CüMle YapıSı
Transcript of CüMle YapıSı
![Page 1: CüMle YapıSı](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062307/558188e9d8b42a132d8b5057/html5/thumbnails/1.jpg)
YAPISINA GÖRE CÜMLE ÇEŞİTLERİ
![Page 2: CüMle YapıSı](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062307/558188e9d8b42a132d8b5057/html5/thumbnails/2.jpg)
YAPISINA GÖRE CÜMLE ÇEŞİTLERİ
BASİT CÜMLE BAĞLI CÜMLEBİRLEŞİK CÜMLE SIRALI CÜMLE
![Page 3: CüMle YapıSı](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062307/558188e9d8b42a132d8b5057/html5/thumbnails/3.jpg)
BASİT CÜMLE
![Page 4: CüMle YapıSı](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062307/558188e9d8b42a132d8b5057/html5/thumbnails/4.jpg)
• Gömleğindeki leke çıkmamış.• İki tepenin arasından güneşi görüyorum.• Kiraz ağacı dallarını eğmiş.• Koşarak sınıfa girdi.
• Yukarıdaki cümlelerdeki fiil kökenli sözcük sayısını belirtiniz.
• İçerdiği yargı sayısı bakımından diğerlerinden farklı olan cümleyi belirtiniz.
![Page 5: CüMle YapıSı](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062307/558188e9d8b42a132d8b5057/html5/thumbnails/5.jpg)
Basit Cümle: Tek bir yargı içeren, içinde
yan cümlecik ya da iç cümle bulunmayan
cümlelere basit cümle denir.
Pamuk işçileri erkenden yola çıktılar. yüklem
![Page 6: CüMle YapıSı](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062307/558188e9d8b42a132d8b5057/html5/thumbnails/6.jpg)
BİRLEŞİK CÜMLE
![Page 7: CüMle YapıSı](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062307/558188e9d8b42a132d8b5057/html5/thumbnails/7.jpg)
BİRLEŞİK CÜMLE
GİRİŞİK BİRLEŞİK C. KOŞULLU BİRLEŞİK C. İÇ İÇE BİRLEŞİK C. Kİ’Lİ BİRLEŞİK C.
![Page 8: CüMle YapıSı](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062307/558188e9d8b42a132d8b5057/html5/thumbnails/8.jpg)
GİRİŞİK BİRLEŞİK CÜMLE
![Page 9: CüMle YapıSı](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062307/558188e9d8b42a132d8b5057/html5/thumbnails/9.jpg)
• Oraya gitmek, tehlikelidir.• Dün seyrettiğimiz filmi, kimse beğenmemiş.• Evi güzelce temizleyerek, eşyaları yerleştirdik.• Deveyi yardan uçuran, bir tutam ottur.
• Yukarıdaki cümlelerdeki fiilimsileri bulunuz.
• Bu cümlelerde kaçar tane yargı vardır?
![Page 10: CüMle YapıSı](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062307/558188e9d8b42a132d8b5057/html5/thumbnails/10.jpg)
• Girişik Birleşik Cümle: Bir temel cümleyle bir ya da birkaç yancümlecikten oluşan cümlelerdir.
• Yancümlecik:İsim fiil, sıfat fiil veya zarf fiillerle kurulan ve temel cümlenin anlamına katkıda bulunan cümleciklerdir.
• Irmağa giden yol, kasabadan kurtulunca, şeftali1. Yan cümlecik(sıfat fiil, özne) 2.yan cümlecik(zarf fiil, zarf tüm.)
bahçeleri arasından geçerdi. Temel Cümle
![Page 11: CüMle YapıSı](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062307/558188e9d8b42a132d8b5057/html5/thumbnails/11.jpg)
• Bir tabakta 7 tane portakal var. Bu portakalları, 7 çocuğa birer tane bütün portakal vererek paylaştırın ve hâlâ tabakta bir portakal kalsın?
![Page 12: CüMle YapıSı](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062307/558188e9d8b42a132d8b5057/html5/thumbnails/12.jpg)
• Aşağıdaki cümleleri yapısı bakımından inceleyerek türünü belirtiniz.
• Çalışan kazanır.• Kitap okumak bizi cahillikten kurtarır.• Buraya orman yolundan geldik.• Ödevini yapınca, dışarı çıkabilirsin.
![Page 13: CüMle YapıSı](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062307/558188e9d8b42a132d8b5057/html5/thumbnails/13.jpg)
KOŞULLU BİRLEŞİK CÜMLE
![Page 14: CüMle YapıSı](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062307/558188e9d8b42a132d8b5057/html5/thumbnails/14.jpg)
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir yargının gerçekleşmesi şarta bağlıdır.
• Sesimi duyunca, yanıma koştu.• Bu sınavı kazanırsa, geleceğini garanti altına
alır.• Hatasını anlayıp, özür diledi.• Sınıfa gülerek girdi.
![Page 15: CüMle YapıSı](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062307/558188e9d8b42a132d8b5057/html5/thumbnails/15.jpg)
• Koşullu Birleşik Cümle: Yancümleciğin yüklemi koşul kipiyle çekimlenmiş olan birleşik cümlelerdir.
• Çok parası varsa, yoksullara yardım etsin.• Yancümlecik(koşul,z.t.) temel cümle
• Ses duyarsan, bana haber ver. • Yancümlecik(koşul) temel cümle
![Page 16: CüMle YapıSı](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062307/558188e9d8b42a132d8b5057/html5/thumbnails/16.jpg)
İÇ İÇE BİRLEŞİK CÜMLE
![Page 17: CüMle YapıSı](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062307/558188e9d8b42a132d8b5057/html5/thumbnails/17.jpg)
• “Ben bir köy çocuğuyum.” diyordu yabancı.• Gelirken meyve almayı unutma, demiştim.• Sen üzülürsün, diye söylemediler.
• Yukarıdaki cümleleri daha önceki örnek cümlelerle karşılaştırınız.aradaki farkı belirtiniz.
• Bu cümlelerdeki yancümlecikleri gösteriniz.
![Page 18: CüMle YapıSı](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062307/558188e9d8b42a132d8b5057/html5/thumbnails/18.jpg)
• İç içe Birleşik Cümle: Başkasına ya da bize ait bir cümlenin başka bir cümlenin içinde tamamlayıcı olarak kullanılmasıyla oluşan birleşik cümlelerdir.
• Rehber “Beni takip edin.” diye seslendi.• Yancümlecik
![Page 19: CüMle YapıSı](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062307/558188e9d8b42a132d8b5057/html5/thumbnails/19.jpg)
Kİ’Lİ BİRLEŞİK CÜMLE
![Page 20: CüMle YapıSı](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062307/558188e9d8b42a132d8b5057/html5/thumbnails/20.jpg)
• Duydum ki; unutmuşsun gözlerimin rengini.• Sizi aradım ki; düşüncelerimi açıklayayım.• Biliyorum ki; sizi hiç unutmayacaklar.
• Yukarıdaki cümleleri inceleyerek, ki’nin cümlelerdeki görevini açıklayınız.
• Bu cümlelerdeki yancümlecikleri bulunuz.
• Bu cümle türünün diğer cümle türlerinden farkları nelerdir?
![Page 21: CüMle YapıSı](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062307/558188e9d8b42a132d8b5057/html5/thumbnails/21.jpg)
• Ki’li Birleşik Cümle: Yan cümleciğin ki bağlacıyla kendisinden önceki temel cümleye bağlanmasıyla oluşan birleşik cümledir.
• Beni dinle ki, söylediklerimi anlayasın.• Temel cümle yancümlecik(Zarf tümleci)
• Anladım ki, onunla anlaşmak çok zor.• Temel cümle yancümlecik(nesne)
![Page 22: CüMle YapıSı](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062307/558188e9d8b42a132d8b5057/html5/thumbnails/22.jpg)
3.SIRALI CÜMLE
![Page 23: CüMle YapıSı](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062307/558188e9d8b42a132d8b5057/html5/thumbnails/23.jpg)
• Siz de biliyorsunuz;o ,kardeşlerinin en küçüğüdür.• Yemeğini yedi,sofrayı topladı, bulaşıkları yıkadı.• Dağlarda karlar erimiş, nehirler kabarmıştı.
• Yukarıdaki cümlelerde kaçar tana yargı vardır?
• Bu yargılar nasıl birbirine bağlanmıştır?
• Yan yana sıralanmış cümleler arasında anlam bağıntısı var mı?
![Page 24: CüMle YapıSı](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062307/558188e9d8b42a132d8b5057/html5/thumbnails/24.jpg)
• Sıralı Cümle: en az iki bağımsız cümleden oluşan ve aralarında anlam bağıntısı virgül ya da noktalı virgülle belirlenen cümlelere sıralı cümle denir.
• Ben onu iyi tanırım; çok dürüst bir çocuktur. • 1.cümle 2.cümle
![Page 25: CüMle YapıSı](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062307/558188e9d8b42a132d8b5057/html5/thumbnails/25.jpg)
BAĞLI CÜMLE
![Page 26: CüMle YapıSı](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062307/558188e9d8b42a132d8b5057/html5/thumbnails/26.jpg)
• Sabahı severim , çünkü sabah aydınlıkların başlangıcıdır.
• Çocuk oyuncağını arıyor, fakat bir türlü bulamıyordu.• Bir daha aramadınız; demek ki, bizi unuttunuz.
• Yukarıdaki cümleler arasındaki bağlantı nasıl yapılmıştır?
• Bu cümlelerin sıralı cümlelerden farkı nedir?
![Page 27: CüMle YapıSı](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062307/558188e9d8b42a132d8b5057/html5/thumbnails/27.jpg)
• Bağlı Cümle: En az iki bağımsız cümleden oluşan ve aralarındaki anlam bağıntısı bağlaçlarla sağlanan cümlelere bağlı cümle denir.
• Bugün hava çok soğuk, ama biz dışarı çıkmak• 1. cümle bağlaç 2. cümle
zorundayız.
![Page 28: CüMle YapıSı](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062307/558188e9d8b42a132d8b5057/html5/thumbnails/28.jpg)
• Aşağıdaki cümleleri yapısı bakımından inceleyerek türünü belirtiniz.
• Kitap, en iyi arkadaştır.• Okuldan yürüyerek geldim.• Taze sebze yiyip, bol su içmeliyiz.• Buralara geldim, ama gidemedim.• İlaçlarımı düzenli içtim, iyileştim.• Sizi merak ettim, hemen geldim.
• Çalışmak başarının anahtarıdır.
![Page 29: CüMle YapıSı](https://reader035.fdocuments.net/reader035/viewer/2022062307/558188e9d8b42a132d8b5057/html5/thumbnails/29.jpg)
• Son kalan çocuğa portakal, tabakla birlikte verilir.