© Paweł Dobrowolski 2006

Deregulacja – krótka historia deregulacji

1 stycznia 2004

© Paweł Dobrowolski 2006

Krótka historia deregulacji

W latach 70-tych i w pierwszej połowie lat 80-tych władze amerykańskie zniosły lub osłabiły ograniczenia wejścia na rynki:

» paliwowy,» telekomunikacji, » transportu lotniczego, » transportu drogowego, » transportu kolejowego, » rurociągów gazowych, » wydobycia gazu naturalnego,» usług finansowych,» telewizji kablowej.

W latach 80-ych pomysły te kopiują Wielka Brytania oraz Nowa Zelandia, a następnie EWG (Unia Europejska)

W latach 90-ych deregulacja w USA skupia się na dostarczeniu wyborcom oraz władzom coraz lepszej informacji na temat kosztów i korzyści regulacji.

Deregulacja zapoczątkowana w USA w latach 70-tych. Polegała na zniesieniu barier wejścia i wyjścia na rynki oraz kontroli cen.

W latach 90-tych USA skupia się na polepszeniu informacji n/t kosztów i korzyści regulacji.

© Paweł Dobrowolski 2006

Świat jest coraz bardziej zderegulowany i zróżnicowany

Zaczęło się w USA podczas kryzysu naftowego (żeby walczyć z inflacją!)

Trend ten jest szczególnie silny w USA, Wlk. Brytanii, Australii, Nowej Zelandii, oraz Kanadzie (z badań wynika, że przez common law).

Od lat 70-tych deregulacja i prywatyzacja objęły cały świat. Poszczególne gospodarki są coraz bardziej zderegulowane, oraz występuje coraz większe zróżnicowanie uciążliwości regulacji:

Jak czytać wykres typu „box-plot”: linia poprzeczna w pudełku to mediana wskaźnika policzonego dla danej grupy krajów, górny i dolny brzeg „pudełek” wyznaczają zasięg drugiego i trzeciego kwartyla, a „wąsy” obserwacja krańcowe, kółka to obserwacje

skrajne (tzw. outliers).

Wszystkie kraje rozwinęte deregulują swoje gospodarki. Ale niektóre kraje deregulują szybciej i szerzej.

© Paweł Dobrowolski 2006

Krótka historia deregulacji w Polsce

Lata 80-te: ustawa o działalności gospodarczej z roku 1988

Lata 90-te: coraz więcej ustaw i urzędników (bez względu na polityczny „kolor” aktualnie rządzącej koalicji).

Próby przeciwdziałania rosnącemu przeregulowaniu nie przynoszą skutków (np. tzw. komisja Balcerowicza ds. odbiurokratyzowania gospodarki zostaje przechwycona przez urzędników oraz lobbystów)

Wiek XXI. Wszyscy mówią o deregulacji. Ale poza skopiowaniem UE, która kopiuje USA, niewiele innych pomysłów.

Grozi nam że nasze regulację będą wypadkową bezmyślnie akceptowanych pomysłów UE oraz interesów rodzimych grup interesu.

Polska gospodarka jest coraz bardziej przeregulowana.

© Paweł Dobrowolski 2006

Zatrudnienie w administracji rośnie

Zatrudnienie w administracji państwowej i samorządowej

150.000

200.000

250.000

300.000

350.000

400.000

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

SLD

SLD

Pracujacy w administracja publicznej, obrony narodowej oraz obowiązkowych

ubezpieczeniach społecznych i zdrowotnych

250

300

350

400

450

500

550

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

SLD

SLD

Coraz więcej urzędników bez względu na polityczny „kolor” aktualnie rządzącej koalicji:

Podwojono liczbę urzędników.

© Paweł Dobrowolski 2006

Tempo tworzenia prawa

Dzienniki Ustaw w kilogramach

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

Roczny przyrost prawa (w kg) zwiększył się 10 krotnie!

Bez oprawy

© Paweł Dobrowolski 2006

Polska jest przeregulowana

Polska gospodarka odstaje nie tylko od gospodarek do których aspiruje, ale również od gospodarek sąsiadów.

Nasze państwo jest większym ciężarem niż państwa wysoko rozwinięte oraz państwa naszych sąsiadów:

Zakres i uciążliwość regulacji państwa w rynek(czym niższa wartość wskaźnika tym mniejszy zakres i uciążliwość regulacji)

 Regulacja Rynków

ProduktowychRegulacje

EkonomiczneRegulacje

Administracyjne

USA 1.0 1.0 1.2

EU 1.6 2.1 2.0

Czechy 2.9 2.5 1.7

Węgry 1.6 2.6 0.5

Polska 3.6 3.6 1.8

Źródło: „Summary indicators of product market regulation with an extension to employment protection legislation.”, OECD 2000

© Paweł Dobrowolski 2006

Wcale nie musimy wybierać pomiędzy UE a USA

Unia nie jest przeszkodą w deregulacji:

Tzw. model europejski to w rzeczywistości bardzo różne systemy gospodarcze. Tylko od nas zależy czy wybierzemy rozwiązania prorozwojowe, czy też etatystyczne.

Zakres i uciążliwość regulacji państwa w rynek(czym niższa wartość wskaźnika tym mniejszy zakres i uciążliwość regulacji)

 Regulacja Rynków

ProduktowychRegulacje

EkonomiczneRegulacje

Administracyjne

USA 1.0 1.0 1.2

EU 1.6 2.1 2.0

EU min 0.5 0.6 0.5

EU max 2.3 3.5 3.0

Źródło: „Summary indicators of product market regulation with an extension to employment protection legislation.” OECD 2000

Jeżeli nie chcemy to Unia Europejska nie jest w stanie zmusić nas do zwiększenia skali i zakresu regulacji.