Destek, Dağıtım - MAXQDA · oluşturmadığınız için bu bölüm hala boş olacaktır. Şimdi...
Transcript of Destek, Dağıtım - MAXQDA · oluşturmadığınız için bu bölüm hala boş olacaktır. Şimdi...
Destek,Dağıtım:
VERBISoftware.Consult.Sozialforschung.GmbHBerlin,Germany
www.maxqda.com/lang/tr
TelifYasasınınizinverdiğikoşullaraltında,kişiselçalışma,araştırma,eleştiriveyainceleme
amacıharicinde,yayıncınınyazılıizniolmaksızınherhangibirbiçimdeçoğaltılamaz.
MAXQDAisaregisteredtrademarkofVERBISoftware.Consult.Sozialforschung.GmbH,
Berlin/Germany;MacisaregisteredtrademarkofAppleComputer,Inc.intheUnitedStatesand/or
othercountries;MicrosoftWindows,Word,Excel,andPowerPointareregisteredtrademarksof
MicrosoftCorporationintheUnitedStatesand/orothercountries;SPSSisaregisteredtrademarkof
IBMCorporationintheUnitedStatesand/orothercountries;StataisaregisteredtrademarkofStata
CorpLLC.intheUnitedStatesand/orothercountries.
Allothertrademarksorregisteredtrademarksarethepropertyoftheirrespectiveowners,andmay
beregisteredintheUnitedStatesand/orotherjurisdictions.
BaşlangıçKılavuzundakullanılanveriyisağladıklarıiçinResearchTalk’ateşekkürlerimizi
sunarız.
LülüferKörükmez’eveHüseyinEmreCoşkun’aBaşlangıçKılavuzunuTürkçe’yeçevirdikleri
içinteşekkürederiz.
Ó VERBISoftware.Consult.Sozialforschung.GmbH,Berlin2018
Giriş 6
MAXQDAArayüzü 7
MAXQDABaşlangıç 7
KullanıcıArayüzü 9
VeriDepolamaveKaydetmeileİlgiliBirkaçNot 11
ÖnemliAnahtarKelimeler 12
VeriniziİçeAktarmakveKeşfetmek 13
VeriyiİçeAktarmak 13
VeriyiKeşfetme 14
VerinizdeAramaYapın 17
RenkliKodlamaveMemolar 18
VeriniziKodlayın 20
VeriBölümleriniKodlama 20
VeriniziAnalizEdin 23
BelgeleriEtkinleştirme 23
Tekkodlakodlanmışbütünbölümlerigeriçağırma 25
GörselleştirmeleriKullanma 26
KarmaYöntemliAnalizlerYapmak 28
Belgedeğişkenleritanımlamak 28
DeğişkenVerileriniGirmek 29
KodFrekanslarınıDeğişkeneDönüştürme 30
Analizinizdebelgedeğişkenlerinikullanmak 31
Hoşçakalın 32
Giriş
6
Giriş
MAXQDABaşlangıçKılavuzunahoşgeldiniz.Hiçkimseuzunkılavuzokumayısevmediğiiçinve
programıolabildiğincehızlıkullanmayabaşlayabilmenizisağlamakadınabukitapçığımümkünolduğu
kadarkısatutmayaçalıştık.Bukılavuz,kendianalizleriniziyapmayabaşlamanızavekendiMAXQDA
deneyiminizitecrübeetmenizeolanaksağlayacaktır.Bizburadafarklıanalizlerinvearaştırma
yöntemlerininsunumunadeğil,programıngerçekkullanımınaodaklanacağız.Farklıanalizlerve
araştırmayöntemlerihakkındadahafazlabilgialmakistiyorsanız“Ekokumalar”bölümündefaydalı
olabilecekyayınlarınlistesiniverdik.Bildiğinizüzere,sayısıznitelaraştırmayöntemlerimevcut.Fakat
bunlarınçoğu,aşağıdakiçizimderesmedildiğigibitemelbiryapıyıtakipettikleriiçinMAXQDA
yardımıylagerçekleştirilebilirler.
Nitelanalizyöntemlerininpekçoğu
kategorilerleçalışır.Bunlarbirveridenyada
veriöncesibilgiye,mevcutteorilereyada
güncelaraştırmasonuçlarınadayanır.
Kategoriler,kodyadaanahtarkelimeler
olarakdaadlandırılırlar;fakatnasıl
adlandırılırsaadlandırılsınverininorganize
edilmesindevesistemleştirilmesinde
kullanılırlarvehattasıklıklaanalitikkodlar
olarakçalışmaişlevinedesahiptirler.
Analitikkodlar,basitçebirbaşlıkseçmenin
ötesinegeçenanalitiksürecinsonuçlarıdır
vebukılavuzdaKodlarolarakanılmaktadır.Veriyikodlamakuzunzamanalabilirfakat
endişelenmeyin:NVA(NitelVeriAnalizi)yazılımındanfaydalanmanınpekçokyoluvardır.
MAXQDA’danyararlanmakiçinherzamanverinizikodlamanızşartdeğil;programıbasitçeverinizi
organizeetmekveyasözcükyadasözcükkombinasyonlarınıaramakiçindekullanabilirsiniz.
MAXQDABaşlangıç
7
MAXQDAArayüzü
MAXQDABaşlangıç
MAXQDA'yıaçtığınızda,solüstte(sonrakiçalışmalarınızdakullanışlıolabilecek)birkullanıcıadıveya
kullanıcıadıkısaltmasıyazmanızaizinverenbirpenceregöreceksiniz.
İlkMAXQDAprojenizioluşturmakiçinYeniProje'yetıklayın,projenizebirisimverinveseçtiğinizbir
yerekaydedin.
MAXQDAArayüzü
8
MAXQDAçalışmadosyalarıMX18uzantısınasahiptir.AyrıcabudosyalarıWindowsExplorerveMac
Finder’da“MAXQDA2018Project”tanımlamasındantanıyabilirsiniz.
Excel’inçalışmakitabı(.xlsx)veSPSS’inveridosyaları(.sav)formatlarınıkullanmasıgibiMAXQDAda
Projelerikullanır.İçeriaktardığınızyadaMAXQDAileoluşturduğunuz(memovekodlarınızgibi)hemenherşeyProjeleriçinekaydedilecektir.
Başlangıçekranınınsağtarafında;MAXQDAçevrimiçikılavuzuaçma,MAXQDAöğreticivideolarını
görüntülemeveyaMAXQDAekibinegeribildirimdebulunmagibibirkaçfarklıbağlantısunulmaktadır.
KullanıcıArayüzü
9
KullanıcıArayüzü
İlkMAXQDAprojenizioluşturupkaydettiğinizde,aşağıdakidörtpencereligörüntü-büyükorandaboş
olarak-ekranınızdabelirecektir.
DördebölünmüşekranMAXQDAileçalışmanızıkolaylaştıracaktır:solüstköşedeyeralanilk
pencerede(1)BelgeSistemi,onunaltındakipencerede(2)KodSistemi,sağüstköşedekipencerede(3)BelgeTarayıcısıvedördüncüpencerede(4)GeriÇağrılanBölümlerisimlipencereleryeralır.Bu
dörtpencereMAXQDA’nıntemelyapısınıoluşturur.Pencerelerikenarındansürükleyerekyeniden
düzenleyebilirsinizyadaikiyerineüçsütundagörüntüleyebilirsinizkibu16:9boyutundakibir
ekrandaçalışırkenfaydalıolabilir.Buayarları“GirişSayfası”ndakidörtbölümdedeğiştirebilirsiniz.
MAXQDAArayüzü
10
Bazıprogramlarda"şeritler"olarakadlandırılanbusekmelerMAXQDApenceresininüstkısmında
bulunurveMAXQDA'nınbirçoközelliğineerişimimkanısunar.“GirişSayfası"sekmesindepencereleri
tektekaçıpkapatabilirveekranıkullanmakistediğinizşekildedüzenleyebilirsiniz.Bununyanında,bu
dörtpenceredenbağımsızyenipencereleraçabilirvebunlarıbaşkabirkonumavehattaikincibir
bilgisayarekranınasürükleyebilirsiniz.Pencereleriaçıpkapamakiçingirişsayfasındakiilgili
pencereninüzerineveyasağüstköşedebulunan"x"simgesinetıklayabilirsiniz.
Şimdi,dörtanapencereyegeridönelim!ÇalışmakistediğinizbütündosyalarBelgeSistemipenceresineaktarılır.KodlarıvealtkodlarıkullandığınızdurumlardabukodlarıKodSistemipenceresindenyönetebilirsiniz.VerileriniziBelgeTarayıcısındagörüntüleyebilirvedüzenleyebilirsiniz.GeriÇağrılanBölümlerpenceresiisegeriçağırmasonuçlarınızındahasonragörüntüleneceği
penceredir.
VeriDepolamaveKaydetmeileİlgiliBirkaçNot
11
VeriDepolamaveKaydetmeileİlgiliBirkaçNot
MAXQDAiçeaktardığınız,yorumyaptığınızyadatekbirdosyaolaraktanımladığınızProjedosyasındakiherşeyibirproje=birdosyaolarakyönetir.Dahaönceöğrendiğimizgibi,budosyalar
MX18(eskisürümlerdehazırlanmışprojelerMX12yadaMX11)uzantısınasahiptir.MAXQDADeğişTokuşDosyaları(exchange)özeltiptedosyalardırveverininprogramınfarklıversiyonlarıarasında
kullanılmasınayarar.
Projenizingüvendeolduğundaneminolmakiçinlütfenaşağıdakikutuyuokuyun:
Unutmayın:MAXQDAkullanıcıtarafındaniçeaktarılanyadaoluşturulanherşeyiotomatikolarak
kaydeder.Ancakyinede“GirişSayfası”ndabulabileceğinizProje>Projeyiyedekleyoluiledüzenliolarakyedekaldığınızdanyadaçalışmanızıikincilbirdepolamaaygıtınakaydettiğinizdeneminolun.
Özetle,Projedosyasıaraştırmaprojeniz,bitirmetezinizyadayükseklisanstezinizdeüzerinde
çalışacağınızverimateryallerinintamamınıiçerir.Fakatherkaideninbiristisnasıvardır:Eğer
çoksayıdasesvegörüntüdosyasıkullanıyorsanız,hattabirkaçvideodosyasıaktardıktan
sonrabileProjedosyasıçokbüyükhalegelebilir.Standartayardaotomatikolarakresimve
pdfdosyalarıbelirlibirbüyüklüğekadaryüklenebilirken(5MB),sesvevideodosyalarıayrı
kaydedilir.Elbettebuayarlarıdeğiştirebilirsiniz.FakatProjedosyanızçokbüyüdüğüzaman
bunudiğerleriyledeğiştirmekzorolabilir.
MAXQDAArayüzü
12
ÖnemliAnahtarKelimeler
MAXQDAileçalışırkenbilmenizgerekenenönemlianahtarkelimelerdenbazılarışunlardır:
ProjelerMAXQDA’dasistemdosyalarıyada‘çalışmabirimleri’dir.Sizinoluşturduğunuzkodlar,
memolarveyorumlarkadar,içeaktarılmışdosyaları,metin,pdf,resim,tablolarıdaiçerir.
Belgeleranalizetmekistediğinizmateryallerdir.Bunlar,mülakatlar,odakgrupprotokolleri,videove
seskayıtları,bilimseldergilerdenmakalelervedahapekçokşeyolabilir.
Kodlarenönemlianalizaracınızdır.İşaretlemeyedeğergördüğünüz,istermetinbölümleri,ister
fotoğrafkesitleriyadavideobölümleriolsunherhangibirşeyeatanabilir.
KodSistemiyadaKodAğacıhiyerarşikbiçimdesıralanmışbütünkodvealtkodbütünlüğünü
tanımlar.
Kodlamabirkodumateryalinizinişaretlediğinizbölümlerineatamaeylemidir.
KodlanmışBölümlerbirkodatanmışmateryalbölümüdür.
Memolartemeldekayıttutmanızısağlar.Fikirlerinizi,varsayımlarınızı,önerilerinizivemetinanalizine
ilişkinsorularınızıyadaverinizdekiolasıbağlantılarailişkinilkhipotezinizinformülasyonununot
edebilirsiniz.
Yorumlarmemolardandahakısadır.Kodlanmışbölümlere“çelişkili”yada“çokönemli”gibiyorumlar
eklemekiçinkullanabilirsiniz.
GenelBakışlarMAXQDA’dayeralançizgiselsunumlardır.Kodbölümleri,memolar,değişkenler,
ilişkilervb.öğelervardır.BütünMAXQDAgenelbakışlarıaynıilkeyiizlerveherbiröğeyekolayerişimi
sağlar;böyleceverilerinizinizinikaybetmezsiniz.
VeriyiİçeAktarmak
13
VeriniziİçeAktarmakveKeşfetmek
VeriyiİçeAktarmak
VeriniziiçeaktarmakiçinfarklıyollarıöğrenmedenönceBelgeSistemipenceresinedahayakındanbakalım.
Belgelerkelimesineyadaonunyanındakiikonasağtıkladığınızda,dahagenişbiriçerikmenüsüaçılır.
Bumenününbirkısmınıaşağıdagörebilirsiniz:
Alternatifolarak,menüyoluylaİçeAktarmenüsündenBelgelersembolünetıklayabiliryada-dahada
kolayca-dosyalarıWindowsExploreryadaMacFinder’danBelgeSistemipenceresinesürükleyip
bırakabilirsiniz.Yukarıdaki“İçeAktar”penceresindeözelveritürleriniiçeaktarmakiçin;elektronik
Bütün belgelerinizi
bulacağınız yerBelirli bir kritere göre
düzenlenmiş belge seti
Belgelerinizi alt kategorilere ayırabileceğiniz bir dosya oluşturabilirsiniz
Pek çok seçenek var, fakat Belge(ler)i içe aktar şimdilik en önemli olanı.
VeriniziİçeAktarmakveKeşfetmek
14
tablolar,odakgrupdeşifreleriveyadoğrudanMAXQDAiçindemetinyaratmayakadarbirçokek
seçeneklergöreceksiniz.
Bilgisayarınızındosyalarınızıorganizeetmekiçinklasöroluşturmanızaizinverdiğişekilde,
MAXQDA’nınYeniBelgeGrubufonksiyonudabelgeleriniziorganizeederkenbelgegruplarıoluşturmanızaolanaktanır.Birbelgegrubunuiçeaktarmakiçin,belgegrubunasağtıklayınveBelgeyiiçeaktar’ıseçinyadabelgeyibirgruptanalarakbirbaşkagrubasürükleyipbırakın.
VeriyiKeşfetme
Nitelveriyianalizetmekveriyiiyibirşekildetanımadanmümkünolmaz.MAXQDAdosyalarınızı
incelemeyikolaylaştırır:SadeceBelgeSistemipenceresindekibirbelgeyeçifttıklayın.BelgenizBelgeTarayıcısıpenceresindeaçılacaktırveaşağıdakiörnekteolduğugibikabacabirgörüşmenin
çözümlemesişeklindegörünecektir.
Paragrafnumaraları,bütünparagraflarıkodlamakkadarbirekipçalışmasısırasındabelirlibölümler
üzerindetartışmayıdakolaylaştırır(Paragraf14’dekiyorumabakın!).MAXQDA,böylece,metin
belgenizdekibütünparagraflarıotomatikolaraknumaralandırır.
Yukarıdakiörnektekirenklidikeyçizgilergibihemençizgilerinyanındabulunansarınotkağıdı
sembollerinigörebilirsiniz.Notkağıdısembolleriparagraflarailiştirilmişolanmemolarıgösterir.Dikey
VeriyiKeşfetme
15
çizgiler,hangikodunmetneatandığınıtemsiledenkodçizgileriolarakadlandırılır(buörnekte,
“…Interests”,“…Education”ve“…WorkIssues”ilebitenuzunkodlar).Tümkodisminigörüntülemek
içinbasitçeayırıcıyısağasürükleyerekkodlamasütununubüyütün.
MemoNedir?Memolar,notvekayıtlaroluşturarakbunlarımetne,metinbölümlerine,belge
gruplarına,resimlere,sesvevideodosyalarınavehattakodlara-aynenyapışkannotlarlayapacağınız
gibi-eklemeyeyarar.
BirmetniBelgeTarayıcısındailkkezaçtığınızzaman,henüzkodlamayapmadığınızvememolar
oluşturmadığınıziçinbubölümhalaboşolacaktır.Şimdibirtaneoluşturmayaçalışın:Memo
bölümündeherhangibiryereçifttıklayın.Birmemopenceresiotomatikolarakaçılacaktır.Memolarla
ilgiliilerideaçıklamayapacağımıziçin,şimdilikbukadaraçıklamayeterliolacaktır.
Kodlariçinstandartayarlarverininsolundagösterilmektedir.Yinedeeğerbunlarısağtaraftagörmek
isterseniz,bubölümünüstkısmınaçifttıklayarakdiğertarafaçekebilirsiniz.
Sağdayadasoldaolmasındafonksiyonelbirdeğişiklikolmayacaktır.
BelgeTarayıcısınınenüstünde,biraraççubuğusizeenönemliözelliklerigöstermektedir.
Uzaklaştır
Yakınlaştır
Orijinal Boyut
Düzenleme Modu
Yazdır
Görüntülenen belgeyi dışa aktar
Ara
VeriniziİçeAktarmakveKeşfetmek
16
EğerbirPDFdosyasınıiçeaktarırveBelgeTarayıcısındaaçarsanız,birkaçekayargörebilirsiniz.ÖrneğinPDFdosyasınıyakınlaştırıpuzaklaştırabileceğinizyadasonrakidosyayageçebileceğiniz
ikonlarsunulmuştur.
Araştırmanızınbirnoktasında,paragrafnumaralarıylabirliktemetniniziyazdırmakisteyebilirsiniz.
BunuyapmakiçinBelgeyiYazdırsembolünüseçebilirsinizyada(Windows’ta)Ctrl+Pve(MacOSX’te)
cmd+Pkısayolunukullanabilirsiniz.Yazdırmamenüsüsizepekçokyazdırmaseçeneğisunacaktır.
İlk sayfa
Önceki sayfa
Sonrakisayfa
Son sayfa
Sayfa ayraçları
Optimal yatay boyut
Pencereye sığdır
Kenar boşluğunu seçin
Üst bilgi ve alt bilgi belirleyin
Kod ve/veya memoları gösterip göstermemeyi seçin
Yazdırmak için maksimum kodlama sütun genişliği
VerinizdeAramaYapın
17
VerinizdeAramaYapın
Araştırmanızınkeşifkısmında,metniniziniçindebelirlibirkelimeyiaramanızgerekebilir.MAXQDA’da
kelimearamasıdörtanapencereninherbirisindeayrıayrıyapılabilir.Herbirpenceredeüzerine
tıklayarakaramakistediğinizsözcüğügirebileceğinizbüyüteçsembolünügöreceksiniz.MAXQDA
arananteriminfrekansınıverecektirveböyleceyöntuşlarınıkullanaraksonuçlararasındageçişyapıp
arananteriminbağlamıiçindekiyerinigörebileceksiniz.
YerelaramadandahakapsamlıbiraramaçubuğuSözcükselAramadır(Analizsekmesindeveya
StandartAraçÇubuğundakibüyüteçsembolündenerişilebilir).SözcükselAramaaynıandabirçokbelgedearamayapmayımümkünkılar;sadeceaçıkolan(görüntülediğiniz)pencereilesınırlıdeğildir.
Buörnekte,bütünmevcutbelgelerde“family”sözcüğüaranacak.
Pencereaçılıraçılmaztekseferdebirçokaramaöğesigirebilirsiniz.Kelimegirişinizibitirmekiçingeri
dönüştuşunukullanınveyayenibiraramasatırıekleyin.Herbiraramaöğesiyenibirsatıra
yerleştirilir.Standartayarlar,“VEYA”mantığınıtakipeder;örneğin,aramaterimlerindenbirisi
bulunduğundabunlarsonuçolaraksıralanacaktır.BulunanöğeyetıklarsanızilgiliparagrafsizeBelge
Tarayıcısıpenceresindegösterilecektir.
VeriniziİçeAktarmakveKeşfetmek
18
RenkliKodlamaveMemolar
Bazenanalizinizingenelgidişatıvekategorilerihakkındadüşünmeyebaşlamadanöncemetindebir
şeyişaretlemek,yorumyapmakveyahipotezlerinizivediğerfikirlerinizinotetmekisteyebilirsiniz.
Tıpkıbirkitapüzerindecümlelerinaltınıçizmekyadabirsayfayayapışkanlınoteklemekgibi,
MAXQDA’dadaKodVurgulamafonksiyonunukullanarakbeşrenklisanalkalemlemetni
işaretleyebilirsiniz(kırmızı,mavi,yeşil,sarıvemor).RenkliKodlamadüğmesiniBelgeTarayıcısı
penceresininüstündebulabilirsiniz.
Farenizleherhangibirmetinparçasınıseçebilirvedahasonrabuparçayıseçtiğinizbirrenkle
boyamakiçinsembollerdenbirinetıklayabilirsiniz.Buişlevin“gerçekhayattaki”altınıçizme
eylemindenfarkı,bubölümleriMAXQDA’datekrarbulmanınbirkitabagözgezdirerekbulmaktan
dahakolayolmasıdır.VurgulukodlamailekodlanmışbölümleringeriçağrılmasıaşağıdakiVeriAnalizikısmındadahaayrıntılışekildeaçıklanacaktır.
Öğrendiğimizgibi,renklikodlamaasılkodlamayabaşlamadanöncedahiönemlişeyleriişaretlemek
içinfaydalıdır.BirdiğerfaydalıaraçiseMemofonksiyonudur.Belge-içimemolaryardımıylabelgenin
herhangibiryerinememoekleyebilirsiniz.Belgeninsolundakigrinotbölümüneçifttıkladığınızda
düşüncevefikirlerinizigirebileceğinizyenibirmemooluşturursunuz.
Renkli Kodlama
RenkliKodlamaveMemolar
19
Memoiçinbirbaşlıkyazabilir,memonuntürünegörebirsembolatayabilirveonubelirlibirkodlailişkilendirebilirsiniz.
RenkliKodlamayabenzerşekildeMemolarıgeriçağırmakoldukçabasittir.MAXQDA’dabütün
memolar,MemolaraGenelBakış(Raporlarbölümünden)aracılığıylaulaşılabilirvearanabilir;örneğin,
belirlibirzamandilimindeyazılmışmemolaryadabelirlibirbaşlıktaşıyanmemolargibi.SözcükselArama,memotanımlarıiçindekikelimeleri(yadakelimegruplarını)bulmanızımümkünkılar.
VeriniziKodlayın
20
VeriniziKodlayın
VeriBölümleriniKodlama
Dahaönceöğrendiğimizgibi,çoğuanalizyönteminintemeltekniğiveriyikodlamaktır.Fakatbunedemektir?Kodlama,verinizinbirkısmını,örneğinbirparagrafyadabirresminbirparçasınıfarenizle
seçipbirkodaatamasürecinianlatır.Buesasenbirmetninetiketlenmesiyleaynıdır,fakatgörgül
sosyalaraştırmadakodlamabundanfazlasıdır.
Öyleysebirkodnedir?Aklınızagelenilkçağrışımlargizliservisveonlarınkodlamavekodçözme
makineleriyadaMorsAlfabesigibisıkıbiçimdedüzenlenmişharitalandırmalargibişeylerolabilir.Her
ikiçağrışımdadoğrudeğil!Nitelaraştırmalarbağlamındakod;birmetinyadaresimüzerinde
kullanılanetiketlerdendahafazlasıdır.TeknikterimlerlekodMAXQDA’da,isterbirkaçkelimeyada
“CR128”gibidahaşifrelişeylerolsun,enfazla63adetolabilecekkarakterdizileridir.Sosyal
araştırmadakodlarfarklıanlamlarakarşılıkgelebilirvearaştırmasürecindefarklıfonksiyonları
olabilir;olgusalkodlar,tematikkodlar,teorikkodlarvedahafazlası(Bkz.Kuckartz2014,Richards2014).Sadecekodunkendisinebakarak,kodunaraştırmasürecindekirolüherzamanaçıkdeğildir;
araştırmaiçindeküçükbirroloynayabiliryadaesasroldedebulunabilir.Birkoduyalnızcabağlamıya
dakullanıldığıçerçeveaçıklayabilir.
Öyleysekodlarnasıloluşturulur?KodSistemipenceresindeKodSistemineçifttıklayınveiçerikmenüsündenYeniKodseçeneğiniseçin.Alternatifolarak,sağüstköşedekiaraççubuğundadailgilisembolüseçebilirsiniz.
Belirli bir kodu aramak için büyüteç sembolünü kullanın. Soldaki ikon yeni kodlar oluşturmanızı sağlar.
VeriBölümleriniKodlama
21
Yenikodlartanımlamanızısağlayacakpencereaçılır:
Belgeninbelirlibirkısmınanasılkodatarım?İlkolarak,farenizlebirbölümüseçin(eğertümparagrafı
işaretlemekistiyorsanız,sadeceparagrafnumarasınatıklayın).Sonra,isterseçilenkısmıkodun
üzerinesürükleyipbırakınyadatamtersikoduseçilenmetinbölümününüstünesürükleyipbırakın.
Bunubirkezyaptığınızda,KodSistemindekikodunyanındabelirennumarayıgöreceksiniz.Bunumara
birkodunkaçkezkullanıldığınıgösterirvebirkodlamayaptığınızda“0”dan“1”edeğişir.EğerBelgeSisteminebakarsanız,belgedekikodlananbölümlerinsayısınınherbirbelgeninyanındagösterildiğini
göreceksiniz.
Kodunuza belirli bir renk atayın
(bu örnekte mavi),
Kodunuzu adlandırın (bu örnekte "(Money ve Financial Issues“)
Kodun anlamını, kullanacağınız zamanları ve bu kodla ilgili
olası konuları not almak için kullanın
VeriniziKodlayın
22
MAXQDAfarklıkodlamaseçenekleridesunar;belgedeseçilikısmasağtıklayarakyadaBelgeTarayıcısıpenceresininüstündeyeralanikonlaryoluylaulaşabilirsiniz.
Araççubuğuaşağıdakigibigörünecektir:
Ensonkullandığınızkoddaimaensoldagörünür.Eğersağdakikırmızıkodlamasembolünetıklarsanız,
bukodseçilimetinbölümüneatanacaktır.Aşağıdakiikonlarınherbirisifarklıbirkodlama
fonksiyonunareferansverir;örneğin,KoduGeriAlsembolünetıklayabilirsinizvedahasonraaçılan
listedenbirveyadahafazlakoduseçebilirsiniz.
BelgeTarayıcısındakiiçerikmenüsü,işaretlenmişmetinbölümünesağtıkladığınızdagörebileceğiniz
ekkodlamaseçenekleriniiçerir.
Bu bölüme atanmış tüm kodlar gösterilecektir.
Bütün etkinleştirilmiş kodlar atanır.
Yeni bir kod oluştur ve bunu işaretlenmiş kısma ata.
En son kullanılmış kod ile kodla.
In-Vivo kodla
Kodlamayı geri al
Kodu vurgula
Vurgulu bölümü
kodla
ifadekod
Son kullanılan kod Yeni bir kodla kodla
BelgeleriEtkinleştirme
23
VeriniziAnalizEdin
BelgeleriEtkinleştirme
DahaönceSözcükselAramapenceresindeetkinleştirilmişbelgelerdeSadeceseçeneğinigörmüşvene
olduğunumeraketmişolabilirsiniz.EtkinleştirmeMAXQDA’nınanahtarkavramlarındanbirtanesidir:
Analiziniziçinbelgeleriseçebilirvedahasonrasadecebuseçtiğinizbelge(ler)ileçalışabilirsiniz.
Etkinleştirmenasılçalışıyor?Buçokbasit:Herbirbelgeveyabelgegrubumenüsündesağenüstte
Etkinleştirseçeneğinigöreceksiniz.DahadeneyimliMAXQDAkullanıcılarıbasitçebelgeadınınyanında
bulunanaçıkgrirenkliçemberetıklayabilirveyadokümanlarıetkinleştirmekiçinbirklavyekısayolu
belirleyebilirler:(Windows)içinCtrlveya(Mac)içincmd'yebasınvetercihedilenbelgeyiveyabelge
grubunuseçin.
VeriniziAnalizEdin
24
BelgeSistemipenceresindekisemboller,birdokümanınetkinleştirilipetkinleştirilmediğinibelirtmek
içindeğişir.Birbelgeninetkinleştirildiğinibelirtmekiçingridairekırmızıbirokadönüşecektir.Daha
aşağıda,MAXQDA’nınDurumÇubuğuolarakadlandırılankısmındaoanetkindurumdabulunanbelge
sayısınıgörebilirsiniz.Eğeraramanızıbelirlibirmetinlesınırlandırmakisterseniz,önceometinleri
etkinleştirmelivesonraSözcükselAramapenceresindekietkinleştirilmişbelgelerdeSadeceseçeneğiniseçmelisiniz.
Etkinleştirmeyinasılkaldırabilirim?Belgesistemipenceresinegidinvearaççubuğunda
Etkinleştirmelerisıfırlaseçeneğinetıklayın.Alternatifolarak,belgevebelgegruplarınıseçmekiçin;
klavyede(Windows’ta)Ctrlyada(Mac’de)yinecmd’yeveyafarenizlekırmızıokatıklayabilirsiniz.
Etkinleştirilmiş kodlar -> 7
Etkinleştirilmiş belgeler -> 10
Kodlu bölümleri geri çağır -> 95
Tekkodlakodlanmışbütünbölümlerigeriçağırma
25
Tekkodlakodlanmışbütünbölümlerigeriçağırma
Kodlamaherşeydeğildirveçalışmanızkodlamaaşamasıharicindebaşkasüreçleridebarındırır.Bir
noktadakodlamayıdurdurmakveçalışmanızınsonuçlarınabakmakisteyeceksiniz.Bununenkolay
yolu,belirlibirkodaatanmışbölümlerigeriçağırmaktır.Eğer,örneğin,mülakatlariçerenbiraraştırma
yapıyorsanızşunusorabilirsiniz:“Belirlibirbaşlıklailgilinesöylenmişvebunukimsöylemiş?”Bu
soruyayanıtvermekiçinsihirlikelime“GeriÇağrılanBölümler”menüsündedir.MAXQDA’da,
etkinleştirmeyoluylaKodlamaSorgusu–Sözcükselaramagibi-çalışır.
KodlamaSorgusunadâhiletmekistediğinizbütünkodlarıvebuaramayıyapmakistediğinizbelgeleri
etkinleştirin.Kodlarınetkinleştirilmesi,aynıbelgelerinetkileştirilmesigibiçalışır(kodasağtıklayınve
Etkinleştirseçeneğiniseçinyada(Windows’ta)Ctrlveya(Mac’te)cmdtuşlarınabasarakvetercih
ettiğinizkodlarıseçin).BulunanbütünkodbölümleriMAXQDA’nındördüncüanapenceresinde,GeriÇağrılanBölümlerpenceresindegörünecektir.Herbirbölümünyanındabulunanbilgikutularısize
bölümlerinkaynağınısöyleyecektir.Aşağıdakiörnekte,bölüm,NewYorkbelgegrubundayeralan
“Jon”belgesinin8.Paragrafındabulunmuştur.
Bilgikutususizesadecebelirlibirbölümünneredengeldiğinisöylemezaynızamandasizindoğrudan
belgeyegitmenizidesağlar:Bilgikutusunatıklayınvebelge,kodlanmışbölümsağtaraftaolacak
Bilgi kutusu size bölümün nerede bulunduğunu söyler; örneğin, New York belge grubunda yer alan “Jon” belgesinin 8. paragrafında.
VeriniziAnalizEdin
26
biçimdeBelgeTarayıcısıpenceresindekarşınızagelecektir;böylecebelgeyikendibağlamıiçinde
rahatçagörebilirsiniz.
GörselleştirmeleriKullanma
GörselleştirmeMAXQDA’nıngüçlüyanlarındanbirtanesiolduğuiçinbubölümüBaşlangıçKılavuzunadâhilettik.VeriyiMAXDA’dagörselleştirmenin,belirlirenklerinkodvebelgelereatanabilmesi
olanağındanbaşlayarakpekçokyoluvardır.Busadeceverinizingörselorganizasyonuhususunda
yardımcıolmazayrıcarenklereanlamvermenizedeolanaktanır.MAXQDA,emojileri(görselifadeler)
kodsembolleriolarakatamanızaimkânverenilkNVA(NitelVeriAnalizi)yazılımıdır.Bu,özellikledil
engelininüstesindengelmekiçinoldukçafaydalıdır,örneğinuluslararasıprojelerde.
Görselleştirmearaçlarısizinveridekiilişkilerianlaşılırbiçimdegöstermenizeolanaktanır.Ençok
kullanılangörselaraç,KodMatrisTarayıcısıdır;butarayıcıyıanamenüdekiGörselAraçlarsekmesindenaçabilirsiniz.
GörselleştirmeleriKullanma
27
Peki,KodMatrisTarayıcısıneyigösterir?
Sütunlarfarklıbelgelerilisteler;yukarıdakiörnekteherbirbelgehayatmemnuniyetikonusunda
yapılmışbirçalışmadagörüşülenkişilerigösteriyor.Görüşülenkişilereörneğin,gündelikhayatta
karşılaştıklarıkonularlailgilisorularsorulmuştur.Görebileceğinizgibihepsiduygularadeğinmiştir,
fakatsadecegörüşülenkişilerdenikisiparaylailişkilikonularadeğinmiştir.
KarmaYöntemliAnalizlerYapmak
28
KarmaYöntemliAnalizlerYapmak
BelgedeğişkenleritanımlamakMAXQDA’nınenönemliözelliklerindenbirtanesiKarmaYöntemleryaklaşımlarınıdesteklemesidir.
BelgeSistemindekiherbelgeiçinbütünnitelikler(istatistikprogramlarındadeğişkenolarakifade
edilen)yönetilebilir.Örneğin,görüşmeleriçin,kişiselverileriyadaarkaplanbilgisini,değişkenyada
değişkendeğerleriolarakkaydedebilirsinizvebunlarıKarmaYöntemanaliziniziçinkullanabilirsiniz.
DeğişkenlersekmesiiçindekiBelgeDeğişkenleriListesiseçeneğiaşağıdakipencerebiçiminde
açılacaktır:
Başlangıçta,birkaçverininöncedentanımlanmışolduğunugöreceksiniz.Bunlar,sistemdeğişkenleri
olarakadlandırılırvedeğerleriMAXQDAtarafındanotomatikolarakoluşturulurvedeğiştirilemez.En
yaygındeğişkentürleri,Metin(meslekdeğişkeniiçin“öğretmen”yada“öğrenci”)veSayısal(“çocuk
sayısı”değişkeniiçintamsayılar)olarakifadeedilebilir.Bunlarınyanındaçalışmanızaistediğiniz
zamanyenideğişken(ler)tanımlayabilirsiniz.
Yeni değişken oluştur
Veri düzenleyicisine
git
DeğişkenVerileriniGirmek
29
DeğişkenVerileriniGirmek
Belgedeğişkenlerineilişkindeğerlerigirmekiçin,BelgedeğişkenlerilistesiaraççabuğunukullanınveVeriEditörünegeçişyapın.
BelgedeğişkenleriExcelformatınaaktarılabilirkibuverinizleSPSSveSTATAgibiistatistik
programlarındaistatistikselolarakçalışmayadevamedebilmenizanlamınagelir.
Araç çubuğu, en çok kullanılan fonksiyonları listeler; örneğin, değişken listesine dönmek
Sütunun içeriğine göre veriyi sıralamak için sadece sütunun başlığına tıklayın
Değeri girmek için çift tıklayın
KarmaYöntemliAnalizlerYapmak
30
KodFrekanslarınıDeğişkeneDönüştürme
Belirlibirkodaatananbölümlerinfrekansı(sıklığı)kodunadıyerinekullanılacakbirdeğişkene
dönüştürülebilir.TercihettiğinizkodasağtıklayınveaçılanmenüdeDeğişkenedönüştürseçeneğiniseçin.Aşağıdakiörnekte,“SignificantlyPositive”kodubirdeğişkenedönüştürülmüştür.
4 bölüm “Significantly positive“ koduna atanmış
“Significantly positive“ koduna herhangi bir şey atanmamış.
Analizinizdebelgedeğişkenlerinikullanmak
31
Analizinizdebelgedeğişkenlerinikullanmak
Nitelvenicelveripekçokyollabirbirinebağlıdır.Analiziniziyaparkenbelgedeğişkenlerini
kullanmanınenkolayyolu,birKodsorgusuyaptığınızdaseçimkriteriolarakbelgedeğişkenlerini
seçmektir.Busizin,“50yaşınınüstündekikadınlarXYhakkındanesöylüyor?”yada“Erkeklerin
önermelerininkadınlarınkiylekarşılaştırmasınasıldır?”gibisosyo-demografikkarakteristikleri
karşılaştırmanızaolanaktanır.Buseçim,KarmaYöntemsekmesindekiDeğişkenleregöreetkinleştirfonksiyonuileyapılabilir.
İlkolarak,soldakilistedenbirdeğişkenseçin(buörnekte:Gender[Cinsiyet]),okatıklayınvesağdan
değişkendeğeriniseçin(buörnekte:male[erkek]).Etkinleştirseçeneğinetıklayınca,değişkendeğeri
ileeşleşenbelgelerBelgeSistemindeetkinleştirilecektir,buörnekteerkeklerleyapılanbütünmülakatlar.
Hoşçakalın
32
Hoşçakalın
UmarızbukılavuzMAXQDAdeneyiminizdeneniyişekildeyararlanmanızaveprogramınanahatlarını
tanımanızayardımcıolmuştur.ElbetteMAXQDAaraştırmanıziçindahapekçokbaşkaözellikve
analizimkanlarıdasunmaktadır.Örneğin:
● Sesvevideodosyalarınıçözüleme● Twitterverisiniiçeaktarmaveanalizetme● Odakgrupanalizi● Verivesonuçlarıanalizetme● MAXDictioilenicelmetinanalizigerçekleştirme● Raporveistatistikselfrekanstablosuoluşturma● Vedahafazlası…
Ekkılavuzlar,onlinederslervevideolariçinlütfenwebsayfamızıziyaretedinwww.maxqda.com.
EkOkuma
Charmaz,Kathy(2014).ConstructingGroundedTheory.2nded.,SanFrancisco:SAGEPublications.
Corbin,Juliet;Strauss,Anselm(2015).BasicsofQualitativeResearch.TechniquesandProceduresforDevelopingGroundedTheory.4thed.,SanFrancisco:SAGEPublications.
Kuckartz,Udo(2014).QualitativeTextAnalysis.AGuidetoMethods,PracticeandUsingSoftware.London:SAGEPublications.
Kuckartz,Udo(2014).MixedMethods.Methodologie,ForschungsdesignsundAnalyseverfahren.Wiesbaden:SpringerVS.
Kuckartz,Udo;Dresing,Thorsten;Rädiker,Stefan;Stefer,Claus(2008).QualitativeEvaluation.DerEinstiegindiePraxis.2nded.,Wiesbaden:VSVerlagfürSozialwissenschaften.
Richards,Lyn(2015).HandlingQualitativeData.APracticalGuide.3rded.,London:SAGEPublications.