DEBITORET/ ABONENTET FAMILJARE DHE BIZNESET, SI … · Dhuna ndaj grave në Shqipëri fshihet pas...

Mbledhja e parë e Dhomës së Tregtisë, i pranishëm edhe presidenti i “Hysenbelliu Group”

(Në foto) Qytetarë në zyrat e OSHEENë faqen 5

Në faqet 10-11

KRITIKE

Ardian Vehbiu: Polemikë për

disa keqkuptime me alfabetin

Në faqen 6

Drafti shqyrtohet me ekspertët e CDU

“Të hiqet emri i Mehmet Shehut nga rruga në Ballsh, “Të hiqet emri i Mehmet Shehut nga rruga në Ballsh, Asim Aliko në Vlorë dhe Ruçi nga Shtëpia me Gjethe” Asim Aliko në Vlorë dhe Ruçi nga Shtëpia me Gjethe”

Projektligji i PD: 3 vite burg kush mban simbolet e komunizmit

Demokratët po fi nalizojnë projekligjin e dekomunistizimit, i konceptuar mbi tri shtyllat kryesore: ndalimin e propa-gandës dhe simboleve komuniste, përcaktimin dhe heqjen e titujve të nderit apo privilegjeve të tjera nga qeveria e shteti të personave përgjegjës për ...

Në faqen 8

REPORTAZHI

“Daily Mail” në Kukës: Fshati ku çdo familje ka

1 njeri në Angli

Kryeredaktor: Erl MURATIZv/kryeredaktore - Rezarta DELISULA

Tel:(04)2359-104, Fax:(04) 2359-116 E-mail:[email protected]

Viti XXIII - Nr. 7365 E diel 26 Nëntor 2017 Çmimi, 50 lekë (1.5 euro)

Në faqen 4

EURODEPUTETI

Kukan: Çështja ‘Tahiri’ në proces,

duhet të kapni ‘peshqit e mëdhenj’

DEBITORET/ ABONENTET FAMILJARE DHE BIZNESET, SI SHLYHEN KAMATAT

OSHEE, SKEMA E PAGESES ME KESTE TE FATURAVE

Nga ILIR META

E dashur zonja Holhmeier, 3 vite më parë, kur isha në detyrën e kryet-

arit të Kuvendit të Shqipërisë m’u dha mundësia e shkëlqyer që të organizoja një ceremoni ... Vijon në faqen 21

Nderim për vizionin e Shtrausit, një stacion që ne e humbëm

Fjalimi Ditësi Nga “ZËRI I AMERIKËS”

Dje ishte Dita Ndërkombëtare e Eliminimit të Dhunës kundër

Grave. Në Shqipëri organizatat e shoqërisë civile nisën një sër veprim-tarish ndërgjegjësuese ...

Dhuna ndaj grave në Shqipëri fshihet pas privatësisë familjare

Reportazhi Ditësi

Vijon në faqen 22

Nga VALENTINA MADANI

PD-ja pranon kontratat e lobimit 675 mijë dollarë

MISTERI

Në faqen 4

pages

4 FAQE SPECIALE

Kush ishin dy vëllezërit Gazulli,

ambasadorët e Skënderbeut

Suplement

“MILOSAO”

Shqipëri-Serbi, shkëmbime 120 milionë euro

Në faqen 7

Ferra: Eliminojmë pritjet në kufi. Qato: Do jem avokate e sipërmarrjes Industrisë Shqipëri-Serbi, Isuf Ferra. Ai premtoi se Dhoma që drejton do krijojë të gjitha lehtësirat për të nxi-tur shkëmbimet tregtare mes kompanive të të dyja vendeve dhe do veprojë si urë lidhëse për rritjen e investimeve dy-palëshe. “Akoma ...

Mbi 100 kompani shqip-tare dhe serbe morën

pjesë në mbledhjen e parë të Dhomave të Tregtisë Sh-qipëri-Serbi, ku u diskutua për forcimin e bashkëpunim-it mes dy vendeve në fushën e tregtisë dhe ekonomisë. Mbledhja u hap nga presiden-ti i Dhomës së Tregtisë dhe

Dokumentet që nevojiten për të lidhur marrëveshjen me Operatorin e Shpërndarjes së Energjisë. Vjedhja e energjisë, procedohen 32 persona

E diel 26 Nëntor 20172 - FAQJA E PARE

REDAKSIA: Redaktor i Suplementeve dhe Sociales: Rezarta Delisula, Redaktor i Rretheve: Trëndafile VISHA, Redaktor i Kulturës: Fatmira Nikolli, Art Designer: Nevila SAMARXHI.ADMINISTRATA: Përgjegjëse e Financës: Alma Smokthina 0682074397, Shpërndarja: Elvis Llaka Cel 0682074416, Marketingu: Cel:0682074415-email:[email protected], ADRESA: Ish-Drejtoria e Uzinës

së Autotraktorëve, Tiranë - Tel:(04) 2359-104 Tel&Fax:(04) 2359-116 Marketingu: Tel:(04) 2359-104/359-123. Tiranë, Internet: www.balkanweb.com, Email: [email protected]; [email protected], SHTYPUR në “Klasik”Shpk

ISH-ZYRTARETREAGIMET

Taulant Haxhiraj u thoshte bashkëpunëtorëve: Kjo punë bëhet me shtet

Përgjimet e grupit Habilaj zbuluanlidhjet me drejtuesit e policisë

Emrat e 3 ish-zyrtarëve dolën pas përgjimit tëbisedave të menaxherit të parcelave me 24 tonë kanabis

BASHKËPUNIMINga thellimi ihetimeve rezultoi se3 ish-zyrtarët e lartëtë Policisë së Vlorësdilnin të përfshirë sibashkëpunëtorë megrupin kriminal tëHabilajve. TaulantHaxhiraj, një prej tëarrestuarve në vitin2016 gjatë njëoperacioni nëTreblovë, pritet tëripyetet ngaprokuroria lidhur mekëtë hetim.

Agjencia franceze e lajmeve "AFP":Skandali "Tahiri" dëmton rrugën për në BE

SHKURT

Vrau gruan me thikë, 58-vjeçari në gjyq:M'u errën sytë, nuk di ç'kam bërë

TIRANËTIRANËTIRANËTIRANËTIRANË - Gjykata e Krimeve të Rënda ka lënë në "arrest meburg" Sami Metushin, i cili tri ditë më parë vrau bashkëshort-en në fshatin Karpen të Kavajës. Gjatë seancës së djeshmegjyqësore, 58-vjeçari shfaqi pendesë për krimin e kryer, ndër-sa edhe u përlot në sallën e gjyqit. Ai tha se me gruan e tijkishin grindje të vazhdueshme. "Unë dhe gruaja kishim 4vjet që grindeshim. Ditën e ngjarjes m'u errën sytë, nuk diç'kam bërë", deklaroi Sami Metushi para trupit gjykues.Krimi brenda familjes ndodhi pas sherreve të vazhdueshmetë bashkëshortëve. Në grindje e sipër, 58-vjeçai goditi methikë 57-vjeçaren Sose Metushi, nënë e tre fëmijëve.

Vidhet dyqani i celularëve, autorëttë pajisur me dorashka dhe kapuçë

TIRANËTIRANËTIRANËTIRANËTIRANË - Një grabitje ka ndodhur në orët e para tëmëngjesit të djeshëm në kryeqytet. Mësohet se rreth orës04:30, persona ende të paidentifikuar kanë bastisur njëdyqan me pajisje elektronike në Rrugën e Durrësit, nëpronësi të shtetasit A.Gj.. Pasi kanë thyer derën e dyqan-it, ata kanë hyrë brenda dhe kanë marrë disa celularë etablete dhe më pas janë larguar me shpejtësi. Autorëtdyshohet se janë dy dhe kanë qenë të pajisur me dorash-ka dhe bluza me kapuçë që të mos linin gjurmë. Policia kashkuar shpejt në vendngjarje dhe ka nisur hetimet përidentifikimin dhe arrestimin e autorëve.

Grabitën dhe dhunuan çiftin e të moshuarve,përfundojnë në pranga 2 nga 3 grabitësit

DURRËSDURRËSDURRËSDURRËSDURRËS - Pak ditë pas grabitjes dhe masakrimit me leva tëdy bashkëshortëve Elezi në fshatin Shkallnur të Durrësit,policia ka vënë në pranga dy persona të dyshuar si autorëtë kësaj ngjarjeje të rëndë. Burime policore bënë dje pohuanse autorët e krimit janë banorë të qytetit të Durrësit, të cilëtkanë pasur të dhëna të plota mbi familjen Elezi. Ndërkaq,blutë nuk bënë me dije emrat e të dyshuarve, por thanë senga hetimi i kryer është dokumentuar aktiviteti kriminal ikëtyre dy personave. Po ashtu, policia ka siguruar provashkencore për këtë fakt. Arrestimi mësohet se është kryergjatë orëve të natës duke u gdhirë e shtunë, ndërsa po puno-het intensivisht për kapjen e të tretit. Ngjarja për të cilënata akuzohen ndodhi në orët e para të mëngjesit të së hënës.

TIRANËTIRANËTIRANËTIRANËTIRANË

Përgjimet e grupit të Habilajve kanë bërë tëmundur zbulimin e

emrave të tre ish-zyrtarëvetë lartë të policisë, të cilëtjanë shpallur në kërkim.Bëhet fjalë për ish-kreun ebluve të Vlorës, Jaeld Çela;ish-shefin e Krimit të Orga-nizuar, Gjergji Kohila dheish-shefin e Postës Kufitaretë Dhërmiut, Sokol Bode. Si-pas TV "Klan", Taulant Hax-hiraj, i cili menaxhonte par-celat me 24 tonë kanabis tëHabilajve të zbuluara nëtetor vitit 2016 në Treblovëu thoshte shpesh bash-këpunëtorëve të tij shpre-hjen: "Kjo punë bëhet me sh-tet". Pas këtyre sinjaleve,hetuesit e Krimeve të Rëndaforcuan dyshimet se kultiv-imi dhe trafikimi i drogësnga Vlora drejt Italisë reali-zohej me mbështetjen estrukturave policore. Ngathellimi i hetimeve rezultoise 3 ish-zyrtarët e lartë tëPolicisë së Vlorës dilnin tëpërfshirë si bashkëpunëtorëme grupin kriminal të Habi-lajve. Taulant Haxhiraj, njëprej të arrestuarve në vitin2016 gjatë një operacioni nëTreblovë, pritet të ripyetetnga prokuroria lidhur mekëtë hetim. Ish-drejtori i Pol-icisë së Vlorës, Jaeld Çela siedhe dy kolegët e tij, Kohila eBode, tashmë janë në kërkim,pasi efektivët e SHÇBA nukgjetën vendndodhjen për ar-restimin e tyre. Ndaj tre ish-zyrtarëve kanë dalë edhe ur-dhrat e arrestit të Prokuror-isë për Krime të Rënda.Burime nga grupi hetimorshprehen se lista e zyrtarëvepolicorë mund të zgjatet edhemë tej. Për përfshirje nëgrupin kriminal Habilaj, mëherët Prokuroria e Krimevetë Rënda ka kërkuar ngaparlamenti autorizim përheqje e imunitetit të depu-tetit Saimir Tahiri si dhe au-torizimin për arrestimin,heqjen e lirisë dhe kontrol-lin personal të banesës. Ndaj

ISH-ZYRTARËT E POLICISËTre ish-drejtuesit e policisë së Vlorës, Jaeld Çela, SokolBode dhe Gjergji Kohila kanë qenë nën hetim që prejditëve të fundit të muajit tetor, si të dyshuar për implikimnë aktivitetin e grupit "Habilaj". Mësohet se për afro njëmuaj, kreu i bluve të qytetit bregdetar, Çela si dhe Bodee Kohila janë mbajtur nën vëzhgim në distancë dhe çdolëvizje e tyre brenda e jashtë vendit ka qenë e kontrolluar.

Hetimi ndaj ish-ministrit të Brendshëm të

Shqipërisë, Saimir Tahiridhe lidhjet e tij të dyshua-ra me trafikun ndërko-mbëtar të kanabisit dëm-tojnë mundësinë e Sh-qipërisë për t'u bërë pjesë eBashkimit Evropian, kësh-tu shkruan agjencia fra-nceze e lajmeve 'AFP'. "Ven-di i cili është kandidat përnë Bashkimin Evropian qëprej vitit 2014, ka qëllim tëbindë Brukselin që të hapënegociatat me të në fillimtë vitit të ardhshëm". Skan-dali ku është përfshirëSaimir Tahiri, 38 vjeç, ish-ministër i Brendshëm dhenjë aleat i afërt i kryemi-nistrit Edi Rama, ka ri-sjellë në vëmendje his-torikun e vendit për trafi-kimin e drogës. "Shqipëriaka një problem me lidhjenmes grupeve kriminale dhepolitikanëve dhe ky prob-lem nuk është vetëm i njëpartie", - citon AFP fjalët eambasadorit amerikan

Donald Lu, deklaratë që si-pas agjencisë është në kon-trast me heshtjen e kujdes-shme të ambasadave evropi-ane, të cilat kanë mbështe-tur Ramën që kur u shpallkryeministër në vitin 2013.'AFP' përmend edhe letrën ekryeministrit Rama, që uadërgoi liderëve të BE-së mëherët gjatë këtij muaji, kushkruante se Shqipëria nukështë më kryeqyteti evropi-an i kanabisit, ashtu sikursedëshirojnë ta quajnë disamedia. Megjithatë, lideri i

opozitës, Lulzim Bashatha se Shqipëria ka njëqeveri me trafikantë droge,e cila duhet të rrëzohet dhet'i lihet hapësirë një qever-ie kundër mafies - shkru-an agjencia franceze. 'AFP'shton se 6 muaj pas trium-fit në zgjedhjet parlamen-tare, kryeministri duket idobësuar. Skandali shpër-theu në mes të tetorit mearrestimin e trafikantëveshqiptarë në Itali. Për viteme radhë Shqipëria kaqenë eksportuesi më imadh i kanabisit në Bash-kimin Evropian, më sëshumti në Itali, sipasraportimeve të Europolit.Në raportin e fundit, Bruk-seli beson se autoritetetshqiptare dështuan nëidentifikimin e grupevekriminale. Kultivuesit evegjël kapen rregullisht,por asnjëherë kokat emëdha. Tahiri është zyr-tari më i lartë që po heto-het", - shkruan më tej'AFP' në artikullin e saj.

Tahirit u ngritën akuzat:"Trafikim i lëndëve narko-tike" e kryer në bash-këpunim, në formën e grupittë strukturuar kriminal dhe

"Korrupsion pasiv i funk-sionarëve të lartë të shtetit",i dyshuar si i implikuar nëtrafikun e drogës. Ish-min-istri i Brendshëm, Tahiri

përmendej në përgjimet eHabilajve, por Kuvendi nuke dha autorizimin për ar-restimin e tij, përveç kon-trollit në banesë.

Jaeld Çela Gjergji Kohila

Sokol Bodeme Moisi Habilajn

E diel 26 Nëntor 2017 - 3FAQJA E PARE

Ministri: Në Shqipëri ka shumë grupe të strukturuara kriminale, do i shkojmë deri në fund operacionit "Forca e Ligjit"

Arratia e 3 policëve, Xhafaj: S'ishin nën vëzhgimin tonë"Të pyetet prokuroria se me kë i ka pasur nën vëzhgim tre ish-shefat"

ISH-MINISTRI

Dritan Demiraj: Së shpejti do tëarrestohen ish-drejtues qarqesh

LEVIZJETMësohet se ditët e fundit kapasur disa lëvizje në radhëte policisë, që kanë prekurshefin e komisariatit tëPeshkopisë, shefin e kufiritnë Dibër, shefin e qarkullimitrrugor në Gjirokastër, shefine komisariatit të Sarandësdhe disa oficerë antidrogënë drejtoritë vendore të 12-tëqarqeve të vendit.

TIRANË TIRANË TIRANË TIRANË TIRANË - Vetingu në poli-ci ka nisur para janarit,kur sipas Ministrisë sëBrendshme, procesi do tënisë zyrtarisht. Drejtoriae Sigurimit të Informa-cionit të Klasifikuar pokthen përgjigje negativepër pajisjen me certi-fikatën e sigurisë të zyr-tarëve të policisë tëniveleve të ndryshme. "TopChannel" mëson se rreth40 efektivëve i është refu-zuar rinovimi i certifikat-ave të kategorive "sekret"dhe "tepër sekret". Përkëtë arsye, burimet thonëse ditët e fundit ka pasurdisa lëvizje në radhët e pol-icisë, që kanë prekur she-fin e komisariatit të Pesh-kopisë, shefin e kufirit nëDibër, shefin e qarkullimitrrugor në Gjirokastër,shefin e komisariatit tëSarandës dhe disa oficerëantidrogë në drejtoritë

Lëvizje në radhët e bluve në drejtoritë e 12 qarqeve

Nis vetingu në polici, dështojnë 40 efektivëte parë, nuk marrin certifikatat e sigurisë

vendore të 12-të qarqeve tëvendit. Për këto lëvizje nukka një njoftim zyrtar nga poli-cia. Por, burimet pohojnë sedisa prej efektivëve kanë kalu-ar në dispozicion, ndërsa ligjiparashikon që në rast të mo-

spajisjes me certifikatë sigu-rie, subjekti kalon në njëdetyrë tjetër, ku nuk njihet meinformacione të klasifikuara.Për pajisjen me certifikatësigurie verifikimet kryen nga3 institucione dhe konkre-

tisht: Shërbimi për Çësht-jet e Brendshme dhe Anke-save (SHÇBA), ShërbimiInformative Shtetëror(SHISH) dhe Drejtoria eSigurimit të Informacion-it të Klasifikuar.

TIRANËTIRANËTIRANËTIRANËTIRANË

Ministri i Brendshëm,Fatmir Xhafa kon-firmoi dje se ka de-

pozituar kallëzim penal përdekonspirimin e arrestimittë tre ish-zyrtarëve të poli-cisë, të cilët prej disa ditëshjanë në arrati. Ai ka reaguarnë një deklaratë për mediat,në lidhje me akuzat se de-konspirimi i operacionit përvënien në pranga të tre drej-tuesve të Drejtorisë së Poli-cisë së Vlorës është bërë ngaPolicia e Shtetit. Sipas kreuttë Ministrisë së Brendshme,tre ish-oficerët: Jaeld Çela,Sokol Bode dhe Gjergji Ko-hila nuk kanë qenë në vëzh-gim nga Policia e Shtetit. Aideklaroi se prokuroria nuki ka lënë detyrë policisë qëish-shefat të mbahen nënvëzhgim. "Nuk kanë qenë nëvëzhgimin tonë. Në momen-tin që është vënë në dijenipolicia, atëherë ka filluarprocesi i mbykëqyrjes ngapolicia. Përpara këtij faktinuk ka pasur dijeni policiapër një gjë të tillë. Ose mësaktë, nuk i ishte lënë poli-cisë kjo detyrë", u shprehXhafaj. Ndërkaq, ai pohoi seas Shërbimi për Çështjet eBrendshme dhe Ankesave(SHÇBA) nuk ka pasur dije-ni për urdhër-arrestet deri tëmërkurën. "Deri më datë 22nëntor, kur SHÇBA ka mar-rë aktet, nuk ka pasur dije-ni për këtë gjë. Çfarë kandodhur më përpara, duhettë pyesni prokurorinë se mëkë i ka pasur nën vëzhgim",tha Xhafaj. I pyetur ngagazetarët se si ka mundësi

që arratisen në mes ditës treish-zyrtarë të lartë të Poli-cisë së Shtetit, kreu i Minis-trisë së Brendshme u shprehse, "ne nuk e dimë në mes tëditës apo të natës. Këtëmund ta dini ju. Nëse kenindonjë fakt plus, është mirëqë t'ia jepni prokurorisë".Fatmir Xhafaj mohoi të ketëemra konkretë se kush e de-konspiroi operacionin përarrestimin e Jueld Çelës,Sokol Bodes dhe Gjergji Ko-hilës, të tre ish-drejtues tëPolicisë së Vlorës, të aku-zuar si pjesë e trafikut

ndërkombëtar të drogës ngaHabilajt. "Po të kisha emrakonkretë, të jeni të sigurt senuk do hezitoja t'i çoja atjeku duhen çuar". Gjithashtu,ai pohoi se, "në Shqipëri kashumë grupe të strukturu-ara kriminale dhe qeveriaështë e vendosur t'i shkojëderi në fund operacionit'Forca e Ligjit' për shkatër-rimin e segmenteve të krim-it. Është një proces, i cilisapo ka filluar. E rëndë-sishme është se kushdo që ishmanget drejtësisë, duhettë jetë objekt i punës së poli-

cisë për të shkuar përparadrejtësisë". Dy ditë më parë,ministri i Brendshëm,Xhafaj ka depozituar njëkallëzim penal në prokurorinë lidhje me dekonspirimine operacionit për kapjen e 3ish-zyrtarëve të policisë, tëdyshuar si të implikuar nëtrafikimin e lëndëve narko-tike.HETIMIHETIMIHETIMIHETIMIHETIMI

Ish-drejtori i policisë sëVlorës, Jaeld Çela; ish-shefii Krimit të Organizuar,Gjergj Kohila dhe ish-shefi iPostës Kufitare të Dhër-miut, Sokol Bode vijojnë tëjenë në arrati, por hetuesitdyshojnë se ata fshihen nëShqipëri. Ndonëse për ta katë dhëna daljesh në sisteminTIMS, prokuroria dyshon senuk mund të jenë regjistru-ar në hyrje. Gjatë kontrollitnë banesat dhe ambientet kuqëndronin tre ish-zyrtarët,

TIRANË TIRANË TIRANË TIRANË TIRANË - Urdhër-arrestet e Prokurorisë së Krimeve tëRënda për ish-drejtues të lartë të policisë duket se do tëpasojnë edhe të tjera. Ish-ministri i Brendshëm, Dri-tan Demiraj, në emisionin "Kjo javë" në "News 24", thambrëmë se së shpejti pritet që të dalin urdhër-arrestepër ish-drejtues të lartë të vendit. Ai pohoi seProkuroria e Krimeve të Rënda pritet të lëshojë ur-dhër-arreste për disa ish-drejtues qarqesh. Sakaq,Demiraj shtoi se edhe këta persona janë larguar jas-htë vendit. Duke bërë apel që prokuroria dhe SHÇBAtë mos "t'ia pasojnë topin" njëri-tjetrit sa u takonrasteve të dekonspirimit të operacioneve për kapjene personave të dyshuar, ai u shpreh se situata të tilladuhet të marrin fund. Ish-ministri Demiraj tha se du-het të tregohet kujdes jo vetëm për rastin e tre ish-zyrtarëve, por edhe për persona të tjerë që pritet tëarrestohen në kuadër të këtij operacioni.

nuk u bë e mundur gjetja dhearrestimi i tyre nga policia,fakt ky që ngriti dyshime tëforta se operacioni është de-konspiruar. Ndërkaq, organii akuzës ka nisur hetimetedhe për zyrtarë të tjerë tëpolicisë, që kanë akses në in-formacion dhe mund të kenë

lajmëruar të dyshuarit që tëlargoheshin. Masa e ndalim-it ndaj tre ish-zyrtarëve ësh-të dhënë, pasi akuzohen përmosveprim ndaj kultivimittë kanabisit në qarkun eVlorës, duke lejuartrafikimin e drogës së Habi-lajve në drejtim të Italisë.

DEKLARATAFatmir Xhafaj djedeklaroi se asShërbimi për Çështjete Brendshme dheAnkesave (SHÇBA)nuk ka pasur dijenipër urdhër arrestetderi të mërkurën.“Deri më datë 22nëntor, kur SHÇBA kamarrë aktet, nuk kapasur dijeni për këtëgjë. Çfarë ka ndodhurmë përpara duhet tëpyesni Prokurorinë semë kë e ka pasur nënvëzhgim”, tha ministrii Brendshëm.

Ministri i Brendshëm,Fatmir Xhafaj

Foto ilustruese

PERMBARUESI GJYQESOR PRIVAT ERMIR GODAJ Permbaruesi gjyqesor privat Ermir Godaj zhvillon ankandin per shitjen e pasurise se paluajtshme"Pyll me siperfaqe totale 551 m², me Nr.Pasurie 629/6, Volumi 9, Faqe 157, Zona Kadastrale 2460, endodhur ne Linze, Tirane", e lene kolateral per garantimin e kredise, per shlyerjen e detyrimit ne favorte kreditorit ProCredit Bank Sh.a., per shumen 1'202'701.28 (nje milion e dyqind e dy mije e shtateqinde nje pike njezete e tete)Leke.Çmimi fillestar me të cilin fillon ankandi është ne shumen 5'730’400(pese milion e shtateqind e tridhjetemije e katerqind)Leke, e konvertuar ne monedhen Euro sipas kursit fiks te kembimit valutor te Bankesse Shqiperise ne daten 02.10.2017( 1 euro = 133.76 leke), ne shumen 42'840(dyzete e dy mije e teteqinde dyzete)Euro.Ankandi zhvillohet ne date 06.12.2017, ora 16.00 ne zyren e përmbaruesit gjyqesor privatErmir Godaj, rruga Abdi Toptani, qendra Torre Drin, kt.2,nr.33,Tirane, dhe per informacionmund te kontakton ne nr.0682099471,0695370060, email [email protected].

E diel 26 Nëntor 20174 - POLITIKE

Faksimile e formularit ku “Muzin Capitol Partners”zbardh lidhjen midis PD-së dhe ‘Biniatta Trade LP’

LOBIMIDEBATI

Vlera, PD: U kontrolluan nga DASH, PS të hetojë, i japim kopjen e kontratës

"Shashka dhe mashtrime", PD-ja pranonkontratat e lobimit me vlerë 675 mijë USD"Depozitimi në Departamentin Amerikan të Drejtësisë"Pasi fillimisht i mohoi

duke i quajtur mashtrime, Partia Demokra-

tike ka pranuar ekzistencëne dy kontratave dhe pagesavendaj lobuesit të saj në Uash-ington, "Muzin Capitol Part-ners", me vlerë 675 mijë USD,të zbuluara nga një inves-tigim i BIRN. Në një dek-laratë për shtyp të shtunën,Partia Demokratike e Sh-qipërisë pranoi ekzistencëne dy kontratave të lobimit mekompaninë lobuese ameri-kane "Muzin Capitol Part-ners", për të cilat opozita sh-qiptare ka paguar 675 mijëUSD. "Kontratat e lobimit tëPartisë Demokratike janëdokument publik, që janë tëdepozituara në Departamen-tin Amerikan të Drejtësisë",tha PD në një njoftim për sh-typ. "Kontratat dhe pagesate bëra janë subjekt i ligjevetë Shteteve të Bashkuara tëAmerikës dhe janë audituardhe kontrolluar nga qeveriaamerikane", shtoi ajo. Njëinvestigim i BIRN i pub-likuar të martën zbuloi sePartia Demokratike fshehupagesa prej më shumë segjysmë milionë dollarë ndaj'Muzin Capitol Partners' dhedështoi të bënte transpar-encë në KQZ, ndërkohë qënjëra prej transfertave rezu-lton të jetë bërë nga një ko-mpani guaskë me aksionerëanonimë, e regjistruar nëparajsa fiskale. Të dhënat esiguruara nga BIRN tre-gojnë se pagesat për ko-mpaninë e lobimit u bënënëpërmjet dy kontratave tëlidhura në fund të marsit ngaPartia Demokratike dhe njëkompani guaskë e regjistru-ar në Skoci me emrin "Bini-atta Trade LP", të cilat kapinnjë vlerë totale prej 675 mijëUSD dhe ku përfshihen tari-fat mujore të firmës, si dhepagesat për shpenzimet e saj.Kontrata e drejtpërdrejtë ePD-së me "Muzin CapitolPartners" është raportuarnë Departamentin e Drejtë-sisë në SHBA që në muajinmars, ndërsa kontrata me"Biniatta Trade LP" ështëmbajtur e fshehur për disamuaj dhe është raportuar nëmesin e muajit nëntor. Më 14nëntor 2017, "Muzin CapitolPartners" raportoi në Depar-tamentin e Drejtësisë se kamarrë dy pagesa nga PartiaDemokratike, me vlerë totale525 mijë USD dhe një pagesë

TAULANT BALLAPas deklaratës së PD-sënë lidhje me akuzat që ibëheshin për 825 mijëdollarët e përdorura përlobim në SHBA, deputeti iPS, Taulant Balla kareaguar duke thënë sejemi para një skandali tërëndë, ku gjendet epërfshirë vula dhe emri iPD. "Këto nuk janëshashka, por vepra tërënda penale, mbi tëcilat ngrihen akuza dhepër të cilat LulzimBasha duhet tëpërgjigjet personalisht",tha Balla.

të tretë nga "Biniatta TradeLP" në vlerën e 150 mijë USD.Asnjëra prej këtyre pagesavenuk rezulton e deklaruar nëraportin financiar të dorë-zuar nga PD në KomisioninQendror të Zgjedhjeve përzgjedhjet e 25 qershorit, çkangre dyshime serioze përorigjinën e parave. Gjithash-tu, mbetet e paqartë se cilaështë marrëdhënia mes Par-tisë Demokratike dhe ko-mpanisë 'Biniatta Trade LP',e cila është në pronësi të një

zinxhiri kompanish të regjis-truara në Belizë, një shtet iAmerikës Qendrore, i njohursi parajsë fiskale. Në një for-mular të depozituar në De-partamentin e Drejtësisë nëSHBA më 14 nëntor, 'MuzinCapitol Partners' shpjegon semarrëveshja me 'BianiattaTrade LP' ishte bërë në emërtë Partisë Demokratike tëShqipërisë. "Edhe pse mar-rëveshja me 'Biannita TradeLP' është deklaruar nëpërm-jet ligjit 'Për Bërjen Publike

të Lobistëve' (jo ligjit përregjistrimin e përfaqësuesvetë agjentëve të huaj, i njohursi 'FARA'), gjatë një rivlerë-simi të bërë përpara dorëzim-it të 'deklaratës plotësuese'arritëm në përfundimin sepërfitues i përfaqësimit kaqenë Partia Demokratike eShqipërisë", shkruan 'MuzinCapitol Partners'. E pyeturnga BIRN të martën për kon-tratat e mësipërme, filli-misht Partia Demokratikemohoi si pagesat në vlerën e

525 mijë USD për "MuzinCapitol Partners", ashtuedhe çdo marrëdhënie finan-ciare me kompaninë guaskë"Biniatta Trade LP". PD i thaBIRN se kishte paguar 125mijë USD gjithsej për kon-tratat e saj të lobimit. Për-para se të bënte një kthesë180 gradë me deklaratën e sështunës, kreu i PD-së, LulzimBasha deklaroi të premten seraportimet për kontratat ish-in "shashka dhe mashtrime",përveç dy kontratave të

lidhura me 'Muzin CapitolPartners'. Gjatë të njëjtësperiudhë PD ka lidhur edhenjë kontratë me kompaninëlobiste "Barnes and Thorn-burg LLP" në fillim të prillit,me vlerë 150 mijë USD. Në to-tal, shpenzimet e PartisëDemokratike për lobistët nëUashington për periudhënmars-qershor kapin vlerën e825 mijë USD, më e lartë se tëardhurat totale që PartiaDemokratike deklaroi nëKQZ. BIRN BIRN BIRN BIRN BIRN

"Çështja 'Tahiri', ende në proces"Kukan: Kapni "peshqit e mëdhenj"

Raportuesi për Shqipërinë, Eduard Ku-

kan deklaroi dje për"ABC", se institucionetevropiane po përdorin njëretorikë shumë pozitive,konstruktive dhe të bukurpër anëtarësimin evendeve të Ballkanit, porkjo duhet vijuar me rezul-tate konkrete, se përndry-she do t'i kthehet si bumer-ang BE-së. Për Kukan, Sh-qipëria ka ende kohë derinë prill për rezultatekonkrete për të hapur ne-gociatat e anëtarësimitvitin e ardhshëm dhe nukduhet t'a prishë këtë mo-ment. Kukan foli edhe për"peshqit e mëdhenj" në Sh-qipëri dhe arrestimin etyre. "Tani po flasim përdatat e anëtarësimit, gjë qëishte e pamendueshme disavite më parë. Tani po flasimpër 2025". Komisioneri

Hahn tha në Shqipëri se,"nëse vendet e rajonit duantë anëtarësohen në 2025-ën,atëherë ato duhet tëmbarojnë negociatat eanëtarësimit në 2023-shin,pasi procesi i ratifikimit të 27shteteve anëtare merr dyvjet. Pra, ne po hyjmë në njëfazë fare të re", u shpreh Ku-kan. Po si e sheh ai situatënpolitike në Shqipëri dhe krye-

sisht çështjen e luftës sëkrimit të organizuar dheçështjen "Tahiri", që e kapërçarë shumë klasën poli-tike shqiptare? "Nuk do tëkomentoj çështjen 'Tahiri',pasi ne politikanët nuk du-het të komentojmë për çësh-tje që janë sërish në proces.Le të lemë drejtësinë të flasëpër këtë. Përgjithësisht,dua të them që Shqipëria kashanse të mira për vitin eardhshëm për hapjen e ne-gociatave të anëtarësimit.Në shkurt komisioni do tëpublikojë strategjinë ezgjerimit, në prill progres-raportet. Pra, keni mëshumë kohë për rezultate",tha z.Kukan. Pyetjes a pris-ni dhe ju kapjen e "peshqvetë mëdhenj", siç ka deklaru-ar ambasadori amerikan nëTiranë apo edhe komision-eri Hahn më parë, Kukan iupërgjigj: "Po zonjë".

MBLEDHJA E PËRBASHKËTQeveritë e Tiranës dhe Prishtinës, do të takohen tëhënën dhe të martën, më datë 27 dhe 28 nëntor, nëKorçë dhe Vlorë. Mbledhja e përbashkët do të nisë nëorën 16:00 të së hënës dhe në orën 17:15 do të mbahetceremonia e nënshkrimit të marrëveshjevendërqeveritare, e cila do të pasohet nga një konferencëe përbashkët e dy kryeministrave, Rama dhe Haradinaj.

PD, Çupi: Gjebrea udhëtoi më shumëse 1 herë me makinën e Habilajve

PD-ja akuzoi dje ish-zv.ministren e Brendshme, deputeten e PS, Elona Gjebrea, se ka udhëtuar më

shumë se një herë me makinën e Habiljave. Deputetja ePD, Dhurata Çupi, deklaroi në një dalje për media seGjebrea ka udhëtuar më shumë se njëherë me makinëne grupit kriminal, i cili akuzohet për trafik ndërko-mbëtar droge. "Elona Gjebrea ka udhëtuar më shumëse një herë më makinën e Habilajve. Gjebrea sot duhettë përgjigjet: A ndjen përgjegjësi morale e politike përlulëzimin e drogës në Shqipëri? Është koha që ElonaGjebrea të përballet me përgjegjësitë e veta? Krimi nëShqipëri lulëzoi, se me të u bë palë direkt apo indirekt egjithë qeveria, përshi Elona Gjebrean. Cilado qoftë apojo përgjegjësia penale e Elona Gjebreas, sot është ditaqë ajo t'i kërkojë falje popullit të saj dhe të bashkëpunojëme drejtësinë", tha zj.Çupi.

Shfaqja e simboleve komuniste

E diel 26 Nëntor 2017 - 5POLITIKE

Demokratët po finali-zojnë projekligjin edekomunistizimit, i

konceptuar mbi tri shtyllatkryesore: ndalimin e propa-gandës dhe simboleve komu-niste, përcaktimin dhe he-qjen e titujve të nderit apo pri-vilegjeve të tjera nga qeveriae shteti të personave për-gjegjës për diktaturën komu-niste dhe krimet e saj, kriji-mi i mundësive ligjore për pe-nalizmin dhe ndëshkimin eautorëve të krimeve komu-niste. “GSH” zbardh disa ngapropozimet që do të përfshi-hen në projektligj ku nukpërjashtohet edhe dënimi metri vite burg kush mban sim-bolet komuniste. Propozohetheqja e Gramoz Ruçit nga Sh-tëpia me Gjethe dhe deri tekemri Mehmet Shehut nëBallsh. Për një iniciativë samë të plotë, demokratët prejdisa javësh po bashkëpu-nojnë me gjermanët, të cilëtkanë praktikë shumë-vjeçarejo vetëm në ndalimin e sim-boleve, por edhe në dënimine krimeve të nazizmit. Njëmekanizëm të ngjashëm syn-on të ndërtojë edhe PartiaDemokratike, bazuar mbipërcaktimet ligjore për tor-turën, gjenocidin dhe krimetkundër njerëzimit. Pikër-isht, me iniciativë të PD-se nëbashkëpunim edhe me fon-dacionin gjerman “Konrad-Adenauer” (CDU) dhe sho-qatën e Antikomuniste tëPërndjekurve Politikë popërmbyllet projektligji përdekomunistizimin, me qëllimndarjen e vendit nga e kalu-ara kriminale e diktaturëskomuniste dhe zgjatimet esaj në ditën e sotme. Për herëtë parë në përgatitjet një ligjiqë synon dekomunstizimin evendit po marrin pjesë drejt-përdrejt të përndjekurit poli-tikë, si grupi shoqëror më iinteresuar për këtë proces, si-pas tyre të vonuar, por tëdomo-sdoshëm për të sh-kuarën, të tashmen dhe tëardhmen e vendit".SHTYSHTYSHTYSHTYSHTYSASASASASA

Shtysë për këtë nismë tëPD-së u bë rishfaqja e sim-boleve komuniste së bashkume foto e diktatorit EnverHoxha në 75-vjetorin e Kon-ferencës së Pezës. Jo më largse 2-3 muaj më parë, Italia kamiratuar ligje që ndalojnëpërdorimin e simbolizmit tësistemit nazi-fashist. Ek-spertë gjermanë që po asis-tojnë në përgatitjen e projek-tligjit nga PD-ja i kanë sug-jeruar asaj që të përshtatetligji gjerman për ndalimin esimboleve të nazizmit, pasiata konsiderojnë se komu-nizmi në Shqipëri ishte një-soj i ashpër si nazizmi nëGjermani, ndërkohë që ko-munizmi në Gjermani dhevendet e tjera të Evropës ish-Lindore ishte më i butë se nëvendin tonë. Por mësohet seekspertët gjermanë kanëkërkuar me këmbëngulje qëPD-ja këtë herë në për-gatitjen e këtij ligji të jetëserioze dhe e besueshme.DËNIMETDËNIMETDËNIMETDËNIMETDËNIMET

Nisma e PD-së për ndal-imin e simboleve të diktat-urës komuniste nuk ështëparashikuar si një ligj iveçantë, por si ndryshime në

Kodin Penal, që dënojnëçdokënd që i përdor ato. En-kelejd Alibeaj, i cili drejtonkëtë proces, është shprehurse kjo nismë e PD-së do t'ishërbejë shoqërisë sh-qiptare. "Që të bëjë minimal-isht një pastrim, një puri-fikim të memories së vet so-ciale, sigurisht me qëlliminparësor të ndëshkimit të atijsistemi dhe së dyti, më erëndësishme është për të mosu përsëritur në të ardhmen",u shpreh z.Alibeaj. Anëtarëte tjerë të këtij komisioni tëposaçëm të ngritur nga PD-ja janë Nebil Çika, GazmendBardhi, Erald Kapri, AkilKraja. Ata kanë zhvilluardisa herë takime me ek-spertët gjermanë, ndërkohëqë do të shkëmbejnë edheemail-e në mungesë të taki-meve deri në finalizimin e

projektligjit, i cili pritet tëpërfundojë në datën 29 nën-tor, ditë kur jo rrallë në fes-timet e saj janë shfaqur sim-bolet komuniste dhe portre-ti i diktatorit Hoxha.Megjithatë, pritet që brenda10 ditësh grupi i punës të ketëhartuar draftin, për krimi-nalizimin e shfaqjes së sim-boleve të diktaturës.MODELETMODELETMODELETMODELETMODELET

Ekspertët ligjorë të opozi-tës po shqyrtojnë dhe vlerë-sojnë modele të ndryshme,kryesisht të Gjermanisë dhetë vendeve ish-komuniste, tëcilat kanë ndalur me ligj jovetëm ekspozimin e sim-boleve të komunizmit, poredhe të nazizmit. Në disavende, ligji detyron policinëqë të ndërhyjë për të shpërn-darë tubimet dhe për tëndalur shfaqjen e çdolloj sim-

boli të komunizmit dhe na-zizmit, ndërsa disa vende tëtjera, si Çekia, parashikondënim me burg për personatqë ekspozojnë simbole të til-la. Burime brenda grupit tëpunës bëjnë me dije se poshikohet për adaptimit e njëmodeli, i cili dënon deri nëtri vite burg personatpërgjegjës për shfaqjen esimboleve të komunizmit.Disa ditë më parë, kryetari iopozitës, Lulzim Basha zh-

villoi një takim me drejtor-in e Fondacionit 'KonradAdenauer' në Shqipëri, z.Walter Gloss, me qëllimbashkëpunimin dhe eksper-tizën gjermane në hartimine ligjit për ndalimin e sim-boleve të komunizmit. Në tënjëjtën kohë, përfaqësuesite opozitës kanë kërkuar mi-ratimin e një ligji për dën-imin e përgjegjësve për rreth7 mijë krime gjatë periudhëssë komunizmit.

Propozimet, heqja e Ruçit nga Shtëpia me Gjethe, deri tek emri Mehmet Shehut në Ballsh

Drafti i PD: Tri vite burg kush mban simbolet komuniste

Ekspertët e CDU-PD-së: Bëhuni të besueshëm

Valentina Madani

ISH-TË PËRNDJEKURIT

Ish-të përndjekurit politikë paralajmërojnë se në

rast se nuk merren parasy-sh propozimet e tyre dhenëse PD-ja çon në Kuvendnjë ligj pa dakortësinë eShoqatës së ish-të Përnd-jekurve Politikë, atëherëata nuk do e njohin atë.Nebil Çika, sryetar i Sho-qatës Antikomuniste të tëPërndjekurve Politikë tëShqipërisë deklaroi dje për"GSH" se: "Ne kërkojmë dhedo të këmbëngulim që au-torëve të krimeve komu-niste, që do të përcaktohentë tillë nga ligji që po për-gatisim t'u ndalohet pjesë-marrja në politikë dhe në tëgjitha institucionet publikee shtetërore. (Është krimi-nal dhe i papranueshëm qëGramoz Ruçi është vënë meemër dhe foto në Muzeun eGjetheve për krimet e ko-munizmit, si një nga au-torët kryesorë të tyre dhezgjidhet kryetar parlamen-ti). Ne kemi rënë dakord nëparim si me z.Basha, ashtuedhe me z.Alibeaj e anëtarëtë tjerë të komisionit, përf-shi partnerët e CDU-së, tëcilët do të garantojnëpërveç të tjerash edhe për-puthjen e ligjit tonë me atondërkombëtare". Besoj seiniciativa e z. Basha dhe PD-së për përgatitjen e një pro-jektligji në bashkëpunimmë të përndjekurit politikë,si grup i drejtpërdrejtë inter-esi dhe nën asistencënndërkombëtare të CDU gjer-mane, një nga një nga ven-det më me përvojë e më seri-oze në trajtimin e krimevesi të komunizmit, edhe tënazizmit është një zhvillimtejet pozitiv dhe qasje e re ekrahut politik antikomu-nist me të shkuarën komu-niste të vendit”.

PROJEKTLIGJI I DEKOMUNISTIZIMIT, TRI SHTYLLAT KRYESORE1- Ndalimin e propagandës dhe simboleve komuniste.2- Përcaktimin dhe heqjen e titujve të nderit apo privilegjeve tëtjera nga qeveria e shteti të personave përgjegjës përdiktaturën komuniste dhe krimet e saj.3-Krijimi i mundësive ligjore për penalizmin dhe ndëshkimin eautorëve të krimeve komuniste.Kuvendi i Shqipërisë të miratojë rezolutën e BE-së, qëbarazon në trajtim krimet e nazizmit me ato të komunizmit. Kydo të ishte hapi i parë, që do të çonte në realizimin sipasstandardeve euroatlantike krimet e komunizmit në Shqipëri.Përcaktimin me ligj të llojeve të krimeve të konsumuara ngadiktaturës komuniste shqiptare, që nuk parashkruhen nga edrejta ndërkombëtare, e njohur edhe nga legjislacioni shqiptar:krime lufte, krime kundër njerëzimit dhe gjenocid. Të tria këtovepra penale janë konsumuar nga diktatura komuniste dhe përkëto ka qindra fakte e prova. Konkretisht, krime lufte: përdorimii ushtrisë së brigadave partizane pas datës zyrtare të çlirimitnga nazizmi, 29 nëntor 1944. Këto krime janë kryer kryesishtnë veri të vendit ku popullsia civile është vrarë, torturuar,burgosur, djegur shtëpi e grabitur prona nga njësi ushtarake tërregullta, siç ishin brigadat partizane apo repartet e ndjekjes,shpeshherë në bashkonim edhe me forcat ushtarakeJugosllave. (p.sh - rasti i Prek Calit, i diskutuar shumë ditët efundit).Krime kundër njerëzimit: Pushkatimi e burgosja në shkelje tëtë gjitha ligjeve të qytetarëve të pafajshëm për dyshime seishin kundërshtarë të regjimit apo për terror nga ana eqeverisë komuniste dhe veglave kriminale të saj (rastimasakrës së bombës në legatën sovjetike, në 1952 kupushkatuan pa gjyq 22 qytetarë të pafajshëm, kryesishtintelektualë, sipas një vendimi të byrosë politike të PKSH-së).Gjenocid: Përndjekja për disa breza deri në shfarosje tëfamiljarëve të kundërshtarëve politikë të diktaturës, kryesishtgra, fëmijë e pleq. Internime, dëbime, shpallje kulakë etj., pa

Basha"Ne kemi kërkuar ndihmën epartnerëve ndërkombëtarë.Do të kërkojmë konkretishtndihmën e partnerëvegjermanë. Do të propozojmëshumë shpejt në Kuvend njëprojektligj për ndalimin,kriminalizimin dhepërdorimin e simboleve tëkomunizmit sipas ligjit qëpërdor Gjermania përsimbolet e nazizmit", deklaroikreu i PD-së, Lulzim Basha.

Propozimet, Çika: PDt'i marrë parasysh

asnjë vendim gjyqi, me vendime politike të PPSH, FrontitDemokratik etj., apo me vendime politike të një komisionigjithashtu politik (Komisioni i Dëbim- Internimeve). Precedenti,kampet e shfarosjes në masë Tepelena, Kruja etj., ku familjarëte kundërshtarëve politikë të regjimit i izoluan në tela me gjembadhe u lanë të vdisnin nga uria, sëmundjet dhe torturat. NëTepelenë vdiqën rreth 400 fëmijë, ndërkohë që në Turan, njënga seksionet e këtij kapmi shfarosjesh vdiqën vetëm në njënatë 49 fëmijë. Pati nëna që varrosën brenda ditës nga dyfëmijë.Përcaktimi ligjor i këtyre krimeve do t'u krijonte mundësinëindividëve apo grupeve të viktimave të ngrinin padi penale ndajautorëve të tyre si në gjykatat e prokuroritë shqiptare, edhe nëato ndërkombëtare.Ndalimi i simboleve e propagandës dhe nderimi apoprivilegjet nga shteti të autorëve të krimeve komuniste. Nekërkojmë përcaktimin si vera penale të shfaqjes apodemonstrimit publik të simboleve dhe propagandës komuniste.Përcaktimi si vepër penale dhe ndëshkimin ligjor të mohimit tëkrimeve komuniste, një masë që e kanë shumica e ish-vendeve ish-komuniste anëtare të BE. Lituani, Letonia, Polonia, Hungaria etj.Përcaktimi vepër penale (moskallëzim krimi) të të gjithë atyreqë kanë marrë pjesë në ekzekutime të të dënuarve me vdekje,ose që kanë dijeni për ta, të cilët nuk tregojnë se ku janëvarrosur ose kanë përfunduar trupat e tyre.Heqjen me ligj të emrave të rrugëve, shesheve shkollavedhe gjitha objekteve publike të autorëve të krimeve tëkomunizmit shqiptarë apo të huaj dhe datave e ngjarjevepërkujtimore komuniste. (Psh., bulevardi kryesor i qytetit tëBallshit e ka emrin 'Mehmet Shehu' apo një nga rrugët e hyrjesnë qytetin e Vlorës ka emrin 'Asim Aliko'. Është kriminale dhe epapranueshme që Gramoz Ruçi është venë me emër dhe fotonë Muzeun e Gjetheve për krimet e komunizmit si një ngaautorët kryesorë të tyre dhe zgjidhet kryetar parlamenti).

Alibeaj"Nëse kemi fakte, nëse kemitë dhëna, nëse kemi viktimaende gjallë dhe dëshmi tëgjalla të atij sistemi, të cilatpërbëjnë vepra penale sipasatyre që ekzistojnë sot nëKodin Penal, mirë është qëmekanizmi i procedimitpenal të vihet në jetë. Nuk ifutem faktit nëse do të japinapo jo votat. Ne do tëluftojmë me argumentin", thaAlibeaj.Ekspertët e CDU-së, në selinë e PD-së

PERMBARUESI GJYQESOR PRIVAT ERMIR GODAJ

Permbaruesi gjyqesor privat Ermir Godaj zhvillon ankandin e dyte per shitjen e pasurise se paluajtshme"Apartament", me Nr.Pasurie 5/330+1-8, Zona Kadastrale 8513, Vol.14, Fq.69, me siperfaqe 52.02m², te ndodhur ne P.Sorra/17, Pall.978/1, Shk.1, Ap.8, Durres, e lene kolateral per garantimin e kredive,per shlyerjen e detyrimit ne favor te kreditorit ProCredit Bank Sh.a., per shumen 1'961'130.58(nje milione nenteqind e gjashtedhjete e nje mije e njeqind e tridhjete pike pesedhjete e tete)Leke dhe 33.6(tridhjetee tre pike gjashte)Euro.Çmimi me të cilin fillon ankandi i dyte është ne vleren 15'680(pesembedhjete mije e gjashteqind etetedhjete) Euro. Ankandi zhvillohet ne date 05.12.2017, ora 16.00 ne zyren e përmbaruesit gjyqesor privatErmir Godaj, rruga Abdi Toptani, qendra Torre Drin, kt.2,nr.33 Tirane, dhe per informacionmund te kontakton ne nr.0682099471,0695370060, email [email protected].

E diel 26 Nëntor 20176 - EKONOMI

DEBITORETSKEMAT LEHTESUESE

Operatori vijon aksionet kudër vjedhjes së energjisë, OSHEE u rikujton abonentëve skemat lehtësuese

OSHEE, skemë për pagesënme këste të faturës së dritaveAbonentët familjarë dhe bizneset, ja si ndahen pagesat për kamatat

Pagesa me këste e kamatëvonesave përfaturat e prapambetu-

ra të energjisë elektrike dotë jetë e vlefshme deri në 31dhjetor të këtij viti. Ndërko-hë që Operatori i Shpërn-darjes së Energjisë Elek-trike u kujton abonentëve tëlidhin kontrata për të për-fituar nga skema e pagesësme këste, duke specifikuaredhe rastet kur ulet ka-matëvonesa për abonentëtfamiljarë dhe bizneset. Oper-ator i Shpërndarjes së En-ergjisë Elektrike lajmëronse abonentët që do tëgjenden në shkelje do tëndëshkohen. Kështu, vetëmdje grupet e Task Forcë, nëprani të policisë gjyqësorekanë proceduar 32 abonentënga Ballshi, Fieri, Roskove-ci, Patosi, etj. Këta shtetasjanë shoqëruar në polici, pasprocesverbalit të hartuarnga Task Forcë e OSHEEdhe përfaqësues të policisëgjyqësore mbi shkeljen ebërë, në kundërshtim menenin 137 të Kodit Penal.Vjedhjet e konstatuara janëkryesisht: cenim i matësit,ndërhyrje në matës për tëmanipuluar të dhënat, lidhjetë paligjshme, furnizim papasur kontratë me OSHEE,etj.ABONENTËTABONENTËTABONENTËTABONENTËTABONENTËTFFFFFAMILJAMILJAMILJAMILJAMILJARËARËARËARËARË

Për kategorinë e abo-nentëve familjarë, skemaparashikon ndarje tëkësteve në mënyrë të bara-bartë, në varësi të shumave.Kështu, në rast se familjarie paguan të gjithë detyriminnjëherësh, i ulet ka-matëvonesa me 70%. Dhe nërast se abonenti do të para-qitet brenda 6 muajve ngafirmosja e aktmarrëveshjespër paguar detyrimin,atëherë do të përfitojë 50%të reduktimit të kamatës nëdatën e mbylljes së detyrim-it. Ndërkohë që dokumenta-cioni i nevojshëm për të për-fituar nga skema është ko-pje e librezës ose e faturës sëfundit. Ndërsa, në rastet kurmbajtësi i kontratës nësistem nuk është i njëjtë mepersonin që është mbajtësi,atëherë kërkohet edhe doku-menti i pronësisë në një nga

format ligjore të tyre që janëparashikuar në procedura.KAKAKAKAKATEGORIA PRIVTEGORIA PRIVTEGORIA PRIVTEGORIA PRIVTEGORIA PRIVAAAAATTTTT

Për klientët e lidhur nëTension të Ulët (TU) ofrohetpagesë me këste sipas masëssë detyrimit. Produktet përbizneset e lidhura në Ten-sion të Mesëm (TM) mbetentë pandryshuar dmth., afatimaksimal i ripagesës, ba-

zuar në detyrimin ligjor përdalje nga rrjeti i OSHEE - 20KV deri në fund të vitit 2016dhe 10/6 KV deri në fund tëvitit 2017. Për herë të parë,biznesit (kategoritë TU dheTM) i jepet mundësia t'ireduktohet me 50% ka-matëvonesa, nëse paguan tëgjithë detyrimin njëherësh.Dokumentacioni i

nevojshëm për të lidhurkontratën është kopje web eQKR të shoqërisë ose per-sonit fizik, identifikimi i ad-ministratorit të shoqërisëose personit fizik. Për SHPKdhe SHA duhet autoriziminga organet përkatëse përlidhjen e AKM dhe identi-fikim i të autorizuarit, nëseka të tillë.

KAKAKAKAKATEGORIATEGORIATEGORIATEGORIATEGORIABUXHETOR DHEBUXHETOR DHEBUXHETOR DHEBUXHETOR DHEBUXHETOR DHEJOBUXHETORJOBUXHETORJOBUXHETORJOBUXHETORJOBUXHETOR

Afatet e ripagesës nukkalojnë datën 30 prill 2019për bashkitë. Sipas OSHEE,për institucionet e qever-isjes qendrore dhe shoqëritëme kapital shtetëror, afatete ripagesës janë sipastabelës si më poshtë: Në rast

ripagese të detyrimit totalnga të gjitha kategoritë,ofrohet reduktim i kamatësnë masën 50%. Për lidhjen eAKM, këto kategori të drej-tohen në Drejtorinë Qen-drore në Tiranë, pranë sek-torit të mbledhjes së debisëtë buxhetore dhe jobuxhe-tore, në departamentin eshitjes dhe arkëtimeve.

Ornela Manjain

KLIENTIT I DUHET TË PARAQESË

1. Kartën e identitetit, nëse është personalisht në sportel.2. Autorizim me shkrim nga mbajtësi i kontratës dhe kartën ID të klientit dhe tëpersonit që do të paraqitet për pagesë.PËRFITUESIT DHE DOKUMENTETAbonentët që nuk kanë lidhur ende marrëveshje me OSHEE për shlyerjen edetyrimeve duhet të plotësojnë një sërë dokumentesh në varësi të kategorisë kumund të përfitojnë.PENSIONISTËT KRYEFAMILJARËTë paguajnë këste më të vogla se skemat e mëparshme, duke u hequr të gjithëkamatëvonesën kundrejt pagesës 20 lekë.DOKUMENTET1. Paraqitja në sportelet e OSHEE për përditësimin e të dhënave të kontratës sëfurnizimit me energji elektrike.2. Paraqitja e certifikatës familjare, ku të përcaktohet që pensionisti ështëkryefamiljar dhe datat e shkëputjes nga trungu i familjes i pjesëtareve të tjerë, ecila duhet të jetë para datës 1.12.2015.3. Paraqitja e kartës ID dhe librezës se pensionit.4. Konsumatori duhet të jetë mbajtës i kontratës së furnizimit me energjielektrike, ose përdorues i pronës për më shumë se 3 muaj nga data e aplikimitpër AKM.5. Paraqitja e dokumentacionit që kanë përfituar ose jo kompensim për faturat eenergjisë elektrike në muajin e fundit..

PAGESAT ME KËSTE

SKEMA E PAGESËS ME KËSTE - FAMILJET

Deri në:

100 mijë lekë 12 muaj/këste

200 mijë lekë 24 muaj




600 mijë lek 72 muaj


1 milion lekë 96 muaj

1.5 milionë lekë 108 muaj

2 milionë lekë 120 muaj




mbi 3.5 milionë lekë 168 muaj

SKEMA PËR PRIVATIN

Deri në:

200 mijë lekë 12 muaj/këste


1 milion lekë 24 muaj




Foto ilustruese

Shoqëria përmbarimore “AFA-2010” sh.p.kshpall Ankandin për shitjen e pasurisë së paluajtshme:

Pasurisë me Nr.3/369 e llojit “Truall + Banesë 3 katëshe” me sip. trualli 350 m2, dhe sip. banese 191.9 m2 . ( kati përdhe 191.9 m2, kati i I.269.03 dhe katiII269 m 2 ) ndodhur në L. “11 Janari”, ZK. 2310, Kuçovë ,në pronësi Agim IsaZequa. Çmimi fillestar në ankandin e trete është 10,080,000 Lekë. .Ankandizhvillohet në datë 18.12.2017, ditën e Hene ora 15.30 në ambjentet eShoqërisë Përmbarimore “AFA-2010” sh.p.k në adresën Rruga“Sulejman Delvina”, Nd.51, H.9, Ap.1, Tiranë.Për info. Tel:044503458 oseE-mali [email protected]

MINISTRIA E DREJTESISEDREJTORIA E PERGJITHSHME E PERMBARIMIT

ZYRA PERMBARIMORE TIRANE

Zyra e Permbarimit Tirane , me permbarues gjyqesor Albert Fejzo , ne baze te vendimit nr.10019 , date 16.11.2017 , shpall shitjen ne ankand te pasurise apartamentit te banimit me siperfaqe57 m2 te ndoshur ne Rrugen : “Irfan Tomini” , pallati 10/2/60 ne Zonen kadastrale 8260 te regjistruarZyra Vendore Regjistrimit Pasurise Paluajtshme Tirane me nr pasurie nr.2/54+4-60 , volume 6, faqe82 Tirane , ne vleren 2.800,000 ( dy million e teteqind mije) Leke.Ankandi zhvillohet ne ambjentet e Zyres te Permbarimit Tirane , ne adresen : Sheshi Mustafa Ataturk, kryqezimi “ 21 dhjetori” , Tirane diten e Premte , me date 08.11.2017, ora 16.00.

Njoftim për shitje me ankandSh “Power & Justice” (P&J) sh.p.k do të zhvillojë ankandin për pasurinëe debitorit V Gjikas, P GjikasPasuria që shitet në ankand përbëhet nga :

· “Apartament” me numër pasurie 31/202+1-6 faqe 160 Vol 44 , nëZK 8602 me siperfaqe 63.19 m2 në Vlorë

Ankandi. i pasurisë fillon me çmimin fillestar në masën 32.880 EuroAnkandi do të zhvillohet datë 07.12.2017 orën 15:00, selin e shoqërisë “pallGora” Bulv “Gj, Fishta” Kulla 3,.Tiranë Ofertuesit duhet të tërheqindokumentacionin të kontaktojnë me tel. 00355 67 20 82 543 ose [email protected] si dhe WEB www.powerjustice-al.com.

E diel 26 Nëntor 2017 - 7EKONOMI

Mbi 100 kompani shqi-ptare dhe serbemorën pjesë në

mbledhjen e parë të Dho-mave të Tregtisë Shqipëri-Serbi, ku u diskutua përforcimin e bashkëpunimitmes dy vendeve në fushën etregtisë dhe ekonomisë.Mbledhja u hap nga presi-denti i Dhomës së Tregtisëdhe Industrisë Shqipëri-Ser-bi, Isuf Ferra. Ai premtoi seDhoma që drejton do krijojëtë gjitha lehtësirat për tënxitur shkëmbimet tregtaremes kompanive të të dyjavendeve dhe do veprojë siurë lidhëse për rritjen e in-vestimeve dypalëshe. "Ako-ma mbetet shumë për t'ubërë lidhur me përmirësimine efiçencës së shkëmbimevetregtare midis dy vendeve.Për shembull, në eliminimine pritjeve në pikat kufitare,të cilat mbartin kosto të lar-ta për biznesin. Nisur ngaky fakt, po punojmë dhe doangazhohemi më fort në or-ganet shtetërore për të le-htësuar procedurat, dukebërë që të ndërmjetësojmëminimizimin e këtyre kos-tove. Një tjetër ngërç ështëdhe mosshfrytëzimi siç du-het i portit të Durrësit. Nedo punojmë më tej që ky porti Adriatikut, i kombinuaredhe me korridorin efikas tëtransportit, Rrugën e Ko-mbit dhe hekurudhën tëshndërrohet në një portëhyrëse dhe dalëse shumë tëvlefshme për dy vendet to-na", - tha zoti Ferra në fjalëne tij. Ministrja e Shtetit përMbrojtjen e Sipërmarrjes,Sonila Qato u zotua se do tëjetë avokate e sipërmarrjesvendëse dhe të huaj. "Treg-tia dypalëshe ka pasur zh-villim të qëndrueshëm, dukearritur në 118. 6 milionë euronë periudhën janar-shtator2017. Një rritje domethë-nëse, krahasuar me tënjëjtën periudhë të një vitimë parë. Zyra e ministres sëShtetit për Mbrojtjen eSipërmarrjes të cilën për-faqësoj, do të bëjë të gjithapërpjekjet e nevojshme përplotësimin e detyrës si njëavokate e sipërmarrjes ven-dëse dhe të huaj në vendintonë për garantimin embarëvajtjes së dy reali-teteve ekonomike, të cilattashmë vijnë kaq afër njëri-tjetrit. Ndaj, ju ftoj të trokis-ni sa herë të jetë e nevo-jshme për kërkesa, sugjer-ime diskutime apo çfarëdolloj tematike që ju e shiko-ni të nevojshme e për të rri-tur këtë bashkëpunim re-ciprok midis sipërmarrjevetë dy vendeve tona", theksoi

ministrja Qato.TAKIMITAKIMITAKIMITAKIMITAKIMI

Në këtë takim të rëndë-sishëm ishte i pranishëmministri serb i Ekonomisë,Goran Knezevice, si dhe bi-znesmenë serbë e shqiptarëmes tyre edhe Presidenti i"Hysenbelliu Group", Irfan

Hysenbelliu. Për ministrinserb të Ekonomisë, GoranKnezevic e ardhmja e dyvendeve tona është Bashki-mi Europian, ndaj ai kërkoiqë Shqipëria dhe Serbia t'izgjidhin sfidat politike-ekonomike me dialog nëfunksion të së ardhmes së

përbashkët. "Evropa këtërajon e sheh si një tërësi dheprandaj interes të përbash-kët kemi të bashkëpunojmëqë sfidat politike dheekonomike t'i zgjidhim medialog dhe me bashkëpunim.Është e nevojshme që t'i thel-lojmë marrëdhëniet në bazë

të interesave dhe qëllimevetë përbashkëta për të ardh-men tonë në BashkiminEvropian. Kemi shumë sfi-da me të cilat ballafaqohe-mi, por ne duhet të fokuso-hemi te ndërtimi i sëardhmes më të mirë përqytetarët tanë", u shpreh

ministri serb i Ekonomisë.Në fund të takimit të Ti-ranës, Isuf Ferra u rikon-firmua si kryetar i Dho-mave të Tregtisë dhe Indus-trisë Shqipëri-Serbi, ndër-sa Miroljub Aleksic morimiratimin e të pranish-mëve si bashkëkryetar.

Mbledhja e parë e Dhomës së Tregtisë mes dy vendeve, diskutohet për bashkëpunimin ekonomik

Shqipëri-Serbi, 120 milionë euroshkëmbime tregtare gjatë 2017Isuf Ferra: Do punojmë për eliminimin e pritjeve në pikat kufitare

Formalizmi i tregut dhe rritja e akcizës, ndikim në çmim

Rritet çmimi i cigareve,Tatimet konsultim me bizneset

Në Drejtorinë ePërgjithshme të Ta-

timeve u zhvillua njëtakim konsultativ me njëpërfaqësi të furnizuesvekryesorë të cigareve nëvend. Fokusi i bisedimevegjatë këtij takimi ishinndryshimet e parash-ikuara në Paketën Fis-kale 2018, të cilat prekinkëtë sektor. Vëmendje eveçantë iu dedikua zba-timit të skemës së furniz-imit të cigareve, kryesishtdetyrimit për deklarimindhe pagesën e TVSH-sëpër gjendjen e stokut ngafurnizuesit e cigareve pas

efekteve të ndryshimit tëçmimit. Drejtoria e Për-gjithshme e Tatimeve dhepërfaqësia e furnizuesve tëcigareve dakorduan tëshqyrtojnë një paketë propo-zimesh, e mbërritur nga kjoe fundit për lehtësimin dhezbatimin korrekt të të gjithëzinxhirit operacional kon-form kuadrit ligjor dhe prak-tikave më të mira tatimorenë rajon e më gjerë, përfun-don njoftimi i tatimeve. Çmi-met e cigareve u rriten ma-sivisht këtë javë me rreth 15për qind për paketë. Tëgjitha pikat e shitjes me pa-kicë po i shesin paketat me

30-40 lekë më shtrenjtë, dukelajmëruar se një valë e rerritjeje do të vijojë edhe pasvitit të ri. Distributorët emëdhenj kanë argumentuarpër tregtarët si arsye krye-sore të rritjes së çmimeveprocesin e formalizmit.Brenda kësaj rritjeje po spe-kulohet me ndryshimin eakcizës, pasi rritja e prit-shme për vitin 2018 përfshinvetëm cigaret e luksit,purot. Distributorët e mëd-henj pohojnë se nuk i kanëndryshuar çmimet dhe kjorritje po vjen si spekulim ngapakica. Sipas shpjegimeve qëjapin tregtarët e pakicës, for-

malizimi duket se është sh-kaku kryesor. Qeveria sh-qiptare tre muajt e fundit kandërmarrë fazën e dytë të ak-sionit anti-informalitet. Ak-sioni është përqendruar nësubjektet e tregtisë me shu-micë dhe pakicë, pasi sipas

analizës së riskut, këto janësektorët me evazivë në vend.Tregtarët pohojnë se kostote formalizimit po reflektohennë çmime, pasi përveçcigareve, çmimet po rritenedhe për disa artikujt ush-qimorë industrialë.

Asambleja e përgjithshme e Dhomës sëTregtisë dhe Industrisë Shqipëri-SerbiMinistrja e Shtetit për Mbrojtjen e Sipërmarrjes,

Sonila Qato ka postuar një status në 'FB', kupohon se hapja e Dhomës së Tregtisë dhe IndustrisëShqipëri-Serbi tejkalon diferencatpolitike. "Në prani të presidentittë Dhomës së Tregtisë Shqipëri-Serbi, z. Isuf Ferra; kryetarit tëDhomës së Tregtisë serbe, Z. Mar-ko ?ade•; kryetares së Unionit tëDhomave, znj. Ines Muçostepa;ministrit të Ekonomisë serbe, z.Goran Kne•evi dhe mbi 100anëtarëve të kësaj Dhome, uçelën punimet për asamblenë eparë të përgjithshme. Ky bash-këpunim dëshmoi se sipërmarrësit dinë të tejkalojnëdiferencat politike në emër të një ekonomie gjith-monë e më globale, gjetjes së tregjeve të përbashkë-ta dhe bashkëpunëtorëve afatgjatë", - shkruan Qato.

BASHKEPUNIMINë këtë takim të rëndësishëm ishte i pranishëm ministri serb i Ekonomisë, Goran

Knezevice, si dhe biznesmenë serbë e shqiptarë, mes tyre edhe Presidenti i "HysenbelliuGroup", Irfan Hysenbelliu. Për ministrin serb të Ekonomisë, Goran Knezevic e ardhmja e

dy vendeve tona është Bashkimi Europian, ndaj ai kërkoi që Shqipëria dhe Serbia t'izgjidhin sfidat politike-ekonomike me dialog në funksion të së ardhmes së përbashkët.

Mbledhja e parë e Dhomëssë Tregtisë Shqipëri-Serbi

Takimi i Tatimeve me biznesin

SHPALLJE ANKANDI

Shoqëria Përmbarimore “Enforcement Group” sh.p.k. shpall ankandin eparë për pasurinë e paluajtshme të llojit Ndërtesë, me Nr. 213/33-ND, volumi17, faqe 150, ZK 3976, me sipërfaqe 240.50 m2 çdo kat, vilë 4 katëshe,adresa e pasurisë Shkozë, Tiranë, në pronësi të Remzi Adil Muça. Çmimi metë cilën del kjo pasuri në ankandin e parë është 60,028,800 (gjashtëdhjetëmilion e njëzet e tetë mijë e tetëqind) lekë. Ankandi do të zhvillohet nëambientet e Shoqërisë Përmbarimore “Enforcement Group” shpk, në adresënBulevardi “Gjergj Fishta”, Kulla Nr. 1, Pallatet e Shoqërisë “Gora”, Kati 3, Ap.14, Tiranë në datën 30.11.2017, ora 16.00.Për kontakt: Cel: 0692087566; email: [email protected]

NJOFTIM SHITJE ME ANKANDNe date 04.12.2017 ne oren 16.00 ne zyren e permbaruesit gjyqesorprivat Irisa Tereziu PF me adrese ne “Rruga Fadil Rada, Pallati Danjela,Kati Perdhe, Njesia Tregtare nr.10, Tirane”, zhvillohet ankandi per shitjene pasurise se paluajtshme te llojit “Apartament” me sip.68 m2, menr.pasurie 2/166+1-5, ne zonen kadastrale 3682, me volum 2, faqe 54,i ndodhur ne Lagjia 11 Shtatori, pallati 9, shkalla 1, kati 2, apartamenti 5,Ure Vajgurore Berat.Cmimi ne ankand te trete eshte ne vleren 1,411,200(nje milion e katerqind e njembedhjete mije e dyqind) lekë.

NJOFTIM SHITJE ME ANKANDNjoftim: Ne date 01.12.2017 ne oren 16.00 ne zyren e permbaruesitgjyqesor privat Irisa Tereziu PF me adrese ne “Rruga Fadil Rada,Pallati Danjela, Kati Perdhe, Njesia Tregtare nr.10, Tirane”, zhvillohetankandi per shitjen e pasurise se paluajtshme te llojit llojit “Apartament”me siperfaqe 52.01 m2, me volum 1, faqe 175, numer pasurie 1/214+2-15, ne zonen kadastrale 1664, me adrese Lagjia “Puntori”,Pll.14, Shk.2, Kt.3, Ap.15, Fushe Kruje.Cmimi ne ankand te dyte eshtene vleren 1,361,671.36 (nje milion e treqind e gjashtedhjete e nje mijee gjashteqind e shtatedhjete e nje pike tridhjete e gjashte) lekë.

E diel 26 Nëntor 20178 - REPORTAZH

Apeli/ Zv.ministrja e Brendshme, Rovena Voda: Ktheni në atdhe fëmijët nën 18 vjeç të pashoqëruar

"Fshati ku çdo familje ka 1 anëtar në Angli"Reportazhi i "Daily Mail" për emigracionin ilegal nga Shqipëria në Britani

Juliana Knezi

Shqiptarët që udhëtojnëilegalisht drejt Britanisë së Madhe janë

vënë sërish në vëmendjen eprestigjiozes "Daily Mail".Kjo e fundit u ka kushtuarnjë artikull emigrantëve ile-galë, teksa futen në territor-in e Anglisë. Madje, "DailyMail" shkruan se shqiptarëtnuk ngurojnë që të pub-likojnë në rrjetet sociale dheselfie nga udhëtimet e tyre.

"Duke qeshur, duke mbaj-tur shishe me pije dhe me fla-murin shqiptar, selfiet e tërinjve janë në faqe të cilatmund të arrijnë 60,000 nd-jekës. Dje edhe qeveria sh-qiptare e quajti Britaninë njëvend i arritshëm lehtë kra-hasuar me shtetet e tjera dhei kërkoi Britanisë të kthejësa më shpejt emigrantët sh-qiptarë në atdhe. Ndërkohë,familjet atje e kanë pranuarhapur dërgimin e fëmijëve tëtyre në mënyrë ilegale në Bri-tani për të gjetur një jetë mëtë mirë. Shumë përfundojnënë qendra kujdestarie, sipasnjë investigimi të "DailyMail". Disa janë të detyruartë punojnë si trafikantë drogepër bandat e krimit shqiptar,të cilat policia britanike ipërshkroi kohët e fundit si"bandat më të pamëshirshmeqë Britania e Madhe ka parëndonjëherë", thuhet në sh-krimin e "Daily Mail". Poashtu, "Daily Mail" flet edhepër një fshat të Shqipërisë,Krume, ku sipas saj pothua-jse çdo familje ka të paktënnjë anëtar në Britani. "Rre-thuar nga malet me borë,Kruma është 'periferia' më elargët e Londrës", shkruanme tej "Daily Mail". Britani-kja e paraqet këtë zonë si njëvend pa të ardhme për rin-inë, duke u dhënë atyremundësinë e vetme për t'ularguar.NJE DITE NE KRUMENJE DITE NE KRUMENJE DITE NE KRUMENJE DITE NE KRUMENJE DITE NE KRUME

"Kruma tashmë i ngjasonnjë lagjeje periferike të Lon-drës, paçka se është 1600 kilo-metra larg kryeqytetit britan-

ik", shkruhet në artikull. Zyr-tarë të drejtorisë arsimore nëKukës kanë pohuar se nga viti2013 deri në 2016 janë larguarnë drejtim të Anglisë 834nxënës të shkollave 9-vjeçare."Daily Mail" nënvizon se këtatë rinj për të paguar biletën eudhëtimit prej 12.000 eurobien pre e grupeve të organi-zuara kriminale, duke i për-dorur si korrierë droge. Kjogazetë britanike ka intervis-tuar edhe zv.ministren ePunëve të Brendshme, Rove-na Voda, e cila ka shpjeguarpërse ky trend rritjeje i të rin-jve shqiptarë që synojnë tëshkojnë në Angli. "Britania

duhet të reagojë akoma edhemë mirë me deportimin e tërinjve, të cilët nuk janëtrafikuar kundra dëshirës sëtyre. Ata shkojnë atje për ar-sye ekonomike. Arsyeja përshumë të rinj zgjedhin An-glinë dhe jo Francën, Gjer-maninë apo Holandën lidhetme faktin se këto vende kanënjë sistem dëbimi më të shpe-jtë", ka deklaruar Voda. Zëv-endësministrja ka theksuarse deri më tani janë dërguarpër ndjekje penale 50 prindër,të cilët kanë lënë fëmijët e tyrerrugëve të Europës për tëkërkuar azil. Qëndrimi i butëi Britanisë po nxit të rinjtë sh-

qiptarë të shkojnë në drejtimtë saj. Kjo është deklarata qëZëvendësministrja eBrendshme, Rovena Voda, kadhënë për "Daily Mail" pas re-portazhit për emigrantët epaligjshëm në Britani. Vodatha se Britania duhet të ve-projë më shpejt për t'i kthyernë Shqipëri të rinjtë nën 18vjeç të pashoqëruar, të cilëveiu është refuzuar azili, ashtusiç vepron Franca dhe Gjer-mania. "Duke mos vepruarkështu, Britania shndërro-het për adoleshentët në njëvend më tërheqës. Britaniamund të kursejë para dukemos paguar përkujdesje so-ciale për këta të rinj, para tëcilat mund t'i investojë në pro-jekte në Shqipëri, në mënyrëqë të inkurajojë adoleshentëttë qëndrojnë në vendin e tyre.Këta fëmijë nuk po trafikohennë Britani kundër dëshirës sëtyre. Pjesën më të madhe i dër-gojnë vetë prindërit apo tëafërmit e tyre. E bëjnë këtëpër arsye ekonomike. Ata be-sojnë se po bëjnë më të mirënpër të ardhmen e fëmijëve tëtyre, por po iu shkaktojmë

dëm psikologjik duke i brak-tisur ata", është shprehurzëvendësministrja e Brend-shme. Voda ka shtuar se karaste kur këta fëmijë përfshi-hen në krim, nëse nuk fitojnëazilin. Sipas saj, prindëritmendojnë se duke çuar fëm-ijët të parët do ta kenë më tëlehtë të marrin azilin dhe atatë shkojnë më pas. Zëv-endësministrja e Brendshmeshqiptare evidenton si njëproblem të madh në këtë çësh-tje edhe mediat sociale përshkak të paraqitjes së njëimazhi fals të jetës në Britani."Njerëzve u pëlqen të dukendhe të inkurajojnë adolesh-entët të shkojnë atje. Atamendojnë se do të jetë mah-nitëse, kur nuk është ashtu",- tha Voda. E përditshmja bri-tanike "Daily Mail" pasi kabotuar foto të të rinjve rrugëspër në Britani, të fshehurnëpër kamionë apo dikutjetër, ka dërguar gazetarin esaj në Krumë të Shqipërisë, icili ka dëgjuar prindër të pra-nojnë hapur se i dërgojnëfëmijët e tyre në Britani përnjë jetë më të mirë.

ZV.MINISTRJA E BRENDSHMEZëvendësministrja e Brendshme shqiptare evidenton si njëproblem të madh në këtë çështje edhe mediat sociale, për

shkak të paraqitjes së një imazhi fals të jetës në Britani."Njerëzve iu pëlqen të duken dhe të inkurajojnë

adoleshentët të shkojnë atje. Ata mendojnë se do të jetëmahnitëse, kur nuk është ashtu", tha Voda.

Faksimil e faqes zyrtare të "DailyMail", ku shkruan për shqiptarët

Publikime të ndryshme në rrjetetsociale nga shqiptarët në Britani

SHOQËRIA PËRMBARUESE PRIVATE “E.P.S.A”SHPK NJOFTON SHPALLJEN E ANKANDIT PER:

1- Apartament me sip. 147 m², ZVRPP Tirane, Zona Kadastrale: 8270, Numri Pasurise 3/40+1-16, ,Volum.42, Faqe.56. Kjo pasuri eshte e hipotekuar në favor te Banka Intesa SanPaolo Shqiperi sha.Çmimi me të cilin do te filloje ankandi III është 148.176 Euro .

2- Garazhd, Nr.1 me sip. 520 m²,Vendndodhja: Rruga “Niko Lena”, hyrja 1, Tirane, ZVRPP Tirane, ZonaKadastrale: 8250, Numri Pasurise: 3/241-G1, vol.18, faqe.72. Kjo pasuri eshte e hipotekuar në favorte Banka Intesa SanPaolo Shqiperi sha. Çmimi me të cilin do te filloje ankandi III eshte 445.536Euro.

3- Njesi me sip. 50 m², ZVRPP Tirane, Zona Kadastrale: 8250, Numri Pasurise: 3/241-N2, vol.18,faqe.76. Kjo pasuri eshte e hipotekuar në favor te Banka Intesa SanPaolo Shqiperi sha.Çmimi me tëcilin do te filloje ankandi III është 120.960 Euro .

4- Garazh N.2 me sip. 50 m².Vendndodhja: Rruga “Niko Lena”, hyrja 1, Tirane.ZVRPP Tirane, ZonaKadastrale: 8250, Numri Pasurise: 3/241-G2, vol.18, faqe.73. Kjo pasuri eshte e hipotekuar në favorte Banka Intesa SanPaolo Shqiperi sha.Çmimi me të cilin do te filloje ankandi III është 42.840 Euro.

5- Garazh N.3 me sip. 570 m², Vendndodhja: Rruga “Niko Lena”, hyrja 1, Tirane, ZVRPP Tirane, ZonaKadastrale: 8250, Numri Pasurise: 3/241-G3, vol.18, faqe.74. Kjo pasuri eshte e hipotekuar në favorte Banka Intesa SanPaolo Shqiperi sha. Çmimi me të cilin do te filloje ankandi III është 488.376Euro .

6- Apartament me sip. 402.9 m²,Vendndodhja: Rruga “Niko Lena”, hyrja 1, Tirane,ZVRPP Tirane, ZonaKadastrale: 8250, Numri Pasurise 3/241+1-1, Volum.18, Faqe.78. Kjo pasuri eshte e hipotekuar nëfavor te Banka Intesa SanPaolo Shqiperi sha. Çmimi me të cilin do te filloje ankandi III është731.022 Euro.

7- Njesi me sip. 310 m²,Vendndodhja: Rruga “Niko Lena”, hyrja 1, Tirane,ZVRPP Tirane, ZonaKadastrale: 8250, Numri Pasurise: 3/241-N1, vol.18, faqe.75. Kjo pasuri eshte e hipotekuar në favorte Banka Intesa SanPaolo Shqiperi sha. Çmimi me të cilin do te filloje ankandi III është 750.920Euro.

8- Njesi me sip. 364.7 m²,Vendndodhja: Rruga “Niko Lena”, hyrja 1, Tirane,ZVRPP Tirane, ZonaKadastrale: 8250, Numri Pasurise: 3/241-N3, vol.18, faqe.77. Kjo pasuri eshte e hipotekuar në favorte Banka Intesa SanPaolo Shqiperi sha. Çmimi me të cilin do te filloje ankandi III është 827.139Euro.

Ankandi per te gjitha pasurite e sipërcituara do te zhvillohet datë 05.12.2017 ora 16.00 në zyrat eshoqerise EPSA shpk te ndodhura ne adresen Rr.”I. Qemali”, Pall.”Fratari”, K.6,Tirane.

NJOFTIM SHITJE ME ANKANDPASURINË NR. 2/963-ND+1-43 , E LLOJIT ‘APARTAMENT’ , VOLUMI 55 ,FAQJE 73, ZONA KADASTRALE 8513 , ME SIPËRFAQJE 67,81 M2 , NËADRESËN : RRUGA “K. KËRTUSHA” , SHKALLA 1 , KATI 7 , DURRËS , NËPRONËSI TË SHTETASVE : Z. LUTFI GJYZELI DHE ZNJ. ENKELEJDA GJYZELI

ÇMIMI 4.000.000 LEKË ", Data e zhvillimit të ankandit do jetë 05.12.2017 .

ZYRA PERMBARIMORE GJYQESORE PRIVATE 'ILIA ELEZI'Adresa: Blv. "Gjergj Fishta", Pallati "GORA", Kulla 1, Kati 2, Tirane.Cel:0684026666 ; 0693262866

E diel 26 Nëntor 2017 - 9RAJON

Absolutisht nuk do tëketë dygjuhësi në tëgjitha institucionet

në tërë territorin e RM-së.Ligji për gjuhët është në pa-jtim me Kushtetutën dhe metë vetëm do të avancohendisa nevoja praktike tëqytetarëve, që deri më taninuk kanë qenë të mundu-ra", tha sot kryeministriZoran Zaev, duke iu përgjig-jur pyetjeve të gazetarëve.

Kryeministri konfirmoiedhe se do të përcaktohetjuridikisht-formalisht an-sambël i kulturës për qyteta-rët shqiptarë.

"Ligji për gjuhët është nëpajtim me Kushtetutën. Atyku do të ketë nevojë prak-tike dhe Kushtetuta e lejonkëtë, ligji kështu edhe do tërealizohet. Përmes tijmundësohet realizimi i disanevojave që deri tani kanëqenë të pranishme tekqytetarët, ndërsa nuk janëmundësuar. Ky është avan-cimi i përdorimit të gjuhëvenë RM dhe gjithsesi, kuekzistojnë ansamble, parritjen e mjeteve të bux-hetit, vetëm se do të përcak-tohet juridikisht-formal-isht ansambël kulturor ishqiptarëve", theksoi Zaevpas nënshkrimit të mar-rëveshjeve për përkrahjen ebujqve të rinj në Ministrinëe Bujqësisë Pyjeve dhe Ekon-omizimit të ujërave.

"Ligji për përdorimin egjuhëve, ashtu siç është pro-pozuar, është vetëm trukmanipulativ për shqiptarët

nga ana e koalicionitudhëheqës", u shpreh IlijaDimovski nga VMRO-DP-MNE. Dimovski mbetet meqëndrimin se ligji i propo-zuar është kundër kush-tetues, transmeton "Ex-

press"."Ai që e ka shkruar

ligjin, shpresoj se aty kapasur ndonjë shqiptar, kaharruar të shkruaj se udhë-zuesit e medikamenteve tëcilat do t 'i lexojnë sh-

qiptarët e rinj, të cilët çdoditë e më shumë e flasin gju-hën maqedonase, nuk do tëmund ta lexojnë udhëziminnë gjuhën shqipe për atëmedikament. Dhe prandajunë them se ky ligj nuk

është bërë për shkak tënevojës së qytetarëve, përtë cilën nuk e mohoj se ekz-iston", tha Ilija Dimovski,VMRO-DPMNE.

Analisti Alajdin Demirigjatë pjesës më të madhe tëdebatit mundohej që ta tre-gonte problemin me të cilinpërballen shqiptarët nëMaqedoni. Sipas tij, prob-lemi daton nga shumë mëherët. Demiri thotë se sh-qiptarët janë të diskriminu-ar, pasi nuk u lejohet të për-dorin çdo kund gjuhën etyre amtare.

"Tani u hapën tema sekërkesa që shqiptarët ta për-dorin gjuhën e tyre ështëimponim që edhe maqedon-asit duhet ta dinë atë. Gjë qënuk është aspak e vërtetë.Ai nuk është ligj për për-dorimin e gjuhëve, por përrregullimin e mar-rëdhënieve të punës, ligj përpërdorimin e disa rregullave.

Ose të flasin mes tyre në gju-hën angleze", tha analistiAlajdin Demiri.

Gazetarja Mira Kostiqtha se nuk ka asgjë kundërgjuhës shqipe, por thotë seduhet të kufizohet se ku dotë mund të përdoren tëgjitha gjuhët e tjera, përveçgjuhës maqedonase, e ciladuhet të jetë zyrtare.

"Të gjithë qytetarët e Re-publikës së Maqedonisë du-het të jenë të barabartëpara ligjit dhe Kushtetutësdhe para ligjit t'i kenë tëgjitha të drejtat e njëjta dhetë kenë obligime të njëjta.Kjo është e thjeshtë zotëriDemiri, ndërsa përdorimi igjuhës është definitivisht edrejtë, e cila i përket gjith-kujt që nga lindja", thaMira Kostiq, gazetare.

Todor Pendarov shprehudëshpërim që të rinjtë,posaçërisht ata shqiptarë, eflasin shumë më pak gjuhënmaqedonase. "Edhe pse emësojnë në shkolla, ata fla-sin dhe komunikojnë në gju-hën maqedonase shumëpak.

Nëse jetojmë së bashkukëtu, atëherë si është emundur për shembull nëTetovë, Gostivar, Dibër,Kërçovë dhe pjesërisht nëShkup ku jetojnë 20% sh-qiptarë, ndërsa diku edhemë shumë, diku jetojnë 20%maqedonas, fëmijë të cilët ekanë mbaruar shkollën emesme nuk dinë asnjë fjalëtë gjuhës tjetër", u shprehgazetari Todor Pendarov.

Qeveria e Shkupit bën një hap prapa, jo dygjuhësi në të gjitha institucionet

Zaev: Nuk do të ketë gjuhëshqipe në të gjithë MaqedoninëQëndrim zhgënjyes i kryeministrit maqedonas

Programme: Sustainable Regional and Economic Development, Employment Promotion and VET Programme: Sustainable Regional and Economic Development, Employment Promotion and VETThe Deutsche Gesellschaft für Internationale Zusammenarbeit GmbH (GIZ) is a federal enterprise that sup-portsthe German Government in achieving its objectives in the field of international cooperation for sustainabledevelopment. The objective of the programme reads: “The employment situation for employees and self-em-ployed, especially qualified young people, is improved.” The programme follows a nation-wide approach. It hasfour fields of activity: (i) Vocational Education and Training, (ii) MSME Promotion, (iii) Social Initiatives and (iv)Investment Promotion & Policies and Strategies for Employment Promotion.

The component, “Vocational Education and Training” (TVET), aims to enhance the quality of vocationaltraining and education and bring it closer to match the labour market demands. Thus it contributes to theimplementation of the National Employment and Skills Strategy (NESS 2014 – 2020), focusing on the StrategicPriority A: “foster decent job opportunities through effective labour market policies” and Strategic Priority B:“Offer Quality vocational education and training for youth and adults”.The second area of action, “Promotion of micro, small and medium-sized enterprises” (MSMEs), aims atbuilding MSMEs capacities to generate economic growth with positive effects in employment, with an eye onimproving growth conditions that have an impact on employment and the increase of supply and demand forskilled workers. To that end, the programme will cooperate with clusters of micro, small and medium-sizedenterprises, as well as with the business representative associations.The third area of action, “Social participation of youth and minorities”, aims to support civil society socialinitiatives, focusing on the marginalized youth and teenagers.The fourth area of action, “Strategies and frameworks for regional development, economic growth andemployment”, aims at enhancing conditions for the implementation of relevant strategies and projects withinselected ministries and their subordinate institutions, like, for example, the Business and Investment Develop-ment Strategy 2014 – 2020, and the National Employment and Skills Strategy (NESS 2014 – 2020). Theprogramme will play an advisory role on the cross-cutting issues of the first and second areas of action, withparticular focus on employment-related issues.

ProSEED builds on the integration of three previous projects, „Vocational Education and Training (Jan 2015 – Dec2016), „Increasing the competitiveness of MSMEs by promoting innovation and entrepreneurship (ProSME, Oct2014 - December 2016), and „Economic Good Governance for Improving the Investment Cli-mate“ (Mar 2015 -Feb 2017). While the three forerunning projects covered certain segments in the area of promoting economicgrowth and employment (from the perspective of the labour offer, labour market demand and general conditions)through isolated interventions, the new programme intends to advance the approach applied so far and extend itsscope by way of including new approaches aimed at employment promotion. In this context, the activities arecomplementary and favour a better matching of labour supply and demand match. The programme overall termis three years, starting from January 2017 until December 2019 (three years).

The programme contributes to reducing structural unemployment and underemployment, and to meeting thedemands of the private sector with skilled workers. In this way, it tackles a thematic area of particular relevanceto Albania and its further social and economic development.

GIZ Office Albania seeks the following staff:

Programme Coordinator: Synergies between VET and Entrepreneurship

A. ResponsibilitiesThe incumbent holds autonomous responsibilities for his/her field of intervention in the implementation of ProSEED.The Programme Coordinator is responsible for: Management of programme activities according to programme goals, operational planning and agreements withthe partner structure, namely the Ministry of Finance and Economy and subordinateagencies. This implies planning, budgeting, implementation and contribution to monitoring of measures as well asprovision of advice to partners in close coordination with the leadership of the programme. This entails the management of two intervention areas (i) provision of VET through private training providers and(ii) provision of entrepreneurship trainings. In both cases, the trainings are delivered by external institutions/experts but are to be accompanied and coordinated by the incumbent. The incumbent will foster the realization of synergies amongst two components of the ProSEED pro-gramme,namely VET and Private Sector Development. Fostering exchange of concepts, coordina-tion at participants’ &geographical level and creating innovative ideas on how to exploit synergies amongst the components (alsoincluding the work with socially disadvantaged youths.

Contributions to knowledge management, monitoring and PR of ProSEED. Management of GIZ tasks as assigned per need.

The Programme Coordinator performs the following tasks:

B. Tasks

1. Management and Coordination tasks Manages program activities according to program goals, operational planning and agreements with the partner structures.This implies planning & budgeting, implementation and monitoring of measures within and may entail the accompanimentof external experts. The focus is on work with private training providers and on entrepreneurship trainings. Leads on calls for proposals on private training providers and ensures the smooth implementation of measures providinghigh-quality trainings and both their quantitative and qualitative monitoring. Accompanies the entrepreneurship trainings under the CEFE-methodology and ensures both quanti-tative and qualitativemonitoring. Conceptualises the exploitation of synergies between VET and entrepreneurship and facilitates their exploitation. Accompanies the financial and administrative issues regarding the assigned intervention areas in close coordination withthe contract manager of the programme. Conceptualises, prepares and implements workshops, seminars, and other events on subjects that are related to theprogram’s field of activities;

2. Communication and networking Assists GIZ-Programme Director in establishing and increasing ProSEED visibility among stakehold-ers for VET andentrepreneurship; Actively networks on behalf of GIZ in the relevant community; Communicates and channels local interests and aspirations and exchanges ideas and information for the benefit of theprogramme.

3. Knowledge management Assist in improving the program’s knowledge management system and tapping into other knowledge managementsystems; Compiles information about ongoing programme activities and ensures knowledge transfer and link-ages’ exploitationespecially among the ProSEED team; Prepares appropriate input to the various program reports/publications including annual reports; con-tributes to otherreports required by the AV and the GIZ Headquarter

C. Required qualifications, competences and experience: Master’s degree in Economics, Education, Social Sciences, Business Administration, or other rele-vant field. Work experience with regards to VET and entrepreneurship/MSME-support. Minimally 5 years of professional working experience in a similar position related to VET and entre-preneurship/MSME-support. Strong record of professional expertise in his/her field Excellent command of MS-Office Good working knowledge of modern telecommunication systems Language skills (must include Albanian & excellent spoken and written English)

Contract conditions: Full-time employment Programme office in Tirana Assigment period: until 31.12.2019

Please forward your application until 10th of December to GIZ Office Albania by E-Mail: [email protected] the following information: Application letter, CV in English (Europass format), references.

Only short-listed candidates will be contacted for interviews. Short-listed candidates will be asked to bring certified copiesof their diplomas and work certificates.

GIZ is an equal opportunity employer and welcomes applications from all interested groups without anydiscrimination!

PROPOZIMILigji për përdorimine gjuhëve në publik,por edhe në rrjetetsociale shkaktoireaksione tëmëdha, veçanërishtpas zhdukjes sëpropozimit ngarendi ditor i punësnë Kuvend, pakkohë pas largimit tëeurokomisioneritJohanes Han, i cilipërmendi se qeveriaduhet të fokusohetpër sjelljen e ligjevereformuese.Kryeministri Zoran Zaev

E diel 26 Nëntor 201710 - KULTURE

BOTIMI

Rastësisht, dukekërkuar të dhëna përKongresin e Manas-

tirit, të vitit 1908, ndesha nëfaqen përkatëse të Wikipe-dia-s shqipe. Kongresi nëfjalë u mblodh për të vendo-sur se me ç’alfabet do të sh-kruhej tash e tutje gjuha sh-qipe; ose për të zgjedhur mi-dis alfabeteve të ndryshmetë shqipes që qarkullonin nëatë kohë. Mes alfabeteveekzistuese, shumë autorë tëRilindjes Kombëtare, sido-mos ata me prejardhje ngaJugu, kishin bërë të vetin tëashtuquajturin Alfabet tëStambollit, i cili përdorte njëbazë latine, të plotësuar menjë numër shkronjashjolatine – greqishte dhe ciri-like. Krahas Alfabetit tëStambollit, për të shkruarshqipen përdoreshin edhealfabete të tjera, mes tëcilave më të rëndësishmitishin ato me bazë tërësishtlatine të shoqërive katolike“Bashkimi” dhe “Agimi” nëShkodër.

Më parë shqipja ishte sh-kruar edhe me alfabetingrek, alfabetin arab, ose al-fabete origjinale, të shpiku-ra prej autorëve individualë.Megjithatë, nga të gjithakëto alfabete, vetëm dykonkurronin seriozisht mestyre – ai i Stambollit, dhe al-fabeti me shkronja thjeshtlatine. Pas shumë disku-timesh, Kongresi i Manas-

tirit vendosi që ta lërë tëhapur çështjen e njësimit tëalfabetit, duke i pranuar tëdy alfabetet si të përshtat-shme për shqipen. Ishte njëvendim kompromisi, që ihapi rrugë imponimit të al-fabetit thjesht latin, meqë kyishte më i thjeshtë dhe ti-pografikisht më i volitshëmsi ai i Stambollit. Të gjithakëto, janë njohuri elemen-tare, të cilat mund t’i gjeshnë çdo tekst historie.

Prandaj u çudita tek lex-ova, në Wikipedia, se: Kërke-sa e kombëtaristëve sh-qiptarë ishte që gjuha shqipetë mos shkruhej as me shk-ronja arabe, as me shkronjagreke, por me alfabetin lat-in, gjë që nënkupton mos-nënshtrimin qoftë ndajotomanëve, qoftë ndajgrekëve. Kongresi vendosime votë unanime të lënëmënjanë alfabetin e Stambol-lit, dhe ta shkruanin gjuhënshqipe vetëm me alfabetinlatin me 36 shkronja dhe qëpërdoret deri më ditët tona.Ky informacion jo vetëmështë i gabuar dhe kumton,në thelb, të kundërtën e çfarëvendosi Kongresi, por edhelë të kuptohet sikur Alfabe-ti i Stambollit i përket një-farësoj traditës së të shkru-arit të shqipes me shkronjajolatine.

Kësisoj, zëri i Wikipedia-snë vend që të informojë, hap-tazi dizinformon; dhe e bënkëtë jo nga padija. Në fakt,në bibliografinë e faqes, cito-het edhe vepra e mirënjohure Sh. Demirajt dhe K. Priftit,për Kongresin e Manastirit,në të cilën këto punë janësqaruar mirë dhe krejt ndry-she nga ç’thuhet në artikull.M’u kujtua, në këtë kon-tekst, që para disa kohësh,edhe shkrimtari AlbriBrahusha, në një artikull tëvetin, pat shkruar ndër tëtjera:

“Due me permendë faktinse në Manastir me 1908, prejMjedës dhe Fishtës asht banjë luftë e madhe që gjuhashqipe me përdor germa lat-ine. Kjo u arrit dhe do tandante përfundimisht gju-hën shqipe dhe Shqipninëprej ndikimeve turke, grekeapo cirilike”.

Ky paragraf, nga mënyrasiç është formuluar, lë tëkuptohet se ishte krahu ka-tolik i Rilindjes Kombëtare,që luftoi për alfabetin latintë shqipes. Në fakt – dhe kjoduhet mbajtur parasyshmirë. Alfabeti i Stambollit

është alfabet MBI BAZËLATINE, i plotësuar me disashkronja greke dhe cirilike,të cilat përdoren për të shen-juar ato fonema të shqipesqë nuk kanë përgjegjëse tëdrejtpërdrejta në alfabetinlatin.

M’u kujtua pastaj edhenjë artikull i K. Myftarajt,ku autori e quante Alfabe-tin e Stambollit “të turp-shëm”, për shkak të shkro-njave greke dhe sllave që për-doren aty, dhe pastaj vërenteme delikatesën karakteris-tike: Ata që i imponuan gju-hës shqipe alfabetin me gër-ma greke dhe me cirilica,morën mbi vete turpin e his-torisë dhe vepra e tyre umbulua në varrezën e turpe-ve të historisë shqiptare.

Me sa duket, ekziston njërrymë e nëndheshme nëmendimin shqiptar bash-këkohor, e cila po ia mbanpër faj të madh Alfabetit tëStambollit shkronjatjolatine që ka pranuar –duke harruar rolin që ka lu-ajtur ky alfabet gjatë Ril-

indjes Kombëtare, librat qëjanë shkruar me të, autorëtqë e kanë krijuar dhe au-torët e tjerë që e kanë për-dorur.

Siç mund të pritej, dizin-formimi i faqes në Wikipe-dia është përcjellë edhe nëfaqe të tjera të Internetitshqip, të cilat njëlloj flasinpër hoxhën që ka përqafuarGjergj Fishtën në Kongresdhe për vendimin eatjeshëm që të “lihej mën-janë” Alfabeti i Stambollit.Një shpifje-lajthitje, eshumëzuar deri në marrëzi,falë papërgjegjësisë brutaletë Internetit shqip.

Si do ta shpjegojmë këtëmllef gati histerik ndaj Al-fabetit të Stambollit, me tëcilin janë shkruar jo vetëmveprat themelore të Ril-indjes Kombëtare, por edhetekstet shkollore dhe abet-aret e shkollave të para sh-qipe; dhe që, pa pikë dyshi-mi, është pjesë konstitutivee Rilindjes Kombëtare? Nësipërfaqe, duket sikur mllefika të bëjë me ato pak shkro-

nja jolatine që përmban al-fabeti; por mllefi për shkro-njat jolatine shumë lehtëmund të shndërrohet në njëvegël për të stigmatizuardhe minimizuar komponent-en jugore (toske) të Rilindjes,në emër edhe të një revanshikatolik në kulturën ko-mbëtare. Për kureshtarët, posjell këtu më poshtë njëtabelë përmbledhëse të shk-ronjave të Alfabetit të Stam-bollit.

Ja edhe si i shpjegon vetëSami Frashëri arsyet e për-dorimit të shkronjavejolatine në Alfabetin e Stam-bollit: Vërtet shkronjat’ e lla-tinishtesë janë aqë të paka,sa jo për gjuhët tënë, që kakaqë zërra, po edhe për gju-hërat e Evropësë nuk janëmjaft. Evropianët për tëmbushurë ato të pakatë, sh-kruajnë nga dy shkronja, e ikëndojënë të dyja bashkë, pokjo është një pun’ e rëndë e emërziturë. Kësaj i desh gjën-durë një udhë. Përmi këtëshumë njerëz janë menduarëedhe shumë udhëra kanë

gjeturë, po nonjë nukë kaqën’ e leht’ e e pëlqyerësikundrë duhetë. Këtë herëqë u duk nevoj’ e madhe përtë shkruarët e të gjuhësësanë, këtë her’ u gjënt edhenjë udhë shumë e lehtë’edhe shum’e mirë: Muarrmëtë njëzet e pesë shkronjatëllatinishte, u dhamë cavenga ato një këndim pasnevojës së gjuhësë sanë,edhe nga të njëmbëdhjetat’e tjera ca i bëmë prapë ngaato shkronja, duke ndërru-arë pak fytyrënë, ca i muar-rmë nga greqishtja, që ësht’edhe ajo një nga motërat evjetëra të gjuhësë sanë, siedhe llatinishtja.

Xhevat Lloshi vëren seargumentimi i mësipërm iSami Frashërit është i sak-të teknikisht, por jo deri nëfund bindës, sa kohë qëmangësitë e alfabetitthjesht latin mund të plotë-soheshin edhe nëpërmjetpërdorimit të shenjave di-akritike (p.sh. ë, ô, ï, ç, ñ, etj.)sikurse edhe veprohet, në dyraste, me alfabetin e sotëmtë shqipes; prandaj, zgjedh-ja e shkronjave greke, për-katësisht sllave, nuk do tëketë qenë e diktuar thjeshtnga rrethanat teknike dhetipografike. Sipas Lloshit,në të vërtetë:

Alfabeti i Stambollit ish-te një zgjidhje kompromisi,një kompromis që thekso-hej duke e quajtur “alfabetkombëtar.” Ai ishte hapi ifundit, përpara se të arrihejshkëputja vendosmërishtnga alfabeti grek.[po aty, f.

Ardian Vehbiu:Mëri alfabetesh, polemikë për disa

keqkuptime me alfabetin e StambollitLibri “Fjalë për Fjalë”- Eksplorime në hapësirat eshqipes i botuar nga “Çabej”

Nga Ardian Vehbiu

Libri më i fundit i ArdianLibri më i fundit i ArdianLibri më i fundit i ArdianLibri më i fundit i ArdianLibri më i fundit i ArdianVVVVVehbiut, “Fjalë për fjalë”,ehbiut, “Fjalë për fjalë”,ehbiut, “Fjalë për fjalë”,ehbiut, “Fjalë për fjalë”,ehbiut, “Fjalë për fjalë”,i botuar nga Botime Çabeji botuar nga Botime Çabeji botuar nga Botime Çabeji botuar nga Botime Çabeji botuar nga Botime Çabejnën kujdesin e Brikenanën kujdesin e Brikenanën kujdesin e Brikenanën kujdesin e Brikenanën kujdesin e BrikenaÇabej, gjendet në librariÇabej, gjendet në librariÇabej, gjendet në librariÇabej, gjendet në librariÇabej, gjendet në librariprej mesit të nëntorit. Aiprej mesit të nëntorit. Aiprej mesit të nëntorit. Aiprej mesit të nëntorit. Aiprej mesit të nëntorit. Aiu promovua në mjediset eu promovua në mjediset eu promovua në mjediset eu promovua në mjediset eu promovua në mjediset eInstitutit Çabej në TiranëInstitutit Çabej në TiranëInstitutit Çabej në TiranëInstitutit Çabej në TiranëInstitutit Çabej në Tiranëpak ditë më parë me njëpak ditë më parë me njëpak ditë më parë me njëpak ditë më parë me njëpak ditë më parë me njëdiskutim rreth librit, tëdiskutim rreth librit, tëdiskutim rreth librit, tëdiskutim rreth librit, tëdiskutim rreth librit, tëudhëhequr nga Ardianudhëhequr nga Ardianudhëhequr nga Ardianudhëhequr nga Ardianudhëhequr nga ArdianVVVVVehbiu, Eda Derhemi dheehbiu, Eda Derhemi dheehbiu, Eda Derhemi dheehbiu, Eda Derhemi dheehbiu, Eda Derhemi dheLedi Shamku si dhe pyet-Ledi Shamku si dhe pyet-Ledi Shamku si dhe pyet-Ledi Shamku si dhe pyet-Ledi Shamku si dhe pyet-jet e shumë lexuesve dhejet e shumë lexuesve dhejet e shumë lexuesve dhejet e shumë lexuesve dhejet e shumë lexuesve dhedashamirësve. Gjtihash-dashamirësve. Gjtihash-dashamirësve. Gjtihash-dashamirësve. Gjtihash-dashamirësve. Gjtihash-tu Elona Pira dhe Ardiantu Elona Pira dhe Ardiantu Elona Pira dhe Ardiantu Elona Pira dhe Ardiantu Elona Pira dhe ArdianVVVVVehbiun rehbiun rehbiun rehbiun rehbiun rrëfyrëfyrëfyrëfyrëfyen shkuren shkuren shkuren shkuren shkurtttttrrugëtimin e “Peizazhe tërrugëtimin e “Peizazhe tërrugëtimin e “Peizazhe tërrugëtimin e “Peizazhe tërrugëtimin e “Peizazhe tëfjalës”, për t’i lënë vendinfjalës”, për t’i lënë vendinfjalës”, për t’i lënë vendinfjalës”, për t’i lënë vendinfjalës”, për t’i lënë vendint i n g u j v e p i a n i s t i k t ët i n g u j v e p i a n i s t i k t ët i n g u j v e p i a n i s t i k t ët i n g u j v e p i a n i s t i k t ët i n g u j v e p i a n i s t i k t ëBeethoven, interpretuarBeethoven, interpretuarBeethoven, interpretuarBeethoven, interpretuarBeethoven, interpretuarnga Mikaela Minga. Prejnga Mikaela Minga. Prejnga Mikaela Minga. Prejnga Mikaela Minga. Prejnga Mikaela Minga. Prejlibrit më të ri, po shkëpu-librit më të ri, po shkëpu-librit më të ri, po shkëpu-librit më të ri, po shkëpu-librit më të ri, po shkëpu-sim një copëz.sim një copëz.sim një copëz.sim një copëz.sim një copëz.

Ardian Vehbiu

E diel 26 Nëntor 2017 - 11KULTURE

167] Ky autor vëren se Alfa-beti i Stambollit “përgjithë-sisht nuk u ndoq në Verip-erëndim të vendit”, ndërsagjeti mbështetje të madhe nëShqipërinë e mesme dheveçanërisht te bejlerët dhemyslimanët e Tiranës. Nëfund të shekullit XIX, tur-qishtja ende shkruhej me al-fabetin arab, por kjo do tëndryshonte me reformën embështetur fort nga Atat-urku, në vitet 1920-1930. Al-fabeti i ri, me shkronja lat-ine dhe shenja diakritike, dot’i shërbente një qëllimi tëdyfishtë: koagulimit të iden-titetit kombëtar turk si tëndryshëm nga identiteti os-man dhe afrimit të kulturëskombëtare turke me Perën-dimin dhe Europën. Të dyjakëto qëllime i mishëronte, jorastësisht, edhe Alfabeti iStambollit për shqipen, ipesëdhjetë vjetëve më parë.

Studiuesi Geoffrey Lewis,vëren se alfabeti i Stambol-lit, i krijuar dhe i promovuarnga Shoqëria e të ShtypuritShkronja Shqip, ka ndikuar,tërthorazi, edhe në refor-mat që përfshinë çdo aspekttë turqishtes, në fillim tëshekullit XX, me synim eu-ropianizimin e saj.

Pa e specifikuar me emrine vet si Alfabet i Stambollit,ai përmend alfabetin me 36shkronja “latine dhe greke”që sipas tij Sami Frashëridhe vëllai i tij AbdylFrashëri kishin krijuar, përgjuhën e tyre amtare, sh-qipen – një gjuhë, thotë ai,së cilës alfabeti arab i rrinte

po aq keq për shtat sa edheturqishtes. Më 29 janar 1910,thotë Lewis, gazetari i njo-hur Hüseyin Cahit (Yalçýn),anëtar i grupit të intelektu-alëve që orbitonin rreth re-vistës filo-perëndimoreServet-i Fünun, dhe botues igazetës Tanin, botoi një ar-tikull me titullin “ArnavutHurufâtý” (“Shkronjat sh-qipe”), ku lavdëronte nismëne vëllezërve Frashëri dheshprehte mendimin se edheturqit do të bënin mirë tandiqnin. Ndërkohë, gjithnjësipas Lewis, i cili citon këtustudiuesin turk Levend, njëkërkesë nga një grup sh-qiptarësh për një fetva nëlidhje me këtë çështje moripërgjigjen se kjo binte nëkundërshtim me Islamin.Më pas, është i njëjti Hüsey-in Cahit që shkruan sërish,në 1923, në favor të reformëssë alfabetit dhe adoptimin eshkronjave latine nga tur-qishtja. Vëren Lewis-i se, njëvit më parë, në një takim mepërfaqësues të shtypit nëStamboll, në shtator të vitit1922, Mustafa Qemali i pye-tur prej Cahit-it se “Pse nukpo adoptojmë shkrimin lat-in?” u përgjigj: “Sepse endenuk ka ardhur koha.” Nëfakt, në atë kohë pesëdhjetëanëtarë të Asamblesë sëMadhe Kombëtare ishin hox-hallarë; përveç tetë she-hlerëve dhe pesë të tjerëve qëe kishin deklaruar profesio-nin e tyre si “kryetar fisi”.

Trysnia për reformën ealfabetit turqisht kish kohëqë vepronte, por një nga ar-

syet që e mbanin të gjallë,veç nevojës për “oksidental-izim” që ndihej prej elitavelaike në Stamboll, kishte tëbënte edhe me mangësitë emëdha dhe të gjithanshmetë alfabetit arab, me të cilinshkruhej osmanishtja; tënjëjtat mangësi që do tëkenë luajtur rolin e tyre përtë bindur shumë shqiptarëtë fesë islame që të përqafo-nin shkronjën latine për sh-qipen. Për ta kuptuar këtë,mjaft të kemi parasysh sendërrimi i alfabetit të tur-qishtes donte të thoshteedhe se, që nga ai moment,turqit me shkollë nuk do tëmund të lexonin më Kura-nin; meqë, siç vëren gjithnjëLewis, shumica e njerëzve,edhe e atyre që flasin mëshumë se një gjuhë rrjedhs-hëm, zakonisht nuk më-sojnë dot më shumë se njëalfabet në jetë. Prandaj, përTurqinë, sikurse për sh-qiptarët myslimanë gatigjysmë shekulli më parë,adoptimi i shkronjave latineishte njëkohësisht edhe njëhap i guximshëm përpara,drejt laicizimit të kulturësdhe, për pasojë, edhe të jetëssociale. Në një kuptim,mund të thuhet se sh-qiptarët e Shoqërisë së Stam-bollit, e cila operonte në njëmjedis kulturor osman, utreguan turqve se ISHTE EMUNDSHME që një gjuhë tëfillonte të shkruhej me njëalfabet të sajuar posaçërishtpër të, ose të krijuar në epru-vetë.

Natyrisht, shumë prej in-telektualëve turq, mes tëcilëve edhe ata që e përshën-detën nismën e vëllezërveFrashëri dhe ua sollën bash-katdhetarëve si shembull tënjë reforme të suksesshme,nuk e dinin, as mund ta di-nin, se shqipja në fakt e kish-te një traditë të vetën tëvjetër, të shkrimit me alfa-betin latin – atë të sh-krimtarëve të vjetër kato-likë të Veriut, së bashku meatë tjetrën, jo më pak tërëndësishme, të ar-bëreshëve të Italisë. Ndiki-mi, sado i tërthortë, i Sho-qërisë së Stambollit nëfrymëzimin dhe suksesin ereformës alfabetike të tur-qishtes është për t’u vënënë dukje; sidomos në kon-tekstin e paralelizmave tëtjera, që ende mbeten përt’u përshkruar mirë, në ec-urinë e shqipes, përkatë-sisht turqishtes moderne,gjatë shekullit XX. Njëqasje të re ndaj inter-pretimit të Alfabetit tëStambollit e gjejmë në stu-dimin e Frances Trix, metitull “Alfabeti i Stambolliti Shemshedin Sami Beut:Pararendësi i reformësturke të shkronjave”.

Siç duket qartë që në tit-ull, autorja i vendos për-pjekjet për t’i dhënë një al-fabet shqipes në mar-rëdhënie me përpjekjet, tëcilat do të kurorëzoheshinmjaft më vonë, për t’i dhënënjë alfabet latin turqishtes-osmanishtes. SamiFrashëri, autori i Alfabetittë Stambollit, ishte në faktedhe një nga dijetarët që më

shumë ka kontribuar nëemancipimin e kulturës os-mane dhe lindjen e kul-turës dhe të gjuhës turke,si kulturë dhe gjuhë ko-mbëtare.

Studiuesja Trix përmendpastaj faktin që, deri edhegjatë gjysmës së dytë tëshekullit XIX, nuk kishinmunguar përpjekjet për t’idhënë shqipes një alfabet jotë mbështetur në modeletekzistuese dhe tipografik-isht të përdorshme (latin,grek, cirilik, arab), por kre-jtësisht origjinal, çka do tëkrijonte vështirësi tekniketë pakapërcyeshme, për njëlëvizje si Rilindja Ko-mbëtare, që shqipen e shk-ruar kërkonte ta përdortesi mjetin kryesor për kul-turimin e popullit.

Kështu, pas Naum Veqil-harxhit, që kish krijuar njëalfabet të vetin dhe një abe-tare me këtë alfabet nëvitin 1844, edhe Hoxha Tah-sini kishte krijuar një alfa-bet origjinal për shqipen,me shenja të ngjashme megjeorgjishten.

Shkruan Trix:Në tabelën që Tahsini

përdori për të paraqitur al-fabetin e tij, gjuhët e tjerareferuese, nga e majta në tëdjathtë, ishin: turqishtjaosmane, frëngjishtja, gre-qishtja, bullgarishtja, ar-menishtja dhe më pas alfa-

beti i tij i ri shqip.Autorja vazhdon duke

pyetur, me të drejtë, seç’kërkonte armenishtja nëkëtë grup, në një kohë qëishte një gjuhë me të cilënshqiptarët s’kishin pasurndonjëherë marrëdhënie;dhe sidomos, pse është ven-dosur armenishtja kaq afëralfabetit të ri të shqipes.Këtu Trix-it i hyn në punënjë raport i një komisionitë ngritur nga OsmanliMaarif Nezareti (MinistriaOsmane e Arsimit) dhe ibotuar në vitin 1869, që re-komandonte një alfabet përgjuhën shqipe “sepse ako-ma nuk ka një shkrim tëposaçëm për shqipen.”

Në fakt, thotë ajo, ekzis-tonte në atë kohë një mod-el kulturor “osman”, sipastë cilit NJË SHKRIM I DAL-LUESHËM ISHTE SHPRE-HJE E NJË POPULLI TËDALLUESHËM. PërsëriTrix: [M]ë 1831, nënumërimin e popullsisë os-mane, kategoritë ishin:myslimanët; rajatë, që për-bëheshin në pjesën më tëmadhe prej ortodoksëvedhe katolikëve; romët; çi-futët dhe armenët. Përveçromëve, secili prej këtyregrupeve kishte shkrimin etij të veçantë.

Më 1881, në numërimin epërgjithshëm të popullsisëosmane, kategoritë ishin:myslimanët, grekët, ar-menët, bullgarët, katolikët,çifutët, protestantët, lat-inët (katolikët europianë),sirianët, romët jomysli-manë dhe të huajt. Kate-goritë kryesore, d.m.th.gjashtë të parat, të gjithakishin shkrimet e tyre. Kri-teri kryesor në numërimete viteve 1831 dhe 1881 ështëdukshëm feja. Por shkrimete veçanta në shumë rastepërkonin, duke shërbyerkështu si emblemë e grupit.Ajo që kërkonin më shumëpatriotët shqiptarë nëshekllin XIX ishte që të nji-heshin si popull dhe si njënjësi, si një bazë për t’i qën-druar gllbërimit të tokaveshqiptare prej fqinjëve.Kategorizimi osman i popu-jve sipas fesë dhe grupit fe-taro-etnik shkonte kundërshqiptarëve me shumë fe,sikundër edhe ndarja ad-ministrative osmane ezonave me popullatë sh-qiptare në katër vilajete.

Unë e shoh alfabetin eStambollit të Sami beut sinjë afrim drejt qëllimit të“alfabetit të veçantë”, përtë simbolizuar veçantinë eshqiptarëve si një popull nëBallkan dhe në kontekstinmë të gjerë osman. Por, meteknologjinë e shtypshkro-njave të kohës, veçantiamund të vinte në mënyrë mëpraktike prej përzierjes sëveçantë të shkronjave të di-sponueshme, sesa prej njëalfabeti vërtet të veçantë.Arsyetimi tingëllon bindës.Pamja disi “hibride” e Alfa-betit të Stambollit ka qenë,në këtë rast, rezultat i njëpërpjekjeje të qëllimshmepër t’iu shmangur sado pakalfabetit latin, në emër tëpërftimit të këtij shkrimi

unik, origjinal, të veçantëpër shqipen, të tillë që do tëlehtësonte NJOHJEN E SH-QIPTARËVE SI POPULLMË VETE brenda Peran-dorisë Osmane. Alfabetithjesht latin, në kontekstine Perandorisë, shërbente sishenjë dalluese e katolikëve,të gjithë katolikëve pavarë-sisht nga kombësia – në njëkohë që shqiptarët nukmund të njiheshin si populli veçantë mbi bazë fetare.Vite më vonë, kur i erdhiradha Kongresit të Manas-tirit, rrethanat historikekishin ndryshuar dhe Stam-bolli po venitej si qendër ebotës, veçanërisht për sh-qiptarët. Edhe pse pjesëmar-rësit në Kongres nuk mundtë shpërfillnin prestigjin qëkishte arritur Alfabeti iStambollit brenda atyre pakdekadave që ishte përdorur,ata ishin në gjendje të vininre se alfabeti vetë, në trajtatqë kishte, me shkronjat epërziera, ishte një artefaktpërfaqësues i një epoke tash-më të kapërcyer. Zgjidhja ekompromisit, për t’i lënë tëdy alfabetet në fuqi krah përkrah, ishte zgjidhje e urtëdhe e respektueshme ndajpërpjekjeve kulturore të Ril-indjes Kombëtare gjatëshekullit XIX. Si zgjidhje,ajo sanksiononte de factoalfabetizimin latin të sh-qiptarëve, siç edhe ndodhi;dhe kjo zgjidhje – të mosharrojmë – u bë e mundurvetëm nga largpamësia eSami Frashërit, i cili i kish-te dhënë Rilindjes Ko-mbëtare një alfabet të tillëqë, sado i përzier dhe pjesër-isht jolatin, të lejonte pashumë vështirësi praktike,tipografike dhepsikologjike kalimin drejtsistemit tërësisht latin.

Po cili ishte roli i kato-likëve shqiptarë në këtëmes? Katolikët luajtën ro-lin e tyre, me virtuozitet,veçanërisht gjatë Kongres-it të Manastirit dhe mëpas; por gjithnjë nuk duhetharruar se fatet e ilindjesKombëtare vendoseshin nëStamboll, në Bukuresht,në Sofje dhe në Kairo; dhe sekatolikët si forcë properën-dimore dhe alfabetet latinetë përdorura prej tyre nukdihet të kenë pasur ndonjëfarë ndikimi, sado minimal,në adoptimin e bazës latinetë Alfabetit të Stambollitnga krijuesi i tij, SamiFrashëri. Prandaj unë kon-tributin e katolikëve në çësh-tjen e alfabetit do ta shihjapikërisht dhe kryesishtkëtu: kur Perandoria Os-mane mori tatëpjetën dheAlfabeti i Stambollit i hum-bi arsyet që e mbanin të gjallëme gjithë artificialitetinstrukturor që ngërthente nëvetvete, atëherë katolikët epatën gati, të ruajtur, të për-punuar dhe të kolauduar, al-fabetin thjesht latin të sh-qipes që do të zëvendësonteatë të Stambollit. Kalimi aqi rrjedhshëm nga një alfabetnë tjetrin, megjithatë, nukdo të realizohej dot, sikur tëmos kish pasur Alfabeti iStambollit bazë latine aivetë.

Mllefi përshkronjat jolatineshumë lehtë mundtë shndërrohet nënjë vegël për tëstigmatizuar dhe

minimizuarkomponenten

jugore (toske) tëRilindjes

““

Me sa duket,ekziston një rrymëe nëndheshme nëmendimin shqiptar

bashkëkohor, ecila po ia mbanpër faj të madh

Alfabetit tëStambollit

shkronjat jolatineqë ka pranuar –

duke harruar rolinqë ka luajtur ky

alfabet gjatëRilindjes

Kombëtare

““KATOLIKËT DHE SAMI FRASHERIPo cili ishte roli i katolikëve shqiptarë në këtëmes? Katolikët luajtën rolin e tyre, mevirtuozitet, veçanërisht gjatë Kongresit tëManastirit dhe më pas; por gjithnjë nuk duhetharruar se fatet e Rilindjes Kombëtarevendoseshin në Stamboll, në Bukuresht, nëSofje dhe në Kairo; dhe se katolikët si forcëproperëndimore dhe alfabetet latine tëpërdorura prej tyre nuk dihet të kenë pasurndonjë farë ndikimi, sado minimal, nëadoptimin e bazës latine të Alfabetit tëStambollit nga krijuesi i tij, Sami Frashëri.

E diel 26 Nëntor 201712 - SPECIALE

TTTTTARARARARARGAGAGAGAGAT E MJETEVE QË KANË DETYRIME T E MJETEVE QË KANË DETYRIME T E MJETEVE QË KANË DETYRIME T E MJETEVE QË KANË DETYRIME T E MJETEVE QË KANË DETYRIME TË PTË PTË PTË PTË PASHLASHLASHLASHLASHLYERAYERAYERAYERAYERATTTTTARARARARARGAGAGAGAGATR4752ITR4752LTR4753FTR4753LTR4753TTR4754LTR4754NTR4756DTR4756LTR4757DTR4757ETR4757GTR4758GTR4758HTR4758PTR475GTR475HTR4760FTR4760KTR4761KTR4762JTR4762KTR4762MTR4763GTR4763LTR4764MTR4765ITR4765JTR4765KTR4766ATR4766ETR4766JTR4766MTR4766RTR4767HTR4767STR4768LTR4768RTR4769ETR4769FTR4769RTR4769STR476BTXTR476DTR476FTR4770GTR4771FTR4772GTR4772PTR4773KTR4773MTR4774DTR4774ETR4774JTR4774NTR4774TTR4775JTR4777JTR4778GTR4778LTR4778MTR4779GTR4779LTR4779UTR477DTR477FTR477HTR4780GTR4781ATR4781FTR4781LTR4781NTR4781UTR4782JTR4782RTR4784ETR4784HTR4785GTR4785NTR4788HTR4789JTR478DTR478HTR4790DTR4790FTR4791DTR4791HTR4791RTR4792ETR4792KTR4793JTR4794DTR4794GTR4795JTR4795NTR4796ETR4796NTR4797FTR4798ITR4798J

TR4799JTR479CTR479DTR479ETR479GTR479HTR4800FTR4800PTR4800RTR4801JTR4801RTR4802ETR4803FTR4804TR4804ITR4804MTR4804NTR4805FTR4806HTR4806RTR4807BTR4807MTR4809JTR480GTR4810GTR4810HTR4810ITR4810PTR4811KTR4811LTR4811NTR4813JTR4813KTR4813STR4814GTR4814MTR4814PTR4814UTR4815CTR4815DTR4815ETR4815RTR4816FTR4817ITR4819CTR4819ETR4819PTR4819RTR481ETR4820ITR4820JTR4820KTR4825ETR4826BTR4826KTR4826PTR4827DTR4827GTR4827STR4828CTR4828JTR4829JTR482ETR4831BTR4831JTR4832NTR4833ETR4833FTR4833STR4834GTR4834NTR4835FTR4835GTR4836GTR4836JTR4836MTR4836RTR4837JTR4837TTR4837UTR4838CTR4838ETR4838MTR4839ETR483DTR483ETR4840DTR4840ETR4841DTR4841ETR4841PTR4842FTR4842NTR4843ATR4843ETR4843MTR4845LTR4845UTR4846GTR4846LTR4847M

TR4848HTR4848MTR4848UTR484DTR4850HTR4851GTR4851HTR4852ETR4852PTR4854FTR4855DTR4855ITR4856ETR4856LTR4856NTR4856PTR4857PTR4858GTR4858HTR4859ETR4859TTR485ETR485HTR4860ETR4860FTR4860HTR4860JTR4860STR4861FTR4861JTR4862KTR4863BTR4863GTR4864KTR4865GTR4865HTR4865JTR4865STR4866ITR4868KTR4868MTR4869FTR4869LTR4869STR4870CTR4871JTR4871MTR4872BTR4872CTR4873GTR4873HTR4874RTR4875ETR4875FTR4875RTR4876BTR4876ETR4876LTR4877LTR4878ETR4878LTR4879FTR4879TTR4880CTR4880ETR4880GTR4881DTR4881RTR4882FTR4883BTR4883HTR4883LTR4883PTR4884LTR4885KTR4886HTR4886JTR4886KTR4886MTR4886RTR4887DTR4888ATR4888JTR4888RTR4889ATR4889HTR4889KTR4889LTR488DTR488FTR4890JTR4890NTR4891LTR4891RTR4892CTR4893FTR4893JTR4893UTR4894FTR4894JTR4894L

TR4895HTR4896FTR4896GTR4897JTR4897KTR4898KTR4898NTR4899MTR489BTR489ETR4900LTR4902FTR4902ITR4902JTR4902NTR4902PTR4903GTR4904KTR4905JTR4906NTR4907HTR4907MTR4908PTR490ETR490FTR490HTR4910GTR4910LTR4911FTR4911GTR4911JTR4911PTR4912FTR4912JTR4913CTR4913KTR4916JTR4917GTR4917JTR4917KTR4917PTR4918JTR4918RTR4919DTR4919FTR491HTR4920GTR4920ITR4920RTR4922ITR4924FTR4924ITR4925KTR4925PTR4926FTR4926HTR4926ITR4926KTR4926MTR4928JTR4928NTR4928PTR4928RTR4929ETR4929JTR4929KTR4929LTR492CTR492ETR492FTR492HTR4930HTR4930PTR4930UTR4931FTR4933FTR4933KTR4933NTR4936RTR4937DTR4937ETR4937JTR4937LTR4937MTR4938ATR4938HTR4938JTR4939FTR4939KTR4939NTR493FTR4940ITR4941ITR4941STR4942ETR4943ATR4943FTR4943NTR4944ETR4945JTR4945T

TR4946CTR4946MTR4947ETR4947FTR4947PTR4949DTR4949LTR494BTXTR494DTR494ETR4950RTR4951CTR4952FTR4952PTR4953GTR4953JTR4953KTR4955DTR4955ETR4955HTR4955KTR4956MTR4958GTR4959JTR4959MTR495GTR495HTR4960STR4961LTR4962HTR4963JTR4964FTR4965KTR4965LTR4965MTR4966BTR4966FTR4966NTR4967JTR4968MTR4969MTR4969NTR4969RTR496DTR4970ATR4970DTR4970ETR4970JTR4971GTR4971JTR4972STR4972TTR4973GTR4973HTR4973JTR4973RTR4975HTR4975ITR4976ETR4977KTR4977LTR4977PTR4978ATR4979ETR497FTR4980JTR4981JTR4982DTR4982JTR4982LTR4982MTR4983FTR4983JTR4983LTR4983MTR4984GTR4984MTR4984TTR4985KTR4985LTR4986GTR4986UTR4987ITR4987PTR4988LTR498FTR4990FTR4991ITR4991JTR4992HTR4992ITR4992PTR4992RTR4993HTR4993RTR4993TTR4994LTR4995FTR4995HTR4995JTR4995M

TR4997ETR4997FTR4998FTR4998JTR4998NTR4999JTR499FTR499GTR5000FTR5001ETR5002FTR5002RTR5003LTR5004LTR5005NTR5008JTR500HTR5010GTR5010KTR5010MTR5011JTR5012GTR5012JTR5012MTR5013HTR5013NTR5014FTR5014LTR5015ETR5016KTR5018ETR5018FTR5018NTR5018STR5019FTR5019MTR5019TTR501ATR501DTR501FTR5020KTR5020PTR5021ETR5021MTR5023DTR5023GTR5023JTR5024JTR5024MTR5024NTR5025JTR5025LTR5025MTR5026ITR5026NTR5028FTR5028JTR5029NTR502DTR502GTR5030ETR5031FTR5033BTR5033FTR5034ITR5034JTR5034PTR5036MTR5037MTR5038NTR5039FTR5039HTR5039UTR503ETR503FTR5040JTR5040MTR5041JTR5042STR5045ITR5045JTR5045RTR5046KTR5046NTR5047ETR5047FTR5047UTR5048GTR5048TTR5048UTR5049FTR5049GTR5049KTR504HTR5051DTR5051FTR5052KTR5053CTR5053KTR5054ETR5054F

TR5056CTR5056HTR5056ITR5057CTR5057ETR5058TTR5059KTR5059MTR5059STR5059TTR505FTR505GTR5060ETR5060KTR5061DTR5061ITR5061LTR5062KTR5062MTR5062TTR5063JTR5064GTR5064TTR5065BTR5065MTR5066ATR5067ETR5067FTR5067LTR5067STR5068HTR5068ITR5069ATR5069DTR5069FTR5069MTR506BTXTR506CTR506FTR5070FTR5072JTR5072PTR5073FTR5074TTR5074UTR5076PTR5077FTR5077MTR5077STR5078ATR5078KTR5078LTR5078TTR5079DTR5079ETR507DTR507FTR5080GTR5081JTR5082HTR5082ITR5082JTR5082KTR5083GTR5084STR5085ETR5085KTR5086FTR5087ATR5089ITR5089JTR5089KTR508DTR508GTR5090FTR5091TTR5092JTR5094GTR5095DTR5096FTR5097JTR5097MTR5099LTR509BTXTR5102GTR5103JTR5104MTR5105ETR5105HTR5105KTR5107ITR5107MTR5108BTR5108FTR5108HTR5109FTR5109JTR510BTXTR510ETR5110DTR5110F

TR5111ITR5111MTR5112KTR5112NTR5113FTR5114JTR5116LTR5117HTR5119ETR511DTR511GTR5120ETR5121ETR5121GTR5121MTR5122GTR5122HTR5122LTR5123ETR5123FTR5123KTR5123MTR5124STR5125CTR5125DTR5125FTR5126KTR5127BTR5127PTR5128JTR5129FTR5129KTR5129MTR512FTR5130GTR5130HTR5131ITR5131JTR5131KTR5131MTR5131NTR5131TTR5133JTR5133LTR5133TTR5134JTR5135ETR5135GTR5136BTR5136JTR5137ITR5138JTR5139PTR513DTR513HTR5140CTR5140TTR5141FTR5141KTR5142ETR5142FTR5142JTR5142NTR5142STR5143GTR5143HTR5143LTR5143MTR5144DTR5145JTR5145NTR5146LTR5147GTR5148LTR5149BTR5149LTR514DTR514ETR514GTR514HTR5150KTR5150NTR5151HTR5152TTR5153DTR5153PTR5153STR5154FTR5155ITR5156BTR5156KTR5157GTR5157NTR5157STR5158GTR5158MTR5159NTR5159RTR515ETR5160ATR5160L

TR5161KTR5161TTR5162FTR5162ITR5163GTR5163ITR5163LTR5164DTR5164ITR5165FTR5165RTR5167MTR5169JTR5169KTR5170GTR5171CTR5171HTR5171LTR5171MTR5172FTR5172ITR5173MTR5174MTR5175FTR5175HTR5176DTR5176FTR5176HTR5177FTR5177GTR5178ETR5178KTR5178LTR5178STR5179ETR5179KTR5179MTR517BTXTR517DTR517FTR5181BTR5182LTR5184DTR5184GTR5185GTR5185JTR5185KTR5186DTR5186FTR5186JTR5187DTR5187HTR5187TTR5189FTR518ETR518HTR5190KTR5190TTR5191DTR5191JTR5193ETR5193HTR5193KTR5194ITR5196FTR5196KTR5197JTR5197MTR519DTR519FTR519GTR5200BTR5200ITR5200JTR5201MTR5202FTR5202KTR5202UTR5203HTR5203STR5205ITR5206GTR5206JTR5206NTR5207DTR5207GTR5207HTR5207KTR5207LTR5207MTR5208DTR5209ETR5209ITR5209JTR5209NTR5210GTR5210ITR5211LTR5212GTR5212NTR5213H

TR5213ITR5213KTR5213UTR5215ATR5215HTR5215KTR5216DTR5216JTR5217ITR5217PTR5218KTR5219ETR521HTR5220JTR5221HTR5221JTR5221UTR5223CTR5223ITR5223RTR5224FTR5224M

TR5224NTR5224STR5227PTR5229ETR5229FTR522FTR5230ITR5230JTR5230MTR5231ITR5231JTR5231KTR5231NTR5232DTR5232LTR5233ITR5233JTR5234FTR5235HTR5235MTR5235UTR5236KTR5236RTR5237BTR5237DTR5237GTR5237JTR5237MTR5237PTR5237STR5238DTR5238HTR5238JTR5238MTR5238STR5239GTR523FTR523HTR5240FTR5240GTR5241GTR5241ITR5241PTR5242BTR5242LTR5243JTR5243MTR5244ETR5245FTR5246RTR5247JTR5247LTR5247NTR5248JTR5248RTR5249JTR5249RTR524BTR524DTR524ETR524GTR524HTR5250KTR5251ETR5252NTR5253KTR5253TTR5254MTR5255KTR5255NTR5256FTR5256GTR5257ITR5258ETR5258JTR5259FTR5259GTR525D

TR525ETR525FTR5260ETR5260RTR5261ITR5262FTR5263GTR5263HTR5263ITR5263PTR5263RTR5264GTR5264JTR5264RTR5266ETR5266GTR5266KTR5268ITR5268KTR5269GTR5269JTR526ATR5270FTR5270KTR5270NTR5270PTR5271ETR5271HTR5273KTR5274BTR5274FTR5274GTR5274HTR5274ITR5275NTR5276ETR5276GTR5276TTR5277FTR5278RTR527GTR527HTR5280GTR5280ITR5280MTR5281ETR5281ITR5281LTR5283FTR5283STR5284LTR5285DTR5285ETR5285STR5285TTR5287ETR5287ITR5287PTR5288FTR5288KTR5288NTR528ATR528DTR528ETR528FTR5290ITR5290STR5292JTR5293FTR5293LTR5295FTR5295ITR5295MTR5296FTR5297LTR5297STR529GTR529HTR5301JTR5303MTR5303RTR5304JTR5304UTR5307ITR5308DTR5308ETR5308FTR5309BTR5309GTR5310FTR5310HTR5310JTR5311LTR5312JTR5312PTR5313HTR5313KTR5313LTR5314NTR5315GTR5315J

TR5316DTR5316KTR5316MTR5317FTR5317GTR5317MTR5317PTR5318FTR5318JTR5319DTR5319RTR531DTR531HTR5320JTR5320RTR5322DTR5322HTR5323MTR5325FTR5325JTR5325NTR5325STR5326JTR5326KTR5326STR5327HTR5327STR5329FTR5329JTR5329KTR532ATR532BTXTR532FTR532GTR5330FTR5330MTR5331ATR5331HTR5332ITR5333HTR5333JTR5333KTR5335KTR5336ITR5338DTR5338ITR5339GTR5339KTR5339PTR533ETR533GTR5340KTR5341ITR5342GTR5342KTR5342LTR5342NTR5342TTR5343FTR5344FTR5345MTR5346BTR5346JTR5346NTR5347ATR5348HTR5348LTR5348TTR5349JTR5349UTR534DTR534FTR534GTR5350ETR5350HTR5350MTR5351FTR5351KTR5352DTR5352HTR5354DTR5354HTR5354JTR5354KTR5355KTR5355MTR5355PTR5356FTR5356RTR5357ETR5357FTR5358GTR5358HTR5358NTR5359CTR5359GTR5359KTR5359MTR535DTR535F

Drejtoria e Shërbimettë Transportit Rru-gor ju kujton drej-

tuesve të mjeteve që kanëdetyrime të pashlyera sekanë afat deri në 31 dhjetorpër të përfituar nga amnis-tia. Zbatimi i ligjit "Për pag-esën dhe fshirjen/ shuarjene detyrimeve tatimore,detyrimeve të pagueshme nëdoganë si dhe procedurën eheqjes nga qarkullimi tëmjeteve të transportit pasfshirjes/shuarjes së detyri-meve tatimore", ka hyrë nënjë fazë të rëndësishme.Kështu thotë në një njoftimtë fundit, Drejtoria ePërgjithshme e Shërbimit tëTransportit Rrugor, ku thek-son se procedurat mund të

ndiqen deri më datë 31 dhje-tor 2017. "Brenda datës31.12.2017, njoftohen të gjithëqytetarët që të përfitojnënga procedura e heqjes ngaqarkullimi të mjeteve tëtransportit pas fshirjes/

shuarjes së detyrimeve. Drej-toria e Përgjithshme e Shër-bimeve të TransportitRrugor ka publikuar dheazhurnuar listën e mjeteveobjekt i ligjit 33/2017, ku tëgjithë personat e interesuar

mund të bëjnë verifikimin etargës dhe karakteristikavetë tjera të mjetit në këtë listë.S u b j e k t e t / p e r s o n a tpërgjegjës të paraqitenpranë Drejtorive Rajonaletë Shërbimeve të Transpor-

DPSHTRR: Detyrimet që fshihen, si të kryeni verifikimin nga targat

Amnistia për makinat,afati deri në 31 dhjetor

Janë 140 mijë automjete që përftojnë nga falja

Ornela Manjani

tit Rrugor për të kryer papagesë, veprimet e heqjesnga qarkullimi të mjetit apopër të kërkuar moskryerjene procedurës së heqjes ngaqarkullimi dhe mbajtjen ak-tiv të tij.

FSHIRJA EDETYRIMEVESubjektet që duantë mbajnë mjetin nëqarkullim u fshihendetyrimet tatimorepër periudhat dhjetor2010 e më parë, mekusht që tëpaguajnë detyrimetpër periudhën janar2011 e në vijim, mepërjashtim tëgjobave përmospagesë sëtaksave të periudhësjanar 2011 deri nëdhjetor 2014, të cilatfshihen/shuhen mekushtin e pagesëssë të gjithadetyrimeve të plota",thuhet në njoftimDPSHTRR.

(vijon)(vijon)(vijon)(vijon)(vijon)

Red

akto

r: B

en A

ndon

i; G

rafi

ka A

rtan

Buc

a 31

2

Në këtë numër: Gjon Marku, Shpëtim Çuçka për Dritëro Agollin, Silva Leka, Kostandin Dhamo,Besim Tula, Ilir Kalemaj etj...

E DIEL26 Nëntor

2017

Vijon në faqen 14

NGA GJON MARKU

Mirdita ishte një territor në të cilinvazhdonin të sun-

donin princër dhe drejtuese krerë popullorë, të cilëtkishin bërë të mundur qëfalë së drejtës zakonore dokë-sore të kishin mëvetësinëdhe nuk e lejonin pushtimine kësaj treve.

Por shpërthimi iluftërave çlirimtare nuk ish-te i lehtë në kushtet kurmungonin gjërat kryesore,pra bashkimi i popullit dhearmët. Për të siguruar këtou organizuan njëri pastjetrit kuvendet pansh-qiptare e ndërballkanike, tëcilët kërkonin të arrininbashkimin e popullit nëluftë kundër osmanëve. Ku-vendet e pleqve ndër këto

vise tashmë ishin një traditë e ka-hershme ku miratoheshin pro-jektet e luftërave. Krerët popu-llorë, pleq të maleve tona, pasishqyrtonin këto situata dhe sit-uatën jashtë trevave të tyre, udrejtoheshin Fuqive të Mëdhapër ndihmë.

Por prej kësaj tradite dhe prejkëtij trualli vinin dhe human-istët, dijetarët dhe ambasadorëte mëdhenj të Gjergj Kastriotitvëllezërit Gazulli, origjina e tëcilëve është Mirdita edhe pse jeta

dhe veprimtaria e tyre lidhet fortme Raguzën, Padovën me qytetetë tjera të Dalmacisë dhe të Ital-isë, apo Evropës. Ata zenë vendtë rëndësishëm në Rilindjen Evro-piane.

Vetë koha kur jetuan gazu-llorët bën që për ta të ketë të dhë-na të ndryshme e shpesh jo tëplota edhe për faktin se akomainstitucionet studimore e shken-core të vendit tone, nuk janë an-gazhuar ndaj tyre me vëmendjendhe përkushtimin e duhur. Kësh-

tu akoma nuk është dokumentu-ar data e plotë dhe e saktë elindjes së humanistit të madhGjon Gazulli. Hipoteza të ndry-shme ka dhe për vendin se ku lin-di. Ka studiues të ndryshëmndonjëherë jo fort seriozë qoftëkëta vendas por edhe të huaj, qëpër qëllime të ndryshme, vend-origjinën e tyre e spostojnë herëpas here duke krijuar një hutimdhe pështjellim aspak serioz dhetë panevojshëm.

Po t’iu referohemi dokument-

Në prag të vitit të Skënderbeut

Cilët ishin vëllezërit Gazulli,ambasadorët e Skënderbeut

eve historike që disponojmë dheqë njihen deri më sot, atëherë kavetëm një vend origjine të kësajfamiljeje fisnike dhe aristokratee ajo është Mirdita. Askundtjetër nuk gjendet asnjë lloj do-kumenti bindes që ta spostojnëvend-origjinën e kësaj familjeje.

Origjina e hershme e gazu-llorëve ishte nga Mirdita, shkru-het ndër dokumente, ku derivonë janë ruajtur disa mbish-krime me këta emra ndërvarrezat e Ndërfanës.

E diel 26 Nëntor 201714 -HISTORI

DDOKUMENT

Prej traditës mirditore dhe prej këtij trualli vinin dhe humanistët, dijetarët dhe ambasadorët e mëdhenj të Gjergj Kastri-otit, vëllezërit Gazulli, origjina e të cilëve është Mirdita edhe pse jeta dhe veprimtaria e tyre lidhet fort me Raguzën,Padovën me qytete të tjera të Dalmacisë dhe të Italisë, apo Evropës. Ata zënë vend të rëndësishëm në RilindjenEvropiane.Vetë koha kur jetuan gazullorët bën që për ta të ketë të dhëna të ndryshme e shpesh jo të plota edhe për faktinse akoma institucionet studimore e shkencore të vendit tonë nuk janë angazhuar ndaj tyre me vëmendjen dhe përkush-timin e duhur, na referon autori...

NGA GJON MARKU

VVVVVijon ngijon ngijon ngijon ngijon nga fa fa fa fa faqja1aqja1aqja1aqja1aqja1

“Te Kisha e Ndërfandënësë, ndëMirditë, ku duket kje edhe njëmungadë Benediktinësh u gjete nërrasa vorresh të shkrueme latin-isht me mbiemnin: Gasolus shkru-het në revistën prestigjioze “Hyl-lin e Dritës”.1

“Familja e Gazullorëve njihet sinjë ndër më të vjetrat, në Sh-qipërinë Veriore. Nga trungu i sajvetëm një pjesë e vogël u shpërn-gul jashtë atdheut, pasi, sipas do-kumenteve, ata i gjejmë tëpërhapur në Shqipëri edhe paspushtimit osman të vendit”. Përorigjinën e hershme të kësaj famil-jeje nga Mirdita, shkruan edhe stu-diuesi i mirënjohur Mikel Pre-nushi në librin e tij “Kontributi

sonalitet politik i shquar, paraprinplejadën e humanistëve shqiptarëtë shekujve 15-të, 16-të dhe ështëpadyshim një ndër shembujt egjallë të gjenisë krijuese të popul-lit tonë në fushën e shkencës”. 4

Këtij mendimi i qëndron edheProf. Dr. Pal Nikolli, i cili shkruanse: “…Nuk kemi akoma një njerimë të ditur se ai, një njeri me kaqzemër e kaq të zot. S’kemi ç’bëjmëduhet t’ia plotësojmë kushtin GjonGazullit…” këto fjalë të një zyrtariplak të këshillit të madh të Ra-guzës për matematikanin, astro-nomin e mbi të gjitha atdhetarin eflaktë Gazulli nga Ndërfana eMirditës. Gjon Gazulli, u bë shkakpër të shkruar diçka mbi këtë per-sonalitet të shkencës dhe kulturësshqiptare dhe për vëllezrit e tij –Palin e Andrean. 5

Por sa më shumë të mbështe-

në këto anë.Ndërkaq, në shekullin e XV

kemi po ashtu njerëz të shquar dhedijetarë si për shembull: JohannesGazulus Ragusiensis, gjegjësishtGjon Gazulli (1400-1465), nga Mird-ita, matematicien, astonom dhehumanist i njohur në këtë shek-ull, i cili njihet si “mësues dhe prifti ndershëm”,8 shkruan në librin etij “Krishterimi ndër shqiptarë”profesor Zef Mirdita. Po ashtu aipërmend edhe Pal Gazulli, Pavaode Gazlis i vëllai i Gjon Gazullit,që u zgjodh rektor i shkollave tëqytetit të Dubrovnikut gjatëviteve1442-1444.9

I këtij mendimi është edhe Ful-vio Kordignjano (Fulvio Cordig-nano) dhe Florio Banfi; të cilët në

studimet e tyre konstatojnë sembiemri “Gazuj e Gazullorgjenden mjaft shpesh në Mirditënë shek. XVII e tektej” shkruhetnë revistën “Leka” në vitin 1939. 10

Po këtu e vendos origjinën ehershme të Gazullorëve edhe DomGaspër Gurakuqi. 11

Gjon Berisha në Librin e tij “Arb-norët ndërmjet kishës perëndi-more dhe asaj lindore gjatë shek-ullit XI-XI”, natyrisht që e gjen nëMirditë origjinë, e Gazullorëve.12

Dijetari i parë më i hershëmhumanist shqiptarë është GjonGazulli. Ai u lind në qytetin e Ra-guzës, në një familje shqiptarështë ardhur nga Mirdita. MbimriGazulli është i gjallë edhe sot nëShqipërinë e Veriut, pohon studi-

uesi Moikom Zeqo 13

Duke dashur t’i afrohemi sa mëshumë vendlindjes së Gjon Gazul-lit, atëhere gjithnjë e më tepërbëhet e domosdoshme ballafaqimii dokumentave historike e natyr-shëm shtrohet pyetja a u lind nëqytetin e Raguzës, Gjon Gazulli,apo erdhi në këtë qytet në moshëfare të re?

Për t’i dhënë përgjigje kësaj py-etje duhet të marrim parasysh:

Së pari: faktin se administrataraguziane e asaj kohe ishte shumëe zhvilluar, kështu që po të kishtelindur në atë qytet, me siguri do tëgjendej një shënim për datën, ditëndhe vitin e lindjes së tij.

Së dyti: po t’ju referohemi disaburimeve historike, në to thuhetse ai emigroi, këtë e pohon edheOliver Jens Schmitt në librin “Ar-bëria Venedikase (1392-1479)” Aishkruan se: Humanisti me pre-jardhje Arbër, sikurse astronomi ifamshëm dhe njeriu i besuar iSkënderbeut Gjon Gazulli (Jo-hannes Gazulus), nuk i gjenin dotnë vendin e tyre kushtet enevojshme materiale dhe intelek-tuale, ndaj dhe emigron: Gazulli dotë bënte karrierë në Raguzën e pa-sur. 14

Përpara tij, klerikë të shumtëkishin emigruar në Dalmaci dheItali. Kjo hemorragji mendore ushkaktua në thelb nga luftërat eshumta në hapësirën arbërore dhenga pasiguria që sillnin ato, sëbashku me bllokimin e përsëriturtë jetës ekonomike. Në Arbërinëvenedikase nuk është se mungo-nin talentet, por mungonin kush-tet e favorshme të përgjithshme,vijon me tej Oliver Jens Smitt

Së treti: Shuteriqi pohon se:Gazulli, shqiptar, autoritet në Ra-guzë, nuk duhet të jetë pa dijeni,mbi çka zhvillohet në Mirditën etij, ku zoti i vendit Gjon Kastriotiështë thyer e nënshtruar më 1430dhe tani e ka syun për kryengritje,në mos e ka nisur, shkruan Profe-sor Dhimitër Shuteriqi në librin etij “Moti i Madh” përmbledhjeshënimesh e dokumentesh për his-torinë shqiptare të viteve 1379-1479.1 5

“Për astronomin më të shquar,i cili ka vepruar në territorin eKroacisë në shekullin e XV” kanëshkruar (Zh. Dadiq) Gjon Gazul-li, i lindur shqiptar, i cili jetoi dhepunoi, Dubrovnik, Shime Juriqi,16

Cilët ishin vëllezërit mirditorëGazulli, humanistë, dijetarë

dhe ambasadorë të Skënderbeut

Për Gjon GazullinPër Gjon Gazullin dokumentacioni historik i pasur i arkivave tëhuaja (Itali, Kroaci, Hungari) etj. si dhe literatura historike ebotuar për të, që në shekullin XVI, edhe pse është mjaft e gjerënuk është e njohur sa dhe si duhet sidomos në vendin tonë, kuakoma botimet dhe studimet për familjen e Gazullorëve, përhumanistët e mëdhenj janë të pakta dhe jo të plota. Akoma nukkemi të ndriçuar të plotë portretin e këtij kolosi as për veprim-tarinë politike, e diplomatike as si pedagog apo si shkencëtar ishquar dhe mbi të gjitha, as si patriot që vuri gjithë energjitë eveta në shërbim të çështjes shqiptare.

shqiptar në Rilindjen Europiane”botuar nga shtëpia botuese “8 Nën-tori” Tiranë, 1981.2 Ky është dhestudimi më i plotë që vjen deri nëkëtë kohë për humanistin e madhGjon Gazulli.

Këtij mendimi i qëndron MikelPrenushi edhe vite më vonë, pranë vitin 2002, kur botohet intervis-ta e tij në Librin “Mirdita Intervis-ta II”.

Në librin “Antologji e mendimittë sotmë për Mirditën” ku ështëribotuar kjo intervistë dokumen-tohet se: “Vëllezrit Gazulli, hu-manistë dijetarë dhe ambasadorëtë Skënderbeut ishin nga Mirditae gjitha katolike. Këtë e pohojnëedhe dokumentet diplomatike”shkruan ky autor. 3

Po ky studiuesi i mirënjohurdhe mjaft serioz qysh herët në re-vistën “Shkenca dhe jeta” kishteshkruar se figura poliedrike “GjonGazulli nga Mirdita si matem-aticien, astrolog, pedagog dhe per-

temi në dokumentet historike, aqmë e qartë dhe më e pakontes-tueshme bëhet origjina e tyre prejMirdite.

“Gazuj e Gazullorë gjendenmadje mjaft shpesh në Mirditë nëshek. XVII e tektej” shkruhet nërevistën “Leka” në vitin 1939, ngaFlorio Banfi. 6

Shqipëria e Veriut kishte njerëztë shquar dhe të arsimuar, të cilëtgjendeshin ndër qytete të ndry-shme ku ndër shkollat e atëher-shme ligjëronin gramatikën, mor-alin dhe lëndët e tjera, shkruanMilan Shuflay.7

Vetë ai dokumenton se manas-tiret benediktine, si ai i Rubikut, iNdërfanës (në Gëziq), i Shënpalit(në Blinisht), i Shën Aleksandrit(në Malin e Shenjtë në Orosh) etje.në luginën e dy Faneve, nga ku nëshekullin e XIV-të, siç thotë Shu-flaj, dilnin priftërinj dhe për Dal-macinë Jugore, flasin dhe për ekz-istencën e një popullsie jo të pakët

E diel 26 Nëntor 2017 - 15MEA CULPA

Mirko Drazhen Grmek17, ZharkoDadiqi,18 dhe Jurjo Tadiq,19 të cilëtnë bazë të studimeve të dokument-eve arkivore ia dolën që në vijakryesore ta ndërtojnë jetën dheveprën e këtij të ardhuri shqiptardhe i lindur shqiptar, i cili jetoi nëDubrovnik”. 20

Por të gjitha këto dokumentekanë vetëm një origjinë të famijessë Gazullorëve, pra Mirditën.

Si duket, më vonë një pjesë etyre kanë zbritur në fushë e sido-mos në fushën e Zadrimës, për-derisa dhe në “Regjistrin e kadas-trës dhe të koncensioneve për rre-thin e Shkodrës” të vitit 1416-1417,ata figurojnë të shpërndarë nëBarbullush, Kukël, etj. Si dhe ikanë dhënë emërin e tyre një fs-hati të vogël në afërsi të Veli-pojës.21

Disa nga shqiptarët në shekul-lin e XV kanë merita për zhvillimine shkencave të ndryshme. Më irëndësishmi ndër ta është matem-atikani dhe astronomi, humanistiGjon Gazulli që rrjedh prej njëfamiljeje shqiptare, e cila kishtegjetur këtu strehim dhe punë, sh-kruan Jashar Rexhepagiq në vitin1968. 22

Shperngulja e një pjese të famil-jes së Gazullorëve prej Mirdite përnë Raguzë përmenden, së pari, nëvitin 1301 në “Libër Reformatium”të Raguzës me mbiemrin Gazulus(Gazuli), Gasolo, Gazolus, Gazola,Gasolus, Gassolus. Etj. Por në do-kumente të tjera gjenden dhe tëshkruajtur Gasoli (Gazulli)

“Qysh ndë vj. 1301, ndë LeberReformationum të Ragushësë,përmendënë do Gazullorë me mbi-emnin, Gazulus (Gazuli) Gazolo,Gazula” shkruhet në vitin1942 nërevistën “Hyllin e Dritës”. 23

Sipas të dhënave që ruhen nëArkivin Historik të Dubrovnikut,del se në fund të shek. XV në Ra-guzë jetonin shumë shqiptarë tëardhur nga Shqipëria e Veriut, sidhe nga qytetet bregdetare sh-qiptare. Sipas Nikoll Ranjanit, i cilinë gjysmën e parë të shek. XVI, nënjë anal të vet, paraqet regjistrin eparë të bujarisë raguzjane, vërehejse nga 152 familje të bujarisë ra-guzjane dymbëdhjetë ishin meorigjinë shqiptare, pohon JahjaDranqollit në librin e tij: “GjinGazulli astronom dhe diplomat ishekullit XV”. 24

Por lidhjet e Gazullorëve meRaguzën datojnë që nga fundi ishekullit XIV. Pikërisht në kohën,kur në këtë qytet vjen Pal Gazulli,gjyshi i humanistit tonë. Ndërkaq,priftin at Matej Gazulli, ungjin eGjin Gazullit në fillimin e shekul-lit XV, e ndeshim në qytetin e Ra-guzës. 25

Dhe po të kishte lindur këtuGjon Gazulli pa tjetër që do ta kish-in pagëzuar në kishë, dhe për të dotë gjendeshin dokumente por kjonuk e përjashton mundësinë qëGjon Gazulli në moshë shumë të

re është vendosur në Raguzë texhaxhai i tij. Këtë hipotezë e hedhedhe Jahja Dranqolli në librin e tijpër Gjin Gazullin botuar në Prish-tinë në vitin 1984.

Gjon Gazulli (1400-1465) human-ist, matematikan dhe astronom ishquar shqiptar rrjedh nga njëfamilje nga më të vjetrat e Sh-qipërisë Veriore nga krahina eMirditës, një trung i të cilit ishteshpërngulur në Raguzë (Du-brovnik) aty nga fundi i shek.XIV,shkruhet në Vëllimin e parë të“Fjalorit Enciklopedik shqiptar”të botuar nga Akademia e Shken-cave e Shqipërisë, në Tiranë, nëvitin 2009. 26

Edhe Gaspër Gjini në librin etij “Ipeshkevia e Shkup Prizrenitnëpër shekuj” dokumenton vep-rimtarinë e Gazullorëve në Ra-guzë. “Në mes të tyre ishteJohnnes Gazulus Ragusiensis(Gjon Gazulli), matematikan i fam-shëm, astronom dhe humanist imadh i shekullit XV përkatësisht“mësues dhe prift i nderuar”

Këtë e deklaron dhe Juriç. 27

Në këtë kohë është i njohuredhe Pavao de Gazlis (Pali I Gazu-lli) i vëllai i Gjon Gazullit, që u zg-jodh rektor i shkollave të qytetittë Dubrovnikut gjatë viteve 1442-1444. Në mesin e tyre ka qenë edheMarinus Becchichermus (Marin

Biçikerni), profesor i Universitetittë Padovës dhe dhjetë vjet rektor iShkollës së lartë në Dubrovnik. 28

Këtu le të përmendim dhe artis-tin e famshëm Andrea Aleshin, icili shumicën e veprave të tij tëmrekullueshme i ka punuar nëDalmaci dhe në Italinë fqinje, ndër-sa qyteti i Splitit e ka shpallur siqytetar nderi. 29

Për origjinën e Gjon Gazullitnga Shqipëria, na vjen në ndihmëedhe një dokument i ardhur ngaarkivat e Padovës, kur Gjon Ga-zulli u diplomua. Ky dokument ubotua në vitin 1922 dhe e sjell tëqartë origjinën e Gjon Gazullit prejShqipërie.

“Ioannis q. Gin Gazulli de Al-bania…”

“Gjoni i të ndriturit Gjin Gazu-lli nga Shqipëria…”. 30

Dokumenti mban datën 31 jan-ar 1430. Në të del qartë origjinashqiptare e Gjon Gazullit, ku për-para komisionit e deklaron veten:“Gjoni i të ndriturit Gjin Gazullinga Shqipëria. Merita për botimine këtij dokumenti i përket MikelPrenushit, i cili e boton në librin etij “Kontributi shqiptar në Rilind-jen Europiane” të botuar në Ti-ranë, në vitin 1981 nga Shtëpia

botuese “8 Nëntori”.Nga fundi i shekullit të XV gje-

jmë të shpërngulun në Raguzë njëfarë Gjon Gazulli prej Arbënije….”3 1

Nëse për familjen e Gazullorëvetë shpërngulur në Raguzë gjendendokumente të shumta nuk gjendetderi më sot asnjë dokument që tëvërtetojë se Gjon Gazulli lindi nëDubrovnik. Prandaj vetë logjikadhe ballafaqimi i dokumenteve tëçojnë drejt idesë se ai emigroi nëmoshë të vogël në Dubrovnik.

Për Gjon Gazullin dokumenta-cioni historik i pasur i arkivave tëhuaja (Itali, Kroaci, Hungari) etj.si dhe literatura historike e botu-ar për të, që në shekullin XVI, edhepse është mjaft e gjerë nuk është enjohur sa dhe si duhet sidomos nëvendin tonë, ku akoma botimetdhe studimet për familjen e Gazu-llorëve, për humanistët e mëdhenjjanë të pakta dhe jo të plota. Ako-ma nuk kemi të ndriçuar të plotëportretin e këtij kolosi as për vep-rimtarinë politike, e diplomatikeas si pedagog apo si shkencëtar ishquar dhe mbi të gjitha as si pa-triot që vuri gjithë energjitë e vetanë shërbim të çështjes shqiptare.

Natyrisht Gjon Gazulli ka qenë

pa dyshim një ndër figurat më tëshquara të shkencës evropiane tëshek.XV. Pa frikë mund të thuhetse fushë-veprimtaria e tij ka qenëe gjerë dhe pa dyshim ai mund tëquhet një enciklopedi e gjallë ekohës kur ka jetuar, përkatësishtpër epokën e humanizmit dhe Ril-indjes Europiane.

Literatura1. Gelasius (pseud. i D. Nikollë Gazulli), Fjalor

toponomastik: “Hylli i Dritës” Shkodër, nr 5-10, majtetor 1942. f. 270.

2. Prenushi, Mikel. “Kontributi shqiptar nëRilindjen Europiane” Shtëpia botuese “8 nëntoi”,Tiranë 1981. F. 36.

3. Marku, Gjon. “Antologji e mendimit tësotëm për Mirditën” Tiranë 2009. f. 161.

4. Prenushi, Mikel. “Figura të shquara tëkulturës e të shkencës sonë. Humanisti shqiptarGjon Gazulli “Shkenca dhe jeta”, nr. 6, 1972.

5. Nikolli, Pal. Gazeta “Ora e Shqipërisë,Tiranë, nr. 3, prill 1994, f. 3; Rilindja, Tiranë, nr 582,7 maj 1995, f. 7.

6. “Leka”, Shkodër, nr 1-2, 1939. (sh. Cordig-nano, L, Albania a trenorsa l’ opera e gli acritti diun grande Missionario italiano il P. Domenico PasiS.J., Roma, Ist P. I Eur. Orient 1934, v. III, pp. 22, 56ARK.HIST. SAVERIAN, nr. 2382-2384: “D. ShtjefënGazullori, famullitsari i Vigut 1613-1617”

7. Acta Alb. Vëll.II 233: M Sufflay, Povijestisjevarnih Albanica (Socioloska studija), në AAAJknj.II (1924 q 925, f.220.

8. Jereçek, K. – Radoniç, J. Istoria Srba IBeograd 1978, f 86

9. Frankoviç, D. Pavijest skolstva i peda-gogije u Hrvatskoj Zagreb 1958, f22.

10. Revista “Leka”, Shkodër, nr 1-2 , 1939. (sh.Cordignano, L, Albania a trenorsa l’ opera e gliacritti di un grande Missionario italjano il P. Do-menico Pasi S.J., Roma, Ist P. I Eur. Orient 1934, v.III, pp. 22, 56 ARK.HIST. SAVERIAN, nr. 2382-2384:“D. Shtjefën Gazullori, famullitsari i Vigut 1613-1617”

11. Dedaj, Ndue. “Toka e Katedraleve” Tiranë1999. f. 166

12. Berisha, Gjon. “Arbnorët ndërmjet kishësperëndimore dhe asaj lindore gjatë shekullit XIXPrishtinë 2015 f. 561: Mikel Prenushi, “Kontributishqiptar në Rilindjen Europiane”, Tiranë 1981, f34-59

13. Zeqo, Moikom. “Humanisti shqiptar i Ril-indjes Europiane”, “Horizonti”, nr12, 1981.

14 Schmitt, Oliver Jens. “Arbëria Venedikase(1392-1479)”. Fjala 2014. f. 14.

15. Shutertiqi, Dhimitër. “Moti i Madh” përm-bledhje shënimesh e dokumentesh për historinë sh-qiptare të viteve 1379-1479 Shtepia botuese “Di-turia”, Tiranë, 2006 f. 83.

16. Juriq, Shime. Prilozi bibliografiji IvanaGazulija, Abnali Historijskog Instituta u Dubrovni-ku, 8-9(1960—1961) , f. 447-479.

17. Grmek, Mirko Drazhen. Hrvatski I sveuçil-ishte u Padovi, Ljetopis Jazu, knj. 62, 1957, f. 353-354; Mirko Drazhen Grmek I ZhaarkoDadiq, O as-tronomu Ginu Gazulu o dubrovaçkom traktatu oastrologu, Anali Historijskog odjela Centraza zn-anstveni rad Jazu u Dubrovniku, 13-14 ( 1976) f. 53-94

18. Dadiq, Zharko. Pavjesti egzakni znanosti uHrvata I, Zagreb 1982, f 46.

19. Tadiq, Jorjo. Johenes Gazulus, dubrovaç-ki humanista XV veka , Zbornik filozofskog fakulte-ta, Beograd, 8/1964/, sv.2 f 429-454

20. Stipçeviq, Aleksander. “Albanologjia nëKoraci - pasqyrë historike” Gjurmime alban-ologjike. Instituti Albanologjik i Prishtinës 21-1991.F 166

21. Regjistri i kadastrës dhe i koncensionevepër rrethin e Shkodrës 1416-1417, Tiranë.1977, f. 227,256, 257

22. Rezhepagiq, Jashar. “Kontributi për njo-hjen e disa artistëve, shkrimtarëve dhe punëtorëvepedagogë shqiptarë të shekullit XV” Simpoziumipër Skënderbeun 9-12 maj 1968" Prishtinë

23. “Gelasius (pseud. i D. Nikollë Gazulli),Fjalor toponomastik: “Hylli i Dritës” Shkodër, nr5-10, maj tetor, 1942. f. 270.

24. Dranqollit, Jahja. “Gjin Gazulli astronomdhe diplomat i shekullit XV” Rilindja, 1984, f. 9

25. Dranqollit, Jahja. “Gjin Gazulli astronomdhe diplomat i shekullit XV” Rilindja, 1984, f. 12.

26. “Fjalori Enciklopedik shqiptar Vell. I”Akademia e Shkencave e Shqipërisë. Tiranë, 2008.

27. S., Juriç S., Prilozi biografiji Ivana Gazu-lica. Anali Historiskog institute Dubrovnik. God.VIII-X (1962) 447-479; Tadiç J., Johannes Gazulusdubrovaoki humanista 1442-1444 veka ZFF. knj. VIII,Spomenica Mihaila Dinica 2, Beograd 1964. 385-424.

28. “Historia e letërsisë shqipe I-II”, Prishtinë1968, f .169.

29. Galanti A., L’Albania, Roma 1961. f 8; Gjini,Gaspër. “Ipeshkëvia e Shkup Prizrenit” ndër shek-uj, Ferizaj, “Drita” 1992 f. 185.

30. Prenushi, Mikel. “Kontributi shqiptare nëRilindjen Evropiane” Shtëpia botuese 8 Nëntori1981. F 37

31. “Bota Shqiptare” libër leximi për kursine naltë të shkollës së mesme, botim i Ministrisë sëArsimit, Tiranë, 1943- XXI f. 521.

...NGA NUMRI I SHKUAR

“Milosao” e këtij numri ishte rel-ativisht e mirë, por pak si pa shpirt.David Hosaflook na kish sjellë njëdokument që konfirmonte faktin secili ishte protestani më i vjetër sh-qiptar. Flitet për Konstandin Kristo-foridhin. Kohët e fundit është zbu-luar një dokument befasues, i cilipohon se Konstandin Kristoforidhiështë konvertuar në besimin prot-estant në vitin 1857. Lidhja e Kristo-foridhit me protestantët nuk është

diçka e re, meqë ai ka punuar meShoqërinë Biblike Britanike dhe përVendet e Huaja për përkthimin eteksteve biblike, në të dyja dialek-tet e shqipes...Duke ditur peshëndhe ndihmën e këtij komuniteti përShqipërinë do të thoshte shumë qëne ta botonim.

Preç Zogaj, shkrimtari i njohur,erdhi me ciklin e tij poetik, që ishtepërmbledhur në një libër, dhe qëtregonte lirizmin e tij, por edhe njëngritje të vërtetë të letërsisë së tij.

Në parashkrimin e shkrimit pub-licistik “Kush i nëmi Bjeshkët e

Nëmuna” kishim lënë atë të numrittë shkuar. Një gabim i layout dhenjë papërgjegjshmëri totale, e cilana vë sinqerisht në vend të vështirëpara lexuesit. I kërkojmë ndjesëpublikut tonë, por na vjen keq qëgabimi thjesht është kapur nga nedhe jo nga të tjerët.

Tregimi i takonte Maks Velos dhesinqerisht jemi të kënaqur që prur-ja e tij ishte pëlqyer. Maksi duhej tëishte pak më racional por gjetja dheshtjella në pjesën e dytë të rrëfimitishte e mrekullueshme.

Vazhdimi i Shpëtim Çuçkës tash-

më preku poemën “Komunistët”,ku autori gjen shumë arsye përta futur në hulli intelektuale këtëpjesë të shkrimtarit të madh.Numri ishte relativisht i mirë dheautori shtoi personalisht diçkalidhur me librin, për një panairqë për hir të së vërtetës nuk lashumë gjurmë.

Gabimi i layout, në faktin qëpërmendëm më sipër, na nxjerrdhe ne fajtorë, kurse nga anatjetër na bën të mendojmë seri-ozisht që të tilla gabime nuk du-het të përsëriten.

Prej kësaj tradite...prej kësaj tradite dhe prejkëtij trualli vinin dhehumanistët, dijetarët dheambasadorët e mëdhenj tëGjergj Kastriotit, vëllezëritGazulli, origjina e të cilëveështë Mirdita edhe pse jetadhe veprimtaria e tyrelidhet fort me Raguzën,Padovën me qytete të tjeratë Dalmacisë dhe të Italisë,apo Evropës. Ata zënëvend të rëndësishëm nëRilindjen Evropiane.

Orosh, Mirditë

E diel 26 Nëntor 201716 -KRITIKË LETRARE

AARGUMENT

Asimetria me prejardhje nga metamorfozat zoomorfike të motiveve detare është shndërrimi i gruas në breshkënktonike, një krijesë tripërmasore për nga simbolikat. Këtë modelim metamorfozash e ndeshim edhe te shndërrimete “së Bukurës së Detit” apo “Hyrisë së detit” të përrallave shqiptare...

NGA DR. SILVANA LEKA

Rast krejt të veçantë në krijimtarinë letrare lidhurme kulturën detare dhedetin si kulturë përfaqë-

son vepra e Martin Camajt. Qëkrijimtaria e këtij autori “i karrënjët në kulturën shqiptare, si-domos në mitin e trashëguar”, nëetnosin apo onomastikën e Te-malit si vendlindje, mund ta vëre-jmë e ta gjejmë të dëshmuar në tëgjithë veprën e tij të gjerë. Largçdo dyshimi krijimtaria e Camajtnë frymë ka përkatësi malore sitopos dhe malsore si logos.

Peizazhi i Dukagjinit kandikuar te “ky pinjuell malesh1”,siç e cilëson Koliqi, aq sa një peiza-zh mund të ndikojë në formimin ebotës së një shkrimtari të lindur, icili kur kujton viset e veta shpre-het: Kam lindë në një vis të egërku s’ka shkel kurrë kamba e kalit,kaq i thyeshëm ashtë ky vend.2

Por, përkatësimin e Camajt përnga mali mund ta ndjejmë instink-tivisht qoftë edhe duke iu drejtu-ar thjesht titujve referencialë nëveprën e tij të gjerë, nisur që ngakrijimtaria e tij e hershme apoedhe qoftë në tematika të shpre-hura. Vëllimet e tij të parë “Njëfyell ndër male” (1953), “Kanga evërrinit” (1954) sikur parathonëdhe skajojnë krijimtarinë e tij. Porkjo është veç dukja e thjeshtë.

Vëllimi me proza “Shkundulli-ma”, përbën një pikë kthese, dukee shkëputur Camajn nga motivetvetëm tokësore dhe e hapur këtëautor drejt motiveve detare, prejnga Camaj nuk u nda, si në poeziashtu edhe në prozën e tij, qëparaqet një rast krejt të veçantë.

Prozat e vëllimit “Shkundulli-ma” paraqesin topose të ndry-shëm e të larmishëm. Toposi i parëpriret nga viset malore, në veri tëShqipërisë, drejt jetës në bjeshkë,kryesisht. Por në disa proza të këtijvëllimi, të tilla si “Shkundullima”,“Katundi me gjuhë të fshehtë” dhe“Gjon Gazulli” atmosfera ështëdetare. Ndonëse deti nuk është iShqipërisë, ata që veprojnë në këtoproza janë arbëreshë, pra botë sh-qiptare.

Edhe bota mitike dhe mi-tologjike e “fisit” të tij, në mjaftpoezi të Camajt priret për nga deti.Si të tilla do të përmendnim varg-jet “Unë jam në detin e tingujve”(Mbramja ashtë larg); “Petkat esaj teren buzë detit”, (Gjarpri eGrueja); “Retë me rrajë thella nëdet” (Retë e Oqeanit); “Me ngrehënjë kështjellë në det me halapeshku”(Grueja me mëngji); “nëfundin e katunit mbi det...”

apoDheu im âsht i përmendunpër humneret e thellandër banorët e malit e të fushësderi në dét.(Dita e malit tem)apoNiset për gurbet punëtoriMe nji copë qielli në krahe krypë deti në kutia pishe.

(Fragment)apoNë breg të detit djali kafshon

në currE deti me vala lëpin bregun në

gjumë. (Idilë vere)

Por vepra tipike, të cilën kammarrë më gjerësisht në shqyrtimështë proza e tij “Dranja”, krejtatipike si krijimtari dhe përfaqë-suese e kuotave të larta për ngavlerat. Nga pikëpamja formale enjë proze kjo vepër shmang sim-etritë e pritshme. Së pari sepse ajocilësohet madrigal - një formëmuzikore vokale kjo e zgjedhur jorastësisht nga autori, por si ent-itet polifonik i përshtatur për atëformë narrative që Camaj kazgjedhur për ta pasuruar veprëne tij në prozodi, duke mbetur seku-lar dhe e shenjtë njëherazi. E tillëtingëllon edhe vepra – e kën-dueshme, jo thjesht e lexueshme,por plot regjistra komunikimi dheme shumëllojshmëri zhanresh nëtë.

Në një studim mbi veprën Ar-shi Pipa e cilëson atë si një hibrid-izim të zhanrit letrar (prozë që ipërafrohet poezisë së shkruar siprozë) si dhe të vetë personazhitDranja si persona poetica (gruajae shndërruar në breshkë).

Paraqitja e botës totemike sh-qiptare, e botës ktonike, me gjar-prin dhe breshkën, është përcak-timi i arealit-truall ku këto tote-me e ruajnë ende fuqinë vepruese– veriun malor të Shqipërisë.

Ndërkaq toposi real që autorikrijon për Dranjen nuk është asmali as deti, por diçka midis, diç-ka që të lejon personazhin – bresh-kë të shkojë drejt detit, ku “lindja

e jeta e popujve buzë detit qe përatë një lojë”, por edhe të rikthehetsërish prej andej.

Në këtë vepër Martin Camajrikrijon cikle të rikthyeshme,duke u nisur nga oraliteti drejt lit-aralitetit. Letërsia e tij, siç shpre-het Prof. Shaban Sinani. “…dukebartur funksione totemike, ritu-ale dhe magjike nga simboli i gat-shëm te simboli që ai krijon vetë”3

ofron mënyra të reja shkrimi dheinterpretimi.

Asimetria me prejardhje ngametamorfozat zoomorfike të mo-tiveve detare, është shndërrimi igruas në breshkën ktonike, njëkrijesë tripërmasore për nga sim-bolikat. Këtë modelim metamorfo-zash e ndeshim edhe te shndër-rimet e “së Bukurës së Detit” apo“Hyrisë së detit” të përrallave sh-qiptare.

Përveç këtyre “Dranja” bëhet erëndësishme dhe e përveçme pasiështë vepra ku toposi zhvendosetnë disa mjedise të ndryshme, mal-ore, fushore, lumore, breglumase,

fusharake dhe detare. Dranja esecilit prej këtyre toposve ështënjë personazh tjetër, më vete përnga narrativa dhe funskionet.

Në studimin e tij, veç elementitmbidetar, të ndërmjetëm dhe mal-or, Arshi Pipa nënvijëzon edhe pei-zazhin detar dhe bregdetar si për-jetim natyror, social dhe kulturortë ndryshëm për Dranjen. Rrethkëtij teksti Arshi Pipa shkruan:“Në paragrafin tjetër historia eShqipërisë bregdetare të pushtu-ar nga fuqi të ndryshme mesd-hetare degradon në një “lojë” spe-ktakolare me malësorët të vendo-sur “nalt në brija” që vështrojnëme Schadenfreude [keqdashje,zemërligësi].

Pjesa tjetër e paragrafit ikundërvihet qetësisht qytetëri-meve perëndimore nëpërmjet folk-lorit autokton. Qytetërimi i huajkërcënonte të shkombëtarizontemalësorët gegë. Për të parandalu-ar përzierjen, ata adoptuan njëmënyrë pak të ashpër jetese(“përgjysmë i latuem”), të papaj-tueshme me zakonet gjithnjë e mëtë rafinuara të sunduesve të tyre,ndërkohë që zhvillonin një gjuhë

të paafrueshme, tingull-rëndë, përtë shkurajuar studiuesit që doninta regjistronin atë mbi “rrasa epergamena”. Madrigali mbaronme një paragraf mbi kultin e diel-lit të malësorëve shqiptarë, si be-simi i tyre i vërtetë pagan”.4

Rëndësi të veçantë në kënd-vështrimin tim përmban materia-li i pjesës së dytë të veprës, ku sh-tjellohen ndodhitë e Dranjes për-ballë një realiteti krejt të ri dhe tëpanjohur. Është zhvendosja e“breshkës” në “dhéna me ligje edoke tjera”. Aty përjetohet edhepërvoja e mrekullueshme etakimin për herë të parë me detin.

Është simbolikë domethënëseqë në këtë rrugëtim drejt së panjo-hurës, Dranjes i prin lumi Drin,që natyrshëm shkon të derdhet nëdet, pikërisht në Kepin e Rodonit,një zonë shumë e ndjeshmegjeoemocionale për kujtesën de-tare të shqiptarëve. Ky topos ësh-të i lidhur me mitologjinë antike,perëndinë Redon, ashtu edhe memotet e lavdishme të Skënderbeut,që zotëronte aty një skelë dhe njëkështjellë mbrojtëse në det.

Pikërisht aty Dranja ndjen përherë të parë puhinë dhe aromat ekripura detare. Episodet parapr-irëse janë veshur me simbolikekundër totalitarizmit zi (ndoshtanën matricën e rrezikut, armikut,pushtimit që vjen nga deti, mebreshkën e stërmadhe që del ngaujrat është hamendësuar pushti-mi fashist), sikundërse edhe të to-talitarizmit të kuq, simbolizuarnga bretkosa sykuqe.

Duke lënë pas analizën e pjesëstjetër të veprës, që nuk i rikthe-het më motiveve detare, thek-sojmë se “Dranja” përbën njëveçanti të jo fort të ndeshur nëletërsinë shqiptare për sa i përketmetamorfozës së zhanrit, e ngjas-hme me metamorfozën e vetë per-

Rasti “Martin Camaj”,romani “Dranja” përballë detit

Në kujtim të 25-vjetorit të ndarjes nga jeta

Martin Camaj, “Vatra” SHBA

Martin Camaj

E diel 26 Nëntor 2017 - 17PROPAGANDA

NGA BEN ANDONI

Gjërat më cinike, qëkanë lidhje meregjimin e shkuar,janë ato që lidhen me

përfshirjen e artit në këtë poli-tikë dhe ndihmën e pakursyertë saj. Një e tillë ka qenë vepranë gjini të ndryshme që u bëkushtuar tharjes së Kënetës sëMaliqit dhe të gjithë pasojat ekohës. “Kufoma lëvizëse” do ureferohet Sami Repishtikolegëve të ngratë, që asokohepunuan në atë vend dhe ku njëpjesë e madhe e përbënin të dënu-arit. Mes tyre edhe Dhimitër Pas-ko dhe Arshi Pipa.

Për shumë vite, romani “Kën-eta” i Fatmir Gjatës evokoi njërealitet që nuk shkonte asesi metë vërtetën e Maliqit dhe dënimine ashpër të inxhinierëve të dam-kosur në libër. Ashtu si në këtëroman, një pjesë e madhe e letër-sisë së asaj kohe, prodhoi njëshumësi veprash në disiplina tëndryshme, që e justifikonin ven-dimin e ashpër për pushkatimine inxhinierëve dhe persekutimete tjera të Maliqit. E dhimbshmjaqë ndodhi në Kampin e Vloçish-tit përgjatë viteve 1946-1950 nuku tregua kurrë si duhet.

Në një përpjekje instituciona-le të mëparshme, Instituti i Kri-meve të Komunizmit dhe së fundmiAutoriteti i Hapjes së Dosjeve janëduke punuar për zbardhjen e plotëtë kësaj ngjarje të dhimbshme.

Që pas botimit të romanit “Kën-eta”, ku ngrihet deri në apoteozëforca popullore kundër sabota-torëve dhe të huajve, ky libër ka qenëpjesë e detyrueshme e kurrikulësshkollore dhe që nga faqet e tij,breza të tërë shqiptarësh, kanëmarrë referimet e para për“armikun” Harri Fultz dhenxënësit e tij që do ekzekuto-heshin me radhë. Ndërkohë pro-paganda përshkruan vullne-tarët, që punojnë me sakrifica,por që janë të vetëdijshëm dhe tëkënaqur se po ia dalin vetëm falëndihmës së partisë.

Falë propagandës dhe kalimittë viteve, impakti i librit “Këne-ta” ka qenë aq i madh saqëpothuaj e ka veshur të vërtetën ekampit dhe ndodhive atje. Pornuk mund ta zhbënte kurrë tëvërtetën, që ruhej prej njerëzve.Krejt ndryshe e përshkruan ndo-dhinë e “Kënetës” në romanin etij Makensian Bungo. Autori, qëe kishte parë vetë atë realitet,rrëfen vështirësitë në këtë kampdhe punën e stërmundimshme.Përshkruhen njerëzit e letrave qëjanë çuar për edukim atje dhevështirësitë e mbijetesës së tyre.Trajtesa është e ngjashme me atoqë fliten në ish-kampet naziste,uria, lufta për mbijetesë, zvetëni-mi human, i cili qëndron si sfinkskudo. Qindra të dënuar politikëmbijetojnë në ekstrem dhe duketse thjesht me qenësinë atje kanëmarrë dënimin me vdekje. Ky

është një realitet krejt ndryshe ngaai i përcjellë. Një ish-dëshmitartjetër Arshi Pipa në një poemë tëtij e përshkruan në formë poetikete “Kanali” i tij këtë dhimbje të mad-he. Dhe dëshmi të tëra, falë Insti-tutit të Krimeve të Komunizmit iukushtuan dhe dolën në 27 vitet efundit edhe nga ana e Beqir Ajazit,At Zef Pllumit, Ejëll Çobës, Sulej-man Xhixhës e pak të tjerëve.Repishti gjen metaforat më të për-shtatshme për njerëzit e kënetës:“kufoma lëvizëse” ose “leckamanë

LLETËRSIA

Letërsia dhe arti i pasluftës të gjithë këtë kalvar, që pësuan njerëzit e procesit të “Kënetëssë Maliqit”, e ndihmoi në favor të propagandës së kohës, duke i dhënë një dënim të dytëedhe më të ashpër me anë të krijimtarisë letrare. Një dënim, që sot nuk ka çmim, sepsemori jetë njerëzish, teksa paradoksalisht arti i dënoi edhe njëherë tjetër viktimat evdekura... me turp. Ndaj tragjedia e tyre duhet filluar duke e zhbërë që nga arti.

të mbuluar me baltë”, që mos mjaf-tonte puna e rëndë, por duhet tëmbaheshin të gjithë kohën tëlidhur me zinxhirë.

Megjithatë publiku i gjerë përdekada të tëra u mbajt me propa-gandën e filmit, romanin “Këneta”dhe dokumentarëve kushtuarkësaj kohe, që e bëri tragjedinë tëngjante si një shfaqje të domos-doshme të kohës kundër armikuttë klasës.

Sot, për hulumtimin e kësaj ng-jarje ka të kushtuar faqe të tëra,por duket se institucionalizimi iAutoritetit për Informimin mbiDokumentet e ish-Sigurimit të Sh-tetit, do të hedhë dritë profesion-ale për paradokset e asaj kohe. Au-toriteti, prej muajsh, në mënyrëshumë sistematike e profesionalepo sjell materialet arkivore qëgjenden për gjyqet e kohës.Ndërkohë, këtë javë, ajo ka sjellëngjarjet e Maliqit përmes një CD-je me materialet e digjitalizuaradhe ka plotësuar për publikunnjë dosje të plotë me lëndë arki-vore, foto, studime për ngjarjendhe madje edhe pjesë filmike përtë.

sonazhit, ashtu edhe në komple-ksitetin e lëndës letrare që kjo ve-për paraqet.

Përveç këtyre, për të dëshmuarvëmendjen dhe ndjesinë e autoritndaj lëndes detare do të mjaftoninsikur edhe këto tri poezi:

Deti anmik

Deti bar gjithçka, thanë tëvjetrit,

Me erë prore m’njish krahDhe pisha e pemë frytore në nji

anëI lakoi përdhe.Na, banorët e lashtë,Domi mirë tokën. Edhe gjinkal-

laveTë plasuna vape te rrajët e

pishaveU vjen era rrëshinë e jo det.Edhe fryma e zotaveU fsheh në gurë e jo në detinE njelmë! Fiqtë e ambël,Buzë-përgjakun u bien mbi kre-

naFlijimi.

Retë e oqeanitRetë e oqeanitRetë e oqeanitRetë e oqeanitRetë e oqeanit

Eci krahas me toNëpër ditën e gjatë.Aty ku vetëAsht skaji i kohës së matunMe rrahje zemre milionëshNë kërkim të nji emni.Retë me rrajë t’thella në detRriten e bahen lisa:Ndër gryckat e tyne fantazmaKonkisdadorëshVjelin pemë.

Leni lumejtLeni lumejtLeni lumejtLeni lumejtLeni lumejtLeni lumejt të derdhen të gjithë

në Adriedhe në detin Jone rrezja të lodrojë më valëpër kënaqje të zemrës e të

mendës sonë.Vashat t’i lagun kambët n’ujëpara syve tonë të qartë.

Ngjyra e grunit dhe e ullinitt’u shihet në faqe e në bebëzat e

synitdhe kulmi i shpisë të jetë bun-

gue pragu guri.

Kur të ulen valëtfryma jonë do të matetme gjansinë e detit: atëherëdo të pushojmëte kambët e bjeshkve të

bardha.

Autorët shqiptarë, mes të cilëveedhe Martin Camaj, i janë qasurdetit dhe kulturës së prejardhurprej tij jo thjesht dhe vetëm si ob-jekt estetik, por edhe si argumentndihmës në mbështetje të argu-mentit që e bën më të pranishmedhe më të qenësishme vëmendjene krijuesve shqiptarë ndaj detit.Prej këtej buron pasurimi i botësshpirtërore me kulturën detaredhe me vetë detin, si një prej sim-boleve më të rëndësishëm jo vetëmtë literaturës, por edhe tëqytetërimit njerëzor, që e vendoskulturën shqiptare përkrah asajtë fqinjëve të vet.

Shënime5 M. Camaj, Vepra letrare 1 , Shtëpia botuese

“Apollonia”, Tiranë, 1996, f. 139.2 B. Demiraj, Jeta akademike e Martin Cama-

jt , në Konferencën Shkencore Martin Camaj përkulturën shqiptare. Shkrimtari dhe albanologu,“Studime shqiptare”, Nr. 17 , Shkodër, 2011, f. 244.

3 Shih Shaban Sinani, Camaj i paskajuar,“Qendra e Studimeve Albanologjike”, Tiranë 2011dhe Shaban Sinani, Kod i ri për shenjën e vjetër nëromanin “Dranja” të Martin Camajt, “Studimefilologjike”, Nr. 3-4, Tiranë, 2009, f. 67-69.

4 Shih Arshi Pipa, Poezia dhe poetika e Cama-jt. Materiali u përkthye për “Milosao” nga ErgysPetriti. Marrë nga ALBANICA (A quoterly Jour-nal of Albanological Research and Criticism)SPECIAL ISSUE, DEDICATED TO MARTIN CA-MAJ), Numri 2, pranverë 1991. Botuar nga ArshiPipa. Botuar në “Milosao”, “Gazeta shqiptare”,Tiranë 1.7.2012.

Romani “Këneta”Që pas botimit të romanit “Këneta”, ku ngrihet deri në apoteozë forcapopullore kundër sabotatorëve dhe të huajve, ky libër ka qenë pjesë edetyrueshme e kurrikulës shkollore dhe që nga faqet e tij, breza tëtërë shqiptarësh, kanë marrë referimet e para për “armikun” HarriFultz dhe nxënësit e tij që do ekzekutoheshin me radhë. Ndërkohëpropaganda përshkruan vullnetarët, që punojnë me sakrifica, por qëjanë të vetëdijshëm dhe të kënaqur se po ia dalin vetëm falë ndihmëssë partisë.

“Këneta e Maliqit”,zhbërja e tragjedisëduhet filluar nga arti

Ditët e fundit ngjarjes iu kush-tua prej Autoritetit edhe një ak-tivitet, që tregoi staturat e vërte-ta të njerëzve të Maliqit. E ashtu-quajtura “organizatë tekniko-sabotatore” kishte në përbërje tësaj Abdyl Sharra, 35 vjeç,kryeinxhinier në ndërmarrjenpër tharjen e kënetës së Maliqit,njeriu që mori akuzën kryesoresi “iniciatori kryesor i sabotimevenë stil të gjerë për ndërmarrjet emëdha që bënte pushteti popu-llor”; Kujtim Beqirin, 30 vjeç, pin-joll i një familje patriotike, med-alje e artë në inxhinieri civile nëUniversitetin e Vjenës, drejtor nëpunimet e Maliqit; Vasil Manon,inxhinier në kënetë, që i akuzuarbashkë me të shoqen Zyrikën (ecila u pushkatua shtatzënë), përlidhjet e tyre dhe kontakte tëherëpashershme me agjentët eUNRRA-s, por edhe të denigruarnë letërsi dhe në dokumentet qëdo silleshin më vonë; PandeliZografin dhe Mario Guarnierin,gjeometra në kënetën e Maliqit;Eugenio Scaturro, italian, llogar-itar në Maliq; Mihal Strato-bërdhën, Anastas Riston dheJani Vasilin.

Fati i tyre do ishte nga lajmetkryesore, kur filli gjyqi më 8 nën-tor 1946 dhe përfunduan pas 10ditësh. “Grupi i sabotatorëve tëkënetës së Maliqit” ndiqej direktnga procesi, që transmetohejpublikisht me altoparlant, e që uzhvillua në kinema “Nacional”,me skenar të parapërgatitur nëdetajet më të vogla. Grupi i dënu-ar me vdekje u ekzekutua në Mal-iq, më 19 nëntor 1946 dhe paskësaj iu dha dërrma rreth 80 ish-nxënësve të shkollës teknike tëHarry Fulzit duke bërë sh-këputjen e gjatë të marrëdhënieveme SHBA-në e Britaninë e Madhe,për t’u bërë pjesë e familjes sëLindjes Komuniste. Në të ardh-men, Autoriteti, mund të shërbejëdhe si një vend ku mund të frymë-zohen artistët që duan të flasin përartin.

Letërsia dhe arti i viteve të paratë pasluftës të gjithë këtë kalvar,që pësuan njerëzit e Kënetës sëMaliqit, e ndihmoi në favor të pro-pagandës së kohës, duke i dhënënjë dënim të dytë edhe më të ashpërme anë të krijimtarisë letrare. Njëdënim, që sot nuk ka çmim, sepsemori jetë njerëzish, teksa paradok-salisht arti i dënoi edhe njëherëtjetër viktimat e vdekura me... turp.Ndaj tragjedia e tyre duhet filluarduke e zhbërë që nga arti.

E diel 26 Nëntor 201718 - LETERSIA SHQIPTARE

TTREGIM

Një gjetje e bukur e autorit që mund të ekranizohet për film të shkurtër. Në kohët e fundit,që i kushtohen kujtesës, ky tregim sjell një perceptim të së keqes dhe përballjes së natyr-shme me të. Autori duhet vlerësuar edhe për përpjekjen e këndshme që i jep personazhit tëvet për të hedhur dritë në zgafellet e mëndjes...

GAZ 69

NGA KONSTANDIN DHAMO

Kishte disa ditë rresht që,në trotuarin përgjatëkafenesë Killing Time,qëndronte një GAZ 69.

Herën e parë e vështrova me habidhe kërshëri, sepse paraqitja e tijnuk po më përputhej me atë çkamë kishte mbetur në kujtesë; e për-fytyroja më të madh dhe më tëzymtë dhe, mbi të gjitha, më agre-siv. E si mund ta përfytyroja ndry-she, përderisa ai çdo herë më lëviztenë sfondin njëngjyrësh të diktat-urës, duke çuar vaj dhe mort kudoqë ndalte?

Tashmë, që nga kafeneja ku ishaulur, e vëreja dhe e vëreja mepsikologjinë e një spektatori të vë-mendshëm në sallën e një teatri, icili priret çdo çast për të ndjekurngjarjet dhe fatet epersonazheve,ndonëse objekti qëkisha unë ballë për ballë nuklëvizte dhe nuk bëzante.

Po kush ta kishte vallë këtë re-likt të Sigurimit të shtetit komu-nist, këtë metaforë të mynxyrtë tëtij, që rrinte haptazi dhe si pa turpaty, midis makinave të tjera,të mod-eleve të fundit, mu si ai gangsteriqë ka marrë garanci të plotë ngakapot e policisë se, nuk e trazonnjeri?

E pra, kush e kishte dhe nga takishte nxjerrë në një gjendje aq tëmirë teknike?

Sepse, të paktën, kështu ta lintepërshtypjen nga pamja e jashtme.

Me atë të gjelbrën e shpifur ush-tarake, mushamanë e zezë blozë,parafangot me forma dhe vëllimetë plota, si nofulla të shtrënguara,me grilën e lartë të radiatorit dhe,me fenerët e rrumbullakët si sy tëshqyer, ajo makinë m’u duk veçse eshëmtuar dhe e mjerë, ndonëse nëpërgjithësi,automobilat eprodhuar tri apo katër dekada tëshkuara, të pëlqejnë dhe të joshinsë tepërmi, kur i ndesh rrallë e mërrallë nëpër rrugët e përmbyturanga trafiku, dhe të ngjallin një nos-talgji të ëmbël gjithë roman-tizëm…

Një mëngjes, të atyre të dielavetë boshatisura të Tiranës, e gjetapërsëri ndanë trotuarit gjashtëdh-jetenëntëshin, që po të më lejontedrejtshkrimi, do të kisha dashurta shkruaja gjashtenënçin…

Te xhami i derës së shoferit, texhami i ngushtë si frëngji, i kapurte mushamaja, jo drejt e te korni-za metalike e derës, ishte ngjiturnjë letër, ku shkruhej:

Shitet Me çmim të arsyeshëm Cel 0692484764Iu afrova dhe nisa t’i vij

vërdallë, siç i vihet çdo gjëje qëshitet dhe, më pas e ngjesha fytyrënpas xhamit dhe këqyra brenda nëkabinë; ndenjëse të zeza, kruskotëe zezë, timon dhe levë e gjatëmarshesh e zezë; një kult i vërtetë itë zezës, në atë skëterrën si qeliambulante burgu, ku të fusnin mepranga ndër duar dhe, të ngjesh-nin në mes dy agjentë të ngjallmësi derrat, e cila shitej me një çmimtë arsyeshëm…

- Ej ; - m’u afrua një burrë rrethtë pesëdhjetave - si po të duket?

- Pash Zotin, ku e ke rrëmuar ?Jotja është?

- Ende po.Ku e kam rrëmuar, the?Pse, pak të tilla kishte nëpër tune-let dhe nëpër magazinat e ush-trisë? Përse po çuditesh? Unë pan-deha se deshe ta blije.A e di ti se,çfarë makine është kjo? Tank oretank!Ma kanë kërkuar shumënjerëz deri tani, por unë dua ta heqaqsa e kam ndarë mendjen që nëfillim.Bjeri, bjeri llamarinës meçokun e dorës! - më propozoi, pornë fakt i ra vetë bam bam bam - Edëgjove çfarë tingulli kumbuesnxori? Ç’kanë makinat e blinduaramë tepër? Asgjë.

- Unë or mik, nuk do ta blija këtëmakinë kurrë; nuk do ta merrjamadje, as edhe po të ma falje.

- Mos u mërzit, mos u mërzit,sepse ka plot nga ata që makërkojnë.

- Çfarë pune ke bërë, apo edheçfarë pune bën tani?

- Kam qenë kapter ushtrie, mar-shall me një fjalë,siç talleshim nemes njeri – tjetrit; tani shes mate-riale ndërtimi në një pikë shumice.

- Të lumtë ty...- E mora vesh unë; ty të pëlqen

kjo BMË X5 këtu, apo ai Lexus passaj; shkëlqejnë ato, shkëlqejnë, janëtë bukura, të shpejta, luksoze samë s’ka, por me këtë nënoken timeasqë krahasohen …

… Korb i zi që çan e krakëllinkrak krak nëpër natë! Kush kishtelënguar duke e shkruar këtë vargpër këtë përbindësh të Sigurimit?Nuk po më vinte kurrsesi ndërmend autori, por kush ta kishteshkruar tjetër, përveçse ndonjëringa ata poetët e pushkatuar, tëmbetur pa varr, apo ndonjëri ngaata të burgosurit gjatë diktaturëspo aq vite sa edhe vetëMandela;krak krak korb i zi nëpërnatë...

Nuk ka arrestim në emër të pop-ullit që të mos jetë kryer me këtëmakinë, e cila i kallte datën kujtdoqë e haste përpara, qoftë edhe ras-tësisht.

Por këtë makinë nuk e përdortevetëm Sigurimi Shqiptar; këtë mak-inë e përdornin për të njëjtin qëllimtë gjitha vendet e Europës Lindore,të ashtuquajtura vende tëdemokracisë popullore, duke përf-shirë pa dyshim edhe vetë Bash-kimin Sovjetik, ku kjo makinëprodhohej...

GAZ 69! Duke përsiatur për të,filloi të më dukej sërish agresive,madje këtë herë më shumë nga ç’mëkishte mbetur në përfytyrimin tim,aqsa për një çast m’u bë sikur do t’i

zgjoheshin instinktet, do të përn-dizej dhe, të gjitha ato makina far-furitëse përqark, do t’i ngjeshteshuk në një qoshe!

GAZ 69, Gorkovski AvtoZavod ;i plotësova këto iniciale cirilikedhe, atëherë u kujtova se kjo mak-inë prodhohej në uzinën e një qyte-ti që mbante emrin e shkrimtaritMaksim Gorki, emër që tashmë iakanë hequr, ashtu si edhe Stalin-gradit, etj...

Por këto iniciale, në gjuhën sh-qipe formojnë një fjalë që ka disakuptime dhe ja : gaz - ndjenjë gëzi-mi, hareje dhe kënaqësie…

Por ky GAZ vetëm gaz nuk sillte...Pas ndonjë muaji u ktheva

përsëri te kafeneja Killing Time dhepërsëri e gjeta gjashtëdh-jetenëntëshin ndanë trotuarit.Nukpo iu ndaka këtij vendi, e shpotitame vete kapterin e qerestesë; o e shetkëtu rrotull, o plas!

Mirëpo, kur iu afrova makinës,vura re se, ajo letra e ngjitur texhami, tek e cila shkruhej shitet, nukishte më.Pa dale...

- Ulu këtu nëse dëshiron - më ftoi

me shumë mirësjellje në tryezën e tijnjë ish i burgosur politik, dukebuzëqeshur intrigueshëm - Gjith-monë kam dashur të pi një kafe mety, por ti se ç’vjen me ca tipa që unënuk i honeps fare.Heu ; s’mbahetmend sa vite kemi që njihemi së lar-gu , kështu ?

E falënderova dhe u ula, për mëtepër, ngaqë nuk pashë të kishtetryezë të lirë.

- Po shihja atë makinën aty, atëmakinën e Sigurimit; ka kaq kohëqë i zoti i saj e parkon këtej me kokë-fortësi, gjersa ta heqë qafe.

- O,e ka hequr qafe sakaq,e kahequr qafe; gjithmonë gjendet njëbudalla në kësi rastesh.Ia bleva unë...

- Ti , ti i burgosuri i ndërgjegjes !?- Po, po unë; aqsa më kërkoi.- Të shohim çfarë do të na kallë-

zosh ...- Për burgun asqë do ta hap gojën,

sepse për çudi , ka filluar të më duketsikur riprodhoj përmendsh ca his-torira të të tjerëve , por për Gazin ,po : i kisha aq para pra…

- Nuk e pata fjalën te paratë jo,por desha të di se, si mundesh pikër-isht ti të futesh, e pale ta ngasëshatë makinë! Atë makinë me të cilënnjë ditë të mallkuar erdhën dhe tëlidhën me pranga! Nuk të kap frikadhe paniku si dikur? Nuk acarohesh?

- Ah,sa mirë e ngas unë atë mak-inë, sa mirë e ngas.U gëzova sikalamajtë, kur e pashë për herë tëparë, aty te trotuari dhe, menjëherëmë lindi dëshira ta bëj timen.Nuk urrëqetha nga frika se mos kishinardhur të më arrestonin prapë,jo,jo.Nuk jemi më në vitet ’70 apo ‘80;jemi në vitin 2007, thellësisht nëdemokraci…

Me atë makinë po vetëkryej njëpsikoterapi të dobishme dhe tësuksesshme.Ja, tashmë e zotëroj

NGA ILIR KALEMAJ

Kohë vjeshtake

Vjeshtat qe rrokullisen në honin e kohës,firojnë si rëra mes gishtave kur fryn erë,ashtu përhumbtas dhe pakuptuar,si shiu i qetë e i pandërprerë.

Frymorë që gjallojnë mes motevedhe ata që jetojnë veç për një ditënën një diell arrijnë të ngrohen,me vete nuk marrin prikë.

Disa e marrin disi kaluar,çdo emocioni i frigohen të tjerëka nga ata që jeta u kalon tangent,për ta koha nuk ka asnjë vlerë.

Bëjnë hije mbi dhé dhe emër lënë pas,ata që çastin jetojnë,që nuk janë kalimtarë rastësorë,por dinë të qeshin dhe dashurojnë.

Ata që pasionin e kanë nën lëkurë,që jetojnë si t’ish e fundit ditë,që punojnë sikur jeta mos të kish fund kurrë,ata, të bekuarit nga Perënditë.

unë mjetin e robëruesve të mi.Kamfilluar ta luaj arrestimin tim, ta talldhe ta përqesh dhe, për rrjedhojëedhe ta zhdramatizoj.Shih, çfarë itin-erari përshkoj: nisem nga shtëpia qëkam pasur, kur më vunë prangat dhevete deri te burgu i vjetër i Tiranës,tek i cili më hodhën në fillim. Gati -gati po zbatoj atë formulën plumbidel me plumb.

Në fillim, mbi xhamin e përparmë,vura fotografinë, ku kishin dalë kokëmë kokë ime më me tim atë, dukebuzëqeshur, siç i kishte urdhëruarpara shkrepjes fotografi dhe, sa herëe ndalja Gazin për pak çaste ndanëportës së zezë të burgut, bashkëbise-doja me ta, dënueshmërisht të mir-it, si me Zotin vetë ! Ata vdiqën nëpikëllim njeri pas tjetrit, gjatë kohësqë unë isha në birucë , kështu që s’ivarrosa dot, sepse nuk më dhanë lejë.Por, bashkëbisedova me ta dhe u qetë-suan kur i sigurova se tashmë ishakrejtësisht i lirë ...

Pas shtatë ditësh, si të vazhdojatë kryeja një detyrim moral të një-mendtë, ngjita po n’atë vend fo-tografinë e ish të fejuarës sime!Njëzetvjeçare,me flokë të gjatë qës’harrohen, ajo shndrit n’atë pozë,tek të vështron me çiltërsi...

Edhe ish të fejuarën e çova gjer teporta e burgut, por nuk bashkëbise-dova; veçse i urova jetë të lumtur nëfamiljen e saj të re, paçka se u sh-këput prerazi prej meje, që atë ditëqë më arrestuan...

Dhe nënqesh unë me ironi kurmbërrij atje ; ironinë, sidoqoftë s’e eshmanga dot. Nuk kam menduar tëhakmerrem ndaj spiunëve të mi,sepse ne të burgut përbëjmë një sisekt fetar më vete, që predikon për-parësisht urti dhe paqësim, por tëpaktën këto ecejaket e përcaktu-ara në fillim, si të ditës së ar-restimit e tash së fundmi edherevani shpërthyes udhëve ngado,po ma qetësojnë shpirtin sëtepërmi, siç ta thashë një herë,prandaj një ditë t’afërme do tëqesh me të madhe ja, duke e pa-sur në dorën time timonin e kësajmakine…

Nje grimcë kohe mbart brenda pafundësinësikur të jetuarit t’ishte art,të dish të shijosh mrekullinëe të qënurit thjesht i gjallë.

NostalgjiDisa tezga të braktisuranjë pasdite fundgushti e mekur,dy pëllumba gushbardhe që aviten,disi të ndrojtur, disi të trembur.

Nënokja tek ecen kerrusur nen barren ekohes,ndanë pallatit të verdhë,në qoshkat e të cilit lodrojnë zhurrmshëmndoca cunakë,ndërkohë që fryn nje fllad i lehtëavatar i kohës që lamë.

Llulla nën cepin e buzës së djersiture punëtorit t’rraskapitur n’zheg,me kokën anash varur,dhe kasketën rënë mbi brez.

Pranë kopshtit eremirë,tërheq vemendjen kaltërsia e syve të sajnën prarimin e flokeve me t’cilat era lodronshoqëruar me valsin e lumturisëqë ndanë jetës të fton.

Pa kohëNetë të bardha nën të pafundmen hapësirëmbi botën e paqenë të ftojnë të meditoshpranë vetes pak rum të lirë,nuk do gjë tjetër, veç të jetosh.

Me zemër tej në tundrën e bardhë,

PPOEZIA

Autori nuk i shkëputet dot filozofimit në poezinë e vet.Mënyra sesi e përcjell filozofinë në këtë hulli e tregon vërtetautor më shumë pretendime...

E diel 26 Nëntor 2017 - 19STUDIM

me mendje si sufist, përhapur mbi shkretëtirë,skllav i pasionit, beduin i shpirtitmendoj për atë çka në jetë është më mirë.

Sofist cinik, bohem pa cak,peng i dëshirave rastësore,kështu endet ky shpirt i lirë,in perpetum prore.

DimërRa ky mot e nuk u pamëmbështjellë mistershëm në kët’acarna ndan ndër pole të skajshëmky i ftohtë idhnak, i marrë.

Kujtimi i një çasti që ska ndodhur,shpresa e marrë për deja vú,çdo gjë e veshur me tisin e bardhë,sinjal që më drejton kah ty.

PragvereVesë diamantesh,n’prag t’agut shtrirë si tapet,ende mbështjellë në freskinë joshësepara t’nxehtit afrikanqë në derën e shpirtit nis e troket.

Ndezja e ngjyravenën përthyerjen e dritëst’ aurorës mitikesjell Pashkën e jetëssi një flutur magjike.

Njeriu dhe turmaNë metrotë e bjerra,Tërhiqen turma

zvarrë,Kapen pas hekurash të ndryshkur,

nga koha,Si njerëz që përqafohenKur ndjejnë mall.

Humbet njeriu,Në vrapin e kohës,E kaplon vetmia,Mërzia e post-modernitetit.,

Rishpik veten në turmën gri,Bërtet nevoja për ekzistencëNuk gjen as paqe, as qetësi,Në përpjekje për të gjeturveten e vet.

Detari

Fanari që sheh detarin’mes të blusë së paanë,ndrin si aurora n’ag,zemrën që në vetmi qan.

Zbulon misteret e detrave të thellë,marinari xhaketë-zbërthyer,tek mërmërin këngë të vjetra,si pirat mendje-rrëmbyer.

Modernity and humanismFinding light amongst life’s miseries,continue hopping when all falters,standing by your idealseven when they betray false convictions,that’s modern challenges in a nutshell.

To witness peace on the face of war,To be hopeful when all hope flies,To expect the unexpected when all falters,To be human after all.

AARGUMENT

Të gjithë ata – të shumtë a të paktë, kjo nuk ka rëndësi – që sot i shohin me mospërfillje e mosbesim të tilla vargje dhe qëçuditen nga një mendësi e tillë, e cila përfytyron se si njeriu i vë vetes detyra përpara historisë dhe shoqërisë dhe se si ailufton për të zhdukur vuajtjet e popullit, e gjithë kjo kategori njerëzish natyrisht as që do t’ia dijë për një letërsi të tillë,domethënë për letërsinë e vërtetë, na shpjegon autori duke bërë një apologji të kësaj vepre...

Dritëroi dhe “Komunistët”NGA SHPËTIM ÇUÇKA

VVVVVijojijojijojijojijojStudiuesit, historianët, publicistëtdhe shkrimtarët e sotëm kanë tëdrejtën e tyre ta quajnë diçka tëvjetëruar politizimin e D. Agollit.Ata kanë të drejtën e tyre të dalinpara shoqërisë si të papolitizuar,jashtë çdo politike e mbi çdo sh-tresë shoqërore. Tjetër punëpastaj, nëse njerëzit e besojnë këtëpozë apo jo. Këtu vjen në kujtesënjë shprehje shumë e njohur dheshumë e thjeshtë: “Jeta jashtë poli-tikës është gënjeshtër dhehipokrizi”.

Mirëpo edhe D. Agolli kishte tëdrejtën e tij, ashtu si pjesa më emirë e krijuesve tanë të të gjithakohërave, të mbante qëndrim tëhapur politik: në të mirë të popul-lit. Dhe ja përse:

Fëmijë,ku ta dinim ne

aherëSe vendi

do na thosh:tani në dorë

Do merrnibanka,

trena,buldozerë,

Fabrika,ara,

varka dhe vaporë…Fëmijë,

ku ta dinimse një ditëz

Do piketonimFierzë

e Va Dejë,T’i lidhnim

telaMokrës dhe Mirditës

Dhe malevet’u thoshim:

Eh, me lejë?Me lejë,

male?Lërnani

t’ju çajmë!

Një jete të tillë, jetës së punësndërtimtare, mund t’i ngrihenkëngë. Madje jo vetëm mund, porduhet t’i ngrihen këngë. Pikërishtkëta ka bërë D. Agolli. Ai i ka kën-duar punës së një populli të tërë!Dhe burim i frymëzimit të tij kaqenë shpirti popullor:

Do thoni ju:po plakesh

në mendime,Po bëhesh

dalngadalëkonservator.

Se vargjetkanë ritëm,

kanë rimë,Se vargjet

kanë shpirtinpopullor…

Ky shpirttë lulëzojë

varg pas vargu,Pa vërmëni

llagapesa të doni!

Atë si simfoni

e ndiejsë largu,

E ndiej si bubullimë dhe jehonë.

Dhe, sikur ta kishte parandier re-agimin e ndonjë lexuesi mosbesuesdhe të ftohtë ndaj problemeve tëvërteta të jetës shoqërore, D. Agollivazhdon:

Më falniqë u bëra i mërzitshëm

Dhe vargjetpo i mbush

me didaktikë,Me frymë

agjitacionitë përditshëm,

Pa abstraksion,po drejt

e në praktikë!Po ndonjëherë

duhet dhe praktika,Që thellë

të kuptohetpoetika…

E tillë ishte poezia e D. Agollitafro pesëdhjetë vjet më parë. Gjith-kush ka të drejtën të pyesë: Po sot,ç’tema prekin poetët e sh-krimtarët? Sa të lidhura me reali-tetin, me praktikën, janë krijimete tyre? Dhe cili është ky realitet,kjo praktikë?

Të krijohet përshtypja se sotkëto pyetje nuk shtrohen pothua-jse fare dhe se për realitetin, përjetën praktike në shoqërinë tonë,mund të ketë aq pikëpamje, sanjerëz janë. Gjithnjë në rast sekëta njerëz e vrasin mendjen përtë tilla çështje dhe nëse ata – përshkak të halleve a jetës parazitareqë bëjnë – nuk e kanë kyçur për-fundimisht kutizën e mendimitduke e hedhur hapësin në ndonjëhumbëtirë.

Pyetjet e mësipërme nuk shtro-hen edhe për një arsye tjetër, më“estetike”: arti, letërsia, nuk shi-hen si veprimtari shoqërore, pra,veprimtari me përgjegjësi sho-qërore, me përgjegjësi përpara sho-qërisë. Arti e letërsia tani shihensi çështje vetjake e artistit dheletrarit, i cili para së gjithash dhekryesisht e sheh krijimtarinë e tijsi krijimtari financiare duke mbaj-tur parasysh shije dhe blerës tëhuaj.

Përkundrazi, njerëzit, të cilëvepoeti u kushton poemën e tij, janëtë veçantë dhe koha që i lindi ish-te gjithashtu e veçantë. Ishte njërealitet i heshtur e pa bujë, si jetae njerëzve të thjeshtë, si vetë këtanjerëz të thjeshtë e të pjekur ngajeta:

Kalon një kohëe duke u menduar

Për çka këndovae shkrova

vjet me radhë,Më dilni ju

përparatë ngarkuar

Me shqetësime,munde,

luftë,halle.

Mes dhembjevetë forta,

të gjakosura,Ju lindi

komunizminëpër zjarre,

Që dhembjetnë karvanë

të pasosuraT’ia fshinit

gjithë botësshqiptare.

Dhe dhembjes’kishte pak

kjo botë

e maleve;Një gur të rrokullisje,

do dëgjojeRënkimin

kombëtarsi ankth të valëve

Në breg të detitpara se të agojë.

Por jupërveshët krahët

dhe si buajIu futët

Shqipërisëlënë djerrë

Dhe në djerrinëmbollët

jetën tuajQë s’ishte mbjellë

kurrë ndonjëherë…

Sikur njerëzit e sotëm të shih-nin në ndonjë galeri arti të tillatablo, vallë ç’do të mendonin: qëato janë realiste apo sajesa pik-torësh të çartur? Poema e DritëroAgollit, e gjithë poezia dhe pjesamë e mirë e prozës, janë dëshmi evërtetësisë së këtyre tablove. Ndajedhe të tilla vargje, jo vetëm përrrjedhshmërinë dhe harmoninë etyre, kumbojnë e ngjallin përje-time të thella në njerëzit me për-vojë të shëndoshë jete, në njerëzitqë e kanë lexuar librin e hidhur tëjetës dhe nuk janë rritur me ën-drra pa themele.

Vijon poema:

Dhe malet hijerëndëfrymë morën

Dhe mijra luleish-djerrina

hapi.Urryet fodullëkun,

pabesitëDhe rrënjët

ua kërkuat,ua shkulët

Dhe te ky vendi kaltër

dhe me dritëMe maskarenj

në sofërnuk u ulët.

Në shoqërinë tonë sot nuk përç-mohet fodullëku, përkundrazi.Nuk u çirret maska pabesive,përkundrazi. Dhe shoqërimi memaskarenjtë është shenjë pozitedhe kryelartësie shoqërore.

Shkruan më tej poeti:

Premtimin ne ia dhamëhistorisë

T’ia fshijmëvojtjet

popullit ngadolëm,

T’i vëmë krahëgjithë Shqipërisë,

Ndaj muskujtedhe mendjen tonë

mbollëm.

Të gjithë ata – të shumtë a tëpaktë, kjo nuk ka rëndësi – që soti shohin me mospërfillje e mosbe-sim të tilla vargje dhe që çuditennga një mendësi e tillë, e cila për-fytyron se si njeriu i vë vetesdetyra përpara historisë dhe sho-qërisë dhe se si ai lufton për të zh-dukur vuajtjet e popullit, e gjithëkjo kategori njerëzish natyrishtas që do t’ia dijë për një letërsi tëtillë, domethënë për letërsinë evërtetë.

Dhe jo më kot punët tona sh-kojnë kështu si shkojnë: me shi-frat e larta të papunësisë dhe tëkriminalitetit, me rënien moraledhe mendore të masës së madhe tëpopullsisë, me degradimin e mje-disit dhe të natyrës. Me shumëplagë të tjera shoqërore, që ngjal-lin dëshpërim të thellë dhe që ikanë dhënë shkas shprehjes sëzymtë: “Ky vend s’bëhet”.

Mesazhet e D. Agollit, mesazhete poemës “Komunistët”, tingël-lojnë (për ata të paktë që mund t’ilexojnë) si diçka vegimtare, si gjur-më të një epoke aq të largët, sa nëtë vërtetë duket sikur nuk ka ekz-istuar kurrë. Kundërshtarët e sëmirës së popullit ia kanë arriturqëllimit: të bëjnë të harrohetmadhështia e jetës ndërtimtaredhe e këngës kushtuar kësaj jete,e jetës dhe këngës së punës. Dhekanë ngjallur iluzionin e jetës sëqejfit dhe këngën e qejfit (Si shk-ruhet mureve të kryeqytetit? Jetaosh qef !).

Ndërkaq një popull i tërë mbe-tet:

anës dritës i paparë,…………………….pranë dijes i panxënë…

E diel 26 Nëntor 201720 -NENTORI XX

EEKSPOZITA

Ekspozita vjetore e pikturës “Nëntor” eshte nje veprimtari me histori pasi dhe vete formimi i saj ka nje domethenie. Ajou ideau dhe u realizua nga artistet Llambi Blido, Stefan Taçi dhe Besim Tula si thyerje e heshtjes artistike te vitit tengurte 97, si dhe nje kunderqendrim ndaj frymes modiste te rrepte ne art te asaj periudhe, ku piktura quhej nje gje ekaluar. Me kalimin e kohes kjo u pa qe nuk ishte e vertete, ishte nje keqkuptim i nxituar i tyre.

NGA BESIM TULA*

Thenia e nje artisti të madhsi Renoir: “Il y a dans lapeinture quelque chose deplus, qui ne s’explique pas,

qui est essentiel.”( Ka dicka meshume ne pikture, qe nuk shpjego-het, por qe eshte thelbesore.) pohonenigmen e kesaj dege te artit, pik-tures, qe realizohet teresisht medore e cila ka nxitur filozofe qe ngaGreqia e lashte, Hegel, Merlau-Pon-ty, Heidegger, Sartre etj te zberthe-jne misterin e emocionit te pak-thyeshem. Piktura te lejon qe necdo kohe te kesh mundesine e kr-ijimit dhe te mos kesh distaca nder-prerese siç mund te jete koha e re-alizimit teknik te vepres sic ndodhne instalacione,performanca,videoetj te cilat kane pjese te prodhuraapo te gateshme. Ketu nuk humbetasnje ide apo nxitje krijuese. Ek-spozita “Nentor” ka ruajtur me be-snikeri vizatimin dhe ngjyrimin, tecilat pervec se jane te dhena vetiakepor duan me dhjetra vite te pervet-sohen dhe te kombinohen, pasi pik-tura eshte art akademik. Ne keteaktivitet nuk mund te marre pjeseasnje krijues qe nuk mbaruar sh-kollen e larte per kete dege dhe tekete nje stazh te pranueshem.Mund ta them me pergjegjesi qe neartin e vendit tone per shume ar-sye piktura eshte na avangarde dheme karakter vetiak ne krahasim medeget e tjera te arteve pamore.

Ekspozita vjetore e pikturës“Nëntor” eshte nje veprimtari mehistori pasi dhe vete formimi i sajka nje domethenie. Ajo u ideau dheu realizua nga artistet Llambi Bli-do, StefanTaçi dhe Besim Tula sithyerje e heshtjes artistike te vititte ngurte 97, si dhe nje kunderqen-drim ndaj frymes modiste te rreptene art te asaj periudhe, ku pikturaquhej nje gje e kaluar. Me kalimin ekohes kjo u pa qe nuk ishte evertete, ishte nje keqkuptim i nxi-tuar i tyre. Artistin e mire nuk enxjerr tendenca artistike, por ajocfare ai e ka per ideal dhe ndjesi.Ajo sivjet feston dy dekada. 20 vitene jeten e secilit krijues behen ndry-shime te medha,nga femije beheshi ri nga i ri behesh burre apo ngaburre i moshuar. Jane ndryshimeesenciale te kuptimit te jetes dhekulturimit te cilat po qe se nuk icfrytezon mire ke humbur periudhate pa kthyeshme. Kjo ekspozite nejeten e krijuesve pjesemarres kakrijuar histori dhe rritje. Aq meteper kur kemi te bejme me nje vendku balancat ne mes te numrit temadh te te rinjve qe mbarojne sh-kollat per art dhe kushteve te nx-itjese se tyre krijuese jane ne dis-proporcion. Perfundojne çdo vit perdeget artistike vizuale me qindrate rinj ne shtet dhe ne privat dhenuk mendon kush per to. A mundte ndizet zjarr pa shkendije?

Si vend i vogel Shqiperia nukparaqet asnje interes per kurator-et e huaj. Athere perse nje I ri du-het te kaloje “ferrin” kulturimit,pergatitjes profesionale dhe rrug-es se gjate deri sa krijon mardhe-nien vetiake me artin apo sic thu-het individualitetit kur nuk nukka asnje shprese per tu evidentu-ar? Ne tavolina te rinjesh ne kaf-ene biseda me e gjalle dhe terheqseeshte se si te shkosh ne nje shtettjeter dhe te realizosh endrren per

artin. Kjo eshte dramatike. Veprim-tarite jane te pakta po ashtu dhestimujt. Ngjarja me e madhe e vititsic eshte konkursi Onufri ne vendqe te ishte hapsira me e madhe perartin tone pasi ka mbeshtejen tere-sore te shtetit, ekspozon vetem 10apo njezet artiste,nje pjese dhe tehuaj per ti dhene karakter “nderko-mbetar”. Mbi kete terren jo nxitesveprimtaria “Nentor” kane qenenje dritare e hapur apo nje preherper tu ulur nje pjese piktoresh perte paraqitur cdo vit dhe konfron-tuar krijimet me publikun, kritik-en apo me dialogun mes krijuesve.

Arti nuk ka qene asnjehere njeveprim i thjeshte. Ne nje shekull10 apo 15 artiste mund ta perfaq-sojne ate. Beteja eshte emadhe.Secili artist desheron te jetepjese e ketij numri. Natyrishtperzgjedhja nuk eshte me ne dorene artistit, por te kritikes,esteteve,analisteve dhe historian-eve te artit etj. Pasioni, seriozitetidhe perkushtimi jane kushte perte arritur nje rezultat. Ketu kemiartiste te perkushtuar si ato tebrezit te rritur ashtu dhe te rinj.Kujtojme vepra te arritura qe kaneqene rrjedhoje e ketij aktiviteti si“Autoportreti” veper dramatike eSali Shijakut, “Pranvere” e SadikKacelit, “Nena “ e Isuf Sulovarit,“Takimi” i Vilson Kilices , “Ne are”e Zef Shoshit, “Portet” i LlambiBlidos, “Fshatari me celular” e Is-mail Lulanit, “Duart e nenes” eStefan Tacit, “Ija” e Bashkim Der-vishit, “Diogjeni”i Aleksander Fil-ipit , “Deshmitari”i Gazmend Lekes, “Lojera te rrezikeshme” e AndiHiles, “Ne dasem” e Brikena Ber-dos etj. Subjekti visual ne keto ve-pra ka qene i qarte dhe i interpret-uar me profesionalizem etj. dhebejne pjese ne galerine vetiake tesecilit. Ketu jane rritur ne krijm-tarine e tyre te rinj qe kane aftesiapo te dhena koloristike si EnielaVevecka, Orlis Vathi, Dea Tili e mete rinjte si Denisa Brahimi, Erin-da Dibra etj. Kushtet e konkurenc-es qe krijon vetevetiu ekspozita ibejne mire autorit pasi impenjimieshte me i madh, si ne çdo cfaqjeku marrin pjese shumekonkurente. Per te argumentuarseriozitetin dhe perkushtimin nejeten e tyre qe kane keto artiste poshpjegoj disa prej veprimeve jo nor-male qe kane bere: Llambi Blido sinje nga themeluesit e kesaj ek-spozite, ne marredhenien e tij indi-viduale me vijen dhe tingullinkoloristik, rrezistoi me shume se20 vite, deri ne vitet 90, pa ekspo-zuar qe te mos devijonte konceptetdhe ndjesite per krijimin. Po perkaq vite ai fillonte te krijonte qe neora 3-4 te mengjezit. Desheronte qepjesa me e virgjer e dites ti kushto-hesh krijimit dhe pastaj shkontene pune. Ismail Lulani, njeri ngaish pjesmarresit, u ftua si pedagogi piktures ne UA(Instituti i Larte i

Arteve), por mbas disa u koheshnuk duroi dhe u kthye ne Shkoder.Vetem atje krijimi kishte folene.Sakrifikoi karreren per imazhet qekerkonin tjeter atmosfere. Kseno-fon Dilo me entuziazmin qe e kar-akterizonte per perparimin e artitsolli nga Parisi programet mesimo-re qe zhvilloheshin atje duke i ap-likuar ne shkollen tone. Krijoihapesira lirie artistike per studen-tet. Ndertoi ne Institut e Larte teArteve (sot UA) studiot e para mod-erne me drite te bolleshme ngaveriu.U kritikua nga udheheqja ediktatures, per ekstavagancen vel-limore te arkitektures. U denuaduke e hequr nga shkolla. Ale-ksander Filipi e fillon krijimin e tijne dite e para mbasi eshte mbyllurekspozita dhe i takon gjithe viti temerret me te, duke ju bere ferr 10diteshi i pushimeve me familjen,pasi e shkeput nga piktura. Bash-kim Dervishi perkryen detajin dhekontrollon çdo pore te siperfaqesqe ajo te jete e bindur ndaj ndje-sise se tij. Ai mund te mbushe njetablo 2 metroshe me penelin me teholle ate nr. 1 (gati perkushtim fe-tar). Gjate ekzekutimit te puneshumb oreksin dhe ka rritje te pul-sit. Gazmend Leka prej kushedi savitesh nuk ka ngrene dreke neshtepi si te gjithe njerezit e

tjere,vetem per te mos nderprerelidhjen me krijimin. Gati 10 ore nestudio. Nje sasi oresh rekord per-balle vepres. Vetem keshtu mundte ndertohej subjekti i tij visualduke u qartesuar,fuqizuar dhethjeshtuar nga vepra ne veper. Ste-fan Taci ka diplomuar per skulp-ture, por ngjyren e ndjen dhe e per-dor me galleri te jashteza-koneshme. Rast i rralle ne artintone. Shume nga ne do te na duhejmbase kohe per te krijuar njetavaloce aq te pasur, te cilen ai nuke ka problem. Agron Mesi mundta ekzekutoje me dhjetra here xhes-tin e gjurmes qe ajo te ketefreskine,emocionin,balancen,tingullindhe improvizimin. Vepra qe ekspo-zohet eshte gjurma me shpreheseqe ky i jep te drejten e perfaqesimitduke e quajtur veprimin autopejza-zh pasi ai i perfaqeson emocionet.Robert Guci eshte I papermbajturne zhvillimin e penaltes dhe krijimine pafund te nunacave duke i bash-kangjitur kesaj dhe nje vizatim tendjeshem.Krijimet e tij kane ruajnndjesine e modernes. Mund te ren-ditnim jeten plot sakrifica per artinte shume krijuesve si Buron Kaceli,Merita Selimi, Llazar Taci,LlazarMyzeqari, Kujtim Buza, etj.Ketomund te duken te cuditeshme perlexues jashte fushes se artit, por janekrejtesisht te pranueshme perkoleget. Art nuk behet per tu dukur,per mode, per profesion apo per tupranuar nga kuratori duke iu peru-lur idese se tij, etj. Ai behet se nukmund te rrije autori pa e realizuarate ,pasi nuk mund te duroje presio-nin per te dale “ne jete” imazhi ngabrendesia e ndjesive te tij.

Ekspozita”Nentor” I jep perpar-si mendimit . Ne kete 20 vjetor tekkrijuesit ndjehet nje zgjerim I sub-jekteve ne trajtimin e temave te ko-hes apo sic shprehet kritiku dhe filo-zofi Boris Grojs artistet e kane shokkohen. Kjo i jep mundesi artistit tejete realist (nje stad i ri i qendrimitndaj artit si arsye). Artisti nuk mundte shperdoroje thellsine e mendimitper tu bere i pranueshem menjeherenga populli. Ndodh qe ai te jete Ikuptueshem vetem brenda kolegeveapo dhe kritikes. Kur gazetarja

Catherine Greniere e pyeti artistinChristian Boltanskin se imagjinoniqe ju te ftoni nje mik apo nje te afermqe nuk ka asnje lidhje me artin ekesaj tendence, si do t’ja shpjegoniju? Christian Boltanskin ju pergjigj:Pyetja juaj me kujton nje histori qeme ngjau me ekspoziten instalacionper Saint-Jacques de Compostelle.Muzeu ne ate kohe nuk ishte i lire,por me dha mundesine ta realizojaretrospektiven timen te madhe nenje kishe. Ne diten e perurimit njegrua e moshuar me takoi dhe me thase cfare do te behej aty. Une ju pergjig-ja se po realizonim nje festim pernder te vdekurve. Ajo e perjetoi ek-spoziten si nje ngjarje te mrekul-lueshme. Neqoftese une do ti thojase po organizohej nje ekspozite eartit bashkohes, do te zemrohej seperse do te behej kjo ne kishe ne ketevend te zotit…Arti ne thelb krijonqe te nxise probleme,te jape emocion,por pa kthyer pergjigje.” Artistimundohet te hyje me thelle tek sub-jekti duke e pare ate nga ana ebrendeshme dhe nga ajo qe mbulo-het per te mos u dukur. Tek disapjesemarres te rinje shohim ten-denca te ketij qendrimi duke anali-zuar me thelle realitetin. Veprat eBrikena Berdos, Andi Hiles, DenisaBrahimit,Orlis Vathit etj. e fokuso-jne mire kete gje. Ka dicka qe I lidhketo. Punimet e ekspozites kane njengjashmeri me njera-tjetren. Ar-tistet pjesemarres e krijojne me im-penjim vepren. Kjo ngarkese eshtenje garanci e mire.

Ne fillimet e saj kane qene 12 pjese-marres te cilet i besuan ketij aktivi-teti si prof.Abdurrahim Buzesmjeshtri i koloristikes dhe individu-aliteti artistik ne artin tone,nemenyre simbolike familja e tij ekspo-zoi dy vepra, prof.Sadik Kaceli, IsufSulovari, Agim Zajmi, Pandi Mele,Ismail Lulani, Niko Progri, VilsonKilica, Sali Shijaku, Ksenofon Dilote gjthe pjestar te histories se artittone. Numri i tyre ka ardhur duke urritur nga nje edicion ne tjetrin mete rinj.

Sigurisht si nje aktivitet privatai nuk ka mundesi te zgjerohetshume pasi nuk mund te menax-hohet. Organizuesit jane krijuesdhe nuk mund te shpenzojne ko-hen krijuese per tja kushtuarzgjerimit te veprimtarise. Ne nukpranojme peisazhe te bera drejtper-drejt nga natyra, pasi ato nuk sjell-in asgje te re pervecse nje repor-tazhi koloristik ku mali blu , pemajeshile dhe toka oker ose kafe etj.Duhet te afrohesh qe te shoheshemrin e autorit te ndjesh ndry-shimin dhe subjektet janemale,fusha apo rruge fshati te beraper 2-3 ore, nga te cilat nuk merridene se ne cfare kohe jetojme. Ek-spozita “Nentor” eshte e kundertaper vepren me te cilat do te marrepjese piktori ka nje vit kohe.

*Piktor*Piktor*Piktor*Piktor*Piktor, kritik ar, kritik ar, kritik ar, kritik ar, kritik artititititi

Piktura, misterii emocionit tëpakthyeshëm

Bashkim Dervishi “Dhuna”, 100x76 cm, vaj në kanvacë

Llazar Taçi “Martirët e “Ambasadës”26 shkurt 1951",100x80 cm, vaj në kanvacë

Aleksander Filipi “Rrobat e mbretit”,162 x 130 cm, vaj në kanavacë

Brikena Berdo “Swalla generation” 110 x 160 cm, vaj në kanavacë

E diel 26 Nëntor 2017 - 21OPINION

Nderim për vizionin e Shtrausitdhe një stacion që ne e humbëm

Opinioni i Ditës

Nga Ilir Meta

(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)

... modeste në kujtim të 30-vje-torit të vizitës së parë në Sh-qipërinë komuniste të kryeminis-trit bavarez, Franz Josef Straus.

Sot jam edhe më shumë i gëzuarqë në cilësinë e Presidentit të Re-publikës t’i jap në emër të qyteta-rëve shqiptarë një vlerësim tëposaçëm, këtij personaliteti tëmadh e të shquar politik jo vetëmpër gjermanët, por edhe për sh-qiptarët.

Franz Josef Straus zë një vendtë veçantë në memorien tonë kole-ktive si i vetmi politikan perëndi-mor, që vizitoi Shqipërinë e izolu-ar komuniste para rënies së per-des së hekurt.

Kjo vizitë ngjalli shumë shpresënë rrethin e atyre që kuptonin atip-izmin e saj për rrethanat e kohës.Dhe sot, ende flasim për ndry-shimet epokale që do të kishtesjellë, nëse do të ishte kuptuar siduhej mesazhi që ai përcolli në Ti-ranën zyrtare.

Sot ne e dimë, se guximi dhe viz-ioni i Shtrausit për të vizituar Ti-ranën shoqërohej me një oportu-nitet të jashtëzakonshëm, që do tëkishte transformuar krejt his-torinë dhe marrëdhënien tonë meEuropën dhe botën.

Sot ne e dimë se autori i librit“Projekti i Madh” europian kish-te vizionin largpamës për ta parë

kufirin e Europës të shtrirë edhenë Lindje të saj. Pavarësisht këtijstacioni të humbur prej nesh, vizi-ta e Shtraus në Tiranë padyshimqë përbën gurthemelin e 30-vje-torit të marrëdhënieve diploma-tike të rivendosura ndërmjet Sh-qipërisë dhe Gjermanisë.

Ndaj, kjo ceremoni në 105-vje-torin e Pavarësisë së Shqipërisë

është shprehje e vullnetit më tësinqertë jo vetëm për të vlerësuarnjë mik të shqiptarëve, por edhepër të rikonfirmuar perspektivëne shkëlqyer të marrëdhënieve qëkanë vendosur dy vendet tona.

Gjermania është konsoliduartashmë si partner kyç e strategjikpër Shqipërinë, por edhe për sigur-inë, paqen dhe begatinë për të gjithëBallkanin Perëndimor.

Gjermania është sot shtëpia eshumë shqiptarëve, të cilët janëintegruar më së miri dhe e për-faqësojnë denjësisht imazhin evendit të tyre.

Ne jemi mirënjohës për mbësh-tetjen që Gjermania ka dhënë ena jep, për integrimin evropian,për të gjithë atë ndihmë të jash-tëzakonshme në ekonomi, infras-trukturë, energji dhe në të gjithë

sektorët e tjerë jetikë për një zh-villim të qëndrueshëm social dheekonomik dhe për një arsimimprofesional, veçanërisht për rin-inë tonë.

Presidenti Steinmeier më sig-uroi gjatë vizitës që zhvillova nëBerlin se marrëdhëniet me Sh-qipërinë do të vazhdojnë të jenëtë një rëndësie të veçantë për Gjer-maninë, si marrëdhënie tepër tërëndësishme për të gjithë stabili-tetin dhe perspektivën evropianetë rajonit tonë.

Ne jemi me fat që kemi rrethvetes miq të mirë e të çmuar dhesimbol i kësaj miqësie gjermano-shqiptare është edhe familja Sh-traus. Jam veçanërisht i prekur,që vajza e mikut Shtraus, Moni-ka, që na nderon sot meprezencën e saj, është anëtare eGrupit të Miqve të Shqipërisë nëParlamentin Europian.

Jam i sigurt në përpjekjen esinqertë të saj për të hapur nego-ciatat e anëtarësimit të Sh-qipërisë në BE, duke iu afruargjithnjë e më shumë vizionit tëbabait të saj, për ta parë edhe ra-jonin tonë brenda familjes euro-piane.

Duke ju falënderuar edhe njëherë për prezencën, dëshiroj tambyll me urimin që e kishte përzemër Josef Straus: “Për një miqë-si më të gjatë, edhe për shumë vite!”.

Pagëzuesit të kësaj miqësiekam kënaqësinë dhe nderin t’iakordoj sot dekoratën më të lartëtë “Flamurit Kombëtar”.

* Fjala me rastin e dekorimit tëish-kryeministrit bavarez, FrancJozef Shtraus, medalje që iu dorë-zua vajzës së tij.

E diel 26 Nëntor 201722 - OPINION

Me Jupiterin tek qiel l i i Peshores mike,parashikohen përmirësime ekonomike.Do të nj ihni persona të rëndësishëm,tek të ci lët do të l ini përshtypje të mira.Në dashuri do të tregoni iniciativë, tëaftë për t ’ i bërë të qartë me bindje part-nerit ndjenjat dhe dëshirat.

DEMI

Pozicioni i Hënës në lidhje me Nep-tunin në shenjën tuaj do të bëjë t’juvijnë ide nga më të çuditshmet. Do takaloni ditën me kokën mbi re. Nuk dotë je të e th jeshtë të harmonizonindjeshmërinë tuaj me atë që keni afër,por qartësisht duhet bërë.

UJORI

BRICJAPI

SHIGJETARI

AKREPI

PESHORJA

LUANI

V I R G J E R E S H A

GAFORJA

BINJAKET

DASHI

PESHQIT

Një Hënë e favorshme nga Demi, është epërsosur për profesionin. Nëse ka pastajnjë dashuri të re që po gatitet, mos humbikohë dhe bëjeni të ditur. Mos u shqetëso-ni më për çështje që kanë të bëjnë mëparaqitjen. Përqendrohuni në substancë,tek ekuilibri midis të qenit dhe të pasurit.

N ë s e j e n i b e q a r ë , m e n d i k i m i n eU r a n i t , n j ë s t a z h p u n e d h e n j ë l u n -d r i m n ë i n t e r n e t m u n d t ë t ë s j e l l ën j ë r i s i t ë k ë n d s h m e ! M e S a t u r n i nt e k s h e n j a j u a j , n d o s h t a d o t ë j e n im ë i v a r u r s e z a k o n i s h t p ë ra p r o v i m i n n g a p e r s o n a t e d a s h u r .

Përballuni me përditshmërinë me shumëqetësi. Gjëra të reja të vogla dhe gëzime tëvogla ju presin dhe do të ishte më mirë tëfillonit të mësonit të përfitoni nga këto.Ndërgjegjësimi për atë që është me tëvërtetë e rëndësishme do t’ju ndihmonte tëkalonit disa zënka me personin e dashur.

Me Venusin, Marsin dhe Uranin kundraparalajmërojnë një ngritje të menjëhershmetensionesh, si edhe ndonjë vendim qëmund të merret në mënyrë të pakontrollu-ar. Nguliteni mirë në mendje se gjaknxe-htësia dhe paragjykimet mund të ndikojnëqë të bëni më shumë sesa një gabim.

Hëna t ek Dem i e l eh tëson t ens i on ine k r i j u a r n g a p o z i c i o n i m i i S a t u r n i t ,q ë v a z h d o n t ë k e t ë k ë r k e s a t ë a s h -p r a d h e a n g a z h u e s e . M e r r n i f r y m ë .M e N e p t u n i n q ë j u k u n d ë r s h t o nm u n d t ë z h y t e n i n ë d a l l g ë d y -s h i m e s h . M u n g e s ë r e z u l t a t e s h .

Venusi, Marsi dhe Urani po bëjnë gjithç-ka, nëse jeni beqarë, për t ’u mundë-suar kënaqësi në sektor in sent imen-tal . Gj i thçka shkon vaj. Pozicionimi iSaturnit është garanci si gj i thmonë seg jëra t do të zg jas in dhe do të jenëkonkrete.

Do t’ju duhet të përballeni me ndonjë të papritur dhenuk do të keni atë elasticitet që do të ishte i nevojshëmpër t’u përballur me risi dhe për të riorganizuar pro-gramin. Kjo mënyrë e vazhdueshme për të pyetur tëtjerët ndoshta fsheh paaftësinë për pranuar atë çkaështë e ndryshme nga ju.

Me Venusin dhe Uranin që janë në harmoni,priten mbi të gjitha nëse jeni beqarë, perspek-tiva interesante risish në sektorin e dashu-risë. Do të rrethoheni nga njerëz me të cilëtndihen mirë dhe do të mënjanoni ata që duant’u detyrojnë zgjedhjet edhe mendimet e tyre.

Me Hënën që i buzëqesh Neptunit, do tëjeni më të ndjeshëm ndaj humorit të per-sonave që ju rrethojnë. Zgjidhni me kujdesse me kë shoqëroheni. Do të keni mundës-inë për të shprehur konkretisht altruizmindhe të ndihmoni kush është në vështirësi.

Nga pasdit ja Venusi do të f i l lo jë kal-imin te qiel l i juaj dhe do të dini të kenipërkushtimin e nevojshëm në gj i r in efamil jes. Do të përqendroni te gjërat ebukura që ju rrethojnë, më shumë setek ato që janë të kr i t ikueshme.

Dhuna ndaj grave në Shqipërifshihet pas privatësisë familjare

“ZËRI I AMERIKËS”

(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)

... e për të frenuar këtë dukurimbizotëruese.

Aktivizmi dyjavor kundërdhunës me bazë gjinore nisindërkohë që një tjetër nënë humbijetën në një fshat të Kavajës, e godi-tur me thika nga bashkëshorti.

Gjykata e Krimeve të Rëndavendosi të lërë në burg Sami Me-tushin për vrasjen e bash-këshortes së tij, Sose Metushi, nëfshatin Karpen të Kavajës. Ai imori jetën pas disa goditjeve methika nënës së 5 fëmijëve të çiftit,për grindje të rëndomta shtëpiake,duke tronditur rëndë opinioninpublik me këtë ngjarje tragjike.“Gjendja është vërtet e rëndë dhemasat e deritanishme janë të pam-jaftueshme, si nga gjykata, policiadhe organizatat e të drejtave njerë-zore. Një tjetër zonjë humbi jetënnë Kavajë dy ditë më parë dhe njëmori rastesh dhune regjistrohennë të gjithë vendin”, – tha FabiolaEgro nga rrjeti i Qendrave Komu-nitare “Sot për të ardhmen”.

Bujku nga Kavaja goditi bash-këshorten me thika, ndërsa fëm-ijët e shtangur në oborr mbetënjetimë për një minutë dhunetragjike të babait ndaj nënës sëtyre, e cila mbante familjen dhekujdesej për të ta. Pendesa dhetronditja e rëndë psikologjike nukkthen më në jetë bashkëshortendhe as shton kujdesin për 5 fëm-ijët e mbetur tani pa asnjë mbrojtje,edhe me probleme të ngjashme so-ciale.

“Vrasjet janë pjesa më tragjikee një dhune të fshehur gjithandejnë familjet shqiptare. Ato nisinzakonisht me gjeste të vogladhune e diskriminimi dhe përfun-

Opinioni i Ditës

dojnë shumë keq. Edukimi dhendërgjegjësimi duhet të nisë nëmosha sa më të vogla”, – tha InesXhelilaj, nga Rrjeti i Fuqizimit tëGruas.

Dhuna në familjet shqiptareështë e përhapur në fshat dhe nëqytet, në të gjitha shtresat dhe pro-fesionet. Pak kohë më parë njëgjyqtare humbi jetën nga plumbate revolverit të ish-bashkëshortit,pasi doli nga burgimi i shkurtërpo për dhunë.

Ai e priti gjyqtaren pranëparkimit të makinës dhe shtiukundër saj pas një historie të gjatëdhune mes tyre, një vrasje e prit-shme dhe e paralajmëruar nga vetë

gjyqtarja e ndjerë.“Pjesa më e vështirë e dhunës

në familje është se ajo fshihet pasprivatësisë së familjes. Nuk ështëe lehtë të përfshihesh në këto kon-flikte, që mbyllen pas derës sëbanesës. Sa më shumë të flitet përto dhe sa më shumë të hapet famil-ja për to, aq më mirë do të jetë”, –tha Erjona Mulellari nga AleancaGjinore për Zhvillim. Organizatate grave nisën sot një seri veprim-tarish dyjavore ndërgjegjësuese nëDitën Ndërkombëtare për Elimin-imin e Dhunës kundër Grave, qëpo rrëmben jetë grash e vajzashshqiptare çdo muaj.

Veprimtaritë po zhvillohen në

kryeqytet dhe në periferi problem-atike si këneta e Durrësit dhe zonatë tilla të largëta, ku dhuna ndajgrave vazhdon të mbahet e fshe-hur. Shqipëria po zhvillon dy javëndërgjegjësimi për të ndaluardhunën ndaj grave, për më shumëpunë, demokraci dhe të drejtanjerëzore në shoqëri. Dhuna nëfamilje ka mbërthyer shoqërinëshqiptare. Sipas sociologëve, nëkrimin në familje kanë ndikuar njësërë faktorësh si ato ekonomiko-shoqërorë, kushtet e banimit, pap-unësia dhe emigracioni. Gjatëkëtij viti gjykatat trajtuan 2100çështje penale, nga të cilat mbi 1/3janë për dhunë ndaj grave.

E diel 26 Nëntor 2017 - 23

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

AAAA Argët

im filoz

ofikrgët

im filoz

ofikrgët

im filoz

ofikrgët

im filoz

ofikrgët

im filoz

ofikFJ

ALEK

RYQI

(1)

FJAL

EKRY

QI (2

)

PËRG

JIGJ

ET E

FJA

LËKR

YQEV

E TË

NUM

RIT

TË K

ALUA

R

Plotësoni vendet bosh në mënyrë që çdo kolonë të ketë numrat nga 1-9

SUDOK Përgjigje e sudokut të numrit të kaluar

AAAAArgëtimrgëtimrgëtimrgëtimrgëtimfilozofikfilozofikfilozofikfilozofikfilozofik

KRIPTOSKEMEPërgjigja e numrit të djeshëmKRIPTOSKEME

Fjalëkryqi (1) Fjalëkryqi (2)HORIZONTAL1. Eshtë kombëtare me minoritetin.6. Janë godinat e banimit.12. Van Nistelrooy bomber.13. Eshtë e e pas Krishtit.15. Një fjalë para kohe.16. Organizma Tregare Lokale.18. Rripi pa zë.20. Flloko aktor21. Volumi i shkurtër.22. Eshtë diletant.25. Kufizojnë pozicionin.26. Eshtë X ajo e sulmit.27. Ishin shoqëruesit e Panit.29. Kufizojnë katete.30. Janë çupa.31. Bartok kompozitor.34. Tri të parat në atletikë.36. Tekat pa kufij.37. Një pemë.38. Skuadër greke.

Plotësoni vendet bosh në mënyrë që çdo kolonë të ketë numrat nga 1-9

Gjeni ndryshimin

Dy figurat kanë ndryshime nga njëra-tjetra

Përgjigja, ja cilat janë ndryshimet e figurave

- Ka njerëz, mospërfillja dhe përbuzja e tëcilëve të bën më tepër nder se sa miqësiadhe lëvdatat e tyre. {Oksenshjorna}

- Nga mënyra e të qeshurit unë kuptoj se çfarëedukate ka një njeri, ndërsa nga arsyeja e tëqeshurit kuptoj inteligjencën e tij. Rumiu

- Ne nuk jetojmë, thjesht shpresojmëtë jetojmë, duke pritur gjithnjë lumtur-inë në të ardhmen, ndaj është e pa-shmangshme që s’do të jemi asn-jëherë të lumtur.

(Blez Paskal)

MJESHTRI MAGJIK, DA VINÇI

- Nuk ke pushtet më të madh apomë të vogël se ai mbi veten.

- Thjeshtësia është sofistikimimë i mirë.

- Të mësuarit nuk e lodh kurrëmendjen.

- Kur përjeton shijen e fluturimit,do ecësh në tokë me sytë ngaqielli, atje ke qenë dhe atje dopërpiqesh të kthehesh.

- Një ditë e shpenzuar mirë, sjellgjumë lumturie.

HORIZONTAL1. Janë luftarake me kung fu.6. Eshtë me helm ajo e agjentëve.12. Skuadra merengue.13. Fillojnë tatëpjetën.14. Ed aktor.15. Një pjesë... orkestrale.16. Një iranian i dikurshëm.18. Janë tek në kanape.19. I bën kush ha bukë.22. Fundi i një fundi.23. Fillojnë aksionin.25. Janë zeshkanë.26. Shumë zëra në këngë.27. Gjysmë turneu.29. Eshtë grykësi31. Rastisin në krye.32. Sikur ke thënë çdonjerin.34. Janë vite.36. Angot e Lecocq.37. Ende është ndryshe.39. Kush bën... ve në lojë.

40. Janë grimca me bërthama.41. Turner këngëtare.42. Të parat në bllok.44. Diftong për leader.45. Dhe Hajria në një balet.47. Neill aktor.49. Ross këngëtare.50. Mund të jetë parabolike.

VERTIKAL1. Janë kundërmuese.2. Vreri pa kufij.3. Kush nuk ka... nuk di të sillet.4. Artikull spanjol.5. Eshtë krimb për grep.6. Mbyllin një krah.7. Edouard piktor.8. Fillojnë profesionin.9. Turke pa kufij.

10. Ishte Gjermania e Honecker11. Janë më shumë se dëshira.13. Janë ujërat në llixha.16. Bëhet me kandar.17. I dëgjoi vetëm Odiseu.20. Fillojnë hetimin.21. Një qendër.24. Eshtë vjedhje.28. Makashi këngëtar.30. Me Alfa në makinë.33. Loriku te Sunderland.34. Një pjesë e momenteve.35. Gjysmë tatimi.36. Janë legjenda.38. Nget edhe ajo e mirë.40. Myslymi i paharruar i futbollit.42. Ki Moon i OKB.43. Flemig që krijoi James Bond.45. Fillojnë hapur46. Mbyllin komentin.47. Fillojnë sefte.48. Fillojnë masat.

TTTTThëniehëniehëniehëniehënietë mençuratë mençuratë mençuratë mençuratë mençura

41. I triumfit ai i Remarque.42. Janë shokë në shoqëri.46. Me të bëjnë një metër.47. Fillojnë romanin.48. Eshtë kukull kur është nën ndikimin e të huajve.49. Kush nuk di... mbytet.51. Një struc australian.53. Një pjesë e tematikës.54. Renato kantautor italian.55. Mbyll shishen.56. Furtado këngëtare.57. Burton regjisor.

VERTIKAL1. Janë shkaktarë sherri.2. Kanë bërë vepra.3. Eshtë shtëpi me frëngji.4. Fillimi i ideologjisë.5. Inicialet e Einstein.6. Janë gazetat si RD.7. Lodh në kufij.

8. Ishte lumi i harresës.9. Eshtë për medaljen e parë.10. Një fjalë që tregon ritmin.11. Kolegj i famshëm anglez.14. Janë pesë të tillë olimpikë.17. Janë zengjinë.19. Kishte 100 porta.23. Një pjesë e masakrës.24. Mbarojnë fare.28. Janë toka edhe sportive.31. Stoker që shkroi Dracula.32. Eshtë byrek.33. Hapur pa kufij.35. Pal latinisht.39. Rraqe pa re40. Film i famshëm me Brad Pitt dhe KevinSpacey.43. Qyteti i përjetshëm.44. Një jepet për hartim.45. Jessica aktore.50. Cruise aktor52. Janë në kupë.

ZBAVITJE

P E T E R P A M O R E

A M E N K B A N O R E T

R D A M I T A E D E M A

P I E A N A T E M A T T

R T E L E P A T I A T

E K O N O M I K E R E S

K E N E T A T E R O B E R T

E M J R E T E H R O M B I

S I N G E R A I N A T I N

I S A J D I T E A R I T M O

S H I I N E N E M R I R

D A M A R I A K T E T E

S P O T P B A A L F A

A S O P E R E T A T A S

U O P E R A T D O R A

L I P L I P O T I M I A

M O N O T O N I A I R O N

L I Z T O R T L O N A

A T I A N T E U E N I

D I T A I I L U M I S

A M A N E T A L G A T F

E I R I S A R E N E

S T O L I K U R A T A R

P M A K E T E L E H T E

D R I T A R E T B O T E

O R A P F B E L A T

B I K O L O N E L B I

I F I T O R E T T E K

K O M E N T E T E L E

H A R E M E R E F R A T

T A M T A M A S R T A

S A E D N S T I

D T E K S T M I T E T

E H R R I K I L O N I

M I R I A M K R E R E T

I T A P I N A T I O

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

12 13 14

15 16 17 18

19 20 21 22

23 24 25 26

27 28 29 30 31

32 33 4 34 35

36 37 38

39 40

41 42 43

44 45 46 47 48

49 50

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

12 13 14 15

16 17 18 19 20

21 22 23 24 25

26 27 28

29 30 31 32 33

34 35 36 37

38 39 40 41

42 43 44 45 46

47 48 49 50

51 52 53 54

55 56 57

2 14 2 7 4 3 9 7 7 19 3 6

4 2 3 3 2 8 9 7 6 8 4 14

9 I 3 R 5M 6 A 17 1 8 9 6 2

7 10 18 9 7 4 9 5 6 4 7

6 5 4 3 3 2 12 9 4 2 20

5 2 4 2 1 3 9 4 2 4 6

3 1 5 6 8 4 9 7 2 4 12 8

2 8 2 15 6 4 4 7 1 15

16 9 16 2 14 6 4 9 1 8 2

2 4 2 3 1 14 6 1 12 6 3

4 1 2 6 17 6 4 6 14

6 3 7 9 18 6 4 15 6 7 2 4

REKLAME E diel 26 Nëntor 201724 -

DEBITORET/ ABONENTET FAMILJARE DHE BIZNESET, SI … · Dhuna ndaj grave në Shqipëri fshihet pas...

Documents

Transcript of DEBITORET/ ABONENTET FAMILJARE DHE BIZNESET, SI … · Dhuna ndaj grave në Shqipëri fshihet pas...