu jꞌara segravera Cee dhu neojꞌajꞌi dhegraveu kapai mamuri na hudꞌi tareꞌa-reꞌa sama segravemi dhegraveu haha ho lalau-laloꞌodhegraveu aaꞌi-aaꞌi ra Dhu neo jꞌajꞌi kegravetu hudꞌiladhe-leru ku sama segravemi ana pua-paleha27 Miu pangee segraveku dhegraveu kapai segravera nukamia Dhegraveu dhu madhegravedi egravetu mei do dhulalau mei Tatu dhegraveu dhu madhegravedi nedhegraveu kapai si Te ngaa Jaꞌa ne tao boengiꞌu segravemi segravera Jaꞌamai lalau-laloꞌomiu
28 Miu seꞌe ka dhu bera-bera degravenge Jaꞌalodꞌo Jaꞌa paraga degravenge jꞌajꞌegravera 29 AmaKu dedꞌe le Jaꞌa segravena ka kegravedꞌu paredhaegravetu era paredha Na Ka limuri ne Jaꞌadedꞌe miu kahegravei 30 ho miu begraveli-camegravedꞌamadhegravedi miꞌa degravenge Jaꞌa ca mei egravetu sorgaJaꞌa hia koasa kahegravei segravena ka miu paredhacanguru dua suku dhegraveu Israꞌelrdquo
Lamatua Yesus peka mema na begraveli-camegravedꞌa Petrus pasili na tadhe boe Negravengu
(Mateos 2631-35 Markus 1427-31 Yoha-nis 1336-38)
31 Ka Yesus lii degravenge Petrus peka naldquoPetrus Dhegraveu aae nidhu neo hia miupacegraveri negraveti Jaꞌa nuka segravemi dhegraveu tatai hohagꞌe eele egraveto negraveti laludhu 32 Te ngaa
2220 Yermia 3131-34 2221 Lii Sodꞌa Koa-Kio 4110 2224 Mateos 181 Markus 934 Lukas 946 2226 Mateos 2025-27 2311 Markus 935 1042-44 2227 Yohanis 1312-15 2230 Mateos 1928 2231 Sasuri lii Yunani peka ngara Petrus dhu leo nuka Simon
Lukas 2233 139 Lukas 2256
Jaꞌa sabajꞌa hia egraveu Petrus ho egraveu legraveka Jaꞌataruu Ladhe egraveu legravepa hari mai asa Jaꞌa naegraveuhudꞌi paꞌegravera kudꞌara aꞌari egraveu nuka dhegraveuunu Lamatua segraverardquo
33 Hegraveia Petrus bꞌala aku negravengu naldquoAadꞌo Ama Masi ka tasamia egraveegravena ka jaꞌabisa boe tegraveke eele Ama Te jaꞌa paꞌegraveramasobui sama-sama degravenge Ama Masi ka jaꞌamadhe palere-lere degravenge Ama ngaa-ngaatao boerdquo
34 Te ngaa Yesus peka na ldquoPetrusNanene paie Megraveda neꞌe kahegravei manu dhaekokotoo megraveka egraveu pasili le tegravelu hari na egraveutadhe boe Jaꞌardquo
Dhegraveu unu Lamatua Yesus hudꞌi paꞌegraveradꞌara ladhe paraga degravenge jꞌajꞌegravera
35 Egravele egraveegravena ka Yesus padhai lii degravengera aku Negravengu na ldquoCa hari na Jaꞌa puamiu lami lole Lii Lolo Beꞌa Jaꞌa asamia-miaJaꞌa peka degravengemiu ho bakumegraveti doi tasdegravenge salapa Lodꞌo egraveegravena miu kura ngaardquo
Ka aaꞌi-aaꞌi ra dhaa aku regravengu na ldquoCahari na jiꞌi kura boe ngaa-ngaa egraveci sardquo
36 Hegraveia Yesus peka tabha hari na ldquoTengaa limuri ne leo Ladhe miu degravenge doina todhe megraveti Ladhe degravenge tas na megravetikahegravei Ladhe degravenge boe samala pahiakodhomiu segravena ka hegraveli 37Te dhegraveu Yahudipangee na Jaꞌa ne dhegraveu bhelu Hegraveia negravebhuheka regravengu mai kegravepe Jaꞌa Jꞌara ne nukasegravemi dhu baki Yesaya suri tegraveke lelsquoRa tao Ne segravemi dhegraveu bhelu-katubꞌarsquo rdquo
38 Ka ra peka na ldquoAma Jiꞌi ngegraveti heladuardquo
Hegraveia Yesus peka ldquoDꞌai le Ale ia ka segraverardquoLamatua Yesus laꞌe sabajꞌa asa ledhe
Saitun(Mateos 2636-46 Markus 1432-42)
39 Raꞌa rare Paska ka Yesus degravenge anamadhutu Na lasi asa ledhe Saitun segravemibiasa 40Dꞌai negravei Yesus peka degravenge si ldquoMiuhudꞌi sabajꞌa ku ho baku legraveke dadugu-rariurdquo
41HegraveiaNa tegraveke eele si laꞌe kajꞌegraveu boe KaNa patitu kegravetu urutuu Na ho sabajꞌa pekana 42 ldquoAma Ladhe Ama dꞌegravei na pakajꞌegraveuku jꞌajꞌegravera ne negraveti Jaꞌa Te ngaa magemadhutu dadꞌegravei Jaꞌa hudꞌi laa madhutudhoka dadꞌegravei Ama dirdquo 43 [Ka ana pajuuAma Lamatua egraveci mai negraveti sorga paꞌegraveradꞌara Na 44 Lula dꞌara Na jꞌegravera titu kegravenatoke egravei kabhegravesu Na suti segravemi raa sa]dagger
45 Ropa sabajꞌa nare Na kegravedꞌi laꞌe paragadegravenge ana madhutu Na Te ngaa regravengudhu bhegravejꞌi lula ngiꞌu roe aa dꞌara susa46 Hegraveia Yesus lii degravenge ra ldquoTasamia kamiu se bhegravejꞌi Beꞌa risi miu sabajꞌa holadhe paraga degravenge dadugu-rariu miubaku manahurdquo
Ra kegravepe Lamatua Yesus(Mateos 2647-56 Markus 1443-50 Yoha-
nis 183-11)47 Ropa Yesus padhai lii era Yudas (ca
dhegraveu negraveti canguru dua ana madhutu Na)mai degravenge dhegraveu ae-ae Na mai padegravetu-degravetu degravenge Yesus neo kegravepe ho uuNe 48Tengaa Yesus lii degravenge ne peka na ldquoYudasEgraveu neo pahie eele Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa degravenge aꞌuu dordquo
49 Ropa ana madhutu leo segravera reꞌa tataobhelu negraveti Yudas ne ka ra karegravei Yesuspeka na ldquoAma Jiꞌi labꞌa si do Te jiꞌi dhungegraveti helardquo 50 Ka ca dhegraveu negraveti regravengu sebete hela na ka na pare pamaꞌegravete regraveu dhilugꞌana negraveti dhegraveu egraveci Dhegraveu ne egravenu negraveti kegravetukapai risi agama Yahudi
51TengaaYesus dhaa si pekana ldquoSangeegraveegravena ka Baku labꞌa sirdquo Hegraveia Na gꞌagꞌedhilu dhegraveu ne ka paꞌegravele
52Dhegraveu-dhegraveu dhumai kegravepeYesus nukakegravetu agama Yahudi segravera dhegraveu heka dꞌararae kegravetu negraveti dhegraveu madhenga Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi degravenge dhegraveu leo harikahegravei Yesus karegravei si ldquoTasamia Miuse ngee na Jaꞌa ne dhegraveu bhelu ka maikegravepe Jaꞌa megraveti samala degravenge ajꞌu cegraveki do53 Begraveli-begraveli egraveegravena Jaꞌa ajꞌa miu egravetu EgravemuKapua Manegravengi-Mangajꞌi te ngaa abhuboe ca dhegraveu sa dhumai kegravepe Jaꞌa De hudꞌilaa Neꞌe dꞌai lodꞌo miu Neꞌe ne mai negravetikoasa dhegraveu aae nidhurdquo
Petrus pasili peka na negravengu tadhe boeLamatua Yesus
(Mateos 2657-5869-75 Markus 1453-5466-72 Yohanis 1812-1825-27)
54 Hegraveia ra kegravepe rare Lamatua Yesus kanuni regraveti Ne asa egravemu kegravetu kapai risi agamaYahudi Petrus kakomau-mau re kabodho55 Egravetu madha egravemu ne dhegraveu tao ai raciHegraveia Petrus laꞌe manyiru ai kahegravei 56 Kabhegraveni sabꞌa ca dhegraveu ladhe negravedhi Petrusdhu manyiru ai Na ladhe patae regravehuPetrus ka peka degravenge dhegraveu leo egravetu segravera
2235 Mateos 109-10 Markus 68-9 Lukas 93 104 2237 Yesaya 5312 dagger 2244 Sasuri lii Yunani dhuuru tegraveka degravenge dhu beꞌa risi suri boe ayat 43-44 seꞌe 2253 Lukas 1947 2137
Lukas 2257 140 Lukas 235aku negravengu na ldquoDhegraveu neꞌe ne dhumadhutuYesus kahegraveirdquo
57 Te ngaa Petrus pasili ka na pekaldquoAadꞌo Jaꞌa tadhe boe Dhegraveu ne Egraveu meꞌangaardquo
58 Negravebhu boe ka ca dhegraveu ladhe saPetrus egravele ka na lii aku negravengu na ldquoTareꞌaEgraveu ne mema ca dhegraveu negraveti dhegraveu Yesus segraverasirdquo
Te ngaa Petrus pasili ka na pekaldquoAadꞌo Egraveu peka leli nardquo
59 Pe dꞌai ca jam sa ca dhegraveu leo haripeka na ldquoJaꞌa keꞌa dhegraveu neꞌe ne ca dhegraveunegraveti ana madhutu Yesus Te negravengu nedhegraveu Galilea kahegraveirdquo
60 Te ngaa Petrus pasili hari kahegravei akunegravengu na ldquoEgraveu monya egraveegravenardquo Ropa Petruspadhai lii segravemi egraveegravena kacaꞌa laamanukoko-too
61 Hegraveia Yesus kabibꞌa sa negravengu KaPetrus sanegravedꞌe lii Yesus deo na dhu pekana ldquoMegraveda neꞌe ne kahegravei manu dhae koko-too megraveka te egraveu pasili le Jaꞌa tegravelu harikegravenardquo 62 Ngee negravedhi segravemi egraveegravena hegraveiaPetrus kalua negraveti madha egravemu ne degravengetangi dhu dꞌara laho mae-mae
Ra game aa pahaha Lamatua Yesus(Mateos 2667-68 Markus 1465)
63 Egravele egraveegravena ka dhegraveu dhu jꞌaga Yesuspadhai lii pahaha Ne degravenge game paꞌokeNe 64 Ra pahutu regravehu Na pake begravela ka rakaregravei Ne aku regravengu na ldquoWee Ladhe egraveu nedhegraveu megraveti lii padhai Lamatua na egraveu pekasegraveku Cee ka dhu jꞌubhu egraveurdquo 65 Egravele ka rapadhegravedꞌa aape Ne
Lamatua Yesus egravetu era pamaꞌegravete lii languagama
(Mateos 2659-66 Markus 1455-64 Yoha-nis 1819-24)
66 Madꞌae aae era kegravetu agama Yahudimese agama degravenge dhegraveu heka-dhegraveu hekaadꞌa Yahudi segravera pakaboko le uri lii languYesus Ka ra pua dhegraveu lasi nuni regraveti Yesusasa era pamaꞌegravete lii langu agama 67 RopaYesus maso ka ra karegravei Ne ldquoEgraveu peka kulaa Egraveu ne tareꞌa Kristus dordquo
Hegraveia Na bꞌala peka na ldquoMasi ka Jaꞌadhaa na tareꞌa miu se legraveka boe 68Aa ladheJaꞌa bari miu camadha jꞌara tatumiu dhaaboe 69 Negravebhu heka Ama Lamatua pakekoasa Na dhu kapai egraveegravena dedꞌe padedha-dedha Jaꞌa Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa neHo egraveegravena na Jaꞌa madhegravedi egravetu baboa gꞌana
Na segravena ka paredha sama-sama degravengeNerdquo
70 Ropa ra tadegravengi segravemi egraveegravena ka aaꞌi-aaꞌi ra karegravei peka na ldquoLadhe segravemi egraveegravena Egraveungee na Egraveu ne Ana Ama Lamatua dordquo
Ka Yesus dhaa aku Negravengu na ldquoMematareꞌa segravemi dhu miu peka nardquo
71 Hegraveia dhegraveu dhu uri lii langu se aaꞌi-aaꞌi peka na ldquoEgravedhi aaꞌi-aaꞌi ti tadegravengile si Na dedꞌe iisi Na jꞌajꞌi Ana AmaLamatua Neꞌe ne lii pahahe kolongaraAma Lamatua Madhutu atora agamaegravedhi ladhe dhegraveu tao iisi ra nuka segravemiLamatua dhegraveu ne hudꞌi madhe ku Detasamia Egravedhi parluu heka sakasii Hukupamadhe Nerdquo
23Lere regraveti Lamatua Yesus asa gubernur
Pilatus(Mateos 271-211-14 Markus 151-5
Yohanis 1828-38)1 Masi ka dhegraveu uri lii langu agama
Yahudi segravera pamaꞌegravete rare le segravena ka hukupamadhe Yesus te ngaa regravengu degravenge boehak ho huku pamadhe dhegraveu Negraveti egraveegravena kalere regraveti Yesus asa madha gubernur negravetiparedha Roma dhu egravetu egraveegravena nuka PilatusRegravengu dꞌegravei ladhe gubernur ka dhu hukuNe 2 De ropa dꞌai madha gubernur ralole sasala Yesus egraveci-egraveci peka na ldquoDhegraveuneꞌe ne tuka labꞌa paredha Roma Naajꞌa peka na dhegraveu baku bꞌae bea sa dhegraveuparedha Na dedꞌe iisi Na peka na Negravengune Kristus dhegraveu aae dhegraveu Yahudirdquo
3 Tadegravengi nare segravemi egraveegravena ka gubernurkaregravei Ne peka na ldquoTareꞌa do Egraveu ne dhegraveuaae dhegraveu Yahudi dordquo
Hegraveia Yesus dhaa peka na ldquoTareꞌa Segravemilii padhai amardquo
4 Parisa egravele ka gubernur ladhe sa kegravetuagama Yahudi degravenge dhegraveu ae segravera Kana lii peka na ldquoSegravemi neꞌe Jaꞌa abhu boesasala Dhegraveu ne ciki sa hegraveirdquo
5 Te ngaa dhegraveu se pakadhii taruu akuregravengu na ldquoAadꞌo ama gubernur Dhegraveune laꞌe ajꞌa sa mia-mia ho kakegravejꞌi kabaraisegravena ka palabꞌa degravenge dhegraveu paredha Natao maruru mulai negraveti propensi Galileatoke dꞌai kota Yerusalem neꞌerdquo
Gubernur hia regraveti Lamatua Yesus asadhegraveu aae Herodes
2269 Lii Sodꞌa Koa-Kio 1101
Lukas 236 141 Lukas 23296 Tadegravengi segravemi egraveegravena hegraveia gubernur
karegravei si aku negravengu na ldquoLadhe segravemi egraveegravenaNegravengu ne dhegraveu Galilea dordquo
Ka dhegraveu se dhaa ldquoTareꞌa Negravengu negravetiGalileardquo 7 Ropa neꞌa nare segravemi egraveegravena hegraveiagubernur pua lere regraveti Yesus asa dhegraveu aaeHerodes dhu paredha propensi GalileaLodꞌo egraveegravena negravengu egravetu kota Yerusalem8 Herodes ne dhu tadegravengi ae le dhegraveupalolo tatao Yesus aa negravebhu le neo paragadegravenge Ne kahegravei Negravengu dhu sanao-maenabisa negravedhi degravenge madha na tadha malaaegraveci-dua sa negraveti Yesus Negraveti egraveegravena kalodꞌo lere regraveti Yesus asa negravengu dꞌara nakarejꞌe 9 Hegraveia na karegravei Yesus rupa-rupajꞌara te ngaa Yesus dhaa boe ca hegravebꞌa sa10RopaHerodes padhai lii era degravengeYesuste ngaa kegravetu agama Yahudi degravenge meseagama segravera galaa hari Yesus degravenge rupa-rupa sasala 11 Hegraveia dhegraveu aae Herodesdegravenge sordadꞌu na padhai lii pahahe NeKa ra papakeYesus kodho saraga dhumad-hera robho dꞌai rai egraveci segravemi dhegraveu aae temapake hegraveia ra padhai lii pahahe Ne taruuKa regraveti hari Ne laꞌe asa gubernur Pilatus12Uru negraveti egraveegravena gubernur degravenge dhegraveu aaeHerodes dhu pamusu Te ngaa negraveti lodꞌoegraveegravena dua ra paꞌangalai
Gubernur pamaꞌegravete huku madhe miLamatua Yesus
(Mateos 2715-26 Markus 156-15 Yohanis1839mdash1916)
13 Egravele egraveegravena ka gubernur Pilatus paroakegravetu agamaYahudi degravenge dhegraveu heka-dhegraveuheka adꞌa Yahudi sama-sama degravenge dhegraveuae segravera mai pakaboko ho nanene lii pa-maꞌegravete 14 Aku negravengu na ldquoMiu megravetile Yesus asa jaꞌa aa mi galaa Ne pekana Negravengu dꞌegravei kakegravejꞌi kabarai ho labꞌaparedha Roma Jaꞌa parisa le toke lutu egravetumadha miu te ngaa jaꞌa abhu boe sasalaNa egraveci sa 15 Dhegraveu aae Herodes parisa lekahegravei Te ngaa na abhu boe sasala ngaa-ngaa kahegravei Negraveti egraveegravena ka na hia hari Nemai sa jaꞌa Dhegraveu Ne degravenge boe sasalangaa-ngaa De jaꞌa bisa boe huku pamadheNe 16 Jaꞌa neo pamaꞌegravete segravemi neꞌe jaꞌa puakalabhe Ne pake gui egravele na jaꞌa patabulieele Nerdquo
17-18 Ropa tadegravengi segravemi egraveegravena hegraveia rapaꞌoo-parodha peka na ldquoBisa boe Pa-madhe Ne Patabuli Barabasrdquo
[Ra paꞌoo-parodha segravemi egraveegravena lula tegraveumai-tegraveu mai dhu tema le ladhe dꞌai
lodꞌo kalela Paska dhegraveu Yahudi gubernurpatabuli ca dhegraveu negraveti dꞌara begravedho mad-hutu dadꞌegravei regravengu] 19 (Barabas ne masobegravedho lula na kakegravejꞌi dhegraveu labꞌa paredhaRoma egravetu kota Yerusalem aa na pamadhedhegraveu kahegravei)
20 Te ngaa gubernur neo patabuli YesusKa na karegravei hari dhegraveu ae segravera ldquoTasamialadhe jaꞌa patabuli Yesusrdquo
21 Te ngaa asa ra paꞌoo-parodha pekana ldquoAadꞌo Paku pamadhe Ne egravetu ajꞌupalolo-palegravebha Paku pamadhe Ne egravetu ajꞌupalolo-palegravebhardquo
22 Te ngaa gubernur ngee na jꞌara nelegraveke boe ka na karegravei dꞌai tegravelu hari pekana ldquoNga tao ka jaꞌa madhutu miu ho pakupamadhe Ne Bhabhelu Na ngaa Jaꞌaparisa le Negravengu ne te ngaa abhu boe jꞌaraegraveci sa kahegravei ho huku pamadhe Ne Dejaꞌa neo dhoka kalabhe Ne egravele ku hekapatabuli Nerdquo
23 Te ngaa dhegraveu se aaꞌi-aaꞌi ra paꞌoo-parodha hari pamegravedhu-megravedhu segravena kalaka-seti ne ho paku pamadhe Yesus egravetuajꞌu palolo-palegravebha Hegraveia gubernur tahanare heka 24 ka na pamaꞌegravete madhutudadꞌegravei dhegraveu segravera 25 Hegraveia na patabuliBarabas ca dhegraveu dhu dꞌegravei palabꞌa degravengepamadhe dhegraveu Te ngaa na soro Yesus laꞌeasa adhe-aai dhegraveu seꞌe segravena ka ra tao Nemadhutu dadꞌegravei regravengu
Ra paku pamadhe Lamatua Yesus egravetu ajꞌupalolo-palegravebha
(Mateos 2732-44 Markus 1521-32 Yoha-nis 1917-27)
26 Egravele ka sordadꞌu Roma segravera nuni regravetiYesus asa liꞌu kota Yerusalem Egravetu talorajꞌara ra paraga degravenge dhegraveu egraveci negraveti kotaKirene dhungara na Simon dhuneomasoasa dꞌara kota Yerusalem Ka ra laka-setine segravena ka pasae ajꞌu palolo-palegravebha negati Yesus Ka na kako re limuri madhutuYesus
27 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu ae mai laladheYesus Abhu kahegravei ina-ina dhu pasuti egraveimadha lula dꞌara pegravedꞌa ropa regravedhi Ne28Ropa Yesus ladhe bhegraveni se tangi hegraveia Nalii aku Negravengu na ldquoIna-ina negraveti YerusalemBaku tangi Jaꞌa ne Tangi hiu ngiꞌu miumesa mi degravenge ana niki miu 29 Te begraveli-camegravedꞌa sasusa dhu kapai risi mai hegraveiadhegraveu peka na lsquoBhegraveni dhu kalua hua iianuka bhegraveni dhu rara iisi regravedhi boe aa
2317-18 Ayat 17 dhu egravetu dꞌara kurung abhu boe egravetu dꞌara sasuri lii Yunani dhu uru segravera
Lukas 2330 142 Lukas 2350-51dhu pasusu regravedhi boe anarsquo 30 Lodꞌo sasusaaae na mai dhegraveu jꞌegravera titu kegravena toke ramanegravengi peka na lsquoBeꞌa risi ledhe gurimai ho kabhie ka jiꞌirsquo Aa ra peka kahegraveilsquoDegravenge jꞌajꞌegravera segravemi neꞌe ne beꞌa risi kab-huku dhegravenu eele ka jiꞌirsquo 31 Ladhe dhegraveubisa pajꞌegravera dhegraveu dhu degravenge boe sasalatasamia hari mi dhegraveu bhelurdquodagger
32 Ropa sordadꞌu se regraveti Yesus ra nuniregraveti kahegravei dhegraveu bhelu dhegraveu dua ho hukupamadhe palere-lere degravenge Ne 33 Regravengudꞌai era egraveci dhu ngara na lsquoRui Kegravetursquo Hegraveiara paku Yesus degravenge dhegraveu bhelu dhegraveu duase mi ajꞌu palolo-palegravebha ra egraveci-egraveci Ka rasegravele patitu ajꞌu palolo-palegravebha segravera Ra hiadhegraveu bhelu egraveci egravetu karasa gꞌana Yesus aaegraveci hari egravetu karasa kariu Na
34 [Lodꞌo egraveegravena Yesus sabajꞌa peka naldquoAma Bhegravelu eele sasala dhegraveu se te regravengureꞌa boe ngaa dhu ra adꞌu-uerdquo]Dagger Egravele kasordadꞌu se egravere lot segravena ka neo reꞌa cee kadhu abhu megravedha-papake Na
35 Dhegraveu ae mai laladhe egravetu era egraveegravenaDhegraveu aae-dhegraveu kapai Yahudi segravera pekapa-aape Yesus aku regravengu na ldquoNegravengu dhupatabuli nare le dhegraveu leo negraveti mamadhe-mamopo te ngaa bisa boe patabuli ngiꞌuNegravengu mesa Na Ladhe Negravengu ne tareꞌa-reꞌa Kristus dhu Ama Lamatua hagꞌe narehudꞌi laa Na puru unu Na negraveti ajꞌu palolo-palegravebha nerdquo
36 Sordadꞌu se padhai lii pa-aape Nekahegravei Ra hia Ne ninu egravei anggor many-ilu 37 aa ra parodha pahaha Ne peka naldquoLadhe Egraveu ne tareꞌa-reꞌa dhegraveu aae Yahudina patabuli eele ka ngiꞌu Mu negraveti ma-madherdquo 38Ra suri egravetu papa egraveci peka naldquoNeꞌe ne dhegraveu aae dhegraveu Yahudirdquo
Ka ra paku papa ne re dedha kegravetu Yesussegravena ka dhegraveu reꞌa na ra huku Ne lula jꞌaraneꞌe ka
39 Ca dhegraveu bhelu dhu paku egravetu karasaYesus padhai lii pa-aape Ne kahegravei akuNegravengu na ldquoEgraveu ne tareꞌa Kristus do Ladhetareꞌa na patabuli eele ka egravedhirdquo
40 Te ngaa dhegraveu bhelu egraveci hari kai neaku negravengu na ldquoWeh Egraveu ne meꞌa boemadhaꞌu degravenge Ama Lamatua hegravei Te egraveu
ne abhu huku madhe egraveci egraveegravena ka degravengeNegravengu kahegravei 41 Egravedhi dua ti pasae tarehuku madhe ne legraveke degravenge tatao egravedhiTe ngaa Dhegraveu ne tao boe sasala ngaa-ngaardquo 42Ka dhegraveu ne peka hari aku negravenguna ldquoYesus Ladhe Ama maso ka asa eraparedha Ama na baku bhegravelu jaꞌardquo
43HegraveiaYesus dhaa ldquoJaꞌa peka tareꞌa-reꞌadegravenge egraveu kegravena na lodꞌo deo neꞌe kahegravei egraveulamu asa sorga palere-lere degravenge Jaꞌardquo
Lamatua Yesus madhe(Mateos 2745-56 Markus 1533-41 Yoha-
nis 1928-30)44-45 Lodꞌo egraveegravena dhu lodꞌo negravetu le Te
ngaa madha lodꞌo saraa boe aa marogakiu-kiu abhe nare era egraveegravena toke dꞌai haketegravelu lodꞌo nihia Egravetu dꞌara Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi abhu begravela bhegravela aae egravecidhu ra kadhoe paꞌabhe Kama Luri Mola-Megraveci Ama Lamatua Kacaꞌa laa begravela nemae bagi mi dua
46 Egravetu era dhu ngara na lsquoRui Kegravetursquo egraveegravenaYesus paꞌoo aku Negravengu na ldquoAma Jaꞌapangegravedꞌu samanga Jaꞌa mi dꞌara adhe-aaiAmardquo Ropa padhai lii egravele hegraveia Yesusmaꞌegravete aꞌae
47 Abhu komedhaa sordadꞌu Roma tituegravetu era egraveegravena dhu padegravetu degravenge ajꞌupalolo-palegravebha Yesus Ropa ladhe negravedhiYesus madhe ka na koa-kio Ama Lamatuapeka na ldquoIra ii Dhegraveu neꞌe ne tareꞌa reꞌaDhegraveu dꞌara molardquosect
48 Ropa dhegraveu ae segravera regravedhi mamadheYesus ra manyasa degravenge dꞌara ra roebhilu ka ra legravepa degravenge dꞌara susa 49 Tengaa dhegraveu-dhegraveu Yesus titu egravetu kajꞌegraveuregravedhi Na madhe Ina-ina dhu madhutuNe negraveti Galilea toke Yerusalem egravetu egraveegravenakahegravei
Dhegraveu padhane Lamatua Yesus(Mateos 2757-61 Markus 1542-47 Yoha-
nis 1938-42)50-51 Ropa Yesus madhe dhegraveu egraveci tenge
jꞌara segravena ka papuru ngiꞌu aae Na negravetiajꞌu palolo-palegravebha Dhegraveu ne ngara naYusuf negraveti kota Arimatea Negravengu ne dhegraveudꞌara mola tao jꞌara-jꞌara dhu beꞌa Yusufne dhu tatae Ama Lamatua padꞌelo na
2330 Hosea 108 Rai-haha Rupa Hiu 616 dagger 2331 Dꞌara sasuri lii Yunani uru egraveegravena peka na ldquoLadhe dhegraveureꞌa tao segravemi neꞌe mi ajꞌu dhu mamuri era ngaa hari degravenge ajꞌu dhu madhe lerdquo Dagger 2334 a Lii padhai egravetu dꞌarakurung neꞌe abhu boe egravetu dꞌara sasuri lii Yunani dhu uru tegraveka degravenge dhu beꞌa risi 2334 Lii Sodꞌa Koa-Kio2219 2335 Lii Sodꞌa Koa-Kio 228 2336 Lii Sodꞌa Koa-Kio 6922 2344-45 Kalua negraveti Masir2631-33 2346 Lii Sodꞌa Koa-Kio 315 sect 2347 Lii Yunani egravetu neꞌe sasoa na bisa kahegravei peka na ldquoDhegraveu nedegravenge boe sasalardquo 2349 Lukas 82-3
Lukas 2352 143 Lukas 2420Negravengu negravedꞌu paredha Na Yusuf kahegravei cadhegraveu negraveti dhegraveu dhu uri lii langu agamaYahudi Te ngaa negravengu dꞌegravei boe degravenge liipamaꞌegravete huku madhe mi Yesus 52 Lulana neo papuru ngiꞌu aae Yesus negraveti ajꞌupalolo-palegravebha ka laꞌe asa gubernur Pila-tus manegravengi segravena ka negravengu uri ngiꞌu aaeYesus 53 Ka Pilatus dꞌegravei hegraveia Yusuf laꞌepapuru ngiꞌu aae Yesus Egravele ka na pahutungiꞌu aae degravenge begravela alus Ka dedꞌe regravetiasa dꞌara roꞌa hadhu egraveci dhu heka pae rarekegravena Egravetu roꞌa ne padhane regravedhi megravekaca dhegraveu sa 54Mamadhe Yesus legraveke degravengehari Jumat Lodꞌo Yusuf si padhane rareNe lodꞌo nihia le Ladhe lodꞌo cegravena dꞌailodꞌo sabajꞌa dhegraveu Yahudi
55 Ina-ina dhu mai palere degravenge Yesusnegraveti Galilea lasi madhutu Yusuf negravetilimuri segravena ka neo reꞌa era padhane Yesusegravetu roꞌamia 56Ropa regravedhi era ne ka ina selegravepa lasi sadia bunga degravenge egravei hegraveu megravengiDꞌai lodꞌo cegravena regravengu ae negraveti sasabꞌa ramadhutu atora lodꞌo aꞌae sasabꞌa dhegraveuYahudi Regravengu mate egravele ku lodꞌo sabajꞌaheka neo lasi tao bungami ngiꞌu aae Yesuskegravena
24Lamatua Yesus mamuri hari(Mateos 281-10 Markus 161-8 Yohanis
201-10)1 Lodꞌo hari Migu oe megraveu sa ina se regraveti
bunga degravenge egravei hegraveu megravengi ho lasi roꞌaYesus 2 Ropa regravengu dꞌai negravei ladhe regravedhihadhu aae dhu Yusuf pake katange roꞌaYesus dhu bhaloli le sa karasa na 3 Hegraveialasi degravenge ka asa dꞌara te ngaa abhu boengiꞌu aae Yesus 4 Ka regravengu ele ngangeeCagꞌagꞌa laa dhegraveu dua dhu pake megravedhakaleꞌe mai titu ka egravetu sebhe regravengu 5 Inase madhaꞌu bia ka ra pacudꞌu dꞌai rai Kadhegraveu se karegravei si peka na ldquoNga tao kamiu mai tenge dhegraveu mamuri egravetu era dhegraveumadhe 6 Yesus aadꞌo heka egravetu era neꞌeTe Na mamuri hari le Ele boe miu bhegravelueele le ngaa dhu peka nare lodꞌo Na egravetuGalilea era sina ma 7 Te Negravengu pekamema le na begraveli-camegravedꞌa ra pahie eeleDhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa ne asa dꞌaraadhe-aai dhegraveu bhelu-katubꞌa Hegraveia ra pakupamadhe Ne egravetu ajꞌu palolo-palegravebha Te
ngaa asa camegravedꞌa egraveegravena Negravengu mamuriharirdquo
8 Ropa tadegravengi rare heka regravengu sanegravedꞌelii padhai Yesus uru egraveegravena 9 Hegraveia ra legravepadegravenge ka lasi peka degravenge ana madhutuYesus dhegraveu canguru egraveci segravera degravenge dhegraveu-dhegraveu leo dhu madhutu Ne 10 (Ina-inadhu egravetu roꞌa egraveegravena nukaMaria ina YakobisdegravengeMaria negraveti raeMagdala Abhu kahegraveiYohana degravenge ina-ina dhegraveu pegraveri dhu leoRegravengu seꞌe ka dhu lasi peka aaꞌi-aaꞌi degravengeana-ana pajuu-paleha Yesus segravera)
11 Te ngaa ropa ana madhutu segraveratadegravengi lii lolo ne ra pangee na ina semonya
12Hegraveia Petrus kegravedꞌi degravenge ka rai laꞌe asaroꞌa Dꞌai negravei na patigi sa dꞌara roꞌa tengaa negravedhi dhoka begravela hutu di Hegraveia nalegravepa ka na pangee ldquoSa mia ka nerdquo
Ana madhutu dhegraveu dua paraga degravengeLamatua Yesus egravetu jꞌara laꞌe asa Emaus
(Markus 1612-13)13 Lodꞌo egraveegravena kahegravei ana madhutu Yesus
dhegraveu dua lasi asa rae cue ngara na EmausKajꞌegraveu na pe dꞌai canguru ca kilo negraveti kotaYerusalemdagger 14 Egravetu jꞌara ra palolo negravetimamadhe Yesus 15 Kabegravedhi laa Yesuspadegravetu-degravetu le degravenge regravengu dua ra kakako palere-lere degravenge ra 16 Te ngaa duara tadhe boe Dhegraveu ne Yesus te Lamatuaka dhu tao si segravena ka baku ra tadhe 17HegraveiaYesus karegravei si aku Negravengu na ldquoMiu dua mise padhue-padhai ngaardquo
Ropa ra tadegravengi segravemi egraveegravena ka ra tituRegravehu ra segravemi dhegraveu susa titu kegravena 18 Kadhu ngara na Kleopas karegravei Ne ldquoAma nesegravemi dhegraveu hiu sa dhu meꞌa boe ngaa-ngaadhu lai-lai ne jꞌajꞌi egravetu Yerusalem dordquo
19 Hegraveia Yesus karegravei si peka naldquoTasamiardquo
Ka ra bꞌala peka na ldquoYesus negraveti Nasaretegraveegravena Negravengu na tareꞌa dhegraveu negraveti lii pad-hai Ama Lamatua Aa Lamatua pangegravedꞌuNa koasa ka Na tao tadha malaa rupa-rupa Negravengu dꞌegravelu-megraveu kahegravei ajꞌa-noridhegraveu Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi ra karejꞌe degravenge NeAa Lamatua karejꞌe degravenge Ne kahegravei
20 Te ngaa teꞌa boe na kegravetu agamaegravedhi degravenge dhegraveu heka adꞌa segravera kegravepe rareNe Ka ra hia Ne asa gubernur segravena ka
2356 Kalua negraveti Masir 2010 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 514 247 Mateos 1621 1722-23 2018-19Markus 831 931 1033-34 Lukas 922 1831-33 2412 Egravetu sasuri lii Yunani cahagꞌe dhu suri boe ayat 12 nedagger 2413 Sasuri lii Yunani suri peka na ldquo60 stadia negraveti Yerusalemrdquo 60 stadia egraveegravena egraveci egraveegravena ka degravenge canguru egravecikoma egraveci (111) kilometer
Lukas 2421 144 Lukas 2448huku pamadhe Ne De ra paku Ne egravetuajꞌu palolo-palegravebha toke madhe 21 Uruegraveegravena jiꞌi sanao Negravengu neꞌe ka Kristus dhumai patabuli dhegraveu-dhegraveu egravedhi negraveti paredhaRoma dhu pajꞌegravera egravedhi Te ngaa egravetu dꞌarahari Jumat lai-lai ne ra pamadhe Ne
22 Limuri ne jiꞌi asa ele ngangee Te deona ina-ina jiꞌi mai peka na madꞌae aae eraregravengu lasi asa roꞌa 23 Te ngaa ra palolopeka na ngiꞌu aae Yesus ele le Hegraveia ladheregravedhi ana pajuu Ama Lamatua negraveti sorgadhu peka degravenge regravengu na Yesus mamurihari le 24Ropa tadegravengi ngare hegraveia angalaijiꞌi dhegraveu pegraveri-pegraveri rai lasi asa roꞌa Karegravedhi segravemi dhu ina-ina sa peka Regravenguregravedhi boe ngiꞌu aae Yesus hegraveirdquo
25 Ropa lolo rare Yesus lii degravenge sipeka na ldquoGagoa miu se Nga tao ka miumoꞌo boe parcaya ngaa dhu uru egraveegravena dhegraveuregraveti lii padhai Ama Lamatua segravera pekategraveke 26 Te regravengu suri le na Kristus nehudꞌi pasae ku jꞌajꞌegravera rupa-rupa heka Naabhu pakabꞌua degravenge dadedha kegravenardquo 27KaYesus ajꞌa si aaꞌi-aaꞌi dhu dhegraveu regraveti liipadhai Lamatua suri tegraveke lula-negraveti Kristusne Karegravei negraveti sasuri baki Musa toke dhegraveuregraveti lii padhai dhu leo segravera
28 Ropa regravengu oe dꞌai Emaus ka Yesuspasabhe eele neo kako taruu 29 Te ngaara manegravengi peka na ldquoAma Jꞌunu tahaku degravenge jiꞌi megraveda neꞌe te lodꞌo oe cegravenakegravenardquo Ka Yesus maso palere-lere degravengeregravengu asa dꞌara egravemu
30 Ropa regravengu madhegravedi neo raꞌa hegraveiaYesus nare roti ca balok Ka Na sabajꞌamanegravengi makasi mi Ama Lamatua hegraveia Napamae roti ne Ropa Na jꞌole roti ne saregravengu dua ra 31 heka ra tadhe na Negravengune Yesus Te ngaa kabegravedhi laa Na elenegraveti madha regravengu dua ra 32 Hegraveia dua rapadhue peka na ldquoWaa Deo na ropa Napeka paledꞌa lii padhai negraveti dhegraveu regraveti liipadhai Lamatua dꞌara egravedhi taleo moro-moro sange rai-hahardquo
33 Lodꞌo egraveegravena kahegravei dua ra kegravedꞌi degravengeka legravepa asa Yerusalem Lasi paraga degravengecanguru ca dhegraveu ana madhutu Yesus segraveradegravenge dhegraveu leo dhu pakaboko egravetu eraegraveegravena 34 Hegraveia ana madhutu se peka degravengeregravengu dua ra na ldquoMema tareꞌa LamatuaYesus mamuri hari le Deo na padꞌelo iisiNa degravenge PetrusrdquoDagger
35 Egravele ka dhegraveu dua se lole aaꞌi-aaꞌi dhujꞌajꞌi egravetu jꞌara toke regravengu dua ra tadheYesus ropa Na pamae roti
Lamatua Yesus padꞌelo iisi Nami ana-anamadhutu Na
(Mateos 2816-20 Markus 1614-18 Yoha-nis 2019-23 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha16-8)
36 Lodꞌo regravengu palolo era kacaꞌa laaYesus titu egravetu talora aae regravengu Na hiamahoꞌo mi regravengu peka na ldquoSaloomrdquo
37 Ka ra cagꞌagꞌa aa madhaꞌu lula rangee na nidhu
38 Te ngaa Yesus lii peka na ldquoNga tao kamiumadhaꞌu Miu parcaya boe na Jaꞌa nemamuri hari le do 39 Miu ladhe segraveku aidegravenge haga Jaꞌa ne Jaꞌa ka neꞌe ne Jꞌole aimiu ho gꞌagꞌe unu mi Segravena ka mi legraveka naJaꞌa ka neꞌe ne nidhu boe Te nidhu degravengeboe ngiꞌu te ngaa miumegravedhi ngiꞌu Jaꞌa nesirdquo
40 Ropa Na padhai lii era Na padꞌelodegravenge si era nuꞌa dhu egravetu adhe-aai degravengehaga Na 41 Regravengu karejꞌe titu kegravena lulaYesus mamuri hari le Dhoka ra bingu tereꞌa boe tasamia ka bisa jꞌajꞌi segravemi egraveegravenaHegraveia Yesus karegravei si ldquoMiu miꞌa ngaardquo 42Kara jꞌole hia Ne iꞌa paga ca kadhegraveli 43Yesussegravemi nare iꞌa ne hegraveia naꞌe degravenge ka egravetumadha regravengu
44 Egravele ka Na lii degravenge regravengu peka naldquoTasamia Miu sanegravedꞌe era lodꞌo Jaꞌa uruegraveegravena dhu bera-bera degravenge miu Jaꞌa pekadegravenge miu ca hari ni hudꞌi jꞌajꞌi ku aaꞌi-aaꞌi dhu dhegraveu regraveti lii padhai Ama Lamatuasegravera suri tegraveke lula-negraveti Jaꞌa ne Nuka negravetibakiMusa aa negraveti dhegraveu regraveti lii padhai AmaLamatua dhu leo segravera aa negraveti sasuri LiiSodꞌa Koa-Kiordquo
45 Egravele ka Na bhoke paledꞌa segravena kareꞌa megraveu sasoa negraveti isi Sasuri Lamatua46 Na peka tabha hari na ldquoDhegraveu regraveti liipadhai Lamatua se dhu suri le na Kristusdhu Lamatua hia mai egraveegravena hudꞌi abhu kurupa-rupa jꞌajꞌegravera heka Na madhe kegravenaTe ngaa ladhe dꞌai camegravedꞌa Na mamurihari Te dhu suri aaꞌi le jꞌara seꞌe 47 Negravetideo neꞌe Jaꞌa hia miu koasa ho lami megravetiLii Lolo Beꞌa mi suku aaꞌi-aaꞌi mulai negravetiYerusalem ne Peka degravenge regravengu na dhegraveudhu mangaku sasala ra aa legravepa hari asaLamatua pe Lamatua saku pamegraveu sasalara aaꞌi-aaꞌi 48 Miu hudꞌi jꞌajꞌi ku sakasiisegravena ka miu lolo peka na Jaꞌa dui jꞌajꞌegravera
Dagger 2434 Sasuri lii Yunani peka na lsquoSimonrsquo egravetu neꞌe Simon ne ngara leo na Petrus
Lukas 2449 145 Lukas 2453ka madhe hegraveia mamuri hari 49 Egraveegravena naJaꞌa hia Roh dhu Mola-Megraveci dhu Ama Kupajaji nare le Te ngaa miu hudꞌi tatae kuNegravengu egravetu kota Yerusalem ne toke abhukoasa negraveti sorgardquo
Lamatua Yesus caꞌe asa sorga(Markus 1619-20 Lii Lolo negraveti Dhegraveu
Pajuu-paleha 19-11)50 Ca lodꞌo Yesus negraveti si asa liꞌu kota
Ropa regravengu degravetu degravenge rae Betania Nabaa ai segravena ka hia ra berkat 51 Yesuspadhai lii hia berkat era hegraveia dedꞌe Ne caꞌelaꞌe asa sorga 52 Ladhe regravedhi segravemi egraveegravenahegraveia regravengu aaꞌi-aaꞌi ra patitu kegravetu urutuuho pahaha iisi mi Yesus Ka ra legravepa asaYerusalem degravenge dꞌara dhu karejꞌe-karae53Begraveli-begraveli egraveegravena regravengu pakaboko egravetu dꞌaraEgravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi ho koa-kiokolongara Ama Lamatua
Ama Teofilus Lii lolo jaꞌa ne dꞌai sangeneꞌe ka
SalamLukas
2449 Yoel 228-29 Yohanis 1416-17 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 14 2450 Lii Lolo negraveti DhegraveuPajuu-paleha 19-11
Yohanis 11 146 Yohanis 119
Lii Lolo Beꞌa negraveti LamatuaYesusmadhutu sasuriYohanisYesus egraveegravena cee
1 Dhu uru tegraveka abhu mema le Lii Holo-Nori Ama LamatuaLii Holo-Nori Ama Lamatua neꞌe nuka
Dhegraveu egraveciDhegraveu neꞌe bera-bera degravenge Ama LamatuaAa Negravengu ne Ama Lamatua kahegravei2 Lodꞌo liru degravenge rai-haha dhae jꞌajꞌi
megravekaDhegraveu neꞌe abhu mema le sama-sama
degravenge Ama Lamatua3 Lamatua pajꞌajꞌi aaꞌi megraveu-megraveu pake Lii
Holo-Nori Negravengu neꞌe kaAbhu boe ngaa egraveci sa dhu jꞌajꞌi ladhe
Dhegraveu neꞌe tao boe4 Negravengu ne kapua mamuriDe dhegraveu dhu abhu mamuri dhu legraveke
regravengu mamuri negraveti Negravengu kaNegravengu egraveci egraveegravena ka degravenge Saraa dhu
pasaraasegravena ka dhegraveu dhu mamuri egravetu dꞌara
Saraa neꞌebisa regravedhi degravenge megraveu
5 Saraa ne heo madhore marogaaa maroga bisa boe paꞌabhe Saraa ne
Te Saraa ne heo taruu6 Abhu dhegraveu leo egraveci ngara na Yoha-
nis Ama Lamatua pua-paleha ne kahegravei7 segravena ka jꞌajꞌi sakasii ho lole degravenge dhegraveulula-negraveti Saraa ne Ho segravena ka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi bisa parcaya Lamatua lula lii padhaiYohanis ne
8 Yohanis ne bukan Saraa egraveegravena Tengaa Lamatua pua ne ho laꞌe peka-padhaidegravenge dhegraveu lula-negraveti Saraa ne 9 Te Dhegraveudhu jꞌajꞌi Saraa tareꞌa-reꞌa egraveegravena neo maiasa rai-haha ne Saraa neꞌe ka dhu dꞌelopamegraveu-megraveu jꞌara-jꞌara hia dhegraveu aaꞌi-aaꞌi
10 Masi ka Negravengu tao nare aaꞌi megraveu-megraveungaa-ngaa egravetu rai-haha ne te ngaa dhegraveuegravetu rai-haha tadhe boe Ne lodꞌo Na peaegravetu rai-haha ne 11Masi ka Negravengu mai peadegravenge dhegraveu unu Na te ngaa dhegraveu seꞌe roꞌoboe segravemi rare Ne 12 Masi ka segravemi egraveegravenate ngaa ladhe dhegraveu segravemi rare aa parcaya
Ne Negravengu hia si hak segravena ka jꞌajꞌi ana-ana Ama Lamatua 13 Egraveegravena nuka segravemi raraiisi hari regravengu Te ngaa rara iisi hiu nesama boe degravenge bhegraveni rara iisi ana Aa negravetiboe dadꞌegravei dhegraveu mone dhu neo abhu koloTe regravengu jꞌajꞌi ana-ana Ama Lamatua lulaLamatua pangegravedꞌu si mamuri hiu14 Hegraveia lsquoLii Holo-Nori Lamatuarsquo ne
rara iisi Ne jꞌajꞌi dhegraveu rai-hahaNegravengu mamuri egravetu talora aae egravedhiEgravedhi ladhe tegravedhi dadedha NaDadedha Na segravemi egraveegravena lula Negravengu ne Ana
mesa Ama LamatuaNegravengu dꞌegravei padꞌelo dꞌara hua iia Na mi
egravedhilula dꞌara Na segravemi egraveegravena ka
Aa aaꞌi-aaꞌi dhu Na peka-padhai lula-negravetiAma Lamatua legraveke tareꞌa-reꞌa
15 Yohanis ne lole lula-negraveti Dhegraveu neꞌeka Na rodhe peka na ldquoNanene eeNegravengu neꞌe ka dhu jaꞌa lole egraveegravena peka nalsquoBegraveli-camegravedꞌa Dhegraveu egraveci mai Negravengu nekapai risi eele negraveti jaꞌa Lodꞌo dhu dhaerara iisi megraveka jaꞌa ne Negravengu dhu mema-mema lersquo rdquo
16 Yohanis padhai lii segravemi egraveegravena lulaDhegraveu ne dꞌegravei titu kegravena padꞌelo dꞌara huaiia Na Aa Na tao taruu-taruu segravemi egraveegravenahia mi egravedhi 17Uru-uru segravera Musa ka dhupapuru Atora Ama Lamatua mi begravei-bakiegravedhi Te ngaa lodꞌo limuri ne Dhegraveu nenuka Yesus Kristus ka dhu padꞌelo dꞌarahua iia Ama Lamatua mi egravedhi Aa aaꞌi-aaꞌi dhu Na lole lula-negraveti Ama Lamatualegraveke mola-mola 18 Abhu megraveka ca dhegraveu sahegravei dhu regravedhi Ama Lamatua Te ngaa AnaPasue Mone mesa Na egraveegravena ka dhu padꞌelomi egravedhi dꞌara Ama Lamatua Ana ne egravetubaboa Ama Na Te Negravengu ne nuka AmaLamatua kahegravei
Yohanis tuka sarani peka-padhai lula-negraveti Lamatua Yesus
(Mateos 31-12 Markus 11-8 Lukas 31-18)
19 Ca tegraveka ama-ama dhegraveu Yahudi egravetukota Yerusalem pua pegraveri-pegraveri ama agamadegravenge pegraveri-pegraveri dhegraveu negraveti suku Lewi dhutema lalau-laloꞌo egravetu EgravemuKapuaManegravengi-Mangajꞌi Ama Lamatua Hegraveia regravengu lasiasa cabegraveka loko Yarden segravena ka karegraveiYohanis tuka sarani na ldquoEgraveu neꞌe ka Kris-tus dhu Ama Lamatua padhadha tegraveke neohia mai egraveegravena dordquo
16 Mateos 31 Markus 14 Lukas 31-2 119 Era dhu Yohanis sarani dhegraveu ne rare negraveti ayat 28
Yohanis 120 147 Yohanis 141Hegraveia na peka degravenge dhegraveu se negravengu
ne cee 20 Yohanis peka mola-mola akunegravengu na ldquoAadꞌo Jaꞌa ne Kristus boerdquo
21 Ka ra karegravei hari peka na ldquoLadhe segravemiegraveegravena egraveu ne cee Elia dordquo
Na dhaa peka na ldquoAadꞌo kahegraveirdquoHegraveia ra tatuꞌi hari aku regravengu na ldquoTao-
tao egraveu ne dhegraveu negraveti lii padhai Lamatuadhu Na padhadha tegraveka egraveegravena dordquo
Na dhaa peka na ldquoAadꞌo kahegraveirdquo22 Ka dhegraveu se karegravei hari peka na ldquoLadhe
segravemi egraveegravena egraveu ne cee Peka ku laa Te jiꞌilegravepa aa hudꞌi peka ku degravenge ama-ama dhupua jiꞌi mairdquo
23 Hegraveia na peka madhutu ngaa dhuYesaya suri tegraveke naldquoJaꞌa ne nuka dhegraveudhupaꞌoo-parodha egravetu
dꞌara mamoo dhu peka nalsquoDhegraveu aaꞌi-aaꞌi hudꞌi paꞌegravera mema
segravena ka pabeꞌa jꞌaraho segravemi mere mamai Lamatua
Pamera jꞌara ho soru Nersquo rdquo24 Egravetu talora aae dhegraveu dhu mai negraveti
Yerusalem seꞌe abhu kahegravei pegraveri-pegraveri dhegraveunegraveti partei agama Parisi 25 Dhegraveu se karegraveiYohanis na ldquoSegravemi neꞌe Ladhe egraveu ne Kris-tus boe Elia boe aa dhegraveu negraveti lii padhaiLamatua egraveegravena boe nga tao ka egraveu saranidhegraveu Egraveu abhu hak negraveti miardquo
26 Ka Yohanis bꞌala peka na ldquoJaꞌa nesarani dhegraveu dhoka pake egravei di Te ngaaabhu le caDhegraveu egravetu talora aaemiudhumiutadhe boe 27 Negravengu egraveegravena kapai risi negravetijaꞌa masi ka jaꞌa ajꞌa-nori uuru dhegraveu Jꞌajꞌiegravenu Na jaꞌa nia boe sa hegraveirdquodagger
28 Jꞌara se aaꞌi-aaꞌi ra jꞌajꞌi egravetu Betaniaegravetu cabegraveka loko Yarden Yohanis degravengeana-ana madhutu na aaꞌi-aaꞌi sarani dhegraveuegravetu era egraveegravenaDagger
Lamatua Yesus sama segravemi Ana Kahibꞌi-kalegravebho Ama Lamatua
29 Asa begraveli egraveegravena Yohanis ladhe negravedhiYesus kako mai asa negravengu Hegraveia na pad-hai lii peka na ldquoLadhe ku Dhegraveu negraveiNegravengu egraveegravena ka Ana Kahibꞌi-kalegravebho AmaLamatua dhu jꞌajꞌi korban segravena ka sakueele sasala-sasigo dhegraveu egravetu rai-haha ne30 Dhegraveu neꞌe ne ka dhu jaꞌa peka le degravengemiumedꞌa na lsquoBegraveli-camegravedꞌa abhu caDhegraveu
dhu cegraveu mai Negravengu kapai risi negraveti jaꞌalula Negravengu karegravei uru jꞌara negraveti jaꞌarsquo 31Uruegraveegravena jaꞌa keꞌamegraveka na Negravengune KristusMasi ka segravemi egraveegravena jaꞌa keꞌa le na jaꞌahudꞌi patadhe Ne degravenge dhegraveu Israꞌel aaꞌi-aaꞌi Negraveti egraveegravena ka jaꞌa mai ho sarani dhegraveupake egravei
32-33 Ama Lamatua pua jaꞌa segravena kasarani dhegraveu pake egravei Na peka degravenge jaꞌakahegravei na lsquoEgraveegravena naDhegraveu egravecimai asa egraveu Egraveleegraveegravena Roh Jaꞌa puru mai asa Negravengu Dhegraveuegraveegravena ka dhu begraveli-camegravedꞌa negraveti Roh JaꞌadhuMola-Megraveci segravena ka pangegravedꞌu koasamidhegraveu Jaꞌarsquo Lodꞌo Dhegraveu ne mai jaꞌa tadhemegraveka Ne Te ngaa ropa ladhe kegravedhi RohLamatua puru mai negraveti sorga nuka segravemikoro jꞌaha hegraveia pea egravetu Negravengu ka jaꞌaheka tadhe Negravengu na lsquoNegravengu egraveegravena kegravenarsquo34 Jaꞌa kegravedhi jꞌara se degravengemusimadha jaꞌaunu ku Ka jaꞌa lole degravenge miu na lsquoDhegraveudhu mai egraveegravena Ana Ama Lamatuarsquo rdquo
Lamatua Yesus pili nare ana madhutudhu partama
35 Asa begraveli egraveegravena Yohanis dhu titu degravengeana madhutu na dhegraveu dua 36 Ropa Yoha-nis ladhe negravedhi Yesus kako re era egraveegravenaka na peka ldquoLadhe ku laa Te Negravengu neka Ana Kahibꞌi-Kalegravebho Ama Lamatua dhubegraveli-camegravedꞌa jꞌajꞌi korbanrdquo
37 Hegraveia ana madhutu Yohanis dhegraveu duadhu tadegravengi lii padhai na tegraveke eele ne holasi madhutu Yesus 38 Ka Yesus kabibꞌaasa kabodho hegraveia ladhenegravedhi si na regravengumadhutu Ne Hegraveia Na karegravei si aku Negravenguna ldquoTasamia Parluu dordquo
Te ngaa dua ra karegravei ne ldquoRabi pea egravetumiardquo (Egravetu dꞌara lii Aram regravengu lsquoRabirsquosasoa na lsquoAma Mesersquo)
39 Ka Yesus dhaa na ldquoMai segravena kamegravedhi unu mirdquo Hegraveia lasi madhutu Ne karegravedhi era pea Na Regravengu dꞌai negravei pe dꞌarahake egravepa nihia sa Ka ra pea degravenge Ne tokedꞌai lodꞌo cegravena
40 Negraveti regravengu dua ra dhu tadegravengi liipadhai Yohanis ka lasi degravenge madhutuYesus egraveci ngara na Anderias Negravengu neari Simon Petrus 41 Ropa dꞌai egravemu kaAnderias laꞌe degravenge tenge aꞌa na Simon kana peka aku negravengu na ldquoAꞌa ee Jiꞌi paraga
121 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 1815 18 Meliaki 45 123 Yesaya 403 dagger 127 Madhutu lii Yunanidhu uru tegraveka peka na ldquolegravecu dhari salapa na jaꞌa nia boe sa hegraveirdquo Sasoa na Yohanis dhegraveu haha Masi ka jꞌajꞌi egravenu negravetiLamatua Yesus di nia boe sa hegravei Dagger 128 Betania ne leo negraveti rae Betania dhu padegravetu degravenge kota Yerusalem Tengaa era egraveegravena reꞌa megraveu boe egravetu mia Dhegraveu dꞌegravelu-megraveu pangee na Betania ne nuka rai Basan egravetu sebhe dhimu danoGalilea te Yosefus suri ngara era lsquoBatanearsquo kahegravei Yosefus ne dhegraveu Yahudi dhu suri sejara Israꞌel hia dhegraveu paredhaRoma
Yohanis 142 148 Yohanis 210le degravenge Mesiasrdquo (Madhutu lii regravengulsquoMesiasrsquo sasoa na lsquoKristus nuka Dhegraveu dhuLamatua padhadha tegraveke karegravei negraveti uru kaho neo hia mairsquo) 42 Ka Anderias lere negravetiaꞌa na asa Yesus
Hegraveia Yesus ladhe negravedhi ne ka Na lii akuNegravengu na ldquoEgraveu ne Simon Ama mu kaYohanis Mulai negraveti doe neꞌe dhegraveu paroaegraveu lsquoKefasrsquordquo (lsquoKefasrsquo egraveci egraveegravena ka degravengelsquoPetrusrsquo sasoa na lsquohadhursquo)sect
Lamatua Yesus paroa nare Pelipus degravengeNatanel
43-44 Egravetu era egraveegravena abhu dhegraveu leo egravecingara na Pelipus Rae egraveta-egravesu na BetsaidaPetrus degravenge Anderias negraveti rae egraveegravena kahegravei
Asa begraveli egraveegravena Yesus neo laꞌe asapropensi Galilea Hegraveia Na laꞌe paragadegravenge Pelipus ka Na gale ne aku Negravenguna ldquoMai madhutu Jaꞌa segravena ka jꞌajꞌi dhegraveuJaꞌardquo
45 Ka Pelipus laꞌe tenge Natanel hegraveiana peka aku negravengu na ldquoAngalai ee Jiꞌiparaga le degravenge Dhegraveu dhu Musa suri tegravekeegravetu dꞌara Atora Lamatua Dhegraveu regraveti liipadhai Lamatua uru-uru segravera suri kahegraveilula-negraveti Dhegraveu neꞌe ne Dhegraveu ne ngara naYesus negraveti rae Nasaret Ama Na ngara naYusufrdquo
46 Te ngaa Natanel dhaa na ldquoDhegraveuNasaret Abhu boe jꞌara hua iia egraveci sa dhucegraveu negraveti negravei ngardquo
Ka Pelipus lii peka na ldquoWee Baku segravemiegraveegravena Lati ho megravedhi unu murdquo
47 Ropa Natanel kako mai Yesus ladhenegravedhi le kaNa peka ldquoNegravengune dhegraveu dꞌaramola Te dꞌara na dhu neꞌa boe pakapodꞌeNegravengu ne dhegraveu Israꞌel tareꞌa-reꞌardquo
48 Ka Natanel karegravei ldquoTasamia ka Amatadhe jaꞌardquo
Hegraveia Yesus bꞌala aku Negravengu na ldquoSegravemineꞌe Jaꞌa kegravedhi le egraveu ropa egraveu dhu ae egravetumamaho ajꞌu egraveegravenadagger Lodꞌo egraveegravena Pelipusdhae dhiu megraveka paroa egraveurdquo
49 Hegraveia Natanel dhaa peka na ldquoAmaMese ne tatu Ana Ama Lamatua Aa tatuAma Dhegraveu Aae jiꞌi dhegraveu Israꞌel kahegraveirdquo
50 Yesus karegravei ne peka na ldquoTao-taoegraveu ne legraveka Jaꞌa lula deo na Jaꞌa peka nalsquoJaꞌa ladhe kegravedhi egraveu ropa egraveu dhu ae egravetumamaho ajꞌu egraveegravenarsquo si Sanegravedꞌe te begraveli-camegravedꞌa pe egraveu megravedhi jꞌara-jꞌara dhu kapairisi eele hari
51 Tareꞌa Jaꞌa peka mema Begraveli-camegravedꞌamiu ladhe megravedhi liru bhoke tegraveke Hegraveiaana-ana pajuu Lamatua egravetu sorga caꞌe-puru re baboa Jaꞌa Te Jaꞌa ne Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌardquoDagger
2Pesta kabꞌi egravetu rae Kana
1 Asa camegravedꞌa egraveegravena dhegraveu tao pesta kabꞌiegravetu rae Kana propensi Galilea Aa inaYesus egravetu egraveegravena kahegravei 2 Ra negraveru Yesusdegravenge ana madhutu Na kahegravei ka regravengulasi
3 Egravetu dꞌara pesta kabꞌi ne negravebhu boeka egravei anggor egravele Hegraveia ina Yesus laꞌe pekadegravenge Ne aku negravengu na ldquoSoru-bara si kulaa Te egravei anggor regravengu egravele lerdquo
4 Te ngaa Yesus dhaa aku Negravengu naldquoIna Nga tao ka ina Ku neo segravena ka Jaꞌaka ator Te lodꞌo Jaꞌa dhae dꞌai megravekardquo
5 Te ngaa ina Na peka degravenge dhegraveu sabꞌaegravetu segravera na ldquoNanene Ladhe Na pua miutao ngaa na mi tao madhutu laardquo
6 Egravetu era egraveegravena abhu gꞌala egravena bua dhudhegraveu tao negraveti hadhu Gꞌala cue isi nape dꞌai pidhu nguru legravemi toke cangasucanguru legravemi liter egravei Dhegraveu Yahudi temadhui egravei negraveti gꞌala se ho pamegraveu ngiꞌu ramadhutu atora agama ra 7 Hegraveia Yesus liidegravenge dhegraveu sabꞌa se peka na ldquoLami mereegravei ho isi papegravenu gꞌala serdquo Ka ra isi tokepegravenu oe bua eele 8 Ka Na peka degravengera ldquoDhui mere ciki ho megraveti asa lamatuatataordquo Hegraveia dhegraveu sabꞌa se madhutu kahegravei9 Ropa lamatua pesta segravemi nare ka nangao Te ngaa reꞌa rare boe egravei ne dhu jꞌajꞌile anggor Dhegraveu ne malaa te neꞌa boe nadhegraveu se abhu anggor ne negraveti mia (Te ngaadhegraveu sabꞌa se reꞌa)
Ka na paroa nare pengantin dhegraveumone10Hegraveia na peka aku negravengu na ldquoSegravemi neꞌe
sect 142 Ngara Kefas ne negraveti lii Aram kefa Sasoa na lsquohadhursquo Ngara Petrus negraveti lii Yunani petra Sasoa na lsquohadhursquo kahegravei 147 Egravetu neꞌe Yesus karihu lii Te lodꞌo Ama Lamatua hia megraveka ngara lsquoIsraꞌelrsquo mi Yakob sasoa ngara Yakob egraveegravenalsquodhegraveu monyarsquo (Ladhe egravetu Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 271-40 3222-32) Madhutu aꞌabhu Yesus egravetu neꞌe na Natanel ne dhegraveuIsraꞌel leko-leo negraveti Yakob Te Natanel ne dhegraveu dꞌara mola dagger 148 Lii Idhonesia peka na lsquoajꞌu ararsquo madhutu liiYunani sukei Te ngaa Alkitab peka mi ajꞌu egraveci egravetu negravei dhu dhegraveu raꞌa hua na Egravetu Idhonesia cabegraveka dhimu dhegraveu raꞌaboe hua lsquoararsquo De ajꞌu ara egravetu dꞌara Alkitab lii Idhonesia sama boe degravenge ajꞌu ara egravetu neꞌe Dagger 151 Egravetu Lii Lolo dhuUru Tegraveka 2810-17 Yakob dhu nii egravetu Betel Egravetu dꞌara nii neꞌe ladhe negravedhi ana-ana pajuu Ama Lamatua caꞌe-puru langaegraveci dhu Yakob pangare na ldquohegravebꞌa egravemu asa sorgardquo
Yohanis 211 149 Yohanis 35Dhu tema le lamatua egravemu hia uuru kuanggor dhu beꞌa risi Ladhe dhegraveu rinu aeku heka hia anggor dhu ako karehe kegravenaTe ngaa egraveu tao leo Egraveu hia uuru anggor dhuako karehe heka limuri dhu beꞌa risirdquo
11 Jꞌara ne jꞌajꞌi egravetu rae Kana propensiGalilea Neꞌe ne heka hiu-hiu kegravena Yesustao tadhamalaa dhudhegraveubisa regravedhi degravengemusi madha ra Na padꞌelo dadedha Nasegravemi egraveegravena ka anamadhutu Na parcaya Ne
12 Egravele egraveegravena ka Yesus ina Na ari degravengeana madhutu Na segravera puru lasi asa kotaKapernaum Te ngaa regravengu pea dhoka pegraverilodꞌo di egravetu egraveegravena
LamatuaYesus babegravege eele dhegraveunegraveti EgravemuKapua Manegravengi-Mangajꞌi Ama Lamatua
(Mateos 2112-13 Markus 1115-17 Lukas1945-46)
13 Ropa oe degravetu degravenge lodꞌo kalelaPaska dhegraveu Yahudi Yesus caꞌe laꞌe asakota Yerusalem 14 Egravetu madha Egravemu Ka-pua Manegravengi-Mangajꞌi Yesus ladhe negravedhidhegraveu pahia sapi kahibꞌi-kalegravebho degravengekoro jꞌaha dhu dhegraveu hegraveli ho jꞌajꞌi korbanEgravetu era neꞌe abhu kahegravei dhegraveu dhu mad-hegravedi egravetu mei ho pasilu doi dhu ra pake hiami Ama Lamatua egravetu EgravemuKapuaManegravengi-Mangajꞌi egraveegravena 15 Hegraveia Yesus nare dharipegraveri-pegraveri loa ho Na egravepi jꞌajꞌi segravemi gui sa KaNa babegravege-lalegraveta dhegraveu seꞌe aaꞌi-aaꞌi ra negravetimadha Egravemu egraveegravena Negravengu bhabhoo eelesapi degravenge kahibꞌi-kalegravebho segravera kahegravei Nalege eele mei aa Na cebꞌe eele doi segraverakahegravei 16HegraveiaNapuadhegraveupahia koro jꞌahasegravera aku Negravengu na ldquoMegraveti sa liꞌu manu-bhui degravenge karogo ra segravera negraveti neꞌe Neꞌeera pahia-pahegraveli boe Baku tao Egravemu AmaKu jꞌajꞌi mi era dꞌagardquo
17 Ka anamadhutu Na ngee regravedhi SasuriMola-Megraveci Lamatua dhu suri peka naldquoJaꞌa sue Egravemu Ama Ku titu kegravena
Negraveti egraveegravena ka dꞌara Jaꞌa egravera ho jꞌagangara beꞌa Egravemu egraveegravenardquo
18 Hegraveia ama-ama dhegraveu Yahudi pekadegravenge Yesus aku regravengu na ldquoLadhe Egraveudegravenge hak ho babegravege-lalegraveta dhegraveu segravemineꞌe na Mu padꞌelo tadha malaa egraveci hiajiꞌi segravena ka jꞌajꞌi mi buktirdquo
19 Ka Yesus bꞌala si peka na ldquoLadhemiupaguri eramola-megraveci ne pe camegravedꞌa egraveegravenaJaꞌa patitu kore hari le egraveegravenardquo
20 Te ngaa ra pabꞌala peka na ldquoAbhu egravetumia Te dhegraveu patitu Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi ne egravepa nguru egravena tegraveu Tasamiaka Egraveu peka na Egraveu parluu dhoka tegravelu lodꞌodi segravena ka patitu more harirdquo
21 Te ngaa dhegraveu seꞌe reꞌa rare boeYesus peka lula-negraveti ngiꞌu Negravengu unu Nadhu nuka segravemi era mola-megraveci 22 Dedꞌai legravepa lodꞌo limuri ropa Yesus madhehegraveia mamuri hari heka ana-ana madhutuNa sanegravedꞌe kegravena ngaa dhu Na peka tegravekedegravenge regravengu Ka ra parcaya ngaa dhu suritegraveke egravetu dꞌara Sasuri Mola-Megraveci Lamatuakaregravei negraveti uru-uru ka degravenge ngaa dhuYesus peka mema degravenge regravengu
Lamatua Yesus neꞌa megraveu dꞌara dhegraveu aaꞌi-aaꞌi
23 KaYesus pea taha egravetu kota Yerusalemho madhutu kalela Paska egravetu egraveegravena Hegraveiadhegraveu ae regravedhi tadha-tadha malaa dhu Natao ka ra parcaya Ne 24-25 Te ngaa Yesuslegraveka boe regravengu lula neꞌa megraveu dꞌara dhegraveuaaꞌi-aaꞌi Negravengu parluu boe dhegraveu ho pekadegravenge Ne lula Na neꞌa mema le mamuridegravenge tatao dhegraveu rai-haha
3Lamatua Yesus padhai lii degravenge Nikode-
mus1 Abhu ca dhegraveu negraveti partei agama Parisi
ngara na Nikodemus Negravengu ne mese aaenegraveti dhegraveu Yahudi 2Ca tegraveka na mai paragadegravenge Yesus re megraveda Hegraveia na padhai liidegravenge Yesus aku negravengu na ldquoAma MeseJiꞌi ngeꞌa na Lamatua ka dhu pua Ama hoajꞌa-nori jiꞌi Te tadha-tadha malaa dhuAma tao segravera padꞌelo na Lamatua ka dhupangegravedꞌu koasa mi Ama Ladhe segravemi boeegraveegravena tatu tadha malaa seꞌe bisa boe jꞌajꞌirdquo
3 Ka Yesus dhaa peka na ldquoTareꞌa AaJaꞌa neo peka segravemi neꞌe ku ladhe dhegraveurara iisi hari boe ne negravengu bisa boe jꞌajꞌidhegraveu unu Lamatuardquo
4 Hegraveia Nikodemus karegravei aku negravengu naldquoTasamia dhegraveu dhu kapai le bisa rara iisihari ne Negravengu tatu bisa boe maso hariasa dꞌara kabake ina na segravena ka ina nanaraiisi hari ne Bisa boe sina mardquo
5 Ka Yesus dhaa peka na ldquoTareꞌa Tengaa Jaꞌa peka degravenge egraveu segravemi neꞌe dhegraveuhudꞌi rara iisi ku re egravei segravena ka jꞌajꞌi megraveu aare roh ho jꞌajꞌi dhegraveu hiu Degravenge jꞌara neꞌenegravengu heka bisa jꞌajꞌi dhegraveu unu Lamatua
212 Mateos 413 213 Kalua negraveti Masir 121-27 217 Lii Sodꞌa Koa-Kio 699 219 Mateos2661 2740 Markus 1458 1529
Yohanis 36 150 Yohanis 330kegravena 6 Te dhegraveu rai-haha ne rara iisi negravetidhegraveu rai-haha te ngaa roh dhegraveu rara iisihiu negraveti Roh Ama Lamatua 7 Baku malaaladhe Jaꞌa peka na lsquoMiu hudꞌi rara iisi hiuku ho abhu mamuri hiursquo 8 Egravedhi pasoroku degravenge lai ngegravelu Te lai ngegravelu gꞌoromadhutu dadꞌegravei na Egravedhi bisa tadegravengi liina te ngaa teꞌa boe mai negraveti mia aa laꞌeasa mia Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu rara iisi hiunegraveti Roh Lamatua sama segravemi egraveegravena kahegraveiTe egravedhi bisa ladhe tegravedhi Roh Lamatua taodhegraveu jꞌajꞌi hiu masi ka teꞌa boe tasa meramia jꞌara egraveegravena bisa jꞌajꞌirdquo
9 Ka Nikodemus karegravei na ldquoTasamia kajꞌajꞌi segravemi egraveegravenardquo
10 Yesus bꞌala aku negravengu na ldquoEgraveu nemese aae dhegraveu Israꞌel Tasamia ka egraveu meꞌaboe jꞌara seꞌe 11 Jaꞌa peka jꞌara dhu legravekemola-mola Jaꞌa degravenge dhegraveu-dhegraveu Jaꞌangeꞌa jꞌara seꞌe Te jiꞌi jꞌajꞌi sakasii lula-negraveti jꞌara-jꞌara dhungegravedhi unumi Te ngaamiu segravemi boe lii padhai jiꞌi 12 Miu moꞌoboe legraveka ropa Jaꞌa lole lula-negraveti jꞌara-jꞌaradhu jꞌajꞌi egravetu rai-haha ne Ngaa hari ladheJaꞌa lole jꞌara-jꞌara dhu jꞌajꞌi egravetu dedha-lirunegravei Tatu miu asa legraveka boe 13 Abhu boedhegraveu egraveci sa dhu caꞌe laꞌe paraga degravengeAmaLamatua egravetu dedha-liru negravei DhodhokaJaꞌa di nuka Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa nedhu puru mai negraveti Negravengu
14 Uru-uru segravera egravetu dꞌara mamoo Musakadhoe mege tabaga ciꞌu egravetu kolo ajꞌusegravena ka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu laladhe neregravengu abhu mamuri Jꞌara segravemi egraveegravena hudꞌijꞌajꞌi ku mi dedha Jaꞌa Dhegraveu Rai-hahaTareꞌa-reꞌa ne Begraveli-camegravedꞌa ra kadhoe Jaꞌaegravetu ajꞌu 15 segravena ka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhuparcaya Jaꞌa abhu mamuri dhu legraveke dhumaꞌegravete boe
16 Te Ama Lamatua sue seli dhegraveu aaꞌi-aaꞌi egravetu rai-haha ne Negraveti egraveegravena ka Na puaJaꞌa Ana mesa Na mai segravena ka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu parcaya Jaꞌa cegraveri eele boe negravetiLamatua Degravenge jꞌara ne regravengu abhu ma-muri dhu legraveke dhu maꞌegravete boe 17 Lamatuapua boe Jaꞌa Ana Na mai asa rai-haha neho pamaꞌegravete hahuku dhegraveu Te ngaa Na hiaJaꞌa mai segravena ka patabuli dhegraveu negraveti koasasasala-sasigo ra 18Ama Lamatua huku boedhegraveu dhu parcaya Jaꞌa Te ngaa Negravengu dhupamaꞌegravete nare le hahuku mi dedha dhegraveudhu parcaya boe lula regravengu parcaya boeJaꞌa nuka Ana mesa negraveti Ama Lamatua
19 Nuka segravemi neꞌe Lamatua hia le saraaho pasaraa rai-haha ne Te ngaa dhegraveudꞌegravei risi mamuri egravetu dꞌara maroga Regravenguroꞌo boe mamuri egravetu dꞌara saraa lula tataoregravengu dhu legraveke boe Negraveti egraveegravena ka AmaLamatua neo huku si 20 Te dhegraveu aaꞌi-aaꞌidhu tatao ra legraveke boe dꞌegravei boe saraa egraveegravenaRegravengu dꞌegravei boe saraa ne dꞌelo regravengu segravenaka saraa ne baku pasabhoka bhabhelu-katubꞌa ra 21 Te ngaa dhu tao legraveke regravenguara mai segravena ka saraa ne dꞌelo si Te saraaneꞌe ka dhu padꞌelo na regravengu dhu taomadhutu dadꞌegravei Lamatuardquo
Lamatua Yesus degravenge Yohanis tukasarani
22 Ka Yesus degravenge ana madhutu Na segraverakalua negraveti kota Yerusalem te ngaa regravengupea taha egravetu rai Yudea Egravetu era neꞌe regravengusarani dhegraveu 23-24 Lodꞌo egraveegravena Herodes sidhae pamaso megraveka Yohanis tuka saraniasa dꞌara begravedho Aa Yohanis sarani dhegraveuegravetu raeAinon padegravetu degravenge rae Salim lulaabhu egravei ae egravetu era egraveegravena Negraveti egraveegravena ka dhegraveuae mai asa Yohanis ho na sarani si
25 Madhutu adꞌa agama Yahudi ladheneo sabajꞌa hudꞌi pamegraveu uuru ku iisiEgravetu era neꞌe abhu dhegraveu Yahudi ca dhegraveudhupatao-palaha degravenge ana-anamadhutuYohanis lula jꞌara egraveegravena 26 Ka dhegraveu semai asa Yohanis hegraveia ra peka na ldquoAmaMese Sanegravedꞌe era do aadꞌo Dhegraveu dhuuru egraveegravena tenge ama egravetu sebhe lokoYardendhu ama peka na Negravengu egraveegravena KristusNegravengu sarani dhegraveu kahegravei Negraveti egraveegravena kaabhu heka dhegraveu dhu mai asa jiꞌi Te lasiaaꞌi asa Negravengurdquo
27 Hegraveia Yohanis dhaa peka na ldquoSegravemineꞌe Dhegraveu bisa boe tao ngaa egraveci saladhe Ama Lamatua bhoke boe jꞌara hia ne28Miu tadegravengi dhu jaꞌa peka le mola-moladegravenge miu na lsquoJaꞌa ne Kristus boe dhuegravedhi tatae Te ngaa Lamatua pua uuru jaꞌamai ho oti jꞌara hia Kristus Jꞌara na segravemiegraveegravena karsquo
29 Ladhe abhu pengantin dhegraveu monetatu abhu pengantin dhegraveu bhegraveni kahegraveiTe ngaa sakasii na dhu titu degravenge nedꞌara na karejꞌe ladhe tadegravengi lii padhailii pengantin dhegraveu mone Yesus ne samasegravemi pengantin dhegraveu mone Aa jaꞌa nesama segravemi sakasii Na Negraveti egraveegravena ka limurine dꞌara jaꞌa karejꞌe-karae 30 Dhu legraveke ka
314 Sensus 214-9 323-24 Mateos 143 Markus 617 Lukas 319-20 328 Yohanis 120
Yohanis 331 151 Yohanis 419Negravengu hudꞌi asa tabha kapai aa hudꞌi laajaꞌa asa kura jꞌajꞌi dhegraveu hahardquo
Dhegraveu dhu puru mai negraveti sorga31 Yohanis tuhu hari lii padhai na
aku negravengu na ldquoNegravengu ne mai negraveti AmaLamatua egravetu sorga negraveti egraveegravena ka Negravengukapai risi aaꞌi Te ngaa jaꞌa ne dhoka mainegraveti rai-haha negraveti egraveegravena ka jaꞌa egraveci egraveegravena kadegravenge dhegraveu aaꞌi-aaꞌi egravetu rai-haha ne Jaꞌapadhai lii lula-negraveti jꞌara dhu biasa jꞌajꞌi egraveturai-haha ne Te ngaa dhu mai negraveti AmaLamatua egravetu sorga tatu Negravengu kapai risinegraveti ngaa aaꞌi-aaꞌi 32 Negravengu peka lula-negraveti ngaa dhu negravedhi degravenge ngaa dhu Natadegravengi le Te ngaa dhegraveu segravemi boe liipadhai Na 33 Ladhe dhegraveu segravemi rare ngaadhu Dhegraveu negraveti dedha-liru ne peka egraveegravenapadꞌelo bukti kahegravei na negravengu parcayalii padhai Ama Lamatua egraveegravena legraveke tareꞌa34 Dhegraveu dhu Lamatua pua mai egraveegravena lolelii moa Ama Lamatua Te Ama Lamatuahia le Negravengu Roh Na dhu degravenge boe too-lane 35 Te Ama egravetu sorga sue Ana Na titukegravena Aa Na pangegravedꞌu aaꞌi megraveu-megraveu midꞌara adhe-aai Ana Na 36 Ka dhegraveu dhuparcaya Ana ne regravengu abhu mamuri dhulegraveke dhu maꞌegravete boe Te ngaa dhegraveu dhuparcaya boe Ne aa tao boe madhutu liimoa Na regravengu abhu boe mamuri egraveegravenaTatu Ama Lamatua nasa ka huku sirdquo
4Lamatua Yesus padhai lii degravenge bhegraveni ca
dhegraveu egravetu Samaria1-2 Ladhe pasoro Yohanis degravenge Yesus
ana-anamadhutu Yesusmulai sarani dhegraveudhu madhutu Ne ae risi negraveti YohanisYesus sarani boe dhegraveu dhodhoka anamadhutu Na ka dhu sarani si Ka ropaYesus neꞌa na dhegraveu negraveti partei agamaParisi reꞌa na Yesus si sarani dhegraveu aerisi 3 hegraveia Negravengu degravenge ana madhutu Nategraveke eele rai Yudea legravepa hari asa propensiGalilea 4 Te ngaa kakako regravengu egraveegravenare propensi Samaria asa propensi Galilea5 Egravetu dꞌara kakako ra regravengu dꞌai kota egraveciegravetu Samaria ngara na Sikar padegravetu degravengerai dhu Yakob hia ana na Yusuf 6-8 Egravetuera neꞌe abhu madha egravei egraveci ngara nalsquomadha egravei Yakobrsquo Dꞌai loo negravetu ku Yesus si
dꞌai era neꞌe Lula jꞌegravera negraveti kakako deo naka Yesus madhegravedi taha egravetu madha egravei neꞌeKa anamadhutuNa segravera tegraveke eelemesaNalasi hegraveli ngangaꞌa egravetu dꞌara kota
Hegraveia bhegraveni ca dhegraveu negraveti kota egraveegravena maiusu egravei Ka Yesus manegravengi ne egravei aku Negravenguna ldquoJaꞌa bisa kinu egravei ciki dordquo
9 Te ngaa bhegraveni ne cagꞌagꞌa lula dhegraveuYahudi tema boe padhai lii degravenge dhegraveuSamaria Ka bhegraveni ne karegravei Yesus akunegravengu na ldquoEgraveu dhegraveu Yahudi Jaꞌa ne dhegraveuSamaria Sala boe ne ladhe Egraveu manegravengijaꞌa egravei ho minurdquo
10 Hegraveia Yesus dhaa aku Negravengu naldquoSegravemi neꞌe Ladhe egraveu meꞌa ngaa dhu AmaLamatua neohia dhegraveu aaꞌi-aaꞌi aa ladhe egraveutadhe Jaꞌa ne cee dhu manegravengi egraveu egravei nena tatu egraveu manegravengi hari egravei negraveti Jaꞌa PeJaꞌa hia egraveu egravei dhu negraveti mamurirdquo
11 Ka bhegraveni ne bꞌala peka na ldquoEgraveu degravengeboe sabha uusu Aa madha egravei ne maregravemaNegraveti mia Egraveu abhu egravei dhu negraveti mamuriegraveegravena Egravei egraveegravena abhu egravetu mia hari 12 Abhuegravetu mia Egraveu kapai risi negraveti baki egravedhi YakobNegravengu ka dhu tegraveke eelemadha egravei ne hia jiꞌiAa negravengu ana-ana na degravenge badha-manuna rinu negraveti egravei neꞌe kahegraveirdquo
13 Hegraveia Yesus peka na ldquoSanegravedꞌe eeDhegraveudhu tema rinunegravetimadha egravei ne egraveegravenana koko-kamango hari 14 Te ngaa dhegraveudhu rinu egravei dhu Jaꞌa hia egraveegravena na koko-kamango heka Te egravei dhu Jaꞌa hia egraveegravenanuka segravemi egravei madha dhu sabhoka asa liꞌuEgravei ne negraveti mamuri dhu legraveke dhu maꞌegraveteboerdquo
15 Ka aku dhegraveu bhegraveni ne na ldquoLadhesegravemi egraveegravena na Egraveu hia ku jaꞌa egravei egraveegravena segravenaka jaꞌa koko-kamango ia ka Degravenge segravemiegraveegravena jaꞌa mai heka pahari-pahari asa neꞌeho usu egraveirdquo
16Hegraveia Yesus peka degravenge ne ldquoSegravemi neꞌeEgraveu legravepa lamu paroa ku dhegraveu egravemu mu maiasa neꞌerdquo
17-18Ka bhegraveni ne dhaa peka na ldquoTe ngaajaꞌa degravenge boe dhegraveu egravemurdquo
Hegraveia Yesus peka na ldquoTareꞌa Egraveu pekamola-mola egraveegravena Te egraveu leo megravedhi le egravemulegravemi hari Aa mone dhu limuri ne dhegraveuegravemu egraveu boerdquo
19 Ka bhegraveni ne lii peka na ldquoIra ii Jaꞌaheka keꞌa kegravena Ama ne ca dhegraveu negraveti dhegraveu
335 Mateos 1127 Lukas 1022 45 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 3319 Yosua 2432 49 Esra 41-5 Nehemia41-2 410 Yermia 213 Sakaria 148 Yeskial 479 420 Ledhe Gerisim egraveegravena padegravetu degravenge rae Sikemegravetu propensi Samaria Egravetu sasuri lii Yunani dhoka suri na ldquoegravetu ledhe neꞌerdquo Te ngaa dhegraveu dꞌegravelu-megraveu se peka ngaraledhe ne nuka ldquoGerisimrdquo
Yohanis 420 152 Yohanis 444regraveti lii padhai Lamatua 20 De jaꞌa neokaregravei Begravei-baki jiꞌi dhegraveu Samaria pahahaiisi mi Ama Lamatua egravetu ledhe GerisimTe ngaa miu dhegraveu Yahudi peka na ladheneo sabajꞌa mi Ama Lamatua dhegraveu aaꞌi-aaꞌi hudꞌi lasi ku asa kota Yerusalem Mad-hutu Ama mia ka dhu legravekerdquo
21 Yesus dhaa na ldquoEgraveu parcaya ku liiJaꞌa ne te dhu legraveke segravemi neꞌe ku Dhegraveuneo pahaha iisi mi Ama Lamatua egravetu ledheneꞌe do egravetu Yerusalem pe dꞌai lodꞌo nadua era se guna heka 22Miu dhegraveu Samariameꞌa megraveu boe mi cee ka miu pahaha iisiTe ngaa jiꞌi dhegraveu Yahudi ngeꞌa megraveu lula-negraveti Ama Lamatua dhu jiꞌi pahaha iisi miNegravengu Te Negravengu neo pake jiꞌi ho bhokejꞌara segravena ka dhegraveu bisa abhu mamuri negravetikoasa sasala-sasigo regravengu 23 Pe dꞌai lodꞌona nuka mulai neꞌe ne dhegraveu dhu tareꞌa-reꞌa pahaha iisi mi Ama egravedhi egravetu sorgana regravengu pahaha iisi mi Negravengu madhutuRoh Na aa madhutu ngaa dhu legraveke TeAma egravetu sorga dꞌegravei dhegraveu segravemi segravera dhupahaha iisi mi Negravengu 24Te Lamatua egraveegravenaroh De dhegraveu dhu pahaha iisi mi Negravenguhudꞌi pahaha iisi madhutu ku Roh Na aamadhutu ngaa dhu legravekerdquo
25 Ka dhegraveu bhegraveni ne lii peka na ldquoJaꞌakeꞌa le Mesias neo mai egraveegravena dhu dhegraveupekana lsquoKristusrsquo Ama Lamatua padhadhategraveke neo hia mai Ladhe Na mai ka tatuNegravengu bhoke paledꞌa aaꞌi-aaꞌi mi jiꞌirdquo
26 Hegraveia Yesus bꞌala na ldquoNegravengu egraveegravenanuka Jaꞌa dhu padhai lii degravenge egraveu nerdquo
27 Ropa Negravengu padhai lii era ana mad-hutu Na segravera legravepa negraveti dꞌara kota Regravengumalaa lula regravengu regravedhi Yesus dhu padhailii degravenge bhegraveni Samaria ca dhegraveu Te ngaaca dhegraveu sa bani boe karegravei dhegraveu bhegraveni naldquoEgraveu parluu ngaardquo Aa egraveci sa bani boe karegraveiYesus kahegravei peka na ldquoNga tao ka Amapadhai lii degravenge dhegraveu bhegraveni nerdquo
28 Ka bhegraveni ne tegraveke eele gꞌala na egravetuera egraveegravena laꞌe asa dꞌara kota Hegraveia nalolo degravenge dhegraveu egravetu segravera peka na 29 ldquoMailati ladhe ku Dhegraveu negravei laa Te Na bhokepatalele aaꞌi le ngaa-ngaa dhu jaꞌa adꞌu-ue kegravedhi Tao-tao Negravengu neꞌe ka Kristusdhu Ama Lamatua pamoa hiamairdquo 30Hegraveiadhegraveu ae kalua negraveti dꞌara kota lasi laladheNe
31 Lodꞌo bhegraveni ne laꞌe asa kota hegraveia anamadhutu Na peka degravenge Ne ldquoAma MeseMai ka taꞌardquo
32 Te ngaa Na dhaa peka na ldquoJaꞌa abhule ngangaꞌa dhu miu meꞌa boerdquo
33 Ka anamadhutu Na pakaregravei egraveci degravengeegraveci aku regravengu na ldquoTasamia ne Cee kadhu regraveti ngangaꞌa hia Nerdquo
34 Te ngaa Yesus peka degravenge regravengu naldquoSegravemi neꞌe Ama Lamatua pua Jaꞌa maisegravena ka tao madhutu dadꞌegravei Na aa pakakosasabꞌa-laꞌa Na toke dꞌai egravele Neꞌe ne nukasegravemi ngangaꞌa-nginu dhu Jaꞌa abhu 35Miuladhe ku asa dꞌara oka-tedhe aa mi kaseresegraveku ele boe miu peka na lsquoDi egravepa hegraveruka heka bisa puru are kegravenarsquo Nanene eeJaꞌa pasanegravedꞌe miu Ladhe miu laladhepaie-iie are egravetu dꞌara oka-tedhe dꞌai lelodꞌo puu-gꞌegravetu Oka-tedhe segravera nuka segravemidhegraveu-dhegraveudhumai asa egravedhi Te regravengu seꞌeka dhu sadia le parcaya Jaꞌa 36 Mesa boesegravemi seꞌe di te dhegraveu dhu puu-gꞌegravetu segraverapakaboko hua-hela egravetu dꞌara gudꞌa regravengumulai segravemi rare rui-jꞌajꞌegravera ra Regravenguseꞌe nuka segravemi dhegraveu padꞌelo jꞌara segravena kadhegraveu parcaya mi Ama Lamatua ho abhumamuri dhu legraveke dhu maꞌegravete boe Degravengejꞌara segravemi egraveegravena dhegraveu segravele hini degravenge dhegraveupuu-gꞌegravetu bisa sama-sama karejꞌe-karae37 Dhegraveu peka na lsquoDhegraveu egraveci segravele hini dhegraveuleo ka dhu kaboko isi rairsquo Egraveegravena legraveke kegravena38 Jaꞌa pua-paleha miu ho lami kaboko isirai negraveti sasabꞌa dhegraveu leo Mema sasabꞌamiu boe te ngaa miu abhu leto negraveti rui-jꞌajꞌegravera regravengurdquo
39 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu egravetu dꞌara kotaSamaria ae ka dhu parcaya Yesus lula liipadhai bhegraveni ne dhu peka na ldquoNa bhokepatalele aaꞌi le ngaa-ngaa dhu jaꞌa adꞌu-ue kegravedhirdquo 40 Ka ropa dhegraveu seꞌe mai dꞌaimadha Yesus ra pamako Ne peka naldquoAma pea ku laa degravenge jiꞌi mi neꞌerdquo HegraveiaYesus pea degravenge dhegraveu se dua lodꞌo
41 Aa dhegraveu leo ae kahegravei dhu parcayaNe lula lii padhai Na 42 Hegraveia dhegraveu sepeka degravenge dhegraveu bhegraveni ne aku regravengu naldquoMedꞌa na jiꞌi nanene dhoka lii egraveu diTe ngaa neꞌe ne jiꞌi parcaya Ne lula jiꞌinanene lii padhai Na patoo madha degravengemadha Jiꞌi ngeꞌa tareꞌa na Dhegraveu neꞌe neka dhu bisa patalale egravedhi aaꞌi-aaꞌi ti egraveturai-haha ne negraveti koasa sasala-sasigo egravedhirdquo
Lamatua Yesus puri-paꞌegravele papegravedꞌa negravetiana pegawi ca dhegraveu
43 Hegraveia Yesus si tegraveke eele era egraveegravenapakegravedꞌi lasi asa propensi Galilea 44 (Categraveka Yesus dhu peka negravedhi na ldquoDhegraveu dꞌegravei
444 Mateos 1357 Markus 64 Lukas 424
Yohanis 445 153 Yohanis 513boe pakabꞌua dhegraveu negraveti lii padhai AmaLamatua negraveti rae egraveta-egravesu nardquo) 45 Uruegraveegravena lodꞌo dhegraveu dhae tao megraveka kalelaPaska dhegraveu Galilea ae ka dhu lasi asaYerusalem segravena ka tao lodꞌo hua iia egravetunegravei Ka regravedhi aaꞌi-aaꞌi kahegravei dhu Yesus taoegravetu Yerusalem Negraveti egraveegravena ka lodꞌo Na legravepaasa Galilea dhegraveu segravemi Ne degravenge beꞌa46 Ka Yesus si lasi hari asa rae Kana egravetupropensi Galilea Egravetu era neꞌe ka dhuYesustao negravedhi egravei jꞌajꞌi anggor
Lodꞌo egraveegravena abhu pegawi ca dhegraveu dhupea egravetu kota Kapernaum Ana mone nadhu pegravedꞌa 47 Ropa pegawi ne tadegravengiYesus legravepa le asa Galilea negraveti propensiYudea hegraveia caꞌe laꞌe asa rae Kana ho tengeYesus Ropa paraga degravenge Ne ka na pa-mako segravena ka Yesus puru laꞌe ho puri-paꞌegravele ana na negraveti papegravedꞌa-taregravegu Te anane dhu pegravedꞌa oe madhe
48 Ka Yesus peka degravenge pegawi neldquoLadhe miu megravedhi boe tadha-tadha malaadhu Jaꞌa tao na miu moꞌo boe legraveka Jaꞌardquo
49 Te ngaa pegawi ne dhaa aku negravenguna ldquoAma lati ku laa Te aadꞌo na ana jaꞌamadherdquo
50 Hegraveia Yesus lii degravenge ne ldquoLegravepa ka Teana mu mamurirdquo
Ka na legravepa degravenge ka lula negravengu parcayalii padhai Yesus 51 Ropa pegawi ne egravetutalora jꞌara era dhegraveu-dhegraveu sabꞌa na maiparaga degravenge ne ka ra peka na ldquoAma susaia ka te ana ama egravele le negraveti papegravedꞌardquo
52 Ka na karegravei si ldquoNa egravele dꞌara hake pegraverisardquo
Ka dhegraveu se dhaa peka na ldquoKaregravei medꞌalodꞌo titu mera dꞌara hake egraveci sa maringi-sagoro na egravele degravenge kardquo 53 Hegraveia pegawine ngee negravedhi degravenge na ana na beꞌa leropa Yesus peka na ldquoAna ama egravele le negravetipapegravedꞌardquo Ka pegawi ne degravenge isi egravemu naaaꞌi-aaꞌi parcaya Yesus
54 De neꞌe ne tadha malaa ka dua dhuYesus tao lodꞌo Na kalua negraveti Yudea laꞌeasa Galilea
5Lamatua Yesus puri-paꞌegravele dhegraveu karuku
egraveci egravetu kolam Batesda
1 Negravebhu boe negraveti egraveegravena abhu lodꞌo huaiia agama Yahudi Ka Yesus si lasi asa kotaYerusalem 2 Egravetu negravei abhu kolam cue dhudegravenge legravemi teras dhu padegravetu degravenge hegravebꞌababegravedho egraveci dhu dhegraveu peka na BabegravedhoKahibꞌi-Kalegravebho Degravenge lii Aram kolamnengara na lsquoBatesdarsquo 3 Dhegraveu pegravedꞌa ae-aedhu tema mate egravetu teras seꞌe Dhegraveu pegravedꞌase nuka segravemi dhegraveu begravedhu dhegraveu karukudegravenge dhegraveu bisa boe eso [Regravengu se mateladhe pegraveri lodꞌo egravei nemulai degravenge gagegravebꞌo4 Te ca tegraveka-tegraveka ana pajuu Lamatua negravetisorga maso uru asa dꞌara egravei ne ho nagagegravebꞌo egravei ne Ho ladhe cee dhu maso uruasa dꞌara egravei ne papegravedꞌa negravengu egravele degravenge]dagger
5 Egravetu era neꞌe abhu ca dhegraveu dhu pegravedꞌategravelu nguru aru tegraveu le 6 Hegraveia Yesus ladhenegravedhi dhegraveu ne jꞌunu egravetu egraveegravena Negravengu neꞌadhegraveu ne dhu pegravedꞌa negravebhu le ka Na karegraveine akuNegravenguna ldquoEgraveuneo egravele negraveti papegravedꞌadordquo
7 Hegraveia dhegraveu ne dhaa na ldquoKoꞌo AmaTe ngaa ako carui ka ladhe egravei ne mulaigagegravebꞌo abhu boe ca dhegraveu sa dhu dedꞌejaꞌa ho pamaso asa dꞌara egravei ne Ladhe jaꞌasegraveku maso na abhu le dhegraveu leo dhu masouuru negraveti jaꞌardquo
8 Ka Yesus pua ne aku Negravengu na ldquoTituka Lulu dhegravepi egraveu ho legravepa kardquo 9 RopaYesus padhai lii nare hegraveia dhegraveu ne egraveledegravenge ka negraveti karuku na Ka na kegravedꞌi dedꞌenegraveti dhegravepi na hegraveia laꞌe degravenge ka
Jꞌara ne jꞌajꞌi legraveke degravenge lodꞌo sabajꞌadhegraveu Yahudi 10 Ka ama-ama dhegraveu Yahudijegraveke dhegraveu dhu heka egravele negraveti papegravedꞌa neaku regravengu na ldquoWeh Egraveu meꞌa do aadꞌoDoe neꞌe ne legraveke degravenge lodꞌo ae sasabꞌaMadhutu atora agama egravedhi dhegraveu bisaboe nedhe dhegravepi na te egraveegravena ngara nasasabꞌardquo
11 Ka na dhaa aku negravengu na ldquoAma-amaBaku nasa degravenge jaꞌa Te Dhegraveu dhu puri-paꞌegravele jaꞌa dhu paredha jaꞌa peka na lsquoLuludhegravepi egraveu ho legravepa karsquo rdquo
12Hegraveia dhegraveu se karegravei ne ldquoCee kadhupuaegraveu nedhe dhegravepi egraveegravenardquo
13 Te ngaa dhegraveu dhu egravele negraveti pegravedꞌa netadhe boe na Yesus ne cee Te Yesus dhukalua le mau-mau lula dhegraveu ae egravetu egraveegravena
445 Yohanis 223 446 Yohanis 21-11 52 Abhu egravetu dꞌara sasuri lii Yunani cahagꞌe suri na lsquoBetesdarsquocahagꞌe hari lsquoBetsatarsquo aa abhu kahegravei lsquoBetsaidarsquo Babegravedho Kahibꞌi-Kalegravebho abhu kahegravei egravetu sasuri Nehemia 3132 1239Kota Yerusalem abhu babegravedho ae dhu maso asa dꞌara kota Babegravedho dhu leo segravera gaguna baka-leo Uru-uru segraveradhegraveu pake Babegravedho Kahibꞌi-Kalegravebho ne ho eo kahibꞌi-kalegravebho maso re era egraveegravena dagger 54 Lii dhu egravetu dꞌara kurungabhu boe egravetu dꞌara sasuri Lii Yunani dhu beꞌa risi degravenge dhu uru-uru tegraveka 510 Nehemia 1319 Yermia 1721
Yohanis 514 154 Yohanis 53614 Negravebhu boe ka Yesus paraga degravenge
dhegraveu ne egravetu madha Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi Ka Yesus peka degravenge ne akuNegravengu na ldquoNanene Egraveu egravele le negraveti papegravedꞌaegraveu Baku adꞌu-ue hari sasala segravena ka egraveubaku abhu hari jꞌajꞌegravera dhu bia risirdquo
15 Hegraveia dhegraveu ne laꞌe asa ama-ama dhegraveuYahudi se ka na lolo peka na ldquoDhu puri-paꞌegravele jaꞌa negraveti papegravedꞌa egraveegravena ngara naYesusrdquo 16 Negraveti egraveegravena ka ra mulai pajꞌegraveraYesus lula Negravengu paꞌegravele dhegraveu pegravedꞌa legravekedegravenge lodꞌo manegravengi-mangajꞌi
17 Te ngaa Yesus peka degravenge ra ldquoSegravemineꞌe Ama Ku ae boe negraveti sasabꞌa-laꞌa NaDe Jaꞌa sabꞌa taruu kahegraveirdquo
Lamatua Yesus mangaku na Negravengu neAna Ama Lamatua
18 Lula ama-ama dhegraveu Yahudi se cap lepeka na Yesus sisu atora lodꞌo ae sasabꞌaregravengu negraveti egraveegravena ka ra tenge-tenge jꞌaratasamia ho pamadhe Ne Risi-risi hari Napeka na Ama Lamatua egraveegravena Ama NegravenguDegravenge lii padhai segravemi neꞌe Negravengu tao iisiNa sama segravemi Ama Lamatua
19 Ka Yesus peka degravenge ra aku Negravenguna ldquoTareꞌa Jaꞌa peka mema na Jaꞌa bisaboe tao ngaa-ngaa madhutu dꞌara Jaꞌa unuKu Te Jaꞌa ne Ana Ama Lamatua Negravetiegraveegravena ka Jaꞌa bisa sabꞌa dhodhoka madhutungaa dhu Jaꞌa kegravedhi Ama Ku sabꞌa Jaꞌakegravedhi Ama Ku tao ngaa na Jaꞌa tao mad-hutu segravemi egraveegravena kahegravei 20Ama Ku egravetu sorgasue Jaꞌa nuka Ana Na Na padꞌelo degravengeJaꞌa kahegravei aaꞌi-aaꞌi dhu Negravengu tao Na neopadꞌelo degravenge Jaꞌa jꞌara-jꞌara dhu kapairisi hari segravena ka miu megravedhi aa asa tabhamalaa 21 Ama Ku pamamuri hari dhegraveumadhe Segravemi egraveegravena kahegravei begraveli-camegravedꞌa Jaꞌahia mamuri dhu legraveke mi cee egraveegravena ka dhumadhutu dadꞌegravei Jaꞌa 22 Dhu mola-molasegravemi neꞌe ka Ama Ku mesa Na pamaꞌegraveteboe hahukumi dhegraveu Te ngaa Na pangegravedꞌuaaꞌi hak egraveegravena mi Jaꞌa te Jaꞌa ne Ana NaHegraveia Jaꞌa ka dhu pamaꞌegravete na tatao dhegraveulegraveke do aadꞌo 23 Ama Ku dꞌegravei segravena kadhegraveu aaꞌi-aaꞌi pakabꞌua Jaꞌa sama segravemiregravengu pakabꞌua Negravengu kahegravei Te dhegraveu dhupakabꞌua boe Jaꞌa Ana Negravengu ne egraveci egraveegravenaka regravengu pakabꞌua boe Ama Ku dhu puaJaꞌa mai
24 Tareꞌa Jaꞌa peka mema Dhegraveudhu tareꞌa-reꞌa nanene lii padhai Jaꞌa aaparcaya Ama Lamatua dhu pua Jaꞌa maina negravengu abhu mamuri dhu legraveke dhu
maꞌegravete boe Lamatua huku heka negravenguTe dhegraveu egraveegravena abhu heka hahuku madhete ngaa negravengu jꞌajꞌi le dhegraveu dhu mamuritaruu degravenge Lamatua 25 Tareꞌa Jaꞌa pekamema degravenge miu kegravena Lodꞌo na degravetule limuri ne dhu jꞌajꞌi le nuka dhegraveu-dhegraveumadhe nanene lii Jaꞌa Ana Ama LamatuaTe dhegraveu dhu nanene degravenge segravemi nare liipadhai Jaꞌa negravengu abhu mamuri dhu legraveke26Mamuri aaꞌi-aaꞌi kapua na negraveti Ama KuNegravengu hia Jaꞌa mamuri dhu legraveke kahegravei TeJaꞌa ne Ana Na 27Ama Ku pangegravedꞌu koasadegravenge hak mi Jaꞌa kahegravei segravena ka pamaꞌegravetehahuku mi dhegraveu aaꞌi-aaꞌi ra lula Jaꞌa neDhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa 28 Miu bakumalaa te ciki ooꞌe hari dhegraveu madhe aaꞌi-aaꞌi ra tadegravengi lii padhai Jaꞌa 29 Hegraveia ramamuri hari Ka regravengu kalua negraveti dꞌararoꞌa ra Dhegraveu dhu uru segravera tao beꞌa abhumamuri dhu legraveke dhu maꞌegravete boe Tengaa dhegraveu dhu uru segravera adꞌu-ue bhabhelu-katubꞌa pasae hahuku taruurdquo
Abhu sakasii ae dhu peka lula-negravetiLamatua Yesus
30 Yesus tuhu hari lii padhai Na akuNegravengu na ldquoJaꞌa bisa boe tao ngaa-ngaaladhe dhae tadegravengi megraveka negraveti Ama KuLadhe Jaꞌa tadegravengi kore ku heka Jaꞌa pa-maꞌegravete lii langu dhegraveu kegravena Negraveti egraveegravena kangaa dhu Jaꞌa pamaꞌegravete segravera legraveke mola-mola Te Jaꞌa koꞌo boe madhutu dadꞌegravei Jaꞌamesa Ku te ngaa Jaꞌa madhutu dadꞌegravei AmaKu Lula Negravengu ka dhu pua Jaꞌa mai
31 Legraveke iia boe ladhe Jaꞌa mesa ku dhupadhue-padhai lula-negraveti ngiꞌu Jaꞌa 32 Tengaa abhu dhegraveu leo kahegravei dhu jꞌajꞌi sakasiilula-negraveti Jaꞌa Aa Jaꞌa keꞌa lii padhai negravengulula-negraveti Jaꞌa legraveke tareꞌa-reꞌa 33 Miu dhupua megravedhi dhegraveu lasi pakaregravei degravenge Yoha-nis tuka sarani Ka na peka legraveke lula-negravetiJaꞌa ne 34 Aa te ngaa Jaꞌa parluu boe liisakasii negraveti dhegraveu rai-haha Te ngaa Jaꞌapasanegravedꞌe lii seꞌe segravena ka miu bisa paka-jꞌegraveu negraveti koasa sasala-sasigo miu 35 Liipadhai Yohanis ne nuka segravemi labhu egravecidhu heo pasaraa miu Ropa heo na dꞌelomiu era dꞌara miu karejꞌe-karae
36 Aa te ngaa Jaꞌa abhu Dhegraveu egraveci dhukapai risi eele negraveti Yohanis dhu pekamola-mola lula-negraveti Jaꞌa ne Negravengu nuka AmaKu egravetu sorga dhu pangegravedꞌu mi Jaꞌa sasabꞌaae-ae segravena ka sabꞌa toke paꞌegravele Sasabꞌaae seꞌe ka dhu jꞌajꞌi mi tadha na Ama ka
529 Daniel 122 533 Yohanis 119-27 327-30
Yohanis 537 155 Yohanis 617dhu pua Jaꞌa 37 Lula Negravengu ka dhu pua-paleha Jaꞌa Negravengu ka dhu pekamola-molalula-negraveti Jaꞌa kahegravei Miu mesa mi tadegravengimegravedhi megraveka lii Negravengu do patoo madhadegravenge madha aa ladhe megravedhi megraveka regravehuNa 38Lii Holo-Nori Lamatuamamuri boeegravetu dꞌara miu lula miu parcaya boe JaꞌadhuNegravengu puamai 39Miu dꞌegravei parisa tokelutu Sasuri Mola-Megraveci Lamatua lula miupangee na begraveli-camegravedꞌamiu abhu jꞌara hoabhumamuri dhu legraveke dhumaꞌegravete boe Aate ngaa Sasuri segravera ka dhu lole lula-negravetiJaꞌa ne 40 Te ngaa miu moꞌo boe ara maiasa Jaꞌa ho jꞌajꞌi dhegraveu Jaꞌa segravena ka abhumamuri dhu legraveke dhu maꞌegravete boe
41 Jaꞌa parluu boe dhegraveu dedꞌe kolongaraJaꞌa padedha-dedha 42 Lula Jaꞌa keꞌa megraveudꞌara iiki miu Negraveti egraveegravena ka Jaꞌa keꞌa namiu sue boe Ama Lamatua 43 Jaꞌa mai asarai-haha ne lula Ama Ku dhu negravedꞌu koasaka pua Jaꞌa mai Te ngaa miu moꞌo boesegravemi mere Jaꞌa Aa te ngaa ladhe dhegraveuleo dhu mai pake koasa negravengu miu segravemimere ne degravenge beꞌa 44 Miu egraveci degravenge egravecidꞌegravei segravena ka abhu koa-kadꞌiri Te ngaa miupusi-pahae boe ladhe Ama Lamatua koamiu do aadꞌo Aa te ngaa Negravengu egraveegravenaAma Lamatua Abhu boe dhu leo De ladhemiu pahae boe Ne na tasamia miu bisaparcaya Negravengu
45 Baku pangee na Jaꞌa pegraveci sasala midedha miu egravetu katanga madha Ama KuAadꞌo Dhu pegraveci sasala sa dedha miu nukaMusa Aa te ngaa era maena miu kanegravengu lula negravengu ka dhu hia miu AtoraAma Lamatua 46 De ladhe miu legraveka Musatatumiu parcaya Jaꞌa tareꞌa-reꞌa Te negravenguka dhu suri lula-negraveti Jaꞌa ne 47 Te ngaalula miu parcaya egravera boe mi ngaa dhu nasuri tasamia kamiu bisa legravekangaa dhu Jaꞌapeka-padhai Aadꞌo sina mardquo
6Lamatua Yesus pangaꞌa dhegraveu legravemi riho
risi(Mateos 1413-21 Markus 630-44 Lukas
910-17)1-4 Lodꞌo kalela Paska dhegraveu Yahudi oe
degravetu Hegraveia Yesus si lasi asa cabegravekadano Galilea (Ngara leo dano ne lsquodanoTiberiasrsquo) Dhegraveu ae dhu madhutu Ne lularegravedhi tadha-tadhamalaa dhu Na tao lodꞌopuri-paꞌegravele dhegraveu-dhegraveu pegravedꞌa Dꞌai cabegraveka
dano Yesus degravenge ana-ana madhutu Nacaꞌe asa ledhe iiki egraveci Hegraveia ra madhegravedi egravetuera egraveegravena
5 Ropa Yesus ladhe negravedhi dhegraveu ae maipakaboko hegraveia Na karegravei ana madhutu Naca dhegraveu ngara na Pelipus aku Negravengu naldquoEgravetu era mia egravedhi bisa hegraveli ngangaꞌa hohia dhegraveu se raꞌardquo 6Yesus neꞌa le ngaa dhuNegravenguneo tao TengaaNapeka segravemi egraveegravenasegravena ka neo segraveku Pelipus
7 Ka Pelipus dhaa na ldquoWaa Masi kagaji tuka ca dhegraveu dua ngasu lodꞌo egraveegravena kadꞌai megraveka hegraveli roti ho pangaꞌa dhegraveu udhusobhu-sobhu se Masi ka ca dhegraveu abhu roticiki ooꞌe egraveegravena ka padꞌai boe hegraveirdquo
8 Hegraveia ca dhegraveu hari negraveti ana madhutuNa ngara na Anderias ari Simon Petruspeka degravenge Yesus aku negravengu na 9 ldquoAmaAna iiki egraveci egravetu neꞌe negraveti roti legravemi buadegravenge iꞌa dua ngiꞌu Te ngaa dꞌai dhegraveu ae-ae se raꞌa do aadꞌordquo
10 Egravetu era neꞌe jꞌuꞌu muri ae-ae KaYesus peka degravenge ana madhutu Na ldquoAtorsi madhegravedirdquo Hegraveia dhegraveu se madhegravedi kaLodꞌo egraveegravena dhegraveu ae titu kegravena Dhegraveu monedi pe dꞌai legravemi riho dhegraveu sa
11 Hegraveia Yesus nare roti se ka Namanegravengi makasi mi Ama Lamatua Ka Napangegravedꞌu mi ana madhutu Na segravera Segravenaka regravengu bagi hia dhegraveu se aaꞌi-aaꞌi ra Natao segravemi egraveegravena kahegravei degravenge iꞌa segravera Dhegraveuse aaꞌi-aaꞌi raꞌa toke begravecu
12 Ropa raꞌa toke begravecu hegraveia Yesus pekadegravenge ana-ana madhutu Na aku Negravenguna ldquoPakaboko mere ngangaꞌa dhu sisaseꞌe segravena ka baku core eele iia dꞌarardquo 13Kara pakaboko ngangaꞌa dhu sisa negraveti rotilegravemi bua deo sa pegravenu canguru dua soe
14 Ropa dhegraveu ae-ae se ladhe regravedhi tadhamalaa dhu Yesus tao ne hegraveia ra peka naldquoIra ii Negravengu ne tatu Dhegraveu negraveti lii padhaiAma Lamatua dhu Na jaji le neo hia mairdquo15 Yesus neꞌa na dhegraveu se neo laka-seti Nesegravena ka jꞌajꞌi dhegraveu aae Hegraveia laꞌe tegraveke eelesi ka Na caꞌe asa era kajꞌegraveu egravetu ledhe iikiegraveci segravena ka Negravengu mesa Na egravetu era egraveegravena
Lamatua Yesus kako egravetu dedha egravei(Mateos 1422-33 Markus 645-52)
16 Ropa lodꞌo heka cegravena ana-ana mad-hutu Yesus puru lasi asa sebhe dano17 Yesus mai megraveka paꞌegraveci degravenge regravengu Kara caꞌe koha cue hegraveia ra tuku lasi asa kotaKapernaum egravetu cabegraveka dano Ropa regravengu
537 Mateos 317 Markus 111 Lukas 322 69 Sasuri uuru lii Yunani peka na roti segravera tao negraveti krithinosAlkitab lii Idhonesia suri na lsquojelairsquo Lamusi na oe segravemi tarae
Yohanis 618 156 Yohanis 642pakegravedꞌi lodꞌo dhu maroga le 18 Lula ngegraveluaae ka naha mulai kapai 19 Ropa anamadhutu Yesus seꞌe tuku kajꞌegraveu pe dꞌailegravemi kilometer sa hegraveia ladhe regravedhi Yesusdhu kako re dedha egravei Na mai padegravetu-degravetu degravenge koha regravengu ka ramadhaꞌu titukegravena 20 Te ngaa Yesus lii degravenge ra akuNegravengu na ldquoBaku madhaꞌu Te Jaꞌa nerdquo21Negraveti egraveegravena ka regravengumadhaꞌu heka Aa raneo segravena ka Yesus caꞌe sama-sama degravengeregravengu Cagꞌagꞌa laa koha ne dꞌai le dae dhuregravengu neo lasi
Dhegraveu ae mai tenge Lamatua Yesus22-24 Asa begraveli egraveegravena dhegraveu ae segravera egravetu
cabegraveka dano era Regravengu padegravetu iiki degravengeera dhu medꞌa na Yesus manegravengi makasimi Ama Lamatua ropa hia si raꞌa Hegraveiadhegraveu se reꞌa na medꞌa na koha dhoka cuedi egravetu era egraveegravena Te ngaa ana madhutuYesus se pake koha ne lasi tegraveke eele eraneꞌe aa Yesus dhu caꞌe boe degravenge regravengu
Te ngaa abhu pegraveri-pegraveri koha leo negravetikota Tiberias dhu lasi-mai egravetu era egraveegravenaHegraveia ropa dhegraveu ae se reꞌa na Yesus degravengeana-ana madhutu Na dhu aadꞌo heka kara caꞌe koha leo segravera lasi tenge Yesus asaKapernaum egravetu cabegraveka dano
Lamatua Yesus nuka segravemi Roti dhu negravetimamuri
25 Ka ra paraga degravenge Yesus egravetu cabegravekadano Hegraveia ra karegravei Yesus aku regravengu naldquoAma Mese Ama dꞌai era neꞌe sange meramia sardquo
26 Yesus dhaa na ldquoDhu legraveke segravemi neꞌemiu se tenge Jaꞌa lula boe miu megravedhile tadha-tadha malaa te ngaa lula Jaꞌapangaꞌa miu toke begravecu 27 Nanene paie-iie Baku sabꞌa tenge dhoka ngangaꞌa didhu begraveli-camegravedꞌa ele iie dꞌara Te ngaabeꞌa risi miu sabꞌa segravena ka abhu ngangaꞌadhu taha taruu dhu negraveti mamuri dhu legravekedhu maꞌegravete boe Te Jaꞌa ne Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa Jaꞌa ka dhu bisa hia miumamuri egraveegravena Te Ama egravetu sorga pangegravedꞌule hak mi Jaꞌa nerdquo
28 Hegraveia dhegraveu se karegravei aku regravengu naldquoLadhe segravemi egraveegravena na jiꞌi hudꞌi taotasamia segravena ka bisa pakako sasabꞌa AmaLamatuardquo
29 Yesus dhaa aku Negravengu na ldquoSasabꞌaLamatua segravemi neꞌe ka miu hudꞌi parcayaku Jaꞌa ne TeAmaLamatua ka dhupua Jaꞌamairdquo
30 Hegraveia dhegraveu se karegravei hari peka naldquoAma neo padꞌelo tadha malaa segravemi ngaaho jiꞌi ngegravedhi aa parcaya Ama Aa Amaneo tao ngaa hari hia jiꞌi 31 Nuka segravemiuru-uru segravera begravei-baki jiꞌi raꞌa roti mannaegravetu dꞌaramamoo Egraveegravena nuka segravemi dhu suritegraveke egravetu dꞌara Sasuri Ama Lamatua pekana lsquoNegravengu hia si roti dhu mai negraveti dedha-liru segravena ka raꞌarsquo rdquo
32 Ka Yesus bꞌala peka na ldquoJaꞌa pekadhu legraveke segravemi neꞌe uru egraveegravena Musa boe kadhu papuru roti egraveegravena negraveti dedha-liru hiami begravei-baki miu Te dhu papuru mai rotiegraveegravena nuka Ama Ku egravetu sorga Limuri neNa sadia hia miu roti negraveti liru kahegravei Tengaa roti neꞌe ne Roti dhu tareꞌa-reꞌa tahatoke dꞌai mia-mia 33 Te Roti negraveti Lamatuane nuka Dhu puru mai negraveti sorga aa negravetimamuri hia mi dhegraveu egravetu rai-haha nerdquo
34 Hegraveia dhegraveu se manegravengi aku regravengu naldquoAma Hia taruu jiꞌi roti egraveegravenardquo
35 Ka Yesus peka degravenge si aku Negravenguna ldquoJaꞌa neꞌe ka Roti egraveegravena Te Jaꞌa ka dhukegraveti mamuri dhu legraveke De dhegraveu dhu jꞌajꞌidhegraveu unu Jaꞌa manganga heka Aa dhegraveudhu parcaya Jaꞌa koko-kamango heka
36 Te ngaa Jaꞌa peka kegravedhi le degravenge miuna masi ka miu megravedhi le Jaꞌa te ngaa miuparcaya megraveka Jaꞌa 37 Aa te ngaa dhegraveuaaꞌi-aaꞌi dhu Ama Ku hagꞌe nare le ho jꞌajꞌidhegraveu unu Jaꞌa begraveli-camegravedꞌa regravengu mai asaJaꞌa Aa ladhe abhu dhegraveu dhu mai asaJaꞌa tatu Jaꞌa babegravege eele boe ne 38 TeJaꞌa mai negraveti dedha-liru Jaꞌa mai segravena kasabꞌa madhutu dadꞌegravei Ama Ku lula Negravenguka dhu pua Jaꞌa Jaꞌa koꞌo boe madhutudhoka dadꞌegravei Jaꞌa mesa Ku 39 Dadꞌegravei AmaLamatua segravemi neꞌe negraveti dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhuNegravengu hagꞌe nare le ho jꞌajꞌi dhegraveu unuJaꞌa Negravengu dꞌegravei Jaꞌa oru-kaboko si aaꞌi-aaꞌiJaꞌa bisa boe soro tegraveke ca dhegraveu sa ele Tengaa ladhe lodꞌo dꞌai egravele rai-haha ne Jaꞌapamamuri hari si 40 Nuka segravemi dhu Jaꞌapeka deo na Ama Ku dꞌegravei segravena ka dhegraveuaaꞌi-aaꞌi dhu tadhe aa parcaya Jaꞌa nukaAna Na egraveegravena na regravengu bisa abhu mamuridhu legraveke dhu maꞌegravete boe Hegraveia egravetu lodꞌoegravele rai-haha Jaꞌa pamamuri hari sirdquo
41 Ka ama-ama dhegraveu Yahudi se mulaikaꞌuu-kamuki lula Yesus peka na ldquoRotidhu mai negraveti Lamatua egraveegravena nuka Jaꞌa dhumai negraveti sorgardquo
42 Ra padhai lii peka na ldquoTasamia kasegravemi neꞌe Dhegraveu neꞌe ne Yesus ana Yusuf
631 Kalua negraveti Masir 164 15 Lii Sodꞌa Koa-Kio 7824
Yohanis 643 157 Yohanis 668si Jiꞌi tadhe ina-ama Na De tasamia kaNegravengu ne peka na lsquoJaꞌa mai negraveti sorgarsquoAbhu egravetu miardquo
43 Hegraveia Yesus lii degravenge si aku Negravengu naldquoEee Loe eele ku kaꞌuu-kamuki 44 AmaKu egravetu sorga ka pua Jaꞌa mai asa rai-haha ne Abhu boe ca dhegraveu sa dhu bisamai asa Jaꞌa ladhe Ama Ku lere boe nemai Aa dꞌai lodꞌo egravele rai-haha Jaꞌa pama-muri hari si 45 Dhegraveu regraveti lii padhai AmaLamatua uru-uru segravera suri regravedhi le pekana lsquoAma Lamatua neo ajꞌa-nori dhegraveu aaꞌi-aaꞌirsquo De dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhunaneneAmaegravetusorga aa regravengu abhu ajꞌa-nori negraveti Negravenguregravengu mai sa Jaꞌa segravena ka jꞌajꞌi dhegraveu unuJaꞌa 46 Jaꞌa ne ka dhu puru mai negraveti AmaLamatua De dhoka Jaꞌa mesa-mesa Kukegravedhi Ne Abhu boe ca dhegraveu sa dhu patoomadha degravenge Ama egravetu sorga
47 Tareꞌa Jaꞌa peka degravenge miu kegravenaDhegraveu dhu parcaya Jaꞌa begraveli-camegravedꞌa abhumamuri dhu legraveke dhu maꞌegravete boe 48 TeJaꞌa ne nuka Roti dhu negraveti mamuri egraveegravena49 Uru-uru segravera begravei-baki miu raꞌa rotimanna lodꞌo ra kako rai-reo dꞌara mamooMasi ka raꞌa le roti egraveegravena te ngaa negravebhu-negravebhu madhe kahegravei 50 Te ngaa Roti dhulimuri ne purumai negraveti sorga leko-leo Tedhegraveu aaꞌi-aaꞌi bisa raꞌa Sasoa na dhegraveuaaꞌi-aaꞌi dhu parcaya Jaꞌa regravengu cegraveri eeleheka negraveti Ama Lamatua 51 Lula Jaꞌa neRoti dhu negraveti mamuri dhu mai negraveti sorgaPe ladhe Jaꞌa madhe Jaꞌa soro ngiꞌu Jaꞌasegravena ka madhe pala dhegraveu aaꞌi-aaꞌi egravetu rai-haha ne ho ra bisa mamuri Aa dhegraveu dhuraꞌa Roti ne regravengu abhu mamuri dhu legravekedhu maꞌegravete boerdquo
52 Ropa ama-ama dhegraveu Yahudi setadegravengi rare lii padhai Yesus ne hegraveia rapabꞌala egraveci degravenge egraveci aku regravengu na ldquoNapadhai lii segravemi ngaa ka negravei Tasamia kaDhegraveu ne bisa hia ngiꞌu Na egravedhi taꞌerdquo
53 Hegraveia Yesus peka degravenge si aku Negravenguna ldquoJaꞌa padhai lii dhu mola-mola degravengemiu kegravena Jaꞌa ne Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa Dhegraveu dhu neo mamuri legraveke hudꞌipaꞌegraveki ku degravenge Jaꞌa De ladhe miu miꞌaboe ngiꞌu Jaꞌa aaminu boe raa Jaꞌa namiuabhu boe mamuri dhu legravekedagger 54 Te dhegraveudhu raꞌe ngiꞌu Jaꞌa aa rinu raa Jaꞌa regravenguabhu le mamuri dhu legraveke dhu maꞌegravete boeDꞌai lodꞌo egravele rai-haha Jaꞌa pamamuri harine 55 Te ngangaꞌa dhu legraveke nuka ngiꞌu
Jaꞌa Aa nganginu dhu legraveke nuka raa Jaꞌa56 De dhegraveu dhu raꞌa ngiꞌu Jaꞌa degravenge rinuraa Jaꞌa mamuri ra dhu paꞌegraveki degravenge JaꞌaAa Jaꞌa paꞌegraveki degravenge regravengu 57 Ama egravetusorga dhu pua Jaꞌa Negravengu mamuri tareꞌa-reꞌa Aa Jaꞌa abhu mamuri dhu legraveke negravetiNegravengu kahegravei Negraveti egraveegravena ka dhegraveu dhu naꞌengiꞌu Jaꞌa negravengu unu mamuri dhu legravekenegraveti Jaꞌa kahegravei 58 Uru-uru segravera begravei-bakimiu raꞌa roti manna negraveti dedha-liru Masika regravengu raꞌa te ngaa negravebhu-negravebhu regravengumadhe kahegravei Te ngaa Roti dhu mai negravetisorga ne leko-leo Te dhegraveu dhu raꞌa Rotine begraveli-camegravedꞌa abhu mamuri dhu legravekerdquo
59 Yesus ajꞌa jꞌara seꞌe egravetu dꞌara egravemusabajꞌa dhegraveu Yahudi cue egravetu kota Kaper-naum
Dhegraveu ae tegraveke eele Lamatua Yesus60 Dhegraveu ae dhu madhutu Yesus Ropa
regravengu tadegravengi lii padhai Na segravemi egraveegravenahegraveia abhu dhu peka na ldquoAꞌajꞌa Na bia Ceeka dhu bisa segravemi rare aꞌajꞌa egraveegravenardquo
61 Te ngaa Yesus dhu neꞌa le lii padhairegravengu se hegraveia Na karegravei si aku Negravengu naldquoAꞌajꞌa ne tao miu susa do 62 Tasamiahari ladhe miu megravedhi Jaꞌa Dhegraveu Rai-hahaTareꞌa-reꞌa ne caꞌe hari asa era pea Jaꞌauru egraveegravena
63 Roh Lamatua ka dhu negravetimamuri dhulegraveke Mamuri dhu legraveke mai boe negraveti ngiꞌudhegraveu Te ngaa Lii Holo-Nori Jaꞌa kapua nanegraveti Roh Ama Lamatua De Lii Holo-Norineꞌe bisa hia mamuri dhu legraveke mi dhegraveuaaꞌi-aaꞌi kahegravei 64 Te ngaa abhu negraveti miucahagꞌe dhu legraveka boe Jaꞌardquo
Yesus peka segravemi neꞌe lula Negravengu dhuneꞌa le karegravei negraveti uru jꞌara cee dhu parcayaboe aa cee ka dhu egraveegravena na pahie eeleNegravengu 65 Hegraveia Yesus tuhu hari lii padhaiNa aku Negravengu na ldquoNegraveti egraveegravena ka Jaꞌa pekamema le degravenge miu na Ama Ku egravetu sorgahudꞌi bhoke uuru ku jꞌara hia dhegraveu hekadhegraveu ne bisamai jꞌajꞌi dhegraveu unu Jaꞌa kegravenardquo
66 Karegravei negraveti lodꞌo egraveegravena ana madhutuNa ae ka dhu tegraveke eele Ne lula regravengu roꞌoheka madhutu Negravengu 67 Ka Yesus karegraveiana madhutu Na dhegraveu canguru dua segraveraaku Negravengu na ldquoAa miu tasamia Neo tegravekeeele Jaꞌa kahegravei dordquo
68 Te ngaa Simon Petrus dhaa peka naldquoAma Jiꞌi patai-patapa mi cee hari Abhuboe ca dhegraveu sa dhu bisa lole degravenge jiꞌijꞌara tasamia jiꞌi bisa abhu mamuri dhu
645 Yesaya 5413 dagger 653 Ropa Yesus peka na taꞌe ngiꞌu Negravengu degravenge tinu raa Na sasoa na dhegraveu hudꞌiparcaya Negravengu aa mamuri paꞌegraveki degravenge Ne taruu Pakasame degravenge Yohanis 640
Yohanis 669 158 Yohanis 722legraveke dhu maꞌegravete boe Dhoka Egraveu mesa Mudi 69Aa jiꞌi legraveka Ama Lula jiꞌi dhu ngeꞌa lena Egraveu ne nuka Dhegraveu Mola-Megraveci negraveti AmaLamatuardquo
70 Ka Yesus peka degravenge ra aku Negravenguna ldquoJaꞌa hagꞌe kore le miu dhegraveu cangurudua Te ngaa sanegravedꞌe Negraveti miu seꞌe abhuca dhegraveu nuka segravemi nidhurdquo 71Dhu Na pekane nuka Yudas ana Simon Iskariot Yudasne ca dhegraveu negraveti ana madhutu Na dhegraveucanguru dua segravera Negravengu neꞌe ka dhu egraveegravenana pahie Yesus
7Lamatua Yesus degravenge ari Na segravera
1 Egravele egraveegravena hegraveia Yesus si kako palegravemepropensi Galilea Negravengu neo boe kakopalegraveme propensi Yudea lula abhu ama-ama dhegraveu Yahudi dhu neo pamadhe Ne2 Lodꞌo egraveegravena degravetu le degravenge lodꞌo kalelapuu-gꞌegravetu dhu ra peka na ldquoKalela Paleordquo3 Ka ari Yesus segravera peka degravenge Ne akuregravengu na ldquoBeꞌa risi Egraveu pakeso negraveti neꞌelamu asa Yudea Segravena ka dhegraveu dhu mad-hutu Egraveu egravetu negravei bisa ladhe regravedhi jꞌara-jꞌara dhu Egraveu tao 4 Te ladhe cee dhu neosegravena ka dhegraveu ae regravedhi kolo-karisi negravenguna negravengu baku tao pahuni-pahuni LulaEgraveu dhu tao tadha malaa rupa-rupa beꞌarisi hari ladhe dhegraveu ae-ae bisa ladhe regravedhingaa dhu Egraveu tao segraverardquo 5 Ari Na segravera pekasegravemi egraveegravena lula regravengu dhu legraveka Negravengu egraveraiia boe
6 Hegraveia Yesus dhaa aku Negravengu na ldquoSegravemineꞌe Lodꞌo Jaꞌa dhae dꞌai megraveka Te ngaaladhemiuneo lami sadꞌi lakemere 7Dhegraveuegravetu rai-haha ne tegraveka boe dꞌara degravenge miuTe ngaa regravengu tegraveka dꞌara degravenge Jaꞌa lulaJaꞌa bhoke patalele aaꞌi tatao regravengu Tedꞌara ra bhelu-katubꞌa 8 Lodꞌo kalelaagama egravedhi degravetu le De miu ka laa lamiasa Yerusalem Jaꞌa neomegraveka laku te dhaedꞌai megraveka lodꞌordquo 9 Na peka nare hegraveia Napea egravetu propensi Galilea
Lamatua Yesus madhutu kalela agamaYahudi
10 Te ngaa ropa ari Na si lasi madhutukalela agama dhegraveu Yahudi egravetu Yerusalem
Yesus madhutu kahegravei Te ngaa laꞌepahuni-pahuni segravena ka dhegraveu baku regravedhiNe 11 Egravetu Yerusalem lodꞌo kalela agamadhegraveu Yahudi ama-ama dhegraveu Yahudipatangi-tenge Yesus Ra pakaregravei akuregravengu na ldquoDhegraveu egraveegravena egravetu miardquo
12 Dhegraveu ae dhu pakaꞌuu lula-negraveti NegravenguCahagꞌe peka na ldquoNegravengu ne dhegraveu beꞌardquo
Cahagꞌe hari peka na ldquoAadꞌo Negravengune dhu kapodꞌe-kabegraveli dhegraveu ae-aerdquo 13 Tengaa abhu boe dhu pacegraveu lii padhai lula-negraveti Yesus te regravengu madhaꞌu degravenge ama-ama se
14 Pas egravetu talora kalela ne Yesus masolaꞌe asa Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi KaNa ajꞌa dhegraveu egravetu era egraveegravena 15Hegraveia ama-amadhegraveu Yahudi malaa ka ra peka na ldquoDhegraveune sakola negravedhi boe segravemi egravedhi Te ngaatasamia ka neꞌa aaꞌi megraveu jꞌara seꞌerdquo
16 Ka Yesus peka degravenge ra aku Negravenguna ldquoNanene Jꞌara-jꞌara dhu Jaꞌa lolekapua boe negraveti Jaꞌa mesa ku te ngaanegraveti Negravengu dhu pua Jaꞌa mai 17 Dhegraveudhu tareꞌa-reꞌa neo madhutu dadꞌegravei AmaLamatua negravengu egraveegravena na neꞌa megraveu aꞌajꞌaJaꞌa ne tareꞌa-reꞌa mai negraveti Ama Lamatuado negraveti dhoka Jaꞌa mesa ku 18 Te dhegraveudhu padhai lii pake mamegraveu unu na negravengutenge dhoka kolongara di Te ngaa dhegraveudhu neo dedꞌe kolongara negraveti dhegraveu dhupua-paleha na tatu lii padhai legraveke mola-mola Aa lii padhai negravengu koe-kapengoboe 19 Musa pangegravedꞌu le miu Atora AmaLamatua Te ngaa miu moꞌo boe tao mad-hutu De tasamia kamiu tenge jꞌara ho neopamadhe Jaꞌardquo
20 Hegraveia dhegraveu ae se karegravei peka na ldquoEgraveupeka ngaa ne Ele boe nidhu tao Egraveu doCee ka dhu tenge jꞌara neo pamadhe Egraveurdquo
21 Ka Yesus bꞌala peka na ldquoSegravemi neꞌeka Jaꞌa heka tao tadha malaa egraveci egravetu lodꞌomanegravengi-mangajꞌi te ngaamiu aaꞌi-aaꞌimikacegraveki le 22 Te ngaa ca tegraveka-tegraveka miusabꞌa kahegravei egravetu dꞌara lodꞌo sabajꞌa nukasegravemi Musa hia le atora suna dhu pekana ladhe dhegraveu rara iisi ana mone ca dhegraveuna egravetu dꞌara lodꞌo ka aru miu hudꞌi sunaku ana ne Masi ka lodꞌo ne legraveke degravengelodꞌo sabajꞌa miu hudꞌi suna ku negravengu
669 Mateos 1616 Markus 829 Lukas 920 72 Kalela Paleo ne dꞌai aru lodꞌo kateme Pesta ne rame titukegravena Lodꞌo kalela puu-gꞌegravetu ne era dhegraveu Israꞌel pea egravetu dꞌara paleo dhu regravengu patitu egravetu egravemu ra Paleo ne pasanegravedꞌeregravengu lodꞌo uru egraveegravena begravei-baki si dhu pea egravetu dꞌara paleo egravetu dꞌara mamoo Paleo ne egraveci egraveegravena ka degravenge egravemu maadhu dhegraveu patitu egravetu dꞌara oka lodꞌo hegraveru puu-gꞌegravetu Baca egravetu sasuri Kalua negraveti Masir 2316 Atora negraveti Ama-ama Agama2333-36 39-43 Lole Hari Jꞌara-jꞌaraMamuri 1613-15 aa sasuri Sakaria 1416-19 722 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 1710Atora negraveti Ama-ama Agama 123
Yohanis 723 159 Yohanis 742(Te ngaa madhutu mola-mola na atora neuru tegraveka negraveti Musa Te Ama Lamatua dhuhia uru le atora ne mi Abraham) 23 Deladhe suna ana iiki egraveci legraveke degravenge lodꞌosabajꞌa sisu boe atoraMusa nga tao kamiunasa degravenge Jaꞌa lula Jaꞌa puri-paꞌegravele dhegraveukaruku legraveke degravenge lodꞌo sabajꞌa Maso boedꞌara ngangee sina ma 24 Baku pasaledhegraveu lula jꞌara-jꞌara dhu miu megravedhi degravengemusimadhadi Dadoouuru kudegravengedꞌarabeꞌa heka pamaꞌegravete dhu legravekerdquo
Lamatua Yesus ne nuka Kristus do25 Hegraveia pegraveri-pegraveri dhegraveu negraveti kota
Yerusalempakaregravei peka na ldquoDhegraveu neꞌe neka dhu ra patangi-tenge ho neo pamadheNe do 26 Ladhe ku laa Na padhai liipahuni boe egravetu madha dhegraveu ae-ae Tengaa abhu boe dhu kai Ne ho hutu hegravebꞌaNa Madhutu miu tasamia Ele boe dhegraveudhu regravedꞌu koasa segravera reꞌa le peka na Dhegraveuneꞌe ne nuka Kristus dhu Lamatua pajajitegraveke ho neo pua mai egraveegravena si 27 Te ngaajꞌajꞌi mi lii langu segravemi neꞌe ladhe Lamatuapua ka Kristus mai abhu boe ca dhegraveu sadhu reꞌa Negravengu negraveti mia Te ngaa egravedhi teꞌale Dhegraveu ne negraveti miardquo
28 Lodꞌo egraveegravena Yesus ajꞌa dhegraveu eraegravetu madha Egravemu Kapua Manegravengi-MangajꞌiRopa tadegravengi dhegraveu se peka segravemi egraveegravena hegraveiaNa karegravei si degravenge lii megravedhu aku Negravengu naldquoMiu pangee namiu se tadhe Jaꞌa aameꞌamegraveu Jaꞌamai negraveti mia do Jaꞌa ne mai boeasa neꞌe madhutu dadꞌegravei Jaꞌa mesa ku Tedhupua Jaꞌa egraveegravena abhu tareꞌa-reꞌa Aamiutadhe boe Negravengu 29Te ngaa Jaꞌa tadhe Nelula Jaꞌa mai negraveti Negravengu aa Negravengu ka dhupua Jaꞌa mairdquo
30 Ka dhegraveu seꞌe neo kegravepe Ne Te ngaaabhu boe dhu bisa kegravepe Ne te dꞌai megravekalodꞌo Na 31Negraveti dhegraveu ae-ae dhu egravetu egraveegravenaabhu ae kahegravei dhu parcaya Ne Dhegraveu sepadhai lii peka na ldquoDhegraveu neꞌe ne taotadha malaa ae le Pe begraveli-camegravedꞌa ladheKristus mai tatu boe Na tao tadha malaarisi negraveti Dhegraveu neꞌe sirdquo
Regravengu pua dhegraveu lasi kegravepe Lamatua Yesus32 Egravetu talora aae dhegraveu ae se abhu pegraveri-
pegraveri dhegraveu negraveti partei agama Parisi kahegraveiRegravengu tadegravengi dhegraveu ae se pakanucu jꞌara-jꞌara lula-negraveti Yesus Hegraveia dhegraveu se degravengekegravetu agama Yahudi se pua pegraveri-pegraveri dhegraveu
jꞌaga Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi segravenaka lasi kegravepe Yesus
33 Ka Yesus peka na ldquoLodꞌo Jaꞌa paꞌegravecidegravengemiudi ciki ooꞌe ka nare hekanegravebhuTe negravebhu heka Jaꞌa laku hari asa Negravengudhu pua Jaꞌa 34Pe egraveegravena na miu tenge Jaꞌate ngaamegravedhi boe Jaꞌa Te Jaꞌa neo laku asaera egraveci dhu miu bisa boe madhuturdquo
35 Ka ama-ama dhegraveu Yahudi se pakaregraveiiisi-aanga ra aku regravengu na ldquoDhegraveu ne neolaꞌe mia Laꞌe asa era mia dhu egravedhi bisaboe paraga degravenge Ne Negravengu laꞌe luꞌu asadhegraveu Yahudi dhu bali egravetu rai kajꞌegraveu doNeo laꞌe ajꞌa-nori dhegraveu-dhegraveu dhu pake liiYunani egravetu negravei do Do tasamia 36AꞌabhuNa tasamia ka Na peka na lsquoMiu neo tengeJaꞌa te ngaa paraga boersquo Aa lsquoJaꞌa laku asaera egraveci dhu miu bisa boe madhutursquordquo
Egravei dhu negraveti mamuri37 Dꞌai lodꞌo oe egravele kalela dhu jꞌajꞌi lodꞌo
kapai risi egraveegravena hegraveia Yesus kegravedꞌi titu kaNa rodhe peka na ldquoNanene ee Cee kadhu koko-kamango na hudꞌi laa na maiasa Jaꞌa ho ninu 38Cee dhu parcaya Jaꞌana mai segravena ka minu Te egravetu dꞌara SasuriAma Lamatua dhu suri tegraveke le peka nalsquoEgravei dhu negraveti mamuri egraveegravena na hae mai negravetidꞌara dhegraveu-dhegraveu parcayarsquo Ka regravengu abhumamuri dhu legraveke Degravenge jꞌara ne regravengubisa soru-bara dhegraveu leo segravena ka ra abhumamuri dhu legraveke kahegraveirdquo 39Yesus padhailii lula-negraveti Roh Ama Lamatua lula dhegraveuaaꞌi-aaꞌi dhu parcaya Yesus abhuRoh egraveegravenaTe ngaa lodꞌo Yesus padhai lii segravemi egraveegravenaregravengu dhae segravemi rare megraveka Roh egraveegravenalula Ama Lamatua dhae hia megraveka AmaLamatua mema hia megraveka lula Na dedꞌemegraveka padedha-dedha Yesus
Dhegraveu se mulai pahagꞌa lula LamatuaYesus
40 Dhegraveu ae-ae egravetu segravera nanene lii pad-hai Yesus ne Hegraveia abhu dhu peka naldquoTatu Dhegraveu ne Dhegraveu negraveti lii padhai AmaLamatua dhu Na padhadha mema karegraveinegraveti uru kardquo
41 Abhu cahagꞌe dhu peka na ldquoAadꞌoNegravengu ne nuka Kristus dhu Ama Lamatuapajꞌujꞌu karegravei negraveti uru ka mairdquo
Te ngaa cahagꞌe hari pabꞌala peka naldquoBisa boe Te Kristus egraveegravena dhegraveu Galileaboe Tareꞌa si 42 Te Sasuri Ama Lamatuasuri na Kristus egraveegravena ana-egravepu negraveti dhegraveu
723 Yohanis 59 737 Atora negraveti Ama-ama Agama 2336 738 Yeskial 471-12 Sakaria 148 Nehemia91519-20 740 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 1818-19 742 2 Samuel 712 Mika 52
Yohanis 743 160 Yohanis 813
aae Daud Egravetu dꞌara sasuri leo kahegravei dhusuri peka na Negravengu ne dhegraveu Betlehemrae dhegraveu aae Daud Segravemi egraveegravena ka sirdquo43 Ka dhegraveu se mulai pahagꞌa lula Yesus44 Abhu pegraveri-pegraveri dhegraveu dhu neo kegravepe Nete ngaa ca dhegraveu sa goi boe Ne
Ama-ama dhegraveu Yahudi parcaya boeLamatua Yesus
45 Egravele ka dhegraveu-dhegraveumadhenga EgravemuKa-pua Manegravengi-Mangajꞌi dhu mai neo kegravepeYesus legravepa asa kegravetu agama Yahudi degravengedhegraveu Parisi segravera Hegraveia dhegraveu kapai se karegraveiaku regravengu na ldquoNga tao kamiumegraveti boe Nemairdquo
46Hegraveia dhegraveu se dhaa na ldquoIra ii Jiꞌi dhaeparaga ngegravedhimegraveka degravenge dhegraveu egraveci sa dhupadhai lii sama segravemi Dhegraveu negraveirdquo
47 Ka dhegraveu Parisi se karegravei aku regravengu naldquoHeh Miu se legraveke le tipu si 48 SanegravedꞌeTe negraveti jiꞌi dhegraveu-dhegraveu Parisi do ama-amaabhu boe ca dhegraveu sa dhu legraveka Ne Tareꞌasi Ladhe dhegraveu kapai parcaya boe natasamia ka miu se legraveka Negravengu 49 Te ngaadhegraveu ae dhu neo parcaya Ne reꞌa boeAtora Ama Lamatua Begraveli-camegravedꞌa regravengudui rare huku dhu bia negraveti Ama Lamatuardquo
50 Te ngaa egravetu era neꞌe abhu kahegraveidhegraveu Parisi ca dhegraveu ngara na NikodemusNegravengu neꞌe ka dhu laꞌe asa Yesus re megravedaho padhai lii degravenge Ne Ka na karegravei dhegraveuseꞌe peka na 51 ldquoTasamia Madhutuatora agama egravedhi pamaꞌegravete uru ku liilangu dhegraveu do Do egravedhi hudꞌi naneneuuru ku lii lolo na segravena ka teꞌa megraveu dhegraveune tao ngaa heka pamaꞌegravete lii langu nakegravenardquo
52 Hegraveia ra jegraveke ne aku regravengu na ldquoEgraveu nedhegraveu Galilea egraveci egraveegravena ka degravenge Negravengu doParisa paie-iie uuru ku Sasuri Mola-MegraveciAma Lamatua Baca paie-iie segravena ka meꞌamegraveu na abhu boe dhegraveu regraveti lii padhai AmaLamatua dhu mai negraveti Galileardquo
Dhegraveu bhegraveni egraveci dhu tao jꞌara makae53 [Ka ra pacegraveri egraveci-egraveci legravepa asa egravemu radagger
81 Te ngaa Yesus laꞌe asa ledhe Saitun
2 Asa begraveli madꞌae aae egraveegravena Negravengu laꞌeasa madha Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi
Dhegraveu ae mai pakaboko egravetu madha NegravenguKa Na madhegravedi ajꞌa-nori si
3 Lodꞌo egraveegravena kegravepe rare bhegraveni ca dhegraveudhu talora na adꞌu-ue jꞌara makae Kapegraveri-pegraveri mese agama degravenge dhegraveu Parisiegravere regraveti bhegraveni ne asa Yesus Hegraveia ra laka-seti bhegraveni ne titu egravetu madha regravengu aaꞌi-aaꞌi 4 Ka ra peka degravenge Yesus aku regravenguna ldquoAma Mese Kegravepe ngare bhegraveni nedhu talora negravengu dhu adꞌu-ue jꞌaramakae5 Egravetu dꞌara atora Musa abhu paredha egravecidhu peka na lsquoDhegraveu dhu adꞌu-ue jꞌaramakae degravenge dhegraveu egravemuna boe hudꞌi abhuhahuku pegraveci toke madhersquo De madhutuAma Mese na tasamiardquo 6Dhegraveu se segravekuNe segravena ka abhu jꞌara ho pegraveci sasala asaYesus ho pamanahu Ne
Yesus lii boe te ngaa madhegravedi pasabotisuri rai pake suu kolo ai Na 7Dhegraveu se loeboe karegravei Negravengu Hegraveia Na titu ka padhailii aku Negravengu na ldquoSegravemi neꞌe Ladhe negravetimiu abhu dhu tao megravedhi megraveka sasala nanegravengu ka dhu bisa pegraveci uuru ku segravenaka huku bhegraveni neꞌerdquo 8 Ka Na madhegravedipasaboti hari hegraveia suri hari rai
9 Ropa dhegraveu se tadegravengi lii padhai Naregravengu jꞌajꞌi makae Lula regravengu reꞌa egravetudꞌara ra regravengu adꞌu-ue sasala kahegravei Kalasi ka egraveci-egraveci mulai negraveti dhegraveu heka tokedꞌai ana ngegraveru tegraveke eele dhodhoka Yesusdegravenge bhegraveni ne egravetu era egraveegravena 10Hegraveia Yesustitu hari ka Na karegravei ldquoEea Mia lasi Abhuheka ca dhegraveu sa egravetu neꞌe ho pegraveci sasala miegraveu dordquo
11 Hegraveia bhegraveni ne dhaa aku negravengu naldquoAadꞌo Amardquo
Ka Yesus lii degravenge dhegraveu ne peka naldquoJaꞌa neo boe huku egraveu kahegravei Legravepa ka tengaa sanegravedꞌe Tao ia ka sasalardquo]
Lamatua Yesus nuka segravemi saraa hia dhegraveuegravetu rai-haha ne
12 Ka Yesus tuhu hari lii padhai degravengedhegraveu ae se peka na ldquoJaꞌa ne nuka segravemisaraa hia dhegraveu egravetu rai-haha ne Dhegraveudhu madhutu Jaꞌa mamuri boe egravetu dꞌaramaroga te ngaa na pea egravetu dꞌara saraa dhunegraveti mamuri dhu legravekerdquo
13 Abhu pegraveri-pegraveri dhegraveu Parisi dhupabꞌala peka na ldquoWeh Egraveu mesa mu neojꞌajꞌi sakasii negraveti ngiꞌu Egraveu unumu do Bisa
750 Yohanis 31-2 dagger 753 Alkitab lii Yunani dhu uru tegraveka suri boe lii lolo ne Abad ka canguru ku hekacegraveu lii lolo ne egravetu dꞌara sasuri lii Yunani 85 Atora negraveti Ama-ama Agama 2010 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri2222-24 811 Alkitab lii Yunani dhu uru tegraveka suri boe lii lolo ne Abad ka canguru ku heka cegraveu lii lolo ne egravetudꞌara sasuri lii Yunani 812 Mateos 514 Yohanis 95
Yohanis 814 161 Yohanis 835boe segravemi egraveegravena Te madhutu atora egravedhihudꞌi dhegraveu leo ku dhu jꞌajꞌi sakasii hiadhegraveu egraveci bisa boe negravengu unu na De jiꞌingoꞌo boe segravemi aa ngoꞌo boe parcayardquo
14 Ka Yesus dhaa peka na ldquoSegravemi neꞌeHudꞌi laa Jaꞌa jꞌajꞌi sakasii mi ngiꞌu Jaꞌamesa ku te lii padhai Jaꞌa ne legraveke Lula Jaꞌamesa ku keꞌa mola-mola Jaꞌa ne mai negravetimia aa neo laku asamia Miumeꞌa boe Jaꞌamai negraveti mia aa meꞌa boe neo laku asa miakahegravei 15 Miu nile dhegraveu madhutu aꞌabhudhegraveu rai-haha Te ngaa Jaꞌa madhutu boeaꞌabhu dhegraveu rai-haha ho nile dhegraveu egraveci sa16 Ladhe Jaꞌa nile dhegraveu aꞌuku dhu Jaꞌapake legraveke mola-mola Te Jaꞌa mesa kuboe dhu nile dhegraveu te ngaa Jaꞌa tao aaꞌi-aaꞌi sama-samadegravengeAmaKudhupua Jaꞌamai 17 Baku bhegravelu Te dhu suri tegraveke egravetuAtora agama miu peka na lsquoLadhe abhudhegraveu dua jꞌajꞌi sakasii dhu padhue jꞌaradhu sama egraveegravena legraveke tareꞌarsquo 18De Jaꞌa mesaku boe dhu jꞌajꞌi sakasii mi ngiꞌu Jaꞌa unuku Te Ama Ku dhu pua Jaꞌa jꞌajꞌi sakasiikahegravei dhu padhai lii lula-negraveti Jaꞌardquo
19 Hegraveia dhegraveu se karegravei aku regravengu na ldquoTeAma Egraveu egraveegravena egravetu miardquo
Ka Yesus bꞌala peka na ldquoMiu se tadheiie boe Jaꞌa Miu tadhe boe kahegravei Ama KuTe ladhe miu tadhe iie Jaꞌa tatu miu tadheNe kahegraveirdquo
20 Aaꞌi-aaꞌi se Yesus peka-padhai lodꞌoNegravengu ajꞌa-nori dhegraveu egravetu Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi padegravetu degravenge eraregravengu kaboko doi kolete Abhu boe cadhegraveu sa dhu kegravepe Ne lula dꞌai megraveka lodꞌona
ldquoEgraveegravena na Jaꞌa laku asa era egraveci dhu miubisa boe madhuturdquo
21 Yesus padhai lii tabha hari peka naldquoBegraveli-camegravedꞌa Jaꞌa tegraveke eele miu ho lakuasa era leo Miu egraveegravena na patangi-tengeJaꞌa te ngaa megravedhi boe te miu dhu degravengeboe hak segravena ka lami asa era egraveegravena Aaladhe miu madhe miu pasae sasala miuerardquo
22 Hegraveia ama dhegraveu Yahudi segravera pakaregraveiiisi-aanga ra peka na ldquoNa padhai lii ngaanegravei Neo pamadhe iisi Na do Te Na pekana lsquoMiu bisa boe lami asa era egraveegravenarsquo rdquo
23 Ka Yesus peka degravenge dhegraveu seꞌe akuNegravengu na ldquoMiu negraveti rai-haha Te ngaaJaꞌa mai negraveti dedha-liru Miu dhegraveu negraveti
rai-haha ne te ngaa Jaꞌa negraveti boe rai-hahane 24Negraveti egraveegravena ka deo na Jaꞌa peka degravengemiu na begraveli-camegravedꞌa ladhe miu madhemiu pasae sasala-sasigo miu era De ladhemiu parcaya boe na Jaꞌa ne Kristus dhuAma Lamatua pua mai ladhe miu madhetatu miu pasae sasala miu erardquo
25 Ka ra karegravei peka na ldquoWeeh Te Egraveu neceerdquo
Yesus dhaa aku Negravengu na ldquoJaꞌa dhupeka mema karegravei negraveti uru kadagger 26 Abhujꞌara ae dhu Jaꞌa bisa peka lula-negraveti miuSasala miu ae kahegravei Te ngaa Jaꞌa padꞌeloboe jꞌara segravera Te Dhu pua Jaꞌa mai asa rai-haha ne ladhe Na padhai lii neꞌa dhokapeka dhumola di Aa Jaꞌa peka degravenge dhegraveuegravetu rai-haha ne dhoka jꞌara-jꞌara dhu Jaꞌatadegravengi negraveti Negravengu dirdquo 27 (Dhu Negravengupadhue-padhai nuka Ama Na egravetu sorgaTe ngaa dhegraveu se reꞌa rare boe sasoa liipadhai Na)
28 Ka Yesus padhai lii tabha hari pekana ldquoPe ladhe miu dedꞌe ka Jaꞌa DhegraveuRai-haha Tareꞌa-reꞌa ne egravetu ajꞌu palolo-palegravebha heka miu meꞌa kegravena na Jaꞌa neKristus Aa Jaꞌa bisa boe tao ngaa-ngaamadhutu dadꞌegravei Jaꞌa mesa ku te ngaa Jaꞌaajꞌa-nori dhoka jꞌara-jꞌara dhu Ama egravetusorga ajꞌa-nori le Jaꞌa 29 Dhu pua-palehaJaꞌa bera-bera degravenge Jaꞌa taruu Negravengutegraveke eele negravedhi boe Jaꞌamesa-mesa ku lulaJaꞌa loe boe sabꞌa madhutu dadꞌegravei Nardquo
30 Ropa Yesus peka jꞌara seꞌe dhegraveu aeparcaya Negravengu
ldquoMiu se ana-egravepu Abrahamrdquo31 Egravele egraveegravena ka Yesus peka degravenge dhegraveu-
dhegraveu Yahudi dhu parcaya Negravengu naldquoLadhe miu mamuri paꞌegraveki taruu degravengeLii Holo-Nori Jaꞌa aa ajꞌa taruu negraveti Jaꞌana miu bisa jꞌajꞌi ana madhutu Jaꞌa dhulegraveke 32 Miu bisa meꞌa megraveu jꞌara-jꞌara dhulegraveke Degravenge jꞌara-jꞌara dhu legraveke segravera ka dhupatabuli miu segravena ka miu jꞌajꞌi ia ka egravenurdquo
33 Ka dhegraveu se pabꞌala aku regravengu naldquoHee Jiꞌi se jꞌajꞌi boe egravenu dhegraveu Te jiꞌi seana-egravepu Abraham De nga tao ka Egraveu pekana egraveegravena na jiꞌi bebasrdquo
34 Hegraveia Yesus dhaa peka na ldquoDhu Jaꞌapeka ne legraveke Te dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhumamuri egravetu dꞌara sasala jꞌajꞌi sama segravemiegravenu dhu dhoka madhutu dadꞌegravei sasala di35 Te ngaa dhu tema segravemi neꞌe egravenu se
813 Yohanis 531 dagger 825 Lii Yunani egravetu neꞌe bisa abhu dua sasoa Sasoa egraveci nuka lsquoJaꞌa dhu peka tegraveke le karegraveinegraveti uru jꞌara karsquo Sasoa ka dua nuka lsquoNga tao ka Jaꞌa neo padhai lii degravenge miursquo 833 Mateos 39 Lukas 38
Yohanis 836 162 Yohanis 857abhu boe pala negraveti lamatua egravemu na Tedhoka ana lamatua egravemu di dhu abhu palataruu egravetu egraveegravena 36 De Jaꞌa nuka Ana AmaLamatua ne ladhe saku eele sasala-sasigomiu na miu bebas aa jꞌajꞌi heka egravenu negravetikoasa sasala-sasigo Degravenge jꞌara ne miumadhutu heka dadꞌegravei sasala aa tareꞌa-reꞌabebas
37 Jaꞌa keꞌa le miu se ana-egravepu AbrahamMasi ka segravemi egraveegravena te ngaa miu loe boepatangi-tenge jꞌara ho pamadhe Jaꞌa lulamoꞌo boe segravemimere aꞌajꞌa Jaꞌa Te egravetu dꞌaramiu abhu heka era tategraveka Lii Holo-NoriJaꞌa 38 Jaꞌa peka-padhai jꞌara-jꞌara dhu Jaꞌakegravedhi le dhuAmaKupajꞌujꞌu le degravenge JaꞌaAa miu tao madhutu jꞌara-jꞌara dhu miutadegravengi le negraveti ama-ama miurdquo
ldquoAma miu nuka dhegraveu aae nidhurdquo39 Dhegraveu se dhaa peka na ldquoJiꞌi se ana-
egravepu AbrahamrdquoKa Yesus peka degravenge ra aku Negravengu
na ldquoLadhe miu jꞌajꞌi tareꞌa-reꞌa ana-egravepuAbraham miu hudꞌi madhutu jꞌara ma-muri negravengu 40 Te ngaa Abraham tao boebhabhelu sama segravemi dhu miu tao Te miuloe boe tenge jꞌara ho neo pamadhe JaꞌaAa te ngaa Jaꞌa ne dhu peka degravenge miujꞌara-jꞌara dhu legraveke dhu Jaꞌa tadegravengi negravetiAma Lamatua 41 Tatao miu se mema bedaboe negraveti tatao ama miurdquo
Te ngaa regravengu pabꞌala aku regravengu naldquoHeh Jiꞌi se ana dꞌegravelu Baku peka na jiꞌise ana ama aadꞌo Te Ama jiꞌi egraveci di nukaAma Lamatuardquo
42 Hegraveia aku Yesus na ldquoLadhe AmaLamatua tareꞌa-reꞌa jꞌajꞌi Ama miu tatumiu sue Jaꞌa Te Jaꞌa mai negraveti Negravengunegraveti egraveegravena ka Jaꞌa ka neꞌe ne Jaꞌa mai nemadhutu boe dadꞌegravei Jaꞌa mesa ku Te ngaaJaꞌamai lula Negravengu ka dhu pua Jaꞌa 43Ngatao ka miu dhane mere boe lii padhai JaꞌaEle boe lula miu mema moꞌo boe nanene
44Miu se ca ropa degravenge dhegraveu aae nidhuTe miu dꞌegravei madhutu dadꞌegravei na Karegravei negravetiuru jꞌara ka negravengu dꞌegravei dhoka pamadhedhegraveu Negravengu labꞌa jꞌara dhu legraveke lula natule eele jꞌara aaꞌi-aaꞌi dhu legraveke Ladhe nakapodꞌe-kabegraveli mema sasabꞌa na kegravena Tenegravengune tuka kapodꞌe-kabegraveli aa baki negravetileko-monya 45 Jaꞌa neꞌe ka dhu lole jꞌaradhu legraveke Te ngaa miu parcaya boe Jaꞌa46 Pangee segraveku Negraveti miu se cee ka dhubisa padꞌelo bukti peka na Jaꞌa ne adꞌu-uesasala Malaa nga Ladhe Jaꞌa peka legravekenga tao ka miu moꞌo boe legraveka Jaꞌa
47 Dhegraveu dhu jꞌajꞌi negraveti Ama Lamatuananene Lii Holo-Nori Na Te ngaa miu sejꞌajꞌi boe negraveti Ama Lamatua negraveti egraveegravena kamiu moꞌo boe nanene Jaꞌardquo
ldquoDhae rara iisi megraveka Abraham Jaꞌa dhumema-mema lerdquo
48 Ama-ama dhegraveu Yahudi bꞌala peka naldquoLii padhai jiꞌi legraveke tareꞌa-reꞌa Te jiꞌi dhupeka le na Egraveu ne dhegraveu Yahudi boe tengaa dhegraveu Samaria Egraveu ne nidhu taordquo
49 Hegraveia Yesus dhaa aku Negravengu na ldquoJaꞌanidhu tao boe Jaꞌa pakabꞌua Ama Ku egravetusorga te ngaa miu moꞌo boe pakabꞌua Jaꞌa50 Jaꞌa padedha boe iisi ho padꞌelo kolo-karisi Jaꞌa Te ngaa abhu Egraveci dhu neopadꞌelo dadedha Jaꞌa Hudꞌi laa Negravengu kadhu pamaꞌegravete na lii padhai Jaꞌa ne legravekedo aadꞌo
51 Lii Holo-Nori Jaꞌa legraveke tareꞌa De dhegraveudhu nanene aa tao madhutu Lii Holo-NoriJaꞌa madhe boerdquo
52 Ropa tadegravengi rare lii ne hegraveia ama-ama dhegraveu Yahudi se peka degravenge Ne akuregravengu na ldquoLimuri ne jiꞌi ngeꞌa le Egraveu dhegraveuhujꞌu lula nidhu tao le Egraveu Te Abrahammadhe Dhegraveu regraveti lii padhai Ama Lamatuauru-uru segravera madhe le kahegravei Te ngaa akuEgraveu na lsquodhegraveu dhu nanene degravenge madhutuLii Holo-Nori Jaꞌa madhe boersquo Mema Egraveune tareꞌa-reꞌa hujꞌu le 53Do Egraveu ne pangeena Egraveu ne kapai risi negraveti Abraham dhumadhe le Do Egraveu kapai risi negraveti dhegraveu-dhegraveu regraveti lii padhai Ama Lamatua dhumadhe segravera Egraveu ngee na Egraveu ne ceerdquo
54 Hegraveia Yesus dhaa peka na ldquoLadheJaꞌa ka dhu padedha iisi dhegraveu roꞌo boesegravemi rare Madhutu iia-iia na Jaꞌa boeka dhu dedꞌe padedha-dedha iisi te ngaadhu dedꞌe Jaꞌa padedha-dedha nuka AmaKu Negravengu neꞌe ka dhu miu mangaku naNegravengu jꞌajꞌi Ama Lamatua miu 55 Te ngaamiu tadhe boe Ne Dhu tadhe megraveu ka Jaꞌane Ladhe Jaꞌa peka na Jaꞌa tadhe boe NeJaꞌa leko-monya sama segravemi miu Te ngaaJaꞌa tadhe megraveu Ne aa Jaꞌa tao madhutuLii Holo-Nori Na kahegravei 56 Dꞌara baki miuAbraham karejꞌe titu kegravena lodꞌo na tataeneo negravedhimamai Jaꞌa Negravengumema negravedhile ka na karejꞌe-karaerdquo
57 Ama-ama dhegraveu Yahudi se bꞌala Neaku regravengu na ldquoUmur Egraveu dhae dꞌai megravekalegravemi nguru tegraveu sa hegravei Te ngaa Egraveu peka namegravedhi le Abraham Tareꞌa dordquo
Yohanis 858 163 Yohanis 92158 Hegraveia Yesus dhaa peka na ldquoTareꞌa
Te dhae rara iisi megraveka Abraham Jaꞌa dhumema-mema lerdquo
59 Ka dhegraveu se rare hadhu ho neo pegraveci Nelula Na tao iisi sama segravemi Ama LamatuaTe ngaa Yesus kako mau-mau kalua negravetimadha Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi
9LamatuaYesus puri-paꞌegravele dhegraveu begravedhu ca
dhegraveu1 Hegraveia Yesus si kako taruu Ka Na ladhe
negravedhi dhegraveu begravedhu ca dhegraveu dhu begravedhukaregravei negraveti ina na nara iisi negravengu 2 Hegraveiaana-ana madhutu Na karegravei aku regravengu naldquoAma Mese Cee ka tao sasala ka dhegraveu nebegravedhu Negraveti negravengu mesa na do negraveti ina-ama nardquo
3 Ka Yesus dhaa peka na ldquoDhegraveu begravedhune tao boe sala Aa ina-ama na aadꞌo kahegraveiRara iisi na segravemi neꞌe ho hudꞌi laa dhegraveuaaꞌi-aaꞌi ra ladhe regravedhi tatao Ama Lamatuadhu beꞌa mi dedha negravengu 4Ama Lamatuaka dhu pua Jaꞌa De egravedhi hudꞌi tenge jꞌarasegravena ka pakako sasabꞌa Na lodꞌo saraa eraTe ladhemarogamai dhegraveubisa heka sabꞌa5 Ropa Jaꞌa egravetu rai-haha ne era Jaꞌa nukasegravemi saraa dhu dꞌelo hia mi dhegraveu aaꞌi-aaꞌirdquo
6 Ropa Yesus padhai lii nare ka Naparuꞌe ilu mi rai Hegraveia Na madhegravedipasaboti ho pakihu rai ne jꞌajꞌi kabhecaKa Na lame musi madha dhegraveu ne degravengekabheca deo na 7Hegraveia Na peka na ldquoLamuasa kolam Siloam segravena ka riu regravehu egraveurdquo(Egravetu dꞌara lii Ibrani Siloam sasoa na lsquonegravetimairsquo) Ka dhegraveu begravedhu ne laꞌe ka riu regravehuna Ropa na legravepa hari mai negravengu bisanegravedhi le
8Hegraveia rae lesa degravenge dhegraveu dhu regravedhi nedhu tema manegravengi ngaa-ngaa negraveti dhegraveura pakaregravei egraveci degravenge egraveci peka na ldquoDhegraveuneꞌe ne dhegraveu begravedhu dhu temamadhegravedi hokanata ai manegravengi ngaa-ngaa negraveti dhegraveusina mardquo
9 Dhegraveu cahagꞌe dhaa peka na ldquoOoNegravengu kardquo
Dhegraveu cahagꞌe hari peka na ldquoAadꞌoNegravengu ne regravehu na oe segravemi dhegraveu egraveegravenardquo
Te ngaa dhegraveu ne dhaa aku negravengu naldquoAadꞌo Jaꞌa egraveegravena ka neꞌe ne Dhu uruegraveegravena begravedhurdquo
10 Ka dhegraveu se karegravei ne peka naldquoTasamia ka egraveu bisa ladhe megravedhirdquo
11 Hegraveia na peka aku negravengu na ldquoSegravemineꞌe Dhegraveu dhu ngara Yesus egraveegravena pakihukabheca ka lame mi musi madha jaꞌa KaNa pua jaꞌa aku Negravengu na lsquoLamu asakolam Siloam ho riu regravehu egraveu egravetu negraveirsquo Hegraveiajaꞌa tao madhutu segravemi egraveegravena Negraveti egraveegravena kajaꞌa bisa ladhe kegravedhi lerdquo
12 Egravele ka dhegraveu se karegravei ne peka naldquoDhegraveu egraveegravena egravetu miardquo
Ka na dhaa ldquoKeꞌa boe mia laꞌerdquoDhegraveu Parisi parisa dhegraveu dhu uru egraveegravena
begravedhu13-14 Lodꞌo egraveegravena ropa Yesus pakihu rai
jꞌajꞌi kabheca ka puri-paꞌegravele dhegraveu begravedhuho bisa ladhe negravedhi egraveegravena legraveke degravenge lodꞌoaꞌae sasabꞌa dhegraveuYahudi Ka lere regraveti dhegraveudhu uru egraveegravena begravedhu asa madha dhegraveu-dhegraveu partei agama Parisi 15Ka dhegraveu Parisise karegravei ne ldquoEgraveu lolo ku laa Tasamia ka egraveubisa ladhe megravedhirdquo
Dhegraveu ne dhaa peka na ldquoSegravemi neꞌeDhegraveu egraveegravena tao kabheca mi musi madhajaꞌa Ka laku riu regravehu Hegraveia limuri ne jaꞌabisa kegravedhi lerdquo
16 Ka abhu dhegraveu Parisi cahagꞌe peka naldquoDhegraveu dhu puri-paꞌegravele egraveu egraveegravena mai boenegraveti Ama Lamatua Jiꞌi ngeꞌa lula Negravengusisu atora negraveti lodꞌo aꞌae sasabꞌardquo
Aa abhu cahagꞌe hari peka na ldquoTasamiaka dhegraveu dhu adꞌu-ue sasala bisa tao tadha-tadha malaa segravemi segraverardquo Ka regravengu patao-palaha egraveci degravenge egraveci toke ra pahagꞌa
17 Hegraveia ra karegravei hari dhegraveu dhu uru egraveegravenabegravedhu aku regravengu na ldquoMadhutu aꞌabhu egraveuDhegraveu dhu puri-pabeꞌa musi madha egraveu neDhegraveu segravemi ngaa sardquo
Dhegraveu ne bꞌala peka na ldquoMadhutuaꞌabhu jaꞌa Dhegraveu egraveegravena ca dhegraveu negraveti dhegraveuregraveti lii padhai Ama Lamatuardquo
18 Te ngaa ama-ama dhegraveu Yahudi se roꞌoboe legraveka na dhegraveu ne uru egraveegravena begravedhu kalimuri ne bisa negravedhi le Hegraveia ra pua dhegraveulasi paroa ina-ama na mai 19 Ropa ina-ama na mai dꞌai madha si hegraveia ama-amase karegravei aku regravengu na ldquoDhegraveu ne ana miudo Tareꞌa do aadꞌo negravengu ne dhu begravedhumema karegravei negraveti mera iisi ne Tasamia kalimuri ne negravengu bisa ladhe negravedhirdquo
20 Ka ina-ama dhegraveu ne dhaa peka naldquoNegravengu ne mema ana jiꞌi Aa na begravedhukaregravei negraveti ngara iisi ne 21 Te ngaa jiꞌi
859 Yohanis 518 95 Mateos 514 Yohanis 812 97 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 4910 2 Dhegraveu Aae segravera2020 Yesaya 86
Yohanis 922 164 Yohanis 105ngeꞌa boe na pake ngaa ka musi madhana bisa negravedhi segravemi neꞌe Cee ka dhu puri-paꞌegravele musi madha na jiꞌi ngeꞌa boe kahegraveiNegravengu kapai le de karegravei ne te negravengu bisalolo unu nardquo 22 Dua ra padhai lii segravemiegraveegravena lula regravengu madhaꞌu degravenge ama-amadhegraveu Yahudi Lula reꞌa na ama-ama dhegraveuYahudi se dhu rare le lii egraveci peka naldquoLadhe abhu dhegraveu mangaku na Yesus nenuka Kristus na babegravege eele dhegraveu segraveranegraveti dꞌara egravemu sabajꞌa egravedhi dhegraveu Yahudirdquo23 Negraveti egraveegravena ka ina-ama dhegraveu ne dhaapeka na ldquoNegravengu kapai le De karegravei nerdquo
24 Hegraveia ra paroa hari dhegraveu dhu uru egraveegravenabegravedhu Ka ra karegravei ne ldquoSegravemi neꞌe Egraveuhudꞌi peka ku mola-mola egravetu madha AmaLamatua segravena ka jꞌaga paie kolongara NaTe jiꞌi ngeꞌa na Yesus ne dhegraveu bhelu-katubꞌardquo
25 Ka dhegraveu ne dhaa peka na ldquoAma sibaku nasa Te jaꞌa keꞌa boe na Negravenguegraveegravena dhegraveu bhelu do aadꞌo Dhu jaꞌa keꞌamola-mola nuka uru egraveegravena jaꞌa begravedhu tengaa limuri ne jaꞌa bisa kegravedhirdquo
26 Hegraveia ra karegravei ne aku regravengu na ldquoTe Natao egraveu tasamia Tasamia Na bhoke musimadha egraveurdquo
27 Dhegraveu ne dhaa na ldquoEee Te deo najaꞌa lole le te ngaa miu moꞌo boe naneneTasamia ka miu neo jaꞌa lolo hari Ele boeama si neo jꞌajꞌi ana madhutu Na dordquo
28 Ka ra padhai pa-aape ne hegraveia ra pekaldquoHudꞌi laa egraveu ka jꞌajꞌi ana madhutu Na Tejiꞌi se anamadhutuMusa 29 Jiꞌi ngeꞌa AmaLamatua ka dhu padhai lii degravenge Musa Tengaangeꞌa boeDhegraveu egraveegravenabhodhonegraveti roꞌamiardquo
30Kadhegraveudhuuru egraveegravena begravedhuna dhaaldquoJaꞌa malaa nga Miu meꞌa boe Negravengumai negraveti mia Aa te ngaa Negravengu ka dhubhoke pamegraveumusi madha jaꞌa ka jaꞌa bisakegravedhi 31 Egravedhi aaꞌi-aaꞌi ti teꞌa na AmaLamatua parluu boenanene lii dhegraveubhelusi Te ngaa Ama Lamatua nanene dhegraveudꞌara mola dhu mamuri madhutu dadꞌegraveiNa 32 Karegravei negraveti Ama Lamatua pajꞌajꞌiliru degravenge rai-haha toke dꞌai sange neꞌeabhumegraveka lii lolo egraveci sa hegravei lula-negraveti dhegraveudhu puri-pabeꞌa dhegraveu begravedhu karegravei rara iisine ho negravengu bisa negravedhi 33De ladhe Yesusmai boe negraveti Ama Lamatua tatu Negravengubisa boe tao ngaa-ngaa sina mardquo
34 Hegraveia ra bꞌala aku regravengu na ldquoWee Egraveune dhegraveu bhelu karegravei ina mu nara iisi egraveuEgraveu ngee na egraveu bisa ajꞌa hari jiꞌi dordquo Ka
ra babegravege eele dhegraveu ne negraveti egravemu sabajꞌaregravengu
Dhegraveu dhu dꞌara begravedhu35 RopaYesus tadegravengi regravengu babegravege eele
dhegraveu dhu uru egraveegravena begravedhu negraveti egravemu sabajꞌara hegraveia Na laꞌe tenge dhegraveu ne toke abhuKa Na peka ldquoTasamia Egraveu parcaya DhegraveuRai-haha tareꞌa-reꞌa ne dordquo
36 Ka dhegraveu ne karegravei hari Ne aku negravenguna ldquoAma te Negravengu egraveegravena cee Peka ku laasegravena ka jaꞌa bisa parcaya Nerdquo
37 Hegraveia Yesus peka na ldquoEgraveu paraga ledegravenge Ne Negravengu egraveegravena nuka Jaꞌa ne dhupadhai lii degravenge egraveu nerdquo
38 Ka dhegraveu ne dhaa aku negravengu na ldquoAmajaꞌa parcayardquo Hegraveia na patitu kegravetu urutuupahaha iisi mi Yesus
39 Hegraveia Yesus lii degravenge ne aku Negravenguna ldquoMamai Jaꞌa asa rai-haha ne segravena kapadꞌelo sasala-sasigo dhegraveu ho dhegraveu begravedhubisa ladhe regravedhi aa dhegraveu dhu regravedhi bisajꞌajꞌi begravedhurdquo
40 Egravetu era egraveegravena abhu dhegraveu Parisi pegraveri-pegraveri dhu tadegravengi lii padhai Yesus Hegraveia rakaregravei Ne aku regravengu na ldquoTasamia Jiꞌi sebegravedhu boe sina mardquo
41 Yesus bꞌala peka na ldquoSegravemi neꞌeLadhe musi madha miu begravedhu abhu boedhu pasala miu Te ngaa lula miu pekana miu bisamegravedhi negraveti egraveegravena kamiu pasaesasala miu erardquo
10Lii pakasame lula-negraveti dhegraveu madhenga
badha degravenge kahibꞌi-kalegravebho na1 Yesus padhai lii pake lii pakasame
peka na ldquoDhu Jaꞌa peka degravengemiu ne legraveketareꞌa Abhu kahibꞌi-kalegravebho degravenge oka raLadhe dhegraveumaso boe re hegravebꞌa oka te ngaacaꞌe re kolo oka na teꞌa le negravengu ne dhegraveumanaꞌu
2 Te ngaa ladhe maso re hegravebꞌa oka nukadhegraveumadhenga dhu piara kahibꞌi-kalegravebhosegravera 3 Dhegraveu jꞌaga hegravebꞌa oka tadhe dhegraveumadhenga kahibꞌi-kalegravebho hegraveia na bhokebabegravedho hia negravengu Kahibꞌi-kalegravebho setadhe lii dhegraveu madhenga badha kahegravei Karopa dhegraveu madhenga ne paroa ngara raegraveci-egraveci kahibꞌi-kalegravebho semadhutu ne asaliꞌu 4 Ladhe dhegraveu madhenga ne neo negravetisi asa mia negravengu kako uuru Kahibꞌi-kalegravebho se madhutu ne re limuri lulara tadhe lii na 5 Ladhe abhu dhegraveu dhu
931 Lii Sodꞌa Koa-Kio 661819
Yohanis 106 165 Yohanis 1025kahibꞌi-kalegravebho tadhe boe na regravengumad-hutu boe ne Te ngaa ra rai pakajꞌegraveu lularegravengu tadhe boe lii dhegraveu leordquo
6 Masi ka Yesus lole lii pakasame ne hiadhegraveu seꞌe te ngaa reꞌa boe sasoa na
Lamatua Yesus sama segravemi dhegraveu mad-henga badha dhu beꞌa
7 Ka Yesus peka tabha hari degravenge dhegraveusegravera aku Negravengu na ldquoDhu Jaꞌa lole degravengemiu ne legraveke tareꞌa Jaꞌa ne nuka segravemihegravebꞌa oka kahibꞌi-kalegravebho 8Dhegraveu aaꞌi-aaꞌidhu mai uuru negraveti Jaꞌa regravengu sama segravemidhegraveumanaꞌu Masi ka regravengu loe boe paroate ngaa kahibꞌi-kalegravebho se nanene boe liiregravengu 9Aa Jaꞌa ne egraveci egraveegravena ka degravenge hegravebꞌaoka egraveegravena Ladhe abhu dhegraveu neo maso reJaꞌa Ama Lamatua neo patabuli ne negravetikoasa sasala-sasigo na Egraveegravena sama segraveminegravengu laꞌe asa era Ama Lamatua masore Jaꞌa dhu jꞌajꞌi hegravebꞌa oka Aa dhegraveu dhumaso re Jaꞌa negravengu neo asa mia egraveegravena kangaa-ngaa tao boe degravenge abhu naꞌa-ninudhu beꞌa 10 Dhegraveu manaꞌu reꞌa dhokatao maruru di te regravengu mai ho manaꞌupamadhe dhegraveu aa paꞌele iie mamuri dhegraveuTe ngaa Jaꞌa kegraveti mamuri dhu hua iia titukegravena te mamai Jaꞌa ne segravena ka dhegraveu bisamamuri mera-milu aa unu mamuri dhulegraveke
11 Jaꞌa kahegravei nuka segravemi dhegraveu madhengabadha dhu beꞌa Te dhegraveu madhenga dhubeꞌa sadia saraka ngiꞌu na toke madhesegravena ka kahibꞌi-kalegravebho na bisa mamuri12 Te ngaa dhegraveu sabꞌa dhu lamatua boenegraveti kahibꞌi-kalegravebho segravera ropa negravedhi busahui mai na rai pakajꞌegraveu tegraveke eele kahibꞌi-kalegravebho se Hegraveia busa hui ne kadhinare kahibꞌi-kalegravebho ka regravengu cahagꞌe raipacebꞌa 13Dhegraveu sabꞌa egraveegravena rai lula negravengudhoka sabꞌa tenge doi di Na pusi-pahaeboe jꞌaga paie-iie kahibꞌi-kalegravebho segravera
14 Legraveke tareꞌa Jaꞌa ne nuka segravemi dhegraveumadhenga badha dhu beꞌa Jaꞌa tadhe huaiia kahibꞌi-kalegravebho Jaꞌa segravera Aa regravengutadhe Jaꞌa kahegravei 15 Egraveegravena egraveci egraveegravena kadegravenge Ama Ku egravetu sorga tadhe Jaꞌa aa Jaꞌatadhe Negravengu kahegravei Jaꞌa sadia kore le ho
soro iisi Jaꞌa toke madhe segravena ka kahibꞌi-kalegravebho Jaꞌa bisa mamuri 16 Abhukahibꞌi-kalegravebho Jaꞌa dhu leo era dhu dhaekaboko kore megraveka segravena ka paꞌegraveci degravengekahibꞌi-kalegravebho egravetu seꞌe se Jaꞌa hudꞌi eopaꞌoru kore si mi ca era kahegravei Ropa regravengutadegravengi lii Jaꞌa regravengu tadhe degravenge Hegraveia ramai paꞌegraveci segravena ka jꞌajꞌi mi ca kaboko dhudegravenge dhegraveu madhenga egraveci
17 Negraveti egraveegravena ka Ama Ku egravetu sorga sueJaꞌa Te Jaꞌa dhu sadia le soro iisi Jaꞌatokemadhe segravena ka Jaꞌa bisamamuri hari18Abhuboe ca dhegraveu sa dhu laka-seti Jaꞌa homadhe te ngaa Jaꞌa mesa ku soro iisi laꞌatoke madhe Jaꞌa degravenge hak ho soro ngiꞌuJaꞌa aa degravenge hak kahegravei segravena ka kore hariParedha ne dhu Jaꞌa segravemi kore le negraveti AmaKu egravetu sorgardquo
19 Lula dhegraveu se tadegravengi lii padhai Yesussegravemi egraveegravena ka dhegraveu Yahudi se pabꞌala hariisi-aanga ra 20 Abhu dhegraveu ae negraveti regravengudhu peka na ldquoDhegraveu ne hujꞌu Aa nidhutao Ne Nga tao ka miu dꞌegravei nanene Nerdquo
21 Te ngaa abhu cahagꞌe peka na ldquoNeꞌene negraveti boe lii padhai dhegraveu hujꞌu sina maLii padhai segravemi seꞌe se kalua boe negraveti dꞌarahegravebꞌa nidhu Aa nidhu segravera bisa boe kahegraveipuri-paꞌegravele musi madha dhegraveu begravedhu sirdquo
Ama-ama dhegraveu Yahudi roꞌo boe segravemiLamatua Yesus
22 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu Yahudi neo taokalela agama regravengu Lodꞌo beꞌa ne legravekedegravenge hegraveru pacuhi Pesta ne pasanegravedꞌedhegraveu Yahudi lodꞌo dhu dhegraveu leo maipakajꞌalu Egravemu Kapua Manegravengi-MangajꞌiAma Lamatua egravetu kota Yerusalem ka rapamegraveu ne segravena ka ringi hari ca tegraveka23 Yesus kako palegraveme egravetu madha Egravemu Ka-pua Manegravengi-Mangajꞌi ne egravetu era dhu rapangare na lsquoPaleo Dhegraveu Aae Solemanrsquo24 Hegraveia ama-ama dhegraveu Yahudi mai lingurare Ne ka ra peka ldquoEeh Jiꞌi se mate tokedꞌai pegraveri lodꞌo hari ho ngeꞌa Ladhe Egraveu nenuka Kristus na peka mola-molardquo
25 Yesus bꞌala aku Negravengu na ldquoJaꞌa dhupeka mema le te ngaa miu moꞌo boe legravekaAa te ngaa jꞌara-jꞌara dhu Jaꞌa tao aaꞌi-aaꞌi madhutu paredha Ama Ku di Jꞌara
109 Lii Sodꞌa Koa-Kio 11820 1015 Mateos 1127 Lukas 1022 1022 Limuri ne dhegraveu Yahudi pekakalela ne Hanuka dhu padegravetu degravenge hari Natal Lii lolo na segravemi neꞌe ka egravetu tegraveu 167 (cangasu egravena nguru pidhumdashlodꞌoKristus dhae mai megraveka) jedheraa dhegraveu Siria egraveci ngara na Antiokus Epifanes paguri eele kota Yerusalem Negravengupakajꞌalu Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi kahegravei degravenge jꞌara na hake palaho mei korban ka tao era sogo-tagu na egravetuegraveegravena Negraveti egraveegravena ka dhegraveu Yahudi maruru Ka tanggal 25 hegraveru Kislef tegraveu 164 (cangasu egravena nguru egravepamdashlodꞌo Kristusdhae mai megraveka) ra pamegraveu hari Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi ne hegraveia ra tao acara segravena ka ringi hari Egravemu ne
Yohanis 1026 166 Yohanis 1113seꞌe se ka dhu padꞌelo na Jaꞌa ne cee26Te ngaa miu moꞌo boe legraveka Jaꞌa lula miuse kahibꞌi-kalegravebho Jaꞌa boe 27 Te kahibꞌi-kalegravebho Jaꞌa dhu tareꞌa segravera tadhe lii JaꞌaRegravengu madhutu Jaꞌa aa Jaꞌa tadhe regravengukahegravei 28 Jaꞌa hia si mamuri dhu legraveke dhumaꞌegravete boe aa regravengu cegraveri eele boe negravetiAma Lamatua kahegravei Abhu boe ca dhegraveu sadhubisa parame rare si negraveti Jaꞌa 29AmaKuegravetu sorga ka dhu pangegravedꞌu regravengu mi JaꞌaNegravengu egravera risi aaꞌi megraveu-megraveu Negraveti egraveegravena kaabhu boe ca dhegraveu sa hegravei dhu bisa paramerare si negraveti Negravengu 30Te Ama Ku degravenge Jaꞌane egravecirdquo
31 Ropa tadegravengi rare hegraveia ama-amadhegraveu Yahudi se rare hari hadhu neo pegravecipamadhe Yesus 32Ka Yesus padhai lii akuNegravenguna ldquoJaꞌa padꞌelo le jꞌara dhubeꞌa ae-ae negraveti AmaKu Miu pake jꞌara beꞌamia honeo pegraveci pamadhe Jaꞌardquo
33 Hegraveia dhegraveu se dhaa peka na ldquoJiꞌi pegraveciboe egraveu lula egraveu tao jꞌara beꞌa Te ngaa jiꞌihuku egraveu degravenge jꞌara pegraveci pake hadhu lulaegraveu pahahe Ama Lamatua Te egraveu dhokadhegraveu rai-haha di te ngaa tao iisi mu nukasegravemi Ama Lamatua Seli-kolane ngardquo
34 Ka Yesus bꞌala peka na ldquoTasamiaEgravetu dꞌara Atora agamadhumiumegravedꞌu dhusuri na lsquoJaꞌa peka mema na miu ama-ama se dewarsquo 35 Egravedhi teꞌa le na aaꞌi-aaꞌi dhu suri egravetu dꞌara Sasuri Mola-MegraveciAma Lamatua legraveke aa bisa boe core eeleAma Lamatua mesa Na dhu peka le dhegraveusegravera na regravengu se lsquodewarsquo 36 De tasamiaka miu bisa peka na Jaꞌa ne pahahe AmaLamatua lula Jaꞌa peka na Jaꞌa neAnaAmaLamatua Maso boe asa dꞌara kahadhu siTe Ama egravetu sorga ka dhu pajꞌujꞌu Jaꞌa aapua Jaꞌa mai asa rai-haha ne 37 Segravemi neꞌeLadhe Jaꞌa pakako boe sasabꞌa-laꞌa AmaKuna miu baku parcaya Jaꞌa 38 Te ngaa Jaꞌapakako taruu sasabꞌa Ama Ku De masi kamiu legraveka boe Jaꞌa te ngaa miu hudꞌi segravemimere ku tadha malaa dhu Jaꞌa tao Degravengesegravemi egraveegravena miu bisa meꞌa kahegravei na AmaKu dhu paꞌegraveki degravenge Jaꞌa Aa Jaꞌa paꞌegravekidegravenge Negravengu kahegraveirdquo
39 Ka dhegraveu se segraveku kegravepe Ne hari te ngaaNa tabhegraveli eele negraveti kacui-aai regravengu
40 Hegraveia Yesus laꞌe hari asa cabegraveka lokoYarden egravetu era dhu uru egraveegravena Yohanissarani dhegraveu Ka Na pea taha egravetu negravei
41Dhegraveu ae mai tenge Ne Hegraveia ra peka akuregravengu na ldquoYohanis tao negravedhi boe tadhamalaa Te ngaa aaꞌi-aaꞌi dhu negravengu lolelula-negraveti Yesus ne legraveke tareꞌa-reꞌardquo 42 Kadhegraveu ae egravetu negravei parcaya Yesus
11Mamadhe Lasarus
1-2 Abhu dhegraveu egraveci ngara na LasarusNegravengu pea egravetu rae Betania sama-samadegravenge aꞌa na bhegraveni dhegraveu dua Maria degravengeMarta (Maria neꞌe ka dhu pakose hagaLamatua Yesus degravenge egravei hegraveu megravengi kapamegraveu pake regraveu kegravetu na) Ca lodꞌo kaLasarus pegravedꞌa aae 3 Ka ana hegraveni nadhegraveu dua se paꞌadhu lii moa hia Yesusaku regravengu na ldquoLasarus angalai Ama egraveegravenapegravedꞌa aaerdquo
4 Ropa Yesus tadegravengi lii moa ne hegraveia Nalii aku Negravengu na ldquoEgravei papegravedꞌa ne negraveti boemamadhe Ama Lamatua neo pake jꞌaraneꞌe ho padꞌelo dadedha Na Segravena ka dhegraveuaaꞌi-aaꞌi dedꞌe padedha-dedha Jaꞌa nukaAna Ama Lamatua nerdquo
5 Yesus sue Marta Maria degravenge ari raLasarus 6 Lodꞌo Na tadegravengi na Lasarusdhu pegravedꞌa Yesus pea dua lodꞌo era egravetucabegraveka loko Yarden 7 Ka Na peka degravengeana madhutu Na segravera aku Negravengu na ldquoMailati hari asa era pea Lasarus egravetu propensiYudeardquo
8 Te ngaa ana madhutu Na pabꞌala pekana ldquoAma Mese Lai-lai ne ama-ama dhegraveuYahudi segravera neo pegraveci pamadhe Ama egravetunegravei Te ngaa Ama neo lamu hari asa negraveirdquo
9 Ka Yesus dhaa na ldquoBaku madhaꞌuBegraveli-begraveli negraveti lodꞌo rea toke lodꞌo cegravenacanguru dua jam si Ladhe kako egravetudꞌara saraa dhegraveu kadhunu boe Te saraapasaraa rai-haha ho dhegraveu bisa ladhe regravedhidegravenge beꞌa 10Te ngaa ladhe dhegraveu kako egravetudꞌara maroga na kadhunu pahari-paharite degravenge boe saraardquo
11 Yesus padhai lii egravele ka Na peka ldquoAn-galai egravedhi Lasarus bhegravejꞌi le Te ngaa pe Jaꞌalaku paregravei nerdquo
12 Hegraveia ana madhutu Na peka na ldquoAmaladhe negravengu bhegravejꞌi di sasoa na egraveegravena nanegravengu egravele negraveti papegravedꞌa sirdquo
13 Ra peka segravemi egraveegravena lula regravengu ngeena Yesus padhai lii lula-negraveti bhegravejꞌi dhubiasa di Aa te ngaa Yesus lole lula-negraveti
1033 Atora negraveti Ama-ama Agama 2416 1034 Lii Sodꞌa Koa-Kio 82126 1040 Yohanis 128 111-2 Lukas 1038-39 Yohanis 123 1110 Madhutu aꞌabhu Yesus na ldquoJaꞌa nuka segravemi saraa De lodꞌo-lodꞌoJaꞌa degravenge miu era na miu ngaa-ngaa tao boerdquo
Yohanis 1114 167 Yohanis 1144mamadhe Lasarus 14 Hegraveia Yesus pekamola-mola degravenge ra aku Negravengu na ldquoSegravemineꞌe Lasarus madhe le 15 Aa te ngaa Jaꞌakarejꞌe lula Jaꞌa aadꞌo egravetu negravei lodꞌo dhu namadhe megraveka segravena ka miu baku susa Tengaa dhu jꞌajꞌi neꞌe egraveegravena ka dhu tao miubisa parcaya Jaꞌa Mai lati kardquo
16 Hegraveia Tomas dhu dhegraveu paroa na ldquoanakembarrdquo peka degravenge ana madhutu dhuleo segravera aku negravengu na ldquoMai ka Beꞌa risiaaꞌi-aaꞌi ti lati segravena ka madhe palere-leredegravenge Nerdquo
Lamatua Yesus laꞌe asa Betania ka paꞌegraveradꞌara Marta
17-19 Ka Yesus si lasi asa rae BetaniaRae ne kajꞌegraveu negraveti Yerusalem tegravelu kilo-
meter di Ka dhegraveu Yahudi negraveti negravei ae kadhu mai beke segravena ka paꞌegravera dꞌara Martadegravenge Maria
Ropa Yesus si dꞌai negravei heka reꞌa nadhegraveu padhane le Lasarus egravepa lodꞌo kegravena
20 Ka lodꞌo Marta tadegravengi na Yesus maile hegraveia laꞌe paraga degravenge Yesus Te ngaaMaria mate egravetu egravemu 21 Hegraveia Marta liidegravenge Yesus peka na ldquoAma ee LadheAma egravetu neꞌe tatu ari jaꞌa madhe boe22 Te ngaa jaꞌa parcaya kahegravei sadꞌi Amamanegravengi ngaa egraveegravena ka negraveti Ama Lamatuatatu abhurdquo
23 Ka Yesus lii degravenge ne peka naldquoMarta Egraveegravena na Ari mu mamuri harirdquo
24 Marta padhai lii peka na ldquoJaꞌa keꞌape dꞌai lodꞌo egravele rai-haha ne ladhe AmaLamatua pamamuri hari dhegraveu madhe aaꞌi-aaꞌi Negravengu pamamuri hari kahegravei ari jaꞌardquo
25 Hegraveia Yesus peka na ldquoJaꞌa ka dhu hiadhegraveu madhe mamuri hari Jaꞌa ka dhu hiadhegraveu mamuri dhu legraveke kahegravei De dhegraveudhu parcaya Jaꞌa abhu mamuri egraveegravena masika negravengu madhe 26 Ka dhegraveu dhu unumamuri dhu legraveke egraveegravena aa parcaya Jaꞌabegraveli-camegravedꞌa madhe boe te ngaa mamuritaruu Marta egraveu parcaya lii padhai Jaꞌa nedordquo
27 Hegraveia Marta dhaa na ldquoOo Ama Jaꞌaparcaya na Egraveu ne nuka Kristus Dhegraveu dhuAma Lamatua pajꞌujꞌumema karegravei negraveti uruka Aa Egraveu ne Ana Ama Lamatua dhu Napadhadha tegraveke hia mai asa rai-haha nerdquo
Lamatua Yesus tangi28 Ropa Marta padhai lii nare hegraveia na
legravepa asa egravemu na Ka na paroa ari na Mariasegravena ka dua ra mesa-mesa ra Ka na pekana ldquoAma Mese mai le Negravengu neo paragadegravenge egraveurdquo 29-31 Ropa tadegravengi segravemi egraveegravena
hegraveiaMaria laꞌe degravenge ka tengeYesus Ropadhegraveu Yahudi dhu beke degravenge Maria egravetudꞌara egravemu regravedhi negravengu kegravedꞌi sahegraveka ka railiꞌu laꞌe hegraveia lasi madhutu ne re limuri Teregravengu pangee na Maria laꞌe tangi asa roꞌaLasarus
Lodꞌo egraveegravena Yesus si dꞌai megraveka dꞌara raeNegravengu egravetu era dhuMarta paraga degravengeNe32 Ropa Maria laꞌe dꞌai era egraveegravena ka ladhenegravedhi Yesus Hegraveia na patitu kegravetu urutuuegravetu madha Yesus Ka na lii aku negravengu naldquoAma Segravemi Ama egravetu neꞌe tatu ari jaꞌamadhe boerdquo
33 Ropa Yesus negravedhi Maria tangi aadhegraveu Yahudi dhu madhutu ne tangi kahegraveika Yesus nasa aa dꞌara Na susa 34Hegraveia Nakaregravei aku Negravengu na ldquoMiu padhane ne egravetumiardquo
Ra dhaa peka na ldquoMai Ama Segravena kamegravedhi unu murdquo
35 Hegraveia Yesus tangi 36 Ka dhegraveu Yahudise papeka aku regravengu na ldquoLadhe ku laa Nasue Lasarus titu kegravenardquo
37 Te ngaa abhu cahagꞌe dhu papeka naldquoDhegraveu neꞌe ne ka dhu hia dhegraveu begravedhu bisanegravedhi Nga tao ka Negravengu bisa boe tengejꞌara segravena ka Lasarus baku madherdquo
Lasarus mamuri hari38 Ka dꞌara Yesus susa Hegraveia laꞌe padegravetu-
degravetu asa roꞌa dhu ra padhane Lasarus Roꞌane dhu ra katange le degravenge hadhu aae cue39 Hegraveia Yesus pua dhegraveu egravetu segravera peka naldquoLoli eele ku hadhu negraveti hegravebꞌa roꞌa nerdquo
TengaaMarta anahegraveni dhegraveumadhenepeka aku negravengu na ldquoIrii Ama Na madheegravepa lodꞌo kegravena Tatu hegraveu lerdquo
40 Ka Yesus pasanegravedꞌe ne aku Negravengu naldquoSanegravedꞌe lii Jaꞌa deo na si Jaꞌa dhu pekamema le na ladhe egraveu tareꞌa-reꞌa parcayaJaꞌa pe megravedhi dadedha Ama Lamatuardquo
41 Hegraveia pegraveri-pegraveri dhegraveu loli eele hadhunegraveti hegravebꞌa roꞌa ne Ka Yesus ladhe asadedha-liru hegraveia Na peka ldquoAma Jaꞌamanegravengi makasi lula Ama nanene Jaꞌa42 Jaꞌa keꞌa karegravei negraveti uru ka na Amananene taruu Jaꞌa Te ngaa doe ne Jaꞌapeka segravemi neꞌe segravena ka dhegraveu-dhegraveu dhutitu egravetu neꞌe bisa reꞌa na Ama ka dhupua Jaꞌardquo 43Ropa peka nare hegraveia Na paroadegravenge lii megravedhu peka na ldquoLasarus Kaluakardquo
44 Ka dhegraveu madhe ne kalua negraveti dꞌararoꞌa Kacui-aai degravenge haga na paꞌegraveki eradegravenge begravela hutu dhegraveu madhe Aa abhubegravela dhu pahutu regravehu na kahegravei Yesus pua
Yohanis 1145 168 Yohanis 128dhegraveu egravetu segravera peka na ldquoBhoke eele begravelahutu se segravena ka na kakordquo
Ra tenge jꞌara ho neo pamadhe LamatuaYesus
(Mateos 261-5 Markus 141-2 Lukas 221-2)
45 Ropa laladhe regravedhi tatao Yesus nedhegraveu Yahudi dhu beke degravenge Maria aeka dhu parcaya Yesus 46 Te ngaa abhucahagꞌe kahegravei dhu lasi paraga degravenge dhegraveunegraveti partei Parisi segravena ka peka tatao Yesusne degravenge regravengu
47 Egravele egraveegravena hegraveia kegravetu agama Yahudisegravera degravenge dhegraveu Parisi pakaboko ho pad-hue Ra pakaregravei peka na ldquoDhegraveu neꞌe netao tadha malaa rupa-rupa De egravedhi taoNe tasamia hari 48 Te ladhe egravedhi sorotegravekeNe begraveli-camegravedꞌa dhegraveu aaꞌi-aaꞌi sanao-maena Negravengu jꞌajꞌi dhegraveu aae regravengu Degravengejꞌara neꞌe egraveegravena na sordadꞌu Roma segraveramaipaguri eele Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌiegravedhi degravenge palaho isi kabarai egravedhirdquo
49 Tegraveu egraveegravena Kayafas dhu jꞌajꞌi kegravetu kapairisi agama Yahudi Na peka na ldquoGoaee Miu meꞌa boe ngaa-ngaa 50 Te ladhedhegraveu egraveci madhe pala dhegraveu aaꞌi-aaꞌi egraveegravenabeꞌa risi hia miu Te ladhe aadꞌo nasordadꞌu Roma mai pamadhe aaꞌi megraveu-megraveu isi kabarai egravedhi dhegraveu Yahudi nerdquo51 Lii Kayafas ne mai boe negraveti dꞌara negravenguunu na Te Ama Lamatua pake hegravebꞌa nalula negravengu ka kegravetu kapai risi agama dꞌarategraveu egraveegravena Negraveti egraveegravena ka Kayafas peka tegravekena begraveli-camegravedꞌa Yesus madhe pala dhegraveuYahudi aaꞌi-aaꞌi ra 52 Aa te ngaa dhulegraveke ka Yesus madhe boe hia dhegraveu Yahudimesa ra di te ngaa pala dhegraveu unu AmaLamatua aaꞌi-aaꞌi dhu pale-legraveme egravetu rai-haha ne Negravengu egraveegravena na oru nare si jꞌajꞌimi suku ca nau-ca nadha
53 Lula lii padhai Kayafas neꞌe ka karegraveinegraveti lodꞌo egraveegravena ama-ama dhegraveu Yahuditenge jꞌara ho neo pamadhe Yesus
54 Negraveti egraveegravena ka Yesus laꞌe heka asamadha dhegraveu ae egravetu talora ama-ama dhegraveuYahudi Negravengu degravenge ana-ana madhutuNa lasi asa dꞌara kota egraveci ngara na Efraimpadegravetu degravenge dꞌaramamoo Ka ra pea tahaegravetu egraveegravena
55 Lodꞌo egraveegravena degravetu le degravenge lodꞌo kalelaPaska agama Yahudi Dhu tema le dꞌailodꞌo segravemi egraveegravena dhegraveu ae negraveti rae-rae maipakaboko egravetu kota Yerusalem homadhutukalela Paska egravetu egraveegravena Dhegraveu se dꞌai uruho pamegraveu iisi madhutu atora agama 56Aeka negraveti regravengu patangi-tenge Yesus egravetuegraveegravena Ropa ra titu egravetu madha Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi ka ra pakaregravei peka naldquoMadhutu aꞌabhumiu tasamia Yesusmaimadhutu pesta kalela Paska ne do aadꞌordquo57 Te ngaa kegravetu agama Yahudi segravera degravengedhegraveu Parisi paredha peka na ldquoLadhe abhudhegraveu dhu reꞌa Yesus egravetu mia na pekadegravenge jiꞌirdquo Aa te ngaa regravengu neo kegravepe Ne
12Maria pakose haga Yesus degravenge egravei hegraveu
megravengi(Mateos 266-13 Markus 143-9)
1 Di egravena lodꞌo ka dꞌai lodꞌo kalelaPaska ka Yesus si mai hari asa rae Be-tania Lasarus si pea egravetu egraveegravena Negravenguka dhu madhe dhu Yesus pamamuri harile 2 Hegraveia regravengu pananasu segravena ka megravedanone Yesus naꞌa-ninu degravenge regravengu Martalalau mei Aa Lasarus madhegravedi naꞌa-ninumei egraveci degravenge Yesus 3 Hegraveia Maria nare egraveihegraveu megravengi asli ca boto dhu kabꞌua Ka napasuti mi haga Yesus Hegraveia na roso hagaYesus pake regraveu kegravetu negravengu Ka hegraveu megravengine pale-legraveme aaꞌi dꞌara egravemu egraveegravena
4 Te ngaa ana madhutu Yesus egraveci ngarana Yudas Iskariot dhu egraveegravena na pahieYesus kaꞌugu aku negravengu na 5 ldquoWee Ngatao ka negravengu pahie boe egravei hegraveu megravengi neTe kabꞌua na nuka segravemi gaji dhegraveu egraveci dꞌaraca tegraveu Beꞌa risi pahie segravena ka kabꞌua napabagi mi dhegraveu unu aadꞌo segraverardquodagger 6 Aa tengaa Yudas peka segravemi neꞌe ne lula boe negravetinegravengu sue dhegraveu-dhegraveu unu aadꞌo Te ngaalula negravengu dhegraveu manaꞌu Negravengu ne dhutegraveke doi Yesus si te ngaa ae ka dhu huninare negraveti dꞌara kas
7 Ka Yesus bꞌala aku Negravengu na ldquoHudꞌilaa bhegraveni ne tao segravemi neꞌe Te negravengu dhutegraveke egravei hegraveu megravengi ne segravena ka lalau ngiꞌuaae Jaꞌa ho ra padhane Jaꞌa 8 Dhegraveu unuaadꞌo dhu bera-bera degravenge miu Te ngaa
1154 Sensus 910 123 Madhutu Alkitab lii Yunani peka egravei hegraveu megravengi ne lsquonardosrsquo dhu uru egraveegravena dhegraveu taonegraveti amo aajꞌu hegraveu megravengi Alkitab lii Idhonesia peka na lsquonarwastursquo Alkitab lii Yunani peka isi boto ne ca lsquolitrarsquo nukategravelu ngasu dua nguru legravemi gram ele boe dꞌai ca tenga liter 123 Lukas 737-38 dagger 125 Alkitab lii Yunanipeka kabꞌua egravei hegraveu megravengi ne tegravelu ngasu lsquodenarirsquo Ca denari egraveegravena sama segravemi gaji tuka ca lodꞌo 128 Lole HariJꞌara-jꞌara Mamuri 1511
Yohanis 129 169 Yohanis 1227Jaꞌa ne begraveli-camegravedꞌa aadꞌo heka egravetu taloramiurdquo
Kegravetu agama segravera tenge jꞌara ho neo pa-madhe Lasarus
9 Egravele egraveegravena dhegraveu Yahudi ae ka dhu reꞌana Yesus egravetu rae Betania Ka dhegraveu se maineo regravedhi Ne aa neo regravedhi Lasarus kahegraveiTe regravengu tadegravengi le na Yesus pamamurihari le Lasarus negraveti mamadhe 10 Te ngaakegravetu-kegravetu agama padhue ho neo pamadheLasarus 11Te dhegraveu Yahudi ae dhu tadegravengile lii palolo lula-negraveti Lasarus ne ka dhegraveu separcaya Yesus Regravengu se roꞌo heka naneneama-ama dhegraveu Yahudi
Lamatua Yesus maso asa dꞌara kotaYerusalem sama segravemi dhegraveu aae-dhegraveu kapai
(Mateos 211-11 Markus 111-11 Lukas1928-40)
12 Asa begraveli egraveegravena dhegraveu ae dhu maimadhutu kalela Paska egravetu kota Yerusalemtadegravengi na Yesus neo mai asa era neꞌekahegravei 13 Ka lasi pare regraveu palam ho pakesoru mamai Yesus sama segravemi Negravengu nedhegraveu aae-dhegraveu kapai Hegraveia ra paꞌoo aaꞌi-aaꞌi ra aku regravengu naldquoHosana Jiꞌi koa-kio Ama Lamatua
Te Lamatua pajꞌujꞌu dꞌara hua iia Nami Dhegraveu Aae Israꞌel
dhu negraveti kolongara Lamatuardquo14 Ka Yesus abhu badha keledꞌei egraveni ciꞌu
hegraveia Na manyaꞌe Seꞌe se jꞌajꞌi nuka segravemidhu suri tegraveke le egravetu dꞌara SasuriMola-MegraveciAma Lamatua na15 ldquoMiu dhegraveu kota Yerusalem baku mad-
haꞌuMiu dhegraveu kota lsquoSionrsquo se ladhe ku asa
negraveiDaggerTe Dhegraveu Aae miu nuka mai negravei
Negravengu mai manyaꞌe keledꞌei egraveniciꞌurdquo
16 Lodꞌo egraveegravena ana madhutu Yesus reꞌamegraveka sasoa negraveti jꞌara seꞌe se Te ngaabegraveli-camegravedꞌa ropa Yesusmamuri hari negravetimamadhe Na aa Ama Lamatua dedꞌe Nepadedha-dedha regravengu heka sanegravedꞌe jꞌara-jꞌara dhu suri tegraveke egravetu dꞌara Sasuri Mola-Megraveci lula-negraveti Negravengu ne Regravengu sanegravedꞌekahegravei tatao dhegraveu ae se mi dedha Yesus
17 Lodꞌo Yesus pamamuri hari Lasarusnegraveti mamadhe hegraveia Na paroa ne kaluanegraveti roꞌa dhegraveu madhe egraveegravena abhu dhegraveu aedhu sama-sama degravenge Yesus De limuri ne
regravengu lolo palegraveme lula-negraveti ngaa dhu uruegraveegravena regravengu regravedhi degravenge musi madha ra18 Negraveti egraveegravena ka ropa Yesus padegravetu degravengeYerusalem dhegraveu aemai soruNe lula regravengutadegravengi le na Negravengu ka dhu tao tadhamalaa egraveegravena 19 Ka dhegraveu-dhegraveu Parisi pekana ldquoPeeh Ladhe ku laa Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi egraveturai-haha ne parai-oru ho neo madhutuNe Begraveli-camegravedꞌa egravedhi ka dhu jꞌegravera Ladhejꞌajꞌi ka segravemi egraveegravena egravedhi tao tasamia harirdquo
Pegraveri-pegraveri dhegraveu Yunani neo mai paragadegravenge Yesus
20 Abhu dhegraveu Yunani pegraveri-pegraveri dhumai asa kota Yerusalem palere-lere degravengedhegraveu leo ho neo madhutu kalela Paskaegravetu egraveegravena Egravetu egraveegravena regravengu neo pahahaiisi mi Ama Lamatua kahegravei 21 Hegraveia dhegraveuse mai paraga degravenge Pelipus dhu raenegravengu ka Betsaida egravetu propensi Galilea Ramanegravengi aku regravengu na ldquoJiꞌi neo paragadegravenge Yesusrdquo
22 Ka Pelipus laꞌe peka degravenge Ande-rias Hegraveia dua ra lasi peka degravenge Yesus23-24 Ka Yesus peka degravenge si aku Negravenguna ldquoLodꞌo Jaꞌa dꞌai kegravena Jaꞌa hudꞌi madheku hekaAmaLamatua neo dedꞌe padedha-dedha Jaꞌa kegravena Tareꞌa segravemi egraveegravena Egravedhipakasame ku degravenge hini egraveci Ladhe egravedhisegravele hini ca lamusi na hini ne ele iie uuruku degravenge jꞌara boho egravetu dꞌara rai heka namuri mai hegraveia na hia hua-hela ae-ae kegravenaLadhe segravemi boe egraveegravena hini egraveegravena cue dhoo-dhoo di 25 Dhegraveu dhu pahae boe dadꞌegraveiAma Lamatua lula negravengu sue ae mamurina egravetu rai-haha ne egraveegravena na mamuri na eleiie dꞌara Te ngaa dhegraveu dhu sadia tegraveke eelemamuri rai-haha na begraveli-camegravedꞌa negravenguabhu mamuri dhu legraveke dhu maꞌegravete boe26Dhegraveu dhu neo sabꞌa hia Jaꞌa negravengu hudꞌimadhutu Jaꞌa taruu Jaꞌa egravetu mia na dhegraveupajuu-paleha Jaꞌa egravetu egraveegravena kahegravei Te ladheabhu dhegraveu dhu sabꞌa hia Jaꞌa egraveegravena na AmaKu egravetu sorga pakabꞌua negravengurdquo
Lamatua Yesus peka mema lula-negraveti ma-madhe Na
27 Yesus tuhu hari lii padhai Na pekana ldquoDꞌara Jaꞌa susa titu kegravena Te ngaa Jaꞌaneo peka ngaa hari Jaꞌa hudꞌi manegravengiku peka na lsquoAma Patabuli Jaꞌa segravena kaJaꞌa baku madhe ku dꞌara lai-lai nersquo doBisa boe Jaꞌa manegravengi boe segravemi egraveegravenalula Negravengu pua Jaꞌa mai segravena ka madhe
1213 Lii Sodꞌa Koa-Kio 11826 Dagger 1215 Kota Sion ngara leo negraveti kota Yerusalem 1215 Sakaria 99 1225 Mateos 1039 1625 Markus 835 Lukas 924 1733
Yohanis 1228 170 Yohanis 124928De dhu Jaꞌa manegravengi ka lsquoAma Hudꞌi laaJaꞌa madhutu dadꞌegravei Ama Ku segravena ka dhegraveuaaꞌi-aaꞌi dedꞌe padedha-dedha kolongaraAmarsquo rdquo
Hegraveia lii egraveci negraveti dedha-liru peka na ldquoJaꞌadedꞌe padedha-dedha le kolongara Jaꞌa AaJaꞌa neo dedꞌe padedha-dedha hari kolon-gara Jaꞌardquo
29 Ka dhegraveu ae dhu titu egravetu segravera satadegravengi lii neꞌe kahegravei hegraveia ra peka na ldquoIraii Dꞌoro ngardquo
Cahagꞌe hari peka na ldquoAadꞌo Ana pajuuLamatua egraveci negraveti sorga padhai lii degravengeNerdquo
30 Te ngaa Yesus padhai lii degravenge regravenguaku Negravengu na ldquoLii deo na lii hia miu hiaboe Jaꞌa 31Limuri ne dhegraveu egravetu rai-haha nehudꞌi lasi asa madha Ama Lamatua segravenaka Na pamaꞌegravete lii langu regravengu Lamatuaneo babegravege eele kahegravei Dhegraveu Bhelu dhuparedha egravetu rai-haha ne 32 Ladhe dhegraveudedꞌe ka Jaꞌa egravetu ajꞌu palolo-palegravebha peJaꞌa egravere kore dhegraveu aaꞌi-aaꞌi segravena ka raparcaya Jaꞌardquo 33 (Na padhai lii segravemi neꞌeho peka jꞌara mamadhe Na)
34 Ka dhegraveu egravetu segravera karegravei aku regravenguna ldquoJiꞌi tadegravengi ngegravedhi le negraveti atoraLamatua dhu peka na egraveegravena na Kristusmamuri taruu Kristus degravenge Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa egraveci egraveegravena ka do De ngatao ka Egraveu peka na lsquoBegraveli-camegravedꞌa dhegraveu neopacaꞌe Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa egraveegravena egravetuajꞌu palolo-palegravebharsquo Te Negravengu ne ceerdquo
35 Hegraveia Yesus dhaa na ldquoNegravebhu hekasaraa Jaꞌa dꞌelo heka miu De lodꞌo Jaꞌadegravenge miu era miu hudꞌi mamuri molaku segravena ka bhabhelu-katubꞌa baku hutunare saraa dhu egravetu dꞌara miu Te dhegraveu dhukako egravetu dꞌara maroga neꞌa boe laꞌe asamia 36 Lodꞌo saraa Jaꞌa ne era miu hudꞌiparcaya ku Jaꞌa segravena ka miu jꞌajꞌi mi dhegraveudhu mamuri egravetu dꞌara saraa ho meꞌa namiu neo lami miardquo
RopaYesus padhai lii nare hegraveia laꞌe tegravekeeele dhegraveu seꞌe segravena ka Negravengu mesa-mesana
Dhegraveu Yahudi roꞌo boe parcaya LamatuaYesus
37 Masi ka Yesus tao le tadha malaa ae-ae egravetu madha dhegraveu ae te ngaa roꞌo boeparcaya Ne 38 Neꞌe ne palegraveke degravenge liiYesaya ca dhegraveu negraveti lii padhai Lamatuadhu suri peka na
ldquoLamatua Abhu boe dhegraveu dhu parcaya liipadhai jiꞌi
Te masi ka Lamatua padꞌelo le koasate ngaa dhegraveu segravera ladhe regravedhi boe
ngaa-ngaardquo39 Negraveti egraveegravena ka limuri ne dhegraveu Yahudi
cahagꞌe parcaya boe Lamatua legraveke segravemidhu Yesaya suri tegraveke egravetu era leo dꞌarasasuri na peka na40 ldquoAma Lamatua pabegravedhu le dꞌara ra
segravena ka baku regravedhi ngaa-ngaaNa soro tegraveke dꞌara ra adhu segravemi hadhu
segravena ka baku reꞌa megraveuSoro tegraveke si segravemi egraveegravena
segravena ka baku ra legravepa tenge Jaꞌaaa Jaꞌa tao boe pabeꞌa sirdquo
41 Yesaya peka segravemi neꞌe lula negravedhi ledadedha Yesus ka na lole mema lula-negravetiYesus ne
42 Masi ka segravemi egraveegravena te ngaa abhukahegravei dhegraveu ae dhu parcaya Yesus Mesaboe dhegraveu biasa di te abhu kahegravei ama-ama dhegraveu Yahudi dhu parcaya Ne Tengaa regravengumangaku boe Yesus egravetumadhadhegraveu ae lula ramadhaꞌumage dhegraveu Parisibabegravege eele si negraveti dꞌara egravemu sabajꞌa ra43 Ama-ama Yahudi se pusi-pahae boe hoLamatua koa si lula regravengu dꞌegravei risi abhukoa-kadꞌiri negraveti dhegraveu rai-haha
Lii Holo-Nori Lamatua Yesus padꞌelotatao dhegraveu
44 Ka Yesus padhai lii degravenge lii megravedhuaku Negravengu na ldquoDhegraveu dhu parcaya Jaꞌanegravengu parcaya boe Jaꞌa mesa ku te ngaanegravengu parcaya kahegravei Dhegraveu dhu pua Jaꞌamai 45 Te dhegraveu dhu ladhe negravedhi Jaꞌa nanegravengu ladhe negravedhi kahegravei Dhegraveu dhu pua-paleha Jaꞌa 46 Jaꞌa mai segravena ka jꞌajꞌi nukasegravemi saraa egravetu rai-haha ne Ho hudꞌi laadhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu parcaya Jaꞌa mamuriboe egravetu dꞌara maroga 47 Ladhe abhudhegraveu dhu nanene Lii Holo-Nori Jaꞌa tengaa madhutu boe na Jaꞌa pamaꞌegravete boehahuku na Te mamai Jaꞌa asa rai-haha neneo boe pamaꞌegravete hahuku dhegraveu te ngaaJaꞌa neo patabuli si negraveti koasa sasala-sasigora 48 Te ngaa dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu tule eeleJaꞌa aa dꞌegravei boe segravemi Lii Holo-Nori Jaꞌa pena paraga degravenge hakim Te dꞌai egravele rai-haha ne Lii Holo-Nori dhu Jaꞌa lole kegravedhisegravera ka dhu pamaꞌegravete hahuku mi dedharegravengu egraveci-egraveci 49 Lula Jaꞌa dhae padhai liikegravedhi megraveka pake kolongara Jaꞌa mesa ku
1234 Lii Sodꞌa Koa-Kio 1104 Yesaya 96 Yeskial 3725 Daniel 714 1238 Yesaya 531 1240 Yesaya610
Yohanis 1250 171 Yohanis 1321Te ngaa Jaꞌa padhai lii kegraveti kolongara AmaKu egravetu sorga Te Negravengu ka dhu pua JaꞌaAa Negravengu ka dhu paredha Jaꞌa segravena kaJaꞌa padhai lii ngaa 50 Jaꞌa keꞌa kahegravei nalii paredha Na hia mamuri dhu legraveke dhumaꞌegravete boe Negraveti egraveegravena ka lii padhai Jaꞌamadhutumola-mola ngaa dhuAmaKupuaJaꞌa padhai liirdquo
13Lamatua Yesus rase haga ana madhutu
Na1 Lodꞌo kalela Paska dhae dꞌai megraveka
Yesus neꞌa le na dꞌai le lodꞌo ho Negravengutegraveke eele rai-haha ne aa laꞌe hari asa AmaNa egravetu sorga Negravengu sue titu kegravena dhegraveuunu Na egravetu rai-haha ne toke Na sarakamamuri Na kateme aae hia mi regravengu
2 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu aae nidhu dadugu-rariu le Yudas ana Simon Iskariot segravena kapahie eele Yesus Ka Yudas dhu pamaꞌegravetele segravena ka adꞌu-ue madha jꞌara egraveegravena ropaYesus si madhegravedi raꞌa-rinu egravetu dꞌara kalelaPaska
3 Yesus neꞌa mema le na Ama Lamatuapua-paleha Negravengu mai asa rai-haha ne denegravebhu heka Negravengu legravepa hari laꞌe asa AmaLamatua Aa Negravengu neꞌa kahegravei na AmaNa egravetu sorga pangegravedꞌu aaꞌi le ngaa-ngaami Negravengu 4 Hegraveia Yesus kegravedꞌi negraveti mei kaNa tao eele kodho liꞌu Na Nare begravela egraveciho egraveki mi lalole na 5 Ka Na bhori egravei asadꞌara bokor iiki cue Hegraveia Na rase haga anamadhutu Na segravera Ropa Na rase pamegraveunare haga dhegraveu egraveci Na seka pamango pakebegravela dhu paꞌegraveki egravetu lalole Na 6 Na rasehaga si egraveci-egraveci Ropa dꞌai Simon Petrus kaSimon Petrus karegravei aku negravengu na ldquoAmaneo rase haga jaꞌa kahegravei dordquo
7 Yesus dhaa peka na ldquoDeo neꞌe ne egraveudhae meꞌa megraveka ngaa dhu Jaꞌa tao ne Tengaa negravebhu-negravebhu egraveu heka meꞌa kegravenardquo
8 Te ngaa Petrus pasisu aku negravengu naldquoAma baku tao segravemi egraveegravena Jaꞌa koꞌo boeAma rase haga jaꞌardquo
Hegraveia Yesus peka na ldquoLadhe Jaꞌa rasepamegraveu boe haga egraveu na egraveu bisa boe paꞌegravekidegravenge Jaꞌardquo
9 Ka Simon Petrus dhaa aku negravengu naldquoLadhe segravemi egraveegravena mesa boe haga di Tengaa Ama rase kacui-aai degravenge kegravetu jaꞌakahegraveirdquo
10 Hegraveia Yesus lii degravenge ne aku Negravenguna ldquoDhegraveu dhu diu le egravei parluu dhoka rasehaga di Te ngiꞌu na megraveu le Mema tareꞌadꞌara miu megraveu le te ngaa miu aaꞌi mi boerdquo11 (Yesus peka segravemi neꞌe lula neꞌa le cee kadhu neo pahie Ne Negraveti egraveegravena ka Na pekana ldquoMiu aaꞌi mi boe dhu megraveurdquo)
12 Ropa Yesus pamegraveu nare haga si hegraveiaNa silu hari kodho Na ka madhegravedi hariasa mei Ka Na karegravei ana madhutu Naaku Negravengu na ldquoTasamia Ropa Jaꞌa rasehagamiu miumeꞌa sasoa negraveti dhu Jaꞌa taone do aadꞌo 13 Miu tema paroa Jaꞌa nelsquoAma Mesersquo aa lsquoLamatuarsquo Egraveegravena legraveke kegravenalula mema hudꞌi segravemi egraveegravena ku 14 Te ngaaladhe Mese degravenge Lamatua miu ne rase lehagamiu nuka segravemi ana pua-paleha sa natasamia hari degravenge miu Miu hudꞌi lalau-laloꞌo isi-aanga mi egraveci degravenge egraveci contonuka miu hudꞌi egraveci degravenge egraveci rase hagami 15 Te Jaꞌa tao le jꞌara ne segravena ka miumadhutu Ladhe Jaꞌa tao tasamia na miuhudꞌi tao segravemi egraveegravena kahegravei 16 Jaꞌa pekatareꞌa-reꞌa degravenge miu Ca dhegraveu egravenu bisaboe risi negraveti lamatua na Aa ca dhegraveu pajuu-paleha bisa boe risi negraveti dhegraveu dhu puanegravengu 17 Lula miu dhu meꞌa le jꞌara seꞌemiu oto ladhe miu tao madhutu
18 Jaꞌa padhai lii boe lula-negraveti miu aaꞌi-aaꞌi mi Jaꞌa tadhe megraveu dhegraveu dhu Jaꞌahagꞌe kore Masi ka segravemi egraveegravena te ngaajꞌara ne hudꞌi jꞌajꞌi ku sama segravemi dhusuri tegraveke egravetu dꞌara Sasuri Mola-Megraveci AmaLamatua na lsquoDhegraveu dhu madhegravedi naꞌa-ninu paꞌegraveci degravenge Jaꞌa soro kabodho miJaꞌa lersquo 19 Jaꞌa peka mema degravenge miu holadhe abhu dhegraveu dhu laꞌe tegraveke eele Jaꞌana miu bisa parcaya kegravena na Jaꞌa neKristus 20 Jaꞌa peka degravenge miu tareꞌa-reꞌakegravena dhegraveu cee dhu bhoke dꞌara na ho segraveminare dhegraveu dhu Jaꞌa pua na negravengu kahegraveisegravemi nare Jaꞌa Aa cee ka dhu segravemi nareJaꞌa degravenge beꞌa na negravengu segravemi nare kahegraveiDhegraveu dhu pua-paleha Jaꞌardquo
Lamatua Yesus peka mema na begraveli-camegravedꞌa abhu dhegraveu dhu pahie eele Ne
(Mateos 2620-25 Markus 1417-21 Lukas2221-23)
21 Yesus padhai lii nare segravemi egraveegravena hegraveiadꞌara Na mulai susa Ka Na lii aku Negravenguna ldquoDhu Jaꞌa peka ne legraveke tareꞌa Ca dhegraveunegraveti miu egraveegravena na pahie eele Jaꞌardquo
1315 Lukas 2227 1316 Mateos 1024 Lukas 640 Yohanis 1520 1318 Lii Sodꞌa Koa-Kio 4110 1320 Mateos 1040 Markus 937 Lukas 948 1016
Yohanis 1322 172 Yohanis 14922 Ropa tadegravengi segravemi egraveegravena hegraveia ana-
ana madhutu Na palaladha egraveci degravenge egravecite regravengu malaa Reꞌa boe na cee ka dhuNegravengu peka 23 Egravetu era neꞌe abhu ca dhegraveudhu Yesus sue (nuka jaꞌa Yohanis dhu surisasuri ne) Jaꞌa dhu madhegravedi egravetu baboaYesus 24Hegraveia Simon Petrus pangegravetu kegravetuho jaꞌa karegravei Yesus cee ka dhu Na pekaegraveegravena
25 Ka jaꞌa eso padegravetu degravenge Yesus hokaregravei Ne ldquoDhegraveu dhu Ama peka ne ceerdquo
26 Hegraveia Yesus dhaa peka na ldquoSegravemi neꞌeJaꞌa neo kore roti caꞌegraveta ho cegravebꞌu asa dꞌaramago ne Egraveegravena na Jaꞌa hia mi dhegraveu dhuJaꞌa peka deo nardquo Ka Yesus cegravebꞌu nareroti ne asa dꞌara mago hegraveia Na jꞌole asaYudas ana Simon Iskariot 27 Ropa segraveminare roti ne hegraveia dhegraveu aae nidhumaso asadꞌara Yudas Ka Yesus peka degravenge ne ldquoEgraveuneo tao ngaa na tao ka lai-lai Pamata iakardquo 28 Te ngaa dhegraveu leo dhu madhegravedi egravetusegravera reꞌa rare boe nga tao ka Yesus padhailii segravemi egraveegravena 29 Lula Yudas dhu tegraveke doi-dhari ka abhu dhu pangee na Yesus puaYudas peka na ldquoLamu hegraveli ngaa dhu egravedhiparluu segravena ka tao pesta Paskardquo Aa abhukahegravei dhu pangee na Yesus pua YudasldquoLamu hia doi dꞌai ciki sa mi dhegraveu unu boengaa-ngaa segraverardquo
30 Ropa Yudas segravemi nare roti ne hegraveialaꞌe degravenge ka Lodꞌo negravengu kalua egraveegravena dhumegraveda le
Lii paredha dhu hiu31 Ropa Yudas laꞌe hegraveia Yesus padhai
lii aku Negravengu na ldquoJaꞌa ne Dhegraveu Rai-haha Tareꞌa-reꞌa Dꞌai lodꞌo kegravena ho AmaLamatua dedꞌe Jaꞌa padedha-dedha Aanegraveti jꞌara neꞌe dhegraveu regravedhi dadedha AmaLamatua kahegravei 32 Lula Jaꞌa paꞌegraveki degravengeAma Lamatua aa padꞌelo dadedha Na negravetiegraveegravena ka Na dedꞌe padedha-dedha Jaꞌa Napamata heka
33 Ana aaꞌi-aaꞌi Masi ka Jaꞌa suemiu titukegravena te ngaa negravebhu heka Jaꞌa paꞌana-lalueele miu Egraveegravena na miu patangi-tenge Jaꞌate ngaamegravedhi boe Lii dhu Jaꞌa peka degravengemiu ne egraveci egraveegravena ka degravenge dhu Jaꞌa loledegravenge ama dhegraveu Yahudi segravera na lsquoJaꞌa lakuasa era egraveci dhu miu bisa megraveka madhutursquo34 Jaꞌa hia miu lii paredha hiu egraveci nukamiu hudꞌi pasue ku egraveci degravenge egraveci sama segravemiJaꞌa sue miu De miu hudꞌi pasue ku egraveci
degravenge egraveci kahegravei 35Ladhemiu pasue segravemiegraveegravena dhegraveu aaꞌi-aaꞌi bisa reꞌa na miu seana madhutu Jaꞌardquo
Lamatua Yesus peka tegraveke na Petrus egraveegravenana pasili Negravengu
(Mateos 2631-35 Markus 1427-31 Lukas2231-34)
36 Ka Simon Petrus karegravei peka na ldquoTeAma neo lamu miardquo
Hegraveia Yesus bꞌala aku Negravengu na ldquoJaꞌalaku asa era egraveci dhu egraveu bisa megraveka lamu Tengaa lodꞌo limuri ku heka egraveu lamu kegravenardquo
37 Petrus karegravei hari peka na ldquoAma Ngatao ka jaꞌa bisa megraveka laku hegravei Te jaꞌa dhupaꞌegravera iisi le ho madhe pala Amardquo
38 Yesus dhaa peka na ldquoTareꞌa do Egraveuneo soro mamuri egraveu segravena ka madhe palaJaꞌa Dhu legraveke ka segravemi neꞌe manu dhaekokotoo megraveka te ngaa egraveu pasili le tegraveluhari peka na egraveu tadhe boe Jaꞌardquo
14Abhu boe jꞌara leo ho pabeꞌa degravenge Ama
dhodhoka re Yesus di1 Yesus padhai lii tabha hari peka na
ldquoDꞌara miu baku susa Parcaya mi AmaLamatua aa parcaya mi Jaꞌa kahegravei 2 Egravetuegravemu Ama Ku abhu kama ae-ae Ladhe eradꞌai boe tatu Jaꞌa peka le degravenge miu Neꞌene Jaꞌa neo laku sadia tegraveke era hia miu egravetunegravei 3 Ladhe Jaꞌa laku aa sadia kore era peahia miu pe Jaꞌa legravepa hari mai kore miu holati pea asa negravei Degravenge jꞌara neꞌe ladhe Jaꞌaegravetumia namiu egravetu egraveegravena kahegravei 4Miumeꞌale jꞌara asa era dhu Jaꞌa neo lakurdquo
5 Te ngaa Tomas karegravei peka na ldquoAmaJiꞌi ngeꞌa boe Ama neo lamu mia Detasamia ka jiꞌi ngeꞌa jꞌara ho laꞌa asa negraveirdquo
6 Hegraveia Yesus dhaa aku Negravengu na ldquoAbhuboe jꞌara leo dhu bisa negraveti dhegraveu asa Amaegravetu sorga Dhodhoka re Jaꞌamesa-mesa kuTe Jaꞌa ne ka jꞌara asaAmaLamatua Jaꞌa neka kapua mamola Aa Jaꞌa neꞌe ka dhu hiadhegraveu mamuri dhu legraveke 7 Ladhe miu tadhemegraveu Jaꞌa na miu tadhe Ama Ku kahegravei Dekaregravei negraveti deo neꞌe ne miu tadheNegravengu ledegravenge megravedhi Ne kahegraveirdquo
8 Pelipus manegravengi peka na ldquoAmaMesePadꞌelo ku AmaMu degravenge jiꞌi Te egraveegravena dꞌailerdquo
9 Hegraveia Yesus peka degravenge ne aku Negravenguna ldquoPelipus Jaꞌa sama-sama degravenge miu
1323 Madhutu tradisi gareja degravenge aꞌabhu dhegraveu dꞌegravelu-megraveu segravera na lsquoana madhutu dhu Yesus suersquo egraveegravena nukaYohanis 1333 Yohanis 734 822-23 1334 Yohanis 1512 17 1 Yohanis 323 2 Yohanis 5
Yohanis 1410 173 Yohanis 1430negravebhu nare sange neꞌe te ngaa miu tadheiia megraveka Jaꞌa do Te dhegraveu dhu negravedhi leJaꞌa egraveegravena sama segravemi negravengu negravedhi le AmaKu De nga tao ka deo na egraveu peka nalsquoPadꞌelo ku AmaMu degravenge jiꞌirsquo 10Tasamiakegravena Lodꞌo Jaꞌa peka na Jaꞌa paꞌegraveki degravengeAma aa Ama paꞌegraveki degravenge Jaꞌa egraveu parcayaJaꞌa do aadꞌo Lii padhai dhu Jaꞌa pekadegravenge miu segravera mai boe negraveti Jaꞌa mesaku te ngaa mai negraveti Ama Ku Aa Na pakeJaꞌa segravena ka sabꞌa taruu sasabꞌa-laꞌa Na11 Parcaya la mi Jaꞌa ropa Jaꞌa peka na Jaꞌadhu paꞌegraveki degravenge Ama Ku aa Negravengu paꞌegravekidegravenge Jaꞌa kahegravei Te ngaa ladhe miu bisaboe parcaya segravemi egraveegravena na parcaya la Jaꞌalula miu megravedhi le jꞌara-jꞌara dhu Jaꞌa tao12 Lii padhai Jaꞌa se legraveke Te dhegraveu dhuparcaya Jaꞌa egraveegravena na negravengu bisa tao jꞌaradhu Jaꞌa tao kahegravei Te ngaa lula Jaꞌa lakuasa Ama Ku ka ngaa dhu dhegraveu tao segraverakapai risi negraveti dhu Jaꞌa tao 13 Miu dhupaꞌegraveki degravenge Jaꞌa unu hak pake kolongaraJaꞌa De ladhe miu sabajꞌa sadꞌi manegravengingaa egraveegravena ka pake la kolongara Jaꞌa peegraveegravena na Jaꞌa tao hia miu Degravenge jꞌara neJaꞌa dedꞌe Ama Ku padedha-dedha segravena kahudꞌi laa dhegraveu aaꞌi-aaꞌi reꞌa 14 Jaꞌa pekahari ca tegraveka miu sabajꞌa ho sadꞌi manegravengingaa egraveegravena ka pake kolongara Jaꞌa egraveegravena naJaꞌa tao hia miurdquo
Lamatua Yesus padhadha neo hia maiRoh Ama Lamatua
15 Yesus peka tabha hari aku Negravengu naldquoLadhe miu sue Jaꞌa na miu tao madhutulii paredha Jaꞌa segravera 16-17 Jaꞌa manegravengiAma Ku segravena ka lodꞌo Jaꞌa degravenge hekamiu na Negravengu hia miu ca Dhegraveu Era Sarai-Maena segravena ka padꞌelo jꞌara hia miuNegravengu ne nuka Roh Lamatua dhu ajꞌa-nori miu ngaa dhu legraveke Dhegraveu cahagꞌeegravetu rai-haha ne roꞌo boe segravemi rare Nelula regravengu bisa boe ladhe regravedhi Negravengu aatadhe boe Negravengu Te ngaa miu tadhe Nelula Na paꞌegraveki degravenge miu Aa Na muri egravetudꞌara miu Egraveegravena na Negravengu degravenge miu taa-taa
18 Degravenge segravemi egraveegravena Jaꞌa tegraveke eele boemiu mesa mi nuka segravemi ana lalu-eela Tengaa sanegravedꞌe te begraveli-camegravedꞌa Jaꞌa legravepaharimai asa miu 19 Negravebhu heka dhegraveu leo egraveturai-haha ne regravedhi heka Jaꞌa Te ngaa miu
megravedhi Jaꞌa Lula Jaꞌa mamuri hari miuabhu mamuri dhu legraveke kahegravei 20 Aa ladhelodꞌo Jaꞌa mamuri hari miu meꞌa megraveuna Jaꞌa paꞌegraveki degravenge Ama Ku miu paꞌegravekidegravenge Jaꞌa aa Jaꞌa paꞌegraveki degravenge miu kahegravei
21 Dhegraveu dhu segravemi rare aa tao madhutulii paredha Jaꞌa segravera na negravengu ka dhu sueJaꞌa Aa Ama Ku sue kahegravei dhegraveu dhu sueJaꞌa Jaꞌa sue dhegraveu egraveegravena kahegravei aa padꞌeloiisi Jaꞌa degravenge nerdquo
22 Egravetu era ne abhu dhegraveu egraveci ngara naYudas Negravengu ne Yudas Iskariot boeRopa na tadegravengi lii padhai Yesus hegraveia nakaregravei aku negravengu na ldquoAma neo padꞌelo iisimi jiꞌi Te ngaa tasamia kaAmapadꞌelo boeiisi mi dhegraveu leo egravetu rai-haha nerdquo
23 Yesus dhaa na ldquoSegravemi neꞌe Dhegraveu dhusue Jaꞌa nuka dhegraveu dhu tao madhutu LiiHolo-Nori Jaꞌa Ama Ku sue negravengu kahegraveiKa Jaꞌa degravenge Ama Ku mamuri dꞌara egravecidegravenge ne 24 Te ngaa dhegraveu dhu sue boeJaꞌa negravengumadhutu boe Lii Holo-Nori Jaꞌakahegravei Aaꞌi-aaꞌi dhu miu tadegravengi negraveti Jaꞌamai boe negraveti Jaꞌa te ngaa mai negraveti Ama Kudhu pua Jaꞌa
25 Neꞌe ne Jaꞌa bera-bera degravenge miu eraNegraveti egraveegravena ka Jaꞌa peka tegraveke jꞌara seꞌe degravengemiu 26 Te ngaa egraveegravena na Ama Ku pua maica Dhegraveu Era Sarai-Maena nuka Roh Mola-Megraveci Na Roh neꞌe ka dhu gati Jaꞌa egravetu rai-haha ne Sasabꞌa Na nuka ajꞌa-nori miumadha jꞌara aaꞌi-aaꞌi ra degravenge pasanegravedꞌemiu jꞌara-jꞌara dhu Jaꞌa padhue-padhai ledegravenge miu
27 Pe ladhe dꞌai lodꞌo Jaꞌa laku Jaꞌa taodꞌaramiu homamuri padamedegravengemera-milu Dhoka Jaꞌa mesa ku dhu bisa taodꞌara mera-milu segravemi egraveegravena Aaꞌi-aaꞌi dhuegravetu rai-haha ne bisa boe tao rare dꞌara miumera-milu segravemi egraveegravena De miu baku susaaa baku madhaꞌu 28 Miu tadegravengi megravedhile dhu Jaꞌa peka degravenge miu na lsquoJaꞌa tegravekeeele miu te ngaa egraveegravena na mai harirsquo Dꞌaramiu baku susa Te ladhe miu sue Jaꞌa nadꞌara miu karejꞌe-karae lula Jaꞌa laku asaAma Ku Ama Ku kapai risi negraveti Jaꞌa ne29Sanegravedꞌe te Jaꞌa dhu pekamema le degravengemiu Degravenge jꞌara neꞌe ladhe jꞌara se jꞌajꞌiku na miu bisa parcaya Jaꞌa 30 Negravebhuheka Jaꞌa padhai lii heka degravenge miu Tedhegraveu aae nidhu dhu mai le Negravengu negravedꞌuparedha egravetu rai-haha ne te ngaa koasa na
1413 Sabajꞌa ldquopake kolongara Jaꞌardquo sasoa na egravedhi sabajꞌa madhutu dadꞌegravei Yesus Egravedhi degravenge hak ho ldquopakekolongara Yesusrdquo ladhe egravedhi jꞌajꞌi dhegraveu unu Na ladhe egravedhi mamuri paꞌegraveki taruu degravenge Ne ladhe egravedhi nanene Negravengudegravenge parcaya na Negravengu madhe ho saku eele sasala-sasigo egravedhi De ldquopake ngara Yesusrdquo egraveegravena sama boe degravenge sadꞌildquoale ngara Yesusrdquo di
Yohanis 1431 174 Yohanis 1519legraveke boe Jaꞌa 31 Masi ka nidhu ne maite ngaa Jaꞌa sabꞌa taruu madhutu paredhaAma Ku Neꞌe ne ka dhu padꞌelo degravengedhegraveu egravetu rai-haha ne na Jaꞌa sue Ama Kutitu kegravena
De mai lati kardquo15
Lamatua Yesus sama segravemi ajꞌu anggor1 Yesus padhai lii peka na ldquoNanene
Miu dhu paꞌegraveki degravenge Jaꞌa Jaꞌa ne samasegravemi ajꞌu anggor ca kapua Te ngaa Jaꞌane ajꞌu anggor dhu legraveke Aa Ama Kunuka segravemi dhegraveu sabꞌa oka 2De ladhe dhegraveupeka na negravengu dhu paꞌegraveki degravenge Jaꞌa tengaa sabꞌa boe ngaa-ngaa Ama Ku coreeele ne sama segravemi dhegraveu sabꞌa oka dhupare eele aaꞌi dadana dhu hua boe Te ngaadhegraveu dhu paꞌegraveki paꞌegravera degravenge Jaꞌa Ama Kupamegraveu kajꞌalu egravetu dꞌara dhegraveu egraveegravena nukasegravemi dhegraveu sabꞌa oka poro pababꞌa dadanasegravena ka hua na asa ae
3 Lii Holo-Nori Jaꞌa seꞌe bisa le pamegraveudꞌara miu egraveci egraveegravena ka degravenge dhegraveu sabꞌaoka dhu pamegraveu dadana anggor 4 Miuhudꞌi paꞌegraveki taruu ku degravenge Jaꞌa samasegravemi Jaꞌa paꞌegraveki degravenge miu Te dadanadhu pare eele le negraveti laa na bisa boe huaSegravemi egraveegravena kahegravei degravenge miu Miu bisa boetao ngaa egraveci sa dhu beꞌa ladhe miu paꞌegravekitaruu boe degravenge Jaꞌa
5 Jaꞌa sama segravemi ajꞌu anggor ca kapuaMiu nuka segravemi dadana negravengu De dhegraveudhu paꞌegraveki taruu degravenge Jaꞌa aa Jaꞌa paꞌegravekidegravenge negravengu kahegravei na negravengu egraveci egraveegravena kadegravenge dadana dhu hua ae-ae Te ladhemiu paꞌegraveki taruu boe degravenge Jaꞌa miu bisaboe tao ngaa-ngaa dhu beꞌa 6 Dhegraveu dhupaꞌegraveki boe taruu degravenge Jaꞌa negravengu cakaraadadana egraveci dhu guna heka Dadana segravemiegraveegravena dhegraveu poro eele segravena ka pamangoeele ne Hegraveia pakaboko ho core asa dꞌaraai tunu pakegravepu si 7 Te ngaa ladhe miupaꞌegraveki paꞌegravera-egravera degravenge Jaꞌa taruu aa LiiHolo-Nori Jaꞌa pea taruu egravetu dꞌara miu nangaa dhu miu manegravengi mi Ama LamatuaNa tao hia miu
8 Ladhe miu tao jꞌara dhu beꞌa ae-aesama segravemi dadana egraveci dhu hua ae-aeegraveegravena ka dhu dedꞌe padedha-dedha Ama
Lamatua Degravenge jꞌara neꞌe miu padꞌelokahegravei na miu ana madhutu Jaꞌa
9 Segravemi mia Ama sue Jaꞌa segravemi egraveegravenakahegravei Jaꞌa sue miu Miu hudꞌi paꞌegraveki kupaꞌegravera-egravera degravenge Jaꞌa segravena ka Jaꞌa bisapadꞌelo degravenge miu sasue Jaꞌa 10 Ladhemiu tao madhutu lii paredha Jaꞌa segravera namiu paꞌegraveki taruu degravenge Jaꞌa hegraveia Jaꞌa bisapadꞌelo sasue Jaꞌa mi dedha miu Egraveegravenanuka segravemi Jaꞌa tao madhutu lii paredhaAma Ku hegraveia Na padꞌelo sasue Na taruumidedha Jaꞌa
11 Karegravei negraveti uru ka Jaꞌa peka degravengemiu jꞌara se aaꞌi-aaꞌi ra segravena ka dꞌaramiu karejꞌe-karae sama segravemi dꞌara JaꞌaTe madhutu dadꞌegravei Jaꞌa dꞌara miu hudꞌikarejꞌe dhu degravenge boe too-lane 12 Liiparedha Jaꞌa segravemi neꞌe ka miu hudꞌi pasueku egraveci degravenge egraveci sama segravemi Jaꞌa sue miu13 Ladhe dhegraveu egraveci sadia madhe segravena kaangalai na bisa mamuri negravengu tatu suetareꞌa-reꞌa angalai na Abhu boe sasuedhu risi eele hari segravemi egraveegravena 14 Ladhemiumadhutu paredha Jaꞌa taruu miu jꞌajꞌiangalai Jaꞌa 15 Jaꞌa paroa heka miu nalsquoana pua-paleharsquo Jaꞌa Te ana pua-palehaegraveci neꞌa iia boe dadꞌegravei lamatua na Tengaa Jaꞌa paroa miu na lsquoangalairsquo Jaꞌa lulaJaꞌa bhoke patalele le aaꞌi-aaꞌi dhu Ama Kupeka le degravenge Jaꞌa 16Miu pili boe Jaꞌa Tengaa Jaꞌa ka dhu pili kore aa dedꞌe miu hopakako sasabꞌa ne De miu hudꞌi lami taojꞌara beꞌa ae-ae dhu taha nare negravebhu Egraveegravenanuka segravemi ajꞌu anggor ca kapua dhuhuanabeꞌa taruu Ladhe miu tao ka segravemi egraveegravenana ngaa dhu miu manegravengi mi Ama Kutatu Na tao hiamiu 17De dhu Jaꞌa paredhamiu segravemi neꞌe ka miu hudꞌi pasue ku egravecidegravenge egravecirdquo
Dhegraveu rai-haha dꞌegravei boe dhegraveu unuLamatua Yesus
18 Yesus lii tabha hari na ldquoLadhe dhegraveuegravetu rai-haha ne dꞌegravei boe miu na sanegravedꞌete karegravei negraveti uru ka regravengu dꞌegravei boe Jaꞌa19 Ladhe miu sama segravemi dhegraveu leo egravetu rai-haha ne tatu ra sue miu Te ngaa miusama boe degravenge regravengu Te Jaꞌa dhu hagꞌekore le miu segravena ka cegraveri eele miu negravetiregravengu Negraveti egraveegravena ka regravengu dꞌegravei boe miu
151 Egravetu dꞌara Sasuri Lii Pajaji Uru Tegraveka dhegraveu dhu suri segravera dꞌegravei pasoro suku Israꞌel degravenge ajꞌu anggor ca kapuado oka anggor egraveci (Ladhe Sasuri Lii Sodꞌa Koa-Kio 808-16 Yesaya 51-7 Yermia 221 Yeskial 151-8 1910-14 Hosea 101degravenge sasuri dhu leo kahegravei) Te ngaa suku-suku Israꞌel piku eele negraveti jꞌara Lamatua dhu legraveke Negraveti egraveegravena ka egravetu neꞌeYesus pakasame iisi Na degravenge lsquoajꞌu anggor dhu legravekersquo lula Negravengu sero eele boe jꞌara Lamatua 1512 Yohanis1334 1517 1 Yohanis 323 2 Yohanis 5
Yohanis 1520 175 Yohanis 161620 Baku bhegravelu dhu Jaꞌa peka kore le
degravenge miu na lsquoCa dhegraveu ana pua-paleharisi boe negraveti lamatua narsquo De ladhe regravengupajꞌegravera Jaꞌa tatu ra pajꞌegravera miu kahegraveiLadhe regravengu nanene ka Lii Holo-Nori Jaꞌana regravengu nanene miu kahegravei 21 Egraveegravena nara pajꞌegravera miu lula miu dhu paꞌegraveki degravengeJaꞌa Te regravengu tadhe boe Negravengu dhu puaJaꞌa kahegravei 22 Ladhe Jaꞌa dhae padhai liikegravedhi megraveka degravenge regravengu aa padꞌelo jꞌaramamuri dhu legraveke mi regravengu na ra pangeetaruu na regravengudegravenge boe sala ngaa-ngaaTe ngaa Jaꞌa mai le aa padhai degravenge regravengusegravemi egraveegravena De ladhe regravengu tao sala naregravengu abhu boe jꞌara ho peka na lsquoWee Jiꞌise ngeꞌa boe na dhu jiꞌi tao segravera salarsquo
23 Dhegraveu dhu dꞌegravei boe Jaꞌa negravengu dꞌegravei boeAma Ku kahegravei 24 Jaꞌa tao kegravedhi le tadhamalaa rupa-rupa egravetu katanga madha radhu dhegraveu leo tao regravedhi megraveka Ladhe Jaꞌatao boe jꞌara segravera sa regravengu sala boe kahegraveiladhe roꞌo boe segravemi rare Jaꞌa Aa te ngaaregravengu dhu regravedhi le tadha malaa dhu Jaꞌatao segravera Masi ka segravemi egraveegravena te ngaa regravengudꞌegravei boe Jaꞌa aa dꞌegravei boe Ama Ku egravetu sorgakahegravei 25 Te ngaa jꞌara seꞌe se dhu jꞌajꞌi lesegravena ka madhutu ngaa dhu suri tegraveke egravetudꞌara Atora Ama Lamatua dhu peka nalsquoRegravengu dꞌegravei boe Jaꞌa Aa te ngaa nanasaregravengu seꞌe degravenge boe kolo-kapuarsquo
26 Te ngaa Dhegraveu Era Sarai-Maena egraveegravenaneo mai Negravengu egraveegravena nuka Roh dhu taomiu meꞌa megraveu ngaa dhu legraveke Na mai negravetiAma Ku Ladhe Jaꞌa laku le asa Ama Ku peJaꞌa hia Roh Namai asa miu Na lole degravengemiu lula-negraveti Jaꞌa 27 Egraveegravena na miu pekadegravenge dhegraveu lula-negraveti Jaꞌa kahegravei lula miubera-bera degravenge Jaꞌa karegravei negraveti uru jꞌara ka
161 Jaꞌa peka le jꞌara seꞌe degravenge miu segravena
ka miu baku pakajꞌegraveu negraveti Jaꞌa 2 Egraveegravenana dhegraveu Yahudi segravera babegravege eele miunegraveti dꞌara egravemu sabajꞌa ra Mesa boejꞌara neꞌe di te begraveli-camegravedꞌa dꞌai lodꞌo naladhe dhegraveu pamadhe miu ra pangee naregravengu tao jꞌara dhu legraveke hia Ama Lamatua3 Regravengu tao miu segravemi egraveegravena lula regravengutadhe iia boe Jaꞌa Aa regravengu tadhe boe AmaKu kahegravei 4 Te ngaa Jaꞌa peka le jꞌara seꞌedegravenge miu segravena ka legravepa lodꞌo limuri ladhejꞌajꞌi miu bisa sanegravedꞌe na Jaꞌa dhu pekamema le Te ngaa Jaꞌa peka uuru megraveka
degravenge miu lula Jaꞌa bera-bera degravenge miuerardquo
Sasabꞌa-laꞌa Roh Lamatua5 Yesus ajꞌa tabha hari peka na ldquoLimuri
ne Jaꞌa neo legravepa asa Negravengu dhu pua Jaꞌamai asa rai-haha ne Te ngaa abhu boe negravetimiu ca dhegraveu sa dhu karegravei na lsquoAma neolamu miarsquo 6 Lula Jaꞌa dhu peka le degravengemiu negraveti egraveegravena ka dꞌara miu susa 7 Tengaa ngaa dhu Jaꞌa peka degravenge miu nelegraveke tareꞌa Ladhe Jaꞌa laku na miu abhubabeꞌa na Te ladhe Jaꞌa laku boe Dhegraveu EraSarai-Maena egraveegravenamai boe padꞌelo jꞌara hiamiu Te ngaa ladhe Jaꞌa laku na Jaꞌa hiaNemai degravenge miu
8 Pe ladhe Na mai Na bhoke ngangeedhegraveu egravetu rai-haha ne ka reꞌa na dꞌaradegravenge tatao ra sala Na pamako si segravenaka regravengu madhutu jꞌara mamuri dhu legravekeAa Na pasanegravedꞌe regravengu na ladhe Lamatuapamaꞌegravete lii langu ra peka na regravengu sesala do sala boe 9 Dhegraveu Era Sarai-Maenaegraveegravena padꞌelo sasala ra lula regravengu legraveka boeJaꞌa 10 Negravengu padꞌelo jꞌara mamuri dhulegraveke kahegravei Lula Jaꞌa legravepa asa Ama Kuegraveegravena na miu megravedhi heka Jaꞌa Negraveti egraveegravenaka Dhegraveu Era Sarai-Maena ne mai gati Jaꞌa11 Negravengu peka kahegravei na Ama Lamatuapamaꞌegravete lii langu dhegraveu degravenge mola lulaLamatua dhu pamaꞌegravete nare le lii langudhegraveu aae nidhu dhu paredha rai-haha ne
12 Abhu jꞌara ae era dhu Jaꞌa neo pekadegravenge miu te ngaa neꞌe ne miu dhae bisamegraveka meꞌa 13 Te ngaa ladhe Roh dhupadꞌelo jꞌara-jꞌara dhu legraveke egraveegravena mai kaNegravengu padꞌelo jꞌara segravena ka miu bisa meꞌajꞌara aaꞌi-aaꞌi dhu legraveke Negravengu padhai liiboe negraveti dꞌara Na mesa te ngaa aaꞌi-aaꞌidhu Na tadegravengi segravera mai negraveti Ama KuNegravengu neo peka degravenge miu kahegravei ngaadhu begraveli-camegravedꞌa jꞌajꞌi 14Negravengu neo dedꞌeJaꞌa padedha-dedha lula Na neo bhokepatalele aaꞌi hia miu jꞌara dhu legraveke lula-negraveti Jaꞌa 15Aaꞌi-aaꞌi dhu unu Ama Ku unuJaꞌa kahegravei Negraveti egraveegravena ka Jaꞌa peka deo naRoh Lamatua egraveegravena na bhoke patalele aaꞌimegraveu-megraveu jꞌara dhu legraveke lula-negraveti Jaꞌa aapadꞌelo degravenge miurdquo
Dꞌara miu hudꞌi susa uru ku heka abhukarejꞌe kegravena
16 Yesus tuhu hari lii padhai peka naldquoNegravebhu heka miu megravedhi heka Jaꞌa Te
1520 Mateos 1024 Lukas 640 Yohanis 1316 1525 Lii Sodꞌa Koa-Kio 3519 695
Yohanis 1617 176 Yohanis 173ngaa negravebhu boe kahegravei miu megravedhi hariJaꞌardquo
17 Ka ana madhutu Na cahagꞌe papekaegraveci degravenge egraveci aku regravengu na ldquoAꞌabhu Amaegraveegravena ngaa kegravena Ka peka na lsquoNegravebhuhekamiu megravedhi heka Jaꞌa Te ngaa negravebhu boekahegravei miu megravedhi hari Jaꞌarsquo Aa nga taoka Na padhai lii na lsquoLula Jaꞌa neo lakuasa Ama Kursquordquo 18 Hegraveia ra pakaregravei pekana ldquoAꞌabhu Na ngaa dhu peka na lsquonegravebhuhekarsquo Egravedhi teꞌa boe sasoa nardquo
19 Te ngaa Yesus dhu neꞌa regravengu neokaregravei Ne ca jꞌara Hegraveia Na karegravei aku Negravenguna ldquoDeo na Jaꞌa peka na lsquoNegravebhu heka miumegravedhi heka Jaꞌa Te ngaa negravebhu boe miumegravedhi hari Jaꞌa kahegraveirsquo Miu pakaregravei segravemiegraveegravena si
20 Beꞌa kahegravei ladhe miu neo meꞌa segravemiegraveegravena Jaꞌa neo peka degravenge miu kahegravei segravemineꞌe egraveegravena na miu tangi degravenge dꞌara susate ngaa dhegraveu leo egravetu rai-haha ne karejꞌe-karae Masi ka dꞌaramiu susa te ngaa egraveegravenana dꞌara miu karejꞌe-karae hari 21 Jꞌara nesama segravemi bhegraveni ca dhegraveu kabake pegravedꞌa dꞌailodꞌo neo nara iisi Dꞌara na rasa bia luladꞌai lodꞌo jꞌajꞌegravera na kegravena Te ngaa ladhenara iisi nare na jꞌajꞌegravera na ele Te dꞌarana karejꞌe lula abhu dhegraveu hiu egraveci dhu maiasa rai-haha 22 Segravemi egraveegravena kahegravei degravengemiu Neꞌe ne miu tangi degravenge dꞌara susaTe ngaa negravebhu-negravebhu Jaꞌa mai paraga haridegravenge miu ka dꞌara miu jꞌajꞌi hari karejꞌe-karae Aa ladhe jꞌara ne jꞌajꞌi abhu boe cadhegraveu sa dhu bisa bhabhae rare dꞌara karaemiu
23 Aa ladhe jꞌara segravemi segravera jꞌajꞌi miupakaregravei heka ngaa-ngaa degravenge JaꞌaTareꞌa Jaꞌa peka hari degravenge miu kegravena nasadꞌi miu manegravengi ngaa egraveegravena ka negraveti AmaKu pake kolongara Jaꞌa egraveegravena na Negravengutao segravemi egraveegravena hia miu 24 Toke dꞌai sangeneꞌe miu dhae manegravengi megraveka ngaa-ngaapake kolongara Jaꞌa De manegravengi la segravenaka miu abhu Degravenge jꞌara ne dꞌara miubisa karejꞌe tareꞌa-reꞌardquo
Lamatua Yesus segi aaꞌi le koasa egravetu rai-haha ne
25 Yesus padhai lii tabha hari peka naldquoToke dꞌai sange neꞌe Jaꞌa tema ajꞌa-norimiu pake lii pakasame Te ngaa begraveli-camegravedꞌa dꞌai lodꞌo na Jaꞌa ajꞌa miu pake
heka lii pakasame Te Jaꞌa neo peka mola-mola lula-negraveti Ama Ku 26 Ladhe lodꞌoegraveegravena dꞌai na miu mesa mi dhu sabajꞌa homanegravengi mi Ama Ku pake kolongara JaꞌaBaku dhoka Jaꞌamesa Ku di dhu sabajꞌa hiamiu 27 Te Ama Ku sue miu lula miu sueJaꞌa Aa miu meꞌa megraveu na Ama Lamatuaka dhu pua Jaꞌa 28Uru egraveegravena Jaꞌa tegraveke eeleAma Ku ho mai pea taha egravetu rai-haha neTe ngaa limuri ne Jaꞌa neo tegraveke eele rai-haha ne ho laku pea paꞌegraveci hari degravengeNerdquo
29 Tadegravengi rare segravemi neꞌe hegraveia anamad-hutu Yesus se lii aku regravengu na ldquoDe neꞌene Ama padhai lii mola-mola kegravena aaajꞌa-nori pake heka lii pakasame 30 Jiꞌingeꞌa na Ama dhu meꞌa aaꞌi megraveu jꞌara-jꞌara Dhegraveu parluu heka segraveku Ama degravengekaregravei ngaa-ngaa lula Ama dhumeꞌa uru lengaa dhu ra neo karegravei aa lii dhaa na tasameramia Jꞌara ne peka degravenge jiꞌi na Amamai negraveti Ama Lamatuardquo
31 Hegraveia Yesus karegravei aku Negravengu naldquoTareꞌa do Limuri ne miu legraveka Jaꞌa do32 Segravemi neꞌe Negravebhu boe mulai ciki-dikine miu aaꞌi-aaꞌi mi rai pacebꞌa Ca dhegraveu-dhegraveu ka rai tegraveke eele Jaꞌa mesa-mesa kuho laꞌe luꞌu Masi ka segravemi egraveegravena Jaꞌa mesaku boe lula Ama Ku bera-bera degravenge Jaꞌa33 Jaꞌa peka tegraveke le jꞌara se degravenge miusegravena ka dꞌara miumera-milu lula miu dhupaꞌegraveki degravenge Jaꞌa Te begraveli-camegravedꞌa dhegraveuegravetu rai-haha ne pasusa degravenge pajꞌegravera miuTe ngaa paꞌegravera dꞌara miu lula Jaꞌa segi aaꞌile koasa aaꞌi-aaꞌi egravetu rai-haha nerdquo
17Lamatua Yesus manegravengi-mangajꞌi hia
Negravengu unu Na1-2 Ropa Yesus padhai lii nare hegraveia Na
ladhe asa dedha-liru ka sabajꞌa peka naldquoAma Pasue Lodꞌo dꞌai kegravena ho Ama
dedꞌe Jaꞌa padedha-dedha Jaꞌa ne AnaAma Ama dhu pangegravedꞌu Jaꞌa hak segravena kalalau-laloꞌo dhegraveu aaꞌi-aaꞌi egravetu rai-haha neAma hia hak ne segravena ka Jaꞌa hia mamuridhu legraveke dhu maꞌegravete boe mi dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu Ama pangegravedꞌu mai ho jꞌajꞌi dhegraveuJaꞌa De neꞌe ne Jaꞌa manegravengi segravena kaAma dedꞌe Jaꞌa padedha-dedha ho padꞌelodadedha Ama 3 Jꞌara abhu mamuri dhulegraveke dhu maꞌegravete boe segravemi neꞌe dhegraveu
1623 Sabajꞌa ldquopake kolongara Jaꞌardquo sasoa na egravedhi sabajꞌa madhutu dadꞌegravei Yesus Egravedhi degravenge hak ho ldquopakekolongara Yesusrdquo ladhe egravedhi jꞌajꞌi dhegraveu unu Na ladhe egravedhi mamuri paꞌegraveki taruu degravenge Ne ladhe egravedhi nanene Negravengudegravenge parcaya na Negravengu madhe ho saku eele sasala-sasigo egravedhi De ldquopake ngara Yesusrdquo egraveegravena sama boe degravenge sadꞌildquoale ngara Yesusrdquo di
Yohanis 174 177 Yohanis 1724hudꞌi tadhe Ama Ku nuka Ama Lamatuadhu legraveke Dhu leo aadꞌo Aa regravengu hudꞌitadhe ku Jaꞌa kahegravei nuka Yesus Kristusdhu Ama pua mai asa rai-haha ne 4 Jaꞌapadꞌelo le dadedha Ama egravetu rai-haha neJaꞌa paꞌegravele le sasabꞌa dhu Ama pangegravedꞌumiJaꞌa 5 Uru egraveegravena lodꞌo Egravedhi pajꞌajꞌi megravekarai-haha ne Jaꞌa bera-bera le degravenge AmaLodꞌo egraveegravena dadedha Jaꞌa egraveci egraveegravena ka degravengedadedha Ama Neꞌe ne Jaꞌa neo legravepa hariasa Ama De Jaꞌa manegravengi ho Ama dedꞌeJaꞌa padedha-dedha segravena ka dadedha Jaꞌasama segravemi uru egraveegravenardquo
Lamatua Yesus sabajꞌa hia ana madhutuNa
6 Yesus tuhu hari lii sabajꞌa peka naldquoAma hia le dhegraveu egravetu rai-haha ne jꞌajꞌidhegraveu Jaꞌa Jaꞌa ajꞌa-nori si ho regravengu tadheAma Regravengu jꞌajꞌi dhegraveu Ama hegraveia Amapangegravedꞌu si jꞌajꞌi unu Jaꞌa kahegravei Ka ra taomadhutu Lii Holo-Nori Ama 7 Limuri nereꞌa le na jꞌara aaꞌi-aaꞌi dhuAmapangegravedꞌumi Jaꞌa segravera kapua ra negraveti Ama 8 Te Jaꞌaajꞌa kore le regravengu Lii Holo-Nori dhu Amahiami Jaꞌa Regravengu segravemi rare kahegravei Lii Holo-Nori seꞌe Reꞌa kahegravei na Jaꞌamai negraveti AmaKa ra parcaya na Ama ka dhu pua Jaꞌamaiasa rai-haha ne
9 Jaꞌa sabajꞌa hia regravengu Neꞌe ne Jaꞌasabajꞌa boe hia dhegraveu aaꞌi-aaꞌi egravetu rai-hahane Te ngaa Jaꞌa sabajꞌa hia dhegraveu-dhegraveudhu Ama pangegravedꞌu mi Jaꞌa te regravengu seunu Ama 10 Te aaꞌi-aaꞌi unu Jaꞌa segraverasa unu Ama kahegravei Aa aaꞌi-aaꞌi unu Amasegravera sa unu Jaꞌa kahegravei Ka dhegraveu unu Jaꞌase dhu dedꞌe Jaꞌa padedha-dedha 11 Jaꞌapea boe taruu egravetu rai-haha ne lula negravebhuheka Jaꞌa legravepa hari asa Ama Ku Te ngaadhegraveu se hudꞌi pea taruu egravetu rai-haha neAma dhu mola-megraveci Jaꞌa manegravengi segravenaka Ama ladhe-leru si pake koasa dhu Amapangegravedꞌu le mi Jaꞌa Jaꞌa manegravengi kahegravei horegravengu paꞌegraveki jꞌajꞌi mi egraveci nuka segravemi Jaꞌapaꞌegraveki jꞌajꞌi mi egraveci degravenge Ama 12 Karegraveinegraveti Jaꞌa egravetu rai-haha ne bera-bera degravengeregravengu Jaꞌa leru si lula regravengu jꞌajꞌi le dhegraveuAma Jaꞌa jꞌaga aa sanoro si segravena ka regravengupaꞌegraveki taruu degravenge Ama Abhu boe dhuele Dhodhoka Yudas di dhu cegraveri eelemadhutu ngaa dhu suri egravetu dꞌara SasuriAma Lamatua karegravei negraveti uru egraveegravena
13 Limuri ne Jaꞌa neo legravepa hari asa AmaJaꞌa peka le jꞌara seꞌe lodꞌo Jaꞌa egravetu rai-hahane era Degravenge segravemi neꞌe dhegraveu unu Jaꞌa
se dꞌara regravengu bisa karejꞌe-karae taruusama segravemi dꞌara Jaꞌa 14 Jaꞌa dhu peka-padhai le degravenge regravengu Lii Holo-Nori AmaDhegraveu leo egravetu rai-haha tegraveka dꞌara degravengedhegraveuunu Jaꞌa lulamamuri dhegraveu Jaꞌa samaboe degravenge mamuri regravengu Jaꞌa segravemi egraveegravenakahegravei te Jaꞌa sama boe segravemi dhegraveu leo egraveturai-haha ne 15 Ladhe Jaꞌa sabajꞌa Jaꞌamanegravengi boe ho Amamore si negraveti rai-hahane Aadꞌo Te ngaa Jaꞌa manegravengi ho Amajꞌaga si segravena ka ra pakajꞌegraveu negraveti bhabhelu16Regravengu sama boe degravenge dhegraveu leo egravetu rai-haha ne egraveci egraveegravena ka degravenge Jaꞌa dhu samaboe kahegravei degravenge dhegraveu leo egravetu rai-haha ne
17 Pake ngaa dhu legraveke segravena ka pamegraveudꞌara ra Te dhu legraveke ka Lii Holo-NoriAma 18 Ama ka dhu pua Jaꞌa mai asa rai-haha ne Ka Jaꞌa pua-paleha regravengu kahegraveisegravemi egraveegravena segravena ka regravengu mamuri pale-legraveme egravetu talora aae dhegraveu rai-haha 19 Jaꞌajꞌaga ngiꞌu Jaꞌa ho mola-megraveci taruu hia miAma Degravenge jꞌara neꞌe dhegraveu unu Jaꞌa jꞌagamamuri ra kahegravei segravena kamola-megraveci hiamiAma Te Lii Holo-Nori Ama dhu legraveke dhutao si ho ra saraka mamuri regravengu katememi Amardquo
Lamatua Yesus manegravengi-mangajꞌi hiadhegraveu parcaya aaꞌi-aaꞌi
20 Yesus tuhu hari lii manegravengi-mangajꞌiNa aku Negravengu na ldquoJaꞌa sabajꞌa mesa boehia mi dhegraveu limuri neꞌe di te ngaa hiaregravengu dhu lodꞌo limuri dhu parcaya Jaꞌakahegravei lula lii padhai dhegraveu seꞌe
21 Ama Jaꞌamanegravengi segravena ka regravengu aaꞌi-aaꞌi ra bisa paꞌegraveki jꞌajꞌi mi egraveci sama segravemiEgravedhi paꞌegraveki jꞌajꞌi egraveci Jaꞌa manegravengi segravenaka regravengu jꞌajꞌi egraveci degravenge Egravedhi ho hudꞌi laadhegraveu rai-haha ne bisa parcaya na Amaka dhu pua-paleha Jaꞌa 22 Ama padꞌelole dadedha Jaꞌa mi dhegraveu segravera Ka Jaꞌadedꞌe le regravengu padedha-dedha sama segravemiJaꞌa Degravenge jara neꞌe regravengu paꞌegraveki jꞌajꞌiegraveci sama segravemi Egravedhi kahegravei jꞌajꞌi egraveci 23 Jaꞌapaꞌegraveki degravenge regravengu Ama kahegravei paꞌegravekidegravenge Jaꞌa Regravengu hudꞌi paꞌegraveki jꞌajꞌi egravecisegravemi egraveegravena ku toke ra mamuri dꞌara egravecidegravenge beꞌa Te ladhe regravengu mamuri dꞌaraegraveci segravemi egraveegravena dhegraveu leo egravetu rai-haha nereꞌa na Ama dhu sue si nuka segravemi Amasue Jaꞌa Degravenge jꞌara ne regravengu reꞌa kahegraveina Ama ku dhu pua Jaꞌa
24 Ama Jaꞌa dꞌegravei segravena ka dhegraveu aaꞌi-aaꞌidhu Ama pangegravedꞌu le mi Jaꞌa bera-beradegravenge Jaꞌa Te Jaꞌa neo segravena ka regravengu
1712 Lii Sodꞌa Koa-Kio 419 Yohanis 1318
Yohanis 1725 178 Yohanis 1818
bisa ladhe regravedhi Ama dedꞌe Jaꞌa padedha-dedha Te Ama sue Jaꞌa mema-mema lelodꞌo Egravedhi dhae pajꞌajꞌi megraveka rai-haha ne
25 Ama Pasue dhu dꞌara mola Te ngaadhegraveu egravetu rai-haha ne tadhe boe Ama Jaꞌatadhe Ama Aa dhegraveu unu Jaꞌa reꞌa kahegraveina Ama ka dhu pua Jaꞌa mai asa rai-hahane 26 Jaꞌa dhu peka le degravenge regravengu Amane Cee Aa egraveegravena na Jaꞌa loe boe peka degravengeregravengu segravemi egraveegravena lula Jaꞌa dꞌegravei ho regravengureꞌa megraveu sasue Ama Te sasue dhu regravengureꞌa regravedhi neꞌe ne egraveci egraveegravena ka degravenge sasueAma mi dedha Jaꞌa segravena ka hudꞌi laa Jaꞌapaꞌegraveki taruu degravenge regravengurdquo
18Ra kegravepe Lamatua Yesus(Mateos 2647-56 Markus 1443-50 Lukas
2247-53)1 Ropa Yesus manegravengi-mangajꞌi nare
hegraveia laꞌe palere-lere degravenge ana madhutuNa Lasi asa dꞌara oka cue egravetu sebhe lokoKidron
2-3 Lodꞌo egraveegravena kegravetu agama Yahudi segraveradegravenge dhegraveu-dhegraveu negraveti partei agama Parisisaraka mi Yudas sordadꞌu degravenge dhegraveujꞌaga pegraveri-pegraveri Te negravengu neo pahie eeleYesus Yudas neꞌa oka ne kahegravei lula Yesuspakaboko degravenge ana madhutu Na egravetu eraneꞌe pegraveri-pegraveri hari le Ka Yudas si lasiasa oka ne regraveti degravenge obꞌo labhu lanteradegravenge regraveka
4 Aa te ngaa Yesus dhu neꞌa uru le aaꞌi-aaꞌi dhu egraveegravena na jꞌajꞌi Hegraveia ara laꞌe asamadha regravengu ka Na lii peka na ldquoMiutenge ceerdquo
5 Ka ra bꞌala na ldquoJiꞌi tenge dhegraveu egravecingara na Yesus negraveti rae Nasaretrdquo
Ka Yesus dhaa aku Negravengu na ldquoJaꞌa kaneꞌerdquo Lodꞌo egraveegravena Yudas dhu titu degravengedhegraveu seꞌe Negravengu neꞌe ka dhu pahie Yesus6 Ropa Yesus peka na ldquoJaꞌa ka neꞌerdquo hegraveiadhegraveu se hari kabodho ka ra begravebha
7 Ka Yesus karegravei hari na ldquoMiu tengeceerdquo
Hegraveia dhegraveu se dhaa aku regravengu naldquoYesus dhegraveu Nasaretrdquo
8 Hegraveia Na peka degravenge ra ldquoDeo na Jaꞌapeka kore le na Negravengu ka Jaꞌa ne Deladhe miu tenge Jaꞌa na baku kegravepe dhegraveuleo Hudꞌi si lasirdquo 9 (Negravengu padhai liisegravemi egraveegravena segravena ka pamegraveci degravenge ngaa dhuNegravengu peka negravedhi le na ldquoAma Aaꞌi-aaꞌi
dhu Ama pangegravedꞌu le mi Jaꞌa abhu boe egravecisa dhu elerdquo)
10 Lodꞌo egraveegravena Simon Petrus negraveti degravengesamala iiki egraveci Ka na bete ho neo paredhegraveu Kabegravedhi laa na pare pamaꞌegravete regraveudhilu gꞌana negraveti dhegraveu egraveci (Dhegraveu ne ngarana Malkus Negravengu ne ana pua-paleha negravetikegravetu kapai risi agama Yahudi) 11Ka Yesuspua Petrus aku Negravengu na ldquoWe PetrusPasaluu hari samala egraveu egraveegravena asa dꞌara sopelaꞌe Te Ama Ku dhu peka le na Jaꞌa hudꞌiparaga ku degravenge jꞌajꞌegravera segravemi neꞌe ne Dehudꞌi laa Egraveegravena nuka segravemi Negravengu hia Jaꞌagalaa egraveci dhu isi na pegravedꞌu-egravedꞌu Hudꞌi laaJaꞌa kinu toke egravelerdquo
Lere regraveti Lamatua Yesus asa madha kegravetukapai risi agama
12 Hegraveia komedhaa sordadꞌu degravenge dhegraveujꞌaga aaꞌi-aaꞌi ra kegravepe Yesus ka ra egraveki Ne13 Ka lere regraveti uuru Ne asa Anas Anas neama dhegraveu egravemu Kayafas Tegraveu egraveegravena Kayafasdhu jꞌajꞌi kegravetu kapai risi agama Yahudi14Kayafas neꞌe ka dhu peka negravedhi le degravengeama-ama dhegraveu Yahudi aku negravengu naldquoBeꞌa risi hia miu ladhe dhegraveu egraveci madhepala dhegraveu aaꞌi-aaꞌirdquo
Petrus pasili peka na negravengu tadhe boeLamatua Yesus
(Mateos 2669-70 Markus 1466-68 Lukas2255-57)
15 Simon Petrus dhu madhutu Yesusre limuri palere-lere degravenge ana madhutuYesus egraveci nuka jaꞌa Yohanis ne Lula kegravetukapai risi agama Yahudi tadhe jaꞌa negravetiegraveegravena ka jaꞌa bisa maso kahegravei palere-leredegravenge Yesus asa madha egravemu na 16 Tengaa Petrus titu egravetu liꞌu padegravetu degravengehegravebꞌa tedhe Hegraveia jaꞌa laku asa liꞌu hopeka degravenge dhegraveu bhegraveni egraveci dhu jꞌaga hegravebꞌatedhe ne segravena ka kegraveti Petrus asa dꞌara17 Hegraveia bhegraveni ne karegravei Petrus aku negravenguna ldquoWee Egraveu ne ca dhegraveu ana madhutuDhegraveu negravei sirdquo
Te ngaa Petrus dhaa aku negravengu naldquoAadꞌordquo
18 Lodꞌo egraveegravena legraveke degravenge hegraveru pacuhiNegraveti egraveegravena ka dhegraveu madhenga degravenge anapua-paleha segravera dhu titu manyiru ai KaPetrus laꞌe manyiru ai sama-sama degravengeregravengu kahegravei
1811 Mateos 2639 Markus 1436 Lukas 2242 1814 Yohanis 1149-50
Yohanis 1819 179 Yohanis 1837Kegravetu kapai risi agama parisa Lamatua
Yesus(Mateos 2659-66 Markus 1455-64 Lukas
2266-71)19 Lodꞌo egraveegravena kegravetu kapai risi dhui negraveti
agama Yahudi parisa Yesus lula-negraveti aꞌajꞌaNa aa lula-negraveti ana madhutu Na
20 Ka Yesus peka degravenge negravengu akuNegravengu na ldquoJaꞌa peka paledꞌa segravena ka dhegraveuaaꞌi-aaꞌi bisa tadegravengi Jaꞌa tema ajꞌa egravetuera dhu biasa dhegraveu Yahudi egravedhi pakabokonuka egravetu dꞌara egravemu sabajꞌa egravedhi degravenge egravetuEgravemuKapuaManegravengi-Mangajꞌi Jaꞌa padhailii pahuni kegravedhi boe 21Nga tao ka egraveu karegraveiJaꞌa Karegravei la dhegraveu-dhegraveu dhu nanene liipadhai Jaꞌa Te tatu reꞌa ngaa dhu Jaꞌapeka-padhairdquo
22 Ropa Na padhai lii segravemi egraveegravena dhegraveujꞌaga egraveci dhu titu egravetu egraveegravena tegravebꞌe Yesus kana peka na ldquoEgraveu baku padhai lii segravemi egraveegravenadegravenge kegravetu kapai risirdquo
23 Ka Yesus bꞌala aku Negravengu na ldquoLadheJaꞌa padhai lii sale na padꞌelomia dhu salenegraveti lii padhai deo na Te ngaa ladhe Jaꞌapeka legraveke nga tao ka egraveu tegravebꞌe Jaꞌardquo
24 Egravele ka Anas pua dhegraveu lere Ne asaKayafas dhu jꞌajꞌi kegravetu kapai risi agamaYahudi Lodꞌo lere regraveti Ne Yesus dhu raegraveki era
Petrus pasili hari peka na negravengu tadheboe Lamatua Yesus
(Mateos 2671-75 Markus 1469-72 Lukas2258-62)
25 Lodꞌo egraveegravena Simon Petrus titumanyiru ai era Ka dhegraveu leo dhu egravetu egraveegravenakaregravei ne aku negravengu na ldquoEgraveu ne ca dhegraveunegraveti ana madhutu Dhegraveu negravei sirdquo
Te ngaa Petrus pasili peka na ldquoAadꞌordquo26 Egravetu era neꞌe abhu kahegravei dhegraveu sabꞌa
egraveci negraveti kegravetu kapai risi agama YahudiNegravengu ne paꞌaꞌari kahegravei degravenge dhegraveu dhuPetrus pare pamaꞌegravete regraveu dhilu na Hegraveiadhegraveu ne karegravei Petrus peka na ldquoWaa Deona egraveu ne egravetu dꞌara oka negravei si Te jaꞌa kegravedhiegraveu egravetu negraveirdquo
27 Te ngaa Petrus pasili hari hegraveia manukokotoo degravenge
Lamatua Yesus egravetumadha gubernur Pila-tus
(Mateos 271-211-14 Markus 151-5Lukas 231-5)
28 Dꞌara madꞌae aae era lere regraveti Yesusnegraveti Kayafas asa egravemu jabatan gubernur egravetu
benteng sordadꞌu Roma Dhegraveu Yahudi semaso boe asa egravemu dhegraveu Roma te egraveegravenapakajꞌalu regravengu Te ladhe ra maso naregravengu bisa boe raꞌa pesta Paska 29 Hegraveiagubernur Pilatus laꞌe asa liꞌu paraga degravengedhegraveu Yahudi se Ka na karegravei aku negravenguna ldquoMiu pegraveci sasala ngaa mi dedha Dhegraveuneꞌerdquo
30 Hegraveia ra bꞌala peka na ldquoSegravemi neꞌeama Ladhe Negravengu ne dhegraveu bhelu-katubꞌaboe na tatu jiꞌi mai boe asa madha amaNgaa hari jiꞌi mai saraka Ne asa kacui-aaiamardquo
31 Ka gubernur peka degravenge dhegraveu sena ldquoSegravemi neꞌe Hudꞌi laa miu ka dhuuri lii langu Na madhutu atora miu dhegraveuYahudirdquo
Hegraveia ama-ama dhegraveu Yahudi se peka naldquoBisa boe ama Jiꞌi dhegraveu Yahudi degravengeheka hak ho pamaꞌegravete hahuku madheDhoka miu dhegraveu paredha Roma di dhudegravenge hak egraveegravenardquo 32 (Lii padhai lii regravenguegraveegravena palegraveke degravenge lii padhai dhu uru egraveegravenaYesus peka negravedhi le Te Negravengu dhu pekale degravenge dhegraveu unu Na segravera na Negravengumadhemadhutu jꞌara paredha Roma nukara paku Ne egravetu ajꞌu palolo-palegravebha)
33 Hegraveia gubernur maso hari asa dꞌarabenteng sordadꞌu Ka na paroa Yesus hegraveiana karegravei peka na ldquoEgraveu ne dhegraveu aae dhegraveuYahudi dordquo
34 Te ngaa Yesus karegravei ne aku Negravengu naldquoAma ka peka segravemi egraveegravena do abhu dhegraveu leoka dhu peka degravenge ama lula-negraveti Jaꞌardquo
35 Hegraveia gubernur dhaa na ldquoEee Jaꞌa nedhegraveu Yahudi boe Ana kabarai EgraveumesaMuka dhu saraka Egraveu Ngaa hari kegravetu agamaYahudi segravera Egraveu ne tao sala ngaa Egraveu pekasegravekurdquo
36 Ka Yesus peka na ldquoJaꞌa ne dhegraveu aaeboe negraveti rai-haha ne Te ladhe Jaꞌa jꞌajꞌidhegraveu aae sama segravemi egraveegravena tatu dhegraveu-dhegraveuJaꞌa palabꞌa le ka dhegraveu Yahudi kegravepe boeJaꞌa Tareꞌa Jaꞌa ne Dhegraveu Aae Te ngaa cadhegraveu sa egravetu rai-haha ne dedꞌe boe Jaꞌardquo
37 Hegraveia gubernur karegravei hari peka naldquoDe Egraveu ne Dhegraveu Aae dordquo
Ka Yesus dhaa aku Negravengu na ldquoAma unumu ka dhu peka na Jaꞌa ne Dhegraveu AaeDhu legraveke ka rara iisi Jaꞌa ne segravena ka jꞌajꞌiDhegraveu Aae Jaꞌa mai asa rai-haha ne ho jꞌajꞌiDhegraveu Aae segravena ka Jaꞌa peka-padhai jꞌara-jꞌara dhu legraveke Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu kegravepe
1828 Benteng era pea sordadꞌu Roma madhutu lii Latin na praetorium 1832 Yohanis 314 1232-33
Yohanis 1838a 180 Yohanis 1915paꞌegravera jꞌara-jꞌara dhu legraveke regravengu segravera kadhu nanene Jaꞌardquo
38a Ka gubernur karegravei peka na ldquoDhulegraveke egraveegravena segravemi ngaa sardquo
Ra pamaꞌegravete hahuku madhe mi LamatuaYesus
(Mateos 2715-31 Markus 156-20 Lukas2313-25)
38b Ropa gubernur Pilatus padhai liinare hegraveia kalua hari laꞌe asa dhegraveu Yahudisegravera Ka na peka ldquoJaꞌa parisa le Negravengu tengaa abhu boe sasala Na egraveci sa
39 Te ngaa miu dhu tema le tegraveu mai-tegraveumai lodꞌo dꞌai pesta Paska segravemi neꞌe jaꞌapatabuli ana begravedho ca dhegraveu hia miu Detegraveu neꞌe moꞌo segravena ka jaꞌa patabuli dhegraveuaae Yahudi miu do tasamiardquo
40 Ka aaꞌi-aaꞌi ra paꞌoo-parodha pekana ldquoBaku patabuli Dhegraveu egraveegravena PatabuliBarabas dirdquo Barabas ne ca dhegraveu dhubhelu titu kegravenadagger
191 Egravele egraveegravena ka gubernur Pilatus pua
sordadꞌu na lasi kalabhe Yesus pake gui2-3 Aa sordadꞌu seꞌe rare kalai ajꞌu pad-hudhu kahegravei ho egravenyu tao solo Ka ra lalilusolo ne mi kegravetu Yesus nuka segravemi regravenguneo dedꞌe dhegraveu aae hiu dhu pake solo dhegraveuaae Aa te ngaa sasoa na ra neo pahahe Nedi Hegraveia ra papake Yesus kodho madheraegraveci dhu mea sanama mangegraveru nuka segravemidhegraveu aae biasa pake Aa ra sasei Ne pekana ldquoTabea dhegraveu aae Yahudirdquo Sordadꞌu setegravebꞌe Ne gꞌana-kariu kahegravei
4 Ka gubernur laꞌe hari categraveka pekadegravenge dhegraveu ae segravera aku negravengu na ldquoSegravemineꞌe Jaꞌa kegraveti Ne asa liꞌu hia miu Te ngaamiu hudꞌi meꞌa ku na jaꞌa parisa kore lete ngaa abhu boe sasala Na egraveci sardquo 5 Roparegraveti Yesus asa liꞌu Negravengu dhu pake era solopadhudhu degravenge kodhomadhera dhumeasanamamangegraveru Hegraveia gubernur lii degravengedhegraveu ae se peka na ldquoLadhe ku Dhegraveu nerdquo
6 Ropa kegravetu agama degravenge dhegraveu mad-henga Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi segraveraladhe regravedhi Yesus hegraveia ra paꞌoo-parodhapalere-lere peka na ldquoPamadhe Ne Pakuegravetu ajꞌu palolo-palegravebhardquo
Te ngaa gubernur peka degravenge ra akunegravengu na ldquoHudꞌi laa miu ka dhu megraveti Nelami pamadhe Ne egravetu ajꞌu palolo-palegravebhaTe jaꞌa abhu boe sasala Na egraveci sa dhupalegraveke degravenge hahuku madherdquo
7 Dhegraveu Yahudi dhaa aku regravengu na ldquoJiꞌidegravenge Atora negraveti Ama Lamatua MadhutuAtora ne Dhegraveu ne hudꞌi madhe ku lula Nadedꞌe iisi Na jꞌajꞌi Ana Ama Lamatuardquo
8 Ropa gubernur tadegravengi lii padhai rahegraveia asa na madhaꞌu 9 Ka laꞌe hari asadꞌara benteng hegraveia na karegravei Yesus pekana ldquoEgraveu ne dhegraveu miardquo Te ngaa Yesusbhoka boe hegravebꞌa
10 Ka gubernur jegraveke Yesus peka naldquoEeh Nga tao ka Egraveu bꞌala boe jaꞌa Egraveu dhumeꞌa si Jaꞌa ne degravenge koasa pamadhe Egraveudo patabuli Egraveurdquo
11 Hegraveia Yesus bꞌala peka na ldquoSegravemi neꞌeama Ladhe ama dhu degravenge koasa segravemiegraveegravena na lula ama abhu koasa negraveti AmaLamatua egravetu sorga Te dhodhoka Negravengudi dhu hia ama koasa egraveegravena segravena ka taongaa egraveci sa hia mi Jaꞌa ne Te ngaa dhegraveudhu saraka Jaꞌa asa ama regravengu segravera ka dhupasae sasala bia risirdquo
12 Karegravei negraveti egraveegravena ka gubernur tengejꞌara ho patabuli Yesus Te ngaa dhegraveuYahudi se paꞌoo palere-lere aku regravengu naldquoLadhe ama patabuli Dhegraveu ne tatu amadhu paꞌangalai boe degravenge dhegraveu aae kapaiKeser Te dhegraveu dhu dedꞌe ngiꞌu na jꞌajꞌidhegraveu aae negravengu egraveegravena labꞌa Keserrdquo
13 Ka ropa gubernur tadegravengi lii padhaidhegraveu se hegraveia na pua regraveti Yesus asa liꞌuKa gubernurmadhegravedi egravetu kaderapamaꞌegravetelii egravetu era egraveci dhu ra pangare na ldquoTanaLapang negraveti Hadhu Kabelardquo (Madhutu liiAram ngara na Gabata)
14 Lodꞌo egraveegravena legraveke degravenge Lodꞌo SadiaKalela Paska Pe dꞌara lodꞌo titu mera sagubernur peka degravenge dhegraveu Yahudi segraveraaku negravengu na ldquoLadhe ku laa Negravengu nedhegraveu aae miurdquo
15 Te ngaa regravengu asa hoe paꞌoo-parodhapeka na ldquoMegraveti Ne asa liꞌu mai PamadheNe Paku Ne asa ajꞌu palolo-palegravebhardquo
dagger 1840 Dhegraveu dhu bhelu titu kegravena egravetu lii Yunani abhu dua sasoa nuka 1) parapo dhu manaꞌu megravedha-panyau dhegraveudegravenge jꞌara laka-seti aa 2) dhegraveu dhupake regraveka ho babegravega eele dhegraveu paredha Roma Egravetu Lukas 2319 peka na Barabas nepamadhe dhegraveu degravenge labꞌa dhegraveu paredha Roma kahegravei 191 Sordadꞌu Roma pake gui dhu egravepi negraveti kaꞌuri badhapegraveri-pegraveri loa Hegraveia ra egraveki degravenge rui dhu mariu do tamegraveru dhu padhudhu egravetu suu dhari se Ladhe hake pahari-paharikaꞌuri dhegraveu bisa laho mae-mae Dhegraveu Yahudi ladhe hake dhegraveu dhoka egravepa nguru hari di Te ngaa sordadꞌu Roma sehake dhu degravenge boe too
Yohanis 1916a 181 Yohanis 1931Hegraveia gubernur papane si peka na ldquoDe
tasamia Miu dꞌegravei ladhe jaꞌa pamadhedhegraveu aae miu ne dordquo
Ka kegravetu agama Yahudi se bꞌala peka naldquoDhegraveu aae jiꞌi dhodhoka ca dhegraveu di nukaKeser Dhegraveu leo aadꞌordquo 16aHegraveia gubernurhia Yesus asa sordadꞌu segravera segravena ka rapaku pamadhe Ne egravetu ajꞌu palolo-palegravebha
Ra paku Lamatua Yesus egravetu ajꞌu palolo-palegravebha
(Mateos 2732-44 Markus 1521-32 Lukas2326-43)
16b Hegraveia sordadꞌu se segravemi rare Yesus17 Ka Yesus pasae ajꞌu palolo-palegravebha Nalaꞌe asa liꞌu kota Lasi asa era egraveci dhu ngarana ldquoEra Rui Kegraveturdquo (Madhutu lii Aram erane ngara na Golgota)
18 Dꞌai era egraveegravena ra paku Yesus egravetu ajꞌupalolo-palegravebha egraveci Dhegraveu se paku kahegraveidhegraveu leo dhegraveu dua Egraveci re sebhe gꞌanaaa ca dhegraveu hari re sebhe kariu Yesus KaYesus egravetu talora regravengu dua ra 19 Ka gu-bernur paredha sordadꞌu na segravera suri egravetupapa egraveci ho paku re dedha kegravetu Yesus Egravetupapa ne ra suri peka naldquoYesus dhegraveu Nasaret Negravengu ne Dhegraveu Aae
dhegraveu Yahudirdquo20 Regravengu suri egravetu papa ne pake tegravelu lii
nuka lii Aram lii Yunani degravenge lii LatinDhegraveu Yahudi ae ka dhu baca sasuri nelula era mamadhe Yesus ne padegravetu degravengekota Yerusalem 21 Te ngaa kegravetu agamaYahudi segravera roꞌo boe Ka lasi peka degravengegubernur aku regravengu na ldquoAma Baku surilsquoDhegraveu Aae negraveti dhegraveu Yahudirsquo Beꞌa risi surilaa peka na lsquoDhegraveu ne peka na negravengu dhegraveuaae negraveti dhegraveu Yahudirsquo rdquo
22Tengaa gubernur dhaa akunegravengunaldquoJaꞌa ka dhu pua si suri segravemi egraveegravena De hudꞌika laardquo
23 Ropa sordadꞌu paku rare Yesus egravetuajꞌu palolo-palegravebha hegraveia ra pabagimegravedha-papake Na mi egravepa pala Ca dhegraveu sordadꞌuabhu ca pala Hegraveia rare kodho liꞌu Nadhu jꞌau boe dhu manegravenu kateme negravetidedha 24 Ka ra papeka aku regravengu naldquoEgravedhi baku ciu eele kodho Na Beꞌa risiegravere lot segravena ka teꞌa na cee ka dhu abhurdquoEgraveegravena jꞌajꞌi madhutu segravemi dhu suri tegraveke egravetudꞌara Sasuri Ama Lamatua dhu peka na
ldquoRegravengu pabagi megravedha-papake jaꞌaka ra egravere lot ho abhu kodho jaꞌardquo
Hegraveia sordadꞌu se taomadhutu segravemi egraveegravenaka
Lamatua Yesus pua Yohanis ladhe-leruina Na
25 Egravetu era neꞌe abhu kahegravei dhegraveu bhegravenipegraveri-pegraveri dhu titu Regravengu se nuka inaYesus ina iiki Yesus Maria dhegraveu egravemuKlopas degravenge Maria negraveti rae Magdala26 Yesus ladhe negravedhi ina Na dhu tituegravetu egraveegravena sama-sama degravenge jaꞌa Yohanisnuka ana madhutu dhu Negravengu sue KaYesus lii degravenge ina Na aku Negravengu na ldquoInaNegravengu ne ana murdquo
27 Hegraveia Yesus lii degravenge jaꞌa peka naldquoYohanis Negraveti deo neꞌe tao laa negravengusegravemi ina egraveurdquo Ka karegravei negraveti lodꞌo egraveegravena inaYesus pea degravenge jaꞌa
Mamadhe Lamatua Yesus(Mateos 2745-56 Markus 1533-41 Lukas
2344-49)28 Egravele egraveegravena ka Yesus neꞌa le na Negravengu
sabꞌa nare aaꞌi le sasabꞌa-laꞌa Na Seꞌe sepamegraveci degravenge aaꞌi-aaꞌi dhu suri egravetu dꞌaraSasuri Mola-Megraveci Ama Lamatua karegravei negravetiuru ka Hegraveia Yesus peka na ldquoJaꞌa koko-kamangordquo
29 Egravetu era neꞌe abhu egravei anggor manyiluegravetu dꞌara gꞌala iiki cue Ka sordadꞌu segraverarare ula ho cegravebꞌu asa egravei anggor hegraveia egravekidaggermi suu ajꞌu ca laa ka jꞌole asa hegravebꞌa Na30Ropa Yesus camuci nare hegraveia Na lii akuNegravengu na ldquoEgravele kegravenardquo Hegraveia kegravetu Na loe kamaꞌegravete aꞌae
Sordadꞌu kegravejꞌi Yesus egravetu ajꞌu palolo-palegravebha
31 Lodꞌo egraveegravena legraveke hari Jumat Mad-hutu atora agama dhegraveuYahudi hudꞌi sadiamema dꞌara lodꞌo egraveegravena segravena ka begraveli egraveegravenaregravengu soru lodꞌo sabajꞌa ra Negraveti egraveegravena karoꞌo boe tegraveke eele ngiꞌu aae dhegraveu madhekadhoe tegraveke egravetu ajꞌu palolo-palegravebha legravekedegravenge lodꞌo sabajꞌa Te lodꞌo sabajꞌa egraveegravenalodꞌo beꞌa De ama-ama dhegraveu Yahudimanegravengi gubernur segravena ka pua dhegraveu lasihake papadhe haga dhegraveu egravetu ajꞌu palolo-palegravebha Degravenge jꞌara segravemi neꞌe regravengumadhe malai ho dhegraveu bisa papuru ngiꞌu
1924 Lii Sodꞌa Koa-Kio 2219 1928 Lii Sodꞌa Koa-Kio 6922 2216 dagger 1929 Lii Yunani peka na dhegraveu selui ula ne egravetu suu ajꞌu hussopos Ajꞌu hussopos ne dhegraveu Yahudi tema pake egravetu dꞌara acara adꞌa lula ajꞌu ne hegraveu megravengiAjꞌu ne madhera na pe dua nguru toke egravepa nguru cm sa Baca lula-negraveti hussopos buli Kalua negraveti Masir 1222 Atora negravetiKegravetu Agama segravera 144 6 49-52 Sensus 192-6 (banding degravenge Ibrani 919) Lii Sodꞌa Koa-Kio 517
Yohanis 1932 182 Yohanis 2013aae ra negraveti ajꞌu palolo-palegravebha ako lodꞌoaae era 32 Hegraveia sordadꞌu se lasi asaera egraveegravena Ka ra hake papadhe uru hagadhegraveu dua segravera dhu paku sama-samadegravengeYesus 33Te ngaa ropa ra dꞌai Yesus regravedhina Yesus dhu madhe le Negraveti egraveegravena karegravengu hake papadhe boe haga Na 34 Tengaa sordadꞌu ca dhegraveu nare kapoke nahegraveia kegravejꞌi dꞌara karasa Yesus Ka raa kaluaaa egravei kalua kahegravei
35 (Jaꞌa neꞌe ka dhu ladhe kegravedhi degravengemusi madha ku Jaꞌa kegravedhi aaꞌi aa dhujaꞌa suri ne legraveke tareꞌa-reꞌa Te jaꞌa keꞌamegraveu ngaa dhu jaꞌa lolo ne legraveke mola-molasegravena ka miu bisa parcaya lii padhai jaꞌa)36 Jꞌara seꞌe aaꞌi-aaꞌi jꞌajꞌi lula Sasuri AmaLamatua dhu suri na ldquoRui Na ca laa sapadhe boerdquo 37 Egravetu era leo dꞌara SasuriMola-Megraveci ne suri kahegravei peka na ldquoEgraveegravenaregravengu ladhe regravedhi dhegraveu dhu ra kegravejꞌi nerdquo
Ra padhane Lamatua Yesus(Mateos 2757-61 Markus 1542-47 Lukas
2350-56)38 Abhu dhegraveu egraveci ngara na Yusuf negraveti
rae Arimatea Negravengu ana madhutu Yesuskahegravei Te ngaa na madhutu pahuni-pahuni lula madhaꞌu degravenge ama-amadhegraveu Yahudi Yusuf laꞌe asa gubernurPilatus manegravengi ijin segravena ka bisa negravetingiꞌu aae Yesus Gubernur dꞌegravei kahegravei KaYusuf laꞌe papuru ngiꞌu aae Yesus hegraveiadedꞌe negraveti 39 Nikodemus laꞌe sama-samadegravenge Yusuf kahegravei Nikodemus neꞌe kadhu uru egraveegravena laꞌe paraga degravenge Yesus remegraveda Na hegraveli rampe ae titu kegravena pe dꞌaitegravelu nguru tegravelu kilo sa segravena ka taomi ngiꞌuaae YesusDagger 40Hegraveia ra hegravelu ngiꞌu aae Yesusdegravenge begravela halus Ladhe hegravelu ca tegravekara tao rampe laꞌa Regravengu tao segravemi neꞌemadhutu adꞌa dhegraveu Yahudi ladhe padhanedhegraveu madhe
41 Kajꞌegraveu boe negraveti era Yesus madhe neabhu oka bunga cue Egravetu dꞌara oka nedhegraveu heka pae rare roꞌa dhegraveumadhe kegravenaRa padhane regravedhi megraveka dhegraveu egraveci sa egravetudꞌara roꞌa egraveegravena 42 Lodꞌo egraveegravena lodꞌo sadiadhegraveu Yahudi ho soru lodꞌo sabajꞌa ra oeegravele kegravena Negraveti egraveegravena ka dhegraveu se tegraveke ngiꞌuaae Yesus egravetu dꞌara roꞌa egraveegravena te era egraveegravenakajꞌegraveu boe
20Lamatua Yesus mamuri hari(Mateos 281-8 Markus 161-8 Lukas 241-
12)1 Hari Migu nuka lodꞌo partama egravetu
dꞌara migu egraveegravena Madꞌae aae era Marianegraveti rae Magdala laꞌe asa roꞌa Yesus Dꞌaiera egraveegravena ladhe negravedhi hadhu aae dhu pakekatange roꞌa hari eele negraveti era na 2 Hegraveiana rai legravepa hari laꞌe paraga degravenge SimonPetrus aa degravenge jaꞌa nuka ana madhutudhu Yesus sue ka na peka ldquoDhegraveu manaꞌuregraveti le Lamatua egravedhi negraveti roꞌa Na Teꞌa boeregravengu tegraveke Ne egravetu miardquo
3 Ka jaꞌa degravenge Petrus rai laꞌa asa eraroꞌa egraveegravena 4 Jiꞌi rai palere-lere te ngaa jaꞌamalai risi ka dꞌai uuru roꞌa egraveegravena 5Te ngaalaku boe asa dꞌara roꞌa dhoka patigi negravetiliꞌu di Egravetu dꞌara roꞌa jaꞌa ladhe kegravedhi begravelahalus dhu ra pake hegravelu mi ngiꞌu aae Yesus
6 Te ngaa ropa Petrus dꞌai laꞌe degravengeasa dꞌara Negravedhi begravela halus dhu egravetu egraveegravenakahegravei 7 Negravedhi kahegravei lesu dhu ra pahutukegravetu Yesus Te ngaa lesu ne dhu legravepeegravetu era leo negraveti begravela halus ne 8 Hegraveiajaꞌa dhu dꞌai uuru roꞌa maso madhutukahegravei asa dꞌara Ropa ladhe kegravedhi aaꞌi-aaꞌise ka jaꞌa parcaya lii padhadha dhu uruegraveegravena Yesus peka mema na begraveli-camegravedꞌaNegravengu mamuri hari negraveti mamadhe Na9 Te lodꞌo egraveegravena jiꞌi dhu jꞌajꞌi ana madhutuNa dhae ngeꞌa megraveka sasoa negraveti isi SasuriMola-Megraveci Ama Lamatua dhu suri memapeka na Kristus hudꞌi mamuri hari ku negravetimamadhe Na 10 Egravele ka jiꞌi dua mi legravepa
Lamatua Yesus padꞌelo ngiꞌu NamiMarianegraveti rae Magdala
(Mateos 289-10 Markus 169-11)11 Te ngaa Maria titu era egravetu liꞌu roꞌa
egraveegravena Negravengu tangi taruu Ka na patigi asadꞌara roꞌa ne aa na tangi era 12 Ladhenegravedhi ana pajuu Ama Lamatua negraveti sorgadhegraveu dua Ana pajuu se pake megravedha-papake pudhi Dua ramadhegravedi egravetu era dhuca lodꞌo ni dhegraveu pajꞌunu ngiꞌu aae YesusCa dhegraveu madhegravedi re era kegravetu aa egraveci haridhu madhegravedi re era haga 13 Ana pajuu sekaregravei Maria aku regravengu na ldquoNga tao ka egraveutangirdquo
1936 Kalua negraveti Masir 1246 Sensus 912 Lii Sodꞌa Koa-Kio 3421 1937 Sakaria 1210 Rai-haha RupaHiu 17 Dagger 1939 Lii Yunani peka lsquocangasu litrasrsquo nuka 327 kilo Rampe ne madhutu lii Yunani na regravengu pabꞌalidegravenge smurna (nuka raa ajꞌu hegraveu megravengi) degravenge aloe (nuka raa negraveti ajꞌu hegraveu megravengi oe segravemi ai naꞌa sa) Baca lula-negravetiNikodemus ne egravetu Yohanis 31-21
Yohanis 2014 183 Yohanis 2031
Hegraveia Maria dhaa peka na ldquoJaꞌa tangilula dhegraveu dedꞌe regraveti ngiꞌu aae Lamatuajaꞌa Te ngaa keꞌa boe ra tegraveke Ne egravetu miardquo14 Ropa na padhai lii nare negravengu kabibꞌaasa liꞌu Ka ladhe negravedhi ca dhegraveu dhu tituegravetu egraveegravena te ngaa neꞌa boe na Dhegraveu nenuka Yesus
15Hegraveia Yesus karegravei ne peka na ldquoNga taoka egraveu tangi Te egraveu tenge ceerdquo
Maria pangee na Negravengu ne dhegraveu mad-henga oka Ka Maria pamako dhegraveu ne akunegravengu na ldquoAma Ladhe ama ka dedꞌe megravetingiꞌu aae Na peka ku laa ama tegraveke Ne egravetumia Hudꞌi laa laku dedꞌe kegraveti Ne asa eraleo segravena ka padhane Ne pabeꞌa-beꞌa Suelaa amardquo
16 Ka Yesus paroa ne peka na ldquoMariardquoHegraveia na kabegraveli ladhe asa Yesus ka na lii
aku negravengu na ldquoRabonirdquo (Lii Aram sasoana ldquoMese jaꞌardquo)
17 Yesus peka degravenge ne ldquoBaku gꞌagꞌe kuJaꞌa te Jaꞌa dhae caꞌe megraveka laku asa AmaKu egravetu sorga Te ngaa lamu uuru ku pekadegravenge angalai Jaꞌa segravera na lsquoJaꞌa neo caꞌelaku asa Ama Ku Negravengu egraveegravena Ama miukahegravei Negravengu egraveegravena Ama Lamatua Jaꞌa DeNegravengu Ama Lamatua miu kahegraveirsquo rdquo
18 Egravele ka Maria dhegraveuMagdala egraveegravena laꞌelolo degravenge ana madhutu Yesus segravera pekana ldquoJaꞌa paraga le degravenge Lamatua egravedhiYesusrdquo Ka na peka degravenge regravengu lii moaYesus
Lamatua Yesus padꞌelo iisi mi ana mad-hutu Na
(Mateos 2816-20 Markus 1614-18 Lukas2436-49)
19 Lodꞌo egraveegravena legraveke degravenge hari Migunuka lodꞌo partama egravetu dꞌara migu egraveegravenaLodꞌo heka cegravena kegravena ka ana madhutuYesus pakaboko Regravengu pategraveke babegravedhoegravemu ne paꞌegravera-egravera lula regravengu madhaꞌudegravenge ama-ama dhegraveu Yahudi Reꞌa rareboe na Yesus titu egravetu talora aae regravengu kaNa lii aku Negravengu na ldquoSaloomrdquo 20 RopaYesus padhai lii nare degravenge regravengu segravemiegraveegravena hegraveia Na padꞌelo nuꞌa dhu egravetu kacui-aai degravenge karasa Na Ana madhutuNa karejꞌe titu kegravena ropa ladhe regravedhiLamatua regravengu 21 Ka Yesus peka degravengeregravengu na ldquoHudꞌi laa miu mamuri damedegravengemera-milu Sanegravedꞌe te AmaKupua-paleha Jaꞌa tasamia na Jaꞌa pua-palehamiu segravemi egraveegravena kahegraveirdquo 22 Padhai lii naresegravemi egraveegravena ka Na ara padegravetu laꞌe asa regravengu
hegraveia Na tiu aꞌae Na mi regravengu egraveci-egraveci HegraveiaNa padhai lii peka na ldquoJaꞌa pangegravedꞌu miuRoh Lamatua dhu Mola-Megraveci Segravemi mereNe 23 De ladhe miu pabhegravelu eele sasaladhegraveu na sasala ne ele le te Ama Lamatuasaku eele sasala egraveegravena kahegravei Te ngaa ladhemiumoꞌo boepabhegravelu eele sasala dhegraveu naLamatua saku eele boe sasala segravera kahegraveirdquo
Lamatua Yesus degravenge Tomas24 Ca dhegraveu negraveti ana madhutu Yesus can-
guru dua segravera ngara na Tomas Ra pan-gare na lsquoana kembarrsquo kahegravei Ropa Yesuspadꞌelo iisi Na degravenge anamadhutu dhu leosegravera Tomas aadꞌo 25 Negraveti egraveegravena ka ropaangalai na segravera peka degravenge ne ldquoJiꞌi paragale degravenge Lamatua egravedhirdquo hegraveia Tomas dhaana ldquoSegravemi neꞌe Jaꞌa hudꞌi ladhe kegravedhi kunuꞌa era paku segravera egravetu kacui-aai Na aapamaso ai jaꞌa asa nuꞌa egravetu dꞌara karasa NaLadhe jaꞌa tao megraveka segravemi egraveegravena jaꞌa bisamegraveka parcaya na Negravengu mamuri hari lerdquo
26 Ca migu hari ka ana madhutu Yesussama-sama degravenge Tomas egravetu dꞌara egravemucue Masi ka babegravedho dhu pategraveke te ngaaYesus maso asa dꞌara titu egravetu talora aaeregravengu Ka Na hia lii mahoꞌo degravenge rapeka na ldquoSaloomrdquo 27 Hegraveia Na padhai liidegravenge Tomas aku Negravengu na ldquoJꞌole kacui-aai egraveu mai ho gꞌagꞌe kacui-aai Jaꞌa ne Aamai gꞌagꞌe nuꞌa egravetu dꞌara karasa Jaꞌa neParcaya ka na Jaꞌa ne mamuri hari leCore eele ka dꞌara parcaya boe egraveu egraveegravenardquo
28 Tomas dhaa peka na ldquoIra ii Ama eeJaꞌa heka legraveka tareꞌa-reꞌa kegravena Ama neKegravetu jaꞌa aa Ama Lamatua jaꞌa kahegraveirdquo
29 Ka Yesus peka degravenge ne ldquoTomas Egraveuparcaya na Jaꞌa mamuri hari le lula egraveumegravedhi le Jaꞌa degravenge musi madha egraveu unumu Te ngaa dhu oto risi ka nuka dhegraveudhu regravedhi boe Jaꞌa te ngaa ra parcayardquo
Naneo Yohanis suri sasuri ne30 Yesus tao tadha malaa dhu leo ae-ae
kahegravei dhu jaꞌa suri boe egravetu dꞌara sasuri neAna madhutu Na ladhe regravedhi tadha malaaseꞌe degravengemusi madha regravengu unu ra 31Tengaa aaꞌi-aaꞌi dhu jaꞌa suri egravetu dꞌara sasurine segravena ka miu parcaya naYesus ne Kristus dhu Ama Lamatua pad-
hadha tegraveke hia maiYesus ne Ana Ama Lamatua kahegraveiAa ropamiu parcayaNemiu abhumamuri
dhu legraveke dhu maꞌegravete boe lula miujꞌajꞌi dhegraveu unu Negravengu
2023 Mateos 1619 1818
Yohanis 211 184 Yohanis 211921
Lamatua Yesus padꞌelo iisi mi ana mad-hutu Na dhegraveu pidhu
1 Egravele pegraveri-pegraveri lodꞌo ka Yesus padꞌelohari iisi Na egravetu sebhe dano Tiberias Liilolo na segravemi neꞌe ka 2 Lodꞌo egraveegravena anamadhutu Yesus dhegraveu pidhu dhu pak-aboko Regravengu se nuka
Simon PetrusTomas dhu ra pangare ne lsquoana kem-
barrsquoNatanel negraveti rae Kana egravetu propensi
Galileaana dhegraveu dua negraveti Sabadeusdegravenge ana madhutu Yesus dhu leo
dhegraveu dua3 Simon Petrus peka degravenge angalai na
seꞌe ldquoJaꞌa neo laku pegraveku iꞌardquoHegraveia angalai na seꞌe dhaa aku regravengu na
ldquoOo Jiꞌi laꞌa kahegraveirdquo Ka lasi asa sebhe danoHegraveia caꞌe koha lasi tenge iꞌa Te ngaamegravedaegraveegravena regravengu rara boe ngaa-ngaa
4 Asa begraveli madꞌae aae egraveegravena Yesus tituegravetu sebhe dano ne Te ngaa ana madhutuNa segravera reꞌa boe na Negravengu ne Yesus 5KaNa paꞌoo peka na ldquoMera iꞌa dordquo
Hegraveia ra dhaa peka na ldquoMola-megraveu laoCiꞌu sa aadꞌo hegraveirdquo
6 Ka Yesus peka degravenge ra aku Negravengu naldquoLolo segraveku pegravekumiu asa cabegraveka koha egraveegravenaPe miu abhurdquo
Ka regravengu taomadhutu kahegravei Ka ra abhuiꞌa ae titu kegravena toke regravengu bisa boe egravererare pegraveku ne asa dedha koha
7 Aa jaꞌa egravetu egraveegravena kahegravei Jaꞌa ne anamadhutu dhu Yesus sue Ka jaꞌa pekadegravenge Petrus na ldquoIra ii Negravengu negraveiLamatua egravedhirdquo
Ropa tadegravengi nare lii jaꞌa deo na hegraveiaSimon Petrus pake hari kodho na ka ridhuasa dꞌara dano segravena ka nangi asa dae 8 Tekoha ne kajꞌegraveu negraveti dae pe dꞌai cangasumeter sa Hegraveia angalai na kao koha asa daetodhe degravenge pegraveku dhu pegravenu degravenge iꞌa deosa
9 Ropa regravengu dꞌai dae hegraveia regravedhi aikaroo degravenge iꞌa dhu ra paga Aa abhu rotikahegravei 10Yesus lii degravenge ra ldquoMegraveti ku iꞌa osamiu dꞌai ciki sa dhu miu heka pegraveku meredeo nardquo
11 Ka Simon Petrus caꞌe hari asa dedhakoha ho egravere paꞌeta pegraveku ne asa dae Pegravekune dhu pegravenu degravenge iꞌa aae cangasu legravemi
nguru tegravelu ngiꞌu Masi ka iꞌa ae segravemi egraveegravenate ngaa pegraveku ne mae boe ciki sa hegravei
12 Ka Yesus paroa si aku Negravengu na ldquoMaimiꞌa kardquo
Regravengu dhu reꞌa le na Negravengu neLamatua regravengu ka ra bani boe karegravei Nena ldquoAma ne ceerdquo 13Hegraveia Yesus nare rotidegravenge iꞌa negraveti hia si
14 Neꞌe ne ka tegravelu hari kegravena Yesuspadꞌelo iisi Na mi ana madhutu Na segraveraropa Na mamuri hari negraveti mamadhe Na
Lamatua Yesus padhai lii degravenge Petrus15 Ropa raꞌa-rinu rare Yesus karegravei Si-
mon Petrus aku Negravengu na ldquoHee Simonana Yohanis Tasamia Egraveu sue Jaꞌa risi negravetiangalai se sue Jaꞌa dordquo
Ka Petrus dhaa na ldquoTareꞌa Ama Egraveu dhumeꞌa jaꞌa sue Egraveurdquo
Hegraveia Yesus peka na ldquoLadhe segravemi egraveegravenana madhenga paie ana kahibꞌi-kalegravebhoJaꞌa segravena ka regravengu abhu raꞌa-rinurdquo
16 Hegraveia Yesus karegravei hari aku Negravengu naldquoSimon ana Yohanis Tasamia Egraveu sueJaꞌa dordquo
Ka na dhaa na ldquoTareꞌa Ama Egraveu dhumeꞌa jaꞌa sue Egraveurdquo
Ka Yesus peka hari degravenge ne ldquoLadhesegravemi egraveegravena na ladhe-leru paie-iie kahibꞌi-kalegravebho Jaꞌardquo
17 Egravele egraveegravena ka Yesus karegravei hari Petruspeka na ldquoSimon ana Yohanis TasamiaEgraveu ne angalai Jaꞌa dordquo
Hegraveia dꞌara Petrus susa titu kegravena lulaYesus karegravei ne dꞌai tegravelu hari peka na ldquoEgraveusue Jaꞌa dordquo Ka na dhaa aku negravengu naldquoAma dhu meꞌa aaꞌi jꞌara De Ama dhumeꞌa le na jaꞌa ne angalai Amardquo
Hegraveia Yesus peka degravenge ne ldquoLadhe segravemiegraveegravena na ladhe-leru paie kahibꞌi-kalegravebhoJaꞌa se segravena ka regravengu abhu raꞌa-rinu 18 Egraveudhane more le naneo Jaꞌa do Jaꞌa neopeka segravemi neꞌe uru egraveegravena lodꞌo egraveu ngegraveruera egraveu tema pake unu mu kodho degravengedhara hake ho lamu asamia-miamadhutudadꞌegravei egraveu Te ngaa egravetu dꞌara heka egraveu jꞌolekacui-aai ho dhegraveu egraveki pake dhara hakeegraveu unu mu Hegraveia ra egravere regraveti egraveu asa eradhu egraveu dꞌegravei boerdquo 19 (Lii padhai Yesus nepeka mi Petrus lula-negraveti ngaa dhu jꞌajꞌibegraveli-camegravedꞌa mi dedha negravengu Te egraveegravena
213 Lukas 55 216 Lukas 56
Yohanis 2120 185 Yohanis 2125na mamadhe Petrus padꞌelo dadedha AmaLamatua)
Hegraveia Yesus lii degravenge Petrus aku Negravenguna ldquoMai segravena ka jꞌajꞌi dhegraveu Jaꞌardquo
Ana madhutu dhu jꞌajꞌi ana pasue Yesus20 Lodꞌo egraveegravena Petrus kabibꞌa asa ka-
bodho Ka ladhe negravedhi jaꞌa dhu re limurimadhutu regravengu dua ra Jaꞌa ne nuka anamadhutu dhu Yesus sue Jaꞌa dhumadhegravediegravetu baboa Yesus lodꞌo jiꞌi ngaꞌa kalelaPaska Jaꞌa ne ka dhu karegravei Yesus pekana ldquoAma Cee ka dhu neo pahie Amardquo21 Ropa Petrus ladhe negravedhi jaꞌa hegraveia nakaregravei Yesus peka na ldquoAma Deo na Amapeka-padhai le lula-negraveti jaꞌa ne Te ngaatasamia degravenge negravengu harirdquo
22 Yesus bꞌala lii Petrus na ldquoUrusan egraveuaadꞌo egravetu egraveegravena Ladhe Jaꞌa neo segravena kanegravengu mate mi era neꞌe toke Jaꞌa mai harina sala ngaa Dhu legraveke ka egraveu hudꞌi sanegravedꞌeku lii moa dhu Jaꞌa peka deo na nuka maisegravena ka jꞌajꞌi dhegraveu Jaꞌardquo
23 Lula Yesus padhai lii segravemi egraveegravena kaana madhutu Na dhu leo segravera papeka naldquoYohanis ne begraveli-camegravedꞌa madhe boerdquo Aate ngaa Yesus padhai lii boe segravemi egraveegravenaDhu Na peka na ldquoUrusan egraveu aadꞌo egravetuegraveegravena Ladhe Jaꞌa neo segravena ka negravengu matemi era neꞌe toke Jaꞌa mai hari na salangaardquo
Yohanis paꞌegravele sasuri na24 Ana madhutu dhu Yesus peka egraveegravena
nuka jaꞌa ne Yohanis Jaꞌa ka lole se aaꞌi-aaꞌi hia miu Jaꞌa ka dhu kegravedhi degravenge musimadha jaꞌa unu ku Jaꞌa ka suri aaꞌi-aaꞌi seKa egravedhi teꞌa na ngaa dhu jaꞌa lole hia miuse legraveke tareꞌa-reꞌa
25 Abhu jꞌara leo ae era dhu Yesus taoLadhe dhegraveu neo suri aaꞌi megraveu-megraveu karegraveinegraveti Yesus pakako sasabꞌa-laꞌa Na toke egravelejaꞌa ngee na buku se pegravenu risi rai-haha ne
Dꞌai sange neꞌe kaYohanis
2119 Pe dꞌara tegraveu 96M ca dhegraveu ama gareja ngara na Klement negraveti kota Roma dhu suri na dhegraveu pamadhe PetrusPe dꞌara tegraveu 212M sa abhu ca dhegraveu ama gareja egraveci hari ngara na Tertulian dhu suri na regravengu paku Petrus egravetu ajꞌupalolo-palegravebha Aa abhu kahegravei lii lolo egraveci negraveti gareja dhu peka na lodꞌo ra paku Petrus egravetu ajꞌu palolo-palegravebha ele boedꞌara tegraveu 64-65M Petrus manegravengi segravena ka paku ne kegravetu asa haha Na manegravengi segravemi egraveegravena lula negravengu rasa pantas boemadhe kegravetu asa dedha sama segravemi Yesus 2120 Yohanis 1325
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 11-3 186 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 113
Lii Lolenegraveti dhegraveu pajuu-palehaLamatua Yesus
Ama Lamatua moa paꞌadhu mai RohMola-Megraveci Na
1-3 Ama Teofilus dhu beꞌa Lii mahoꞌonegraveti jaꞌa Lukas
Egravetu dꞌara sasuri jaꞌa dhu uru egraveegravenajaꞌa suri aaꞌi megraveu-megraveu lula-negraveti mamuriLamatua Yesus Nuka ngaa dhu Na taodegravenge ngaa dhu Na ajꞌa-nori karegravei negravetiuru tegraveka Na hagꞌe nare dhegraveu pajuu-paleha Na Masi ka dhegraveu pajꞌegravera Ne aara pamadhe Ne te ngaa Ama Lamatuapamamuri hari Ne Ropa Na kegravedꞌi negravetimamadhe Na padꞌelo iisi mi dhegraveu pajuu-paleha Na Ra regravedhi Ne padhutu-dhututoke dꞌai egravepa nguru lodꞌo ka ra reꞌa Namamuri hari tareꞌa Negravengu peka degravengeregravengu na Ama Lamatua sama segravemi DhegraveuAae dhu negravedꞌu paredha Ka Na pua regravengukahegravei pake koasa negraveti Roh Ama Lamatuadhu Mola-Megraveci Lii dhu jaꞌa suri ne lolengaa-ngaa dhu Na tao negraveti uru toke dꞌaiNa caꞌe hari asa sorga
Seꞌe se ka dhu jaꞌa suri kegravedhi le4-5 Ca lodꞌo hari ropaYesus paꞌegraveci degravenge
dhegraveu pajuu-paleha Na egravetu dedha LedheSaitun Na hia si paredha peka naldquoSanegravedꞌe Uru egraveegravena Yohanis sarani dhegraveu
pake dhoka egravei di te ngaa ladhemiumate hari pegraveri-pegraveri lodꞌo egraveegravena naLamatua tao ngaa dhu kapai risieele hia miu Lula Na hia miu RohNa dhu Mola-Megraveci De baku tegravekeeele kota Yerusalem kahegravei Te ngaamiumatemi neꞌe toke dꞌai AmaKupapuru RohNami dedhamiu segravemidhu Na moa le uru egraveegravena Aa miutadegravengi le negraveti Jaꞌa kahegraveirdquo
Lamatua Yesus caꞌe asa sorga6 Ropa Yesus pakaboko degravenge dhegraveu
pajuu-paleha Na era ra karegravei Ne akuregravengu na ldquoAma Jiꞌi neo karegravei Amasanegravedꞌe era sina ma dhu uru egraveegravena
kabarai egravedhi Israꞌel paredha unu na DeAma neo patabuli egravedhi negraveti dhegraveu leo deoneꞌe do mate hari lodꞌo leordquo
7HegraveiaYesus dhaa pekana ldquoMiupakaregraveiia ka lodꞌo egraveegravena Dhoka Ama ku didhu pamaꞌegravete jꞌajꞌajꞌi lodꞌo egraveegravena na 8 Tengaa ladhe Roh Lamatua dhu Mola-Megravecimai maso asa dꞌara miu heka miu abhukoasa kegravena Hegraveia miu hudꞌi lami palolodegravenge dhegraveu aaꞌi-aaꞌi ra lula-negraveti Jaꞌa Miupeka degravenge dhegraveu egravetu kota Yerusalem egraveturae aaꞌi-aaꞌi egravetu propensi Yudea degravengepropensi Samaria taruu toke dꞌai suu-suurai-haha nerdquo 9 Ropa Na padhai lii naresegravemi egraveegravena Ama Lamatua pacaꞌe Yesus asadedha-liru laꞌe egravetu katanga madha regravenguRa ladhe taruu toke dꞌai raꞌi-liru hutunareNe ka regravengu regravedhi heka
10 Ropa regravengu ladhe asa dedha-liru eracagꞌagꞌa laa dhegraveu dua titu egravetu karasaregravengu dhu pakemegravedha-papake pudhi lao-lao 11 Dhegraveu dua segravera peka degravenge regravenguna ldquoWee Miu dhegraveu Galilea Nga tao kamiu tangare taruu asa dedha-liru Deona miu megravedhi le Yesus caꞌe toke dꞌai raꞌi-liru hutu nare Ne Miu megravedhi unu midegravenge musi madha miu Na caꞌe laꞌe deona Segravemimia dhumiu ladhemegravedhi Na caꞌelaꞌe egraveegravena segravemi egraveegravena kahegravei egraveegravena na Negravengumai harirdquo
Ra tenge dhegraveu leo ho gati Yudas12 Egravele egraveegravena ka dhegraveu pajuu-paleha Yesus
segravera puru negraveti ledhe Saitun legravepa lasi asakota Yerusalem Ledhe Saitun egraveegravena eleboe kajꞌegraveu negravengu dꞌai ca kilo di negraveti dꞌarakotadagger
13 Dꞌai negravei ka ra lasi asa dꞌara egravemudhu regravengu pea Ka ra caꞌe asa kama egraveciegravetu egravemu dedha Ngara dhegraveu pajuu-palehasegravera nuka
PetrusYohanisYakobisAnderiasPelipusTomasBertolomeosMateos
11-3 Ngara Teofilus egravetu dꞌara Lii Yunani sasoa na lsquodhegraveu dhu sue Ama Lamatuarsquo Neꞌe ne buku ka dua dhu Lukassuri hia Teofilus Ladhe kahegravei Lukas 11-4 14-5 Lukas 2449 Mateos 311 Markus 18 Lukas 316 Yohanis 133 18 Mateos 2819 Markus 1615 Lukas 2447-48 19 Markus 1619 Lukas 2450-51 dagger 112 Lodꞌo egraveegravenamese agama Yahudi segravera tao atora peka na egravetu lodꞌo aꞌoro sasabꞌa dhegraveu Yahudi bisa boe kako kajꞌegraveu Ra ator ho dhegraveubaku kako risi negraveti dua kilo (lasi-mai) Sasuri lii Yunani dhu uru tegraveka peka na kajꞌegraveu ledhe ne negraveti Yerusalem samadegravenge ldquobagi dua jꞌara negraveti kakako lodꞌo aꞌoro sasabꞌardquo De egravedhi teꞌa kajꞌegraveu ledhe egraveegravena negraveti kota ca kilo di
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 114 187 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 210-11Yakobis (ana Alpius)Simon (dhu madhutu partei Selot)Daggerdegravenge Yudas (ana Yakobis)
14 Regravengu aaꞌi-aaꞌi ra dhu tema pak-aboko ho manegravengi-mangajꞌi degravenge dꞌaraegraveci Maria ina Yesus aa dhegraveu bhegraveni-dhegraveubhegraveni leo degravenge aꞌari Yesus segravera pakabokodegravenge regravengu kahegravei
15 Ca tegraveka hari regravengu pakaboko eleboe dhegraveu dꞌai cangasu dua nguru dhegraveusa Ka Petrus kegravedꞌi titu ka na padhai liiaku negravengu na 16 ldquoIna-ama aꞌari aaꞌi-aaꞌiti Egravele boe miu sanegravedꞌe Yudas era dhuuru egraveegravena negraveti anga na canau ho lasi kegravepeYesus Ngaa dhu Yudas tao mema hudꞌijꞌajꞌi segravemi egraveegravena ku Te negraveti uru ka RohAmaLamatua peka le degravenge dhegraveu aae Daud hosuri tatao Yudas 17 Te Yudas egraveegravena dhegraveuegravedhi dhu sabꞌa paꞌegraveci degravenge egravedhirdquo
18 (Te ngaa ropa Yudas pahie eele Yesuska rare doi papana egraveegravena lasi hegraveli rare raicue Rai egraveegravena ka dhu jꞌajꞌi era mamadhenegravengu Na begravebhe sagegravebꞌa egravetu era egraveegravenaka masegraveke eele kabake na hegraveia tanegravei natalala 19Ka dhegraveu palolo legraveme toke dꞌai isikabarai kota Yerusalem reꞌa aaꞌi megraveu-megraveumamadhe Yudas egraveegravena Negraveti egraveegravena ka rapangare rai egraveegravena madhutu lii Aram ngarana lsquoAkeldamarsquo sasoa na lsquorai raarsquo)
20 Petrus tuhu hari lii padhai na pekana ldquoUru-uru segravera dhegraveu aae Daud suri tegravekele egravetu dꞌara sasuri Lii Sodꞌa Koa-kio pekanalsquoHudꞌi segravene era pea negravengu jꞌajꞌi mi era dhu
paꞌela eelebisa heka dhegraveu egraveci sa pea egravetu egraveegravenarsquo
Aa na suri kahegravei aku negravengu nalsquoHudꞌi segravene sasabꞌa negravengu ra hia asa dhegraveu
leo laꞌersquo21-22 De egravedhi hudꞌi tenge dhegraveu egraveci ho
gati Yudas Egravedhi tenge dhegraveu dhu bera-bera degravenge egravedhi negraveti uru ka mai Dhegraveuegraveegravena hudꞌi dhegraveu dhu negravebhu le madhutuYesus laꞌe-mai mulai negraveti Yohanis saraniYesus Aa negravengu egraveegravena hudꞌi dhegraveu dhunegravedhi degravenge musi madha na Yesus kegravedꞌihari negraveti mamadhe Na toke dꞌai lodꞌoYesus caꞌe hari asa dedha-liru egravetu taloraegravedhirdquo
23 Ropa Petrus peka nare segravemi egraveegravena kadhegraveu dhu pakaboko segravera pamaso ngaradhegraveu dua Egraveci ngara na Matias aa egravecihari ngara na Yusuf (dhu tema le ra paroana Barsabas ngara na leo egraveci hari naYustus) 24-25Hegraveia ra sabajꞌa aku regravengu naldquoAma egravetu dedha-liru Ama dhu meꞌa iiedꞌara dhegraveu aaꞌi-aaꞌi Yudas madhe le tegravekeeele sasabꞌa na De Ama pajꞌujꞌu hia jiꞌidhegraveu egraveci negraveti regravengu dua se mia dhu Amadꞌegravei ho jiꞌi dedꞌe ne jꞌajꞌi mi dhegraveu pajuu-paleha Lamatua Yesusrdquo 26 Ka ra egravere lotpake ngara dhegraveu dua segravera Hegraveia dhu legravekeka Matias Ka ra dedꞌe ne jꞌajꞌi dhegraveu pajuu-paleha Lamatua Yesus ho na paꞌegraveci degravengeregravengu dhegraveu canguru egraveci segravera
2Dhegraveu parcaya abhu Roh Ama Lamatua
1-2 Legraveke lodꞌo babeꞌa dhegraveu Yahudi dhura pangare na lsquoLodꞌo Pantekostarsquo dhegraveuaaꞌi-aaꞌi dhumadhutu Lamatua Yesus pak-aboko egravetu dꞌara egravemu cue Cagꞌagꞌa laa ratadegravengi lii dhu mai negraveti dedha-liru samasegravemi bohe Lii egraveegravena megravedhu titu kegravena karegravengu bisa boe tadegravengi lii dhegraveu leo dhu egravetusegravera 3Hegraveia regravengu ladhe regravedhi segravemi heo aisa dhu puru mi dedha regravengu egraveci-egraveci 4 Karegravengu aaꞌi-aaꞌi ra abhu Roh Ama LamatuaKa ra padhai lii pake lii dhegraveu rai-rai leomadhutu ngaa dhuRohhia si peka-padhai
5 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu Yahudi ae titu kegravenadhu mai negraveti legraveme rai egravetu rai-haha nepakaboko egravetu Yerusalem Dꞌara regravengu neomadhutu Ama Lamatua 6 Ropa ra tadegravengirare lii egraveegravena ka ra mai lingu rare era egraveegravenaKa regravengu ca dhegraveu-dhegraveu ka tadegravengi lii dhuana madhutu Lamatua Yesus segravera padhaiegraveci egraveegravena ka degravenge lii rai regravengu Negraveti egraveegravenaka dhegraveu segravera malaa-maloha 7 Regravengu aaꞌi-aaꞌi ra hegravebꞌa nganga-nganga segravene ka rapapeka aku regravengu na ldquoIra ii Te dhegraveuse dhegraveu Galilea sina ma 8 Tasamia karegravengu bisa padhai lii tao lii egravedhi aaꞌi-aaꞌi ti 9 Egravedhi seꞌe mai negraveti propensiPartia Media Elam Mesopotamia YudeaKapadokia Pontus Asia 10-11 Frigia Pam-filia Masir negraveti Libia dhu degravetu degravengekota Kirene aa egravedhi cahagꞌe mai negraveti kota
Dagger 113 Partei lsquoSelotrsquo degravenge ngara na egraveci hari lsquoPatriotrsquo Simon ne maso anggota partei politik dhu neo cabꞌubꞌu eeledhegraveu paredha Roma ngegraveti kabarai Israꞌel regravengu 113 Mateos 102-4 Markus 316-19 Lukas 614-16 119Mateos 273-8 120 Lii Sodꞌa Koa-Kio 6925 1098 121-22 Mateos 316 Markus 19 1619 Lukas 3212451 21-2 Dhegraveu Yahudi paꞌige Lodꞌo Pantekosta mulai negraveti Lodꞌo Paska tabha pidhu migu De egravedhi teꞌa namamadhe Lamatua Yesus legravemi nguru lodꞌo le 21-2 Atora negraveti Ama-ama Agama 2315-21 Lole Hari Jꞌara-jꞌaraMamuri 169-11
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 212 188 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 227Roma Aa cahagꞌe kahegravei mai negraveti puluKreta degravenge negraveti rai Arab Egravedhi cahagꞌedhegraveu Yahudi cahagꞌe dhegraveu rai leo dhumaso agama Yahudi Te ngaa egravedhi aaꞌi-aaꞌiti tadegravengi regravengu padhai lii pake lii egravedhiaaꞌi-aaꞌi ti lula-negraveti jꞌara-jꞌara kapai titukegravena dhu Ama Lamatua tao Te aaꞌi-aaꞌise pamalaa egravedhi ngardquo
12 Regravengu aaꞌi-aaꞌi ra hegravebꞌa nganga-nganga segravene ka ra pakaregravei isi aanga raaku regravengu na ldquoTasamia ka jꞌajꞌi segravemi neꞌeSasoa na ngaa ka nerdquo
13 Te ngaa abhu dhegraveu leo dhu mari sipeka na ldquoWeeh Baku pusi degravenge dhegraveu segraveiTe ra mahu negraveirdquo
Petrus padhai lii egravetu madha dhegraveu ae14 Egravetu era egraveegravena Petrus degravenge dhegraveu
pajuu-paleha Lamatua Yesus dhegraveu can-guru egraveci leo segravera Ka negravengu kako laꞌeasa madha hegraveia na mulai padhai lii midhegraveu ae dhu lingu egravetu egraveegravena Na padhai liimegravedhu bia peka na ldquoIna-ama aꞌari aaꞌi-aaꞌi ti Miu dhegraveu Yahudi degravenge miu dhumai negraveti mia-mia pea egravetu kota YerusalemPasa dhilu paie ho mi nanene lii padhailii jaꞌa ne te jaꞌa neo peka jꞌara hua iia mimiu aaꞌi-aaꞌi mi 15 Mage mi pangee nadhegraveu se mahu Segravemi boe egraveegravena Madꞌaeaae era dhegraveu mahu boe Ngaa hari hekahake ceo kegravena 16 Deo na miu tadegravengi nadhegraveu se padhai lii pake lii miu aaꞌi-aaꞌi miDhu legraveke segravemi neꞌe ka uru egraveegravena AmaLamatuamoa tegraveke le jꞌara neꞌe re dhegraveunegravetilii padhai lii Negravengu ngara naYoel pekana17 lsquoAma Lamatua peka na ldquoLadhe lodꞌo rai-
haha oe egraveleJaꞌa neo hia Roh Jaꞌami dhegraveu aaꞌi-aaꞌi
Ana ngegraveru miu segravera bhegraveni-moneJaꞌa dedꞌe si jꞌajꞌi dhegraveu regraveti lii padhai
JaꞌaAna ngegraveru miu segravera
begraveli-camegravedꞌa ladhe regravedhi ngaa dhuJaꞌa neo padꞌelo mi regravengu
Segravemi egraveegravena kahegravei dhegraveu heka miu segraverabegraveli-camegravedꞌa ra abhu nii ngaa dhu
Jaꞌa neo padꞌelo hia ra regravedhi18 Ladhe lodꞌo rai-haha oe egravele
Jaꞌa hia Roh Jaꞌa mi ana pua-palehaJaꞌa segravera
Hia dhegraveu moneaa dhegraveu bhegraveni kahegravei
Segravena ka ra peka-padhai ngaa dhu Jaꞌapeka le degravenge regravengu
19-21 Begraveli-camegravedꞌa dꞌai Lodꞌo LamatuaMasi ka Lodꞌo egraveegravena dhae dꞌai megraveka
te ngaa Jaꞌa tao uru tadha-tadhamalaa egravetu dedha-liru
Tadha malaa segravemi madha lodꞌojꞌajꞌi maroga kiu-kiu
degravenge hegraveru mea segravemi raa sakahegravei
Jaꞌa neo tao jꞌara-jꞌara kapai seli eelekahegravei egravetu dedha-rai
Jꞌara segravera sa sama segravemi raa aidegravenge segravebꞌu poka-poka caꞌelaꞌe asa dedha
Ladhe dꞌai Lodꞌo Lamatua dhu kapai seliegraveegravena dhegraveu cee dhu manegravengi AmaLamatua soru-bara ne
negravengu egraveegravena ka dhu abhu mamurirsquo rdquoSegravemi egraveegravena ka dhu uru egraveegravena Yoel suri le22 Aꞌari dhegraveu Israꞌel aaꞌi-aaꞌi ti Mai pasa
dhilu miu ho nanene paie ngaa dhu jaꞌaneo padhai lii degravenge miu Ama Lamatuapajꞌujꞌu nare le Yesus dhegraveu Nasaret Jiꞌingeꞌa le jꞌara egraveegravena jꞌajꞌi tareꞌa lula jiꞌika dhu ladhe ngegravedhi unu mi na AmaLamatua pake Yesus ho tao tadha malaadegravenge tatao kapai seli eele Miu meꞌa lejꞌara neꞌe kahegravei lula Yesus tao le tadhamalaa segravera egravetu talora miu 23 Te ngaamiu pamadhe Ne degravenge jꞌaramiu dadugu-rariu dhegraveu bhelu-katubꞌa ho paku Ne egravetuajꞌu palolo-palegravebha Aa te ngaa segravera sapamegraveci degravenge naneo Ama Lamatua negravetiuru ka mai 24 Lula tatao miu ka Negravengumadhe tareꞌa Te ngaa Ama Lamatua dꞌegraveiboe ho Yesus madhe taruu Negraveti egraveegravena kaLamatua patalale eele Negravengu negraveti koasamamadhe ka pamamuri hari Ne Te koasamamadhe bisa boe segi Ne
25 Negraveti uru ka mai dhegraveu aae Daud suritegraveke le lula-negraveti Yesus ne peka nalsquoJaꞌa keꞌa na Lamatua sama-sama taruu
degravenge jaꞌaNegraveti egraveegravena ka ngaa egraveci sa bisa boe
pamanahu jaꞌalula Ama Lamatua egravetu baboa jaꞌa
taruu26 Negraveti egraveegravena ka dꞌara jaꞌa karejꞌe
ka jaꞌa koa-kio Ne taruuaa jaꞌa mate Lamatua degravenge
dꞌara mera-milu27 TeNegravengu soro tegraveke boe samanga jaꞌa pea
taruu egravetu era dhegraveu madhe segravera 219-21 Yoel 228-32 223 Mateos 2735 Markus 1524 Lukas 2333 Yohanis 1918 224 Mateos285-6 Markus 166 Lukas 245
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 228 189 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 245Aa Ama Lamatua tegraveke eele boe ngiꞌu
aae Dhegraveu Negravengu dhu Dꞌara Mola-Megraveci ele iie egravetu dꞌara rai
28 Lamatuapadꞌelo le jaꞌa jꞌaramamuri dhumola
Negraveti egraveegravena ka dꞌara jaꞌa karejꞌe dꞌai selilula Lamatua bera-bera degravenge
jaꞌarsquoNeꞌe ne ka dhu dhegraveu aae Daud suri tegraveke
negraveti uru ka mai29 Aꞌari aaꞌi-aaꞌi Miu mata ku ho jaꞌa
lole paie ku degravenge miu lula-negraveti dhegraveu aaeDaud Na peka segravemi egraveegravena te ngaa na loleboe ngiꞌu negravengu Egravedhi teꞌa lula negravengumadhe le aa ra padhane ne Roꞌa naabhu egravetu talora egravedhi toke dꞌai sange neꞌe30 Dhegraveu aae Daud ne jꞌajꞌi dhegraveu negraveti liipadhai Ama Lamatua Aa na neꞌa na AmaLamatua dhu moa le pake lii subha holimuri mai egraveci negraveti ana-egravepu Daud negravedꞌuparedha Negravengu egraveegravena ka dhu Lamatuapajꞌujꞌu mema negraveti uru ka mai 31 Lodꞌoegraveegravena Daud pangee madhera Aa na pekauuru lula-negraveti Dhegraveu dhu Lamatua pajꞌujꞌutegraveke le Egraveena na Dhegraveu egraveegravenamadhe te ngaamamuri hari kahegravei Aa Daud peka kahegraveina Dhegraveu egraveegravena pea taruu boe egravetu era dhegraveumadhe aa ngiꞌu Na ele iie boe kahegravei
32 Dhegraveu dhu Daud peka-padhai ne nukaYesus Ama Lamatua pamamuri hari Nenegraveti mamadhe Na Ka jiꞌi aaꞌi-aaꞌi mingegravedhi le degravenge musi madha jiꞌi 33 Kalimuri ne Ama Lamatua dedꞌe le Yesus honegravedꞌu paredha dhu dedha risi eele Aa Namadhegravedi egravetu baboa gꞌana Ama Lamatuaegravetu era dhu Lamatua sadia tegraveke le Aa AmaNa hia le Roh Na dhu Mola-Megraveci samasegravemi dhu Na moa tegraveke negraveti uru ka Aa Namoa neo hia Roh Mola-Megraveci Na mi egravedhikahegravei Egraveegravena ka dhu miu tadegravengi degravengelaladhe megravedhi deo na nuka Ama Lamatuahia Roh Na 34 Daud mesa na caꞌe boe laꞌeasa sorga te ngaa na suri peka nalsquoAma Lamatua padhai lii degravenge Lamatua
jaꞌa peka naldquoMadhegravedimi sebhe gꞌana Jaꞌa egravetu era
dhu Jaꞌa sadia mema35 toke Jaꞌa tao musu Egraveu segravera
pahaha iisi mi Egraveursquo rdquo36 Negraveti egraveegravena ka dhegraveu Israꞌel aaꞌi-aaꞌi ra
hudꞌi reꞌa ku tareꞌa-reꞌa lula-negraveti Yesusdhu miu paku pamadhe egravetu ajꞌu palolo-palegravebha Negravengu nuka Kristus dhu Ama
Lamatua hagꞌe nare le Aa Negravengu neꞌe kadhu jꞌajꞌi Kegravetu egravedhirdquo
37 Ropa tadegravengi rare lii Petrus nedꞌara dhegraveu segravera roe Ka ra karegravei Petrusdegravenge dhegraveu pajuu-paleha leo segravera pekana ldquoAꞌari Jiꞌi hudꞌi tao tasamia kurdquo
38 Hegraveia Petrus dhaa peka na ldquoMiuegraveci-egraveci hudꞌi ele-hoꞌa ku aa tegraveke eele kusasala-sasigo miu aaꞌi-aaꞌi mi ho miu legravepahari madhutu Lamatua Hegraveia soro iisi miho sarani segravena ka jꞌajꞌi mi tadha peka namiu legravepa hari le madhutu Jꞌara MamuriYesus Kristus Aa egraveegravena jꞌajꞌi tadha kahegraveipeka na Lamatua saku eele le sasala-sasigo miu Egravele egraveegravena miu segravemi mere RohAma Lamatua dhu Mola-Megraveci
39 Te Ama Lamatua moa le hia Roh Nami dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu jꞌajꞌi le dhegraveu unu NaDegravenge jꞌara neꞌe lii mamoa lula-negraveti RohNa jꞌajꞌi hiamiu degravenge ana-egravepumiu kahegraveiNa moa hia mi dhegraveu leo kahegraveirdquo
40 Aa Petrus padhai lii ae hari mi regravenguaku negravengu na ldquoLimuri ne dhegraveu ae sero lenegraveti jꞌaramamuri dhumola Demiumage-mage segravena ka miu baku madhutu tataodhegraveu bhelu segravera Te ngaa miu hudꞌi mad-hutu dhoka jꞌara mola negraveti Ama Lamatuadi Degravenge jꞌara egraveegravena miu abhu mamuritaa-taa degravenge Nerdquo
41 Egravele egraveegravena ka dhegraveu ae segravera segravemi rare liipadhai lii Petrus egraveegravena degravenge dꞌara katemeKa ra madhutu Jꞌara Mamuri Yesus hegraveiara soro iisi ra segravena ka abhu sarani Lodꞌoegraveegravena pe dꞌai tegravelu riho dhegraveu mai paꞌegravecidegravenge dhegraveu-dhegraveu unuYesus segravera 42Regravengudꞌegravei paꞌegraveci degravenge dhegraveu-dhegraveu leo dhu mad-hutu Yesus Aa regravengu mamuri mera-milu egraveci degravenge egraveci Begraveli-begraveli egraveegravena regravengumajꞌegraveni nanene lii holo-nori negraveti dhegraveupajuu-paleha Lamatua Yesus Regravengu dꞌegraveimanegravengi-mangajꞌi sama-sama kahegravei Aaregravengu dꞌegravei raꞌa-rinu mei egraveci
Jꞌara-jꞌara mamuri dhegraveu parcaya43 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu pajuu-paleha
Lamatua segravera tao tadha malaa ae-aeka dhegraveu dhu egravetu segravera sa malaa degravengemadhaꞌu 44 Dhegraveu-dhegraveu dhu madhutuJꞌara Mamuri Lamatua Yesus aaꞌi-aaꞌi ramamuri pakaboko degravenge dꞌara egraveci ka ngaadhu unu dhegraveu egraveci jꞌajꞌi unu regravengu aaꞌi-aaꞌi ra ho ra pake sama-sama 45 Abhucahagꞌe pahia megravedha-panyau ra ho rapala-bagi doi kabꞌua na mi dhegraveu parcaya
228 Lii Sodꞌa Koa-Kio 168-11 230 Lii Sodꞌa Koa-Kio 13211 2 Samuel 712-13 235 Lii Sodꞌa Koa-Kio1101 244 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 432-35
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 246 190 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 318segravera madhutu egraveci-egraveci dhu parluu 46 Begraveli-begraveli egraveegravena regravengu paꞌegraveci egravetu dꞌara EgravemuKapuaManegravengi-Mangajꞌi Regravengu raꞌa-rinuboko-boko mue-mue degravenge dꞌara karejꞌe-karae negraveti egravemu egraveci asa egravemu egraveci degravenge boekaꞌuu-kamuki Regravengu aaꞌi-aaꞌi ra mamuriegraveci tulu egraveci degravenge boe kire-kome 47 Begraveli-begraveli egraveegravena regravengu aaꞌi-aaꞌi ra maꞌegravete boekoa-kio kolongara Ama Lamatua degravengedꞌara kateme Dhegraveu leo segravera dꞌegravei regravengutitu kegravena Negraveti ca lodꞌo asa ca lodꞌo AmaLamatua hia mamuri mi dhegraveu segravera hora paꞌegraveci degravenge dhegraveu-dhegraveu unu LamatuaYesus Ka regravengu asa ka ae
3Petrus puri-paꞌegravele dhegraveu karuku egraveci
1 Ca lodꞌo pe dꞌara hake tegravelu nihia saPetrus degravenge Yohanis lasi asa dꞌara EgravemuKapua Manegravengi-Mangajꞌi ho neo sabajꞌadegravenge dhegraveu leo segravera 2 Regravengu neo masore hegravebꞌa oka dhu ngara na lsquoHegravebꞌa SaragarsquoEgravetu egraveegravena regravengu regravedhi dhegraveu mone karukuegraveci dhu karuku negraveti ina na nara iisi neBegraveli-begraveli mai na dhegraveu nedhe regraveti ne asaera egraveegravena ho na kanata kacui-aai manegravengingaa-ngaa negraveti dhegraveu cee dhu neo masoasa dꞌara Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi reegraveegravena 3 Ropa na ladhe negravedhi Petrus degravengeYohanis oe maso asa dꞌara ka na kanatakacui-aai manegravengi peka na ldquoAma-amaee Sue ku jaꞌa laa Hia ku jaꞌa ngaa dordquo
4 Ka dua ra ladhe kaloo ka dhegraveu neꞌehegraveia Petrus dhaa aku negravengu na ldquoLadhe kumairdquo
5 Hegraveia negravengu boti kegravetu na ladhe asaregravengu dua ra ka na pangee na ldquoWaa Eleboe dua ra neo hia jaꞌa ngaa-ngaa nerdquo
6 Te ngaa Petrus peka aku negravengu naldquoJaꞌa degravenge boe doi hualaa ho hia mi egraveuTe ngaa dhu jaꞌa unu egraveegravena ka dhu jaꞌaneo hia mi egraveu De nanene paie-iie Degravengekoasa Yesus Kristus dhegraveuNasaret jaꞌa puaegraveu kegravedꞌi titu ho kakordquo
7 Hegraveia Petrus kegravepe ai gꞌana dhegraveu karukuegraveegravena ka na pakegravedꞌi patitu ne Kacaꞌalaa haga dhegraveu neꞌe beꞌa degravenge ka egravetudꞌara ciki oodꞌe egraveegravena kahegravei 8 Cagꞌagꞌalaa na pasoka titu hegraveia na kako laꞌe-maineo neꞌa haga negravengu beꞌa le do dhaeEgravele egraveegravena ka na laꞌe palere degravenge regravengudua ra asa dꞌara Egravemu Manegravengi-MangajꞌiNa kako pasoa-pasoka degravenge koa-kio AmaLamatua 9 Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi segravera ladhe regravedhi
dhegraveu neꞌe kako laꞌe-mai aa koa-kio kolon-gara Ama Lamatua
10 Ropa dhegraveu ae segravera tadhe ne ka ramalaa hegraveia peka aku regravengu na ldquoNegravenguneꞌe ka dhegraveu karuku dhu madhegravedi egravetuHegravebꞌa Saraga homanegravengi ngaa-ngaa egraveegravenasina ma Tasamia ka na jꞌajꞌi segravemi neꞌerdquo
Petrus padhai lii egravetu dꞌara Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi
11 Egravele egraveegravena ka dhegraveu dhu egravele negraveti karukuegraveegravena madhutu Petrus degravenge Yohanis Kategravelu ra lasi dꞌai egravemu taleo cue ngara nalsquoEgravemu Taleo Dhegraveu Aae Solemanrsquo Egravetu egraveegravenadhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu mai lingu rare regravengumalaa titu kegravena 12 Ropa Petrus negravedhiregravengu ka na padhai lii peka na ldquoDhegraveuIsraꞌel aaꞌi-aaꞌi mi Nga tao ka miu malaalula jꞌara neꞌe ne Nga tao ka miu ladhekaloo jiꞌi Miu ngee na dhegraveu ne kakolula jiꞌi pake naꞌi do lula jiꞌi majꞌegraveni mad-hutu Ama Lamatua Do tasamia 13 Jaꞌaneo peka degravenge miu segravemi neꞌe begravei-bakiegravedhi Abraham Isak degravengeYakobmanegravengi-mangajꞌi mi Ama Lamatua Lamatua egraveegravenaka dhu dedꞌe padedha-dedha Dhegraveu Negravengudhu Na pili nare nuka Yesus Yesus egraveegravenaka dhu miu tule eele Ne ka saraka Neasa gubernur Pilatus Ka gubernur neopatabuli Ne te ngaa miu ka dhu palabꞌasegravena ka na baku patabuli eele Yesus 14Tengaa Yesus Dhegraveu dhu sala boe DꞌaraNegravengu beꞌa Gubernur neo patabuli eeleDhegraveu dhu sala boe ne te ngaamiu aaꞌi-aaꞌimi labꞌa ne Aa dhu bhelu risi hari ka miudadugu-rariu ne segravena ka na patabuli hiamiu dhegraveu bhelu-katubꞌa egraveci dhu pamadhenegravedhi dhegraveu 15 Miu ka dhu pamadheYesus Aa te ngaa Negravengu ka dhu hia egravedhimamuri Mema tareꞌa Negravengu madhe lete ngaa Ama Lamatua pamamuri hari NeNegravengu ka dhu jiꞌi ladhe ngegravedhi le degravengemusi madha jiꞌi
16Miu tadhe dhegraveu karuku ne Negravengu egraverale te ngaa jiꞌi boe ka dhu puri-paꞌegravele neJiꞌi se degravenge boe koasa ngaa-ngaa Koasaegraveegravenamai negraveti Yesus Dhegraveu neꞌe ne egravera lulanegravengu parcaya Lamatua Yesus Yesus kadhupaꞌegravele ne egravetu katangamadhamiu aaꞌi-aaꞌi mi
17 Aꞌari aaꞌi-aaꞌi ti Limuri ne jaꞌa keꞌale miu degravenge dhegraveu aae-dhegraveu kapai miutao bhelu mi dedha Yesus te ngaa miumeꞌa boe ngaa dhu jꞌajꞌi legravepa limuri 18 Te
313 Kalua negraveti Masir 315 314 Mateos 2715-23 Markus 156-14 Lukas 2313-23 Yohanis 1912-15
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 319 191 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 410ngaa Ama Lamatua peka mema negraveti uruka mai pake dhegraveu negraveti lii padhai Negravengupeka na Kristus nuka Dhegraveu dhu Na hagꞌenare egraveegravena hudꞌi dꞌui ku jꞌajꞌegravera Ka jꞌajꞌile segravemi egraveegravena ka 19 Negraveti egraveegravena ka miuhudꞌi ele-hoꞌa tegraveke eele sasala-sasigo miuhegraveia legravepa asa Ama Lamatua ho Na sakueele aa baku ngee ia ka sasala miu segravera20 Pe Ama Lamatua paꞌegravera dꞌara miu KaNa neo pua Kristus dhu Na hagꞌe nareegraveegravena mai hari asa miu Kristus egraveegravena nukaYesus dhu Na pua le mai asa miu 21 Negravetiuru ka mai Lamatua padhai lii re dhegraveunegraveti lii padhai Na peka na lsquoBegraveli-camegravedꞌaAma Lamatua pamola jꞌara aaꞌi-aaꞌi segravenaka jꞌajꞌi hiursquo Yesus hudꞌi mate ku egravetu EraMola-Megraveci toke dꞌai lodꞌo Negravengu mai hariho Na pahiu ngaa-ngaa aaꞌi-aaꞌi ra
22 Uru egraveegravena baki Musa peka le degravengedhegraveu Israꞌel aku negravengu nalsquoLamatua miu nuka Ama Lamatua begraveli-
camegravedꞌa Na pua Dhegraveu egraveci negravetitalora miu ho jꞌajꞌi dhegraveu negraveti liipadhai Na sama segravemi Na pake jaꞌaho jꞌajꞌi dhegraveu kegraveti lii padhai NaDe miu hudꞌi pasa dhilu segravena kami nanene paie ngaa-ngaa dhu Naneo pekamimiu 23Te ngaa dhegraveucee dhu roꞌo boe nanene paie liipadhai lii Dhegraveu egraveegravena egraveegravena na cegraverieele negraveti dhegraveu unu Lamatua segraveraDegravenge heka hak egravetu talora regravengursquo
24 Mesa boe baki Musa di dhu peka segravemiegraveegravena Te Lamatua pake dhegraveu leo kahegraveijꞌajꞌi dhegraveu negraveti lii padhai Na Regravengu pekasegravemi egraveegravena kahegravei Sama segravemi uru egraveegravenaLamatua pake baki Samuel ho lolo jꞌara-jꞌara dhu limuri ne egravedhi tegravedhi degravenge musimadha egravedhi 25 Ama Lamatua moa tegraveke lemi baki Abraham peka nalsquoBegraveli-camegravedꞌa re ana-egravepu egraveu egraveci Jaꞌa hia
megravengi-nalemi dedha suku aaꞌi-aaꞌiegravetu rai-haha nersquo
Lii moa dhu Ama Lamatua peka le midhegraveu regraveti lii padhai Na limuri ne jꞌajꞌi lemi dedha miu nuka aꞌari jaꞌa dhegraveu Israꞌelsegravera 26 Ama Lamatua pua Ana Na dhu Nahagꞌe nare egraveegravena ho pajꞌujꞌu jꞌara segravena kamiu tegraveke eele sasala-sasigo miu Degravengesegravemi egraveegravena Na padꞌelo dꞌara hua iia Na mimiu Lamatua pua uuru Ana Na mai asamiu egravele egraveegravena heka Na pua Ne asa suku leo
segravera Egraveegravena ka dhu jꞌajꞌi megravengi-nale mi egravedhiaaꞌi-aaꞌi tirdquo
4Kegravetu agama Yahudi paroa Petrus degravenge
Yohanis1 Lodꞌo egraveegravena ropa Petrus degravenge Yohanis
padhai lii era degravenge dhegraveu egravetu segravera dhegraveukapai canau mai Regravengu segravera kegravetu agamaYahudi dhegraveu negraveti partei Saduki degravengekomedhaa jꞌaga Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi Regravengu mai neo patao degravengePetrus degravenge Yohanis 2 Dhegraveu segravera nasalula regravengu dua ra dꞌegravei peka degravenge dhegraveu aepeka na ldquoYesus mamuri hari le negraveti ma-madhe Na Degravenge jꞌara egraveegravena Negravengu bhokejꞌara hia dhegraveu madhe segravena ka bisa mamuriharirdquo 3 Ka ra paredha dhegraveu regravengu lasikegravepe dua ra Te ngaa lula lodꞌo oe cegravenakegravena ka ra pamaso taha si asa dꞌara begravedhoHo begraveli egraveegravena heka ra neo parisa si kegravena4 Te ngaa egravetu talora dhegraveu dhu dꞌegravei nanenedhegraveu pajuu-paleha Lamatua Yesus segravera aeka dhu mangaku na lii ajꞌa-nori regravengusegravera legraveke tareꞌa Negraveti egraveegravena ka dhegraveu parcayaasa tabha ae pe dꞌai legravemi riho dhegraveu sa
5 Asa begraveli egraveegravena dhegraveu kapai Yahudisegravera pakaboko egravetu kota Yerusalem nukadhegraveu paredha dhegraveu heka-dhegraveu heka adꞌaYahudi degravenge mese agama Yahudi segravera6 Kegravetu kapai risi agama Yahudi dhu ngarana Hanas egravetu egraveegravena kahegravei Dhegraveu kapai leosegravemi Kayafas Yohanis Aleksander degravengeaꞌari leo segravera negraveti kegravetu kapai risi agamaYahudi egravetu egraveegravena kahegravei 7 Ropa ra tesa aaꞌika ra paredha dhegraveu lasi rare Petrus degravengeYohanis ho regraveti mai asa madha ama-amadhegraveu kapai seꞌe Ropa regravengu mai ka rakaregravei si peka na ldquoTasamia ka miu bisapuri-paꞌegravele dhegraveu karuku Miu pake koasanegraveti cee Aa cee ka dhu pua miu ka miubani tao jꞌara egraveegravenardquo
8 Hegraveia Roh Ama Lamatua paꞌegravera dꞌaraPetrus ka na dhaa aku negravengu naldquoAma-ama Miu ka dhegraveu kapai degravenge
dhegraveu heka kabarai Israꞌel Bakunasa ladhe jiꞌi ako malaa ciki 9 Jiꞌiladhe na ama-ama si neo taolii langu lula jiꞌi puri-paꞌegravele dhegraveukaruku egraveci Aa miu neo meꞌa jiꞌipake koasa negraveti cee 10 De jaꞌaneo peka segravemi neꞌe tatu amasi sanegravedꞌe era dhegraveu Nasaret dhu
322 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 1815 18 323 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 1819 325 Lii Lolodhu Uru Tegraveka 2218 42 Dhegraveu partei Saduki legraveka boe dhegraveu madhe bisa mamuri hari
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 411 192 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 428ngara Na Yesus Negravengu egraveegravenaKristus dhu Ama Lamatua pajꞌu-jꞌu mema negraveti uru ka mai Tengaa miu paku pamadhe Ne egravetuajꞌu palolo-palegravebha Masi ka segravemiegraveegravena te ngaa Ama Lamatua pama-muri hari Ne De jaꞌa dꞌegravei segravena kaama si degravenge dhegraveu Israꞌel aaꞌi-aaꞌimi meꞌa na jiꞌi puri-paꞌegravele dhegraveukaruku egraveegravena pake dhodhoka koasaYesus 11 Yesus neꞌe ka dhu ra suritegraveke le egravetu dꞌara Sasuri Mola-MegraveciAma Lamatua peka na
lsquoAbhu hadhu cue dhu tuka core eeleTe ngaa limuri mai hadhu egraveegravena
jꞌajꞌi hadhu padhegravedirsquo12 Egravetu palegraveme rai-haha ne Ama Lamatua
bhoke boe jꞌara leo dhu bisa patab-uli egravedhi negraveti koasa sasala-sasigoegravedhi Dhodhoka jꞌara egraveci di nukaYesus Abhu boe dhegraveu leo egraveci sadhu bisa hia mamuri mi egravedhirdquo
13 Dhegraveu dhu madhegravedi egravetu segravera sa reꞌana Petrus degravenge Yohanis se dhoka dhegraveubiasa di egraveci egraveegravena ka degravenge dhegraveu dhu reꞌaboe baca-suri Te ngaa dhegraveu segravera malaadegravenge babani dua ra lula regravengu padhailii dhu degravenge boe pahuni-pahuni Tabhahari ra reꞌa na dhegraveu dua se dhegraveu paꞌegravecinegraveti Yesus 14 Negraveti egraveegravena ka hegravebꞌa dhegraveuse kutu megraveno toke ra padhai lii heka ae-ae lula dhegraveu dhu egravele negraveti karuku egraveegravenatitu dhii-dhii patoo madha degravenge madha15 Egravele egraveegravena ka ra pua dhegraveu pajuu-palehaYesus dhegraveu dua segravera aku regravengu na ldquoDuami lami ku asa liꞌu cikirdquo Ka ra padhueho neo tenge jꞌara aapa 16 Ka ra padhue-padhai peka na ldquoAꞌari aaꞌi-aaꞌi ti Egravedhihudꞌi tao dhegraveu dua se samia Te dhegraveuYerusalem aaꞌi-aaꞌi ra reꞌa le na regravengudua se ka dhu tao tadhamalaa deo na Egravedhipasili tare heka lula bukti negravengu abhu le17 De hua iia egravedhi tenge jꞌara segravena ka liineꞌe baku ra lolo palegraveme asa mia-mia laꞌeBeꞌa risi egravedhi pamadhaꞌu si segravena ka rabaku ajꞌa ia ka Jꞌara Mamuri Yesus Ladhera nanene boe na reꞌa memardquo
18 Hegraveia ra paroa dua ra maso hari asadꞌara ka ra peka degravenge si aku regravengu naldquoMiu ladhe unu mi ee Miu bisa heka lolodo ajꞌa-nori dhegraveu leo lula-negraveti Yesusrdquo
19 Te ngaa Petrus degravenge Yohanis bꞌalapeka na ldquoCobꞌa ama-ama si pajiko ku laa
Mia dhu beꞌa risi Madhutu paredha amasi do madhutu paredha Ama Lamatua20Te jiꞌi ngegravedhi le degravengemusimadha jiꞌi aatadegravengi le degravenge roꞌa dhilu jiꞌi madha jꞌaraae De tasamia jiꞌi kutu hegravebꞌa ho baku lolodegravenge dhegraveu leordquo
21 Dhegraveu dhumadhegravedi pamaꞌegravete lii languegraveegravena kai hari regravengu Ka ra patalale eeledua si lula ra reꞌa heka jꞌara ho huku siRegravengu madhaꞌu kahegravei mage dhoka dhegraveuae egravetu liꞌu segravei pagama Te dhegraveu ae segraverakoa-kio kolongaraAmaLamatua lula dhegraveukaruku egraveegravena egravele le 22 (Dhegraveu egraveegravena karukuegravepa nguru risi tegraveu le ka heka bisa kakokegravena)
Dhegraveu unu Lamatua Yesus sabajꞌamanegravengi dꞌara bani
23 Ropa ra patabuli eele Petrus degravengeYohanis dua ra legravepa lasi asa angalai regravenguHegraveia dua ra lole aaꞌi-aaꞌi ngaa dhu kegravetuagama Yahudi degravenge dhegraveu kapai leo segraverakai regravengu ho baku palolo 24 Ropa ratadegravengi rare lii lolo egraveegravena ka angalai regravenguaaꞌi-aaꞌi segravera pakaboko degravenge dꞌara egraveciho ra manegravengi-mangajꞌi peka na ldquoAmaLamatua dhu Koasa Kapai Risi Eele Amadhu pajꞌajꞌi dedha-liru degravenge rai-hahadegravenge isi ra aaꞌi-aaꞌi 25 Uru-uru segraveraRoh Ama Lamatua dhu Mola-Megraveci pakele baki Daud ho jꞌajꞌi dhegraveu negraveti lii padhaiNa segravena ka suri mema lula-negraveti dhegraveu labꞌaYesus peka nalsquoDhegraveu negraveti rai leo segravera nasa lula lii lai-
ngegraveluDhegraveu seꞌe tao legraveke boe ho tao lii langu
dhu degravenge boe kolo-kapua26 Dhegraveu aae rai-haha segravera pakaboko ho neo
pamusu labꞌa Ama Lamatuasegravemi egraveegravena kahegravei dhegraveu kapai segravera rare
lii egraveci neo lasi labꞌa Ama Lamatuadegravenge Kristus
nuka Dhegraveu dhu Lamatua pajꞌujꞌumema karegravei negraveti uru kamairsquo
27 Ka ngaa dhu baki Daud suri na limurine jꞌajꞌi le Aa sasoa na ledꞌa le Egravetu kotaneꞌe dhegraveu aae Herodes gubernur PontiusPilatus dhegraveu heka-dhegraveu heka adꞌa Israꞌeldegravenge dhegraveu kapai suku leo segravera pakabokole Regravengu pareꞌa lii ho labꞌa Yesus dhuAma Lamatua hagꞌe nare le 28 Te ngaalimuri ne egravedhi teꞌa aaꞌi le jꞌara segravera legraveke
411 Lii Sodꞌa Koa-Kio 11822 424 Kalua negraveti Masir 2011 Nehemia 96 Lii Sodꞌa Koa-Kio 1466 426Lii Sodꞌa Koa-Kio 21-2 427 Mateos 271-2 Markus 151 Lukas 2317-11 Yohanis 1828-29
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 429 193 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 512mola-mola degravenge dadꞌegravei Lamatua mad-hutu ngaa dhu Lamatua peka tegraveke negravetiuru ka 29 Lamatua Egraveu meꞌa regravengu dhokapadhai lii neo pamadhaꞌu jiꞌi di De jiꞌimanegravengi ho Lamatua hia jiꞌi dꞌara baniSegravena ka ladhe jiꞌi laꞌa padhue-padhai asadhegraveu egravetu mia-mia Lii Lolo Beꞌa Lamatualula-negraveti Yesus dꞌara jiꞌi madhaꞌu boe30 Jiꞌi manegravengi Lamatua hia jiꞌi koasa kahegraveisegravena ka jiꞌi bisa puri-paꞌegravele dhegraveu pegravedꞌaJiꞌi manegravengi kahegravei koasa ho tao rupa-rupatadhamalaa segravena ka dhegraveu reꞌa koasa egraveegravenamai negraveti Dhegraveu Mola-Megraveci dhu Lamatuapua mai nuka Yesus Lamatua dꞌai sangeegraveegravena ka lii sabajꞌa jiꞌirdquo
31 Ropa ra manegravengi-mangajꞌi rare kaegravemu dhu regravengu sabajꞌa na gagedꞌo Hegraveiaregravengu aaꞌi-aaꞌi ra abhu Roh Lamatua dhuMola-Megraveci Egravele egraveegravena ka regravengu kalua lasilole Lii Lolo Beꞌa Ama Lamatua degravengedꞌara bani
Dhegraveu parcaya segravera mamuri sama-samapasae jꞌajꞌegravera degravenge karejꞌe
32 Egravele egraveegravena dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu parcayaYesus segravera mamuri dꞌara egraveci aa mamuripasue egraveci degravenge egraveci Abhu boe dhegraveu egravecisa dhu megraveu-moke aa regravengu biasa pahia-pajꞌola Dhegraveu dhu degravenge megravedha-panyauna uri ho ra pake sama-sama 33 KaLamatua hia koasa mi dhegraveu pajuu-palehaNa ho ra lole mi dhegraveu peka na LamatuaYesus mamuri hari negraveti mamadhe Na Aaregravengu ka dhu regravedhi degravenge musi madhaunu ra Ka Lamatua udhu-bhori berkat hiaregravengu 34-35Negraveti regravengu se abhu kahegravei dhupahia rai do egravemu ra Ho kabꞌua na ra hiami dhegraveu pajuu-paleha Lamatua segravera Rapake ho hiami dhegraveu dhu parluu Negraveti egraveegravenaka regravengu kura boe ngaa-ngaa
36-37 Conto segravemi Yusuf Negravengu ne ana-egravepu Lewi negraveti pulu Siprus Dhegraveu pajuu-paleha Lamatua se pangare na lsquoBarnabasrsquodhu sasoa na lsquodhegraveu dhu dꞌegravei paꞌegravera dꞌaradhegraveu leorsquo Laꞌe pahie rai na ca kasibꞌi Kanegraveti mai kabꞌua na hia dhegraveu pajuu-palehaLamatua segravera
5Ananias degravenge Safira madhe lula regravengu
neo cobꞌa Roh Lamatua1 Te ngaa lodꞌo egraveegravena abhu kahegravei dhegraveu
egraveci ngara na Ananias degravenge dhegraveu egravemuna Safira Regravengu dua ra pahie rai ra cakasibꞌi kahegravei 2 Te ngaa dua ra pareꞌa ho
huni kabꞌua rai egraveegravena cahagꞌe Pahie rareka Ananias laꞌe peka degravenge dhegraveu pajuu-paleha Yesus segravera aku negravengu na ldquoJiꞌi hekapahie ngare rai jiꞌi ca kasibꞌi kegravena De jiꞌineo hia kabꞌua na asa Ama Lamatuardquo
3 Te ngaa Petrus tao degravenge ne peka naldquoAnanias Nga tao ka egraveu huni doi kabꞌuarai egraveegravena cahagꞌe Dꞌara egraveu mema karehelula egraveu madhutu dadꞌegravei dhegraveu aae nidhuEgraveu bani kapodꞌe-kabegraveli Roh Ama Lamatuadhu Mola-Megraveci 4 Segravemi neꞌe Rai na unuegraveu De egraveu neo pahia do aadꞌo egraveegravena namadhutu dadꞌegravei egraveu Ladhe egraveu pahia le egraveuneo hia doi kabꞌua na aaꞌi-aaꞌi do aadꞌoegraveegravena na madhutu dadꞌegravei egraveu kahegravei Te ngaatasamia ka egraveu bisa tao segravemi neꞌe Egraveu neopagoa jiꞌi dhegraveu rai-haha te ngaa abhu boedhegraveu dhu bisa leko-monya Lamatuardquo
5 Ropa na tadegravengi Petrus padhai liisegravemi egraveegravena cagꞌagꞌa laa Ananias begravebhe kamadhe degravenge Negraveti egraveegravena ka dhegraveu dhutadegravengi lii neꞌe madhaꞌu titu kegravena 6Hegraveiaana ngegraveru dhegraveu pegraveri mai ka ra pahutungiꞌu Ananias ka nedhe regraveti lasi padhane
7 Pe dꞌai tegravelu jam sa dhegraveu egravemu Ananiasmai Te ngaa na neꞌa boe ngaa dhu jꞌajꞌideo na 8 Hegraveia Petrus karegravei ne peka naldquoTasamia ina Miu pahie le rai egraveegravenakabꞌua sange neꞌe ka dordquo
Ka na dhaa peka na ldquoTareꞌa amaKabꞌua negravengu sange egraveegravena kardquo
9 Hegraveia Petrus tao degravenge ne peka naldquoTasamia ka egraveu degravenge dhegraveu egravemu mupameꞌa ho neo cobꞌa Roh Lamatua Muladhe ee Dhegraveu dhu heka padhane dhegraveuegravemu egraveu segravera legravepa hari mai le Ciki oodꞌehari na regravengu nedhe regraveti hari ngiꞌu egraveu holasi padhane egravetu karasa dhegraveu egravemu egraveurdquo
10 Ropa tadegravengi nare lii padhai lii Petruscagꞌagꞌa laa dhegraveu bhegraveni ne begravebhe kamadhe degravenge egravetu era egraveegravena Ropa ana-anangegraveru segravera maso hari asa dꞌara egravemu ladheregravedhi bhegraveni ne madhe le Ka jꞌegraveru regraveti kangiꞌu bhegraveni ne lasi padhane egravetu karasadhegraveu egravemu na
11 Egravele egraveegravena ka dhegraveu parcaya Yesus segraveramadhaꞌu Dhegraveu-dhegraveu leo dhu tadegravengi liilolo negraveti mamadhe Ananias degravenge Safiramadhaꞌu kahegravei
Petrus si puri-paꞌegravele dhegraveu ae12 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu pajuu-paleha Yesus
segravera tao ae tadha-tadha malaa Ka dhegraveu aesegravera ladhe regravedhi Dhegraveu pajuu-paleha segravera
432 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 244-45
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 513 194 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 530biasa lasi asa dꞌara Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi Lamatua Regravengu aaꞌi-aaꞌi ra pak-aboko degravenge dꞌara egraveci egravetu dꞌara Egravemu TaleoDhegraveu Aae Soleman 13 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu aeka dhu koa dhegraveu unu Lamatua Yesus segraveraTe ngaa dhegraveu leo cahagꞌe bani boe masopakaboko degravenge regravengu egravetu egravemu egraveegravena
14 Te dhegraveu dhu parcaya Yesus bhegraveni-mone asa tabha ae 15 Lula tadha malaaae dhu jꞌajꞌi egraveegravena ka dhegraveu ae regraveti dhegraveupegravedꞌa lasi ho ra pamadhegravedimi dedha dhegravepiegravetu sebhe jꞌara Te ra pangee peka naldquoLadhe Petrus degravenge Yohanis kako re eraneꞌe sadꞌi mamaho ra legraveke regravengu di dhegraveupegravedꞌa se egravele degravenge negraveti papegravedꞌa regravengurdquo16 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu ae mai taruu negravetirae-rae egravetu sebhe kota Yerusalem Regravetidegravenge dhegraveu-dhegraveu pegravedꞌa ka dhegraveu pajuu-paleha Lamatua se puri-paꞌegravele si aaꞌi-aaꞌira Regravengu regraveti dhegraveu-dhegraveu dhu nidhu taokahegravei ka dhegraveu pajuu-paleha Lamatua sebabegravege eele aaꞌi nidhu-nidhu segravera
Dhegraveu pajuu-paleha Lamatua Yesus abhujꞌajꞌegravera
17 Lula tatao dhegraveu pajuu-palehaLamatua Yesus segravera negraveti egraveegravena ka kegravetukapai risi agama Yahudi degravenge angalainegravengu negraveti partei Saduki segravera tegraveka dꞌara18Negraveti egraveegravena ka ra kegravepa dhegraveu pajuu-palehaYesus segravera ka ra pamaso si asa dꞌarabegravedho
19 Te ngaa megraveda egraveegravena kahegravei ana pajuuLamatua egravecimai negraveti sorga asa dꞌara begravedhoegraveegravena ka na bhoke eele babegravedho Hegraveia nalere negraveti si asa liꞌu Ka na peka aku negravenguna 20 ldquoLami degravenge ka asa dꞌara Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi Lami peka aaꞌi degravengedhegraveu-dhegraveu egravetu negravei segravena ka ra madhutuJꞌaraMamuri dhu hiu negraveti Lamatua Yesusrdquo
21 Begraveli madꞌae egraveegravena ako maroga eraregravengu madhutu ka lii paredha negraveti ana pa-juu Lamatua negraveti sorga deo na Ka ra masoasa dꞌara madha Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi hegraveia ra ajꞌa-nori dhegraveu-dhegraveu egravetusegravera
Negravebhu boe hegraveia kegravetu kapai risi agamaYahudi degravenge angalai na segravera mai paleredegravenge dhegraveu kapai degravenge dhegraveu heka-dhegraveuheka adꞌa Israꞌel Regravengu pakaboko hoparisa lii langu negraveti dhegraveu pajuu-palehaLamatua Yesus segravera Hegraveia ra pua dhegraveu lasi
rare Petrus si negraveti dꞌara begravedho ho ra parisalii langu ra
22 Te ngaa ropa regravengu dꞌai egravemu begravedhoPetrus si aadꞌo heka egravetu dꞌara Ka ana jꞌagasegravera legravepa hari lasi peka degravenge dhegraveu kapaisegravera 23 Ra peka na ldquoAma-ama si bakunasa Ropa jiꞌi dꞌai egravemu begravedho jiꞌi ladhena babegravedho dhu pategraveke Aa dhegraveu jꞌagasegravera titu egravetu era egraveegravena Te ngaa ropa jiꞌipua ra goe babegravedho ho jiꞌi laꞌa asa dꞌarajiꞌi ngegravedhi boe dhegraveu egraveci sa egravetu dꞌarardquo
24 Ropa tadegravengi rare hegraveia kegravetu agamaYahudi segravera degravenge kapala jꞌaga Egravemu Ka-pua Manegravengi-Mangajꞌi aaꞌi-aaꞌi ra jꞌajꞌimalaa aa segravemi dhegraveu dhu ele ngangee sa
25 Negravebhu boe hegraveia dhegraveu egraveci mai pekaaku negravenguna ldquoAma-ama si nanene ku laaDhegraveu dhu miu begravedho segravera egravetu liꞌu si ratitu ho ajꞌa-nori dhegraveu egravetu dꞌara Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi nerdquo
26 Ropa tadegravengi rare ka kapala jꞌagaEgravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi egraveegravena paroadhegraveu jꞌaga pegraveri-pegraveri ho lasi kegravepe hariPetrus degravenge angalai na segravera Te ngaadhegraveu jꞌaga segravera madhaꞌu lula dhegraveu dhunanene lii padhai-padhue Petrus segravera aeseli Ra pajiko na mage dhoka dhegraveu aesegravera patao-palaha ho ra pegraveci si Negraveti egraveegravenaka ropa regravengu kegravepe hari Petrus si ra baniboe pake jꞌara sakaa
27 Egravele egraveegravena ka ra lere regraveti Petrus si asaera pamaꞌegravete lii langu Ka kegravetu kapai risiagama mulai karegravei si 28 peka na ldquoJiꞌi kaile miu segravena ka ajꞌa ia ka dhegraveu lula-negravetiDhegraveu dhu neo tao jꞌara mamuri hiu egraveegravenasina ma Te ngaa miu palabꞌa Miu pusi-pahae boe degravenge lii paredha jiꞌi te ngaamiu tao madhutu dadꞌegravei miu di Miu lamiajꞌa-nori palegraveme dhegraveu egravetu kota Yerusalemne Egraveegravena sama degravenge miu core sasala midedha jiꞌi peka na jiꞌi se ka dhu pua dhegraveulasi pamadhe Yesusrdquo
29 Hegraveia Petrus kegravedꞌi titu jꞌajꞌi dhegraveu dhupadhai lii negraveti angalai na segravera Ka na dhaapeka naldquoAma-ama Ladhe abhu paredha negraveti dhegraveu
rai-haha dhu palabꞌa degravenge dadꞌegraveiAma Lamatua jiꞌi ngoꞌo boe mad-hutu Te ngaa jiꞌi madhutu dhokaparedha Ama Lamatua di 30 Dhegraveudhu bhoke jꞌara mamuri hiu egraveegravenanuka Yesus Negravengu egraveegravena ka dhumiu paku pamadhe egravetu dedha ajꞌu
518 Lii Yunani neꞌe sasoa na ldquopamaso asa dꞌara begravedho kabarairdquo Sasoa leo peka na ldquopamaso asa dꞌara begravedho hopamakae si egravetu katanga madha dhegraveu aerdquo 528 Mateos 2725
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 531 195 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 63palolo-palegravebha Negraveti uru ka maibegravei-baki egravedhimanegravengi-mangajꞌimiAma Lamatua Ama Lamatua egraveegravenaka dhu pamamuri hari Yesus negravetimamadhe Na
31 Limuri ne Ama Lamatua dedꞌe le Yesusjꞌajꞌi ai gꞌana Na Ka Yesus negravedꞌule paredha sama segravemi dhegraveu aaekapai Negravengu bhoke le jꞌara segravenaka Lamatua patabuli eele dhegraveu negravetikoasa sasala-sasigo ra Na neo hiajꞌara mi egravedhi dhegraveu Israꞌel seꞌe segravenaka egravedhi ae eele negraveti sasala egravedhi aaꞌi-aaꞌi ti Degravenge jꞌara segravemi egraveegravena dꞌaraAma Lamatua pacuhi ho Na igeheka sasala egravedhi dhegraveu Israꞌel 32 Teegravedhi tegravedhi le degravenge musi madhaegravedhi Yesus mema madhe tareꞌa tengaaNamamuri hari kahegravei Limurine Roh Ama Lamatua dhu Mola-Megraveci peka le degravenge dhegraveu dhumad-hutu Jꞌara Mamuri Yesusrdquo
33 Tadegravengi rare lii padhai lii Petrus segravemiegraveegravena ka dhegraveu dhu madhegravedi egravetu era pa-maꞌegravete lii langu egraveegravena nasa titu kegravena ka raneo pamadhe dhegraveu pajuu-paleha Lamatuasegravera 34 Te ngaa egravetu talora regravengu abhukahegravei dhegraveu egraveci dhu madhegravedi parisa liingara na Gamaliel Dhegraveu ae pakabꞌua nelula negravengu ne mese dhu dꞌegravelu-megraveu negravetipartei agama Parisi Ropa Petrus padhai liinare ka dhegraveu segravera neo pamadhe ne hegraveiaGamaliel kegravedꞌi titu ka na pua dhegraveu ho leretaha Petrus si asa liꞌu 35Ropa Petrus si dꞌailiꞌu ka Gamaliel padhai lii degravenge ama-amaegravetu segravera aku negravengu naldquoAꞌari ti Egravedhi hudꞌi pajiko paie ku Mage
dhoka egravedhi malai ae tao bhabhelumi dedha dhegraveu seꞌe Egravedhi hudꞌipangee madhera 36 Ele boe miusanegravedꞌe era dhegraveu dhu ngara naTeudas Negravengu madhe negravebhu le tengaa lodꞌo namamuri era na dedꞌengiꞌu na jꞌajꞌi dhegraveu kapai pe dꞌaidhegraveu egravepangasu samadhutunegravenguTe ngaa ropa ra pamadhe ne ana-anamadhutu na pajꞌala asa haa asadhimu Toke dꞌai sange neꞌe dhegraveuregravedhi heka regravengu Ra rai aaꞌi megraveu-megraveu le
37 Aa miu sanegravedꞌe hari ku lii lole egraveci Uruegraveegravena legraveke lodꞌo dhegraveu paredha igedhegraveu egravetu dꞌara kabarai Abhu dhegraveuegraveci ngara na Yudas negraveti propensiGalilea Dhegraveu ae madhutu negravengukahegravei Te ngaa ra pamadhe ne
kahegravei Hegraveia ana-ana madhutu narai pajꞌala kahegravei ka dꞌai sange neꞌetegravedhi heka dhegraveu egraveci sa
38 De aꞌari Madhutu ngangee jaꞌa bakupamadhe dhegraveu seꞌe Hudꞌi regravengusegravene Te aꞌajꞌa degravenge kakako regravenguladhe mai negraveti dhegraveu rai-haha nanegravebhu boe ele unu na 39 Tengaa ladhe aꞌajꞌa regravengu tareꞌa-reꞌanegraveti Ama Lamatua miu taha mereboe Negraveti egraveegravena ka miu pajiko paieku Mage dhoka miu palabꞌa degravengeAma Lamatuardquo
Tadegravengi rare segravemi egraveegravena regravengu aaꞌi-aaꞌira legraveka ka ra madhutu lii Gamaliel 40 Egraveleegraveegravena ka ra paroa hari dhegraveu pajuu-palehaLamatua segravera ka ra pua dhegraveu ho hakesi Hegraveia ra kai si ho baku ale-ale ia kakolongara Yesus Ka ra patabuli si
41 Hegraveia dhegraveu pajuu-paleha Lamatua setegraveke eele era pamaꞌegravete lii langu egraveegravena Rapangee na masi ka kolongara regravengu eleiie lula madhutu Lamatua Yesus te ngaaregravengu karejꞌe kahegravei lula regravengu hudꞌi abhujꞌajꞌegravera segravemi egraveegravena Negraveti egraveegravena ka dꞌararegravengu karejꞌe titu kegravena 42 Begraveli-begraveli egraveegravenaregravengu lasi ajꞌa-nori dhegraveu peka na ldquoDhegraveudhu Ama Lamatua pajꞌujꞌu nare negraveti uruka mai nuka Yesus dirdquo Ka ra peka pad-hue taruu negraveti ca egravemu dꞌai ca egravemu segravemiegraveegravena kahegravei egravetu dꞌara Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi
6Ra hagꞌe rare dhegraveu pidhu ho lalau ngan-
gaꞌa bhegraveni balu ana-lalu1 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu dhu parcaya Yesus
asa tabha ae Te ngaa regravengu pake dua liiDhegraveu Yahudi cahagꞌe pake lii Aram Aacahagꞌe hari pake lii Yunani Negravebhu boeka jꞌajꞌi lii langu egravetu talora dua kabokodhegraveu seꞌe Dhegraveu dhu pake lii Yunani dꞌarabeꞌa boe degravenge dhegraveu dhu pake lii Aram Rapeka na ldquoNeꞌe ne legraveke boe Ladhe miupapala ngangaꞌa begraveli-begraveli miu bia cabegravekaBhegraveni balu jiꞌi abhu boe ngangaꞌardquo
2 Lula egraveegravena ka dhegraveu pajuu-palehaLamatua dhegraveu canguru dua pakabokodhegraveu dhu parcaya Lamatua Yesus aaꞌi-aaꞌira Ka ra peka aku regravengu na ldquoAꞌari aaꞌi-aaꞌi ti Ladhe jiꞌi ae eele negraveti sasabꞌa jiꞌi holalau dhoka ngangaꞌa-nginu miu di bisakahegravei te ngaa legraveke boe Lula jiꞌi se hudꞌiajꞌa-nori taruu Lii Holo-Nori Lamatua 3Demadhutu ngangee jiꞌi segravemi neꞌe ka Beꞌarisi hagꞌe mere dhegraveu pidhu negraveti talora
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 64 196 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 75miu Tenge dhegraveu dhu kolongara beꞌadhu dꞌegravelu-megraveu aa Roh Lamatua ator ma-muri na Ladhe mi pili mere dhegraveu segravemisegravera pe jiꞌi dedꞌe si ho ra lalau ngangaꞌa-nginu 4 Ladhe segravemi egraveegravena jiꞌi abhu tebhoae ho manegravengi-mangajꞌi aa ajꞌa Lii Holo-Nori Lamatuardquo
5 Hegraveia dhegraveu seꞌe segravemi rare kahegravei liipadhai lii Petrus si Ka hagꞌe rare dhegraveupidhu nuka
dhegraveu egraveci ngara na Stefanus Negravengune parcaya tareꞌa-reꞌa LamatuaYesus degravenge Roh Lamatua dhuMola-Megraveci pake negravengu Aa angalainegravengu na nuka
PelipusProkorusNikanorTimonPermenasdegravenge Nikolas negraveti kota Antiokia
Negravengu dhegraveuYahudi boe te ngaa namaso agama Yahudi
6 Hegraveia lere regraveti dhegraveu pidhu dhu ra pilirare segravera asa madha dhegraveu pajuu-palehaLamatua Ka ra bane ai degravenge manegravengi-mangajꞌi hia si ho dedꞌe si jꞌajꞌi dhegraveuladhe-leru bhegraveni balu ana-lalu segravena kaaaꞌi-aaꞌi ra abhu pala dhu pamera
7 Egraveegravena ka dhegraveu tadegravengi Lii Holo-Nori Lamatua egravetu mia-mia Hegraveia dhegraveu-dhegraveu dhu madhutu Jꞌara Mamuri LamatuaYesus asa tabha ae egravetu kota Yerusalem Aaama agama Yahudi segravera ae kahegravei dhu jꞌajꞌidhegraveu unu Lamatua Yesus
Ra kegravepe Stefanus8 Lodꞌo egraveegravena AmaLamatuahia berkat ae
mi Stefanus Na hia Stefanus koasa kahegraveiho na tao tadha-tadha malaa degravenge jꞌara-jꞌara kapai segravena ka dhegraveu ae regravedhi unu ra9Egravetu era egraveegravena abhu pegraveri-pegraveri dhegraveu Yahudidhu mai negraveti rai-rai kajꞌegraveu nuka kotaKirene kota Aleksandria propensi Kilikiadegravenge propensi Asia Uru egraveegravena regravengujꞌajꞌi egravenu dhegraveu leo te ngaa negravebhu-negravebhuka lamatua regravengu patabuli si Egravele egraveegravena kadhegraveu seꞌe pakaboko egravetu Yerusalem Regravengutema le lasi asa egravemu manegravengi-mangajꞌidhu ra patitu unu ra Egravemu manegravengi-mangajꞌi egraveegravena ra pangare ne lsquoJꞌajꞌi HekaEgravenursquo Ropa ra tadegravengi lii padhai lii Ste-fanus dhegraveu se dꞌegravei boe ka ra pabꞌala degravenge
ne 10 Stefanus ne dhegraveu dꞌegravelu-megraveu lulanegravengu padhai lii pake koasa Roh Lamatuadhu Mola-Megraveci Negraveti egraveegravena ka dhegraveu seꞌesegi boe negravengu 11 Ka ra tenge jꞌara aapami dedha Stefanus Ra lasi bꞌae dhegraveuho jꞌajꞌi sakasii leko-monya peka na ldquoJiꞌitadegravengi na dhegraveu neꞌe padhai lii pahahaMusa degravenge Ama Lamatuardquo
12 Regravengu dadugu dhegraveu toke dꞌai dhegraveuheka adꞌa Yahudi degravenge mese agama segraveratadegravengi kahegravei Ka ra nasa Negraveti egraveegravena kalasi kegravepe rare Stefanus hegraveia ra nuni ne asaera pamaꞌegravete lii langu agama 13 Sakasiileko-monya regravengu segravera ue lii langu hopamanahu Stefanus peka na ldquoDhegraveu neloe boe padhai lii pakarehe Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi Aa na peka paꞌele iie liiparedha Ama Lamatua dhu Musa papurumi egravedhi 14 Jiꞌi tadegravengi kahegravei na peka naYesus dhegraveu Nasaret neo sagꞌe eele EgravemuKapua Manegravengi-Mangajꞌi ne Aa negravengu neneo paꞌele iie atora adꞌa dhu baki Musa taotegraveka hia egravedhirdquo
15 Egravele egraveegravena ka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu mad-hegravedi egravetu era pamaꞌegravete lii langu agama egraveegravenaladhe kaloo Stefanus lula regravehu na samasegravemi regravehu ana pajuu Lamatua negraveti sorga
7Stefanus siri iisi na egravetu era jꞌue lii agama
1 Hegraveia kegravetu kapai risi agama Yahudikaregravei Stefanus peka na ldquoDhegraveu seꞌe galaaegraveu ne legraveke do aadꞌordquo
2-3 Ka Stefanus bꞌala aku negravengu naldquoAma-ama aa aꞌari aaꞌi-aaꞌi Miu naneneku jaꞌa Uru-uru segravera begravei-baki egravedhi Abra-hamdhae tegraveke eelemegraveka rai egraveta-egravesu na Tengaa Ama Lamatua dhu kapai risi padꞌeloiisi Na mi negravengu Lamatua hia ne paredhapeka na lsquoPakegravedꞌi negraveti rai egraveta-egravesu egraveu tegravekeeele aꞌari egraveu Lamu ka asa era egraveci dhubegraveli-camegravedꞌa Jaꞌa pajꞌujꞌu hia egraveursquo Hegraveiana pakegravedꞌi ka negraveti rai egraveta-egravesu na egravetu raiMesopotamia laꞌe asa kota Haran 4Hegraveiana tegraveke eele rai dhegraveu Kasdim ka laꞌe peaegravetu kota Haran Ropa ama dꞌegravelu namadheka Ama Lamatua lere ne asa rai neꞌe nedhu ama-ama aꞌari pea toke dꞌai sange neꞌene 5Lodꞌo egraveegravena Ama Lamatua hagꞌe boerai ca kasibꞌi sa hia ne ho jꞌajꞌi rai pusakana Te ngaa Ama Lamatua moa tegraveke lena Negravengu hia rai neꞌe jꞌajꞌi rai pusaka
72-3 Rai Mesopotamia egraveegravena limuri ne ra pangare na rai Irak Kota Haran egraveegravena limuri ne abhu sisa negravengu egravetu raiSiria Parisa Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 121 74 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 1131 124 75 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka127 1315 1518 178
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 76 197 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 726ana-egravepu na Te ngaa lodꞌo egraveegravena Abrahamdegravengemegraveka ana 6Ka Ama Lamatua pekadegravenge ne lsquoBegraveli-camegravedꞌa ana-egravepu egraveu lasipea egravetu rai dhegraveu Ho dhegraveu rai egraveegravena egravenyisi aa tao regravengu jꞌajꞌi egravenu degravenge pajꞌegraverasi toke dꞌai egravepa ngasu tegraveu 7 Ho ladheegravele egravepa ngasu tegraveu egraveegravena Jaꞌa huku dhegraveukabarai dhu tao ana-egravepu egraveu jꞌajꞌi egravenu segraveraHegraveia ana-egravepu egraveu tegraveke eele rai egraveegravena horegravengu mai asa era neꞌe ne segravena ka ramanegravengi makasi mi Jaꞌarsquo 8 Padhai liinare segravemi egraveegravena ka Na hia tadha lii moaNe degravenge jꞌara suna anamonedagger jꞌajꞌi tadhadhu sasoa na Abraham jꞌajꞌi le dhegraveu unuAma Lamatua Egravele egraveegravena ka ropa ana naIsak dꞌai umur aru lodꞌo hegraveia na sunane Aa Isak suna ana na Yakob kahegraveiAa Yakob suna ana-ana mone na dhegraveucanguru dua segravera ladhe umur regravengu dꞌaiaru lodꞌo Regravengu aaꞌi-aaꞌi segravera begravei-bakiegravedhi dhegraveu Yahudi
9 Ca tegraveka begravei-baki egravedhi segravera dꞌara pegravedꞌadegravenge ari ra Yusuf ka ra pahie eele ne kajꞌajꞌi egravenu egravetu rai Masir negravei Masi ka segravemiegraveegravena te ngaa Ama Lamatua tegraveke eele boene 10Negraveti egraveegravena ka Lamatua patabuli eelene negraveti jꞌajꞌegravera negravengu Ama Lamatua hiane dꞌegravelu-megraveu ka neꞌa jꞌara ae-ae ka DhegraveuAaeMasir sue ne Negraveti egraveegravena ka na dedꞌe nejꞌajꞌi gubernur egravetu rai Masir Aa na negravedꞌukoasa kahegravei egravetu dꞌara egravemu dhegraveu aae
11 Hegraveia tegraveu manganga legraveke rai Masirdegravenge rai Kanaꞌan Tegraveu-tegraveu mangangamadꞌegraveu egraveegravena bia titu kegravena Negraveti egraveegravena kadhegraveu egravetumia-mia jꞌegravera dꞌai seli Segravemi egraveegravenakahegravei begravei-baki egravedhi abhu heka ngangaꞌa12 Te ngaa baki Yakob tadegravengi lii na egraveturai Masir abhu ngangaꞌa Ka na pua ana-ana na segravera nuka begravei-baki egravedhi ho lasihegraveli ngangaꞌa egravetu rai Masir 13 Hegraveli rarehegraveia ra legravepa Ropa oe egravele ngangaꞌa segraveraka ama ra pua hari lasi hegraveli ngangaꞌa egravetuMasir Lodꞌo egraveegravena ka heka Yusuf bhokedꞌara peka na negravengu ne ari dꞌegravelu regravenguKa na patadha aꞌari na segravera degravenge dhegraveuaae Masir 14 Egravele egraveegravena ka Yusuf manegravengiama na degravenge aꞌari na aaꞌi-aaꞌi lasi pea asa
rai Masir Regravengu dhu lasi asa negravei aaꞌi-aaꞌira pidhu nguru legravemi dhegraveu 15 De bakiYakobpidha asa negravei toke dꞌai begravei-baki egravedhisegravera madhe egravetu Masir 16 Ka negravebhu aaeku heka regraveti rui begravei-baki egravedhi segravera legravepahari asa rae Sikem egravetu rai Kanaꞌan Ka rategraveke rui segravera egravetu era dhu uru egraveegravena bakiAbraham hegraveli nare negraveti ana-egravepu Hemorrdquo
Stefanus bꞌala lula-negraveti Musa degravenge dhegraveudhu roꞌo boe nanene ne
17 Stefanus tuhu hari lii peka na ldquoSeꞌese jꞌajꞌi lula Ama Lamatua moa tegraveke lena egraveegravena na limuri hari Negravengu neo hiarai pusaka mi baki Abraham egravetu era egraveegravenaRopa oe dꞌai lodꞌo dhu Ama Lamatua moaegraveegravena egravedhi dhegraveu Yahudi tabha ae titu kegravenaegravetu rai Masir negravei 18 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu aaehiu egraveci paredha egravetu negravei Te ngaa negravengutadhe boe Yusuf 19 Dhegraveu aae neꞌe egravenyiruri dhegraveu egravedhi segravera Aa na bhelu titu kegravenadegravenge begravei-baki egravedhi Na laka-seti regravengu hocore eele ana regravengu dhu rara iisi hiu segravenaka madhe
20 Lodꞌo egraveegravena dꞌai lodꞌo ina Musa naraiisi ne Musa kabegravebꞌu titu kegravena Ina degravengeama namadhutu boe lii paredha dhegraveu aaeRa piara pahuni ne toke dꞌai tegravelu hegraveru21 Ropa regravengu bisa heka pahuni ne egravetudꞌara egravemu ka ra panangi eele ne Te ngaaana bhegraveni dhegraveu aae Masir rage nare ne kasaꞌu negraveti asa egravemu ka na ladhe-leru ne segravemiana dꞌegravelu negravengu 22 Negraveti egraveegravena ka dhegraveuraiMasir ajꞌa aaꞌi ne degravengemamegraveu ra tokedꞌai na jꞌajꞌi dhegraveu dꞌegravelu-megraveu Negravengu nedꞌegravelu-megraveu egravetu dꞌara lii padhai aa egravetu dꞌarasabꞌa-laꞌa
23 Ropa Musa dꞌai umur egravepa nguru tegraveuhegraveia na neo patadha degravenge dhegraveu Israꞌelnegravengu segravera 24 Ropa na laꞌe ka na negravedhidhegraveu Masir egraveci dhu game dhegraveu Israꞌel cadhegraveu Ka na sarii dhegraveu Israꞌel egraveegravena aana hake pamadhe dhegraveu Masir egraveegravena 25 TeMusa ngee na dhegraveu negravengu segravera reꞌa lena AmaLamatua puanehopatabuli regravengunegraveti jꞌajꞌegravera ra Te ngaa regravengu reꞌa megraveka26 Begraveli egraveegravena Musa laꞌe hari ladhe dhegraveu Is-raꞌel na segravera Ka na rage dhegraveu dua pagama
77 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 1513-14 Kalua negraveti Masir 312 dagger 78 Lii Dhao lsquosunarsquo egraveegravena lsquobegravekarsquo Te ngaa lulalsquobegravekarsquo egraveegravena lii makae ka jiꞌi suri boe 78 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 1710-14 212-4 2526 2931mdash3518 79Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 3711 28 392 21 710 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 4139-41 711 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka421-2 713 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 451 16 714 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 459-1017-18 4627 715Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 461-7 4933 716 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 233-16 3319 507-13 Yosua 2432 718Kalua negraveti Masir 17-8 719 Kalua negraveti Masir 110-11 22 720 Kalua negraveti Masir 22 721 Kaluanegraveti Masir 23-10
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 727 198 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 743Aa na neo padame dhegraveu dua se peka nalsquoWeh Miu dua mi se paꞌaꞌari Nga tao kamiu dua mi pataorsquo
27 Te ngaa dhegraveu dhu game angalai nadhaa aku negravengu na lsquoCee ka dhu dedꞌe egraveujꞌajꞌi kegravetu jiꞌi Aa cee ka dhu pajꞌujꞌu egraveuho jꞌajꞌi mi dhegraveu jꞌue lii langu jiꞌi 28 Egraveungee na egraveu bisa pamadhe hari jaꞌa samasegravemi egraveu pamadhe dhegraveu Masir medꞌa narsquo29Ropa Musa tadegravengi nare lii neꞌe hegraveia narai eele negraveti rai Masir laꞌe pea egravetu rai dhegraveuMedian Na leo-egravemu egravetu egraveegravena ka ra abhuana mone dhegraveu dua
30 Dꞌai egravepa nguru tegraveu hegraveia Musa laꞌe asadꞌara mamoo egraveci padegravetu degravenge ledhe egravecingara na ledhe Sinai Egravetu egraveegravena ana pajuuAma Lamatua egraveci puru mai negraveti sorgaka padꞌelo iisi na negraveti dꞌara ai dhu heoegravetu ana aajꞌu iiki ca kapua Ai naꞌe anaaajꞌu egraveegravena te ngaa kegravepu boe 31 Ladhenegravedhi segravemi egraveegravena ka Musa loo-loo segraveneKa na laꞌe padegravetu ho neo neꞌa ngaa kane Kabegravedhi laa na tadegravengi Ama Lamatuapadhai lii negraveti dꞌara ai peka na 32 lsquoJaꞌa neAma Lamatua negraveti begravei-baki egraveu Lamatuanegraveti baki Abraham baki Isak degravenge bakiYakobrsquo Tadegravengi nare segravemi egraveegravena ka namadhaꞌu toke dꞌai isi karegravebha Aa na baniheka doa kegravetu ho ladhe ana aajꞌu dhu ainaꞌe egraveegravena
33 Egravele egraveegravena ka Lamatua peka hari akuNegravengu na lsquoWe Musa Era dhu egraveu titu neera luri Bhoke eele salapa egraveu 34 Bakupangee na Jaꞌa bhegravelu eele le dhegraveu Israꞌelunu Jaꞌa egravetu Masir segravei Aadꞌo Jaꞌa sanegravedꞌesi era Jaꞌa keꞌa jꞌajꞌegravera regravengu Jaꞌa tadegravengile lii roma iisi regravengu manegravengi sasue DeJaꞌa neo puru ho patabuli eele si Mai kuasa neꞌe Jaꞌa neo pua egraveu legravepa hari asaMasir negraveirsquo
35 Degravenge jꞌara segravemi egraveegravena ka Lamatuadhu padꞌelo iisi negraveti dꞌara ai egraveegravena Naparedha Musa ho legravepa hari asa MasirLamatua pajꞌujꞌu negravengu ho patabuli eeledhegraveu Israꞌel negraveti dꞌara jꞌajꞌegravera regravengu Musane ka dhu uru egraveegravena dhegraveu karegravei peka nalsquoCee ka dhudedꞌe egraveu jꞌajꞌi kegravetu jiꞌirsquo Tengaaneꞌe ne Lamatua ka dhu dedꞌe ne 36Negravetiegraveegravena ka Musa legravepa hari asa rai Masir Egravetunegravei na tao tadha-tadha malaa ae Ka nakalua eele dhegraveu Israꞌel negraveti Masir Negraveti si
kako re DhasiMea ka ra kako palegraveme dꞌaramamoo dꞌai egravepa nguru tegraveu
37 Ka Musa peka degravenge dhegraveu Israꞌel akunegravenguna lsquoEgraveegravenana Lamatua dedꞌe dhegraveu egravecinegraveti talora miu ho Na pajꞌajꞌi ne dhegraveu negravetilii padhai Negravengu sama segravemi Na dedꞌe narejaꞌarsquo 38 Musa paꞌegraveci degravenge dhegraveu Israꞌelegravedhi segravera egravetu dꞌara mamoo Negravengu egraveegravenaka dhu jꞌajꞌi kalete mi begravei-baki egravedhi degravengeana pajuu Lamatua negraveti sorga Te anapajuu egraveegravena ka dhu negraveti Lii Holo-Nori AmaLamatua asa Musa Segravera sa ka dhu padꞌelojꞌara mamuri dhu legraveke Lii Holo-Nori segraveraka dhu Lamatua papuru egravetu ledhe Sinai
39 Masi ka segravemi egraveegravena te ngaa begravei-bakiegravedhi segravera roꞌo boe nanene Musa Aa ratule eele ne ho ra neo legravepa hari asa raiMasir 40 Ka ra lasi rarange Harun akuregravengu na lsquoAri mu Musa ka dhu pakaluaeele egravedhi negraveti rai Masir Te ngaa egravedhi teꞌaheka negravengu egravetu roꞌa mia De jiꞌi manegravengiegraveu tao megravedha sogo-tagu egraveci hia egravedhi segravenakamegravedha sogo-tagu egraveegravena lere egravedhirsquo 41Kara tao ka megravedha sogo-tagu egraveci rupa segravemiana sapi ciꞌu Egravele egraveegravena ka ra para badhahia megravedha sogo-tagu egraveegravena Ka ra raꞌa-sisirame-rame lula regravengu karejꞌe negraveti megravedhasogo-tagu dhu regravengu tao unu ra 42 Negravetiegraveegravena ka Ama Lamatua soro kabodho hiasi Ka ramulai sogo-tagu kamegravedha dedha-liru segravemi madha lodꞌo hegraveru degravenge hua-hegravetu Te ngaa Lamatua soro tegraveke si segravemiegraveegravena Egraveegravena na legraveke segravemi lii dhu dhegraveu negravetilii padhai Ama Lamatua suri tegraveke peka nalsquoWeh Miu dhegraveu Israꞌel segravera
Dꞌara egravepanguru tegraveumiu kakopalegravemedꞌara mamoo
Aa miu para badha segravera neosogo-tagu mi Jaꞌa do
neo sogo-tagu mi cee43 Miu koa-kio boe Jaꞌa
Begraveli-begraveli miu sogo-tagu dhokamegravedhasogo-tagu miu segravera di
Miu maso-kalua taruu dꞌaraegravemu megravedha sogo-tagu nidhungara na Molok
Miu biasa sogo-tagu nidhu hua-hegravetu egraveci kahegravei ngara na Re-fan
729 Kalua negraveti Masir 211-15 183-4 734 Kalua negraveti Masir 31-10 735 Kalua negraveti Masir 214 736 Kalua negraveti Masir 73 1421 Sensus 1433 737 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 815 18 738 Kaluanegraveti Masir 191mdash2017 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 51-33 740 Kalua negraveti Masir 321 741 Kalua negravetiMasir 322-6 743 Amos 525-27
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 744 199 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 758Demiu dꞌegravei dhoka sogo-tagumegravedha paꞌue-
ai miuNegraveti egraveegravena ka limuri mai Jaꞌa bhabhoo
miu lami asa cabegraveka Babel negraveirsquo rdquo
Stefanus bꞌala lula-negraveti Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi
44 Stefanus padhai lii taruu peka naldquoAma Lamatua pajꞌujꞌu rupa negraveti eramanegravengi-mangajꞌi egraveci mi Musa HegraveiaMusa si patitu Paleo Manegravengi-MangajꞌiegraveciDagger dhu tao negraveti kaꞌuri badha degravenge begravelasama segravemi rupa dhu Lamatua padꞌelo leKa dhegraveu Israꞌel segravera mai sabajꞌa mi AmaLamatua egravetu era egraveegravena Ho ladhe regravengupidha negraveti caꞌera asa era leo lasi na rasagꞌe eele Paleo Manegravengi-Mangajꞌi egraveegravenaaa ra egraveki negraveu ne aa ra jegraveru regraveti asa era hiuEgravetu era hiu ra patitu hari Paleo egraveegravena
45 Limuri mai lodꞌo Yosua si pamusudegravenge dhegraveu rai leo egravetu rai Kanaꞌan AmaLamatua babegravege eele si Ka Na pabagirai Kanaꞌan egraveegravena hia begravei-baki egravedhi Lodꞌoregravengu parame rare rai egraveegravena regravengu regravetiPaleo Manegravengi-Mangajꞌi Lamatua asa eraegraveegravena Paleo egraveegravena titu taruu egravetu egraveegravena tokedꞌai lodꞌo dhegraveu aae Daud negravedꞌu paredha46 Dhegraveu aae Daud manegravengi-mangajꞌi miAma Lamatua sama segravemi baki Yakob siKa Daud pakarejꞌe dꞌara Lamatua hegraveiaLamatua hia negravengu berkat Ka namanegravengiho Lamatua pajꞌujꞌu negravengu segravena ka patituEgravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi dhu hiu47 Te ngaa ana negraveti Daud ngara na Sole-man ka dhu patitu Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi Lamatua egraveegravena
48 Te ngaa egravedhi teꞌa na Ama Lamatuapea boe egravetu dꞌara egravemu dhu dhegraveu rai-hahatao lula uru egraveegravena dhegraveu negraveti lii padhaiLamatua egraveci suri tegraveke le peka na49 lsquoDedha-liru egraveegravena kadera era Jaꞌa mad-
hegravedi paredhaAa rai-haha egraveegravena era hue haga Jaꞌa
De tasamia ka miu bisa tao egravemu egraveci dhubeꞌa hia Jaꞌa pea egravetu dꞌara Bisaboe
50 Lula dedha-liru rai-haha degravenge isi aaꞌi-aaꞌi segravera Jaꞌa ka dhu pajꞌajꞌirsquo rdquo
Stefanus pasala mi dhegraveu kapai segravera lularegravengu tadhe boe Dhegraveu Mola-Megraveci negraveti AmaLamatua
51 Hegraveia Stefanus tuhu hari lii padhai naka na jegraveke si aku negravengu na ldquoMiu dhegraveukegravetu hadhu Miu se egraveci egraveegravena ka degravengedhegraveu dhu tadhe boe Ama Lamatua degravengedhegraveu dhu nanene boe Negravengu Miu dhegraveudhu palabꞌa degravenge Ama Lamatua egraveci egraveegravenaka degravenge begravei-baki miu dhu soro kabodhoasa Ne Ka limuri ne miu neo hari palabꞌadegravenge Roh Lamatua dhu Mola-Megraveci do52 Begravei-baki miu segravera ka dhu pajꞌegravera taruudhegraveu regraveti lii padhai Ama Lamatua segraveraMiu peka ku Dhegraveu regraveti lii padhai Lamatuamia ka dhu regravengu pajꞌegravera boe Aadꞌo sinama Uru egraveegravena dhegraveu regraveti lii padhai Lamatuapekamema aku regravengu na limuri mai AmaLamatua pua Dhegraveu Negravengu dhu Mola-MegraveciTe ngaa begravei-bakimiu pamadhe dhegraveu regraveti liipadhai Ama Lamatua segravera Ka miu tengejꞌara kahegravei ho hia dhegraveu leo pamadhe DhegraveuMola-Megraveci negraveti Lamatua 53 Aa ana pajuuAma Lamatua negraveti sorga segravera dhu regraveti maiatora adꞌa dhu Lamatua neo hiami egravedhi tengaa miu pusi-pahae boerdquo
Ra tabhie pamadhe Stefanus54 Ropa dhegraveu dhupamaꞌegravete lii langu segravera
nanene rare lii padhai lii Stefanus ka reꞌamema na negravengu pasala si Ka ra kadhingutu aa tegraveka dꞌara
55TengaaRohMola-Megraveci Lamatua sabꞌaegravetu dꞌara Stefanus Na doa kegravetu ka ladheasa dedha-liru Egravetu negravei na ladhe negravedhidadedha Ama Lamatua degravenge negravedhi kahegraveiLamatua Yesus titu egravetu sebhe gꞌana Naegravetu era dhu kabꞌua risi 56 Hegraveia Stefanuspadhai lii peka na ldquoSegravemi neꞌe ku amaaaꞌi-aaꞌi Jaꞌa kegravedhi liru bhoke eele aaDhegraveu Rai-Haha Tareꞌa-reꞌa titu egravetu era huaiia re sebhe gꞌana Ama Lamatuardquo
57 Ropa ra tadegravengi segravemi egraveegravena hegraveia dhegraveupamaꞌegravete lii langu segravera hutu roꞌa dhilu raKa ra jegraveke ne segravena ka kai Stefanus bakubhoke hegravebꞌa Ka ra mangamok neo gamene 58 Egravele egraveegravena ka ra nuni-paꞌoro ne regravetiasa liꞌu kota Dꞌai negravei ka sakasii segravera bhokeeele kodho liꞌu ra ho ra hia mi ana monengegraveru egraveci negravedꞌu Ngara na Saulus dhu jꞌajꞌi
Dagger 744 Ama Lamatua dꞌule Canguru Atora egravetu hadhu kabꞌela hegraveia saraka mi baki Musa segravena ka dhegraveu Israꞌel taomadhutu aaꞌi Hadhu kabꞌela egraveegravena ra peka na lsquoSakasiirsquo Ra tegraveke hadhu kabꞌela egraveegravena egravetu Paleo Manegravengi-MangajꞌiNegraveti egraveegravena ka regravengu peka Paleo egraveegravena ldquoPaleo Sakasiirdquo Egravetu ayat ne suri peka na Paleo Sakasii kahegravei 744 Kaluanegraveti Masir 259 40 745 Yosua 314-17 746 2 Samuel 71-16 1 Sejara negraveti Israꞌel degravenge Yahuda 171-14 747 1 Dhegraveu Aae segravera 61-38 2 Sejara negraveti Israꞌel degravenge Yahuda 31-17 750 Yesaya 661-2 751Yesaya 6310
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 759 200 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 822
dhegraveu dadugu-rariu dhegraveu Egravele egraveegravena ka ratabhie Stefanus degravenge hadhu
59 Ropa ra tabhie hegraveia Stefanus paꞌoopeka na ldquoLamatua Yesus Lodꞌo jaꞌa dꞌaikegravena Segravemi more ku samanga jaꞌardquo 60 Egraveleegraveegravena ka na begravebhe-legravepe urutuu ka na paꞌoohari degravenge lii megravedhu peka na ldquoAma Bakuhia si dꞌui sasala neꞌerdquo Hegraveia namaꞌegravete aꞌaedegravenge ka
8Saulus pajꞌegravera dhegraveu unu Lamatua Yesus
1 Aa Saulus egravetu egraveegravena kahegravei ka negravengudꞌegravei ra pamadhe Stefanus kahegravei 2 LodꞌoStefanus madhe abhu pegraveri-pegraveri dhegraveu dhumamuri dꞌara dꞌegravei degravenge Lamatua Lasirare ngiꞌu aae Stefanus ho ra padhane Kara tangi ne
Negraveti lodꞌo egraveegravena ka dhegraveu pajꞌegravera dhegraveuunu Lamatua Yesus egravetu kota Yerusalemtoke dꞌai regravengu jꞌegravera bia Egravele egraveegravena ka regravengurai pahagꞌa lasi asa propensi Yudea degravengepropensi Samaria Regravengu aaꞌi-aaꞌi rai tengaa tegraveke eele dhoka dhegraveu pajuu-palehaYesus di egravetu Yerusalem
3 Te ngaa Saulus tenge jꞌara taruu hopaꞌegravele dhegraveuunuYesus segravera Na tenge si egravetumia-mia Na maso-kalua egravemu dhegraveu ho natenge si Sadꞌi abhu dhegraveu mone do dhegraveubhegraveni na kegravepe si ho na cegravelu si asa dꞌarabegravedho
Pelipus lole Lii Lolo Beꞌa Lamatua Yesusegravetu propensi Samaria
4 Masi ka ra pajꞌegravera dhegraveu unu Yesus segraveraho ra rai asa haa asa dhimu te ngaa regravenguloe boe peka-padhai Lii Lolo Beꞌa LamatuaYesus asa mia-mia 5 Conto segravemi ca tegravekaPelipus laꞌe asa dꞌara kota egraveci egravetu propensiSamaria ho peka degravenge dhegraveu egravetu segraverana Yesus nuka Kristus dhu Ama Lamatuapajꞌujꞌu negraveti uru ka mai 6 Ropa dhegraveu aeladhe regravedhi tadha-tadhamalaa dhu na taoka ra pakaboko ho nanene paie ngaa dhuPelipus peka-padhai
7 Conto segravemi egravetu egraveegravena abhu kahegraveidhegraveu-dhegraveu dhu nidhu tao Nidhu segravera raieele dhegraveu seꞌe degravenge pakii-pakegravece Dhegraveukaruku degravenge dhegraveu haga roe cabegraveka egraveledegravenge negraveti papegravedꞌa 8 Negraveti egraveegravena ka dhegraveu-dhegraveu egravetu dꞌara kota egraveegravena karejꞌe titu kegravena
9 Egravetu kota egraveegravena abhu dhegraveu egraveci dhu pakenaꞌi ngara na Simon Negravebhu le na pake
naꞌi egravetu talora dhegraveu Samaria segravera Ka napadedha iisi na peka na ldquoJaꞌa dhegraveu egraverardquo
10-11 Ka negraveti kota egraveegravena ana iiki do dhegraveukapai dhegraveu mone do bhegraveni palolo dhokadhegraveu neꞌe di aku regravengu na ldquoDhegraveu neꞌe ele-madha nga Ngaa-ngaa dhu na tao nemai negraveti koasa Ama Lamatuardquo Lula negravengupake naꞌi negraveti uru ka mai dhegraveu ae legraveka ne
12 Te ngaa limuri ne regravengu nanene Peli-pus ajꞌa regravengu jꞌara paredha Ama LamatuaAa na peka jꞌara ho regravengu regraveti kolon-gara Yesus segravena ka regravengu bisa jꞌajꞌi dhegraveuunu Ama Lamatua Ropa ra tadegravengi raresegravemi egraveegravena dhegraveu ae parcaya ka jꞌajꞌi dhegraveuunu Lamatua Bhegraveni-mone aaꞌi-aaꞌi segraverajꞌajꞌi segravemi egraveegravena Negraveti egraveegravena ka ra abhusarani 13 Te ngaa Simon parcaya kahegraveikamanegravengi jꞌajꞌi dhegraveu unu Lamatua YesusKa ra sarani ne Hegraveia na madhutu Pelipusasa mia-mia Ropa negravedhi tadha-tadhamalaa dhu Pelipus tao hegraveia na pangegravetukegravetu na peka na ldquoIra ii Segravemi neꞌe ne risieelerdquo
14 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu pajuu-palehaLamatua Yesus dhu egravetu Yerusalem segraveratadegravengi na dhegraveu ae parcaya le Lii LoloBeꞌa Lamatua egravetu propensi Samaria Kara manegravengi Petrus degravenge Yohanis lasi asanegravei 15-17 Ropa dua ra dꞌai negravei regravengu hekareꞌa kegravena dhegraveu egravetu negravei abhu megraveka RohLamatua dhu Mola-Megraveci Regravengu dhokaabhu sarani pake kolongara Yesus di HegraveiaPetrus degravenge Yohanis bane ai mi dhegraveusegravera ka ramanegravengi-mangajꞌi segravena ka dhegraveuSamaria segravera segravemi rare Roh Lamatua dhuMola-Megraveci kahegravei Ka dhegraveu seꞌe abhu degravengeRoh kahegravei
18 Lodꞌo egraveegravena Simon ladhe negravedhi regravengudua ra bane ai mi dhegraveu seꞌe ka dhegraveu segraverasegravemi rare Roh Lamatua Hegraveia na jꞌoledoi asa Petrus degravenge Yohanis degravenge liimanegravengi peka na 19 ldquoAma-ama Miu hiaku jaꞌa koasa egraveegravena Segravena ka ladhe jaꞌa baneai mi dhegraveu na ra abhu Roh Ama Lamatuadhu Mola-Megraveci kahegraveirdquo
20 Te ngaa Petrus jegraveke ne aku negravengu naldquoJaꞌa dhoo egraveu degravenge doi egraveu Egraveu ngee naegraveu bisa hegraveli koasa Roh Mola-Megraveci degravengedoi dhari do Aadꞌo Dhegraveu bisa boe hegraveliRoh Lamatua 21 Egraveu degravenge boe hak miRoh Lamatua lula dꞌara egraveu mola boe Egraveudhoka tenge-tenge jꞌara di 22 Egraveu hudꞌi aeeele ku negraveti sasala-sasigo egraveu segravera Hua iiaegraveu sabajꞌa ho teko-teko Lamatua saku eele
83 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 224-5 269-11
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 823 201 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 92ngangee aapa egraveu 23 Jaꞌa keꞌa na dꞌara egraveuaapa aa jꞌara karehe ae dhu egraveki egraveurdquo
24 Ka Simon manegravengi dua si peka naldquoAma-ama Ladhe segravemi egraveegravena miu dua misabajꞌa ku hia jaꞌa segravena ka lii dhoo dhumiupeka egraveegravena baku legraveke jaꞌardquo
25 Egravele egraveegravena hegraveia Petrus degravenge Yohanislole aaꞌi Lii Lolo Beꞌa Lamatua Yesus aara lole Lii Holo-Nori Ama Lamatua egravetudꞌara kota egraveegravena Hegraveia regravengu legravepa hariasa Yerusalem Ra kako re rae-rae egravetupropensi Samaria ho lole Lii Lolo BeꞌaLamatua Yesus mi dhegraveu egravetu rae segravera
Pelipus paraga degravenge pegawi kapai negravetiAfrika
26 Egravele egraveegravena ka ana pajuu Lamatua negravetisorga pua Pelipus peka na ldquoLamu kumadhutu jꞌara asa balegraveu Madhutu jꞌaradhui dhu negraveti kota Yerusalem laꞌe asa raiGasardquo 27-28 Ropa tadegravengi nare lii paredhaegraveegravena ka na pakegravedꞌi degravenge ka Lodꞌonegravengu kako egravetu jꞌara egraveegravena ladhe negravedhidhegraveu egraveci Dhegraveu egraveegravena pegawi kapai negravetirai Etiopia Negravengu ne ka dhu ladhe-lerumegravedha-panyau dhegraveu aae bhegraveni ngara naKandake Pegawi egraveegravena heka sabajꞌa nareegravetu Yerusalem ka na legravepa egravemu caꞌe karetaRopa Pelipus negravedhi ne negravengu madhegravedibaca egravetu dedha kareta Na baca sasuridhegraveu negraveti lii padhai Ama Lamatua ngaranaYesaya 29Egravele egraveegravena ka Roh Lamatua puaPelipus laꞌe padegravetu asa kareta egraveegravena segravenaka na paraga degravenge dhegraveu egraveegravena 30 Ropa nadegravetu ka na tadegravengi na dhegraveu egraveegravena bacasasuri Yesaya Ka Pelipus karegravei ne pekana ldquoAma Ama ku meꞌa do aadꞌo ngaadhu ama baca egraveegravenardquo
31 Ka dhegraveu ne dhaa peka na ldquoAadꞌo jaꞌakeꞌa boe Hudꞌi abhu ku dhegraveu dhu peka-padhai degravenge jaꞌa heka jaꞌa keꞌa kegravena Caꞌemai ho madhegravedi degravenge jaꞌardquo 32 Sasuri dhuna baca egraveegravena segravemi neꞌe kaldquoRa nuni regraveti Ne sama segravemi nuni kahibꞌi-
kalegravebhoho neo roro Ne
Negravengu jꞌajꞌi sama segravemi ana kahibꞌi-kalegravebhodhu dhegraveu gꞌute regraveu Ne
te ngaa negravengu mau-mau segravene nakabee boe
Hegravebꞌa Na kutu megravenoaa na kalua boe lii ca lamusi sa
33 Ka ra lalangu NeRa jꞌue lii langu Na legraveke boe
Lodꞌo egraveegravena ra pamadhe Nemasi ka Negravengu degravenge boe sasala-
sasigoDe egravedhi peka ngaa hari lula-negraveti ana-egravepu
Nardquo34 Ropa na baca nare hegraveia na karegravei
Pelipus peka na ldquoTasamia ee SasuriYesaya ne legravekemi negravengu do legravekemi dhegraveuleordquo
35 Ka Pelipus ajꞌa ne Lii Lolo BeꞌaLamatua Yesus Na lolo negraveti lii sasuriYesaya ho padꞌelo jꞌara madhutu Yesus36 Lodꞌo regravengu egravetu dꞌara kakako era regravengurage loko egraveci degravenge egravei Ka dhegraveu egraveegravena pekadegravenge Pelipus aku negravengu na ldquoAma Ladheku egravei ka negravei Ladhe egraveungee na cadhui boemai puru lati ho egraveu sarani ku jaꞌardquo
37 [Hegraveia Pelipus dhaa aku negravengu naldquoLadhe ama tareꞌa-reꞌa parcaya LamatuaYesus na cadhui boe Mai dua ti puru hojaꞌa sarani egraveurdquo
Ka na dhaa peka na ldquoJaꞌa parcayatareꞌa-reꞌa na Yesus egraveegravena Dhegraveu dhu AmaLamatua pajꞌujꞌu negraveti uru ka mai Negravenguegraveegravena Ana Ama Lamatuardquo]dagger
38 Hegraveia pegawi egraveegravena paredha ho patitukareta Ka dua ra puru asa dꞌara egravei egraveegravena kaPelipus sarani ne
39 Ropa ra kalua mai negraveti dꞌara egraveikabegravedhi laa Roh Lamatua dedꞌe negraveti Peli-pus asa era leo Ka dhegraveu egraveegravena negravedhiheka Pelipus Hegraveia pegawi kapai egraveegravena legravepadegravenge dꞌara karejꞌe-karae 40 Ka Pelipuscegraveu egravetu rae egraveci ngara na AsotusDagger Negraveti raeegraveegravena ka na laꞌe padhue-padhai taruu LiiLolo Beꞌa Lamatua Yesus Na dhuli rae-raeegravetu rai egraveegravena toke dꞌai kota Kaisarea
9Saulus jꞌajꞌi dhegraveu madhutu Yesus(Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 226-16
2612-18)1 Lodꞌo egraveegravena Saulus pajꞌegravera taruu dhegraveu-
dhegraveu dhu madhutu Yesus Na tenge jꞌaraho neo pamadhe si Negraveti egraveegravena ka laꞌe asakegravetu kapai risi agamaYahudi 2kamanegravengipegraveri-pegraveri sasuri koasa ho negraveti laꞌe asaama-ama egravemu manegravengi-mangajꞌi agamaYahudi egravetu kota Damsik negravei Na manegravengi
827-28 Lii Yunani peka na pegawi kapai neꞌe ne dhegraveu dhu ra jꞌue eele kanadhu na (kabiri) Etiopia egraveegravena rai egraveciegravetu Afrika dhimu 833 Yesaya 537-8 dagger 837 Ayat 37 ne abhu boe egravetu dꞌara sasuri Yunani dhu uru risi segraveraDagger 840 Ngara rae egraveegravena egravetu dꞌara lii Yunani na Asotus Te ngaa uru-uru segravera lodꞌo dhegraveu Pilistin regravedꞌu paredha egravetuIsraꞌel rae egraveegravena ngara na Asdod
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 93 202 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 925ladhe negravengu rage dhegraveu dhumadhutu JꞌaraMamuri Yesus egravetu negravei bhegraveni-mone negravengukegravepe ho egraveki si segravena ka egravere negraveti hari si asaYerusalem
3 Ropa segravemi nare sasuri koasa segraveraka negravengu degravenge angalai na lasi asa kotaDamsik Ropa oe degravetu degravenge kota egraveegravenacagꞌagꞌa laa saraa puru negraveti dedha-lirusarimu nare Saulus 4Ka na begravebhe rai laꞌeHegraveia na tadegravengi lii egraveci padhai lii degravenge nepeka na ldquoSaulus Saulus Nga tao ka egraveupajꞌegravera Jaꞌa segravemi neꞌerdquo
5 Hegraveia Saulus karegravei aku negravengu na ldquoAmadhu padhai lii ne cee ka egraveurdquo
Lii egraveegravena peka hari ldquoJaꞌa ne Yesus dhuegraveu pajꞌegravera aae ne 6Kegravedꞌi ho lamu asa dꞌarakota Dꞌai negravei pe Jaꞌa peka degravenge egraveu ngaadhu egraveu hudꞌi taordquo
7 Aa angalai negravengu segravera tadegravengi kahegravei liiegraveegravena te ngaa regravedhi boe cee-cee Dhegraveu seꞌemalaa ka reꞌa heka padhai lii ngaa-ngaa
8Hegraveia Saulus kegravedꞌi titu Ka na neo bhokemusi madha na te ngaa negravedhi heka ngaa-ngaa Ka ra saradꞌe regraveti ne asa dꞌara kotaDamsik 9 Egravetu dꞌara tegravelu lodꞌo na bisa boenegravedhi ngaa-ngaa Aa naꞌa-ninu boe ngaa-ngaa kahegravei
10 Egravetu dꞌara kota egraveegravena abhu dhegraveu unuLamatua Yesus egraveci ngara na AnaniasLamatua mai padꞌelo iisi degravenge ne samasegravemi tanila sa Na paroa peka na ldquoAna-niasrdquo
Hegraveia Ananias dhaa peka na ldquoOoLamatuardquo
11 Lamatua peka na ldquoNanene ku Egraveulamu tenge ku dhegraveu unu Jaꞌa egraveci Kakolamu asa jꞌara egraveci dhu ngara na JꞌaraMolaLamu asa egravemu dhegraveu egraveci ngara na YudasEgravetu egraveegravena karegravei regravengu dhegraveu egraveci negraveti kotaTarsus ngara na Saulus Dhegraveu egraveegravena sabajꞌaera 12 Jaꞌa hia ne tanila kahegravei na egraveegravena nadhegraveu mone egraveci neo mai paraga degravenge nenuka egraveu Ananias De lamu ho bane ai egraveumi negravengu segravena ka na bisa negravedhi harirdquo
13 Te ngaa Ananias bꞌala aku negravengu naldquoSegravemi neꞌe Lamatua Jiꞌi tadegravengi le liipalolo lula-negraveti dhegraveu egraveegravena Negravengu egraveegravena kadhu pajꞌegravera dhegraveu-dhegraveu unu Lamatua egravetuYerusalem Negraveti egraveegravena ka dhegraveu bani hekabhodho baboro 14 Limuri ne jiꞌi tadegravengihari peka na kegravetu agama Yahudi segraverahia ne koasa ho mai kegravepa dhegraveu-dhegraveu dhumadhutu Jꞌara Mamuri Lamatua Yesusrdquo
15 Te ngaa Lamatua padhai lii hari degravengeAnanias peka na ldquoMasi ka segravemi egraveegravena egraveu
hudꞌi lamu ku Te Jaꞌa hagꞌe kore negravengule ho na bhoke jꞌara segravena ka na lole LiiLolo Beꞌa Jaꞌa hia dhegraveu kabarai leo segraverahia dhegraveu aae-dhegraveu aae degravenge dhegraveu Israꞌelkahegravei 16 Aa egraveegravena na Jaꞌa padꞌelo degravengene segravena ka negravengu neꞌa mema jꞌajꞌegraveratasa mera mia ka dhu begraveli-camegravedꞌa negravengupasae lula negravengu madhutu Jaꞌardquo
17 Tadegravengi nare lii padhai lii Lamatuahegraveia Ananias laꞌe ka maso asa egravemu egraveegravenaKa na bane ai na mi Saulus peka na ldquoAn-galai Saulus Lamatua Yesus dhu padꞌeloiisi mi egraveu egravetu talora jꞌara lodꞌo egraveu maiasa neꞌe Negravengu egraveegravena ka dhu pua jaꞌa maiparaga degravenge egraveu egravetu neꞌe Na pua jaꞌakahegravei ho sabajꞌa degravenge tao kacui-aai midedha egraveu segravena ka egraveu bisa megravedhi hari AaNa dꞌegravei ho egraveu segravemimore Roh Na dhuMola-Megravecirdquo
18 Cagꞌagꞌa laa Saulus rasa ngaa egravecibegravebhe eele negraveti musi madha negravengu segraveminai iꞌa Hegraveia na ladhe negravedhi hari Ka nakegravedꞌi aa ra sarani degravenge ne 19a Egravele egraveegravenaka na naꞌa-ninu Ka na abhu hari aꞌegravera
Saulus lole Lii Lolo Beꞌa egravetu kota Damsik19b Ka Saulus pea hari degravenge dhegraveu unu
Lamatua Yesus pegraveri-pegraveri lodꞌo egravetu kotaDamsik 20Aa laꞌe asa dꞌara egravemu manegravengi-mangajꞌi dhegraveu Yahudi ka na peka degravengesi aku negravengu na ldquoMi nanene paie MemaYesus tareꞌa-reꞌa Ana Ama Lamatuardquo
21 Ka dhegraveu aaꞌi-aaꞌi ra malaa degravengebingu ropa ra tadegravengi Saulus padhai liisegravemi egraveegravena Hegraveia ra papeka aku regravengu naldquoNegravengu ka dhu pajꞌegravera dhegraveu unu Yesus egravetuYerusalem sinama Aamamai ne segravena kana kegravepe dhegraveu seꞌe ho negraveti asa kegravetu agamaYahudi segravera Na tasamia ka nerdquo
22 Te ngaa Saulus padhai lii taruu akunegravengu na ldquoYesus egraveegravena nuka Dhegraveu dhuAma Lamatua moa negraveti uru ho pua Namairdquo Saulus padhai lii degravenge dꞌegravelu-megraveuaa dꞌara adhu toke dhegraveu Yahudi segravera segiboe negravengu Negraveti egraveegravena ka aꞌegravera Saulus asatabha kapai
23 Negravebhu boe ka dhegraveu Yahudi segravera sa-nunu ho neo pamadhe ne 24 Te ngaaSaulus ae nare ngangee aapa regravengu egraveegravenadhu peka na ra mate ne megraveu-megraveda egravetuhegravebꞌa-hegravebꞌa tebho kota ho ra neo pa-madhe ne 25 Ka ca tegraveka hari dꞌara megravedaangalai Saulus pegraveri-pegraveri dhegraveu mai rare neka ra papuru ne egravetu dꞌara kadhari cue re
925 2 Korintus 1132-33
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 926 203 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 101karasa liꞌu tebho kota Degravenge jꞌara egraveegravena kanegravengu rai negraveti kota Damsik
Saulus laꞌe asa Yerusalem26 Egravele egraveegravena ka Saulus laꞌe asa Yerusalem
Dꞌai negravei ka na neo paꞌegraveci degravenge dhegraveuunu Lamatua Yesus Te ngaa dhegraveu segraveramadhaꞌu degravenge negravengu lula ra pangee nanegravengu dhoka sangaja di jꞌajꞌi dhegraveu par-caya dhu madhutu Lamatua Yesus Egraveleegraveegravena na negravengu kabegraveli hari ho neo kegraveperegravengu 27 Te ngaa dhegraveu egraveci ngara naBarnabas negravengu ka dhu negraveti Saulus hopatadhe mi dhegraveu pajuu-paleha Lamatuaegravetu egraveegravena Na lole ngaa dhu jꞌajꞌi mi dedhaSaulus egravetu talora jꞌara Na peka na Saulusparaga le degravenge Lamatua Yesus kahegravei AaYesus padhai lii degravenge negravengu kahegravei Nalolo kahegravei babani Saulus padhai lii JꞌaraMamuri Lamatua Yesus mi dhegraveu Damsiksegravera
28 Ropa ra tadegravengi rare Barnabas pekasegravemi egraveegravena heka ra segravemi rare Saulus kegravenaKa ra pea paꞌegraveci egravetu kota YerusalemSaulus bani lole Lii Lolo Beꞌa LamatuaYesus kahegravei sadꞌi degravenge dhegraveu cee egraveegravenaka Negravengu madhaꞌu boe 29 Na pakaregraveidegravenge pegraveri-pegraveri dhegraveu Yahudi dhu padhailii Yunani Te ngaa regravengu roꞌo boe segravemirare lii padhai lii negravengu Negraveti egraveegravena ka ratenge jꞌara neo pamadhe ne 30 Ropa dhegraveuunu Lamatua Yesus reꞌa ngangee karehedhegraveu segravera hegraveia lasi rare Saulus regraveti asakota Kaisarea Dꞌai negravei ka ra pua ne legravepaasa kota na Tarsus
31 Egravele egraveegravena ka dhegraveu unu Lamatua Yesusegravetu propensi Yudea propensi Galileadegravenge propensi Samaria mamuri degravengemera-milu Regravengu asa tabha ae Regravengumamuri madhutu dadꞌegravei Lamatua KaRoh Lamatua dhu Mola-Megraveci paꞌegravera dꞌararegravengu
Petrus puri-paꞌegravele dhegraveu mone egraveci egravetu raeLida
32 Lodꞌo-lodꞌo segravera Petrus biasa kakopalegraveme asa mia-mia ho paꞌegravera dꞌara dhegraveuunu Lamatua segravera Ca lodꞌo ka na laꞌengadꞌo regravengu egravetu rae Lida 33 Egravetu negravei naparaga degravenge dhegraveu mone egraveci ngara naEneas Dhegraveu ne karuku aru tegraveu kegravena kana kegravedꞌi nare heka negraveti era jꞌunu na
34Hegraveia Petrus peka degravenge ne aku negravenguna ldquoEneas Limuri ne Lamatua Yesus
Kristus paꞌegravele egraveu De kegravedꞌi ka Lalau paieera jꞌunu egraveurdquo
Nanene nare segravemi egraveegravena hegraveia na kegravedꞌidegravenge ka 35Ropa ladhe regravedhi Eneas egravele ledhegraveu aaꞌi-aaꞌi egravetu rae Lida degravenge rae Saronparcaya Lamatua Yesus
Petrus pamamuri hari Tabita36 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu bhegraveni egraveci ngara
na Tabita pea degravetu degravenge nebhe dhasiegravetu kota Yope (Madhutu lii Yunani raparoa bhegraveni ne ngara na Dorkas Sasoa nalsquorusarsquo) Bhegraveni ne parcaya Lamatua YesusTatao bhegraveni ne beꞌa mi dedha dhegraveu leo aana tema laladhe dhegraveu jꞌegravera 37 Lodꞌo egraveegravenaTabita ne pegravedꞌa aae ka madhe Ka dhegraveupadiu ne egravei Egravele egraveegravena ka ra papake nemegravedha-papake ka ra pajꞌunu ne egravetu kamadedha 38 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu se tadegravengi naPetrus egravetu rae Lida dhu kajꞌegraveu negraveti kotaYope segravemi kako haga na ele boe caꞌegravetalodꞌo sa Ka ra pua dhegraveu dua lasi paroaPetrus peka na ldquoAma Jiꞌi manegravengi amamai ku lai-lai asa kota Yoperdquo
39 Tadegravengi nare segravemi egraveegravena ka Petruskegravedꞌi degravenge ka laꞌe madhutu regravengu Dꞌainegravei ka na maso taruu asa dꞌara kamaTabita Egravetu dꞌara kama na pegravenu le degravengebhegraveni balu dhu mai tangi Bhegraveni balu segraverapadꞌelo mi Petrus kodho degravenge megravedha-papake leo dhu Dorkas jꞌau hia regravengulodꞌo na mamuri era
40Hegraveia Petrus pua si kalua negraveti kama Kana patitu urutuu ho na manegravengi-mangajꞌiHegraveia na ladhe asa dhegraveu madhe ne ka napadhai lii peka na ldquoTabita Kegravedꞌi kardquoCagꞌagꞌa laa Tabita bhoke musi madhana Ropa ladhe negravedhi Petrus ka na kegravedꞌimadhegravedi 41Hegraveia Petrus kegravepe kacui-aai naho hia ne titu Ka Petrus paroa bhegraveni balusegravera degravenge dhegraveu-dhegraveu leo egravetu egraveegravena ho nahia bhegraveni dhu mamuri hari ne asa regravengu
42 Ka lii lole ne dhegraveu lolo palegravemedꞌara kota Yope toke dꞌai dhegraveu ae parcayaLamatua Yesus 43 Egravele egraveegravena ka Petrus peapegraveri-pegraveri lodꞌo egravetu egravemu dhegraveu egraveci ngarana Simon Dhegraveu neꞌe tuka pamegraveu kaꞌuribadha
10Komedhaa sordadꞌu Roma ngara na Kor-
nelis paroa Petrus1 Lodꞌo egraveegravena abhu komedhaa sordadꞌu
Roma dhegraveu egraveci ngara na Kornelis Negravengu 936 Ngara bhegraveni ne dua te ngaa sasoa negravengu egraveci Tabita lii Aram sasoa na lsquorusarsquo Dorkas lii Yunani sasoa nalsquorusarsquo kahegravei
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 102 204 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1027ne komedhaa negraveti sordadꞌu cangasu dhegraveuRegravengu mai negraveti kajꞌegraveu negraveti rai Italia ka rapea egravetu kota Kaisarea 2 Negravengu degravenge isiegravemu na dꞌegravei padegravetu degravenge Ama LamatuaTe ngaa ae ka dhegraveu Roma leo segravemi boeegraveegravena Negravengu biasa soru-bara dhegraveu jꞌegravera aana majꞌegraveni sabajꞌa mi Ama Lamatua
3 Ca lodꞌo hari pe dꞌara hake tegravelu nihiasa na abhu tanila Na ladhe negravedhi iia-iiaana pajuu Ama Lamatua egraveci puru mai negravetisorga ka na paroa ne peka na ldquoKornelisrdquo
4 Ropa Kornelis ladhe negravedhi ana pajuunegraveti sorga ka na madhaꞌu titu kegravena Hegraveiana karegravei aku negravengu na ldquoTasamia amardquo
Ka ana pajuu ne dhaa na ldquoLamatuatadegravengi le lii manegravengi-mangajꞌi egraveu aa Naneꞌa le dꞌara hua iia egraveu mi dedha dhegraveu leoKa Na sanegravedꞌe egraveu 5 De pua dhegraveu lasi asakota Yope ho paroa regraveti dhegraveu egraveci ngara naSimon Petrus 6 Dhegraveu egraveegravena manubha egravetuegravemu cue egravetu sebhe dhasi unu Simon tukapamegraveu kaꞌuri badhardquo
7 Ropa ana pajuu negraveti sorga ne tegraveke eeleKornelis ka na paroa ana sabꞌa na dhegraveudua degravenge sordadꞌu egraveci dhu dꞌegravei padegravetudegravenge Lamatua kahegravei 8 Kornelis lolo aaꞌingaa dhu negravengu negravedhi egraveegravena ka na pua silasi asa kota Yope
Petrus laꞌe paraga degravenge Kornelis9 Ka asa begraveli egraveegravena pe dꞌara lodꞌo titu
mera sa dhegraveu paleha negraveti Kornelis segravera oedꞌai le Yope Lodꞌo egraveegravena Petrus caꞌe laꞌeneo manegravengi-mangajꞌi asa kalaga dedhaegravemu Simon
10 Ropa na manegravengi-mangajꞌi na rasamanganga Na mate dhegraveu lalau ngangaꞌa-nginu Ropa negravengumanegravengi-mangajꞌi erana abhu tanila kahegravei 11 Na negravedhi segravemiliru bhoka Ka hahegravela-koi bhegravela aae cabegravela puru mai dhu egraveki re suu-suu egravepana 12 Egravetu dꞌara hahegravela-koi egraveegravena negravenguladhe negravedhi rupa-rupa badha nuka badhaai egravepa badha rodꞌo-kakara degravenge rupa-rupa manu-bhui kahegravei
13Hegraveia na tadegravengi lii egraveci pua ne ldquoPetrusKegravedꞌi ka Kegravejꞌi badha se ho muꞌardquo
14 Te ngaa Petrus dhaa aku negravengu naldquoBisa boe Ama Baku segravemi egraveegravena Te jaꞌakuꞌa kegravedhi megraveka sisi badha segravemi seꞌe Jiꞌidhegraveu Yahudi luri sisi badha seꞌe aaꞌi-aaꞌirardquo
15 Te ngaa lii ne bꞌala hari peka naldquoLadhe Ama Lamatua peka megravedha ngaa
dhumegraveu egraveu baku peka kajꞌalurdquo 16Hahegravela-koi egraveegravena cegraveu tegravelu hari egravele egraveegravena ka caꞌe hariasa dedha-liru laꞌe
17 Hegraveia Petrus pajiko laꞌe-mai sasoatanila deo na Kabegravedhi laa ana palehaKornelis segravera dꞌai madha egravemu Simon Ratitu egravetu hegravebꞌa egravemu 18 Ka ra lii peka naldquoJiꞌi tenge dhegraveu egraveci dhu manubha egravetu egravemuneꞌe Ngara na Simon Petrus Ele boe amatadhe dordquo
19 Ropa Petrus pajiko sasoa tanila naera Ka Roh Lamatua dhu Mola-Megraveci pekadegravenge ne ldquoPetrus Dhegraveu mate egraveu ka hahasi 20De puru ho lamu ka degravenge si Egraveu bakumage-mage ia ka Masi ka adꞌa Yahudiajꞌa na dhegraveuYahudi hudꞌimadengedegravengedhegraveu leo te ngaa egraveu baku madenge degravengeregravengu lula Jaꞌa ka dhu pua regravengu mai rareegraveurdquo 21 Ka Petrus puru laꞌe paraga degravengedhegraveu segravera Hegraveia na peka aku negravengu naldquoJaꞌa neꞌe ka dhumiu tenge Demiu parluungaardquo
22 Ka ra dhaa aku regravengu na ldquoKomedhaasordadꞌu Roma egraveci pua jiꞌi mai asa neꞌeNegravengu egraveegravena komedhaa negraveti cangasu sor-dadꞌu Dhegraveu ne dꞌara mola aa na dꞌegraveipadegravetu degravenge Ama Lamatua Dhegraveu Yahudiae dhu reꞌa le babeꞌa dhegraveu neꞌe Medꞌana heka ana pajuu Ama Lamatua purumainegraveti sorga ho pua lamatua jiꞌi manegravengi egraveulamu asa egravemu na ho na neo nanene ununa negraveti egraveurdquo
23 Ropa tadegravengi nare segravemi egraveegravena hegraveiaPetrus manegravengi regravengu ho jꞌunu taha megravedane egravetu egraveegravena Begraveli madꞌae egraveegravena ra pakegravedꞌilasi palere Dhegraveu unu Lamatua Yesus pegraveri-pegraveri negraveti Yope lasi kahegravei
24 Megraveda egraveegravena regravengu jꞌunu egravetu jꞌaraBegraveli egraveegravena heka regravengu dꞌai kota Kaisareakegravena Ropa regravengu dꞌai Kornelis matemema regravengu Na pakaboko nare le aꞌarina degravenge mone-aanga angalai na egravetu egravemunegravengu 25 Ropa Petrus dꞌai hegravebꞌa egravemuKornelis mai soru ne ka madhegravedi patitukegravetu urutuu egravetu haga Petrus ho na pahahaiisi 26 Te ngaa Petrus pakegravedꞌi ne peka naldquoAma Baku segravemi egraveegravena Baku pahaha iisimi jaꞌa Te jaꞌa ne dhegraveu rai-haha samasegravemi egraveu kahegraveirdquo
27 Ropa tadegravengi nare segravemi egraveegravena Kor-nelis kegravedꞌi titu degravenge Ka dua ra padhailii kako lasi asa dꞌara egravemu Dꞌai dꞌaraegravemu Petrus negravedhi dhegraveu ae pakabokomate
1019 Sasuri lii Yunani pegraveri-pegraveri peka na lsquodhegraveu tegravelursquo dhu mai Sasuri leo egraveci peka na dhoka lsquodhegraveu duarsquo dhu maiTe ngaa sasuri ae ka dhu ale boe dhegraveu pegraveri dhu mai tenge Petrus
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1028 205 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1046negravengu 28 Na ladhe palegraveme dhegraveu segraveraka na padhai lii peka na ldquoAꞌari aaꞌi-aaꞌimi Miu meꞌa mema adꞌa jiꞌi dhegraveu YahudiMadhutu adꞌa jiꞌi na jiꞌi bisa boe paꞌegravecidegravenge dhegraveu leo Ngaa hari maso asa dꞌaraegravemu ra Te ngaa Ama Lamatua padꞌelo ledegravenge jaꞌa ladhe megravedha ngaa dhu Negravengupeka na megraveu jaꞌa baku peka na megravedhaegraveegravena kajꞌalu De limuri ne jaꞌa madengeheka degravenge dhegraveu leo Jaꞌa hudꞌi tao dhegraveuleo sama segravemi aꞌari jaꞌa kahegravei 29Negraveti egraveegravenaka lodꞌomiu lami paroa ka jaꞌamai degravengeJaꞌa pamata heka lula Lamatua peka narele degravenge jaꞌa segravemi egraveegravena Miu peka ku laaMiu parluu ngaa negraveti jaꞌardquo
30 Hegraveia Kornelis lole aaꞌi megraveu-megraveuaku negravengu na ldquoEgravepa lodꞌo dhu laꞌe egraveegravenaropa lodꞌo nihia jaꞌa manegravengi-mangajꞌiegravetu egravemu jaꞌa Cagꞌagꞌa laa dhegraveu moneegraveci titu egravetu madha jaꞌa Megravedha-papakena heo loa-loa 31 Ka na paroa jaꞌa akunegravengu na lsquoKornelis Lamatua tadegravengi lelii manegravengi egraveu aa Na neꞌa le dꞌara hua iiaegraveu mi dedha dhegraveu aaꞌi-aaꞌi ra 32 De lodꞌoneꞌe pua dhegraveu lasi rare dhegraveu egraveci asa kotaYope Ngara na Simon Petrus Negravengumanubha egravetu egravemu cue egravetu sebhe dhasi egravetuegravemu tuka pamegraveu kaꞌuri badha Ngara naSimon kahegraveirsquo 33Negraveti egraveegravena ka jaꞌa pua dhegraveudhiu rare ama Jiꞌi manegravengimakasi ae lulaama mai degravenge ropa tadegravengi lii paroa jiꞌiNegraveti egraveegravena ka jiꞌi pakaboko egravetu neꞌe ho neonanene ngaa dhu Ama Lamatua pua amapeka degravenge jiꞌirdquo
Petrus lole Jꞌara Mamuri Lamatua Yesushia dhegraveu Yahudi boe
34 Hegraveia Petrus padhai lii peka naldquoLimuri ne jaꞌa heka keꞌa kegravena na egravetumadha Ama Lamatua dhegraveu rai-haha samaegraveci egraveegravena ka Lamatua ladhe boe regravehumia ka dhegraveu Yahudi aa mia ka dhegraveu leo35 Dhegraveu mia dhu dꞌara mola dhu majꞌegravenimanegravengi-mangajꞌi mi Lamatua aa mad-hutu dadꞌegravei Negravengu regravengu segravera pakare-jꞌe dꞌara Na 36 De miu meꞌa ngaa dhuLamatua peka le degravenge jiꞌi dhegraveu Israꞌelpeka na Negravengu pua le Kristus nuka YesusKa Yesus madhe ho padame dhegraveu rai-hahadegravenge Ama Lamatua Aa Negravengu jꞌajꞌi Kegravetumi dhegraveu aaꞌi-aaꞌi
37 Miu tadegravengi kahegravei ngaa dhu jꞌajꞌile egravetu palegraveme propensi Yudea Lii loleegraveegravena mulai negraveti Yohanis tuka sarani dhegraveuajꞌa dhegraveu ho ra ele-hoꞌa negraveti sasala-sasigo
regravengu Aa regravengu hudꞌi abhu sarani kahegraveisegravena ka jꞌajꞌi tadha peka na regravengu pabeꞌale degravengeAma Lamatua 38Egravele egraveegravena ka AmaLamatua hia Roh Na dhu Mola-Megraveci miYesus dhegraveu Nasaret Lamatua hia koasaNa mi Yesus kahegravei Ka Yesus maso-kaluarae-rae tao jꞌara beꞌa mi dhegraveu-dhegraveu AaNa puri-paꞌegravele dhegraveu dhu dhegraveu aae nidhupajꞌegravera si Na tao segravemi egraveegravena lula AmaLamatua sama-sama degravenge Ne taruu 39Tejiꞌi seꞌe ka dhu ladhe ngegravedhi unu mingaa dhu Na sabꞌa egravetu kota Yerusalem aapalegraveme kabarai Yahudi
Masi ka segravemi egraveegravena te ngaa dhegraveu pakupamadhe Ne egravetu ajꞌu palolo-palegravebha40 Negravengu madhe tareꞌa te ngaa asacamegravedꞌa Ama Lamatua pamamuri hariNe Ka Na padꞌelo iisi Na ho dhegraveu regravedhisegravena ka ra reꞌa Negravengu mamuri hari tareꞌa-reꞌa le 41 Te ngaa dhegraveu ae cahagꞌe dhuregravedhi boe Ne dhoka jiꞌi di Lodꞌo Negravengumamuri hari le jiꞌi biasa ngaꞌa-nginudegravengeNe Ama Lamatua pajꞌujꞌu jiꞌi ho laꞌalole palegraveme Lii Lolo Beꞌa Yesus mi dhegraveu aeegravetu mia-mia
42 Aa Lamatua ka dhu pua jiꞌi laꞌa lolepeka pasaraa mi dhegraveu lula-negraveti Dhegraveu dhuNa pajꞌujꞌu negraveti uru kamai nuka Yesus AaLamatua dedꞌeNe jꞌajꞌi Dhegraveu Jꞌue Lii Languho pamaꞌegravete na cee ka dhu bisa mamuritaruu degravenge Ama Lamatua aa cee aadꞌoYesus egraveegravena ka dhu jꞌue lii dhegraveu dhumadhele degravenge dhegraveudhumamuri era 43Negraveti uruka mai dhegraveu regraveti lii padhai Ama Lamatuaaaꞌi-aaꞌi ra lole le Yesus peka na dhegraveucee dhu parcaya Negravengu na Ama Lamatuasegravemi nare si aa saku eele sasala-sasigoregravengu kahegraveirdquo
Dhegraveu Yahudi boe abhu Roh AmaLamatua dhu Mola-Megraveci
44 Lodꞌo Petrus padhai lii nare megravekacagꞌagꞌa laa Roh Lamatua dhu Mola-Megravecimaso asa dꞌara dhegraveu seꞌe aaꞌi-aaꞌi ra dhunanene lii padhai lii na 45 Egravetu egraveegravenaabhu kahegravei dhegraveu Yahudi angalai Petrusdhu mai palere degravenge ne negraveti kota Yopeasa egravemu Kornelis egravetu kota Kaisarea Roparegravengu regravedhi dhegraveu ae segravera abhu Roh AmaLamatua ka ra malaa lula regravengu hekareꞌa kegravena na Lamatua hia Roh Na midhegraveu Yahudi boe kahegravei 46 Regravengu tadegravengidhegraveu egravetu dꞌara egravemu Kornelis segravera padhailii pake lii dhu baka-leo Aa ra koa-kiokolongara Ama Lamatua
1034 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 1017
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1047 206 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1119Hegraveia Petrus padhai lii peka na 47 ldquoMiu
megravedhi unu mi Dhegraveu seꞌe se segravemi rarele Roh Lamatua egraveci egraveegravena ka degravenge egravedhikahegravei De mai ka segravena ka egravedhi sarani siDhegraveu egraveci sa dhu bisa heka taha regravengurdquo48 Hegraveia Petrus pua si ho sarani Kornelisdegravenge dhegraveu egravetu segravera sa ho ra jꞌajꞌi dhegraveuunu Lamatua Yesus Ka ra manegravengi Petruspea degravenge regravengu pegraveri-pegraveri lodꞌo hari Egraveleegraveegravena ka heka ra hia ne legravepa asa Yerusalem
11Petrus siri iisi na lula na sarani dhegraveu
Yahudi boe1 Petrus dhae legravepa megraveka te ngaa dhegraveu
pajuu-paleha Yesus degravenge dhegraveu parcayaYesus dhu leo segravera dhu pea egravetuYerusalemtadegravengi rare le peka na dhegraveu Yahudiboe segravemi rare le Lii Lole Beꞌa Lamatua2 Ropa Petrus dꞌai kota Yerusalem dhegraveunegraveti partei Yahudi dhu parcaya Yesusmai pasala ne 3 peka na ldquoWeh Egraveu taosamia kegravena Egraveu meꞌa adꞌa-tatao egravedhi doaadꞌo Egraveu ne bani titu kegravena maso asa dꞌaraegravemu dhegraveu leo Aa egraveu muꞌa-minu degravengeregravengu kahegravei Baku tao segravemi egraveegravena te regravengumadhutu megraveka adꞌa suna egravedhi Egravedhi bisaboe paꞌegraveci degravenge regravengu segraverardquo
4 Hegraveia Petrus lole aaꞌi-aaꞌi dhu jꞌajꞌi lepeka na 5 ldquoLodꞌo jaꞌa egravetu kota Yope jaꞌalaku sabajꞌa ka jaꞌa abhu tanila Jaꞌa kegravedhiliru bhoka ka hahegravela-koi bhegravela aae ca begraveladhu egraveki re suu-suu egravepa na puru mai asajaꞌa 6 Ropa jaꞌa patigi asa dꞌara hahegravela-koi egraveegravena jaꞌa kegravedhi rupa-rupa badha nukabadha ai egravepa badha rodꞌo-kakara degravengerupa-rupa manu-bhui kahegravei Badha seꞌese dhu egravedhi dhegraveu Yahudi luri 7 Hegraveia jaꞌatadegravengi lii egraveci pua peka na lsquoPetrus Kegravedꞌika Kegravejꞌi badha se ho muꞌarsquo
8 Te ngaa jaꞌa dhaa peka na lsquoBisa boeAma Baku segravemi egraveegravena Te jaꞌa kuꞌa kegravedhimegraveka sisi badha segravemi seꞌe Dhegraveu Yahudiluri sisi badha seꞌe aaꞌi-aaꞌi rarsquo
9 Te ngaa lii ne bꞌala hari peka nalsquoLadhe Ama Lamatua peka megravedha ngaadhu megraveu egraveu baku peka na kajꞌalursquo
10 Jaꞌa kegravedhi hahegravela-koi egraveegravena cegraveu pad-hutu tegravelu hari ka caꞌe hari asa dedha-lirulaꞌe
11 Lodꞌo egraveegravena kahegravei dhegraveu tegravelu dꞌai egravemudhu jaꞌa pea Regravengu negraveti Kaisarea mai
tenge jaꞌa 12Hegraveia Roh Lamatua dhu Mola-Megraveci peka degravenge jaꞌa aku negravengu na lsquoPuruho lamu ka degravenge dhegraveu segravera Egraveu bakumage-mage ia ka Egraveu bakumadenge degravengeregravengursquo Ka aꞌari egravedhi dhegraveu egravena paleredegravenge jaꞌa kahegravei asa Kaisarea Egravetu egraveegravena jiꞌiaaꞌi-aaꞌi mi maso asa dꞌara egravemu komedhaasordadꞌu Roma 13 Na lolo peka na pegraveri-pegraveri lodꞌo dhu laꞌe egraveegravena negravengu negravedhi anapajuu Lamatua puru negraveti sorga titu egravetudꞌara egravemu na Ka na peka aku negravengu nalsquoPua dhegraveu lasi asa kota Yope ho paroamegraveti dhegraveu egraveci ngara na Simon Petrus14 Segravena ka dhegraveu egraveegravena ka dhu padꞌelo midedha egraveu degravenge isi egravemu egraveu aaꞌi-aaꞌi ra jꞌaraLamatua dhu hia miu mamuri degravenge sakueele sasala-sasigo miu segraverarsquo
15 Negraveti egraveegravena ka jaꞌa padꞌelo Jꞌara Ma-muri Lamatua mi dedha regravengu Ka regravenguabhu degravenge ka Roh Lamatua dhu Mola-Megraveci sama segravemi egravedhi abhu ca hari na16Ropa jaꞌa kegravedhi regravengu abhuRohLamatuakahegravei ka jaꞌa sanegravedꞌe lii padhai lii LamatuaYesus uru egraveegravena dhu peka na lsquoYohanissarani dhegraveu pake dhoka egravei di te ngaa ladhemiu mate hari pegraveri-pegraveri lodꞌo egraveegravena naLamatua neo tao dhu kapai risi eele hiamiu Nuka Na hia miu Roh Na dhu Mola-Megravecirsquo 17 Te Lamatua unu Na ka dhuhia Roh Na mi dedha dhegraveu leo segravera samasegravemi Na pala-bagi mi egravedhi se De madhutudadꞌegravei miu jaꞌa hudꞌi palabꞌa degravenge AmaLamatua do tasamia De jaꞌa peka ngaaharirdquo
18 Ropa tadegravengi rare Petrus siri iisi nasegravemi egraveegravena ka regravengu pasala heka ne Hegraveiara koa-kio Ama Lamatua peka na ldquoIraii Nia kahegravei nga Lamatua bhoke lejꞌara hia dhegraveu leo ho ra tegraveke eele jꞌaramamuri regravengu dhu sala ho Lamatua sakueele sasala-sasigo regravengu Segravena ka regravenguabhu mamuri taruu degravenge Nerdquo
Dhegraveu unu LamatuaYesus pajꞌala asamia-mia Cahagꞌe pakaboko hari egravetu kota Antiokia
19 Uru egraveegravena lodꞌo ra pamadhe rare Ste-fanus ka ra pajꞌegravera dhegraveu unu Yesus Negravetiegraveegravena ka dhegraveu seꞌe rai pajꞌala asa mia-miaCahagꞌe rai asa propensi Finisia Cahagꞌerai asa pulu Siprus aa cahagꞌe hari rai dꞌaikota Antiokia egravetu propensi Siria Dhegraveu dhurai segravera lole taruu Lii Lolo Beꞌa LamatuaYesus asa mia-mia Te ngaa ra lole dhoka
112 Ladhe dhegraveu Yahudi boe neo madhutu Yesus dhegraveu negraveti partei agama ne peka na regravengu hudꞌi suna kumadhutu adꞌa Yahudi Aa regravengu hudꞌi madhutu aaꞌi ku atora agama Yahudi dhu leo segravera kahegravei 1116 LiiLolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 15 1119 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 81-4
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1120 207 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1210degravenge dhegraveu Yahudi regravengu segravera Ra lole boedegravenge dhegraveu leo
20 Te ngaa abhu kahegravei dhegraveu unuLamatua dhu mai negraveti pulu Siprus degravengekota Kirene Regravengu cahagꞌe rai taruulasi asa kota Antiokia egravetu propensi SiriaRegravengu seꞌe ka dhu lole Lii Lolo BeꞌaLamatua Yesus hia dhegraveu Yahudi boe egravetuera egraveegravena 21 Lamatua hia si koasa Nanegraveti egraveegravena ka dhegraveu ae titu kegravena parcayaLamatua Yesus
22-24 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu unu LamatuaYesus egravetu Yerusalem tadegravengi na dhegraveuleo egravetu kota Antiokia parcaya Yesus kahegraveiKa ra pua Barnabas laꞌe ladhe si egravetu negraveiBarnabas ne dhegraveu dꞌara beꞌa aa parcayatareꞌa-reꞌa Ama Lamatua Aa Roh Lamatuadegravenge negravengu kahegravei
Ropa negravengu dꞌai negravei na negravedhi tareꞌaAmaLamatua sabꞌa egravetu dꞌaramamuri dhegraveuleo segravera Ka dꞌara negravengu karejꞌe Ka napaꞌegravera dꞌara regravengu segravena ka regravengu mad-hutu taruu Jꞌara Mamuri Lamatua degravengetareꞌa-reꞌa Degravenge jꞌara neꞌe dhegraveu unuLamatua egravetu egraveegravena asa tabha ae
25 Egravele egraveegravena ka Barnabas laꞌe tengeSaulus asa kota Tarsus 26 Lodꞌo paragadegravenge ne ka na pamako Saulus ho lasi peaegravetu Antiokia Ka dua ra pea egravetu negravei ca tegraveupaꞌegraveci degravenge dhegraveu unu Lamatua segravera Begraveli-begraveli egraveegravena regravengu dua ra ajꞌa-nori Jꞌara Ma-muri Lamatua Yesus mi dhegraveu ae (Egravetu kotaAntiokia neꞌe ka dhegraveumulai pangare dhegraveuparcaya Lamatua Yesus lsquodhegraveu Kristenrsquo)dagger
27 Lodꞌo regravengu dua ra pea egravetu Antiokiaera pegraveri-pegraveri dhegraveu mai negraveti YerusalemAma Lamatua tema le pake dhegraveu seꞌe horegraveti lii padhai Na 28 Negraveti regravengu se dhegraveuegraveci ngara na Agabus Roh Lamatua pekadegravenge ne aku negravengu na ldquoBegraveli-camegravedꞌaabhu lodꞌomanganga-madꞌegraveu legraveke palegravemetoke dꞌai suu-suu rai-hahardquo Hegraveia laꞌe pekahari degravenge dhegraveu-dhegraveu (Lii dhu na padhaina mema jꞌajꞌi tareꞌa lodꞌo dhegraveu aae kapairisi egravetu Roma ngara na Klaudius negravedꞌuparedha Ra paroa dhegraveu aae kapai risi neKeser) 29 Ropa tadegravengi rare lii Agabusne dhegraveu unu Lamatua Yesus egravetu Antiokiasegravera rare lii egraveci ho paꞌoru doi segravena ka ra
hia mi aꞌari dhu parcaya Lamatua Yesusdhu abhu jꞌajꞌegravera egravetu propensi Yudea Egraveci-egraveci hia madhutu aꞌabhu ra 30 Ropa rapaꞌoru rare ka ra pua Barnabas degravengeSaulus regraveti doi segravera asa dhegraveu jꞌegravera segravei
12Ra pamadhe Yakobis ra pamaso Petrus
asa dꞌara begravedho aa dhegraveu parcaya LamatuaYesus sabajꞌa
1 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu aae Herodes mulaipajꞌegravera dhegraveu unu Lamatua Yesus cahagꞌe2 Negravengu paredha dhegraveu lasi pare pamadheYakobis pake samala Yakobis ne aꞌa Yoha-nis 3 Ropa Herodes neꞌa na dꞌara dhegraveukapai Yahudi segravera karejꞌe negraveti mamadheYakobis ka asa na hino Legraveke lodꞌo hua iiadhegraveu Yahudi dhu ra pangare na Pesta Rotidhu Pake Boe Ragidagger ka na pua dhegraveu lasikegravepe Petrus 4 Kegravepe rare ne ka ra pamasoasa dꞌara begravedho Ka ra pua sordadꞌu egravepakaboko ho jꞌaga Petrus pagati-gati megraveu-megraveda Ca kaboko sordadꞌu egraveegravena dhegraveuegravepa Ladhe egravele lodꞌo hua iia heka Herodesneo pamaꞌegravete lii Petrus egravetu madha dhegraveuae 5 Lodꞌo ra pamaso Petrus asa dꞌarabegravedho dhegraveu unu Lamatua Yesus segravera saba-jꞌa maꞌegravete boemanegravengi ho Lamatua ladhe-leru Petrus
Lamatua pakalua Petrus negraveti dꞌara begravedho6 Begraveli egraveegravena Herodes neo pamaꞌegravete lii
langu Petrus egravetu madha dhegraveu ae Te ngaamegraveda egraveegravena ra egraveki Petrus pake rate duaegravetu dꞌara egravemu begravedho Na jꞌunu egravetu talorasordadꞌu dhegraveu dua Aa sordadꞌu leo segraverajꞌaga egravetu hegravebꞌa babegravedho
7 Cagꞌagꞌa laa ana pajuu Lamatua negravetisorga mai titu egravetu egraveegravena Ka dꞌara kamana saraa bia Hegraveia ana pajuu egraveegravena paregraveiPetrus peka na ldquoPetrus Kegravedꞌi megraverirdquoKacaꞌa laa rate begravesi segravera bhoke eele ununa negraveti kacui-aai Petrus 8 Ka ana pajuuegraveegravena pua ne peka na ldquoPake kodho degravengesalapa egraveurdquo Pake nare ka ana pajuu egraveegravenapeka hari aku negravengu na ldquoPake kodho liꞌuegraveu ho mai madhutu jaꞌardquo
9 Hegraveia Petrus madhutu ana pajuu nelasi asa liꞌu Petrus ngee na negravengu niidi Te ngaa mema jꞌajꞌi tareꞌa 10 Ropa
dagger 1126 Lii lsquoKristenrsquo kapua negraveti lii lsquoKristusrsquo Sasoa na lsquodhegraveu madhutu Kristusrsquo Kristus sasoa na lsquoDhegraveu Mola-Megravecidhu Ama Lamatua pajꞌujꞌu negraveti uru ka mairsquo 1128 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 2110 121 Dhegraveu aaeHerodes ne ngara na Herodes Agripa Baki na ngara na Herodes Kapai Risi Herodes Kapai Risi ne ka dhu hia paredhaho pamadhe ana iiki-ana iiki lodꞌo ina Maria nara iisi Lamatua Yesus egravetu rae Betlehem dagger 123 Lodꞌo hua iia nepadegravetu degravenge lodꞌo hua iia Paska 125 Kalua negraveti Masir 121-27
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1211 208 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 131regravengu seli eele era jꞌaga partama degravengeka dua hegraveia regravengu dꞌai hegravebꞌa babegravedhobegravesi Babegravedho egraveegravena bhoke unu na ka duara kalua madhutu ka jꞌara asa dꞌara kotaCagꞌagꞌa laa ana pajuu Lamatua ne ele kategraveke eele Petrus mesa na egravetu era egraveegravena
11 Ropa ana pajuu ne ele hegraveia Petrusheka maseꞌa kegravena Ka na ngee aku negravenguna ldquoMema tareꞌa Jaꞌa heka keꞌa kegravenaLamatua pua ana pajuuNamai ho patalaleeele jaꞌa negraveti kacui-aai Herodes Lamatuatao jꞌara neꞌe segravena ka kahadhu karehedhegraveu Yahudi segravera legraveke boe jaꞌardquo
12 Egravele egraveegravena ka Petrus laꞌe asa egravemuMariaMaria ne ina Yohanis Ngara leo Yohanisne Markus Egravetu egravemu egraveegravena dhegraveu ae pak-aboko ho sabajꞌa manegravengi Ama Lamatualadhe-leru Petrus egravetu dꞌara lii langu egraveegravena13 Ropa Petrus dꞌai madha hegravebꞌa oka egravemuegraveegravena ka na paroa degravenge dꞌeu hegravebꞌa okaKa ana bhegraveni sabꞌa egraveci ngara na Rodeneo neꞌa dhegraveu cee ka dhu mai 14 Ropana tadegravengi lii Petrus na tadhe degravenge Nakarejꞌe bia Ka rai asa dꞌara egravemu laꞌepeka degravenge dhegraveu egravetu segravera aku negravengu naldquoNanene ku Petrus nuka liꞌurdquo Te ngaalula negravengu bingu ka na bhegravelu eele bhokehegravebꞌa oka hia Petrus
15 Te ngaa dhegraveu ae segravera dhaa peka naldquoAadꞌo sina ma Baku palekordquo
Te ngaa bhegraveni ne peka hari aku negravenguna ldquoTareꞌa Egraveegravena lii Petrus Nuka liꞌu negraveirdquo
Ka dhegraveu seꞌe legraveka boe aku regravengu naldquoEle boe dhegraveu negravei ana pajuu Lamatua negravetisorga dhu mai madhenge Petrusrdquo
16 Regravengu patule-pajuku taruu te ngaaPetrus loe boe paroa toke lasi bhoke hegravebꞌaoka hia ne Ropa ra bhoke rare ka regravengumalaa lula Petrus tareꞌa-reꞌa di 17 Hegraveiana hia tadha degravenge kacui-aai na segravena karegravengu mau-mau Ka na lole tasa mera miaAma Lamatua kalua eele negravengu negraveti dꞌaraegravemu begravedho Hegraveia na pua si aku negravenguna ldquoLami lole lii neꞌe aaꞌi-aaꞌi mi Yako-bis degravenge dhegraveu pajuu-paleha Lamatua leosegraverardquo Egravele egraveegravena ka Petrus laꞌe asa era leo
18 Asa begraveli madꞌae aae egraveegravena ropa sor-dadꞌu jꞌaga segravera ladhe na Petrus aadꞌoheka ka regravengu ele ngangee degravenge mad-haꞌu titu kegravena lula regravengu reꞌa boe ngaadhu jꞌajꞌi mi dedha regravengu 19Ropa Herodestadegravengi lii neꞌe ka na paredha si lasi tengePetrus Te ngaa regravedhi boe ne Ka Herodeshia paredha ho parisa sordadꞌu jꞌaga segravera
Parisa rare ka Herodes pua pamadhe aaꞌisordadꞌu jꞌaga segravera
Egravele egraveegravena ka Herodes pakegravedꞌi negravetipropensi Yudea ka laꞌe pea egravetu kotaKaisarea
Mamadhe Herodes Agripa20 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu-dhegraveu negraveti dua kota
egraveci ngara na Tirus aa egraveci ngara na Sidonbiasa hegraveli ngangaꞌa negraveti rai dhegraveu aaeHerodes Te ngaa negravebhu aae le dhegraveuaae musu degravenge regravengu Hegraveia ra padhueho tenge jꞌara padame degravenge ne Kara pili dhegraveu canau ho lasi paraga degravengeHerodes Dꞌai kota Kaisarea regravengu paꞌan-galai degravenge dhegraveu Herodes egraveci ngara naBlastus Negravengu ne dhegraveu kapai egravetu dꞌaraegravemudhegraveu aae Regravengu pareꞌa degravenge Blastusho negravengu bhoke jꞌara segravena ka regravengu paragadegravenge dhegraveu aae Herodes
21 Hegraveia Herodes dhaa kahegravei ho segravemi rareregravengu Ka ra pareꞌa lodꞌo paraga Lodꞌoegraveegravena regravengu tao tatao kapai Herodes pakemegravedha-papake dhegraveu aae ka na madhegravediegravetu kadera paredha na Hegraveia na padhai liidegravenge regravengu 22 Ropa regravengu tadegravengi lii nahegraveia dhegraveu seꞌe koa ne peka na ldquoNanene kulii na laa Neꞌe lii boe negraveti dhegraveu rai-hahate ngaa lii negraveti dhegraveu dedha-lirurdquo 23Kacaꞌalaa ana pajuu Ama Lamatua ca dhegraveu negravetisorga hia egravei-papegravedꞌa egraveci mi Herodes lulanegravengu segravemi lii koa regravengu aa na seti eeleAma Lamatua Ka kalati raꞌe aaꞌi ngiꞌuHerodes ka na madhe aapa
24Degravenge jꞌara dhu jꞌajꞌi segravera dhegraveu paloloLii Lolo Beꞌa Ama Lamatua dꞌai asa mia-mia Aa dhegraveu dhu madhutu Jꞌara MamuriLamatua Yesus tabha ae kahegravei
25 Ropa Barnabas degravenge Saulus hia raredoi paꞌoru negraveti dhegraveu Antiokia mi dhegraveuYerusalem ka ra legravepa hari asa AntiokiaRegravengu gale regraveti degravenge ana ngegraveru egraveci ngarana Yohanis Ngara leo na Markus
13Dhegraveu Antiokia pua Barnabas degravenge
Saulus1 Egravetu kota Antiokia dhegraveu ae parcaya le
Lamatua Yesus Lamatua pake pegraveri-pegraveridhegraveu ho jꞌajꞌi dhegraveu regraveti lii padhai Na egravetuegraveegravena Cahagꞌe hari Na pake ho ajꞌa-noridhegraveu Regravengu se nuka
Barnabas 131 a Lii Yunani peka na lsquoNigerrsquo sasoa na lsquomegravedhirsquo do lsquomarogarsquo
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 132 209 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1317Simeon dhu ra biasa pangare ne
lsquoMone MegravedhirsquoLukius negraveti kota KireneMenahem dhu ra piara sama-sama
degravenge dhegraveu aae Herodes negraveti anaiiki ka maidagger
aa degravenge Saulus2 Ca lodꞌo regravengu puasa ka ra pakaboko
ho manegravengi-mangajꞌi mi Ama LamatuaHegraveia Roh Lamatua dhu Mola-Megraveci pekadegravenge ra ldquoSasabꞌa Jaꞌa ae titu kegravena Dehagꞌe mere Barnabas degravenge Saulus segravenaka regravengu pakako sasabꞌa Jaꞌardquo
3Ropa rapuasa degravenge sabajꞌa egravele hegraveia rabane ai mi dedha Barnabas degravenge Saulusho ra jꞌajꞌi ana pua-paleha Lamatua Egraveleegraveegravena ka ra pua regravengu dua ra ho lasi sabꞌasasabꞌa-laꞌa Lamatua
Barnabas degravenge Saulus lasi asa puluSiprus
4-5 Ropa Roh Lamatua dhu Mola-Megravecipua Barnabas degravenge Saulus lasi palegraveme raika ra dhuli uru asa kota egraveci egravetu nebhedhasi ngara na Seleukia Yohanis (dhungara leo na Markus) laꞌe sama-samadegravenge si Dꞌai negravei ka regravengu caꞌe kapa asapulu Siprus ka ra puru egravetu kota egraveci ngarana Salamis Egravetu egraveegravena regravengu biasamaso asadꞌara egravemumanegravengi-mangajꞌi dhegraveuYahudiho ajꞌa-nori Lii Holo-Nori Ama Lamatuamidhegraveu egravetu segravera
6-8 Hegraveia regravengu lasi dhuli rae-rae tokera dꞌai kota egraveci egravetu suu haa pulu egraveegravenangara na Pafos Gubernur pea egravetu kotaegraveegravena Ngara gubernur egraveegravena SergiusPaulus Negravengu ne dhegraveu kahadhu megraveuRopa na tadegravengi Barnabas si dꞌai dꞌarakota ka na hia dhegraveu lasi paroa si te dꞌarana neo nanene Lii Holo-Nori Lamatua
Te ngaa egravetu era egraveegravena abhu dhegraveu Yahudiegraveci ngara na Bar Yesus (ngara leo na egravetudꞌara lii Yunani lsquoElimasrsquo) Negravengu dhegraveusuagi Na tema le kapodꞌe-kabegraveli dhegraveupeka na negravengu ne dhegraveu negraveti lii padhaiAma Lamatua Aa na paꞌangalai degravenge gu-bernur Ka ropa Barnabas si mai na kakegravejꞌigubernur segravena ka baku segravemi nare si Aa nadadugu gubernur segravena ka gubernur bakuparcaya Yesus
9 Te ngaa Roh Lamatua dhu Mola-Megravecihia koasa mi dedha Saulus (dhu ra paroakahegravei Paulus) ka na ladhe kaloo dhegraveusuagi ne hegraveia na peka 10 ldquoEeh Elimas Egraveune ana nidhu Tuka kapodꞌe-kabegraveli Tokedꞌai pegraveri lodꞌo hari egraveu kapodꞌe dhegraveu Egraveulabꞌa jꞌara-jꞌara dhu beꞌa Negraveti egraveegravena kajiꞌi ngeꞌa na egraveu madhutu dhegraveu aae nidhuTao ia ka segravemi egraveegravena Bhabhae ia ka jꞌaramola Ama Lamatua 11 De mu naneneNegravebhu heka Lamatua huku egraveu Egraveegravena naegraveu begravedhu pegraveri-pegraveri lodꞌordquo
Ropa Paulus padhai lii nare segravemi egraveegravenadhegraveu egraveegravena begravedhu degravenge Ka na kako kegravepeleli hia dhegraveu kadhegravei ai ho pakako ne
12 Ropa gubernur ladhe negravedhi unu naaa na tadegravengi Lii Holo-Nori Yesus negravetiBarnabas si ka na malaa-maloha aa naparcaya Yesus
Regravengu regraveti Lii Lolo Beꞌa asa kota Antiokialeo egravetu propensi Pisidia
13 Negraveti kota Pafos egravetu pulu SiprusPaulus si caꞌe kapa pakegravedꞌi asa kota Pergaegravetu propensi Pamfilia Ropa ra puru negravetidedha kapa Yohanis Markus tegraveke eeleregravengu ka legravepa asa Yerusalem 14 NegravetiPerga regravengu kako haga lasi asa kota An-tiokia egravetu propensi Pisidia
Regravengu dꞌai era egraveegravena legraveke lodꞌo aꞌorosasabꞌa dhegraveu Yahudi Ka regravengu madhutusabajꞌa egravetu egravemu manegravengi-mangajꞌi dhegraveuYahudi 15 Lodꞌo egraveegravena ra baca egravetu sasuriMusa degravenge sasuri dhegraveu regraveti lii padhaiLamatua dhu leo kahegravei Egravele egraveegravena ka ama-ama egravemu sabajꞌa egraveegravena manegravengi Paulus sipeka na ldquoAma-ama Ladhe miu degravenge liihaholo ho paꞌegravera dꞌara jiꞌi na jiꞌi manegravengisegravena ka miu peka laardquo
Paulus padhai lii mi dhegraveu Yahudi egravetuAntiokia
16 Hegraveia Paulus kako asa madha laꞌe Kana hia tadha degravenge kacui-aai na segravena karegravengu mau-mau Egravele egraveegravena ka na padhailii peka na ldquoAꞌari dhegraveu Israꞌel ti Degravengeina-amadhegraveu leo dhumaso agamaYahudilula dꞌara miu dꞌegravei padegravetu degravenge AmaLamatua dhegraveu Israꞌel De jaꞌa manegravengisegravena ka miu nanene paie lii padhai jaꞌa
17 Ama Lamatua hagꞌe nare le begravei-bakiegravedhi dhegraveu Israꞌel negraveti uru ka mai Lodꞌo
dagger 131 b Dhegraveu aae Herodes ne ra tadhe ne degravenge ngara Herodes Antipas Negravengu ne ka dhu pamadhe Yohanis tukasarani dhegraveu Ama na ngara na Herodes Kapai Risi Herodes Kapai Risi ne ka dhu hia paredha ho pamadhe ana iiki-anaiiki lodꞌo ina Maria nara iisi Lamatua Yesus egravetu rae Betlehem Dhegraveu aae Herodes leo ka dhu pamadhe Yakobis ka dhukalati raꞌe aaꞌi toke madhe Ra tadhe ne degravenge ngara Herodes Agripa
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1318 210 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1331regravengu pea egravetu rai Masir kabarai dhegraveuLamatua hia regravengu mamuri hua iia Ana-egravepu regravengu tabha ae egravetu era egraveegravena Limurimai ka Lamatua pake koasa kapai Na hoNa kalua eele regravengu negraveti rai Masir 18 Egraveleegraveegravena ka regravengu mamuri pidha-pidha egravetudꞌaramamoo toke dꞌai egravepa nguru tegraveu Masika regravengu kegravetu hadhu te ngaa Lamatua leresi degravenge dꞌara dhu taleo 19 Egravele egraveegravena kaLamatua palaho aaꞌi pidhu suku egravetu raiKanaꞌan Ka Na pabagi rai regravengu mi begravei-baki egravedhi ho jꞌajꞌi rai pusaka ra 20 Begravei-baki egravedhi mamuri segravemi egraveegravena toke dꞌai 450(egravepa ngasu legravemi nguru) tegraveu
Ka Ama Lamatua padhegravedi dhegraveu pa-maꞌegravete lii langu segravena ka pajꞌujꞌu jꞌara hiasi toke dꞌai Na padhegravedi hia si dhegraveu negravetilii padhai Lamatua egraveci ngara na Samuel21 Lodꞌo Samuel jꞌajꞌi dhegraveu negraveti lii padhaiLamatua begravei-baki egravedhi neo abhu dhegraveu aaeKa Lamatua padhegravedi Saul ana Kis negravetisuku Benyamin Saul jꞌajꞌi dhegraveu aae dꞌaiegravepa nguru tegraveu 22 Egravele egraveegravena ka Lamatuagao eele Saul Ka Na padhegravedi Daud anaIsai ho jꞌajꞌi dhegraveu aae hiu Lamatua neꞌatareꞌa dꞌara Daud ka Na peka na lsquoDaudana Isai ne legraveke dꞌara Jaꞌa Limurimai tatunegravengu mamuri madhutu dadꞌegravei Jaꞌa aaꞌi-aaꞌirsquo 23 Lodꞌo egraveegravena Lamatua moa tegraveke leho Na hagꞌe nare ana-egravepu Daud egraveci segravenaka Na patabuli eele dhegraveu Israꞌel negraveti koasasasala-sasigo ra Jaꞌa pekamimiu ana-egravepuDaud dhu Lamatua moa tegraveke egraveegravena nukaYesusrdquo
Paulus peka na Yesus egraveegravena Dhegraveu dhuLamatua pajaji le
24 Paulus tuhu hari lii padhai na pekana ldquoLodꞌo Lamatua Yesus pakako megravekasabꞌa Na abhu dhegraveu egraveci ngara na Yohanisdhu laꞌe lole degravenge dhegraveu Israꞌel segravena karegravengu ele-hoꞌa negraveti sasala-sasigo regravenguNa peka kahegravei na regravengu hudꞌi sarani kuho jꞌajꞌi mi tadha na regravengu pabeꞌa ledegravenge Lamatua 25 Te ngaa lodꞌo sasabꞌaYohanis oe egravele na peka mi dhegraveu ae aku
negravengu na lsquoBaku pangee na jaꞌa ne Dhegraveudhu Lamatua moa negraveti uru ka mai Ngeepaie Miu hudꞌi mate hari ku dhegraveu egravecidhu mai limuri Negravengu kapai risi negraveti jaꞌaJaꞌa haha dꞌai seli De jꞌajꞌi ana pua-palehanegravengu kahegravei jaꞌa nia boersquoDagger
26 Aꞌari aaꞌi-aaꞌi ti Miu dhu ana-egravepu Abraham aa miu dhegraveu leo dhu neopadegravetu degravenge Lamatua Mi nanene kujaꞌa Ama Lamatua peka le jꞌara ne degravengeegravedhi segravena ka egravedhi teꞌa jꞌara mamuri NaNegravengu patabuli egravedhi negraveti koasa sasala-sasigo egravedhi 27 Negraveti uru ka mai AmaLamatua pake le dhegraveu regraveti lii padhai Na hosuri lula-negraveti Dhegraveu dhu Lamatua moa neohia mai Te ama-ama agama egravedhi degravengedhegraveu leo egravetu Yerusalem segravera baca pahari-pahari le ngaa dhu dhegraveu regraveti lii padhaiLamatua suri tegraveke segravera Dꞌai lodꞌo aꞌorosasabꞌa ra maso asa dꞌara egravemu manegravengi-mangajꞌi ho ra baca egravetu dꞌara sasuriLamatua Te ngaa regravengu reꞌa boeDhegraveu dhuLamatua pajꞌujꞌu mema egraveegravena nuka YesusKa ra tenge jꞌara ho pamadhe Ne Te ngaatatao regravengu segravera kahegravei legraveke nuka segravemi dhudhegraveu regraveti lii padhai Lamatua segravera suri tegravekele 28 Ra tenge jꞌara neo pamanahu YesusTe ngaa regravengu abhu boe sasala Na Masi kasegravemi egraveegravena te ngaa regravengu kakegravejꞌi gubernurPilatus ho pamadhe Ne 29 Ka gubernursegravemi nare lii regravengu hegraveia ra paku pamadheNe egravetu ajꞌu palolo-palegravebha Te ngaa tataoregravengu segravera kahegravei legraveke segravemi dhu dhegraveu regravetilii padhai Lamatua segravera suri tegraveke le Hegraveiara papuru ngiꞌu aae Yesus negraveti ajꞌu palolo-palegravebha ka nedhe regraveti tao asa dꞌara roꞌa30Te ngaa Ama Lamatua pake koasa Na kapamamuri hari Yesus
31 Lodꞌo Yesus mamuri hari Na padꞌeloiisi Na pegraveri-pegraveri hari mi dhegraveu ae Dhegraveusegravera nuka dhu mai sama-sama degravenge Nenegraveti propensi Galilea asa kota YerusalemRegravengu se ka legravepa limuri na jꞌajꞌi sakasii midhegraveu Israꞌelrdquo
Paulus peka na Lamatua pake dhegraveu negravetilii padhai Na ho suri mema lula-negraveti Yesus
1317 Kalua negraveti Masir 17 1251 1318 Sensus 1434 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 131 1319 LoleHari Jꞌara-jꞌara Mamuri 71 Yosua 141 1320 Tuka Pamaꞌegravete Lii 216 1 Samuel 320 1321 1 Samuel85 1021 1322 1 Samuel 1314 1612 Lii Sodꞌa Koa-Kio 8920 1324 Markus 14 Lukas 33 Dagger 1325Sasuri lii Yunani dhu uru-uru segravera suri peka na lsquopacudꞌu ho legravecu dhari salapa Na kahegravei jaꞌa nia boersquo Sasoa na ladhepasoro degravenge Lamatua Yesus Yohanis ne dhegraveu haha seli de masi ka jꞌajꞌi ana pua-paleha negraveti Lamatua Yesus nia boesa hegravei Baca kahegravei egravetu Mateos 311 Markus 17 Lukas 316 Yohanis 120 27 1328 Mateos 2722-23 Markus1513-14 Lukas 2321-23 Yohanis 1915 1329 Mateos 2757-61 Markus 1542-47 Lukas 2350-56 Yohanis1938-42 1331 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 13
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1332-33 211 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1347
32-33 Paulus tuhu hari lii padhai na pekana ldquoDe segravemi neꞌe Jiꞌi dua mi degravengeBarnabas mai negraveti era kajꞌegraveu ho lole degravengemiu segravena ka miu meꞌa ngaa dhu Lamatuamoa mi begravei-baki egravedhi segravera limuri ne jꞌajꞌiaaꞌi le Lamatua pamamuri hari le YesusnegravetimamadheNa Egravetu sasuri Lii Sodꞌa Koa-kio nomer dua Lamatua pake dhegraveu ho surilula-negraveti Yesus Dhegraveu dhu Na moa tegraveke hoNa mai Na suri peka nalsquoEgraveu neꞌe Ana Jaꞌa
Doe neꞌe Jaꞌa dedꞌe Egraveu ho megravedꞌuparedharsquo
34 Negraveti uru egraveegravena ka Ama Lamatua moale peka na Negravengu neo pamamuri hariDhegraveu dhuNamoa tegraveke hoNamai Aa Dhegraveuegraveegravena madhe heka Negraveti egraveegravena ka Lamatuapake le dhegraveu negraveti lii padhai Na ho na suripeka nalsquoNegraveti uru ka mai Jaꞌa egraveki lii padhadha
degravenge dhegraveu aae Daud segravena ka Jaꞌahia ne berkat
De limuri ne Jaꞌa neo paꞌegraveki degravenge egraveulii padhadha egraveegravena kahegravei lula egraveu neana-egravepu Daudrsquo
35 Aa Lii Sodꞌa Koa-kio leo peka nalsquoLamatua Egraveu tegraveke eele boe ngiꞌu aae Dhegraveu
Mola-Megraveci Egraveuho ele iie egravetu dꞌara roꞌa Narsquo
36-37 Dhu legraveke segravemi neꞌe ka Lii SodꞌaKoa-kio neꞌe peka boe dhoka Daud diEgravedhi teꞌa segravemi egraveegravena lula dhegraveu aae Daudtao le jꞌara beꞌa ae hia kabarai na toke namadhe Ropa namadhe ka ra padhane neNgiꞌu aae na ele iie le De egravedhi teꞌa na LiiSodꞌa Koa-kio egraveegravena peka boe dhoka Dauddi te ngaa dhegraveu leo kahegravei Ladhe egraveegravena naDhegraveu dhu Na pajꞌujꞌu egraveegravena madhe pe AmaLamatua pamamuri hari Ne Negraveti egraveegravena kangiꞌu aae Na ele iie boe ciki sa
38-39 De aꞌari nanene paie Dhegraveu egraveegravenanuka Yesus Ladhe egravedhi parcaya Ne hekaNa dui sasala-sasigo egravedhi segravera dhu mad-hutu iia-iia na egravedhi ka dhu dui Degravengejꞌara neꞌe Ama Lamatua saku eele sasala-sasigo egravedhi Te ngaa egravedhi teꞌa le masi kaegravedhi madhutu atora adꞌa Musa aaꞌi-aaꞌi raegraveegravena dꞌai megraveka ho pamola egravedhi egravetu madhaLamatua 40-41 Negraveti egraveegravena ka miu hudꞌipangee paie Mage dhoka ngaa dhu dhegraveunegraveti lii padhai Lamatua peka uru segravera legravekamiu Ra suri le peka nalsquoTuka lalangu dhegraveu mate unu miu
Lula Jaꞌa AmaLamatua tao jꞌara-jꞌaradhu pamalaa dhegraveu
Te ngaa limuri mai mate unumiu Egraveegravena na miu madheaapa
Jaꞌa tao jꞌara egravecite ngaa miu segravemi mere boe
Masi ka dhegraveu pasaraa lete ngaa miu meꞌa boe
Beꞌa risi miu ngee paie segravena ka miu bisamalaa kahegravei tatao Lamatuarsquo
De aꞌari segravera Pangee paie ngaa dhujaꞌa lole ne Baku core eele ngaa dhumiu tadegravengi le Miu baku sama segravemi tukalalangu dhegraveu Dꞌai sange neꞌe ka lii padhaijaꞌa Makasirdquo
42 Padhai lii nare hegraveia Paulus degravengeBarnabas kegravedꞌi titu neo kalua negraveti egravemumanegravengi-mangajꞌi egraveegravena Ka dhegraveu egravetu segraveramanegravengi regravengu legravepa migu mai negravei ho lolepamegraveu ngaa dhu ra lole deo na 43 Ropara kalua negraveti dꞌara egravemu manegravengi-mangajꞌiegraveegravena dhegraveu ae egravetu egraveegravena lasi madhutuPaulus degravenge Barnabas Ka dua ra holosi peka na ldquoEgravedhi teꞌa na Lamatua dꞌarabeꞌa dꞌai seli mi dedha egravedhi De miu hudꞌimadhutu taruu Nerdquo
Ama-ama dhegraveu Yahudi tule eele Paulus si44 Dꞌara migu mai negravei legraveke lodꞌo aꞌoro
sasabꞌa dhegraveu Yahudi dhegraveu negraveti dꞌara kotaegraveegravena oemai aaꞌi ho ra neo nanene Lii Holo-Nori Lamatua 45 Te ngaa ropa ama-amadhegraveu Yahudi reꞌa na dhegraveu ae mai nanenelii padhai lii Paulus si ka regravengu tegraveka dꞌaraHegraveia ropa Paulus padhai lii regravengu pahaka-palabꞌa degravenge padhai lii pamanahu ne
46 Te ngaa Paulus si hari boe aa rapadhai lii paꞌabhe heka peka na ldquoMematareꞌa Ama Lamatua bhoke uru jꞌara hiaegravedhi dhegraveu Yahudi aa Na pangegravedꞌu egravedhi LiiLolo Beꞌa Egraveegravena na legraveke Te ngaa miu segravemimere boe Negraveti egraveegravena ka miu nia boe abhumamuri taruu degravenge Ama Lamatua Delimuri ne jiꞌi neo ngegraveti Lii Lolo Beꞌa ne asadhegraveu rai-rai leo segravera lulamiu dhegraveu Yahuditule eele ne 47Te Lamatua pua le jiꞌi samasegravemi dhu Yesaya suri tegraveke peka nalsquoJaꞌa dedꞌe le miu ho jꞌajꞌi sama segravemi labhu
ho megraveti saraa mi dedha dhegraveu rai-rai leo segravera dhu dhegraveu Yahudi boe
sena ka miu tao paheo jꞌara dhu maiasa Jaꞌa
1332-33 Lii Sodꞌa Koa-Kio 27 1334 Yesaya 553 1335 Lii Sodꞌa Koa-Kio 1610 1340-41Habakuk 15
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1348 212 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1414ho Jaꞌa patalale si negraveti koasa
sasala-sasigo regravenguDe miu hudꞌi padꞌelo jꞌara egraveegravena egravetu
rai-haha ne negraveti suu egraveci toke dꞌaisuu leo laꞌersquo rdquo
48 Ropa dhegraveu leo dhu dhegraveu Yahudi boesegravera tadegravengi lii neꞌe regravengu karejꞌe titukegravena Hegraveia ra koa-kio Ama Lamatua pekana ldquoKoa-kio kolongara Lamatua Lii Holo-Nori Lamatua beꞌa dꞌai selirdquo Aa egravetu egraveegravenaabhu dhegraveu dhu Ama Lamatua pili narele ho ra mamuri taruu degravenge Ne Ka raparcaya aaꞌi-aaꞌi ra mi Lamatua Yesus
49 Ka dhegraveu palolo legraveme Lii Holo-NoriAma Lamatua ne asa rai aaꞌi-aaꞌi
50 Egravetu dꞌara kota egraveegravena abhu dhegraveu ka-pai bhegraveni-mone Cahagꞌe dꞌegravei padegravetuLamatua Te ngaa ama-ama dhegraveu Yahudisegravera mai dadugu-rariu dhegraveu kapai segraveraHegraveia regravengu babegravege eele Paulus degravengeBarnabas negraveti rai regravengu 51 Lodꞌo dua rakalua negraveti dꞌara kota egraveegravena ka ra caro eeleahu negraveti haga ra ho jꞌajꞌi mi tadha pekana dhegraveu-dhegraveu egravetu dꞌara kota egraveegravena roꞌo boenanene regravengu dua ra Egravele egraveegravena ka dua rakabegraveli kabodho ho tegraveke eele kota egraveegravena lasiasa kota Ikonium
52 Te ngaa dhegraveu parcaya Lamatua Yesusegravetu kota Antiokia segravera dꞌara ra karejꞌe lulaRoh Lamatua dhu Mola-Megraveci paꞌegravera dꞌararegravengu
14Paulus degravenge Barnabas egravetu kota Ikonium
1 Lodꞌo Paulus degravenge Barnabas dꞌai kotaIkonium ka lasi asa dꞌara egravemu manegravengi-mangajꞌi dhegraveu Yahudi Egravetu egraveegravena duara lole aaꞌi megraveu-megraveu Lii Holo-Nori AmaLamatua Ka dhegraveu Yahudi degravenge dhegraveurai leo ae ka dhu parcaya Lamatua Yesus2 Te ngaa egravetu egraveegravena abhu kahegravei pegraveri-pegraveridhegraveu Yahudi dhu kegravepe paꞌegravera atora agamaregravengu Ka regravengu segravemi rare boe lii padhai liiPaulus si Regravengu kakegravejꞌi dhegraveu leo segravena kara dꞌegravei boe degravenge dhegraveu dhu parcaya Yesussegravera 3Te ngaa Paulus si madhaꞌu boe Duara peka-padhai taruu Lii Lolo Beꞌa LamatuaYesus mi dhegraveu aaꞌi-aaꞌi ra Ra peka akuregravengu na ldquoLamatua Yesus sue dhegraveu aaꞌi-aaꞌirdquo Lamatua hia Paulus si koasa kahegraveiho ra tao tadha-tadhamalaa segravena ka dhegraveuae reꞌa Lamatua ka dhu pua regravengu
Lodꞌo egraveegravena Paulus si pea negravebhu egravetudꞌara kota egraveegravena 4 Egravetu egraveegravena abhu duakaboko dhegraveu Cahagꞌe madhutu dhegraveuYahudi dhu kegravepe paꞌegravera atora agamaregravengu Aa cahagꞌe hari madhutu dhegraveupajuu-paleha Lamatua Ka ra patao-palaha
5 Hegraveia dhegraveu Yahudi dhu kegravepe paꞌegraveraatora agama regravengu pareꞌa lii degravenge dhegraveuleo degravenge ama-ama regravengu ho neo pajꞌegraveradhegraveu pajuu-paleha Lamatua Aa regravenguneotabhie Paulus si 6 Te ngaa dhegraveu pekadegravenge Paulus si aku regravengu na ldquoDhegraveu neotao aapa mi miurdquo Negraveti egraveegravena ka Paulus sirai lasi paluꞌu iisi asa propensi Likonia egravetukota Listra degravenge kota Derbe degravenge rae-rae dhu padegravetu egravetu kota segravera 7 Egravetu era-era seꞌe regravengu lole Lii Lolo Beꞌa LamatuaYesus
Paulus si egravetu kota Listra degravenge kota Derbe8 Dꞌai kota Listra Paulus degravenge Barn-
abas paraga degravenge mone egraveci dhu karukunegraveti ina na nara iisi ne Dhegraveu neꞌe kakonegravedhi megraveka 9 Negravengu madhegravedi nanene liilole Paulus Ka Paulus ladhe patae neka pangee na ldquoParcaya negravengu mi AmaLamatua ka dhu bisa paꞌegravele papegravedꞌa nardquo10 Ka Paulus lii degravenge ne peka na ldquoKegravedꞌititu kardquo Ropa na tadegravengi hegraveia dhegraveu nekegravedꞌi titu degravenge ka kako laꞌe-mai
11 Ropa dhegraveu segravera regravedhi Paulus taosegravemi egraveegravena ka regravengu malaa-maloha Kara padhai lii degravenge lii Likonia peka naldquoMi nanene ku laa Dhegraveu dua se dhegraveudedha-liru te ngaa puru mai degravenge rupadhegraveu rai-hahardquo 12 Regravengu peka segravemiegraveegravena lula regravengu ngee na Barnabas egraveegravenanuka dhegraveu dedha-liru regravengu ngara naSeus Aa Paulus dhu tuka padhai lii nukadhegraveu dedha-liru regravengu ngara na Hermes13 Egravetu hegravebꞌa tedhe liꞌu kota abhu egravemuera sogo-tagu Seus Ropa regravedhi Paulus sika tuka jꞌaga egravemu sogo-tagu Seus egraveci negravetibunga degravenge sapi mone aae ho mai sogo-tagu Paulus degravenge Barnabas Dhegraveu ae maikahegravei ho neo sogo-tagu dhegraveu pajuu-palehaLamatua Yesus segravera
14 Ropa Paulus si reꞌa na dhegraveu segraveramai ho neo sogo-tagu regravengu ka ra kaisi Ka dua ra rai lasi asa talora dhegraveu aesegravera hegraveia ra ciu mae kodho egravetu ngiꞌu raTatao egraveegravena jꞌajꞌi tadha na regravengu dua radꞌegravei boe dhegraveu sogo-tagu regravengu Hegraveia dua
1347 Yesaya 426 496 1351 Mateos 1014 Markus 611 Lukas 95 1011 1412 Hermes egraveegravena tukapadhai lii egravetu talora dewa Roma segravera
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1415 213 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 152ra kai si peka na 15 ldquoWeh Nga tao kamiu tao segravemi neꞌe Baku pangee na jiꞌise dhegraveu dedha-liru Jiꞌi dhegraveu rai-haha egraveciegraveegravena ka degravenge miu Jiꞌi mai ho neo loledegravenge miu lii lole beꞌa egraveci Miu hudꞌi tegravekeeele ku dhegraveu dedha-liru miu dhu legraveke boesegravera Aa miu hudꞌi mai madhutu ku AmaLamatua dhu mamuri tareꞌa-reꞌa Negravenguka dhu pajꞌajꞌi dedha-liru rai-haha degravengeisi ra aaꞌi-aaꞌi 16 Negraveti uru ka mai dhegraveuegravetu rai mia-mia mamuri madhutu dadꞌegraveidꞌara regravengu Aa Ama Lamatua soro tegravekesi mamuri segravemi egraveegravena 17 Te ngaa Lamatuabhegravelu boe hia si tadha-tadha segravena ka reꞌana Lamatua egraveegravena beꞌa Negravengu ka dhupapuru egravejꞌi mai Negravengu ka dhu hia oka-tedhe egravedhi hua-hela Negravengu ka dhu hiaegravedhi ngangaꞌa-nginu Aa Negravengu ka dhupakarejꞌe dꞌara egravedhirdquo
18 Masi ka Paulus degravenge Barnabas kaisi te ngaa dhegraveu segravera pakaseti hia megravedhasogo-tagu segravera mi regravengu
19 Lodꞌo egraveegravena abhu pegraveri-pegraveri dhegraveuYahudi dhu mai negraveti kota Antiokia degravengekota Ikonium lasi asa kota Listra Regravengudadugu dhegraveu ae ho paꞌegraveci degravenge regravenguho labꞌa dhegraveu pajuu-paleha Lamatua Yesussegravera Ka ra tabhie Paulus degravenge hadhu Rangee na madhe le ka ra egravere regraveti lasi coreeele ne asa liꞌu kota
20 Tengaa ropa dhegraveuparcayaYesus segraveratitu-reo Paulus ka na kegravedꞌi hari Egravele egraveegravenaka na maso hari asa dꞌara kota Asa begraveliegraveegravena Paulus degravenge Barnabas lasi hari asakota leo ngara na Derbe
Paulus degravenge Barnabas legravepa hari asa kotaAntiokia egravetu propensi Siria
21 Egravetu kota Derbe Paulus degravenge Barn-abas lole Lii Lolo Beꞌa Lamatua YesusKa dhegraveu ae parcaya Yesus Hegraveia dua ralegravepa hari asa kota Listra Negraveti Listraregravengu lasi hari asa kota Ikonium NegravetiIkonium regravengu taruu asa Antiokia egravetupropensi Pisidia 22Egravetu Antiokia ra padhailii paꞌegravera dꞌara dhegraveu dhu madhutu Yesussegravera Ra pasanegravedꞌe si peka na ldquoAꞌari aaꞌi-aaꞌi ti Ladhe egravedhi jꞌajꞌi dhegraveu unu AmaLamatua baku ngee na egravedhi abhu hekajꞌajꞌegravera Masi ka abhu jꞌajꞌegravera te ngaa egravedhihudꞌi taha ho madhutu taruu LamatuaYesusrdquo Dua ra ajꞌa segravemi egraveegravena mi dhegraveu unuLamatua Yesus egravetu kota egraveegravena
23 Egravele egraveegravena ka Paulus degravenge Barnabastenge dhegraveu ho ra neo pajꞌujꞌu jꞌajꞌi kegravetujumaꞌatdagger segravera Ka ra manegravengi-mangajꞌidegravenge puasa neo reꞌa dadꞌegravei LamatuaDhegraveu dhu Lamatua pajꞌujꞌu regravengu sabajꞌadegravenge bane ai mi dedha na ho dedꞌe nejꞌajꞌi kegravetu jumaꞌat
24 Egravele egraveegravena ka Paulus degravenge Barn-abas tegraveke eele propensi Pisidia lasi asapropensi Pamfilia 25 Ka regravengu maso asakota Perga Egravetu egraveegravena ra lole Lii Lolo BeꞌaLamatua Egravele egraveegravena ka lasi asa kota Ataliadhu kajꞌegraveu boe negraveti Perga 26 Dꞌai negravei kara caꞌe balu legravepa hari asa kota Antiokia egravetupropensi Siria Ca hari ni dhegraveu parcayaYesus egravetu Antiokia ka dhu pangegravedꞌu duara asa Lamatua segravena ka Na ladhe-leru siaa regravengu ka dhu pua dua ra lasi kahegraveiNegraveti egraveegravena ka Paulus si lasi ho neo lole mijumaꞌat Antiokia peka na regravengu tao rarele sasabꞌa dhu jumaꞌat pua regravengu sabꞌa
27 Dꞌai kota Antiokia ka Paulus si pak-aboko aaꞌi dhegraveuparcaya Lamatua egravetu egraveegravenaKa ra lolo aaꞌi-aaꞌi tatao Lamatuami dedharegravengu Ra lole kahegravei peka na Lamatuabhoke le jꞌara hia dhegraveu Yahudi boe hoparcaya Lamatua Yesus kahegravei 28 Egravele egraveegravenaka Paulus degravenge Barnabas pea negravebhudegravenge dhegraveu parcaya Lamatua Yesus segraveraegravetu egraveegravena
15Ama-ama Kristen pakaboko egravetu
Yerusalem1 Lodꞌo egraveegravena pegraveri-pegraveri dhegraveu Yahudi
Kristen mai negraveti kajꞌegraveu negraveti propensiYudea asa kota Antiokia Dꞌai negravei ra ajꞌadhegraveu unu Lamatua Yesus segravera peka naldquoMiu parcaya Yesus egraveegravena beꞌa le Te ngaaegraveegravena dꞌai megraveka Ladhe miu tareꞌa-reꞌa neoabhumamuri miu hudꞌi suna kumadhutuadꞌa jiꞌi dhegraveu Yahudi dhu Lamatua papurule mai re baki Musardquo
2 Te ngaa Paulus degravenge Barnabas labꞌalii padhai lii dhegraveu segravera Regravengu palabꞌa aaeHegraveia Paulus si peka na ldquoMiu sala egraveegravenaDhegraveu Yahudi boe dhu parcaya Yesus par-luu boe madhutu adꞌa suna dhegraveu YahudirdquoLula ra palabꞌa segravemi egraveegravena ka aꞌabhu regravenguegraveci degravenge egraveci sama boe hegraveia ra tenge lii egraveciho pua Paulus degravenge Barnabas degravenge pegraveri-pegraveri dhegraveu negraveti Antiokia ho regraveti lii neꞌe asa
1415 Kalua negraveti Masir 2011 Lii Sodꞌa Koa-Kio 1466 dagger 1423 Ama jumaꞌat egravetu dꞌara ayat neꞌe lii Yunanipeka na presbuteros 151 Atora negraveti Ama-ama Agama 123
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 153 214 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1521dhegraveu pajuu-paleha Lamatua degravenge ama-ama Kristen leo segravera egravetu Yerusalem
3Negraveti egraveegravena ka Paulus si kako haga lasi repropensi Finisia degravenge propensi SamariaEgravetu dꞌara kakako regravengu dhuli pegraveri-pegraveriegravemu dhegraveu Kristen Ka ra lole aaꞌi megraveu-megraveu peka na ldquoDhegraveu Yahudi boe segravera par-caya le Lamatua Yesusrdquo Ra tadegravengi raresegravemi egraveegravena ka aaꞌi-aaꞌi ra karejꞌe
4 Dꞌai Yerusalem ka dhegraveu madhutuYesus aaꞌi-aaꞌi egravetu egraveegravena segravemi rare Paulussi degravenge beꞌa Dhegraveu pajuu-paleha Lamatuadegravenge ama-ama Kristen segravera segravemi rareregravengu kahegravei Ka Paulus si lole aaꞌi megraveu-megraveu tatao Lamatua mi dedha regravengu hegraveiadhegraveu ae negraveti rai leo parcaya LamatuaYesus Aa regravengu lolo kahegravei na regravengupalabꞌa aae lula jꞌara suna egravetu Antiokia5 Egravetu talora dhegraveu dhu nanene lii padhai liiPaulus abhu kahegravei dhegraveu Yahudi Kristennegraveti partei Parisi Dhegraveu se kegravedꞌi titu ka rahia lii bia peka na ldquoNanene paie Ladhecee ka dhu dhegraveu Yahudi boe dhu neomadhutu Yesus regravengu hudꞌi madhutu kuadꞌa suna degravenge atora adꞌa leo egravedhi dhuAma Lamatua papuru mai re baki Musardquo
6 Negraveti egraveegravena ka dhegraveu sarani aaꞌi-aaꞌirare lii egraveci ho dhegraveu pajuu-paleha Lamatuadegravenge ama-ama Kristen segravera pakabokosegravena ka ra pajiko lii langu regravengu egraveegravena 7Kara padhue laꞌe-mai Hegraveia Petrus kegravedꞌi tituka padhai lii peka na ldquoAꞌari aaꞌi-aaꞌi tiMiu meꞌa na uru egraveegravena Lamatua pajꞌujꞌule jaꞌa negraveti talora miu segravena ka jaꞌa lakulole Lii Lolo Beꞌa Yesus mi dhegraveu Yahudiboe segravera Lula Lamatua dꞌegravei segravena ka regravenguparcaya Yesus kahegravei 8 Lamatua neꞌadꞌara egravedhi egraveci-egraveci Aa Negravengu ka dhu pala-bagi Roh Na dhu Mola-Megraveci hia regravengusama segravemi Na hia egravedhi kahegravei Degravenge jꞌaraneꞌe segravena ka egravedhi teꞌa na Lamatua segraveminare regravengu kahegravei 9 Te Lamatua ladheboe regravehu dhegraveu Na tao beda boe regravengudegravenge egravedhi Te Lamatua pamegraveu le dꞌararegravengu lula regravengu parcaya le Yesus kahegraveisama segravemi Na pamegraveu dꞌara egravedhi 10-11 Detasamia Lamatua segravemi nare le regravengu Ngatao ka egravedhi neo pabia hari regravengu degravengeadꞌa suna egravedhi Egravedhi teꞌa na egravedhi degravengebegravei-baki egravedhi segravera dui megraveke boe atora-atora agama egravedhi aaꞌi-aaꞌi ra De hua iia
egravedhi baku pabia regravengu Jaꞌa neo karegravei segravemineꞌe Lamatua hia egravedhi mamuri lula egravedhimadhutu atora agama do Aadꞌo sinamaNa hia egravedhi mamuri lula Lamatua Yesussue egravedhi De baku bhegravelu Lamatua sue aapadꞌelo dꞌara hua iia Na mi dhegraveu rai leosegravemi egraveegravena kahegraveirdquo
12 Ropa tadegravengi rare segravemi egraveegravena regravenguegraveci sa padhai lii tabha heka
Egravele egraveegravena ka Paulus degravenge Barnabas lolohari jꞌara segravemi mia Lamatua pake regravenguRa lole tadha-tadha malaa degravenge jꞌara ka-pai dhu Ama Lamatua tao egravetu talora dhegraveurai leo segravera 13Lole rare ka dhegraveu egraveci ngarana Yakobis kegravedꞌi titu ka padhai lii pekana ldquoAꞌari Mi nanene ku jaꞌa 14 SimonPetrus heka lolo nare kegravena peka naAma Lamatua dedꞌe nare dhegraveu Yahudi boesegravera ho pamaso si jꞌajꞌi dhegraveu unu LamatuaYesus 15 Egraveegravena legraveke segravemi ngaa dhu dhegraveuregraveti lii padhai Lamatua peka tegraveke negraveti uruRa suri peka na16 lsquoLadhe dꞌai lodꞌo egraveegravena Jaꞌa legravepa hari
Lula Jaꞌa neo pakegravedꞌi hari paredhadhegraveu aae Daud
Jaꞌa neo pakegravedꞌi hari degravenge paꞌegravera hariana-egravepu Daud dhu mae-manyegravela
segravera17-18 Degravenge tao segravemi egraveegravena dhegraveu rai-rai
leo mai ho neo paraga degravenge Jaꞌakahegravei
Te Jaꞌa hagꞌe kore regravengu kahegravei hojꞌajꞌi dhegraveu unu Jaꞌa
Ama Lamatua padhai lii segravemi egraveegravenanegraveti uru ka mairsquo
19-20 Ka madhutu ngangee jaꞌa Yako-bis segravemi neꞌe ladhe dhegraveu Yahudi boeneo madhutu Ama Lamatua egravedhi dhegraveuYahudi baku pajꞌegravera si Egravedhi baku pabiaregravengu ho pua si madhutu adꞌa suna egravedhiDe egravedhi hudꞌi suri tare sasuri egraveci ho tipaꞌadhu hia regravengu peka na regravengu parluuboe madhutu aaꞌi atora adꞌa egravedhi dhegraveuYahudi Te ngaa egravedhi pasanegravedꞌe regravengupeka na bhegraveni-mone baku tao jꞌara karehedegravenge dhegraveu dhu jꞌajꞌi boe dhegraveu egravemu-kamali regravengu Regravengu baku raꞌa ngangaꞌasogo-tagu Regravengu baku raꞌa raa badha Aaregravengu baku raꞌa sisi badha madhe dhu rapacegraveli koko 21 De ladhe egravedhi tao atorasegravera egraveegravena jꞌara hiu boe Lula dhegraveu ae
157 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 101-43 158 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 24 1044 1514Sasuri lii Yunani suri peka na lsquoSimeonrsquo Simeon degravenge Simon egraveegravena sama SimeonSimon egraveegravena nuka ngara leo negravetiPetrus 1517-18 Amos 911-12 1519-20 Kalua negravetiMasir 3415-17 Atora negraveti Ama-amaAgama 1710-16186-23
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1522 215 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1539reꞌa le adꞌa egravedhi dhegraveu Yahudi segravemi egraveegravenaka Te egravedhi baca atora Musa segravera egravetuegravemumanegravengi-mangajꞌi egravetu mia-mia lodꞌoaꞌoro sasabꞌa Negraveti egraveegravena ka dhegraveu rai leosegravera reꞌa le
Dꞌai sange egraveegravena ka MakasirdquoSasuri hia dhegraveu parcaya dhudhegraveuYahudi
boe22 Egravele padhue-padhai egraveegravena ka dhegraveu
pajuu-paleha Lamatua degravenge ama-amaKristen dhu leo segravera rare lii egraveci ho ra puadhegraveu lasi peka lii dhu ra pamaꞌegravete rareegraveegravena asa dhegraveu sarani egravetu mia-mia Kara tenge dhegraveu dhu jumaꞌat segravera pakabꞌuasi dhu legraveke degravenge sasabꞌa egraveegravena Hegraveia rapili dhegraveu dua Egraveci ngara na Silas aa egravecihari ngara na Yudas (dhu ngara leo naBarsabas) Ka ra pua dua ra lasi sama-sama Paulus degravenge Barnabas 23 Ka regravenguregraveti sasuri hia dhegraveu sarani dhuYahudi boeegravetu kota Antiokia egravetu propensi Siria dꞌaipropensi Kilikia negravei Isi sasuri egraveegravena segravemineꞌe kaldquoLii mahoꞌo negraveti jiꞌi dhegraveu pajuu-paleha
Lamatua Yesus degravenge ama-amadhu leo egravetu kota Yerusalem Jiꞌi suemiu sama segravemi aꞌari jiꞌi Negraveti egraveegravenaka jiꞌi suri sasuri ne hia miu aaꞌi-aaꞌi mi
24 Jiꞌi tao sasuri ne lula jiꞌi tadegravengina pegraveri-pegraveri dhegraveu negraveti Yerusalemdhiu paraga degravenge miu Ka raajꞌa legraveke boe hegraveia pajꞌegravera degravengepabꞌingu miu De sadꞌi miu meꞌajiꞌi pua boe dhegraveu segravera 25 Ropa jiꞌitadegravengi dhegraveu dhiu pajꞌegravera miu kajiꞌi pakaboko egravetu neꞌe ho pajikolii langu neꞌe De jiꞌi pamaꞌegravetengare le Negraveti egraveegravena ka jiꞌi puadhegraveu dhiu peka degravenge miu ngaadhu jiꞌi pamaꞌegravete ngare le Ra dhiusama-sama degravenge Barnabas degravengePaulus dhegraveu pasue jiꞌi 26 Dhegraveudua se dui jꞌajꞌegravera le oe dꞌaimadheRegravengu dui jꞌajꞌegravera lula regravengu mad-hutuKegravetu egravedhi Yesus Kristus 27Dejiꞌi pua Yudas degravenge Silas segravena kadua ra lole hia miu isi sasuri neꞌe
28 Roh Lamatua dhu Mola-Megraveci peka ledegravenge jiꞌi Aa jiꞌi aaꞌi-aaꞌi mi ngarelii egraveci kahegravei segravena kamiuparluuboemadhutu aaꞌi adꞌa Yahudi jiꞌi segravemiadꞌa suna egraveegravena Te adꞌa jiꞌi egraveegravena
pabiamiu Te ngaa abhu egraveci do duajꞌara dhumiu parluu sanegravedꞌe nuka
29 Miu bhegraveni-mone baku tao jꞌaramakae degravenge dhegraveu dhu jꞌajꞌi boedhegraveu egravemu-kamali miu
Baku miꞌa ngangaꞌa sogo-taguBaku miꞌa raa badhaAa baku miꞌa sisi badha dhu roro boe
Ladhe miu pakajꞌegraveu iisi miu negraveti jꞌara-jꞌara segravera na miu bisa paꞌegravecidegravenge mera-milu degravenge aꞌari dhegraveuYahudi Kristen segravera
Dꞌai sange neꞌe ka sasuri jiꞌi Saloomrdquo30 Ropa segravemi rare sasuri egraveegravena ka ra
palangu degravenge ka Hegraveia ra lasi asa kotaAntiokia Dꞌai negravei ka regravengu pakabokodhegraveu sarani aaꞌi-aaꞌi segravera ka ra hia sasuriegraveegravena laꞌa 31 Ropa baca rare sasuri egraveegravenaregravengu aaꞌi-aaꞌi ra karejꞌe lula isi sasuriegraveegravena paꞌegravera dꞌara regravengu
32 Lamatua pake Yudas degravenge Silaskahegravei jꞌajꞌi dhegraveu negraveti lii padhai Na Dua rapadhai lii ae degravenge dhegraveu parcaya egravetu kotaegraveegravena Dua ra lole lii holo-nori degravenge paꞌegraveradꞌara dhegraveu segravera 33 Silas degravenge Yudas peaegravetu egraveegravena ako negravebhu ciki Egravele egraveegravena kaheka dhegraveu sarani egravetu Antiokia segravera hia silegravepa hari asa ama-ama dhu pua regravengu segraveramai Ra hia si lasi degravenge dꞌara karejꞌe-karae 34 [Te ngaa Silas neo pea taruu egravetuAntiokia]dagger
35 Paulus degravenge Barnabas pea pegraveri-pegraverilodꞌo egravetu Antiokia Regravengu soru-bara dhegraveuleo dhu ajꞌa dhegraveu dhu padhai lii lula-negravetiJꞌara Mamuri Lamatua Yesus kahegravei
Paulus pacegraveri degravenge Barnabas36 Regravengu pea ako negravebhu egravetu Antiokia
Ca lodꞌo ka Paulus peka degravenge Barnabasaku negravengu na ldquoBeꞌa risi egravedhi legravepa hariasa era-era dhu egravedhi dhuli uru egraveegravena holati ladhe segraveku mamuri aꞌari egravedhi segraveraMamuri regravengu tasamia le Te regravengu par-caya Lamatua Yesus negravebhu megraveka Uruegraveegravena egravedhi ka dhu nori si Mai latiladhe sirdquo 37 Ropa Barnabas tadegravengi liimanegravengi Paulus negravengu dꞌegravei kahegravei Barn-abas neo negraveti degravenge Yohanis (dhu ngaraleo na Markus) laꞌe degravenge regravengu 38 Tengaa Paulus segravemi boe lula uru egraveegravenaegravetu propensi Pamfilia Markus rai eeleregravengu 39 Paulus degravenge Barnabas palabꞌaaae ka ra pacegraveri Barnabas negravetiMarkus kara caꞌe kapa lasi asa pulu Siprus
dagger 1534 Ayat 34 neꞌe abhu boe egravetu dꞌara sasuri lii Yunani uru cahagꞌe 1538 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha1313
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1540 216 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 161640 Te ngaa Paulus negraveti Silas Lodꞌo
regravengu neo pakegravedꞌi dhegraveu parcaya egravetu An-tiokia segravera manegravengi Lamatua jꞌaga regravengudegravenge padꞌelo babeꞌa Na mi dedha regravenguSabajꞌa rare ka dua ra pakegravedꞌi 41 HegraveiaPaulus degravenge Silas lasi palegraveme propensiSiria degravenge propensi Kilikia Egravetu mia-miaregravengu paꞌegravera dꞌara dhegraveu parcaya segravera
16Timotius paꞌegraveci degravenge Paulus aa Silas
1 Egravele egraveegravena ka Paulus si lasi asa kotaDerbe Ka ra kako taruu asa kota ListraDꞌai Listra ra paraga degravenge ana monengegraveru egraveci ngara na Timotius Ama nadhegraveu Yunani aa ina na dhegraveu Yahudi dhuparcaya Yesus Timotius jꞌajꞌi le dhegraveu unuYesus kahegravei 2 Dhegraveu parcaya aaꞌi-aaꞌi egravetukota Listra degravenge kota Ikonium reꞌa naTimotius ne dhegraveu dꞌara beꞌa 3 Paulus neosegravena ka Timotius madhutu regravengu Te ngaadhegraveu Yahudi egravetu egraveegravena reꞌa na ama Tim-otius egraveegravena dhegraveu Yunani de negravengu sunamegraveka madhutu adꞌa dhegraveu Yahudi Negravetiegraveegravena ka Paulus ator ho suna Timotius
4 Egravele egraveegravena ka regravengu lasi palegraveme rae-raeho lole lii pamaꞌegravete negraveti dhegraveupajuu-palehaLamatuaYesus degravenge ama-amaKristen leosegravera egravetu kota Yerusalem 5 Degravenge jꞌaraneꞌe regravengu asa paꞌegravera dꞌara dhegraveu saranisegravera Begraveli-begraveli egraveegravena dhegraveu parcaya hiu asatabha ae
Lamatua pua Paulus laꞌe asa Makedonia6 Egravele egraveegravena ka Paulus si lasi taruu Ka
ra lasi asa propensi Galati degravenge propensiFrigia lula Roh Lamatua dhu Mola-Megravecikai si ho baku lasi lole Lii Lolo Beꞌa asapropensi Asia 7 Ropa regravengu dꞌai rai egravecidhu patoo degravenge propensi Misia regravenguneo maso asa propensi Bitinia Te ngaaRoh Yesus kai si segravena ka baku lasi asa negraveidagger8Egravele egraveegravena ka regravengu kako re propensiMisiahegraveia dꞌai kota Troas
9 Megraveda egraveegravena Paulus abhu tanila Negravengunegravedhi dhegraveu egraveci titu egravetu cabegraveka dhasi egravetupropensi Makedonia Dhegraveu ne taraa
manegravengi tulu aku negravengu na ldquoAma Maiasa neꞌe ho soru ku jiꞌi laardquo 10 Negravedhisegravemi egraveegravena hegraveia jiꞌiDagger ngare lii egraveci ho laꞌaasa Makedonia Madhutu ngangee jiꞌi naAma Lamatua ka dhu pua jiꞌi laꞌa lole JꞌaraMamuri Na mi dhegraveu egravetu cabegraveka dhasi negraveiNegraveti egraveegravena ka Na kai jiꞌi baku laꞌa asa eraleo
Lidia parcaya Lamatua Yesus egravetu kotaPilipi
11 Egravele egraveegravena ka jiꞌi caꞌe balu egravetu kotaTroas ho laꞌa asa pulu iiki cue ngara naSamotrake Asa begraveli egraveegravena jiꞌi laꞌa taruuka dꞌai kota egraveci ngara na Neapolis Kajiꞌi puru egravetu egraveegravena 12 Negraveti egraveegravena jiꞌi kakohaga laꞌa asa kota Pilipi kota kapai cueegravetu propensi Makedonia Kota neꞌe egravetudꞌara paredha Roma kahegravei Jiꞌi pea pegraveri-pegraveri lodꞌo di egravetu egraveegravena
13 Dꞌai lodꞌo aꞌoro sasabꞌa dhegraveu Yahudijiꞌi laꞌa tenge era sabajꞌa dhegraveu Yahudi Jiꞌipangee na era sabajꞌa egraveegravena egravetu sebheloko Ka jiꞌi kako ako kajꞌegraveu ciki negravetidꞌara kota hegraveia jiꞌi ngegravedhi loko egraveci Egravetuera neꞌe jiꞌi paraga degravenge pegraveri-pegraveri dhegraveubhegravenisect ka jiꞌi madhegravedi padhai lii degravengeregravengu 14 Negraveti dhegraveu bhegraveni se abhu dhegraveuegraveci ngara na Lidia Negravengu negraveti kota ka-jꞌegraveu egraveci egravetu propensi Asia ngara na kotaTiatira Sasabꞌa Lidia pahia begravela measanama mangegraveru dhu kabꞌua titu kegravenadegravenge dhegraveu aae-dhegraveu kapai Negravengu ma-jꞌegraveni manegravengi-mangajꞌi mi Ama LamatuaNegraveti egraveegravena ka ropa na tadegravengi lii padhaiPaulus ka na segravemi nare degravenge
15 Hegraveia jiꞌi sarani Lidia degravenge isi egravemu naaaꞌi-aaꞌi ra Ropa sarani egravele ka na gale jiꞌiaku negravengu na ldquoAma si Ladhe miu ngeena jaꞌa ne parcaya tareꞌa-reꞌa le LamatuaYesus namiumaimanubha egravetu dꞌara egravemujiꞌirdquo Lula na pamako loe boe hegraveia jiꞌi laꞌa
Ra pamaso Paulus degravenge Silas asa dꞌarabegravedho egravetu kota Pilipi
16 Ca lodꞌo ropa jiꞌi laꞌa asa eramanegravengi-mangajꞌi ka jiꞌi paraga degravenge ana bhegraveniegraveci Negravengu ne egravenu dhegraveu Nidhu bhegravelu
163 Paulus neꞌa namadhutu atora adꞌa egraveegravena dhegraveu dhu sunamegraveka bisa boemaso asa dꞌara egravemumanegravengi-mangajꞌidhegraveu Yahudi Ladhe segravemi Timotius neo tulu Paulus ho lole Lii Lolo Beꞌa Lamatua Yesus asa dhegraveu Yahudi segravera negravenguhudꞌi suna ku Degravenge jꞌara segravemi egraveegravena negravengu carui boe maso-kalua egravetu talora dhegraveu Yahudi dagger 167 Limuri nepropensi dhu uru egraveegravena ngara na Frigia Galati Asia Misia degravenge Bitinia abhu egravetu rai Turki Dagger 1610 Egravetu dꞌaraayat neꞌe pake lii lsquojiꞌirsquo lula Lukas paꞌegraveci degravenge Paulus si egravetu neꞌe Lukas ka dhu suri sasuri neꞌe sect 1613 Madhutuatora hudꞌi abhu canguru dhegraveu mone Yahudi heka bisa ra pakegravedꞌi egravemu manegravengi-mangajꞌi ra Ra ige boe dhegraveu bhegraveniDe lula abhu dhoka pegraveri-pegraveri dhegraveu bhegraveni dhu sabajꞌa egravetu sebhe loko Gangites egravedhi bisa teꞌa peka na egravetu kota Pilipiabhu dhegraveu mone Yahudi ciki di
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1617 217 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1637sabꞌa egravetu dꞌara negravengu ka na neꞌa ladhekalua dhegraveu Negravengu neꞌa malare kahegravei Kadhegraveu ae hia ne doi ho ra manegravengi negravenguladhe kalua regravengu Te ngaa lamatua anabhegraveni egravenu ne ka dhu abhu doi aaꞌi-aaꞌisegravera Ka regravengu jꞌajꞌi kaja 17 Lodꞌo egraveegravenaropa jiꞌi kako ana bhegraveni nemadhutu taruujiꞌi Ka na paꞌoo-parodha peka na ldquoDhegraveuseꞌe se ana madhutu Ama Lamatua dhuKoasa Kapai Regravengu mai ho neo padꞌelojꞌara tasamia ka dhegraveu bisa abhu mamuriaa tasamia ka Lamatua saku eele sasala-sasigo regravengurdquo
18 Ana bhegraveni ne paꞌoo taruu segravemi egraveegravenadꞌai pegraveri-pegraveri lodꞌo Negravebhu-negravebhu hegraveiaPaulus roca nanene lii paꞌoo-parodha anabhegraveni ne Ca tegraveka ka Paulus kabegraveli ka-bodho ka na ladhe kaloo ne hegraveia na hiaparedha peka na ldquoHe Egraveu nidhu bhegraveluDegravenge koasa Lamatua Yesus jaꞌa paredhaegraveu kalua negraveti ana bhegraveni ne egravetu dꞌara cikiooꞌe neꞌe kahegraveirdquo Ropa Paulus peka naresegravemi egraveegravena cagꞌagꞌa laa nidhu ne kaluadegravenge ka
19 Lodꞌo lamatua ana bhegraveni egravenu egraveegravenareꞌa na koasa negravengu ele le hegraveia ra nasalula regravengu abhu heka doi Negraveti egraveegravena kara kegravepe Paulus degravenge Silas ka nuni regravetisi asa era pamaꞌegravete lii langu egravetu dꞌarapasa 20 Dꞌai egraveegravena hegraveia ra paꞌoo aae pekana ldquoDhegraveu seꞌe mai paꞌele iie kabarai egravedhiTe ngaa regravengu se dhegraveu rai leo DhegraveuYahudi se mai negraveti liꞌu ho pamae kabaraiegravedhi 21 Regravengu dadugu isi kabarai egravedhiho baku pusi-pahae degravenge jꞌara paredhaRoma segravena ka madhutu dhoka jꞌara regravengudirdquo
22 Ropa tadegravengi rare segravemi egraveegravena dhegraveu aesegravera nasa ka ra game Paulus degravenge SilasKa dhegraveu kapai egraveci egravetu egraveegravena pua dhegraveu ciueele megravedha-papake ka hake si 23 Ra hakerare ka pamaso dua ra asa dꞌara begravedhoRa pua komedhaa jꞌaga ho jꞌaga paie magedhoka ra rai 24Tadegravengi rare segravemi egraveegravena kakomedhaa jꞌaga ne pamaso Paulus degravengeSilas asa dꞌara kama egraveci egravetu talora aae egravemubegravedho egraveegravena Ka na ngapi haga si dua radegravenge ajꞌu ngangapi
25 Pe dꞌara talora megraveda sa Paulus degravengeSilas sabajꞌa degravenge sodꞌa koa-kio kolongaraAma Lamatua Aa ana begravedho leo segraveratadegravengi lii sodꞌa ra 26Cagꞌagꞌa laa rai opoka egravemu begravedho ne gagedꞌo Hegraveia babegravedhoegravemu ne bhoke eele Aa rate ana begravedhosegravera bhoke eele aaꞌi kahegravei
27 Ropa komedhaa jꞌaga egravemu begravedho nacagꞌagꞌa ka na kegravedꞌi Na ladhe hegravebꞌa egravemubegravedho bhoke eele aaꞌi Ropa negravedhi segravemiegraveegravena ka na pangee na ana begravedho rai aaꞌile Ka na bete samala na ho neo pamadheiisi 28 Te ngaa Paulus kai ne degravenge liimegravedhu peka na ldquoBaku pamadhe iisi egraveu tejiꞌi aaꞌi-aaꞌi mi ka seꞌe dhu tesa-tesa erardquo
29 Ropa tadegravengi nare lii egraveegravena komedhaane madhaꞌu titu kegravena degravenge ele ngangeeKa na pua dhegraveu regraveti hia ne labhu ka rai laꞌeasa dꞌara begravedho isi regravebha-regravebha segravene Kalaꞌe patitu kegravetu urutuu egravetu madha Paulusdegravenge Silas
30 Hegraveia lere negraveti regravengu asa liꞌu ka nakaregravei si aku negravengu na ldquoAma si Jaꞌa nejꞌegravera bia Jaꞌa tao tasamia segravena ka jaꞌa bakuabhu hahukurdquo
31 Ka Paulus si dhaa ne aku regravengu naldquoJꞌara ne segravemi neꞌe egraveu parcaya LamatuaYesus segravena ka Na patabuli egraveu Segravemi egraveegravenakahegravei degravenge isi egravemu egraveurdquo 32 Hegraveia Paulusdegravenge Silas padhai lii degravenge komedhaaegravemu begravedho degravenge isi egravemu na aaꞌi-aaꞌira Regravengu peka degravenge si Jꞌara MamuriLamatuaYesus 33Dꞌara taloramegraveda risi sahegraveia komedhaa jꞌaga egraveegravena lere negraveti Paulusdegravenge Silas ho ra pamegraveu nuꞌa ra Egravele egraveegravenaka Paulus degravenge Silas sarani komedhaadegravenge isi egravemu na aaꞌi-aaꞌi ra 34 Hegraveiakomedhaa jꞌaga ne negraveti Paulus si asa egravemuna hia si raꞌa-rinu Dhegraveu ne degravenge isi egravemuna karejꞌe bia lula regravengu parcaya le AmaLamatua
35 Begraveli madꞌae aae egraveegravena dhegraveu kapaidhu pamaꞌegravete lii hia lii asa komedhaajꞌaga egravemu begravedho segravena ka na patabuli eelePaulus degravenge Silas negraveti dꞌara begravedho
36 Tadegravengi nare lii egraveegravena hegraveia komed-haa ne peka degravenge Paulus aku negravengu naldquoDhegraveu kapai se rare lii egraveci le ho kalua eelemiu De miu dua mi legravepa ka degravenge mera-milurdquo
37 Tadegravengi rare segravemi egraveegravena ka Paulusnoꞌo boe segravemi nare Ka na peka haridegravenge dhegraveu regraveti lii segravera aku negravengu naldquoAadꞌo segravemi egraveegravena Jiꞌi se dhegraveu kabaraiRoma De jiꞌi manegravengi hak jiꞌi kahegravei Dhegraveuparedha hudꞌi jꞌue lii langu jiꞌi madhutuatora Dhu legraveke hudꞌi parisa uuru ku liilangu heka huku kegravena Te ngaa regravengu taoboe segravemi egraveegravena Te regravengu dhae parisa megravekalii ho tenge sasala jiꞌi te ngaa regravengu hakekalabhe jiꞌi egravetu madha dhegraveu ae Aa abhumegraveka sasala egraveci sa te ngaa regravengu pamasole jiꞌi asa dꞌara egravemu begravedho Neꞌe ne sisu
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1638 218 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1714atora paredha Roma De regravengu neo kaluaeele jiꞌi iia-iia ka laa segravena ka dhegraveu bakureꞌa sasala jiꞌi ngaa Jiꞌi ngoꞌo boe segravemiegraveegravena Pua dhegraveu kapai segravera mai unu ra hokalua eele jiꞌi Segravemi egraveegravena ku heka jiꞌi segravemingare kegravenardquo
38 Ropa dhegraveu regraveti lii segravera legravepa lasi peka liiegraveegravena asa dhegraveu kapai kota egraveegravena heka regravengureꞌa kegravena na Paulus degravenge Silas dhegraveukabarai Roma kahegravei Ka ra madhaꞌu bia39Hegraveia dhegraveu kapai segraveramai asa egravemubegravedhoka ra mangaku sasala ra degravenge manegravengisegravena ka Paulus degravenge Silas baku nasa Kara patabuli dua ra negraveti dꞌara begravedho Aa ramanegravengi ho dua ra pakegravedꞌi degravenge ka negravetikota egraveegravena 40 Kalua negraveti egravemu begravedho kaPaulus si dhuli egravemu Lidia Egravetu egravemu egraveegravenadua ra paraga degravenge dhegraveu parcaya segravera Kara ajꞌa aa paꞌegravera dꞌara regravengu kahegravei Egraveleegraveegravena ka ra pakegravedꞌi negraveti kota egraveegravena
17Paulus si lasi asa kota Tesalonika
1 Egravele egraveegravena ka Paulus degravenge Silas kakotaruu Regravengu kako re kota egraveci ngara naAmpipolis lasi asa kota leo egraveci ngara naApolonia Negraveti negravei regravengu kako taruu hariasa kota Tesalonika Egravetu egraveegravena abhu egravemumanegravengi-mangajꞌi dhegraveu Yahudi cue
2 Dhu tema le ladhe dꞌai era egravecidhu abhu egravemu manegravengi-mangajꞌi aa legravekedegravenge lodꞌo aꞌoro sasabꞌa dhegraveu YahudiPaulus laꞌe sabajꞌa degravenge dhegraveu egravetu segraveraEgravetu Tesalonika Paulus maso asa dꞌara egravemumanegravengi-mangajꞌi regravengu kahegravei Ka napadhue-padhai degravenge regravengu madhutu isiSasuri Mola-Megraveci Ama Lamatua Paulusmadhutu sabajꞌa degravenge dhegraveu segravera dꞌai tegravelumigu 3 Negravengu peka degravenge si aku negravenguna ldquoLadhe egravedhi parisa paie Sasuri Mola-Megraveci Lamatua egravedhi teꞌa na negraveti uru kamai ra suri tegraveke le na Dhegraveu dhu Lamatuamoa tegraveke egraveegravena limuri mai abhu jꞌajꞌegravera aetitu kegravena toke dꞌai Na madhe Te ngaaLamatua pake koasa Na ho pamamuri hariNe Doe neꞌe egravedhi teꞌa le na Dhegraveu dhuLamatua moa tegraveke egraveegravena nuka Yesusrdquo
4 Ropa tadegravengi rare segravemi egraveegravena abhudhegraveu Yahudi dhu segravemi rare lii padhaiPaulus hegraveia ra paꞌegraveci degravenge ne Egravetu taloradhegraveu dhu segravemi rare lii padhai lii negravengusegravera abhu dhegraveu Yunani kahegravei dhu dꞌaradꞌegravei padegravetu Lamatua Aa abhu kahegravei pegraveri-pegraveri dhegraveu bhegraveni kapai egravetu kota egraveegravena
5 Te ngaa ama-ama dhegraveu Yahudi egravetukota egraveegravena dꞌara pegravedꞌa ka ra nasa Hegraveia
ra kakegravejꞌi-rariu dhegraveu bhelu ho ra tao kacoLodꞌo dhegraveu pakaboko ae ka ra tao maruruegravetu dꞌara kota egraveegravena Ra tenge Paulus degravengeSilas ho neo nuni regraveti asa era dhegraveumarurusegravera Ka ra lasi maruru asa egravemu Yasonlula Paulus degravenge Silas pea egravetu egraveegravena 6-7Tengaa ra abhu boe Paulus si egravetu egraveegravena Kara nuni regraveti Yason degravenge pegraveri-pegraveri dhegraveuparcaya asa era pamaꞌegravete lii langu Rapasala Yason si aku regravengu na ldquoLimuri nedhegraveu rai leo maso asa kota egravedhi Regravengutaomaruru egravetumia-mia Regravengu neo paꞌeleatora egravetu kota egravedhi ho gati degravenge atoraregravengu Aa Yason ka dhu segravemi nare dhegraveusegravera manubha egravetu egravemu na Regravengu aaꞌi-aaꞌi ra labꞌa atora egravedhi lula regravengu roꞌoboe sogo-tagu dhegraveu aae kapai Roma nukaKeser Regravengu sogo-tagu dhoka dhegraveu aaeleo egraveci ngara na Yesusrdquo
8 Ropa tadegravengi rare lii egraveegravena ngangeedhegraveu kapai degravenge dhegraveu-dhegraveu dhu egravetu segraverasa mulai kaco 9 Hegraveia dhegraveu-dhegraveu kapaikota pua Yason degravenge dhegraveu parcaya leosegravera bꞌae doi jꞌajꞌi mi tadha regravengu taoheka maruru degravenge regravengu rai boe Ladhebꞌae rare heka dhegraveu kapai segravera patabulieele Yason si kegravena
Paulus si lasi asa kota Berea10 Dꞌai megraveda egraveegravena dhegraveu parcaya egravetu
kota Tesalonika segravera pangee na ldquoBeꞌa risiegravedhi pua Paulus degravenge Silas pakegravedꞌi lasiasa era leordquo Ka ra pua dua ra lasi asakota egraveci ngara na Berea Dꞌai negravei ka duara maso asa egravemu manegravengi-mangajꞌi dhegraveuYahudi 11Dhegraveu Yahudi egravetu Berea segravera leonegraveti dhegraveu Yahudi egravetu Tesalonika Te regravengudꞌegravei nanene aa neo segravemi rare lii padhai liiPaulus si Dhegraveu Berea segravera nanene paiePaulus si ka ra parisa toke lutu isi SasuriMola-Megraveci Ama Lamatua begraveli-begraveli megraveu-megraveda Regravengu neo reꞌa ngaa dhu Paulussi peka legraveke do aadꞌo 12 Negraveti egraveegravena kadhegraveu Yahudi ae egravetu egraveegravena parcaya LamatuaYesus Mesa boe regravengu di te abhu dhegraveuaae-dhegraveu kapai Yunani segravera dhu parcayakahegravei Regravengu dhu parcaya segravera abhu dhegraveubhegraveni degravenge dhegraveu mone
13 Te ngaa ropa dhegraveu Yahudi egravetu Tesa-lonika tadegravengi na Paulus si ajꞌa kahegravei LiiHolo-Nori Lamatua egravetu Berea ka regravengumai dadugu-rariu dhegraveu Berea segravera segravenaka ra tao maruru egravetu egraveegravena kahegravei 14 Negravetiegraveegravena ka dhegraveu parcaya egravetu Berea segravera lerePaulus lai-lai asa sebhe dhasi Te ngaaTimotius degravenge Silas pea taruu egravetu Berea
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1715 219 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 173215Dhegraveu segravera lere Paulus dꞌai kota egraveci ngarana Atena Ka ra tegraveke eele ne egravetu negravei aaregravengu legravepa hari mai asa Berea Regravengu regravetilii moa Paulus hia Timotius degravenge Silassegravena ka pamata ia ka ho mai paꞌegraveci degravengenegravengu egravetu Atena
Paulus egravetu kota kapai Atena16 Lodꞌo Paulus mate mamai Silas degravenge
Timotius dꞌara na jꞌegravera lula na negravedhiera sogo-tagu ae titu kegravena egravetu dꞌara kotaAtena
17 Te ngaa egravetu egraveegravena abhu dhegraveu Yahudidegravenge dhegraveu leo kahegravei dhu manegravengi-mangajꞌi mi Ama Lamatua Ka Paulusmaso asa dꞌara egravemu manegravengi-mangajꞌisegravera ho padhue-padhai degravenge regravengu Begraveli-begraveli egraveegravena negravengu laꞌe dꞌara pasa kahegravei hopadhai lii degravenge cee dhu na rage 18 Aana pakaregravei kahegravei degravenge mese-mese negravetidua kaboko dhegraveu egravetu egraveegravena Ca kabokomadhutu aꞌajꞌa Epikuros aa ca kabokohari ngara na Stoa Ropa na padhai liipeka na Yesusmamuri hari negravetimamadheNa dhegraveu cahagꞌe puu-pee peka na ldquoLeko-monyardquo Abhu cahagꞌe dhu lalangu nepeka na ldquoDhegraveu neꞌe ne neo laka-seti egravedhiho sogo-tagu dhegraveu dedha-liru na dhu egravedhitadhe boerdquo
19-21 Dhegraveu Atena degravenge dhegraveu leo dhumai pea egravetu era egraveegravena ladhe tadegravengi lii hiudo jꞌara hiu na dhegraveu dꞌegravelu-megraveu segravera temamadhegravedi pakaboko egravetu ledhe iiki egraveci ngarana Areopagus ho pasilu ngangee egravetu egraveegravenaEgravele egraveegravena ka pegraveri-pegraveri dhegraveu negraveti regravengu galeregraveti Paulus asa negravei ka ra peka degravenge neaku regravengu na ldquoEgraveu peka segraveku degravenge jiꞌiaꞌajꞌa hiu egraveegravena Te egraveu padhai lii jꞌara hiudhu pamalaa jiꞌi De jiꞌi manegravengi egraveu lolehari ku ciki ho jiꞌi ngeꞌa megraveurdquo
22-23 Hegraveia Paulus kegravedꞌi titu ka na padhailii peka na ldquoMiu dhegraveu Atena aaꞌi-aaꞌi miJaꞌa kako palegraveme le dꞌara kota miu ne kajaꞌa keꞌa na miu majꞌegraveni madhutu agamaJaꞌa kegravedhi era sogo-tagu miu egravetu mia-miaAa jaꞌa kegravedhi hadhu sogo-tagu egraveci kahegraveidhu suri peka na lsquoHadhu sogo-tagu neera sogo-tagu dhegraveu dedha-liru leo dhu jiꞌitadhe boersquo Sasoa na miu sogo-tagu leAma Lamatua te ngaamiu tadhemegraveka NeNegravengu ne ka dhu jaꞌa peka degravenge miu
24 Negravengu ka dhu pajꞌajꞌi dedha-lirurai-haha degravenge isi ra aaꞌi-aaꞌi Negravengukahegravei Lamatua negraveti ngaa-ngaa aaꞌi-aaꞌi egravetudedha-liru degravenge rai-haha De Negravengu peaboe egravetu dꞌara egravemu sogo-tagu dhu dhegraveu rai-haha tao 25 Negravengu ka dhu hia aꞌae degravengemamuri mi egravedhi Aa Negravengu ka dhu pala-bagi ngaa-ngaa aaꞌi-aaꞌi dhu egravedhi parluuTe ngaa Negravengu parluu boe ngaa-ngaa Deegravedhi dhegraveu rai-haha bisa boe tulu Negravengu26 Negraveti dhegraveu egraveci di Lamatua pajꞌajꞌi dhegraveuaaꞌi-aaꞌi egravetu rai-haha ne Lamatua kadhu papala rai mi suku-suku egravetu rai-hahaAa Negravengu kahegravei dhu pacaꞌe-papuru dhegraveuparedha madhutu lodꞌo ra egraveci-egraveci
27 Negravengu tao segravemi egraveegravena ka lula dꞌadꞌegraveiNegravengu segravena ka egravedhi dhegraveu rai-hahapatangi-tenge jꞌara ho patadha pabeꞌadegravenge Ne Mema dhegraveu rai-haha tengejꞌara teko-teko ra paraga degravenge Ne Tengaa Negravengu kajꞌegraveu boe negraveti egravedhi 28 Lii egravecipeka nalsquoNegravengu ka dhu hia egravedhi aꞌae
Negravengu ka dhu hia egravedhi mamurirsquoLii hini egraveci negraveti miu peka na
lsquoMamuri egravedhi mai negraveti negravenguNegraveti egraveegravena ka egravedhi jꞌajꞌi ana-egravepu
negravengursquo29 Mema legraveke ka segravemi egraveegravena Egravedhi
aaꞌi-aaꞌi ti ana-egravepu Ama Lamatua Debaku pangee na Ama Lamatua sama segravemimegravedha sogo-tagu dhu dhegraveu rai-haha taonegraveti hualaa do hualaa pudhi do hadhumadhutu ngangee regravengu 30Uru-uru segraveramema dhegraveu dhae reꞌamegraveka jꞌara neꞌe Negravetiegraveegravena ka Ama Lamatua soro tegraveke regravengumamuri madhutu gagoa regravengu Te ngaalimuri ne Negravengu dꞌegravei heka egravedhi mamurisegravemi egraveegravena Negraveti egraveegravena ka Na paredha hoegravedhi tegraveke eele megravedha sogo-tagu segravera aalati kamadhutuNe 31Napeka tegraveke le lodꞌoegraveci hoNa neo huku dhegraveu rai-haha aaꞌi-aaꞌira lula sasala-sasigo regravengu Aa Na pajꞌujꞌumema Dhegraveu egraveci jꞌajꞌi Dhegraveu Pamaꞌegravete LiiLangu Dhegraveu egraveegravena ka dhu begraveli-camegravedꞌapamaꞌegravete lii langu degravenge mola Limuri neegravedhi teꞌa le Dhegraveu Pamaꞌegravete Lii egraveegravena cee kaNegravengu ne Negravengu egraveegravena dhu madhe le tengaa Ama Lamatua pamamuri hari Nerdquo
32 Te ngaa ropa ra tadegravengi Paulus pekana dhegraveu madhe mamuri hari ka dhegraveu
1718 Dhegraveu negraveti kaboko Epikuros madhutu mese regravengu ngara na Epikuros Na ajꞌa peka na mamuri beꞌa nukamamuri karejꞌe taruu Baku pusi-pahae degravenge ngaa-ngaa dhu leo Dhegraveu negraveti kaboko Stoa madhutumese regravengu ngarana Seno Na ajꞌa peka na dhegraveu hudꞌi jꞌaga paie ngiꞌu degravenge ator paie ngangee toke dꞌai dhegraveu rasa heka jꞌegravera degravengedꞌara iisi pegravedꞌa heka 1725 1 Dhegraveu Aae segravera 827 Yesaya 425 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 749
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1733 220 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1815cahagꞌe dhu pakaboko egravetu egraveegravena mari keꞌe-keꞌe segravene Aa dhegraveu cahagꞌe hari dꞌegraveinanene peka na ldquoJiꞌi neo nanene egraveu eraTe ngaa lodꞌo leo hari ku laardquo 33 HegraveiaPaulus kegravedꞌi eele era egraveegravena 34Te ngaa abhukahegravei dhegraveu dhupaꞌegraveci degravenge ne lula regravenguparcaya le Lamatua Yesus Negraveti taloraregravengu segravera abhu dhegraveu tuka parisa lii languegravetu Areopagus ngara na Dionisius Aaabhu dhegraveu bhegraveni egraveci ngara na DamarisAbhu kahegravei pegraveri-pegraveri dhegraveu leo hari dhumadhutu regravengu
18Paulus patadha degravenge Priskila degravenge Ak-
ila egravetu kota Korintus1-3 Lodꞌo egraveegravena abhu dhegraveu aae kapai
paredha Roma ngara na Klaudius Na nasadegravenge dhegraveu Yahudi ka na babegravega eele sinegraveti kota Roma egravetu propensi Italia Kara pajꞌala asa mia-mia Hegraveia abhu dhegraveuYahudi egraveci ngara na Akila degravenge dhegraveuegravemu na Priskila Dua ra rai negraveti propensiItalia lasi asa kota Korintus Akila nedhegraveu negraveti propensi Pontus Sasabꞌa na taomegravedha negraveti kaꞌuri badha
Lodꞌo egraveegravena Paulus tegraveke eele kota Atenalaꞌe asa kota Korintus Egravetu egraveegravena napatadha degravenge Akila aa Priskila lulanegravengu dhegraveu tao megravedha negraveti kaꞌuri kahegraveiRegravengu pea paꞌegraveci aa ra sabꞌa paꞌegraveci kahegravei
4 Ladhe dꞌai lodꞌo ae sasabꞌa dhegraveuYahudi Paulus laꞌe asa egravemu sabajꞌa egravetu negraveiKa na pamako dhegraveuYahudi degravenge dhegraveu leosegravera ho parcaya Lamatua Yesus
5 Te ngaa ropa Silas degravenge Timo-tius mai negraveti propensi Makedonia Paulussabꞌa heka megravedha negraveti kaꞌuri Megraveda-megraveu sasabꞌa negravengu dhoka holo-nori dhegraveuYahudi peka na ldquoDhegraveu dhu Ama Lamatuaneohiamai egraveegravena dhu egravedhimate-mate negravetiuru ka mai Negravengu mai le Nuka Yesusrdquo
6 Te ngaa abhu pegraveri-pegraveri dhegraveu Yahudidhu loe boe palabꞌa degravenge ne Aa ra padhailii pamanahu ne Ka Paulus caro eeleahu negraveti megravedha-papake na segravena ka jꞌajꞌimi tadha dhu peka na negravengu pusi-pahaeheka degravenge dhegraveu se lula regravengu roꞌo boesegravemi rare Lii Lolo Beꞌa dhu na peka-padhaidegravenge ra Hegraveia na padhai lii aku negravengu naldquoMiu se seli-kolane Miu pakatele dhiluTe ngaa ngaa-ngaa tao boe Pe egraveegravena nadui mere palami Negraveti doe neꞌe ne jaꞌa tao
heka ai-hegravebꞌa mi miu dhegraveu Yahudi Huaiia jaꞌa laku ajꞌa-nori suku leo dhu Yahudiboerdquo
7 Padegravetu degravenge egravemu sabajꞌa egraveegravena abhuegravemu pea egraveci Lamatua egravemu egraveegravena ngara naTitius Yustus Negravengu ne dhegraveu Yahudi boete ngaa dꞌara na dꞌegravei padegravetu Ama LamatuaRopa Paulus tegraveke eele dhegraveu Yahudi na laꞌeasa dꞌara egravemu Titius Yustus ne
8 Negravebhu boe ka kegravetu egravemu sabajꞌa egraveegravenaparcaya Lamatua Yesus Ngara na Kris-pus Isi egravemu na aaꞌi-aaꞌi degravenge dhegraveu Ko-rintus dhu leo segravera parcaya lii dhu Pauluslole degravenge ra kahegravei Ka Paulus sarani siaaꞌi-aaꞌi ra
9 Egravetu dꞌara megravedꞌa sa Paulus abhu tanilaka na tadegravengi lii padhai Ama Lamatuapeka na ldquoPaulus Egraveu baku madhaꞌu aamage dꞌara egraveu roe kahegravei Sasabꞌa egraveu dhaeegravele megraveka De egraveu hudꞌi ajꞌa dhegraveu segravera taruudegravenge Lii Lolo Beꞌa Jaꞌa 10 Sanegravedꞌe ee Egraveusabꞌa boemesamu te Jaꞌa tegraveke eele boe egraveuMasi ka dhegraveu pajꞌegravera egraveu te ngaa Jaꞌa taotaruumadha-dhilumi egraveumegraveu-megraveda Bakubhegravelu Te egravetu dꞌara kota ne dhegraveu Jaꞌa aerdquo
11 Ropa tadegravengi lii ne Paulus pea egravetukota Korintus dꞌai negravebhu ku dꞌai ca tegraveuegravena hegraveru Na ajꞌa dhegraveu-dhegraveu egravetu segravera JꞌaraMamuri Lamatua
12 Dꞌara tegraveu egraveegravena ra dedꞌe dhegraveu egraveci jꞌajꞌigubernur egravetu propensi Akaya Ngara naGalio Ka pegraveri-pegraveri dhegraveu Yahudi pareꞌalii ho egravere regraveti Paulus asa madha guber-nur egravetu era pamaꞌegravete lii langu 13 Ka ragalaa Paulus aku regravengu na ldquoDhegraveu neꞌene dadugu dhegraveu ae ho maso agama hiumasi ka dhegraveu paredha Roma mangaku boeagama egraveegravenardquo
14 Te ngaa ropa Paulus neo bhoke hegravebꞌaneo siri iisi na cagꞌagꞌa laa gubernur kaine Gubernur pajegraveka degravenge dhegraveu Yahudidhu galaa Paulus peka na ldquoWeh Miudhegraveu Yahudi se pasa dhilu miu ee Ladhemiu mai galaa dhegraveu dhu tao jꞌara bhelu-katubꞌa do dhegraveu pamadhe dhegraveu jaꞌahudꞌi tao ai-hegravebꞌa kegravena 15 Te ngaa liigalaa miu ne lii langu dꞌara egravemu miu unumi Miu dhoka pasala dꞌara lula-negraveti atoraagama Yahudi miu unu mi lula-negraveti liipadhai lii aa lula-negraveti ngara-ngara dhegraveudidagger De lii langu segravemi segravera dhegraveu paredhapamaꞌegravete boerdquo
1812 Madhutu dhu suri egravetu hadhu egraveci regravengu dedꞌe Galio jꞌajꞌi gubernur egravetu Akaya hegraveru Juli tegraveu 51 dagger 1815Dhegraveu Yahudi dꞌegravei titu kegravena tao lii langu lula-negraveti jꞌajꞌajꞌi dhegraveu
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1816 221 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 19316 Egravele hegraveia gubernur babegravega eele si
negraveti era pamaꞌegravete lii langu egraveegravena 17 Kadhegraveu-dhegraveu Yunani egravetu egraveegravena kegravepe dhegraveu egravecingara na Sostenes Negravengu ne kapala egravemumanegravengi-mangajꞌi dhegraveu Yahudi Ka nuniregraveti hegraveia ra game ne egravetu madha gubernurTe ngaa gubernur pusi-pahae boe si kahegravei
Negraveti Korintus Paulus legravepa hari asa kotaAntiokia egravetu propensi Siria
18-19 Egravele egraveegravena ka Paulus pea taruu egravetuKorintus Te ngaa negravebhu-negravebhu ka napalangu lii degravenge dhegraveu parcaya egravetu egraveegravenaHegraveia laꞌe asa kota egraveci ngara na Kengkreapalere degravenge Priskila degravenge Akila ho ramate kapa Egravetu egraveegravena Paulus lusu pakahonikegravetu na segravena ka jꞌajꞌi mi tadha peka nangaa dhu negravengu pajaji le uru egraveegravena degravengeLamatua limuri ne negravengu tao nare leDaggerKa ra caꞌe kapa pakegravedꞌi lasi asa kota Epe-sus Dꞌai negravei regravengu puru Hegraveia Paulustegraveke eele angalai na dhegraveu dua segravera ka namaso asa dꞌara egravemu sabajꞌa dhegraveu YahudiEgravetu egraveegravena na padhue-padhai degravenge dhegraveuYahudi segravera 20 Egravetu dꞌara padhue-padhaine dhegraveu Yahudi ae dhu dꞌegravei naneneka ra manegravengi ho Paulus pea degravenge siako negravebhu ciki Te ngaa na dhaa boe21Hegraveia na palangu lii aku negravengu na ldquoAꞌarimage miu dꞌara kura Ladhe Lamatuabhoke jꞌara begraveli-camegravedꞌa jaꞌa legravepa harimaiparaga degravenge miurdquo Padhai lii nare hegraveialaꞌe degravenge ka tegraveke eele Epesussect
22 Ka laꞌe taruu degravenge kapa asa kotaKaisarea Dꞌai negravei Paulus puru ka laꞌe asaYerusalem laꞌe paraga degravenge dhegraveu-dhegraveuparcaya egravetu egraveegravena Egravele egraveegravena ka na legravepahari asa kota Antiokia 23 Na pea egravetu negraveiako negravebhu hegraveia na kako palegraveme propensiGalati degravenge propensi Frigia Egravetu dꞌarakakako negravengu ne Paulus paꞌegravera dꞌara dhegraveuparcaya segravera
Apolos sabꞌa egravetu kota Epesus degravenge kotaKorintus
24 Lodꞌo egraveegravena abhu dhegraveu Yahudi egravecinegraveti kota Aleksandria egravetu propensi MasirNgara na Apolos Negravengu ne dhegraveu dhumegraveu padhai lii aa neꞌa isi Sasuri AmaLamatua kahegravei Negravengu heka nare kotaEpesus kegravena 25 Negravengu tadegravengi le lii lolenegraveti LamatuaYesus te ngaamamegraveunadꞌai
iia megraveka Aa na dꞌegravei kahegravei lolo hari degravengedhegraveu leo Na lole degravenge dꞌara kateme aangaa dhu na peka-padhai segravera legraveke tareꞌaNaneꞌa negravengu dhoka Yohanis sarani dhegraveuladhe ra loe eele ka negraveti tao sasala-sasigoregravengu 26 Ca tegraveka ka na padhai lii degravengedꞌara bani dhu pahuni boe egravetu dꞌara egravemumanegravengi-mangajꞌi dhegraveu Yahudi Priskiladegravenge Akila egravetu egraveegravena kahegravei aa tadegravengi napadhai lii Ropa egravele manegravengi-mangajꞌihegraveia dua ra gale Apolos ho dhuli egravemuregravengu Dꞌai egravemu ka dua ra heka lolelutu sela mi Apolos lula-negraveti Jꞌara MamuriLamatua Yesus
27 Egravele egraveegravena ka Apolos pamaꞌegravete ho laꞌeasa propensi Akaya Dhegraveu parcaya egravetuEpesus dꞌara egraveci kahegravei degravenge negravengu Hegraveiaregravengu tao sasuri egraveci paꞌadhu hia aꞌariregravengu egravetu Akaya segravera segravena ka ra segravemirare Apolos degravenge beꞌa Ropa na segraveminare sasuri egraveegravena ka pakegravedꞌi degravenge DꞌaiAkaya negravengu soru-bara tareꞌa-reꞌa dhegraveu-dhegraveu parcaya egravetu segravei 28 Egravetu egraveegravena kahegraveinegravengu padhue-padhai aa pakaregravei degravengedhegraveu Yahudi segravera egravetu madha dhegraveu ae tengaa ra segi boe ne Na pake isi SasuriMola-Megraveci AmaLamatuaho ajꞌa dhegraveu segraverapeka na ldquoDhegraveu dhu Ama Lamatua moategraveke le neo hia mai dhu egravedhi tatae negravebhunare sange neꞌe nuka Yesusrdquo
19Paulus legravepa hari asa kota Epesus
1 Lodꞌo Apolos egravetu Korintus era Pauluskako palegraveme le rae-rae egravetu ledhe-ledhesegravera Ka na dꞌai kota Epesus Egravetu egraveegravena naparaga degravenge pegraveri-pegraveri dhegraveu dhu parcayale Lamatua Yesus
2 Ka na karegravei si aku negravengu na ldquoAꞌariLodꞌo miu parcaya Lamatua Yesus miusegravemimere le Roh Lamatua dhuMola-Megravecido dhaerdquo
Ka ra dhaa aku regravengu na ldquoDhae Jiꞌi sedhae tadegravengimegraveka peka na Ama Lamatuaunu Roh dhu segravemi egraveegravenardquo
3 Ka Paulus karegravei hari si aku negravengu naldquoLodꞌo miu sarani egraveegravena miu pake saranimia kardquo
Hegraveia ra dhaa ldquoRa sarani jiꞌi madhutujꞌara dhu Yohanis sarani dhegraveurdquo
Dagger 1818-19 Ladhe abhu dhegraveu Yahudi dhu neo paꞌegraveki lii pajaji degravenge Lamatua negravengu hudꞌi puasa ku Ladhe dꞌai egraveleku lii pajaji egraveegravena na lusu pakahoni kegravetu na Ladhe egravetu dꞌara sasuri Sensus 618 sect 1821 Abhu dhegraveu dꞌegravelu-megraveu dhupeka na Paulus neo tegraveke eele si lula na dꞌegravei titu kegravena laꞌe madhutu kalela Paska egravetu kota Yerusalem Ladhe ngegravelu aaedhasi aae mai negravengu jꞌajꞌi heka pakegravedꞌi
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 194 222 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 19244 Ka Paulus peka na ldquoNanene ku laa
Yohanis sarani dhegraveu jꞌajꞌi mi tadha nadhegraveu ae eele negraveti sasala-sasigo ra Te ngaami sanegravedꞌe ee Begraveli-begraveli egraveegravena negravengu kadhu ajꞌa dhegraveu Israꞌel peka na regravengu hudꞌiparcaya ku Yesus nuka Dhegraveu dhu Lamatuapua mairdquo
5 Ropa tadegravengi rare hegraveia ra manegravengisegravena ka Paulus sarani si ho regravengu jꞌajꞌidhegraveu unu Lamatua Yesus 6Ka ropa Paulusbane ai mi dhegraveu seꞌe aa na manegravengi-mangajꞌi hia ra hegraveia Roh Lamatua dhuMola-Megraveci puru asa dhegraveu seꞌe Ka regravengumulai padhai lii-lii dhu leko-leo dhuregravengu tadegravengi megraveka ciki sa Aa Lamatuapake si ho peka ngaa dhu egraveegravena na jꞌajꞌi begraveli-camegravedꞌa 7Regravengu aaꞌi-aaꞌi ra dhegraveu cangurudua
Lamatua pake Paulus egravetu Epesus8 Lodꞌo Paulus pea egravetu kota Epesus
negravengu biasa maso asa dꞌara egravemu-egravemusabajꞌa ho ajꞌa-nori dhegraveu lula-negraveti paredhaAma Lamatua toke jꞌara dhu lutu aamu-aamu Na padhai lii dhu paꞌabhe boe Natao segravemi egraveegravena toke dꞌai tegravelu hegraveru 9 Tengaa abhu kahegravei dhegraveu cahagꞌe dhu segravemirare boe aꞌajꞌa na ka ra palabꞌa degravenge neRegravengu dadugu-rariu dhegraveu segravena ka bakumadhutu Jꞌara Mamuri Lamatua YesusNegraveti egraveegravena ka Paulus degravenge dhegraveu parcayasegravera tegraveke eele egravemu sabajꞌa ne ka lasi pak-aboko egravetu egravemu sakola Kapala sakola egraveegravenangara na Tiranus 10 Paulus ajꞌa egravetu eraneꞌe dꞌai dua tegraveu toke dꞌai dhegraveu-dhegraveu egravetupropensi Asia aaꞌi-aaꞌi ra tadegravengi Lii LoloBeꞌa Lamatua Yesus Dhu nanene se dhegraveu-dhegraveu Yahudi degravenge dhegraveu leo kahegravei
Ana-ana negraveti Sakewa11 Lodꞌo egraveegravena Lamatua hia Paulus koasa
ho na tao rupa-rupa tadha malaa dhu ka-pai 12 Conto segravemi regraveti begravela dhu egraveki kegravetudo begravela dhara hake dhu Paulus pake leho sadꞌi pagoi legraveke mi dhegraveu pegravedꞌa na egraveipapegravedꞌa dhegraveu segravera egravele degravenge Segravemi egraveegravenakahegravei degravenge nidhu bhelu segravera kalua negravetidhegraveu
13-14 Egravetu egraveegravena abhu ama agama dhegraveuYahudi egraveci degravenge ana mone na dhegraveupidhu Dhegraveu egraveegravena ngara na Sakewa Anana segravera biasa lasi asa mia-mia ho babegravegeeele nidhunegraveti dhegraveu Regravenguneopake segraveku
ngara Yesus ho babegravege eele nidhu negravetidhegraveu degravenge peka ldquoEgraveu tadhe Yesus dhuPaulus lole egraveegravena Jaꞌa paredha egraveu pakekolongara Yesus ho kalua ka negraveti dhegraveuneꞌerdquo
15 Ca tegraveka ropa ra neo paredha segravemiegraveegravena abhu nidhu bhelu egraveci dhu dhaa akunegravengu na ldquoJaꞌa tadhe Yesus Aa jaꞌa tadhePaulus kahegravei Te ngaa miu se ceerdquo 16 Kadhegraveu dhu nidhu tao egraveegravena nasa bia Najꞌubhu lai-lere aa na jꞌegraveli-maregraveu si Napanuꞌa si aa na ciu pamae eele kodho egravetuua ra toke regravengu rai ele hui negraveti egravemu egraveegravenadegravenge heka megravedha-papake
17 Hegraveia lii lolo ne pale-legraveme negraveti hegravebꞌaegraveci asa hegravebꞌa egraveci toke dhegraveu Epesus segraveratadegravengi aaꞌi Dhegraveu Yahudi degravenge dhegraveuYahudi boe tadegravengi kahegravei Sadꞌi cee egraveegravenaka dhu tadegravengi lii lolo ne aaꞌi-aaꞌi ramalaa Negraveti egraveegravena ka ra koa-kio kolongaraLamatua Yesus lula Na hia le koasa kapaimi Paulus 18 Hegraveia dhegraveu dhu parcaya hiusegravera mai asa aꞌari dhu parcaya negraveti urusegravera ho bhoke dꞌara regravengu segravena ka ramangaku sasala-sasigo ra 19Negraveti regravengu seabhu dhu pake naꞌi kahegravei Ka ra pakabokoaaꞌi sasuri ajima regravengu segravera ho ra tunueela si Ladhe ige kabꞌua buku-buku segraveralegravemi nguru riho doi iia
20 Egravele egraveegravena ka dhegraveu parcaya segravera paloloLii Lolo Beꞌa Lamatua megraveda-megraveu palegravemeera Negraveti egraveegravena ka dhegraveu-dhegraveu parcaya asatabha ae lula Lii Holo-Nori Ama Lamatuane tao paie mamuri dhegraveu egravetu mia-mia
Dhegraveu maruru egravetu kota Epesus21 Egravele egraveegravena ka Paulus pamaꞌegravete ho
legravepa asa Yerusalem Te ngaa dꞌara negravengudꞌegravei risi laꞌe uuru asa propensi Makedo-nia degravenge propensi Akaya heka na kakotaruu asa kota Yerusalem kegravena Negravengudhu pangee le egravetu dꞌara negravengu peka naldquoBeꞌa risi jaꞌa paꞌegravele aaꞌi uuru ku sasabꞌajaꞌa egravetu era seꞌe Te tasamia egraveegravena ka jaꞌadꞌai kota Roma kahegraveirdquo 22 Negraveti egraveegravena kana pua angalai dhegraveu dua nuka Timotiusdegravenge Erastus ho lasi uuru asaMakedoniaTe ngaa negravengu pea ako negravebhu era egravetupropensi Asia
23 Lodꞌo egraveegravena egravetu kota Epesus jꞌajꞌi liilangu kapai lula-negraveti Jꞌara Mamuri Yesus24 Lii langu egraveegravena jꞌajꞌajꞌi na segravemi neꞌeka egravetu Epesus abhu tuku egraveci ngara na
194 Mateos 311 Markus 147-8 Lukas 34 16 Yohanis 126-27 1919 Regravengu tunu eele buku-buku regravengu sesegravena ka jꞌajꞌi tadha regravengumadhutu heka isi buku segravera Ca doi iia egraveegravena sama segravemi gaji tuka dꞌara ca lodꞌo De buku-bukudhu ra tunu eela segravera kabꞌua ae titu kegravena
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1925 223 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1939Demetrius Negravengu biasa pasilu doi iia hotao egravemu sogo-tagu dhu ana iiki hiami dewiegraveci ngara na Artemis Lula sasabꞌa nenegraveti aꞌoto ae ka na pake dhegraveu sabꞌa aetitu kegravena Negraveti egraveegravena ka na abhu doi-dhariae 25 Ca lodꞌo hegraveia Demetrius pakabokoaaꞌi tuka-tuka na degravenge tuka-tuka dhuleo segravera ka na peka degravenge si aku negravenguna ldquoAma-ama degravenge aꞌari Miu meꞌana mamuri egravedhi beꞌa segravemi neꞌe ne lulasasabꞌa neꞌe hia egravedhi doi ae 26 Te ngaalimuri ne egravedhi tegravedhi le degravengemusimadhaaa tadegravengi le degravenge roꞌa dhilu tatao negraveti liipadhai lii Paulus Negravengu ka tuka dadugudhegraveu ae peka na megravedha dhu egravedhi tuku segaguna na aadꞌo Madhutu negravengu patungdhu egravedhi tao se dhoka dewa-dewi leko-monya di Mesa boe dhegraveu egravetu kota Epesusdi dhu legraveka lii padhai lii na te ngaa dhegraveuegravetu propensi Asia kahegravei 27 De mi nanenepaie Begraveli-camegravedꞌa egravedhi se jꞌajꞌi hari ngaaera ladhe dhegraveu ae-ae lasi madhutu Paulussi Tatu dhegraveu roꞌo heka hegravelimegravedha sasabꞌaegravedhi Sanegravedꞌe ee Limuri ne dhegraveu aesogo-tagu bhegraveni iia dedha-liru ArtemisPale-legravemepropensi Asia toke dꞌai roꞌa aae-roꞌa iiki egravetu rai-haha ne dhegraveu aaꞌi-aaꞌi ramai koa-kio ne egravetu egravemu kapua sogo-taguna egravetu kota Epesus ne Mage dhoka degravengejꞌara segravemi egraveegravena dhegraveu mai heka sogo-tagune ka regravengu mai heka asa neꞌe kahegraveirdquo
28 Ropa dhegraveu ae se tadegravengi rare neꞌeka dꞌara ra pana-magꞌoro Hegraveia ra paꞌoo-parodha peka na ldquoMamuri ArtemisArtemis dhu hua iia Egravedhi dhegraveu Epesuskoa-kio kolongara Artemisrdquo 29 Tadegravengi liidhegraveu paꞌoo-parodha segravemi egraveegravena hegraveia dhegraveumulai rai lasi negraveti mia-mia pakaboko asaera egraveegravena toke dhegraveu pegravenu segravemi tao cegravecisa egravetu dꞌara kota egraveegravena Te ngaa dhegraveu aese malaa Ka ra maruru palegraveme jꞌara oka-hoo toke dꞌai tana lapa taleo aaedagger Rakegravepe dhegraveu dua ka ra regraveti asa era egraveegravenaDhegraveu dua segravera egraveci ngara na Gayus aa egravecihari Aristarkus Ra kegravepe dhegraveu dua se lularegravengu dua ra ana madhutu Paulus negravetiMakedonia 30 Ropa tadegravengi lii neꞌe kaPaulus neo laꞌe asa talora aae dhegraveu dhumaruru segravera te ngaa dhegraveu parcaya egravetusegravera magee ne roꞌo boe hia laꞌe 31 Abhupegraveri-pegraveri dhegraveu kapai negraveti propensi Asiadhu patadha beꞌa degravenge Paulus Regravengu
pua dhegraveu lasi peka segravena ka Paulus bakulaꞌe asa talora dhegraveu ae dhu maruru segravera
32 Hegraveia egravetu dꞌara tana lapa egraveegravena dhegraveupakaregravei jꞌajꞌajꞌi lii langu egraveegravena Cahagꞌepaꞌoo iia dꞌara aku regravengu na ldquoSegravemi neꞌerdquoAa cahagꞌe hari rodhe peka na ldquoSegravemiegraveegravenardquo Te ngaa ae ka negraveti regravengu dhu reꞌaboe jꞌajꞌajꞌi lii langu ne tasamia Regravengusegravera dhoka madhutu rarame di 33 Egravetuegraveegravena abhu kahegravei dhegraveu Yahudi dhu mulaimadhaꞌu lula ra pangeemage dhoka dhegraveuae segravera peka na dhegraveu Yahudi seꞌe ka dhudadugu-rariu dhegraveu segravena ka tao maruruegraveegravena Negraveti egraveegravena ka regravengu tule ca dhegraveu asamadha ho jꞌajꞌi tuka padhai lii regravengu Dhegraveuegraveegravena ngara na Aleksander Ra manegravengisegravena ka Aleksander bhiri regravengu peka nalii langu ne negraveti boe dhegraveu Yahudi Ka najꞌoke kacui-aai na ho kai dhegraveu ae se bakumaruru Hegraveia na mulai bhoke lii padhailii na bhiri dhegraveu Yahudi segravera 34 Te ngaaropa reꞌa rare negravengu egraveegravena dhegraveu Yahudika dhegraveu se paꞌoo asa tabha megravedhu pekana ldquoMamuri Artemis Artemis dhu huaiia Egravedhi dhegraveu Epesus koa-kio kolongaraArtemis dirdquo Regravengu paꞌoo-parodha segravemiegraveegravena nare dꞌai dua jam sa
35-36 Egravele egraveegravena ka ama kegravetu paredhaegravetu kota Epesus kegravedꞌi titu ka na padhailii ho na pamau si peka na ldquoAꞌari dhegraveuEpesus Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi reꞌa le na dewiArtemis dhu raropa asli na begravebhe negravetidedha-liru mai asa egravedhi De egravedhi dhegraveuEpesus ne ka dhu ladhe-leru paie ne Abhuboe ca dhegraveu sa dhu bisa pasisu rare hakegravedhi ho madhenge ne te egraveegravena dhu jꞌajꞌi lelii palolo-papeka negraveti uru dhu dhegraveu aaꞌi-aaꞌi reꞌa le De nga tao ka miu paꞌoo-parodha segravemi neꞌe Hudꞌi regravengu segravene raleko-monya madhutu dadꞌegravei ra te ngaamiu baku tao leli 37 Miu nuni megraveti dhegraveudua segravera asa neꞌe mai nuka segravemi dhegraveubhelu sa Te ngaa regravengu se manaꞌu boengaa-ngaa negraveti dꞌara egravemu kapua sogo-taguArtemis Aa ra padhai lii pakarehe boekolongara beꞌa dewi Artemis De miu neopasala si tasamia 38Sanegravedꞌe paie-iie Egravedhidegravenge era parisa lii Aa dhegraveu dhu pamaꞌegravetelii nuka mate segravei De ladhe Demetriussi neo tao lii langu na hudꞌi madhutuku jꞌara-jꞌara na ho regraveti asa era paꞌuri liilangu 39De ladhe abhu jꞌara leo dhu regravenguneo galaa na hudꞌi laa regravengu lasi pajiko
dagger 1929 Tana lapa kapai egravetu kota Epesus egraveegravena ra pake ho 1) tao rapat kota 2) karihu sandiwara aa 3) olaraga 26000dhegraveu bisa pakaboko egravetu dꞌara na Era egraveegravena egravetu tegravebhi ledhe Pion De rupa na beda boe degravenge stadion bola kaki limurine
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1940 224 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 2019degravenge dhegraveuheka segravera 40Mage dhoka dhegraveuparedha Roma pegraveci sasala egraveegravena mi dedhaegravedhi lulamaruru neꞌe Ladhe ra neo tengejꞌajꞌajꞌi lii langu neꞌe egravedhi dhaa peka nangaa Te lii langu ne degravenge boe kolo-kapuardquo 41 Ropa na padhai lii nare hegraveiaama kegravetu paredha egraveegravena pua si legravepa Ka ralegravepa degravenge ka
20Paulus si lasi hari asa propensi Makedo-
nia1 Ropa dhegraveu segravera maruru heka kota
Epesus jꞌajꞌi beꞌa hari segravemi uru egraveegravena HegraveiaPaulus kaboko nare dhegraveu parcaya egravetu segraveraka na paꞌegravera dꞌara si Egravele ka na palangulii hegraveia pakegravedꞌi asa propensi Makedonia2 Dꞌai era neꞌe laꞌe palegraveme rae-rae hopaꞌegravera dꞌara dhegraveu parcaya segravera Na taosegravemi egraveegravena toke dꞌai kabarai Yunani 3 Napea egravetu egraveegravena tegravelu hegraveru Egravele ka na paꞌegraverahari neo pakegravedꞌi degravenge kapa asa propensiSiria te ngaa na tadegravengi na dhegraveu Yahudirare lii egraveci neo pamadhe ne Ropa natadegravengi nare segravemi egraveegravena ka dꞌegravei heka laꞌetaruu asa propensi Siria Te ngaa laꞌe repropensi Makedonia
4 Abhu pegraveri-pegraveri dhegraveu dhu madhutuPaulus Regravengu se nuka Sopater ana negravetiPirus negraveti kota Berea dhegraveu dua negraveti kotaTesalonika ngara ra Aristarkus degravengeSekundus ca dhegraveu negraveti kota Derbe ngarana Gayus aa dhegraveu tegravelu negraveti propensi Asianuka Timotius Tikikus degravenge Trofimus
5-6 Egravele egraveegravena ka jaꞌa (Lukas dhu surisasuri ne) paraga hari degravenge Paulus egravetukota Pilipi egravetu propensi Makedonia Kaana-anamadhutu Paulus lasi uuru asa kotaTroas ho ra mate jiꞌi dua mi egravetu cabegravekadhasi negravei Lodꞌo egravele kalela Paska dhegraveuYahudi jiꞌi dua mi caꞌe kapa ka pakegravedꞌiasa kota Troas Lodꞌo egraveegravena jiꞌi legravemi lodꞌokateme egravetu dedha kapa Ropa jiꞌi dꞌaiTroas jiꞌi puru negraveti kapa Hegraveia jiꞌi paragahari degravenge anga dhegraveu leo segravera ka jiꞌi peaegravetu egraveegravena ca migu
Ana mone egraveci ngara na Yutikus manahunegraveti jendela egravetu kota Troas
7 Lodꞌo egraveegravena legraveke degravenge hari MiguPaulus pamaꞌegravete nare le peka na ldquoAꞌariBegraveli jaꞌa neo laku taruurdquo De jiꞌi dhegraveu
parcaya aaꞌi-aaꞌi pakaboko ho neo ngaꞌa-nginu Lula Paulus neo pakegravedꞌi negraveti egraveegravenaka na padhai lii degravenge jiꞌi toke dꞌai taloramegravedha 8 Jiꞌi pakaboko egravetu tadꞌa ka tegravelunegraveti egravemu cue Megraveda egraveegravena ra paheo labhuae 9 Lodꞌo egraveegravena ana mone egraveci ngarana Yutikusdagger dhu madhegravedi egravetu jendelaNegravengu nanene kahegravei lii padhai Paulus Tengaa negravebhu-negravebhu ka ana mone ne musimadha sakaa hegraveia na bhegravejꞌi luu Cagꞌagꞌalaa na manahu negraveti jendela egraveegravena asa railaꞌe Ka madhe mema 10 Hegraveia Pauluspuru laꞌe ka liku nare ana mone ne Hegraveiana peka ldquoPaꞌegravera dꞌara Te na mamurirdquo11-12 Jiꞌi aaꞌi-aaꞌi mi karejꞌe lula ana nemamuri hari Ka pakako regraveti ne asa egravemuna Hegraveia jiꞌi aaꞌi-aaꞌi mi caꞌe hari asaegravemu dedha ho madhegravedi ngaꞌa Ka Pauluspadhai lii hari toke dꞌai begraveli madꞌae egraveegravenaRopa lodꞌo rea jiꞌi palangu lii ho pakegravedꞌi
Negraveti kota Troas jiꞌi laꞌa asa kota Miletus13 Egravele egraveegravena ka jiꞌi ngare lii egraveci segravena ka
pahagꞌa ho egraveegravena na paraga hari egravetu kotacue ngara na Asos Hegraveia jiꞌi caꞌe kapa laꞌaasa Asos Te ngaa Paulus kako haga asa negraveilaꞌe
14 Ropa jiꞌi paraga hari degravenge Paulusegravetu Asos hegraveia Paulus caꞌe asa dedha kapalaꞌe aa jiꞌi pakegravedꞌi taruu asa kota Meti-lene 15 Negraveti Metilene jiꞌi pakegravedꞌi taruudegravenge kapa Ka asa begraveli egraveegravena jiꞌi padegravetu-degravetu degravenge pulu egraveci ngara na Kios Asacamegravedꞌa egraveegravena jiꞌi patangara degravenge puluSamos Dꞌai camegravedꞌa egraveci egraveegravena jiꞌi panahuegravetu hegravebꞌa-namoMiletus 16Te ngaa Paulusneo dꞌai lai-lai Yerusalem ho na madhutulodꞌo kalela Pantekosta egravetu negravei Na neo boelaꞌe asa kota Epesus lula negravengu abhu hekatebho
Paulus peka-padhai degravenge kegravetu jumaꞌatsegravera egravetu kota Epesus
17 Negraveti Miletus Paulus hia lii laꞌe asakegravetu jumaꞌat segravera egravetu Epesus segravena karegravengu mai paraga degravenge ne 18Ropa regravengudꞌai negravei hegraveia Paulus peka degravenge ra akunegravengu na ldquoAꞌari aaꞌi-aaꞌi Miu meꞌa lejꞌara mamuri jaꞌa karegravei negraveti lodꞌo partamajaꞌa dꞌai propensi Asia dꞌai sange neꞌe ne19 Miu meꞌa le kahegravei jaꞌa ne sabꞌa bia egravetutalora aae miu te ngaa jaꞌa padedha boeiisi Egravetu dꞌara sasabꞌa-laꞌa jaꞌa ne jaꞌapahaa egravei madha ae titu kegravena degravenge dui
205-6 Madhutu lii sasuri Yunani peka na lsquolodꞌo-lodꞌo beꞌa negraveti Roti dhu pake boe Ragirsquo Sasoa na lsquolodꞌo-lodꞌokapai sadia kalela Paskarsquo dagger 209 Madhutu sasuri lii Yunani lsquoEutikusrsquo egravedhi baca peka na lsquoYutikusrsquo
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 2020 225 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 2037-38jꞌegravera dhu ciki boe Jaꞌa abhu jꞌajꞌegravera ae negravetingangee karehe dhegraveuYahudi segravera 20Lodꞌojaꞌa ajꞌa-nori miu jaꞌa lole aaꞌi megraveu-megraveungaa dhu beꞌa dhu jaꞌa keꞌa kegravedhi hia miuAa jaꞌa ajꞌa kahegravei miu dhu pahuni boe egravetumadha dhegraveu ae Jaꞌa maso-kalua negraveti egravemuegraveci asa egravemu egraveci ho pasanegravedꞌe dhegraveu segraveralula-negraveti dadꞌegravei Lamatua 21 Jaꞌa peka kahegraveimi dhegraveu Yahudi degravenge dhegraveu leo segravera pekana regravengu loe eele ka negraveti sasala-sasigoregravengu ho madhutu Ama Lamatua Aaregravengu hudꞌi parcaya kahegravei Kegravetu egravedhi nukaLamatua Yesus
22 De jaꞌa neo peka segravemi neꞌe ka limurine jaꞌa neo laku asa Yerusalem lula RohLamatua lere negraveti jaꞌa laku asa negravei Jaꞌakeꞌa dhoka madhutu di masi ka jaꞌa keꞌaboe begraveli-camegravedꞌa ngaa ka dhu jꞌajꞌi midedha jaꞌa egravetu negravei 23 Te negraveti kota cueasa kota cue Roh Lamatua dhu Mola-Megravecipeka uuru le degravenge jaꞌa egraveegravena na ra pa-maso jaꞌa asa dꞌara begravedho degravenge jaꞌa pasaejꞌajꞌegravera ae egravetu negravei 24 Ka jaꞌa keꞌa memale lula Lamatua Yesus ka dhu hia jaꞌa duisasabꞌa ne egravetu kabela-kao jaꞌa segravena ka jaꞌalaku lole Lii Lolo Beꞌa peka na Lamatuasue egravedhi aa dꞌara Na hua iia kahegravei degravengeegravedhi Ladhe jaꞌa madhutu boe dadꞌegravei Naho paꞌegravele sasabꞌa Na neꞌe jaꞌa ngee namamuri jaꞌa guna boe ngaa-ngaa ciki sa
25 Limuri ne jaꞌa keꞌa le peka na begraveli-camegravedꞌamiu semegravedhi heka regravehu jaꞌa Masika jaꞌa dhu negravebhu ae le ajꞌa-nori miu segravenaka degravenge jꞌara tasamia miu jꞌajꞌi dhegraveu unuLamatua 26-28 Negraveti egraveegravena ka miu nanenepaie Jaꞌa paꞌegravele le sasabꞌa-laꞌa jaꞌa mi miuDe limuri ne miu ka dhu pakako taruusasabꞌa egraveegravena Negraveti egraveegravena ka ladhe abhuegravetu talora miu dhu jꞌajꞌi megraveka dhegraveu unuLamatua egraveegravena na miu tago mere Egraveegravenana sasala jaꞌa aadꞌo heka Sanegravedꞌe paieJaꞌa peka le degravenge miu dadꞌegravei Lamatuaaaꞌi-aaꞌi Jaꞌa pahuni boe egraveci sa De miuhudꞌi laladhe paie mamuri miu aa jꞌagapaie-iie dhegraveu-dhegraveu dhu Roh Lamatua dhuMola-Megraveci pangegravedꞌu mi miu ho ladhe-leru si Baku bhegravelu peka na LamatuaYesus madhe le ho sui pamaꞌegravete dhegraveu segraveradegravenge raa Negravengu mesa Na Negravengu kadhu pajꞌujꞌu le miu segravena ka ladhe-lerusi sama segravemi ana madhenga badha dhulalau-laloꞌo kahibꞌi-kalegravebho ra
29 De limuri ne jaꞌa neo tegraveke eele miukegravena Te ngaa sanegravedꞌe Begraveli-camegravedꞌa
dhegraveumai regraveti lii holo-nori dhu leko-leo asatalora aaemiu Regravengumasomai nuka segravemibusa hui dhu maso asa dꞌara oka kahibꞌi-kalegravebho 30Abhu dhegraveu dhu kapodꞌe-kabegravelisegravemi egraveegravena dhu mai negraveti liꞌu De sanegravedꞌeAbhu kahegravei dhu cegraveu negraveti talora aae miuHo ra ajꞌa miu legraveke-legraveke boe Ra dꞌegravei segravenaka dhegraveu madhutu regravengu Negraveti egraveegravena ka ratenge jꞌara ho nuni regraveti dhegraveu segravena ka bakumadhutu ia ka Yesus 31Negraveti egraveegravena ka miuhudꞌi jꞌaga paie mamuri miu Baku bhegravelute jaꞌa paꞌegraveci le degravenge miu tegravelu tegraveu kegravenaJaꞌa holo le miu megraveda-megraveu degravenge pangeeboe jꞌajꞌegravera jaꞌa Egravei madha jaꞌa suti ae lelula miu
32 Dꞌai le lodꞌo egravedhi pacegraveri kegravena Dejaꞌa pangegravedꞌu miu asa adhe-aai Lamatuasegravena ka Na ladhe-leru miu De miu hudꞌikegravepe paꞌegravera ku aaꞌi-aaꞌi dhu negraveti uru egraveegravenajaꞌa peka le degravenge miu negraveti babeꞌa dꞌaraLamatua Lamatua degravenge koasa ho paꞌegraveradꞌara miu Na moa le kahegravei ho hiamamegravengimi dedha dhegraveu unuNa De ladhemiu madhutu taruu Negravengu degravenge dꞌaramera-milu tatu miu abhu mamegravengi Nakahegravei
33 Lodꞌo jaꞌa sabꞌa egravetu talora aae miujaꞌa neo boe unu megravedha-panyau miu egravecisa Jaꞌa manegravengi boe megravedha hualaa miudo doi iia miu do megravedha-papake miudo ngaa egraveci sa 34 Miu meꞌa kahegravei lodꞌojaꞌa pea degravenge miu jaꞌa sabꞌa dꞌai madhesegravena ka jaꞌa bisa mamuri Hia boe jaꞌamesa ku te ngaa regravengu dhu madhutu jaꞌasegravera abhu pala kahegravei 35 De degravenge jꞌaraaaꞌi-aaꞌi se jaꞌa padꞌelo le jꞌara segravena kamiu kahegravei madhutu soru-bara dhegraveu dhuunu aadꞌo segravera Sanegravedꞌe paie lii padhaiLamatua Yesus dhu peka na lsquoBeꞌa risiegravedhi hia negraveti egravedhi segravemi tarersquo rdquo
36Ropa Paulus padhai lii nare segravemi egraveegravenahegraveia na patitu kegravetu urutuu ka namanegravengi-mangajꞌi degravenge regravengu aa na manegravengisegravena ka Lamatua ladhe-leru regravengu aaꞌi-aaꞌi ra 37-38 Ka dꞌara regravengu aaꞌi-aaꞌi rapegravedꞌa titu kegravena lula Paulus peka na begraveli-camegravedꞌa regravengu paraga heka degravenge ne Kadꞌai lodꞌo ho ra pacegraveri dhegraveu se liku rarePaulus ka uu ne degravenge lii tangi aa dꞌarapegravedꞌa Egravele egraveegravena ka ra lere jiꞌiDagger asa dedhakapa
2024 2 Timotius 47 Dagger 2037-38 Jiꞌi egravetu neꞌe nuka Lukas dhu suri sasuri neꞌe Paulus degravenge angalai regravengu
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 211 226 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 212121
Paulus si legravepa hari asa Yerusalem1 Ropa palangu lii egravele degravenge kegravetu-kegravetu
jumaꞌat dhu mai negraveti Epesus degravenge dꞌarabia ka jiꞌi caꞌe asa dedha kapa ho pakegravedꞌitaruu asa pulu Kos Asa begraveli egraveegravena jiꞌingare pulu Rodos Negraveti negravei jiꞌi kako taruuasa kota hegravebꞌa-namo cue ngara na Patara2 Egravetu egraveegravena jiꞌi puru negraveti kapa Ka jiꞌi caꞌehari kapa leo dhu neo laꞌe asa propensiFenisia padegravetu degravenge Siria Ropa jiꞌi ngarededha ra egravere degravenge ka tangadꞌa 3 Negravebhuboe ka jiꞌi ladhe ngegravedhi pulu Siprus resebhe kariu jiꞌi Jiꞌi dhuli boe te ngaakako taruu toke jiꞌi panahu egravetu kota Tirusegravetu propensi Siria Dꞌai era negravei ra papurumegravedha negraveti dedha kapa
4 Lula regravengu papuru megravedha era ka jiꞌipuru laꞌa ngadꞌo dhegraveu-dhegraveu sarani egravetuegraveegravena Ropa paraga hegraveia jiꞌi pea degravenge ra camigu kateme Dhegraveu seꞌe se abhu le tadhanegraveti Roh Lamatua ho kai Paulus segravena kalaꞌe ia ka asa Yerusalem 5 Masi ka segravemiegraveegravena te ngaa ropa egravele ca migu ka jiꞌi laꞌahari asa kapa Dhegraveu sarani segravera aaꞌi-aaꞌira bhegraveni-mone dhegraveu kapai ana iiki anangegraveru degravenge dhegraveu heka lere jiꞌi toke dꞌaihegravebꞌa-namo Egravetu dedha nebhe jiꞌi aaꞌi-aaꞌi mi patitu kegravetu urutuu ho manegravengi-mangajꞌi sama-sama 6 Palangu lii egravele kajiꞌi caꞌe asa dedha kapa aa regravengu aaꞌi-aaꞌira legravepa egravemu
7 Jiꞌi pakegravedꞌi negraveti Tirus ka jiꞌi dhulikota Ptolemais Egravetu negravei jiꞌi puru ka laꞌatenge dhegraveu sarani egravetu egraveegravena Paraga kajiꞌi pea degravenge si ca lodꞌo 8 Begraveli egraveegravena jiꞌipakegravedꞌi negraveti egraveegravena hegraveia dꞌai kota KaisareaEgravetu Kaisarea jiꞌi pea taha egravetu egravemu Peli-pus Negravengu ne ka dhu bhoke uuru jꞌaranegraveti Lii Lolo Beꞌa Lamatua Yesus egravetu eraegraveegravena Aa negravengu neꞌe ca dhegraveu negraveti dhegraveupidhu dhu hagꞌe rare ca hari negravei ho pala-bagi ngangaꞌa mi bhegraveni balu-ana lalu egravetuYerusalem 9 Pelipus ne ana bhegraveni nadhegraveu egravepa Ama Lamatua pake si ho jꞌajꞌidhegraveu regraveti lii padhai Na ho peka dadꞌegravei Na
10 Ropa jiꞌi pea degravenge regravengu pegraveri-pegraverilodꞌo hegraveia dhegraveu egraveci ngara na Agabus mainegraveti propensi Yudea Lamatua pake nejꞌajꞌi dhegraveu negraveti lii padhai Na ho peka dadꞌegraveiNa 11 Na mai paraga degravenge jiꞌi Hegraveianare dhara hake Paulus ka na haheo mi aidegravenge haga na Hegraveia na peka aku negravengu
na ldquoRoh Lamatua dhu Mola-Megraveci pekasegravemi neꞌe ka lsquoDhegraveu unu dhara hake neegraveegravena na dhegraveu Yahudi egraveki karadhe ne segravemineꞌe ka egravetu Yerusalem Egravele egraveegravena na ra sorone asa dhegraveu dhu Yahudi boersquo rdquo
12 Ropa jiꞌi tadegravengi ngare lii dhegraveuneꞌe jiꞌi aaꞌi-aaꞌi mi manegravengi degravenge dꞌarakateme segravena ka Paulus laꞌe ia ka asaYerusalem Jiꞌi dhu jꞌajꞌi ana madhutuna degravenge dhegraveu-dhegraveu sarani egravetu egraveegravena liimanegravengi jiꞌi segravemi egraveegravena ka 13 Te ngaaPaulus dhaa aku negravenguna ldquoBaku Nga taokamiu tangi segravemi egraveegravena Miu pabia le dꞌarajaꞌa Segravemi neꞌe Abhu dhegraveu dhumema dꞌegraveiboe jaꞌa lula jaꞌa madhutu Lamatua YesusDemasi ka ra egraveki karadhe jaꞌa do pamadhejaꞌa do tao tasamia egraveegravena ka jaꞌa sadia lesegravemi korerdquo
14 Ropa jiꞌi ngeꞌa na Paulus segravemi nareboe lii jiꞌi ka jiꞌi soro tegraveke ne peka naldquoHudꞌi ka laa Pe ti ladhe dadꞌegravei Lamatuadirdquo
Paulus si dꞌai Yerusalem15 Pea pegraveri-pegraveri lodꞌo egravetu Kaisarea ka jiꞌi
lalau megravedha-panyau jiꞌi ka jiꞌi pakegravedꞌi asaYerusalem 16 Abhu kahegravei pegraveri-pegraveri dhegraveusarani negraveti Kaisarea madhutu jiꞌi Ra lerejiꞌi toke dꞌai egravemu cue ho jiꞌi jꞌunu egravetu egraveegravenaLamatua egravemu na ngara na Manason negravetipulu Siprus Negravengu ne negravebhu le parcayaLamatua Yesus 17Ropa jiꞌi dꞌai Yerusalemaꞌari aaꞌi-aaꞌi egravetu negravei segravemi rare jiꞌi degravengedꞌara karejꞌe
Paulus si lasi paraga degravenge Yakobis18 Begraveli egraveegravena ka jiꞌi aaꞌi-aaꞌi laꞌa paraga
degravenge Yakobis Aa dhegraveu heka-dhegraveu hekadhegraveu sarani aaꞌi-aaꞌi ra pakaboko le egravetuegraveegravena 19 Jiꞌi hia lii mahoꞌo egraveci degravengeegraveci hegraveia Paulus padhue-padhai aaꞌi-aaꞌidhu Ama Lamatua tao le egravetu mia-mia hiami dhegraveu Yahudi boe segravera Na peka naLamatua Yesus bhoke le jꞌara ka regravenguparcaya LamatuaYesus Na lolo kahegravei tasamera mia Lamatua pake ne degravenge angalai-angalai na egravetu dꞌara sasabꞌa-laꞌa ra 20Ropatadegravengi rare lii lolo Paulus ne regravengu aaꞌi-aaꞌi pakapai kolongara Ama Lamatua
Hegraveia ra peka degravenge Paulus aku regravenguna ldquoSegravena ka egraveu meꞌa abhu riho-riho dhegraveuYahudi dhu parcaya le Lamatua Yesus Tengaa regravengu kegravepe paꞌegravera era atora-atoradhu Musa papuru mai hia egravedhi 21 Te ngaaabhu dhegraveu dhu leko-monya palegraveme egravetu
218 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 65 85 2110 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1128
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 2122 227 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 2133neꞌe peka na egraveu ae ka dhu ajꞌa dhegraveu-dhegraveuYahudi egravetu era leo peka na regravengu mad-hutu ia ka atora-atora agama negraveti MusaRegravengu peka kahegravei na egraveu kai si segravena kamadhutu ia ka adꞌa suna hia ana-anamoneregravengu Aa egraveu kai dhegraveu sarani segravera kahegraveisegravena ka madhutu ia ka atora adꞌa dhu leosegravera negraveti egravedhi dhegraveu Yahudi 22De sanegravedꞌeTatu dhegraveu Yahudi segravera tadegravengi na egraveu egravetuneꞌe le Ka dhegraveu dhu tadegravengi lii lai-ngegravelusegravera tatu ra nasa De egravedhi tenge jꞌarasamia
23 Madhutu aꞌabhu jiꞌi segravemi neꞌe kaabhu dhegraveu egravepa negraveti jiꞌi dhu pajaji le degravengeLamatua Limuri ne dhegraveu seꞌe neo lusupakahoni kegravetu ra ho jꞌajꞌi mi tadha pekana regravengu tao aaꞌi le ngaa dhu ra pajaji na24 De hua iia egraveu lamu palere degravenge dhegraveuegravepa se asa dꞌara Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi Ama Lamatua Egraveu lamu madhuturegravengu kahegravei segravena ka pamegraveu iisi madhutuadꞌa Aa egraveu tago more babꞌae regravengu kahegraveinegraveti tatao adꞌa egraveegravena Ladhe egraveu tao segravemiegraveegravena dhegraveu reꞌa na egraveu kegravepe paꞌegravera eraatora agama Yahudi dhu Musa papuru hiaegravedhi Aa ladhe tao segravemi egraveegravena regravengu reꞌana segravera sa dhu leko-monya di negraveti liilolo dhu peka na egraveu ka dhu kai dhegraveu homadhutu ia ka adꞌa Yahudi
25 Te ngaa mi dhegraveu dhu Yahudi boedhu legraveka le Lamatua Yesus egravedhi paꞌadhule sasuri hia ra Egravedhi peka le lii pamaꞌegraveteegravedhi ca hari negravei dhu peka regravengu par-luu boe madhutu atora adꞌa Yahudi aaꞌi-aaꞌi ra Dhu regravengu hudꞌi tao madhutusegravemi neꞌe ku bhegraveni-mone baku tao jꞌaramakae degravenge dhegraveu dhu jꞌajꞌi boe dhegraveuegravemu-kamali ra Regravengu baku pabꞌali degravengemegravedha sogo-tagu aa baku raꞌa ngangaꞌadhu taomadenge aꞌari dhegraveuYahudi Contosegravemi regravengu baku raꞌa sisi sogo-tagu bakuraꞌa raa badha aa baku raꞌa sisi badhamadhe dhu ra pacegraveli kokordquo
26 Ka Paulus segravemi nare degravenge beꞌa liimanegravengi ra Hegraveia asa begraveli egraveegravena negravengudegravenge dhegraveu egravepa se lasi palere asa EgravemuKapua Manegravengi-Mangajꞌi ka ra pamegraveu iisira madhutu adꞌa agama Yahudi Egravele kaPaulus peka degravenge ama agama egravetu egraveegravena
peka na lodꞌo mia ho regravengu heka pamegravecilii moa regravengu Te ladhe egravele lodꞌo egraveegravenaregravengu ca dhegraveu-ca dhegraveu ka hudꞌi tao kupersembahan regravengu mi Lamatua
Ra kegravepe Paulus egravetu Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi
27-29 Ropa oe egravele pidhu lodꞌo dhu regravengupamoa ho paꞌegravele tatao adꞌa egraveegravena abhupegraveri-pegraveri dhegraveu Yahudi negraveti propensi Asiadhu regravedhi Paulus laꞌe asa dꞌara kotaYerusalem palere degravenge angalai egraveci ngarana Trofimus Trofimus ne dhegraveu kotaEpesus aa negravengu dhegraveu Yahudi boe Karopa regravengu regravedhi Paulus laꞌe asa dꞌaraEgravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi ka regravenguneo laa na Paulus negraveti degravenge Trofimusasa dꞌara kahegravei Te madhutu atora dhegraveuYahudi boe bisa boe lasi asa dꞌara Egravemuegraveegravena Ka regravengu pake jꞌara neꞌe segravena kajꞌajꞌi lii langu Negraveti egraveegravena ka ra kakegravejꞌidhegraveu dhu egravetu segravera ho ra kegravepe Paulus Aara paꞌoo peka degravenge dhegraveu-dhegraveu egravetu segraverapeka na ldquoWoeh Dhegraveu Israꞌel segravera Tulu kujiꞌi laa Negravengu ne ka dhu ajꞌa palegraveme egravetumia-mia peka na core eele ka adꞌa egravedhidhegraveu Yahudi Negravengu neꞌe ka dhu padhailii pakarehe kahegravei Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi ne Ka doe neꞌe ne negravengu neomaso ho pakajꞌalu era Lamatua dhu mola-megraveci nerdquo
30 Ropa tadegravengi lii neꞌe dhegraveu cakabarai negraveti kota Yerusalem dꞌara ra pana-magꞌoro Hegraveia dhegraveu ae rai lasi lingu rareEgravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi egraveegravena Ka rakegravepe rare Paulus hegraveia ra nuni paꞌoro neasa liꞌu Ka ra begravedho aaꞌi hegravebꞌa oka negravetiEgravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi
31 Ropa ra tasibꞌu neo pamadhe Pauluska komedhaa sordadꞌu Romadhu egravetu egraveegravenatadegravengi lii maruru egraveegravena 32 Ka komed-haa ne paroa degravenge ka sordadꞌu negravengudegravenge kapala-kapala regravengu segravera ho masoasa talora aae dhegraveu dhu maruru segraveraRopa dhegraveu seꞌe ladhe regravedhi sordadꞌu degravengekomedhaa aae segraveramai ka ra ae eele gamePaulus 33 Egravele egraveegravena ka komedhaa na kegravepePaulus ka na pua ho sordadꞌu segravera egraveki nepake rate begravesi dua Ra egraveki rare ka na karegravei
2124 Sensus 613-21 2125 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1529 2127-29 Lii Lolo negravetiDhegraveu Pajuu-paleha 204 2130 Abhu dhegraveu dꞌegravelu-megraveu peka na bisa boe pamadhe dhegraveu egravetu dꞌara Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi Lamatua Ladhe abhu dhegraveu egraveci dhu maso asa dꞌara ho kegravepe tadhu egravetu dedha mei persembahanmadhutu atora agama Yahudi na dhegraveu bisa boe tao ngaa-ngaa mi dedha dhegraveu neꞌe Negraveti egraveegravena ka dhegraveu Yahudi saroꞌo boe ho Paulus laꞌe hari asa madha Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi egraveegravena Ka ra begravedho aaꞌi hegravebꞌa oka Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi segravemi egraveegravena
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 2134 228 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 229dhegraveu segravera peka na ldquoDhegraveu neꞌe ne cee Natao sala ngaardquo
34 Te ngaa ra dhaa degravenge lii baka-leoCahagꞌe peka na ldquoNa tao segravemi neꞌerdquo Ca-hagꞌe hari peka na ldquoNa tao segravemi egraveegravenardquoKa komedhaa ne jꞌajꞌi bingu Neꞌa boelii langu ne kolo-kapua na tasamia luladhegraveu ae segravera paꞌoo-parodha palere-lereNegraveti egraveegravena ka na pua ho regraveti Paulus asadꞌara benteng sordadꞌu laꞌe 35-36 Sordadꞌuse lere regraveti Paulus te ngaa dhegraveu ae semadhutu kahegravei degravenge asa tabha maruruRopa oe caꞌe langa dhegraveu seꞌe asa ra hoeaae ka ra karubhu asa madha lasi Tokesordadꞌu se nedhe Paulus segravena ka dhegraveusegravera baku abꞌo palaho ne Hegraveia ra paꞌoodegravenge lii megravedhu aku regravengu na ldquoPamadhene Pamadhe eele nerdquo
Paulus manegravengi ho siri iisi na egravetu madhadhegraveu ae
37 Ropa regravengu neo maso asa dꞌara ben-teng Paulus manegravengi komedhaa egraveegravenadhu tao lii Yunani aku negravengu na ldquoAmaJaꞌa bisa padhai lii ciki dordquo
Ropa tadegravengi lii padhai Paulus segravemiegraveegravena ka komedhaa ne capa cagꞌagꞌa hegraveiana karegravei aku negravengu na ldquoHee Egraveu ne meꞌalii Yunani di Tasamia ka egraveu bisa meꞌa liiYunani 38 Ladhe segravemi egraveegravena ngangee jaꞌasala di Jaꞌa neo laa na egraveu ne dhegraveu Masirdhu uru egraveegravena kakegravejꞌi-rariu dhegraveu segravena kapakaco degravenge maruru Ka negraveti egravepa rihodhegraveu regravedꞌu degravenge regraveka hegraveia ra rai asa dꞌarapadꞌa sodꞌa De egraveu ne aadꞌo di sina mardquo
39 Ka Paulus dhaa aku negravengu na ldquoAadꞌoama Jaꞌa ne dhegraveu Yahudi Ina ku nara iisijaꞌa egravetu kota Tarsus egravetu propensi KilikiaJaꞌa manegravengi ama ku hia jaꞌa tebho ciki hojaꞌa padhai lii segraveku degravenge dhegraveu ae serdquo
40 Ka komedhaa madhutu kahegravei liimanegravengi Paulus Hegraveia Paulus titu egravetudedha langa ka na dedꞌe kacui-aai namanegravengi regravengu mau-mau ho na neo pad-hai lii Ka na mulai padhai lii tao lii regravenguunu ra lii Aram (Te egravetu egraveegravena begraveli-begravelidhegraveu Ibrani padhai lii pake lii Aram)dagger
22Paulus siri iisi na
1 Hegraveia Paulus mulai dedꞌe lii padhai akunegravengu na ldquoAma-ama degravenge mone-aanga
angalai aaꞌi-aaꞌi Jaꞌa manegravengi segravena kamiu nanene ku jaꞌa te jaꞌa neo siri iisi jaꞌardquo
2 Lodꞌo egraveegravena dhegraveu ae ka nanene Pauluspadhai lii tao lii regravengu Ka ra mau-maudegravenge ka ho neo nanene paie-iie lii padhailii na Hegraveia na tuhu peka na 3 ldquoSegravena kamiu meꞌa jaꞌa ne dhegraveu Yahudi Ina kunara iisi jaꞌa egravetu kota Tarsus egravetu propensiKilikia Te ngaa jaꞌa kapai egravetu neꞌe egravetukota Yerusalem Dhu ajꞌa jaꞌa nuka meseaae egravetu neꞌe ngara na Gamaliel Na ajꞌajaꞌa atora aaꞌi-aaꞌi negraveti baki Musa tokedꞌai lutu-sela Jaꞌa majꞌegraveni madhutu AmaLamatua kahegravei sama segravemi miu aaꞌi-aaꞌimi 4 Lodꞌo dhu uru segravera jaꞌa loe boelaku pajꞌegravera degravenge pasusa dhegraveu-dhegraveu dhumadhutu Jꞌara Mamuri Yesus Jaꞌa nunikegraveti si bhegraveni-mone mai asa Yerusalemne Ho egraveegravena na core asa dꞌara begravedholasi Lodꞌo egraveegravena abhu kahegravei dhu madhe5Kegravetu kapai risi agama Yahudi degravenge amaagama Yahudi dhu leo segravera regravengu aaꞌi-aaꞌira reꞌa ngaa dhu jaꞌa peka ne legraveke tareꞌasegravemi egraveegravena Jaꞌa padhai lii hegravebꞌa hua boeTe regravengu segravera ka dhu pangegravedꞌu jaꞌa sasurikoasa ho laku kegravepe dhegraveu dhu madhutuYesus segravera toke dꞌai kota Damsik Egravetunegravei jaꞌa neo kegravepe si ho egravere kegraveti mai asaYerusalem Madhutu dadꞌegravei jaꞌa hudꞌi laadhegraveu-dhegraveu dhu pamaꞌegravete lii langu agamasegravera ka dhu huku sirdquo
Paulus lole ngaa-ngaa dhu negravengu paraga(Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 91-19
2612-18)6 Hegraveia Paulus tuhu hari lii padhai lii na
peka na ldquoNegraveti egraveegravena ka jaꞌa pakegravedꞌi lakuasa Damsik ho tenge si egravetu negravei Pe dꞌailodꞌo titu mera sa jiꞌi oe dꞌai ka dꞌara kotaegraveegravena Cagꞌagꞌa laa saraa aae egraveci senter legravekejaꞌa negraveti dedha-liru mai 7Hegraveia jaꞌa begravebhebaa-baa egravetu rai ka jaꞌa tadegravengi lii egraveci pekana lsquoHe Saulus Nga tao ka egraveu pajꞌegravera jaꞌasegravemi neꞌe nersquo 8 Jaꞌamema tadegravengi lii egraveegravenate ngaa ladhe kegravedhi boe dhegraveu Hegraveia jaꞌakaregravei aku jaꞌa na lsquoAma dhu padhai lii necee ka egraveursquo
Ka lii egraveegravena dhaa akuNegravenguna lsquoJaꞌa neꞌeka Yesus dhegraveu Nasaret dhu egraveu pajꞌegraverarsquo9 Aa dhegraveu-dhegraveu dhu kako palere degravengejaꞌa regravengu regravedhi saraa egraveegravena kahegravei te ngaatadegravengi boe lii
dagger 2140 Lii lsquodhegraveu Ibranirsquo degravenge lsquodhegraveu Yahudirsquo ngara se sasoa na dhegraveu egraveci egraveegravena ka Sama segravemi lsquodhegraveu Dhaorsquo degravengelsquodhegraveu Kahorersquo 223 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 534-39 225 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 83269-11
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 2210 229 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 222710 Ka jaꞌa bꞌala lii egraveegravena aku jaꞌa na
lsquoLadhe segravemi egraveegravena jaꞌa hudꞌi tao tasamiahari kursquo
Hegraveia lii ne peka aku negravengu na lsquoKegravedꞌika ho lamu asa dꞌara kota Pe dꞌai negraveiJaꞌa heka peka degravenge egraveu kegravena ngaa dhu egraveuhudꞌi taorsquo
11 Ropa tadegravengi egravele lii egraveegravena jaꞌa kegravedꞌititu Te ngaa jaꞌa kegravedhi heka ngaa-ngaalula saraa aae egraveegravena madegraveka titu kegravena Kaanga jaꞌa segravera saradꞌe regraveti jaꞌa asa dꞌarakota Damsik
12 Egravetu egraveegravena abhu dhegraveu egraveci ngara naAnanias Negravengu ne ca dhegraveu dhu dꞌaramola aa kegravepe paꞌegravera atora negraveti baki MusaDhegraveu Yahudi aaꞌi-aaꞌi dhu pea egravetu dꞌarakota egraveegravena ra dꞌegravei ne degravenge pakabꞌua nekahegravei 13 Na mai tenge jaꞌa ka na lii akunegravengu na lsquoSaulus Musi madha egraveu beꞌale De bhoke ka musi madha egraveursquo Ropana padhai lii nare ka jaꞌa dedꞌe regravehu jaꞌaka jaꞌa kegravedhi degravenge ne ka 14 Hegraveia na ajꞌajaꞌa aku negravengu na lsquoAma Lamatua dhu begravei-baki egravedhi manegravengi-mangajꞌi Negravengu egraveegravenaka dhu hagꞌe nare le egraveu Sasabꞌa egraveu kanuka egraveu hudꞌi meꞌa pabeꞌa-beꞌa ku dadꞌegraveiNa Aa egraveu hudꞌi tadhe ku Yesus dhu karegraveinegraveti uru ka mai egravedhi ale Ne ldquoDhegraveu Mola-Megravecirdquo Limuri ne Lamatua bhoke le jꞌaraho egraveu tadegravengi unumu negraveti Yesus 15Negravenguunu Na ka dhu hagꞌe nare egraveu segravena ka lamulole peka degravenge dhegraveu egravetu mia-mia Lii LoloBeꞌa Na Egraveu hudꞌi lole aaꞌi ku ngaa-ngaadhu egraveu megravedhi degravenge musi madha unu muaa aaꞌi-aaꞌi dhu egraveu tadegravengi negraveti Negravengu16 Egraveu mate ia ka panegravebhu Lamu segravena kamanegravengi ho ra sarani mu Sena ka jꞌajꞌi mitadha dhu peka na egraveu manegravengi le segravena kaLamatua Yesus saku eele sasala-sasigo egraveuaaꞌi-aaꞌi rarsquo rdquo
AmaLamatuapuaPaulus honegraveti Lii Holo-Nori Na mi suku Yahudi boe segravera
17 ldquoEgravele egraveegravena ka jaꞌa legravepa asa YerusalemCa lodꞌo jaꞌa laku sabajꞌa asa dꞌara Egravemu Ka-pua Manegravengi-Mangajꞌi Ropa jaꞌa sabajꞌaera Lamatuahia jaꞌa kegravedhi egravetu dꞌara tanila18 Jaꞌa ladhe kegravedhi Yesus Hegraveia Na paredhajaꞌa peka na lsquoLimuri ne egraveu hudꞌi tegraveke eeleka kota Yerusalem ne Te dhegraveu egravetu seꞌe seroꞌo boe segravemi rare ngaa dhu egraveu ajꞌa regravengulula-negraveti Jaꞌarsquo
19 Te ngaa jaꞌa koꞌo boe segravemi lii paredhaegraveegravena lula uru egraveegravena ama agama segraveramemadꞌegravei le jaꞌa Ka jaꞌa dhaa peka na lsquoSegravemi
neꞌe Lamatua Regravengu aaꞌi-aaꞌi dhu reꞌale uru egraveegravena jaꞌa ka dhu maso-kalua egravemusabajꞌa egravetumia-mia ho kegravepe aa game dhegraveudhu parcaya mi Lamatua segravera 20 Regravengureꞌa kahegravei lodꞌo regravengu pegraveci pamadhe dhegraveupajuu-paleha Lamatua Stefanus jaꞌa egravetumadha kahegravei aa jaꞌa koꞌo kahegravei Lodꞌo raoru hadhu ho pegraveci ne jaꞌa ka dhu pua siaa jaꞌa ka dhu laladhe kodho sirsquo
21 Masi ka jaꞌa pasanegravedꞌe Ne te ngaaYesus hia hari paredha peka na lsquoTengeia ka madha jꞌara ae-ae Tegraveke eele kaYerusalem Lamu degravenge ka dꞌara lai-laine Te Jaꞌa neo pua egraveu lamu asa era-erakajꞌegraveu ho ajꞌa dhegraveu-dhegraveu leo dhu Yahudiboersquo rdquo
22 Ropa dhegraveu ae se tadegravengi Paulus pekana Lamatua pua le negravengu laꞌe asa dhegraveu-dhegraveu leo ka roꞌo heka nanene lii padhaina Regravengu aaꞌi-aaꞌi ra nasa hegraveia ra paꞌoopalere-lere aku regravengu na ldquoMi nanene iaka dhegraveu neꞌe ne Kalabhe pamadhe neTegraveke ia ka na mamurirdquo
Sordadꞌu segravera regraveti Paulus asa dꞌara ben-teng
23 Ropa dhegraveu ae se paꞌoo-parodha segravemiegraveegravena ka ra bhoke eele kodho liꞌu si negraveti uara degravenge ra daꞌu ahu ho cebꞌe asa dedhalula ra nasa ae titu kegravena 24 Lodꞌo komed-haa sordadꞌu ladhe na dhegraveu se maruruhari ka na pua ana bua na egravere regraveti Paulusasa dꞌara benteng laꞌe Hegraveia komedhaa puara kalabhe Paulus segravena ka na mangakuna tao sala ngaa ka dhegraveu Yahudi se neopamadhe ne 25 Ropa ra egraveki Paulus ho neokalabhe ne hegraveia na piku koko na ka nakaregravei sordadꞌu egraveegravena peka na ldquoMadhutuatora paredha Roma mia dhu legraveke Ladheca dhegraveu dhu degravenge hak ana kabarai Romasegravemi negravengu dhu egravetu dꞌara lii langu miu taone tasamia Mi hake paparu uuru do miparisa ne uru kurdquo
26 Ropa tadegravengi nare lii segravemi egraveegravena sor-dadꞌu egraveegravena laꞌe karohe-rohe tenge komed-haa na Ka na peka ldquoAma Dhegraveu neꞌe nedegravenge hak ana kabarai Roma De ama neotao ne tasamiardquo
27 Tadegravengi nare segravemi egraveegravena hegraveia komed-haa laꞌe karegravei Paulus aku negravengu na ldquoRapeka na egraveu ne degravenge hak ana kabaraiRoma Tareꞌa dordquo
Ka Paulus bꞌala aku negravengu na ldquoMematareꞌa Jaꞌa unu hak egraveegravenardquo
2220 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 758
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 2228 230 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 231128 Egravele egraveegravena ka komedhaa peka aku
negravengu na ldquoJaꞌa segravemi egraveegravena kahegravei Jaꞌa bꞌaekabꞌua aae heka abhu hak egraveegravena kegravenardquo
Te ngaa Paulus dhaa aku negravengu naldquoJaꞌa ne bꞌae boe ngaa-ngaa Karegravei negraveti inaku nara iisi jaꞌa jaꞌa dhu degravenge le hak egraveegravenaAma ku unu hak egraveegravena kahegraveirdquo
29 Ropa regravengu tadegravengi dhu Paulus degravengehak ana kabarai Roma ka sordadꞌu segraverahari kabodho ka ra bani heka game degravengeparisa lii langu negraveti Paulus Ka komedhaane jꞌajꞌi madhaꞌu lula negravengu egraveki le Paulusaa dhu peka na negravengu sisu le madha jꞌaraparedha
Paulus egravetu era pamaꞌegravete lii langu agamaYahudi
30 Asa begraveli egraveegravena komedhaa egraveegravena neoneꞌa tareꞌa-reꞌa jꞌajꞌajꞌi negraveti lii langu egraveegravenatasamia Hegraveia na pua dhegraveu sabꞌa na lasiparoa kegravetu agama Yahudi degravenge dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu biasa uri lii langu agama Yahudisegravena ka ra pakaboko Ka na pua si bhokeeele rate negraveti Paulus ho regraveti ne laꞌe asamadha dhegraveu segravera aaꞌi-aaꞌi ra
231 Dꞌai egraveegravena ka ra hia Paulus segravena ka na
siri iisi na Hegraveia na ladhe palegraveme dhegraveu egravetusegravera aaꞌi-aaꞌi ra ka na jꞌoka padhai lii naaku negravengu na ldquoAꞌari Jaꞌa titu egravetu era neꞌedegravenge dꞌara mola Ama Lamatua dhu neꞌana jaꞌa karegravei negraveti ana iiki mai dꞌara jaꞌadhu molardquo
2 Ropa tadegravengi Paulus padhai lii segravemiegraveegravena Ananias kegravetu kapai risi agamaYahudi nasa titu kegravena Hegraveia na hiaparedha mi dhegraveu dhu titu padegravetu degravengePaulus peka na ldquoTegravebe hegravebꞌa nardquo
3 Ka Paulus bꞌala Ananias peka na ldquoPeAma Lamatua bꞌala tegravebꞌe hegravebꞌa egraveu Te egraveunuka segravemi agarii dhuheka legraveke lame re liꞌute re dꞌara dhu moca le Egraveu madhegravedi egravetuera neꞌe ne ho tao ngiꞌu mu segravemi dhegraveumola sa Aa egraveu neo huku jaꞌa madhutuatora adꞌa egravedhi Te ngaa egraveu unu mu sisueele atora egraveegravena lodꞌo egraveu pua dhegraveu tegravebꞌejaꞌardquo
4 Ropa Paulus padhai lii segravemi egraveegravena dhegraveuegravetu segravera kai ne peka na ldquoHeh Egraveu bisaboe padhai lii segravemi egraveegravena mi kegravetu kapai risiagama egravedhi nerdquo
5 Hegraveia Paulus dhaa aku negravengu naldquoTareꞌa do Ladhe segravemi egraveegravena jaꞌamanegravengi segravena ka dꞌara baku sala lula jaꞌakeꞌa boe na negravengu ne kegravetu kapai risiagama egravedhi Mema tareꞌa Ama Lamatuapake le dhegraveu ho suri peka na lsquoMiu bakupadhai lii karehe mi kegravetu miu segraverarsquo rdquo
6-8 Lodꞌo Paulus ladhe negravedhi dhegraveu dhumadhegravedi pamaꞌegravete lii langu agama naneꞌa peka na regravengu dhu hagꞌe mi duapartei Cahagꞌe negraveti partei Saduki dhuparcaya dhegraveu madhe bisa heka mamurihari Regravengu parcaya kahegravei peka na AmaLamatua dhu degravenge boe ana pajuu egravetusorga Samanga aadꞌo kahegravei Cahagꞌe harimadhutu partei Parisi dhu parcaya pekana begraveli-camegravedꞌa Ama Lamatua pamamurihari dhegraveu madhe Regravengu segravera parcayapeka na egravetu sorga Ama Lamatua degravengeana pajuu aa abhu samanga kahegravei
Hegraveia Paulus padhai lii degravenge lii megravedhuaku negravengu na ldquoAꞌari Segravena ka miu aaꞌi-aaꞌi mi meꞌa jaꞌa ne dhegraveu Parisi Amaku degravenge baki ku dhegraveu Parisi Deo neꞌene miu neo huku jaꞌa lula jaꞌa parcayapeka na Ama Lamatua bisa pamamuri haridhegraveu madherdquo
Ropa Paulus padhai lii segravemi egraveegravena dhegraveuParisi degravenge dhegraveu Saduki patao tokeregravengu lii egraveci heka Ka regravengu se hagꞌe eelejꞌajꞌi mi dua 9Negraveti egraveegravena ka dhegraveu se pataoka jꞌajꞌi maruru aae Hegraveia pegraveri-pegraveri mesenegraveti partei Parisi kegravedꞌi titu ho sarii Paulusaku regravengu na ldquoDhegraveu ne sala boe Tao-taona abhu roh do ele boe ana pajuu AmaLamatua egraveci negraveti sorga mai ka padhai liidegravenge nerdquo
10 Masi ka mese se padhai lii le segravemiegraveegravena te ngaa dhegraveu segravera asa ra hoe degravengepatao Negraveti egraveegravena ka komedhaa ne jꞌajꞌimadhaꞌu Na pangee mage dhoka dhegraveu segame pamadhe Paulus Hegraveia na paredhaana bua na segravera lasi egravere rare ne regraveti asadꞌara benteng
11 Ka dꞌara megraveda egraveegravena Lamatua Yesusmai padꞌelo iisi mi Paulus Na paꞌegravera dꞌaraPaulus Na peka aku negravengu na ldquoPaulusBaku madhaꞌu Egraveu ne dhu lole peka ledegravenge dhegraveu-dhegraveu egravetu Yerusalem lula-negravetiJaꞌa De sanegravedꞌe paie-iie Egraveegravena na egraveu hudꞌipadhai lii ku sama segravemi egraveegravena kahegravei egravetuRoma negraveirdquo
232 Ananias neꞌe ne negravengu kegravetu kapai risi agama Yahudi kahegravei te ngaa Ananias dhu huku Lamatua Yesus leohari Dua ra ngara sama 233 Mateos 2327-28 235 Kalua negraveti Masir 2228 236-8 Lii Lolo negravetiDhegraveu Pajuu-paleha 265 Pilipi 35 Mateos 2223 Markus 1218 Lukas 2027
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 2312-13 231 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 2332Dhegraveu pareꞌa lii ho pamadhe Paulus
12-13 Asa begraveli madꞌae egraveegravena abhu egravepanguru risi dhegraveu Yahudi dhu rare lii egraveci honeo pamadhe Paulus Ka ra subha akuregravengu na ldquoJiꞌi ngoꞌo megraveka ngaꞌa-nginuladhe jiꞌi dhae pamadhePaulusrdquo 14Ropa rasubha rare ka lasi peka degravenge kegravetu agamaYahudi degravenge dhegraveu heka adꞌa Yahudi segraveraaku regravengu na ldquoAma-ama si Jiꞌi pasubha lepeka na jiꞌi ngoꞌo boe ngaꞌa-nginu ladhejiꞌi pamadhe megraveka Paulus 15 De dadꞌegravei jiꞌisegravemi neꞌe ka ama si lami paraga degravengekomedhaa manegravengi ho negravengu negraveti Paulusasa era uri lii langu agama Tao nukasegravemi dhu ama si neo hari parisa lii languna Pe jiꞌi mate si egravetu talora jꞌara segravena kapamadhe nerdquo
16 Te ngaa ana mone egraveci negraveti ana hegraveniPaulus tadegravengi lii padhue regravengu egraveegravenaKa rai laꞌe peka degravenge toꞌo na asa dꞌarabenteng 17 Ropa tadegravengi nare lii lolo ananeꞌe Paulus paroanare ama sordadꞌu dhegraveuegraveci ka na peka aku negravengu na ldquoNeꞌe neana jaꞌa Lere megraveti ne lai-lai asa komedhaaegraveu Ho neo peka ngaa egravecirdquo
18 Ka ama sordadꞌu egraveegravena lere negraveti anane asa komedhaa na Hegraveia na peka akunegravengu na ldquoAma Paulus dhu egravedhi taha namanegravengi segravena ka jaꞌa kegraveti ana neꞌe mai asamadha ama Te negravengu neo peka ngaa egravecirdquo
19 Hegraveia komedhaa kadhegravei kacui-aai anane asa era egraveci segravena ka dua ra di Ka nakaregravei aku negravengu na ldquoEgraveu neo peka ngaadegravenge jaꞌardquo
20 Hegraveia ana ne dhaa peka na ldquoAbhupegraveri-pegraveri dhegraveu Yahudi dhu rare lii egraveci honeo pamadhe toꞌo ku Regravengu neo maimanegravengi ama segravena ka begraveli egraveegravena ama leremegraveti toꞌo ku Paulus asa era uri lii languagama Regravengu se dhu leko-monya ho neoparisa hari lii Paulus toke dꞌai lutu laꞌe21 De ama ku baku madhutu dadꞌegravei regravenguTe egraveegravena na risi negraveti egravepa nguru dhegraveu dhuneo mate ama si egravetu talora jꞌara ho ra neopamadhe toꞌo ku Regravengu pasubha le pekana regravengu roꞌomegraveka raꞌa-rinu ladhe regravengupamadhe megraveka toꞌo Paulus De nuka rapaꞌegravera si Regravengu di mate lii dhaa negraveti amakardquo
22 Tadegravengi nare lii lolo ana neꞌe hegraveiakomedhaa peka degravenge ne ldquoEgraveu baku pekadegravenge cee-cee na egraveu mai le peka lii neꞌemi jaꞌardquo Ropa padhai lii egravele segravemi egraveegravena napua ana ne legravepa degravenge ka
Ra lere Paulus asa gubernur Feliks egravetukota Kaisarea
23 Egravele egraveegravena hegraveia komedhaa paroa kegravetusordadꞌu dhegraveu dua Ka na paredha si pekana ldquoMiu paꞌegravera sordadꞌu biasa dhegraveu duangasu dhegraveu sordadꞌu dhu caꞌe jara pidhunguru dhegraveu degravenge sordadꞌu dhu regravedꞌukapoke dua ngasu dhegraveu Miu pakegravedꞌidegravenge ka megraveda neꞌe dꞌara hake ceo holami asa kota Kaisarea 24 Sadia mere jaraciꞌu hia Paulus Miu hudꞌi lere paie-iiePaulus segravena ka dꞌai gubernur Feliks degravengesodꞌardquo
25Hegraveia na suri sasuri hia gubernur Felikssegravemi neꞌe ka
26 ldquoAma gubernur Feliks dhu jaꞌapakabꞌua Lii mahoꞌo negraveti jaꞌaKlaudius Lisias
27 Dhegraveu dhu jaꞌa hia dhiu ne ngarana Paulus Dhegraveu Yahudi segravera kegraveperare ne ka oe ra pamadhe ne kegravenaLodꞌo egraveegravena ana bua jaꞌa lasi nunirare ne negraveti kacui-aai dhegraveu Yahudisegravera Limuri heka jaꞌa keꞌa kegravenanegravengu ne degravenge hak ana kabaraiRoma 28 Jaꞌa neo keꞌa nga tao kadhegraveu Yahudi se neo pamadhe neNegraveti egraveegravena ka jaꞌa kegraveti ne asa era urilii langu agama Yahudi 29 Te ngaara abhu boe sasala na egraveci sa Temema negravengu ne tao boe bhelu Dedhegraveu neꞌe ne bisa boe pamaso neasa dꞌara begravedho aa legraveke boe abhuhuku madhe Dhegraveu egravetu era uri liilangu agama Yahudi segravera ra pataolula lii holo-nori agama regravengu dhubaka-leo Ka jaꞌa kegraveti hari dhegraveune asa dꞌara benteng laꞌe 30 Tengaa asa begraveli egraveegravena jaꞌa tadegravengina abhu dhegraveu Yahudi dhu rare liiegraveci ho neo pamadhe ne Ka jaꞌaka dhu hia paredha ho lere regravetidhegraveu ne asa madha ama Aa jaꞌapeka le kahegravei degravenge dhegraveu Yahudisegravera dhu neo tao lii langu degravengedhegraveu neꞌe na regravengu hudꞌi lasi asamadha ama Segravena ka ama tadegravengiunu mu regravengu galaa ne sasala natasamia
Sasuri jaꞌa ne dꞌai sange neꞌe kaMakasi aerdquo
31 Hegraveia sordadꞌu se paꞌegravera le ho pakakoparedha negraveti komedhaa Ka dꞌara megravedana kahegravei lere regraveti degravenge Paulus dꞌai kotacue ngara na Antipatris 32 Asa begraveli egraveegravenasordadꞌu dhu caꞌe jara segravera regraveti Paulus
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 2333 232 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 2412dꞌai kota Kaisarea Te ngaa sordadꞌu dhuleo segravera legravepa hari asa Yerusalem 33 Roparegravengu dꞌai Kaisarea hegraveia regraveti sasuri egraveegravenaasa gubernur Aa ra pangegravedꞌu Paulus asa aigubernur kahegravei 34 Baca nare sasuri egraveegravenahegraveia gubernur karegravei Paulus aku negravengu naldquoEgraveu ne dhegraveu miardquo
Ka Paulus dhaa aku negravengu na ldquoJaꞌa nedhegraveu propensi Kilikiardquo
35 Ropa tadegravengi Paulus peka segravemi egraveegravenaka gubernur neꞌa na Paulus dhu negravedꞌuhak ana kabarai Roma Hegraveia na peka akunegravengu na ldquoJaꞌa ka dhu kegravedꞌu paredha egravetuneꞌe De egraveegravena na jaꞌa ka dhu uri lii languegraveu ne Te ngaa egravedhi hudꞌi mate ku dhegraveu-dhegraveu dhu galaa egraveu segravera dꞌai neꞌe hekajaꞌa parisa lii langu egraveu kegravenardquo Hegraveia na puasordadꞌu segravera taha Paulus egravetu era regravenguegravetu dꞌara kompleks egravemu pea gubernurdhu uru egraveegravena dhegraveu aae Herodes patitu
24Dhegraveu Yahudi mai tao lii langu degravenge
Paulus egravetu Kaisarea1 Egravele legravemi lodꞌo hegraveia dhegraveu-dhegraveu Yahudi
dhu neo tao lii langu degravenge Paulus maidꞌai kota Kaisarea Dꞌara kaboko regravenguegraveegravena abhu dhegraveu egraveci ngara na Ananiasdhu jꞌajꞌi kegravetu kapai risi agama YahudiDhegraveu kapai dhu leo segravera madhutu kahegraveiRegravengumai degravenge dhegraveu egraveci ngara naTertu-lus Dhegraveu egraveegravena dꞌegravelu-megraveu padhai lii Negravetiegraveegravena ka ra rare ne jꞌajꞌi tuka padhai liiho labꞌa Paulus 2-3 Ropa dhegraveu segravera aaꞌi-aaꞌi ra tesa egravetu era parisa lii langu egraveegravenahegraveia gubernur pua regraveti Paulus asa dꞌaramai Hegraveia Tertulus kegravedꞌi titu neo padhailii pamanahu Paulus Ka na hia hormat migubernur ka na jꞌoka padhai lii aku negravenguna
ldquoAma gubernur dhu jaꞌa pakabꞌuaNegravebhu nare segravemi neꞌe mulai ama megravedꞌuparedha egravetu neꞌe ama dhu meꞌa uuru lengaa dhu beꞌa hia jiꞌi Aa ama tao babeꞌa aele kahegravei toke jiꞌi dhegraveu Yahudi bisamamuridegravenge mera-milu karejꞌe-karae aa degravengeboe lii langu Negraveti egraveegravena ka jiꞌi pake lodꞌoneꞌe segravena ka manegravengi makasi ae-ae miama gubernur Dhegraveu cee hari ka dhu bisatao beꞌa ae egravetumia-mia sama segravemi amane4 Te ngaa jaꞌa padhai lii pamadhera hekajaꞌa kore dhoka isi di De jaꞌa manegravengi amananene paie-iie jꞌara-jꞌara dhu jaꞌa neopeka lula-negraveti Paulus ne
5 Segravemi neꞌe ku ama Madhutu aꞌabhujiꞌi dhegraveu Yahudi Paulus ne egraveci egraveegravena kadegravenge egravei papegravedꞌa dhu rai negraveti era egraveci asaera egraveci laꞌe Negravengu ne dꞌegravei palabꞌa degravengeagama jiꞌi aa tuka paꞌele iie adꞌa jiꞌi egravetumia-mia Negravengu laꞌe asa era mia egraveegravena katatu dhegraveu Yahudi hudꞌi tao ku lii langu egravecidegravenge egraveci Negravengu ne tuka dadugu-rariunegraveti partei agama dhu madhutu ca dhegraveunegraveti Nasaret dhu jiꞌi pangare na lsquoparteiNasranirsquo Te ngaa dhu regravengu ajꞌa segraverapasala kapai degravenge agama jiꞌi 6Dhegraveu neꞌene neo pakajꞌalu Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi jiꞌi dhu mola-megraveci egraveegravena Aa negravetidegravenge dhegraveu dintiu asa dꞌara laꞌe Negraveti egraveegravenaka jiꞌi kegravepe ngare ne [Madhutu dadꞌegravei jiꞌijiꞌi neo huku ne pake atora jiꞌi unu mi7Te ngaa komedhaa Lisias mai egravere nare nenegraveti kacui-aai jiꞌi 8Hegraveia na paredha pekana ladhe abhu dhegraveu dhu neo tao lii langudegravenge Paulus hudꞌi lasi ku asa madha amagubernur egravetu Kaisarea Madhutu dadꞌegraveina segravena ka ama gubernur unu mu ka dhuuri lii egraveegravena] Ka limuri ne jiꞌimai asa neꞌesegravena ka ama parisa lii ne Pe egraveegravena na amaunu mu meꞌa ngaa dhu jiꞌi lole ne memalegraveke tareꞌa-reꞌa
Dꞌai sange egraveegravena ka Makasi aerdquo9 Ropa Tertulus padhai lii nare ka dhegraveu
Yahudi leo segravera re lii padhai lii na kahegraveiaku regravengu na ldquoTareꞌa ama Dhu legravekekegravenardquo
Paulus siri iisi na egravetu madha gubernurFeliks
10 Hegraveia gubernur paredha Paulus akunegravengu na ldquoNeꞌe ne jaꞌa hia egraveu tebho hosiri iisi egraveurdquo
Hegraveia Paulus kegravedꞌi titu ka na dedꞌe liipadhai aku negravengu na ldquoAma gubernurAma paredha negravebhu le egravetu propensi jiꞌine De ama dhu meꞌa le tareꞌa-reꞌa jꞌaramamuri jiꞌi dhegraveu Yahudi tasa mera miaNegraveti egraveegravena ka jaꞌa madhaꞌu boe siri iisiegravetu katanga madha ama 11 Pe dꞌai can-guru dua lodꞌo dhu laꞌe egraveegravena jaꞌa lakuasa Yerusalem ho sabajꞌa egravetu dꞌara EgravemuKapua Manegravengi-Mangajꞌi Ama bisa karegraveisegraveku dhegraveu-dhegraveu dhu sabajꞌa sama-samadegravenge jaꞌa lodꞌo egraveegravena 12 Egravetu dꞌara EgravemuKapua Manegravengi-Mangajꞌi jaꞌa pabꞌala boedegravenge ca dhegraveu sa Aa egravetu dꞌara egravemu sabajꞌadhu leo segravera kahegravei jaꞌa oru kore boe dhegraveu
248 Lii-lii dhu egravetu dꞌara kurung ne abhu boe egravetu Alkitab lii Yunani dhu uru-uru segravera
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 2413 233 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 252ho tao maruru Segravemi egraveegravena kahegravei egravetuYerusalem jaꞌa pakaco boe
13 Te ngaa limuri ne dhegraveu se neo pa-manahu jaꞌa Ngaa dhu ra padhai lii deosa legraveke boe lula degravenge boe bukti 14 Segravemineꞌe ka ama gubernur Jaꞌa hudꞌimangakuku mi ama ngaa egraveci Jaꞌa dhu madhutupartei hiu egraveci dhu dhegraveu pangare na lsquoJꞌaraMamuri Lamatua Yesusrsquo Jaꞌa sabajꞌa miAma Lamatua sama segravemi begravei-baki jaꞌa segraverasabajꞌa mi Negravengu Jaꞌa madhutu kahegraveiatora aaꞌi-aaꞌi negraveti baki Musa degravenge par-caya tareꞌa-reꞌa ngaa dhu dhegraveu regraveti liipadhai Ama Lamatua uru-uru segravera suritegraveke hia jiꞌi 15 Jaꞌa sanao-maena mi AmaLamatua sama segravemi regravengu dhu titu egravetuseꞌe se ho ra labꞌa jaꞌa ne Jiꞌi se parcayana begraveli-camegravedꞌa Ama Lamatua pamamurihari dhegraveu madhe dhegraveu beꞌa do bhelu-katubꞌa egraveci egraveegravena ka 16 Negraveti egraveegravena kajaꞌa maꞌegravete boe tenge jꞌara segravena ka jaꞌabisamamuri degravenge dꞌaramola egravetu katangamadha Ama Lamatua aa dhegraveu rai-hahakahegravei Degravenge segravemi egraveegravena ka dhegraveu egraveci sa bisaboe pamanahu jaꞌa
17 Jaꞌa sabꞌa pegraveri-pegraveri tegraveu kegravena egravetu liꞌurai Israꞌel ka jaꞌa heka legravepa asa Yerusalemkegravena Lodꞌo jaꞌa mai egraveegravena jaꞌa kegraveti doidhu dhegraveu pakaboko segravena ka bantu dhegraveu-dhegraveu jiꞌi dhumamuri jꞌegravera Egravele ka jaꞌa lakuasa Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌi ho neosabajꞌa aa hia korban rupa-rupa mi AmaLamatua egravetu egraveegravena 18 Ropa jaꞌa pamegraveu iisiegravetu dꞌara Egravemu Kapua Manegravengi-Mangajꞌimadhutu jꞌara adꞌa jiꞌi ka regravengu mai honeo kegravepe jaꞌa Te ngaa lodꞌo egraveegravena dhegraveuae boe egravetu segravera aa egraveci sa dhu tao pakacoboe ngaa-ngaa 19 Dhu egravetu egraveegravena dhokapegraveri-pegraveri dhegraveu Yahudi negraveti propensi Asiadhu mai neo sabajꞌa egravetu egraveegravena kahegravei Deladhe regravengu segravei dhuneo tao lii langu degravengejaꞌa regravengu segravera ka dhu hudꞌi mai tao liilangu degravenge jaꞌa ku egravetu neꞌe Ama seꞌese aadꞌo 20 Te ngaa dhegraveu segravei cegraveu boeDe ama karegravei ku si sasala jaꞌa ngaa Uruegraveegravena lodꞌo regravengu parisa lii jaꞌa egravetu eraparisa lii langu agama egraveegravena regravengu abhuboe sasala jaꞌa egraveci sa hegravei De ama ku karegraveisegraveku regravengu 21 Dhoka ele boe ca jꞌara didhu tao ngangee regravengu kaco aa ra dꞌegraveiboe jaꞌa Ropa jaꞌa padhai lii degravenge liiaae peka na lsquoMiu neo huku jaꞌa lula jaꞌaparcaya na Ama Lamatua bisa pamamurihari dhegraveu madhersquo rdquo
22 Paulus padhai lii segravemi egraveegravena te ngaalula gubernur Feliks tadegravengi ae le kahegraveilula-negraveti lsquoJꞌara Mamuri Lamatua Yesusrsquo kana katange eele sidang egraveegravena ka na pekaaku negravengu na ldquoSegravemi neꞌe ka Jaꞌa neoparoa komedhaa Lisias ho nanene uuru kulii lolo negravengu Ladhe jaꞌa padhai lii koreku degravengenegravengu heka jaꞌa pamaꞌegravete lii neꞌekegravenardquo 23 Ka na pua ama sordadꞌu ca dhegraveulaꞌe taha Paulus Te ngaa na paredha segravenaka ako hia ne bebas ciki aa baku kai mone-aanga angalai na segravera mai lalau ne
Paulus padhai lii degravenge gubernur Feliksdegravenge dhegraveu egravemu na Dorsila
24 Dhegraveu egravemu gubernur Feliks dhegraveuYahudi ngara na Dorsila Pegraveri-pegraveri lodꞌodhu laꞌe egraveegravena gubernur tenge lodꞌo dhuhua iia segravena ka negravengu degravenge dhegraveu egravemuna neo padhai lii degravenge Paulus Ka na puasegravena ka dhegraveu regraveti ne mai asa madha regravengudua ra Hegraveia Paulus lole degravenge ra jꞌaratasamia segravena ka dhegraveu bisa parcaya YesusKristus Dhegraveu dhu Lamatua moa negraveti uruka mai 25 Na peka kahegravei jꞌara tasamiaho dhegraveu bisa muri mola aa tasamia hodhegraveu bisa jꞌaga ngiꞌu segravena ka baku tao salaNa lole kahegravei begraveli-camegravedꞌa Ama Lamatuapamaꞌegravete lii langu mi dhegraveu aaꞌi-aaꞌi rapeka na legraveke do sala
Ropa Feliks tadegravengi nare segravemi egraveegravena kana madhaꞌu Hegraveia na peka aku negravengu naldquoPaulus Dꞌai sange egraveegravena ka laa Ladheabhu lodꞌo taleo na jaꞌa paroa hari egraveurdquo26Lodꞌo egraveegravena gubernur Feliks tenge-tengejꞌara segravena ka Paulus palegraveke ne doi ho napatabuli eele ne Negraveti egraveegravena ka na paroataruu Paulus ho padhai lii degravenge ne
27 Te ngaa re jꞌara leo gubernur Feliksneo egravere dꞌara kegravetu agama Yahudi segraverakahegravei Negraveti egraveegravena ka na pamaꞌegravete boe lai-lai lii Paulus neꞌe Na soro tegraveke lii neꞌesegravene toke dꞌai dua tegraveu Egravele egraveegravena ka abhudhegraveu hiu dhu gati eele gubernur FeliksNgara na Porkius Festus Te ngaa regravengutaha taruu Paulus
25Gubernur Festus parisa lii langu Paulus
1 Lodꞌo egraveegravena gubernur hiu Festuspidha asa Kaisarea honeopakakoparedhana Negravengu pea egravetu egraveegravena dhoka tegravelu lodꞌodi ka na laꞌe taruu asa Yerusalem 2 Egravetu
2418 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 2117-28 2421 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 236
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 253 234 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 2517negravei kegravetu agama Yahudi degravenge dhegraveu heka-dhegraveu heka adꞌa Yahudi segravera mai paragasegravena ka neo patadha degravenge gubernur hiune Regravengu regraveti kahegravei degravenge lii galaa regravengumi Paulus egravetu dꞌara lii padhue-padhairegravengu 3 Ra manegravengi kahegravei ladhe bisa nagubernur pua dhegraveu negravengu segravera regraveti hariPaulus ho legravepa asa Yerusalem Te ngaaregravengu pareꞌa lii neo pamadhe Paulus egravetutalora jꞌara
4 Te ngaa gubernur dhaa aku negravenguna ldquoSegravemi neꞌe ku ama-ama Hudꞌi laara taha ne egravetu Kaisarea Te jaꞌa neo legravepaasa negravei dꞌara lai-lai ne 5 De ladhe negravetimiu dhu abhu koasa ho uri lii langu nena regravengu pakegravedꞌi palere degravenge jaꞌa asaKaisarea Ladhe tareꞌa dhegraveu neꞌe tao salangaa miu bisa tao lii degravenge ne egravetu negraveirdquo
6-7 Egravele egraveegravena ka Festus pea pe dꞌai can-guru lodꞌo sa egravetu Yerusalem heka na legravepaasa Kaisarea kegravena Lodꞌo egraveegravena abhu pegraveri-pegraveri dhegraveu Yahudi dhu madhutu degravengenegravengu dꞌai negravei Asa begraveli egraveegravena hegraveia guber-nur mulai parisa lii langu egraveegravena Ka na puadhegraveu lasi rare Paulus mai asa madha na
Ropa Paulus maso asa egraveegravena dhegraveuYahudi se kegravedꞌi titu rai-reo rare ne kara mulai core sasala ae-ae mi negravengu Tengaa regravengu bisa boe padꞌelo bukti egraveci sahegravei
8 Hegraveia Paulus siri iisi na aku negravengu naldquoAma gubernur Jaꞌa tao boe ngaa-ngaadhu negraveti bhabhelu-katubꞌa Jaꞌa tao boekahegravei jꞌara egraveci sa dhu palabꞌa degravenge agamaYahudi jiꞌi Jaꞌa pakajꞌalu boe Egravemu Ka-pua Manegravengi-Mangajꞌi Ama Lamatua egravetuYerusalem Aa jaꞌa tao boe kahegravei ngaa-ngaa dhu palabꞌa degravenge jꞌara-jꞌara paredhaRomardquo
9 Te ngaa lula gubernur neo nare dꞌaradhegraveu Yahudi segravera ka na karegravei Paulus akunegravengu na ldquoEgraveu ngee tasamia Egraveu moꞌodo aadꞌo ladhe jaꞌa uri lii langu egraveu ne egravetuYerusalemrdquo
10 Ropa tadegravengi lii karegravei gubernur segravemiegraveegravena hegraveia Paulus dhaa aku negravengu naldquoAma gubernur Jaꞌa ne ana kabaraiRoma Ka limuri ne jaꞌa titu egravetu madhaama gubernur dhegraveu paredha Roma dhudegravenge hak ho parisa lii langu jaꞌa madhutuatora De jaꞌa koꞌo boe laku asa Yerusalemho pamaꞌegravete lii jaꞌa egravetu negravei Ama dhumeꞌa unu mu peka na jaꞌa ne tao boe sala
ngaa-ngaa ho labꞌa dhegraveu Yahudi seꞌe 11Deladhe tareꞌa-reꞌa jaꞌa tao sala ngaa-ngaadhu palegraveke degravenge huku mamadhe jaꞌasegravemi kore Te ngaa ladhe ngaa dhu regravengupeka na legraveke boe madhutu atora Romana abhu boe ca dhegraveu sa dhu soro jaꞌa asadꞌara adhe-aai dhegraveu seꞌe Regravengu dhodhokatenge jꞌara di segravena ka neo pamadhe jaꞌaDe madhutu hak jaꞌa jaꞌa manegravengi segravenaka lii langu jaꞌa ne hia asa dhegraveu aae kapaiKeser egravetu kota Roma Hudꞌi negravengu unu kujꞌue lii jaꞌa nerdquo
12 Ropa tadegravengi Paulus manegravengi segravemiegraveegravena ka gubernur padhue-padhai degravengeanga na dhu madhutu uri lii langu egraveegravenaEgravele egraveegravena ka na peka degravenge Paulus akunegravengu na ldquoLula egraveu manegravengi le caꞌe band-ing asa dhegraveu aae kapai de egraveu hudꞌi lamuku asa Romardquo Peka egravele segravemi egraveegravena kagubernur katange eele sidang egraveegravena
Festus manegravengi aꞌabhu dhegraveu aae Agripalula-negraveti lii langu Paulus
13 Egravele egraveegravena ka dhegraveu aae dhegraveu Yahudingara na Agripa degravenge ana hegraveni nangara Bernike mai asa Kaisarea Regravengudua ra mai segravena ka hia hormat mi guber-nur hiu 14Regravengumanubha pegraveri-pegraveri lodꞌodegravenge gubernur Festus Ca tegraveka Festuslole lii langu Paulus degravenge regravengu dua raKa na peka aku negravengu na ldquoAma dhegraveuaae Egravetu Kaisarea neꞌe jiꞌi taha dhegraveu egravecingara na Paulus Uru egraveegravena gubernur dhuiabhu boe lodꞌo ho pamaꞌegravete lii langu na15Dꞌara lai-lai ne lodꞌo jaꞌa egravetu Yerusalemkegravetu agama Yahudi degravenge dhegraveu heka dꞌararai segravera mai galaa sasala Paulus ka ramanegravengi jaꞌa segravena ka huku mema ka 16 Tengaa jaꞌa peka degravenge regravengu aku jaꞌa nalsquoMadhutu atora paredha Roma jaꞌa hudꞌiparisa uru ku lii langu heka hia huku kegravenaAa dhegraveu dhu tao lii langu segravera hudꞌi maipatoo madha degravenge madha kahegravei Segravena kajaꞌa neo tadegravengi ku sasala ngaa dhu miupasale ne Aa negravengu kahegravei abhu tebhosegravena ka siri iisi na Degravenge jꞌara segravemi egraveegravenaka jaꞌa heka pamaꞌegravete lii langu na ladhena sala jaꞌa huku nersquo 17 Lodꞌo jaꞌa legravepa asaKaisarea abhu pegraveri-pegraveri dhegraveu Yahudi dhupalere degravenge jaꞌa asa neꞌe Asa begraveli egraveegravenajaꞌa parisa degravenge lii ne Ka jaꞌa hia regravetiPaulusmai asamadha jaꞌa segravena ka jaꞌa neonanene jꞌajꞌajꞌi lii langu ne tasa mera mia
2513 Dhegraveu aae Agripa neꞌe Herodes Agripa ka dua Ama na ka Herodes Agripa ka egraveci dhu pamadhe YakobisNegravengu ne ka dhu madhe lula kalati raꞌe ne taga negravengu segravemi lii koa peka na negravengu sama segravemi ana dedha-liru
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 2518 235 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 266-818Hegraveia dhegraveu-dhegraveuYahudi se titu ho ra lolosasala Paulus egraveci-egraveci Te ngaa ngaa dhura peka segravera bia boe segravemi dhu jaꞌa ngee19 Regravengu se dhodhoka patasala egravetu jꞌara-jꞌara agama regravengu di Te regravengu pabꞌaladegravenge Paulus lula-negraveti Dhegraveu egraveci ngarana Yesus Madhutu rareꞌa dhegraveu YahudiYesus egraveegravena madhe le Te ngaa Paulusdegravenge egravera peka na Yesus mamuri hari le20 Regravengu pasisu segravemi egraveegravena te ngaa lulajaꞌa ne dhegraveu hiu ka jaꞌa keꞌa megraveka uri liiagama ne tasamia Negraveti egraveegravena ka jaꞌa karegraveiPaulus peka na lsquoTasamia ladhe jaꞌa parisalii langu egraveu ne egravetu Yerusalem negraveirsquo 21 Tengaa na segravemi nare boe Negraveti egraveegravena ka namanegravengi caꞌe asa paredha dedha mi dhegraveuaae kapai egravetu Roma Ka jaꞌa patabuli boene mate jaꞌa abhu lodꞌo ho regraveti ne laꞌe asaRomardquo
22 Ropa tadegravengi lii lolo Festus segravemi egraveegravenahegraveia dhegraveu aae Agripa peka aku negravengu naldquoBeꞌa risi jaꞌa neo tadegravengi unu ku negravetidhegraveu egraveegravenardquo
Hegraveia Festus dhaa na ldquoBisa Begraveli ku pejaꞌa uri ho ama nanene unu mu negraveti dhegraveuegraveegravenardquo
Dhegraveu aae Agripa neo nanene lii padhaiPaulus
23 Dꞌai begraveli egraveegravena gubernur Festus uriho dhegraveu aae Agripa bisa nanene lii pad-hai Paulus Na uri kahegravei segravena ka dhegraveuae nanene Paulus Nuka komedhaa-komedhaa sordadꞌu degravenge dhegraveu-dhegraveu ka-pai egravetu kota Kaisarea Egravele egraveegravena ka dhegraveuaae Agripa degravenge Bernike maso degravengemegravedha-papake dhegraveu aae Ka dhegraveu aaꞌi-aaꞌisegravera pakabꞌua si Ropa regravengu pakabokotesa-tesa le hegraveia gubernur pua regraveti Paulusasa dꞌara
24 Hegraveia ra regraveti Paulus asa dꞌara laꞌeKa gubernur bhoka hegravebꞌa peka na ldquoAmadhegraveu aae Agripa ama-ama degravenge miutamu aaꞌi-aaꞌi mi dhu jaꞌa pakabꞌua Dhegraveuneꞌe ne ngara na Paulus Pegraveri-pegraveri amadhegraveu Yahudi segravera tao lii langu degravenge neKa abhu dhu mai asa jaꞌa regravengu cahagꞌenegraveti Yerusalem aa cahagꞌe negraveti era neꞌemai laka-seti jaꞌa peka na dhegraveu neꞌe nebisa heka hia ne mamuri 25 Negraveti egraveegravena kajaꞌa parisa ne Te ngaa jaꞌa abhu boe sasaladhu pamegraveci degravenge huku madhe Te ngaalula negravengu unu na dhu manegravengi le caꞌeasa paredha dedha egravetu Roma negraveti egraveegravenaka toꞌo do toꞌo boe jaꞌa hudꞌi hia regraveti ne
ku laꞌe asa Roma 26-27 Ladhe jaꞌa hia lereregraveti ne jaꞌa hudꞌi ku tao sasuri Te ngaadeo neꞌe ne jaꞌa suri sasuri ne tasamiahia mi dhegraveu aae kapai negravei De negraveti egraveegravenaka jaꞌa pakaboko ama-ama aaꞌi-aaꞌi segravenaka miu nanene lii langu na Ropa tadegravengimere lii na jaꞌamanegravengi segravena ka ama dhegraveuaae Agripa nori jaꞌa segravena ka jaꞌa bisa suringaa dhu palegraveke degravenge ngangee dhegraveu aaekapai negravei Jaꞌa ngee na legraveke boe ladhejaꞌa paꞌadhu lii langu ne asa dhegraveu aae kapailaꞌe te ngaa peka boe sasala dhu dhegraveu neadꞌu-ue
Dꞌai sange neꞌe ka lii padhai lii jaꞌaMakasirdquo
26Paulus siri iisi na egravetu madha dhegraveu aae
Agripa1 Hegraveia dhegraveu aae Agripa pua Paulus aku
negravengu na ldquoNeꞌe ne egraveu bisa siri iisi egraveu Jiꞌiaaꞌi mi mate le neo nanene egraveurdquo
Ka Paulus tao tadha degravenge kacui-aai nahegraveia na padhai lii aku negravengu na
2 ldquoAma dhegraveu aae Agripa dhu jaꞌa pak-abꞌua Jaꞌa rasa oto lula ama hia jaꞌa tebhosegravena ka jaꞌa padhai lii degravengemiu jꞌara aaꞌi-aaꞌi dhu dhegraveu Yahudi se galaami jaꞌa 3 Jaꞌakeꞌa na ama meꞌa risi eele adꞌa egravedhi dhegraveuYahudi degravenge jꞌara madhe-muri egravedhi Dejaꞌamanegravengi ho amananene paie ku lii jaꞌane
4 Karegravei negraveti ana iiki ka mai ra ajꞌa-norile jaꞌa segravena ka mamuri madhutu adꞌa egravedhidhegraveu Yahudi Uru egraveegravena ra ajꞌa jaꞌa egraveturae Egravele egraveegravena ka jaꞌa sakola tabha hari egravetuYerusalem Dhegraveu Yahudi egravetu Yerusalemsegravera reꞌa le jꞌara mamuri degravenge tatao jaꞌa5 Ladhe kegravetu agama se roꞌo regravengu bisalolo peka na regravengu se ka dhu tadhe lejaꞌa karegravei negraveti uru egraveegravena ka Te jaꞌa nemaso partei agama Parisi kahegravei Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi ra reꞌa na jiꞌi dhegraveu Parisi se dhukegravepe paꞌegravera aamadhutu atora aaꞌi-aaꞌi negravetiagama Yahudi 6-8 Jaꞌa degravenge dhegraveu aaꞌi-aaꞌi negraveti canguru dua suku Israꞌel matetae-tae ho Ama Lamatua tao madhutu liimoa Na Lii moa egraveegravena dhu Na peka tegravekele degravenge begravei-baki egravedhi karegravei negraveti uru kaKa toke dꞌai sange neꞌe egravedhi aaꞌi-aaꞌi timanegravengi-mangajꞌi megraveu-megraveda segravena ka liimoa Lamatua egraveegravena jꞌajꞌi ka Isi lii moaegraveegravena peka na Egraveegravena na Negravengu neo pama-muri hari dhegraveu dhu madhe segravera
265 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 236 Pilipi 35
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 269 236 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 2623Ama dhegraveu aae Agripa dhu jaꞌa pak-
abꞌua Lula jaꞌa parcaya peka na egraveegravenana Lamatua pamamuri hari dhegraveu madhenegraveti egraveegravena ka regravengu se tao lii langu degravengejaꞌa De jaꞌa karegravei ku tasamia ka egravetu taloraaae miu se abhu dhu moꞌo boe parcayapeka na Ama Lamatua bisa pamamuri haridhegraveu dhu madhe le Tatu Negravengu bisa
9 Uru egraveegravena mema jaꞌa tao rupa-rupajꞌara ho palabꞌa degravenge dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhumadhutu Yesus dhegraveu Nasaret 10-11 Lodꞌoegraveegravena kegravetu agama Yahudi segravera hia jaꞌakoasa segravena ka laku pajꞌegravera dhegraveu unu Yesusegravetu mia-mia Jaꞌa kegravepe si ka nuni kegravetisi asa Yerusalem ho core si pamaso asadꞌara begravedho Jaꞌa madhutu pamaꞌegravete segravenaka huku madhe si cahagꞌe Jaꞌa laku kahegraveiasa dꞌara egravemu-egravemu sabajꞌa ho pajꞌegravera siAa jaꞌa neo pakaseti si segravena ka regravengutegraveke eele parcaya regravengu mi Yesus Ae kadhu jaꞌa laku magegravei si degravenge dꞌara sagorotobꞌi-tobꞌi Sadꞌi jaꞌa tadegravengi dhegraveu parcayaYesus segravera egravetu era egraveci do masi ka dꞌai raileo egraveegravena ka jaꞌa laku magegravela kore sirdquo
Paulus lole hari ngaa dhu negravengu tao uruegraveegravena
(Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 91-19226-16)
12 Egravele egraveegravena ka Paulus tuhu hari lii napeka na ldquoCa tegraveka kegravetu agama Yahudi segraverahia jaꞌa sasuri koasa ho laku magegravela dhegraveuparcaya Yesus egravetu kota Damsik Ka jaꞌalaku 13Ama dhegraveu aae Agripa Ropa jiꞌi egravetutalora jꞌara era pe dꞌai lodꞌo titu mera sacagꞌagꞌa laa saraa aae egraveci dhu mariu negravetidedha-liru senter legraveke jaꞌa degravenge anga jaꞌasegravera 14 Jiꞌi aaꞌi-aaꞌi mi begravebha baa-baa egraveturai lula saraa egraveegravena mariu aae Hegraveia jaꞌatadegravengi lii egraveci pake lii Aram pekana lsquoWeSaul Nga tao ka egraveu loe boe pajꞌegravera Jaꞌa neBia titu kegravena ladhe egraveu sisu taruu dadꞌegraveiJaꞌarsquo 15 Jaꞌa tadegravengi lii egraveegravena te ngaa ladhekegravedhi boe dhegraveu egraveegravena Ka jaꞌa karegravei pekana lsquoAma dhu padhai lii ne cee ka egraveursquo
Hegraveia lii egraveegravena dhaa mi jaꞌa peka nalsquoJaꞌa ne Yesus dhu egraveu pajꞌegravera taruu egraveegravena16 Saul Kegravedꞌi ka Jaꞌa padꞌelo iisi mi egraveu nesegravena ka egraveu jꞌajꞌi dhegraveu unu Jaꞌa Egraveu hudꞌilamu ku lole degravenge dhegraveu aaꞌi-aaꞌi ra ngaadhu egraveu megravedhi le negraveti Jaꞌa limuri ne Ladheegraveegravena na Jaꞌa padꞌelo asa ae hari degravenge
egraveu ngaa-ngaa dhu hiu segravena ka lamu loledegravenge dhegraveu aaꞌi-aaꞌi ra 17 Egraveegravena na egraveuparaga degravenge jꞌajꞌegravera ae-ae Te ngaa Jaꞌajꞌaga egraveu negraveti dhegraveu dhu neo pajꞌegravera egraveu masika negraveti dhegraveu Yahudi do negraveti dhegraveu Yahudiboe Tareꞌa Jaꞌa pua egraveu lamu asa dhegraveu dhuYahudi boe 18 Lamu bhokemusi madha sisegravena ka reꞌa ho ra mamuri egravetu dꞌara saraaHegraveia ra tegraveke eele jꞌara-jꞌara mamuri ra dhukoe-kapengo segravera Aa egraveu hudꞌi padꞌelokahegravei jꞌara mamuri dhu mola Lamu hopatabuli eele si negraveti koasa dhegraveu aae nidhusegravena ka megraveti si asa Ama Lamatua Degravengejꞌara ne Ama Lamatua saku eele sasala-sasigo aaꞌi-aaꞌi si Ka regravengu jꞌajꞌi dhegraveu unuLamatua kahegravei egraveci egraveegravena ka degravenge dhegraveu-dhegraveu leo dhu Lamatua hagꞌe nare le lularegravengu parcaya Jaꞌa Egraveegravena ka dhu Jaꞌa pekadegravenge egraveu Saulrsquo rdquo
Paulus peka sasabꞌa-laꞌa na19 Hegraveia Paulus tuhu hari lii peka na
ldquoDe ama dhegraveu aae Sasabꞌa dhu jaꞌa segravemikore unu ku negraveti sorga jaꞌa pakako neToke dꞌai doe neꞌe ne jaꞌa sabꞌa taruu aemegraveka ciki sa 20Hiu-hiu egraveegravena jaꞌa lole JꞌaraMamuri Yesus mi dhegraveu Yahudi egravetu Damsiksegravera Egravele egraveegravena ka jaꞌa mai lole degravenge dhegraveuYahudi dhu egravetu Yerusalem degravenge palegravemepropensi Yudea Hegraveia jaꞌa laku palegravemekabarai dhegraveu dhu Yahudi boe segravera Jaꞌapadhai lii pahuni boe degravenge regravengu aaꞌi-aaꞌi ra ho ra tegraveke eele jꞌara mamuri regravengudhu sala segravera segravena ka ra saraka mamuriregravengu mi Ama Lamatua Regravengu hudꞌi taodhu beꞌa ku egravetu dꞌara mamuri regravengu hiami dhegraveu leo kahegravei ho jꞌajꞌi tadha pekana regravengu jꞌajꞌi le dhegraveu hiu egravetu Lamatua21 Lula sasabꞌa jaꞌa segravemi egraveegravena ka dhegraveuYahudi segravera kegravepe jaꞌa egravetu dꞌara Egravemu KapuaManegravengi-Mangajꞌi egravetu Yerusalem Regravenguneo pamadhe jaꞌa kahegravei 22 Te ngaa malo-malo ka Ama Lamatua soru jaꞌa Negraveti egraveegravenaka jaꞌa mamuri dꞌai sange neꞌe ne Dejaꞌa bisa titu egravetu neꞌe ho lole degravenge dhegraveuaaꞌi-aaꞌi ra ana iiki-dhegraveu kapai lula-negravetiJꞌara Mamuri Yesus Ngaa dhu jaꞌa pekane aaꞌi-aaꞌi ra egraveci egraveegravena ka degravenge lii aꞌajꞌa-nanori negraveti Musa degravenge dhegraveu regraveti lii pad-hai Lamatua uru segravera 23 Regravengu ajꞌa-norilula-negraveti Kristus Dhegraveu dhu Ama Lamatuamoa neo hia mai Dhu peka na Kristus
2610-11 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 83 224-5 2614 Egravetu Alkitab lii Yunani ra suri peka na lsquolii dhegraveuIbranirsquo Lii regravengu begraveli-begraveli egraveegravena nuka lii Aram Aa ra suri lii pakasame kahegravei lsquoegraveu tabha jꞌegravera ladhe egraveu katuju legraveke taruuisi katakirsquo Sasoa na lsquoladhe egraveu palabꞌa taruu dadꞌegravei Yesus egraveu asa jꞌegraverarsquo 2620 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha92028-29
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 2624 237 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 279hudꞌi pasae ku jꞌajꞌegravera Hegraveia Na madhe Tengaa egravele egraveegravena Negravengu ka dhu jꞌajꞌi dhegraveu urudhu Ama Lamatua pamamuri hari Negravenguka dhu pasaraa dhegraveu Yahudi segravera degravengedhegraveu-dhegraveu leo egravetu rai-haha nerdquo
24 Ropa Paulus lole sasabꞌa na era kaFestus cagꞌagꞌa laa poro egravete lii padhai nadegravenge lii megravedhu peka na ldquoHe Paulus Egraveune tao-tao dhu hujꞌu le Egraveu megraveu ae kakahadhu egraveu ele iierdquo
25 Te ngaa Paulus dhaa peka na ldquoAmagubernur dhu jaꞌa pakabꞌua Jaꞌa ne hujꞌuboe Ngaa aaꞌi-aaꞌi dhu jaꞌa lole ne memalegraveke tareꞌa Jaꞌa leko boe 26Ama dhegraveu aaeAgripa unu na dhu neꞌa le kahegravei ngaa dhujaꞌa peka-padhai ne Negraveti egraveegravena ka jaꞌa banipadhai lii degravenge boe pasili Jaꞌa legraveka amadhegraveu aae dhu tadegravengi le jꞌara seꞌe aaꞌi-aaꞌilula ngaa dhu jꞌajꞌi segravera jꞌajꞌi boe egravetu erapahuni Dhu peka na Yesus dhu madheegraveegravena muri hari le Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi ra reꞌale jꞌara ne 27 Karegravei negraveti uru ka dhegraveu regravetilii padhai Ama Lamatua segravera peka memale jꞌara neꞌe Jaꞌa bani pategraveka peka naama dhegraveu aae parcaya kahegravei lii dhegraveu regravetilii padhai segravera sina mardquo
28 Ka dhegraveu aae Agripa poro egravete liipadhai lii na aku negravengu na ldquoEe PaulusNegravebhu boe te egraveu pamaso jaꞌa jꞌajꞌi dhegraveusaranirdquo
29 Te ngaa Paulus dhaa ldquoSegravemi neꞌe amaJaꞌa manegravengi mi Ama Lamatua segravena kadꞌara lai-lai ne do ako negravebhu hari cikibaku dhoka ama dhegraveu aae di mesa nate ngaa dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu deo neꞌe netadegravengi lii padhai jaꞌa ne jꞌajꞌi sama segravemijaꞌa nuka dhegraveu unuYesus Sadꞌi dhodhokaama si baku jꞌajꞌi dhegraveu begravedho sama segravemidhu jaꞌa pasae nerdquo
30 Ropa Paulus peka nare ka dhegraveu aaeAgripa degravenge ana hegraveni na Bernike guber-nur Festus degravenge dhegraveu kapai aaꞌi-aaꞌi segraverakegravedꞌi titu hegraveia legravepa aaꞌi
31 Ropa regravengu dꞌai liꞌu ra padhue akuregravengu na ldquoDhegraveu ne tao sala boe ngaa-ngaa dhu palegraveke degravenge huku madhe dopamaso ne asa dꞌara begravedhordquo 32 Egravele egraveegravenaka dhegraveu aae Agripa peka degravenge gubernurFestus aku negravengu na ldquoKasian Dhegraveu nemanegravengi le caꞌe asa paredha dedha midhegraveu aae kapai egravetu Roma Ladhe aadꞌo nalii langu ne egravele le aa bisa patabuli nerdquo
27Lere regraveti Paulus asa Roma
1 Hegraveia gubernur Festus pamaꞌegravete segravenaka lere regraveti Paulus laꞌe asamadha dhegraveu aaekapai Keser egravetu Roma segravena ka pamaꞌegravetelii langu na egravetu negravei Ka na pangegravedꞌuPaulus degravenge dhegraveu begravedho dhu leo segravera asakomedhaa sordadꞌu egraveci ngara na Yuliusho lere negraveti si asa propensi Italia Yuliusne komedhaa negraveti sordadꞌu dhu mad-henge Keser 2 Lodꞌo egraveegravena jaꞌa (nukaLukas) laku lere kahegravei Paulus Aa degravengeangalai egraveci dhegraveu Makedonia negraveti kotaTesalonika ngara na Aristarkus Jiꞌi aaꞌi-aaꞌi mi caꞌe kapa cue dhu mai negraveti kotaAdramitium Madhutu dadꞌegravei juraga kapane neo dhuli hegravebꞌa-namo ae egravetu propensiAsia
3 Jiꞌi pakegravedꞌi tegraveke eele Kaisarea Ka dꞌaibegraveli egraveegravena jiꞌi dꞌai kota Sidon KomedhaaYulius tao Paulus degravenge beꞌa aa na pekadegravenge ne kahegravei bisa laꞌe pangadꞌo degravengeangalai na egravetu dae Dadꞌegravei Yulius segravena kaPaulus bisa abhu negraveti regravengu ngaa dhu naparluu egravetu dꞌara kakako na
4 Hegraveia jiꞌi aaꞌi-aaꞌi mi caꞌe hari hopakegravedꞌi Te ngaa ngegravelu madha kapai selitoke kapa ne oe kako nare boe Ka rapodꞌe kaduru kapa ne re talora aae puluSiprus degravenge rai Siria segravena ka ako abhengegravelu negraveti madha 5Negraveti egraveegravena jiꞌi pabꞌabꞌejꞌara egravete re madha propensi Kilikia degravengepropensi Pamfilia Ka jiꞌi laꞌa taruu dꞌaikota Mira egravetu rai Likia Dꞌai negravei jiꞌi aaꞌi-aaꞌi mi puru tegraveke eele kapa egraveegravena 6 EgravetuMira komedhaa Yulius tenge kapa leo dhuneo pakegravedꞌi asa Italia Ka na abhu kapa cuedhu mai negraveti kota Aleksandria dhu neopakegravedꞌi asa Italia Hegraveia na pua jiꞌi aaꞌi-aaꞌimi ho caꞌe kapa egraveegravena
7 Jiꞌi pakegravedꞌi pegraveri-pegraveri lodꞌo kegravena tengaa ngare boemia-mia lula ngegravelumadhamegravedhu aae Negravebhu jꞌoo-aae ku heka jiꞌipadegravetu degravenge kota Knidus Te ngaa ngegravelumadha loe boe ka jiꞌi poro hari jꞌara laꞌaasa pulu Kreta segravena ka ako paꞌabhe cikiEgravele egraveegravena ka jiꞌi oe seli suu rai egraveci ngarana Salmone 8 Jiꞌi seli suu rai egraveegravena degravengejꞌegravera titu kegravena Ka jiꞌi oro-oro re sebhepulu Kreta hegraveia jiꞌi heka dꞌai era egraveci ngarana hegravebꞌa-namo Saraga Era egraveegravena padegravetudegravenge kota Lasea
9 Dꞌai egraveegravena ana mataroo kapa se ae raraiisi ciki lula jiꞌi negravebhu ae le egravetu legraveu te
2623 Yesaya 426 496 1 Korintus 1520
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 2710 238 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 2729ngaa dꞌai megraveka Italia Lodꞌo egraveegravena seli lelodꞌo kalela Saku Eele Dosa dhegraveu YahudiDhu tema le ropa egravele lodꞌo kalela egraveegravenajꞌajꞌi ngegravelu aae degravenge dhasi kapai Hegraveia anamataroo kapa se pakaregravei jꞌajꞌi pakegravedꞌi doaadꞌo Ropa tadegravengi lii ana mataroo kapase Paulus padhai lii peka na 10 ldquoAꞌari aaꞌi-aaꞌi Jaꞌa neo padhai lii ciki Jaꞌa pangeeladhe segravemi egravedhi kako taruu bisa egravedhiparaga degravenge jꞌajꞌegravera ae Kapanebisamolokahegravei megravedha-panyau ela aaꞌimegraveu-megraveu aaegravedhi bisa madhe aaꞌi ti kahegraveirdquo 11 Te ngaakomedhaa sordadꞌu egraveegravena dꞌegravei boe nanenelii Paulus Negravengu legraveka risi juraga degravengelamatua kapa egraveegravena Lula regravengu neo kakotaruu tegraveke eele era egraveegravena 12 Dhu carui kaladhe dꞌai lodꞌo dhasi aae kapa bisa boepanahu degravenge beꞌa egravetu hegravebꞌa-namo Saragaegraveegravena Negraveti egraveegravena ka ae ka negraveti regravengu dꞌegraveisegravena ka jiꞌi pakegravedꞌi taruu ho laꞌa asa kotaFeniks Regravengu sanao ladhe bisa na jiꞌiaaꞌi-aaꞌi mi pea egravetu negravei dꞌara hegraveru dhasiaae ne Kota Feniks negravei hegravebꞌa-namo puluKreta dhumau lula negravengune era dhu abhenegraveti ngegravelu badae-haa degravenge ngegravelu badae-dhimu aa abhu boe naha kapai
Ngegravelu aae egravetu dꞌara dhasi13 Ropa ngegravelu balegraveu tiu gꞌoro mau-mau
ra pangee na ngegravelu ne bisa lere jiꞌi dꞌaikota Feniks ka ra peka na ldquoNgegravelu nebeꞌa De mai ti pakegravedꞌi kardquo Hegraveia rabalu tangadꞌa degravenge egravere lai ka laꞌa oro-oro re sebhe pulu 14-15 Jiꞌi dhu pakegravedꞌinegravebhu megraveka te ngaa ngegravelu aae mai (Dhudhegraveu peka na lsquongegravelu badae-dhimursquo) Ka laingegravelu ne tiu negraveti kapa ne asa talora legraveuAna mataroo se soro legraveke heka kadꞌurukapa ka ra soro tegraveke ne segravene hudꞌi mad-hutu ngegravelu tao ne
16 Naha hae negraveti kapa toke dꞌai padegravetupulu iiki cue ngara na Kauda Lodꞌo egraveegravenaana kegraveni dhu egraveki egravetu hui kapa Hegraveia jiꞌidꞌai madhe egravere ana kegraveni ne asa dedha kapamai 17 Ropa ana kegraveni dꞌai dedha kapa rahegravelu kapa ne degravenge dhari lulamage dhokapapa ajꞌu se bhoke eele ho molo Regravengumadhaꞌu kahegravei mage dhoka naha hahakekapa ne ho eta egravetu dꞌara mara Sirtis egravetuAfrika negravei Ka ra palalodhe tangadꞌa segravenaka taha kakako kapa ne
18 Ngegravelu aae hahake kapa jiꞌi ne sebhegꞌana-kariu Ka asa begraveli madꞌae egraveegravena anamataroo kapa se mulai core eele megravedha
asa dꞌara dhasi 19 Toke dꞌai camegravedꞌa egraveegravenangegravelu dhu kapai era De regravengu asa mad-haꞌu Negraveti egraveegravena ka ra core eele tabha harimegravedha-megravedha dhu ra hua egravetu dedha kapasegravena ka pasamaa kapa Aa ana matarookegravepe rare kahegraveimegravedha-panyau kapa egraveegravenaka ra core eele 20Megraveu-megraveda ngegravelu aae neloe boe ciki sa toke dꞌai pegraveri-pegraveri lodꞌo Aaliru bhoka boe ciki sa ka jiꞌi ladhe ngegravedhiboe madha lodꞌo degravenge hua-hegravetu Jiꞌi aaꞌi-aaꞌi mi ele ngangee ka dhu ngee na jiꞌimamuri heka
21 Pegraveri-pegraveri lodꞌo kegravena jiꞌi ngaꞌa-nginuboe ciki sa Hegraveia Paulus paroa regravengu aaꞌi-aaꞌi ra aku negravengu na ldquoAꞌari aaꞌi-aaꞌi Segravemidhu miu se madhutu lii jaꞌa baku tegravekeeele hegravebꞌa-namo Saraga tatu egravedhi abhuboe jꞌegravera ae segravemi neꞌe aa egravedhi rugi boengaa-ngaa 22 Deo neꞌe ne jaꞌa manegravengimiu aaꞌi-aaꞌi mi segravena ka paꞌegravera dꞌara miEgraveegravena na kapa egravedhi ne laho mae-mae Tengaa bakumadhaꞌu te ca dhegraveu sa negraveti egravedhimadhe boe 23 Jaꞌa neo segravena ka miu aaꞌi-aaꞌi mi meꞌa na jaꞌa ne dhegraveu unu AmaLamatua Negravengu ka dhu pangegravedꞌu jaꞌasasabꞌa Megraveda deo na Na pua ana pajuuNa egraveci negraveti sorga mai ka titu egravetu sebhejaꞌa Hegraveia na peka degravenge jaꞌa aku negravenguna 24 lsquoPaulus Egraveu baku madhaꞌu Egraveegravena naegraveu lamu paraga degravenge dhegraveu aae kapai egravetuRoma segravena ka uri lii langu egraveu Lula dꞌaraLamatua beꞌa degravenge egraveu negraveti egraveegravena kaNa hiamamuri kahegravei mi dhegraveu aaꞌi-aaꞌi egravetu dedhakapa nersquo 25 De aꞌari aaꞌi-aaꞌi mi Miu bakuele ngangee Jaꞌa ne legraveka tareꞌa-reꞌa AmaLamatua pekana ngaa dhuNapekadegravengejaꞌa megraveda deo na egraveegravena na jꞌajꞌi sama segravemiegraveegravena 26Te ngaa ladhe egraveegravena na kapa ne etaegravetu pulu cuerdquo
Kapa padegravetu degravenge rai-dedha27 Lodꞌo egraveegravena dhasi-ngegravelu hahake kal-
abhe ka jiꞌi eebꞌo-eebꞌo egravetu legraveu aae dꞌaracanguru egravepa lodꞌo kegravena egravetu dhasi AdriaTe ngaa pe dꞌai talora megraveda sa ana mata-roo kapa se segravemi dhu reꞌa na jiꞌi oe degravetule degravenge dae 28 Hegraveia ra papuru dhari houku maregravema dhasi Era egraveegravena maregravema nadua nguru regravepa Kapa ara hari ciki asamadha ra papuru hari dhari ka era egraveegravenacanguru legravemi regravepa 29 Regravengu aaꞌi-aaꞌi ramadhaꞌu mage dhoka kapa ne rage hadhuKa ra papuru tangadꞌa hui egravepa bua Ka jiꞌiaaꞌi-aaꞌi mi sanao segravena ka megraveu ka lai-lai
279 Dꞌara tegraveu 59 lodꞌo kapai Saku Eele Dosa dhegraveu Yahudi legraveke tanggal 5 Oktober Lodꞌo egraveegravena legraveke degravenge ngegravelubadae-haa
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 2730 239 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 281030Te ngaa anamataroo kapa se rare lii egraveciho neo rai eele kapa ne degravenge mau-mausegravena ka dhegraveu reꞌa boe Ka ra papuru anakegraveni tao nuka segravemi neo papuru tangadꞌa-tangadꞌa kaduru
31 Te ngaa Paulus bhoke ngangee kareheregravengu mi komedhaa degravenge sordadꞌu nasegravera peka na ldquoLadhe ana mataroo se raieele kapa ne miu madhe aaꞌi mirdquo
32 Ropa tadegravengi Paulus peka segravemi egraveegravenahegraveia sordadꞌu segravera jꞌue pamaꞌegravete dhari anakegraveni na segravena ka ana kegraveni na patalebꞌoeele pakajꞌegraveu negraveti kapa Negraveti egraveegravena ka anamataroo se jꞌajꞌi heka rai
33 Ropa dꞌara oe megraveu sa hegraveia Paulusrarange dhegraveu aaꞌi-aaꞌi ra ho raꞌa-rinu akunegravengu na ldquoCanguru egravepa lodꞌo kegravena egravedhidhoka madhegravedi di degravenge sanao-maenadhu taꞌa-tinu boe ngaa-ngaa ciki sa 34 Dejaꞌamanegravengi segravena ka egravedhi taꞌa-tinu ku cikiho egravedhi abhu hari aꞌegravera Jaꞌa parcaya naabhu boe egraveci sa negraveti egravedhi dhu paraga degravengejꞌajꞌegravera Tatu egravedhi aaꞌi-aaꞌi ti mamurirdquo
35 Ropa padhai lii nare segravemi egraveegravena kaPaulus nare roti Ka na sabajꞌa manegravengimakasi mi Ama Lamatua egravetu madha regravenguaaꞌi-aaꞌi ra Hegraveia nare caꞌegraveta ka naꞌa36-37Ladhe regravedhi segravemi egraveegravena ka dꞌara regravenguaaꞌi-aaꞌi ra jꞌajꞌi egravera hari Aa regravengu aaꞌi-aaꞌi ra raꞌa kahegravei Jiꞌi aaꞌi-aaꞌi mi egravetu dedhakapa ne dua ngasu pidhu nguru egravena dhegraveuJiꞌi aaꞌi-aaꞌi mi ngaꞌa-nginu 38 Ropa begravecungare anamataroo kapa se core eele karo-karo are-gandum asa dꞌara dhasi segravena kangiꞌu kapa abhu samaa hari
Kapa eta39 Ropa dꞌara megraveu teꞌe sa ana mataroo
kapa se ladhe regravedhi rai-dedha Te ngaaregravengu reꞌa boe rai mia egraveegravena Regravengu ladheregravedhi kahegravei sai egraveci dhu degravenge salae Karegravengu sanao ka teko-teko regravengu bisa regravetikapa ne maso asa hegravebꞌa ladhe oro-oro kure sebhe lia egravetu dꞌara dhasi egraveegravena heka radꞌai era salae egraveegravena kegravena 40Hegraveia ra egravete eeletangadꞌa segravera hudꞌi segravene egravetu dꞌara dhasiKa ra papuru uli segravena ka hia kapa ne asadae laꞌe Hegraveia ra egravere pacaꞌe lai cika segravena kangegravelu tiu kapa ne asa era salae egraveegravena 41 Tengaa lula kapa ne rage oto ka eta degravengeegravetu egraveegravena bisa heka kalau ciki sa Hegraveia nahaaae mai hake pamae hui kapa ne
42 Ropa sordadꞌu se ladhe regravedhi segravemiegraveegravena ka ra neo pamadhe aaꞌi ana begravedhosegravera Lula ra pangee mage dhoka anabegravedho segravera nangi lasi asa dae ho ra rai
43 Te ngaa komedhaa Yulius kai sordadꞌunegravengu segravera lula na neo segravena ka Paulus bisamamuri Ka na paredha ho dhegraveu aaꞌi-aaꞌidhu reꞌa nangi ridhu asa dꞌara dhasi segravenaka nangi asa dae 44 Aa dhegraveu dhu reꞌa boenangi na pua si kegravepe papa do sadꞌi ragengaa sa segravena ka madhutu naha hae asadae Ka jiꞌi aaꞌi-aaꞌimi dꞌai dae degravenge sodꞌa
28Egravetu pulu Malta
1 Ropa jiꞌi aaꞌi-aaꞌi mi dꞌai dae degravengesodꞌa heka ngeꞌa kegravena na rai egraveegravena puluMalta 2Dhegraveu-dhegraveu egravetu kabarai egraveegravena segravemirare jiꞌi degravenge beꞌa Lula egravejꞌi mai kapacuhi titu kegravena negraveti egraveegravena ka ra bhubhuai egravetu kegravetu nebhe egraveegravena ka ra gale jiꞌi laꞌamanyiru ai 3 Paulus madhutu kabhili ajꞌukahegravei ho palake asa dꞌara ai Te ngaa ropana tao ajꞌu asa dꞌara ai cagꞌagꞌa laa megeciꞌu dhu degravenge raco kalua asa liꞌu mai lulataha boe degravenge ai pana Ka na kadhi kacui-aai Paulus
4 Ropa dhegraveu Malta segravera ladhe regravedhimege dhu dhone-dhone egravetu kacui-aaiPaulus ka ra pakaꞌuu egraveci degravenge egraveci pekana ldquoEgravele boe dhegraveu ne tuka pamadhe dhegraveuKa masi ka negravengu madhe boe dhasi tengaa neꞌe ne dꞌai unu negravengu kegravena Negravetiegraveegravena ka negravengubisa hekamamuri Lula ceedhu adꞌu-ue bhabhelu negravengu ka dhu segraveminare babia nardquo 5-6Dhegraveu se pangee na tatuciki ooꞌe hari kacui-aai Paulus bai ho namadhe degravenge ka
Te ngaa Paulus pici mege ne asa dꞌaraai laꞌe Aa na rasa boe pegravedꞌa ciki sa Kadhegraveu seꞌe tatae ku negravebhu jꞌoo aae te ngaaPaulus ngaa-ngaa tao boe Hegraveia ra pangeena ldquoEgravele boe dhegraveu ne dewardquo
7 Kajꞌegraveu boe negraveti era egraveegravena abhu egravemu-egravemu gubernur egravetu rai dhu taleo Gubernuregraveegravena ngara na Publius Namai soru jiꞌi egravetunebhe dhasi ka gale negraveti jiꞌi laꞌa pea egravetuegravemu na Egravetu egraveegravena na ladhe-leru jiꞌi tegravelulodꞌo
8 Lodꞌo egraveegravena ama dꞌegravelu gubernur pegravedꞌamaringi sagoro degravenge pegravedꞌa poꞌe taruuKa Paulus laꞌe ladhe ne asa dꞌara kama naHegraveia na soro kacui-aai na gꞌagꞌe dhegraveupegravedꞌane ho na sabajꞌa hia ne Ka na egravele degravengeka 9Ropa ladhe regravedhi ama dꞌegravelu gubernuregravele le ka dhegraveu pegravedꞌa dhu leo segravera mai asaPaulus Ra manegravengi tulu negraveti negravengu kana puri-paꞌegravele si 10 Hegraveia dhegraveu se padꞌelotadha makasi regravengu degravenge regraveti megravedha aetitu kegravena hia jiꞌi
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 2811 240 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 2825Paulus si pakegravedꞌi negraveti Malta asa Italia
11 Jiꞌi pea egravetu Malta tegravelu hegraveru tokepaꞌegravele hegraveru dhasi-ngegravelu aae Lodꞌo egraveegravenaabhu kapa cue negraveti Alexandria dhu karegraveinegraveti hegraveru dhasi aae ngegravelu aae panahu leegravetu egraveegravena Ngara kapa na Ana Kembarlula egravetu kaduru kapa ne ra tao patungdewa kembar Ka jiꞌi neo caꞌe kapa egraveegravenaho laꞌa taruu asa Roma De lodꞌo jiꞌi neocaꞌe asa dedha kapa dhegraveu Malta segravera hiajiꞌi paregraveko jꞌara degravenge megravedha leo dhu jiꞌiparluu egravetu dꞌara kakako
12 Jiꞌi kako mau-mau ka jiꞌi dꞌai kotaSirakusa egravetu pulu Sisilia Hegraveia jiꞌi panahuegravetu egraveegravena tegravelu lodꞌo 13 Negraveti egraveegravena jiꞌi kakooro-oro re sebhe pulu Sisilia ka jiꞌi dꞌaikota Regium Asa begraveli egraveegravena ngegravelu balegraveumegravedhu aae hegraveia jiꞌi kako taruu ka dꞌaimalai Asa camegravedꞌa egraveegravena jiꞌi dꞌai kotahegravebꞌa-namo cue ngara na Putioli 14 Egravetuegraveegravena jiꞌi puru tegraveke eele kapa egraveegravena Hegraveiajiꞌi laꞌa tenge dhegraveu sarani dhu egravetu era segraveraRopa paraga degravenge ra ka ra manegravengi segravenaka jiꞌi pea degravenge regravengu Ka jiꞌi manubhaegravetu egraveegravena ca migu Egravele egraveegravena ka jiꞌi kakohaga laꞌa asa Roma 15 Ropa dhegraveu saraniegravetu Roma segravera tadegravengi na jiꞌi neo laꞌaasa negravei hegraveia regravengu mai soru jiꞌi egravetu talorajꞌara Cahagꞌe paraga degravenge jiꞌi egravetu PasaApius aa cahagꞌe hari paraga degravenge jiꞌiegravetu era egraveci ngara na Pasanggrahan TegraveludaggerLodꞌo Paulus ladhenegravedhi si ka namanegravengimakasi ae-ae mi Ama Lamatua ka dꞌara naegravera degravenge
Paulus egravetu Roma16 Ropa dꞌai Roma [sordadꞌu segravera pa-
maso dhegraveu begravedho segravera asa dꞌara begravedho]DaggerTe ngaa ra pamaso boe Paulus Ra hudꞌi nesegravene ho bisa sebꞌa egravemu cue Egravetu egravemu egraveegravenana pea degravenge sordadꞌu dhegraveu egraveci dhu jꞌagane Kacui-aai regravengu dua ra dhu egraveki pakerate
17 Egravele tegravelu lodꞌo hegraveia Paulus paroa dhegraveuheka-dhegraveu heka dhegraveu Yahudi egravetu segravera homai paraga degravenge ne Ropa ra pakabokohegraveia Paulus padhai lii degravenge si aku negravenguna ldquoAꞌari aaꞌi-aaꞌi Jaꞌa egravetu neꞌe ne lulaaꞌari egravedhi dhegraveu Yahudi segravera kegravepe rare jaꞌaegravetu Yerusalem Ka ra soro jaꞌa asa dꞌara
kacui-aai dhegraveu paredha Roma Te ngaajaꞌa tao sala boe ngaa-ngaa Jaꞌa tao boengaa-ngaa dhu labꞌa isi kabarai egravedhi Aajaꞌa labꞌa boe kahegravei atora adꞌa dhu egravedhisegravemi tare negraveti begravei-baki egravedhi segravera 18 Dhegraveuparedha parisa le lii jaꞌa ne egravetu negravei Tengaa ra abhu boe sasala jaꞌa egraveci sa dhu bisaabhu huku madhe Negraveti egraveegravena ka ra neopatalale eele jaꞌa 19Te ngaa lula ama-amadhegraveu Yahudi segravemi boe lii pamaꞌegravete negravetidhegraveu paredha ho patalale jaꞌa negraveti egraveegravenaka koꞌo do koꞌo boe jaꞌa hudꞌi caꞌe bandingku mai asa Roma Masi ka jaꞌa tao segravemineꞌe te ngaa degravenge boe dꞌara neo galaadhegraveu jaꞌa unu ku 20 Negraveti lii langu neꞌeka jaꞌa pakaboko aꞌari aaꞌi-aaꞌi egravetu neꞌeMadhutu dadꞌegravei jaꞌa egravedhi bisa padhue-padhai ngaa dhu egravedhi dhegraveu Yahudi sanao-maena nuka egravedhi aaꞌi-aaꞌi ti sanao miDhegraveu Aae dhu Ama Lamatua neo hia maisegravena ka hia mamuri mi egravedhi dhegraveu IsraꞌelNegraveti jꞌara seꞌe ka ra egraveki jaꞌa degravenge rate nerdquo
21 Hegraveia dhegraveu se dhaa aku regravengu naldquoToke dꞌai lodꞌo deo neꞌe ne jiꞌi segravemi megravekasasuri egraveci sa negraveti Yudea dhu peka lii languegraveu ne Segravemi egraveegravena kahegravei aꞌari dhu mainegraveti negravei lolo boe ngaa-ngaa egraveci sa lula-negravetiegraveu 22 Te ngaa jiꞌi neo nanene ngaa dhuegraveu parcaya lula jiꞌi tadegravengi le egravetumia-miapeka na dhegraveu segravemi boe ngaa dhu parteiKristen segravera ajꞌa-nori si De mamegraveci natasamia Jiꞌi dhae ngeꞌa megraveka De lolo kudegravenge jiꞌi laardquo
23 Ka regravengu rare lii egraveci ho pili ca lodꞌodhu leo segravena ka ra paraga hari Ropadꞌai lodꞌo pamoa egraveegravena dhegraveu ae titu kegravenamai pakaboko egravetu era pea Paulus HegraveiaPaulus mulai lole ka degravenge regravengu dadꞌegraveiAma Lamatua mi dhegraveu unu Na Na pakeisi negraveti sasuri Musa degravenge sasuri dhegraveu regravetilii padhai Lamatua dhu leo segravera segravena karegravengu bisa parcaya Yesus Na padhai liinegraveti madꞌae toke dꞌai lodꞌo nihia
24 Ropa tadegravengi rare lii padhai lii Paulusne abhu ka cahagꞌe dhu parcaya Tengaa abhu kahegravei dhu parcaya boe 25 Negravetiegraveegravena ka regravengu pabꞌala egraveci degravenge egraveci tokecahagꞌe neo legravepa Te ngaa Paulus peka akunegravengu na ldquoMema lii pasisu miu ne legravekesama segravemi ngaa dhu uru egraveegravena Roh Ama
2811 Madhutu agama dhegraveu egravetu segravera ngara ana kembar segravera Kastor degravenge Poluks Regravengu dua se dewa dhu anamataroo biasa sogo-tagu dagger 2815 Pasa Apius kajꞌegraveu negraveti Roma pe dꞌai pidhu nguru kilo sa Pasanggrahan Tegravelukajꞌegraveu negraveti Roma legravemi nguru tegravelu kilo Dagger 2816 a Abhu sasuri Yunani cahagꞌe dhu uru-uru segravera pake boe lii egravetudꞌara kurung se 2816 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 2820 2819 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha2511
Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 2826 241 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 2831Lamatua dhu Mola-Megraveci peka le degravengeYesaya 26 peka nalsquoLamu peka degravenge dhegraveu seꞌe se na
ldquoEgraveegravena na miu nanene taruu lii Jaꞌate ngaa meꞌa boe ciki sa
Miu laladhe taruu ngaa dhu Jaꞌa taote ngaa miu pusi boe ciki sardquo
27 Lula dꞌara dhegraveu seꞌe se adhu segravemi hadhuDhilu regravengu dꞌegravei heka nanene
Aa musi madha regravengu begravedhomegraveno le
Hudꞌi regravengu segravene ra tadegravengi ia kaAa hudꞌi laa segravena ka musi madha ra
ladhe regravedhi ia kaAa hudꞌi laa segravena ka dꞌara ra
adhu segravemi hadhu taruuToke dꞌai regravengu segravera reꞌa heka jꞌara ho legravepa
mai asa JaꞌaDe jꞌara tasamia ka Jaꞌa bisa tao pabeꞌa
hari regravengursquo rdquo28 Hegraveia Paulus katange lii padhai lii na
aku negravengu na ldquoSegravemi neꞌe aꞌari Segravena kamiu se meꞌa na Ama Lamatua sadia tegravekelemamuri hia dhegraveu Yahudi boe lula regravengudhu dꞌegravei nanene Nerdquo 29 [Ropa Pauluspadhai lii nare segravemi egraveegravena ka dhegraveu se legravepaka Te ngaa ngangee regravengu paꞌegraveci boe lulara pasisu egraveci degravenge egraveci]sect
30 Paulus pea ka egravetu egravemu dhu na sebꞌaegraveegravena dꞌai dua tegraveu Na segravemi degravenge karejꞌedhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhumai tenge paraga degravengene
31 Degravenge jꞌara segravemi neꞌe negravengu abhujꞌara segravena ka na ajꞌa-nori si lula-negravetiparedha Ama Lamatua aa Jꞌara MamuriLamatua Yesus kahegravei Na lole degravengepahuni boe aa na abhu boe dhu pahegravebꞌene
Ama Teofilus dhu beꞌa Lii lolo jaꞌa dꞌaisange neꞌe ka
MakasiNegraveti jaꞌa Lukas
2827 Yesaya 69-10 sect 2829 Ayat ne abhu boe egravetu pegraveri-pegraveri sasuri lii Yunani dhu uru-uru segravera
Roma 11 242 Roma 117
Sasuri Paulushia dhegraveu parcaya egravetu kotaRoma
Lii mahoꞌo1 Sasuri ne negraveti jaꞌa Paulus Ama
Lamatua pili nare le jaꞌa ho jꞌajꞌi dhegraveupajuu-paleha Yesus Kristus Ka Na dedꞌejaꞌa jꞌajꞌi ana pua-paleha Kristus ho lakulole Lii Lolo Beꞌa Na degravenge dhegraveu egravetu mia-mia
2-3 Uru egraveegravena Ama Lamatua dhu atortegraveke le ho dhegraveu regraveti lii padhai Na surijꞌara-jꞌara negraveti Lii Lolo Beꞌa egraveegravena egravetu SasuriMola-Megraveci Na Te egravetu dꞌara Sasuri neLamatua pajaji neo hia mai Ana Na Yesusho jꞌajꞌi dhegraveu rai-haha De limuri ne liimoa Na egraveegravena jꞌajꞌi le lula Yesus dhu mai lenegraveti ana-egravepu dhegraveu aae Daud 4 Te ngaa reegraveci hari Ama Lamatua padꞌelo tadha pekana Yesus Kristus egraveegravena Ana Negravengu kahegraveiTe Roh Yesus egraveegravena mola-megraveci tareꞌa-reꞌasama segravemi Ama Lamatua Aa Lamatuapake koasa Na segravena ka pamamuri hariYesus negraveti mamadhe Na Negraveti egraveegravena kaegravedhi teꞌa na AnaAmaLamatua egraveegravena nukaKegravetu egravedhi Yesus Kristus
5 Yesus padꞌelo dꞌara hua iia Na mi jaꞌate Na pili nare le jaꞌa jꞌajꞌi dhegraveu pajuu-paleha Na ho lole lii ajꞌa-nori Na buli mia-mia Dadꞌegravei Na dhegraveu dhu Yahudi boeparcaya Ne kahegravei aa mamuri madhutudadꞌegravei Ama Lamatua Jaꞌa neo kahegravei segravenaka dhegraveu negraveti suku aaꞌi-aaꞌi legraveka Kristus aamamuri madhutu dadꞌegravei Na
6 Segravemi egraveegravena kahegravei degravenge miu egravetu kotaRoma Miu jꞌajꞌi negraveti suku ae-ae negraveti mia-mia Yesus Kristus dhu hagꞌe nare le miupeka na ldquoMai ka Mai jꞌajꞌi dhegraveu unuJaꞌardquo 7 Negraveti egraveegravena ka jaꞌa paꞌadhu sasurine hia miu egravetu Roma degravenge pasanegravedꞌepeka na Ama Lamatua sue miu Negravengumanegravengi kahegravei ho miu jꞌajꞌi dhegraveu unu Nadhu mamuri mola-megraveci
Jaꞌa sabajꞌa segravena ka Ama egravedhi AmaLamatua degravenge Kegravetu egravedhi Yesus Kristuspadꞌelo dꞌara hua iia Ra aa hia miu ma-muri degravenge mera-milu
Paulus sabajꞌa hia angalai na segravera8 Jaꞌa bhoke sasuri jaꞌa ne degravenge
manegravengi makasi ae-ae mi Ama Lamatua
lula Yesus Kristus sabꞌa egravetu dꞌara miu Jaꞌamanegravengi makasi kahegravei lula dhegraveu dhu peaegravetu rae-rae dꞌara paredha Roma ra palololula-negraveti parcaya miu mi Yesus
9 Jaꞌa loe boe sabajꞌa hia miu TareꞌaLamatua mesa Na neꞌa na ngaa dhu jaꞌapadhai ne legraveke Negravengu neꞌa kahegravei najaꞌa ne sabꞌa degravenge dꞌara kateme ho loledegravenge dhegraveu Lii Lolo Beꞌa negraveti Ana Na10 Lodꞌo-lodꞌo jaꞌa manegravengi-mangajꞌi jaꞌapeka segravemi neꞌe ka ldquoLamatua jaꞌa mesaku keꞌa boe jꞌara na tasamia Te ngaaladhe madhutu dadꞌegravei Lamatua na bhokela jꞌara segravena ka jaꞌa bisa laku pangadꞌodegravenge angalai jaꞌa segravera egravetu Romardquo
11 Jaꞌa sabajꞌa segravemi egraveegravena te jaꞌa neotitu kegravena kegravedhi miu segravena ka jaꞌa bisa bagihia miu koasa negraveti Roh Lamatua ho hudꞌilaa miu jꞌajꞌi dhegraveu unu Lamatua dhu tahapaꞌegravera-egravera 12 Madhutu aꞌabhu jaꞌa segravemineꞌe ka ladhe jaꞌa jꞌajꞌi dhiu pea degravengemiu jaꞌa neo paꞌegravera dꞌara miu ho segravena kaparcaya miu asa egravera Aa jaꞌa neo kahegravei homiu paꞌegravera dꞌara jaꞌa
13 Aꞌari pasue aaꞌi-aaꞌi Jaꞌa dꞌegravei ladhemiu meꞌa na jaꞌa neo ae le ho dhiu pan-gadꞌo degravenge miu egravetu Roma Te ngaa tokesange neꞌe dhodhoka tao nelu di De ladhejaꞌa jꞌajꞌi dhiu jaꞌa sanao segravena ka abhudhegraveu ae era dhu legraveka egravera Kristus samasegravemi dhu jaꞌa abhu egravetu era-era leo Ladhesegravemi egraveegravena na rui-jꞌajꞌegravera jaꞌa abhu hua-hela dhu beꞌa
14-15 Masi ka tasamia egraveegravena ka jaꞌa hudꞌilole ku Lii Lolo Beꞌa Lamatua mi dhegraveu aaꞌi-aaꞌi Mi dhegraveu dhu pake lii Yunani do dhegraveudintiu dhupake lii leo dhegraveu kapai do dhegraveuhaha do dhegraveu sakola do dhegraveu sakola boeNegraveti egraveegravena ka jaꞌa paꞌegravera neo dhiu sa Romasegravena ka paraga degravenge miu
Lii Lolo Beꞌa Lamatua degravenge koasa ho hiamamuri mi dhegraveu aaꞌi-aaꞌi
16 Jaꞌa makae boe ciki sa degravenge Lii LoloBeꞌa Lamatua Yesus Te ladhe abhu dhegraveudhu parcaya Ama Lamatua Lii Lolo Beꞌane degravenge koasa negraveti Lamatua ho patab-uli dhegraveu neꞌe negraveti koasa sasala-sasigo naDhegraveu Yahudi ka dhu reꞌa uuru jꞌara neꞌene heka dhegraveu suku leo segravera kegravena 17 LiiLolo Beꞌa ne padꞌelo kahegravei jꞌara Lamatuaho pamola dhegraveu negraveti sasala ra Aaꞌi-aaꞌisegravera sa bisa jꞌajꞌi sadꞌi dhegraveu parcaya Ne
113 Lii Lolo negraveti Dhegraveu Pajuu-paleha 1921 116 Markus 838
Roma 118 243 Roma 129Te dhu suri le egravetu dꞌara Sasuri Mola-MegraveciLamatua peka naldquoDhegraveu hudꞌi parcaya uuru ku Ama
Lamatuaheka bisa pabeꞌa degravenge Negravengu kegravena
Te ladhe ra mamuri degravenge parcaya Neheka abhu mamuri dhu legraveke kegravenardquo
Lamatua nasa degravenge dhegraveu dhu roꞌo boetadhe Ne
18 Te ngaa Ama Lamatua peka le naabhu dhegraveu dhu pusi-pahae boe Negravengu Aaabhu dhu adꞌu-ue rupa-rupa jꞌara bhelu-katubꞌa Te ngaa Lamatua segravemi nare boetatao regravengu segravera Lula egravetu dꞌara iiki regravengudhu reꞌa le mia ka dhu legraveke Masi kasegravemi egraveegravena te ngaa regravengu loe boe taojꞌara-jꞌara dhu legraveke boe segravera Ra kakegravejꞌidhegraveu toke dhegraveu reꞌa heka mia ka dhulegraveke Negraveti egraveegravena ka Ama Lamatua papuruhahuku negraveti dedha-liru segravena ka pajꞌegravera si19-20 Dhegraveu seꞌe se abhu boe alasan ho siriiisi ra lula jꞌara-jꞌara dhu pahuni boe dhudhegraveu bisa reꞌa megraveu negraveti Lamatua Te AmaLamatua mesa Na ka dhu padꞌelo AꞌabhuJaꞌa segravemi neꞌe ka mulai negraveti Na pajꞌajꞌidedha-liru degravenge rai-haha toke dꞌai sangeneꞌe ne ladhe dhegraveuneo reꞌamegraveunegraveti ngiꞌuLamatua aa degravenge koasa Na dhu degravengeboe too-lane egraveegravena bisa kahegravei Masi kaladhe tegravedhi boe Ama Lamatua te ngaadhegraveu bisa tadhe Ne negraveti ngaa-ngaa dhu Naadꞌu-ue Negraveti egraveegravena ka jaꞌa peka na dhegraveubhelu segravera abhu boe alasan ho siri iisi rapeka na ldquoJaꞌa keꞌa boe ngaa-ngaa negraveti AmaLamatuardquo
21 De masi ka regravengu reꞌa jꞌara-jꞌaraLamatua te ngaa roꞌo boe mangakuna ldquoLamatua egraveegravena Ama Lamatua egravedhirdquoRegravengu se roꞌo boe manegravengi makasi miLamatua kahegravei Ka ngangee ra jꞌajꞌi kahegravelutoke ra reꞌa heka ngaa dhu legraveke Regravengujꞌajꞌi bingu aa padhai lii rupa-rupa dhukolo-kapua aadꞌo lula-negraveti Ama LamatuaAa dꞌara ra maroga aatu-aatu
22 Regravengu egraveci-egraveci padedha iisi ra peka naldquoJaꞌa keꞌa megraveu madha jꞌara ae-aerdquo Masika ngangee ra segravemi egraveegravena te ngaamadhutumola-mola na regravengu goa titu kegravena 23 Kadhegraveu se pahahaboe iisi ramiAmaLamatuadhu kapai risi eele egraveegravena te regravengu pekana ldquoJiꞌi pusi boe Lamatua segravemi egraveegravenardquo Tengaa ra sogo-tagu mi rupa-rupa patung
raropa segravemi dhegraveu rai-haha segravemi manu-bhui sa do segravemi badha leo segravera toke dꞌaipatung dhu rupa segravemi mege sa Degravengera sogo-tagu segravemi egraveegravena regravengu tule eeleAma Lamatua dhu mamuri taa-taa ho ragati eele degravenge megravedha-panyau dhu bisamadhe
24 Negraveti egraveegravena ka Lamatua soro tegraveke sisegravena ka ra adꞌu-ue madhutu dadꞌegravei regravenguNa soro tegraveke si ho ra tao jꞌara bhelu-katubꞌa rupa-rupa dhu amo le egravetu dꞌararegravengu Toke regravengu se reꞌa heka makaesa hegravei Hegraveia degravenge ngiꞌu aae ra regravenguadꞌu-ue madha jꞌara kajꞌalu rupa-rupa aara tao segravemi egraveegravena kahegravei degravenge dhegraveu leo25Egravetu dꞌara iiki ra dhu reꞌa le jꞌara-jꞌara dhulegraveke negraveti Ama Lamatua te ngaa roꞌo boemadhutu Ngangee regravengu dhu moca lehegraveia ra pangee na ldquoBeꞌa risi egravedhi tao rupa-rupa Masi ka pakarehe aaꞌi-aaꞌi ngaa-ngaa tao boerdquo Ra koa-kadꞌiri megravedha dhuLamatua pajꞌajꞌi te ngaa regravengupahaha boeiisi mi Lamatua dhu pajꞌajꞌi megravedha se Ratao iisi segravemi dhegraveu dhu mola-megraveci te ngaadhu mola-megraveu lao di
Dhu legraveke ka ladhe egravedhi dhegraveu rai-hahane koa-kio taruu Ama Lamatua Egraveegravena kadhu megraveci
26 Negraveti bhabhelu-katubꞌa regravengu segravera kaLamatua soro tegraveke si ho regravengu tao karehesegravemi egraveegravena madhutu dadꞌegravei ra Hegraveia ra taorupa-rupa jꞌara makae dhu degravenge hekadꞌara makae Bhegraveni ra roꞌo heka paꞌegravecidegravenge mone dhegraveu egravemu ra te ngaa dꞌegraveitao dhu legraveke boe Te bhegraveni jꞌunu tao jꞌaramakae degravenge bhegraveni 27 Dhegraveu mone segravemiegraveegravena kahegravei Ra dꞌegravei heka jꞌunupaꞌegraveci degravengedhegraveu egravemu ra te ngaa dꞌegravei jꞌunudegravenge dhegraveumone leo Regravengu se dhu degravenge heka dꞌaramakae Negraveti egraveegravena ka pe regravengu dui rarejꞌajꞌegravera pamegraveci degravenge tatao regravengu segravera Teregravengu se dhu sigo eele kajꞌegraveu le negraveti jꞌaradhu legraveke
28 Ra pangee na ldquoBeꞌa risi baku patai-patapa degravenge Lamatuardquo Negraveti egraveegravena kaLamatua soro tegraveke si segravena ka ra tao mad-hutu dadꞌegravei ra De regravengu ngee dhoka dhukarehe di Ka ra tao jꞌara-jꞌara dhu legravekeboe
29 Mamuri ra pegravenu degravenge rupa-rupabhabhelu-katubꞌa Ka reꞌa heka tao dhubeꞌa te ngaa dhoka dhu bhelu di Regravengumangaꞌa Egraveci tegraveke dꞌara degravenge egraveci Egravecidꞌegravei boe karisi egraveci Egraveci pamadhe egraveci Ra
117 Habakuk 24 121 Epesus 417-18 123 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 416-18
Roma 130 244 Roma 214dꞌegravei patao-palaha Ra kapodꞌe-kabegraveli Raleko-monya Ra dꞌegravei padhai-kakoli dhegraveu30Regravengu dꞌegravei paꞌele iie kolongara dhegraveu Rapalabꞌa degravenge Ama Lamatua Ra kurangajar dꞌegravei pahahe dhegraveu dꞌegravei padedha iisidꞌegravei tenge jꞌara-jꞌara karehe aa dꞌegravei palabꞌadegravenge ina-ama ra 31 Roꞌo boe reꞌa degravengejꞌara dhu mola Roꞌo boe reꞌa degravenge liipamoa unu ra ka dhegraveu legraveka heka regravenguReꞌa boe sue dhegraveu Degravenge boe dꞌara kasiaciki sa mi dedha dhegraveu
32 Regravengu reꞌa le atora Ama Lamatuadhu peka na ldquoDhegraveu dhu tao rupa-rupabhabhelu hudꞌi abhu huku madherdquo Masika reꞌa le atora ne te ngaa loe boe taorupa-rupa bhabhelu Mesa boe seꞌe se dite ngaa ra dadugu-rariu dhegraveu leo segravena katao bhelu kahegravei Neꞌe ne seli-kolane
2Lamatua nasa kahegravei degravenge dhegraveu Yahudi
dhu Na hagꞌe nare le1 Egraveu dhu tadegravengi le rupa-rupa jꞌara
bhabhelu-katubꞌa deo na si Hegraveia egraveupangee na ldquoBhabhelu dhegraveu seꞌe seli-kolanerdquo Ladhe egraveu pangee le segravemi egraveegravenana mu mage-mage ee Te egraveu mesa mubhelu segravemi egraveegravena kahegravei Negraveti egraveegravena ka egraveudegravenge boe alasan ho siri iisi egraveu masi ka egraveune cee egraveegravena ka Ladhe egraveu peka na legraveketareꞌa dhegraveu dhu bhelu segravera abhu huku tengaa baku bhegravelu na egraveu mesa mu ka pegravecisasala mi ngiꞌu egraveu unu mu Te egraveu tao salasegravemi egraveegravena kahegravei 2Tengaa egravedhi teꞌa pekana ladhe Ama Lamatua hia huku mi dhegraveubhelu segravera tatu Negravengu pamaꞌegravete lii langura degravenge mola 3 Do tasamia Ele boe egraveupangee na ldquoLegraveke tareꞌa ladhe dhegraveu dhutao bhelu-katubꞌa segravera abhu hahuku negravetiLamatuardquo Aa te ngaa egraveu kahegravei dhu adꞌu-uebhabhelu sama segravemi regravengu Te egraveu pangeena ldquoJaꞌa abhu boe hahuku negraveti LamatuardquoNgangee egraveegravena mai negraveti mia
4Ama Lamatua dhu padꞌelo dꞌara hua iiaNa mi egraveu Aa Na mau-mau era negraveti tataoegraveu segravera Te ngaa tasamia ka egraveu pahaheNe Ele boe egraveu meꞌa boe na Lamatua dhupadꞌelo dꞌara hua iia Na mi egraveu ne segravenaka egraveu tegraveke eele sasala egraveu aa legravepa hari asaNegravengu
5 Te ngaa egraveu ne kegravetu hadhu aamoꞌo boenanene Aa moꞌo boe core eele sasala egraveuciki sa hegravei De egraveu mesa mu ka dhu adꞌuho abhu huku dhu bia risi hari Te ropadꞌai lodꞌo egravele rai-haha ne Lamatua tai-dadoo mamuri dhegraveu aaꞌi-aaꞌi Aa egraveegravena nadhegraveu aaꞌi-aaꞌi reꞌa na Lamatua pamaꞌegravetelii langu degravenge mola Pe Na huku egraveubia lula Na segravemi nare boe tatao egraveu segravera6Mamuri egraveu tasamia egraveegravena ka pe Lamatuaka dhu bꞌala madhutu tatao egraveu
7 Te dhegraveu dhu tao jꞌara beꞌa taruu-taruuLamatua hia ne mamuri dhu mola dꞌaimia-mia Regravengu abhu pakabꞌua negraveti dhegraveukahegravei kolongara hua iia degravenge mamuritaruu degravenge Ne toke dꞌai mia-mia laꞌe 8Tengaa Ama Lamatua segravemi nare boe dhegraveudhu tao bhelu-katubꞌa Negravengu nasa titukegravena degravenge si te reꞌa dhoka palabꞌa diDhegraveu se tao boe madhutu jꞌara dhu legravekete reꞌa dhoka tao madhutu jꞌara dhu bheludi
9 Dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu tao bhelu begraveli-camegravedꞌa abhu jꞌajꞌegravera Masi ka dhegraveuYahudi do dhegraveu Yahudi boe egraveegravena ka aaꞌi-aaꞌi ra pasae rare 10 Te ngaa dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu tao jꞌara dhu beꞌa begraveli-camegravedꞌaLamatua dedꞌe padedha-dedha aa pak-abꞌua si segravena ka ra abhu mamuri mera-milu Masi ka dhegraveu Yahudi do dhegraveuYahudi boe egraveegravena ka regravengu aaꞌi-aaꞌi raabhu 11 Te Lamatua dhu hagꞌe boe regravehudhegraveu
12 Atora Lamatua legraveke mi dhegraveu aaꞌi-aaꞌiLadhe abhu dhegraveu dhu reꞌa boe Atora nedhu tao sala egraveegravena na cegraveri eele negravengu negravetiLamatua Aa ladhe dhegraveu dhu reꞌa le Atorane te ngaa na tao sala pe Lamatua pakehari Atora ne ho pamaꞌegravete hahuku naRegravengu cegraveri eele negraveti Lamatua kahegravei lulara sisu le Atora Na 13 Neo pabeꞌa degravengeAma Lamatua ladhe nanene dhoka Atoradi egraveegravena dꞌai megraveka Te hudꞌi tao madhutuku Atora Na heka Na segravemi nare si kegravena Debaku dhoka nanene di
14 Masi ka dhegraveu Yahudi boe segravera reꞌaboe isi negraveti Atora Lamatua te ngaa abhukahegravei negraveti regravengu dhu tao madhutu Atorane Lula dꞌara iiki regravengu unu ra ka dhupeka mia ka dhu legraveke aa mia ka dhu sale
21 Mateos 71 Lukas 637 26 Lii Sodꞌa Koa-Kio 6212 Lii Hini 2412 29 Sasuri lii Yunani suri pekana ldquohia uru mi dhegraveu Yahudi aa mi dhegraveu Yahudi boe kahegraveirdquo Egravetu dꞌara ayat ceo sasoa na ldquoDhegraveu aaꞌi-aaꞌi abhu sasusarisi-risi hari dhegraveu Yahudi te ngaa dhegraveu Yahudi boe abhu kahegraveirdquo Egravetu dꞌara ayat canguru sasoa na ldquoEgraveegravena na Lamatuadedꞌe padedha-dedha dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu tao jꞌara beꞌa risi-risi hari dhegraveu Yahudi te ngaa Na dedꞌe dhegraveu Yahudi boekahegraveirdquo 211 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 1017
Roma 215 245 Roma 3415 Degravenge jꞌara ne regravengu padꞌelo na AtoraLamatua dhu suri egravetu dꞌara ra nuka segravemiloa hegravengu dhu Lamatua manegravenu egravetu dꞌarara Dꞌara regravengu mesa ra ka dhu tai-dadoongaa dhu regravengu adꞌu-ue Hegraveia ngangeeregravengu unu ra ka dhu galaa na regravengudhu tao sale aa peka na abhu dhu taolegraveke 16De lodꞌo Ama Lamatua dedꞌe YesusKristus jꞌajꞌi Dhegraveu Pamaꞌegravete Lii Langu Naparisa toke lutu jꞌara-jꞌara dhu pahuni egravetudꞌara dhegraveu Jaꞌa ajꞌa segravemi neꞌe sama segravemidhu suri le egravetu dꞌara Lii Lolo Beꞌa Lamatua
Masi ka dhegraveu Yahudi tao madhutu AtoraLamatua te ngaa jꞌara egraveegravena patabuli boe regravengunegraveti koasa sasala-sasigo ra
17 De miu dhegraveu Yahudi tasamia Miudꞌegravei padedha iisi peka na dhoka miu didhu kegravepe Atora Lamatua dhu Na papurumai re Musa sina ma Miu kahegravei dꞌegravei koaiisi lula paꞌegraveci miu degravenge Ama Lamatua18Tareꞌa Miu dhumeꞌa le dadꞌegravei LamatuaMiu dhu meꞌa kahegravei mia ka dhu beꞌa risiMiumeꞌamegraveu le jꞌara se aaꞌi-aaꞌi lulameseagama ka dhu ajꞌa-nori miu negraveti AtoraLamatua 19Miu padedha iisi peka na miubisa pajꞌujꞌu jꞌara hia dhegraveu dhu reꞌa boelasi sa mia Miu tao iisi nuka segravemi saraadhu pasaraa dhegraveu dhu mamuri egravetu dꞌaramaroga 20 Lula miu kegravepe paꞌegravera AtoraLamatua ka miu pangee na miumeꞌa aaꞌimegraveu-megraveu aa miu kegravepe paꞌegravera-egravera aaꞌi dhulegraveke sina ma Negraveti egraveegravena ka miu pangeena miu bisa nori dhegraveu goa degravenge ana iikidhu reꞌa boe ngaa-ngaa
21 De jaꞌa neo karegravei segravemi neꞌe miu dꞌegraveiajꞌa dhegraveu leo te ngaa tasamia ka miu moꞌoboe nori ngiꞌu mi Miu dꞌegravei caꞌe mimbarho peka na ldquoDhegraveu baku manaꞌurdquo Te ngaanga tao ka miu unu mi manaꞌu 22 Miuajꞌa na ldquoBaku tao jꞌara makae degravenge dhegraveudhu jꞌajꞌi boe dhegraveu egravemu-kamali murdquo Tengaa nga tao ka miu mesa mi tao jꞌaramakae segravemi egraveegravena Miu mesa mi dꞌegraveiboe megravedha sogo-tagu te ngaa nga taoka miu manaꞌu pahuni megravedha negraveti dꞌaraegravemu nidhu 23Miu dꞌegravei lole pakapai AtoraLamatua te ngaa nga tao ka miu mesa misisu Atora ne aa pamakae Lamatua 24Tekaregravei negraveti uru ka dhu suri tegraveke le egravetu dꞌaraSasuri Mola-Megraveci na ldquoLula bhabhelu miudhegraveu Yahudi negraveti egraveegravena ka dhegraveu leo karapahahe kolongara Lamatuardquo
Masi ka dhegraveu Yahudi suna te ngaa jꞌaraegraveegravena patabuli boe regravengu negraveti koasa sasala-sasigo ra
25 Miu dhegraveu Yahudi hudꞌi suna ku mad-hutu Atora Lamatua sina ma Egraveegravena jꞌa-jꞌi mi tadha peka na miu dhegraveu Yahudidhu unu hak ho segravemi mere lii padhadhaLamatua Te ngaa ladhe miu sisu AtoraLamatua na Lamatua segravemi nare boe miuMiu jꞌajꞌi egraveci egraveegravena ka degravenge dhegraveu Yahudiboe aa sama segravemi dhegraveu dhu suna regravedhimegraveka 26 Pangee paie-iie Te ladhedhegraveu dhu suna boe tao madhutu AtoraLamatua egraveegravena na Lamatua segravemi nare nenuka segravemi dhegraveu Yahudi dhu suna si 27Tengaa baku pamudꞌe Te ladhe dhegraveu Yahudiboe dhu suna boe tao madhutu AtoraLamatua egraveegravena na ra padꞌelo ngaa Rapadꞌelo sasala miu peka na dhegraveu Yahudidhu suna sisu Atora Lamatua masi kamiudhu unu le Atora ne karegravei negraveti uru ka
28 Baku pangee na dhegraveu dhu jꞌajꞌi ana-egravepu Abraham aa dhu suna egravetu kaꞌuri egraveegravenaka dhu tao ne jꞌajꞌi dhegraveu unu Lamatuadhu legraveke Aadꞌo 29 Dhu jꞌajꞌi dhegraveu unuLamatua dhu legraveke nuka dhegraveu dhu pabeꞌadegravenge Lamatua Te suna dhu legraveke egraveegravenaka hia dhegraveu jꞌajꞌi ana Ama Lamatua dhutao boe tadha egravetu kaꞌuri te ngaa tadha egravetudꞌara dhegraveu dhu Roh Lamatua tao Dhegraveurai-haha koa boe dhegraveu segravemi segravera te ngaaLamatua ka dhu dedꞌe padedha si
3Masi ka dhegraveu Yahudi degravenge hak ho abhu
pusaka negraveti lii padhadha Lamatua te ngaajꞌara egraveegravenapatabuli boe regravengunegraveti koasa sasala-sasigo ra
1 Ladhe segravemi egraveegravena dhegraveu Yahudi dhusuna segravera aꞌoto na ngaa Ele boe miupangee na dhegraveu Yahudi abhu ae degravengedhu beꞌa risi negraveti dhegraveu Yahudi boe do2 Tareꞌa De dhegraveu Yahudi abhu oto egravetujꞌara ae-ae Ka egraveci lula Lamatua pangegravedꞌusasabꞌa sa dhegraveu Yahudi ho suri aa jꞌagapaie-iie Lii Holo-Nori Na 3 De tasamiaMiu dhu pangee na Ama Lamatua bisaboe tao madhutu ngaa dhu Na padhai lelula abhu dhegraveu Yahudi cahagꞌe dhu par-caya boe Negravengu do 4 Bisa boe Masika dhegraveu aaꞌi-aaꞌi egravetu rai-haha ne kapodꞌe-kabegraveli te ngaaAmaLamatuapadhai lii dhumola taruu Sanegravedꞌe te dhu suri tegraveke egravetu
224 Yesaya 525 229 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 306
Roma 35 246 Roma 322Sasuri Mola-Megraveci lula-negraveti ngiꞌu Lamatuapeka naldquoAbhu dhegraveu dhu pegraveci sasala peka na
Negravengu pamaꞌegravete lii langu dhu biacabegraveka
Te ngaa pe regravengu reꞌa nangaa dhu Na peka-padhai egraveegravena legraveke
tareꞌaNegravengu tatu segi
lula Na bisa boe padhai lii salerdquo5 Te ngaa ladhe egravedhi tao sala egraveegravena ka
dhu peka paledꞌa mi dhegraveu aaꞌi-aaꞌi ngaadhu Lamatua tao egraveegravena mema legraveke tareꞌaLadhe segravemi egraveegravena egravedhi peka ngaa hariNeo peka na Lamatua adil boe ladhe Nahuku egravedhi do (Te abhu dhegraveu cahagꞌe dhupadhai lii segravemi egraveegravena) 6 Bisa boe Lamatuasala boe ladhe Na huku egravedhi Lula Nadegravenge hak ho huku dhegraveu dhu tao sala egraveturai-haha ne
7 De ladhe jaꞌa padhai lii monya egraveegravenapeka na hahuku Lamatua legraveke tareꞌaLadhe jaꞌa padꞌelo dadedha Na segravemi egraveegravenanga tao ka Negravengu parisa mamuri jaꞌa kapamaꞌegravete lii langu jaꞌa na ngaa dhu jaꞌaadꞌu-ue ne sala 8 Baku segravemi egraveegravena Ladhemadhutu ka ngangee segravemi egraveegravena miumad-hutu dhegraveu dhu peka na ldquoHudꞌi laa egravedhitao bhelu-katubꞌa ae risi hari segravena ka jꞌarabeꞌa asa tabha ae kahegraveirdquo Dhegraveu dhu pekasegravemi egraveegravena pantas abhu huku Te ngaaabhu dhegraveu dhu paꞌele iie kolongara jaꞌapeka na jaꞌa ka ajꞌa dhegraveu segravemi egraveegravena
Abhu boe ca dhegraveu sa dhu dꞌara mola tedhegraveu aaꞌi-aaꞌi tao sala
9 De tasamia Miu pangee na egravedhidhegraveu Yahudi beꞌa risi negraveti dhegraveu Yahudiboe do Aadꞌo Te jaꞌa peka le degravengemiu na dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhu manahu le asadꞌara sasala masi ka dhegraveu Yahudi do dhegraveuYahudi boe 10Te dhu suri mema egravetu dꞌaraSasuri Ama Lamatua dhu Mola-Megraveci naldquoAbhu boe ca dhegraveu sa dhu mamuri mola
taruuEgraveci sa aadꞌo
11 Abhu boe ca dhegraveu sa dhu reꞌa megraveu jꞌara-jꞌara Ama Lamatua
Abhu boe egraveci sa dhu neo patadhadegravenge Lamatua
12 Regravengu pakajꞌegraveu le negraveti jꞌara mamuri dhumola
Ka regravengu se guna hekami ngaa egraveci sa
Abhu boe ca dhegraveu sa dhu padꞌelo dꞌarabeꞌa
Egraveci sa aadꞌo hegravei13 Lii padhai ra dhu hegraveu bhobꞌo
nuka segravemi roꞌa dhegraveumadhedhu ra kegraveihari
Negraveti dꞌara hegravebꞌa ra kalua dhoka lii kapodꞌe-kabegraveli di
Lii dhu kalua negraveti dꞌara hegravebꞌa ranuka segravemi raco mege
14 Hegravebꞌa ra reꞌa dhoka padhegravedꞌa diaa lii padhai ra karehe dhu papegravedꞌa
dꞌara dhegraveute egraveegravena ka dhu mai negraveti dꞌara
regravengu dhu karehe15 Reꞌa boe madhaꞌu ladhe pamadhe dhegraveu16 Sadꞌi regravengu egravetu mia egraveegravena ka na
lii langu muri egravetu egraveegravenaaa pasusa rupa-rupa mi dedha dhegraveu
17 Mamuri ra dhu reꞌa boe padameaa reꞌa boe mamuri degravenge dꞌara dhu
mau18 Regravengu se bisa boe taha rare dꞌara ra
lula degravenge boe dꞌara madhaꞌu ciki sami Ama Lamatuardquo
19 De egravedhi teꞌa na Lamatua hia AtoraNa mi dhegraveu dhu pahaha iisi mi Atora segraveraDegravenge segravemi egraveegravena dhegraveu abhu boe alasanho siri iisi peka na regravengu se dhegraveu dꞌaramola Ladhe dhegraveu aaꞌi-aaꞌi egravetu rai-hahane hudꞌi paraga ku degravenge Ama Lamatuate Negravengu ka dhu jꞌue lii langu dhu pekana sala do aadꞌo 20 Negraveti egraveegravena ka abhuboe ca dhegraveu sa dhu bisa peka na ldquoAmaLamatua cap jaꞌa dhegraveu dꞌara mola lulajaꞌa taomadhutu aaꞌi Atora Lamatuardquo Bisaboe Te Atora Lamatua ka dhu padꞌelo naegravedhi aaꞌi-aaꞌi ti tao sala
Hudꞌi parcaya uuru ku Lamatua Yesusheka Ama Lamatua cap egravedhi dhegraveu dꞌara mola
21 Baku malaa degravenge naneo Lamatuadhu pajꞌujꞌu jꞌara ho egravedhi bisa pabeꞌahari degravenge Negravengu Dhu legraveke ladhe egravedhibisa pabeꞌa degravenge Lamatua te ngaa lulaboe negraveti egravedhi tao madhutu Atora Na TeAtora Na dhu suri le segravemi egraveegravena aa dhegraveuregraveti lii padhai Na uru-uru segravera peka segravemiegraveegravena kahegravei egravetu dꞌara Sasuri Mola-Megraveci Na22 Ama Lamatua peka na egravedhi dhegraveu dꞌaramola dhu pabeꞌa degravenge Ne ropa egravedhi par-caya Yesus Kristus Negravengu dhu hagꞌe boe
34 Lii Sodꞌa Koa-Kio 514 312 Lii Sodꞌa Koa-Kio 141-3 531-3 313 Lii Sodꞌa Koa-Kio 510 1404 314 Lii Sodꞌa Koa-Kio 107 317 Yesaya 597-8 318 Lii Sodꞌa Koa-Kio 362 320 Lii SodꞌaKoa-Kio 1432 Galati 216 322 Galati 216
Roma 323 247 Roma 49regravehu dhegraveu te Na tao segravemi egraveegravena mi dhegraveuaaꞌi-aaꞌi dhu parcaya Yesus
23 Te dhegraveu aaꞌi-aaꞌi tao sala Negraveti egraveegravenaka dhegraveu dhu tenge-tenge jꞌara ho neopabeꞌa ngiꞌu regravengu degravenge Ama Lamatuabisa boe pamegraveci degravenge dadedha Lamatua24Masi ka segravemi egraveegravena te ngaa Ama LamatuamesaNa ka dhu padꞌelo dꞌara hua iia Na aapamaꞌegravete peka na egravedhi degravenge heka sasalaNa segravemi nare egravedhi lula Yesus Kristus suinare le egravedhi negraveti sasala-sasigo egravedhi
25-26 Ama Lamatua pajꞌujꞌu le Yesussegravena ka jꞌajꞌi korban papo makae ho sakueele sasala-sigo egravedhi Te ngaa egravedhi hudꞌiparcaya Ne na Negravengu ka dhu tago narehahuku egravedhi Ka Na pasuti raa Na aamadhe gati egravedhi Degravenge jꞌara neꞌe AmaLamatua peka na ngaa dhu Na pamaꞌegravetene legraveke tareꞌa Uru egraveegravena dꞌara Lamatuataleo titu kegravena hegraveia Na pamaꞌegravete ho pab-hegravelu eele sasala-sasigo dhu dhegraveu adꞌu-uele Te ngaa ladhe Na huku boe dhegraveu dhutao sala Negravengu adil boe DeNa bhoke jꞌarasegravena ka Yesus Kristus dui nare hahuku negravetidhegraveu sala Limuri ne Lamatua padꞌelomi dhegraveu aaꞌi-aaꞌi peka na Negravengu tao dhubeꞌa taruu Ka dhegraveu sala aaꞌi-aaꞌi ra dhuparcaya Yesus Na cap si dhegraveu mola
27 De tasamia Ele boe miu pangee namiu bisa padhai lii lela dedha lula AmaLamatua segravemi nare miu do Bisa boeMiu neo padꞌelo Atora egraveci dhu tao pabeꞌamiu degravenge Lamatua do Miu pangee naLamatua segravemi nare miu lula miu tao dhubeꞌa do Bisa boe Egravedhi teꞌa dhoka pajꞌujꞌumi Atora dhu peka na Ama Lamatua segraveminare egravedhi lula egravedhi parcaya Yesus Negravenguna kegravena
28 Negraveti egraveegravena ka egravedhi teꞌa segravemi neꞌedhegraveu bisa pabeꞌa degravenge Lamatua negraveti raparcaya Yesus negraveti boe regravengu tao mad-hutu Atora di
29 De jaꞌa neo karegravei segravemi neꞌe AmaLamatua segravemi nare dhoka dhegraveu Yahudi dido Negravengu segravemi nare dhegraveu leo kahegravei LegravekeNa segravemi nare aaꞌi
30 Te Ama Lamatua ne dhoka egraveci diAa dhoka jꞌara egraveci di dhu Na segravemi naresegravena ka egravedhi dhegraveu rai-haha ne bisa pabeꞌadegravenge Ne Nuka egravedhi hudꞌi parcaya Kris-tus Jꞌara ne pala mi dhegraveu Yahudi degravengedhegraveu Yahudi boe kahegravei
31De jaꞌa neo karegravei segravemi neꞌe ladhe egravedhiparcaya Lamatua egraveegravena na tao Atora Najꞌajꞌi heka ngaa-ngaa do Aadꞌo Dhu legravekeka parcaya egravedhi egraveegravena ka dhu tao pamegraveciAtora Na
4Conto segravemi baki Abraham negravengu pabeꞌa
degravenge Lamatua lula parcaya Ne1 Egravedhi tare conto negraveti Abraham baki
jiꞌi dhegraveu Yahudi Egravedhi bisa teꞌa ngaa negravetinegravengu lula-negraveti dhegraveu bisa pabeꞌa degravengeLamatua lula parcaya Kristus
2 Egravedhi bisa teꞌa segravemi neꞌe ladhe Abra-ham bisa pabeꞌa degravenge Lamatua lula natao jꞌara beꞌa negravengu kahegravei abhu hak hokoa iisi egravetu madha dhegraveu rai-haha Te ngaaegravetumadha Lamatua negravengu bisa boe bhokahegravebꞌa 3 Te dhu suri egravetu Sasuri Lamatuadhu Mola-Megraveci peka naldquoLula Abraham parcaya Ama Lamatua
negraveti egraveegravena ka Lamatua peka naAbraham ne dhegraveu dꞌara mola dhupabeꞌa degravenge Negravengurdquo
4 Dhegraveu sabꞌa tatu abhu gaji Egraveegravena nadoi iia dꞌara boe te ngaa doi dhu lamatuana bꞌae ne gati rui-jꞌajꞌegravera Te segravera sa haknegraveti dhegraveu sabꞌa 5Lamatua ka dhu unuhakho peka na dhegraveu cee dhu parcaya YesusKristus bisa pabeꞌa hari degravenge Ne masika uru egraveegravena dhegraveu ne tao sala aa pahaeboe Lamatua Abhu boe jꞌara egraveci sa dhudhegraveu bisa adꞌu-ue ho pabeꞌa ngiꞌu negravengudegravenge Lamatua Te dhegraveu hudꞌi parcayauuru ku Yesus Kristus heka Lamatua pekana negravengu dhegraveu dꞌara mola aa Lamatuasegravemi nare ne
6 Dhegraveu aae Daud peka kahegravei na dꞌaradhegraveu karegravejꞌe-karae ropa Ama Lamatuapeka na dhegraveu se dhu dꞌara mola masi karegravengu tao boe ngaa-ngaa Te Daud suri na7 ldquoMasi ka dhegraveu se sisu Atora Lamatua
te ngaa Na saku eele sasala-sasigo siNegraveti egraveegravena ka regravengu oto titu
kegravenaDhegraveu dhu tao bhabhelu
Lamatua pabhegravelu eele sasala si8 Te ladhe Lamatua paꞌiga heka sasala
dhegraveuna dhegraveu segravera oto tareꞌardquo
9 De ele boe miu pangee na dhodhokadhegraveu Yahudi dhu suna di dhu bisa otoho ra pabeꞌa degravenge Lamatua si Aa dhegraveu
330 Lole Hari Jꞌara-jꞌara Mamuri 64 Galati 320 43 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 156 Galati 36 48 LiiSodꞌa Koa-Kio 321-2
Roma 410 248 Roma 51suku leo dhu suna boe bisa boe si AadꞌoNgangee segravemi segravera sala Negraveti egraveegravena kajiꞌi dhu peka mema-mema le lula Abra-ham parcaya Lamatua ka Lamatua cap nedhegraveu dꞌara mola dhu pabeꞌa degravenge Negravengu10 Lodꞌo mia Lamatua cap Abraham segravemiegraveegravena Lodꞌo dhu na suna le do dhae Dhumola-mola nuka legraveke lodꞌo dhu na sunamegraveka
11 Tareꞌa Lodꞌo Abraham suna megravekaAma Lamatua cap nare le negravengu dhegraveudꞌara mola dhu pabeꞌa degravenge LamatuaNegravebhu ku heka na suna kegravena ho jꞌajꞌitadha na negravengu jꞌajꞌi le dhegraveu dhu legravekaLamatua Degravenge segravemi egraveegravena ka Abrahamjꞌajꞌi dhegraveu oti jꞌara hia dhegraveu aaꞌi-aaꞌi dhuparcaya Lamatua Te Lamatua segravemi naredhegraveu dhu parcaya ho ra pabeꞌa degravengeLamatua masi ka ra suna do aadꞌo12 Abraham bhoke jꞌara kahegravei hia egravedhidhegraveu Yahudi dhu suna le Lula boe negravetiegravedhi suna te ngaa lula egravedhi parcaya Kris-tus sama segravemi Abraham parcaya Lamatualodꞌo dhu na suna megraveka
Ladhe egravedhi legraveka Ama Lamatua egravedhi segravemitare ngaa dhu Na pajaji
13 Ama Lamatua dhu paꞌegraveki pajaji degravengeAbraham degravenge ana-egravepu na peka nanegravebhu-negravebhu rai-haha kateme jꞌajꞌi mipusaka regravengu Lamatua pajaji segravemi egraveegravenalula Abraham parcaya Ne aa Lamatua capne dhegraveu dꞌara mola dhu pabeꞌa degravenge NeTe ngaa Lamatua pajaji boe segravemi egraveegravenaladhe dhoka Abraham tao madhutu AtoraLamatua
14 Te ladhe dhegraveu dhu madhutu dhokaAtora Lamatua di bisa segravemi rare pusakadhu Lamatua moa sasoa na parcaya miLamatua parcuma di Aa lii pajaji Lamatuaegraveegravena guna boe ngaa-ngaa 15 Egravetu era miaabhu Atora Lamatua egravetu egraveegravena kahegravei dhegraveusisu Atora egraveegravena Aa ladhe dhegraveu sisu AtoraLamatua na Lamatua nasa hegraveia Na hukusi Aa ladhe Atora Lamatua aadꞌo tatudhegraveu sisu boe
16 Negraveti egraveegravena ka egravedhi hudꞌi parcaya kuLamatua Egraveegravena ka dhu risi eele negraveti aaꞌi-aaꞌi Te Lamatua dꞌegravei padꞌelo degravenge mola-mola dꞌara hua iia Nami dhegraveu dhu parcayaNe Aa ladhe egravedhi legraveka Ne sama segravemiAbraham tatu egravedhi abhu ngaa dhu Na
moa masi ka egravedhi dhegraveu Yahudi dhu taomadhutu Atora Na do aadꞌo De egravedhi aaꞌi-aaꞌi dhu parcaya Ne sama segravemi ana-egravepuAbraham 17 Lamatua dhu peka tegraveke leegravetu dꞌara Sasuri Mola-Megraveci Na aku Negravenguna ldquoJaꞌa adꞌu-ue segravena ka egraveu jꞌajꞌi begravei-bakinegraveti suku ae-aerdquo Abraham parcaya AmaLamatua Negravebhu-negravebhu ka Ama Lamatuataopajꞌajꞌi liimoaNa Negravengukahegravei dhupa-mamuri hari dhegraveumadhe Lamatua dhokapadhai lii di ka ngaa-ngaa dhu aadꞌo jꞌajꞌidegravenge
18 Masi ka Abraham degravenge megraveka anate ngaa na legraveka Ama Lamatua aa tataeLamatua tao madhutu lii pajaji Na Negravetiparcaya egraveegravena ka Lamatua tao ne jꞌajꞌi mildquobegravei-baki negraveti suku ae-aerdquo Egraveegravena nukasegravemi dhu suri egravetu dꞌara Sasuri Mola-Megravecina ldquoAna-egravepu ae-ae begraveli-camegravedꞌa mai negravetiegraveurdquo 19 Abraham legraveka egravera Lamatua masika neꞌa negravengu dhu heka bhora le umurdhu cangasu tegraveu kegravena Era ana negraveti Saradhu begravedho megraveno le aa na heka dꞌai selile 20 Te ngaa lalegraveka Abraham kuraboe ho pangee na Lamatua bisa boe taomadhutu lii padadha Na Parcaya na asatabha egravera mi Lamatua aa na dedꞌe pad-edha kolongara Lamatua 21Abraham legravekatareꞌa-reꞌa ngaa dhu Lamatua padhadhale Negravengu bisa tao 22 Negraveti egraveegravena ka AmaLamatua cap Abraham peka na dhegraveudꞌara mola dhu pabeꞌa degravenge Negravengu
23 Sasuri Mola-Megraveci Lamatua peka naLamatua ige boe segravemi egraveegravena hia Abrahammesa na 24 te ngaami egravedhi kahegravei Te ladheegravedhi parcaya Lamatua Na cap egravedhi kahegraveidhegraveu dꞌara mola dhu pabeꞌa degravenge NeLamatua ka dhu pamamuri hari Kegravetu egravedhiYesus negraveti mamadhe Na 25 Yesus madhelula egravedhi adꞌu-ue sasala-sasigo Hegraveia Namamuri hari ho bhoke jꞌara segravena ka egravedhibisa pabeꞌa hari degravenge Ama Lamatua
5Dhegraveu bisa pabeꞌa hari degravenge Ama
Lamatua sadꞌi dhoka ra parcaya Yesus Kristus1 De lula egravedhi parcaya Ama Lamatua
negraveti egraveegravena ka Na cap egravedhi dhegraveu dꞌaramola Hegraveia dꞌara egravedhi jꞌajꞌi mola-megravecihia Lamatua lula Kegravetu egravedhi Yesus Kris-tus dhu Lamatua pua mai bhoke jꞌara
411 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 1710 413 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 174-6 2217-18 Galati 329 414 Galati318 416 Galati 37 417 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 175 418 Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 155 419Lii Lolo dhu Uru Tegraveka 1717 425 Yesaya 534-5