Chöông 3:

PHAÂN PHAÂN TOÅ TOÅ

THOÁNG THOÁNG KEÂKEÂ

NGUYEÂN LYÙ THOÁNG KEÂ

Chöông 3: Phaân toå thoáng keâChöông 3: Phaân toå thoáng keâ

3.1/ Khaùi nieäm Phaân toå thoáng keâ laø caên cöù

vaøo moät hay moät soá tieâu thöùc (ñaëc tröng) naøo ñoù ñeå saép xeáp caùc ñôn vò quan saùt vaøo caùc toå, nhoùm coù tính chaát khaùc nhau, hay noùi moät caùch khaùc laø chia toång theå hay maãu nghieân cöùu thaønh caùc toå (nhoùm) coù tính chaát khaùc nhau.

Chöông 3: Phaân toå thoáng keâChöông 3: Phaân toå thoáng keâ

3.2/ Caùc böôùc tieán haønh phaân toå

Löïa choïn tieâu thöùc phaân toå töø nhieàu tieâu thöùc coù theå söû duïng.

Xaùc ñònh soá toå caàn thieát. Saép xeáp caùc ñôn vò toång theå

(hay maãu nghieân cöùu) vaøo bao nhieâu toå.

Chöông 3: Phaân toå thoáng keâChöông 3: Phaân toå thoáng keâ

3.2.1/ Löïa choïn tieâu thöùc phaân toå

Tieâu thöùc phaân toå laø tieâu thöùc ñöôïc choïn laøm caên cöù ñeå tieán haønh phaân toå

Chöông 3: Phaân toå thoáng keâChöông 3: Phaân toå thoáng keâ

3.2.2/ Xaùc ñònh soá toå.3.2.2/ Xaùc ñònh soá toå.Soá toå ñöôïc xaùc ñònh tuyø thuoäc

vaøo tieâu thöùc phaân toå laø tieâu thöùc thuoäc tính (döõ lieäu ñònh tính) hay tieâu thöùc soá löôïng (döõ lieäu ñònh löôïng)

3.2.2/ Xaùc ñònh soá toå.3.2.2.1./Phaân toå theo tieâu thöùc

thuoäc tính. Coù hai tröôøng hôïp:a. Tieâu thöùc thuoäc tính coù vaøi bieåu hieän: Thoâng thöôøng cöù moãi tieâu thöùc thuoäc tính coù theå chia thaønh moät toå. Ví duï: Phaân caùc doanh nghieäp theo thaønh phaàn kinh teá, chaát löôïng hoïc taäp sinh vieân, …

Chaát löôïng hoïc taäp

Soá sinh vieân

Yeáu keùm 10

TB 100

Khaù 80

Gioûi 50

Xuaát saéc

Toång coäng 240

3.2.2/ Xaùc ñònh soá toå.

3.2.2.1./Phaân toå theo tieâu thöùc thuoäc tính. Coù hai tröôøng hôïp:

b. Tieâu thöùc thuoäc tính coù nhieàu bieåu hieän: Gheùp nhieàu nhoùm nhoû laïi vôùi nhau theo nguyeân taéc caùc nhoùm gheùp laïi vôùi nhau phaûi gioáng nhau hoaëc gaàn gioáng nhau.

Ví duï: Khi phaân toå ngaønh coâng nghieäp, caùc saûn phaåm coù tính chaát gioáng nhau hoaëc gaàn gioáng nhau ñöôïc xeáp thaønh moät toå, nhö:

- Coâng nghieäp cheá bieán, baûo quaûn thòt, saûn phaåm töø thòt

- Coâng nghieäp sx baùnh, möùt, keïo, soâcoâla

- Coâng nghieäp goám söù vaø saûn phaåm goám söù

- Coâng nghieäp cheá bieán goã, laâm saûn, caùc saûn phaåm töø goã

3.2.2/ Xaùc ñònh soá toå.3.2.2.2/ Phaân toå theo tieâu thöùc

soá löôïng. Coù hai tröôøng hôïp:a. Tieâu thöùc soá löôïng coù ít trò soá: Cöù moãi trò soá öùng vôùi moät toå. Ví duï: Phaân toå caùc hoä gia ñình theo soá nhaân khaåu, phaân toå coâng nhaân trong xí nghieäp theo baäc thôï, …Baäc thôï Soá coâng nhaân

(ngöôøi)

1 10

2 30

3 100

4 150

5 80

Toång coäng 370

3.2.2/ Xaùc ñònh soá toå.3.2.2.2/ Phaân toå theo tieâu thöùc soá löôïng. Coù hai tröôøng hôïp:b. Tieâu thöùc soá löôïng coù nhieàu trò soá: Trong tröôøng hôïp naøy phaân toå coù khoaûn caùch toå vaø moãi toå coù hai giôùi haïn laø giôùi haïn döôùi vaø giôùi haïn treân.Giôùi haïn döôùi laø trò soá nhoû nhaát cuûa toå. Giôùi haïn treân laø trò soá lôùn nhaát cuûa toå.Trò soá ñuùng baèng giôùi haïn treân cuûa toå thì ñôn vò ñoù ñöôïc xeáp vaøo toå keá tieáp Trò soá cheânh leäch giöõa giôùi haïn treân vaø giôùi haïn döôùi cuûa toå goïi laø khoaûng caùch toåTuyø theo ñaëc ñieåm cuûa hieän töôïng nghieân cöùu ñeå quyeát ñònh xem phaân toå coù khoaûng caùch ñeàu hay khoâng ñeàu.

3.2.2/ Xaùc ñònh soá toå.

b.1/ Phaân toå coù khoaûng caùch ñeàu.b.1.1/ Ñoái vôùi trò soá quan saùt lieân

tuïc (löôïng bieán lieân tuïc)

h: Khoaûng caùch toå, thöôøng ñöôïc laøm troønXmax : Löôïng bieán lôùn nhaát cuûa toång theåXmin : Löôïng bieán nhoû nhaát cuûa toång theåk: soá toå, thöôøng ñöôïc laøm troøn

h =xmax- xmin

k

3.2.2/ Xaùc ñònh soá toå.

b.1.1/ Ñoái vôùi trò soá quan saùt lieân tuïc (löôïng bieán lieân tuïc)

k: Chuû yeáu döïa vaøo kinh nghieämHoaëc

k = (2 x n)1/3 , trong ñoù n laø soá ñôn vò ñöôïc quan saùt (soá ñôn vò thuoäc toång theå)

3.2.2/ Xaùc ñònh soá toå.

b.1/ Phaân toå coù khoaûng caùch ñeàu.b.1.2/ Ñoái vôùi löôïng bieán rôøi raïc

h: Khoaûng caùch toå, thöôøng ñöôïc laøm troøn Xmax : Löôïng bieán lôùn nhaát cuûa toång theå

Xmin : Löôïng bieán nhoû nhaát cuûa toång theå k: soá toå, thöôøng ñöôïc laøm troøn

h =(xmax- xmin) – (k – 1)

k

Ví duï 1: Coù taøi lieäu veà naêng suaát luùa (taï/ha) cuûa 50 hoä noâng daân, haõy phaân toå naêng suaát luùa cuûa caùc hoä noâng daân.35 41 32 44 33 41 38 44 43 42

30 35 35 43 48 46 48 49 39 49

46 42 41 51 36 42 44 31 46 34

36 47 42 41 37 47 49 38 41 39

40 44 48 46 46 53 43 41 54 43

Giaûi:+ Xaùc ñònh soá toå: k = (2 x 50)1/3 = 4.6

k = 5 + Xaùc ñònh khoaûn caùch toå: h = (54-30)/5 =

4.8 h = 5+ Ta coù caùc toå nhö sau:

30 – 3535 – 4040 – 4545 – 5050 – 55

Naêng suaát

luùa(taï/ha)

Soá hoä noâng daân

30-35 5

35-40 10

40-45 19

45-50 13

50-55 3

Toång 50

3.2.2/ Xaùc ñònh soá toå.

b.2/ Phaân toå coù khoaûng caùch khoâng ñeàu.

AÙp duïng khi löôïng bieán cuûa tieâu thöùc bieán thieân khoâng ñeàu ñaën.

h: Khoaûng caùch toå (döïa vaøo kinh nghieäm)m : maät ñoä phaân phoáif: taàn soá (soá ñôn vò (löôïng bieán) cuûa toå)k: soá toå (döïa vaøo kinh nghieäm)

m = f

h

3.2.2/ Xaùc ñònh soá toå.

b.3/ Phaân toå môûAÙp duïng khi löôïng bieán cuûa tieâu thöùc

bieán thieân khoâng ñeàu ñaën.Phaân toå môû laø toå ñaàu tieân khoâng

coù giôùi haïn döôùi, toå cuoái cuøng khoâng coù giôùi haïn treân, caùc toå coøn laïi coù khoaûng caùch soá ñeàu hoaëc khoâng ñeàu

Trôû laïi ví duï 1, giaû söû trong 50 hoä coù moät hoä naêng suaát 10 taï/ha (ñeà baøi tröôùc laø 30 taï/ha) vaø moät hoä coù möùc naêng suaát 60 taï/ha (ñeà baøi tröôùc laø 53 taï/ha)

Giaûi:+ Ta coù caùc toå nhö sau:

< 3535 – 4040 – 4545 – 50 >=50

Naêng suaát

luùa(taï/ha)

Soá hoä noâng daân

<35 5

35-40 10

40-45 20

45-50 12

>=50 3

Toång 50