College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780 1 Geschiedenis van het sociaal werk Samenstelling: Maarten...
-
Upload
gerarda-jacobs -
Category
Documents
-
view
213 -
download
0
Transcript of College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780 1 Geschiedenis van het sociaal werk Samenstelling: Maarten...
College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780
1
Geschiedenis van het
sociaal werk
Samenstelling:Maarten van der Linde
College 3
1500-1780Sociale zorg in de tijd van 4xR:
renaissance, reformatie,revolutie en republiek
College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780
2
Vernieuwingen vanaf 1500
De invloed van de renaissance vanuit Italië: – Aandacht voor de individuele mens.– Ontdekking van ontplooiings-
mogelijkheden, door opvoeding en scholing.
– Er gaat een kritische geest waaien.– Mensen zijn zelf verantwoordelijk.– Begin van ontdekkingen-tijdperk.– Nieuwe opvoedingsidealen.
College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780
3
Vanaf 1500 wordt de armenzorg individueler en strenger
• Dat is een gevolg van het nieuwe denken van de burgers dat de mens meer verantwoordelijkheid toedeelt voor zijn eigen leven en welzijn.
• Die nieuwe ideeën worden gevoed door denkers en geestelijk leiders als Erasmus, Luther, Calvijn, Vives en Coornhert.
College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780
4
Renaissance inspireert tot geloofsvernieuwing, wetenschap en
kunst
Erasmus ± 1500
Grondlegger van het
christelijk humanisme:
pleit voor tolerantie,
onderwijs, opvoeding,
discipline. Hij blijft
katholiek.
College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780
5
“Het ei dat Erasmus heeft gelegd, wordt
door Maarten Luther uitgebroed.”
Maarten Luther ± 1525:wil de kerk hervormen(reformeren). Looptuit op breuk met de paus.De ‘reformatie’ van Luther ishet begin van deprotestants-christelijkekerken, los van de RoomseKerk.
College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780
6
Johannes Calvijn, ± 1550,kreeg in Nederland eenforse aanhang.Zijn strenge theologischeinzichten vormen debasis voor degereformeerdekerk in de NederlandseRepubliek
College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780
7
Vernieuwer van de armenzorgZIE CANON: http://www.canonsociaalwerk.eu/nl/details.php?cps=4
De Spanjaard Viveswoonde omstr. 1525 inVlaanderen.Hij was kritisch op dekerkelijke armenzorg enstelde voor dat hetstadsbestuur de regiezou overnemen.
College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780
8
Humanisering van het straffenZIE CANON: http://www.canonsociaalwerk.eu/nl/details.php?cps=6
Coornhert (omstr. 1550) zag niets in wrede straffen zoals handen afhakken.
Hij vond dat boeven opgevoed moesten worden. Dat kon het beste door ze te laten werken in een rasphuis of spinhuis.
College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780
9
Het rasphuis in Amsterdam, omstr. 1600
College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780
10
De armenzorg gaat veranderen als gevolg van: Beeldenstorm (1566) - Opstand tegen Spanje
(1568) – Oorlog tot 1648 - Nederland wordt republiek (1588) – Einde macht kerk van Rome
in de Noordelijke Nederlanden
College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780
11
Bloei na opstand tegen Spanje • Gouden Eeuw. • Nederlandse Republiek
wordt economische wereldmacht.
• Stedelijke burgerij en regenten geven de toon aan.
• Culturele bloei.• Veel sociale instellingen.• Sociale zorg wordt
strenger: armen moeten werken.
College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780
12
Rijk en arm in de republiek; veel instellingen voor (karige) armenzorg
De Amstelhof 1681 voor
oude mannen en vrouwen;
2009 Hermitage Museum
College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780
13
Multiconfessionele armenzorg vanaf 1600ZIE CANON: http://www.canonsociaalwerk.eu/nl/details.php?cps=5
• Vóór 1600 alleen rk armenzorg en gasthuizen• Omstreeks 1580-1600 door overheid gesloten
of overgenomen;• Gereformeerde kerk (met haar diaconie)
wordt bevoorrecht;• Rooms-katholieken, joden, lutheranen,
doopsgezinden en remonstranten worden gediscrimineerd, maar ook gedoogd; d.w.z. getolereerd: niet vervolgd of gedood.
• Alle zes stromingen hebben eigen armenzorg en andere sociale voorzieningen.
College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780
14
Lutherse, gereformeerde, en joodse armenzorg naast elkaar
Luthers weeshuis A’dam
College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780
15
In alle steden worden hofjes gebouwd, waar arme ouderen of weduwen
gratis mogen wonen.
College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780
16
Veel hofjes bestaat nog steeds: het lijken wel kleine paradijsjes.
College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780
17
Hofjes in hartje binnenstad;
nu vaak bewoond door studenten
College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780
18
Nederlandse armenzorg 1600-1750: Uniek in Europa
Vier verklaringen:
1. Middeleeuwse liefdadige erfenis
2. Meer en gevarieerde instellingen als gevolg van religieuze verdeeldheid; ook concurreerde men met elkaar!
3. Kleinschaligheid: vooral stedelijke instellingen, korte lijnen, goed toezicht
4. Bloei van de liefdadigheid mogelijk door economische bloei van de Republiek
College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780
19
Armenzorg: onzichtbare armen -de regenten breed in beeld
Zelfgenoeg-zaamheid enverstarringliggen op deloer.Is er dan niet ietsStructureelsaan armoede te
doen?
College 3: Gesch. Sociaal Werk: 1500-1780
2020
Einde college 3