Chương 4.Phân tích dữ liệu

1

1

Chương 4

Phaân tích döõ lieäuvaø laäp moâ hình

2

Noäi dung

Cô sôû döõ lieäu

Moâ hình thöïc theå quan heä (ERD, Entity Relationship Diagram)

Phaân tích döõ lieäu – chuaån hoùa

Lieân keát giöõa moâ hình quaù trình (DFD) vaø moâhình döõ lieäu (ERD)

2

3

Cơ sở dữ liệu

Tập họp các dữ liệu có quan hệ có thểtạo giá trị hữu íchCho phép doanh nghiệp truy xuất, lưutrữ, và phân tích thông tin dễ dàngSống còn cho sự thành công củadoanh nghiệp trong vận hành và raquyết định

4

Thuaät ngöõ CSDLThực thể (Entities)

Sự vật mà chúng ta cần lưu trữ thông tin về chúng (như người, địa điểm, sự kiện, đối tượng v.v..)Có quan hệ với các thực thể khác

Thuộc tính (Attributes)Các thông tin về thực thể

3

5

Bản chất của cơ sở dữ liệu là gì?

6

Các mức của Hệ Quản Trị CSDL (DBMS)

Cơ sở DL (Database)

Mẫu tin (Record)

Tập tin (File)

Trường(Field)

Cột, các thuộc tính để mô tả một thực thể

Tên

Một hàng, gồm nhiều trường (thuộc tính) của một thực thể depending on the DBMS

Một bảng, gồm nhiều mẫu tin của một thựcthể

Một CSDL, gồm nhiều tập tin (bảng) kết nốibởi quan hệ về một chủ đề

Định nghĩaThấp nhất

Cao nhất

Mức

4

7

Ví dụ một bảng, tập tin (CSDL) Attribute(One Column)

Record(One Row)

AttributeType

8

Các hoạt động của CSDL – Query

(Query Request) (Query Program) (Employment Query)

SQL (Structure Query Language)• Ngôn ngữ để chọn và trích dữ liệu từ một CSDL • Chuẩn cho CSDL quan hệQBE (Query by Example)• Kỹ thuật cho phép người sử dụng thiết kế Query trên màn hình

(bảng, lưới) bằng cách kéo thả trường cần query

Query – Trích và hiển thị thông tin từ CSDL theo các thông số xácđịnh

5

9

Các hoạt động CSDL – Report

(Query Request) (Query Program) (Employment Report)

Bộ tạo báo cáo (Report Generator)• Một chương trình chuyên sử dụng SQL để trích và xử lý dữ liệu

(tổng hợp, nhóm, xử lý) • Các báo cáo được thiết kế dùng các templates chuẩn và có thểđiều chỉnh theo yêu cầu

Báo cáo (Report) – Một chức năng của CSDL cho phép trích vàtrình bày thông tin từ một CSDL để in và trình bày

10

Thiết kế CSDL – Data Model

Ví dụ: ERD (Entity Relationship Diagram)

Mô hình dữ liệu (Data Model, ERD)• Giản đồ biểu diễn các thực thể và các quan hệ

giữa chúng• Được nhà quản trị CSDL dùng để thiết kế các

bảng và quan hệ (associations)

6

11

Thiết kế CSDL – Khóa (Keys)

Khóa chính (Primary Key)Loại thuộc tính duy nhất dùng để nhậndạng một trường hợp của một thực thể

Khóa phụ (Secondary /Candidate/alternate Key)Một thuộc tính dùng để nhận dạng (tìm) một hoặc nhiềumẫu tin trong một bảng với một giá trị cho trước

Khóa chính kép (Compound Primary Key)Một tổ hợp thuộc tính duy nhất dùng để nhậndạng một trường hợp của một thực thể

Khóa CSDL (Database Keys)Cơ chế dùng để nhận dạng, chọn, và bảo trì các mẫu tin dùng trong chương trình ứng dụng, query, report.

12

Thiết kế CSDL – Keys (Ví dụ)Khóa chính- Student ID

Thực thể

Khóa chínhkép

- Student ID - Course ID - Sec No.- Term

Khóa phụ- Major

Thực thể được dịch thành bảng(Students and Grades)

Các thực thểđược nối bởicác thuộc tínhchung

7

13

Thiết kế CSDL – Quan hệ (Associations)Quan hệ (Associations)• Định nghĩa quan hệ giữa các thực thể• Xác định cấu trúc khóa cần thiết để truy xuất dữ liệu• Một trong ba loại:

- One-to-One- One-to-Many- Many-to-Many

Khóa ngoài (Foreign Key)• Một thuộc tính xuất hiện dưới dạng một khóa

không chính trong một thực thể (bảng) và là mộtkhóa chính trong một thực thể (bảng) khác

14

Designing Databases - AssociationsGiản đồ quan hệ thực thể (ERD)• Công cụ dùng để biểu diễn quan hệ giữa các thực thể• Hữu ích đối với CSDL lớn

Ví dụ• Each Home Stadium has a Team (One-to-One) • Each Team has Players (One-to-Many)• Each Team Participates in Games• For each Player and Game there are Game Statistics

8

15

Designing Databases - Associations

16

Mô hình quan hệ - Chuẩn hóa(Normalization)

Chuẩn hóa (Normalization)• Kỹ thuật giúp một cơ sở dữ liệu phức tạp trở nên hiệu quả

hơn (efficient) bằng cách loại bõ dư thừa dữ liệu càng nhiềucàng tốt

• Ví dụ: Cơ sở dữ liệu dưới đây bị dư thừa dữ liệu

9

17

The Relational Model – NormalizationNormalized Database

Toùm taét chöông

10

19

Caùc moâ hình1 moâ hình laø 1 daïng theå hieän thöïc teá.

Moâ hình luaän lyù: con ngöôøi Moâ hình vaät lyù: maùy tính

20

1. Moâ hình thöïc theå quan heä (ERD)

-1 maãu tin (record) cuïtheå coù nhieàu vuøng coùgiaù trò naøo ñoù, hay haøng.

-1 söï kieän veà 1 thöïc theå(hay 1 theå hieän cuûathöïc theå, hay 1 boä)

-Tröôøng (field), hay coät-Thuoäc tính

-Baûng döõ lieäu (goàmnhieàu maãu tin)

-Loaïi thöïc theåVaät lyùLuaän lyù

YÙ nghóa caùc thuaät ngöõ:

11

Moâ hình hoùa Döõ lieäu

22

1. Moâ hình thöïc theå quan heä (ERD)Thuoäc tính

Thuoäc tính (Attribute) laø 1 ñaëc tính hoaëc tính chaátmoâ taû cuûa 1 thöïc theå. Caùc töø ñoàng nghóa goàmthaønh phaàn, thuoäc tính vaø tröôøng döõ lieäu.

Nhöõng loaïi thöïc theå trong moät toå chöùc cuõng coù caùcthuoäc tính. Nhöõng thuoäc tính naøy laø nhöõng ñaëctính hay tính chaát.

Thuoäc tính keát hôïp (compound attribute) laø 1 thuoäc tính thöïc söï goàm nhieàu thuoäc tính khaùc.VD: Teân khaùch haøng goàm coù Hoï vaø Teân

12

23

1. Moâ hình thöïc theå quan heä (ERD) (tt)Thuoäc tính

Thuoäc tínhCoù 3 loaïi thuoäc tính:

TT khoùaTT keát noái (hay khoùa ngoaøi)TT moâ taû

Moãi söï kieän cuûa 1 loaïi thöïc theå phaûi coù theå nhaändaïng rieâng bieät theo 1 vaøi TT naøo ñoù. Thuoäc tính naøyñöôïc goïi laø TT khoùa.Moãi thöïc theå coù 1 TT khoùa hoaëc 1 taäp TT khoùa.

24

1. Moâ hình thöïc theå quan heä (ERD)Thuoäc tính

Kieåu döõ lieäu cuûa 1 thuoäc tính ñònh nghóa thuoäc tính ñoùcoù theå löu theo kieåu döõ lieäu naøo.

Mieàn cuûa 1 thuoäc tính ñònh nghóa 1 thuoäc tính coù theåchaáp nhaän caùc giaù trò naøo.

Giaù trò maëc nhieân cuûa 1 thuoäc tính laø giaù trò seõ ñöôïclöu laïi neáu ngöôøi söû duïng khoâng ñaëc taû giaù trò chothuoäc tính ñoù.

13

25

1. Moâ hình thöïc theåquan heä (ERD)

Khoùa nhaän daïng & tieâu chuaån phaân loaïi

STUDENT

Student Number (Primary Key)Social Security Number (Alternate Key)Name.Last Name.First Name.Middle InitialAddress.Street Address.City.State or Province.Country.Postal CodePhone Number.Area Code.Exchange Number.Number Within ExchangeDate of BirthGender (Subsetting Criteria 1)Race (Subsetting Criteria 2)Major (Subsetting Criteria 3)Grade Point Average

26

1. Moâ hình thöïc theå quan heä (ERD)Loaïi thöïc theå

Loaïi thöïc theåLoaïi thöïc theå coù khaû naêng toàn taïi ñoäc laäp vaø noù coù döõlieäu caàn löu tröõ. Loaïi thöïc theå laø 1 khaùi nieäm tröøu töôïng, coù theå coùnhieàu söï kieän thöïc theå cuï theå. Söï kieän cuï theå naøy chính laø döõ lieäu chuùng ta caàn löutröõ. Döõ lieäu laø ñaëc tính chuû yeáu cuûa 1 loaïi thöïc theå.

VD: NHAÂN VIEÂN, ÑÔN ÑAËT HAØNG, MOÂN HOÏC

14

27

1. Moâ hình thöïc theå quan heä (ERD)Loaïi thöïc theå (tt)

Loaïi thöïc theå coù 3 tröôøng hôïp:Thoâng tin lieân quan tôùi 1 giao dòch chuû yeáu cuûaheä.VD: Ñôn ñaët haøngThoâng tin lieân quan tôùi taøi nguyeân cuûa heä.VD: Kho, Nhaø cung caáp, Khaùch haøngThoâng tin ñaõ khaùi quaùt döôùi daïng thoáng keâ lieânquan ñeán laäp keá hoaïch hoaëc kieåm soaùt.VD: Baûng löông, Lòch ñieàu xe

28

1. Moâ hình thöïc theå quan heä (ERD)Moái quan heä

1 moái QH laø 1 söï keát hôïp nghieäp vuï töï nhieân, toàn taïigiöõa 1 hoaëc nhieàu thöïc theå.

Moái QH coù theå trình baøy 1 söï kieän, keát noái giöõa caùcthöïc theå hoaëc ít khi laø 1 moái QH luaän lyù toàn taïigiöõa caùc thöïc theå.

15

29

1. Moâ hình thöïc theå quan heä (ERD)Moái quan heä

Löôïng soá ñònh nghóa soá löôïng toái thieåu vaø toái ña caùc theåhieän xaûy ra cuûa 1 thöïc theå, coù lieân quan ñeán 1 theå hieänxaûy ra cuûa 1 thöïc theå khaùc.

Vì taát caû caùc moái QH ñeàu 2 höôùng, neân phaûi ñònh nghóalöôïng soá ôû caû 2 höôùng cuûa moái QH.

Hai chieàu

30

Moâ hình thöïc theå quan heä (ERD) (tt)Quan heä (tt)

Löôïng soá toái ña vaø toái thieåu

16

31

1. Moâ hình thöïc theå quan heä (ERD) (tt)Quan heä

Quan heäNhöõng loaïi thöïc theå trong toå chöùc coù theå coù moái QH vôùi nhau.QH giöõa nhöõng loaïi thöïc theå laø 1 ñaëc tính quan troïngcuûa 1 toå chöùc, 1 ñaëc tính maø chuùng ta caàn phaûi laäp moâhình.Khoâng phaûi taát caû caùc loaïi thöïc theå ñeàu coù QH vôùi caùcloaïi thöïc theå khaùc.

VD: Loaïi thöïc theå NHAÂN VIEÂN coù moái QH “Thuoäc veà”vôùi loaïi thöïc theå ÑÔN VÒ. Chaúng haïn, Traàn Vaên An thuoäc veà boä phaän kho.

32

1. Moâ hình thöïc theå quan heä (ERD) (tt)Quan heä (tt)

Nhöõng loaïi quan heäXaùc ñònh Nhöõng loaïi QH theo soá söï kieän cuûa nhöõngloaïi thöïc theå töông öùng coù vai troø trong moái QH.Nhöõng loaïi QH

Moái quan heä 1:1Moái quan heä 1:nMoái quan heä m:n

VD:Moái QH giöõa SAÛN PHAÅM vaø CHI TIEÁT SAÛN PHAÅM.Moái QH giöõa KHAÙCH HAØNG vaø ÑÔN HAØNG.Moái QH giöõa NHAØ CUNG CAÁP vaø MAËT HAØNG.

17

33

1. Moâ hình thöïc theå quan heä (ERD) (tt)Quan heä (tt)

Baäc/ngoâi: laø soá taäp thöïc theå cuûa moái QH.Moái QH 1 ngoâi (ñeä quy) laø moái QH toàntaïi giöõa caùc theå hieän khaùc nhau cuûa cuøng1 thöïc theå.

34


Moái QH 2 ngoâi laø moái QH toàn taïi giöõa 2 thöïc theå.

18

35


Caùc moái QH coù theå toàntaïi giöõa nhieàu hôn 2 thöïc theå vaø goïi laøcaùc moái QH N-ngoâi.

VD: ERD moâ taû moái QH 3 ngoâi.

36


Thöïc theå keát hôïp laø 1 thöïc theå keá thöøa khoùachính töø nhieàu hôn 1 thöïc theå khaùc (goïi laøcaùc thöïc theå cha).

Moãi phaàn cuûa khoùa keáthôïp chæ ñeán 1 vaø chæ1 theå hieän cuûa moãithöïc theå keát noái.

19

37

Nhöõng ví duï

Xaùc ñònh thöïc theå, QH?Xaùc ñònh loaïi QH?Caùc söï kieän cuûa thöïc theå?

Boä phaän 4 Boä phaän 5 Boä phaän 6

NHAÂN VIEÂN ÑÔN VÒthaønh vieân(a)

Bill SmithKirti PatelMary JonesSalvator MendezJane SmithKim Chen

Baùn

KhoKeá toaùn

(c) NHAÂN VIEÂN ÑÔN VÒthaønh vieân

NHAÂN VIEÂN ÑÔN VÒthaønh vieân

NHAØ CUNG CAÁP HAØNGcung caáp(e)

(f)

Abc Co.Mno Co.Xyz Co.

cung caápBoä phaän 1Boä phaän 2Boä phaän 3

(g) ÑAØN OÂNG ÑAØN BAØcöôùi hoûi

(h)

JohnGeorgeMarkSimon

JaneMaryCarol

(d)

(b)

(i) BOÄ PHAÄN bao goàm

Boä phaän 1

Boä phaän 2 Boä phaän 2(j)

38

Moâ hình thöïc theå quan heä (ERD) (tt)Quan heä khoâng roõ (tt)

20

39


Hoân nhaân neân ñöôïc xem laø• Thuoäc tính• Moái quan heä• Thöïc theå

40


ÑAØN OÂNG ÑAØN BAØcöôùi hoûi

a)

b)Tình traïng gia ñình Ngaøy sinh

NHAÂN VIEÂN

C) Teân chuù reã Teân coâ daâu Ngaøy cöôùi

CÖÔÙI HOÛI

21

41


Hoân nhaân coù theå ñöôïc xem taát caû, tuøy• Thuoäc tính: ñôn giaûn nhaát, cuûa 1 thöïc theå• Moái quan heä: cuûa 2 thöïc theå• Thöïc theå: töï noù laø moät thöïc theå

42

2. Phaân tích döõ lieäu vaø chuaån hoùaPhaân tích döõ lieäu töø treân xuoáng

(1) Ñònhnghóanhöõngphaïmvi döõlieäu

chínhcho toåchöùc

(2) Xaùcñònh

nhöõngloaïithöïctheå

cho moãiphaïm vi döõ lieäu

(3) Xaùcñònh

nhöõngmoáiQHgiöõa


(4) Ruùtra moâhìnhthöïctheåcho

phaïmvi cuûa

toåchöùc

(6) Chuaån

hoùacaùc

thuoäctínhcuûa


(8) Kieåmtra tính

chính xaùccuûa moâ hìnhthöïc theå so

vôùi caùc chöùcnaêng vaø quaùtrình ñöôïcyeâu caàu

(5) Xaùcñònh

thuoäctínhchomoãiloaïithöïctheå

(7) Toånghôïp caùcmoâ hìnhthöïc theå, ñeå ruùt ra 1 moâ hìnhthöïc theå

ñaày ñuû chotoå chöùc

Xaùc ñònh laïi nhöõngthöïc theå vaø nhöõng

moái QHÑònh nghóa laïi neáukhoâng chính xaùc

22

43

2. Phaân tích döõ lieäu vaø chuaån hoùaVuøng döõ lieäu chính

Xöû lyù ñôn haøngKieåm soaùt khoLaäp thôøi bieåu xuaát kho

44

2. Phaân tích döõ lieäu vaø chuaån hoùaCaùc thöïc theå

KHAÙCH HAØNGÑÔN ÑAËT HAØNGHAØNG HOÙAPHIEÁU XUAÁTHOÙA ÑÔN THANH TOAÙN

23

45

2. Phaân tích döõ lieäu vaø chuaån hoùaCaùc quan heä

Thöïc theå Thöïc theå Teân quan heä BaäcKHAÙCH HAØNG ÑÔN ÑAËT HAØNG ñaët haøng 1:nÑÔN ÑAËT HAØNG HAØNG HOÙA yeâu caàu m:nPHIEÁU XUAÁT HAØNG HOÙA bao goàm m:nPHIEÁU XUAÁT ÑÔN ÑAËT HAØNG lieân quan n:1HOÙA ÑÔN HAØNG HOÙA laäp hoaù ñôn m:nPHIEÁU XUAÁT HOÙA ÑÔN lieân quan ñeán 1:1PHIEÁU XUAÁT KHAÙCH HAØNG göûi ñeánn:1KHAÙCH HAØNG HOÙA ÑÔN nhaän 1:n

46

2. Phaân tích döõ lieäu vaø chuaån hoùaMoâ hình thöïc theå

KHAÙCH

PHIEÁU_XUAÁT

HAØNG

ÑÔN

HOÙA_ÑÔN

nhaängôûi ñeán

lieân quan ñeánbaogoàm

caùc hoùa ñôn

lieân quan ñeán

ñaët haøng

yeâu caàu

24

47

2. Phaân tích döõ lieäu vaø chuaån hoùaXaùc ñònh thuoäc tính cuûa caùc thöïc theå

Thöïc theå Thuoäc tínhÑÔN HAØNG maõ soá ñôn haøng, ngaøy ñaët haøng, maõ soá khaùch haøng,

teân khaùch haøng, [maõ haøng, soá löôïng, ñôn giaù]*

KHAÙCH HAØNG maõ soá khaùch haøng, teân khaùch haøng, ñòa chæ khaùch, [ñòa chæ phaân phoái]*, teân ngöôøi ñaïi dieän, ñieän thoaïi,maõ phaân loaïi khaùch, giôùi haïn tín duïng, thôøi haïn nôï,chieát khaáu chuaån, doanh thu, soá dö taøi khoaûn

48

2. Phaân tích döõ lieäu vaø chuaån hoùaXaùc ñònh thuoäc tính cuûa caùc thöïc theå

Thöïc theå Thuoäc tínhPHIEÁU XUAÁT maõ soá phieáu xuaát, ngaøy laäp phieáu xuaát, maõ soá ñôn haøng,

maõ soá khaùch haøng, teân khaùch haøng, ñòa chæ khaùch,[maõ maët haøng, soá löôïng]*

HOÙA ÑÔN maõ soá hoùa ñôn, ngaøy laäp hoùa ñôn, maõ soá ñôn haøng, maõ soá khaùch haøng, teân khaùch haøng, ñòa chæ khaùch,[maõ maët haøng, teân maët haøng, ñôn giaù, soá löôïng]*,thaønh tieàn, chieát khaáu, thueá, tieàn phaûi traû.

HAØNG HOÙA maõ maët haøng, teân maët haøng, soá löôïng toàn kho, giaù voán,Giaù baùn, möùc taùi ñaët haøng, maõ phaân loaïi toàn kho.

25

49

2. Phaân tích döõ lieäu vaø chuaån hoùaChuaån hoùa Thuoäc tính treân Moâ hình thöïc theå

Chuaån hoùa laø kyõ thuaät phaân tích döõ lieäu, nhaèmtoå chöùc caùc thuoäc tính döõ lieäu nhö nhoùm caùcthuoäc tính döõ lieäu thaønh caùc thöïc theå khoâng döthöøa, oån ñònh, uyeån chuyeån, vaø phuø hôïp.Coù 3 daïng chuaån

Daïng chuaån hoùa thöù nhaát (1NF)Daïng chuaån hoùa thöù hai (2NF)Daïng chuaån hoùa thöù ba (3NF)

50

2. Phaân tích döõ lieäu vaø chuaån hoùa (tt) Chuaån hoùa Thuoäc tính treân Moâ hình thöïc theå

Daïng chuaån hoùa thöù nhaát: Moät thöïc theå ôû daïngchuaån hoùa thöù nhaát (1NF) neáu khoâng coù söï laëp laïicuûa nhoùm nhöõng thuoäc tính.Daïng chuaån hoùa thöù hai: Moät thöïc theå ôû daïng chuaånhoùa thöù hai (2NF) neáu noù ôû daïng 1NF vaø moïi thuoäctính khoâng khoùa phaûi phuï thuoäc toaøn boä vaøo khoùa.Daïng chuaån hoùa thöù ba: Moät thöïc theå ôû daïng chuaånhoùa thöù ba (3NF) neáu noù ôû daïng 2NF vaø moãi thuoäctính hay (taäp thuoäc tính) khoâng khoùa chæ phuï thuoäcvaøo khoùa vaø khoâng phuï thuoäc vaøo baát kyø thuoäc tínhnaøo khaùc.

26

51

2. Phaân tích döõ lieäu vaø chuaån hoùa (tt) Chuaån hoùa Thuoäc tính treân Moâ hình thöïc theå

Ví duï: Chuaån hoùa cho thöïc theå ÑÔN (HAØNG)

99.99145.99

12

1314

Smith’s10112/12/94127

67.89145.99

23

1114

HI-FI Ltd10211/12/94126

23.78145.99200.0096.00

19251

12141523

Smith’s10111/12/94123

giaù haøngsoá löôïnghaøng

haøng#teân khaùchkhaùch#ngaøy ñônñôn#

Smith’s10112/12/94127HI-FI Ltd10211/12/94126Smith’s10111/12/94123

teân khaùchkhaùch#ngaøy ñônñôn#

99.99145.99

12

1314

127127

67.89145.99

23

1114

126126

23.78145.99200.0096.00

19251

12141523

123123123123

giaù haøngsoá löôïng haønghaøng#ñôn#

Daïng chuaån hoùa thöù nhaát (1NF)ÑÔN (ñôn#, ngaøy ñôn, khaùch#, teân khaùch, [haøng#, soá löôïng haøng, giaùhaøng]*) --> ÑÔN (ñôn#, ngaøy ñôn, khaùch#, teân khaùch)

CHI TIEÁT ÑÔN (ñôn#, haøng#, soá löôïng haøng, giaù haøng)ÑÔN

CHI TIEÁT ÑÔN

27

Smith’s10112/12/94127HI-FI Ltd10211/12/94126Smith’s10111/12/94123

teân khaùchkhaùch#ngaøy ñônñôn#

12

1314

127127

23

1114

126126

19251

12141523

123123123123

soá löôïng haønghaøng#ñôn#

Daïng chuaån hoùa thöù hai (2NF)ÑÔN (ñôn#, ngaøy ñôn, khaùch#, teân khaùch)

200.0096.00

1523

67.8923.7899.99

145.99

11121314

giaù haønghaøng#HAØNGCHI TIEÁT ÑÔN

CHI TIEÁT ÑÔN (ñôn#, haøng#, soá löôïng haøng, giaù haøng)CHI TIEÁT ÑÔN (ñôn#, haøng#, soá löôïng haøng) HAØNG (haøng#, giaù haøng)

ÑÔN-->

10112/12/9412710211/12/9412610111/12/94123

khaùch#ngaøy ñônñôn#

12

1314

127127

23

1114

126126

19251

12141523

123123123123

soá löôïng haønghaøng#ñôn#

Daïng chuaån hoùa thöù ba (3NF)ÑÔN (ñôn#, ngaøy ñôn, khaùch#)CHI TIEÁT ÑÔN (ñôn#, haøng#, soá löôïng haøng)HAØNG (haøng#, giaù haøng)KHAÙCH (khaùch#, teân khaùch)

ÑÔN

HAØNGCHI TIEÁT ÑÔN

KHAÙCH

HI-FI Ltd102Smith’s101

teân khaùchkhaùch#

ÑÔN (ñôn#, ngaøy ñôn, khaùch#, teân khaùch)

200.0096.00

1523

67.8923.7899.99

145.99

11121314

giaù haønghaøng#

28

55

2. Phaân tích döõ lieäu vaø chuaån hoùa (tt)

Söï chuaån hoùa cuûa nhöõng loaïi thöïc theå daãnñeán 1 moâ hình döõ lieäu laøm neàn taûng, ñeåthieát keá CSDL toát. Vì noù:

Phaân raõ nhöõng loaïi thöïc theå thaønh nhöõng thaønhphaàn caáu taïo nguyeân töû ñôn giaûn cuûa chuùng.Baûo ñaûm döõ lieäu khoâng bò laëp laïi 1 caùch khoângcaàn thieát.Cho pheùp döõ lieäu cuûa caùc thöïc theå ñoäc laäp vôùi söïtoàn taïi cuûa nhöõng thöïc theå khaùc.

56

2. Phaân tích döõ lieäu vaø chuaån hoùaMoâ hình thöïc theå sau chuaån hoùa

ÑÒA CHÆ PHAÂN PHOÁI

KHAÙCH

ÑÔN

CHI TIEÁT ÑÔN

PHIEÁU_XUAÁT

CHI TIEÁT P_XUAÁT

HOÙA_ÑÔN

CHI TIEÁT H_Ñ

HAØNG

29

57

2. Phaân tíchdöõ lieäu vaøchuaån hoùa

Toång hôïpmoâ hình thöïctheå toå chöùc

ÑÒA CHÆ PHAÂN PHOÁI

KHAÙCH

ÑÔN

CHI TIEÁT ÑÔN

PHIEÁU_XUAÁT

CHI TIEÁT P_XUAÁT

HOÙA_ÑÔN

CHI TIEÁT H_Ñ

HAØNG

THANH TOAÙN

CÖÛA HAØNG

CHI TIEÁT ÑÔN MUA CHI TIEÁT HAØNG CHI TIEÁT H-Ñ MUA

ÑÔN MUA PHIEÁU XUAÁT HAØNG HOÙA ÑÔN MUA

THANH TOAÙN MUANHAØ CUNG CAÁP

58

2. Phaân tích döõ lieäu vaø chuaån hoùaKieåm tra söï phuø hôïp moâ hình thöïc theå – yeâu caàu

Phaân tích chöùc naêng laø phöông phaùp gaén nhöõngchöùc naêng vaø nhöõng quaù trình leân moâ hình döõ lieäu.-> Kieåm tra söï phuø hôïp cuûa moâ hình vôùi chöùc naêng.

Ñoái vôùi moãi quaù trình trong DFD, thöïc hieän phaântích chöùc naêng (hay yeâu caàu) cho moâ hình döõ lieäu, nhaèm cung caáp:

Moät danh saùch nhöõng loaïi thöïc theå caàn truy xuaátThöù töï truy xuaát nhöõng thöïc theå ñoùTieâu chuaån (caùc thuoäc tính) ñeå choïn nhöõng thöïc theåBaûn chaát cuûa loaïi truy xuaát thöïc theå (truy xuaát, caäpnhaät, xoùa vaø taïo)

30

59


Moät sô ñoà chöùc naêng goàm moät taäp con hay moät phaàn cuûamoâ hình thöïc theå töông öùng.Sô ñoà chöùc naêng cho thaáy höôùng vaø söï di chuyeån chungquanh moâ hình, ñeå truy xuaát nhöõng thöïc theå caàn thieátnhaèm ñaùp öùng yeâu caàu chöùc naêng hay quaù trình.

Muõi teân ñôn cho bieát ñöôøng ñi trong moâ hình döõ lieäu.Muõi teân keùp nghóa laø truy xuaát töø beân ngoaøi.Ñöôøng chaám chaám trình baøy moät thöïc theå hay moái quan heäseõ ñöôïc taïo ra, nhöng chöa ñöôïc söû duïng.

Muïc ñích kieåm tra söï phuø hôïp giöõa moâ hình thöïc theå –yeâu caàu laø ñeå ñaùnh giaù khaû naêng truy xuaát nhöõng döõ lieäucaàn thieát.

60


Sau giai ñoaïn ñieàu tra nghieân cöùu Coâng ty Kismet,PTV ñaõ xaùc ñònh 2 chöùc naêng (yeâu caàu):

Yeâu caàu 1: Ñoái vôùi moät khaùch haøng cho tröôùc, caànxaùc ñònh danh saùch (yeâu caàu) nhöõng muïc haøng ñaëtcuøng vôùi ngaøy ñaët haøng cuûa chuùng vaø maõ soá ñônhaøng (maõ soá ñôn haøng, ngaøy ñaët haøng, maõ maëthaøng, teân maët haøng, ñôn giaù, soá löôïng), vôùi ñieàukieän laø haøng ñaõ ñöôïc ñaët tröôùc ñoù boán ngaøy vaøchöa ñöôïc xuaát. Nhöõng döõ lieäu naøy caàn cho ban quaûn lyù ñeå baûo ñaûm dòch vuï vaø quan heä toát chokhaùch haøng.Yeâu caàu 2: Taïo ñôn haøng cho moät khaùch haøng saukhi xaùc ñònh tình traïng tín duïng cuûa khaùch haøng.

31

61


Yeâu caàu 1 : Ñoái vôùi moätkhaùch haøng cho tröôùc, caàn xaùc ñònh danh saùch(yeâu caàu) nhöõng muïchaøng ñaët cuøng vôùi ngaøyñaët haøng cuûa chuùng vaømaõ soá ñôn haøng (maõ soáñôn haøng, ngaøy ñaëthaøng, maõ maët haøng, teânmaët haøng, ñôn giaù, soálöôïng), vôùi ñieàu kieän laøhaøng ñaõ ñöôïc ñaët tröôùcñoù boán ngaøy vaø chöañöôïc xuaát.

KHAÙCH

ÑÔN

CHI TIEÁT ÑÔN CHI TIEÁT P_XUAÁT

HAØNG

62


Yeâu caàu 1:

truy xuaáttaát caûCHI TIEÁT ÑÔN/HAØNG

HAØNG

truy xuaáttaát caûCTIEÁT ÑÔN/CTIEÁT P_XUAÁT

CHI TIEÁT P_XUAÁT

truy xuaáttaát caûÑÔN/CHI TIEÁT ÑÔN

CHI TIEÁT ÑÔN

truy xuaátng ñôn<nghh-4KHAÙCH/ÑÔNÑÔNtruy xuaátkhaùch#=?-KHAÙCH

Hoaïtñoäng

Tieâu chuaånchoïn

Moái quan heäsöû duïng

Thöïc theåtruy xuaát

32

63


Yeâu caàu 2 : Taïoñôn haøng cho 1 khaùch haøng saukhi xaùc ñònh tìnhtraïng tín duïngcuûa khaùch haøng.

KHAÙCH

ÑÔN

CHI TIEÁT ÑÔN

HAØNG

64


Yeâu caàu 2:

taïo-CHI TIEÁT ÑÔN/HAØNG

-taïo-ÑÔN/CHI TIEÁT ÑÔN-taïo-KHAÙCH/ÑÔN-taïo--CHI TIEÁT ÑÔNtaïo--ÑÔNtruy xuaáthaøng# = ?-HAØNGtruy xuaátkhaùch# = ?-KHAÙCH

Hoaïtñoäng

Tieâu chuaånchoïn

Moái quan heäsöû duïng

Thöïc theåtruy xuaát

33

65

3. Lieân keát giöõa moâ hình quaù trình vaø moâhình döõ lieäu

Entity . Attribute Cus

tom

ers

Kan

sas

City

. Mar

ketin

g

. Adv

erts

ing

. War

ehou

se

. Sal

es

. A/R

Bos

ton

. Sal

es

. War

ehou

se

San

Fran

cisc

o

. Sal

es

San

Die

go

. War

ehos

e

Customer INDV ALL ALL SS SS SS SS.Customer Number R R CRUD R CRUD R CRUD R.Customer Name RU R CRUD R CRUD R CRUD R.Customer Address RU R CRUD R CRUD R CRUD R.Customer Credit Rating X R RU R R.Customer Balance Due R R RU R R

Order INDV ALL SS ALL SS SS SS SS.Order Number SRD R CRUD R CRUD R CRUD R CRUD R.Order Date SRD R CRUD R CRUD R CRUD R CRUD R.Order Amount SRD R CRUD CRUD R CRUD R CRUD R

Ordered Product INDV ALL SS ALL SS SS SS SS.Quantity Ordered SUD R CRUD R CRUD R CRUD CRUD.Ordered Item Unit Price SUD R CRUD CRUD R CRUD CRUD

Product ALL ALL ALL ALL ALL ALL ALL ALL ALL.Product Number R CRUD R R R R R R R.Product Name R CRUD R R R R R R R.Product Description R CRUD RU R R R R R R.Product Unit of Measure R CRUD R R R R R R R.Product Current Unit Price R CRUD R R R R R R.Product Quantity on Hand X RU R R RU R RU

INDV= individual ALL = ALL SS = subset X = no access

S = submit C = create R = read U = update D = delete

Loca

tion

66

3. Lieân keát giöõa moâ hình quaù trình vaømoâ hình döõ lieäu

Toå chöùc

Phaân tích thöïc theå - quan heä Phaân tích quaù trình

MOÂ TAÛDÖ ÄU

MOÂ HÌNHTHÖÏC THEÅ

SÔ ÑOÀ DOØNGCHAÛY DÖ ÄU

MOÂ TAÛ QUAÙ TRÌNH

(baûng quyeát ñònh, Anh vaêncaáu truùc, Sô ñoà logic)

MOÂ HÌNH THÖÏCTHEÅ CHÖÙC NAÊNG

MOÂ HÌNH CSDL LUAÄN LYÙ MOÂ TAÛ CHÖÔNG TRÌNH

MOÂ HÌNH CSDL LÖU TRÖÕ CHÖÔNG TRÌNH

Thieát keá CSDLluaän lyù

34

67

4. Toùm taétÑònh nghóa moâ hình hoùa döõ lieäu caùc HT vaø söïkhaùc nhau giöõa caùc moâ hình HT luaän lyù vaøvaät lyù.Nhaän daïng vaø hieåu caùc caáu truùc vaø caùc khaùinieäm cô baûn cuûa 1 moâ hình döõ lieäu.Ñoïc vaø dieãn dòch 1 moâ hình döõ lieäu moái QH thöïc theå.Giaûi thích khi naøo caàn xaây döïng caùc moâ hìnhdöõ lieäu trong 1 döï aùn vaø löu caùc moâ hình naøyôû ñaâu.Khaùm phaù caùc thöïc theå vaø caùc moái QH.

68

4. Toùm taétKhaùm phaù caùc khoùa chính cho caùc thöïc theå vaøxaây döïng Sô ñoà döïa treân khoùa.Xaây döïng Sô ñoà moái QH thöïc theå coù caùc thuoäctính ñaày ñuû vaø moâ taû taát caû caùc thuoäc tính vaø caùccaáu truùc döõ lieäu cuûa kho.Chuaån hoùa moâ hình döõ lieäu luaän lyù, ñeå loaïi boûñieàu khoâng minh baïch, maø noù coù theå laøm choCSDL khoâng oån ñònh, khoâng uyeån chuyeån, vaøkhoâng theå thay ñoåi ñöôïc.Moâ taû quaù trình aùnh xaï caùc yeâu caàu döõ lieäu vaøomoâ hình quan heä thöïc theå.

35

Moãi boä phaän trong moät toå chöùc bao goàm moät giaùm ñoác vaø nhieàunhaân vieân boä phaän. Moãi giaùm ñoác chæ chòu traùch nhieäm veà moät boäphaän vaø nhöõng nhaân vieân boä phaän ñöôïc phaân coâng cho moät boäphaän. Moãi boä phaän coù theå coù nhieàu döï aùn. Taát caû nhöõng nhaân vieânboä phaän ñeàu ñöôïc giao nhöõng döï aùn, vôùi moät vaøi nhaân vieân ñöôïcgiao nhieàu döï aùn, khoâng caàn thieát phaûi ôû trong cuøng moät boä phaän. Moãi döï aùn ñöôïc thöïc hieän bôûi moät nhoùm quaûn lyù bao goàm giaùm ñoácboä phaän cuøng vôùi nhöõng nhaân vieân ñöôïc choïn laøm vieäc cho döï aùn. Khoâng moät nhaân vieân naøo tröïc thuoäc nhieàu hôn moät nhoùm quaûn lyù.(a) Veõ moät sô ñoà thöïc theå cho nhöõng thoâng tin naøy.(b) Veõ moät sô ñoà chöùc naêng ñeå: xaùc ñònh nhöõng nhaân vieân boäphaän naøo laøm vieäc trong moät döï aùn ñöôïc cho, khoâng ñöôïc gaùn choboä phaän chiïu traùch nhieäm veà döï aùn ñoù.

Moät beänh vieän ñòa phöông bao goàm nhieàu khu, moãi khu trong beänh vieänphuï traùch nhieàu beänh nhaân. Moãi beänh nhaân ñöôïc moät baùc só phuïc vuï, ngöôøi chòu toaøn boä traùch nhieäm veà nhöõng beänh nhaân trong söï chaêm soùccuûa oâng ta / baø ta. Caùc baùc só khaùc chòu traùch nhieäm coá vaán. Moãi beänhnhaân laøm theo lôøi chæ daãn cuûa nhöõng baùc só chòu traùch nhieäm ñoái vôùibeänh nhaân ñoù. Moãi y taù ñöôïc phaân coâng moät khu vöïc vaø chaêm soùc taátcaû nhöõng beänh nhaân trong khu vöïc ñoù, maëc duø vaäy hoï vaãn phaûi chòutraùch nhieäm ñaëc bieät ñoái vôùi moät vaøi beänh nhaân. Moãi beänh nhaân ñöôïcmoät y taù phuïc vuï trong phaïm vi cuûa y taù ñoù. Moät trong nhöõng baùc sóchòu traùch nhieäm trong moãi khu vöïc ñöôïc xem nhö moät baùc só coá vaántoång quaùt.(a) Veõ moät sô ñoà thöïc theå bieåu dieãn nhöõng moái quan heä naøy.(b) Veõ moät sô ñoà chöùc naêng bieåu dieãn:(i) Chöùc naêng 1: Xaùc ñònh nhöõng y taù naøo chòu traùch nhieäm ñoái vôùinhöõng beänh nhaân thuoäc khu vöïc theo doõi cuûa moät baùc só cho tröôùc.(ii) Chöùc naêng 2: Xaùc ñònh caùch duøng thuoác do moät baùc só cho toa.(iii) Chöùc naêng 3: Xaùc ñònh phaïm vi cuûa nhöõng khu vöïc do moät baùc sótheo doõi.

Chương 4.Phân tích dữ liệu

Education

Transcript of Chương 4.Phân tích dữ liệu