Caillau, Guillon. Joannes Chrysostomus. Opera Omnia. 1835. Volume 18.

8/6/2019 Caillau, Guillon. Joannes Chrysostomus. Opera Omnia. 1835. Volume 18.

1/601

:', f,;..


2/601


3/601


4/601

Digitized by the Internet Archivein 2011 with funding from

University of Toronto

http://www.archive.org/details/omniaquaeextantj18john


5/601

COLLECTIOSELECTA

SS. ECCLESItE patrumLXXXVII.

PATRES QUINTI ECCLESIAE SAECULI.

S. JOANNES CHRYSOSTOMUS.XVIII.


6/601

PROSTAT INSUPER VENALEMONTIS PESSULANJ

Apud VXREMQIIE, BIBLIOPOLAM,PARisns

Apdd BIBLIOPOLAM 5 coi voviev gallice Mallh, XII, 36. Galat. vi, 4-


30/601

aa 8. JO. CUBY80ST0MI ARCniEPISCOPl C. P.IV. DIc mihi, si saucius proficiscaris admedicum, num

missa vulncris curalione, medicum curiose interrogas anvulnus habcat, necne? An vero si ille habeat, solliciluses? vcl quia illc hahet, luum non curas, et dicis, Opor-terct mcdlcumbcnc valcrc: quia ille, ctsi mcdicus, nonbenc valct , ulcus ego meum sine cura rcferam? An si sa-Cfcrdos sit improbus, solatii quidrercrct subdilus? Minimo.Sed dablt Illc dcbilas ptcuas, dabis et tu promcritas. Ete-nim magisier tantum jam ordinem implct. o Erunt enim inquit , omnes docibilcs Dei ; ncquc diccnt , AgnosceDominum, omnes enlm agnoscent rae a minimo usqueadmaximum eorum *. Cur ergo, inquies, praesidct?Cur hunc locum occupal? Ne quaeso , magislros maledictisimpetamus; ne curioslus scrulemur, ne nos ipsos lacda-mus : noslra discutiamus , et nemini maledicimus. Reve-reamur dlcm illum , in quo nos ipsc illumlnavit. Si quispatrem habcat mille mahs obnoxium, omnia tcgit. Ne glorlcris , inquit , in ignominia patris lui : neque enimtibi tani glorla est, quam probrum ^. Etiamsi enim illiprudcntia dcficiat , veniam habe. Si de corporallbus patri-bus hiec dicenda sunt , multo magls de splritualibus. Re-verere , quia quotidie tibi ministrat : Scripturas legi curat,propter te domum ornat , propter te vigllat , propter teprecalur, pro tc slat Dco supplicans; pro te totus ejuscultus est. II.TCC revcrcre, haec coglta, cum omni pietateaccede. Dic mihi, improbus esl? Et quld hoc ? An qui Im-probus non est , Ipse tlbi magna bona largltur? Minime.Nam sccundum fidcm tuam totum cflicltur. Neque justuslibi proderit, si tu fidelis non sis; neque improbus noce-bit, si sis fidells. Per vaccas in arca operatus est Deusquando voluit populum salvum faccre. Num sacerdotisvita , num virtus ejus tale quid efficlt ? Non talia sunt ea

' Joan. VI, 45> Isai. liv, i5, et Jerem. i, 54- " Eccli. ni, 12,


31/601

COMMENT, IN EPI3T. U AD TIMOTH. UOM. n. 23quaj Dcus elargitur, ut a sacerdotali virtule perficiantur.Totum ex gratia est hujus tantum est os aperire, tolumvero Deus operaturj symbolum hic solum implet. Cogitaquantum sit iatervaUum inter Joannem et Jesum. Audienim Joannem dicentem : Ego opus habeO a te bapti-zari * ; et, Non sum dignus solvere corrigiam calcea-smenti ^. Attamen cum tantum interesset discriminisSpiritus descendit , quem non habebat Joannes. Ex ple-nitudinc enim ejus, inquit , nos omnes accepimus. At-tamen priusquam baplizaretur non descendit. Nec Joan-nes ut descenderet effecit. Cur ergo sic res peragilur? Ltdiscas sacerdotem implere symbolum. Psullus homo tau-tum distat ab aho homine quantum Joannes a Jesu. Atia-men Spiritus in ipsum descendit , ut discas Deum omniaperlicere ct operari. Volo quid plane stupendum adjicere.Sedne miremini, neque turbemini. Quid hoc est? Obla-tio eadem est, quisquis offerat, sive Paulus, sivePelrus,eadem ipsaest, quam Chrislus dedit Discipulis, et quamnunc sacerdotes faciunt. Haec illa nihil minor est, quianon homines hanc sanctificant, sed is ipse qui illam sanc-tificavit. Sicut enim verba, quae Deus locutus est, eademsunt quse nunc sacerdos dicit; sic oblatio eadem ipsa est,ut et baptisma quod dedit. Sic totum fidei est. Insiiiit statim Spiritus in Cornehum : quia prius ille quae sua erantfecerat et fidem contulerat. Et hoc igitur corpus Christiest, etillud. Qui vero putat hoc minus illo esse, is nescitChristum etiam nunc adesse et operari. Haec itaque cumsciamus ,* non enim frustra haec omnia a nobis dicta suntsed ut mentem nostram corrigamus , cautioresque in pos-terum agamus , dictorum custodiae advigilemus. Quod sisempcr audientes, nunquam perficiamus , nihil ex dictisemolumenti percipiemus. Attendamus ergo diligenter,

Mallh, 111, 11. Joan, i, 16.


32/601

24 S. JO, CimYSOSTOMI arciiiepiscopi c. p.quac (llcla sunl 'pcrpcndamus , ca* descrlbamus in nienleiioslra , in conscicnlia noslra inscuJpla lencanuis, cl jugi-ler j^loriam rclbramus Palri, et Filio, el Spirilui sauclo.Amcn.

IIOMILIA III.CAPUT I.

Formam habe sanorum verborum, quae a me audisti infide et charitale , quae est in Chrislo Jesu. Bonum de-positum custodi per Spiritum sanctum, qui Jiabitat innobis. Scis hoc quod aversisqnta me omnes qui in Asiasunt , ex quibus est Philetus et Hcrmogenes. Det mise-ricordiam Dominus Onesiphori domui, quia saepe mei^elrigeravit, et catenam meam non erubuit ; scd cumRomam venissct, soUicite me qusesivit, et invenit. Detilli Dominus invenire misericordiam a Domine in illadie : et quanla Ephcsi miuistravit mihi , tu mehusuosti *.

1. Non per Htteras sohmi discipulo , quae agcnda crantsuggerebat, sed etiam vcrbis, quod el phuiuiis ahis


33/601

COM^IENT. IN EPIST. H AD TI.MOTII. HOM. III. a5more,inquit, imaginem tibi virtutis impressi ct corumomnium quae Deo grala sunt, velut normam , ct archcly-pum, terminosque animae tuae indidl. Htcc igilur habcto;sive de flde , sive dc charitale, sivc de castitate consulereoporteat, hinc exemplaria accipe : non opus habcbis apudalios imaginem quccrere, cum omnia ibi sint deposita. Bonum depositum custodi. Quomodo? PerSpiritumsanctum, qui habitat in nobis. Non esl enim humaujeanimae, humanaeque virtutis , lot deposita digne servare.Quare? Quia multi sunt latrones, profundae tenebrac : Sia-bolus instat adhuc et insidiatur. Nescimus quo lemporevel qua hora invadet. Quomodo igilur, inquies, ad custo-diam sufliciemus? Per Spirilum sanctum; id est, si Spi-ritum in nobis habeamus; si gratiam noii repellamus,aderil. INam iNisi Dominus aedificaverit domum , in va-num laboraverunt qui aedificanteam. Nisi Dominus cus- todierit civitatem , frustra vigilant qui custodiunt eam '.Hic murus nobis eit, hoc praesidium , hoc refugium. Sicrgo inhabitat , et custodit, quid opus cst praecepto? Utipsum retineamus, inquit, el custodiamus, nec per malaopera expellamus. Deinde tentationes recenset; non utdiscipuhim dejiciat, scd ut excitet; ut si ipse in hasc in-cidat , non turl)etur ad magistrum se convertens, et inmeaioriam revocans ea omnia quse ipsi acciderunt. Quidergo ait ? Quia fieri potcrat ut ipsc captus desercretur, etnullius humanitate fruerelur, nec gratia vel auxiiio ; sedctiam ut ab ipsis fidelibus et amicis proderetur , audi quidait : n Scis hoc , quod aversi sunt a me omnes qui in Asia sunt. Yerisimile cst tunc Pioma3 multos ex Asiae parti-bus fuisse : sed nemo, inquit, astitit mihi , nemo me no-vit, omnes alienati sunt. Et vidc philosophum ejus ani-mum. Dixit tantum quod factum fuerat, nec nialedixit

' Psal. CXXYI, 1, 2.


34/601

a6 8. JO. CnRYSOSTOMI AnCHIEPISCOPI C, P,els ; scd eum qui sibi bene fecerat , ct laudat, et mille ipsibona apprccalur. lllis vero non maledixit. Sed quid ait :Ex quibus esl Phygellus ct llcrniogencs. Det miscricor-

adiara Douiinus Onesiphori domui, quia saepe me reiVige-ravit, cl calcuam mcam non crubuit : scd cum Romam vcnissct , sollicile me quoesivilet invenit. Perpende quo-modo ubique confusionem seu pudorem, uusquam peri-culum dicat, ul Timolhcus non lerreatur , etsi tunc pc-riculo rcs plena cral. Inlcusum cnim tunc habebat Nero-liem , quod qucmdam ex lamiliaribus ejus sibi attraxissetsed cum vcuissel llomam , inquit, non modo cousorliummcum non lugit ; scd cliam me quaesivit et invcnit. Det ilU Dominus invenire misericordiam a Domino in illa die,et quanla Ephesi ministravit mihi , tu melius nosli. Ta-lcs cssc fidclcs oportet, nec timore, nec minis, nec pu-dore iuipcdiri , scd muluo coopcrari , et ut in bcllo adesscet auxilium fcrre. INequc enim tantum periclitanlibusquantum sibi prosunt, se socios reddentes per opem ip-sis allatam eliam coronarum ipsis dcbitarum. Yerbi gra-lia, in calamitale versatur quis qui se Deo addixit, multapalitur ct cummagna tolerantia colluctalur. Tu vero non-dum ad hoc ccrtamen induclus fuisti. Licct tibi si velis ,etsi in stadium ingressus non es , in partem venire coro-narum, quoe repositaj suut, si adsis, si inungas , si horte-ris , si cxcites. Et quod res ita se habeat, audi quid dicatillc alibi scribeus , Vcrumtamcn bene fccistis communi- canles tribulationi meae * ; et rursum : Cum Thessa-wlonicam quoque et scmcl ct bis in usum mihi misistis.Et quomodo qui non adcrant absenti io pressuris commu-nicarunt ? Quia misislis, inquit , mihi necessaria et semel et sccundo ; ct rursum dc Epaphrodilo dicit : Quo-niam appropinquavit usque ad mortem, non parcens

> Fiiilip. iT, i4.


35/601

COMMENT. IN EPIST. II AD TIMOTH. HOM. III. 27 anlmae , ut suppleret defeclui minislerii vestri erga me.Ut enim apud reges non modo qui pugnant, sed etiamqui vasa cnstodiuut, honoris sunt parlicipps, neque ut-cumque, sed etiam paria saepe consequuntur dona , licetmanus non cruentarint, neque arma ceperlnt, nec hos-tium aciem viderint; multo magis in his aerumnis. Naraqui athletam juvat fame attenuatum , qui adest, illum ver-bis hortatur, et obsequia alia omnia praebet, certanti parprcemium obtlnet.

II. Ne mihi Paulum cogites, athletam invictum et in-superabilcm , sed alium quemvis ex multis , qui nisi mullosolatio , multa adhortatlone fultus fuisset, fortasse nonstelisset, neque pugnasset. Itaque ii qui extra cerlamenerant, ei qui in agone dccertabat , victoriae causa fuereet coronarura quoque consortes fieri merentur. Et quidmirura si inter viventes quls iisdem rebus partlcipans, iis-dem quibus decertantes dlgnetur praemiis , quando etiamiis qui decesserunt, qul jacent, qui coronati sunt, quinuUoegentetlampcst mortem, potest partlceps essc. Audienim Paulum dicentem, Memoriis sanctorum commu-nicantes. Et quomodo, inquies , possumus communi-care ? Quando illum admlraris : quando allquid eorumexequeris, pro qulbus ille coronatus est, iilius certami-num et coronarum consors es. Det illl , Inquit , Domi nus invcnire mlserlcordiam a Domlno In die illa. Mi-sertus estmei, inquit, habebit ergo retrlbutlonem in dieilla tremenda et terrlblll, ubi muha misericordia egebi-mus. Det illl, inqult , Domlnus Invenlre mlscrlcordlam aDomlno. Duo-ne suntDomini? Nequaquam : sed unus no-bis Pominus Christus Jesus, et unus Deus. Hic qui Mar-cionis morbo laborant, dictum illud usurpant. Sed dis-cant hunc esse Scriptura) morem , et id saepe in sacrisLibris occurrcre, ut cum dicit, Dixit Dominus Domino


36/601

28 S. JO. CDRYSOSTOMl ARCniEMSCOPl C. P.meo' ; netrnrsiis, DixIDomlno, Doniinus nicns es lu';cl alibi , (t Pluit Doniinus a Domino *. IIoc aulcm per-sonas declarat consubslanliales, non naturoG divcrsitalcm.Noii cnim hoc dicit, ut duas substanlias intcr se distinc-tas, sed ut duaspersonas cjnsdcm subslanliae intelligamns.Vide autem quomodo dicat,Det illi Dominus. Quidhoc?Non alind quam misericordia. Quia cnim ille misericor-diam conscculus fuerat ab Oncsiphoro , iit camdem illea Deo conscquatur postulal. Si aulem Oncsiphorus , quisese periculis exposuerat, exmisericordiasalvus sit; mullomagis nos. Terribiles namque sunt illae pcenae, terribileset multa clemenlia opus habcnles, ut non audiamus dic-tum illud tremendum : Disccdite , ncscio vos , qui ope-ramini iniquitatcm " ; ut non audiamus rursum iJludiremendum : Disccdile malcdicti in igncm ;elcrnum , pa-ratum diabolo el angelis cjus% nt non audianl: Ghaosest inter nos et vos " ; ut non audiant illud horrore ple-num: Tollite illum , et injicile in lenebras exteriores ^ ;ut non audiant iliud mullum incuticns timorem, Servcncquam et piger '. Horrendum quippe et terribile csttribuual illud. Atqui Deus milis est et mansuetus. Deusenim misericordiarum ct Deus consolationis vocalur , etita bonus ut ncmo alius par sit, benignus , clcmens, multfcmiserlcordiae , nec vult mortem peccatoris , sed ut conver-tatur et vivat. Unde ergo , unde fit ut dies illa tanto sitplcna lerroi'e. Fluvius igncus anle ihronum ejus Irahitur,libri operum nostrorum apcrti sunt, dies ille ut clibanusardens est , Angell circumcurrunt, fornaces appositae suntmultae. Quomodo ergo clcmens cst ? Quomodo miseri-cors? Quomodo bonus? Tamcnque sic ille hinc clemcnserga homines esse monstralur, ct clemenlia) ejus magnl-

Psal. cix, I . 1(1. XV, 1. 3 Gen. xix, 24- ^ Mallh. vii, 23. * Id. XXV, 4 1. ^' Luc. XVI, 29. 7 Mallh. xxn, 10. ^ ij. xvjn, Sa.


37/601

COMMENT. IN EPIST. II AD TIMOTn. IIOM. IH. 29tudo ostenditur. Ideo namque tantum nobis incutit timo-rem, utliis compulsi ad rcgni dcsiderium cxcitenHir. Videniihi quomodo non utcumque de Onesiphoro testificetur;scd dicat , Saepe me refrigeravit; quasi alhlctam quem-dam osstu et labore fatigalura , recreavit, inquit, ct robo-ravit. EtquantaEphesirnihi ministravit, tu meh'us nosti.Non solum Ephcsi , inquit, sed etiam hic. Talem enimoportet esse eum qui vigilans ct concitatus est , non semel,vel bis, vel ter operari debet; sed per totam vitam. Sicutenim corpus nostrnm, non semel nulritum , habet totiusvila3 substantiam , sed quolidiano cibo opus habet; ita etin pictale, quotidiano egemus bonorum operum auxilio.Muha enim nobis misericordia est opus. Etenim propterpcccata nostra clemens Deus illa omnia facit, cum nihilhorum opus habeat , sed pro nobis omnia facit. Ideo enimomnia nobis exposuit et enarravit; ncc solum narravit,scd etiam per opera fidem fecit. Fide namque dignus cst,ctiam ex solis verbis. Sed ne quis hyperbolen vel minastantum illaiCsse verba putaret, per opera eliam certitudi-nem addit. Quomodo? Et privalim ct publice poenas indu-cens. Atque ut ex ipsis rebus ediscas; modo Pharaonempunivit, modo diluvium aquarum , et universum illud exi-lium induxit; aliquando etiam ignis supplicium. Et nuncquoque videmus improbos multos puniri et poenas luere;quae exempla sunt gehennae.

III. Ne dormiamus enim, nec desidia torpeamus , necA^erborum obliviscamur, per operanos admonet etexcitat,hic ostendens judicia, tribunalia, pcenas. Quod si apudhomines tanta est juslitlaR cura, apud Deum qui has legesconstiluit, nulla-ne erit horum ratio? Et quomodo haeccredi possint? Nam et domi et in foro et ubique tribuna-lia videre est. Dominamque herus quotidie justitiam inscrvos exercet, pcenasque pcccantibus infcrt, ahas culpas


38/601

3n 8. JO. cnnYsosTOMi AncniEPiscopi c. ?.punit, alias conflonal. In Jigris quoquc villicus ct uxorquolidi(fjudicantur. In navi gubernalor dc vectoribus ju-dicat; in excrcilibus diix de inililil)ns: ct mnlta inveneristribunaliai in arlibus magister de discipulo. Privatim ergoet publice omnes et allcr de altcro judicant : ct nusquamjuris rationcm ncglectam quis vidcat; sed ubiquc omnespcenas dare. Ergo-nc cunihic justi pcrquisilio ubiquc fiatper urbes , pcr domos, ct per singulos; illic ubi justitiaplena cst dextera Dei , et justitia cjus sicut montes Dei,Jbi nulla crit juslitiaj ratio ? Et quomodo Deus Judex jus-Ins , fortis ct paliens, id sulFert , ncc pcenas cxigitPHicbabfts causam : Paliens, inquit est, diu expectat ad pce-nitentiam te trabens. Si autom persevcres, Secundumnduriliamtuam ct impcenitcns cor thesaurizas tibiiram*.DSi ergo justus est, secundum mcritum reddit , nec eos quimale palluntur innltos sinit. IIoc est cnim justi mnnus;si potens est, eliam post morlem rcddit, et in resurrec-tione ; hoc cnim lortis judicis est. Si autem patiens cum sitdilfert, nc turbemur, nec dicamus : Cur hic non ulcisci-tur? iNam si ila fierel , jam sublalum esset genus homi-num , si quotidie de peccatis pcenas repeteret a nobis.Nulla enim esl, nnlla est dies pcccatis vacua, sed vel ma-ius vel minus delictum admittimus. Itaque ne ad vigesi-mum quidem ^nnum perveniremus, nisi multa ejus essetpalienlia et bonitas, qua3 multnm nobis spatium dat adpcenitentiam , nt delicla deponamus. Lnusquisquc igiturcum rccta conscientia gesta sua recensens , et vitam suamtotam in medium adduccns , considerel annon millc sitpoenis et suppliciis dignus. Et cum indignatns dicit: Gurillc millc scelcra perpetrans non dat pcenas , sua cogilet,et indignatio cessabit. lila enim magna videntur, quia iumagnis et nolis rebus fiunt. Si vero sua quis cxaminet,

Rom. 11, 5.


39/601

COMMeNT. 1N EPIST. II AD TIMOTH. HOM. III. 3lfortasse plura inveniet. Nam rapcre et cupidum esse, idlp-8um est ; sive aurum , sive argentum diripiatur : ex eodemquippe animo ambo parinnlur, et qui minora diripit, ma-jora quoque diripere non dubilabit. Quod si dedit occa-sio , id non ex iilo provenit , sed id forluito contingit.Pauper qui pauperiorem Incdit, divitem si posset aggredinon dubitaret : sed cx imbecillitate, non ex arbitrio abs-tinet. Ille, inquies , princeps est, et subditorum bona ra-pit. Tu autem , quaeso, annon rapis? Ne mihi dixeris, illeauri talenta; al tu obolos decem. Namin eleemosyna, aliiaurum offerebant; illa vero duo minuta, nec minus quamilli attulit. Quare? quia de voluntate , non de dono judi-catur. Ergo-ne cum de eleemosyna agitur, Deum vis itajudicaro, iit nibil minus referas si duo minuta deponas,qnam ii qui mille talenta auri deponunt; de avarilla veroet rapina non item : et quam haec rationem habeant ? Si-cut illa duo minuta injiciens, ob vobintatem niliil minusretulit; ita et tu duos obolos rapiens, non mlnori condi-tione es quam illl; sed si quid mirum dicere oporteat,plus quam illi avarus et rapax es. Sicut enim , qui cumregis uxore, et qui cum pauperls et servi moechantur,similiter adulteri sunt , cum peccatum ex personarum di-versitate non sestlmetur, sed ex voluntate mcechi; ita cthic exislimandum. Imo magis adullerum dixerim eum quicum vili persona mcechatur, quam qui cum reglna. Illicenim divltias, forma, et multa alla sunt quae attrahant.Hic vero nihil ; itaque hic magis adulterus dlcalur. Rur-sus illum magis ebriosum dixerim, qul viliore vino inebria-tur. Ita et magls rapacem censeo eum , qui ne minlmaquidem spernit. Qui enim multa et magna raplt , fortasseminora despiceret; qui vero modica rapit, majora cerlenon contemneret. Itaque hic potius fur habeatur. Namqui argentum non despicit, quoraodo aurura despiciat?


40/601

32 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCIIIEPISCOPI C. P.Ilaque cum principcs accusamus, nostra nobisciim repu-lemus, ct inveniemus nos magis qiiam illos rapcre ct fu-rari; si non cx re ipsa , al cx volunlale judicium leramus,sic cnim jiidicandum est. Dic cnim mihi, si (|uis qua; pau-peribus erant, et alius quas divilis erant, furatus in judi-cium adducatur, nonnc ambo par supplicium hicnt? Quidvcro i' homicida nonne perinde est homicida , si mutilumcl paupcrcm occidal, atque si divilem et formosum? Cumcrgo diccmus : Illc aUerius praEdium rapuit, noslra cogi-lcmus, et sic non alios condemnabimus, deindc mirabi-mur patientiam , nec indignabimur, qnod judicium in eosnon fcralur, ct ipsi ad male opcrandum 'scgniores cvade-mus.. Cum cnim nos vidcrimus iisdem obnoxios culpis ,non ila moleste feremus , sed pcccandi fmem faciemus , etfulura bona consequcmur in Chrislo Jcsu Domino noslro,cui cum Patrc ct Spirilu sancto gloria , impcrium, honor,mmc ct scmpcr , et in sajcula sa^culorum. Amen.


41/601

COMMENT. IN EPIST. II AD TIMOTH. HOM. IV. 33

HOiMILIA IV.CAPLT II.

Tu ergo, fili mi, confortare ia gratia , quoe est in ChristoJesu, et quae audisti a me per multos testes, haec com-mencla fidelibus hominibus, qui idonei erunt, et aliosdocere. Tu ergo coUabora ut bonus miles Christi. Nemomilitans se implicat negotiis ssecularibus, ut ei placeat,cui se probavit. Nam et qui certat in agone , non co-ronatur, nisi legitime certaverit. Laborantem agricolamoportet primum de fructibus percipere. InteHige quaedico, dabit enim tibi Dominus in omnibus intcllectum *.

I. Magnam fert discipulo in mari fiduciam , cum ma-gister ejus in naufragio servatus est. Non enim deincepsputabit ex imperitia sua tempestates contingere, sed exipsa rerum natura : illud vero non modicum affert sola-tium. Fert eiiam in bello tribuno incitamentum, cum vi-det ducem exercilus saucium forliter plagam ferentcm.Ita etiam fidelibus id consolationi est , Apostokim videregravia niulla patientem, neque tamen iis emollitum. Ne-que enim, nisi ita res esset, Paulus ea qua3 perpessns estenarraret. Timotheus enim audiens , eum qui tanta potue -rat et totum orbem subegerat , in vinculis et aerumnis esse,nec rem vel (cgre vel indigne ferre, a suis dereliclum , siet ipse eadem passus esset, eam rem humana^ infirmitatisesse non putasset, licel et discipulus et minor Paulo es-

' 2 Tim. II, 7.LXXXVII. 3


42/601

34 * JO. CUnVSOSTOMI AnCHIliMSCOPI C. P.sol, quandoqnidem ct majjistcr talia tolerassel; sed ex rcinatiira haec omnia coiiligisso. iNam et ipse haec fccerat,el iilco hcec cnarrahat, tit ilhim corrohoraret ac recica-ret. (Jiiia enim hoc ideo lacicbat, acrnmnas et lcnlationcssuas ipsi enarrans, subjunj;it : Tu ergo , fili mi, confor- larc in gralia, qtiaj cst in Christo Jesu. Quid dicis? Nostiuiore coucussisli , dixisti te vinctum et in ffirumnis esse ,ab omnibus desertum fuisse; et ac si dixisses tc nihil mo-lestum esse passnm , et a nullo deserlum fuisse, ila resu-mis? Tu crgo, iili nii , conforlare? Merilo cerle ; queniamej^ his plus roboris accepisli , quam ipse l'aulus. Si cnimego Pauius hoic patior, multo magis tu illa pali dcbes; simagisler, mullo magis discipuhis. Et cum aftcctu magnomonila dal , cum ail, hU ; ncque id tuulum, sed, fili mi.Si filius es, inquil, palrem imilare; si fihus cs, ex iis quaedixi corroborarc ; imo nou ex diclis tantum , sed ex gratiaDei. INam cpnforlare, inquit, in gralia, quie est in Chrislo))Jesu;id est, per gratiam Christi ; ac si diccrct , Stafirmitcr, acipm ppsti. ^^m alihi qnoque dicit ; Non est nobis coU^ctalio advejsui sangujncm el carneni S neque4clerrens illos hoc dicit , sed excitans. Ilaque sobrius csto,inquit, jejuna, gra|-iam Uomipj h^lêlo tecuni pngnantpmet cerlantem ; cum aiulla alacritale cl constanlia , quaetua sunt aller. Et quae audisli a me per mullos tesles)j1)^c comnênfla fidelibus hominibus. Fidelibus, nonquaesliomis ct syllogismos movenlibus. Fidelibus : quibus-nam ? iis qui pra;dicatioiicmnon prodiuprunt. Qute audisli,non quae cpnqpisivisM. JVapaa FitlQ'? pxauditu, audilus autem pcr verlûm Dci ". Quid est iUud, per mullos tes-tes? ac si dicerci : iôn quic c|an] pt \\\ opcullp audjvisli,sed multis praesenlibus , pl cuu) fiducia. 'Sqn ît auleiT)dic, sed, coa^meij(ia , Yji|u|,i thpâurHin, qyj ppmmpnds-

I Ephcs. VI, la. Rom. \, 17.


43/601

COlkJMEJ^T. IN EPIST. II AD TJMOTH. HOM. IV. 35tur et in tuto deponitiir. Rursus discipulum terrct et asupcrioribus et ab inferioribus. Illud commenda , uon li-dclibus tanlum dicit. Qua3 enim e^set utilitas , si fideiisquidem ille csset, nec posset aliis doclrinam proferre?Cum ipsc qujdem fidem non proderet, neque lamen aliossimiles eflicprej. Duo itaquc uiagisler habeat oporlel, nlfidelis sit, et abos doceat. Ideo ait : Qui idonei erunt etalios docere. Tu ergolaborautbonusmiles Jesu Christi. Pap.ne ! qpanta djgnitas ijiilitem esse Christi.^* Cogita terre-nos reges, pt magnuni quidpiam e^se putent ii, qui proillis militant. Si ergo laborare est regii militis , non labo-rare non cst militis. Itaque non oporlet moleste ferre silabores; hoc enim mililis est; sed si non labores, id in-digne fcrendnm. iSemo militans se implicat negotiis saecu-laribus, ut ei phiceat , qui se probavit. Nam et qui certatin agone non coronabitnr, nisi legitime certaverit. Haecad Tiaioiheum quidem dicta sunl, dicuntur aulem per il-lum omnjbus ct magislris ct discipuHs. Nemo igitur epis-copatu prccdilus ha'c audirc dedignetur ; scd indigne fcrati hcpp ppn faciat. Si quis piignat, inquit, non coronaturnisi legilime certaverit. Quid sibi vult illud, nisi legitime?Si in ccrtamen descendat , non sufficit , neque si ungatur,ncque si cqngredialur; sed nisi totam certaminis legemsprvayerit , et qiune cibum spectant, et quae temperantiamet castilatem, et quce de palaestra, et omnia demum quaealhletas exequi convenit, nunquam coronatur. Et videPauli sapicnliam : certamen et milites memorat , lum utille promptus sit ad credem et sanguinem ; tura ut constan-ler et forliler omnia ferat, ut semper in exercitalione sit. Laborautem agricolam, inquit, oportet primum de fructibns percipere. Dixerat de exemplis suis, dixerat de doc-tqre , dicit demum de iis qui una conveniunt , de athle-tis , de militibus , et illic praemia reponit; tum ut ei placeat

3.


44/601

35 8. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIRPISCOPI t. P.qni se elegit , lum ul coronelur. Addil v\. lcrtium exem-pjar, quod uiaxime sibi coinpetat. ISam illud militis atquciilhlela! si.bditis con)pctit : aj!;ricolcTB autem exemplum ma-gistro ; ut non tanlum sicut miles vel athlcta; sed ut agri-cola sit. Agricola non sui curam habet tantum; scd etiamlerrae fructuum ; idest, non parvam laborum retributionemdecerpit agricola.

II. llic Deuin nullo egerc ostendit : et postquam doc-triuic retributionem rem esse communem dixerat; Quem-adinoduin, inquit, agricola non absque utililate laborat;sed ante alios ipse laboribus fruitur suis, sic el doctoremesse par est. V el hoc dicit , vel de honorandis magistrisloquitur. Sed id ratione nixum non videtur. Curenim nonsimpliciter agricolam dixil , sed laborantem , nec modolaborantem, sed admodum laboranlem ? Hic etiam de moraagitur, ut nemo aegre ferat, inquit; jam recipis : siveetiamquia in ipso labore inerces est. Postqnain igilur exemplaposuil militum , alliletarum , agricolarum , et omnia oenig-matice, JNemo , inquit, coronatur , nisi legitime certa- veril; etpostquam dixerat, Kahorantcm agricolamopor-> lct primum de fructibns peicipcre , addidit : Intelligequae dico. Dahit enim tibi Doininus in omnibus intellec- tum. Horum enim gralia haic dicla sunt in proverbio etpurabola. Deinde rursus aflectuin suum indicans, non de-sinit apprecari illi , ncmpe velut genuino filio meluenset ait : Memor esto Christum Jesum resurrexisse ex mor-> luis ex semine David secundum Evangelium meum, in quo laboro usque ad vincula , (juasi male operans '. Curhic rem illam memorat ? Apposite certe , et haereticos im-petit, simulque se ipsum recreaiis , et passionum lucrumostendens : quia ipse quoque doctor noster Christus perpassionem mortem expugnavil. Hujus rei memento , in-

' 3 Tim, u, 8, 9.


45/601

COMMBNT. IN PIST. 11 A0 TIMOTH. IIOM. IV. 3^quit, el idoneam consolationem habebis. Memor esto ioquit , Dominum Jesum Chrislum resurrexisse ex mor-nluis ex semine David. Jam enim inde creperant quidamcEConomiam seu incarnationera evertere, pudore afteclide magnitudine benignitatis Dei. Talia quippe erant Deierga nos beneficia , ut homines puderet illa Deo applicare,et non crederent illum ita se demisisse. Secundum Evan-Mgelium meum, inquit. In Epistolis suis passim illud po-nil; secundum EvangeHum meum ; vel quia ipsi obtem-perare oportebat, vel quia alii erant diversa evangehzantes. In quo laboro , inquit, usquc ad vincula , quasi malen operans. Rursum ex se consolationem affert , riirsumadhortationem , et his ambobus auditorem inungit , utsciant laborem ferre , et non sine utilitate hoc faccre. Sicenim lucrabitur; si secus faciat, Iredetur. Quje utilitasenim si ostendas doctorem laborare quidem, scd ad nul-lam utilitatem ? Verum illud mirabile est , si ad pr )feclum,si ad utilitatem discipulorum. Sed verbum Dei non estalligatum. Id est, si saeculares milites essemus, inquit,vcl si bellum sub sensum cadens duceremus, vim habe-rent illa vincula , quai manus alligant. Nunc vero tales noifecit Deus, utanullo expugnari possimus. Yinciuntur enimmanus, sed non lingua : ncmo enim potest vincire linguam,nisi formido tantum et incredulitas , quae si non adsintetiamsi vincula injicias, praedicatio non ligatur, Si quisagricolam vinciat, sementem impedit : nam manu illc se-minat; doctorem vero si vincias, verbum non impedivisti.Nam lingua seminat ille , non manu. Vinculis ergo nousubjicitur verbom nostruni. Nobis enim vinctis , illud so-lutum est et currit. Quomodo , inquies? Ecce namqueetiam vincti seminamus. Hoc dicitur ad incitandos eos quisoluti sunt. Si nos vincti pr^dicamus, multo magis vosqui soluti estis id oporlet facere. Audisti me quasj male


46/601

38 J. 30. CBRYSOSTOMl ArCHIEPISCOPI C. P.operantem haec pati ? ne ideo dcjlciarls. Miraculum eniminagnnm est, cum vinclus solulorinh iiislar agit; cinn vinc-tiis Offlne^ snporat, vincientos se debcllul. Dei namqueverblini est, rtoii iloMrum : humana auiem vincula Dci vcr-buln vlrlcire non poteruiit : llac patior propler elcctos. Ideo erlim , ih(juit, omnia sustinco proplcr electos , utfct ipsi ijalilleili conseqnantui*, qua; est in Christo Jcsu,nCuiTJ gloria .-eterna^ Eccealiam adhortationem. Nonpromeipso, inquit, scd pro aliorum salute hoec palior. Lice-bat sine pcriculo Viverff, fet horum nihil pali, si mea tan-tum sppctassem. Sed qua de causa hacc patior? pro alie-nis bonis, utalii vitam aiternam conscquanlur. Quid ergopolliceris? Non dijtit pro]^lCr hos qnosdam , scd proptereleclos. Si Deiis ipsos eleglt, nos omnla oporlct pati prop-ter illos , iit el ipsi salutem consequanlnr. Cnm dicit, utel ipsi , ostendit ac dicit , sicul et hos. Nam nou quoqueDtjus ele;.al. Ac sicul proptcr ncs Dcns passus est , sic ethOs jiropter illusj iiaque rclribulio haec res est , non gra-tia. In Dfco quidcm gratia erat; non enim prius aflcclusbeneficio beneficlum retulit; in nobis vero retribulio est.Nti^ prius behendb aflecli a Dco, pro his patimur, ut sa-llitem conscqnanlur. Quid dicis? Quam salulcm? Qui tlbicausa sainlls rion es , sed qui perieras, alleri "es causa sa-hHh? Idco adjecit, non hac salule , sed qnae est in ChristoJesil , qude vere salus est cum gloria aetcrna. Dolorisplenasunt J)r;csehtia, Sed in lerra; demissa sunt praesentia , sedteinpOranea : injucuhda et doloris plena; sed usque ad ho-diernum et crastinum tanlum.

III. Qune anlcm vere bona, non sunt talla, sed acterna,s'^il ih fcceib. Illa vere gloria esi; haec aulem ignominia.Vide, qusb te, dilecte ; non est vere gtoria in terra ; sedvera glbria in cctlis est. Si quis vero gloriam cupil, igno-

2 Tim. li, lo.


47/601

COMMENT. IN EPIST. II AD TIMOTU. HOM. VI. 3^mlriinin qnnerat. Si qnis reqiiiein vult cohscqui, in aerum-nis versetiir. Si quis omnino conspicuns esse ac dcliciarivelit , tomporanea rcspuat. Qnod anlcm ignominia gloriasit, ei gloria ignoniinia, age, pro viribus hoc demonstre-iriiis, ut vcram vidcamns gloriam. Tn terra gtoriari noripotes : si anlem vis gloriari, id per ignominiam conseque-ris. Age , id in duabus personis inqniramus, in Neronescilicel ct in Panlo. Illc mnndi gloriam habuit, hic igno-miniam. Qnomodo ? Tyrannus erat ille, multa praeclaregesserat, tropnca erexerat, divitias aflhienter habebat, un-diqne exercitus innumeri crant, maxima pars orbis ipsisubdita erat, regia urbs parebat, scnatus totus obscque-batnr, rcgia splendida crat et magnifica. Si armari opor-(eret, auro ei gcmmis ornalus eit armatus pro^ibat; si inpace versandnm essct, pnrpura amiclus sedebat, mullossatellites et hastatos dncebat; maris et lerrae dominus,imperator, Anguslus, Cscsar, rex, et mnlta aha nominaclrcnmfercbat, quae assentalio excogilare possQt : ac nihllipsi prorsns ad gloriam deeral. Sei et sapienles et dynastaeet regcs ipsum Ibrmidabant. Proeterca feriis, immanis etimpudens erat : atqne Deus esse volebat, Idolaque despi-ciebat omnia, Ipsumque Denm iinlvcrsornm , atque utdeus colcbatnr. Quld hac glorla majns, imo quid hac ig-riorninia deterlus ? Verum nesclo quomodo vi veritatisducla praccncnrrit lingua, et ante judicinm sententlamtullt. Interim aulem secundum mnltorum oplnionem reinexaminemus, secundum infidehum mentem , secundumassentalionem. Quid majns, quid gloriosiiis dici potest,quam deum ipsum cxlstimari? Snmmum id profecto dede-cus est, quod homo eo insaniae feratur. Sed interim se-cundum mnilorum opinlonem rem discutiamus. Nlhiligitur ipsi ad gloriam humanam deerat, nam tjuasi deusab omnibus colebalur, Sed ipsum ]am Paulurii ex adverso


48/601

4o S. JO. CHRiSOSTOMI ARCIUliPlSCOPl C. P.cxaniinennis, si placcl. Cilix crat, qnanlum vero Ciliciaminlcr et Romani sit discriminis, omnos nornnt. Coriariuseral, inops, extern;e sapicnticc cxpcrs, hebraice lanlumscicns , qune lingna onmibns, maximeqne Italis despcclnierat. iScqnc enim barbaram, nequc grjccam, ncque aliamquampiam liuguam pcrinde contcmnunt, atque Syram :hx'C aulcm hebraicic admodum finilima est. Et nc mirerissi illam respuant. Nam si gnccani mirabilem illam ct pul-chram despicinnl, multo magis hebraicam. \ ir ille, in-quam, socpe in fame dcgebat, ct incdMialus dormiebal;homo nudus, ncc quo operirctur habcns. In Irigore etMnuditate', inquit. Neque htcc tantum; sed eliom in vin-culis , cum hitronibus , praestigiatoribus, sepulcroriUT ef-fosroribus, homicldis , ipso jubente constilntus est, ettanquam maleiicus vcrberabatur, ut et ipse dicit. Uterigilur illuslrior est? Nonne illius nomen ne quidem noruntquam plurimi; hnjus aulein nomcn et Graeci cl Barbarl,cl Scylhai, alquc II qul in finlbus tcrra' habltant, quolidlecclebrant? At nondum quid modo sit, sed quid tunc fueritdlsquiramus. Quls clarlor, (|uls gloriosor erat? Is-ne qulcatena cingebatur et trahchalur cx carcere, an is qui pur-pura amictus, ex regia prodibat? Vinctus ilJe plane. Quo-modo? Quia ille qui exercitus habebal, splendidoquc modo])rjeerat, ea quae volebal perficcrc non poterat: hic verovinctus, et nt maleficus vHI indulus vestitu, cnm auctori-lalc oninia faciebat. Quonam niodo? Illc dicebat: Ne dis-semincs vcrbum vcritalis; hic vero : Non cedo ; nam ver-bum Dei non est alligalum. Et sic respuebal Cllix Illc ,vinclus, lentoriornm arlifex, pauper, In fame dcgcns , ro-manumlllum divltem, iraiieralojem, omnibnsimpcrantem,innumcris innumera danlem; et cum tol haberet exerci-tus, nihil potuit. Uter ergo splendidus , uler clarns erat?

1 > Cor. Ai, 17.


49/601

CO.MMENT. IN EPIST. II AU TIMOTII. HOM. IV. 4'Qui in vinculis vincebat, an qui in pur|nira vincebatur?Qui inlVa stans tela jaciebat, an qui supra sedens telis im-pelebatur? Qui jubebat, et despiciebatur; an qui jubeba-tur, et jussa nihil curabat? qui solus erat, et superabat;an qui cuni mille exercitibus profligabatur? Abiit ergoimperator, vincto advefsus illum tropaGum erigente. Dicergo mihi : Ex cujus partibus quis stare voluerit ? Ne mihidixcris ea quae postea secuta sunt : sed illa interim excute.Ex cujus partibus quis stare vokierit, Pauli-ne an Neronis ?Non dico, ratione fidei habita ; tunc cnim perspicuum idcsset; sed quod ad glorlam, ct claritatem et splendorempcrtinet. Si quis bcne sentiat, Pauh partcs dehgct. Nam sivincere quam vinci clarius est, ille gloriosus est. Nequeita magnum. esl, quod vicerit; sed quod In tali habitulanto splendorc iulgcntem vicerit. Rursus enim dicam, neclinem faciam dicendi : catena circumdabatur, et cum quidiadematc rcdimitus erat dejecit.

IV. Tanta est Christi virtus. Catena coronam reglam vi-cit; et h.ec longe ilia splcndidior visa est. Pannis squallen-libus amictus, utpote in carcere habitans, et magis quampurpura illa, omnes ad se convertebat per illa circumpo-sita vincula. Huml jacebat detentus ct Incllnatus, et Illoqui curru aureo vehebatur rehclo, omnes IlJum atlenliresplciebant. Et quidem merlto. Gonsuetum quippe eratimperatorem videre albo jugo vectum; hoc vero novumet stupendum, vlnctum Intuerl cum tanta fiducia impera-torem alloquenlem, cum quauta imperator vile manclpluniallocutus lulsset. Turba ingens astabat, et omnes serviimperatoris erant. Mirabautur autem non dominum suum,sed victorem domini sui : et quem omnes tlmebant, treme-bantque, hunc sohis iile calcabat. Vide quantus splendorsit in jpsis vincuUs. Quid vero postea dixerls ? llhus nejiotiim quidem est sepulcrum. Hic vero omnibus splendi-


50/601

42 i. 36. crfhVso^Totil Arcmiepiscopi c. p.dlor regibns in ipsa reîa jacet, uhi ctiam vicit, iibi tro-pncum erexit. lllum si rjtiis meilioret , cnm vitnpetio me-morat, elianjqncdomestici, naiu prolervus luisse narratnr;hiijus cnm lande metnoriil ubicpie celebratur, non apudribS lanlnm, si*d etiam a\nu\ ininiicos. Ciitli enini resplen-dbt verilas, ne inimici qiiidem Imjûdentor agere andent.Etiamsi enini hbri jihbjitcr fidism llldtai mirentur; ob fidu-ciam tairibii et cbnslaiitiam celebranl. Hic omninm orequblldie nbiqiib corohatns celebratnr; iHe criminalionibuscl vituperils ithpelitiir. Onrcnam ergb spletidlda sunt? Sedleonem profecto impiudens ex ungtie landnri, cum Oj)br-torckea quae vere laudarida unt diceie. Qn.-enam illa? Qnrein co'iis sunt. Quomodo venturus sit ille cum Rege Cttlo-rnm, cum spleridido hal)itn? Qnoiriotlo tunc Nero stabitdemisso vultu tiistis? Quod si tibi videar incredibilia etridicula dicerc; tn ridicnlns es, irridens illa, qnne non suntrisu digna. Nam si fnluris non crbdis, a przelcrilis crede.Nondum coronarum e$t tempus, et tanlo frnitnr alhletahoriofe. Cum agonbthela venerit, qnanto frnetnr honore?Aptid alichos hospes erat, hospcs bt jiferegrihus, et tantachabetur admiratibni; tuih in patria efMt, t|i1o nbh fruelurBbnb?lûric vShi hosttâ absconditd est cunl Christo in))tleo* : êt tahlt^ri qui faibi-tuii^ bJst tiiagls qiinm vivcnlesb|)eratur et honoratuf. Cbtii aiiterii VeheHt tiia nostra,qnid iion bblirioliit, qilid hon cbnêqueltu'? Ideo t)eus taliilhiiu honore Prui voUiit, nori quod llle peteret. 5>I enim incbrpot^ dlihi e^set lllarti a hiriUIS hfeddilani gloriam despi-clebat, qtianto magis a corjibre liberalUs? No(jnc ideo tan-tum iUum frni vohiit, sed ut ii qni fiitnrls non crcdunt,vel ex pif-aeseritibris irtdiicantur, Dico ientarum esse Pau-Inm cnmRegC cfrlofnm, fjnando rfesurrectio erit, quodqtieille bonis frueliir irinuriieris. Sed inhdelis nun credit: ergo

I Colo^. III, 3.


51/601

COMMENT, IN EPIST. II AD TIMOTH. ,gCUfv~>4.\:.^ 4â pr.Tsentibus discet. Imporatore clariyM^ jEeiWHwajgrjf^tenlorloriim opifex. Nnllus romanus iifcîfttoilHjMJlo afre^P^vt^/N.tus est honore. Vcrum imperalor illeYlSîgulici||ki ijftelr^ nVj^hic vero urbis raedium occupat, ut vi^%as en^jjniansÊx ) ^his de futuris quoque crede. Si hic ubi pellelK|^4îyewa-s^^batur, tantum conseciitus est honorem, cum ven(erit? Si ubi tentoriorum opifex erat tam clarus fuit, cumvenerit solaribus radiis fulgens, quid erit? Si post tantamvililalem, tanlam assecutus est magniludinem, cum vene-rit, quid consequetur? Num potest ipsa rerum verilas vi-tari? Quem non illud moveat quod tentoriorum opifex,cum honore superaverit, qui magis quam omnes iniperato-res honoratus fuit? Si hic supra naturam multa facla sunt,mullo magis in futuro. Crcde, o homo, pracsentibus, sinolis credcre fuluris : crede iis quae videnlur, si nolis in-visibilibus credere. Imo potius crede iis quaj videntur ,ita eniin eliam iis quae non videntur credes. Si nolis,opportunc tibi dicatur illud Apostoli : Mundi nos su-mus a sanguine vestro : Omnia enim contestati vobiswsumus nihilque omisimus quee oportuii dicete', vosjani vobis ipsis imputate gehennac supplicium. Nos au-tem, o filii charissimi, Pauli imitatores simus, non secun-dum fidcm tantum , sed etiam secundum vitam. Utccelestem gloriam conscquamur, despiciamus j5raisentemgloriam : nihil nos praesenlium alliciat : conlemnamuSvisibilia, ut caelestia adipiscamur; imo eliam per hajc illaconsequemur; sed scopus noster sit illa potissimum conse-qui, quK utinam omnes obtineamus graiia et benignitateDoniini nostri Jesu Christi, cuicum Patre et Splrilu sanctogioria, imperium, honor, nunc et semper, et in saecula sae-culorum. Amen.

' Act. XX, 26,


52/601

44 S. JO. CHRVSOSTOMl ARCHIEPISCOPI C. P.

VW VV\ V^^rv^XYWVVWV\XV^VVVWVVWVWVMfs^/VWVV

HOMILIA V.CAPUT 11.

Fidelissermo : nam si commortni sumus, et convivemus :si snslinemiis , et conregnabimns : si negaverimus, etipse negahit nos. Si non credimns, ille fidelis permanet;negare enim se ipsum non polest. Haec admone, teslifi-cans coram Domino. Noli vcrbis contcndere, ad ni-hilum enim ulile est, nisi ad snbversionem audien-tium*.

I. Multi ex infirmiorihus fralribus, fidei vim abdicant;nec spei dilalionem rerunl. Praesentia (jUterunt, et ex hisde futuris' conjiciunt. Quia igitur prajsentia hoec crant,mors, supphcia, vincuhi ; ille vero dicebat ipsos ad vilamaBternam esse venturos; vix quis id credere poterat; sedforte dicebant , Quid dicis? cum vivo morior, et cum raorior vivo? In terra nihil mihi promittis, et in ca?lo dahis ?Qna3 parva sunt non das , ct inogria praestabis ? Ut ne ila-que quis talia cogitarcl : non ambiguum hac de re profertsermonis apparatum, quem jam cceperat, ct ejus indiciadederat. Illud enim, Memor eslo Chrislum Jesnm resur-rexisse a mortuis ; hoc est, quia post mortcm resurrexit.Nunc vero hoc ipsum declarans dicit : Fidelis sermo, quodqui vllam ccelestem consecnlus fuerit,aelernam qnoque ob-linehit. Cndenam fidelis ? Quia Si commortui snmus,inquit, et convivemus. Dic enim mihi : si in asperis et

' 3 Tim. II, 14.


53/601

COMMENT. IN F.PIST. 11 At) TIMOTH. HOM.. V. 4^laboriosfs conimunicamus illi , in bonis non ileai ? At id nehomo quidem faceret , ut eum qui secum mori et allligidelegisset, si quando nd quietem veniret, negaret ipsumsibi consorlem fuisse. Lbi autem commortui sumus? Eammortem dicit, quam per lavacrum, et eam qnam per pas-siones snbimus. Ait enim , Mortem Domini in corpore nostro circumferentes ; et , Consepulti sumus ei per baptismum ; et, Vetus homo noster simul crucifixusest; et, Complantati facti sumus similitudini morlisejus'. Hic vero tenlationum mortem magis insinuat.INam in tentationibus aliqnando h.-ec scribebat. Hoc autemvult significare : Si propler ipsum mortui snmus, annonpropler ipsum vivemus? Hac de re non ambigi potest. Si suslinemus, inquit , et conregnabimus. Non simpli-citerdixit, conregnabimus ; sed , si sustinemus : ostendensnon satis csse semel mori ; quolidie moriebatur Beatushic. Sed multa patientia est opus, qua maxime egebatTimotheus. Ne mihi, inquit, priora dfcas, sed an sempersic aflectus sis. Deinde ex afia parte hortatur; non a bonis,sed a malis. Si enim eorumdem consortes forent improbinon esset ha?c consolatio. Etsi qui sustinerent, essent con-regnaturi, qui vero non suslinerent hoc solum paterenlurqiiod non conregnarent , grave certe ilhid esset; plurimoslamen non tantum morderet. Ideo qnod terribilius est di-cit. Si negaverimus illnm, et ipse ncgabit nos. Ergo nonin bonis tanlum, sed eliam in mafis retributiones erunt.Is vcro quem ille negaverit in regno suo quid passurus sitcogitate. Quime negaverit, inquit, negaboillumetego^.Non par est retributio, etiamsi ille hoc dicere videalur.Nos enim homines sumus qui negamus, ille vero Deusest. Quanlum vero sit discrimen Deum inter el hominem,quid opus est dicere ?

2 Cor. jv, lo. Rom. vi, 4. Ibid. 6. Mallh. x, 35.


54/601

46 I. JO. CRBYSOSTOMI AnCIIlEPISCOPI C. P.]I. Aliofjuiii nos inde Ircclimns ; ille sc nihil lacdit, ncquc

nos Jir4'i"c pqssumus. Idoo subjungil hoc dcciaruns , Si)>non crcdimus, ille fideljspermanel; neg^roenimsoipsum non jK)lcsl, Id est , si non credimus eum resurrcxisse ,nihil ind(' ladilur ipse. \ erax esl, lirmus est, sive dicamus,sive non. Si ergo nihil a nohis neganlibus Lxdilur, oh nihilahud conressionem nostram exi^it , nisi ad utililatcm nos-tram. lUc cnim nobis vcl nepantibus vel non neganlibus,idem ipsc manct : nogarccnim sc ipsuni non pqles^, id cst,negarc quod sit. Nos dicimus eum non csse, etiamsi res nonita se liabeat : non habet cam naturam utnon siJ,, necha-bcre polcst; id est, non potcst eo rcdigi ut non sit. Sem-per manct, cjus substantia semper est. ]Nc itacjue sic al-fccti sinius, ac si vcl gratificemur illi , vel ipsi noceamus.Dcinde, ne quis pulet Tiniolheum his opus habere, sub-junxit : Hoec admone testificans coram Domino. NoH verbis contcndcrc , ad nihilum enim ulile est, nisi ad subversionem audientium. Tcrribile ilJud est, Deo lesleloqui. Si enim hominis testimonium nemo audeat irritunifacere, mullo magis Dei. Exempli causa, si qnis paclainiens aut teslamenlum edcns , vcJit fide dignos testcs vo-care, an audebit quis apud exlraneum quempiam id de-ponere? Minitne, eliamsi velil; timenseniintestjum fidcm,sibi cavet. Quid sibi vult ilJud, teslificans? Deum diclo-rum et gestorum leslem vocal. iNoIi vcrbis conlmdcre, ad nihilum enim utilc est. Non modo nihil hinclucri, sed delrimcnti plurimuni. Hajc igilur admonc. Sidespiciant, Dcus iilos judicabit. Cur aulein monet ut neverbis conlcndat? Novit rem esse lubricam, et humanammenlem semper liligare et contendere vellp. Ne id fiat igi-tur, non modo dixit non contcndondum esse, sed terrihiJioraproferens subjunxit : Ad subvcrsioncm audicnlium. sol-wlicite cura te ipsum probalum exhibere Dco Qperarium


55/601

)) ilironfusibilem , reclc tractantein veibuin vcrilalis'. IJbique ut ne erubescat hprtatur. Cur tolies de pndoreagit? Quia verisifiiile pst niultos pudyissc, quod Paulunividercnt esse tentoriorum arlificeni, et de praedicalippe(juoqne puduissc, qqasi dpctorilî]s pereuijli|)us. Chrisluêphn crucifixus fuprijt, Paplus capHp tfunc^ndus erat,Petrus inyersp papilp crucifiijcndys. )^t hqep passi sunt abhpminibus iiuljjps prpli| pt pelul;iptj[îis. Qui^ igitMr istitunc imper|il)apl, ne tp pqdpfjt, jnqijit , id est, ne yerearjsilla facere quae ad pietatem pertipent, etiaflQsj sprvire opor-teat, eliaiiisj fjjlidyiij palj: Qup}HO(|p anlenr| quis probatusefficilurPSi Sit opprqrju:^ ipcppfusilîlis. a Operariuinnihil faperp pii^cjf; } ^jc nqjjfjp ip^p Eyangplji opprarius :omnia enim sul)ire oj>prtet. Piectp traplanteoj verbumyerilati^, IIoc apppsitp jlixit. ]\|i}l|i pniuj illud undiquetrahunt et raptant, plurjnâ hipp orij^ptnr. Non dixit, di-rigentcm, sed , recte Iractfinlppi ; id et; Spurja reseca ,el cactera hujusuôdi ciim yehcaientia multa impelp etamppta, at ia corrigia fif, glacjip spiritus undique quod su-pcrfluum aut alicnum esf; i] prpe(|ic(tiQnp , cp^pG^. Prpfji-nas antepi ypcujfl poyitates deyita ^ >\ Neque enim hicstabunt. Cum enii}] fji^jd npyûi ||i4uctfjm fiierit, sempernoya i4 J^f^tMfi^ ' iPleFiilii)3l4?qpe PFr^r pft jjjug qui etranquillo pprtii csôgfe^sn^, pt pi^,sqi|fmi stabjt. Wultumenimprofipifjpt ad iiijpipta^ppQ, jpquit , et sertno noruni!?} CcjnceF ^.erpitS Mprl>"S {"1 pontinepj neqHfl. quemmedicina redpcpre ncqipt ; iêd tolum perdit. Oslendit noy^s inûGlas vpces morbupi esse, eîanK|ue morbo gra-Yiore. Hip pstendit jllps ppQcnâri npn posê , i|lpsquc nonlemere, sed sppntp aberrarc, iflp'^qup pprrigi non posse. Ex quibus est Hymcnaeus et P|iiletus, inquit, qui a ve-nlate e^ciderunt, dicei|tes resurreclipj^pm esse jaiji facr

a Tiin. ji, i5. Ibid. 16. 3 Ibid. 17.


56/601

48 . JO. CHnYSOSTOMl ARCHIEPISCOPI C. P. tam , et siibvorternnt quornmdam fidem. Recte dixit,Mullnm proficient. Nam hoc solum stalim grave vidctnresse. Vide antem quanta hinc mala pariantur. Si enimjam resurrcctio fuit, non hac solum magna privamur glo-ria; sed etiom judicium tolhtur, necnon merilorum retri-butio. Si enim jam resurrcctio luil, retribulio quoque fuit.Ergo boni aerumnarum et dolorum fructum perceperuut;mali vero non puninnlur; et bellc sane , ut qui in deliciisnuiltis verscnlur. Melius essel dicere non fore resurrectio-nem, quam jam fuisse. Et subvertunt quorumdaro 11-))dcm,)) inquil. Non omnium , sed quorumdam. Si enimrcsurrectio non cst, fides subverlitur. Si resurrectio nonest, vana esl praedicatio nostra, nec Christus resurrexit.Si non resurrexit, neque natus est, neque in ccelos as-cendit. Vides-ne quod cum resurrectionem id impngnarevideatur, plurima alia gravia secum trahal? Quid igitur,inquies, nihil faciendum pro iis qui subvertuntur ? Sed firmum fundamenlum Dei stat habens signacukim hoc : cognovit Dominus qui sunt ejus , et discedat ab iniquitateomnis qui nominat nomen Domini*.

III. Ostendit eos, etiam antequam snbverterentur, nonfuisse firmos ; neque enlm primo statim impulsu subversifuissent : sicut neque Adam ante mandatuin slabiiis fuit.Qui enim firmi sunt, non modo nihil patiuntur a decep-toribus, sed etiam admiralioni habentur. Et firmum, in-quit, ct iimdamentum est; sic fidei haereat oportel is , quihujnsmodi signaculnm habet. Cognovit Dominus, qui sunt ejus. Quid hoc est? Ex Deuteronomio id accepit;id est, firmae animae stant fixae el immolae. Lndenam illaenoscuntur? Ex eo quod illae haec scripla habeant in operi-bus suis, ex co quod a Deo noscantur, el non simul pe-reant, qnod ab iniquitate absistant. Et discedat, inqnit,

a Tini. ii, 19.


57/601

COMMENT. IN EPIST. II AD TIMOTH. HO.U. V. 4qab iniquitatc oinnis qiii noininat nomcn Domini. IIxcindicia sunt iuudaiuenti. Sicut fundamentum firniumexhibetnr. Ac si quis in lapide inscribat, ut litleraequidpiam significent. Hae vero littera; per opera exliiben-tur. Habens, inquit, signaculum istud alfixum, Om->nis, inquit , qui nominat nomen Domini discedat ab iniquitate. Ilaque si quis iniquus sit, non huic fiinda-mento hseret : ergo signacufi hujus munus est, ut ne iniquaperpetrentur. Ne ergo signum regium, ne notas deponamus,ne sine signaculo et deformes simus, ut fundamenlum si-mus, et lundamentum firmum, ne circumferamur. Hoceos qui Dei sunt indicat, qui ab iniquitate discedunt.Quomodo enini quis potest esse justi Dei, si iniqua ope-retur, si operibus illum impugnet, si gestis illum contu-melia alficiatPRursum nos iniquitatem incusamus : rursnmmultos concilamus hosles. Ilaec enim pestis ceu quidamtyrannus omnium animas invasit. Quodque gravius est,non necessitate aut vi, sed suasionc et blanditia : et gra-tias habent de tafi scrvitute. Hoc vere grave cst? si eiiimvi detinercntur, non amore, cilo resifirent. Lndenam fitut res suavis esse videatur, cum amarissima sit? Undenamamara justitia videtur, cum valde suavis sit? A sensibusnostris. Ita enim mel amarum esse quidam putavere, etaliud noxium cum voluptale perceperunt. Causa autemnon ex rcrum natura petitur, sed ex perversitate male af-feclorum. Cogita quid sit animoe nostrae judicium. Namstatera, si lancemhabeat vacillanlem, pondera jusle nonprofert. Anima quoque si lancem non habeat firmamet legi Dei infixam , de rebus probe judicare non poteritsed circumferetur et Irahetur. Etenim si quis accuratescrutetur, multam videbit iniquitatis acerbitatem, non inpatientibus tantnm, sed et in agentibus, et in his magis.At nondum de futuris, sed de praesentibus disseramus,

LXXXVII, ^


58/601

5o S. JO. CHRYSOSTOMI AnCniEPISCOPI C. P.Annon liic pngnne , liil)unalia, convicia, invidia, male-diclu? ()n\d his acerhius? jNonne odia, nonne bclla, iionneaccusaliones? Nonne couscienlia nos frequenler flagellatet moidel? Vcllcni, si iicri posscl, aniniam iniqui ex cor-pore exlralierc. \ ideres ccrle illam pallidam, trementetn,pudibundam , anxiam, sese damnanlem. Etiamsi enim inprol'und(un nequiliae inciderimus, judicium mentis noncurrumpilur, scd slaL incorruptum. Memo aulem acceditdiccns iiiiquitalcm essc bonani, sed occasioncs fingit, etnihil non agit iit vel verbis culpam dejiciat; sed a cons-cicntia id nunqiiam obtincre polerit. Hic namque et orna-tus verborum, et principum vitia, et adulalornm grcgesjusliliam obscurare poterunt. Inlus autcm in conscienlia,nihil horum habetur : non adsunt adulalores, non pecu-niae qu;e judicem corrunipant. Naluraliter cnim nobis in-ditum est judicium a Deo. Quod autem a Deo datum eslnihil lalo patitur. Sed etiam somni ingrati ct phantasiae,et vitium in memoriam iVequenlcr veniens , qnielem nos-tram turbat. Verbi gratia : domum quispiam ab aliquo in-juste abstulit; non is modo , cui sublata cst , gemit, se^etiam is qui sustulit, si luluro credat judicio; nam quipersuasus est, vchemcntcr ingemiscit et lamentatur.Si au-lem futuro non credat; etiam sic erubescit, et pudorealTicitur. hno nullus est homo, vel Grnecus, vel Judieus,vel haercticus, qui de judicio non timcat.

jy. Etiamsi de futuris non philosophetur, sed praesen-tiatimet, ne se Deus in pccuniis mulclct, ne in filiis, nein domesticis , vel in aaima. INam multa sxpe lalia Deusfacit. Quia enim resurrectionis fides non potesl omnes adsanam mentem reducere, hic cliam mulla cjus jusli judiciisigna prffibenlur : ilic avarus filios non habuit ; illc in bcllocecidit , alius corporc mulilatus est, alius filium amisit.llaec in phantasia volvcus , in terrore perpetuo vivit. Ne^-


59/601

COMMENT. IN EPIST. II AD TIMOTU. HOM, V. 5lcitis qnanta patianlnr injnsti? Annon hscc iicerba snnl?Eliamsi vero niliil lalcesscl, aniion omnes ipsum damna-biinl? annon onmcs odio liabcnl ct aversanlur? Annonomnes brulis irralionabiliorem esse dlcunl, ctiam ii quiinjusle agunt? Si enim se ipsos damnant, mullo uiagis alios,raptorem , avarum , pcrniciosum uppeilanles. Quid igitursuave habet? nihil aliud quam quod majorcm solliciludi-nem habcat pro illorum cuslodia , quod majori cura te-uealur. Qnanto enim plures quis congesserit opcs, tantomajorcm sibi vigilantiam apparat. Quid vero memoremmaledicta eorum qui injuste loeduntur? quid snpplices li-bclios? Qnid si morbus iiigrucrit? non potcst eniin , nonpolest a>grolus , etiamsi omnium impiissimus sil, non illacurare el animo versare, qiiando nihil polest facerc. Quan-diu cuim Iiic siimus, anima voluplalibus delinila, qnac tris-lia sunt non fert. Cum autem ex corpore exilura cst , tuncillam major timor excipit , utpote quae ad ipsa jndicii li-mina venerit. JNam latrones in carcere degentcs, absquemetu vivunt : quando aulem ad velum sistuntur, solvunturmetu (2). Cum enim mortis formido instat, quasi ignisomnia amovens, anirnam philosophari cogit, et de futu-ris sollicitam esse. JNulia tunc adest pecnniarum cupiditas,nullum avaritiic studium , nullus corporum amor. Ills ila-que nubium instar amotis, judiciura jam liberum purum-que cst, succedente dolore durltiemque emollienle. INIhilenim philosophiic ita contrarium est ut deliciic; ut contraaerumnae sunt ad pliilosophiam opportunae. Gonsideres ve-lim qualis tunc avarus erit:Hora, inqnit, afllictlonlsoblivionem facit abundantls voluptatis. mQuo animo eritcogilans eos quorum bona dlripult, quos injuste laesitquorum facullales praedatus est? quo animo erit, quandoaiios cernet avaritla sua frui, se vero mox pcenas daturum ?Fieri enim nequit, ul incidcns in morbnm , ha3C non sus^

4.


60/601

Sâ s. jo. cHnvsosTdUi AiicrnKiMS(;oi'i c. v.picclur. S.Tj)o nuiii(|U( aiiima ipsa dcorsum versa , et anxiaIrciiiil. Quaiila . (|ua>so , hinc aniariludo? 11.ec (pii|)pe inuiorbis .sinûlis conliui!;(;re nocesse esl. Si aulein alios pu-niri videal , si cx hac vila discederc, (|uid non palielur?El h.ec (piideni in hac vila. Qua' vero illic fnlura sunl,neexplicari (juidoiu possunl. (hianlum snpplicium, quanlaep(i'na;, (|niinla lornienla. Ihec nos diciuius, Qui habet aures audieudi, audiat'. S.epc ea de re loquimur, no-lentos qul(I(uu (lic(ue, scd coacli. Velleinns eiiim nc inilium(piideni h(jiuni proCcne ; vol si fieri non posset , sallenipuiva adhibila modiciiia vos ad saullalem reducere; sedciun vos in uiorho pin^cvoiclis , soluli cl illiheralis animiossol, ahsi.slorc a niedici oHicio, inio ad immanilas et crn-dehlas osscl. Si enim medicos cum de corporihus aegrisd(^speraiil , roâmus diccnlos, ne, oro lc, ne


61/601

COMMENT. IN EPIST. II AD TIMOTH. HOM. VI. 53Ciiram adhibucr.njit. Ilaquc cliamsi non nnnc percepl.-edoclrinae rructum exhibeamus , demuni proreremns. Qnodcnim poslea proreremns ccrlnm liabeo, Non polest enimtantum audiendi desiderium , cl tanlum sludium rruslraafTerri. Absit. Sed utinam omncs , qni Chrisli inonila au-dire digni habili sumus, ailerna bona consequamur gratiaet benignitate Domini nostri Jesu Christi cui cum Patreet Spiritu sanclo gloria, imperium et honor, nunc et semper et in saccula sacculorum. Amen.

HOMILIA VI.CAPUT II.

In magna autem domo non sunt tantum vasa aurea et ar-gentca; sed etiam lignea et ficlilia , et quwdam quidemin honorem, quacdam vero in conlumeliam. Si quis ergoemundaverit seipsum ab istis, erit vas in honorem sanc-tificatum , et utile Domino , in omnc opus bonum pa-ratum'.

I. Plurimos hominum etiam nunc id turbat'; cur malipermaneant, et non pereant. Hu)us aulem rei aliac plu-rima? causae sunt , ut converlantnr; ut supplicio suo aliisexemphim sint. Hic vero Paulus causam dicit omninocongruentem. In magna iiulem domo non sunt tanturavasa anrea et ar{;entea ; sed eliam Jignca et ficliJia. Hisostendens , ul in magna domo par cst esse mullam vaso-rum difTerentlam ; ila et in orbe toto : non do Ecclesialoquens, sed de toto mundo. Ne illud dC Ecclesia dic-

s Titn. II, 20, at. Vide D, Guillon , tom. xiii , p. 21S-231.


62/601

,^4 s. 30, cnnYsosTOMi ARcnrRPiscoPi c. p.lum suspiceris : hic cnim nnllum vult cssc vas ligneumvel ficlile : sed omuia aurea et argentea, ubi corpusChristi cst, ubl virgo casta , nullam habens maculam.Hoc aulcm vult significare. Noli pcrturl)ari, si sint homi-nes improbi et scelerati. In magna enim domo sunt vasahujusuiodi. Qnid ergo? Scd nou codcm fruunlur honorc;sed aha in honorcm sunt , alia in contumcliam. Etiaminquit; sed illa hic usui cuidam sunt, in mundo non item :etsi non ad talcm usum , ad alia tamcn Deus iis utitur.Verl)i gratia, inanis glori-c cupidus uuilta redificat, ava-rus item, mercator, caupo, princcps. Sunt quajdam operain mundo, quac ipsis competant. Vas aulem aureum ni-hil hujusmodi est ; sed circa regiam versatur mensam.]\on hoc igitur diclt, malillam nempe essc rem necessa-liam. Ouomodo esset? Sed quod ipsi raali suum impleantopus. Nam si omnos cssent aurei ct argentei, non opusilhs fulsset, verbi gratla, si omncs patlentes essent, nonesset opus Eedificlis; si omnes a dellclis essent alleni , nonopus esscl clborum apparatu; si ncccssaria tanluu) appe-terent omnes, noii opus habcrctnr icdificiis splcndidls. Siergo quis scse ab his expurgaverit , crit vas in honorcmsanctificalum. Vides ndn cx natura , ncque ex materiasnec(^ssltale csse , iit vas sit aurcum vcl ficlllc, sed ex vo-luntate nostra. lUic enim fictile nunquam fiet aureum ,iieque autcuni in fictihs vililatem dcscendero poterit; hicvero mulla mulallo ct convcrsio est. Vas fictllc Pauluserat , scd faclus csl vas aurcuni. Vas aurcum Judas cralsed in fictllc nnilalus cst. Ergo ab immundantia ficliHasunt. Fornicalor, avaius ficlilos cnicluntur. Ouomodo igi-tur ahbi ait : Ilabenlcs ihesaurtmi hunc In vasis ficlili- bus ' ? Ilonorat crgo nec rcprobat vas ficlile, curn ipsumthesaurum accipere dicil. Jllic naturam ipsam dcclarat,

' 2 Cor. IV, 7.


63/601

COMMEM'. IN EPIST. II AD TIMOTII. IIOM. VI. 55non malerlffi speclem. Hoc autem vult signlficare , Vas ficlile nostrum corpus est. Sicut enim fictile nihil aliutlest , quam coctnm Intura ; sic et corpus noslrum nihilaliudcst, qnam lutnm anima3 calore firmatum : quodenim fictile sit palam est : srepe nauiqne ut vas illud cc-cidit et Gonfractum contritumque fuit ; sic et corpus inmortem incidcns dissolvitur. Quid cnim ossa , qu?cadeo valida et arida snnt , diircrnnt a testa ? Quid aluio carncs ? Nonnc perinde et ipsa3 ab aqiia; humoreformantnr? Sed ut dicebam : Quoinodo illic rem nonviluperat? Illic de nalura loquitnr, hlc dc libcro arbilrio. Si ergo qnis cxpurgaverit se ipsum , inqnil. Non dixit,purgaverit, sed, expurgaverlt, id cst, omnlno purgave-rit, Erit vas in honorem sanctificatum, ulile Domino.Ergo illa inntilia sunt, etiamsl in usu quodam sint. Ipomnc opus bonum paratnm : etiamsi non operetur, ido-ncum tamen est ad exclpienclum. Oportet igilur ad omniaparatum csse , sive ad mortem, sive ad martyrium ; sivead virginitatem , slve ad caetera omnia. Juvenllia antenidesideria fuge. Juvcnilla desidcrla sunt, non ea tantuniqnae ad fornicationem spectant; sed ellam ouinls concu-pisjcentia illiclla juvenills est. Audiant senes, nc juvenumgcsta sectentnr. Sivc contumeliosus quis slt, sive pulcii-tiapi ambiat , sive pecunias , sive corpora ainet; sivc alludsimilc, juvenile est desiderium et slnltum, cum ncqne corila firmuin slt, nec mens solida , sed leviler ferantur':haec omnia accidere necesse cst. Ltigiturnemo his capia-tur, qua; monila dat? Phantaslas juvenlles fnge. Scclarever^9 justiliam , fldem , charilatem et paccm cum omni-nbus qui invocant nomcn Domlni de corde puro'. Jus-tltiam tolam virtutem dicit, vitam plam , fidem , charita-tem , mansuctudinem. Quld sibi vult illnd , cnm iis qui

' a Tim. ii, 22.


64/601

56 s. jo. r.iiuYsosTOMi AncruEPiscoPi c. p.invocanl Dominuni de cordc puro ? ac si diceret : Illis con-fidc tantnm, non iis qui ulcumquc invocanl; scd iis quinon subdolc , non simulalc , qui nihil doli habent , quicum pacc acccdunl , qui non htigant , cum illis commis-cearisj cum aliis non oporlct mansuctum cssc; scdpaccmhabcrc quanlum ficri potcst. Stultas aulcm et sine dis- ciplina qu.nestioncs dcvita , sciens quia generant lites *.

II. Vides-nc quomodo ubique illum amovcat a quaes-tionibus ? Non quod non possit illas idonee confutare : po-terat enim. Si non potuissct cnim, dicturus erat iiliStude idoneus fieri ad illa confutanda , ut cum dicit, At-ntende leclioni. IIoc enim facicns ct tc ipsum salvum fa-j)cies, ct eos qui te audiunt. At noverat inutile esse, hu-jusmodi movere certamina , el nullum fincm fore ; sedhinc pugnas, iuimicitias, contumelias et convicia oriri.Has crgo quaestioncs devita. Sunt ergo aliae quaestiones,de Scrlpturis , deque aliis. Servum autem Domiui non oportel litigare ^. Non oportet eliam per quaBstionespugnaru, procul enim litibus oporlet esse Dei servum.Dciis cnim est Deus pacis: servus autem Dei pacis quo-modo pugnaverit ? Sed mansuetum esse ad omnes. Ser-vmn cnim Dei , inquit, pngnarcnon oportet, sedmansue-tum esse ad omnes '. Quomodo crgo dicit , Argue illos cum omni imperio ; et hic rursum, Nemo adolescen-n liam tuam conlemnat' ; etiterum, Argueeos dure* ?Quia hoc quoqucmansuetudinisest. Vehemens enim con-futatio , quando cum mansuetudine procedit , maximemordcrcpotest. Licet enim.licetcum mansuetudine magiscarpcrc, quam cum ferocia confulare. In docendo peri-tum * ; id est, iis, qui doceri volunt. Nam ait: Haere-ticum hominem post unam et secundam correptionem

3 Tim. II, aJ. iliid. ai. Tit. n, i5. < i Tim. iv, 12. 5 Tiu II, 16." Id. cii, 11).


65/601

COMMEiNT. IN EPIST. II AD TIMOTH. HOM. VI. 5^nirliMila. Patlenlem. Hoc recte addidif : id cnim est doc-lori tnaxime necessarium , alioquin omnia frustra aggre-dirhir. Si enim piscatores saepe postquam tota die retiaiiiislra jocerunt, non despcrant tamen ; multo magis idnoltis convenit. Vide namque quid inde sequatur, Sixpcconlingit ut post doctrinam assiduam, doctrinae aratrumin jHolnndum auimjE penetrans, vitium perturbans cxcin-dat. Qui cnim millies audivit, aliquid patietur. Non po-tesl enim fieri ut qui frequenler audit, nihil moveatur; etinlcrdnm conlinglt, ut cum ille mox persuadendus esset,noiiis desistentibns, totum aniiscrit. Etperinde contingit,atque si qnis agricnlturae imperitus plantatam vineam annoprimo colat, et anno secundo, itemque terlio , cum speret^ rrnclnm decerpturum esse, nec decerpat, post trien-niiun dcsperans, anno quarto illam deserat, quando labo-rum suorum mercedem accepturus erat. Postquam dixit, Palientem, non satis illi est, sed subjungit : Cum

j) modcstia corripientem cos qui resistunt veritati '. Hocenim maxime cum mansuetudinc facerc oportet. Nequepotcst anima, quae doctrina eget , cnm ferocia et alter-ciitione aliqnid nlile pcrcipere ; etiamsi enim attenderevelit, in dnbilationcm conjecla nihil scict. Oportet quippecnni qni utilia discere velit, ante omnia erga doctorembonc afleclum csse; hoc si non pr.Tmiltatur , nihil quan-lunivis ntile percipere polerit : bene antcm afTectns essenon potest erga ferocem et contumeliosum. Quomodoigitnr dlcit , H.Tretlcum homlnem post unam et secnndamcorioptionem dcvita ? Do illo agit qui corrigi non vult etinsanabili morbo laborat. Nequando det illls Dens poe- nilontlani ad cognosccndam vcritalem, et rcslpiscant adiaboli lanneo, Hoc aulem vult signiflcare : Fortassiserit quagdam emendatio; fortassis auteni, in rebus dubiis

' 2 Tmi. li, 25.


66/601

58 S. JO. ClinYSOSTOMI ARClIIEnSCOPI C. P.ponllur. Ilaquc al) Illis solls tllscetlendum esl, quos certoscimus cl: persuasuui liabcuius, quldquicl agalur, non con-l^ertendos fore. In mansuetudlno , inqult. Vides-ne sicacccdciiduin cssc ad cos qui discerc cuplunt, ct ntmquaniabsislendum a colloquils anlc dcmonslralloncm ? A quocaptivr lencnlur ad ipslus volimlatem. Pvcctc dixit, cap-tivi tenentur. Interim namque in errorc nalant. Vide quo-modo doccat modcslc sculirc. Non dlxlt, ne forlepossiul;sed : Ne forle dcl Illls Deus reslpisccre : ct si quid fuitlotum Dci cst. Tu plaulas, lu irrlgas, ille seminat, et fruc-lus parere curat. Nunquam Ij^itur ila aflecti slmus , qunsiipsi pcrsuaserimus, liccl pcrsuadeamus. Captivi lencntur,inquit, ad ipsius volunlatem. lloc autcm non dc dogma-tibus tantum dicltur; scd ctlam dc vila. Voluntas enlmejus cst, ut recle vivamus. Sunt autem quidam iu laqucocUaboli, etiam per vitse rationem. Ergo ne de illis quoqucdespcrarc oporlet. Ne forte resipiscant qui captivi tencn-tur, inquit, ad ipsius voluntalcm. Illud autcm, Ne forte,magnae patlcnli;c indiclum cst. Nam non faccre voluuta-tem Dei , laqueus est dlaboli.

III. Sicut cniuipasser, etlamsl non ex omnlbus parlibusteneatur, sed cxuno tantum pcde, sub potcstale estcjusqui laqueum tetendlt ; Ita ct nos , ctiamsi non ex tolo te-neamur , cx fidc ncmjic cl cx vila; ratione , scd ex vltae ra-tionc tanlum, sub polestalc diaboli sumus. Non cnimqui dicitmibi, Domlnc, Domiuc, intrablt in reguum coe-Iorum; ct rursus, Non novi vos, disccditc a mc quiopcramiui ini([ullatcm *. Vldes-ne lucruin nullum cssecx fide, cum Domlnus nos ignorct? Et vlrglnibus lioc ip-sum dicit : Non novi vos ^. Quid ergo virginitas pro-fuit, quid multl sudorcs, quando Dominus illas ignorat?Saepeque alios invenlmus qui circa fidem non accusantur,

Malth. VII, 21-25. * Id. xxv, 12,


67/601

COMMENT. IN EPIST. II AU TIMOTH. IIOM. VI. 39sed ob solam vitam malam puniuntur; sicut alibi aliosqui absque ulla vitffi culpa , ex doguiatis pcrversilate pe-reunt. HcBC enim mutuo haerent. Vides-ne quod quandovolunlatem Dei non facimus, sub laqueo diaboli simus?Kcc tantum ex vitae rationc tota, sed ex uno tantum vitioin gchennam ingredimur , qtiod cum coGterls bonis nostrisnon quadret. Etenim Virgines, non de fornicatione accu-sata; simt , nec de adulterio; nec de invidia , vel livore,nou quod de fide non benesentirent; sed quod oleum nonhaberent (3) ; idesteleemosynam non faciebant. Idquippesignificat oleum. Itemque illi qui damnati sunl , Ite, ma-ledicli, in ignem a3ternum * , '> de nullo alio accusaban-lur , quam quod Ghristum non aluissent. Vides ut eleemo-syna solaneglecfa in gehennara ignis inducere possitPCuirci, quseso, utilis erit qui eleemosynam non erogat? Jeju-nas quotidie? Sed illae quoque virgines jejunabant ; sednihil illis profuit. Precaris? Et quid hoc est? Sine eleemo-syna infructuosa est precatio, sine hac omnia immundasunt, omnia inutiha , majorque virtutis pars excinditur. Qui non diligit , inquit , fralrem suum , non novitDeum^. Tu vero quomodo diligis? ne parva quidemet vilia isthaec ipsi impertire vis? Dic euim mihi , lu castevivis?Qua de causa? an quod supplicium timeas? Nequa-quam , sed ex natura tua illud excqueris. Nain si castc vi-veres supplicium metuens , ct talem vim tyrannidemquesustinens , multo magis elecmosynam facere oporteret.Non enim par res est cupiditatem pecuniarum et corpo-rum domare; sed multo major hic labor est. Quare? Quianaturalis voluplas corpori nostro insita cst , cupiditas veropecuniae non item. Ex commiseratione Deo aequari possu-raus : qua si carcamus , totum amisimus. Non dixit, si je-junaveritis, similes eritis Patri vestro ; nec, si virginitatem

MaUh. XXV, 4i. iJJoan. ni, lo.


68/601

6'o S. JO. (:IIUV>OSTO\II AUCIflKPISCOPl C. P.servaverilis , nec si prec.iti fiieritis, similrs critis Palrivcstro. iMihil cormn acl Deuin perlinet , nihil eorum illcfacit : scd quid? Estole inisericordes , sicut Pater veslerfjiii in cn;lis est *. lloc ojius ])ei cst. Si crgo id nonhabciis, fjuid habcs? Misoricordiam , inquit, volo, etnon sacrificiiiin ^ Deus fecit ccchim, terram , mare:h>xc magna sunl, et ejussapientia digna. Sed horum nulloita hiiinanam naluram atlraxit; ut niisericordia et benig-nitatc : hoc enim est opus sapientiaB , virtutis et bonita-tis; mullo autem magis quia servus factus est. Annon eadc causa magis illum adiniramiir , ac stuporc alficimur?Deum nihil sic attrahit ut misericordia. Atque de his plu-rima pcrsaepe loquuntur prophetfe. Misericordiam autenidico non eam quse cum habendi cupiditate conjuncta esl.Neque enim spinae radix oleum parit; sed oliv.c radix. Itanec avariii.Tc, ncc injustiticTe, nec rapiufc radix misericor-diam parit. Noli cleemosynam criminari, ne illam omniummaledictis exponas. Si namque ideo raj)is ut eleemosynamcroges , nihil hac eleemosyna pejus. Cum cniin exrapinaorialiir, non est ccrle eleemosyna. Inimanilas illa est etcrudelilas, ac contumelia Deo illala. Si Cain, qiii qii.-c mi-nora siia eranl oblulit, ila offcndil, qui afiena offert.quo-niodo non oflVndet? Oblatio nihil aliud est ([uam sacrifi-cium, cnuindationon iinmundilia. Sordidis j)orro manibusnon audes precari, sordes autem et imujundiliam ex ra-pina oifcrens, nihil le mali facerc piilas?Manns non sinissordii)Us et immundilia fiedari , scd emundalis illis, ita of-lers; alqiii li.n sordcs niliil cuipa; habent; ilhe vero suntcriminalione dign.T.

IV. i\e iliKnic id ob-^crvemus ul mundis manibus ofle-ramiis el jireccniiir; scd iil qii.T ctllrnmltir ninnda sint.Ijlud eniiu lisii digni.ii) cst : ac !i (juis lance ablula illam

LMf. Ti, o'i. Ospc. VI 6.


69/601

COWyENT. I.\ KPIST. II ,VI) TnlOTH. IIOM. VI. 6'riuiniundis donis inipleret, nonne irrisio haec esset? Sintmundie inanus : erunt auleni, si non aqua tantuin illas ablua-mus, sed et justilia prius. lliec vera manuuni mundatioest. Si autem iniquitate pleni simus , etiamsi millies iilasabluerimus, nihil inde lucri. Lavamini , inquit, mundieslole'. Quid ergo? Num addidit, ile ad foiiles, adbahiea , ad slagna , ad fluvios ? Nihil horum; scd quid?Auferle malitias vestras ab animabus vestris; hoc estmundi cstote. Hoc ab inquinamenlo liberat, haec est veremunditia. Illa enim non multum profuit; hajc nobis fidu-ciam ad Deum praestat. Illam possunt habere adulteri,fures, homicidae, moUes , dissokiti viri , fornicarii, et ama-sii, et hi maxime. Isli enim sunt qui corporis munditiammagis curant, anguentisolentes,abstergentes sepulchrum.Sej)u!chrum enim ipsis est corpus, cum anima intus mor-tua sil; ila ut illam quidem munditiam curarepossinl, hancvero noo item. Niliil magnum est si corpus abluas; Ju-daica est illa purgatio , stulla et inulilis, qua3 inlns nonest. Sil ([uispiam pulredine plenus et vulnerihus, abluatcorpns. Quic ulihtas?quis ilnis? Quod si putrediui corpc-ris nihil mederi possit, cura exterius circumluilur et lei-gilur, si in ipsa anima sit putredo , quid ex corporis muii-ditia hicrabiniur? nihih Precibus nobis opus est puris.Preces aulem nunquam purae fuerint, si anima quae ipsasemillit sit immunda. Nihil porro ita animam immundamfacit , ut avarilia et rapina. Sed sunt quidam qui poslquamper lotam diem mille mala perpetrarunt , vespere lavantet conhdenler in Ecclesiam intrant, manus exlcndcntesac si per hujusmodi lavacrum sordes omnes dcposuerinf,Si rcs ita se haberet, magnum lucrum esset quolidie la-vari. Si hoc esset, nunquam finem facerem balnea frequen-landi , si lotio muados efllceret , et peccala auferret. Sed

Isaj, l, 16.


70/601

6% S. JO. CHRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.Iktcc ridicula siint , ilcliraincula , el pnerorum lusus. Deussordcs corporis non avcrsaUir, sed aniinoj imujnncliliain.Audi cnim ilknn dicciUrm : lieali mundo corde. Numetiam c(rporc.' ncqnaquam, sed qui cordc sunl mundi Qiioniam ipsi Dcum vidcbunl'. Prophcta aulcm quiddicil? u Cor mundum crca in mc, Deus ^ Et rursus, Ablue a malitia cor luum \ Maj^nujn boniim est bonisassuesccrc. \ ide quam ha:c parva sintc ct inutilia. Et posl-quam anima prius assncverit , non absistit , neque ad pre-candum pergit antcquam illa prius impleverit. ExempHcausa , cx consncludinc hn amur ct postea precamur , necliccl illotis manibus prccari , noque aho modo id hbcnlerfacimus, perinde acDeum oflcnsuri, et in raala consciea-tia versalurl. Si modicnm iUud tantam habet lyrannidem ,ul id quolidic implealnr, si in clcemosyna) consuctudinenos constitueremus, et hoc scmpcr implerc decerneremus,nnn(piani vacuis manibiis intrare in orationis domum, resoplimc constiluta esset. l\Iaj;na quijipc cst ct in bonis etin malis vis consuctudinis. iNon jam labore opus essetipsa trahente. Plcriquc consueverunt se freqncntcr signare,neque ultra monitorc opus habent, sed etiam sa3pe menlealibi occupata , a consucludinc , quasi quodam animalomonitore , manus spontc trahitur ad signum faciendum.Quidam consuctudincm sibi fcccrunt non jurandi : et ne-que sponle nequc inviti lioc unquain facient. In hac nosconsuetudine croganda) clo.emosynaj ponamus. Quantis no-bis laboribus opus crit ut hoc mcdicamentum rcpcriamusPjDic enim mihi , nisi cssct consolatio elecmosynae , et cx .mille sceleribns obnoxii suppUcio cssemus, annoii admo-dum ingemiscercmus? annon diceremus , Ltinam pecuniis^,ablucre peccala possemus , omniaquc efrunderenuis , siposset ira Dei pocuniis pUicari , ncc facuUalibus parcere-

Mallli. V, 8. Paal. l, 12, * Jcrem. iv, i4.


71/601

COMMENT. IN EPIST. II AD TIMOTII. IIOM. VI. G3mus ? Si enim in morbo hoc faciiims , el in morle dici-mus, si posset ille a morle rcdimi , facultales omncs da-ret; muUo magls hlc ilhul pricslandum esl. Alqui videquanta sit bcnignltas Dci ; nim concosslt libi ut lempora-neam morlem , sed ut retcrnam redlmere posscs. Ne hancbrevem, inquit, vltam rcdlmas, sed scmpilernam illam.lllain tibi vendo, non islam. Non illudo tibl; si hanc ac-ciplas , nihll acceplstl. Ego novi quanta sit illa. At non itacaupoues , et saecukrium iwhih egxiii-atores; Illls enimhcitum creditur quos vohmt Iraudarc, et minlma pro mag-nis dare. lile vero non slc; sed pro parvis longc majoradat. Dic mihi : Si ncgolicilorem quemdam adlres, dmequeproponerentur gemmae , quarnm alia vihs , alia magnipretii esset, posito pro minori pretlo, Illam pretiosamacciperes; an incusarcs inum ? Minimc; imo magls mira-reris. Sic et nonc dua; proponunlur vitae , temporanea etatcrna. Vcndlt illas Deus. Sed Istam nobls vendit, nonillam. Quid Indignamur infantlum more, quia prctiosio-~rcm accipimus ? Licct-nc igitur, Inquies , vitam emerepecunia ? Etiam, dummodo nostra et non aliena in pre-tlum demus, dummodo non rapere pcrgamus. Scd mealandem sunt, inquies. Non sunl tna post rapinam; sedIlllus sunt : ahena sunt, quantumhbet illa rctlneas. Nequeenimsi depositmn accipias, quantumcumque temporis isquideposuit peregrinetur; tuum est deposltum , etiamsi apudle sit. Si igitur illa qure a lubentibus et gratias habentibusdeposita, non nostra sunt, ne tempore quldem quo tene-mus ; multo minus ha^c quae ab Invllis rapulmus. Illenamque est. illorum dominus, quantumcumque Illa reti-neas. Nostra est virtus. Pecunicc vero ctlam quK noslraesunt, non sunt nostraj, ncdum aiienai nostrae sint. Sedhodie sunt nostraj, cras ahorum. At virtus scmper estnostra. Non cnim illarum more minuilur. Sedomnibus,


72/601

64 s. jo, cnnYsosT(n[i AHciiiiiPiscoi-i c. r>.cum aJest , iiilegra csl. llaiic ergo cuiupareiuus , et pecu-nias spernamus, ut possimus vera bona consequi , quibusulinam digni liuheauuir, gratia et Leni^nilale Domininoslri Jesu Christi, cui cum Patre et Spirilu sanclo gloria,imperiuui, et honor, uunc et semper,el in saecula sa'Culo-rum. Amen.

HOMILIA VII.CAPUT III.

IIoc aulera scilo, quod in novissimis dlebus instabunl lem-pora jjravia : erunt eiiim homines se Ipsos amanles, \)C-cunlse cupidi, elali, superbi, blasphemi, parenlibusnon obedientes, ingrati, scolerali , sine pace, sine allVolione , criminatores, incontincnles, immites, slne bc-nigiiilale, prodilorcs, prolervi , luinldi, vohiplaUiuiamalores, magis quam Dei, habenles speciem quideiupietalis, virlutem aulem ejus abneganlcs : el hos devilj.Ex his enlm suut qul penetrant domos, et caplivas du-cunt mulieiciilas cneratas peccatis, quai ducuntur va-rils desiderils et voluplatlbus, semper discentes, et nun-quam ad scienliam verilalis pervenieules *.

I. In priori Epislola dicebat : Spiritus manifesle dicit,nquod in novissimis temporibus recedentquidam a fide'^ ;et rursus alibi in ipsa EpistoLt , quid simile futurum pi o-phelice dicit. lloc ipsum facit hic dicens : Hoc aulem

3 Tim. lu, 17, cl Exod. vii, 1 1. i Tim. 1?, i.


73/601

COMMENT. IN EPIST. II AD TIMOTH. HOM. VII. 65sscilo, quod In novissimis tempoiibus inslabunt temporagravla : ot non soliini a futuris, sed eliam a prseteritishoc indicat dicens : Quemadmodum Jannes et Jambres,rcsllterunt Mosl ^. et riitlociniis rursum : In magna autcm domo non sunt solum vasa aurea et argenlea'^. Cur autem id facit? Ut nec Timotheus, nec quis nostrumturbetiir, si sint homines mali. Si sub Moyse fuerunt, in-quit.etposteaerunt, nihilmirum si nostra quoque retate. Innovissimis temporibus instabunt tempora gravia. Non diesvel tempora carpens hoc dicit; sed homines tunc futuros.Nam sic nos quoque solemus tempora mala dicere et nonmala , a rebus abhominibus tunc gestis. Et statira causamel radicem etfontemmalorumponit, etsuperbiamunde aliaomnla pariantur. Qui hoc vitio captus est, ne sua quideraperspiclt. Cum enim quis quae proxirai sunt non observat etnegliglt, quomodo sua observabit ? sicut enim is qui ea quaeproxiuii sunt respicit, In illis etiam ea quae sua sunt rite com-ponet; sic qui illa conlemnit, etiam sua despiciet. Sienimmembra invicem sumus , proximi salus non ipsius tantumest, sed et rcllqui corporis; et proxlmi damnum non ad ipsumpertinglt lantum, sed totum doloribus occupat. Si aediricatiosunuis,quod una pars pallturrellquo jedlficiodetrimentumafTert; si vero firma illa sit, reliquum etiam ferre potest. Sicet In Ecclesia despexlsti fratrcm? te ipsum Lusisti. Quo-modo? Mcmbrum tuum jacturam non modicam pertulit.Nam si is qui pecuniam non erogat in gehennam abit, quiin magls necessariis perlclitantem videt, et manum non por-riglt, mullomagisquam ille patIetur,etquo majus delrimen-tum fuerit. Erunt, inquit, homines sui amatores. Qui seamat, ipsemaximese non amat; qui vero fratrem amat, ipsemaxlme seamat. Hinc nascilur avaritia. Charitatem enim ,quse latacst et ubique extenditur, comprimitetconstriiigit

a Tim, m, 8. Id, n, ao.LXXXVII. 5


74/601

66 a. JO. CHRY808TOMJ ARCHIEPI8C0PI C. P.amorispropriipcslls. Pccunlxcupicli. Ilinc clatio nasci-tur: excliilioiicsiipcriWa , cx supcrhia l)lasphcn)ia,px Lla)--phernia iinoj^anlia elincrcdulilas. Qui cniniconlra hominrftse elTerl, facilc conlra Deuni sc efleret. Sicpeccata nascun-lur : soepe ab inreriorihus ascendunt. Qui pius erga hommesest , ninllo magis erga Deum eril. Qui]ergaconscrvos man-suetus, mullo niagis crga dominum. Quiautcm conservosspernit, ultra pergcns Dcum ipsum spernet. Nc itaque alteraUcrum spernamus. Doclrinacnim illa pessima est, cum alterallerum contemnimus, qune docet Deum sperncre. In hocenimDenmcontcmnimus; cumillejusserit, utproximimul-tam cnram exhiheamus. Cnetcrum si vullis, id exemplo pla-num faciam. Contempsitfralrcm Cain, et statim Deum spre-vit.Quomodo sprevit? Vide quam contumeliose responderitNum custos fratris mei sum' ? Contcmpsit etiam fra-trcm Esaii , et Dcum qiioque contempsit. Ideo dicehatDcus : Jacob dilexl, Esaii autem odio habui^. Qua-proptcr dicehat Paulus : a Ne quis fornicator aut profanusB sicut Esaii'. Sprevcrunt Josephum fralres; spreveruntet Dcum. Israclitae spreverunt Moysen, ideo Deum quo-que sprcverunt. Ila el filii Hcli contempserc populum,el Deum etiam conlempserunt. Vis cx adverso etiam ins-picere? Abraliam pepcrcit fratris filio et Deo obcdivitidque palam est ex obedientia circa filium Isaacum, et exreliquis ejus virlutihns. Fiursus Abel mansuetus erga fra-trem , pius erat crga Dcum. Ne itaque nos inviccm con-lemnamus , ut non discamus Deum etiam contemnere.llfonoremus nos invicem, ut discamus et Deum honorare.Qui andax est crga homincs, audax quoqnc erit crgaDeum. Cum autcm pecuniae cupiditas, amorproprius , etarroganlia una coeunt, quid dcest ad integram perniciem ?Omnia corrupta sunt , et multum peccatorum coenum una

1 Gen. IV, 9. " Kom. ix, i3, Hebr, xu, 16,


75/601

COMMEKT. IN F.PI8T. 11 AB TIMOTH. ftO&f, VIE. 67confluil. Ingrati, inquit. Qnomodo enim pecuhiae cupiJui,gratns csse possit? cui graliam habiturus csl? Nemini.Omnes arbilratiir inimicos , cnm omnia vclit arripere,cliamsi illi omnem subslantiam effnndas , nnllam habebitgratiam. Indignatnr quod multas opes non habueris, necmnllarnm eum feceris dominum. Etiamsi orbis totiusillumfeceris dominum, nullas tibi reddet gralias : nihil enim seaccepisse putat. Insatiabills cst ejus concnpiscenlia : exmorbo enim proficiscitur haec concnpiscentia. Tales snntmorbornm cnpiditatcs.

II. Qui febri laborat, nunquam impleri potest : sedsempor in cnpiditale ebrius , nnnquam impletnr : sempersilit. Sic et is qui circa pecnnias fnrit, nunquam soletcupidilatc implere. Nimquam satiatus, quanlacumqne pro'fuderis, nullas habebit gratias; illi enim tantum habebit,qui qnanlum ipsc volucrit dederit : illud autem nemo po-teril. tNuUam enim mensuram cjtis cupiditas habet. Ne~mini ergo gratiam habebit. Nihil ita ingratum est ut pe-cuniffi cnpidus, Totius orhis est inimicus. Indignatnr qnodulli sint homines : vnlt enim omnia deserla esse, ut om-nium bonis ipse potiatur. Et talia mnlta imaginatnr. Uti-nam terrae motus esset in urbe, inquit, et omnibns obrutis,ego solus superessem, ita ut omnia bona invaderem si fleriposset ! Ltinam peslis ingrueret et omnes perderet, ex-cepto anro ! Utinam diluvium veniret, aut exundatio ma-ris ! et innumera talia cogitat , nihilque bonum ; terraemotus , fnlmina , bella , pestes , et simiha omnia acciderecupit. Dic autem mihi, miser etinfelix, etmancipiis omni-bus vilior; si oinnia aurum essent, num ab auro iiberariposses fame consumplus ? Si terra; motns fieret , absorptoorbe tu quoque perires cum tam perniciosa cupiditate.Cum enim nnllus in lorra csset homo, necessaria ad vitamnontibi suppeterent. Ponamus enim omnes in orbe homi-5.


76/601

68 S. JO. CIIRYSOSTOMI ARCHIEPISCOPI C. P.nes esse deletos , et lotuni aurum et argentum , ad tc ceusponte dclatum essc; nam stulla et impossibilia imaginor;et opes illorum omnes , aurum, argenlum , sericas vestes,aurea omnia sponte in manus tuas vcnisse, qua; utilitas ?sic le mors invaderet, cum pistores et agricolaj non essent,lerae onmia depasccrenl , dacmones animam tuam metuconculcrent. Et jam quidem illam daemones multilencnt.Tunc autem te in amcnliam inducerent, slalimque perde-rent. Sed lioc nollem, inquies; sed vcllem esse agricolaset pislores. At illi expensas facturi essent. Sed noUem illosexpensas facere. Sic insatiabilis hacc cupiditas est. Quidvero his magis ridiculum ruerit? Vidisli-ne illum ea vellequae csse nequeunl? Vnll mullos esse (jui sibi ministrent,et dolet quod illi cibo cgcaut,quodquc racultates suasmi-nuanl. Quid ergo dic mihi? Vis lapidcos csse homines?n.-EC on)nia risum moventia sunl, lluctus, procella, hycms,lcmpeslas, multa animse perturbatio : sempcr esurit, sem-per silil. Dic vero mihi,annon hujus miserebimur, nequellebimus ? Atqui in corporibus haec lues est gravissima,(luam medici (3ooX(pt'av vocant, cum quis cibis ingurgilalusct implctus , iamem scdarc neqnit. In anima autem de talimorbo non lacrymabimur? Insatiabilitas enim in animaest pccuniie cupido : quai mnltis quidcm impletur, iiun-(iuam autem sistilur, scd a cupiditate semper dislendilur.Nam si elleborum sumere oporleret, aut aliquid ionge gra-vius , ut abhoc morbo liberaremur, annon aiacriter omniaaccipienda essentPNon est tantapecuniarum summa quaei)0ssit insatiabilem impiere ventrcm. Non pudet ergo nossi dum illi circa pccunias tantum furunt, nos erga Deumiie minimam dileclionis partem exhibeamus, Deumque])ecuma viiiorcm habcamus ?Pecuniarum enim gratia ho-mines vigiiias , pcregrinationes, pericuia frequentia , odia,insidias, el omnia patiuntur; nos autem pro Deo ne ver-


77/601

COAfMENT. I

Caillau, Guillon. Joannes Chrysostomus. Opera Omnia. 1835. Volume 18.

Documents

Transcript of Caillau, Guillon. Joannes Chrysostomus. Opera Omnia. 1835. Volume 18.