geletterdheid

onlinegeletterdheid

• informatieomgeving: veranderend, rijp en groen, gigantisch, ongeordend, ..

• tekstsoorten: niet lineair, hypertekst, multimediaal, interactief

• informatiemiddelen veranderen: blog, website, apps, games,

• complexere (taal)taken in en buiten school: Locate, Evaluate, Synthesize, Communicate & participate

Digital natives

Kinderen moeten leren hoe ze computers en internet het best kunnen gebruiken en

hoe ze informatie opzoeken en beoordelen.

Anders dan vaak gedacht, kunnen veel kinderen dat niet, ook al zijn ze vanaf hun

geboorte vertrouwd met tablets.

Volkskrant, 19 sept. 2015 Aleid Truijens

• sommige leerlingen goed in traditioneel tekstbegrip en slecht in online tekstbegrip (Coiro, 2007)

• online tekstbegrip niet altijd te verklaren uit voorkennis en traditionele tekstbegriptoets (Coiro, 2011)

• strategieën die 'appeared to have no counterpart in traditional reading' (Afflerbach & Cho, 2010)

nieuwe (taal)vaardigheden

Diataal (Haquebord)

ORCA Nederlands (Clemens)

De Praktijk

stand van zaken

• Eindtermen/ Kerndoelen nog niet aangepast

• Methoden/ lesmateriaal niet aangepast

• SLO in beweging

• Leraren in beweging: docentontwikkelteams, workshops http://jeroenclemens.nl

• Overheid neemt onlinegeletterdheid serieus

taalvaardigheid: nederlands Ook kritisch teksten lezen en bespreken

en leren omgaan met het steeds grotere aantal informatiebronnen verdienen meer aandacht.

Digitale teksten en beelden komen steeds vaker in de plaats van papieren tekstvormen en

ook daar moeten leerlingen vaardig mee kunnen omgaan. Een digitale tekst lees en

schrijf je anders dan een tekst op papier en om via filmpjes informatie te kunnen verwerven

moet je begrijpend kunnen kijken en luisteren.

Informatievaardigheden Door de digitalisering van bronnen (…) kan

iedereen wereldwijd snel informatie publiceren en vinden. (…) is het belangrijk dat leerlingen kunnen beoordelen of informatie betrouwbaar

is. Om een leven lang te kunnen leren, is het essentieel informatie

beredeneerd te kunnen selecteren en te gebruiken en grote hoeveelheden data te

kunnen beheren en verwerken.

samen aan het werk

• Betekenisvol maken, koppelen leertaken

• Integreren in Nederlands, geen nieuwe cursus geletterdheid omvat onlinegeletterdheid

• Integreren met taken andere vakken, bv werkstukken

• Start bij innovators, m.n. Nederlands

uitgangspunten

aanpak

• Uitbreiden vanuit methode/ lesplan:

• paragraaf (zoek)strategieën schoolboek, ook online

• kritisch lezen offline en online

• synthese-opdracht

• Aansluiten

• gevoeld probleem: bronnen bij werkstuk

• Veranderen didactiek

• opdrachten aanpassen: bronnen aanvullen & verantwoorden

• modellen en samen achter computer hardop denken

• Leesstrategieën bv zoekstrategieën, zoekwoorden, zoekmachines

• Actief, gericht lezen op internet in hyperteksten

• Begrijpen: zoekpagina, multimediale tekst

• Evalueren / kritisch lezen (deugdelijkheid en bruikbaarheid)

• Synthetiseren: meerdere online bronnen > eigen tekst

uitbreiden vakdoelen

Praktijkvoorbeelden

MBO Koning Willem I College Middelbare Horeca SchoolManager/OndernemerHoreca,leerjaar3TonnievanDijk

Contekst (breed)In examenjaar werkstuk over leidinggeven (in het kader van Kerntaak 2). (..) theorie koppelen aan de toepassing en dit beargumenteren.

(Vanuit gevoeld probleem): Bijna alle studenten nemen één site, maken hier een samenvatting van (theorie) en vervolgens baseren zij de toepassing op slechts één bron.

LeerdoelenDe student verwerkt online-informatie uit minimaal drie bronnen. Nadruk ligt op synthetiseren.

VO Vathorstcollege Ne/Gs Klas 2 / Femke Pool

Integratie Nederlands - andere vakken

ContekstJe maakt bij geschiedenis een toets over de Industriële Revolutie. (..) Je bestudeert een schoolboektekst. Maar dit is een moeilijke schoolboektekst.

In deze opdracht leer hoe je op internet betrouwbare bronnen kunt vinden die extra informatie geven over de toetsstof.

LeerdoelenNa deze opdracht:.• Kan je hoofdzaken van bijzaken onderscheiden.• Kan je van hoofdzaken zoektermen maken. • Ben je je bewust van jouw manier om betrouwbare informatie

op het internet te vinden. • Weet je wat een betrouwbare bron is.

VO Vathorstcollege Ne/Gs Klas 2 / Femke Pool

Piter Jelles !mpulse Onderwerp: informatie zoeken op internetKlas: leerjaar 1 (mavo, havo, vwo) Ymkje Visser

Zoekmachines leren gebruiken

Docentontwerpteams: ontwerpen en onderzoeken

• lessen ontwerpen (gebruik materiaal anderen)

• test vooraf - lessen geven - test achteraf

• experiment- en controleklassen

• gesprekken docenten en leerlingen

• verbetercyclus

Hoe kunnen we aan de slag

we doen het zelf: innovatie op de werkvloer

• in school: leraren ontwerpen en onderzoeken samen

• landelijk/ regionaal: ontwerpgroep leraren: open inschrijving; online en meet-ups

• lerarenopleidingen: studenten mee-ontwerpen en onderzoeken

• workshops/ meetups; conferenties, bv HSN 2016

Wat wil je zelf?

Bedankt

http://jeroenclemens.nlcontact@jeroenclemens.nl

@jeroencl