Darağacında Üç Fidan

8/7/2019 Daraacnda Fidan

1/106

NHAT BEHRAM

DARAACINDA FDAN

:::::::::::::::::

NHAT BEHRAM

1946 ylnda Kars'ta dodu. On iir kitab yaynland. Yaynlanmyirmi kitabbulunmaktadr. eitliyaptlar yabancdillere evrilmitir. -Halkn Dostlar-, -Militan- ve -Gney- dergilerini karanlararasndadr. Yazdklarndan tr 12 Mart dneminde 2 yl tutuklu kald. 70'li yllarda bir sre gazetecilikyapt. 12 Eyll dneminde Bakanlar Kurulu kararyla T.C. vatandalndan karld. Uzun yllaryurdundan uzakta yaamak zorunda kalan Behram, 17 yllk politik srgnlkten sonra 1996 ylnda

yurduna dnebildi.

:::::::::::::::::

NDEKLER

Sunu

Uruna lme gidilen ey kendini karanlkta bir k gibi hissettirir

Bu gnler ki

Generated by ABC Amber LIT Converter, http://www.processtext.com/abclit.html

Page 1
http://www.processtext.com/abclit.html


2/106

Trkiye'de karanlk bir dnem ve Deniz, Yusuf, Hseyin'in darda son gnleri

Deniz Gezmi, -Mahkeme diye byle bir yerde bulunmaktan utan duyuyorum- dedi

Tutanaklar (1)

Ortak savunmalarna -ezenlere karverdikleri mcadelelerde len tm ezilenlere selam olsun-diye baladlar

Gecenin Glgelerinde Ayrlk

N. Arnasl nn'ye -Korkarm bu kan gl onu dktrenlerle birlikte, susanlar da boar dedi

Daa At

6 Mays'n ilk dakikalarnda Deniz, Yusuf ve Hseyin'in hcreleri ald... Zincire vuruldular...

Tutanaklar (2)

Telalanmlar, Deniz'in ayandaki zinciri aamyorlard... Deniz glmsyordu.

Kanayan zmler

Yusuf odasndan alnrken -Deniz'in sesini duydum- diyordu...

lm Nerden ve Nasl Gelirse...

Yan yana yaam, yan yana lmlerdi, ama yan yana gmlmeleri engellendi

Ah, ard ardna kenetlenen lm

Yusuf Aslan son mektubunu Senato'nun idamlar onayladgn yazmt...

Yalnz Deiller...

Sinan'la Hseyin'in arkadalkavga iinde balad, son ana kadar aynduyguyu tadlar...

Yaamak Adna

Kurtulu haberlerinin, lm haberleriyle birlikte geldii gnlerdi; Ula dt stanbul'da...

MBG BakanFahri zdilek infazlara taraftar deil, fakat umutsuzdu...

Bahard ()

Hseyin Filistin dnnde ar ikencelerden gemi fakat tek szck konumamt...

Yusuf'un kararll ve cesareti polisi akna evirmiti...

Yusuf' un yarasna, vurulduktan on bir saat sonra bakld.


Page 2


3/106

Bahard ()

-Asma-y bir elence konusu yapmlard, hcrede bir iiyi gnlerce sehpaya kardlar...

Dve Dve Yrnecek

Bir anda Denizlerin, Yusuflarn, Hseyinlerin mezarlar insanla kaynat... Sralar halinde, binler, onbinler -saygduruu-nda bulunuyordu...

1'inci THKO davas ve sonularnailikin grler

Faist uygulamalar, tarih kimsenin gznn yana bakmadan deerlendirecektir...

Siyasal yarglamalarda hkm verenler ou kez hem davac hem de yarg durumundadrlar

Asl yarglama; 6 Mays 1972 afak vakti halkn vicdannda yeniden balamve devametmektedir

Verilen lm cezas, uygulayclara onur vermeyecek bir biimde adalet tarihine geecek acl birrnek olacaktr...

Hkm verilmesine ve cezann infaz edilmesine ramen kamuoyunda kabul edilmiyor, tartlyorsao dava kapanmamtr

12 Mart dneminde hukuk kurallaralabildiince hie saylmtr

Ali Elverdi grevinin ne olduunu AP'den milletvekili olduktan sonra kamuoyuna aklamtr...

Askeri grevleri yannda politik grevler de yaptn syleyen Elverdi hakknda kovuturmaalmas gerekir

22 kiilik Adalet Komisyonu'nda idama kar gelen tek ye bendim.

kisi 25, biri 23 yanda olan bu gen lmden kurtulamaz myd?

12 Mart'n kendine zg hukukla balants olmayan zel bir yeri vardr

dam hkmyle sonulanan bu davaya yneltilen eletiriler gsteriyor ki, kanunun deitirilmesi birgerekliliktir

damlarla ilgili tarihi bir belge

Yeniden kendi ehrimde

:::::::::::::::::

SUNU


Page 3


4/106

Deniz Gezmi, Hseyin nan ve Yusuf Aslan yakn tarihimizin simgelemi adlarndan dr. Bilindii gibibu gen -12 Mart Dnemi-nin karanlk gnlerinde, 6 Mays 1972 sabah daraacna karldlar.

12 Mart'n hukuk anlaynn bir gstergesi ve sonucu olan bu infazlar yllardr kamuoyunun vicdannrahatsz etmi ve etmektedir. 12 Mart darbecileri bu gencin muhalif etkinliklerine son vermek, onlarnbirer mitos olma potansiyellerini engellemek amacyla yaamlar ve son dnemlerine ilikin her eyi bir sis

perdesi altnda tutmaya altlar. nfaz haberini veren spikerin, -haberi okurken sesi titredi- diye itenuzaklatrlmas, dnemin baskve sansrnn boyutlar hakknda fikir verir.

1976 ylnn Mays'nda, gencin daraacnda canverilerinin drdnc ylnda, bu sis perdesi-Daraacnda Fidan-n yaymlanmasyla araland. Deniz Gezmi, Yusuf Aslan ve Hseyin nan'nyaamlar, son gnleri, son szleri ayn kuan air ve yazar Nihat Behram'n kaleminden kamuoyunayansd.

Bu yapt ayn adla (Daraacnda Fidan) belgesel anlat tarznda on sekiz gn sren bir dizi yazdansonra kitaplatrlmtr. Dizinin yayn sresince hemen her gn ar cezalk dava ve toplatma konusu

edildiini ayrca bir not olarak dmeliyiz. Kitaplaan yapt ar basklara urad. Yasakland; yedincibasmnn kurun dizgileri baskmakinesinden sklerek el konuldu.

1980 Darbesi, kitap stndeki basky daha da koyulatrd. Yazar hakkndaki ar ceza davalarskynetim mahkemelerine devredildi.

1980 ylnda yurtdna kmak zorunda kalan yazar tam 17 yl srecek politik srgn hayat yaad.

Behram'n bu yapt 1988 ylnda -Yrekleri afakta Kvlcmlar- adyla yeniden yaymland. Ama banayine ayn eyler geldi: Yasal dayanaa gerek grlmeksizin matbaa ve yaynevi basknlar, el koymalar.

Bu arada uzun sre verilen hukuk mcadelesiyle kitap hakknda beraat karar kt.

Nihat Behram 1996 ylnda 17 yllk srgn yaamndan sonra yurda dnd. Yazar kitap ile ilgili 16 ylnce verilen tutuklama kararlarna dayanlarak gzaltna alnd, ancak beraat kararnn kantlanmas sonucuserbest brakld.

yksn ksaca anmsattmz -Daraacnda Fidan- yine okurunun karsnda. Belgesel ynyleyakn tarihimizin bir blm hakknda kamuoyunu bilgilendireceine inandmz bu kitap, ideolojiktasarmlarn dnda okura sunulmaktadr. lkeler alkantl yllarn, hukuku ve demokrasiyi gzeten,crmleri, kkrtmalar, ynlendirmeleri dlayan sivil tarih belgeciliiyle deerlendirerek aarlar. Bu

srete bizzat belgeler kadar, aratrmac yazar emeine dayanan belgesel anlatlar da k tutarlar.

Kitabn kendi mcadelesini ieren belgelere dayalyeni blmyle bir yaynclk hizmeti verdiimizeinanyoruz.

Okurlar, yakn tarihimizin simgelemi adnn yksn izleme hakkna sahiplerdir.

Adnan zer-Hasan ztoprak

:::::::::::::::::

URUNDA LME GDLEN EY KENDN KARANLIKTA BR IIK GB HSSETTRR...

yle bir an vardr ki, bir can, bir duygunun simgesi olur. Btnleir o duyguyla. Anlam derinleir.


Page 4


5/106

lmle ikiye blnmek istenen bir eydir bu. Kimisi yaatmann saflarnda kenetlenir, kimisi ldrmekiin pusuya yatar; en karanlk yollarn arar can almann.

Tarih byle oluagelmitir. Bir bakma yaama arzusuyla, lmn arpt yerdir dnya. Toplumyasalarnn anlam da bunun iinde dmldr. Kimisi o dm zlmesin ister; kimisi zlsn dm,

toplum ferahlasn diye, can vermeyi gze alr...

Sinsiliin, karn, acnn, aln, acmaszln, korkakln, bencilliin, agzlln, kalleliin,smrnn... kolgezdii bir dnyada her gn binlerce bebek domakta. efkate, merhamete, doymayamuhta; karsz, drst bir titreyi tayan ocuklar. Ve onlarn byk kesimini alk beklemektedir;kallelikler, aclar, smr... Ve ilerinden bazlar dnmeye balar. Dnr ve dndke yiitlenir,korkusuzlanr, bilinlenir... Eilir halknn aclarna. Umut verir.

Halkn umudu bir nehre benzer. Ve o nehri besleyen sular vardr.

te lm arayclar, bu nehrin n kesilsin. isterler; n kesilen nehir derinleir, taar; kurusun isterler bunehir, sularn gzbanda bulandrrlar, fakat bakarlar ki, da su olur, gzya irileir, dalar; nehre doruyuvarlanr. Da diplerinde ve dadiplerini omuzlaya omuzlaya kprr gider o nehir...

Nice isimsiz yiitler dmtr bu dvte. Ne var ki, oalan acnn da bir tama an vardr. Canlanr.Kimisi onun soluu kesilsin ister, kimisi daha gr yaasn diye cann canna, sesini sesine katar. O an,umudun hesap andr.

Bir yanda halk vardr; bir yanda halkn cevherine kk salmasalaklar. Bir yanda halkla varolan duygular;bir yandan halkn duygularna kurulan pusu.

nanlaruruna lmn eiinde bklmeden duranlar, varolalberi tanr dnyamz. nk bazllerdnyanndr.

Hemen her lkede yaand bu, yaanyor, daha kim bilir ne kadar yaanacak.

Bir zamanlar Sacco ile Vanzetti lmn karsnda bekletildi. Dnyann klmt onlar, yaadklar ey.Amerika'da elektrikli sandalyede can verdiler. Halkn sevgisi stlerinden eksilmedi. oaldlar.

spanya'da altgencin dklen kan daha kurumad. Onlar da dnyann klmtsimgeledikleri ey.Kuruna dizildiler. Halkn ballvarlklarnda dalgaland. Milyonlarca basld resimleri. Bir ucundan bir

ucuna dnyaya uzanp uyudular.

Bilinir, nice isimsiz lnn omuzlarnda ykseldi Vietnam'da zafer. Ve zaman zaman tmnn adnadikilerek lmn karsnda baz isimler, simgesi oldu bu lkenin. Gen elektrik iisi Nguyen Van Troibunlardan biriydi...

Doduunda sava vard; lkesi yamalanyordu. Ve yamaclar yerli eteleri drt bir yan tutmutu.Halkyllardr direnmekteydi emperyalizme ve uaklarna kar. Nguyen dnyaya baktka kendine geldi.Halkn saflarna katld. Amerika Savunma Bakan McNamara'nn ldrlmesi grevini verdi onamcadelesi. Giriimi baarszla urad. Vietnam'daki azgn smrgeci gleri denetlemeye gelenMcNamara, lmden kl paykurtuldu. Nguyen yakalanmt. kencelerden geirildi. Troi'nun devrimcibilinci, yurtsever duyarll, kararll bir an bile geri basmad. stelik halk dmanlarnn elinden kamak,mcadeleye katlmak iin her frsat deerlendirdi. ki kez ellerinden syrld. Fakat aya krlm,baaramamt. Yeni bir frsatta yine kaacan sylemekten ekinmedi; bir de eylemlerinin su deil,


Page 5


6/106

halkna bir borcu olduunu sylyordu. Bu iki szden baka tek ey alamadlar azndan. Kurunadizilecei gn beklemeye balad.

Yakalandmda yirmi gnlk kars, pamuk iisi Quyen, umut nn snmemesini dileyen bir duyguyla,ac iinde Saygon sokaklarnda dolarken, gazete satan ocuklarn birden parlayan lklaryla irkilmiti:-Son bask, yazyor... bir telefon konumas bir hayat kurtaryor...-

Telefon Venezuellalgerillalardan geliyordu. Yani dnyann bir baka ucundan. Gerillalar kardklar birAmerikalalbayn hayatna karlk, Nguyen'in hayatn istiyorlard. Yani Nguyen'in kiiliinde umudu...

Quyen ne Venezuella'yduymutu ne de kocasn kurtarmaya alanlar tanyordu. aknlk ve seviniinde, yalvebilgili tandk bir iiye koarken, Saygon sokaklarda bir anda hareketlenmiti. Karanlkaltnda bir enlik fslts esiyordu.

Quyen dei toku srasnda giysin diye, kocasnn tek giysisini fralayp bohalarken, kocasndan gelenbir mektup, onun her eyden habersiz olduunu gsteriyordu. Quyen daha da heyecanlanmt. Nguyen

mektubunda -idammdan sonra karma iyi bakn- diyordu. Quyen sevinli haberi kocasna iletmek iinzindana seirmi, orada olaanst gvenlik nlemleriyle karlamt.

Satlk, kukla Saygon ynetimi Venezuellalgerillalaraldatmt. Nguyen'i saldk deyip kurunadizmilerdi.

Nguyen ldrldnde yirmi yandayd. Onun ldrld zindan, Saygon ynetiminin en sk korunanzindanyd. Fakat bir grup devrimci, akla durgunluk veren bir baaryla, zindana girip, Nguyen'in kurunadizildii direin dibinde gsteri yaptlar.

Satlk Saygon ynetimi, yeni Nguyenlerle kar karyayd.

Artk karsQuyen de devrimin bir neferi olmutu.

Bugn siyasal nitelikteki cinayetler, dnyada alabildiine yaygndr. lm kimi zaman anszn gelir. Kimizaman lmle yarglanr, beklenir ve sonunda bir duvarn dibine, elektrikli sandalyeye ya da daraacnadoru yrnr...

25 Temmuz 1968'de Vedat Demirciolu'nun ldrlmesiyle, Trkiye'de de hzlanmaya balayan siyasalcinayetlerin saysbugn yzlerin stne ulamtr. Yani sekiz yldr, yalaryirmi bee demeyen birkuak lmle susturulmaya allyor.

6 Mays 1972'de idam hkm giyip daraacnda can verdiklerinde, Deniz, Yusuf ve Hseyin'in yalartoplam, o gne dek len arkadalarnn saysnn altndayd.

Vedat ldrld gn Deniz, niversite Merkez Binas'ndan Sultanahmet'e doru yryen kalabalnnndeydi. Kavgasna adn kanyla yazdrd ilk yllard. Yedii talardan sarslacak kadar ince, gen;geri dnmeyecek kadar gzpekti...

Gnlerin lm haberleriyle geldii bir dnemdi. Yaad ksack hayatnda, en yakn arkadalarnn bir birdne tank oluyor, bu onu derinden etkiliyordu. Kavgasna lm haberleri iinde hazrladkendisini.

de inanlarnn yolunu kendi grleri dorultusunda belirginletirdikleri ve bir araya geldiklerizaman, bir gn lebilecekleri olasln biliyorlar ve bunu hi sorun etmiyorlard. Birlikte birok kez lmegidip geldiler. Batan beri aileleri ve yaknlarn, bir gn balarna gelebilecek olana kar hazrlamaya


Page 6


7/106


8/106

saknmasz arp

heyecanlandryor beni.

...

Bir sere kmesinin konmas karki dala

belki hibir eydir,

ama sevgilimin mektubunda bir ku resmi

beni cokulandrabilir.

Milyarla yldz arasnda tanrm onu

nk seyredince gzelleir sevginin lts

binlerce gzm var

binlerce afak halindeyim

anlamak istediimeyin karsnda,

nk anlamak zorundaym;

her sevin kolayca ele gemez

insan her acnn sahibi deildir,

gkyz ve nehirler olmasa toprak da anlalmaz

ve hayatn kararkesin:

son ana kadar onuru koruyanlar yaayacak

sylenecek son sz kahramanca olmaldr.

...

Vurgunum

inceliinim senin

eyy

yapraklarda bir ku hafifliinde srp giden titreyi

vurgunum

bir nehri besleyen sularn uyumuna,


Page 8


9/106

talara hrsla vuruuna dalgann

...

lm seni yanltmasn...

Nasl ki ylr yzne gecenin karanl

gzlerinle bir bana kalrsn

lm ylesine gzularnda,

savun, kavutur yreini

minicik bir iein bile kkleri

yaamak hrsyla uykusuzdur.

...

lleriniz...

te Stevan Flipovi.

Bir kahraman.

Faistler sarmevresini.

Sehpada.

Boynunda ip.

Ve o son nefesiyle dalayp cierini

bir bak gibi vuruyor kelimeleri dileri arasndan

haykryor : -Kahrolsun faizm; Yaasn mcadelemiz.-

...

Stevan Flipovi

onurun bekisi

direnmenin...

...



Page 9


10/106

bir bir dn yaayanlar,

alnn korkusuzca kaldr

kimin yanndasn

yerin neresi

ve senin en aresiz annda

tek silahn nedir?

...


Usanma hayata yaraan sesi aramaktan

her kuun palazland bir yuva vardr,

her dal gnein ve rzgarn avularnda

kendi hevesince boyanr;

nk yaamas gerekiyor bir eylerin

bir eylerin bir eylerin: senin olan

...

Bak: kollarn balyorlar

son defa bakyor dnyaya Nguyen Van Troi

birazdan gsn paralayacaklar

ama kan onu geriletmiyor

balyor arksna:

-Yaasn Ho Chi Minh; Yaasn Vietnam...-

...

Damarlarm damarlarna bal yaralarndan

nk ldrlmek istenen benim de sevincimdir

Nguyen onun siperi...

...


Page 10


11/106

Bir buday tanesi midir

ayn titreyile

topraa der dmez kprdayan

o ark... bir buday tanesi mi?

...

llerimiz...

Sesleri dnyamz kadar bilge.

Birazdan kalkacaklarmgibi

uzanp bir sipere

koyulaan..

llerimiz...

Baklar

umaya hazrlanan bir kartal kadar evik,

vurgunum

gizleyemem.

...

Sen barm amanszca zorlayan siyahlk

unutma

ldrmekten daha kuvvetlidir lebilmek

N. Behram

:::::::::::::::::

BU GNLER K...

te yzleri ne kadar net

dostun da, dmann da


Page 11


12/106

...

Ve ilk kalk tozlarn doacak frtnada

denizi coturan dalgann ilk alkan

...

Oy, sancyla kavrulan ten

bir can ortak tamadaki deryal nabz

oy, mert bir bulumann gzlerde parlay

hesapsz hurdasz iletilen heyecan

...

Ve kusursuz rpnlarla

hayata balann ilk ataklar

dpedz, arpa arpa

gnein ve topran dostluuyla,

oalan vahetin

zulmne, irenliine kar

halka adann

ilk ataklar

...

Artk

przsz bakmzdaki hzn

kaybediten deil,

acyla da olsa

bayrlardaki yuvalarndan

syrlarak uan yavru kularda

cokunun yaralarla bezeniidir

Onlarn kalbini pyoruz alaylarda


Page 12


13/106

N. Behram 1971

:::::::::::::::::

TRKYE'DE KARANLIK BR DNEM VE DENZ, YUSUF, HSEYN'N DIARDA SONGNLER

12 Mart'la balayan dnem Trkiye'nin stndeki kararty daha da younlatrmt. Szde -szzgrl, dnce zgrl- denen ey, artk szde bile deildi. zellikle 1967-68'lerden sonra giderekyaygnlaan toplumsal, ekonomik ve siyasal huzursuzluk, 12 Mart'la birlikte, tek tarafl olarak, bu kezskynetim uygulamalaryla srdrlmeye baland. Yl be yl sramalarla gelen bu gerginlik, mcadelebiimlerinde de karlkl olarak ok eitli boyutlara varmt. Artk tutuklanmalar, ldrlmeler,ikenceler her gnn haberleri arasndayd. Skynetimin kendi iindeki ilk acemilii sonunda, birok

Skynetim Mahkemesi, nceden (ve bilinen yntemlerle) bnlunan sulular, yarglamaya balad. Bumahkemelerden bir ou, sanklar -lm istemi-yle yarglyordu. lmle yarglanmak da sradan biryarglama biimi olmutu. Trkiye'deki, siyasal yarglama tarihinde ender uygulanm maddeler, budnemde gnlk istekler arasndayd. Yzlerce sann lmle yarglanna tank olundu. Bunlardannn, Deniz, Yusuf ve Hseyin'e verilen hkm infaz edildi.

eitli siyasal sulardan aranan Deniz Gezmi, 16.3.1971'de Gemerek'te yakalanm. 18.3.1971'detutuklanma kararverilmiti. 5.4.1971'de tutuklanma kararverilen, Yusuf Aslan da Deniz'le birlikteykenarkla'da yakalanmt. 23.3.1971 tarihinde Pnarba'nda yakalanan Hseyin nan 24.3.1971 tarihindetutuklanmt.

Bu son tutuklanlaryd nn de. Daha nce, zellikle Deniz bata olmak zere, birok keztutuklanmlard. Hele 1968-71 dneminde; iinde Deniz olsun olmasn, her hareketten sonra Denizhakknda arama, tutuklama kararverilirdi. de eitli cezavelerinde kalmlard daha nceleri;ikencelerden geirilmilerdi. Hseyin'e, Filistin dn yakaland Diyarbakr'da ok ar ikenceleruygulanmt. Yine de istenilen ifadeler alnamamt.

Bu son tutuklanlaryd. Bu tutuklanlaryla balayan servenleri, lmleriyle sonuland. Tutuklanmancesinde bunu de biliyordu. Artk hareketleri bir baka boyuta varmt. renci hareketi olmannstnde bir anlam tayordu. 12 Mart Muhtrasyla birlikte eylemleri de younluk kazand. Bir sre sonraAnkara'dan ayrldlar. arkla'ya doru yola ktlar. Elazyresinde bir kprde kendileriyle birlikte

Ankara'dan ayrlan Sinan'la buluacaklard, Nurhak Dalar'ndaki barnaklarna gideceklerdi. arkla'dabir kuku zerine evrildiler. steseler ellerindeki otomatik silahlarla kendilerini evirenlerden bir andasyrlabilirlerdi.

O gne dek silahlarnldrmek iin atelememilerdi... ldrme duygusu onlarher zaman tedirginetmiti. zellikle en yakn arkadalarSinan, bu konuda alabildiine titiz davranrd...

Drt Amerikaly esir alp kardklarnda Sinan da, Deniz de, Yusuf da ellerindeki tutsaklarldrmekzorunda kalabileceklerini dnmek bile istemiyorlard... Sinan, byle bir olaslk aklna dmesin diyesrekli uzak duruyor, konumalara katlmyordu. Deniz, -bunlar nesnel olarak lm haketseler de, znelolarak susuz insanlar- diye dnyordu.

Amerikallaresir aldklarnn ertesi gn, ilerinden birinin gizlice karsna yazd mektubu yakaladlar.Amerikal karsna, -artk grmeyeceiz- diye yazmt. Deniz mektubu okurken olduka hznlenmiti.


Page 13


14/106

Mektubu yakalatan Amerikalavusa, ok korkmu, Deniz'e -karsnn hamile olduunu- sylyordu.Deniz -zlme grrsnz- diye avutmutu onu.

te aynduygu arkla'da Deniz'in iini kaplamt. evrilmilerdi ve kamalar gerekiyordu. Yeri veg ateleyip dndler. Dndklerinde ilk kurunu Yusuf yedi arkadan. Deniz, den Yusufa kotu.Baktlar; Yusuf; Deniz kasn istedi; o Yusuf'u karmak istedi. Hayatlar saniyelerle evriliydi. Baktlar

ve Deniz syrlp kat...

Deniz seirtirken iinden bir yankopmu gibi duyuyordu Yusuf'u. nnde araba duran bir kapy ald.Kapy aan kadna kocasn armasn syledi. Kadn anszn kapyrtnce, silahnkilide dorualtrd.. Deniz'in hi istemedii bir eyolmu, kapnn br yanndaki kadn yaralanmt. Kocasgeldi.Arabaya bindiler. Deniz arabann ynn, Yusuf'un kendinden koparld yana evirdi. Orada bir iki turatt. Ve dar doru -Yusuf, Yusuf- diye seslendi. Kendi sesi ve motor grlts dnda bir sesalamyordu. -Yusuf'u ldrdler- diye geirdi iinden. Yzndeki izgiler gerildi. Metin ve kararlolmasgerektiini mrldand kendi kendine. Metin ve kararlolmak onun ilk genliinden beri en temel niteliiydi.

Arabasnald Assubay brahim Frnc'ya, arkla dna kmasn syledi. Gemerek'e doruyneldiler, Assubay'a karsnn yaralanmasndan duyduu znty belirtip, tedavisi iin para verdi. -ube yz lirayla tedavi ettirin. Korkmayn bankann paras deil, harlmdan veriyorum. Bu 10 lira dabana yeter- demiti.

Yolda iki kez barikatla karlatlar. Silahna sarlp ikisinden de syrld. ldrmek amacyla atelemedisilahn. evredekilerin ayaklar dibine ve balarstne doru yn veriyordu kurunlara. Deniz keskinniancyd. Koarken uzakta kk bir hedefi ilk atta vurabilirdi.

Gemerek'e yaklatklarnda bir benzin istasyonu evresinde yolun kesilmi olduunu grd. Belediyehoparlrnden bir ses srekli ortal nlatyordu. Deniz'in Gemerek ynnde geldiini duyuruyor, herkesi

-bu kanun kaann- yakalanmas iin seferber olmaa aryordu.

Deniz bundan sonraki ansnhcresinde Niyazi Arnasl'ya yle anlatmt:

-Uzaktan, bir benzin istasyonunun yaknnda yolun kesildiini grnce direksiyonu tarlalara doru krdedim. Biraz sonra aradabadan indim, kamaya baladm. Bu arada, etraftan sesler, anonslar geliyordu.Bir kalabalk drder beer kiilik gruplar halinde bana doru sokuluyordu. Elimdeki makineliyle etrafa,yere, havaya doru ate atm. Kalabalk kat. lerinden bir sivil kaamad. Onu yakaladm. Kimsin neistiyorsun benden? diye sordum. Ayaklarma kapand. Beni ocuklarma bala yiidim, diyeyalvaryordu. Omuzuna ayamla vurdum. Kalk abuk defol yanmdan dedim. Belediye bakanym.

Kalkt ve kamaya balad...-

Deniz bir sre tarlalara doru yn ald. Seirtti ve nne gelen bir ukura girdi. Silahnda iki mermisikalmt. -Biri kendime, biri hedefe- diye geirdi iinden. Gz gkyzne takld. Ksack gen mr birgeldi, bir gitti gz nne. Mermilerden kendine ayrdn kalbine skmaygeirdi iinden. Bir an ince birduyguyla sarsld.

-Kalbe girecek bir mermi... Kalbinden giren bir mermiyle intihar...-

Sanki soyut bir eyler vard kalbe sklan mermiyle lmede. Deniz bunu dnrken duygulanyordu.lm kalbinden olsun istemiyordu. Kendini beynine saplanacak bir kurunla ldrmek daha somuttu.Dnceleri beyni ve kalbi arasnda gidip gelirken, yaknlaan seslerle irkilip doruldu. Yukar bakt.Yukarda yalnzca gkyz grnyordu. O anda vazgeti kendini vurmaktan -kence aclarunutulur-diye geirdi iinden. Yaamaya olan inanc baskn geldi.


Page 14


15/106

-Teslim ol- diye baryorlard.

-Sonunda lm de olsa konumam,- diye mrldand; -ikence aclar unutulur, dik yaamak iz brakrhayatta...-

Bu onun son yakalanyd.

Yakalayanlarn tmnden uzundu boyu. Byk bir tela iindeydiler. Yere brakt silahn kaptlarhemen. Deniz Yusuf'u geirdi aklndan. Bir yandan onu ld sanyor, bir yandan yayor olmasumudunutayordu iinde. Gemerek'ten Kayseri'ye, oradan da Ankara'ya getirildi. Devrin ileri Bakan'nnkarsna karld. Onun sorularna gereken yantverdi. Tutuklanp Merkez Cezaevi'nde hcreyekonuldu. AvukatNiyazi Arnasluzun bir uratan sonra onunla grmeyi baard. Deniz grmeyerine getirildiinde ilk sz -Yusuf sam?- oldu.

Yusuf vurulup dt buzlam yerde, iki saate yakn uzand durdu. ylece beklettiler. Sonra gtrmek

iin aldlar. Yar baygnd. Bir yandan vuruyorlard. Darbeler indike aylyor, sonra yine kendindengeiyordu. Bir binaya getirip yatrdlar. -Kimsin?- diyorlard. Yusuf'un, yarbaygn gzlerinden, Deniz'ingrnts geiyordu. -Belki yakalanmamtr, ismimi sylememeliyim...- diye kendine di geiriyordu.

Odaya getirilen fotoraflar arasnda onu tandlar. -Bu Yusuf Aslan- diye barrlarken, seslerinde hemgizli bir korku, hem gizli bir sevin vard. O srada odaya giren biri Gemerek'te Deniz'in yakalandhaberini getirdi.

Grevliler Yusuf'u soymulard. Yaral vcudundan hala kan szmaktayd. Akp gtryordu gcn.

Yusuf uzun sre plak kald. Bu plaklk keskin souk altnda bir de zatrree bulatrd ona. Ve komaya

girdi.

Hseyin, Deniz ve Yusuf'tan iki gn sonra, Ankara'dan ayrlacakt. Denizler'in Sinan'la buluup, NurhakDalar'ndaki barnaklarna varmalarndan sonra, Hseyin onlara katlacakt.

Deniz ve Yusuf'un arkla'da evrildiklerini, Deniz'in Gemerek'te, Yusuf'un arkla'da vurularakyakalandn Ankara'da, sakland yerde rendi. Onlarn yakalanmolmas Hseyin'i ok etkiledi.Hseyin'in ok sakin bir kiilii vard. Bir olay karsnda ilk tepkisi nedir, kolay kolay anlalmazd.Deniz'in heyecanl ve cokulu oluuna karlk, Hseyin daha ok sakin ve dnceliydi. Fakat Denizler'inyakalanmas karsndaki etkilenii, baklarnda birden kendini gstermiti. Yine de kararlsakinliini

yitirmemiti. Konumalaryla, evresinde umudu sarslmaya yz tutabilecekleri yattryordu. Azndan ilkkan sz bir panik havasnda olmann tam tersine yattrc ve toparlaycyd.

Sadece Yusuf'un sal hakknda kayglanyordu. Ona yaralyken ikence yapabileceklerinidnyordu. Fakat Yusuf'un ok dayanklolduunu sylyordu. Onun daha nceki bir yakalanndaar ikenceler altnda suu, bulunan silahkabullenmeyip, istedikleri ifadeyi vermedii iin, serbestbrakldndnyordu. Bu kez de konumayacana inanyordu.

Denizler'in yakaland ilk andan itibaren onlarkurtarabilmenin yollarn dnmeye balad. Yakalanmaolay Hseyin'in Ankara'dan ayrln geciktirdi. Ankara'da bir yurtta kalyordu. Denizler'in yakalanndanbir hafta sonra Ankara'dan ayrld. M. Nakipolu ile birlikte Pnarba'na geldi. Gece yars, daysnnevine dayand. Uzun bir yoldan geliyordu. Saatlerce yrmlerdi daha nce. Son derece yorgundular.Bir odaya ekilip uyudular.


Page 15


16/106

Sabaha kar vurulan kapnn grltsyle uyandHseyin. Bir an tedirgin davrand. Sonra dedesininsesini duydu. Kapy at. Karsnda dedesi duruyordu. lerde, arkasnda bir iki grevli vard. Hseyinbirden irkilip ieri girmek istedi. Dedesi ona evrenin ok sk sarldn, kurtulamyacan, kamayaalrsa vurulacan, msademenin kylye zarar vereceini sylyor, teslim olmasn istiyordu. Hseyindedesine aradan ekilmesini, kurtulabileceini syledi. Dedesi yalvarr bir sesle ona ldrleceini, teslimolmasn tlyordu.

Hseyin dnd, dnd ve teslim oldu. Grevliler hemen atlp onu baladlar.

Dar ktnda days, -drt grevli ve dedesinden baka kimseyi gremedi. ok sonra daysnn, onuldrlecek korkusuyla gidip -evimde- diye ihbar ettiini, babasndan rendi.

Hseyin kendisini ihbar ettikleri halde, hibir zaman dedesi ve daysna intikam duygusu gtmedi. Hattaonlara acd da. Ve arkadalarna onlarhain saymamalarn, bir gn onlarn da her eyi anlayacansyledi. erledii tek ey ok az sayda; -drt kiinin kendini teslim almasyd. -Kurtulabilirdim-diyordu. Yakalanmasnda onu inciten tek ey buydu.

Deniz, Yusuf, Hseyin yakalanmve tutuklanmlard. Yusuf hastanede, Deniz ve Hseyin cezaevindehcrelerinde mahkeme gnlerini beklemeye baladlar...

:::::::::::::::::

DENZ GEZM -MAHKEME DYE BYLE BR YERDE BULUNMAKTAN UTANDUYUYORUM- DED

-Deniz Gezmi Davas- diye anlan 1'inci THKO durumalarna 16.7.1971'de Altnda Veteriner Okulubinasnda balanm; 9.10.1971'de, yani iki ay on gn sonra karara balanmt. Mahkemenin vard

sonu, yirmi be sanktan on sekizinin lmle cezalandrlyd.

Askeri Yargtay 2'inci Dairesi'nce -asli fail- saylm ve haklarndaki hkm onanm, dierlerihakkndaki karar bozulmutu.

1 No'lu Skynetim Askeri Mahkemesi, Yargtay'n kararna uymadve ilk hkmn tekrarlad. Dahasonra dava dosyas, Askeri Yargtay Daireler Kurulu'nda incelendi. Ve 2'inci Daire'nin karar onand.Yasalar gerei bu kez mahkeme zorunlu olarak Yargtay Daireler Kurulu'nun kararna uydu. Sanklarnavukatlar, temyiz etti. Sonuta karar As. Yargtay 2'inci Dairesi'nce onand.

meclise kalmt. Meclis, Yargtay'n, dolaysyla mahkemenin son kararnonaylad. Ayngnlerdesmet nn, grmelerde usule aykrlk olduu gerekesiyle Anayasa Mahkemesi'nde -karar iptal-davas at. Anayasa Mahkemesi kararusul ynnden bozdu.

T.B.M.M. ikinci kez grmelerinde -infaz- karar onand. Ve Cumhurbakan Cevdet Sunay daonaylaynca, karar hemen Resmi Gazete'de yaynland.

Denizgilin hakknda grlen davann kronolojik sralamas ksaca byle.

Davann gerek kendi iinde, gerek dnda, dnemin yapsna bal olarak bir baka grn daha vard.Denizler yakalanp ilkin Ankara'ya getirilmiler, daha sonra Kayseri'ye gtrlp ayr ayr hcrelerekapatlmlard. Gerek bu duruma, gerekse uygulamalarla ilikin olarak avukatlar (akir Keeli ve Halitelenk) 3 Nisan 1971'de bir dilekeyle itirazda bulundular.


Page 16


17/106

Ne bu itiraz, ne de uygulamalara ilikin dier itiraz ve giriimler hibir sonu vermedi. Hatta yle durumlaroldu ki, adeta mahkemeye resmen -lm hkm-, -telkin ve tavsiye- ediliyordu.

27 Eyll 1971'de Ankara Skynetim Komutanl'nn yaynlad 49 No'lu bildiri bunun bir kantyd.Yine avukatlar 29 Eyll 1971'de Nihat Erim'e uyar telgrafektiler. Bir tutuklu olan Yusuf Aslan'n yaralyatanda zincire vurulmas, sanklarn mahkeme salonunda dvlmeleri gibi olaylar karsnda da gerekli

merciler, avukatlarn ve sank yaknlarnn bavurmalar karsnda her zamanki gibi suskunluu setiler.

21 ve 22 Ekim 1971 gnlerinde Trkiye radyolar, zmir Skynetim Komutanl'nn 26 saylbildirisinitekrarlyordu. Davann srmekte olduu bir srada yaynlanan bu bildiride -verilmi kararlarn infazilemine balanaca u gnler- deniliyordu. Mahkeme haberlerine sansr uygulanyordu. Oysa davay tersynde etki altnda brakacak her trl haber ve yayn sa basnda yer alyordu. Gerek avukatlarn, gereksank yaknlarnn bu ilemelere kar rpnlarnn bir sonu vermemesi bir yana, avukatlara da sankmgzyle baklmve hatta savunmalarnda geen bir szcn su olduu gerekesiyle davann onbiravukat hakknda T.C.K 266'nc maddesi gereince dava alp, Ankara 3 No'lu SkynetimMahkemesi'nce er ay hapse mahkum edilmilerdi.

16.7.1971'de balayan 1'inci THKO davasnn mahkeme bakanlnda Tugeneral Ali Elverdi, durumahakimliinde Yarbay Ahmet Tetik, ye hakimliinde Binba Mehmet Turan, iddia makamnda ise BinbaKeramettin elebi ve Yzba Baki Tubulunuyordu.

1'inci THKO Davas'nn avukatlarndan Zeki Oru Erel, o gnle ilgili anlarn yle anlatyor.

-16 Temmuz 1971 gn Askeri Veteriner Okulu'nun evresinde, avlusunda elleri makineli tfekli pekok komando askeri; verilecek komutla her an ate etmee hazr bir durumda bekliyorlar.

Topu yedek subay olarak bulunuduum askerlikten yeni dndmden; askerin ve bandakilerin ruh

halini ezbere biliyorum. Binann iindeki nlemler; darya kyaslanmyacak lde. Kesinliklesyleyebilirim ki; hibir askeri birlikte birinci derecede alarm verilmeden bir bina bu denli korunmayakalklamaz.

stmz, bamz, antamz, ksaca her yerimiz aranarak, d kapdan gidiyoruz. Sanki sank mdafiilerideil, tutuklanp cezaevine yeni konulan sanklarz. phesiz o zaman, bu ilemin -doal bir nlem-olduunu dnyoruz. En ktmserimiz; bunu, olsa olsa igzarlk olarak deerlendiriyor. SkynetimMahkemeleri'nin avukatlar iin bile bir cezaevi, oradaki tm grevlilerin ise; birer gardiyan olduukonusunda, hibirimizin bir bilgisi, grgs ve deneyi yok daha.

18 Temmuz 1971 gn saat 9.00'da; binbir glkle -dinleyici-lik olanana kavumu yarglananlarnyaknlar, 18 kiinin idam istemiyle grlecek bir davay izlemek zere gelmi yerli ve yabanc basnmensuplar, bakanln, bugn artk kim olduu bilinen Ali Elverdi, duruma yarglnAlb. AhmetTetik, ye yargln Yb. Mehmet Turan'n yaptmahkeme heyeti, yarglanacaklar savunacak oksayda avukat; duruma salonunda, sessiz, yerlerini almbekliyorlar; henz salona getirilememiyarglanacak olanlar.

Bekleyi 10 dakika srd, 20 dakika srd, yarm saat srd; gelen yok.

Duruma usuln bilenler iin belki garip olacak. Fakat, gerekten; savchazr, basn hazr, mahkemeheyeti hazr, avukatlar, dinleyiciler hazr. Ama, yarglanacaklar tm bu -hazr-lara karn, tam 45dakikadan beri salonda yoklar. Ksaca; herkes yerini alm 45 dakikadr onlar beklemekte.

Nihayet saat 10'a doru, ok uzaklardan! Nasl bir radyonun sesi kulan duyabilecei en dk dzeyde


Page 17


18/106

alrsa, ancak o kadar duyabilecek bir ses tonunda, devrimci marlar duymaa balad -hazr-lar.

Giderek sesler yaknlat, grleti, netleti; szckleri bile ak ve kesin olarak seebiliyoruz artk...Beklenenlerin geldiinden hi kimsenin phesi yok; phe, yalnzca duruma salonuna nasl

gireceklerinde.

Girii anlatamam. Byle bir olayanlatmada, -duygusal bir kii olmamak- iin ne kadar aba harcasam,itenlikle belirtmek isterim ki gerekten anlatamam.

Biraz nce aada bir grlt kyamet koptu; belli ki iyice bir arbede var. Sonradan rendiimize gre;skynetimin, otomatik silahlgrevliler tarafndan, her birinin sa eli dierinin sol eline, bota kalan sa vesol eller de iki ayrkomando askerine kelepelenen ve bylece ikier ikier askeri ambulanslara konulanDeniz, Yusuf, Hseyin ve arkadalar ambulanslardan inip, yukar karlarken, elleri kollarzincirlikelepeli durumda, -vatan kahramanlar- tarafndan dipiklenip, susmalarbuyrulmu. te demin szn

ettiim, grlt, patrt ve kyamet bu yzden kopmu...

Tutuklunun mahkemeye -bamsz- olarak alnmasyasa hkmndendir. Biz avukatlar, salonun girikapsna gre sa dipde olduumuzdan, kelepelerin zlmesini gremedik. Fakat, anahtar seslerindenbunu anlyor ve ayrca yasa hkmn bilmemizin yardmyla, kesinlikle seziyorduk.

Gepgen, hayatlarnn baharnda, pervasz; bizleri heyecandan, mahkemeyi tekil edenleri neyapacaklarn bilememekten karmakark eden bir havada girdiler ieriye. -Su- durulunca, askeriyarglama usulne gre, mahkemeye gvenleri olup olmad soruldu. Buraya bir parantez amakistiyorum:

Savunma yntemine uygun olduu sanldndan, benim de dahil olduum avukatlarca; anayasayaaykrl ne kadar ak bile olsa, sanklarn mahkemeye kar, peinen ters bir tutum almamalar istenmiti.

Duruma yargc soruyordu:

-Mahkemeye itimadnz var m?-

Cemil olu, 1947 doumlu, Erzurum Ilca Mahallesi, zn ky nfusunda kaytl, Hukuk Fakltesi sonsnf rencisi Deniz Gezmi:

-Mahkemeye asla gvenim yoktur. Mahkeme diye byle bir yerde bulunmaktan utan duyuyorum.-

Duruma yargc soruyordu:


Beir olu, 1947 doumlu, ekerek ilesi Kusaray ky nfusuna kaytl Ankara ODT fizik blm2'inci snf rencisi Yusuf Aslan.

-Mahkemeye gvenim yoktur.-

Duruma yargc soruyordu;



Page 18


19/106

Hdr olu 1949 doumlu Kayseri Sarz ilesi, Baheli Mahallesi Nfusuna kaytl ODT'den ayrlmaHseyin nan:

-Mahkemeye gvenim yoktur. Skynetim Mahkemeleri'ni yargorganolarak kabul etmiyorum.-

Ve Hseyin mahkeme ve dava konusundaki dncelerini sorgusunda, aklamaya devam ediyor:

-... 50 yln btn hesabn 20 genten soruyorlar. Bununla da kalmayarak, daha ileri gidiyorlar; aydaei grlmemi zamlarn, vergilerin, hayat pahallnn ve reformlar engelleyen parti ve bakanlarn stnert ekilerek, dikkatler bizim zerimize toplanp, biz, bu 20 gen topun azna srlyoruz. ddianameyiokuduum zaman, cezann sua deil, suun cezaya uydurulmaya alldngrdm. Cezamz; biraznce bahsettiim pazarlk tayin edecektir. Byle bir pazarln bize reva grecei cezay bamsz yargorganlarndan karmak zor olduu iin, Skynetim Mahkemeleri'ne kartlyoruz.

Haklolarak belirtiyorum; iddia makamnmuhatap olarak almyorum ve mahkemeyi bamsz yarg

organ olarak kabul etmiyorum. Karanlk gnler yaadmz Erim iktidardneminde szlerimizin halktangizleneceini biliyorum. Fakat, hrriyetlerimizin alndbu ortamda, konumafrsatbulmak dahinemlidir. Cezamzn baka organlar tarafndan verileceini de ok iyi biliyorum.

Cumhuriyet tarihinde ilk defa 20 gen idam talebiyle yarglanyor.

... Erim iktidar3 aylk politikas ile; sanayiciler ve byk tccarlar hari, Trkiye halkn; aln vesefaletin eiine getirmitir. Bu tehlikeli uygulamay rtbas etmek iin 20 genci topun azna srmekyetmeyecektir!

Tarih, asl sulularaffetmeyecektir!

Asl sulular kurtulsa dahi onlar koruyanlar tarih nnde er ge hesap vereceklerdir.

Bu mahkemenin sonucu adli bir skandal olabilir. Fakat, mahkemenin sonucu ne olursa olsun dediklerimizgerekleecektir!

... Ta ki vatanAmerika'ya satanlar ve gericilerin sonu gelene kadar, bu kavga biz olmasak da devamedecektir!

Yurtsever analar var olduka devam edecektir! Ksaca; analarn rahmine el atlamyacana gre,

mutlaka devam edecek ve baarlacaktr!-

Bu gerilim iinde balayan durumalar, sonuna dek ayngerilimde srd. Hem de lmn eiinde, geribakmadan durabilmenin duyarlyla...

:::::::::::::::::

TUTANAKLAR (1)

Sen kalbini savunurken dmana uluorta

barndan alk benzeri bir grltyle ykselerek

ehri beyaz bir rtyle kaplyor iindeki duygular


Page 19


20/106

...

Sen kalbini savunurken

habire gsnde yumruklanan dnya

nemli duvarlarnda hcrelerin

kanayan parmaklarn izleri gibi

...

Bilemem

hatralar m artk

seni

karanlk bir sokakta unutulmu

sessiz gzyalarmgizler

...

Akarsular kadar berraksn oysa

admlarn

kayalklar kadar grkemli senin

N. Behram 1971

:::::::::::::::::

ORTAK SAVUNMALARlNA -EZENLERE KARI VERDKLER MCADELELERDE LENTM EZLENLERE SELAM OLSUN- DYE BALADILAR...

ddianameye yle girmiti savc:

-1968 yl Trkiyesi'ndeki kprdanlar gzle grnr bir durum arzettii halde, gaflet, korku, kurnazlk veihtiras ierisinde bekleniyor, skunetle karlanyor, devamnda fayda umuluyor, samimi ve gerekibaklarla karlanyordu. O gnlerden bu gne gelindi; basiretliler gelecei grdler, gizli yneticilerkayboldular, kurnazlar lzumlu dersi hafif geitirerek aldlar, gafiller uyandlar, korkaklar hala yerlerindemuhterisler umduklarn bulamadlar: Trk milleti uyankt...-

Savc iddianamesi sonunda yirmi bir sank hakknda 146//1'den lm cezas istiyordu.

Deniz, Yusuf ve avukatlar16.7.71'de mahkemeye gvensizliklerini bildirmiler ve bu istek reddedilmiti.

Davann avukatlar yaptklar savunmada, Trkiye'nin yaps, siyasal, toplumsal, ekonomik bunalmn


Page 20


21/106

nedenlerini uzun uzun anlatmlar, sanklarn sularyla istenilen ceza arasndaki oranszlbelirtmilerdi.Avukatlarn savunmalarnda su bulunmu ve haklarnda dava almt.

Deniz Gezmi ve arkadalar ortak bir savunma hazrlamlard. Savunmalarna yle balamlard:

-... inde bulunduumuz artlar, geni bir savunma yapmamz ve ahslarmzda zincire vurulmak istenen

bilimi ve gerekleri savunmamzgerektiriyor.

Amacmz, aleyhimize verilecek cezay nlemekten ok, doruluuna inandmz doa ve toplumkanunlarnn, insanlk tarihine nasl yn verdiini aklamaktr.

Toplumlarn tarihi, ezenler ve ezilenler arasndaki mcadelelerin tarihidir. amza kadar bumcadelelerde ezilenler daima yenilmilerdi. Fakat 20'inci yy. tarihimiz, ezenlerin barbarlna ve btnbasklarna ramen ezilenlerin kurtuluuna sahne olmaktadr.

Gnmzde ezenleri temsil eden ve kar uruna yoksul uluslarboyunduruu altnda tutan

EMPERYALZM'dir. nsanlk tarihi gericiliin, barbarln ve vahetin son kalesi olan emperyalizmin desonunu mjdeliyor.

Btn ezilen uluslar, emperyalizme her gn darbe stne darbe vuruyorlar. Asrlardr ezenlere karmcadelelerde hayatlarn feda edenlerin abalar boa gitmemitir. Dnyamz zafer trklerini sylemekzeredir...

Ezenlere kar verdikleri mcadelelerde, len tm ezilenlere selam olsun...

Dnyann ve Ortadou'nun en eski devletlerinden biri olan Trkiye, hala kalknamam olup, yar bamldurumdadr. Bir avu sermaye evresi Amerikan dolaruruna ulusumuza ihanet etmi ve bamszlmz

yabanclara ticaret konusu yapmlardr. Yurdumuzun bamszl iingiritiimiz bu kavgada KurtuluSava'mzda ehit olanlarn onurlarn ve ulusumuzun kaderini korumaya kararl olduumuzu bildiriyoruz.

Kurtulu Sava'mzn tm ehitlerine selam olsun.

...

amza damgasnvuran en gl silah bamszlk ve kurtulu savalardr.

Emperyalizme kar verdikleri mcadelelerinde balarn emeden kahramanca savaan tm ezilen

uluslara selam olsun.

iler, kyller, renciler ve tm yurtseverler gericilere kahramanca kar koymular ve bu uurdabiroklar ehit olmutur.

Emperyalizme ve onun emrindeki uaklara kar verdiimiz kutsal bamszlk kavgamzn ehitlerineselam olsun...-

...

Ve Denizler uzun savunmalarn u szlerle tamamladlar:

-Sayn Savc,


Page 21


22/106

1- Amerikan emperyalizmi gayri millidir.

2- Ona ortaklk edenler ulusumuza ihanet etmilerdir.

3- Emperyalizme kar mcadele su deildir, silahlmcadele ise anayasay ihlal deildir.

4- Gayri milli olan emperyalizm ve ortaklarnn smrs, anayasaya aykrdr.

Buna gre iki ey var:

1- Eer belli bir hata sonucu, iddianame ve mtalay hazrladnzsa, dikkatli olunuz; idamn istediinizkiiler kasaplk koyun deildir ve siz savcsnz...

2- Yok eer yaptnzn bilincindeyseniz; yolunuz ak olsun.-

Denizler'in savunmalarn tamamlamalarvehkm gnyle ilgili anlarnAvukat Zeki Oru Erel yleanlatyor:

-Savunmalarn sonuna gelmitik.

Mterek savunmay, arkadalar adna, Deniz, Yusuf, Atilla Keskin ve Hseyin okumulard.Savunmann son blmn, zaman zaman yazlmetne bakarak, fakat, genellikle mealen yapan Hseyin,mahkeme heyetinde, gerek anlamda tam bir etki yaratmt. O kadar bilimsel ve iten konumutu ki;

duruma yargc Ahmet Tetik renkten renge giriyor, ye Mehmet Turan da olduka etkilenmigrnyordu. Ancak ok dikkatli bir gzlemle anlalabilecek, ie dnk paniine ramen, MahkemeBakanAli Elverdi hi renk vermemee alyordu.

Mahkemenin bu grnmne bakan biz avukatlarn byk ounluu, hibir idam karar kmayacanummaya balamtk.

Deniz'i yakalandktan sonra, Ankara Adliyesi'ne getiriliinde grm ve ilk defa Ankara Cezaevi'ndetanmtm.

Yusuf'la ilk karlamam, ancak mahkeme salonunda olmutu.

Hseyin'i ise, daha 1965 ylndan, renciliinden, ok yakndan tanyordum. Bu bakmdan onunlayaknlmz --ama, sadece bu nedenle-- biraz daha fazla idi. Bende daha yllarca nce ok zeki, bilgili,tutarlve kararlbir insan izlenimi braktn akca belirtmek isterim.

Savunmalar bitip, dava karara kald gnlerden birinde Av. Halit elenk ve Av. Niyazi Arnasl ilebirlikte, grmek zere, Mamak Askeri Cezaevi'ne gitmitik. Cezaevi Mdr

M. K. Saldraner ve birka subay, assubay ve erin nezaretinde, cezaevi mdrnn odasnda; Yusuf,Hseyin ve Deniz'le gryorduk. Genellikle herkes birbiriyle konumasna ramen; Deniz, Halitelenk'in, Yusuf, Niyazi Arnasl'nn; Hseyin de benim yanmda oturuyordu.

Hseyin bana:


Page 22


23/106

-Sence karar ne ynde kabilir?- diye sordu. Ben:

-Her trl olabilir. Bu sorunun en iyi cevabdurumann banda sen, kendin verdin; SkynetimMahkemeleri yargorgan deildir, bu mahkemenin sonucu adli bir skandal olabilir dedin. Bu sznndoruluunu, ben de, aynen kabul ediyorum. Yarg organolmayan yerden her ey kabilir.-

Ama, Hseyin byle st kapal, genel anlam tayan cevaplarla yetinecek kiilerden deildi. Benden,gerek kiisel dncemin ne olduunu kesin bir ekilde, tekrar sordu. Ben de:

-Bunlar, benim grme gre; halkn zerinde bask ve terr yaratmak amacyla sizin davada ve dierdavalarda yarglananlardan toplam 10-15 kiiyi yok etmek isteyebilirler. rnein, sizin davaylailgiliolarak, nce mahkemeden 8-10 idam karar karmak, bunun bir ksmn Askeri Yargtay'da onamak vesonra da halka dnp; -ne yapalm, kurtara kurtara ancak bu kadar kurtarabildik- demek istiyebilirler,-dedim. Bu szlerim zerine, o kendine zg duruuyla bakp:

-Gerekten byle iren bir taktie bavurabilirler,- dedi...

9 Ekim 1971 gn gelip att. Bugn hkm verilecekti.

Askeri Veteriner Okulu'un evresinde, avlusunda ve iinde her zamankinden ok daha fazla nlemalnm; sadece tank, top getirmemiler, o kadar. Askeri ambulanslar orada; park yerine ekilipkonulmu. Demek, haklarnda hkm verilecekler getirilmiler.

Artk olaan duruma gelen, stmzn bamzn, anta ve evraklarmzn aranp taranmasndan sonra, dkapdan giriyoruz. Binann giriinden balayp, merdivenlere, koridorlarda sren ve duruma salonunda-sanklar blme-sinde son bulan, onlarca komando erinin yan yana ve kar karya dizilmesiyle meydana

getirilmi; yani insandan meydana getirilmi ince, patika gibi bir yol var. -Patika-dan geip, durumasalonuna giriyoruz. Yusuf, Deniz, Hseyin ve arkadalar salonda gene yok. Halbuki, aada ambulanslargrmtk. Savunduumuzkiilerin, birbirinden ayr ayr, mahkemenin altbinann bitiiindeki anatamir depolarnn eitli yerlerine konulmu olabileceini, aklmzn kenarndan bile geiremiyoruz o anda.

Mahkeme salonunda, hepimizin dikkatini derhal eken; ama cevabnbir trl bulamadmz, byk birgariplik var. Tahta parmaklklarla evrili; yarglananlarn tmn rahata alan, iinde her zaman 20-25iskemlenin bulunduu -sanklar blm- iyice kltlm. Oraya, bugn, sadece 3 iskemle koymular.Halbuki hakknda hkm verilecek en az 20 kii var.

Bir trl yantn bulamamz garipliin nedenini, biraz sonra, orada bulunan herkes gibi, biz dereneceiz.

Komando erlerinden oluan -patika yol-un iinden, nce Deniz'le Yusuf'u getirdiler. Arkadalarnnnerede olduunu bilmedikleri belli. Hatta bize bakp, gzleriyle soruyorlar. Biz de bilmediimizi belirtenhareketlerle cevap veriyoruz.

Duruma YargcAhmet Tetik:

-Anayasay tebdil, tayir ve ilgaya... T.C.K.'nn 146//1'inci maddesine... lm cezasna... Tahfife mahalolmadna...

Deniz; hi beklemeden, dimdik, yumruu skl, kolu havada baryor.


Page 23


24/106

-YAASIN BAIMSIZ TRKYE-

Yusuf, ayn ekilde:

-YAASIN BAIMSIZ TRKYE-

Sonra Hseyin, Atilla ve dierleri..

Ama grevliler, genlere son szleri syleme frsatvermemeye, hepimizin gzleri nnde durumasalonunda, sklyumruu havaya kalkan her birinin zerine ullanp, yakapaa dar atmaya baladlar...-

Haklarndaki hkm dinlemeye salona ilk giren Deniz'le Yusuf, dar knca birbirlerine -vatan saolsun- diyerek sarlmve sonra kelepelenip gtrlmlerdi.

Artk celseler bitmiti. Beklemeye baladlar. Darda arkadalar, yaknlar, avukatlaronlar kurtarmakiin rpnyordu. Gnler ilerledike beklemenin gerilimi de ok geni alanlarda derinleti. nanlarndan

hibir dn vermeden beklediler.

:::::::::::::::::

GECENN GLGELERNDE AYRILIK

Karl dal ularnda kmldayan ay m

kabuunun altnda

lk la ldyor tomurcuklar

yldzlar m dklyor gkten krlara

...

Geceyle

sel sularnda alkanan yapraklar kaybolur

artk grnmez omzuna serpilmi benekler

bayrlardan aalara doru derinleen karanlk

rzgarla slk alar kayalklar boyunca

...

idem telleriyle bezenmi yastn slak

uykuna renkler topluyor dalgn dolaan kelebekler.

motor ve ayak sesleriyle rpnrken sokaklar,


Page 24


25/106

ssz bucaksz tarlalarda baaklar nasl da titrek

...

Kanla beklediimarklarda gelien sevgilim

belki de kalbinde dmlenen

lme giderken duyduum glmseyitir

bakarsn seninle artk gremem

alnna vuran

sakn kaybetme geceleri.

N. Behram 1972

:::::::::::::::::

N. AIRNASLI NN'YE -KORKARIM BU KAN GL ONU DKTRENLERLEBRLKTE, SUSANLARI DA BOAR- DED...

1 Numaral Skynetim As. Mahkemesi'nde 1'inci THKO Davassonulanm ve 18 gen hakkndaidam kararverilmiti. Gelimeler sonucunda artk, kamuoyunda Deniz, Yusuf ve Hseyin'in aslacaklarsylentisi almyrmt. Avukatlar son giriimlerde bulunuyorlard. Bu dnemde Niyazi Arnasl,

nn'yle bir grme yapt. Arnasl nn'yle grmesine ilikin anlarn yle anlatyor:

-Bizim endiemiz, bu genle ilgili kararn onanacamerkezindeydi. Doysa As. Yargtay'da,Basavclk tetkikindeydi. nn'y ziyaretim bu safhada oldu. 1933-1946 yllar arasnda T.B.M.M.'dezellikle son yllarda Bte Komisyonu'nda memurken, babakanl, cumhurbakanldnemlerindesayn nn'nn, bana kar bir gz ainal vard. 1961 seimlerinde C. Senatosuna Ankara Senatrolarak girdikten sonra kendileriyle ilikilerimiz oldu. Altyl sren senatrlm srasnda konumalarna,T..P adna yaptm giriimlere daima ilgi duyar, Parlamento kulislerinde koluma girip benimle konuarakdolatolurdu. C. Senatosundan ayrldm zaman da -parlamentonun alkan yelerinden birisiydi.Yeni bir ses getirdi. Onu setirmek iin giriimde bulunalm, kendisiyle konuup bana haber getiriniz.- diye

eski CHP bakanlarndan bir arkadamla bana mesaj yollamt. Btn bu ilikilerden cesaret alaraktelefonla Mevhibe Hanmefendi araclyla istediimiz randevuyu kabul etti. Pembe Kk'n girikatndaki kk salonda 55 dakika sren bir konuma yaptk. Daha dorusu beni dinledi ve ara sra biriki cmleyle konumaya yn verdi. Ben bu konumaya 18 gen aleyhine kan idam kararndanduyduumuz endieyi belirterek baladm.

-Telalanma Arnasl, ben ortada bir idam furyasgrmyorum. Olsa olsa 3-5 kii hakknda bir kesinhkme varlr. Onlarda biz meclislerde hallederiz- demiti.

-Paam, parlamentonun yapsbu umudu besleyici nitelikte deil sanyorum. in sosyopolitik,sosyo-ekonomik nedenlerini, bu olaylarhazrlayan ortam, dve i etkenleri yeterince bilen ka kiiolduunu bilemiyorum, amma bizzat sizin partiniz de bile byle mfik ve hogrl bir davrana karkanlar olacan sanyorum,- dedim.


Page 25


26/106

-Eveet...- dedikten sonra -o halde ne yapabiliriz?- diye ilave etti. O sralarda gzlerindeki rahatszlknedeniyle, katarakt ameliyat iin Paris'e gidecekleri duyulmutu. Bir olup bittiden endieliydik.

-Siz, ilk Talat Aydemir olaynda -kan dklmeden silah teslim ederseniz kouturma atrmam, ammasizi emekliye sevkettiririm.- diye Talat Aydemir'e mesaj gndermi ve bu sznz parlamentoda datekrarlamtnz. Birincide kouturma almad, bunu biliyoruz. Sizden baka kimsenin gc yetmezdi

kouturma atrmamaya, dedim. Glmsedi. -Bu genlerin devleti devirecek, anayasay yok edecekgte olduklarn sanmyorum. Konu herhalde Yargtay'da titizlikle incelenecektir inancndaym..- gibi birmesajnz yeterli olur, dedim. -Bu, adalete mdahale olmaz m Arnasl?- deyince de; -Paam,skynetim komutanlarndan bazlar, bata Faik Trn, bildiriler yaynladlar ve infazlarn ok yaklat ugnlerde... diyerek adalate akca yn verme abasgsterdiler. Biliyorsunuz infaz deyimi sadece idamlariin kullanlyor. Sizin salt adaletin gereklemesi istikametindeki uyarmanz, adalete olumlu yndemdahale olur inancndaym, elbette bunun eklini siz takdir buyurursunuz- cevabnverdim. Bunun zerinede: -Amma ben Yargtay'dan kimseyi tanmyorum ki- dedi. -Paam sizin bu gen insanlar tanmanzolanaksz elbette. Amma memleketin smet Paas bir tanedir. Onu herkes tanr ve ondan gelecektelkinlere ve uyarlara dost dman kulak kabartmak zorunluunu duyar.- yantn verdim. Glmsedi. Ben

de durup bir ey sylemesini bekledim. -Sen konumana devam et Arnasl seni dikkatle dinliyorum-demekle yetindi. Sonradan baz giriimlerde bulunduunu duyduk, amma karanlk gler kamuoyunuylesine yanltarak hazrladlar ve olaylar yle geliti ki korkulan sonu 6 Mays 1972 gecesi sabaha kargerekleti.

nn'yle grmemiz srasnda anayasay ihlalin Trkiye'de kez sz konusu olduunu; bunlardanbirinin devleti yneten ounluk partisi iktidarna, ikincisinin SilahlKuvvetler'in bir blmne ait olduunu,bunlarda vastalarn yeterli ve maksad istihsale elverili olduunu, T.H.K.O. davasnda durumun okfarklbulunduunu aklamaya altm. Siyasi cinayetlere, failleri bulunamadna gre iktidar su orta,hatta asl sulu saymann zorunlu olduuna deindim. -Meruluunu yitiren bir iktidara kar direnmehakknkullananlar sorumlu saymak gtr. Genliin taptaze ve gr kandurmadan glleniyor paam.

Korkarm bu kan gl bir gn onu dktrenlerle birlikte susanlar da boar.- deyince, nn'nn kalaratld. -Stn i stn- diye sehpaya konan st bardan iaretledi. -Siz Trkiye'de zgrlkdemokrasiye doru ilk olumlu admlar atan insansnz- diyerek konumayyumuattm. zgrlkdemokrasi kart fikirlerin birbirine tahammln gerektirir. Devlet, kaba kuvvete kar tarafsz biruyanklk gsterse, baz dncelerin meclisten, hatta lkeden kovulmas iin lin olaylardzenlemeselkenin 12 Mart ortamna gelmesine gerek olmazd...- filan gibi szler syledim. Hibir sz alamadannn'nn yanndan ayrldm, amma yine de nn'nn bir eyler yapacaumudu bende uyanmt.Sonradan baz giriimlerde bulundu da. Anayasa Mahkemesi'ne at iptal davas, infaz 50 gn kadargeciktirmi oldu, ama byk yerler igal etmi bazkk kiilerinhnc, ibirliki sermayesinin devrimcieilimleri sindirme abalar, acmaszca kmt memleket ufkuna bir kez. nn'nn Deniz Gezmi'i

-Hukuk okuyormu, kanc snfta?- -ok akll ocukmu diyorlar, doru mu?- -ngilizceyi iyi biliyormuyle mi?- gibi sorularzihnimizi kartrd. Arkadalarla yaptmz deerlendirmelerde Hseyin'le Yusuf'unlm cezalarnn meclislerde mr boyu hapse evrileceinden ve Deniz'in cezasnn onanacandan kukuduyar olmutuk...-

Gn, gn kovalad. Zaten mahkemelerde tkanm olan yasalar, mahkeme sonras bavurmalarda da,kendini aynnitelikleriyle srdrd. Denizler bir ark syleme ncesi duyarlyla, hcrelerinde dnnizini tamadan beklediler. Gn gn kovalad. Mays geldi dayand. Artk avukatlar son grmeleriniyapyorlard. Niyazi Arnasl son grmesini yle anlatyor:

-Son ziyaretimiz infazdan birka gn nce Zeki Oru Erel'le birlikte olmutu. Hala bazmitlerinbulunduundan, cumhurbakannn vetosundan bahsettiimizi gren Deniz Gezmi -Yok abey- demiti,-bizim aslma kararmz ok nceden vermilerdi zaten, bunu hep syledik. Dileriz ki biz bo yere lmolmayalm ve vatan satclarnn oyunlar anlalsn yoksul halkmzca. Boa lm olursak ite o zaman


Page 26


27/106

yazk olur.-

Gzlerimi gizlemek zorunda kaldm ve sustuk. Ksa bir sre sonra,

-Bizi TAYLAN ZGR'n yanna gmdrn ve infazlar srasnda mutlaka bulunun. Burjuvazininpaavra gazeteleri, korktular, dtler, bayldlar gibi onurumuzu krc yayn yapmaya alr. Duruma

avukatlarmz tank olmallar,- dedi. Grme hcrelerine tek tek geliyorlard. Hseyin nan'a -Hadi senbr hcreye ge de Yusuf'u greyim- dedim bir ara. Durup bir ey sylemek istedi. Sonra dudahafifearalanm olarak kthcreden. Yusuf'un dudaklarnda acbir glmseme vard. nde de korkudan hieser yoktu. Gler dengesinde henz uyan tamamlanm halkn karsnda d smrden pay alansermayenin ar bastnn, bu arla kurban edileceklerinin bilincindeydiler.-

Avukat Zeki Oru Erel ise son grmesiyle ilgili ansn yle anlatyor:

-Mamak Askeri Cezaevi'nde, aramba gnleri sadece tutuklu yaknlar gr yapabilirler. Haftann bugn; yani aramba gn, avukatlar mvekkilleriyle grtrlmezler.

3 MAYIS 1972 ARAMBA...

Bir gn nce, 2 Mays 1972'de senatodan idam kararlaronaylanp, kt.

11 gndr DENZ, YUSUF, HSEYN alk grevini srdryorlar. Greve baladklar gn, grevegitmelerinin nedenlerini belirten yazlmetni; cezaevi yneticileri, btn abalarmza karn bize vermedi.Mamak Askeri Cezaevi'nde kanunsuzluk, asl; yasallk, istisna olduundan bu konunun zerinde fazladurmaa gerek yok sanyorum. Bu durumda de szl olarak, bize; alk grevine gitmelerinin nedeniniyle akladlar.

-Dardaki gelimelere baklrsa, mzn idamkesin gibi grnyor. Ayr ayr kapatldmzhcrelerimizde, Trkiye ii snf ve halkmz iin yapabileceimiz son eylem, ancak bu olabilir.-

3 MAYIS 1972 ARAMBA. Bu tarih; phesiz kiisel olarak benim iin, zel bir anlam tamaktadr.Zira; onlar en son grdm gn: 3 Mays 1972 aramba gndr.

2 Mays'ta senatodan idam kararlar knca; savunmay stlenen biz 11 avukat, bir mucize dnda,idamlarn nlenmesinden umudumuzu kesmitik. Dava sresince n de yakndan tanmafrsatnbulmuolan bizler; onlarn lm karsnda en ufak bir tereddt gstermeyeceklerini kesinlikle biliyorduk. Bukonuda, hibirimizin en ufak bir phesi yoktu. Ancak, 11 gndr alk grevinde olduklarnda biliyorduk.

11 gnden beri sren alk grevinin, en salklkiiyi bile, -fizik- olarak nasl halsiz drebileceikolaylkla tahmin edilebilir. Bu nedenle, alk grevine son vermelerini kendilerine nermeye karar verdik.te, bu neriyi iletmek zere 3 Mays 1972 aramba gn Mamak Askeri Cezaevi'ne gittik.

Onlar mutlaka asmaya kararl olanlar da alk grevinden son derece tedirgindiler. Grev sresince, hergn, ilerinde profesrlerin de bulunduu Glhane Askeri Tp Akademisi'nden bir doktorlar heyeticezaevine gelip muayene ediyor, 24 saatlik hcredeki yaamlar; her yarm saatte bir, cezaeviynetimince, yazl olarak saptanyordu. Bu nedenle, gr yasana karn bizi cezaevine aldlar.

Bata cezaevi mdr olmak zere 5-6 grevli, bamzda dikilmi, Hseyin, Yusuf ve Deniz'le yaptmzkonumaydinliyorlar. Sze Halit elenk balad:

-Biz, infazlarn durdurulmas iin, hala, ciddi abalar sarfediyoruz. Ancak, bu abalar sonu vermezseinfazlar gerekleebilir. nfazlar gerekletii takdirde, biz avukatlar; sizin infaz yerine salkl ve rahat bir


Page 27


28/106

ekilde gidebilmeniz iin, alk grevine son vermenizi neriyoruz. phesiz, bu konuda karar sizindir.-

neriye cevap iin bizden bir saat sre istediler. Ama, on dakika kadar sonra Deniz, glerek geri geldive yle dedi:

-nerinizi kabul ediyoruz. Sizlerden en az bir kiinin, infazlarda mutlaka bulunmasn istiyoruz. Ancak,

faizm; bizlerle ilgili halka yalan syleyebilmek iin, sizleri infaz mahallinde bulundurmayabilir. Eer bylebir durum olursa, btn arkadalar kesinlikle emin olsunlar ki, bir devrimciye yakr ekilde gideceiz.-

Kendisine infazlarda iki avukatn bulunacan, bu ynde btn tedbirleri aldmzsylyoruz. Benimlerahat, kendinden ve arkadalarndan kesinlikle emin bir havada biraz daha grtkten sonra; konumay,gene Deniz bitirdi:

-MDLK HOAKALIN. NFAZLARDA BULUURUZ!-

Evet mays gn gn ilerliyordu. Ve sanki lm bekleyen onlar deildi. yle gen, yle merakl

bekliyorlard hcrelerinde. Son anlarna dek yaamayla, yurtlaryla, insanlarla ilgili eyler dyorduakllarna.

Deniz Yusuf ve Hseyin'le son grmesine ilikin anlarn Avukat Orhan zzet Kk yle anlatyor:

-Yapabilecek her ey yaplm, sonu belli olmutu. nfazlarla ilgili maddelik yasaymeclis onaylam,cumhurbakan imzalamt. Her an infazlarn yaplmasbekleniyordu. Her de hcrelerindeydiler. 6Mays'tan bir-iki gn nce (tam hatrlayamyorum) tutukevinden avukat istendii haberi geldi. Gittim. Tektek yle de grtm (bu onlar son grmd). nfazlarla, dardaki politik ortamla ilgili baz eylersordular. Tam ayrlacam srada Hseyin, Toprak ve Tarm Reformu n Tedbirler Yasa Tasars'ndanbir tane elde edip kendisine getirmeye almam rica etti. Tasarnn kylye ne getirip gtrdn

renmek istiyordu. (O srada basnda ve kamuoyunda sz konusu tasar tartlyordu.)

Donup kalmtm. Her an lme gtrlmesini bekleyen bir insan, o zamana kadar hcresinde, ad reformolan bir toprak yasasn okumak istiyordu. G toparlandm, hemen ehre dndm, bir yerlerdenaldm teksir ya da gazete kpr benzeri bir tomar kadgeri gtrp ieriye yolladm hatrlyorum.-

Orhan zzet, Hseyin'in istedii eyleri getirmi fakat kendisi grememi, elden ieriye yollamt.Kprler ieride Hseyin'e verilmiti. Hseyin gtrlecei ana kadar -Toprak ve Tarm n TedbirlerTasars-n inceledi. Notlar dt kenarna, satrlarn altn izdi...

Ve Deniz de ve Yusuf da... Halkn hayatn dnerek vardlar Alt Mays'a...

:::::::::::::::::

DAA AlT

Aln

plakln acsmgeniliyor


Page 28


29/106

dallar

meyvaya aran rzgar m

...

Dalgn bir kuun tnden

sevdiinin kalbine den ak m

yamuru emen toprak mderinleiyor

...

Yas m tutmalym onurlu lme

halkn gzlerini dolduran izgilere

umudu mu armalym

...

Ah, gidiyor ite gidiyor gz gre gre

scak titreyii varln hayata adamlarn

gidiyor

fkenin haykrlar

yasalaryla gidiyor kahrediin

zulmn veirenliin buyruklaryla gidiyor

topraa den bakmsz yapraklar gibi deil

azarlanm ocuklarn kederiyle deil

douun ve sevmenin feryadyla gidiyor

lm donatan arkadalarm

...


durutarak gndzleri geceleri

durutarak adanml, mertlii ycelii

damtp sevdalarna


Page 29


30/106

nefesi topraa alamaya gidiyor arkadalarm

...

Bulutlar da hafif mi kar taneleri kadar

zgrln borcu mu deniyor

...

Yaralar m alyor yoksullua

ezilmiliin isyanm sesleniyor

...


birer rzgar uultusu brakarak yanan atee

N. Behram Mays 1972

:::::::::::::::::

6 MAYIS'IN LK DAKKALARINDA DENZ, YUSUF VE HSEYN'N HCRELERAILDI... ZNCRE VURULDULAR...

1972 Mays'nn 5'inci gn Resmi Gazete'de bir kanun yaynland. -nfaz-a ilikindi. Kanun yaynlanmtfakat hkml vekillerinin 2.5.1972 ve 4.5.1972 tarihlerinde verdikleri iki ayr -karar dzeltme- isteminehenz bir yant gelmemiti...

Kanunun yaynlandgn, hkml vekillerinden Ersen ansal ve Mkerrem Erdoan, MamakCezaevi'ne geldi. Denizlerle grmek istediklerini bildirdiler. Beklemenin sonu gelmiyordu. Saat 17.00olmutu. Hala grememilerdi. Ayrlmak zorunda kaldlar.

Ve yava yava karanlk kt. lerleyen dakikalar 6 Mays'a devirdi gn. Artk Mays'n 6'syd...

Ankara'nn gnde lnmaya direnen bir gece yars. Ege'nin ve Akdeniz'in lnm rzgaru vermiAnkara'da. Ege'de dallar yrtlm. iee durmu tomurcuklar. Akdeniz'de ilk turfandalar dirilmeyebalam. Ilnan hava, uzansn istiyor Anadolu'ya. Ankara'da dmlenmi. Durmu. Burulmu. Bu bahargecesinde Ankara sisli. Suskun. Susturulmu.

Yamur yayor Sivas'ta. Yamalarda beyazlklar balyor Dou'ya doru. Kar daha ekilmemi.ektikleri, ekilir cinsten deil Doulunun. Binlerce can, kulan Ankara'ya dikmi. Karanlk altnda birhaber bekliyor havadan.

Kar daha ekilmemi. Ankara'ya vuruyor serinlii.

Ankara'da dal fidan; ellerinde bklarla gelenlerin ayak seslerini dinliyor.


Page 30


31/106

Yeni bir gnn ilk dakikalar. Demir topuklar nlatyor betonu. Sokaklarn gzleri yumuk. Gecelerisokaa kmasyasaklanm Ankarallarn. Binlerce gz uyank ev ilerinde, ak, bekliyor... aylardryoldaki haberi, lm haberini... An an beklenen uykusuzluk gelip irkiltti krpecik bedenleri.

Mays'n 6'syd. afak skmeden, gerilemeden karanlk, gn ykselmeden, daraacna kacaktDeniz,Hseyin, Yusuf. Grevliler doldurmutu her yan. Sanki bir eylerden bir eyleri karyorlard. Tela

iindeydiler.

Gvenlik kuvvetlerinde btn izinler kaldrlmt. Be kii lmle yz yze getirilmeyi bekliyordu. nndurdurulacaktyrei. kisi avukatt; durdurup yreklerini, daraacnda kiiyi seyredeceklerdi.

Saat 00.30 olmutu ki, Halit elenk ve Mkerrem Erdoan'n evleri nnde grevliler belirdi. Arabalargelmiti, bindiler...

Yollar bombotu. Semtlerinden ayrlp Merkez Cezavi'ne doru yneldiler.

Ankara'da Mamak Askeri Cezaevi ok sayda kuvvetle evrilmiti. Tanklar ve ember ember gvenlikgrevlisiyle, yksek dereceden gvenlik grevlileri ve yksek rtbeli subaylar, saa sola gidip geliyorlard.Telsizlerle srekli olarak komut alnp veriliyordu. Cezaevinin ii d projektrlerle aydnlatlmt.

Bir ara bir telsiz komutu btn bekleyenleri harekete geirdi. Grevliler Mamak Askeri Cezaevi iindeDeniz'in bulunduu hcreliklere doru yneldiler. Kaldklarhcrelerin birer birer kaplar ald.Gidecekleri haberi verildi.

Yusuf ve Hseyin daha nce yazdklar son mektuplarn koyunlarna koymulard. Grevliler ilkin,hcresinde Deniz'i ayaklarndan zincire vurdular. Ellerini arkadan balayp dar kardlar. Zincirleryrmesini engelliyordu. Bir grevli zincirleri kaldrarak yrmesine yardmc oluyordu.

Darda her biri iin ayrbir zrhlaraba bekliyordu. Deniz hcresinden karlm, koridordan geiyordu.Koularn kaplarnn aldkoridora geldiinde, haykrarak kapal kaplar ardndaki arkadalarna vedaetti. Ve grevliler arasnda zrhl arabaya doru yrd.

Arabaya bindirip kaplarnkilitlediler.

Yusuf ve Hseyin de ayn ekilde alndlar ve ayn yerde haykrp, arkadalarna veda etmelerinden sonra,ayaklarndan zincire vurulmu, elleri arkadan balanmbir durumda zrhllara bindirildiler.

Yeni bir telsiz komutuyla zrhllar harekete geti. Mamak Askeri Cezaevi'nin karanlkta buruk sessizlii,arabalarn grlts uzaklanca daha da younlat. Ve gz gz kapalgkyznn altnda bkld kald.Uzaklaan sesler ierdekilerin kulaklarnda ar ar donuklap nlamaya dnt.

Arabalar arka arkaya Merkez Cezaevi'ne yanatlar. Bir sre koumalar, konumalar ve hazrlklardansonra birer birer zrhllarn kaplar ald.

Deniz'i bagardiyan odasna getirdiler. Yusuf ilerde bir baka kk odaya, Hseyin avukatlarlamahkumlarn grme odasna getirildi.

Bagardiyan odas avluya bakyordu. Zifiri geceyi, Ankara Merkez Cezaevi'nin klar kendi gcndeelmiti. Avludaki daraacna, alaca karanlk altnda k vuruyordu. Deniz, yz pencereye dnk olarakoturtulmutu. Grevliler omuzlarndan tutuyordu. Ayaklarhala zincire vurulmu, elleri bir dahazlmemek zere arkadan balanmt.


Page 31


32/106

Bagardiyan odasnda aa yukar, yirmi-otuz yksek dereceden grevli vard. Cezaevi grevlileri,merkez komutanlar, gvenlik grevlileri, Tevfik Trng, nfaz Savcs Sami Uur ve dierleri...

Deniz son mektubunu nceden hazrlamamt. Son mektubunu daraacnn karsnda yazdracakt. Birzabt katibi ve daktilo getirttiler.

Sigara ieceini syledi. Bir grevli Deniz'in sigarasndan bir tane azna koyup yakt. Bir iki nefesektikten sonra geri ald. Deniz istedike veriyordu.

Daraacna bakarak son mektubunu yazdrmaya balad:

Merkez Cezaevi

Baba

Mektup elinize gemi olduu zaman aranzdan ayrlmbulunuyorum. Ben ne hadar zlmeyin dersemyine de zleceinizi biliyorum. Fakat bu durumu metanetle karlaman istiyorum, insanlar doar, byr,yaar, lrler, nemli olan ok yaamak deil, yaad sre iinde fazla eyler yapabilmektedir. Bunedenle, ben erken gitmeyi normal karlyorum, ve kaldki, benden evvel giden arkadalarm hibirzaman lm karsnda tereddt etmemilerdir. Benim de dmeyeceimden phen olmasn, olun lmkarsnda aciz ve aresiz kalm deildir, o bu yola bilerek girdi ve sonununun da bu olduunu biliyordu,seninle dncelerimiz ayr, ama beni anlayacan tahmin ediyorum. Sadece senin deil, Trkiye'deyaayan Krt ve Trk halklarnn da anlayacana inanyorum. Cenazem iin avukatlarma gerekli talimatverdim. Ayrca savcya da bildireceim. Ankara'da 1969'da len arkadam Taylan zgr'n yanna

gmlmek istiyorum. Onun iin cenazemi stanbul'a gtrmeye kalkma, annemi teselli etmek sanadyor, kitaplarm kk kardeime brakyorum, kendisine zellikle tembih et, onun bilim adamolmasn istiyorum, bilimle urasn ve unutmasn ki, bilimle uramak da bir yerde insanla hizmettir, sonanda yaptklarmdan en ufak bir pimanlk duymadmbelirtir, seni, annemi, aabeyimi ve kardeimidevrimciliimin olanca atei ile kucaklarm.

Olun DENZ GEZM

Deniz bagardiyan odasnda son mektubunu yazdrmaktayken, darda stleri balar didik didik, don,orap, ayakkab iine kadar arandktan sonra avukatlarHalit elenk ve Mkerrem Erdoan ieri

alndlar.

lkin infaz savcs Sami Uur'la karlatlar. Savc onlara son -karar dzeltme istemleri-nin redolunduunu szl olarak iletti. -Hukuki btn formaliteler tamamland- dedi...

Avukatlar bagardiyan odasna getirildiler. Deniz onlargrnce glmsedi ve -Hogeldiniz- dedi. Metinbir grn vard. Sa tralyd.

Bir ara infaz savcs Sami Uur, Deniz'e doru eilerek -Naslsnz?- dedi. Deniz -ok mutluyum verahatm- diye yantlad. Ve devamla mektubunun tamamlandn syledi...

Mektubu infaz savcsna verdiler. Avukatlar, Deniz'e bir arzusu, diyecei olup olmadn sordu. Denizonlara -Cezaevindeki btn arkadalarmbenim tarafmdan pn. Onlara ve dardaki btn devrimciarkadalara selam ve sevgilerimi syleyin. Her ikiniz de idam sehpasna nasl gittiimize tank olun ve bunu


Page 32


33/106

anlatn- dedi.

Avukatlar, Deniz'in yanndan ayrlp Yusuf'un olduu odaya geldiler. Zincire vurulmu ve balbirdurumda oturan Yusuf'un, avukatlargrnce, yzn bir glmseme kaplad ve onlara -hogeldiniz- dedi.Arkasndan -Babam infazbiliyor mu?- diye sordu. Avukatlar -Biliyor- dediler. Yusuf -Ne durumda?-diye srdrd. Avukatlar -Metin ve soukkanl- diye yantladlar.

Avukatlarnn bir diyecei olup olmadn sormalarzerine Yusuf, -ok iyiyim!- dedi. Ve u szleriekledi -Biz inanyoruz ki, bu mcadele bizim lmemizle son bulmayacak...-

Ksa bir suskunluktan sonra Yusuf avukatlarna -Son bir kez Deniz'i grmek istiyorum- dedi.

nfaz savcsYusuf'un bu sz zerine -Buna ne lzum var- diye araya girdi. Avukatlar -damhkmllerinin son arzularnn yerine getirilmesi bir gelenektir, bunda bir saknca yoktur, her nn debirbiriyle grtrlmeleri gerekir- diye direttiler.

Yusuf odasndan alnarak Deniz'in yanna getirildi.

Sanki, gnlerce sren lm orucundan, kan onlar deildi. Sanki, az sonra daraacnda can verecekolan onlar deildi. Uzun bir hasretlikten sonra buluan iki karde gibi kucaklatlar. ptler. Dizleriayaklarndaki zircirleri zorladbir an. Omuzlar arkalarndan balkollarnzorlad bir an. Sessiz baklarlaveda ediyorlard birbirlerine. kisi de birbirlerine, yapacaklar eylerden emin bir duyguyla bakyorlard.

Aylar, yllar tutmutu arkadalklar, daha nce birok kez birlikte lme gidip gelmilerdi.

imdi bu son yolculuklarndan baklar, saniyelerle snrlyd. Baktlar... Bir mr boyu kadar uzun birbak... Ama bir kelebein mr kadar bile deil...

Birlikte -Tamam- der gibi grevlilere baktlar. Yusuf dnd, grevlilerin arasnda zincir krtlarylaodasna doru yrd...

Bu srada avukatlar Hseyin'in olduu odaya ynelmilerdi.

:::::::::::::::::

TUTANAKLAR (2)

Tuzlu suda yaras pien ayak

ve pasyla kelepenin incelen bilek kemikleri

yllarca tansa da

plak etin altnda acs donuklat

...

Ve ter

ve ipekten dklen uyku


Page 33


34/106

ve halka halka alan bahar sabahlar

krlan kaburgalar

gkkuayla sard

...

Dostlarndan gelen haberler

meraktan bir p seli doldururken gvdene

gururla ykselen bakn

topraa drmek iin

dman bouna abalad

...

Artk denizlerdeki dalgalar kadar azgn

ayrlar kadar ferahsn

Yrein akla rselenmi bir kerre senin

N. Behram 1972

:::::::::::::::::

TELALANMILAR, DENZ'N AYAIlNDAK ZNCR AAMIYORLARDI... DENZGLMSYORDU.

Avukatlar Hseyin'in olduu odaya girerlerken bir albayla karlatlar. Albay -Dini telkin istemiyorlar-dedi. Bunu anlaml bir sesle sylemiti. Mslman olmadklarn artrmak istiyordu.

Avukatlar -Bu sadece onlarn bilecei bir i- dedi. Albay -Tabii siz de bilirsiniz,- diye ayn sezdirmeyi, bu

kez avukatlara yneltti.

Aylardan mayst. Gnlerden Mays'n 6's. -Hdrellez- gn diye yazyor takvimler, -Alaam, Samsun,Geyikaan Hdrellez gn... Karacabey, Bursa Hdrellez enlikleri...- Halkn her yl sevgili gibi karladbir gn. Dargnlarn bart, ocuklarn, canllarn, doann enlendii, armaanlar alnp verildii bir gn.

Yerlemi slam geleneine gre Hdr ve lyas peygamberlerin her yl bulutuklarna inanlan gn. nanagre lmszle erimi bu iki peygamberin bulumalar, kutlanarak anlr.

Avukatlar Hseyin'in bulunduu odaya girecekken duyduklarbu szle sinirlenmilerdi. Hseyin babasndnyordu odada, Hdr'd babasnn ad, Hdr nan.

Aylardan mayst. Gnlerden Mays'n 6's. nana gre lmsz peygamber Hdr baba baharnmutulaycsdr. Bast yerde gller alr, blbller tmeye balar, baharn bereketi hissedilir... O gn


Page 34


35/106

arklar syleme gndr. Kzlar evlilie niyet tutar. Hastalarn iyileme umudu dirilir, tazelenir. Canllarncan yaklmaz. Karncalarn bile incinmesinden saknlr. yilik gndr Mays'n 6's. Hdrellez, halkngndr...

Avukatlar albaydan geip Hseyin'in bulunduu odaya girdiler. Hseyin de Deniz ve Yusuf'undurumundayd. Birka grevli omuzlarndan tutmaktayd.

Avukatlarngrnce byk bir mutluluk ve derin bir glmsemeyle -Hogeldiniz- dedi. Avukatlar ona birarzusu olup olmadn sordular. -Bir arzum yoktur. Sizlere ok teekkr ederim.- dedi.

Sonra Hseyin avukatlarna -Babam Ankara'da m?- diye sordu. Avukatlar Ankara'da olduunusylediler. Hseyin -Nasl?- diye srdrd sorusunu.

-yi ve seninle iftihar ediyor- diye yantladavukatlar.

Bu arada avukatlar grevlilere Hseyin'in de arkadalaryla vedalatrlmasn hatrlattlar.

Hseyin ayn scaklk ve canllkla Deniz ve Yusuf'la odalarnda birer birer kucaklat. Zincirleri ve balar,nn de bu vedalama annda gvdelerine alabildiine arlk veriyordu. Omuzlar ve balarnnhareketiyle birbirlerine sokuluyorlard.

Hseyin nce bagardiyan odasnda Deniz'le, sonra yandaki dier odada Yusuf'la, konuacak okeyleri olan, ama ayrlmak zorundaki insanlarn can sevinciyle bakt. Hibir ey akadan deildi. Fakatyaayan glmseyilerinde, ocuksu, akacl bir incelik vard.

Bir birlikteliin, yaamadaki son karlamalar da bylece bitti. Hseyin grevliler arasnda beklemeyeri olan, avukatlarla mahkumlarn grme odasngetirilip sandalyesine oturtuldu.

de ilkin kendisinin aslmasn isteyen bir duygu tayordu. Onlar daraacna kmak deil, daraacnakacak arkadalarn seslerden, kprtlardan dinlemek zorunluluu incitiyordu. Fakat bu son deneylerinede dik duruyorlard.

Saat 01.00'i geiyordu.

Bu ara avukatlar Deniz'in bulunduu odaya dndler.

Deniz ayaklarzincirli, elleri arkadan bal bir durumda daraacna bakan pencereye kar oturduu

yerden yazdrd son mektubunu tamamlamak zereydi. Onun bitirmesini beklediler.

-... Son anda yaptklarmdan en ufak bir pimanlk duymadmbelirtir, seni, annemi, aabeyimi vekardeimi devrimciliimin olanca ateiyle kucaklarm... Olun Deniz Gezmi.-

Mektup tamamlanmt.

nfaz savcsSami Uur, Deniz'e sokulup, elindeki basl kattan idam kararnn zetini okuyup; birdiyecei olup olmadn sordu. Deniz, kararn kendisine ait olduunu, bir diyecei olmadnbelirtti.

Savc grevlilere -zincirleri zn- dedi. Bir grevli yar telal, yarekingen bir tavr iinde, elindekianahtarla zincirlerin kilidini kurcalamaya balad... Aamyordu. Elindeki anahtar kilide uymuyordu. Bununzerine bagardiyan birka anahtar daha verdi. Kilidi yine aamadlar.


Page 35


36/106

Bu durum odadakilerde yeni bir sabrszlk havasestirmiti. Kendi kendine sylenenler vard.

On be dakika kadar beklenildi. Birisinin -Zincirleri zmeye lzum yok, zincirleriyle karlsn- dediiduyuldu. nfaz savcsSami Uur -Bunlar efendi ocuk, prangay zelim- diye karlk verdi ve -Kilidikim kilitlediyse acele bulun- komutunu verdi.

Adambulup getirdiler. Ve zincirler zlebildi. Deniz zincirlerini zen adama -Postallarmn banbilebalamaya vakit brakmadan beni apar topar buraya getirdiler. Sehpada bu haliyle postallarmayaklarmdan decekler. Onlar bala..- dedi. Grevli, Deniz'in postallarn balad.

Bu arada Deniz'e, beyaz bezden dar bir idam gmlei giydirdiler. Ayaklarna kadar uzand...

Gitme vakti gelmiti.

Deniz avukatlarna dnerek veda etti. evresini acbir glmsemeyle szd ve avludaki sehpaya dorumetin admlarla yrd.

dam gmleinin dar olmasve ellerinin balolmasnedeniyle sehpaya destekle kt. Sehpada ayaklbir tabure vard. Deniz ona da kp ilmii boynuna kendisi geirmeye alt.

lmii boynuna geirdiinde, seyredenlerden bazlar, cellada balaryla tabureyi ek iareti veriliyordu.Deniz birden, afadaha skmemi bu bahar sabahnn, serin sessizliine doru yank veren bir seslebarmaya balad:

-YAASIN TRKYE HALKININ BAIMSIZLII, YAASIN

MARKSZM-LENNZMN YCE DEOLOJS, YAASIN TRK VE KRT HALKLARININ

BAIMSIZLIK MCADELES, KAHROLSUN EMPERYALZM!-

evredeki grevliler telalandlar. Deniz'in son szc bitmemiti ki, cellat aceleyle tabureyi altndanekti. Cierinden ykselen son szc tayan nefes, dudana varamadan, grtlanda tkand.

Taburenin ekilmesiyle Deniz bolua ylmt. Fakat onun uzun boyunu cellat hesap edememiti:Deniz'in ayaklar taburenin altndaki masaya arpt. Hemen masay da ektiler.

Saat 01.25'i gsteriyordu.

Gardiyan, imam ve sivil personel, gelenek gerei sayg duruunu gemiti. Avukatlarn yzlerini derin birhzn doldurmutu. Denizgili lme mahkum eden 1 No'lu Skynetim Mahkemesi'nin BakanTugeneral Ali Elverdi, elleri arkasnda; aznda sigara Deniz'i seyrediyordu. Ankara savcs Fazl Alp,Tevfik Trng, Sami Uur, yksek rtbeli birok subay, gardiyanlar, sivil grevliler, imam, avukatlardoktor infazda hazr bulunmutu. zellikle imamn ar derecede duyguland grlyordu. nfaz savcsSami Uur, kendince espriler yapp yine kendi glyordu.

Deniz'in gsne, karar zetini ieren bir beyaz karton astlar. On dakika kadar sonra, grevli doktorgmleini syrp nabzna bakt. Deniz'in nabz arpyordu. Beklediler...

On-on be dakika sonra nabza tekrar bakld. Deniz'in nabzdurmamt. Bekliyorlard. Deniz ipinucunda bir dal gibi, alaca havada ar ar dnyordu. Sadece bave postallar, uzun ince beyazln ikiucunda, iki gri noktayd.


Page 36


37/106

Gemerek'te yakaland gn kalbi ve beyni arasnda dolatrd lm duygusu, onu daraacnda,boynunda bulmutu.

Elli dakika ylece kald.

02.15'de ipi kestiler.

:::::::::::::::::

KANAYAN ZMLER

Elleri bal, bilekleri

gzleri ak... kan yok gzkapaklarnda

yalnz geveyen bir omurga, krlan ayna paralar

...

Yalnz geveyen bir omurgann

salara bulaan slakl

cansz sarkbir gvdenin

...

Hayr, barmak iin vakit erken

geceyi blmeliyiz geceyi...

halkn rpnlar biriktiren karanln,

gl yapraklarnda yamur taneleri gibi

lm sabrla tamalyz barmzda

...

Ik krlyor --nasl olsa krlacakt--

okarken gvendiimiz hayat

karanlklara alarak bakaldrd

bulut gibi tanan pankartlarla

olgun meyvalardan fkran suyla


Page 37


38/106

acnn ve akmayan gzyann srryla

ah, bir ter gibi gitgide souyan kansz ller

kanayan zmleri gryorum

kanayan zmleri

yaadmz ba evlerinde

ba evlerinde

N. Behram 1972

:::::::::::::::::

YUSUF ODASINDAN ALINIRKEN -DENZ-N SESN DUYDUM- DYORDU...

Deniz daraacndan indirilip gtrlrken, Yusuf'u odasndan kardlar. Bagardiyan odasna getirdiler.Gelirken -Deniz'in sesini duydum- diyordu. Deniz'in oturmu olduu sandalyeye bu kez Yusuf'u oturttular.

Ayaklarndaki zincirler zld. Kendisine hkm okundu. Bir diyecei olup olmad soruldu. -Birdiyeceim yok karar bana aittir- dedi.

Doktor ardlar. Yusuf -Hibir eyim yok, sanki komada olsam asmayacak msnz? dedi.

Bu arada Yusuf babasna yazd ile kyndeki akrabalarna ve ky halkna yazd son mektuplarnavukatlarnn almasn istedi. Yusuf son mektuplarndrt gn nce cezaevindeki hcresinde yazm,koynuna koymutu.

Mektuplar infaz savcsald. Yusuf -Mektuplarn yerlerine verecek misiniz?- diye sordu. nfaz savcs-Elbette vereceiz, bize gvenin yok mu?-, diye yantlad. Yusuf glmseyerek, -Niye gvenim olsun?-diye karlk verdi...

Yusuf'un babasna yazd son mektubu yleydi:

Sal

2.5.1972

Sevgili Babacm...

Bu mektubu aldn zaman ben ebediyen bu dnyadan g etmi olacam. Ne kadar sarslacan tahminediyorum. Bir buuk seneden beri benim yzmden nasl znt iinde olduunuz malum. Bu son olay dametanetle karlamanzsadece dileyebiliyorum.

Babacm, bu olayda da annemin ve Ycel'in senin tesellilerine ve desteklerine ihtiyalarok. Bunun iinne hadar metin olursan, hem senin saln iin, hem de onlar iin o kadar iyi olur. Elbette ki, yllarca emekverip yetitirdiin bir oulun, birgnde ldrlmesi kolay gslenecek bir olay deildir. Fakat siz benim


Page 38


39/106

ne iin, kimlere kar mcadele verdiimi biliyorsunuz. Ben bu adan rahat ve vicdan huzuru iindegidiyorum. Sizlerin de bu bakmdan rahat ve huzur iinde olduunuzu ve olacanzbiliyorum.

Babacm, annemin ve Ycel'in senin desteklerine muhta olduklarnyukarda sylemitim. Onlar rahatettirmek iin btn gcn kullanacandan zaten eminim. Babacm burada unu ilave edeyim ki,Ycel'in hastalndan kendimi sorumlu hissediyorum. Ycel iin her eyinizi ortaya koyacanz

konusunda da kukum yok. Ablamlar iin syleyeceim, fazla zlmesinler. Olayn sarsntlar getiktensonra normal hayatlarn devam ettirsinler. Mehtap'a ne diyeyim... Benim iin her zaman bol bol pn.

Babacm cezaevinde kalan arkadalar arasra yoklarsan, hallerini, hatrlarn sorarsan ok memnunolurum. Her biri olun saylr. Darda bizler iin uraan dostlarm ve dostlarnhibir zamanunutmayacanbiliyorum.

Mektubum burada biterken sizi, annemi, Ycel'i, ablam, Aziz aabeyi, Mehtab' hasretle kucaklarmbabacm... Salcakla kaln.

HOAKALIN

T. Yusuf Aslan

Yusuf'un babasna yazdbu son mektubu yerine verilmiti, fakat kyne ve akrabalarna yazdmektupyerine verilmedi.

Yusuf'un infaz savcsna -Niye gvenim olsun?- karl daha sonra hakllk kazanmt.

Savcyla bu konumas srasnda Yusuf'un beyaz idam gmleini getirdiler. Yusuf -Beyaz gmleigiymesem asamaz msnz?- diye sordu. -Usl byle- diye karlk verdiler.

Bu ara Yusuf karsnda oturan ve evresindekilerin kendisine -mdr bey- dedii birine (Birinci ubeMdr'ne) -Yine ikencelere devam ediyor musunuz?- diye sordu. Mdr birden irkilip, -Biz yle birey yapmayz- diye yantlad. Yusuf glmseyip ban hafife bkerek, -Peki elektrik ikencesi naslgidiyor?- dedi. Mdr yine -Bizde byle bir ey yoktur- diye yantlaynca, Yusuf, mdre -Sizinocuunuz var m?- diye sordu. -Bir kzm var- diye karlk verdi mdr. -Nerede okuyor?- diyesorusunu srdrd Yusuf; mdr de -Okula gitmiyor, daha kk bir kz- dedi. Daha sonra mdrYusuf'a ODT'de hangi blmde okuduunu sordu. Yusuf -Fizik blm ikinci snfta idim- diyeyantlad. Yusuf'un konumasndaki rahatlktan onun idam edilecek biri olduunu unutmutu sanki mdr.-kinci snfta idim- deyii birden havay etkiledi.

Daha sonra Yusuf'a avukatlar -sigara ier misin?- diye sordular. -Son bir defa ieyim- diye yantlad.

O ara tuvalete gitmek istediini syledi. nfaz savcsnn izniyle tuvalete gtrdler. O tuvaletteyken savc-Dikkat etsinler, orada pencere vardr- diye seslendi.

Yusuf tuvaletten dndnde, infaz savcs -Yusuf'u bekletmeyelim- dedi. Beyaz gmlei giydirdiler.

Yusuf avukatlaryla vedalap, gler bir yzle idam sehpasna doru yrd. Masaya ve tabureye kt.lmii boynuna geirmiti ki gr bir sesle bararak yle syledi:

-BEN HALKIMIN BAIMSIZLII VE MUTLULUU N EREFMLE BR DEFALYORUM. SZLER, BZ ASANLAREREFSZLNZLE HER GN LECEKSNZ. BZHALKIMIZIN HZMETNDEYZ. SZLER AMERKA'NIN HZMETNDESNZ.. YAASIN


Page 39


40/106

DEVRMCLER KAHROLSUN FAZM..!-

Yusuf barrken seyredenler arasndan biri aceleci bir sesle -Sehpaya vur, sehpaya vur, sehpaya vur-diyordu. Celladn hareketleri abuklat. Yusuf ayayla tabureye vurmaya alrken cellat onu altndanekti, sonra masay da ald. Yusuf'un da son szc aznda kalmt. Bolua aklmasyla birlikte dilerikenetlenmi, adeta son szc srarak sylemiti...

Saat 02.25'i gsteriyordu.. Ayn kiiler onu da ayn ekilde seyrettiler... Ar ar dnyordu ipin ucunda.Sonra bir kle halinde durdu. Sadece esintiyle idam gmleinin ularuuuyordu...

02.50'de ipi kestiler...

Az sonra Hseyin, Merkez Cezaevi'ndeki avukatlarla mahkumlarn grme odasndan alnp,bagardiyan odasna getirildi. Deniz ve Yusuf'un daha nce oturtulduu sandalyeye oturtulup,ayaklarndaki zincirler zld.

O srada avukatlar, Hseyin'e sigara vermek istediler. Hseyin imeyeceini syleyip teekkr etti.

Bir ara infaz savcs Hseyin'e, -Sarz'n iinden misiniz, kynden misin?- diye sordu. Hseyin -Sarz'niindenim, siz Kayseri'nin neresindensiniz?- dedi. nfaz Savcs -Kayseri'nin iindenim- diye karlk verdi.

Ve savc bu konumadan sonra, hakkndaki idam kararn Hseyin'e okuyup, sordu: Hseyin -Kararbana aittir, bir diyeceim yoktur- dedi. Bu ara Hseyin daha nce hcresinde babasna yazd ksamektubunu alp, babasna vermelerini syledi... bu son mektubunda Hseyin unlaryazmt:

-Babama, Anneme, Kardelerime ve yakn arkadalarma,

Syleyecek fazla sz bulamyorum.

Bir insann sonunda karlaaca tabii sonu bildiiniz sebeblerden dolay erken karma kt.

znt ve acnz tahmin ediyorum.

leride durumu ok daha yakndan anlayacanz inancndaym.

Metin olunuz.

znt ve aclarnzunutmaya alnz.

Btn varlmla hepinize kucak dolusu selamlar, sevgiler!..

Yazlacak ok ey var, fakat hem mmkn deil, hem de sras deil...

Candan selamlar...

Hseyin nan

Hseyin son mektubunda da yaad srece ar olan, az konuan kiiliini srdrm, ksa bir mektupbrakmt.

nfaz savcsnn mektubu almasndan sonra Hseyin, avukatlarna dnerek -ayamda bu beyaz lastik


Page 40


41/106

papular var, ayakkablarmgiymeme frsat vermediler, ullanrcasna, adeta havalandrarak apar topargetirdiler, babama syleyin, bu lastikleri grd zaman, ayakkabsyokmu diye zlmesin. Hcredekalan ayakkablarm, Askeri Cezaevi'ne hediyem olsun- dedi..

O srada infaz savcsnn -Hseyin'i bekletmeyelim- dedii duyuldu. Hseyin'e beyaz idam gmleigiydirildi.

Darağacında Üç Fidan

Documents

Transcript of Darağacında Üç Fidan