Chuong 2. Sinh Hoc Te Bao

8/2/2019 Chuong 2. Sinh Hoc Te Bao

1/52

Chng 2.

CU TO T BO CA C TH

T bo

Chu trnh t bo v s phn bo

Cu trc v chc nng cc bo quan chnh


2/52

Trng Ngc Kim

T bo

1. S a dng vkch thc v hnh dng

2. c im c bn nht ca t bo

3. Cu trc t bo tin nhn (Procaryota) v t bo nhn tht(Eucaryota)

4. T bo ng vt v t bo thc vt.

back


3/52

Trng Ngc Kim

S a dng v kch thc v hnh dng

Cc dng tn ti ca t bo

Virus T bo tin nhn T bo nhn chun


4/52

Trng Ngc Kim


Hnh dng ca t bo

Mi loi t bo c hnh dng cnh, c trng cho loi t bo

Hnh dng t bo ch yu ph thucvo c tnh thch nghi chc nng

Trong mi trng lng t bothng c dng hnh cu

a s t bo ng vt v thc vt cdng hnh khi a gic, gm 12 mt.

Hnh dng t bo thu thuc vochc nng ca chng trong c th


5/52

Trng Ngc Kim


Kch thc t bo ln ca t bo rt thay i.

C nhng t bo rt ln, c th nhn bng mt thng.

a s t bo vi khun c kch thc rt b t 1 n 3m. T bo c kch thc b nht c tm thy l Mycoplasma

0,05m, cha khong 150 i phn t sinh hc.

Th tch ca t bo cng thay i cc dng t bo khc nhau. S sai khc kch thc cc c quan l do s lng t bo khc

nhau.


6/52

Trng Ngc Kim


S lng t bo C th n bo ch gm 1 t bo

C th a bo gm hng trm t bo n hng t t bo

C th a bo d c nhiu t bo n my cng c pht trin t mt tbo khi nguyn gi l hp t (Zygote).

back


7/52

Trng Ngc Kim

c im c bn nht ca t bo

Thuyt t bo bao gm 3 nguyn l:

Mi sinh vt u gm 1 hoc nhiu t bo, trong xy ra cc qu trnhchuyn ho vt cht v tn ti tnh di truyn

T bo l sinh vt nh nht, n v t chc c bn ca mi c th

T bo c th t sinh sn v ch xut hin nh qu trnh phn chia ca tbo tn ti trc.


8/52

Trng Ngc Kim


Cu trc c bn ca t bo: Mi t bo c mng sinh cht bao quanh, c tc dng nh ro

chn tch t bo vi th gii bn ngoi.

Mi t bo u cha nhn hoc nguyn liu nhn cha thng tin tindi truyn t bo.

Mi t bo u cha t bo cht.


9/52

Trng Ngc Kim


Chc nng ca t bo Mng t bo c chc nng tch phn trong t bo khi mi trng

ngoi bo

Vt liu di truyn cha chng trnh m ho nh hng qu

trnh tng hp phn ln cc thnh phn t bo

T bo dng cc phn ng ho hc c enzym xc tc tng hpv phn gii cc cht hu c.

T bo c chc nng vn ng.

back


10/52

Trng Ngc Kim

Cu trc t bo tin nhnv t bo nhn tht

T botin nhnProcaryota

Mesoxom

Riboxom Th vi

Mng sinh cht

Vch t bo

Roi

Tim mao


11/52

Trng Ngc Kim

Cu trc t bo tin nhn v t bo nhn tht

T bonhn thtEucaryota


12/52

Trng Ngc Kim

Cu trc t bo tin nhnv t bo nhn tht

C cu trc lng v roi theo kiu 9 + 1C lng, roi cu to n gin

Phng thc phn bo phc tp vi b my phn bo(mitosis v meiosis)

Phng thc phn bo n gin bng cch phni

T bo cht c phn vng v cha cc bo quan phctp nh: mng li ni cht, riboxom, ty th, lc lp, th

Golgi, lyzoxom, peroxyxom, trung th.

T bo cht cha cc bo quan n gin nhriboxom, mezoxom

C nhn vi mng nhn. Trong nhn cha cht nhim scv hch nhn

Cha c nhn, ch c Nucleoid l phn t bocht cha ADN

Vt cht di truyn l ADN + histon to nn nhim sc thkhu tr trong nhn

Vt cht di truyn l ADN trn dng vng nmphn tn trong t bo cht

Cu to phc tpCu to n gin

Kch thc ln hn (3 - 20m)Kch thc b (1-3m)

Nm, ng vt, thc vt, ng vt nguyn sinhVi khun, to lam

T bo EucaryotaT bo Procaryota

back


13/52

Trng Ngc Kim

T bo ng vt v t bo thc vt

back


14/52

Trng Ngc Kim

Chu trnh t bo v s phn bo

1. Chu trnh t bo2. S phn chia t bo

back


15/52

Trng Ngc Kim

Chu trnh t bo


16/52

Trng Ngc Kim

Chu trnh t bo


17/52

Trng Ngc Kim

Chu trnh t bo

back


18/52

Trng Ngc Kim

S phn chia t bo

Phn bonguynnhim(nguynphn)


19/52

Trng Ngc Kim

S phn chia t bo

Phn bonguynnhim

(nguynphn)


20/52

Trng Ngc Kim

S phn chia t bo

Phn bonguyn

nhim(nguynphn)


21/52

Trng Ngc Kim

S phn chia t bo

Phnbogim

nhim(gimphn)


22/52

Trng Ngc Kim

S phn chia t bo

Phnbogimnhim

(gimphn)


23/52

Trng Ngc Kimback


24/52

Trng Ngc Kim

Cu trc v chc nng cc bo quan

1. Mng sinh cht2. T bo cht v cc bo quan

3. Nhn t bo

back


25/52

Trng Ngc Kim

Mng sinh cht


26/52

Trng Ngc Kim

Mng sinh cht

Chc nng ca mng sinh cht

iu chnh dng vt cht vo v ra khi t bo iu chnh dng thng tin t bo - t bo v dnh bm cc b phn t

bo

C chc nng nh l v tr ca cc phn ng enzym c hiu v cc con

ng chuyn ho vt cht.


27/52

Trng Ngc Kim

Mng sinh cht


28/52

Trng Ngc Kim

Mng sinh cht

back


29/52

Trng Ngc Kim

T bo cht v cc bo quan

Mng li ni cht Cu trc hnh thi

L mt h thng ccknh, cc ti, cc b

cha phn b trongt bo cht v cgii hn bi mnglipoprotein.

C 2 dng mng

li ni cht lmng li c ht vmng li trn.


30/52

Trng Ngc Kim


Mng li ni cht Chc nng

Vai tr giao thng ni bo m bo s vn chuyn cc cht t mi trng vo t bo cht, v cng l ng

giao thng gia cc cu trc ni bo. cc cht khc nhau t t bo cht hoc cc bo quan c tp trung vo xoang ti

b cha ca mng li, t s c chuyn i n cc phn khc nhau ca t bohoc thi ra ngoi.

Qu trnh vn chuyn ca mng li ni cht l dng vn chuyn tch cc.

Vai tr tng hp cht Mng li ni cht c ht c vai tr trong tng hp protein v cc enzym Mng li ni cht trn c vai tr tham gia v qu trnh tng hp v vn chuyn

cc cht lipit nh photpholipit, lipoproteit, steroid

Mng li ni sinh cht trn cn c vai tr kh c, chng tp trung v chuyn hocc c t xm nhp vo t bo.


31/52

Trng Ngc Kim


Ribosome Cu to

Kch thc khong 20 -35nm.

Thnh phn phn tgm rARN v protein.

Gm 2 n v: n vln v n v b Ribosome c mt

mt ngoi mng lini sinh cht, mt

ngoi ca mng nhn,nm t do trong t bocht, c trong ty th vlp th.


32/52

Trng Ngc Kim


Ribosome

Chc nng Ribosome l phn xng tng hp protein. Trn ribosome cc axit amin c tp hp v lp rp ng ch to thnh

mch polipeptit, theo ng thng tin di truyn trong mch mARN. c tnh ca ribosome l t tnh c trng, khi n nh vo mARN l th

protein do mARN quy nh cng c tng hp cc ribosome hot ng theo phng thc hot ng ngh, do chng

hot ng c thi gian lu di. cc ribosome khng hot ng mt mnh m chng tp hp thnh lin hp

poliribosme hay cn gi l polisome. Chiu di polisome t 5 n 70ribosome, tu thuc di ca phn t mARN.


33/52

Trng Ngc Kim


Ti th(Mitochondrion)

Cu trc ca ti th Ti th thng c dng

hnh si hoc hnh ht.

Ti th thng tptrung phn t bocn nhiu nng lng hot ng.

S lng ti th trong tbo thay i tu trng

thi hot ng ca tbo. Ti th l mt- loi bo

quan lun lun ci mi trong t bo.


34/52

Trng Ngc Kim


Ti th (Mitochondria) Chc nng

Ti th c xem nh l trm chuyn ho nng lng cha trong cc phn t dinhdng (gluxit, lipit, axit amin) thnh nng lng tch trong ATP, l dng nng

lng s dng cho tt c cc qu trnh sng ca t bo. Trong ti th din ra qu trnh oxy photphorin ho bao gm chu trnh Krebs

(gii phng in t), dy h hp (truyn in t) v photphorin ho (tng hpATP).


35/52

Trng Ngc Kim


Lp th L dng bo quan c trng cho t bo thc vt. bch lp l lp th khng mu

Loi lp th khng mu, c trong cc b phn khng mu ca cy Cc loi bch lp: lp bt, lp du v lp m Ph bin nht l lp bt c vai tr tng hp tinh bt th cp t cc mono v disacarit.

sc lp l lp th c cha sc t. c hnh thnh t lc lp hoc bch lp. Trong qu trnh hnh thnh sc lp, chlorofin v tinh bt trong lc lp dn bin mt, ng

thi sc t vng tng dn. Sc lp c hnh thnh trong qu trnh qu chn, l xanh chuyn mu vng, hnh thnh mu

ca hoa.


36/52

Trng Ngc Kim


Lp th

Lc lp Cu trc

Hnh cu, hnhtrng hoc hnh

a. S lng mangtnh c trngcho loi.

Lc lp thng

tp trung gnnhn hoc ngoi bin gnthnh t bo; ikhi li phn bng u.


37/52

Trng Ngc Kim


Lp th

Lc lp

Chc nng

Ni thc hin qu trnh quang hp

Nh chlorofin cha trong lc lp m cy xanh c th hp th nnglng nh sng mt tri dng cc foton v bin chng thnh nnglng ho hc trong phn t ATP


38/52

Trng Ngc Kim


Phc h Golgi Cu trc: Dng mng li phc

tp xp quanh nhn Phc h golgi c cu

trc rt a dng v cc tnh d thay ihnh dng.

Phc h golgi l boquan c cu to mnglipoproteit in hnhgii hn cc xoang,khe, b cha.

Trong t bo thc vtth Golgi cn c gi

l th li.


39/52

Trng Ngc Kim


Phc h Golgi

Chc nng: Tham gia khu tp trung ng gi cc sn phm tit. Cc sn phm

tit protein c tng hp trn ribosome dng proprotein cchuyn n th golgi, y proprotein c x l thnh protein.

Cu thnh protein c tng hp trn ribosome c chuyn nth golgi, gluxit c tng hp trong mng li ni sinh cht vchuyn n th golgi. Ti th golgi phn t glicoproteit c hnhthnh v ng gi.

Trong th golgi cc polisaccarit c tng hp. Cc sn phm ng gi trong phc h golgi khng ch cung cp cc

cht tit, m cn cung cp cc cu thnh protein v glicoprotein tito li mng sinh cht, cung cp h enzym cho lizoxom.


40/52

Trng Ngc Kim


Lizoxom v Peroxisom Cu to

Lizoxom l bo quan dngti c mng n gii hncha nng cao ccenzym tiu ho - thuphn.

Bt ngun t mng lini cht. Peroxixom ctrong t bo gan v thnca ng vt c xngsng; c trong l v htca thc vt; c trongng vt nguyn sinh,

nm v vi sinh vt nhnchun nh nm men.


41/52

Trng Ngc Kim


Lizoxom v Peroxisom Chc nng ca lizoxom

Chc nng quan trng nht l tiu ho ni bo. Trong t bo bch cu c nhim v, sau khi t bo bch cu bao vy vi

khun trong ti mng, lizoxom dung hp vi ti mng ny th vi

khun b tiu ho. Lizoxom cn phn gii nhanh cc nguyn liu t bo sau khi t bocht, tiu ho cc bo quan b h hi, thoi ho.

Chc nng ca peroxisom L bo quan mang mt nhm enzim c chc nng bin i lipit thnh

hydratcacbon, v nhm enzim c kh nng phn hu cc peroxit c thc vt Peroxixom cn c gi l Glioxixom. N c mt trong lquang hp, trong mt s ht ny mm c tc dng chuyn ho cc chtlipit, du l dng cht d tr trong ht thnh hydratcacbon s dngcho s sinh trng.


42/52

Trng Ngc Kim


B xng t bo

Cu to: h thng vi siv vi ng

Vi si bao gm: vi siactin, vi si myozin vvi si trung gian. Chng

phn b thnh hnh giquanh nhn, hoc xpko di tn mng sinhcht thm ch thmnhp c vo mng sinhcht.

Vi ng: Cu trc hnh trdi c ng knh trungbnh 25nm. Thnh ng ccu to bi 9 n 14 nguynsi tu loi.

Vi ng c cu to tprotein tubulin.


43/52

Trng Ngc Kim


B xng t bo

Chc nng Vi si c vai tr c hc, gi cho t bo c vng chc nht nh, v vy chng

rt pht trin t bo ng vt, nht l t bo m nhn vai tr c hc. Vi ng

Lm chuyn ng cc nhim sc th v 2 cc, nh cc vi ng ca thoi phn bo kthp vi sao phn bo. Vn ti ni bo: cc bo quan nh ty th, cc bng ni bo... c vn chuyn t

phn ny n phn kia ca t bo cht l nh hot ng ca vi ng. Duy tr hnh dng t bo: nhng t bo bit ho c hnh dng nht nh, hnh dng

c duy tr nh s sp xp ca h vi ng.

Tham gia qu trnh vn chuyn cc bng nhp bo v xut bo, duy tr tnh n nhca mng sinh cht, to tnh phn cc cho t bo.


44/52

Trng Ngc Kim


Trung th

Cu to Trung th cu to bi

trung t v chtquanh trung t.

Trung t: c 9 nhm,mi nhm c 3 ving, cc vi ng cuto bi 13 vi si.

Cht quanh trung t:gm cc vi ng t doxp phng x quanhtrung t.


45/52

Trng Ngc Kim


Trung th

Chc nng Vai tr quan trng trong s phn bo, to thnh cc vi ng v nh hng cho

cc vi ng. Khi c ATP trung th kch thch s trng hp tubilin to thnh cc vi si

ng vai tr hnh thnh v iu chnh b my phn bo. To thnh cc tin trung t v t y phn ho thnh trung t mi. Ngoi ra

n cn c vai tr to nn th nn l cu trc nm gc lng v roi. Th nn cvai tr ti to li cu trc lng v roi.


46/52

Trng Ngc Kim


Lng v roi

Cu to Lng l tim mao (cilia) vroi l tin mao (flagella)

Lng c chiu di 10 -20m v c s lng rtnhiu

Roi c chiu di ln hn,t ti 150m v ch c 1chic hoc 2 chic/ 1 t

bo. Cu trc ca lng v roi l

dng 9 + 2 vi ng 2 vi ng trung tm,

c cu to t 13vi si c bn chtprotein

9 i vi ng ngoi vixp xung quanh itrung tm.


47/52

Trng Ngc Kim


Lng v roi

Chc nng:vn ng. Nhlng v roi mng vt n

bo chuynng trongnc, tinhtrng bi

ngc dngng sinh dc

back


48/52

Trng Ngc Kim

Nhn t bo

Nhn l bao quan ln nht v

d thy nht trong t bonhn chun. Hnh dng nhn thng c

dng hnh cu. Nhn l kho cha thng tin di

truyn, trung tm iu hnh,nh hng v gim st mihot ng trao i cht vqu trnh sinh trng v phttrin ca t bo.

Nhn c 3 phn ch yu lmng nhn, nhim sc th vnhn con


49/52

Trng Ngc Kim

Nhn t bo

Mng nhn B mt nhn c giihn bi mng trong v

mng ngoi. Mng ngoi thng ni

vi mng li ni cht.Phn tn trn b mt l ccl nhn.

L nhn c cu trc phctp, tham gia vo qutrnh trao i cht chnlc gia nhn v t bocht. Ngoi ra l nhn cnc chc nng nng , cnh khng cho mngnhn thay i


50/52

Trng Ngc Kim

Nhn t bo

Nhim sc th

Cht nhim sc l phc hgm ADN v protein canhim sc th t bo nhnchun.

Cht nhim sc l nguynliu dng si, tri qua qutrnh xon bin thnh dngque trc khi t bo phnchia gi l nhim sc th.

Trong t bo nhn chunnhim sc th c th ngngt thnh cu phn cht khit bo phn chia v sau tho xon sao cho thng tinm nhim sc th mang cth s dng nh hngtng hp protein.


51/52

Trng Ngc Kim

Nhn t bo

Nhn con

Trong phn ln chu trnh nhn,thng xut hin mt hay nhiuvng bt mu sm hn gi lnhn con.

Nhn con thng d nhn thyqua knh hin vi trong cc t bo

khng phn chia. Nhn con l t hp gm ADNv mt s protein riboxom cchuyn vo nhn t mng lini cht ht v tch lu vngnhim sc th din ra qu trnh

sinh tng hp ARN mnh. Trong nhn con cha 10 - 20%

ARN t bo. Mi nhn thng c 1 nhn con,

mt vi loi nhn c vi nhncon.

So snh cu trc t bo vi khun ng vt v thc vt


52/52

Trng Ngc Kim

So snh cu trc t bo vi khun, ng vt v thc vt

c mt trong mt s thc vt bcthpc mtvng mtTrung t

c mtc mtc mtRiboxom

nhiu n v ADN kt hp viprotein

nhiu n v ADN kt hp viprotein

mt vng n ADN trnNhim sc th

Cc bo quan biu hin gen

c mtvng mtvng mtLc lp

c mtc mtvng mtTi th

Cc bo quan sinh nng lng

c mtc mtvng mtTh Golgi

cu trc tng ng gi l th cuc mtvng mtLysoxom

c mtc mtvng mtNhn

c mtc mtvng mtLi ni cht

H mng trong

c mtc mtvng mtVi qun

vng mtc mtc mt (1 si)Roi

khng bo n ln t bo trngthnh

khng c hoc nhkhng cKhng bo

c mtc mtc mtMng t bo

c mt (celluloza)khng cc mt (protein, polisaccarit)Vch t boTh

c v

t

ng v

tVi khu

nCc y

u t

c

u trc

Chuong 2. Sinh Hoc Te Bao

Documents

Transcript of Chuong 2. Sinh Hoc Te Bao