CHĂM SÓC BÀN CHÂN Ở NGƯỜI CHĂM SÓC BÀN CHÂN Ở NGƯỜI

BỆNH ĐÁI THÁO ĐƯỜNGBỆNH ĐÁI THÁO ĐƯỜNG

Triệu Thị Ánh TuyếtKhoa Nội tiết & ĐTĐ BV Bạch Mai

NỘI DUNGNỘI DUNG

1. Nguyên nhân của biến chứng bàn chân và nguy

cơ loét cao

2. Một số tổn thương thường gặp

3. Cách thăm khám bàn chân

4. Kỹ thuật chăm sóc và xử trí vết thương bàn chân

5. Cách phòng các biến chứng bàn chân

6. Kết luận.

BIẾN CHỨNG BÀN CHÂN DO ĐÁI BIẾN CHỨNG BÀN CHÂN DO ĐÁI THÁO ĐƯỜNGTHÁO ĐƯỜNG

- Tỷ lệ mắc biến chứng bàn chân do đái tháo đường 4 đến 10%, khoảng 15 đến 20% bệnh nhân sẽ bị loét bàn chân trong suốt thời gian mắc bệnh.

- 85% loét bàn chân là nguyên nhân chính khiến bệnh nhân nhập viện, cắt cụt chi, tăng chi phí điều trị

BIẾN CHỨNG BÀN CHÂN DO ĐÁI BIẾN CHỨNG BÀN CHÂN DO ĐÁI THÁO ĐƯỜNGTHÁO ĐƯỜNG

- Biến chứng bàn chân ở người bệnh ĐTĐ là do kết hợp của nhiều yếu tố:

+ Biến chứng thần kinh làm giảm và mất cảm giác, vận động, tăng áp lực quá mức vùng bàn chân

+ Biến chứng mạch máu làm giảm tưới máu và chậm liền vết thương

+ Biến chứng nhiễm trùng…

NGUYÊN NHÂNNGUYÊN NHÂN

CÁC BIẾN CHỨNG BÀN CHÂN

MỘT SỐ HÌNH ẢNH BỆNH LÝ BÀN CHÂNMỘT SỐ HÌNH ẢNH BỆNH LÝ BÀN CHÂN

BN với nguy cơ loét caoBN với nguy cơ loét caoHỏi bệnh :

• TS loét• TS cắt cụt• ĐTĐ lâu ngày (> 10 năm)• KS ĐM kém (HbA1C > 9%)• Nhìn kém (già, bệnh lý mắt ĐTĐ)

JAMA 2005;293:217-28

BN với nguy cơ loét caoBN với nguy cơ loét cao

Khám:Biểu hiện bệnh ĐM ngoại biên• Đau cách hồi• Mất mạch chi• Bàn chân nhợt nhạt

BN với nguy cơ caoBN với nguy cơ cao

Khám:• BN đi giày có vừa?• Cảm giác, áp lực BC• Mất cảm giác• BD bàn chân• BL da tiền loét

Phát hiện các bệnh lý da tiền loétPhát hiện các bệnh lý da tiền loét

• Đỏ da kéo dài sau khi bỏ giày• Chai chân• Chai chân kèm theo chảy máu dưới

da• Vết dò• Ẩm ướt kẽ ngón, nhiễm nấm• Bệnh lý của móng

Areas of erythema that persist after removal of the shoe are an indication of excessive pressure from inappropriately fitted shoe gear. Over time, these areas of erythema are sites for callus and ulcer formation. Also note the excessively dry skin.

Đỏ da bàn chân sau khi đã bỏ giày

These nails are grossly hypertrophied from fungal infection in this patient with no prior access to podiatric care. Due to the increased pressure transmitted to underlying tissues, these nails can damage the nail bed which may then become secondarily infected and ulcerate.

Chai chân

Bàn chân Charcot với vết loét điển hình

Nấm kẽ chânNấm kẽ chân

Thăm khám bàn chânThăm khám bàn chân

1. Khám về da2. Mạch máu3. Thần kinh4. Cơ xương5. Dày dép có phù hợp?

Thay đổi màu sắc da

Bắt mạch chi dưới

Khám cảm giác

MonofilamentMonofilament

• Đặt thẳng góc mặt da• Ấn cong hình chữ C trong 1 giây• Tránh chỗ bị chai, sẹo, loét

Khám phản xạ gân gót

Thăm khám bàn chânThăm khám bàn chân

Hỏi về thói quen chọn giày dép

A. Loại giày đi hàng ngày

B. Giày đi thể dục

C. Giày chỉnh hình

D. Các loại giày đặc biệt

Nguyên tắc xử trí vết Nguyên tắc xử trí vết thương bàn chân thương bàn chân

1- Giảm tải2- Cắt lọc sạch, dẫn lưu hết mủ, dịch3- Băng vết thương

Cách phòng chống loét Cách phòng chống loét bàn chân cho BN ĐTĐbàn chân cho BN ĐTĐ

Hướng dẫn chăm sóc bàn chân Hướng dẫn chăm sóc bàn chân hàng ngày cho BNhàng ngày cho BN

• Không ngâm chân vào nước

• Kiểm tra nhiệt độ nước

• Rửa và lau khô các kẽ chân

• Không nên dùng thảo dược và thuốc mỡ

• Kiểm tra chân ở chỗ nhiều

ánh sáng, dùng gương khám chỗ khuất

Phát hiện:Phát hiện:

• Các vết thâm tím

• Các vết nứt

• Những chỗ phồng

rộp da

Phát hiện:Phát hiện:

GGót chân nứt nẻót chân nứt nẻ ChChai chân ai chân

Phát hiện:Phát hiện:

NgNgón chân co quắpón chân co quắp

Phát hiện:Phát hiện:

Chân lệch vẹo Chân CharcotChân lệch vẹo Chân Charcot

Phát hiện:Phát hiện:Nhiễm trùng bàn chânNhiễm trùng bàn chân

Hướng dẫn BN cHướng dẫn BN chăm sóc da hăm sóc da

• Kem bôi- tốt nhất là chai dạng bơm

• Bôi kem lên bàn chân – không bôi vào vết thương mở hoặc các kẽ chân

• Không dùng nước hoa

ChChăm sóc móng chânăm sóc móng chân

• Không để móng chân mọc quá dài

• Cắt thẳng dọc móng chân

• Giũa các cạnh sắc

• Nhờ bạn bè hoặc người thân

Điều trị nấm kẽ chân Điều trị nấm kẽ chân nhnhư thế nàoư thế nào

• Bôi dung dịch thuốc chống nấm vào các kẽ chân

• Bôi kem chống nấm lên bàn chân• Điều trị vùng bị tổn thương da

xung quanh

Điều trị nấm móngĐiều trị nấm móng

• Khó điều trị

• Giũa những móng chân dày

Hướng dẫn BN chọn Hướng dẫn BN chọn giày dépgiày dép

Hướng dẫn BN chọn Hướng dẫn BN chọn giày dépgiày dép

• Giày mềm, vừa sát chân

• Rộng và sâu ở phần mũi

• Đế cao su dày

• Gót không cao

• Đệm gót chắc chắn

• Buộc dây hoặc băng dán

• Lót trong nhẵn

Mua vào buổi chiềuĐo cả hai chânĐứng thử giàyĐi giày từ từ

Không bao giờ đi giày mới cả ngày

Hướng dẫn khiHướng dẫn khi m mua giua giàyày

Trước khi đi giầy, kiểm tra các vết

gồ, các vật còn sót lại trong giầy

Nên dùng loại tất nào?Nên dùng loại tất nào?

• Bằng len hoặc bông• Tất có độn (bông)• Mũi tất không chật• Đường may nổi

không thô, ráp• Tất cao đến đầu gối

không nên dùng

KẾT LUẬNKẾT LUẬN

- Đa số các vấn đề về bàn chân có thể phòng ngừa được bằng việc phát hiện của người bệnh và điều trị kịp thời của các nhân viên y tế có kinh nghiệm

- Kiểm soát tốt đường máu và các yếu tố nguy cơ giúp làm chậm sự xuất hiện và tiến triển của các biến chứng.

Xin trân trọng cảm ơn