CHUONG 4 - phan ung oxi hoa - khu.docx

GIÁO ÁN HOÁ HỌC 10 21/11 2008

KiÓm tra viÕt

I – môc tiªu bµi kiÓm tra1. KiÕn thøc

KiÓm tra kiÕn thøc häc sinh vÒ b¶ng tuÇn hoµn, sù biÕn ®æi tuÇn hoµn cÊu h×nh electron, sù biÕn ®æi tuÇn hoµn tÝnh chÊt cña c¸c nguyªn tè, ý nghÜa b¶ng tuÇn hoµn, ®Þnh luËt tuÇn hoµn

2. KÜ n¨ngKiÓm tra kÜ n¨ng gi¶i bµi tËp liªn quan ®Õn néi dung cña ch¬ng 2

3. Th¸i ®éTh«ng qua bµi kiÓm tra gióp häc sinh cã ý thøc häc tËp rÌn luyÖn

Ii – chuÈn bÞ1. Gi¸o viªn: ®Ò kiÓm tra (4 ®Ò ®¶o)2. Häc sinh: «n tËp néi dung ®· häc

Iii – tiÕn tr×nh 1. æn ®Þnh tæ chøc líp

Líp Ngµy gi¶ng SÜ sè10B1110B1210B1310B14

2. Néi dung bµi kiÓm traMa trËn ®Ò kiÓm tra

Møc ®éNéi dung

NhËn biÕt Th«ng hiÓu VËn dông Tæng

TNKQ TNTL TNKQ

TNTL

TNKQ

TNTL

1. B¶ng tuÇn hoµn 41,0

10,25

13,0

64,25

2. Sù biÕn ®æi tuÇn hoµn cÊu h×nh e

20,5

20,5

3. Sù biÕn ®æi tuÇn hoµn tÝnh chÊt cña nguyªn tè

20,5

30,75

51,25

4. ý nghÜa b¶ng tuÇn 4 1 5

Phan Khánh Phong Trang 75

TiÕt 21


hoµn 1,0 3,0 4,0Tæng 6

1,510

2,51

3,01

3,01810,0

Câu 1: Hi®roxit nµo lµ baz¬ m¹nh nhÊt:A. Al(OH)3 B. Mg(OH)2 C. NaOH D. Be(OH)2

Câu 2: Nguyªn tè A cã cÊu h×nh electron : 1s22s22p63s23p64s2, vÞ trÝ cña nguyªn tè trong BTH çc nguyªn tè ho¸ häc:

A. « thø 20, chu k× 4, nhãm IIA vµ lµ mét kim lo¹iB. « thø 20, chu k× 4, nhãm IIA vµ lµ mét phi kim.C. « thø 20, chu k× 2 nhãm IVA vµ lµ mét kim lo¹iD. « thø 20, chu k× 2, nhãm IVA vµ lµ mét phi kim

Câu 3: T×m c©u ph¸t biÓu sai khi nãi vÒ chu k×:A. Trong chu k× 2 vµ 3, sè electron líp ngoµi cïng t¨ng dÇn tõ 1 8.B. Trong chu k×, çc nguyªn tè ®îc s¾p xÕp theo chiÒu t¨ng dÇn cña ®iÖn tÝch

h¹t nh©n.C. Chu k× nµo còng b¾t ®Çu b»ng mét kim lo¹i ®iÓn h×nh vµ kÕt thóc b»ng

mét phi kim ®iÓn h×nh.D. Trong chu k×, çc nguyªn tö cã sè líp electron b»ng nhau.

Câu 4: Theo chiÒu t¨ng cña ®iÖn tÝch h¹t nh©n, çc tÝnh chÊt sau biÕn ®æi tuÇn hoµn

A. CÊu h×nh electron, tÝnh kim lo¹i - phi kim, ho¸ trÞ cao nhÊt cña çc nguyªn tè trong oxit.

B. B¸n kÝnh nguyªn tö, ®é ©m ®iÖnC. Khèi lîng nguyªn tö, sè líp electronD. c¶ A vµ B ®Òu ®óng

Câu 5: Trong cïng mét chu k×, theo chiÒu t¨ng cña ®iÖn tÝch h¹t nh©n:A. TÝnh kim lo¹i t¨ng B. TÝnh axit cña çc oxit vµ hi®roxit t¨ngC. TÝnh phi kim gi¶m dÇn D. TÝnh axit cña çc oxit vµ hi®roxit

gi¶mCâu 6: Nguyªn tè ë chu k× 5, nhãm VIIA cã cÊu h×nh electron ho¸ trÞ lµ.

A. 7s27p3. B. 4d45s2 C. 4s24p5 D. 5s25p5

Câu 7: BTH cã sè cét, sè nhãm A, sã nhãm B t¬ng øng b»ngA. 18 cét, 8 nhãm A, 10 nhãm B B. 18 cét, 10 nhãm A, 8 nhãm BC. 16 cét, 8 nhãm A, 8 nhãm B D. 18 cét, 8 nhãm A, 8 nhãm B

Câu 8: Nguyên tố M thuộc chu kỳ 3, nhóm VIIA của bảng tuần hoàn. Công thức oxit cao nhất và công thức hợp chất với hidro của nguyên tố M là công thức nào sau đây:

A. M2O7 và MH B. M2O3 và MH3 C. MO3 và MH2 D. tất cả đều sai.Câu 9: Hîp chÊt khÝ cña nguyªn tè R víi H cã c«ng thøc RH2. Nguyªn tè R lµ:Phan Khánh Phong Trang 76


A. Cl. B. S C. Si. D. N.Câu 10: Çc nguyªn tö trong cïng nhãm mét nhãm A cã ®Æc ®iÓm nµo chung sau ®©y ?

A. Sè líp electron B. Cïng sè electronC. Sè electron ngoµi cïng D. Cïng sè proton

Câu 11: Nhãm nguyªn tè lµ tËp hîp çc nguyªn tè mµ nguyªn tö cña çc nguyªn tè nµy cã cïng

A. Sè electron ho¸ trÞ B. Sè electronC. Sè electron líp ngoµi cïng D. Sè líp electron

Câu 12: Mét nguyªn tè hãa häc X ë chu k× 3, nhãm IVA. CÊu h×nh electron cña nguyªn tö X lµ:

A. 1s22s22p63s23p3. B. 1s22s22p63s23p5.C. 1s22s22p63s23p4.D. 1s22s22p63s23p2.

Câu 13: Ion A- cã cÊu h×nh electron: 1s22s22p6. VÞ trÝ cña A trong BTH lµA. Chu k× 2, nhãm VIIA B. chu k× 2, nhãm VIBC. chu k× 2, nhãm VIIIA D. chu k× 3, nhãm VIA

Câu 14: Nguyªn tè X cã cÊu h×nh electron lµ 1s22s22p3. VÞ trÝ cña nguyªn tè nµy trong b¶ng tuÇn hoµn vµ hîp chÊt víi H cã c«ng thøc lµ:

A. Chu k× 2, nhãm VA, XH3. B. Chu k× 2, nhãm VA, HXO3.C. Chu k× 2, nhãm VA, XH4. D. Chu k× 2, nhãm VA, XH2.

Câu 15: Bảng tuần hoàn không áp dụng nguyên tắc sắp xếp nào dưới đây ?A. Các nguyên tố có cùng số lớp electron trong nguyên tử được xếp thành một hàngB. Các nguyên tố hoá học được sắp xếp theo chiều tăng dần nguyên tử khối trung bìnhC. Mỗi nguyên tố hoá học được xếp vào một ô trong BTHD. Các nguyên tố có cùng số electron hoá trị trong nguyên tử được xếp thành một cột

Câu 16: ¤xit cao nhÊt cña mét nguyªn tè R øng víi c«ng thøc RO2. Trong hîp chÊt cña nguyªn tè ®ã víi H cã 25 % H vÒ khèi lîng. Nguyªn tè R lµ: ( Cho Mg = 24, C = 12, N = 7, P = 31)

A. P. B. C. C. N. D. Mg.Ii – phÇn tr¾c nghiÖm tù luËn C©u 17. (3 ®iÓm) Dùa vµo vÞ trÝ cña nguyªn tè Al (Z = 13) trong b¶ng tuÇn hoµn.

a) H·y nªu çc tÝnh chÊt cña nguyªn tè : - TÝnh kim lo¹i hay tÝnh phi kim. - Ho¸ trÞ cao nhÊt trong hîp chÊt víi oxi.

- C«ng thøc cña oxit cao nhÊt, cña hi®roxit t¬ng øng vµ tÝnh chÊt cña nã.b) So s¸nh tÝnh chÊt ho¸ häc cña çc nguyªn tè Al(Z = 13) víi Na (Z = 11) vµ

Mg (Z = 12).



C©u 18. (3 ®iÓm). Tæng sè h¹t p, n, e trong nguyªn tö mét nguyªn tè A lµ 52. BiÕt sè h¹t kh«ng mang ®iÖn b»ng mét nöa sè h¹t mang ®iÖn céng thªm 1. a) H·y x¸c ®Þnh A. ViÕt cÊu h×nh electron cña A

b) X¸c ®Þnh vÞ trÝ cña A trong BTH ( thø tù «, chu k×, nhãm) vµ tÝnh chÊt c¬ b¶n cña ®¬n chÊt A, hi®roxit t¬ng øng víi axit cao nhÊt cña A?

3. §¸p ¸n thang ®iÓmI – phÇn tr¾c nghiÖm kh¸ch quan

C©u 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

11

12

13 14 15

16

§¸p ¸n

Ii – phÇn tr¾c nghiÖm tù luËnC©u ®¸p ¸n ®iÓm

C©u 17

a) CÊu h×nh e: 13Al: 1s22s22p63s23p1 - Al cã 3 electron líp ngoµi cïng nªn thÓ hiÖn kim

lo¹i- Ho¸ trÞ cao nhÊt trong hîp chÊt víi oxi lµ 3- ChÊt Al2O3 lµ oxit lìng tÝnh, Al(OH)3 lµ hi®roxit lìng tÝnh

b) 11Na: 1s22s22p63s1 12Mg: 1s22s22p63s2

13Al: 1s22s22p63s23p1

- C¸c nguyªn tè trªn ®Òu cã 1, 2, 3 electron líp ngoµi cïng nªn ®Òu lµ kim lo¹i

- TÝnh kim lo¹i gi¶m dÇn theo chiÒu Na, Mg, Al- TÝnh baz¬ gi¶m dÇn theo thø tù: NaOH,

Mg(OH)2, Al(OH)3

0,250,250,250,50,250,250,250,250,50,25

C©u 18

a) Theo bµi ra ta cã

Gi¶i ph¬ng tr×nh ta ®îc: Z = 17, N = 18Z = 17 vËy A lµ Cl

CÊu h×nh e cña Cl: 17Cl: 1s22s22p63s23p5

0,5

0,50,250,5



b) vÞ trÝ cña Cl- Z = 17 nªn Cl ë « thø 17- V× Cl cã 3 líp nªn Cl thuéc chu k× 3- V× Cl lµ nguyªn tè p nªn ph¶i thuéc nhãm A. STT

nhãm A = sè electron líp ngoµi cïng = 7 nªn Cl thuéc nhãm VIIA

- ®¬n chÊt Cl2 lµ mét phi kim ®iÓn h×nh- Hi®roxit lµ HClO4 lµ mét axit rÊt m¹nh

0,250,250,25

0,250,25

Ch¬ng 3. Liªn kÕt ho¸ häcBµi 12. Liªn kÕt ion – tinh thÓ ion

I – môc tiªu bµi häc1. KiÕn thøc

Häc sinh biÕt: - Ion lµ g× ? Khi nµo nguyªn tö biÕn thµnh ion ? cã mÊy lo¹i ion ?- Liªn kÕt ion ®îc h×nh thµnh nh thÕ nµo ?

2. KÜ n¨ngHäc sinh vËn dông : Liªn kÕt ion ¶nh hëng nh thÕ nµo ®Õn tÝnh chÊt cña c¸c hîp chÊt ion

ii- chuÈn bÞ1. Gi¸o viªn : Gi¸o ¸n ®iÖn tö2. Häc sinh: «n tËp mét sè nhãm A tiªu biÓu (bµi 8)


TiÕt


Iii – tiÕn tr×nh bµi gi¶ng1. æn ®Þnh tæ chøc

Líp Ngµy gi¶ng

SÜ sè

10B1110B1210B1310B14

2. KiÓm tra bµi còKh«ng kiÓm tra

3. Néi dung bµi míiHo¹t ®éng cña GV vµ hs Néi dung

§Æt vÊn ®Ò: Trong tù nhiªn cã rÊt nhiÒu chÊt kh¸c nhau, cã cÊu t¹o kh¸c nhau. ThÝ dô ph©n tö Cl2 vµ NaCl cã cÊu t¹o kh¸c nhau, chóng ®îc t¹o thµnh nh thÕ nµo? liªn kÕt ho¸ häc lµ g× ? hay nãi c¸ch kh¸c v× sao chóng liªn kÕt ®îc víi nhau ? cã mÊy lo¹i liªn kÕt ho¸ häc ? Trong néi dung bµi häc h«m nay chóng ta sÏ t×m hiÓu vÒ lo¹i liªn kÕt ®Çu tiªn lµ liªn kÕt ion. VËy liªn kÕt ion lµ g× ? liªn kÕt ion ®îc h×nh thµnh nh thÕ nµo ? c¸c hîp chÊt liªn kÕt ion cã ®Æc ®iÓm chung nh thÕ nµo ?

Ho¹t ®éng 1. Sù h×h thµnh ionGV giao bµi tËp: Cho biÕt nguyªn tè Li cã Z = 3. H·y gi¶i thÝch v× sao nguyªn tö Na trung hoµ vÒ ®iÖn. NÕu nguyªn tö Na nhêng 1e th× phÇn cßn l¹i cña nguyªn tö Na cã ®iÖn tÝch lµ bao nhiªu? Tr¶ lêi c©u hái t¬ng tù ®èi víi nguyªn tö Cl. HS:nguyªn tö Na cã 11p mang ®iÖn tÝch 11+, cã 11e mang ®iÖn tÝch 11-. Do ®ã nguyªn tö Na trung hoµ vÒ ®iÖn Khi nguyªn tö Na nhËn mét e th× ®iÖn tÝch h¹t nh©n vÉn lµ 11+ nhng ®iÖn tÝch vá nguyªn tö

I – sù h×nh thµnh ion, cation, anion1. Ion, cation, anion



10- => PhÇn cßn l¹i cña nguyªn tö Na mang ®iÖn tÝch 1+

T¬ng tù nguyªn tö Cl nhËn cã ®iÖn tÝch 1-H: em cã kÕt luËn g× khi nguyªn tö nhËn e hay nhêng e ?HS : khi nguyªn tö nhËn hay nhêng e h×nh thµnh

phÇn tö mang ®iÖn.

GV phÇn tö mang ®iÖn ®ã gäi lµ ion. VËy ion lµ g× ?Gv bæ xung vµ cho häc sinh ghiHo¹t ®éng 2. Sù t¹o thµnh cationH: h·y cho biÕt ®Æc ®iÓm cÊu h×nh e ngoµi cïng cña khÝ hiÕm vµ tÝnh chÊt cña chóng?Hs khÝ hiÕm cã 8e ngoµi cïng, riªng He cã 2e líp

ngoµi cïng. Chóng rÊt bÒn, ph©n tö chØ cã mét

nguyªn tö.

Gv th«ng b¸o cho häc sinh : trong çc ph¶n øng ho¸ häc, ®Ó ®¹t cÊu h×nh bÒn cña khÝ hiÕm (líp ngoµi cïng cã 8 e hay 2e ë heli) nguyªn tö kim lo¹i cã khuynh híng nhêng electron ®Ó trë thµnh ion d¬ng, ®îc gäi lµ cation. GV ph©n tÝch vÝ dô 1 vµ híng dÉn häc sinh gäi tªn çc ionH: theo mÉu trªn em h·y viÕt ph-¬ng tr×nh nhêng electron cña çc nguyªn tö kim lo¹i líp ngoµi cïng cã 1, 2, 3 e nh K (2/8/8/1), Mg(2/8/2); Al (2/8/3) ®Ó trë thµnh ion d¬ng ?HS viÕt theo yªu cÇuGV chèt l¹i ion mang ®iÖn tÝch d-¬ng ®îc gäi lµ ion d¬ng hay cationHo¹t ®éng 3. Sù t¹o thµnh

a) Nguyªn tö trung hoµ vÒ ®iÖn. Khi nguyªn tö nhêng hay nhËn electron, nã trë thµnh phÇn tö mang ®iÖn gäi lµ ion

b) Sù t¹o thµnh cation: çc nguyªn tö kim lo¹i cã xu híng nhêng e cho nguyªn tö çc nguyªn tè kh¸c ®Ó trë thµnh ion d¬ng, gäi lµ cation.VÝ dô 1. Sù t¹o thµnh ion Li+ tõ nguyªn tö Li (Z=3). Li Li+ + 1e [He]2s1 [He]VÝ dô 2. Sù t¹o thµnh ion tõ çc nguyªn tö Na (Z=11), Mg (Z=12), Al (Z=13).Na Na+ + e (ion natri)Mg Mg2+ + 2e (ion magie)Al Al3+ + 3e (ion nh«m)

c) Çc nguyªn tö phi kim cã xu híng nhËn electron tõ nguyªn tö nguyªn tè kh¸c trë thµnh ion ©m, gäi lµ anionVÝ dô 1 sù h×nh thµnh anion F- F + e F- (ion florua)



anionGV trong çc ph¶n øng ho¸ häc, ®Ó ®¹t ®îc cÊu h×nh cña khÝ hiÕm gÇn nhÊt nguyªn tö phi kim cã xu híng nhËn electron ®Ó trë thµnh ion ©m, ®îc gäi lµ anion.

[He]2s22p5 [Ne] VÝ dô 2. Sù t¹o thµnh ion tõ çc nguyªn tö O (Z=8), Cl (Z=17) .O + 2e O2- (ion oxit) Cl + e Cl- (ion florua)

Ho¹t ®éng 4. Ion ®¬n nguyªn tö, ion ®a nguyªn tö.H: nghiªn cøu SGK vµ cho biÕt thÕ nµo lµ ion ®¬n nguyªn tö, ion ®a nguyªn tö? Cho vÝ dô minh ho¹ ?

2. Ion ®¬n nguyªn tö, ion ®a nguyªn töa) Ion ®¬n nguyªn tö lµ nh÷ng ion ®îc t¹o nªn tõ 1 nguyªn tö. VÝ dô: cation Li+, Na+, Mg2+, Al3+ …. vµ anion F-, S2-....b) Ion ®a nguyªn tö lµ nh÷ng nhãm nguyªn tö mang ®iÖn tÝch d¬ng hay ©m. VÝ dô: cation NH

, anion OH-, anion sun fat SO

Ho¹t ®éng 5. Sù t¹o thµnh liªn kÕt ion

GV ph©n tÝch theo s¬ ®å :

H: vËy liªn kÕt ion lµ g×?

Gv híng dÉn häc sinh viÕt ph¶n øng gi÷a Na víi Cl2

Ii – sù t¹o thµnh liªn kÕt ion XÐt ph¶n øng cña Na víi Cl nguyªn tö Na nhêng 1e cho nguyªn tö Clvµ trë thµnh ion Na+, ®ång thêi nguyªn tö Cl nhËn 1e cña Na trë thµnh anion Cl-. 1e

Na + Cl Na+ + Cl-[Ne]3s1 [Ne]3s23p5 [Ne] [Ar] Hai ion Na+ vµ Cl- mang ®iÖn tr¸i dÊu hót nhau b»ng lùc hót tÜnh ®iÖn h×nh thµnh ph©n tö NaCl: Na+ + Cl- NaClLiªn kÕt gi÷a cation Na+ vµ anion Cl- lµ liªn kÕt ionLiªn kÕt ion lµ liªn kÕt ®îc h×nh thµnh bëi lùc hót tÜnh ®iÖn gi÷a çc ion mang ®iÖn tÝch tr¸i dÊu.- Ph¶n øng ho¸ häc trªn cã thÓ ®ù¬c biÓu diÔn b»ng pthh:

Ho¹t ®éng 6. Tinh thÓ ionGV sö dông m« h×nh tinh thÓ NaCl

Iii – tinh thÓ ion1. TÝnh thÓ NaCl



theo h×nh 3.1 ®Ó m« t¶ m¹ng tinh thÓ ion.

HS nªu nh÷ng tÝnh chÊt ®· biÕt vÒ muèi ¨n.GV bæ sung thªm 1 sè tÝnh chÊt cña hîp chÊt ion.

ë thÓ r¾n, NaCl tån t¹i díi d¹ng tinh thÓ ion. Trong m¹ng tinh thÓ , çc ion Na+ vµ Cl- ®îc ph©n bè lu©n phiªn ®Òu ®Æn trªn çc ®Ønh cña çc h×nh lËp ph¬ng nhá. Xung quanh mçi ion ®Òu cã 6 ion tr¸i dÊu gÇn nhÊt.2. TÝnh chÊt chung cña hîp

chÊt ion- Tinh thÓ ion rÊt bÒn v÷ng v× lùc hót tÜnh ®iÖn gi÷a çc ion tr¸i dÊu trong tinh thÓ rÊt lín.- Çc hîp chÊt ion ®Òu kh¸ r¾n, khã bay h¬i, khã nãng ch¶y.- Çc hîp chÊt ion thêng tan nhiÒu trong níc.- Khi nãng ch¶y vµ khi hoµ tan trong níc, chóng dÉn ®iÖn, cßn ë tr¹ng th¸i r¾n th× kh«ng dÉn ®iÖn.

4. Cñng cè- Nh÷ng lo¹i nguyªn tö nµo khi tham gia p h×nh thµnh liªn kÕt ion- Dïng s¬ ®å vµ kiÕn thøc vÒ sù s¾p xÕp e ®Ó biÓu diÔn liªn kÕt ion.- Dïng kiÕn thøc vÒ liªn kÕt ion ®Ó t×m ra c«ng thøc cña çc hîp chÊt ion.

Híng DÉn lµm Bµi TËp :Bµi tËp 3. a) CÊu h×nh e cña cation Li+ lµ 1s2 vµ anion O2- lµ 1s22s22p6

b) §iÖn tÝch ë Li+ do nguyªn tö Li nhêng 1e mµ cã. §iÖn tÝch ë O2- do nguyªn tö O nhËn thªm 2e mµ cã.c) Nguyªn tö khÝ hiÕm He cã cÊu h×nh e gièng Li+. Nguyªn tö khÝ hiÕm Ne cã cÊu h×nh e gièng O2-.d) V× mçi nguyªn tö Li chØ cã thÓ nhêng 1e , mµ 1 nguyªn tö O cã thÓ thu thªm 2e.



Bµi tËp 4. a) Sè proton, n¬tron, electron trong c¸c nguyªn tö vµ ion :

Bµi tËp 6. C¸c ion ®a nguyªn tö :a) H3PO4 cã anion photphat PO4

3-

b) NH4NO3 cã cation amoni NH4+ vµ anion nitrat NO3

-

c) KCl kh«ng cã ion ®a nguyªn tö.5. Bµi tËp vÒ nhµ: 1, 2, 5 vµ 4 ý b, 6 ý d, e, g trang 59, 60.



Bµi 13. Liªn kÕt céng ho¸ trÞ


Häc sinh biÕt: - Sù t¹o thµnh liªn kÕt c«ng ho¸ trÞ trong ®¬n chÊt, hîp chÊt. Kh¸i

niÖm vÒ liªn kÕt céng ho¸ trÞ. 2. KÜ n¨ng

Häc sinh vËn dông : Dïng ®é ©m ®iÖn ®Ó ph©n lo¹i mét c¸ch t-¬ng ®èi: liªn kÕt c«ng ho¸ trÞ kh«ng côc, liªn kÕt c«ng ho¸ trÞ cã cùc, liªn kÕt ion

ii- chuÈn bÞ1. Gi¸o viªn : Gi¸o ¸n ®iÖn tö2. Häc sinh: «n tËp mét sè nhãm A tiªu biÓu (bµi 8), liªn kÕt ion, cÊu

h×nh electron nguyªn tö vµ ®é ©m ®iÖnIii – tiÕn tr×nh bµi gi¶ng1. æn ®Þnh tæ chøc

Líp Ngµy gi¶ng

SÜ sè

10B1110B1210B1310B14

2. KiÓm tra bµi còHS1 liªn kÕt ion ®îc h×nh thµnh nh thÕ nµo ? B¶n chÊt cña liªn kÕt ion ?HS2 Hoµn thµnh bµi tËp 4 SGK trang 60HS3 Hoµn thµnh bµi tËp 6 SGK


TiÕt


3. Néi dung bµi míiHo¹t ®éng cña GV vµ HS Néi dung

§V§: ®Ó ®¹t ®îc cÊu h×nh bÒn v÷ng cña khÝ hiÕm gÇn nhÊt trong BTH, nguyªn tö kim lo¹i cã khuynh híng nhêng e ë líp ngoµi cïng ®Ó trë thµnh cation. Nguyªn tö phi kim cã khuynh híng nhËn e vµo líp ngoµi cïng ®Ó trë thµnh anion. Liªn kÕt h×nh thµnh bëi lùc hót tÜnh ®iÖn gi÷a çc ion mang ®iÖn tÝch tr¸i dÊu lµ liªn kÕt ion. Liªn kÕt ion thêng ®îc t¹o nªn tõ çc nguyªn tè cã tÝnh chÊt kh¸c h¼n nhau. VËy ®èi víi nh÷ng nguyªn tö cã tÝnh chÊt gÇn gièng nhau th× liªn kÕt víi nhau b»ng çch nµo ?

Ho¹t ®éng 1. Sù h×nh thµnh ph©n tö H2

H: viÕt cÊu h×nh e nguyªn tö cña 1H, 2He ?H: ®Ó ®¹t ®îc cÊu h×nh bÒn cña He th× nguyªn tö H cßn thiÕu mÊy e ?H: t¬ng tù nh sù h×nh thµnh liªn kÕt ion th× çc nguyªn tö H cã thÓ nhêng e cho nhau ®Ó h×nh thµnh liªn kÕt ion hay kh«ng ?HS : kh«ng thÓ x¶y ra sù nhêng e gi÷a çc nguyªn tö H v× ®é ©m ®iÖn cña çc nguyªn tö H lµ nh nhau. GV vËy ph©n tö H2 ®îc h×nh thµnh nh thÕ nµo ? GV gi¶i thÝch vÒ sù t¹o thµnh ph©n tö hi®ro vµ chiÕu lªn mµn h×nh: H. + .H H : HGV bæ xung mét sè quy íc: Mçi chÊm bªn kÝ hiÖu nguyªn

tè biÓu diÔn 1 e líp ngoµi cïng.

H : H ®îc gäi lµ c«ng thøc e, thay hai chÊm b»ng mét g¹ch, ta cã H – H gäi lµ

I – sù h×nh thµnh liªn kÕt céng ho¸ trÞ 1. Liªn kÕt c«ng ho¸ trÞ h×nh thµnh gi÷a çc nguyªn tö gièng nhau. Sù h×nh thµnh ®¬n chÊt

a) Sù h×nh thµnh ph©n tö hi®ro

- CÊu h×nh e cña H: 1s1. So víi He, nguyªn tö H cßn thiÕu 1e n÷a. VËy hai nguyªn tö H liªn kÕt víi nhau b»ng çch mçi nguyªn tö H gãp 1e t¹o thµnh mét cÆp e chung trong ph©n tö H2. Liªn kÕt ®¬nH + H H : H ; H – H C«ng thøc e; c«ng thøc cÊu t¹o



c«ng thøc cÊu t¹o

Gi÷a 2 nguyªn tö hi®ro cã 1 cÆp e liªn kÕt biÓu thÞ b»ng (-), ®ã lµ liªn kÕt

®¬n.Ho¹t ®éng 3. Sù h×nh thµnh ph©n tö N2 ?Häc sinh th¶o luËn nhãm hoµn thµnh phiÕu häc tËp sè 1.

PhiÕu häc tËp 1? ViÕt cÊu h×nh electron cña N (Z = 7), Cl (Z = 17). ? NhËn xÐt vÒ sè e líp ngoµi cïng vµ so sanh víi sè e ngoµi cïng cña khÝ hiÕm gÇn nhÊt: Ne (Z = 10) ; Ar (Z = 18)? ViÕt c«ng thøc electron, c«ng thøc cÊu t¹o cña N2 ; Cl2Gv nhËn xÐt vµ chÊm ®iÓmHo¹t ®éng 4. Kh¸i niÖm liªn kÕt céng ho¸ trÞ.H: Cã ®iÓm g× gièng nhau th«ng quan sù h×nh thµnh liªn kÕt cña H2, N2,Cl2 ?Hs ®Òu cã sù gãp chung cÆp eGv liªn kÕt ®îc h×nh thµnh gi÷a çc ph©n tö H2, N2 trªn ®îc gäi lµ liªn kÕt céng ho¸ trÞ. H: ThÕ nµo lµ liªn kÕt céng ho¸ trÞ ?H: liªn kÕt céng ho¸ trÞ kh¸c víi liªn kÕt ion ë ®iÓm nµo ?GV bæ xung kiÕn thøc: liªn kÕt h×nh thµnh táng ph©n tö H2, N2 lµ liªn kÕt céng ho¸ trÞ kh«ng ph©n cùc. §ã lµ nh÷ng ph©n tö kh«ng ph©n cùc

b) Sù h×nh thµnh ph©n tö nit¬ (N2) - CÊu h×nh e: 1s22s22p3 - §Ó ®¹t ®îc cÊu h×nh bÒn cña Ne, mçi nguyªn tö nit¬ ph¶i gãp 3 e

- nguyªn t N liªn kÕt víi nhau b»ng 3 cÆp e (liªn kÕt ba). Liªn kÕt nµy bÒn ë nhiÖt ®é thêng, v× vËy nit¬ bÒn, kÐm ho¹t ®éng ho¸ häc.

VËy liªn kÕt céng ho¸ trÞ lµ liªn kÕt ®îc t¹o nªn

gi÷a hai nguyªn tö b»ng mét hay nhiÒu cÆp e

chung.

- Mçi cÆp e chung t¹o nªn mét liªn kÕt céng ho¸ trÞ- Çc ph©n tö N2, H2 çc cÆp e chung kh«ng bÞ hót lÖch vÒ phÝa nguyªn tö nµo. Do ®ã liªn kÕt trong çc ph©n tö ®ã kh«ng bÞ ph©n cùc. §ã lµ liªn kÕt céng ho¸ trÞ kh«ng cùc



H: v× sao liªn kÕt trong ph©n tö N2, H2 lµ liªn kÕt céng ho¸ tri kh«ng ph©n cùc ?Häat ®éng 5. Sù h×nh thµnh ph©n tö hi®ro clorua (HCl)H: Dùa trªn cÊu h×nh e cña H vµ Cl ®· viÕt H vµ Cl cßn thiÕu bao nhiªu e ®Ó ®¹t cÊu h×nh bÒn cña khÝ hiÕm gÇn nhÊt ?HS: H vµ Cl ®Òu thiÕu 1eH: Em h·y tr×nh bµy sù t¹o thµnh liªn kÕt trong ph©n tö HCl ? H: So s¸nh ®é ©m ®iÖn cña H (2,2) vµ Cl (3,16) vµ cho biÕt: cÆp e chung lÖch vÒ phÝa nµo ?Gv kÕt luËn vÒ liªn kÕt trong ph©n tö HCl

Gv gäi mét häc sinh tr×nh bµy vÒ sù h×nh thµnh ph©n tö CO2, viÕt c«ng thøc e, c«ng thøc cÊu t¹o cña ph©n tö CO2 vµ cho biÕt ®Æc ®iÓm liªn kÕt H: liªn kÕt trong C = O cã ph©n cùc kh«ng ? v× saoGv bæ xung : liªn kÕt ®«i C = O ph©n cùc nhng do cã cÊu t¹o th¼ng nªn ph©n tö nµy kh«ng bÞ ph©n cùc.

2. Liªn kÕt gi÷a c¸c nguyªn tö kh¸c nhau. Sù h×nh thµnh hîp chÊt

a) Sù h×nh thµnh ph©n tö hi®ro clorua (HCl)

CÆp e chung lÖch vÒ phÝa Cl (nguyªn tö cã ®é ©m ®iÖn lín h¬n) liªn kÕt gi÷a H vµ Cl lµ liªn kÕt céng ho¸ trÞ cã cùc, hay liªn kÕt céng ho¸ trÞ ph©n cùcb) Sù h×nh thµnh ph©n ph©n tö khÝ cacbon ®ioxit (CO2) (cã cÊu t¹o th¼ng)

CT e CTCT ®é ©m ®iÖn cña Oxi (3,44) lín h¬n ®é ©m ®iÖn cña cacbon (2,55) nªn cÆp e dïng chung lÖch vÒ phÝa oxi. Liªn kÕt gi÷a nguyªn tö oxi vµ cacbon lµ ph©n cùc, nhng ph©n tö CO2 cÊu t¹o th¼ng nªn ph©n tö nµy kh«ng bÞ ph©n cùc.

4. Cñng cèHäc sinh lµm bµi tËp 6 trang 64 SGKC«ng thøc e vµ c«ng thøc cÊu t¹o cña c¸c ph©n tö Cl2, CH4, C2H4, C2H2, NH3



5. Bµi tËp vÒ nhµ: Bµi tËp SGK 1, 4 trang 64

Bµi 13. Liªn kÕt céng ho¸ trÞ (tiÕp)


Häc sinh biÕt: - TÝnh chÊt cña liªn kÕt céng ho¸ trÞ.- Quan hÖ gi÷a liªn kÕt céng ho¸ trÞ kh«ng cùc, liªn kÕt céng ho¸

trÞ cã cùc vµ liªn kÕt ion. 2. KÜ n¨ng


TiÕt


Häc sinh vËn dông : Dïng ®é ©m ®iÖn ®Ó ph©n lo¹i mét çch t-¬ng ®èi: liªn kÕt céng ho¸ trÞ kh«ng cùc, liªn kÕt c«ng ho¸ trÞ cã cùc, liªn kÕt ion

ii- chuÈn bÞ1. Gi¸o viªn : Gi¸o ¸n ®iÖn tö2. Häc sinh: Häc bµi cò vÒ liªn kÕt ion, liªn kÕt céng ho¸ trÞ, kh¸i niÖm

®é ©m ®iÖnIii – tiÕn tr×nh bµi gi¶ng1. æn ®Þnh tæ chøc

Líp Ngµy gi¶ng

SÜ sè

10B1110B1210B1310B14

2. KiÓm tra bµi còHS1: ThÕ nµo lµ liªn kÕt céng ho¸ trÞ. ViÕt s¬ ®å biÓu diÔn qu¸ tr×nh h×nh thµnh ph©n tö H2, HCl ?HS2 : ThÕ nµo lµ liªn kÕt ion, liªn kÕt céng ho¸ trÞ kh«ng cùc, liªn kÕt céng ho¸ trÞ cã cùc ? Cho vÝ dô minh ho¹.

3. Néi dung bµi míi§V§: Nh vËy çc hîp chÊt liªn kÕt víi nhau b»ng liªn kÕt ion hoÆc liªn kÕt céng ho¸ trÞ. VËy çc liªn kÕt ion, liªn kÕt céng ho¸ trÞ kh«ng ph©n cùc, liªn kÕt céng ho¸ trÞ cã cùc quan hÖ víi nhau nh thÕ nµo ? cã thÓ sö dông ®é ©m ®iÖn ®Ó ph©n lo¹i çc liªn kÕt ®ã hay kh«ng? trong bµi häc h«m nay chóng ta sÏ gi¶i quyÕt çc c©u hái trªn.

Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Néi dungHo¹t ®éng 1.H : H·y nªu çc hîp chÊt cã liªn kÕt céng

3. TÝnh chÊt cña çc chÊt cã liªn kÕt céng ho¸ trÞ



ho¸ trÞ mµ em biÕt. Cho biÕt tr¹ng th¸i, kh¶ n¨ng tan trong çc dung m«i, kh¶ n¨ng dÉn ®iÖn.HS tr¶ lêi GV tæng kÕt cho råi nh¾c l¹i cho häc sinh

- Cã thÓ lµ chÊt r¾n, láng hoÆc khÝ.- Çc chÊt cã cùc tan nhiÒu trong dung m«i cã cùc nh níc. PhÇn lín çc chÊt kh«ng cùc tan trong dung m«i kh«ng cùc.- Çc chÊt chØ cã liªn kÕt CHT kh«ng cùc kh«ng dÉn ®iÖn ë mäi tr¹ng th¸i.

Ho¹t ®éng 2. Gv đặt vấn đề, hs thảo luận nhóm: SS rút ra sự giống nhau và khác nhau giữa liên kết CHT không cực, liên kết CHT có cực và liên kết ion?

- Hs: trả lời

- Gv: tổng kết bằng bảng

Vậy liên kết ion có thể coi là trường hợp riêng của liên kết CHT.

II - §é ©m ®iÖn vµ liªn kÕt ho¸ häc1. Quan hÖ gi÷a liªn kÕt céng ho¸ trÞ kh«ng cùc, liªn kÕt céng ho¸ trÞ cã cùc vµ liªn kÕt ion- Giống nhau: đều có cặp electron chung- Khác nhau:Lk CHT không cực

Lk CHT có cực Lk ion

cặp e chung ở giữa 2 nguyên tử

cặp e chung lệch về 1 phía của 1 nguyên tử

cặp e chung chuyển về 1 nguyên tử

Ho¹t ®éng 3.- GV yêu cầu HS: Đọc SGK để tìm hiểu và cho biết người ta dùng cách nào để phân biệt một cách tương đối các loại lk hoá học?

- Kẻ bảng trong SGK vào vở

- Gv: Ứng dụng làm bài tập.

2. HiÖu ®é ©m ®iÖn vµ liªn kÕt ho¸ häcHiÖu ®é ©m ®iÖn

Lo¹i liªn kÕt

tõ 0,0 ®Õn < 0,4 liªn kÕt céng ho¸ trÞ kh«ng cùc

tõ 0,4 ®Õn < 1,7 liªn kÕt céng ho¸ trÞ cã cùc

¿ 1,7 liªn kÕt ionVÝ dô :Trong NaCl, Δ χ = 3,16 – 0,93 = 2,23 > 1,7 liªn kÕt ion.Trong HCl, Δ χ = 3,16 – 2,20 = 0,96 0,4 < Δ χ < 1,7 liªn kÕt CHT cã cùc.

4. Cñng cè - TÝnh chÊt cña çc chÊt cã liªn kÕt céng ho¸ trÞ. §é ©m ®iÖn vµ liªn kÕt ho¸ häc.- Ho¹t ®éng nhãm hoµn thµnh phiÕu häc tËp :

Cho ®é ©m ®iÖn cña mét sè nguyªn tè :



NaNa 0,930,93

MgMg 1,311,31

HH 2,22,2

CC 2,552,55

NN 3,043,04

OO 3,443,44

ClCl 3,163,16

H·y dïng ®é ©m ®iÖn ®Ó ®iÒn c¸c th«ng tin thÝch hîp vµo b¶ng sau:

C«ng thøc ph©n töC«ng thøc ph©n tö HiÖu ®é ©m ®iÖnHiÖu ®é ©m ®iÖn Lo¹i liªn kÕtLo¹i liªn kÕt

NaCl NaCl

MgOMgO

HCl HCl

NHNH33

CHCH44

HH22Häc sinh th¶o luËn nhãm hoµn thµnh bµi tËp

C«ng thøc ph©n töC«ng thøc ph©n tö HiÖu ®é ©m ®iÖnHiÖu ®é ©m ®iÖn Lo¹i liªn kÕtLo¹i liªn kÕt

NaCl NaCl 3,16 – 0,93 = 2,23 Ion

MgOMgO 3,44 – 1,31 =2,13 Ion

HCl HCl 3,16 – 2,2 =0,96 Céng ho¸ trÞ cã cùc

NHNH33 3,04 – 2,2 =0,84 Céng ho¸ trÞ cã cùc

CHCH44 2,55 – 2,2 = 0,35 Céng ho¸ trÞ kh«ng cùc

HH22 2,2 -2,2 =0 Céng ho¸ trÞ kh«ng cùc

5. Bµi tËp vÒ nhµ : c¸c bµi tËp cßn l¹i trong SGK-------------------------------------------------------------



Bµi 14. Tinh thÓ nguyªn tö vµ tinh thÓ ph©n tö


Häc sinh biÕt: - Khái niệm tinh thể nguyên tử, tinh thể phân tử.- Tính chất chung của hợp chất có cấu tạo mạng tinh thể nguyên tử, tinh thể phân tử .

2. KÜ n¨ng- Dựa vào cấu tạo loại mạng tinh thể của chất, dự đoán tính chất vật lí của nó.- So sánh mạng tinh thể nguyên tử, tinh thể phân tử, mạng tinh thể ion.

ii- chuÈn bÞ1. Gi¸o viªn : Gi¸o ¸n ®iÖn tö2. Häc sinh: Häc bµi cò

Iii – tiÕn tr×nh bµi gi¶ng1. æn ®Þnh tæ chøc

Líp Ngµy gi¶ng

SÜ sè

10B1110B1210B1310B14

2. KiÓm tra bµi còDựa vào hiệu độ âm điện của các nguyên tố, hãy cho biết loại liên kết trong các chất sau đây:


TiÕt


Hs1: AlCl3, H2S, Cl2, CaCl2, SO2

Hs2: CaS, Al2S3, H2O, Al2O3, O2

3. Néi dung bµi míi§V§: Nh ta ®· biÕt than ®¸, muèi ¨n,... tån t¹i díi d¹ng tinh thÓ. VËy m¹ng tinh thÓ lµ g× ? Cã mÊy kiÓu m¹ng tinh thÓ ?

Ho¹t ®éng cña GV vµ HS Néi dung

Hoạt động 1:- Gv: dựa vào hình vẽ mạng tinh thể kim cương, thảo luận theo các câu hỏi sau: + Nguyên tử cacbon có bao nhiêu electron ở lớp ngoài cùng? 4e

+ Trong tinh thể kim cương, các nguyên tử cacbon liên kết với nhau như thế nào? Mỗi nguyên tử cacbon liên kết với 4 nguyên tử cacbon lân cận gần nhất bằng 4 cặp electron chung, đó là 4 liên kết cộng hoá trị. Các nguyên tử cacbon này nằm trên 4 đỉnh của một tứ diện đều.

+ Tinh thể nguyên tử được cấu tạo như thế nào? Tinh thể nguyên tử được cấu tạo từ những nguyên tử được sắp xếp một cách đều đặn, theo một trật tự nhất định trong không gian tạo thành một mạng tinh thể. Ở các điểm nút của mạng tinh thể là những nguyên tử liên kết với nhau bằng các liên kết CHT.

I – tinh thÓ nguyªn tö1. Tinh thể nguyên tử Ví dụ: mạng tinh thể kim cương

Hình: Sự sắp xếp tứ diện của 4 nguyên tử C xung quanh nguyên tử C trung tâm

- Các nguyên tử sắp xếp đều đặn, theo một trật tự nhất định.

- Ở nút mạng: nguyên tử - Liên kết giữa các nguyên tử: CHT

Hình: Tinh thể kim cương

Hoạt động 2:- Gv: Hãy nêu các tính chất và ứng dụng của kim cương? Rất cứng, dùng làm dao cắt kính, mũi khoan để khoan sâu vào lòng đất tìm mỏ dầu.- Gv: Tại sao kim cương rắn như vậy? Lực liên kết CHT trong tinh thể nguyên tử rất lớn tinh thể bền vững, rất cứng, nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi khá cao.

2. Tính chất chung của tinh thể nguyên tử

- Lực liên kết CHT trong tinh thể nguyên tử rất lớn tinh thể bền vững, rất cứng, nhiệt độ nóng chảy, nhiệt độ sôi khá cao.

- Kim cương có độ cứng lớn nhất, là 10 đơn vị.

Hoạt động 3:

- GV dựa vào hình vẽ tinh thể iot và mạng lưới nước đá mô tả:

Ii – tinh thÓ ph©n tö1. Tinh thể phân tử



- Tinh thể iot là tinh thể phân tử, ở nhiệt độ thường iot ở thể rắn với cấu trúc tinh thể mạng lưới lập phương tâm diện. Các phân tử iot ở 8 đỉnh và ở các tâm của 6 mặt hình lập phương.

- Tinh thể nước đá cũng là tinh thể phân tử. Trong tinh thể nước đá, mỗi phân tử nước có 4 phân tử nước liên kết lân cận gần nhất nằm trên 4 đỉnh của một tứ diện đều. Mỗi phân tử nước ở đỉnh lại liên kết với 4 phân tử lân cận nằm ở 4 đỉnh của hình tứ diện đều khác và cứ tiếp tục như vậy.

- Gv hỏi: vậy tinh thể phân tử được cấu tạo như thế nào?

- GV bổ sung: phần lớn chất hữu cơ, các đơn chất phi kim ở nhiệt độ thấp đều kết tinh thành mạng lưới tinh thể phân tử (phân tử có thể gồm một nguyên tử như các khí hiếm, hoặc nhiều nguyên tử như các halogen, O2, N2, H2O, CO2,...

- Các nguyên tử sắp xếp đều đặn, theo một trật tự nhất định.

- Ở nút mạng: phân tử - Liên kết giữa các phân tử: lực tương tác

yếu giữa các phân tử

Hoạt động 4 :- Gv: các em hãy cho biết một số tính chất mà em biết về iot, nước đá, băng phiến? nước đá dễ tan, băng phiến dễ bay hơi, iot dễ thăng hoa khi đun nóng

- Gv: tại sao tinh thể phân tử dễ nóng chảy, dễ bay hơi như vậy? Trong tinh thể phân tử, các phân tử vẫn tồn tại như những đơn vị độc lập và hút nhau bằng lực tương tác yếu giữa các phân tử.

2. Tính chất chung của tinh thể phân tử

- Các phân tử hút nhau bằng lực tương tác yếu giữa các phân tử dễ nóng chảy, dễ bay hơi

4. Cñng cè : Gi¸o viªn yªu cÇu häc sinh lµm c¸c bµi tËp trong sgk trang 70 .Bµi tËp1: Chän C.Bµi tËp 2: Chän BBµi tËp 3: c¸c lo¹i tinh thÓ :Tinh thÓ nguyªn tö nh : Tinh thÓ kim c¬ng , tinh thÓ than ch× .TÝnh chÊt :Lùc liªn kÕt céng ho¸ trÞ trong tinh thÓ nguyªn tö rÊt lín .V× vËy tinh thÓ nguyªn tö ®Òu bÒn v÷ng , rÊt cøng , khã nãng ch¶y , khã s«i .Kim c¬ng cã ®é cøng lín nhÊt vµ trong thang ®é cøng th× ®é cøng cña kim c¬ng =10 ( lín nhÊt ).



Tinh thÓ ph©n tö : Nh tinh thÓ ph©n tö I2 , Tinh thÓ ph©n tö níc ®¸ . Trong tinh thÓ ph©n tö , çc ph©n tö tån t¹i nh çc ph©n tö ®éc lËp vµ hót nhau b»ng lùc t¬ng t¸c yÕu gi÷a çc ph©n tö .V× vËy tinh thÓ ph©n tö dÔ nãng ch¶y , dÔ bay h¬i .Çc tinh thÓ ph©n tö kh«ng ph©n cùc dÔ hoµ tan trong çc dung m«i kh«ng ph©n cùc .

5. Bµi tËp vÒ nhµ : çc bµi tËp cßn l¹i trong SGK

Bµi 15. Ho¸ trÞ vµ sè oxi ho¸I – Môc tiªu:1. KiÕn thøc

HS biÕt:- Ho¸ trÞ cña mét nguyªn tè trong hîp chÊt ion, trong hîp chÊt céng ho¸ trÞ- Sè oxi ho¸.

2. KÜ n¨ng: HS vËn dông: x¸c ®Þnh ®óng ®iÖn ho¸ trÞ, céng ho¸ trÞ, sè oxi ho¸.

3. Th¸i ®é: NhËn thøc ®îc khoa häc lu«n g¾n liÒn víi thùc tÕ. II – chuÈn bÞ

1. GV: B¶ng tuÇn hoµn.2. HS : ¤n tËp: Liªn kÕt ion, liªn kÕt céng ho¸ trÞ.

III – TiÕn tr×nh gi¶ng d¹y:1. æn ®Þnh tæ chøc:

Líp Ngµy gi¶ng

SÜ sè

10B1110B1210B13


TiÕt


10B14

2. KiÓm tra bµi cò: ( ?) H·y nªu râ sù kh¸c nhau vÒ cÊu t¹o vµ liªn kÕt trong m¹ng tinh thÓ nguyªn tö vµ m¹ng tinh thÓ ph©n tö

3. Bµi míi:Ho¹t ®éng cña gv vµ hs Néi dung

Ho¹t ®éng 1.GV nªu quy t¾c x¸c ®Þnh ®iÖn ho¸ trÞ.

GV ph©n tÝch vÝ dô mÉu : ph©n tö NaCl, CaF2

HS vËn dông lµm bµi tËp thÝ dô. X¸c ®Þnh ®iÖn ho¸ trÞ cña tõng nguyªn tè trong mçi hîp chÊt ion sau : K2O, CaCl2, Al2O3, KBr

GV gîi ý HS nhËn xÐt kh¸i qu¸t ho¸.

GV lu ý cho HS çch viÕt ®iÖn ho¸ trÞ.

I – Ho¸ trÞ 1. Ho¸ trÞ trong hîp chÊt ionTrong hîp chÊt ion, ho¸ trÞ cña mét nguyªn tè b»ng ®iÖn tÝch cña ion vµ gäi lµ ®iÖn ho¸ trÞ cña nguyªn tè ®ã.VÝ dô :Trong hîp chÊt NaCl , ®iÖn ho¸ trÞ cña Na lµ 1+, cña Cl lµ 1- .Trong hîp chÊt CaF2 , ®iÖn ho¸ trÞ cña Ca lµ 2+, cña F lµ 1-.

NhËn xÐt : Trong hîp chÊt ion, çc nguyªn tè kim lo¹i thuéc nhãm IA, IIA, IIIA cã ®iÖn ho¸ trÞ 1+, 2+, 3+ . Çc nguyªn tè phi kim thuéc nhãm VIA, VIIA cã ®iÖn ho¸ trÞ 2-, 1- .Quy íc : khi viÕt ®iÖn ho¸ trÞ cña çc nguyªn tè, gi¸ trÞ ®iÖn tÝch ghi tríc, dÊu cña ®iÖn tÝch sau.

Ho¹t ®éng 2.GV nªu quy t¾c x¸c ®Þnh ho¸ trÞ.

GV ph©n tÝch vÝ dô mÉu : ph©n tö NH3HS vËn dông lµm bµi tËp thÝ dô. X¸c ®Þnh céng ho¸ trÞ cña çc nguyªn tè trong çc hîp chÊt H2O, CH4

2. Ho¸ trÞ trong hîp chÊt céng ho¸ trÞTrong hîp chÊt céng hãa trÞ, ho¸ trÞ cña mét nguyªn tè ®îc x¸c ®Þnh b»ng sè liªn kÕt cña nguyªn tö nguyªn tè ®ã trong ph©n tö vµ ®ù¬c gäi lµ céng ho¸ trÞ cña nguyªn tè ®ã. VÝ dô :CTPT CTCT Céng ho¸

trÞNH3 cña N lµ 3,

cña H lµ 1.H2O cña O lµ 2,

cña H lµ 1.



CH4 cña C lµ 4, cña H lµ 1.

II – Sè oxi ho¸Ho¹t ®éng 3.GV ®Æt vÊn ®Ò : sè oxi ho¸ thêng ®îc sö dông trong viÖc nghiªn cøu p oxi ho¸ khö.GV tr×nh bµy kh¸i niÖm sè oxi ho¸.

1. Kh¸i niÖmSè oxi ho¸ cña mét nguyªn tè trong ph©n tö lµ ®iÖn tÝch cña nguyªn tö nguyªn tè ®ã trong ph©n tö, nÕu gi¶ ®Þnh r»ng liªn kÕt gi÷a çc nguyªn tö trong ph©n tö lµ liªn kÕt ion.

GV tr×nh bµy quy t¾c x¸c ®Þnh sè oxi ho¸ kÌm theo vÝ dô minh ho¹.

2. Quy t¾c x¸c ®ÞnhQuy t¾c 1. Sè oxi ho¸ cña çc nguyªn tè trong ®¬n chÊt b»ng kh«ng.VÝ dô. Sè oxi ho¸ cña çc nguyªn tè Cu, Zn, H, N, O trong çc ®¬n chÊt Cu, Zn, H2, N2, O2 ®Òu b»ng kh«ng.Quy t¾c 2. Trong 1 ph©n tö, tæng sè oxi ho¸ cña çc nguyªn tè b»ng kh«ng.VÝ dô. TÝnh sè oxi ho¸ (x) cña N trong NH3, HNO2, Trong NH3 : x + 3. (+1) = 0 x = -3Trong HNO2 : (+1) + x + 2. (-2) = 0 x = +3Quy t¾c 3. Sè oxi ho¸ cña çc ion ®¬n nguyªn tö b»ng ®iÖn tÝch cña ion ®ã. Trong ion ®a nguyªn tö, tæng sè oxi ho¸ cña çc nguyªn tè b»ng ®iÖn tÝch cña ion.VÝ dô 1. Sè oxi ho¸ cña çc nguyªn tè ë çc ion K+, Ca2+, Cl-, S2- lÇn lît b»ng +1, +2, -1, -2.VÝ dô 2. TÝnh sè oxi ho¸ (x) cña N trong NO3

-

x + 3 (-2) = -1 x = +5Quy t¾c 4. Trong hÇu hÕt çc hîp chÊt, sè oxi ho¸ cña H b»ng +1 (trõ 1 sè trêng hîp nh hidrua kim lo¹i NaH, CaH2... ). Sè oxi ho¸ cña O b»ng -2 (trõ trêng hîp OF2, H2O2...).

GV bæ sung vÒ çch viÕt sè oxi ho¸.

Çch viÕt sè oxi ho¸ : Sè oxi ho¸ ®îc viÕt b»ng ch÷ sè thêng, dÊu ®Æt phÝa tríc vµ ë phÝa trªn kÝ hiÖu nguyªn tè. VÝ dô :

4. Cñng cè : Çch x¸c ®Þnh ®iÖn ho¸ trÞ, céng ho¸ trÞ, sè oxi ho¸.Híng dÉn gi¶i bµi tËp.

Bµi tËp 7. Sè oxi ho¸ cña çc nguyªn tè trong ®¬n chÊt, hîp chÊt vµ ion lµ :Phan Khánh Phong Trang 98


5. DÆn dß : BTVN : 1,2,3,4,5,6, 7 ý b,c. §äc tríc bµi luyÖn tËp.

-------------------------------------------------------------------------------

Bµi 16. LuyÖn tËpLiªn kÕt ho¸ häc

i – Môc tiªu bµi häc1. KiÕn thøc

HS n¾m v÷ng:- Liªn kÕt ion, liªn kÕt céng ho¸ trÞ- Sù h×nh thµnh mét sè lo¹i ph©n tö- §Æc ®iÓm cÊu tróc vµ liªn kÕt cña 3 lo¹i tinh thÓ.

2. KÜ n¨ng- X¸c ®Þnh ho¸ trÞ cña c¸c nguyªn tè trong hîp chÊt céng ho¸ trÞ vµ hîp chÊt ion.- Gi¶i bµi tËp liªn quan

3. Th¸i ®éCh¨m chØ, tÝch cùc trong häc tËp.

ii – chuÈn bÞ 1. gi¸o viªn: chuÈn bÞ b¶ng 9, 10 vµo khæ giÊy A0 (che phÇn néi dung).2. Häc sinh: B¶ng phô, «n tËp néi dung ®· häc

iii – TiÕn tr×nh gi¶ng d¹y:1. æn ®Þnh tæ chøc

Líp Ngµy gi¶ng

SÜ sè

10B1110B1210B1310B14


TiÕt


2. KiÓm tra bµi còkÕt hîp trong qu¸ tr×nh luyÖn tËp

3. Bµi míi:Ho¹t ®éng cña gv vµ hs Néi dung

Ho¹t ®éng 1. GV tæ chøc cho HS th¶o luËn Bµi tËp 2 – SGK : Sù gièng nhau vµ kh¸c nhau cña 3 lo¹i liªn kÕt: liªn kÕt ion, liªn kÕt céng ho¸ trÞ cã cùc vµ liªn kÕt céng ho¸ trÞ kh«ng cùc.

I – Liªn kÕt ho¸ häc

Lo¹i liªn kÕt Liªn kÕt ion Liªn kÕt céng ho¸ trÞKh«ng cùc cã cùc

Gièng nhau vÒ môc ®Ých

Çc nguyªn tö kÕt hîp víi nhau ®Ó t¹o ra cho mçi nguyªn tö líp e ngoµi cïng bÒn v÷ng gièng cÊu tróc cña khÝ hiÕm (2e hoÆc 8e).

Kh¸c nhau vÒ çch h×nh thµnh liªn kÕt

Dïng chung e. CÆp e kh«ng bÞ lÖch.

Dïng chung e. CÆp e bÞ lÖch vÒ phÝa nguyªn tö cã §A§ lín h¬n.

Cho vµ nhËn e.

Thêng t¹o nªn Gi÷a çc ng. tö cña cïng 1 ng. tè phi kim.

Gi÷a çc phi kim m¹nh yÕu kh¸c nhau.

Gi÷a kim lo¹i vµ phi kim.

NhËn xÐt Liªn kÕt céng ho¸ trÞ cã cùc lµ d¹ng trung gian gi÷a liªn kÕt ion vµ liªn kÕt céng ho¸ trÞ kh«ng cùc.

Ho¹t ®éng 2. GV tæ chøc cho HS th¶o luËn : So s¸nh tinh thÓ ion, tinh thÓ nguyªn tö vµ tinh thÓ ph©n tö.

II – M¹ng tinh thÓ

Tinh thÓ ion Tinh thÓ nguyªn tö Tinh thÓ ph©n töKh¸i niÖm Çc cation vµ anion

®îc ph©n bè lu©n phiªn ®Òu ®Æn ë çc ®iÓm nót cña m¹ng tinh thÓ ion.

ë çc ®iÓm nót cña m¹ng tinh thÓ lµ nh÷ng nguyªn tö.

ë çc ®iÓm nót cña m¹ng tinh thÓ lµ nh÷ng ph©n tö.

Lùc liªn kÕt Çc ion mang ®iÖn tÝch tr¸i dÊu hót nhau b»ng lùc hót tÜnh ®iÖn. Lùc nµy lín.

Çc nguyªn tö liªn kÕt víi nhau b»ng liªn kÕt céng ho¸ trÞ. Lùc nµy rÊt lín.

Çc ph©n tö liªn kÕt víi nhau b»ng lùc t¬ng t¸c yÕu gi÷a çc ph©n tö.

§Æc tÝnh BÒn. kh¸ r¾n, khã bay h¬i, khã nãng ch¶y.

BÒn, kh¸ cøng, khã bay h¬i, khã nãng ch¶y.

Kh«ng bÒn, dÔ nãng ch¶y, dÔ bay h¬i.

GV tæ chøc cho HS lµm bµi tËp 6 – SGK.

Bµi tËp 6 .



a) Tinh thÓ ion : CsBr, CsCl, NaCl, MgOTinh thÓ nguyªn tö : kim c¬ngTinh thÓ ph©n tö : iot, níc ®¸, cacbon ®ioxit, b¨ng phiÕnb) So s¸nh to

nc cña 3 lo¹i tinh thÓ :- Tinh thÓ ion : khã nãng ch¶y.- Tinh thÓ nguyªn tö : khã nãng ch¶y- Tinh thÓ ph©n tö : dÔ nãng ch¶y.c) Kh«ng cã tinh thÓ nµo dÉn ®iÖn ë tr¹ng th¸i r¾n. Khi nãng ch¶y hoÆc khi hoµ tan trong níc tinh thÓ ion dÉn ®iÖn.

Ho¹t ®éng 3.GV tæ chøc cho HS lµm bµi tËp 7 – SGK.

III – §iÖn ho¸ trÞ Bµi tËp 7.§iÖn ho¸ trÞ cña çc nguyªn tè nhãm VIA, VIIA trong çc hîp chÊt víi çc nguyªn tè nhãm IA :

- Çc nguyªn tè kim lo¹i thuéc nhãm IA cã sè e ë líp ngoµi cïng lµ 1 cã thÓ nhêng ®i 1e cã ®iÖn ho¸ trÞ lµ 1+ .

- Çc nguyªn tè phi kim thuéc nhãm VIA, VIIA cã sè e ë líp ngoµi cïng lµ 6,7 cã thÓ nhËn thªm 2 hay 1e cã ®iÖn ho¸ trÞ lµ 2-, 1- .

4. Cñng cè : GV hÖ thèng çc kiÕn thøc cÇn nhí trong mçi phÇn.5. Bµi tËp vÒ nhµ : ChuÈn bÞ luyÖn tËp tiÕp

---------------------------------------------------------------------------------------------Bµi 16. LuyÖn tËp

Liªn kÕt ho¸ häc (TiÕp)i – Môc tiªu bµi häc1. KiÕn thøc

HS n¾m v÷ng:- Ho¸ trÞ, sè oxi ho¸

2. KÜ n¨ng- X¸c ®Þnh sè oxi ho¸ cña nguyªn tè trong hîp chÊt vµ ®¬n chÊt.- Dïng hiÖu ®é ©m ®iÖn ®Ó ph©n lo¹i 1 çch t¬ng ®èi lo¹i liªn kÕt ho¸ häc.

3. Th¸i ®éCh¨m chØ, tÝch cùc trong häc tËp.


TiÕt


ii – chuÈn bÞ 1. gi¸o viªn: chuÈn bÞ b¶ng 9, 10 vµo khæ giÊy A0 (che phÇn néi dung).2. Häc sinh: B¶ng phô, «n tËp néi dung ®· häc

iii – TiÕn tr×nh gi¶ng d¹y:1. æn ®Þnh tæ chøc

Líp Ngµy gi¶ng

SÜ sè

10B1110B1210B1310B14

2. KiÓm tra bµi còkÕt hîp trong qu¸ tr×nh luyÖn tËp

3. Bµi míiHo¹t ®éng cña Gv vµ hs Néi dung

Ho¹t ®éng 1. GV tæ chøc cho HS lµm bµi tËp 8 – SGK.

IV – Ho¸ trÞ cao nhÊt víi oxi vµ ho¸ trÞ víi hidroBµi tËp 8.

Dùa vµo vÞ trÝ cña c¸c nguyªn tè trong b¶ng tuÇn hoµn ®Ó x¸c ®Þnh.a) Nh÷ng nguyªn tè nµo cã cïng ho¸ trÞ trong oxit cao nhÊt : Si, P, Cl, S, C, N, Se, Brb) Nh÷ng nguyªn tè nµo cã cïng ho¸ trÞ trong hîp chÊt khÝ víi hidro : P, S, F, Si, Cl, N, As, Te

a) Nh÷ng nguyªn tè cã cïng ho¸ trÞ trong oxit cao nhÊt :RO2 R2O3 RO3 R2O7

Si, C P, N S, Se Cl, Br

b) Nh÷ng nguyªn tè cã cïng ho¸ trÞ trong hîp chÊt khÝ víi hidro :RH4 RH3 RH2 RHSi P, N, As S, Te Cl, F

Ho¹t ®éng 2. GV tæ chøc cho HS lµm bµi tËp 9 – SGK.

V – Sè oxi ho¸Bµi tËp 9. X¸c ®Þnh sè oxi ho¸ cña Mn, Cr, Cl, P, N, S, C, Bra) Trong ph©n tö:

b) Trong ion:



Ho¹t ®éng 3. GV tæ chøc cho HS lµm bµi tËp 3,4 – SGK.

VI – §é ©m ®iÖn vµ hiÖu ®é ©m ®iÖn Bµi tËp 3.Ph©n tö HiÖu §A§ Lo¹i liªn kÕtNa2O 2,51 Liªn kÕt ionMgO 2,13Al2O3 1,83SiO2 1,54 Liªn kÕt CHT

cã cùcP2O5 1,25SO3 0,86Cl2O7 0,28 Liªn kÕt CHT

kh«ng cùcBµi tËp 4. a)

F O Cl Nχ = 3,98

χ = 3,44

χ = 3,16

χ = 3,04

TÝnh phi kim gi¶m dÇnb) ViÕt CTCT cña c¸c ph©n tö, xÐt lo¹i liªn kÕtPh©ntö

N2 CH4 H2O NH3

CTCT

HiÖu §A§

0 0,35 1,24 0,84

L kÕt

CHT kh«ng cùc CHT cã cùc

Ho¹t ®éng 4. GV tæ chøc cho HS lµm bµi tËp 1, 5 – SGK.

VII – Mét sè d¹ng bµi tËpBµi tËp 1 .Na Na+ + 1 e Cl + 1 e Cl-(2,8,1) (2,8) (2,8,7) (2,8,8)Mg Mg2+ + 2 e S + 2 e S2-

(2,8,2) (2,8) (2,8,6) (2,8,8)Al Al3+ + 3 e O + 2 e O2-



(2,8,3) (2,8) (2,6) (2,8)Bµi tËp 5 . Nguyªn tö cã cÊu h×nh e lµ 1s22s22p3

Tæng sè e = 7 STT nguyªn tè lµ 7.Cã 2 líp e nguyªn tè thuéc chu k× 2.Nguyªn tè p, cã 5e líp ngoµi cïng nguyªn tè thuéc nhãm VA. §ã lµ nit¬.CTPT cña hîp chÊt khÝ víi hidro lµ NH3.CT e vµ CTCT cña ph©n tö :

4. Cñng cè : GV nh¾c l¹i c¸c kiÕn thøc c¬ b¶n qua mçi phÇn.5. Bµi tËp vÒ nhµ : ¤n l¹i ph¶n øng oxi ho¸ khö (líp 9)


CHUONG 4 - phan ung oxi hoa - khu.docx

Documents

Transcript of CHUONG 4 - phan ung oxi hoa - khu.docx