Chiang Rai City Climate Resilience Strategy_12 dec 13

ยทธศาสตรการรบมอกบการเปลยนแปลง

สภาพภมอากาศของเมองเชยงราย(Chiang Rai City Climate Resilience Strategy)

จดทำ�โดย : โครงการเครอขายเมองในเอเชยเพอรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (Asian Cities Climate Change Resilience Network - ACCCRN)

Front-Back Cover [Chiang Rai].indd 1 9/12/2556 5:46:49

ยทธศ�สตรก�รรบมอกบก�รเปลยนแปลงสภ�พภมอ�ก�ศของเมองเชยงร�ย

(Chiang Rai City Climate Resilience Strategy)

ภ�ยãตâครงก�รเครอข�ยเมองãนเอเชยเพอรบมอกบก�รเปลยนแปลงสภ�พภมอ�ก�ศ

(Asian Cities Climate Change Resilience Network – ACCCRN)

พÄศ¨ก�ยน 2556

AW [Chiang Rai].indd 1 9/12/2556 5:42:52

คำ�ปร�รภ โครงการเครอขายเมองในเอเชยเพอรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ (Asian CitiesClimate Change Resilience Network – ACCCRN) เปนโครงการทสงเสรมใหเมองมศกยภาพและความพรอมในการรบมอกบผลกระทบทอาจเกดขนจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ โดยเทศบาลนครเชยงรายเปนผประสานงานหลกในการปฏบตงานรวมกนกบภาคเครอขาย ทมาจากหนวยงานทกภาคสวนของเมองเชยงราย เพอพฒนายทธศาสตรและมาตรการตางๆ ในการรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ปจจบนโครงการ ACCCRN อยระหวางดำาเนนงานในระยะท 3สำาหรบเมองเชยงรายเทศบาลนครเชยงรายรวมกบคณะทำางานทเปนภาคเครอขายไดจดทำายทธศาสตรการรบมอตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของเมองเชยงราย และพฒนาไปสการดำาเนนโครงการนำารอง ไดแก “โครงการพฒนาพนทเขตเมองเพอรบมอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเมองเชยงรายป2554”และ“โครงการฟนฟระบบนเวศและสงเสรมวฒนธรรมชมชนพนทแมกกนอยป2555”เกดผลสำาเรจทำาใหเมองเชยงรายมความตระหนกถงการฟนฟระบบนเวศ พฒนาเพมพนทสเขยวใหอดมสมบรณ และพฒนาแหลงนำาใหเหมาะสมกบสภาพแวดลอมพรอมสรางการมสวนรวมในการทำางานของประชาชนและภาคเครอขายคณะทำางานทำาใหเทศบาลนครเชยงรายในฐานะหนวยงานประสานงานหลกไดรบรางวลพระปกเกลาประจำาป2555และ2556จากสถาบนพระปกเกลาดานการเสรมสรางเครอขายภาครฐเอกชนและประชาสงคมอนถอเปนความภาคภมใจยงของเมองเชยงราย ความรวมมอรวมใจของคณะทำางานทไดรวมกนปฏบตงานมาตงแตเรมตนโครงการจนถงปจจบนนนสงผลใหการดำาเนนงานมความชดเจนและเปนรปธรรมมากขนตามลำาดบและหวงเปนอยางยงวาจะสามารถสรางเครอขายในการปฏบตงานใหเพมมากขนและเปนตวอยางทดใหกบเมองอนสามารถนำาไปปรบใชตามความเหมาะสมของแตละบรบทพนทเพอสรางความตระหนกกบผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและสามารถรบมอไดอยางยงยนและมประสทธภาพตอไป

นางสรนตอองฬะปลดเทศบาลนครเชยงราย

ประธานคณะทำางานโครงการACCCRN-เชยงราย


ส�รบ�ญหนา

4

7

9

15

19

21

31

33

เรอง

บทสรปสำาหรบผบรหาร

บทท1บทนำา

บทท2ขอมลพนฐานเมองเชยงราย1.สถานการณระดบภมภาค:ภาคเหนอตอนบน22.สถานการณระดบจงหวดเชยงราย3.สถานการณเมองเชยงราย

บทท3การเปลยนแปลงสความเปนเมองของเมองเชยงราย

บทท4การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

บทท5ความเปราะบางของเมองเชยงรายตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

บทท6กรอบการรบมอตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

บทท7ยทธศาสตรการรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของเมองเชยงราย


4 Climate Change Resilience Strategies of Chiang Rai City

บทสรปสำ�หรบผบรห�ร โครงการ“เครอขายเมองในเอเชยเพอรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ”หรอAsianCitiesClimateChangeResilienceNetwork-ACCCRNไดรบการสนบสนนจากมลนธรอคกเฟลเลอร (The Rockefeller Foundation)ดำาเนนการใน4ประเทศคอ ไทย เวยดนามอนโดนเซยและอนเดย โดยมเมองนำารองทรวมโครงการจำานวน10เมองสวนของประเทศไทยม2เมองหลกทเขารวมโครงการคอเมองเชยงรายและเมองหาดใหญและมมลนธสถาบนสงแวดลอมไทยเปนผรบผดชอบในการดำาเนนโครงการฯซงมวตถประสงคเพอเสรมสรางศกยภาพและความพรอมของเมองในการเตรยมรบมอกบผลกระทบหรอความเสยงทอาจเกดขนจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศโดยประสานงานกนเปนเครอขายและรวมมอกนระหวางภาคตางๆระดบทองถนในการพฒนายทธศาสตรและมาตรการตางๆเพอเตรยมรบมอกบผลกระทบทจะเกดขนกบเมองและประชากรทมความเสยงและตองการความชวยเหลอเปนลำาดบตนๆ เมองเชยงรายเปนเมองทตงอยบรเวณตอนกลางของจงหวด ลกษณะภมประเทศเปนทราบลมแมนำากกสงกวาระดบนำาทะเลประมาณ410-580เมตรครอบคลมพนท 1,216.1 ตารางกโลเมตร มประชากรรวม 226,555 คน และมจำานวนครวเรอน97,996หลงคาเรอนความหนาแนนเฉลย186.30คนตอตารางกโลเมตรอณหภมเฉลยตลอดปประมาณ24องศาเซลเซยสในชวงปลายฤดรอนยางเขาสฤดฝน(ประมาณเดอนเมษายน)เมองเชยงรายมกจะประสบกบปญหาพายฤดรอนและลกเหบตกเปนประจำาปรมาณนำาฝนโดยเฉลยตลอดปประมาณ1,663.72มลลเมตรฝนตกชกทสดระหวางเดอนกรกฎาคมถงกนยายนโครงสรางทางเศรษฐกจทสำาคญของจงหวดเชยงรายประกอบดวยภาคการเกษตรภาคการคาสง คาปลกและบรการฯ และภาคอสงหารมทรพย สวนเมองเชยงราย จะเปนศนยกลางดานเศรษฐกจการคาการคมนาคมรานอาหารโรงแรมตลาดสดพนทสวนในใจกลางเมองจะเปนบรเวณทมประชากรหนาแนนซงเปนทงพนทอยอาศยและยานพาณชย

การทจงหวดเชยงรายมอาณาเขตตดตอกบประเทศเพอนบานใกลเคยงในอนภมภาคลมแมนำาโขงตอนบนหลายประเทศ ทำาใหเกดการรวมตวกนในกรอบความรวมมอของโครงการ “สเหลยมเศรษฐกจ” ประกอบดวย ไทย จนพมา และลาวทำาใหสภาพเศรษฐกจและสงคมมแนวโนมเตบโตทดในอนาคต ความเสยงและผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของเมองเชยงรายไดแกอณหภมทสงขนจำานวนวนทมอากาศรอนเพมมากขนและชวงฤดหนาวสนลง สงผลกระทบตอสขภาพกายและสขภาพจต การทำางานของแรงงาน/เกษตรกร การออกดอก การตดผล คณภาพผลผลตของไมผล ฤดกาลทองเทยวและจำานวนนกทองเทยวกลมเสยงไดแก เดกเลกผสงอาย และผพการแรงงาน/เกษตรกรและผประกอบการทองเทยวผลกระทบทเกดจากภยแลงและฝนทงชวงนานขนสงผลตอความตองการใชนำาตนทนและผลผลตทางการเกษตรกจกรรมการทองเทยว(ลองแพ)และสขภาพ(ระบบทางเดนหายใจ)กลมเสยงไดแกเกษตรกรผประกอบการทองเทยว ชมชนแออด คนชราและผปวยโรคระบบทางเดนหายใจผลกระทบจากฝนทตกชกมากขนในชวงฤดฝนสงผลตอการเกดนำาทวมและดนถลมเกดความเสยหายตอชวตทรพยสนผลผลตทางการเกษตรและแหลงทองเทยวและเกดการระบาดของโรคทมากบนำาและสตวสงผลตอสขภาพการสขาภบาลและความสะอาดของชมชนกลมเสยงไดแกเกษตรกรและพนทการเกษตรแหลงทองเทยวทางธรรมชาตและผประกอบการทองเทยวกลมเดกคนชราและผพการชมชนทราบลมตำาและทตงอยรมแมนำากรณ/แมนำากกพนทเชงเขาซงเปนยานชมชนแออดผลกระทบทเกดจากวาตภยและพายสงผลใหเกดความเสยหายตอชวตทรพยสนพนทและผลผลตทางการเกษตรแหลงและกจกรรมการทองเทยวกลมเสยงไดแกชมชนบรเวณพนทชานเมองเกษตรกรและพนทการเกษตรแหลงทองเทยวทางธรรมชาตและผประกอบการทองเทยว การคาดการณสภาพอากาศของเมองเชยงรายพบวา แนวโนมอณหภมในอนาคตของเมองเชยงรายจะเพมสงขน ทงอณหภมสงสด อณหภมสงสดเฉลย


5Climate Change Resilience Strategies of Chiang Rai City

อณหภมตำาสด และอณหภมตำาสดเฉลย รวมทงจำานวนวนทมอณหภมสงกวา 35องศาเซลเซยสซงอาจกอใหเกดปญหากบพชผลเกษตรเมองหนาวและอาจสงผลกระทบตอการทองเทยวของเมองเชยงราย เนองจากฤดการทองเทยวอาจจะสนลงปรมาณฝนรวมรายเดอนเฉลยมแนวโนมสงขนโดยเฉพาะในเดอนกนยายนจะมแนวโนมเพมสงขนมากทสดเดอนทมแนวโนมของปรมาณฝนนอยลงคอมกราคมและตลาคมชวงทฝนตกชกจากเดมคอชวงเดอนกรกฎาคม–สงหาคมจะลาชาออกไปเปนชวงเดอนกนยายน–ตลาคมในชวงหนาแลงจะมปรมาณฝนรายวนสงสดโดยรวมของพนทลดลงในขณะทชวงเดอนอนๆมแนวโนมเพมขนดงนนเมองเชยงรายอาจจะประสบภยแลงหนกมากขนเพราะปรมาณฝนลดลงในชวงดงกลาวและจากปญหาฝนทงชวง ในขณะทชวงหนาฝน ปรมาณฝนทมแนวโนมเพมมากขน ทำาใหประสบปญหาฝนตกชกและตกหนกอาจกอใหเกดปญหาอทกภยได สำาหรบรายงานฉบบนม ง เนนเสนอยทธศาสตรการรบมอตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทไดจากการประมวลผลจากการรวมแลกเปลยนเรยนร(SharedLearningDialogue-SLD)ซงไดรบความรวมมอและการเขารวมจากภาคหลกทมสวนเกยวของอาทภาครฐภาคการศกษาภาคเอกชนภาควชาการภาคประชาชนไดแกเทศบาลนครเชยงรายเทศบาลทอยขางเคยงกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวดเชยงราย เกษตรอำาเภอ เกษตรจงหวด ประมงจงหวดเชยงราย สำานกงานชลประทานเชยงราย สำานกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดเชยงรายหอการคามหาวทยาลยแมฟาหลวงมหาวทยาลยเชยงใหมมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย มหาวทยาลยขอนแกน สมชชาสขภาพเชยงรายสำานกงานคณะกรรมการลมนำากกและโขงภาคเหนอ สำานกงานเจาทา สำานกงานโยธาธการและผงเมองจงหวด จากการรวมแลกเปลยนเรยนรและประกอบกบผลทไดจากการดำาเนนงานในพนท ประกอบกบการวเคราะหและคาดการณลกษณะสภาพอากาศขางตนทงนคณะทำางานของเมองเชยงรายไดรวมกนพฒนายทธศาสตรการรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของเมองเชยงรายขนโดยมงหวงเพอ

เพมความรความเขาใจเกยวกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และผลกระทบทจะเกดขน เพอใหสามารถปรบตวและรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศได ยทธศาสตรการรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของเมองเชยงรายประกอบดวย5ยทธศาสตรไดแก ยทธศาสตรท1การเสรมสรางศกยภาพแกหนวยงานภาคและประชาชนใหมความรความเขาใจ และความตระหนกในเรองการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและผลกระทบทจะเกดขนกบเมอง มวตถประสงคเพอใหหนวยงานภาคและประชาชนเกดความตระหนกเกยวกบผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในรปแบบตางๆเพอใหสามารถรบมอและปรบตวไดอยางเหมาะสมเพอเสรมสรางการมสวนรวมของภาคเครอขายในการเตรยมความพรอมและรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและผลกดนใหเปนวาระจงหวดเชยงรายในโอกาสครบรอบ750ปและเพอสงเสรมการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม รวมทงความหลากหลายทางชวภาพ รวมทงสงเสรมการพฒนาสการเปนเมองปลดปลอยคารบอนตำา(LowCarbonCity) ยทธศาสตรท2สงเสรมเกษตรเมองและเกษตรอนทรยมวตถประสงคเพอสงเสรมใหเกษตรกรรอบเมอง และกลมคนจนหรอผมรายไดนอยสามารถประกอบอาชพและมรายไดเพยงพอ รวมทงเพมความมนคงทางดานอาหารใหกบเมองเชยงรายและเพอสงเสรมใหมการบรหารจดการนำาทเหมาะสมและสามารถนำามาใชในการทำาเกษตรเมองและเกษตรรอบนอกไดอยางเพยงพอ ยทธศาสตรท 3 สงเสรมการทองเทยวเชงอนรกษ มวตถประสงคเพอปรบปรงแหลงทองเทยวและพฒนารปแบบการทองเทยวใหเหมาะสมกบสภาพอากาศและพนท และเพอสรางความรวมมอระหวาง องคกรปกครองสวนทองถนและผประกอบการในการพฒนาการทองเทยวทเปนมตรกบสงแวดลอม



ยทธศาสตรท 4 ยกระดบคณภาพชวตประชาชนใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศโดยเฉพาะดานสขภาพมวตถประสงคเพอสรางความรความเขาใจดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและผลกระทบใหกบชมชน ยทธศาสตรท5การพฒนาการบรหารจดการทรพยากรนำาใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ มวตถประสงคเพอเพมศกยภาพเครอขายความรวมมอกบหนวยงานทเกยวของดานการบรหารทรพยากรนำาอาทกรมชลประทานกรมเจาทาเทศบาลในการจดทำาระบบฐานขอมลดานทรพยากรนำาความตองการใชนำาและแหลงนำาตนทนใหมความทนสมยและถกตองเชอถอไดรวมถงเพมศกยภาพของผทเกยวของในการรวมกนจดทำาแผนการรบมอดานทรพยากรนำาในพนท



บทท 1 บทนำ� โครงการ“เครอขายเมองในเอเชยเพอรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ”หรอAsianCitiesClimateChangeResilienceNetwork(ACCCRN)ไดรบการสนบสนนจากมลนธรอคกเฟลเลอร (The Rockefeller Foundation)ดำาเนนการใน4ประเทศคอไทยเวยดนามอนโดนเซยและอนเดยโดยมเมองทรวมโครงการทงสน10เมองในสวนของประเทศไทยดำาเนนงานโดยมลนธสถาบนสงแวดลอมไทยม 2 เมองนำารองทเขารวมโครงการคอ เมองเชยงรายและเมองหาดใหญ ซงโครงการดงกลาวมวตถประสงคเพอเสรมสรางศกยภาพและความพรอมของเมอง ในการเตรยมรบมอกบผลกระทบหรอความเสยงทอาจเกดขนจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศโดยประสานงานกนเปนเครอขายและรวมมอกนระหวางภาคตางๆระดบทองถนในการพฒนายทธศาสตรและมาตรการตางๆเพอเตรยมรบมอกบผลกระทบทจะเกดขนกบเมองและประชากรทมความเสยงทจะไดรบผลกระทบ ซงจากการดำาเนนโครงการไดรบความรวมมอและการเขารวมจากภาคหลกทมสวนเกยวของอาทภาครฐภาคการศกษาภาคเอกชนภาควชาการภาคประชาชนไดแกเทศบาลนครเชยงรายเทศบาลทอยขางเคยงกรมปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวดเชยงราย เกษตรอำาเภอ เกษตรจงหวด ประมงจงหวดเชยงราย สำานกงานชลประทานเชยงราย สำานกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดเชยงรายหอการคามหาวทยาลยแมฟาหลวงมหาวทยาลยเชยงใหมมหาวทยาลยราชภฏเชยงราย มหาวทยาลยขอนแกน สมชชาสขภาพเชยงรายสำานกงานคณะกรรมการลมนำากกและโขงภาคเหนอ สำานกงานเจาทา สำานกงานโยธาธการและผงเมองจงหวด สำาหรบกระบวนการดำาเนนงานในเมองเชยงรายนนเรมตนจากการประชมแลกเปลยนความคดเหน(SharedLearningDialogue-SLD)และวเคราะหความเปราะบางของเมองตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ(VulnerabilityAssess-

ment)และการศกษาผลกระทบทเกดกบภาคสวนตางๆ(SectorStudies)ไดแกภาคการเกษตรภาคการทองเทยวและภาคสขภาพจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของเมองและหลงจากนนไดมการจดSLDครงท2ขนและจดทำาการคาดการณแนวโนมสภาพภมอากาศของเมองเชยงรายในอนาคตและคณะทำางานไดรวมกนพฒนายทธศาสตรการรบมอตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของเมองพรอมกบการดำาเนนโครงการตางๆดงน 1.โครงการนำารอง“โครงการพฒนาเขตเมองเพอรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ”เพออนรกษและพฒนาพนทแหลงนำาหนองปงเพอใหประชาชนไดใชประโยชนในการดำารงชวตและเปนแหลงชะลอการไหลของนำาในฤดนำาหลาก 2. โครงการ Intervention “โครงการฟนฟระบบนเวศและสงเสรมวฒนธรรมชมชนพนทแมกกนอย” โดยฟนฟแมกกนอยทถกทงรางเสอมโทรม ใหกลบมาเปนพนทสเขยวและเปนพนทสาธารณประโยชน ดวยการเสรมสรางการมสวนรวมของประชาชนโดยเปดโอกาสใหชมชนโดยรอบ ไดเขารวมแสดงความคดเหนในการปรบปรงพนทและเกดการเรยนรดานการทำางานรวมกบภาครฐ 3. โครงการ Intervention “โครงการการพฒนาแผนการรบมอและแผนพฒนาเศรษฐกจของเมองเชยงรายภายใตบรบทการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ” โดยมงเสรมสรางศกยภาพใหเมองเชยงรายเปนเมองทมการรบมอตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศครอบคลมทกภาคสวนทสำาคญในเมองเชยงราย



การดำาเนนโครงการ ACCCRN เมองเชยงราย

การดำเนนโครงการ ACCCRN - เมองเชยงรายกา

รแลก

เปลย

นเรย

นร (S

hare

d Le

arni

ng D

ialo

gue)

การวเคราะหแนวโนมสภาพภมอากาศในอนาคต

การวเคราะหความเปราะบางและการศกษาผลกระทบแตละภาคสวน

การจดทำยทธศาสตรการรบมอตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

การดำเนนโครงการ Intervention

ภาคการเกษตรภาคการทองเทยวภาคสขภาพ

1. การเสรมสรางศกยภาพแกหนวยงานภาค และประชาชน2. สงเสรมเกษตรเมองและเกษตรอนทรย3. สงเสรมการทองเทยวเชงอนรกษ4. ยกระดบคณภาพชวตประชาชนใหสอดคลองกบการ เปลยนแปลงสภาพภมอากาศ5. การพฒนาการบรหารจดการทรพยากรนำใหสอดคลอง กบการเปลยนแปลงสภาพภมอากศ

โครงการพฒนาเขตเมองเพอรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

โครงการฟนฟระบบนเวศและสงเสรมวฒนธรรมชมชน พนทแมกกนอย

โครงการการพฒนาแผนการรบมอและแผนพฒนาเศรษฐกจของเมองเชยงรายภายใตบรบทการ

เปลยนแปลงสภาพภมอากาศ



ภาคการคาและการคาชายแดน ในป 2552 ขยายตวรอยละ 13.2 และนาจะปรบตวเพมขนเนองมาจากการเปนประชาคมเศรษฐกจอาเซยน ซงจะเรมในป 2558สวนเศรษฐกจดานการทองเทยวขยายตวไมแนนอนพงพานกทองเทยวชาวไทยมากกวาชาวตางประเทศ (สดสวนชาวไทย : ตางประเทศ เทากบ 17:3)อกทงยงมแนวโนมของการเคลอนยายแรงงานจากภาคเกษตรไปสภาคบรการและอตสาหกรรมมากขน สงผลใหภาคเหนอกำาลงประสบปญหาขอจำากดดานแรงงานและ มอตราการวางงานอยในระดบ 1.2% มแรงงานตางดาวจดทะเบยนเพมขนอยางตอเนอง(เพมขน20.9%จากป2550)(พจนาเอองไพบลย,2555) ดานสงคมป2552ภาคเหนอมอตราการเพมประชากรอยในระดบตำาโดยเพมขนในอตรารอยละ0.06 (พจนาเอองไพบลย,2555)และทนาเปนกงวลคอภาคเหนอกำาลงเขาสสงคมผสงอายสงผลใหภาระพงพงสงขนอกทงประชากรภาคเหนอมภาวการณเจบปวยสงเปนอนดบหนงของประเทศ

เมองเชยงรายหรออำาเภอเมองเชยงรายตงอยในจงหวดเชยงรายและจดอยในเขตภาคเหนอตอนบน 21 สถานการณระดบภมภาค จงหวดและพนทของเมองเชยงรายมรายละเอยดดงตอไปน

1. สถานการณระดบภมภาค : ภาคเหนอตอนบน 2

สถานการณดานเศรษฐกจของเขตภาคเหนอตอนบน2เมอเทยบกบในเขตภาคเหนออนๆแลวมขนาดของเศรษฐกจทเลกกวาเขตอน(1.5%)รายไดตอหวตำากวาคาเฉลยระดบประเทศ(รอยละ52ของรายไดเฉลยของประเทศ) ดานการเกษตร มการขยายตวภายใตขอจำากดดานการผลต เชน ทำาการเกษตรแบบพงพานำาฝนและเกดการไหลทะลกของสนคาพชผกผลไมทำาใหสนคาเกษตรหลายรายการไดรบผลกระทบ ดานอตสาหกรรมเรมชะลอตวลง(ลดลงจากป2552ถง5.66%)สวนใหญเปนอตสาหกรรมผลตภณฑอาหารและพงพาฐานทรพยากรธรรมชาตและแรงงานเปนหลก

บทท 2 ขอมลพนฐ�นเมองเชยงร�ย

1 ภาคเหนอตอนบน 2 มพนทครอบคลมจงหวด เชยงราย พะเยา แพร และนาน สำานกงานคณะกรรมการพฒนาการเศรษฐกจและสงคม

แหงชาต (2555)



ดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม จากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศการเกดอทกภยภยแลงรวมถงหมอกควนสงผลตอระบบนเวศวทยาและความหลากหลายทางชวภาพ เหนไดจาก ดอกไมออกดอกกอนฤดกาล เกดพายลกเหบ แมนำาโขงแลง สาหรายไกถกทำาลาย ปลาในแมนำาโขงสญพนธ 40 ชนดสถานการณดานภยธรรมชาตไดแกไฟปาเกดขนประจำาทกปแตมแนวโนมลดลงอทกภย และดนโคลนถลม เกดบอยครงและรนแรงมากขนทกป ภยแลง เกดเปนประจำาและมแนวโนมเพมขน(พจนาเอองไพบลย,2555) ดานคมนาคม จงหวดเชยงราย จะไดรบอทธพลจากโครงการในระดบประเทศและระดบภมภาคซงในปจจบนกำาลงดำาเนนการอยหลายโครงการซงจะเอออำานวยใหเกดการขยายตวทางดานเศรษฐกจ โดยเฉพาะการทองเทยว สงคมการคาอตสาหกรรมอาทเชน 1.โครงการพฒนาขยายถนนสชองจราจรจ.เชยงราย-เชยงใหม(มตครม.2555) 2.โครงการรถไฟรางค(เดนชย-เชยงราย-เชยงของป2554-2561เพอใหบรการการขนสงผโดยสารและสนคาภายในเขตประเทศไทยและลดตนทนการขนสงในประเทศ 3.โครงการพฒนาเสนทางเชอมโยงถนนR3A(เรมตงแตป2554ขณะนดำาเนนการสำารวจอสงหารมทรพย) 4. โครงการศนยเปลยนถายรปแบบการขนสงสนคาเชยงของ จ.เชยงรายระยะท1(ป2556-2560)เพอชวยอำานวยความสะดวกสงเสรมและสนบสนนการขนสงสนคาผานแดน 5.โครงการสนบสนนทาเทยบเรอเชยงแสนจ.เชยงราย-ถนนสายเชอมจ.3–วงแหวนตะวนตก(ตอนท2)เรมป2558-2560)ถนนสายชร.4049แยกทล.1129–บ.ดอนงามเรมป2558-2560ถนนสายแยกทล.1098–แยกทล.1เรมป2557-2560เพอรองรบการขนสงสนคาทจะขยายตวตอไปในอนาคต 6.รถไฟความเรวสงสายกรงเทพ–เชยงใหมเรมตนป2557-2562

2. สถานการณระดบจงหวดเชยงราย

จงหวดเชยงรายเปนจงหวดทอยเหนอสดของประเทศไทยตงอยบนพนทราบลมแมนำากกอดมสมบรณไปดวยปาไมบนดอยสงทสลบซบซอนแบงการปกครองออกเปน18อำาเภอไดแกเมองเชยงรายเชยงของเวยงปาเปาเทงปาแดดพานเวยงชยแมจนเชยงแสนแมสายแมสรวยพญาเมงรายเวยงแกนขนตาลแมฟาหลวงแมลาวเวยงเชยงรงและดอยหลวง

จงหวดเชยงรายมพนท 7.3 ลานไร (กรมการปกครอง, 2553) และมประชากรประมาณ1.2ลานคน(สำานกทะเบยนกลาง,2555)รายไดสวนใหญขนอยกบการเกษตรมากทสดถงรอยละ31.84ดานการทองเทยวมการหดตวลงจากป2552เทยบกบป2553รอยละ20เนองจากภาวะถดถอยของเศรษฐกจโลกปญหาความไมสงบทางการเมอง การแพรระบาดของเชอโรคสายพนธใหม การกอสรางโรงแรมมแนวโนมเพมมากขน(ป2552ม118แหงป2555เพมเปน416แหง)และมโรงงานอตสาหกรรมเพมขนจากป2552ถงป2553รอยละ0.6โดยมปรมาณการใชไฟฟาเพมขนรอยละ14.2(พจนาเอองไพบลย,2555)

จากแผนการพฒนาเขตเศรษฐกจพเศษชายแดนจงหวดเชยงราย(สำานกงานพาณชยจงหวดเชยงราย, 2556) ไดกลาวถงศกยภาพของจงหวดเชยงรายวา เปนเมองทอยเหนอสดของประเทศไทย มทตงทเหมาะสมในการเปนศนยกลาง เชอมโยงกบ GMS อกทงมความไดเปรยบจากระบบการคมนาคมขนสงทเชอมโยงไปยงประเทศเพอนบาน(พมา,ลาว)และจนตอนใต(มณฑลยนนาน)ทงทางบกทางนำาและทางอากาศการคาชายแดนมการขยายตวอยางตอเนอง(6เทาในรอบ10ปทผานมา)



ดำาเนนโครงการมพนทโดยรวมประมาณ1,216.1ตารางกโลเมตรซงในอำาเภอเมองเชยงรายมองคกรปกครองสวนทองถน2จำานวน16แหงคอเทศบาลนคร1แหง(เทศบาลนครเชยงราย) เทศบาลตำาบล3แหงและองคการบรการสวนตำาบล12แหงซงการดำาเนนโครงการนจะมเทศบาลนครเชยงรายเปนหนวยงานประสานและผดำาเนนการหลกรวมกบคณะทำางาน3ในการดำาเนนโครงการและกจกรรมตางๆ

3.1ลกษณะภมประเทศของเมองเชยงรายตงอยในทราบสงระหวางภเขาพนทมลกษณะรปกะทะมแมนำาสายสำาคญคอแมนำากกและแมนำากรณไหลผานซงเออตอการประกอบอาชพทสำาคญตางๆในเมองเชยงรายเชนธรกจการบรการดานการทองเทยวการคาการอตสาหกรรมและการเกษตรกรรมของจงหวดเชยงราย

2 การบรหารราชการแผนดนของประเทศไทย แบงออกเปน

1. หนวยงานราชการสวนกลาง (Central Administration) แบงเปน 19 กระทรวง

2. หนวยงานราชการสวนภมภาค (Regional Administration) แบงเปน 75 จงหวด โดยหนวยยอยรองลงมา คอ อำาเภอ

หรอกงอำาเภอ ตำาบล และหมบาน ตามลำาดบ

3. องคกรปกครองสวนทองถน (Local Administration) แบงออกเปน 4 รปแบบ คอ

3.1 องคการบรหารสวนจงหวด (Provincial Administrative Organizations - PAOs) มทงสน 75 แหง

3.2 เทศบาล (Municipalities) ซงสามารถแบงออกเปน เทศบาลนคร เทศบาลเมอง และเทศบาลตำาบล

3.3 องคการบรหารสวนตำาบล Sub-district or Tambon Administrative Organizations

3.4 รปแบบพเศษ (Special Types) ไดแก กทม. Bangkok Metropolitan Administration (BMA) และ

เมองพทยา (City of Pattaya)3 ในการดำาเนนโครงการฯ ไดมการแตงตงคณะกรรมการออกเปน 2 ชด คอ 1) คณะทำางาน ซงประกอบดวย หนวยงานภาครฐระดบจงหวด

องคกรปกครองสวนทองถนรอบๆ สถาบนการศกษา ตวแทนภาคเอกชน และภาคประชาสงคม จำานวน 15 คน โดยมปลดเทศบาลนคร

เชยงราย เปนประธานคณะทำางาน และ 2) คณะกรรมการอำานวยการ มผวาราชการจงหวดเปนประธาน หวหนาสวนราชการระดบจงหวดเปน

คณะกรรมการและปลดเทศบาลนครเชยงราย เปนเลขานการคณะกรรมการ

สถานการณดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอม แหลงนำาธรรมชาตหลกของชาวจงหวดเชยงรายคอแมนำากกและแมนำาโขงซงปจจบนมระดบนำาลดลงเนองจากการตดไมทำาลายปาตนนำาและมตะกอนพดพามาทบถมในแมนำากกในอตราคอนขางสงพนทเกษตรในเขตชลประทานทรบนำาไดมเพยง15%พนทการเกษตรสวนใหญจงขาดแคลนนำาโดยเฉพาะในฤดแลง แหลงกกเกบนำาไมพอเพยงและขาดการบรหารจดการทรพยากรนำาอยางเปนระบบ

แผนทจงหวดเชยงราย

3. สถานการณเมองเชยงราย

การดำาเนนโครงการเครอขายเมองในเอเชยเพอรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศในประเทศไทยหรอAsianCitiesClimateChangeResilientNetwork(ACCCRN)ไดคดเลอกพนทอำาเภอเมองเชยงรายเปนพนทนำารองในการ



เมองเชยงราย

สำาหรบเทศบาลนครเชยงรายมพนท 60.85 ตร.กม. มประชากรทงสน70,136คน(กองวชาการและแผนงาน,2556)เพมขน4.77%เมอเทยบกบป2552ในเขตเทศบาลมอตราสวนพนทสเขยวตอประชากรเทากบ5.96ตร.ม.ตอคนซงอยในเกณฑตำากวามาตรฐานสากล(15ตร.ม.ตอคน)แหลงนำาทสำาคญทนำามาใชประโยชนคอแมนำากกแมนำากรณแตถาหากระดบนำามมากกวาปกตกจะเปนสาเหตทำาใหเกดนำาทวมในพนทเมองไดและปญหาทสำาคญของเทศบาลนครเชยงรายคอเรองของนำาทวมซำาซากปญหาหมอกควนและปญหาขยะลนเมอง 3.2ลกษณะภมอากาศเนองจากเมองเชยงรายมภมประเทศเปนปาไมและเทอกเขาสงทำาใหไดรบอทธพลจากลมมรสมจากทะเลคอนขางนอย เปนเหตใหในอดตฤดรอนและฤดหนาวมความแตกตางกนคอนขางมาก อณหภมเฉลยตลอดป

ประมาณ24องศาเซลเซยสลกษณะอากาศของเมองเชยงรายซงรวมถงเทศบาลนครเชยงรายแบงออกเปน3ฤด(เทศบาลนครเชยงราย,2556)คอ -ฤดรอนประมาณกลางเดอนกมภาพนธ–กลางเดอนพฤษภาคมมอณหภมสงสด37.5องศาเซลเซยส(วนท23เม.ย.2552)อณหภมเฉลยประมาณ27.3องศาเซลเซยส สงสดในเดอนเมษายน และเดอนพฤษภาคมประมาณ 40.7 และ 40.8องศาเซลเซยส โดยในชวงปลายฤดรอน ยางเขาสฤดฝน (ประมาณเดอนเมษายน)เมองเชยงรายมกจะประสบกบปญหาพายฤดรอนและลกเหบตกเปนประจำา -ฤดฝนประมาณกลางเดอนพฤษภาคม–กลางเดอนตลาคมอณหภมเฉลยประมาณ26.7องศาเซลเซยสปรมาณนำาฝนโดยเฉลยตลอดปประมาณ1,625.00มลลเมตรฝนตกชกทสดระหวางเดอนกรกฎาคม–เดอนกนยายน -ฤดหนาวอยในชวงกลางเดอนตลาคม–กลางเดอนกมภาพนธอณหภมเฉลยประมาณ21.3องศาเซลเซยสอณหภมตำาสด8.7องศาเซลเซยส (16ม.ค.2552) 3.3 สภาพเศรษฐกจ อาชพหลก คอ เกษตรกรรม คาขาย รบจาง ชางบรการ รบราชการ อาชพรอง คอ อตสาหกรรมในครวเรอน การแปรรปผลผลตทางการเกษตร โครงสรางทางเศรษฐกจทสำาคญของเมองเชยงรายประกอบดวยภาคการเกษตรภาคการคาสงคาปลกและบรการฯและภาคอสงหารมทรพยตามลำาดบ เมอคดเปนรายไดรายไดจากสาขาการเกษตรจะมากทสดถงรอยละ 31.84(16,925 ลานบาท) รองลงมาไดแก สาขาการขายสง ขายปลก การซอมแซมยานยนตจกรยานยนตของใชสวนบคคลและของใชในครวเรอนรอยละ17.50(9,305ลานบาท)และสาขาการศกษารอยละ10.80(5,741ลานบาท)ตามลำาดบ ภาคการเกษตรมพชเศรษฐกจทสำาคญคอขาวขาวโพดถวเหลองขงไมผลไดแกลำาไยลนจสมโอและพชผกสำาหรบทงการบรโภคในครวเรอนและการขาย



ในเขตเมองเชยงราย เปนศนยกลางดานเศรษฐกจ การคา การคมนาคมรานอาหารโรงแรมตลาดสดพนทสวนในใจกลางเมองจะเปนบรเวณทมประชากรหนาแนนซงเปนทงพนทอยอาศยและยานพาณชย การทจงหวดเชยงรายมอาณาเขตตดตอกบประเทศเพอนบานใกลเคยงในอนภมภาคลมแมนำาโขงตอนบนหลายประเทศ ทำาใหเกดการรวมตวกนในกรอบความรวมมอของโครงการ“สเหลยมเศรษฐกจ”ประกอบดวยไทยจนพมาและลาวทำาใหสภาพเศรษฐกจและสงคมมแนวโนมเตบโตทดในอนาคต



ทมาภาพ : www.panoramio.com/photo/73352938 ทมาภาพ : www.panoramio.com/photo/73352970

•พ.ศ.2514สถานขนสงผโดยสารจงหวดเชยงรายแหงท1เปดทำาการ •พ.ศ.2536เกดโครงการพฒนาความรวมมอทางเศรษฐกจในอนภาคลมแมนำาโขง6ประเทศ(GMS)สงผลใหเศรษฐกจเมองเชยงรายมการขยายตวเพมขน • พ.ศ. 2538 เทศบาลเมองเชยงรายไดขยายเขตตามพระราชกฤษฎกาประกาศในราชกจจานเบกษาทำาใหเขตเทศบาลขยายเพมจากเดมอก6เทาเปนมพนททงสน60.85ตารางกโลเมตร •เรมจดทำาแผนยทธศาสตรการพฒนาจงหวดเชยงรายปพ.ศ.2536-2545ขนเปนฉบบแรกโดยกำาหนดทศทางพฒนา3ดาน •พ.ศ.2541มหาวทยาลยแมฟาหลวงไดรบการสถาปนาเปนมหาวทยาลยของรฐตามพระราชบญญตจดตงและไดชอวาเปนสถาบนการศกษาระดบสงขนในจงหวด

สำาหรบประเทศไทยในชวง 20 ปทผานมามการปรบตวเขาสยคของการเปลยนแปลงจากชนบทสเมองอยางรวดเรว ผานกระบวนการกลายเปนเมอง การพฒนาเศรษฐกจและอตสาหกรรม ซงไดรบอทธพลจากนานาชาตและในระดบภมภาค เมองในประเทศไทยหลายเมองกำาลงมการเจรญเตบโตทางเศรษฐกจอยางรวดเรวโดยการสรางรายไดจากภาคอตสาหกรรมและการทองเทยวจากการพฒนาดงกลาวจะสงผลกระทบทำาใหระบบเครอขายของลำานำาพนทปาไมสมบรณและพนทราบลมขนาดใหญถกแทนทดวยโครงสรางพนฐานทถกสรางขนเพอรองรบการเพมขนของประชากรและการขยายตวของเมองการเปลยนแปลงสความเปนเมองดงกลาวนำาไปสการสรางปญหาดานการเปลยนแปลงการใชประโยชนทดนอยางไมเหมาะสมมการละเมดกฎหมายอกทงยงเพมโอกาสในการการเปดรบภยพบตและความเสยงภยดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศใหกบประชาชนมากขน

เมองเชยงรายโดยเฉพาะในเขตเทศบาลนครเชยงรายและบรเวณรอบขางมการพฒนาอยางตอเนองดงเหตการณสำาคญในอดตตอไปน •พ.ศ.2478ไดรบแตงตงเปนเทศบาลเมองมพนท10.2ตารางกโลเมตร • พ.ศ.2485 “ทาอากาศยานเชยงราย” (Chiang Rai InternationalAirport) ถกสรางเพอการบนเพอพาณชย (หรอเรยกวา “สนามบนเกา” ปจจบนใชเฉพาะภารกจของกองทพอากาศเทานน)ตอมา“ทาอากาศยานเชยงราย”(Chi-ang Rai International Airport) ไดเปลยนชอเปน “ทาอากาศยานแมฟาหลวงเชยงราย”ตงแตวนท13มนาคม2553เพอเทดพระเกยรตและนอมรำาลกถงพระมหากรณาธคณในสมเดจพระศรนครนทราบรมราชชนน

บทท 3 ก�รเปลยนแปลงสคว�มเปšนเมองของเมองเชยงร�ย



ทมาภาพ : www.panoramio.com/photo/59142608 ทมาภาพ : www.panoramio.com/photo/50670830

• พ.ศ. 2556 เปดสะพานขามแมนำาโขงแหงท 4 เชยงของ-เชยงรายประเทศไทยหวยทราย-บอแกวลาว

ทมาภาพ : www.matichon.co.th/online/2012/11/13540080561354008127l.jpg

•พ.ศ.2558เมองเชยงรายจะเขาสประชาคมอาเซยนอยางเตมรปแบบโดยมวตถประสงคในการสงเสรมและรวมตลาดฐานผลตใหเปนหนงเดยวทงยงสามารถเคลอนยายและไหลเวยนสนคาบรการการลงทนเงนทนแรงงานฝมอไดอยางเสรทำาใหมอำานาจตอรองกบตลาดโลกสงขน เนองดวยทตงและอาณาเขตของจงหวดเชยงรายตดตอกบประเทศเพอนบานเปนจดเดนททำาใหอตราการเตบโตทางการคาขายเพมขนอยางรวดเรวปจจบนจงหวดเชยงรายมเขตการคาชายแดนทงสนสามจดคอดานแมสายดานเชยงแสนและดานเชยงของซงเปนเสนทางเชอมตอการคาทางบกนนคอเสนทางสาย R3A และสำาหรบบทบาททประเทศไทยตองรบผดชอบ

ทมาภาพ : www.elearneasy.com/img_news_edu/7697_20101116p1.jpg

ทมาภาพ : topicstock.pantip.com/chalermthai/topicstock/2010/08/A9589619/A9589619-24.jpg

•พ.ศ.2547กระทรวงมหาดไทยเปลยนแปลงฐานะเทศบาลเมองเชยงรายเปนเทศบาลนครเชยงราย •พ.ศ.2552เปดใหบรการสถานขนสงผโดยสารจงหวดเชยงรายแหงท2และหลงจากนนกกลายเปนศนยกลางของทกเสนทางรถวไอพรถปรบอากาศชน1และ2

ทมาภาพ : www.chiangraifocus.com ทมาภาพ : www.chiangraifocus.com

•พ.ศ.2554หางเซนทรลพลาซาเชยงรายเปดดำาเนนการในเมองเชยงราย

ทมาภาพ : www.chiangraifocus.com ทมาภาพ : www.chiangraifocus.comทมาภาพ : www.chiangraifocus.com ทมาภาพ : www.chiangraifocus.comทมาภาพ : www.chiangraifocus.com ทมาภาพ : www.chiangraifocus.com

ทมาภาพ : www.matichon.co.th/online/2012/11/13540080561354008127l.jpg



เปนผประสานงานหลกดานสาขาการทองเทยวและสาขาการบน

จากการพฒนาเมองทเพมมากยงขนทำาใหเมองเชยงรายมแนวโนมการเกดปญหาในหลายดานอาทดานการเกษตรการทองเทยวทรพยากรนำาคณภาพชวตและปญหาจะเกดตามมาจากการพฒนาตางๆในเมองเชยงรายโดยสามารถพจารณาแนวโนมไดดงน

1. ปญหาของการขาดหนวยงานกลางในการการเกบขอมลพนฐานและพฒนาระบบการจดเกบขอมลใหทนสมย ทำาใหไมสามารถนำาขอมลสถตทมอยเดมมาใชเพอพจารณาความเปลยนแปลงได เชน ขอมลการใชนำา ขอมลสภาพภมอากาศยอนหลง(ควรจะมสถานเพมมากขน)อกทงยงไมมหนวยงานกลางททำาหนาทรวบรวมขอมลทสำาคญจากหนวยงานตางๆ ภายในเมอง เพอลดความทบซอนของขอมลและนำาขอมลทมอยมาแลกเปลยนเพอเปนประโยชนซงกนและกน 2.จากการพฒนาเมองทเกดขนทำาใหความตองการนำาใชมแนวโนมสงขนตามลำาดบดงจะเหนไดจากการเพมขนของประชากรการเพมขนของโรงแรมการลดนอยลงของพนทสเขยวอกทงยงไมมความแนนอนวานำาในแมนำากกจะมความเพยงพอตอการนำามาทำานำาประปาทตอบโจทยการเพมขนของความตองการใชนำาหรอไมดงนนการศกษาแนวโนมของการใชนำาในอนาคตเมอนำาขอมลการเปลยนแปลง

สภาพภมอากาศมารวมดวย จะทำาใหการวางแผนมประสทธภาพครอบคลมความเสยงจากภยธรรมชาตตางๆทจะเกดขนในอนาคตอกทงปญหาการแยงชงทรพยากรนำาระหวางภาคการเกษตรกบภาคครวเรอนของเมองกเปนปญหาอยในปจจบน 3.ปญหาของผงเมองรวมเมองเชยงรายหมดอายซงผงเมองเดมเปนผงเมองป2550-2554แตปจจบนไดหมดอายและขยายเวลามาแลวจำานวน2ครงและจะมกำาหนดสนสดวนท7ส.ค.2557โดยปจจบนอยระหวางการดำาเนนการจดทำาผงเมองใหม

ผงเมองรวมเมองเชยงราย หมดอายตงแตป 2550 และไดรบการขยายเวลาในการใชจำานวน 2 ครง รวม 8 ป



4. การเกษตรกรรม ปจจบนเมองเชยงราย ประชาชนสวนใหญยงทำาการเกษตรกรรมเปนอาชพหลกอย ซงมผมาลงทะเบยนเปนผยากไรและไรทดนทำากนจำานวนมากซงทางเกษตรอำาเภอเองไดจดทำาบญชเกษตรกรผยากไรและไรทดนทำากน 5.หากเมองรอบขางของเมองเชยงราย(เชยงแสน,เชยงของ)หรอประเทศขางเคยงมการเตบโตเพมมากขนจะมปญหาการแยงชงทรพยากรนำาหรอไมและมแผนในการบรหารจดการไวลวงหนาอยางไร 6. ดานการทองเทยว ซงฤดทองเทยวจะเปนชวงฤดหนาวและเปนชวงทขาดแคลนนำาในอนาคตนกทองเทยวเพมมากขนมการสรางโรงแรมเพมเพอรองรบนกทองเทยวหรอผทเดนทางผาน ทางภาคสวนการทองเทยวมแผนบรหารจดการอยางไรซงลวนแลวแตเปนปญหาทนาขบคดและตองตระหนกใหมากยงขน

Í¹ØÊÒÇÃÕÂ�¾‹Í¢Ø¹àÁç§ÃÒÂÁËÒÃÒª »‚ 2511

(ÀÒ¾«ŒÒÂ) áÅÐã¹»˜¨¨ØºÑ¹ 2556 (ÀÒ¾¢ÇÒ)

ทมาภาพ : http://www.chiangraifocus.com/forums/index.php?action=dlattach;topic=133871.0;a

ttach=784773;image

ทมาภาพ : www.ilovechiangrai.com/webboard/attachments/month_1201/1201271311ed25e

e757526c788.jpg



จากแบบจำาลองสภาพภมอากาศในอนาคต(PRECIS)4เมองเชยงรายมแนวโนมทจะเผชญกบปญหาเหลาน •อณหภมเพมสงขน(ทงอณหภมสงสดอณหภมสงสดเฉลยอณหภมตำาสดและอณหภมตำาสดเฉลย) •ในชวงฤดรอน(เดอนกมภาพนธ–พฤษภาคม)จำานวนวนทมอากาศรอน(วนทมอณหภมสงกวา35องศาเซลเซยส)มแนวโนมเพมขนอยางตอเนอง

จำานวนวนทมอณหภมสงกวา 35°C มแนวโนมเพมมากขนทกชวงป

•ชวงฤดหนาวจะมอณหภมสงขนเรอยๆชวงฤดหนาวจะมระยะเวลาสนลงและฤดรอนจะยาวนานมากขน

อณหภมสงสดเฉลยของอำาเภอเมองเชยงรายในเดอนมกราคม – กมภาพนธ ในชวงปตางๆ ซงเปนฤดทองเทยว

• ในชวงฤดฝน (เดอนพฤษภาคม–ตลาคม)ปรมาณฝนรายเดอนเฉลยมแนวโนมเพมสงขนแตจำานวนวนทตกมจำานวนนอยลงอกทงปรมาณนำาฝนมแนวโนมลดลงในชวงฤดหนาวซงเปนฤดทองเทยว

บทท 4ก�รเปลยนแปลงสภ�พภมอ�ก�ศ

จำานวนวนทมอณหภมสงกวา 35°C มแนวโนมเพมมากขนทกชวงป

4 แบบจำาลองการปลอยก�าซเรอนกระจกแบบ A2 (A2 Scenario) กรณทมนษยยงคงดำาเนนกจกรรมในการพฒนาเพมขนอยางตอเนอง และ

ยงดำารงชวตโดยไมไดปรบเปลยนพฤตกรรมเพอรวมกนลดหรอควบคมการปลอยก�าซเรอนกระจก ซงไดรบการสนบสนนขอมลปรมาณนำาฝนและ

อณหภมรายวนจากหนวยงาน SEA START



ปรมาณฝนรวมรายเดอนเฉลยของเมองเชยงรายในชวงปตางๆ

ผลดงกลาวแสดงใหเหนวาในชวงเดอนมกราคมถงกมภาพนธจะมปรมาณฝนรายวนสงสดโดยรวมของพนทลดนอยลงซงชวงดงกลาวเปนชวงหนาแลงในขณะทชวงเดอนอนๆมแนวโนมเพมขนดงนนเมองเชยงรายอาจจะประสบภยแลงหนกมากขนในขณะทชวงหนาฝนปรมาณฝนทมแนวโนมเพมมากขนประสบปญหาฝนตกชกและหนกอาจกอใหเกดปญหาอทกภยได การเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทเกดขนในปจจบน ทำาใหรปแบบของสภาพอากาศมความไมแนนอน ฤดกาลเปลยนแปลงไป และไมสามารถคาดการณไดลวงหนาการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศนจะมผลกระทบตอทกภาคสวนโดยเฉพาะในพนทเมอง ซงในป พ.ศ. 2548 ประเทศไทยประสบภยแลงอยางรนแรงสงผลกระทบตอพนทเกษตรกรรมไดรบความเสยหายกวา 5 ลานไร มลคาความเสยหายมากถง 193.2 ลานเหรยญสหรฐ และในป พ.ศ. 2556พบวาปรมาณนำาในเขอนมปรมาณนอยทสดในรอบหลาย 10 ป เนองจากความแหงแลงทกนระยะเวลานาน ทำาใหเกดปญหาการขาดแคลนนำาในหลายพนท และจากปรมาณฝน

ทลดลงและขาดชวง สงผลกระทบตอแหลงนำาทใชในภาคอตสาหกรรมอกดวยประเดนดงกลาวถอเปนความทาทายในการวางแผนการพฒนาเมองและการนำาแผนการพฒนาไปสการปฏบตเปนอยางยง



บทท 5 คว�มเปร�ะบ�งของเมองเชยงร�ยตอก�รเปลยนแปลงสภ�พภมอ�ก�ศ จากการวเคราะหและคาดการณลกษณะสภาพอากาศขางตนประกอบกบการประชมแลกเปลยนความคดเหน(SharedLearningDialogue–SLD)ซงไดรบความรวมมอและการเขารวมจากภาคหลกทมสวนเกยวของอาทภาครฐภาคการศกษาภาคเอกชนภาควชาการภาคประชาชนไดแกเทศบาลนครเชยงรายเทศบาลทอยขางเคยง กรมปองกนและบรรเทาสาธารณภยจงหวดเชยงราย เกษตรอำาเภอเกษตรจงหวด ประมงจงหวดเชยงราย สำานกงานชลประทานเชยงราย สำานกงานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมจงหวดเชยงราย หอการคา มหาวทยาลยแมฟาหลวง มหาวทยาลยเชยงใหม มหาวทยาลยราชภฏเชยงราย มหาวทยาลยขอนแกน สมชชาสขภาพเชยงราย สำานกงานคณะกรรมการลมนำากกและโขงภาคเหนอ สำานกงานเจาทา สำานกงานโยธาธการและผงเมองจงหวด ฯลฯ ไดสรปรวมกนวา ภาคสวนสำาคญทจะไดรบผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและเปนประเดนยทธศาสตรของเมองเชยงราย คอ ภาคการเกษตร ภาคการทองเทยวและดานสขภาพทงนภาคการเกษตรและการทองเทยวเปนภาคเศรษฐกจหลกและแหลงรายไดสำาคญของจงหวดเชยงรายและทงสองภาคสวนนขนอยกบรปแบบของสภาพภมอากาศทเปนปจจยหลกหากภาคการเกษตรและการทองเทยวไดรบผลกระทบกจะสงผลตอเศรษฐกจโดยรวมของเมองเชยงราย นอกจากนภายหลงจากการดำาเนนโครงการนำารอง “โครงการพฒนาเขตเมองเพอรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ” และโครงการยอย (Inter-ventionProject)ไดแก“โครงการฟนฟระบบนเวศและสงเสรมวฒนธรรมชมชนพนทแมนำากกนอย(EcologicalRestorationoftheInnerKokRiver:Chiang

RaiCity)และปจจบนอยระหวางการดำาเนนโครงการ“การพฒนาแผนการรบมอและแผนพฒนาเศรษฐกจของเมองเชยงรายภายใตบรบทการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ”(DevelopingclimateresilienturbanandeconomicdevelopmentplansofChiangRaiCity)ทำาใหเหนชดวาความความเปราะบางและความเสยงของเมองเชยงรายจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของเมองเชยงรายทมแนวโนมเกดขนแนนอนคอดานการเกษตรทองเทยวและสขภาพ

การเกษตร

พนทเกษตรของเมองเชยงรายครอบคลมพนทประมาณ282,898ไรหรอประมาณ 453 ตารางกโลเมตร ขาวเปนพชหลกทปลกในพนทน มพนทประมาณ145,807 ไร (233 ตารางกโลเมตร) สวนขาวโพดเลยงสตว ลนจ ลำาไย ชากาแฟและสปปะรดเปนพชทสรางรายไดใหกบคนในพนทขณะทอณหภมเฉลยมการเพมขนจะสงผลเลกนอยตอการเจรญเตบโตของขาวขาวโพดและสปปะรดซงเปนพชทตองอาศยอณหภมทพอเหมาะสำาหรบการเจรญเตบโตหากเกดการเปลยนแปลงปรมาณฝนอาจทำาใหผลผลตตกตำาและไมออกผลอยางทตองการ อกทงตองคำานงถงการกระจายตวของฝนควบคกนไปในป2552การผลตสบปะรดไดรบความเสยหายอยางรนแรงถง 90%และนาขาวสวนใหญถกทงเนองจากความแหงแลง สวนลนจกมความเปราะบางตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเชนกน เนองจากเปนพชทตองการอณหภมตำากวา15องศาเซลเซยสเปนเวลาอยางนอย100ชวโมงเพอออกดอกในชวงฤดหนาวตงแตเดอนพฤศจกายนถงธนวาคม และในป 2552 นนอณหภมเฉลยตำาสดมากกวา20องศาเซลเซยสสงผลใหผลผลตของลนจประมาณ50%เกดความเสยหายนอกจากนพชกาแฟกไดรบผลกระทบจากอณหภมทสงกวา25องศาเซลเซยส จากการสำารวจเกษตรกรจากเมองเชยงรายประมาณ 450 คนพบวาประมาณ50%มอายมากกวา50ปซงเกษตรกรทมอายมากจะมความไวตอความ



เสยหายทงทางกายภาพและสงแวดลอมของแหลงทองเทยวเชนเดยวกน

สขภาพ

ไขเลอดออกและมาลาเรยเปนโรคในเขตรอนทมความสำาคญทเกดจากเชอไวรสทมาจากยง เมองเชยงรายไดรบการปองกนการแพรกระจายของการตดเชอไขเลอดออกเพราะคณลกษณะของพนททเปนทสงและสภาพภมอากาศทคอนขางเยนแตอยางไรกตามในปทผานมาจำานวนของการตดเชอไดเพมขนจากมผปวย35คนเปน75คนตอประชากรแสนคน(จากป2006และ2008)ปจจยทนำาไปสการตดเชอคอการเกดการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศอณหภมทเพมขนชวยเพมการแพรกระจายของยงทมไวรส และชวยใหการสบพนธและวงจรชวตมความสมบรณมากขน แมจะอยในชวงฤดหนาว อกทงการพฒนาเศรษฐกจและสงคมนำาไปสการเพมขนของการยายถนของประชากรในประเทศและขามพรมแดน ซงสามารถเปนตวนำาไขสายพนธใหมๆของโรคเขามาดวย

รอนขณะททำางานนอกบานมากขนดงนนอากาศรอนมแนวโนมทจะมผลกระทบตอสขภาพโดยตรงตอเกษตรกรในขณะทระยะเวลาในการทำางานลดลงผลการศกษานสนบสนนผลทไดจากการประเมนความเปราะบาง ความสามารถในการปรบตวของเกษตรกรนนมคอนขางตำาผนวกกบการสนบสนนทคอนขางนอยจากทางรฐบาลความเขาใจและความตระหนกของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเปนสงสำาคญสำาหรบเกษตรกรทจะปรบตว แหลงนำา การบรหารจดการนำาและการขยายระบบชลประทานเปนขอเสนอแนะบางสวนทไดจากประชมกลมยอย

การทองเทยว

เมองเชยงรายเปนเมองทไดรบความนยมเปนทพกผอนในชวงวนหยดของนกทองเทยวทงชาวไทยและตางประเทศ โดยเฉพาะอยางยงในชวงฤดหนาวตงแตเดอนตลาคมถงเดอนกมภาพนธ จากการศกษาชใหเหนวาพนทหรอสถานททองเทยวสวนใหญอยนอกเมอง39.2%เปนพนทธรรมชาต24.5%เปนพนททองเทยวทางวฒนธรรม18%เปนพนทสนทนาการและ15%เปนพนทการทองเทยวเชงเกษตรระดบการดงดดของแตละทขนอยกบการใหบรการของระบบนเวศและความสมบรณของพนท การเสอมโทรมของระบบนเวศทางธรรมชาตโดยทวไปเกดจากกจกรรมและการพฒนาของมนษยอกทงยงมการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเปนตวเรงอกทางหนง สวนใหญนกทองเทยวจะใหความสนใจกบการทองเทยวในพนทสามเหลยมทองคำาดอยตงนำาตกขนกรณและภชฟากจกรรมการพายเรอไปตามแมนำาโขงนทรรศการแสดงดอกไมกจกรรมทเกยวของกบนำาและสมผสหมอกและความหนาวตามลำาดบและจากความแปรปรวนของอณหภมตำาเฉลยและฝนเมอไมกปทผานมาสงผลกระทบตอรปแบบการทองเทยวโดยตรงรวมถงการออกดอกของดอกไมเมองหนาวประจำาปตำาลงสำาหรบปรากฏการณธรรมชาตหมอกอกทงปรมาณนำามากเกนไปในแมนำาโขงสงผลกระทบตอกจกรรมพายเรอรวมถงเหตการณสภาพอากาศรนแรงรวมทงพายลกเหบและลมและนำาทวมฉบพลนสงผลใหเกดความ



ลกษณะของสภาพอากาศทเปนปญหา

1. อณหภมสงขน/ความรอน

• อณหภมสงสดเฉลยตำาสด

เฉลย และอณหภมเฉลยมแนวโนมเพมขน

• จำานวนวนทมอากาศรอนเพม

มากขน

• ชวงฤดหนาวสนลง

กลมเสยง/เปราะบาง

• ภาคการเกษตรแรงงาน/เกษตรกรท

ตองทำางานกลางแจง

• ภาคการทองเทยวแหลงทองเทยว

ธรรมชาต เชน นำาตก/แมนำา สวนไมดอก

• ผประกอบการทองเทยว หรอผคาขาย

บรเวณดงกลาว

• สขภาพ : เดกเลก ผสงอาย และผพการ

ความเสยง/ผลกระทบทเกดขน

• แรงงาน/เกษตรกรไมสามารถทำางานกลางแจงไดเนองจากอากาศรอนมาก

• สงผลตอการออกดอกและตดผลของไมผล เชน ลนจ ลำาไยรวมทงคณภาพผลผลตลดลง

ทำาใหเกษตรกรมรายไดลดลง

• เกษตรกรเกดภาระหนสน จากการกยมเงนเพอทำาการเกษตร แตมรายไดไมเพยงพอ

• เนองจากเชยงรายเปนแหลงทองเทยวทนกทองเทยวนยมมาในชวงอากาศเยน ถาอณหภม

มแนวโนมสงขน อาจสงผลตอจำานวนนกทองเทยว และฤดการทองเทยวทสนลง

• สขภาพจต (หงดหงด อารมณเสยงาย) และสขภาพกาย (เปนผดผนคน ผวหนงอกเสบ)

โดยเฉพาะผพการ หากไมไดรบการดแลอยางด อาจทำาใหมการตดเชอราซำาได เนองจาก

สวนใหญไมสามารถชวยเหลอตนเองได ตองการคนดแล

• อาหารบดและเนาเสยไดงาย เสยงตอการเกดอาการทองเสย/ทองรวง

• สภาพอากาศแปรปรวน เชน รอนจด และมฝนทำาใหปวยเปนโรคหวดไดงาย

• สภาพอากาศทอนขนจะเหมาะแกการแพรพนธของยง ซงเปนพาหะนำาโรคมาลาเรย และ

ไขเลอดออก จงอาจทำาใหโรคทงสองเกดการระบาดไดบอยครงขน

ตารางสรปความเปราะบางของเมองเชยงรายจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ




2. ภยแลงและฝนทงชวงนานขน


• ภาคการเกษตร

• แหลงทองเทยวทางธรรมชาต เชน

นำาตก/แมนำา และผประกอบ- การทอง

เทยว หรอผคาขายบรเวณดงกลาว

• ชมชนแออด

• คนชรา ผปวยทเปนโรคภมแพ กอ

ใหเกดอาการแสบตา แสบจมก และคน

ตามผวหนง


• พนททเหมาะสมกบการเกษตรลดลง และในบางพนทไมสามารถทำานาปรงได

• ปญหาการแยงชงนำา ทงเพอการอปโภคกบภาคการเกษตรหรอระหวางเกษตรกรดวยกนเอง

• ตนทนการผลตเพมสงขนจากการจดหานำา และใชสารเคมหรอฮอรโมนเพอเรงการเจรญ

เตบโตใหทนกอนเกดปญหาภยแลง

• ผลผลตตกตำา/เสยหาย เสยงตอการขาดทนของเกษตรกร เนองจากการกระจายตว

• ของฝนอาจสงผลกระทบตอปรมาณและคณภาพของผลผลต

• ผลผลตทางการเกษตรทเสยหาย มกจะถกเผา เพอเปนการลดตนทนในการกำาจด กอน

การปลกพชรอบใหม ทำาใหเกดมลภาวะทางอากาศ (ควนไฟ) สงผลตอสขภาพของประชาชน

ในเมอง

• ผประกอบการไมสามารถใหบรการการทองเทยวบางชนดได เชน การลองแมนำาโขง/กก

สงผลตอรายได

• จำานวนนกทองเทยวลดลง ในชวงหนาแลง

• เนองจากนำาประปายงบรการไมครอบคลมทวทกพนท โดยเฉพาะในชมชนแออด และ

พนทรอบนอก ยงตองอาศยนำาบาดาล ซงในชวงหนาแลงระดบนำาบาดาลกลดลงดวย จน

อาจขาดแคลนนำาสะอาดเพอการบรโภค อปโภคโดยทวไป สงผลตอสขภาพได

• อากาศทแหงแลง ปรมาณนำาฝนทนอย และความชมชนของพนทนอยลง จะทำาใหการ

เผาไหมเกดขนไดอยางรวดเรว หากไมมการควบคมอยางใกลชดอาจทำาใหการเผาไหมและ

การเกดหมอกควนรนแรงมากขน ทำาใหสงผลตอการเปนโรคทางเดนหายใจ เชน หอบหด

ภมแพ ระคายเคอง




3. ฝนตกชกมากขนในชวงฤดฝน

• จำานวนวนทฝนตกเฉลยตอ

เดอนชวงหนาฝนเพมขน

• นำาทวม/นำาหลาก โดยเฉพาะ

ชวงทฝนตกชก

• ดนโคลนถลม


• เกษตรกร และพนทการเกษตร

• แหลงทองเทยวทางธรรมชาต และ

ผประกอบการทองเทยว หรอผคาขาย


• กลมเดก คนชรา และผพการ

• ชมชนทราบลมตำา และทตงอยรมแม

นำากรณ/แมนำากก

• ชมชนนำาลด ชมชนทวสก ชมชนบาน

ดอย

• พนทเชงเขาซงเปนยานชมชนแออด

เชน ชมชนวดพระแกว ชมชนราชเดช

ดำารง ชมชนเจดยอด


• ผลผลตเปนเชอราไดงาย

• นำาหลาก/ดนโคลนถลมในพนทการเกษตร ทำาใหผลผลตทางการเกษตรตกตำา หรอเสย

หาย สงผลตอรายไดของเกษตรกร

• การงดกจกรรมและการบรการดานการทองเทยวบางอยาง ความยากลำาบากในการเดน

ทางไปยงแหลงทองเทยวทำาใหนกทองเทยวลดลง สงผลตอรายไดของผประกอบการในพนท

ทอาจลดลง

• แหลงทองเทยวไดรบความเสยหาย หรอ เกดความสกปรก

• นำาหลากและทวมขง ดน/โคลนถลมพนททเปนทอยอาศย สงผลกระทบตอชวตและทรพยสน

• ความชนและฝนทเกดขน จะเปนแหลงเพาะพนธยงทเหมาะสม อาจทำาใหเกดการระบาด

ของโรคไขเลอดออกและมาลาเรยไดบอยขน

• เสยงตอการเกดโรคทมากบนำาและสตว เชน โรคฉหน นำากดเทา หรอโรคผวหนง

• สภาพอากาศแปรปรวน และมฝน อาจทำาใหปวยเปนโรคหวดไดงาย

• การสขาภบาล และความสะอาด




4. วาตภยและพาย

• ชวงระยะความแลงททอด

ยาวออกไปกบอณหภมความรอนทเพม

ขน อาจนำาไปสการเกดพายรนแรง รวม

ทงการเกดลกเหบทมขนาดใหญ


• เกษตรกรและพนทการเกษตร

• แหลงทองเทยวทางธรรมชาต และ

ผประกอบการทองเทยว หรอผคาขาย


• พนทชานเมอง เชน ตำาบลนางแล


• พนทและผลผลตทางการเกษตรไดรบความเสยหายจากพาย และลกเหบ สงผลตอรายได

ของเกษตรกร

• การงดกจกรรมและการบรการดานการทองเทยวบางอยาง

• ความยากลำาบากในการเดนทางไปยงแหลงทองเทยว

• แหลงทองเทยวไดรบความเสยหาย จนอาจไมสามารถทองเทยวได

• สงผลตอรายไดของผประกอบการในพนท

• เกดความเสยหายตอชวต และทรพยสน บานเรอน เชน หลงคาบานพงจากลกเหบ หรอ

ถกลมพายพด



จากขอมลขางตนพจารณารวมกบขอมลดานสารสนเทศแลวสามารถแสดงแผนภาพความเสยงทางกายภาพจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของเมองเมองเชยงรายไดดงน

พéนทเสยงตอภยแลŒงจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศãนบรเวณเมองเชยงราย

พนทเมองเชยงรายสวนใหญมความเสยงตอภยแลงในระดบนอย โดยครอบคลมพนทหมบานจำานวน182หมบานรวมพนท727.56ตร.กม.รองลงมาคอระดบสงครอบคลมพนทหมบานจำานวน15หมบานรวมพนท493.56ตร.กม.และและระดบปานกลางซงครอบคลมพนทหมบานจำานวน 24 หมบาน รวมพนท294.69ตร.กม.ตามลำาดบ พนทเกษตรกรรมทเสยงตอภยแลง สวนใหญมความเสยงอยในระดบปานกลาง(295.6ตร.กม.)สง(92.0ตร.กม.)และนอย(32.7ตร.กม.)โดยพนทเสยงตอภยแลงในระดบสงไดแกพนทเกษตรกรรมทเปนไรนาสวนผลไมเกษตรบนทสงและไรสปปะรดโดยมพนท76.7,14.6,0.5และ0.2ตารางกโลเมตรตามลำาดบ เมอจำาแนกการกระจายตวของประชากรตามความออนไหวในพนทเสยงตอภยแลงบรเวณเมองเชยงรายพบวาสวนใหญเปนพนททมความออนไหวนอยมความหนาแนนประชากรปานกลางและมความเสยงตำา

á¼¹·ÕèáÊ´§¾×é¹·ÕèàÊÕèÂ§µ‹ÍÀÑÂáÅŒ§¢Í§àÁ×Í§àªÕÂ§ÃÒÂ

แผนทแสดงพนทเสยงตอภยแลงของเมองเชยงราย

á¼¹·ÕèáÊ´§¾×é¹·ÕèàÊÕèÂ§µ‹ÍÀÑÂáÅŒ§¢Í§àÁ×Í§àªÕÂ§ÃÒÂ

แผนทแสดงพนทเสยงตอภยแลงของเมองเชยงราย



การกระจายตวของกลมประชากรตามความออนไหวในพนทเสยงตอภยแลงบรเวณเมองเชยงราย

การกระจายตวของกลมประชากรพนทการเกษตรเสยงตอภยแลงในบรเวณเมองเชยงรายพนทการเกษตรเสยงตอภยแลงในบรเวณเมองเชยงราย



พéนทเสยงตออทกภยจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศãนบรเวณเมองเชยงราย

พนทเมองเชยงรายสวนใหญมความเสยงตออทกภยระดบปานกลาง โดยครอบคลมพนทหมบานจำานวน151หมบานรวมพนท1,072.84ตร.กม.รองลงมาคอระดบนอยครอบคลมพนทหมบานจำานวน52หมบานรวมพนท322.24ตร.กม.และและระดบสงซงครอบคลมพนทหมบานจำานวน15หมบานรวมพนท134.91ตร.กม.ตามลำาดบ พนทเกษตรกรรมทเสยงตออทกภย สวนใหญเปนพนทมความเสยงตออทกภยในระดบนอย (242.26ตร.กม.)ปานกลาง (167.07ตร.กม.)นอยมาก(10.67ตร.กม.)และสง(0.25ตร.กม.)โดยพนทเสยงตออทกภยสวนใหญจะเปนพนทสวนผลไมไรนาไรสปปะรดเกษตรบนทสงบอเลยงสตวนำาและแปลงปลกปาตามลำาดบ เมอจำาแนกการกระจายตวของประชากรตามพนทออนไหวตออทกภยบรเวณเมองเชยงราย พบวา พนทในเขตเทศบาลสวนใหญเปนพนททมความออนไหวนอย มความหนาแนนประชากรตำาและมความเสยงปานกลาง สวนภายนอกเขตเทศบาล สวนใหญเปนพนททมความออนไหวสง ความหนาแนนประชากรตำาและความเสยงตำา

แผนทแสดงพนทเสยงตออทกภยของเมองเชยงราย



พนทการเกษตรทมความเสยงตออทกภยในบรเวณเมองเชยงรายพนทการเกษตรทมความเสยงตออทกภยในบรเวณเมองเชยงราย

การกระจายตวของกลมประชากรตามความออนไหวในพนทเสยงตออทกภยบรเวณเมองเชยงราย



บทท 6 กรอบก�รรบมอตอก�รเปลยนแปลงสภ�พภมอ�ก�ศ การกำาหนดยทธศาสตรการรบมอตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศนนจำาเปนตองทำาความเขาใจเรองของการรบมอของเมองตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศซงสามารถทำาใหเขาใจไดงายๆโดยใชกรอบการเสรมสรางการรบมอของเมองตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ(TheClimateResilienceFramework)ซงเรมตนจากตองเรมจากการทำาความเขาใจเรองความเปราะบางของเมอง โดยจะตองเขาใจกอนวา เมองประกอบไปดวย3สวนคอ1)บคคลองคกรหรอหนวยงาน2)ระบบโครงสรางพนฐานและระบบนเวศวทยาและ3)วถปฏบตกฎหมายนโยบายซงทง3สวนนเชอมโยงกนอยางเปนระบบอกทงตองเขาใจและรบรวาผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทเมองตองเผชญนนมอะไรบาง ซงจะทำาใหเราเขาใจวา องคประกอบใดของเมองทมความเปราะบาง กระบวนการเหลานจำาเปนตองอาศยผทเกยวของมารวมแลกเปลยนเรยนรซงกนและกนโดยมการนำาองคความรทองถนหรอภมปญญาทองถนมาใชรวมกบองคความรทางวทยาศาสตรซงกระบวนการนมความสำาคญอยางยง

เมอทราบถงประเดนของความเปราะบางทเมองกำาลงเผชญอย เราจำาเปนตองทราบวาการเสรมสรางของเมองเพอรบมอตอผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเพอใหเมองมการพฒนาทมประสทธภาพนน ทง 3 องคประกอบของเมองตองประกอบไปดวยคณลกษณะทดดงน

บคคล องคกร หรอหนวยงาน

1)การทบคคลองคกรหรอหนวยงานสามารถกลบมาทำาหนาทของตนไดภายในระยะเวลาอนรวดเรวหลงจากเผชญภยพบต(Responsiveness) 2)การทบคคลองคกรหรอหนวยงานสามารถเรยนรจากความผดพลาดในอดตแลวนำามาปรบปรงใหเกดการรบมอทดขนทำาใหสามารถแยกแยะปญหาคาดการณและวางแผนการรบมอลวงหนาได(CapacitytoLearn) 3) การทบคคล องคกร หรอหนวยงานสามารถแยกแยะ/จดลำาดบความสำาคญของการดำาเนนงานตางๆ ได รวมถงความสามารถในการระดมทรพยากรทจำาเปนในยามเกดภยทงจากภายในหนวยงานของตน หรอจากหนวยงานภายนอกอนๆ(Resourcefulness)

ระบบâครงสรŒางพéน°านและระบบนเวศ

1)การทระบบโครงสรางพนฐานและระบบนเวศวทยายงสามารถทำาหนาทตอไปไดถงแมวาไมสามารถทำางานไดตามปกต(SafeFailure) 2)ระบบโครงสรางพนฐานและระบบนเวศตองมระบบหรอแนวทางสำารองอนๆไวเมอเผชญภย(ModularityandRedundancy) 3) ระบบโครงสรางพนฐานและระบบนเวศ ตองมความหลากหลาย และสามารถตอบสนองความตองการของประชากรในเมองได(Flexibility&Diversity)



วถปฏบต

1)มขอมลทชดเจนและทกคนสามารถเขาถงขอมลเหลานนได(Informa-tion) 2)ทกคนมสทธในการใชหรอจดสรรทรพยากร(Access(Rights/Entitle-ments)) 3) ตองมาจากการตดสนใจทมความโปรงใสและยตธรรม (Decision-Making)

จากกรอบแนวคดดงกลาวสามารถนำามาใชเพอเปนแนวทางในการกำาหนดยทธศาสตรในการดำาเนนการรบมอตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของเมองไดโดยเมอทราบประเดนความเปราะบางแลวนำามาจดลำาดบความสำาคญของปญหาวาปญหาใดควรจะไดรบการแกไขกอนและหลงแลวจงเรมดำาเนนโครงการรวมกบการตดตามตรวจสอบและประเมนผลและตองกลบมารวมแลกเปลยนเรยนรอกครงเพอเพมความรและวเคราะหสงทดำาเนนการไปวาสามารถสรางการรบมอใหกบเมองไดมากนอยเพยงใด



บทท 7 ยทธศ�สตรก�รรบมอกบก�รเปลยนแปลงสภ�พภมอ�ก�ศของเมองเชยงร�ย ผลจากการศกษาตางๆทงจากการศกษาการเปลยนแปลงสความเปนเมองและการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทแนวโนมแปรปรวนเพมขนในอนาคต รวมถงการประเมนความเปราะบางของเมองเชยงรายจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและจากการประชมแลกเปลยนความคดเหน(SharedLearningDialogue)คณะทำางานเลงเหนวาภาคสวนสำาคญทจะไดรบผลกระทบจากปญหาดงกลาวคอการเกษตรและการทองเทยวซงเปนเศรษฐกจหลกของเมองเชยงรายรวมทงปญหาดานสขภาพจากการขาดแคลนนำาและสภาพอากาศทแหงแลงและจากอทกภยทจะเกดขน คณะทำางานจงไดรวมกนพฒนายทธศาสตรการรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของเมองเชยงรายขนมา โดยมงหวงใหคนในเมองเชยงรายมความรความเขาใจเกยวกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และผลกระทบทจะเกดขนเพอใหสามารถปรบตวและรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศไดทงนทางคณะทำางานไดพฒนายทธศาสตรการรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของเมองเชยงรายโดยสอดรบกบประเดนยทธศาสตรของเมองเชยงราย3ประเดนคอ 1.ภาคการเกษตรมงเนนในเรองการสงเสรมเกษตรเมอง(เกษตรอนทรย)เพอสงเสรมใหเกษตรกรรอบเมอง และคนจนเมองมอาชพและรายได รวมทงเพอเพมความมนคงทางดานอาหารใหกบชมชนเมอง 2.ภาคการทองเทยวมงเนนการเสรมสรางศกยภาพของผประกอบการโดยเฉพาะผประกอบการทองถนใหตระหนกถงผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และสงเสรมการใหบรการการทองเทยวสเขยวและเปนมตรกบสงแวดลอม

รวมทงการสรางแหลงทองเทยวใหมๆทสามารถเปนแหลงทองเทยวไดตลอดปโดยเนนการทองเทยวเชงอนรกษ 3. ดานสขภาพ มงเนนการสงเสรมการมสวนรวมระหวางองคกรปกครองสวนทองถนในการพฒนาพนทเพอลดปจจยเสยงทอาจกอใหเกดโรคตดตอและโรคระบาดจากสภาพอากาศ รวมทงการเสรมสรางพฤตกรรมสขภาพระดบชมชน ใหสามารถปรบตวและรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ 4.ดานการบรหารจดการนำามงเนนเสรมสรางศกยภาพเครอขายความรวมมอกบหนวยงานทเกยวของดานการบรหารทรพยากรนำา ในการจดทำาระบบฐานขอมลดานทรพยากรนำา ใหมความทนสมย และถกตองเชอถอได และพฒนาเครอขายเพอรวมกนจดทำาแผนการรบมอดานทรพยากรนำาในระดบพนท

โดยกรอบแนวคดการพฒนายทธศาสตรการรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของเมองเชยงรายจากการรวมแลกเปลยนเรยนรและประกอบกบผลทไดจากการดำาเนนงานในพนทประกอบกบการวเคราะหและคาดการณลกษณะสภาพอากาศขางตนทงนคณะทำางานของเมองเชยงรายไดรวมกนพฒนายทธศาสตรการรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของเมองเชยงรายขนโดยมงหวงเพอเพมความรความเขาใจเกยวกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และผลกระทบทจะเกดขนเพอใหสามารถปรบตวและรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศไดยทธศาสตรการรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของเมองเชยงรายมรายละเอยดดงตอไปน



กรอบแนวคด การพฒนายทธศาสตรการรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเมองเชยงราย

การรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของเมอง (Resilience)

การปรบตว (Adaptation)

ลดผลกระทบ(เตรยมการปองกน)

ลดความเดอดรอน(เพมขดความสามารถ)

การลดการปลอยกาซเรอนกระจก(Mitigation)

ภมปญญาทองถน กลไกทางเศรษฐกจและสงคม นโยบาลรฐบาล

ชมชน นกวชาการ ภาครฐ

การศกษาและประเมนความเสยงของชมชนและภาคสวนตาง ๆ - เกษตร ทองเทยว สขภาพ -

(Vulnerability Assessment and Sector Study)

ประเมนความเสยงของชมชนตอผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

ประเมนขดความสามารถในการรบมอและปรบตวของแตละภาคสวนและชมชน



คณะทำางานไดกำาหนดวสยทศนพนธกจเปาประสงคและยทธศาสตรการรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของเมองเชยงรายมรายละเอยดดงตอไปน

วสยทศน

ทกภาคสวนในอำาเภอเมองเชยงรายมความรความเขาใจสามารถปรบตวเขากบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ

พนธกจ

1.ผลกดนใหมศนยประสานงานดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศเพอเปนองคกรหลกในการประสานงานและความรวมมอใหครอบคลมหนวยงานภาคทเกยวของรวมทงเปนศนยในการเสรมสรางกระบวนการเรยนรดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศแกภาคสวนตางๆ และประชาชนทวไปทสนใจ เพอใหเกดความรความเขาใจในเรองการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและผลกระทบทเกดขน 2.สรางความรวมมอและการประสานงานขององคกรภาคทเกยวของดานการบรหารจดการทรพยากรนำาในระดบลมนำาทงตนนำากลางนำาและปลายนำาโดยสรางเครอขายและการมสวนรวมของผใชนำาครอบคลมทงลมนำา เพอสามารถแลกเปลยนขอมลและสามารถแกปญหาไดอยางเปนระบบรวมถงการอนรกษและฟนฟทรพยากรธรรมชาตทเปนแหลงตนนำาแหลงนำาตางๆรวมทงการอนรกษความหลากหลายทางชวภาพ 3.ผลกดนและสงเสรมใหภาคการเกษตรโดยสงเสรมการทำาเกษตรอนทรยและเกษตรเมอง เพอสรางความมนคงทางดานอาหาร และวางแผนการตลาดเพอเพมแรงจงใจในการดำาเนนการ 4. ผลกดนใหมการจดทำาแผนแมบทดานการทองเทยวเชงอนรกษ เพอสง

เสรมการทองเทยวทเปนมตรกบสงแวดลอม รวมทงการเสรมสรางความตระหนกแกผประกอบการทองเทยวในพนท 5.สรางพฤตกรรมสขภาพระดบชมชนใหสามารถปรบตวและรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและมกลไกการสนบสนนระดบทองถน

เปาประสงค

1.หนวยงานภาคไดรบการพฒนาศกยภาพและมแผนงานทชดเจนเพอเสรมสรางการเรยนรเรองการเปลยน แปลงสภาพภมอากาศ เพอใหประชาชนตระหนกและสามารถปรบตวไดอยางตอเนองและเหมาะสม 2.หนวยงานภาคไดรวมลงนามในขอตกลง(MoU)เพอใหความรวมมอในการประสานงานทางดานการรบมอตอการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ 3.เมองมระบบการบรหารจดการนำาทสอดคลองกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศทมความเชอมโยงตอการประกอบอาชพทางการเกษตรและการทองเทยว 4.เมองมการบรหารจดการตามหลกธรรมาภบาลมการจดระเบยบชมชนและโครงสรางพนฐานทสอดคลองกบการพฒนาและสงเสรมสขภาพของประชาชนและคณภาพชวตในดานอนๆ 5.เมองมการอนรกษและฟนฟทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมรวมถงการอนรกษความหลากหลายทางธรรมชาตทมอยในเมอง



-สรางอาสาสมครเพอเปนแกนนำาในชมชมในการสอสารและประสานงานในพนท -ถายทอดความรดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศสชมชนเชงรก 3.เพอสงเสรมการอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมรวมทงความหลากหลายทางชวภาพรวมทงสงเสรมการพฒนาสการเปนเมองปลดปลอยคารบอนตำา(Lowcarboncity)มแนวทางการดำาเนนงานดงน -การอนรกษแหลงตนนำาและแหลงทรพยากรธรรมชาตคมครองและฟนฟพนทอนรกษระบบนเวศและความหลากหลายทางชวภาพอยางยงยน -ปรบปรงพนทเสอมโทรมและเพมพนทสเขยว -ควบคมและลดปรมาณมลพษจากขยะนำาเสยกลนและเสยง -สงเสรมการผลตและธรกจทเปนมตรกบสงแวดลอม -ปองกนและแกไขปญหาหมอกควนและภาวะมลพษทางอากาศ

ยทธศาสตรท2สงเสรมเกษตรในเมองและเกษตรอนทรยวตถประสงค 1. เพอสงเสรมใหเกษตรกรรอบเมอง และกลมคนจนหรอผมรายไดนอยสามารถประกอบอาชพและมรายไดเพยงพอรวมทงเพมความมนคงทางดานอาหารใหกบเมองเชยงรายมแนวทางการดำาเนนงานดงน - จดทำาฐานขอมลเกษตรกรและการทำาการเกษตรในพนทอำาเภอเมองเชยงราย -สงเสรมการผลตและการใชปยอนทรยเพอลดการใชสารเคม -การอบรมเพอเสรมสรางขดความสามารถของเกษตรกรในกลมเปาหมาย - พฒนาแปลงสาธตการเกษตรในพนทรวมทงพฒนาความรและงานวจยทางการเกษตร -การเพมผลตภาพและคณภาพการผลตสนคาเกษตร

ยทธศาสตรการรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศของเมองเชยงราย

ยทธศาสตรท1การเสรมสรางศกยภาพแกหนวยงานภาคและประชาชนใหมความรความเขาใจและความตระหนกในเรองการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและผลกระทบทจะเกดขนกบเมองวตถประสงค 1. เพอใหหนวยงานภาค และประชาชนเกดความตระหนกเกยวกบผลกระทบจากการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ ทอาจเกดขนในรปแบบตางๆ เพอใหสามารถรบมอและปรบตวไดอยางเหมาะสมมแนวทางการดำาเนนงานดงน - จดตงศนยประสานงานดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ เพอเปนศนยในการรวบรวมบรหารจดการ และเชอมโยงขอมลดานสภาพอากาศ และขอมลอนๆทเกยวของจากหนวยงานภาคตางๆรวมทงเปนศนยในการใหความรและฝกอบรมเรองการเปลยน แปลงสภาพภมอากาศใหกบหนวยงานระดบตางๆ และภาคสวนตางๆ - เสรมสรางศกยภาพบคลากรของเจาหนาทรฐ องคกรปกครองสวนทองถนและภาคเอกชนในเรองของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ - เปนหนวยงานหลกในการตดตามประเมนผลการขบเคลอนตามแผนยทธศาสตรผลสำาเรจโครงการปญหาอปสรรคและขอเสนอแนะตางๆ 2.เพอเสรมสรางการมสวนรวมของภาคเครอขายในการเตรยมความพรอมและรบมอกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ และผลกดนใหเปนวาระจงหวดเชยงรายมแนวทางการดำาเนนงานดงน - สรางเครอขาย/กลไกความรวมมอในระดบชมชน และหนวยงานโดยการลงนามในขอตกลง (MoU) ทงในเรองของการเตอนภย การอนรกษทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมและอนๆ



2.เพอสงเสรมใหมการบรหารจดการนำาทเหมาะสมและสามารถนำามาใชในการทำาเกษตรเมองและเกษตรรอบนอกไดอยางเหมาะสมและเพยงพอมแนวทางการดำาเนนงานดงน -พฒนาและจดหาแหลงนำาสำารองใหสามารถเกบกกนำาเพอทำาการเกษตร -สงเสรมใหทองถนมการวางแผนการจดการนำาอยางมสวนรวมกบเกษตรกร 3.เพอสงเสรมใหเกดการทำาการเกษตรในพนทเมองซงมบรเวณจำากดและสงเสรมพนทสเขยวในเมองดงน - การอบรมเพอสรางความรความเขาใจถงความสำาคญและการทำาการเกษตรในพนทจำากด

ยทธศาสตรท3สงเสรมการทองเทยวเชงอนรกษวตถประสงค 1. ปรบปรงแหลงทองเทยวและพฒนารปแบบการทองเทยวใหเหมาะสมกบสภาพอากาศและพนทมแนวทางการดำาเนนงานดงน -จดทำาแผนแมบทการพฒนาและการสงเสรมการทองเทยวเชงอนรกษของจงหวดและทองถนทสอดคลองกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศโดยการมสวนรวมของภาค -สรางกลไกการบรหารจดการแหลงทองเทยวและพฒนารปแบบการทองเทยวโดยชมชนในพนทมสวนรวมในการบรหารจดการ 2.สรางความรวมมอระหวางองคกรปกครองสวนทองถนและผประกอบการในการพฒนาการทองเทยวทเปนมตรกบสงแวดลอมมแนวทางการดำาเนนงานดงน -พฒนาความรความเขาใจของผประกอบการและชมชนในเรองของการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและการจดการการทองเทยวอยางยงยน

-สรางความรวมมอกบผประกอบการในการสงเสรมการขายสนคาและใหบรการดานการทองเทยวทเปนมตรตอสงแวดลอม -สงเสรมและจดระเบยบผประกอบการและชมชนทใหบรการดานการทองเทยวในพนท

ยทธศาสตรท 4 ยกระดบคณภาพชวตประชาชนใหสอดคลองกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศโดยเฉพาะดานสขภาพวตถประสงค 1.สรางความรความเขาใจดานการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศและผลกระทบใหกบชมชนมแนวทางการดำาเนนงานดงน - จดระเบยบชมชนหนาแนน พนทกลมเสยงทมฐานะยากจน ใหมความปลอดภยในชวตและทรพยสน -สงเสรมใหชมชนการพฒนาระบบเตอนภยโดยใชเทคโนโลยทเหมาะสม - สงเสรมการจดทำาแผนชมชน และแผนสขภาพทสอดคลองกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศ -สรางขดความสามารถในการเฝาระวงปองกนควบคมโรควนจฉยและดแลรกษาพยาบาลอยางเปนระบบเพอปองกนปญหาการปวยและตายดวยโรคอบตใหมทรวมถงโรคทมการกลายพนธเปนสายพนธใหมและโรคระบาดซำาในคน



ยทธศาสตรท5การพฒนาการบรหารจดการทรพยากรนำาใหสอดคลองกบกบการเปลยนแปลงสภาพภมอากาศวตถประสงค 1.เสรมสรางศกยภาพเครอขายความรวมมอกบหนวยงานทเกยวของดานการบรหารทรพยากรนำาอาทกรมชลประทานกรมเจาทาเทศบาลเพอรวมกจกรรมดงน -จดทำาระบบฐานขอมลดานทรพยากรนำาความตองการใชนำาและแหลงนำาตนทนใหมความทนสมยและถกตองเชอถอได -พฒนาศกยภาพอปท.เครอขายและกลมเสยงเพอรวมกนจดทำาแผนการรบมอดานทรพยากรนำาในพนท


ส¶าบนสงแÇ´ลŒอมä·ย16/151 เมองทองธาน ถ.บอนดสตรท ต.บางพด อ.ปากเกรด จ.นนทบร 11120

โทร. (66 2) 503 3333 ตอ 304 แฟกซ (66 2) 504 4826-8

http://www.tei.or.th http://www.thaicity-climate.org

http://www.acccrn.orghttp://www.facebook.com/UrbanClimateResilienceThailand

http://www.facebook.com/ACCCRNTHAILANDhttp://www.facebook.com/M-BRACE

Front-Back Cover [Chiang Rai].indd 2 9/12/2556 5:46:50

Chiang Rai City Climate Resilience Strategy_12 dec 13

Documents

Transcript of Chiang Rai City Climate Resilience Strategy_12 dec 13