Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền...

123

Transcript of Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền...

Page 1: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang – Xuân Kỷ Sữu - 2009 Trang 1

Page 2: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang – Xuân Kỷ Sữu - 2009 Trang 1

P.O. BOX 921 - GARDEN GROVE, CA 92843 ñiŒn thoåi: 714/952-3123 - Fax: 714/952-0582

HỘI THÂN HỮU KIÊN GIANG MIỀN NAM CALIFORNIA Nhiệm kỳ: 2007-2009

BAN CỐ VẤN

Ông Tạ Thái Bình Ông Nguyễn Hữu Mãnh Ông Nguyễn Thanh Sơn Bác Sĩ: Trần Văn Chơn

Ông Lý Hữu Diệu Ông Mai Ngọc Diệp

Ông Huỳnh Văn Quang Cô Lê Kim Anh

Ông Đỗ Thức Quang Ông Danh Xứng

Ông Võ Văn Hạnh

BAN CHẤP HÀNH

Hội Trưởng: Trần Văn Phú Phó NộI Vụ: Huỳnh Thanh Hoàng Phó NgoạI Vụ: Đàm Hữu Phước

Phó HT Nghi Lễ & Khánh Tiết Lê Minh Triều

Phó HT Kế Hoạch & Phát Triển Tạ Duy Luân

Phó HT Đặc Trách Corona Trịnh Sơn Lượng

Phó HT Đặc Trách San Diego Nguyễn Minh Lương

Tổng Thư Ký: Trần Thị Tú Thủ Quỹ: Thái Mỹ Vinh

PhóThủ Quỹ: Phùng Thị Được

CÁC TRƯỞNG BAN

TB Xã Hội: Tô Em TB Văn Nghệ: : Võ Hùng Hạnh

TB Báo Chí: Đỗ Văn An

Page 3: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang – Xuân Kỷ Sữu - 2009 Trang 2

Mục Lục Trang

Lá Thư Hội Trưởng 5

Sinh Hoạt, Tường Trình,Thông Báo Giới Thiệu HNLT Kiên Giang 2009 – Ban Báo Chí 64Sinh hoạt Hội Thân Hữu Kiên Giang 2006 – Ngọc 78Chúc Mừng Tác Giả Lê Nam – Ban QT HTHKG 95Tường Tình Tài Chánh – Thái Mỹ Vinh 111

VănXuân Xưa Ta Bé – Đường Sơn 7

Bạn Bè Của Tôi – CT-TN 12

Tết Trong Truyền Thống VH Việt – Đỗ Quang Vinh 18

Mùa Xuân Cho Con – Hải Bằng 28

Mùa Xuân Trong .. Em Tôi – Nguyễn Hữu Phúc 40

Cảm Nghĩ của Riêng Tôi – Ngọc Bích 43

Con Trâu Xóm Bưng – Trần Văn Thịnh 46

Thư Của Anh – THDM 52

Tản Mạn Năm Sửu về con Trâu – Việt Hải 54

Lá Bên Hàng Xóm Lá Bay Sang - Phan 84

Chiếc Vòng Kim Cô – Nguyễn Văn Tám 89

Vang Bóng Một Thời – FM Đầu Bạc 98

Tản Mạn về võ thuật & Kienando – Việt Hải 103

Mất Trâu – Thu Nguyệt 112

Võ Thuật và Sức Khỏe – V/s Đỗ Thức Quang 115

Ông Già NOEL – Hải Ngữ 116

NhạcKG Ơi Trăm Nhớ Ngàn Thương – Quốc Anh 26

Nghiên Cứu & Sưu Tầm

Phiếm Bàn về ..Địa Danh Rạch Giá – Sưu Tầm 44

Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu – Sưu Tầm 50

Làm Chậm Lại Tuổi Già – Dr. Phương Anh 71

CHỦ TRƯƠNG

BAN CHẤP HÀNH HTHKG Miền Nam California

THỰC HIỆN

BAN BÁO CHÍ HTHKG Miền Nam California

VỚI SỰ ĐÓNG GÓP CỦA

Cao Vị Khanh, Hải Bằng, Trạch Gầm, Đỗ Quang Vinh, Cố Quận, Vĩnh Hòa Hiệp,

Việt Hải, Hoàng Nam, Nguyên Lãm, Hoàng Ngọc Văn, BCD, Phy Phương,

Sông An, Đường Sơn, Trần Trúc Duyên, Nguyễn Văn Tám, Ngoc Khanh, Phù Vân,

FM Đầu Bạc, Quốc Anh, CT-TN, Đỗ Thức Quang, Nguyễn Hữu Phúc, Trần

Trúc Duyên, Trăng Kiên Giang, TTC, Yên Hà, Minh Thi, Nhật Chương, Lý Hữu Di, Thu Nguyệt, Ngọc Bích, Trần Văn Thịnh, Tiếu Ngạo, Đặng Phước, Huyền Ngọc, Sưu Tầm, THDM, Cô Ba Rạch Giá, Hải

Ngữ, Thái Mỹ Vinh, Trần Văn Phú.

TRÌNH BÀY TRANG BÌA Graphics & Design: Trịnh Sơn Lượng

HÌNH ẢNH

Trịnh Sơn Lượng

TRÌNH BÀY

Trần Văn Phú , Trần Thị Tú, và Tạ Duy Luân

QUẢNG CÁO

Thái Mỹ Vinh, Trịnh Sơn Lượng

Mọi Chi Tiết Xin Liên Lạc về

HỘI THÂN HỮU KIÊN GIANG NAM CALI

P.O. BOX 921 GARDEN GROVE, CA 92843 Điện thoại: 714/ 775-5343

Page 4: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang – Xuân Kỷ Sữu - 2009 Trang 3

Thơ Trang Vui Cười Trang

Những Bài Thơ Xuân. – HNV, Dr.PA, CQ 6 Sao Không Bảo là Tuổi Sửu – Sưu Tầm 10

Cội Mai Già Vườn Cũ – Vĩnh Hòa Hiệp 8 Luận Về Chử Tình – Sưu Tầm 38

Thơ Cao Vị Khanh – Cao Vị Khanh 11 Chương Trình Tìm Chồng – Sưu Tầm 110

Tường Vi – BCD 16

Thơ Trạch Gầm – Trạch Gầm 17

Ngày Tết – Trần Trúc Duyên 19 Thơ Nhật Chương – Nhật Chương 21 Thơ Hoàng Ngọc Văn – Hoàng Ngọc Văn 24 Duyên Kiếp – Phy Phương 25 Thiếu Em Một Nụ Cười – Trạch Gầm 32 Mùa Xuân Trở Lại – Cố Quận 35 Nắng Hoa Vàng Rụng – Nguyên Lãm 39 Nhớ Rạch Giá Hà Tiên – Minh Thi 41 Thơ Sông An – Sông An 42 Xuân Trên Đất Tuyết – Đỗ Quang Vinh 45 Thơ Gởi Bạn – Tiếu Ngạo 51 Mùa Thu – Đặng Phước 53 The Family & Gia Đình – Đỗ Quang Vinh 53 Mùa Thu Lá Vội – Huyền Ngọc 57 Lá Xanh – Cố Quận 62 Vì Đâu? – T-T-C 85 Nhớ Quê – Trăng Kiên Giang 88 Thơ Cố Quận – Cố Quận 94 Tương Tư – Yên Hà 102 Mùa Xuân Tin Tưởng – Dr. Phương Anh 105 Tết Mừng Tuổi Mẹ – Lý Hữu Di 108 Xuân Xưa – Cố Quận 114 Bây Giờ – Cô Ba Rạch Giá 118 Em Nhìn Qua Cửa Sổ – Phy Phương 119

Mục Lục

Page 5: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang – Xuân Kỷ Sữu - 2009 Trang 4

Ban Báo Chí

HỘI THÂN HỮU KIÊN GIANG Miền Nam California

Chân Thành Cám Ơn Quí Đồng Hương, quí Thầy Cô cùng các Bạn cựu học sinh Kiên Giang đã đóng góp bài vở

và hình ảnh.

Các cơ sở Thương Mại và quí thân hữu đã đăng quảng cáo.

Quí vị Ân Nhân và Nhóm Cựu HọcSinh Kiên Giang đã yểm trợ tài chánh và

Bảo Trợ ĐẶC SAN KIÊN GIANG

Xuân Kỷ Sửu - 2009

Hoàn TÃt M¶t Cách MÏ Mãn

Page 6: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang – Xuân Kỷ Sữu - 2009 Trang 5

Kính thưa quí Đồng Hương và Thân Hữu Kiên Giang, Rạch Giá,

Năm Mậu Tý sắp đi qua và trước ngưởng cửa của năm Kỷ Sữu, tôi xin thay mặt ban

quản trị Hội Thân Hữu Kiên Giang miền Nam Cali, chân thành gởI đến quí đồng hương và thân hữu Kiên giang/Rạch Giá lời cầu chúc một năm mới an khang và thịnh vượng.

Trong năm 2008 vừa qua, Hội đã hoàn tất những chương trình sinh họat một cách mỹ mãn cũng nhờ vào sự tín nhiệm và những tình cảm yêu thương, gắn bó cùng những yễm trợ tinh thần cũng như vật chất mà auí đồng hương và thân hữu Kiên Giang/Rạch Giá đã dành cho Hội. Đó là động lực chính đã thúc đẩy sự phát triển của Hội, và cũng là nhân tố chính yếu cho sự tồn tại của Hội. Ngoài ra, tinh thần phục vụ đồng hương bền bĩ và bất vụ lợi của các bác, các cô chú và các anh chị em trong Ban Cố Vấn cùng các anh chị em trong Ban Chấp Hành cũng là một nhân tố không thể thiếu vắng trong việc duy trì sinh hoạt của Hội. Các bác, các cô chú và các anh chị em luôn lấy tinh thần phục vụ làm đầu và sẵn sàng xẻ chia trách nhiệm cũng như đóng góp tài vật và công sức. Các bác, các cô chú và các anh chị em luôn đặt quyền lợi của đồng hương lên trên mọi bất đồng cá nhân và đặc biệt là mọi người luôn tôn trọng một nguyên tắc làm việc “dân chủ”.

Sau gần 7 năm phục vụ đồng hương trong vai trò của một Hội trưởng, năm nay là năm mà nhiệm kỳ của Ban Chấp Hành 2007 - 2009 chấm dứt. Tôi xin chân thành cám ơn lòng yêu thương, quí mến và sự tín nhiệm của quí đồng hương và thân hữu Kiên Giang dành cho tôi và toàn Ban Chấp Hành trong suốt hơn ba nhiệm kỳ (6 năm). Tôi cũng xin cám ơn tất cả anh chị em trong các Ban Chấp Hành trong các nhiệm kỳ đã qua. Tất cả anh chị em đã cùng với tôi phục vụ đồng hương với cả tấm lòng của mình. Mặc dù điều kiện sức khỏe không cho phép tôi tiếp tục gánh vác Hội trong vai trò Hội Trưởng, nhưng tôi nguyện sẽ tiếp tục phục vụ Hội, phục vụ đồng hương bên cạnh tất cả các bác, các chú và anh chị em.

Tôi hy vọng và mong mỏi quí đồng hương và thân hữu sẽ dành những tình cảm và lòng tín nhiệm của mình cho vị tân Hội Trưởng và Ban Chấp Hành nhiệm kỳ kế tiếp. Tôi cũng mong mỏi tất cả anh chị em trong các ban chấp hành hãy tiếp tục phục vụ cho quyền lợi của Hội và của đồng hương để xứng đáng với tấm lòng yêu thương và tín nhiệm của đồng hương và thân hữu Kiên giang / Rạch giá.

Như trong bao năm qua, tôi luôn đánh giá cao về đông đảo thành phần các bạn cựu học sinh Kiên Giang. Mặc dù đứng bên ngoài ban chấp hành, nhưng các bạn luôn là một nhân tố quan trong đã tao nên những sinh động và vui tươi trong các sinh hoạt của Hội, bên cạnh những yễm trợ tích cực về vật chất và tinh thần mỗi khi Hội cần đến. Xin chân thành cám ơn sự tín nhiệm và những đóng của các bạn đã dành cho Hội.

Một lần nữa xin chân thành cầu chúc qúi đồng hương và thân hữu Kiên Giang một năm mới vạn sự an lành và tràn đầy phúc lộc!

Trân trọng, TM. Ban Quản Trị HỘI THÂN HỮU KIÊN GIANG Miền Nam Cali Hội Trưởng: Trần Văn Phú

Lá Thư Hội Trưởng

Page 7: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang – Xuân Kỷ Sữu - 2009 Trang 6

Mừng Xuân KỶ SỬU 2009 Nửa đêm trừ tịch pháo rền vang, Hướng vọng quê xưa, tưởng xóm làng. Đón Tết đau lòng thương đất Việt, Mừng Xuân xót dạ nhớ trời Nam. Những mong lấp cạn dòng sông Hát, (1) Càng ước vun bồi dãy núi Lam. (2) Uất chí nam nhi chưa thỏa nguyện, Thân này đâu nhẽ phụ giang san ?!

HOÀNG NGỌC VĂN Xuân Kỷ Sửu, 2009 ------------------------------------------------ (1) Sông Hát là nơi kết thúc bi thảm nghiệp đế của

hai Bà Trưng; (2) Lam Sơn là đất dấy nghiệp của Vua Lê Lợi.

Mùa Xuân thương nhớ Xuân đến càng thêm nổi nhớ quê Bao năm xa cách vẫn chưa về Thương mẹ quạnh hiu chiều tựa cửa Tình con ray rứt cảnh chia lìa Rạch Giá ! mẹ ơi bao thương nhơ Đất khách nương thân bớt não nề Chờ ngày đón Tết nơi quê củ Sau bao xa cách sẽ quay về

Dr. Phương Anh

Xuân về Hôm qua gió sớm đưa cành Nụ mai chưa nở, hoa chanh chưa tàn Dăm ba cánh én rộn ràng Lượn quanh mời gọi xuân sang lưng trời Cúc khoe mấy đóa vàng tươi Cô thôn nữ hé môi cười ven sông Đò ai một khúc ruỗi rong Đò ai chở nắng xuôi dòng ướp hoa Để cho sắc thắm mặn mà Để muôn nhụy tỏa hương sa phố phường Mây chiều! sáng lá đọng sương Tiết xuân vội ghé xuống đường mà chơi

Cố Quận

Xuân viễn xứ Tháng hai đào nở khách đón xuân Nửa đêm trừ tịch gót phong trần Hoa sứ nhà ai hương tỏa dậy? Thấp thoáng bên rèm dáng giai nhân Xuân đáo quê người khách viễn phương Sầu thương đất cũ suốt đêm trường Xót xa tất dạ năm canh thức Thả bước âm thầm trong gió sương

Cố Quận

Những Bài Thơ Xuân

Những Bài Thơ Xuân

Page 8: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 7

Xuân Xưa Ta Bé

Đường Sơn

Phường Vĩnh thanh Vân ở thị xã Rạch

Giá như một cái cù lao lớn, tôi lớn lên trong khóm Thủ Khoa Nghĩa nằm phía Bắc thị xã, thường gọi là đầu Voi, còn tên xóm thì dân chúng xung quanh đặt theo cái đặc biệt, điểm nổi bật dù ý xấu hay tốt. Như xóm tôi là xóm Kim Xê, vì có chùa Bửu Kim Tự do thầy Kim Xê vừa tu vừa bốc thuốc Nam giúp cho đồng bào xung quanh. Nghe nói thầy có bùa ngải, nhưng đó là lời đồn đãi không có chứng cớ; người ta lại cho thầy là đồng bóng vì thầy không có vợ, nhưng cũng không ai đưa ra chứng minh gì. Chung quanh xóm đó có những xóm xem ra chẳng tốt đẹp gì! Phía Bắc thì giáp với xóm Đầu Voi, nằm ven hai nhánh sông đổ ra vịnh Thái Lan, một nhánh hướng về Hà Tiên, một nhánh về Long Xuyên; nhánh còn lại về Rạch Sỏi, sâu hơn để cho các tàu đánh cá có thể từ Vịnh Thái Lan mà vào trong đất liền để sửa chữa hay xuống bãi ra biển. Phía tây là xóm Nóc Bằng – có lẽ khi đọc đến đây những ai từng sống ở Rạch Giá sẽ nhớ lại kỷ niệm vui buồn nào đó, vì xóm đó nổi tiếng thuộc phe chị em ta. Phía đông thì giáp với xóm Phật Giáo Hòa Hảo – vào thời đệ Nhị Cộng Hòa, lễ vía đức Huỳnh Phú Sổ vào tháng Năm âm lịch, Tết, hay rằm tháng Giêng rất là vui như hội lớn; an ninh thì khỏi nói, rất chặt chẽ dù chiến tranh; suốt thời gian tôi sống trong xóm không một tên du kích hay đặc công nào dám hó hé đến. Sau cùng là xóm Hòa Lạc, vì ở đấy có rạp chiếu bóng Hòa Lạc; chung quanh có các quán cà phê, tiệm bán tạp hóa, chợ ăn uống, giải trí …, nhưng ở đó cũng nơi quy tụ đủ thành phần xấu hoạt động: cướp giật, cờ bạc….Hơn nữa xóm HL lại giáp liền với xóm Lò Heo, chẳng những nổi danh làm heo cung cấp cho thị xã mà còn có ông Tám Cảnh – ai ở Rạch Giá đều biết tên ông; nhắc đến Tám Cảnh là người ta liên tưởng đến quan tài, tới tục đa thê còn sót lại từ thời phong kiến. Theo phong thủy, có lẽ

chỉ có hướng đông thị xã Rạch Giá là tốt mà thôi. Trong xóm tôi đa số là dân mù chữ, dân ở đấy đa số thường hay dạy con theo lời dặn dò câu ca dao sau đây: Thương con cho roi cho vọt Ghét con cho ngọt cho bùi Theo tôi nghĩ, hai câu ca dao đó mang lại mối nguy hại nhất cho giới tuổi thơ Việt Nam, nhất là trẻ con trong làng. Các gia đình trong xóm tôi đem ra áp dụng sai hai câu đó triệt để – họ hiểu với nghĩa đen hơn là nghĩa bóng mà các cụ ta xưa kia có lẽ ngầm răn dạy con cháu sau này. Bản thân tôi cũng nhiều lần bị roi vọt bầm người chỉ vì làm điều sai nhỏ nhặt không đáng vào đâu. Các đứa trẻ tuổi tôi trong xóm không đứa nào là không bị roi vọt, bị đòn rát da. Cây roi thường là cây đũa bếp xới cơm. Nhiều cha mẹ nghĩ cao hơn – đũa dẹp đánh không đau, con không sợ, nên chọn roi mây nhỏ hơn; người làm nghề biển, đánh cá lại dùng roi đuôi cá đuối phơi khô, quất vào đít thì cả tuần mới lặn cho nhớ suốt đời. Nhiều thầy, cô giáo của trường tiểu học cũng áp dụng phương pháp nầy. Sau thời đệ nhất Cộng Hòa, bà ngoại tôi thường ra Rạch Giá để chữa bệnh. Ông bà ngoại nếu không ở bên nhà cha mẹ tôi, thì ở nhà dì Hai tôi bên chùa Thập Phương, đối diện Đầu Voi. Có ông ngoại hiện diện trong nhà, tôi mừng lắm vì khi bị mẹ la tôi chạy đứng sau lưng bộ đi văng ông ngồi là yên; có lần mẹ tôi dùng đũa bếp đánh vào đít, vào người tôi mấy roi, tôi vùng vẫy thoát được, chạy về hướng ông ngoại. Mẹ tôi đi theo, nhưng bà khựng lại, vì ông ngoại tôi đứng lên nạt: “Cha chưa từng đánh đứa nào cả, tại sao mầy đánh con dữ vậy!” Mẹ tôi vẫn còn hậm hực vì tức: “Cha coi….” – Bên ngoại tôi dạy con kêu cha thay vì ba. Ông ngoại lại nạt lớn: “Cha không cần biết nó tội gì; rầy nó thì được, mầy đánh như vậy,

Xuân Xưa Ta Bé

Page 9: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 8

trúng chỗ nhược nó chết, ân hận lắm con à!” Mẹ tôi xám mặt, thảy chiếc đũa bếp vào góc phòng như còn cơn tức, rút vào giường bà. Ông ngoại xoa đầu tôi: “Cháu ngoan, sau nầy nếu thấy má cầm roi thì chạy đi, đừng để bị đánh.” Từ dạo đó đến mãi sau này, má tôi hiểu, không còn dạy con bằng cách đánh con nữa, các em tôi sanh sau không bị roi vọt như tôi thuở trước. Trong năm đó thì gia đình chú Tư Chích đến mướn một căn nhà ngang xéo nhà tôi. Người trong xóm gọi như vậy vì chú thứ Tư làm nghề y tá. Có lần tôi suýt chết vì bệnh kinh phong. Đạp đinh mà không cho ai hay, một tuần sau thì bàn chân sưng vù. Cha tôi nhờ chú Tư xem xét. Chú bảo quá nguy hiểm, phải chích thuốc tê, mổ nạo hết mủ, chích trụ sinh, chích ngừa. Thế thì cha tôi dù lúc đó còn nghèo phải mượn tiền chữa cho tôi, nghe nói trụ sinh mắc lắm. Sau khi tôi lành hẳn, tôi có thêm một bạn mới. Chú Tư Chích mới đến chưa quen biết nhiều người, nên làm quen thân với gia đình tôi. Cha mẹ tôi có bốn đứa con trai chưa có con gái, chú Tư thì ngược lại có bốn đứa con gái mà thiếm Tư chưa sanh được đứa con trai nào. Chú Tư lúc vui vẻ, bàn chuyện thuờng gọi cha tôi là anh sui. Hai người có một điểm tương đồng là chơi bài “xiêp” tứ sắc rất cao, cả xóm khó địch. Tết năm đó chú Tư và cha tôi đều gom sòng sịp. Nhìn mặt các người thua mặt méo xẹo, cha tôi cũng thấy không an, tết nhất mà buồn bã, thua tiền, hết bạc thì cả năm làm sao mà khá được. Cha tôi lì xì lại và từ đó không bao giờ thấy ông đánh bạc nữa.

Con gái lớn chú Tư tên Nhung bằng tuổi tôi cho nên rất thân với tôi; chúng tôi thường cùng ngồi chung một võng hát bài đám cưới đầu xuân. Lúc đó với tính trẻ con, thường vào buổi trưa chúng tôi bày trò lượm những trái gòn khô xé ra bông trắng như tuyết kết lại, nặn vỏ bưởi lấy nước trộn với vôi làm thạch, làm nhà chòi trên phần đất trống sau nhà tôi. Nhung học chung trường tiểu học với tôi, nàng học rất giỏi, lãnh phần thưởng cuối năm; còn tôi thì lẹt đẹt hạng bét vì bị danh sách nhiều tên giỏi từ trên

* Cho tuổi thơ tôi. Mơ ngồi dưới cội mai già Trời xuân quê cũ mẹ già còn kia Giao thừa mẹ thức tới khuya Khói hương nghi ngút, nghe kìa con chi Hồn nhiên con ngủ say khì Mĩm cười giấc mộng lì xì sáng mai Chị tôi nét đẹp áo dài Má hồng môi thấm chấm vai tóc thề Đầu năm họp mặt sum vầy Ông bà, cha me, đủ đầy cháu con Thịt kho, bánh tét thơm ngon Khéo tay dưa giá, thơm giòn dưa chua Trẻ con áo mới nô đùa Trò chơi giải trí, bầu cua cả nhà Lạy con mừng tuổi ông bà Trăm năm đầu bạc, tuổi già mừng xuân Khói nhang hương tỏa lâng lâng Đón xuân xứ lạ, hồn dâng nỗi sầu Phận người trong cuộc bể dâu Bao hình bóng cũ, về đâủ Xuân tàn Bàn thờ tôi thắp nén nhang Xuân về nhớ mẹ, quan san mịt mờ Tết, con quạnh quẻ ơ hờ Tuổi già tóc bạc, tuổi thơ qua rồi Nhớ mai lòng dạ bồi hồi ... Vĩnh Hòa Hiệp

Cội Mai Già Vườn Cũ

Xuân Xưa Ta Bé

Page 10: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 9

đè xuống; muốn tìm tên trong bảng xấp hạng cho nhanh phải dò từ cuối bảng. Thiếm Tư hay nửa vờ, nửa thiệt: “Sau nầy tụi nhỏ lớn lên hai chị em mình làm sui...” Mẹ tôi cười trừ cho qua chuyện, nhưng mẹ lại nói với ông ngoại tôi: “Gia đình đó kém phước lắm cha à! Đóng cửa mà đánh con, đằng nầy lại lột hết quần áo con gái trần truồng, vừa đánh, vừa kéo xuống sông trấn nước.” Có lẽ ông ngoại tôi vì nhìn thấy cảnh nhiều gia đình gây lộn ồn ào; gái thì ganh tỵ cãi nhau, trai thì đánh nhau chửi thề; cha mẹ đánh con hằng ngày nên ông nêu ra nhận xét theo một lăng kính chung: “Không phải gia đình con Tư kém phước mà tất cả xung quanh cũng kém như nó cho nên trời xui khiến sắp ở chung cùng xóm như vậy.” Rồi ông trách má tôi: “Tại sao chỗ thân tình mà con không qua can gián con Tư, chỉ đứng ngoài nhìn cảnh ấy, không có lời khuyên lơn mà giờ con lại nói ra cho cha biết! Lỡ có chuyện gì xảy ra cho các đứa nhỏ thì sao!” Mẹ tôi chừng như hiểu ra cho nên lặng thinh. Đời sống khó khăn, chỗ ăn ở hẹp nên tánh con người cũng ảnh hưởng lây. Gia đình chú Tư thường chửi rủa hay đánh con. Mỗi lần nghe ồn ào là mẹ tôi nghe hay chạy qua can gián. Dần dần thiếm Tư không đánh con nữa nhưng các lời rủa sả nghe qua cũng rợn người. Những lúc đó thì chú Tư trầm ngâm với điếu thuốc phì phà, im lặng không dám hó hé gì, kẻo bà nạt luôn. Tôi vui lây vì con Nhung không bị đòn, không có cảnh, mắt sưng, đau chân thì cùng chạy chơi với tôi, ca ê, a, bắt bướm hoặc bắt chuồn chuồn cho cắn rốn để biết bơi. Nếu không thay đổi gì thì Nhung và tôi sẽ cùng trưởng thành tại Rạch Giá, chưa biết cuộc đời đưa đẩy ra sao! Cuối năm đó, chú Tư bị xe nhà binh vô ý ép thế nào trong khi lái chiếc Suzuki gần cổng Tam Quan, té va đầu xuống đường bất tỉnh. Bệnh viện Kiên Giang lúc đó thiếu thốn chỉ làm cấp cứu tạm thời. May nhờ bác tài xế nhà binh có lương tâm, ngưng lại giúp đỡ, điện qua tỉnh đoàn sắp xếp, nhờ xe quân y chuyển chú lên Cần Thơ điều trị. Tôi chưa đủ biết để đoán nổi tình trạng khổ sở lúc đó của

gia đình Nhung như thế nào. Tháng sau, một người đàn ông xuất hiện hao hao giống chú Tư bên nhà Nhung, thoạt đầu tôi nghĩ là chú đã lành bệnh, nhưng không phải. Đó là em chú đón các đứa cháu về Cần Thơ nuôi nấng. Nhung khóc sướt mướt: “Má tao trốn rồi, tao về ở với chú, chắc không gặp mầy nữa.” Lúc bấy giờ, chợt nhớ lại cả tuần lễ trước đó tôi không thấy bóng dáng thiếm Tư. Riêng tôi với bản tính vô tư như bao trẻ con khác, tôi nghĩ gia đình Nhung đến rồi đi không bám rễ như gia đình tôi – không có cảnh chia ly, cho nên tôi cho chuyện đó là thường tình. Hai năm sau, khoảng giữa năm Mậu Thân, có một người khách bước vào nhà khi cha tôi đang dùng cơm trưa:

- Anh Ba Ta còn nhớ tôi không? - Chú Tư Chích làm sao mà tôi quên cho

được. Mời chú dùng cơm chung để hàn huyên luôn.

- Chú về đây lúc nào? Mừng cho chú hết bệnh.

- Tôi…Tôi về tìm vợ của tôi. Anh có biết nó đang ở đâu không?

- Tôi tưởng thiếm Tư mang các đứa nhỏ về Cần Thơ mấy năm trước rồi!

Chú Tư vẫn còn bệnh, đầu gật gật, miệng nói hơi méo, nhìn cha tôi, rồi với giọng ngập ngừng, nhưng quyết liệt:

- Tôi…Tôi mà tìm được nó thì sẽ cho nó một dao rồi ra sao thì ra!

- Chuyện gì còn có đó! Mà thiếm làm gì chú giận đến như vậy?

- Tôi tiếc là không chết cho rồi mà dở sống, dở chết chứng kiến cảnh oan trái nầy. Trong lúc tôi thập tử nhất sinh thì nó lại bỏ con mà theo thằng khác. Các em tôi sống khó khăn mà gánh thêm các con tôi không nổi phải chia chúng ra mà nuôi.

- Thôi chuyện đâu còn có đó. Quá khứ như vậy chú cũng nên quên đi. Hãy học theo cậu Sáu bên chùa Bửu Kim Tự, vợ cậu bỏ theo người khác thì cho mình có số hẩm hiu, âm thầm nuôi con. Đừng

Xuân Xưa Ta Bé

Page 11: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 10

gây thêm ân oán, phiền phức gì nữa. Hãy dưỡng bệnh và lo cho các đứa nhỏ.

- Khi biết được tôi hận lắm, làm sao mà quên được anh Ba! Chú Tư vừa nói, vừa nghẹn ngào cố nuốt trôi ngụm cơm đang nhai dở.

- Thiếm bỏ đi như vậy thì chắc đi xa lắm, không ở Rạch Giá đâu! Tìm vô ích. Còn chú, nên về Cần Thơ, quên luôn Rạch Giá; chú cứ nghĩ đây là nơi mình chỉ dừng chân khoảnh khắc nào đó trong cuộc đời mình; không quen ai cả ở đây. Giờ chú cứ đi đến tiệm gặp bạn tôi, rồi chiều mình cùng lai rai. Chú hãy ở lại đây nghỉ qua đêm.

Sáng hôm sau, chú Tư và cha tôi thả bộ ra chợ Rạch Giá dùng điểm tâm. Có lẽ chú về Cần Thơ và từ đó tôi không còn gặp chú nữa cho đến khi vượt biên. Tôi thường lên Sài Gòn mua vật liệu cho nghề của mình hay về Cà Mau thăm bà con, nhất là những năm 1977, 78. Đi Sài Gòn thì thỉnh thoảng về bắc Cần Thơ, đa số thì qua phà Vàm Cống vì gần hơn. Nhưng chuyến đi hay về Cà Mau thì phải chuyển xe tại bến Cần Thơ. Đầu năm 1978 sau khi thăm bà con từ Cà Mau trở về, khi chuyển xe về Rạch Giá xong, tôi chợt thấy một cô đi ngang qua các tiệm cà phê dọc theo bến xe. Trông cô ta tuy ốm, nhưng vẫn còn rõ nét mặt “xuân xưa ta bé” của Nhung. Tôi định bước xuống xe, nhưng khựng lại phân vân, vì cô đang một tay bồng đứa bé vài tháng, còn tay kia nắm đứa khác chừng hai, ba tuổi. Tôi dường như quên không gian chung quanh lúc đó cho đến khi cơn gió lồng vào xe thổi rát mặt đưa mình về thực tại. Chiếc xe đò sắp qua khỏi thành phố Cần Thơ vì bên đường tấm bảng lớn ghi “Thượng Lộ Bình An” càng lúc, càng gần. Đường Sơn

Ðồn rằng có một ông quan huyện rất thanh liêm, không ăn của dút bao giờ. Bà huyện thấy tính chông như vậy cũng không dám nhận lễ của ai. Có làng nọ muốn nhờ quan huyện xũ cho được kiện, nhưng mang lễ vật gì đến, quan cũng gạt đi hết. Họ mới tìm cách đút lót với bà huyện. Bà huyện cũng từ chối: - Nhà tôi thanh liêm lắm, tôi mà nhận của các ông thì mươi, mười lăm năm sau, ông ấy biết ông ấy cũng vẫn còn rầy la tôi đấy! Dân làng năn nỉ mãi, bà nể tình mới bày cách: - Quan huyện nhà tôi tuổi "tí". Dân làng đã có ý như vậy, thì hãy về đúc một con chuột bạc đến đây, rồi tôi cố nói giùm cho, họa may được chăng! Dân làng nghe lời, về đúc một con chuột cống thật to, ruột đặc, toàn bằng bạc đem đến. Một hôm, ông huyện trông thấy con chuột bạc, mới hỏi ở đâu ra, bà huyện liền đem sự tình kể lại. Nghe xong, ông huyện mắng: - Sao mà ngốc vậy! Lại bảo là tuổi "tí"! Cứ bảot tuổi "Sửu" có được không! Sưu Tầm

Sao không bảo là tuổi Sửu

Xuân Xưa Ta Bé

Page 12: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 11

Thơ

Cao Vị Khanh

nghe tin anh làm ruộng

từ anh vỡ đất trồng hương

thoảng trong tám hướng mùi trường hận ca

từng nhát cuốc, tét vỡ da

búng ra giọt máu ngỡ lòa thanh tâm

thôi thì còn chút hạt mầm

gieo cho kịp nắng kẽo trầm luân phai

.với người bên nầy…

tan hàng, cố gắng! ở đây riêng một góc trời

sống lây lất đợi chào giờ chung thân

chào anh đã lạn mộ phần

mươi năm chưa xóa vết hằn bại vong

chào chị chìm nổi biển đông

xác quanh bãi lạ hồn vòng bến quê

chào người quên mất câu thề

chào đất khách lạnh bốn bề quạnh hiu

chào non chào nước tiêu điều

chào tôi bỏ lại thân kiều xót xa

Mấy bài thơ cho Bạn Cuối Năm (Trích trong Thư Quán Bản Thảo, Tập 30, năm thứ 7)

.với người bên kia

đọc thơ Mây nổi

người xa gởi nỗi đoạn trường

cầm trong tay thấy bóng gương chập chùng

này Kiều một bước thất tung

này Huyền Trân một dặm trùng thất thân

này tài tử với giai nhân

này hiu quạnh lớn nối phần mộ chung

…………………………….

cầm trong tay thấy ngại ngùng

hàng hàng lớp lớp cỏ bồng… bay bay

tiếng dội

vẫn là từng giọt lệ khô

đọng trong hố mắt dưới mồ đan tâm

vẫn nguyên cái giọng kêu thầm

dội trong lồng ngực tiếng bầm thiên tai

Thơ Cao Vị Khanh

Page 13: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 12

n

Bài viết thêm sau buổi chiều đi nghe nhạc thính phòng do Nhạc Sĩ Phan Văn Hưng trình diễn, cả một Hội trường Việt Báo chật kín người, im lặng lắng nghe. “Bạn Bè Của Tôi…như những chiếc lá trong trận bảo Dân Tộc…” ….PVH Vào cuối thập niên 80, quê hương VN bước qua một trang sử mới. Một trang sử đau thương của cả một dân tộc. Chiến tranh Bắc Nam chấm dứt, Hòa Bình có đến, nhưng người dân trong nước không có lấy một ngày được “ Ca hát đồng dao Hòa Bình ” như nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã từng mơ tưởng. Sự đi lại đã bị hạn chế, tâm trạng lo sợ đã ngự trị khắp nơi trong đời sống hàng ngày của người dân bên cạnh đời sống thiếu thốn kham khổ, không riêng chỉ những người có sự liên hệ với chính quyền miền Nam hay là những người trong Quân Đội. Sự lo lắng sợ hãi thấm đậm vào trong tâm tư của tất cả đồng bào miền Nam sau biến cố 1975. Nguyên do chính là sự bắt bớ tù đày có thể xảy ra bất cứ lúc nào cho bất cứ một ai vì những lý do không thể ngờ trước được, chỉ vì một câu châm ngôn duy nhất “ Chống chế độ ” rất là chung chung và mơ hồ, và nạn nhân có thể bị giam giữ vô hạn định, không có cơ hội biện minh. Đó là nguyên nhân chính yếu cho sự từ bỏ quê hương, vượt biên ra đi của hàng triệu đồng bào Việt-Nam trong suốt hơn 15 năm. Những người dân đã bỏ đi vì không tìm ra niềm hy vọng để sống, để vươn lên. Tuyệt vọng vì viễn ảnh tương lai mù mịt của quê hương, do những sai trái chồng chất, những sai trái không hề được nhận thức để sửa đổi thật sự…

Những ai có phương tiện nhờ sống gần những thành phố biển nhanh chóng tổ chức những chuyến đi vượt biên, đột xuất trong vòng vài tuần cho đến những sự tổ chức, chuẩn bị kéo dài có đến vài tháng trời. Thuyền lớn, bé, ít người hay có đến hàng nhiều trăm người cùng chen chúc trên một chiếc tàu nhỏ hẹp và không an toàn. Những chuyến đi phó thác cho sự may rủi ngoài sự tiên liệu và kiểm soát của con người. Thế mà vẫn có rất nhiều những chuyến đi. Những chuyến đi có điểm đến, nhưng cũng có không ít những chuyến đi không đến một bến bờ nào cả. Những chuyến đi vào lòng đại dương vô tận của những số phận không may… Đồng bào tôi sống cuộc đời bấp bênh, lo sợ. Bạn bè tôi tan tác khắp nơi theo cơn bão dữ, cơn bảo lốc nghiệt ngã thổi tung đi khắp nơi trên địa cầu này, những phận người bất hạnh, không cưỡng lại được, phải đành đánh mất quê hương. Bạn bè thân yêu của tôi, cũng từ đó chia xa…mất hút… Một buổi trưa nắng cháy da dưới những cánh đồng cỏ vàng úa cong queo, đất khô nứt nẽ dưới ánh mặt trời chói chang mỗi ngày, trong khu huấn luyện quân sự Quang Trung ngày xưa, sau buổi ăn trưa vội vã trước khi bắt đầu giờ tập luyện buổi chiều, một cô sinh viên trong nhóm nói rất khẻ như sợ có một người thứ ba nghe được: - Bồ có biết là Hiền và Vân đã đi vượt biên trong mấy tuần trước hay không?

Thư như không thể tin được vào điều mình vừa nghe.

Bạn Bè Của Tôi

Bạn Bè Của Tôi

Page 14: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 13

Nga tiếp theo: - Ta nghe một người bà con cho biết, người này nằm trong nhóm tổ chức…

Thư bần thần trong tâm tư vì không ngờ điều nàng lo sợ từ hơn một năm qua, nay có lẽ đang trở thành sự thật, một sự thật đau lòng, những người bạn thân đang dần dần chia biệt, vì họ không thể tìm được một đời sông yên ổn ngay trên chính quê hương của họ. Mơ ước có cơ hội để đóng góp và xây dựng quê hương đã rách nát vì chiến tranh trong suốt hơn 20 năm nay chỉ còn trong mộng tưởng. Quê hương mà họ đã sinh ra và lớn lên, giờ đây, không còn là nơi chốn mà họ có thể dung thân. Những người bạn trẻ thân yêu ấy đang lần lượt ra đi…Thư đang mất dần những người bạn đã chia xẻ cùng nàng những kỷ niệm yêu dấu không thể tìm kiếm lại được, những kỷ niệm của một quãng đời thanh xuân tràn đầy mộng ước…

Mệt mõi sau hơn một năm cố gắng làm việc, để hoàn tất cho kịp thời gian đã vạch định, những thảo chương điện toán vô cùng phức tạp cung cấp một hệ thống tự động kiểm soát đường bay của những phi thuyền con thoi sau khi vào được quỹ đạo đã dự tính theo yêu cầu của khách hàng. Khi việc vừa xong, Thư thực hiện ngay một tuần nghĩ xả hơi thật nhanh trước khi bắt tay vào một project mới đang chờ nàng. Một dịp nghĩ đã không còn trong mùa hè vì bọn học trò bé con đã trở về trường sau nhiều tuần qua. Những mùa hè như thế đã trôi qua như rất nhiều những mùa mưa nắng đến và đi trên mái tóc của biết bao tuổi trẻ Việt-Nam ở khoảng thập niên 70, bây giờ đang đi vào tuổi trung niên và đang sống rãi rác khắp nơi trên thế giới, nhớ về mùa hạ đã qua…Những tháng ngày xa xưa của tuổi hoa niên nồng nàn như màu đỏ thắm của những cánh phượng khoe mình trong ánh nắng ấm áp của mùa hè vùng nhiệt đới. Xôn xao cõi lòng cô cậu học trò mắt sáng môi thơm khi nghe tiếng ve sầu kêu vang trên những tàng cây phượng đã được trồng sẵn từ bao giờ trong sân trường Nguyễn, như giục giã thêm nỗi buồn bâng khuâng không duyên cớ, lãng đãng như sương khói dịu dàng trên sông ở những buổi sáng đầu đông khi ánh mặt trời vẫn

còn lười biếng chưa chịu thức giấc. Màu hoa phượng ấy giờ đây đang khoe sắc thắm tươi trên một hải đảo nằm lửng lơ ở giữa Thái Bình Dương, rất xa bờ Tây của Nước Mỹ mà cũng không gần lắm quê hương Việt Nam khổ đau đầy ách nạn, nhưng bóng dáng yêu kiều của những lứa tuổi ngây thơ yêu Mùa Phượng Vỹ học trò nay không còn nữa. Sân trường đã vắng bóng mãi mãi những tà áo trắng đã làm biết bao con tim yêu bâng khuâng sầu nhớ khi mùa hạ trở về, báo hiệu cho những ngày biệt ly sẽ đến khi trường lớp sẽ buồn tênh vì chờ đợi, mong sao những ngày hè mau chóng đi qua…

Điện thoại reng rất nhiều tiếng, giọng chị Một hối hả :

- Hello…hello…ai đó?

Tiếng Năm ấy ở đầu dây bên kia:

- Mèn ơi! Làm giống gì mà lâu dữ vậy chị Một…Bận đếm tiền hở?!

Chị Một cười hì hì:

- Ờ! Phải được như vậy cũng đỡ. Gọi ta có chuyện gì không?

Năm ấy:

- Hẹn nhiều lần qua thăm ta, bây giờ có dịp hội ngộ Liên Trường ở Úc Châu cuối năm nay, có đi hay không?

Chi. Một:

- Vậy hả! Ta cũng muốn làm 1 chuyến Úc du để thăm Năm ấy và gia đình, nhưng bây giờ chưa tính chắc được, sẽ cho nhỏ hay sau nha…

Năm ấy:

- Cứ hẹn mãi rồi thì chẳng biết khi nào mới thực hiện được…rồi còn chị hai Hiền, nhỏ Lục…

Chị Một:

- Năm ấy ơi! Đợi ta một chút nghe, ta đang có một người ở đầu dây bên kia hỏi ý kiến ta một việc quan trọng…

Bạn Bè Của Tôi

Page 15: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 14

Cách nay hơn ba mươi năm, khởi đầu từ một buổi xế trưa ở nhà Năm ấy, một ngôi nhà nhỏ xinh xắn rất gần biển, đối diện với cổng trường Nữ Tiểu học…Có một nhóm con gái đang theo học ban Toán thường tụ tập cùng nhau đến đó để học thêm, lúc ấy vào khoảng đầu niên học lớp 10. Gần gủi nhau qua việc học chung cùng sự ưa thích tìm hiểu, lý giải những bài toán tích phân hóc búa. Bổng nhiên chẳng biết do ai khởi xướng, đề nghị màn kết nghĩa chị em và hứa sẽ thương yêu đùm bọc nhau cho đến suốt đời. Cả bọn chọn giải pháp cùng nhau bốc thăm để xem ai lớn nhỏ theo thứ tự từ kết quả bốc thăm. Suốt hai năm chung học, 7 cô con gái sau khi đi học thêm về, thường kéo nhau đạp xe ghé chợ Nhà Lòng ăn quà vặt hay đến những quán giải khát để cùng nhau thưởng thức những ly chè đậu đỏ bánh lọt thơm ngon, ngọt lịm và béo ngậy mùi nước cốt dừa.

Có lúc thì cùng đạp xe kéo nhau vào đại náo khu vườn rợp mát bóng dừa của nhà nhỏ Lục. Khu vườn yên tĩnh và dễ thương ấy có trồng rất nhiều hoa sen trắng, màu trắng của những cánh sen mỏng manh mới tinh khiết làm sao. Thế nhưng điều thích thú nhất là cả bọn sẽ được thưởng thức những hạt sen tươi ngọt dịu và thơm ngát hương sen nhè nhẹ sẽ được lấy ra từ những đài sen đã được cả bọn kéo lên từ dưới hồ. Nếu có dịp thuận tiện thì đôi khi cả bọn còn được nhỏ Lục đãi một chầu nước dừa xiêm nữa chứ. Văng vẵng ngoài vườn cây xa xa có cả tiếng ve kêu ran như nhạc đệm cho khúc ca ngày hè rong chơi vui đùa thỏa thích của tuổi học trò thơ ngây. Dù là 7 đứa, có lẽ vì hoàn

cảnh và sinh hoạt gia đình hơi khác nhau nên chỉ có 6 cô có dịp gặp nhau thường xuyên, còn chị cả LTB là người ít nói nhất, có lẽ do bản tính cố hữu và do vậy cũng phù hợp với vai trò làm chị cả của nhóm. Chị Một và Năm ấy thì như một cặp bài trùng vì luôn có nhiều dịp lang thang cùng nhau. Khi thì ngồi dọc bờ sông Cầu Đúc để câu cá. Nhỏ Năm ấy thì chẳng bao giờ câu dính lấy một con cá dù rằng có lắm lần đổi chổ ngồi câu cùng chị Một, nơi chị Một vừa bỏ mồi xuống là cá đến ăn ngay. Nhớ nhất có lẽ là lần dầm mưa: “ Vô Tiền Khoáng Hậu” của hai chị em. Khi mưa vừa bắt đầu rơi, cả hai đã không ngừng lại để trú mưa mà lại nỗi tánh lì lợm, dầm mưa để đạp xe đi tiếp tục về nhà. Thế là chị Một nhà ta cũng phải theo chân. Vì áo dài tơ mỏng khi đã ướt thì không thể ngừng lại được nơi có người. Về đến nhà vừa bị quê mà còn bị bà già diễn thuyết cho một trận…Không biết chị Một có còn nhớ hay chăng! Chị Ba là một người thích được nuông chiều có lẽ cũng do hoàn cảnh không có đầy đủ tình thương của cha mẹ. Phù hợp làm sao lúc ấy có nhỏ Lục, dù là còn bé lắm mà đã tỏ ra ra người có lòng nhân ái, thường hay để ý những điều tế nhị để kịp thời an ủi chị Ba những lúc cần thiết, dù rằng nhà nhỏ Lục không gần nhà chị Ba lắm. Chị Hai và chị Tư thì thường hay đi chơi chung với nhau sau những buổi học. Đặc biệt là chị Hai Hiền nhà ta có một giọng hát rất ngọt ngào. Đã mấy chục năm trôi qua mà đôi khi vẫn nghe văng vẵng bên tai giọng hát thanh tao “ Hoàng hôn phai nắng, chân trời xa vắng, còn đâu tiếng tiêu buông…”, vào những lúc nắng hoàng hôn xuống chậm ở cuối đường chân trời mà mỗi đứa thì mỗi nơi.

Ba mươi năm sau ngày bọn mình tốt nghiệp trung học, mỗi đứa mỗi nơi theo số mệnh riêng mà trôi theo giòng sông của riêng mình. Đứa thì sống ở Canada, ở Mỹ, ở Úc châu, đứa thì vẫn còn ở Việt-Nam. Tất cả đều đã bận bịu với gia đình riêng của mỗi đứa, với những trách nhiệm riêng phải chu toàn. Bọn mình đã có dịp gặp lại nhau sau hơn bao nhiêu năm dài xa cách. Sau những năm miệt mài đi học ở một thành phố ở vùng Trung-Tây, nhờ Lục tìm có việc làm ở vùng Nam Cali, chị Hai và Lục đã

Bạn Bè Của Tôi

Page 16: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 15

có cơ hội gặp nhau đầu tiên sau hơn 10 năm lưu lạc. Kế đó Lục đã làm một chuyến Bắc du và gặp được chị Một ở một lần viếng thăm thành phố Vancouver, thuộc vùng Bắc Mỹ, một thành phố êm đềm, hiền hòa. Điều làm nhỏ Lục nhớ nhất là lần đi trên chiếc phà từ thành phố để đến một vùng nông trại gần đó thăm một gia đình người bạn vào một buổi chiều vừa tắt nắng, nhắc nhỏ Lục nhớ thật nhiều đến chiếc phà Vàm Cống ở quê mình. Sau đó thì gia đình của Út cũng đã đến và thăm gia đình chị Một. Nhân dịp gia đình Năm ấy làm một chuyến du lịch Mỹ quốc, Lục đã tháp tùng với gia đình chị Năm mà qua thăm chị Một lần nữa. Chị Ba nhà ta thì luôn tiên tiến trong việc kinh doanh nên đã có cơ hội đi du lịch khắp nơi, nhất là ở Mỹ, cho nên đã có nhiều dịp gặp lại chị Hai và nhỏ Lục. Như vậy bây giờ chỉ còn lại chị Tư và chị Cả là ít gặp các chị em nhất. Biết làm sao để có dịp gặp nhau cho đầy đủ nhĩ! Có phải tùy vào nhân duyên hay chăng? Hay phần lớn cũng do con người quyết định. Nên quyết định như thế nào khi tất cả đều sẽ bước vào tuổi “Tri Thiên Mệnh“…ôi dòng đời ơi! Sao mà trôi nhanh đến thế, mới như ngày hôm qua đây, tóc ai kia vẫn còn xanh…

Tiếng chị Một gọi Năm ấy ở đầu dây bên kia:

- Năm ấy! Còn ở đó không? Sao im lặng vậy!

Năm ấy: - Ủa! Chị Một thanh toán “Món” đó xong

rồi à! Chị Một cười:

- Ờ! Chắc nhỏ ngủ được một giấc phải không?

Năm ấy:

- Đi về quá khứ hơn 30 năm trôi qua trong hơn năm phút đợi chị Một.

- Ráng thu xếp đi qua tham dự nhen. Có thể gặp nhiều bạn cũ không ngờ đó nha…Cố nhân…cố nội…cố ngoại…tha hồ mà gặp…hì…hì…hì.

Chị Một:

- Có gọi hỏi nhỏ Lục chưa? Nhỏ ấy có qua được không?

Năm ấy:

- Nghe đâu nhỏ ấy đã mua vé máy bay rồi đó! Còn đợi chị Một thôi

- À! Còn một chuyến về thăm Vĩnh Thuận và Phú Quốc sau dịp hội ngộ nữa, ta đang lo booked vé. Nếu chị Một và luôn chị Hai cùng thực hiện được thì thật là vui sướng.

Chị Một: - Ta nghe thấy mà ham quá, nhưng cần xem

lại việc làm ra sao rồi mới cho nhỏ hay được…

Năm ấy tiếp:

- Mùa đông xứ Úc rất đặc biệt vì mùa Noel mà không có tuyết và tha hồ hưởng khí hậu ấm áp của mùa hè. Mà điều cảm động và đáng quí nhất là chị Một sẽ gặp được những tấm lòng chân thành trân quí của Thầy –Trò vẫn luôn còn mãi cũng như chân tình bạn bè dành cho nhau. Những điều tồn tại tốt đẹp khi những điều khác phải khuất phục dưới gót thời gian.

Chị Một lại cười: - Ờ! Biết rồi, sẽ cố gắng cho Năm ấy vui

lòng… - ….

“Mỗi năm đến hè lòng man mác buồn…Chín mươi ngày qua chứa chan tình thương…”. Tiếng hát của người nữ ca sĩ vẫn tiếp tục vang ra từ chiếc máy thâu thanh ở trong bếp. Sau một ngày lái xe mệt nhọc để viếng thăm một vài núi lửa đang còn bốc khói, một thắng cảnh rất đặc thù ở hải đảo xa xôi này, Thư đang ngồi trầm ngâm ở chiếc bàn nhìn ra ngoài cửa sổ, những vạt nắng lung linh yếu ớt đang cố gắng chiếu những tia sáng cuối ngày qua những tàn lá xanh mướt của cây phượng vĩ đã được trồng để làm cảnh cho du khách, suy nghĩ vẫn vơ về ngày xưa trong khi chờ đợi người bạn cũ vừa gặp lại sáng nay ngoài bãi biển gọi để hẹn nhau cùng đi ngắm những chòm sao lấp lánh trong dãy ngân hà khi đêm về nhân dịp Thư đến nghĩ hè ở đây vài hôm…

Bạn Bè Của Tôi

Page 17: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 16

Trong ngân hà vô tận xa xôi ấy Có Bướm Vàng Tiên Nữ rong chơi Mây nước chơi vơi, tâm buồn dịu vợi Tiên cảnh trần ai, lệ ai rơi… Buổi trưa nóng oi ả, Thư thả bộ dọc theo bờ biển, đôi chân trần bước lên những lớp cát mịn màng, mát lạnh. Nhìn theo từng cơn sóng vô tư nô đùa, đuổi bắt nhau. Những con sóng đến bất ngờ từ vô tận mênh mông và trong khoảnh khắc cũng sẽ tan biến đi không để lại dấu vết…Thư thả hồn trở về quá khứ, nhớ về những ngày ấu thơ, tuổi vừa chớm mộng mơ. Trong trí nhớ loáng thoáng những câu nói ngập ngừng e dè của những chàng trai mới lớn…ở một giây phút xúc động chân tình nào đó, những lời êm ái đã buông…rơi vào vườn tuổi thơ mượt mà tình yêu thuần khiết và trôi tự do như những áng mây lang thang khắp nơi, không trụ mãi vào một nơi chốn nào cố định. Những mối tình đầu ngây ngô bồng bột, nhưng cũng có những nụ nồng hương thơm ngát đã đậu mãi trong tâm hồn ngây thơ vô tư của tuổi học trò.…Đang miên man theo đuổi những mộng ước đã qua, Thư chợt nghe có tiếng ai vang vang gọi tên mình, dường như đang phát ra từ trong đám đông người vừa đi ngang qua trước mặt nàng: - Hê….hê ! Có phải Thư đó không ?.... CT-TN Cam Thành, Mạnh ĐÔNG-2008 Thương tặngThất-Muội: LTB, BTC, VTH, NTMC, TTM, NTTN, TTCT, PTMV

Tường Vi Ngày em chải tóc bên trời

Ngàn sao rụng bến sông đời ngẩn ngơ

Sợi hồng thuôn ngó sen tơ

Sợi biên biếc tím bên bờ mồng tơi

Sợi vô tư xoả mắt ngời

Sợi rong nhạt cuốn hồn người mông mênh

Ngày em thả sóng lênh đênh

Âm thanh đọng lại dưới viền mắt đêm

Còn chăng em, nụ môi mềm

Cơn say hồng thủy đã dìm xương da

Ngày ta tìm lại chính ta

Hiện thân em có phải là tường vỉ BCD08

Bạn Bè Của Tôi

Page 18: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 17

Thị Xã …Lòng Xưa

Ta trôû veà ñaây… löôïm trong kyù öùc Thò xaõ loøng xöa rôùt xuoáng truøng truøng Ñaâu nuï cöôøi ngöôøi ñaâu thôøi mô öôùc Thoû theû cuøng trôøi cuøng ñaát thuûy chung Ta ngöôûi thì thaàm thöông thöông nhôù nhôù “ traùi tim ngan taøng boãng bieát yeâu ñöông “ (1) Hoát nuï cöôøi ngöôøi vaøo röøng vaøo nuùi Thò xaõ oâm chaàm thaân phaän gioù söông Ta trôû veà ñaây quô trong gioù thoaûng Vaït aùo ngöôøi bay phuû kín saân tröôøng Ta troán binh ñao … troán ñôøi laän ñaän Moãi nuï cöôøi ngöôøi … saïch heát ñau thöông Thò xaõ caùch röøng huùt taàm con maét Moãi moät vì sao moät goùt chaân buoàn Ta oâm ngöïc nghe vang vang nhòp guoác Goïi gioù hoân röøng … hoân noãi coâ ñôn Thò xaõ … vaéng ngöôøi , loøng xöa khoâng vaéng Höông luùa moõi tìm … höông toùc ngöôøi bay…

(1) Thô Haõi AÂu

Lựu Đạn Hình nhö Ta gaëp ngöôøi nôi tieàn kieáp Treân caàu ñoaïn tröôøng ta ... teù gaõy chaân Bôûi nuï cöôøi ngöôøi , chao oâi heát bieát... Ta töông tö vaø... töø boû coõi traàn Möôøi taùm naêm sau trôû thaønh haûo haùn Ta nhòn aên böôùc qua cöûa luaân hoài Ta chaïy tìm ngöôøi mòt môø trôøi ñaát Trôøi ñaát loaïn ly khoùi löûa tôi bôøi Bieát ngöôøi khoân... ta lao vaøo Thuû Ñöùc Gaùi khoân tìm choàng , tìm kieám ñaâu xa Hoûa chaâu löõng lôø ruõ ngöôøi thao thöùc Coù khoác lieät naøo ta chaúng böôùc qua Raõnh ñöôïc phuùt naøo ... ta ra phoá chôï Say ngaát ngö vaãn nhôù nuï cöôøi ngöôøi Ta coá tình queân, queân trong noãi nhôù Gaëp ñöôïc ngöôøi ta tôi taû taû tôi Ngöôøi ngoài xuoáng uoáng cuøng ta vaøi cheùn Coù ñöôïc kieáp naày seõ coù kieáp sau Coù thaèng lính naøo laïi khoâng loãi heïn Ngöôøi ñöøng queâ... vaø khoûi phaûi caàu nhaàu Nuï cöôøi ngöôøi ta mang vaøo chieán traän Ñòch baén tuøm lum, chaúng truùng nuï cöôøi Traïch Gaàm

Thơ

Trạch Gầm

Thơ Trạch Gầm

Page 19: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 18

Ăn mừng đón Xuân những ngày đầu năm mới theo tục-lệ cổ-truyền, người Việt-Nam gọi là Tết, và nói đến Tết là nghĩ ngay đến Việt-Nam, vì đó là tên gọi đặc-biệt riêng cho văn-hoá Việt. Như vậy Tết Việt-Nam hẳn phải có những ý-nghĩa, những nét riêng nên mới có tên gọi này.

I- XÁC-ĐỊNH TỪ-NGỮ

Tại sao gọi là Tết? Nhà nọ nhắm xin con gái của nhà kia cho con trai của mình, không thể bỏ dịp ngày Tết để đi Sêu Tết nhà gái. Mang một mâm cau, trà bánh đến biếu nhà gái với ý muốn ”dấm” chỗ cho con trai, ấy là đi Sêu. Nhà nôm-học Lê-hữu-Mục, trong một bài khảo-luận dài, đã phân-tích và biện-chứng tỉ-mỉ về từ Sêu Tết. (xem Thơ Văn Trên Đất Tuyết, Văn Bút VN Hải Ngoại-Trung Tâm Ontario 1997, trang 99-105). Ông viết:

1- “Từ-ngữ Tết Sêu là do Tiết-Liêu mà ra. Tiết Liêu là tên hoàng-tử thứ 9 của vua Hùng thứ 18. Chữ Liêu có âm nôm là seo, và chữ Tiết có âm nôm là tét...Từ Tết của ta do từ tét và bây giờ ta còn hiểu là một thứ bánh chưng làm theo hình trụ còn rất thông dụng ở miền Trung là vùng vẫn lưu-trữ được ngôn-ngữ cổ của tiếng Việt”. Trong số từ cổ đó, có từ tét tuy đã biến khỏi ngữ-vựng của người miền Bắc với ý-nghĩa là bánh, nhưng vẫn tồn-tại với tính-cách động- từ trong ngữ tét bánh chưng, tức là dùng dây gói bánh để cắt bánh...Chữ bánh chưng là một từ hán được các hán nho thêm vào để nói về

cách nấu bánh tét. Bánh chưng bánh giầy đúng ra là bánh tét bánh giầy. Các hán nho vì sính lễ-nghĩa của Trung-hoa, không muốn dùng từ tét của quần-chúng vì nó thô-tục... Thần nhân dạy Tiết Liêu làm bánh tét bánh giầy (bánh tét hình trụ, bánh giầy hình tròn) là thể hiện cái phong tục thờ cúng cái linga, tức là cái giống của người Việt mà bánh tét là một tượng-trưng, bởi vì “dĩ tắc thiên địa bao hàm vạn vật chi trạng, ngụ vạn vật phát dục chi ân” (nguyên bản hán-văn “Lĩnh Nam Chích Quái”, trang 15), tức là “để bắt chước hình-trạng trời đất bao hàm vạn vật”, ngụ ý “cái ơn trời đất phát dục vạn vật” hoặc để ngụ ý “công đức sinh thành lớn lao của cha mẹ”. Nói phát dục hay nói sinh thành thì đều phải cần tới cái bánh tét đặt trên cái bánh giầy, chuyện mà cái bánh chưng dù vuông-vắn vĩ-đại đến đâu cũng không làm được. Vậy bánh tét bánh giầy diễn giải lòng hiếu của người Việt Nam cổ, lòng hiếu ấy cốt ở lưu truyền dòng dõi, hình thành trong việc lập gia đình và có con cái. Cho nên từ tét của ta là do từ Tét, tên của ông Hoàng mà lịch sử ghi là Tiết nhưng phải đọc theo nôm là Tét hay Tết.

2- Chữ Liêu đọc âm là seo và sêu. Đây là một âm có thật trong Quốc âm thi tập, được viết bằng chữ nôm:

“Phú quý kơ-seo sương ngọn cỏ Công danh tơ gửi, kiến cành hoè”

(Quốc-Âm, 73)

TTẾẾTT trong

TTTrrruuuyyyềềềnnn TTThhhốốốnnnggg VVVăăănnn HHHóóóaaa VVViiiệệệttt Đỗ Quang-Vinh

TẾT Trong Truyền Thống Văn Hóa Việt

Page 20: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 19

Chữ kơ-seo (thế-kỷ XV) đến thế-kỷ XVII đọc thành kseo, sang thế kỷ XVIII-XIX đọc là seo. nghĩa là khô. Tên Tết Seo được đặt cho lang thứ 9 có thể chỉ là tên hiệu, diễn-tả vẻ gầy gò khô khan của chàng lang mồ côi mẹ, bị vua cha bạc đãi nên phải sống nghèo nàn, thiếu ăn thiếu mặc, chịu đói chịu rét, nên người mới tét đi và seo lại. Có thể về sau, cái tên không được đẹp này mới biến thể thành Tết Sêu.

Đúng thế, ta vẫn thường nói vết thương đã seo lại, tức là vết thương không còn chảy nước vàng, sắp lành lại vì đã đóng vẩy, đã khô lại.

“Hiện nay, vì không hiểu rõ từ Tết, nhiều nhà văn-hoá đã gọi tất cả các ngày lễ hội là tết, ví dụ tết Trung Thu, tết Đoan Ngọ, tết Thanh Minh, tết Độc-Lập. Từ Tết chỉ được dùng vào ngày Tết Sêu nhật, ngày kỷ niệm thờ cúng tổ-tiên theo sáng kiến của Tết Sêu, và vì thế từ sêu chỉ đi đôi với từ tết, và từ Tết bao giờ cũng viết hoa để nhắc cho người Việt biết gốc tích của từ là lấy tên của Tết Sêu mà đặt theo, và chỉ có ngày cúng giỗ tổ-tiên vào ngày đầu năm để biểu lộ lòng hiếu với ông bà mới được gọi là ngày Tết.”

Quả thực là như vậy, từ TẾT chỉ riêng dùng cho ngày đại hội cúng giỗ tổ-tiên và vui chơi trong những ngày nguyên-đán, như dân gian vẫn thường nói: “năm hết Tết đến” và “Tết cha Tết mẹ, Tết thầy”, hoặc:

“Tháng giêng ăn Tết ở nhà,

Tháng hai cờ bạc, tháng ba hội hè”

Cho nên để phân biệt với những ngày hội lễ khác, người ta thêm vào danh từ “nguyên-đán” để chỉ danh ngày Tết là ngày lễ hội cổ-truyền đầu năm có tính cách trang-trọng thiêng liêng này.

Lồng lộng gío Xuân về đó em ! Êm êm màu nắng reo bên thềm Bao mùa tan tác sầu ly biệt Mang mểnh đôi đời nổi nhớ thêm... Bây giờ Tết đến không như truớc Dưa , mứt bàn thờ cũng vắng tênh Áo mới , luợt là đàn trẻ dại Đâu rồi kỷ niệm những ngày xanh...? Ngồi đây, nhớ thuở bên nồi bánh Thức để canh chừng qúa nửa đêm Bánh tét đậu xanh trộn mở thịt Thơm nồng ngan ngát dậy trong đêm! Đồng tiền "mừng tuổi” như vô nghĩa Lời chúc Ông-Bà cũng mất đi Đứa ở Úc Châu, nguời Mỹ Quốc Có gì điện thoại chút xong thôi...! Những nguời còn lại Tết chờ đợi Món qùa nhỏ mọn để đón Xuân Quây quất quanh năm đời khốn đốn Đâu còn tha thiết với ngày Xuân!!! Thôi hãy chúc nhau "TỐT” đuợc gì Đừng buồn! Quên hết nổi chia ly Sống còn là đuợc mừng rồi đó Giàu - Khổ như nhau có đáng chi!... Trần Trúc Duyên

Ngày TẾT

TẾT Trong Truyền Thống Văn Hóa Việt

Page 21: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 20

II- Ý-NGHĨA CỦA TẾT NGUYÊN-ĐÁN

Nguyên có nghĩa là bắt đầu, khởi sự một chu-kỳ mới. Đán là buổi sớm mai. Buổi sớm mai này bắt đầu từ lúc giao-thừa trong đêm trừ-tịch. Giao là truyền lại, thừa là tiếp nhận lấy. Trừ là xoá bỏ đi. Tịïch vừa có nghĩa là trừ bỏ như khi nói tịch ác để chỉ xua đuổi việc chẳng lành, vừa có nghĩa là ban đêm, buổi chiều như khi nói ánh tịch-dương. Đây là đêm cuối cùng xóa bỏ cái xấu của năm cũ để tiếp nhận năm mới tốt lành. Năm cũ ra đi, chuyển giao lại cho năm mới, chính thời-điểm này mang lại cho Tết vẻ trang-trọng và thiêng-liêng.

1- Trang-trọng vì đó là một thời mới bắt đầu. Một mùa Xuân canh tân đã đến, rũ sạch những tang thương của quá khứ để hướng tới ngày mai tươi đẹp, những ngày mai tràn trề hy-vọng với những ước mơ xán-lạn như sắc Xuân huy-hoàng. „Tống cựu nghinh tân“, người ta tiễn đưa năm cũ, đón mừng năm mới, bao nhiêu những khó-khăn thất bại trong năm cũ thì tống khứ đi, để chuẩn-bị đón lấy những may-mắn, tốt lành. Người ta hoạch-định tương lai, trông mong một năm mới khá hơn năm cũ, khoẻ mạnh hơn, dư dả hơn, thịnh-vượng hơn, hạnh-phúc hơn, cái gì cũng hơn cả. Bởi vậy gặp nhau là mở lời chúc mừng: „chúc buôn may bán đắt, tiền vào như nước, làm ăn phát đạt bằng năm bằng mười năm ngoái, chúc sống lâu trăm tuổi, chúc sức khoẻ dồi-dào, chúc vạn sự như ý, chúc thăng quan tiến chức, chúc đầu năm sinh con trai cuối năm sinh con gái v..v…“ Người ta gieo quẻ, coi bói, lấy tử-vi cho an lòng về kế-hoạch và những dự tính của mình cho tương lai. Ngưòi ta sơn phết, tẩy uế, trang-hoàng nhà cửa, mặc quần áo tươm-tất, ăn nói chững-chạc, mọi sự được chuẩn bị từ lâu chờ đón chúa Xuân như đón rước một thượng khách đặïc-biệt. Phiên chợ Tết ngày ba mươi tháng chạp nhộn-nhịp, rồi khi nắng chiều buông, tất cả đều đột nhiên biến đổi, như một phép lạ, đường xá vắng tanh, chợ búa dọn sạch, cửa tiệm đóng cửa, người ta rút vào mái ấm gia-đình sửa soạn mâm cỗ và y-phục chỉnh-tề trịnh-trọng để cúng

giao-thừa đón rước ông bà từ bên kia thế-giới trở về.

2- Thiêng-liêng vì đây là cơ-hội bắc một nhịp cầu giao-cảm: giao-hoà với nhau, với trời đất thiên-nhiên, và cảm thông với người đã khuất.

* Sự tử như sự sinh, sự vong như sự tồn. Trong đêm trừ-tịch, người ta làm lễ cúng giao-thừa, mời các tiên-nhân về dương-gian ăn Tết. Quyện trong khói hương nghi-ngút, anh-linh tiên-tổ xum vầy cùng con cháu. Trong những ngày Tết, các đình chùa giáo-đường, tấp nập thiện nam tín nữ đến lễ bái kính viếng các bậc thánh thần, cầu xin Ơn Trên. Kẻ đi xa trở về xum họp, người ở gần đi đến nhà nhau chúc Tết. Trong nhà ngoài ngõ, râm ran lời chúc tụng. Trẻ già lớn bé, nam phụ lão ấu, người người gặïp nhau trong nụ cười thân mật. Bao nhiêu hờn giận xích mích bỏ qua, bấy nhiêu hoà-khí bao trùm toả lan khắp chốn. Người thôn dân mời nhau miếng trầu thắm lòng khoan-dung độ-lượng. Kẻ thị-thành chuyện trò, miệng lép bép hạt dưa, đỏ tình mến yêu. Cả một bầu khí giao-hoà thân thương vây quanh lấy mọi người.

* Cả một bầu khí tưng-bừng náo-nhiệt cùng với vẻ xuân khởi sắc.

Trong khí xuân ấm áp, mưa bụi bay lất phất, áo màu đua sắc với hoa đào thắm đỏ, đất Bắc đã tưng-bừng cả tuần lễ trước Tết để tiễn Táo-Quân về trời. Nào Hội Phủ Giầy, nào trẩy chùa Hương, người người chen chúc, nghi-ngút khói hương. Lòng người phơi-phới, nét mặt hân-hoan phà hơi ấm cho trời xuân thêm tươi mát, tô sắc thắm cho vườn xuân thêm rực-rỡ. Người người giao-hoà với vũ-trụ trong cõi xuân huy-hoàng.

Trong khí nóng của miền Nam náo-nhiệt, mai vàng dưa đỏ cùng với muôn loài hoa trái sặc-sỡ rực màu cho nắng vàng thêm chói chan. Từ Nam chí Bắc, nơi thôn dã, chốn thị-thành, khắp hang cùng ngõ hẻm, ngoài hải-đảo

TẾT Trong Truyền Thống Văn Hóa Việt

Page 22: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 21

xa-xôi, nơi nơi rền vang tiếng pháo ăm-ắp niềm vui cho hồn xuân của đất trời thêm phơi-phới.

* Sự trang-trọng thiêng liêng của Tết là một cái gì quý giá vô ngần, quý giá đến mức không nỡ giã từ, người ta kéo dài Tết, có nhà lâu suốt cả tuần sang tới mùng bảy mùng mười, nhưng ít ra cũng phải ba ngày, vì chương trình bắt buộc phải có là:

“Mùng một ăn Tết nhà cha, Mùng hai nhà vợ, mùng ba bạn bè“

Trong những ngày ấy, mọi lao tâm khổ tứ gác bỏ dành cho những cuộc vui chơi giải-trí. Nhưng dù vui ở đâu thì vui, trong mâm cỗ mỗi ngày dẫu cho thịnh-soạn hay đạm bạc, người ta không được quên cúng người đã khuất, nhớ đến tổ-tiên cho tròn đạo Hiếu, tưởng người thân thuộc cho hết tình người. Cho tới hết Tết, ngày cuối cùng thì tiễn ông bà trở lại cõi âm: „mồng ba hoá vàng“. Đấy là cái Đạo Sống Thái-Hoà đã có thâm-căn cỗi-đế trong truyền-thống văn-hoá của dân-tộc.

III- TẬP-TỤC TRONG NGÀY TẾT

Vì vậy một số những tập-tục còn lưu-hành chẳng qua cũng là vì ý-nghĩa của Tết mà thôi.

1- Những phong-tục mừng Xuân, đón Tết

Tảo mộ là việc không thể thiếu sót. Những ngày giáp Tết, dù bận rộn đến đâu, cũng phải dành một ngày để đi viếng mộ, dọn dẹp nơi ở của người đã khuất cho sạch-sẽ khang-trang cũng như đang dọn-dẹp nhà cửa của mình hiện tại; người Trung-Hoa hay nói đúng ra người Việt cỗi nguồn mang theo văn-hoá Việt-tộc từ vùng Lưỡng Quảng, gọi đó là đi “chạp mả”. Vì vậy ngôn-ngữ Việt không gọi tháng cuối năm là tháng mười hai, nhưng gọi là tháng chạp, một trong những nét đặc-thù của văn-hoá Bách-Việt.

Lấy Chồng Nước Ngoại Lấy chồng ngoại quốc làm sao vui

Từ giả Mẹ, Cha quá ngậm ngùi

Thân phận từ đây nơi xứ lạ

Cuộc đời con gái biết sao nguôi !?

Mười hai bến nước đâu còn nữa

Bến đục, bến trong cũng hết rồi

Phận bạc thuyền quyên đành gánh chịu

Má hồng định số đã xong thôi…!

Khỉ Rừng Sông núi lầm than những đọa đày

Việt Nam khổ lụy có ai hay

Ba Miền cộng sản đều vơ vét

Cả nước điêu linh mang đắng cay

“Trí tuệ dỉnh cao” thật lếu láo

Khỉ rừng một lũ đúng ăn mày

Người người hổ thẹn cho Dân Tộc

Gấm vóc sao sinh ra giống này…!?

Nhật Chương

TẾT Trong Truyền Thống Văn Hóa Việt

Page 23: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 22

Tỉa hoa thuỷ-tiên sao cho hoa nở đúng vào ngày mồng một Tết, vào lúc giao-thừa càng hay. Được như vậy là điềm may mắn, dấu hiệu của sự thành-công thịnh-vượng. Ngưòi ta tin như vậy là do truyền-thuyết kể rằng: xưa kia có một nhà phú-hộ để lại gia-tài chia đều cho ba người con trai, hai anh lớn giành hết chỉ để cho em út một mảnh vườn khô cằn. Bà Tiên hiện ra an-ủi cho biết nằm dưới đất miếng vườn có mầm của loài hoa quý sẽ đem lại cho anh một gia tài kếch sù. Mùa xuân đến, mảnh vườn của anh phủ đầy hoa lạ trắng xóa, ngào ngạt hương thơm, người người say sưa ngây-ngất, các nhà phú-hộ tranh nhau mua tìm. Anh đặt tên cho loài hoa này là hoa Thuỷ-Tiên để nhớ ơn bà. Củ hoa như củ hành tây. Thực ra phải tỉa củ hoa này cho khéo, ngâm trong nước, từ những vết nứt đã tỉa, sẽ nhú mầm, trổ những bông hoa sắc trắng nhị vàng thơm ngát, đẹp như dáng các tiên nữ chen-chúc trên mặt nước, nên gọi đó là thuỷ-tiên.

Trưng hoa đào, hoa mai cho đẹp Tết. Đào, Mai ngắt cành phải đốt và ngâm nước đủ ấm sao cho hoa nở cũng đúng vào ngày mồng một. Lưa thưa mấy chiếc lá xanh non trên cành, hoa đào đỏ thắm, hoa mai vàng tươi, xa xưa theo truyền thuyết là để xua đuổi hung-thần tà ma, nay trở thành hoa cảnh trang-hoàng cho ngày xuân thêm tươi sáng. Tục-truyền có hai vị thần đã chọn hai cây này làm nơi cư-ngụ, để tiêu-diệt hết ma quỷ mà che-chở cho dân trong vùng được sống yên-ổn. Những ngày cuối năm, hai vị thần này phải về trời chầu Ngọa-Hoàng, dân gian lại bị hung thần tác quái. Vì vậy nhà nhà đều treo trước cửa cành đào cành mai cho chúng khiếp sợ bỏ đi. Đào, mai từ đó chiếm một vị-trí quan-trọng trong phong-hoá của dân tộc. Cũng vậy, trồng nêu đốt pháo trước là để trừ ma quỷ vốn sợ hãi tiếng động, sau này là để xua đuổi những cái xui xẻo của năm cũ mà chào đón xuân sang. Tiếng pháo giao-thừa triền-miên suốt đêm không dứt, khói pháo khét lẹt, xác pháo đỏ kín lối đi. Vì vậy pháo được coi là sứ-giả của Nàng Xuân.

Nơi thôn quê, các nhà giàu có sắm sửa chuẩn-bị cỗ bàn. Họ quây lều trên bờ ao, tát cá, nhộn-nhịp đãi đậu, rửa lá chuối, lá dong, ngâm nếp gói bánh, lựa thịt giã giò. Ngay từ mấy tháng trước đã sẵn-sàng những vại nén dưa hành. Tiếng chày đều-đặn dồn-dập dọng xuống cối đá vang vọng khắp xóm, tiếng rì-rầm chuyện trò của những người canh nồi bánh chưng bánh tét âm-ỷ lửa cháy suốt đêm cuối năm tối mù, khiến cho lòng người rạo-rực háo-hức niềm vui chờ đón Chúa Xuân. Cho nên ăn Tết không thể thiếu:

“Thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ, Cây nêu, pháoTết, bánh chưng xanh”

Lễ nghĩa cha ông truyền dạy không được sai sót lãng quên, phải thân hành hoặc sai con cháu dù ít dù nhiều cũng sắm sanh lễ-vật đi tết họ hàng thân thuộc dù cho ở tận xa xôi. Đấy là cái đạo gia-đình

Sau lễ giao-thừa trừ-tịch, việc đầu tiên là phải đi hái lộc đầu năm. Lộc là những cành non của cây cối, biểu-tượng của nguồn sống vươn lên, của sự triển nở tốt đẹp trong đời sống vật-chất cũng như tinh-thần. Trong y-phục chỉnh tề tươm-tất từ đình chùa, đền miếu bước ra, ai cũng hái một cành non mang về, đây là mang lộc trời ban, những mong sẽ được nhiều may-mắn trong năm mới. Cũng có khi mang theo hương lộc về nhà thay vì hái lộc. Vào lễ chùa, thắp hương cầu nguyện xong, khách thập phương mang nhang vừa đốt đem về cắm trên bàn thờ của gia-đình. Theo các nhà nghiên cứu về phong-hoá Việt-Nam, ngọn lửa trong hương-lộc tượng-trưng cho sự phát-đạt, thịnh-vượng, hanh thông.

2- Những tục kiêng cữ

Đầu năm xuất hành phải cho đúng hướng. Giờ xuất hành cũng như hướùng xuất hành phải thích hợp với tuổi mỗi người. Có người xuất hành sau khi cúng giao-thừa, có

TẾT Trong Truyền Thống Văn Hóa Việt

Page 24: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 23

người để sáng hôm sau hoặc ngày khác. Có người ra khỏi nhà một chốc rồi trở về. Trên đường xuất hành, phải luôn luôn hoà nhã, vui tươi, lễ-độ với mọi người dù gặp con trẻ. Trong những làng cùng làm một nghề như nhau, người thôn dân xuất hành theo cùng một hướng. Người ta kiêng cữ xuất hành nghịch hướng vì như vậy sẽ có những điều không hay trong năm mới. Việc xuất hành thuận hướng vì thế là điều rất đáng quan tâm làm cho Tết thêm vẻ nhộn-nhịp trang trọng.

Người đầu tiên bước vào nhà trong năm mới rất hệ-trọng. Người ấy gọi là xông nhà xông đất. Nếu người vui tính, trong năm vừa qua gặp nhiều may mắn, có danh phận, thành-công thịnh-đạt thì người ấy sẽ mang những điều tốt lành đến cho mình. Ngược lại thì giông cả năm, nghĩa là sẽ xui-xẻo gặp những chuyện chẳng vừa lòng. Cho nên người ta thường chọn người thích hợp, dặn trước để nhờ họ đến xông nhà. Cũng vì vậy người ta kiêng cữ không dám đến sớm nhà ai, cũng như kiêng mang khăn tang đến nhà người khác, vì sợ bị trách cứ nếu sau này họ gặp những sự chẳûng may, hoặc giả không biết có hợp ý họ hay không?

Vì tính cách trang trọng của Tết, người ta kiêng giông đầu năm, nghĩa là nếu ngày đầu năm xui xẻo thì cả năm xui xẻo luôn. Cho nên nhất cử nhất động mọi lời ăn tiếng nói, cử chỉ nhất nhất phải cẩn-trọng. Kiêng bỏ nhà đi xa; kiêng la mắng, đánh-đập, chửi bới; kiêng khóc lóc than van; kiêng cãi cọ giận dữ… . Vì thế gia đình quây-quần sum-họp trong bầu khí thuận-hoà an vui.

Vì ước mong sẽ được như lời chúc mừng „tiền vào như nước“, hay ít ra cũng không phải sống chật vật thiếu thốn, người ta kiêng quét nhà, bởi quét nhà là quét đi hết tài lộc. Trong ba ngày đầu năm xác pháo càng nhiều càng tốt, hoa đào hoa mai rụng cánh đầy nhà cũng không sao, vì đó là điềm lành. Nếu muốn quét, thì quét từ ngoài trở vào, dồn thành một đống chờ sau Tết mới

thanh toán, vì đó là dấu hiệu của sự tích luỹ tiền tài của cải.

* * *

Trong đa số các sách giáo-khoa xưa kia, người Pháp quả có lý khi gọi Tết của Việt Nam là „le TÊT“ cũng như gọi „le nước mắm“ thay vì „la saumure“. Tết Việt-Nam có những nét đặc-thù. Tết miền Bắc xưa nay, không có múa lân chỉ dành cho ngày lễ Trung Thu của các nhi-đồng. Miền Nam du-nhập văn-hoá của Trung-Hoa xuất từ Chợ Lớn, Tết đến là có múa lân xin tiền li-xì y như ngày rằm tháng tám. Đồng ý rằng Tết Việt-Nam có phảng-phất khá đậm nét phong tục Trung-Hoa với những câu đối đỏ viết chữ Hán vì thị-thành Việt-Nam từ xa xưa vốn có nhiều phố xá Trung-Hoa, nhưng thiếu bánh chưng, bánh tét, bánh giầy, giò chả, thịt mỡ dưa hành, hoa đào hoa mai là thiếu không khí Tết Việt-Nam. Miền Bắc khí lạnh thì không thể thiếu món thịt đông. Miền Nam bắt buộc phải có nồi thịt kho nước dừa. Ngày xưa, nhất là tại thôn quê, cha mẹ dẫn con em đi chợ ngày ba mươi Tết, thế nào cũng phải mang về nhà treo những bức tranh Đông-Hồ, nào tranh con gà, con lợn, con cá, nói lên những ước mơ sung-túc thịnh-vượng, thành-đạt, v.v., bởi vì đó là hương vị của Tết Việt-Nam.

Tại sao tại hải-ngoại, người ngoại quốc cứ quen gọi là Chinese New Year? Nếu không gọi được là Vietnamese New Year thì ít ra cho đúng với cách tính theo âm-lịch, có nên chăng khi gọi là Lunar New Year cho công-bằng?

TẾT Trong Truyền Thống Văn Hóa Việt

Page 25: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 24

Thơ Hoàng Ngọc Văn

Thương Mình (Bài thơ khá dí dỏm, vì hàng nào cũng có ít nhất một chữ “mình”, tổng cộng đếm được 45 mình, mỗi mình mỗi vẻ) Mình thương mình lắm, mình ơi, Thương mình hơn cả mình tôi thương mình. Mình “gầm” mình, nổi lôi đình, Mình hăm, mình khóc rung rinh cả nhà. Mình ghen bóng gió Phà Ca, Mình hồ-nghi quẩn, mình “rà” lung tung : Mình la : “Vải mỏng đòi thưng (1) Ẩn mình giấu giếm, hòng bưng mắt bà” !? Chịu mình tính nết thật thà, Mình giòng sư tử, hóa ra sóng thần ! Xét mình tự cổ chí tân : “Mình thương mình nhất”, -trăm lần nhiêu khê- ! Mình say mình đến “hôn mê”, (2) Mình mình trằn trọc, bốn bề lặng thinh... Mình nhìn bên, chỉ mình mình, Cảm mình, mình vẫn chung tình bấy nay... Mình khen mình, phục mình hay : Thân cò lặn lội, mình xoay, bậc thầy. Đói no, mình quấn quít thay, Hoạn Thư sôi máu, mình đay-nghiến hoài ?! Mình ơi mưa gió, cậy ai ? Mình hờn dỗi mãi, một, hai “bỏ mình” !!! (3) Mình mê, mình mết mình mình, Dù ai hoa hậu, mặc tình, mình thôi ! Ới mình, vợ cả ta ơi, Xương bao nhiêu đốt, gấp đôi thương mình !

Hoàng Ngọc Văn --------------------------------------------------------------- (1) Thưng = đồng nghĩa với bưng, bưng bít (2) Hôn mê = hành động “lạng quạng” trong vô thức (3) Không phải liệt sĩ, mà là bỏ quách cho rồi.

Ngày Xưa… Ngày xưa, khi tuổi còn thơ, Tôi thường kết bạn, ngao du đêm ngày. Trừ khi những lúc học bài, Cùng Hồng giăng bẫy để gài, bắt chim. Nhiều hôm ngơ ngẩn đứng nhìn Đôi chim bay mất, lặng thinh ngó Hồng... Rủ nhau vờ kết vợ chồng, Tôi làm chú rể, còn Hồng vợ tôi. Xua tay, nàng bảo : “thôi, thôi : (*) Chú em lấy thím, cậu Côi mợ Đồng. Người ngoài không thể làm chồng, Cô em lấy dượng, anh không thấy à” ?!

* * * Thời gian thấm thoát trôi qua, Tôi lên tỉnh học, chuyến phà cuối đông... Xa nhà, nhớ cả bến sông, Nhớ cây đa có tổ ong, não lòng... Về quê, tôi ghé thăm Hồng, Nàng nay đã có con bồng, con mang. Nhìn nhau, kỷ niệm dở dang... Tôi than : sao vội sang ngang ? Nàng cười ! Tha hương đất khách quê người, Cố nhân gặp lại, rối bời tâm can... ------------------------------------- (*) Lý luận ngây thơ của Hồng

Thơ Hoàng Ngọc Văn

Page 26: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 25

Duyên Kiếp

Có dạo anh về qua hẻm cũ Ngang đường phố lạ ngóng trông ai Biết đời đã hóa bao ghềnh lũ Nhưng vẫn cưu mang những ưu hoài Anh muốn kéo dài bao sợi nhớ Nối đường kỷ niệm dấu em qua Để anh gom lại làm hơi thở Cho một mảnh tình xa, đã xa! Anh thức trong anh những hẹn hò Những chiều nghe lạnh gió công viên Những đêm ấp ủ mùi hương tóc Xoa dịu trong anh nỗi muộn phiền!

Em đã cho anh hương hạnh phúc Một chút dấu yêu, chút xót xa Để anh gom mộng vào giấc ngủ Cái thuỡ yêu em tuổi mặn mà! Rồi anh mất hút, phương trời lạ Em quẩn quanh tìm, ở một nơi Đôi lúc nhớ nhau mình cũng biết Mỗi một không gian, một mảnh đời. Rồi anh thảng thốt như nằm mộng. Em thở chung anh một khoảnh trời Anh nghe rộn rả vui như nắng Mường tượng bên kia, thấy em cười! Nghe em kể chuyện nhiều dâu bể Những nhánh sông đời, những chia xa Đã vắt cạn em nguồn mắt lệ Chỉ còn kỷ niệm chút tình ta. Anh thấy lòng mình như trẻ lại Những dấu yêu xưa bỗng hồi sinh Em như sống lại thời con gái. Với những ước mơ của cuộc tình. … Nhưng chưa tròn mộng, đời oan trái Anh lạc mất em giữa sững sờ Rồi em tan biến, như sương khói Còn lại trong anh một giấc mơ! ... Có lẽ trời già không nở phụ Những ước mơ em, những nguyện cầu Cho mình còn dịp ôn chuyện cũ Cái thuỡ em mơ chuyện cau trầu. Bây giờ mình đã hai màu tóc Em bận bịu cùng lũ cháu xinh Những lúc nhớ nhau mình tự nhũ Âu cũng là duyên kiếp chúng mình!

Thơ Phy Phương

Page 27: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 26

Ban Báo Chí có nhận được bản nhạc Kiên Giang Ơi Trăm Nhớ Ngàn Thương của ca nhạc sĩ Quốc Anh gởi tặng HTHKG miền Nam Cali và đồng hương. Bản nhạc nầy đã được chính tác giả trình bày trong

ngày Lễ Tưởng Niệm anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực, lần thứ 140 vừa qua. Xin chân thành cám ơn ca nhạc sĩ Quốc Anh.

Kiên Giang Ơi Trăm Nhớ Ngàn Thương

Page 28: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 27

Kiên Giang Ơi Trăm Nhớ Ngàn Thương

Page 29: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 28

HẢI BẰNG

Phỏng theo truyện : “A Gift from Vietnam”

của Frank W. Chinnock, nguyên chủ bút của tạp chí nhiều độc giả nhứt thế giới Reader’s Digest Tôi ngồi thừ người trong câu lạc bộ của

căn cứ Mac V. Pleiku vùng rừng núi cao nguyên, nơi đang diễn ra những trận chiến ác liệt, dày đặc chết chóc, khẳm hoằng những hiểm nguy. Hiểm nguy đang rình rập, chờn vờn khắp mọi nơi, nanh vuốt của hiểm nguy cơ hồ như pha loãng trong không khí, dầy đặc trên mặt đất. Ở đâu hiểm nguy cũng có thể ôm lấy người lính trận, những người lính không phân biệt màu da, chiến tuyến. Đúng hơn với tất cả con người, với những sinh vật hiện diện trên mặt đất !.. Không chỉ riêng địa danh tôi đang có mặt, bom đạn đổ xuống cùng khắp và pha với máu của những sinh vật tại xứ sở nhỏ bé nầy. Xứ sở mang tên Việt Nam !

Tôi nâng ly rượu chát, đưa lên môi bao nhiêu lần rồi tôi không còn nhớ, mà cũng không buồn muốn nhớ làm gì. Ly rượu nầy là ly thứ mấy, cũng không làm cho mình băn khoăn. Tôi đưa mắt nhìn xuống, chất rượu màu tim tím màu sắc buồn phiền chán chường nằm nép mình gần sát đáy ly. Tim tôi gợn sóng. Xa xa vọng lại từng chùm tiếng nổ của đại pháo, hàng loạt tiếng bom vang động, tiếng gầm thét của những chiến đấu cơ. Bình yên và ngược lại

ở đây chỉ trong nhịp thở ! Một nháy mắt đủ sức biến có thành không, biến sống thành chết!

Tiếng người xướng ngôn viên của đài phát thanh tường trình bản tin chiến sự thường trực thật tự nhiên, nhưng hôm nay tai tôi nghe như long trời lở đất. Cũng giọng nói đó mà tai tôi cứ tưởng như lời than tiếng khóc, lúc hụt hẫng bơ vơ, khi lê thê như lời kinh cầu buồn buồn trộn với từng hồi chuông, thở dài theo tiếng mõ! Giọng nói của người xướng ngôn tưởng như cố tình lập đi lập lại bản tin duy nhứt: “Một phi cơ quân sự, rời phi trường Pleiku sáng nay đã lâm nạn trong vùng rừng núi trên đường về Sàigòn. Không bằng chứng cho thấy phi hành đoàn và hành khách có người may mắn sống sót...”

Tôi thở ra lần nữa, bàn tay xoay xoay ly rượu trước mặt mà đầu óc nghĩ ngợi đâu đâu. Lòng bơ vơ hơn nỗi bơ vơ đang có, lạc lõng trơ trọi hơn cả sự trơ trọi lạc lõng của người lữ hành lạc nẻo đường về. Lần thở ra kế tiếp, khiến cơ thể tôi nhẹ hơn đôi chút, khi biết chắc mình vừa thoát khỏi sự chết chóc như câu chuyện thần thoại khó tin. Tôi có tên trong danh sách hành khách của chiếc phi cơ định mệnh vừa kể, thế mà tôi vẫn sống và ngồi đây. Nếu sáng nay, người tài xế có nhiệm vụ đón tôi tới phi trường đừng mượn cớ hư xe gây trễ nãi, thì đời tôi sẽ biến đổi bằng một sự sống chết. Sự tắc trách ở người tài xế trước đó vài tiếng đồng hồ, bỗng nhiên trở thành “thần hộ mạng” sau đó đối với tôi.

Tôi đưa mắt nhìn qua khung cửa sổ, bầu trời buổi trưa không trong sáng chút nào. Màu không gian lam lam như những sợi khói ưu tư của điếu thuốc thơm đang cháy dở trên tay mình. Điếu thuốc được mồi lửa, khói thuốc bốc lên bình thường, nhưng không bình thường với tôi trong giây phút ấy. Lửa thiêu gần rụi điếu thuốc, khói bốc lên mường tượng như phát xuất từ một lò sát sinh, thứ bẫy rập tinh vi, khoa học của chính loài người, dùng để tước đoạt quyền làm người của kẻ khác!..

Những chiếc bàn trong câu lạc bộ buồn hiu hơn sự buồn hiu của nó, bơ vơ hơn nỗi bơ

MMùùaa XXuuâânn CChhoo CCoonn

Mùa Xuân Cho Con

Page 30: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 29

vơ trống vắng trong tôi. Tôi nâng ly hớp thêm ngụm rượu nhỏ. Tiếng động từ cửa chánh câu lạc bộ làm cho tôi giựt mình, chiếu ánh mắt về phía đó. Trước mắt tôi, gã phi công ăn mặc “bụi đời”, đang bước những bước rất quân hành về hướng quầy rượu. Gã là ai? Làm sao tôi biết ! Bước chân gã có đủ mãnh lực đè bẹp và làm vỡ vụn vài âm thanh trong lòng câu lạc bộ lúc ấy. Người phi công nầy còn rất trẻ, nhưng đôi mắt u uẩn làm già thêm cho mái tóc bồng bềnh. Gã có thân hình gầy và cao, gương mặt lạnh băng như tượng đồng, tia nhìn rực sáng trời sao như ánh thép!

Tôi nhìn gã phi công, bỗng đầu óc thoáng hiện những ý nghĩ vui vui: “Nếu triết lý cuộc đời cho rằng, lấy ân báo oán, oán ấy sẽ tiêu tan” câu triết lý tốt đẹp nầy chắc không thể nào áp dụng được ở đây - ở đất nước Việt Nam chiến tranh và vùng Pleiku khói lửa ngút ngàn nầy. Từ bản tên gắn trên ngực áo bay tới quốc tịch, chắc chắn gã phi công kia không hề dính dấp tới Việt Nam. Thế nhưng, oán cũng không bao giờ tiêu tan với gã! Tại sao thế? Ai có đủ tư cách trả lời câu hỏi ấy, ngoại trừ súng đạn và thần chết ! Ngoại trừ những kẻ mang cuồng vọng xâm lược ! Mục tiêu tham vọng trước mắt có những gì, làm sao kể cho hết. Sự ham muốn đầy ắp trong lòng những kẻ thích dùng bạo lực và coi sức mạnh là lẽ phải ! Bạo lực, tất nhiên không thể nào đứng gần được với chữ “ân” hiền lành như lời kinh cầu nguyện.

Con người “thép”, chậm rãi đưa tay ra hiệu thay lời nói. Gã đàn ông pha rượu hiểu ý, rót cùng lúc ba ly vítky nguyên chất đặt ngay hàng thẳng lối trước mặt gã. Gã phi công điềm tĩnh nốc từng ly rượu một, y như đang điều khiển phi vụ thanh toán từng mục tiêu. Chiếc cổ gã chậm và đều, cúi xuống rồi lại hất cao ra phía sau cho chất rượu đắng chạy vào cuống họng. Mấy mục tiêu đợt tấn công thứ nhứt vừa hoàn tất.

Gã vẫn đứng đó và đưa cao ngón tay phải, y như người phi công kéo nhẹ cần lái, nghiêng cánh phi cơ. Tay “ba ten đơ” cười nụ, đoạn cầm chai rượu mạnh châm đầy đợt rượu

thứ hai. Người thép từ từ nốc cạn từng ly rượu nhỏ kế tiếp. Cử chỉ nhẹ nhàng, êm ái như công tác của người lính bơm xăng vào bình, trước khi con chim sắt lao mình vào vùng bão lửa. Ly rượu thứ ba đã nằm gọn trên tay gã, với độ nghiêng của chiếc ly pha lê vào vị trí cũ, y như người phi công hạ cánh cho con chim sắt đáp vào lòng phi đạo. Gã đưa mu bàn tay quẹt ngang viền môi lạnh ngắt theo thói quen. Sau đó đưa tay vào túi áo bay phía trái, móc ra mấy tờ đô la đỏ nhầu nát đặt lên quày rượu, khẽ nheo mắt với người “ba ten đơ” thay lời chào từ giã. Tiếng giày quân hành lại nện đều trên nền câu lạc bộ lạnh tanh. Người thanh niên pha rượu, xếp tiền vào hộc tủ một cách bình thản. Hình ảnh vừa rồi, đối với người đứng bán rượu trong một câu lạc bộ bình thường đến nhàm chán. Nhàm chán như bắt buộc phải xem lại một đoạn phim cũ, hay phải nghe giọng nói ồ ề của gã chán đời say sưa, lập đi lập lại một câu nói vừa vô duyên vừa tối nghĩa.

Tôi nháy mắt làm duyên với gã bán rượu tên Bill Master :

- Ông thần nào, coi ngon dữ vậy bồ ? Bill làm dáng bằng cách bậm môi, đưa

đôi mắt lim dim nhìn tôi đầu gật gật : - Ông nhà báo biết không, chàng ta là

một phi công chì một cây đó! Nhấp một miếng rượu pha chế, Bill đưa

mắt đăm chiêu nhìn lên trần nhà, tiếp: - Đối với những phi công chiến đấu, họ

chỉ phải thi hành đúng phi vụ thứ hai mươi lăm vào đất địch là mãn công tác, nếu thật sự cơ thể họ còn thở. Nhưng tay tổ nầy đã tình nguyện thi hành những tám mươi chín phi vụ hiểm nguy rồi, thế mà vẫn điềm nhiên hàng ngày điều khiển con “chim lửa” tiếp tục lao vào vùng bão đạn. Mới hai mươi tám tuổi đời, nhưng mức chịu chơi thì khó người bì kịp!

Tôi cúi đầu suy nghĩ về một cánh thép, về một viên phi công trẻ có quả tim thép như tôi đã cảm nhận ở gã phút đầu. Đầu óc dẫn dắt mình tới những hẻm hóc suy tư, tới những trận bão lửa của chiến cuộc, buồn hiu mơ hồ cho những mơ ước hòa bình. Hai thái cực nghịch chiều giống như ngày với đêm, tưởng chừng

Mùa Xuân Cho Con

Page 31: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 30

như kéo dài lê thê mà không hứa hẹn cơ hội sẽ gặp nhau ở một giao điểm, dầu giao điểm ấy nằm thật xa, xa như đường chân trời !

Phải chăng người phi công “thép” lúc nãy muốn tung cánh sắt, chấp nhận bom đạn xé trời, hầu vạch cho mình những đường mây lối gió, và từ những hiểm nguy nghìn trùng kia, anh cùng những đồng đội Hoa Kỳ và những chiến hữu Việt Nam mệt nhoài vì bom đạn, vẫn cố sức đi tìm đáp số cho bài toán đời quá ư rắc rối nầy !

Không khí trong câu lạc bộ trở lại lạnh và chùng hẳn xuống. Tôi thấy ý định của tôi từ trước khi rời khỏi Hoa Kỳ càng rõ nét. Tôi không thể nào hành động khác hơn, khi trước mắt bom đạn đã xô quá nhiều đứa trẻ Việt Nam rời vòng tay thân yêu của cha mẹ chúng. Những đứa khác may mắn hơn biết đâu rồi lại cũng gặp chuyện không may bất thình lình. Tuy vòng tay và quả tim nhỏ bé của tôi, giỏi lắm chỉ đủ khả năng che chở cho một đứa trẻ mồ côi mà thôi. Nhưng, sự hàn gắn nào dầu nhỏ nhứt vẫn là sự hàn gắn cần thiết. Tấm lòng, tình thương sẽ vượt lên tất cả mọi chướng ngại và khổ đau. Tôi lên tiếng với Bill, cố ý phá tan bầu không khí lành lạnh, mền mệt nầy :

- “Tôi có ý muốn tìm một em bé Việt Nam mồ côi nhận làm con nuôi. Bạn có giúp gì cho tôi được không, hả Bill” ?

Bill tỏ cử chỉ vui vẻ, nhưng giọng nói của người thanh niên pha rượu mất đi ít nhiều trong suốt, mà lại pha lẫn đôi chút ảm đạm mơ hồ, như những sợi khói lam chiều trên đồng ruộng miền Nam :

- “Chuyện đó rất dễ ! Đó là việc rất cần làm, để hàn gắn phần nào sự đổ nát tương lai của biết bao nhiêu đứa trẻ Việt Nam vô tội”!

Đoạn Bill quay sang nói với bác sĩ Canfield đang ngồi giải khát gần đó:

- Có công tác thích hợp cho bác sĩ rồi đó.

Bác sĩ Canfield cười hiền hòa, nhìn người đối diện:

- Chú mầy muốn nhắc tới chuyện của Thượng sĩ Muldoom chớ gì?

- Đúng vậy. Chuyện của Muldoom, tôi nghĩ chỉ có trong tiểu thuyết, phim ảnh mà thôi.

- Thì cuộc đời chính là tiểu thuyết, phim ảnh rồi !

Không còn cách chịu đựng, tôi đành bất lịch sự xía vô :

- Chuyện gì có vẻ bí mật quá vậy, Bill? Bill đưa ánh mắt u buồn nhìn tôi. Trong

khi, bác sĩ Canfield đổi thế ngồi, rũ người ra như một gã thất tình.

Tôi đưa mắt nhìn xuống đáy ly rượu, những cuộn sóng bâng khuâng nhè nhẹ tấp về hồn. Sự suy nghĩ của chính mình lúc đó, cũng đã quẩn quanh hụt hẫng. Có cố gắng cho lắm, để suy nghĩ về tâm tư kẻ khác, chỉ làm lớn hơn sự lẩn quẩn trong đầu mà thôi. Biết thế, song tôi vẫn cứ tiếp tục cho dài hơn nỗi bâng quơ đáng tội nghiệp của mình !

Bác sĩ quân y Canfield đưa ly rượu lên cao, không phải để uống mà để cọ chất lạnh ở thành thủy tinh vào những vết nhăn trên vầng trán mình. Bài toán đời khiến ông điên đầu, không tìm ra được đáp số ư? Thật ra, mỗi bài toán đều có cái khó khác nhau. Việc may mắn của kẻ nào đó, không thể coi là bài toán dễ! Sự thoát chết của tôi trên chuyến phi cơ định mệnh sáng nay phải coi là may mắn, chẳng lẽ lớn tiếng cho đó là “bài toán dễ” đời đã dành cho mình ư! Trong cuộc sống, ai cũng đều chờ đợi sự may mắn đến với mình sao? Đương nhiên, cũng có kẻ dùng mưu thần chước quỷ để tước đoạt từ một nơi nào đó có nguồn lợi to lớn. Sau đó, người trong cuộc cố tình, kẻ bàng quang thiển cận hùa nhau khoác lên việc làm hoen ố kia bằng chiếc áo may mắn màu sắc huy hoàng, thuận tiện cho kẻ gian ngoa tạo thế đòn bẫy bắn từ hướng sai, thành lẽ phải, từ cái bất lương tệ hại thành may mắn, phước đức !

Sự nông cạn của cuộc đời là ở chỗ đó! Cái đáng tội nghiệp của cuộc đời cũng ở chỗ đó! Nói như vậy, vô hình chung người ta đã phủ nhận tài năng của những người chung quanh đó sao? Không phải thế mà ngược lại! Bởi lẽ tài năng tự nó đã trong sáng rực rỡ với nó rồi. Tôi nghĩ và xé nhỏ thêm chút gì xót xa

Mùa Xuân Cho Con

Page 32: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 31

làm bầm tím vết thương đời! Nếu có kẻ nào đó cho rằng: “Cuộc đời của một quân y sĩ, ít khi đùa giỡn với hiểm nguy”. Luận cứ nầy quá ư tổng quát và mơ hồ. Với tôi, giữa người lính xung trận và vị y sĩ mỗi người có mối nguy hiểm khác nhau. Người lính chiến, lúc chưa kịp cảm nhận sự đau đớn, đã vĩnh viễn xuôi tay. Còn vị y sĩ, có khi ở xa tầm đạn, nhưng lại phải nhìn hết, dán mắt và mổ xẻ từng mảnh vụn tang thương nhứt từ chiến trường ném tới. Một thân thể bể vụn, một chiến binh bị bom đạn cắt lìa trụi lủi tay chân. Một chiếc đầu bịt kín... không tìm đâu ra đôi mắt, hoặc một gương mặt bị cày nát, mà đôi hồ mắt tinh anh trở thành chiều sâu của hai hố bom tàn khốc! Có gì làm cho con người khổ tâm hơn, khi phải trực diện những tang thương bi thảm nhứt, để rồi từ đó mở nguồn cho những suy tư hụt hẫng: “Tại sao, cuộc đời có thể xảy ra những nỗi bi đát đến thế nầy”? Tiếp nối là sự chán chường, mệt mỏi lẫn ghê sợ! Có ghê sợ chán chường ư, người y sĩ vẫn phải trực diện và tiếp tục trực diện từng ngày, dầu đó là những ma quái chết chóc, là tiếng rên thê lương, tiếng khóc dậy trời, bám theo ông trong giấc ngủ.

Từ những suy tư vụn vặt, những góc nhìn hẻm hóc đó, khiến đầu óc tôi nghĩ đến bác sĩ Canfield và anh chàng Bill, đang nắm giữ chiếc chìa khóa ngôi nhà chứa đựng bao nỗi chua cay của quê hương triền miên chinh chiến nầy.

Đúng vậy! Sau cánh cửa của căn nhà bí mật kia, có chàng Thượng sĩ lục quân Hoa Kỳ tên Muldoom và đứa bé mồ côi Việt Nam, hoàn cảnh bẽ bàng rất ư tội nghiệp. Từng lượn sóng khổ đau ồ ạt tràn vào hồn, tự dưng tôi thèm được xưng hô với đứa bé mồ côi bất hạnh chưa một lần đối diện kia bằng tiếng con ngọt mềm tình phụ tử. Vết chân thời gian sẽ gội xóa phần nào cay nghiệt của đời côi cút, khi đứa nhỏ chồm người bám lấy cổ tôi ngọt ngào vang động tiếng ba ơi!

Tôi mở lời với Bill như sự cầu khẩn: - Hãy giúp tôi đi Bill. Tôi đang cần tìm

một đứa bé mồ côi...

Bill đưa ánh mắt trìu mến nhìn tôi, đoạn quay sang bác sĩ Canfield... Cả ba chúng tôi đều cúi đầu yên lặng...

Rất ít người biết rõ về cuộc đời của Muldoom, vì sự hạn chế giao thiệp, cố tình trầm mặc như có bao ẩn khúc đang cất giấu trong hồn anh. Với Muldoom, một hãnh diện không nhỏ cho ai nghe đến đời quân ngũ và sự thâm niên quân vụ của anh. Ba mươi bảy tuổi đời, mười tám năm quân vụ. Dáng dấp cao ráo, đi đứng khoan thai, lúc bước đi đầu hơi cúi xuống như đang tìm kiếm vật gì quý báu vừa vuột khỏi tầm tay. Lớn lên giữa chợ đời bơ vơ, mà căn nhà quân đội là mái ấm duy nhứt, và không ai nghe anh nói đến hoàn cảnh thân nhân của mình bao giờ.

Chiến tranh mang khói lửa tới ngôi làng bé nhỏ, cách thành phố Pleiku khoảng hai dậm về hướng bắc. Sư đoàn I Không Kỵ Hoa Kỳ đã áp dụng chiến thuật tràn ngập để thanh toán mục tiêu. Mục tiêu là trung tâm sát sinh, là rừng khói, biển lửa, là đổ nát điêu tàn. Bom đạn không phân biệt thù hay bạn, thường dân tội nghiệp hay những người lính phương Bắc xâm lăng. Chết chóc như lời tuyên dương cho trận chiến được cơ hội tiếp nối càng lúc càng khốc liệt. Vì tình thế ấy, nên pháo binh được lịnh tác xạ yểm trợ, cho đại đội của Thượng sĩ cô đơn Muldoom bám vào tuyến lửa, thi hành lịnh

Mùa Xuân Cho Con

Page 33: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 32

hành quân trong màn lưới tử thần, giải tỏa trận mạc bằng mọi cách.

Kinh hoàng quá ! Ngôi làng nghèo xơ rơ nằm khiêm nhường ven sườn đồi, bên một thung lũng nên thơ, mà bây giờ hoàn toàn ngược lại. Sự bình yên của núi rừng, hiền hòa của thiên nhiên đã biến cao thành từng cột khói, thành hàng loạt tiếng nổ long trời, thành những vụn vỡ, với những cuồng lưu đỏ ối máu con người! Máu tua tủa trào dâng từ những mạch tim vừa bị bóp nghẽn, từ những trái tim chưa tròn mơ ước đã vội bị tước đoạt sự sống, hoặc thoi thóp đau thương chờ đợi giây phút bắt tay tử thần. Kinh hoàng đến độ, như cả thời gian lẫn không gian đang bất ngờ dừng bước. Không khí cơ chừng như biến mất, nhường bước cho từng nỗi chết hãi hùng!

Khẩu súng M.16 trên tay, Thượng sĩ Muldoom bước từng bước dè dặt và lẩy cò liên hồi. Trước mắt anh, vài ba chiến hữu vừa mới đó, bỗng dưng biến thành thứ “chiến lợi phẩm” cho nhóm người phương Bắc xâm lược. Là người lính chiến còn sáng suốt, chắc không một ai nhớ đến hai chữ “nhân đạo” trong lúc đang vật lộn với từng giây hiểm nguy để bảo vệ sống còn. Khẩu súng M.16 tiếp tục nổ như điên, nổ liên hồi, nổ đến độ người ta liên tưởng đến sức nóng rồi đây sẽ nung đỏ, nòng súng kia có thể sẽ quập xuống bất cứ lúc nào! Họng súng của Muldoom đã ngưng nhả đạn, thứ kim khí nhỏ bằng đầu ngón tay nhưng sức tàn bạo thì vô biên. Viên đạn nhỏ bé đại diện thần chết, ác không thể tưởng. Nó giết tất cả, kể cả người chế tạo ra nó cũng không chừng! Đó là nguyên do, dầu tay ngưng lẩy cò, song Muldoom vẫn giữ nguyên tư thế tác chiến, mũi súng hướng về phía trước với họng súng giữ độ nghiêng xuống mặt đất. Ngón tay phải nằm gọn trên bộ máy cò, như ân cần choàng vai người tình muôn thuở. Đôi mắt anh mở to, to hơn theo từng nhịp bước tới. Trung điểm trước mặt, mà không vì thế bỏ sót những điểm chung quanh. Nỗi chết và sự sống ở đây không do may mắn hay ở tài năng, mà do sự chậm hay lẹ trong nháy mắt của chính mình.

Thiếu em một nụ cười Kể em nghe… Thằng lính nào không thiếu nợ Không biết sao em… Lại bảo ta thiếu một nụ cười Một nụ cười thiếu em là chuyện nhỏ Trả lúc nào chẳng được… dễ như chơi Ta sinh ra… đụng đầu thơì tao loạn Tình mẹ nghĩa cha chẳng chút đáp đền Sách vở học trò nợ ngày nợ tháng Đường phố Sài Gòn nợ bước chân đêm… Dang đôi tay ta hứng đời chinh chiến Mỗi một địa danh nợ chất nợ chồng Có ước mơ nào đổi bằng mạng sống Bạn bè ta lại đổi dễ như không Hai chữ thanh bình ta đong ta đếm Bằng chính máu xương của đám bạn bè Món nợ ân tình ta chưa trả hết Những tháng ngày còn… Tê tái tái tê Chúa Chởm ngày xưa vang danh thiếu nợ Nợ sao bằng một góc nợ của ta Thằng lính trận… liệng ngang cây súng Phải không em… Ta nợ cả Sơn Hà Dân thám kích có một câu… Đừng vội Em tin không ? ta sẽ trả M mà Trạch Gầm

Mùa Xuân Cho Con

Page 34: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 33

“Tạch tạch! Đùng đùng”! Một loạt súng vang lên bên tai. Với phản ứng và kinh nghiệm chiến trường sẵn có, Muldoom khom người né tránh. Như chớp, anh xoay người ngay hướng tiếng nổ cùng với họng súng đen ngòm. Giọng cười dòn tan của người lính da đen khiến cho Muldoom chợt hiểu. Anh lớn tiếng chửi thề: “Đ.M. giỡn cái điệu đó, có ngày gởi về cho người tình ở New York mỗi hàm răng thôi đó nghe mầy”! Người lính da đen tiếp tục cười lộ đôi hàm răng trắng đều, nằm trong cặp môi dày và cái miệng hơi rộng bề khổ : “Lâu ngày, thử lại coi tim của Thượng sĩ còn nhạy cảm như xưa không vậy mà”. Muldoom cười không thành tiếng rồi lạnh lùng bước tới bên những đống tro than đang ủ ê màu chinh chiến. Những khúc đòn dong, những cây cột nhà xiêu vẹo ngả nghiêng, rải rác số thây người bị lửa đạn mặc nhiên biến dạng hình hài. Muldoom lấy đà phóng mình ngang một đống than nghi ngút, như công tác hầm nấu vài thây người vô tội, những thây người mà trước đây không bao lâu, với bản năng sinh tồn, chắc chắn anh phải nhanh tay lẩy cò. Bây giờ, họ đã xuôi tay vĩnh viễn gội bỏ mọi hận thù, mọi đớn đau trần tục, để về một nơi chốn có lẽ sẽ bình yên hơn.

Nơi đó có thể sẽ không nghe ai nhắc đến hận thù! Mỉa mai nhỉ, đạo đức của người Á Đông là lấy “ân báo oán”... Nhưng ở chốn hiểm nguy tột đỉnh nầy, chỉ có cách duy nhất “lấy oán báo oán”! Tại sao? Xin đừng hỏi!

Bước chân của người lính bỗng khựng lại, những ý nghĩ vụn vỡ cùng công tác với cơ thể mệt mỏi của mình. Muldoom khom người bên đống cây lá ngổn ngang, lắng nghe tiếng động. Người lính lẩm bẩm : “Căn nhà nát như tương lại bị thiêu rụi hơn hai phần ba như vầy. Chẳng lẽ còn có kẻ may mắn...”? Sau vài giây dò xét tìm kiếm, người lính lại buột miệng: “Đúng rồi ! Tiếng của một đứa bé đang khóc”! Dứt câu, Muldoom máng cây M.16 lên vai, khom người bươi xới đống cây lá. Trong tiếng sột soạt kia, Muldoom lại nghe tiếng khóc phát ra khàn và nghèn nghẹn cơ chừng như sắp sửa không còn đủ hơi sức để tiếp tục. Người lính

vừa bươi, vừa quệt những giọt mồ hôi ứa ra trên trán, tươm ướt vai áo trận cho sự hy vọng càng lúc càng tới gần hơn.

Một loạt đạn xé không gian, làm Muldoom trượt chân ngã dài trên đống cây lá ngổn ngang trước mặt. Vài vết thương nhỏ rướm máu trên gò má và cùi chỏ ở cánh tay phải. Muldoom chõi tay lấy thăng bằng ngồi lên, tự dưng anh nổi da gà, dầu không kịp nhìn nhưng chàng cảm giác bàn tay mình vừa chạm nhằm thây người chết. Không còn nghi ngờ, khi anh đưa bàn tay lên mắt, những ngón tay bê bết máu. Không xa lạ lắm với cảnh nầy, nhưng tim người lính vẫn thấy nhói đau. Không cần biết kẻ xấu số là người nào, thù hay bạn, Muldoom khom sát mặt xuống đống cây lá, tiếng khóc khàn hơn, phát ra từ trong đó. Sự hiểm nguy tự dưng biến dạng trong tâm thức Muldoom, anh bươi xới như cố dốc tàn lực chạy đua với thần chết để cứu một đứa bé, chắc chắn là một đứa bé bất hạnh. Bỗng Muldoom trố mắt miệng hả lớn, sững người như vừa bị trời trồng! Cứ thế chàng đứng lặng, ánh mắt ngời sáng của người lính chiến, bất chợt như có áng mây mù che phủ. Muldoom vẫn đứng đó, đôi vai anh rung động theo từng nhịp thở. Phút giây chết điếng trôi qua, người lính khom xuống ôm đứa bé gầy teo, quần áo tả tơi, thân thể bị cào xé teng beng lên khỏi đống cây lá ngổn ngang mà không bao lâu nữa sẽ bắt đầu làm thân với lửa tro, thần chết. Đứa bé nằm kẹt với đống cây lá cạnh những thây người chết co quắp, chết tức tưởi, chết không kịp nhắm mắt xuôi tay. Muldoom quên mất “người chiến hữu” cận kề mang tên M.16, dành trọn đôi tay cho đứa bé sống sót một cách kỳ diệu, sống trong khối chết quá lớn chung quanh. Đôi tay anh ôm lấy đứa bé gái, rồi xoay tròn người thay cho câu nói mừng rỡ. Như niềm hạnh phúc rớt xuống từ trời cao, Muldoom nói nhiều lắm, nói đủ điều. Khổ nỗi, ngôn ngữ của anh làm sao đứa bé Việt Nam vừa tập nói có thể hiểu được. Nhờ thần giao cách cảm, tự dưng đứa bé ngưng khóc. Nó ôm cứng cổ Muldoom như xin ở anh một sự che chở dài lâu và mãnh liệt, mãnh liệt hơn, khi đứa bé từ từ gục đầu vào ngực anh.

Mùa Xuân Cho Con

Page 35: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 34

Muldoom đưa mắt nhìn xuống những kẻ vừa tức tưởi rời cuộc sống. Bất ngờ, người lính đưa đôi mắt ươn ướt nhìn đứa bé, anh ôm cứng đứa nhỏ như muốn nói với nó vòng tay anh sẽ trao cho nó cả tình thương phụ tử biển trời. Sau đó Muldoom nói một tràng dài với đứa con gái mồ côi xứ lạ: “Con gái cưng của cha ơi, từ nay chúng ta sẽ có nhau. Cha sẽ trao cho con tình thương tuyệt vời. Nụ cười trong sáng của con sẽ mang đến cho cha không khí gia đình đầm ấm, mà cứ ngỡ đã mất vĩnh viễn với cha trong suốt cuộc đời nầy. Con cưng của cha ơi...”! Bãi tha ma đột nhiên đổi tên trong hồn Muldoom. Súng đạn và hận thù bất ngờ lui gót, nhường chỗ cho tình thương bất diệt. Đúng nghĩa câu “lấy ân báo oán”.

* * * Bill kể cho tôi nghe rất nhiều về người

lính cô đơn Muldoom. Anh nói : “Là lính chiến, mà nhận một trẻ Việt Nam làm con, làm sao Muldoom có thì giờ để đóng tròn vai trò vừa làm cha vừa làm mẹ”. Khó như vậy đó mà Muldoom vẫn vượt qua để vói tay ôm lấy niềm vui, hạnh phúc nhứt đời anh. Từ sau buổi đó, từng ngày người cha bất đồng ngôn ngữ ấy dành hầu hết thì giờ lui tới cô nhi viện, để dạy con nói tiếng nước mình. Đứa bé Việt Nam mồ côi ít lâu sau đã mang tên Kathleen, cái tên của người mẹ mà Muldoom thương yêu đời đời,

tình thương vĩnh cửu mà anh đã vuột khỏi tầm tay từ bấy lâu nay.

Chiều cao nguyên, những khóm mây buồn la đà trên không gian, từng cơn gió lạnh, làm lạnh thêm nỗi buồn trong lòng người viễn xứ. Bill cười vu vơ rồi quay sang nói với tôi:

- “Tôi đã xuống ca, ông nhà báo có muốn đi với tôi không”?

- “Đi đâu bây giờ”? Bill đưa mắt nhìn mây trời rồi buông

tiếng rời rạc : - “Đi để chứng kiến cảnh lạ nhứt trên

đời”.

Bill cho xe nổ máy, quay sang nói một câu như để trút nhẹ gánh buồn :

- “Những đứa bán rượu như tôi mới có dịp thấy rõ cuộc đời không có gì vui cả. Đối với những tên say ngất ngưởng, thật ra không phải tất cả đều mượn rượu tìm vui. Biết đâu, chỉ có rượu mới đủ sức mạnh để nhận chìm từng khối cô đơn bềnh bồng trong đời họ”.

Tôi cười lạt : - “Làm như thế, để được gì” ? Bill lơ đãng sang số cho chiếc xe lướt

tới, rồi nhìn tôi cười buồn : - “Làm như thế, ít ra cũng tạm quên đời

trong giây phút”.

Luồng gió lạnh bất thần hắt vào xe, làm cho lòng tôi thêm se thắt. Bill cất tiếng ca lí nhí mấy câu tiếng Việt. Tôi cười hỏi :

- “Bài hát gì vậy”?

Bill ân cần cho biết, đó là một bài tình ca nói về Pleiku mà một người sĩ quan Việt Nam đã dạy anh : “May nhờ có em, đời còn dễ thương”. Tôi đưa mắt ngó xuống thung lũng bên đường đang chạy lùi về phía sau, đầu óc miên man nghĩ đến sự sống và nỗi chết. Nghĩ tới cuộc chiến dài lâu tại Việt Nam và sự vô lý cùng cực của nó. Tự dưng, ý nghĩ của mình biến thành quá nhiều câu hỏi! Tất nhiên, những câu hỏi kia có khả năng tạo thêm bao nỗi trống vắng, mệt mỏi vốn đã mệt mỏi trống vắng trong tôi nhiều nhứt kể từ khi tôi nhận lời cùng đi chung với Bill. Đi mà không biết rồi sẽ tới đâu.

Mùa Xuân Cho Con

Page 36: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 35

Tôi dựa đầu vào thành ghế xe, lim dim đôi mắt thả hồn lơ lửng từng không. Chiếc xe rà thắng rồi ngừng hẳn. Tôi mở choàng mắt, không cần hỏi cũng ước đoán nơi nầy cách xa đơn vị Kỵ Binh Hoa Kỳ ít nhứt là vài dặm. Và cũng chợt biết nơi mà Bill đưa tôi tới là một viện cô nhi, dầu rằng tấm bảng ngoài cổng vào ghi toàn bằng chữ Việt.

Nhìn hình ảnh các nữ tu săn sóc cho những đứa trẻ mồ côi ở trước sân, khiến tôi vừa sung sướng vừa cảm xúc. Người bồng ẵm, kẻ cúi xuống lau tay, lau mặt, người chạy vòng vòng đùa giỡn với bầy trẻ... Lòng tôi nghe nôn nao khó tả. Tự dưng tôi có ý nghĩ so sánh những nữ tu khả ái đầy ắp tình thương kia với những người lính chiến. Đúng! Những nữ tu kia cũng là những chiến sĩ, mà vũ khí mạnh vô song của họ chính là tình thương...

Tôi suýt bật cười thành tiếng. Khi nghe Bill bập bẹ mấy câu tiếng Việt với vị nữ tu đang vui chơi với bầy trẻ trong khuôn viên cô nhi viện. Tôi không hiểu anh chàng Bill nói gì, nhưng khi thấy người nữ tu trẻ tuổi đưa ngón tay chỉ về hướng đài kỷ niệm, tôi đoán ra phần nào điều mình muốn biết. Theo hướng tay chỉ của người nữ tu, tôi để ý tới đứa bé đang lui cui cắm mấy cành hoa ở một góc đài kỷ niệm. Đầu óc tôi bỗng dưng quay cuồng giữa những buồn vui lẫn lộn, những thực hư khó lường. Tôi chưa hề gặp mặt người lính cô đơn Muldoom, cũng như đứa con Việt Nam ngọc ngà mà anh thương yêu trìu mến, mang tên Kathleen. Tôi bị mất mát và bơ vơ quá, khi tới gần bên đài kỷ niệm thì cái tên Muldoom hiện ra với những nét vàng son rực sáng của tên tuổi những chiến sĩ trận vong ở đây.

Tôi kéo mạnh vai Bill không nói. Bill nhìn tôi nghẹn ngào, đôi mắt anh đờ đẫn ươn ướt, khe khẽ gục gật đầu thay cho câu trả lời mang nhiều đau đớn!

Đời là những nỗi bất công triền miên? Tạo hóa ở nơi nào và định mệnh là cái gì? Tôi đau đớn tự hỏi trong những ngụp lặn tâm tư, trong tức tưởi: “Tại sao định mệnh tàn nhẫn nỡ cướp đi thứ tình thương duy nhứt của cuộc đời

Mùa Xuân Trở Lại Đôi cánh én bay về Gió nồm thổi chiều quê Khói nhà ai trắng tỏa Nồi bánh tét bên lề Sân trước một cành mai Nụ trồi hoa chưa khai Cúc khoe màu nắng rọi Ong, bướm vờn nhụy say Phố phường người chen chân Hòang hôn ngã bóng dần Đèn hoa đua sắc thắm Chợ tết nhóm đêm trăng Nhà nhà trăm bước vội Hương lụa tơ gọi mời Đàn trẻ con đứng đợi Thử áo! Ngày xuân chơi Kẹo tràn dăm vị lạ Bánh ngọt mùi lan xa Mứt vung đầy dĩa-quả Trái vàng xanh khắp nhà Nâng niu đồng bạc mới Lẩm nhẩm chúc đôi lời Ông Bà cao tuổi thọ Mẹ Cha phúc-lộc trời Âm vang vang tiếng Pháo Lân trống rền ngõ sau Miếu-Đền chuông đổ nhịp Ngựa-Xe câu hỏi chào Mùa Xuân! Quay trở lại Đêm Xuân! Đánh chén cay Tiết Xuân! Tình thân ái Ngày Xuân! Về sáng nay

Cố Quận

Mùa Xuân Cho Con

Page 37: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 36

cô bé mồ côi đáng tội nghiệp Kathleen? Tại sao trời bắt người lính cô đơn Muldoom phải rời bỏ cuộc sống, giữa rừng núi cao nguyên hiu quạnh nầy”?

Tôi nuốt nước miếng như nuốt đi những giòng lệ tủi. Sau đó tự dưng cất tiếng cười không thành tiếng, cười khi nghĩ rằng: Nếu ai đó luôn luôn tin vào định số, chắc rồi cũng lắm người bị lầm lẫn! Phải chăng định số có lúc cũng đổi ý như loài người (!). Tôi phải giải thích làm sao với chính mình, khi thằng bạn tôi mà tử vi đã xác định cung mạng của nó chết rất thọ, năm tám mươi lăm tuổi! Khi nhắm mắt lìa đời, ông bạn tôi phải có nhà cao cửa rộng, con đàn cháu lũ. Người trong cuộc tất nhiên rất ư bình thản, yêu đời. Càng yêu đời hơn khi trong túi áo bay của nó luôn có tờ tử vi mà nó hãnh diện coi như thứ bùa hộ mạng! Bỗng dưng ngày nọ, định mệnh đổi ý, thằng bạn phi công của tôi chưa kịp trở về quê hương để đeo nhẫn cưới cho vị hôn thê, đã lìa bỏ trần gian. Đau đớn hơn, thân xác nó đã biến mất giữa mặt đất Việt Nam đầy ắp bom đạn nầy.

Tại sao thế. Định mệnh đổi ý ư, hay chính người trong cuộc đã tự lừa dối mình? Đau đớn cho bạn tôi, ít ra nó đã lỡ trao niềm tin cho số mạng, cho lá số tử vi. Thế nên, ngày nó lìa xa cõi đời, miếng giấy mệnh danh là lá số tử vi kia là tờ giấy buồn hiu đành đắp mặt, và chiếc chiến đấu cơ tối tân là chiếc quan tài sắt khổng lồ có cả cờ Hoa Kỳ in sẵn bên hông !

Định mệnh đôi khi cũng tráo trở. Ta tin vào ai bây giờ ? Ai sẽ chiến thắng ai giữa cõi đời nầy ? Vũ khí chiến lược, đầu đạn nguyên tử ? Vũ khí càng tối tân, tất nhiên sẽ giết được nhiều người, rồi sau đó đi đến đâu ? Thế tất thắng, có lẽ không phải ở những loại vũ khí khoa học hiện đại và sức mạnh vô biên chỉ dành để giết người kia. Thế tất thắng cuối cùng phải là tình thương và những tấm lòng vị tha ! Tôi thấy gần gữi hơn nữa, với những vị nữ tu mà tôi vừa có cơ hội đối diện. Họ là những con người trải thảm tình thương, dầu đang ở nơi chốn tình thương đang biến dạng ! Tôi thấy gần gũi những vị nữ tu kia hơn bao giờ, tuy chỉ

được đối thoại với họ bằng thứ ngôn ngữ trong ánh mắt.

Chiều cao nguyên núi rừng trầm mặc. Tôi vẫn chăm chú hướng mắt về phía đài kỷ niệm. Đúng hơn, tôi theo dõi từng cử chỉ ở đứa bé gái đang cắm hoa mà tôi vừa thoáng thấy. Mấy cành hoa đồng nội nghèo nàn biết đâu nó vừa bẻ cạnh sườn đồi. Tôi trộm nghĩ vậy, nên thấy có chút gì đè nặng trong hồn. Những cánh hoa đã được bàn tay nhỏ nhắn cắm vào kẽ đất thay cho bình hoa. Sau đó, đứa bé quỳ gối chắp hai bàn tay vào nhau cúi đầu khấn vái.

Bill từ phía sau bước tới vỗ nhẹ lên vai tôi. Tôi quay nhìn anh không nói. Hai chúng tôi im lặng thật lâu. Tôi chậm chạp bước gần hơn về phía em bé đang quỳ lạy. Đài kỷ niệm dưới ánh nắng chiều bàng bạc, khiến tôi liên tưởng đến nấm mồ tập thể, nơi an nghỉ của những người lính hiên ngang vừa rời bỏ súng đạn. Nghe tiếng động, đứa bé gái ngưng lạy ngước mắt nhìn chúng tôi, đôi mắt ngây thơ y như hai chiếc xuồng con chở đầy lệ tủi. Tôi làm quen em bé và nhìn thấy nơi cườm tay em đeo chiếc vòng bạc khắc hai cái tên quen thuộc với chính quả tim tôi : Kathleen-Muldoom. Tôi bàng hoàng, rồi như đâu đó vừa thoáng hiện nụ cười của người lính cô đơn Muldoom, nụ cười trên phần mộ! Tôi hiểu hết, tôi cay đắng định hỏi bé Kathleen câu gì đó. Bill hiểu ý, vỗ vai tôi nói nhỏ : “Hãy để yên cho em bé Việt Nam quá nhiều bất hạnh! Để cô ta cầu nguyện cho Muldoom, người thân duy nhứt còn lại vừa rời khỏi đời em”!

Lòng tôi tự dưng nguội lạnh, thay vì phải phát ra tiếng khóc trước trạng huống quá phũ phàng. Tôi quay mặt ngó xuống vùng thung lũng ven sườn đồi. Từng giòng thác u buồn vỡ mạch đâu đây!

Lại có sự phản bội, ngược đãi bất công giữa định mệnh và đứa bé mồ côi, tạo cho em từng cơn chết dở. Trong em vừa lóe lên ánh sáng tương lai, ánh sáng của tình yêu Muldoom dành cho, thì định mệnh lại trở mặt bức xé ném quăng như cố tình trêu ghẹo ! Biết trước như vậy thà để em xuôi tay bên cạnh những người

Mùa Xuân Cho Con

Page 38: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 37

thân trước đó có hơn không ! Khúc quanh nào khiến Muldoom giựt em ra khỏi bàn tay ác độc của tử thần, cho em biết thế nào là tình thương của cha, để em có tên là Kathleen ! Hạnh phúc là gì ? Đến bao giờ đứa bé tội nghiệp nầy mới khả dĩ định nghĩa được hai chữ ngắn gọn định mệnh ?

Biết bao nhiêu buổi chiều mùa đông buồn và lạnh, bé Kathleen mỏi mòn ngồi bên cửa sổ cô nhi viện đợi cha về. Muldoom xuất hiện ở cổng cô nhi viện, anh vừa đi vừa chạy để rút ngắn đường đến ôm ấp tình thương. Lần nầy Muldoom đã lọt bẫy định mệnh, mà Kathleen cũng bị mắc lừa trong lưới rập gian trá ấy ! Bé Kathleen ngây thơ hỏi người nữ tu về chuyện người cha thân yêu của em chết đi và bao giờ sẽ sống lại? Sao chuyến đi nầy lâu quá cha không trở về với em? Kathlen sẽ nghĩ gì, em sẽ sống ra sao khi tuổi đời cho em biết rõ mặt trái sự thật?

Đứa bé mồ côi, u buồn kể với người nữ tu Muldoom yêu thương nó lắm, Muldoom cho biết sẽ đưa nó về Hoa Kỳ. Rồi Kathleen ngây thơ hỏi : “Ma sơ ơi, Hoa Kỳ ở đâu vậy hả Ma sơ. Biết chừng nào cha Muldoom mới đưa con về nơi đó”? Giọng nói ngây thơ kia của đứa bé mồ côi khiến người nữ tu chỉ còn cách im lặng nghẹn ngào. Khổ đau hơn nữa, Muldoom đã yêu thương hứa với con gái là sẽ đưa nó viếng những ngôi mộ của các người thân, những kẻ xấu số mà chính tay Muldoom đã chôn cất, trước khi cha con anh từ giã Việt Nam.

Nhưng bây giờ, chẳng những Kathleen mất Muldoom, mất cả cơ hội đến viếng thăm những ngôi mộ người thân mà Muldoom đã dẫn giải đó là thứ tình thương tuyệt vời cần phải có!

Bill kéo tay tôi đi về hướng góc sân cô nhi viện, anh hạ giọng:

- Khi người lính cô đơn ấy ngã gục, người ta tìm thấy trong túi áo trận của anh, những giấy tờ cần thiết cho tình cha con giữa anh và Kathleen. Trong những bức thư kia, có đoạn đã ghi rõ trong trương mục ngân hàng còn một ngàn năm trăm Mỹ kim. Muldoom cũng đã

làm sẵn tờ di chúc dành hết cho đứa con nuôi duy nhứt mà anh hết lòng yêu thương số tiền tử 10 ngàn Mỹ kim. Đau thương hơn nữa, người lính kia đã tiên đoán sự trở trái của định mệnh, nên đã sửa soạn cho con bức tuyệt mệnh thư từ nhiều tháng trước! Bill ngưng nói, anh đưa mắt ngó xuống thung lũng gần đó, giọng rời rạc xa xăm:

- Anh nghĩ thế nào về tâm trạng của người lính cô đơn như Muldoom, khi cầm bút viết bức tuyệt mệnh thư để lại cho con gái mình? Tôi nghĩ, Muldoom đã ước tính tất cả. Điều chua cay là định mệnh nhẫn tâm cướp anh quá sớm, sớm đến nỗi anh chưa kịp thực hiện lời hứa đưa Kathleen viếng mộ phần của những người thân. Muldoom là người cha chu đáo, nhưng sự bê trễ trong việc đưa con đi thăm những mộ phần kia vì những ngôi mộ vừa kể nằm trong vùng đất bất yên.

Bill thở ra một hơi dài, như để trút bớt nỗi buồn đang tấn công mình. Sau đó, anh móc trong túi ra bức thư phóng ảnh của Muldoom đưa cho tôi xem.

“Kathleen thương mến của cha,

Khi con đọc thư nầy, cha tin chắc con đủ trí khôn để biết là cha đã đến Việt Nam nơi con chào đời và đã ở lại nơi nầy mãi mãi. Điều đó hình như không mấy công bằng. Khi Việt Nam nhận thêm một và Hoa Kỳ tự dưng mất đi một đứa con! Thiết tưởng, cha con mình nên sửa lại kết quả đôi chút cho có vẻ hợp lý hơn con nhé.

Con còn nhớ cha đã dự tính sẽ đưa con tới Hoa Kỳ không? Cay nghiệt thay bây giờ cha không thể trở lại quê hương mình được nữa rồi! Con sẽ thay cha làm công việc vừa kể và coi như mình đã trở về nơi đó cả hai. Đôi mắt con sẽ thay cha nhìn đất nước Hoa Kỳ, nơi cha đã sinh ra và lớn lên với bao kỷ niệm ngọt bùi ấm lạnh. Tai con sẽ thay tai cha, nghe lại âm thanh của những tiếng động quen thuộc nơi xứ sở mình, nơi cha lớn lên nhưng khi lìa đời lại không được hân hạnh nằm yên trên phần đất đó. Bước chân thon nhỏ dễ thương của con, cha mường tượng là sẽ có cơ hội dẫm lên

Mùa Xuân Cho Con

Page 39: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 38

những vùng cỏ non óng mướt chan hòa nắng sớm, và có dịp nhìn đại dương xanh với bóng nước đổi màu lúc chiều tà.

Kathleen thương mến ơi! Cha cô đơn và nghèo lắm lúc sinh thời nên chỉ để lại cho con một số tiền khiêm nhường nhỏ bé, nhỏ bé của vật chất nhưng to lớn vô biên với tình thương của cha dành cho con. Với số tiền khiêm nhường nầy, cha tin chắc Hội Trẻ Em Mồ Côi ở Hoa Kỳ sẽ tìm được một gia đình nhân hậu, để từ đó con sẽ có thứ tình thương cao quý, tình thương mà con đã không may mắn bị vuột mất nhiều lần trong đời. Con sẽ lớn lên với tình mẹ cha, anh chị, những thứ tình tuyệt vời nhứt mà thuở sinh thời cha không may mắn có được. Hạnh phúc tuyệt vời mà con sẽ bắt gặp trong tương lai chính là hạnh phúc của cha mơ ước vậy!

Kathleen ơi! Dầu định mệnh nhẫn tâm ép buộc để bây giờ và mãi mãi về sau, cha con mình không còn cơ hội hạnh ngộ. Tuy vậy, song cha sẽ luôn luôn ở bên con! Bàn tay nhỏ bé của con sẽ nằm yên trong tay cha với tất cả tình thương yêu rộng lớn ngàn đời.

Cố gắng đừng buồn Kathleen nhé. Hãy tìm cho mình từng giấc ngủ thật bình yên lúc đêm về. Trong giấc ngủ bình yên ấy, cha tin rằng con sẽ có được những giấc mộng tuyệt trần, từ đó con sẽ bớt cô đơn hơn, khi trước mặt con quá nhiều mất mát!

Hôn con gái yêu quý của cha, Harace Muldoom” (1)

--------------------------------------------- (1) Bức tâm thư của Muldoom gởi lại cho con gái do Đàm Lê chuyển ngữ. Tôi đọc đi đọc lại bức tâm thư ấy bao

nhiêu bận, và mường tượng như thư gởi cho riêng mình. Tôi cắn môi để tránh phát ra tiếng khóc. Chỉ có khóc mới hy vọng xóa bớt phần nào những vết chém quá tàn nhẫn, mạnh bạo của định mệnh đã bủa xuống tim của Muldoom, Kathleen và của chính tôi nữa !

Chiều cao nguyên âm u lành lạnh, làm tê buốt hơn nỗi tê buốt băng giá trong trong tôi.

Không gian u ám như cố tình cướp hết ánh sáng của trời đất. Những nhóm mây trắng lang thang di động trên những đỉnh núi, như chiếc khăn tang khổng lồ phủ trùm lên không gian. Chiếc khăn tang dành cho Kathleen và cho biết bao nhiêu kẻ đáng thương đang sống trên quê hương dài lâu chinh chiến nầy!

Tôi đưa mắt về hướng đài kỷ niệm, bé Kathleen không còn cầu nguyện nữa, em gục đầu ôm chầm lấy tảng xi-măng như đang choàng lấy cổ người cha thân yêu. Tôi hồi tưởng từng chi tiết tình thương của Muldoom trong tuyệt mạng thư, tự dưng mắt mình như vừa bắt gặp nụ cười của Muldoom, nụ cười nhân từ thoáng hiện bên đài kỷ niệm! Người chiến binh cô đơn ấy cười mãn nguyện, mãn nguyện khi tạo được cho đứa bé mồ côi chút an ủi trong bao nỗi bất hạnh to lớn của đời nó, và của cả đời anh!

Hải Bằng

Yêu một lúc 7 người gọi là thất tình. Yêu đến lần thứ 4 gọi là tình tứ. Yêu 1 lúc nhiều người gọi là trữ tình. Bắt đầu một tình yêu gọi là vô tình. Yêu và lấy 1 người nước ngoài gọi là ngoại tình. Yêu và lấy 1 người trong nước gọi là nội tình. Đang yêu nhau mà người yêu chết gọi là tình tang. Hai người yêu chung một người gọi là chung tình. Tình yêu quá đẹp gọi là tuyệt tình. Yêu từ thuở còn đi học gọi là tình trường. Yêu vợ người khác bị đánh bầm mặt gọi là thâm tình.

“Luận” về Chữ Tình Sưu Tầm

Mùa Xuân Cho Con

Page 40: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 39

Nắng hoa vàng rụng trong sân vắng Gió nhẹ đùa lên len lén mong Hơi thu khe khẻ vờn trên lá Thấp thoáng đông qua lạnh má hồng Xuống dốc lên đồi mây trắng lắm Đường dài dã dượi nhớ mông lung Bao nhiêu quá khứ về lay động Bụi bốc lên đời bên nhánh sông Hai tay giữ lại làn hơi ấm Quấn quít vào nhau hoa trổ bông Giữa rừng cây đứng lung linh nắng Mỗi bước tơ vương kỷ niệm hồng Ngày xưa trái đất còn hoang dã Chốn này ai biết có ta không? Bỗng dưng ảo ảnh mơ hồ quá! Tình bằng như lá giữa thinh không Nắng đi xao xuyến xuyên cây lá Em có bình an trong đáy tim Tóc tơ đâu đó bay trôi giạt Ray rức chừng như nhen nhúm thêm? Nắng hoa vàng rụng im thin thít Ta đến chờ bên bến mịt mùng Một phút âm thầm qua vũ trụ Em về núi đá cũng mưa đông.

Nguyên Lãm

Nắng Hoa Vàng Rụng

Nắng Hoa Vàng Rụng

Page 41: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 40

Mùa Xuân Trong Giấc Ngủ Của Em Tôi (Viết dựa theo 1 câu chuyện kể và bài thơ Nhớ Rạch Giá – Hà Tiên của Minh Thi)

Nguyễn Hữu Phúc

Em giờ đây chắc đã ngủ vùi vì mõi mệt sau một đêm dài gần như thức trắng. Tôi vẫn cầu mong được như vậy. Xin cho em một giấc ngủ dài không mong đợi, trỡ trăn. Hãy ngủ đi em một giấc ngủ thật ngon vì có anh ngồi đây trông em ngủ và vẫn có anh ngồi đây lắng nghe từng hơi thở nhẹ, đều của em trong đêm.

Em hãy ngủ, ngủ để quên đi những tị hiềm, bon chen trong cuộc sống, để quên đi một quãng đời cơ cực lúc ấu thơ để không còn nhức buốt với tình người bao cay đắng.

Và em hãy ngủ, ngủ để có những giấc mơ tuyệt vời, mang em về khu vườn tuổi trẻ, với mùa Xuân khắp trời, mai vàng nở rộ, muôn hoa khoe sắc thắm nhưng lũ bướm vẫn lượn lờ theo từng bước chân em. Em hãy tung tăng trong nắng, hãy để cho gió đùa nhẹ vạt áo dài trắng tan trường, cặp vở ôm nghiêng ngang ngực, tóc dài đen nhánh phủ bờ vai. Hãy để cho những chàng trai ôm tim khóc thét và những cây si mọc phủ lối về. Hãy để cho những ganh ghét, bỉu môi của những người con gái cùng những ánh mắt thẹn thùng, âu lo. Em bước đi những bước chân nhẹ nhàng, hãy thong thả đi nghe em, sẽ có anh đứng ở bên đường trông theo từng bước chân thon nhỏ. Gương mặt em rạng ngời tỏa những ánh sáng vàng dìu dịu. Nguyêt – Trăng - Chị Hằng, nhân loại vẫn vây quanh ca tụng. Thi sĩ sẽ làm thơ, nhạc sĩ sẽ sáng tác, họa sĩ sẽ múa bút tô màu và anh sẽ mĩm cười tự mãn khi muôn loài, muôn vật đến để chiêm ngưỡng nét đẹp tuyệt trần của em.

Hãy ngủ ngoan em nhé! Ðừng giật mình thức giấc giữa đêm, anh cũng vẫn ngồi đây trông em ngủ, cũng vẫn ngồi đây lắng nghe từng hơi thở nhẹ, đều của em trong đêm.

Hởi lũ côn trùng kia hãy im hơi lắng tiếng và gió đừng lay mạnh để thân cây khỏi kêu vang, muôn loài muôn vật xin chớ thở than, hãy để cho em tôi được yên giấc bởi vì giấc mộng vẫn còn dài.

Anh vẫn đứng bên đường nhìn em đạp xe cùng chúng bạn dạo khắp phố phường, những vòng bánh xe chầm chậm xuyên ngang qua Cổng Tam Quan và rồi con đường đất nhỏ ngoằn ngoèo dẩn đến vườn dừa với những hàng dừa cao thẳng tấp. Em cùng chúng bạn reo vang như chim sáo, đùa giởn, nói cười cho tan đi những mệt mõi của những giờ học đã qua; rồi những vòng bánh xe vẫn tiếp tục chầm chậm quay đều trên đường Lâm Quang Ky gồ ghề sỏi đá. Quán Chiêu Dương buổi trưa hè lộng gió, em đứng tựa tay vào lan can của ngôi nhà thủy tạ, dõi mắt ngắm nhìn trùng dương bát ngát xanh lơ. Biển như chợt nhận ra em, từng đợt sóng xô nhau vỗ vào bờ mừng rỡ đón chào. Gió mang theo hơi biển mặn xoa nhẹ đôi má đào, vuốt nhẹ mái tóc dài đen nhánh và gió lại đùa cợt hai vạt áo dài trắng bay bay khiến lủ hải âu lượn quanh trơ mắt ngó. Em vẫn đứng lặng yên trông ra biển, gió vẫn nhè nhẹ thổi từng cơn, từng giọt nắng len lõi qua những cánh bần như những hạt thuỷ tinh lấp lánh bao quanh. Từ xa trông em đẹp như một pho tượng thiên thần.

Anh cũng vẫn lẻo đẻo theo em, qua vườn xoài đến tận vườn ổi để được chứng kiến tận mắt các cô gái thích ăn chua hơn ăn ngọt, chia nhau từng trái ổi, miếng xoài, miệng cười rút rít. Anh sung sướng ngập hồn khi thấy em miệng cười vui.

Rồi em chợt dừng xe dưới tàn cây phượng vĩ, bước xuống nhặt từng cánh hoa màu đỏ thẩm (màu hoa như máu con tim), dở nhẹ trang lưu bút đặt vào bên trong và khép lại. Em thật dễ

Mùa Xuân Trong Giấc Ngủ của Em Tôi

Page 42: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 41

thương lạ lùng trong từng cử chỉ. Anh lại muốn bắt chước người ta, lấy bông hoa phượng bôi hồng má em để cho em đẹp như một nàng tiên hiền dịu nhưng em không chịu vì sợ lên trên trời.

Những cây si mọc phủ lối về giờ đã cao to như những thân cây cổ thụ nhưng anh vẫn chẳng âu lo, những thân cây vẫn đứng yên tại chổ nhìn anh lẻo đẻo theo em, kẻ trước người sau em vẫn không nhìn ngoái lại nhưng anh cũng biết em đang mím miệng cười sung sướng khi biết rằng anh đã đến sát bên em và hạnh phúc đang đến trong tầm tay. Ước gì anh có thể quơ tay gom trọn tất cả niềm vui của cuộc đời dâng đến cho em. Xin hãy trả lại cho em tôi những gì em tôi đã mất và hãy đền bù lại cho em tôi những thứ đã quá thiệt thòi.

Anh vẫn ngồi đây trông em ngủ, cũng vẫn ngồi đây lắng nghe từng tiếng thở nhẹ đều của em trong đêm; chợt bổng thấy em trở mình, miệng nở nụ cười tươi rồi tiếp tục thiếp đi trong giấc mộng và anh cười thoả mãn.

Nguyễn Hữu Phúc

Fountain Valley

Bước chân vẫn mỗi ngày qua phố vắng Vạt nắng hồng nghiêng nón mái tóc nâu Hàng mi cong chưa biết động môi sầu Từng bước nhỏ đầu đời còn hoa bướm Dáng e ấp tay ôm cành hoa phượng Từng cánh hồng nhụy thấm ép vào trang Lưu bút xưa còn in đậm mỗi hàng Từng kỷ niệm quay vòng thời gian lại Ðâu bạn cũ khi xưa thời thân ái Nhớ những ngày tan học rũ nhau vui Cùng đạp xe qua vườn ổi, vườn xoài Chiêu Dương quán, vườn dừa không bỏ xót Ăn chua vẫn khoái hơn ăn bánh ngọt Tuổi vui đùa đâu lo lắng ngày mai Có mấy ai biết trước chuyện tương lai Giờ ôn lại đã nữa vòng trái đất Ngày về thăm bạn bè xưa đâu mất Dăm ba người còn lại nhớ không thôi Con đường xưa nhiều kỷ niệm ngậm ngùi Hè nắng đỏ giồng sông Kiên chảy xiết Nguyễn Trung Trực bây giờ thêm náo nhiệt Ðường chạy dài xuyên qua Cổng Tam Quan Nhớ ngày xưa vẫn thường đạp xe ngang Nắng gay gắt hàng cây dừa san sát Hà Tiên nhớ biển mênh mông bát ngát Cầu nổi bồng bềnh trên bến Tô Châu Gió xuyên qua cửa biển nặng lòng tàu Thăm Thạch Ðộng kể nhiều về sự tích Hà Tiên hởi người chia xa mù mịt Nhớ thật nhiều Hà Tiên của mộng mơ Xưa có chàng thủy thủ cập bến bờ Lòng vương vấn bóng hình cô áo trắng.

Nhớ Rạch Giá – Hà TiênMinh Thi

Mùa Xuân Trong Giấc Ngủ của Em Tôi

Page 43: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 42

Giọt Nắng

Nắng mai giọt vắn, giọt dài

Giọt xuyên kẽ lá giọt cài song thưa

Giọt nằm hiên vắng vào trưa

Giọt đang trốn chạy. .. giao mùa. . . hoàng hôn

Chiều buông rơi rớt nắng vàng

Tôi gom nhạt nắng mênh mang nổi buồn

Cuộc đời như nước chảy suông

Bao giờ về được cội nguồn ngày xưa?

***

Sông An chẳng chảy về nguồn

Nên còn mang mểnh nỗi buồn ly hương

Đêm nằm trăn trở mà thương

Quê nhà một nắng hai sương mẹ hiền

Sông An

Mãi Tìm

Gột rửa tà niệm trong đầu

Để cho chánh niệm am sâu tận tường

Ánh vàng tỏa rạng mười phương

Bồ đề, Bát nhã, nhành dương cứu đời

Biển trần ngụp lặn chơi vơi

Biết đâu bến giác, cho đời an vui?

Tho

Sông An

Thơ Sông An

Page 44: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 43

Trong đời người bất cứ việc gì xảy đến với mình tôi đều cho là “duyên số”. Nếu không viện dẩn lý do nầy thì không làm sao tôi có thể giải thích được lý do mà tôi đến với Hội Thân Hửu Kiên Giang, tôi yêu mến một địa danh mà tôi chưa hề gặp qua.

Trong một dịp tình cờ, tôi thật may mắn được Ba Lý Hữu Diệu (một vị trong Ban Cố Vấn của Hội Thân Hữu Kiên giang / Rạch giá) nhận làm con nuôi, qua sự giới thiệu của anh Mạnh Huy. Từ đó, tôi được hân hạnh biết đến Hội và có dịp gặp gở, tiếp xúc với tất cả thân hữu và đồng hương Kiên giang/Rạch giá qua các buổi Hội Ngộ Tất Niên, trại hè hàng năm và đặc biệt là lễ tưởng niệm anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực tại Little Saigòn, California, Hoa Kỳ.

Tôi sinh ra và lớn lên ở Saigòn cho đến lúc cùng gia đình di tản sang Hoa Kỳ năm 1975. Tôi chỉ biết đến Kiên giang / Rạch giá qua sách vở, nhưng chưa một lần có dịp thăm viếng vùng đất nầy. Vinh hạnh thay cho tôi, từ khi biết và đến với Hội, tôi cảm thấy cái tên Kiên giang/Rạch giá trở thành quen thuộc và thân

thương vì Hội đã mở rộng vòng tay đón nhận tôi như một đồng hương ruột thịt và tôi được tham dự vào những sinh hoạt hằng năm của Hội. Với thân tình đó của Hội đã khiến tôi tìm hiểu và học hỏi thêm về Kiên giang qua sách báo và nhất là say mê đọc các tuyển tập, đặc san Xuân của Hội phá hành và tặng cho đồng hương và thân hữu Kiên giang/Rạch giá hằng năm.

Theo cảm nhận riêng của tôi, tôi thấy là Hội Thân Hữu Kiên giang/Rạch giá rất hiếu khách vì năm nào vào dịp Tất Niên hoặc Tân Niên Hội Ngộ đều có đông đảo Hội Đoàn bạn đến chung vui với Hội. Ngoài ra quí vị trong Ban Quản Trị của Hội đều rất đôn hậu và nhân ái. Hội thường xuyên lưu tâm tổ chức thăm viếng đồng hương lâm bịnh; chia xẻ và giúp đở đờng hương Kiên giang/Rạch giá cần sự giúp đở. Riêng về tành tình người Kiên giang/Rạch giá, tôi thấy rất là đễ thương (cứ thắc mắc hoài không biết có thương dễ không nhỉ?), dễ mến, hiếu khách, hiền hòa, đoàn kết và rộng rãi. Có lễ nhờ thế mà Hội đã dành được cảm tình của đồng hương và thân hữu Kiên giang/Rạch giá, cho nên mặc dù trong năm Hội có ba lần sinh hoạt (Trại Hè, lễ giỗ Nguyễn Trung Trực và Tất Niên), lúc nào đồng hương và thân hữu cũng tham dự đông đảo.

Năm nào tôi cũng thầm nhủ lòng mình là dù bận rộn đến mấy, tôi vẫn không thể bỏ qua ba lần sinh hoạt trong năm của Hội Thân Hữu Kiên giang/Rạch giá. Tôi mong rằng nếu có dịp nào về lại Việt Nam, chắc chắn tôi sẽ đến thăm thành phố Kiên giang/Rạch giá, vùng đất đã gợi lên trong lòng tôi những yêu mến của tình người và những dấu yêu của một địa danh mà tôi mới làm quen.

Xin cám ơn Ba Lý Hữu Diệu, cám ơn Hội Thân Hữu Kiên giang và cám ơn đồng hương Kiên giang/Rạch giá đã cho tôi cơ hội tham gia và đón nhận tôi trong một tình cảm chan hòa!

Cảm Nghĩ Của Riêng Tôi

Ngọc Bích.

Cảm Nghĩ của Riêng Tôi

Page 45: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 44

Bài nầy do một thân hữu Kiên Giang sưu tầm và cung cấp cho Ban báo chí. Lời bàn về những địa danh trong bài nầy hoàn toàn là ý kiến cá nhân của người viết. Xin chân thành cám ơn vị thân hữu nầy.

Rạch Giá: chữ rạch thì nhiều người đã biết (tức là một con sông nhỏ, dòng nước nhỏ). Nhưng chữ "giá" không phải ai cũng biết hết nguồn gốc của nó. Nhiều người (trong đó có dân Rạch Giá) nghĩ rằng "giá" là cọng giá ăn với bún cá hay bún riêu gì đó (tức là cái cây mọc lên từ đậu ấy). Thật ra, thì "giá" ở đây là cây giá thuộc thân gỗ nhỏ, thường có ở rừng sát, giống mấy cái cây bần, mắm đó...Và tất nhiên, vào buổi "hồng hoang", ở Rạch Giá, trên những kênh rạch mọc rất nhiều cây giá. Ngày đó, nghe nói người dân đã "chế biến" từ cây giá ra loại sáp trắng rất nổi tiếng. Nhưng cụ thể thế nào thì... chịu Hòn Tre: cái hòn mà ở khu lấn biển, thành phố Rạch Giá nhìn ra giống con rùa đó. Nhiều người nghĩ là ở đây chắc là nhiều tre lắm nên mới có cái tên như vậy. Nhưng thật ra, do "nó" nằm trong vịnh Rạch Giá và "che chở" cho Rạch Giá nên người ta kêu là hòn "che". Nhưng do từ "che" và "tre" phát âm gần như nhau (ở miền Nam) nên khi đưa vào văn bản người ta ghi là Hòn Tre. Nhưng cái này chỉ là phỏng đoán của một số sách mà thôi. Còn sự thật thì... hổng biết.

Hòn Đất: khi nghe địa danh này, nhiều người nghĩa rằng "nó" chỉ một huyện thuộc Kiên Giang, nằm ở phía bắc thành phố Rạch Giá. Và tác phẩm Hòn Đất của nhà văn Anh Đức lấy tên từ đây. Thực ra, cũng có phần đúng nhưng cái tên Hòn Đất có nguồn gốc đúng là một cái hòn nằm ở xã Thổ Sơn, huyện Hòn Đất. Ba Hòn: khi nói đến Ba Hòn, nhiều người sẽ nghĩ đến địa danh ở ngã ba thuộc huyện Kiên Lương. Điều này đúng nhưng chưa đủ. Thật ra, ở Kiên Giang còn một địa danh nữa mang tên Ba Hòn. Đó là cụm 3 núi (hòn) thuộc huyện Hòn Đất, gồm Hòn Đất, Hòn Me và Hòn Sóc. Ngoài ra, Ba Hòn ở đây còn có thêm một cái hòn "nho nhỏ" có tên là Hòn Quéo (địa danh du lịch của huyện Hòn Đất). Bán đảo Cà Mau: ngày nay, người ta sử dụng "danh từ" này càng nhiều nhưng không phải ai cũng biết hết địa danh này ở đâu. Nhiều người khi nghe đến tên Cà Mau trong "danh từ" này nên đã khẳng định đây là địa danh ở Cà Mau. Thế nhưng, địa danh này ở Kiên Giang đấy. "Nó" gồm 4 huyện An Biên, An Minh, Vĩnh Thuận và U Minh Thượng. Vùng này "đựợc" sông Cái Lớn chia cắt gần như... tách biệt với phần còn lại của tỉnh Kiên Giang. Với lại, vùng này một phần lại tiếp giáp biển. Phần lớn còn lại là giáp với tỉnh Cà Mau. Thế nên, từ "bán đảo" và tên "Cà Mau" được ghép lại để chỉ vùng này là như thế... Ngoài ra, địa danh bán

Phiếm bàn về một vài địa danh của Rạch Giá

Sưu Tầm

Phiếm Bàn về Địa Danh Rạch Giá

Page 46: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 45

đảo Cà Mau còn chỉ cả 4 huyện trên của Kiên Giang và tỉnh Cà Mau! Rạch Sỏi: xin không giải thích danh từ "Rạch sỏi" (vì kì thực cũng không biết rõ.) Ở đây, chỉ nói đến việc dễ nhầm lẫn về "quyền trực thuộc" của Rạch Sỏi mà thôi. Ngày nay, có lẽ có ít ai ở Kiên Giang mà không biết Rạch Sỏi thuộc địa phận hành chánh nào. Nhưng với nhiều du khách đến Rạch Giá chắc sẽ có lầm lẫn! Cái tên Rạch Sỏi và Rạch Giá gần giống nhau (vì cùng là Rạch), với lại, trong giao tiếp hằng ngày người dân thường nói là "từ Rạch Giá ra Rạch Sỏi" hay ngược lại. Do vậy, nên sẽ có nhiều "khách lạ" sẽ nghĩ là Rạch Giá và Rạch Sỏi là "đồng cấp". Kỳ thực, Rạch Sỏi là một phường của Rạch Giá. Và có cách gọi "xa cách" như thế trong sinh hoạt của người dân nơi đây là do "cái ngày xưa", lúc thị xã Rạch Giá xưa chưa mở rộng, thì Rạch Sỏi là một thị trấn của huyện Châu Thành, chứ không thuộc Rạch Giá (tất nhiên là sau khi này, Rạch Sỏi là một phường của thị xã Rạch Giá, rồi TP Rạch Giá...). Mũi Nai: nhiều người khi đến bãi tắm Mũi Nai, Hà Tiên sẽ thắc mắc "mũi nai ở đâu đâu, mà bãi biển này có tên đó?". Câu hỏi đó kỳ thực rất... hợp tình vì không phải ai cũng dễ thấy được mũi nai ở đâu. Như chúng ta cũng biết, Kiên Giang nói chung, Hà Tiên nói riêng, là đất biển nên thường các địa danh nơi đây gắn liền với hoạt động "đi biển" của ngư dân. Thế nên, khi nào ai muốn thấy "mũi nai ở đâu", bạn hãy nên dẫn anh ta (cô ta) lên một chiếc ghe nhỏ ra biển và quay đầu lại vào bãi biển sẽ biết "mũi nai ở đâu"... Sưu Tầm

Xuân Trên Đất Tuyết Xuân rơi trong tuyết mơ-màng.

Hoa xuân vẫy gọi

nắng vàng quê-hương.

Gió xuân rượt sóng trùng-dương,

Nghe như lồng-lộng

đồng nương quê nhà.

Nhạc xuân réo-rắt hoan-ca,

Nghe như có tiếng

liu-lo oanh vàng.

Hội xuân nhộn-nhịp thênh-thang,

Áo dài thấp-thoáng

xóm làng vấn-vương

Lòng xuân rạo-rực khác thường,

Hương xuân ngây-ngất

yêu thương nồng-nàn.

Khí xuân chạnh nỗi cơ-hàn,

Hồn xuân khắc-khoải

chứa-chan ân-tình.

Mộng xuân tha-thiết lời kinh:

“Cầu mong quê cũ

thái-bình sáng tươi.”

Đỗ Quang-Vinh

Phiếm Bàn về Địa Danh Rạch Giá

Page 47: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 46

Ngày trước dân xóm Bưng nuôi trâu rất nhiều. Dân ở đây sống chủ yếu bằng nghề làm ruộng nhưng bấy giờ chưa có máy cày máy xới nên người ta phải nhờ đến con trâu cái cày. “Con trâu là đầu cơ nghiệp", người ta quý con trâu như con ruột của mình.

Con vật to lớn, mạnh mẽ và hiền lành này thay người nông dân làm đủ thứ chuyện trên đời: từ cày, bừa, trục cho đến cộ lúa, đạp lúa, kéo đất... Chẳng những thế, con trâu còn hào phóng tặng cho người nông dân phân chuồng để họ còn trồng rẫy, trồng hoa màu nữa. Bởi vậy, ai cũng quý con vật có nghĩa...

Nhưng đó là chuyện trước kia, chuyện mấy năm về trước! Bây giờ thì khác! Xóm Bưng bây giờ này chỉ còn con trâu già của lão Hai. Gia đình lão mấy đời làm ruộng thì cũng mấy đời có con trâu cái cày. Thời buổi văn minh hiện đại, dân xóm Bưng đã thức thời bán hết trâu bò và chuyển sang mua máy cày máy xới để làm ruộng ba vụ. Còn lão Hai, lão vẫn giữ lấy con đực già yếu, con trâu cuối cùng của lão. Thấy lão cực khổ, người ở xóm khuyên lão bán đi thì lão cứ cười cười rồi bảo: "Úi dào, tui già rồi, đâu có làm nổi nữa chú ơi... nhờ "nó" làm giúp, coi vậy mà đỡ tay đỡ chưn lắm!”. Ngẫm nghĩ một chút, lão lại nói: "Lấy công làm lời... tui chịu cực một chút... chứ mỗi cái mỗi mướn thì còn dư dã gì mà lo cho tụi nhỏ ăn học!". Dân xóm Bưng biết lão Hai nói đúng. Ở xóm Bưng này, ai chẳng biết gia đình lão Hai có truyền thống nuôi trâu kéo cày. Mấy năm trước, trong chuồng trâu nhà lão lúc nào cũng có vài ba con trâu giỏi. Sau này mấy đứa con lớn đi học xa, nhà chỉ còn thằng Út nên lão chỉ còn giữ lại con Đực. Tuy chỉ có một con trâu chiếc nhưng nhờ có nó mà vợ chồng lão mới có thể một mình làm mấy công ruộng nuôi hai anh

thằng Út học hành đến nơi đến chốn để rồi tụi nó lên thành phố lập nghiệp. Sắp tới đây thì tới thằng Út cũng lên thành phố học đại học. Mọi sự rồi có lẽ cũng phải nhờ vào con Đực mà lão đã cố giữ. “Tội cho lão vất vả, cực khổ!". Dân xóm Bưng nhìn lão cực khổ mà ái ngại.

Tin thằng Út thi đậu đại học mấy chốc đã lan ra cả xóm Bưng. Bà Hai vui lắm. Gặp ai bà cũng khoe con mình siêng năng, học giỏi. Lão Hai cũng vui nhưng chẳng vui được bao nhiêu, bây giờ thì lão phải một mình chăn giữ con Đực. Nhìn gia cảnh rồi nhìn con Đực, tự dưng lão thấy buồn. Nghĩ mình có mấy thằng con trai mà giờ chỉ còn một mình, lão thấy cô đơn quá! "Tre già măng mọc", "Sóng sau đè sóng trước". Lão lẩm bẩm tự an ủi mình. Nhưng còn con Đực! Bây giờ lão không biết phải tính đường đi nước bước sao đây. Không biết rồi sức già của lão có còn giữ nó được không? Lão đã già rồi. Lại bệnh nữa, mà lại là căn bệnh quái ác - bệnh cao huyết áp. Cứ làm nặng một chút là lão lại thấy chóng mặt. Bởi vậy bà Hai và mấy đứa con cứ sợ lão lên tăng-xông bất tử. Lão không còn sức để đội rơm cắt cỏ, mà thả nó ngoài đồng thì không được. Bây giờ ai cũng làm ruộng ba vụ một năm. Lúa mới gặt xong chưa kịp tuốt, họ đã bắt đầu xới đất thì còn biết chỗ nào mà chăn thả nó, rồi kiếm đâu ra rơm ra cỏ để nuôi nó? Xóm này người ta đã bán trâu cả rồi. Ai cũng mướn máy cày máy xới làm hết. Cả xóm chỉ còn con trâu già nhà lão. Trước giờ nhờ nó mà chắt chiu được ít đồng cho tụi nhỏ, giờ không có nó thì ruộng nương biết tính sao đây? Làm ruộng chủ yếu lấy công làm lời. Cái gì cũng mướn thì lấy gì mà ăn? Mình giờ già rồi. Không biết có nuôi nó nổi không? Mà bán nó... Tự dưng lão Hai thấy một cục gì dâng lên tận cổ. Lão nghẹn ngào không nói nên lời. Mấy mươi năm cực khổ có nhau, lão sao nỡ đành...

Con Trâu Xóm Bưng Trần Văn Thịnh

Con Trâu Xóm Bưng

Page 48: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 47

Lẽ nào... lẽ nào... Lão lủi thủi đi lại rồi đứng bất động bên con vật già nua, đầu cúi xuống. "Con trâu là con vật có ơn có nghĩa có tình. Mình là con người... ai nỡ?". Ngày trước, ông nội thằng Út vì bệnh nặng nên phải dứt ruột bán con trâu cái “cầm đàn” - con trâu đã theo ông hơn mười mấy năm trời. Vì chuyện đó mà ông nội thằng Út buồn đau suốt mấy tháng. Vậy mà hơn năm năm sau, một hôm ông lại thấy nó ở trong chuồng cũ. Nó đã vượt mấy mươi cây số, lội qua cả sông Cái lớn để tìm về chủ cũ. Ông phải rơi nước mắt van xin người ta cho chuộc lại người bạn cũ nhưng rồi phải một lần nữa đau lòng đứt ruột vì không được chấp thuận. Ông đã năn nỉ người ta để mua lại một trong số đàn con của con trâu nặng tình nặng nghĩa ấy. Đó chính là con Đực, con vật mà giờ đây lão cảm thấy lòng đầy day dứt xót xa vì phải quyết định không còn có nó. Lão vẫn đứng bất động. Hình ảnh con Đực lại chập chờn trước mắt. Lão mơ mơ màng màng thấy con Đực đang gắng sức ì ạch kéo cày đi trước còn mình thì đang cố lê từng bước chân già yếu, run rẩy đi sau. Con vật lâu lâu nghe tiếng ông lại cố sức rướn chân bước tới. Nó lại làm ra vẻ như đang rất khỏe. Nó cố bước thật nhanh, thật thong thả để ông chủ nó không phiền lòng. Lão Hai biết vậy nên dù mệt cũng cảm thấy lòng vui vui, người tự dưng thấy bớt mệt nhọc. Lão mắng yêu nó: "Đực! Mày ranh ma lắm! Mày đừng tưởng tao không biết. Mày thương tao thì thương cho trót. Đực, gắng lên! Cực khổ có nhau, tao không phụ mày đâu!". Con vật ra chiều hiểu ý ông chủ. Tai nó vểnh lên, đuôi nó ngúc ngoắc. Nó lại lấy sức kéo cày thật mạnh. Từng vồng đất bị lưỡi cày nạy lên thành những đường thẳng tắp, bóng loáng, trải dài dưới chân lão hứa hẹn một vụ lúa mượt mà tốt tươi. “Nhờ mày mà mấy cha con tao mới được như ngày hôm nay. Mày ráng giúp tao cho trót!" - Lão Hai lại thủ thỉ. Chợt tiếng gọi của bà Hai vang lên làm lão giật mình thức tỉnh. Tay nắm chặt, lão mím môi: "Đực, tao chưa chết, tao chưa bỏ mày đâu!".

Lão Hai quyết định giữ lại con Đực chờ thằng Út đi học trở về. Lão có ráng cực thêm vài năm

nữa cũng chẳng sao. Thằng Út ra trường sẽ về xóm Bưng để vừa đi dạy vừa tiếp tục nghiệp con trâu cái cày của nhà lão. Lão tính như vậy. * * *

Thấm thoắt mà đã mấy năm. Tin thằng Út tốt nghiệp thủ khoa đại học rồi được trường giữ lại cho đi học tiếp ở nước ngoài làm nức lòng cả xóm. Gặp ai, bà Hai cũng đem chuyện thằng Út kể cho họ nghe: "Mấy chị biết không, hồi nhỏ nó chỉ học trên lưng con Đực thôi, một buổi đi học một buổi về nhà giữ trâu, vậy mà bây giờ nó được vậy... thật là nhờ phúc đức ông bà để lại!". Người mẹ nào mà chả vậy. Con mình thành đạt thì mình cũng được tiếng thơm lây. Thằng Út biết vậy nên không nói gì. Duy chỉ có lão Hai là cứ trằn trọc mãi. Lão biết mọi dự tính của mình đã tan tành theo mây khói. Thằng Út lần này về thăm nhà đã xin phép vợ chồng ông được làm việc trên thành phố như hai anh của nó. Nó sẽ không bao giờ trở về với lão, lão biết chắc như thế. Mà dù nó có nghe lời lão ở lại quê nhà, lẽ nào lão đành lòng để nó đánh mất cơ hội tiến thân như vậy? Gần cả cuộc đời lão đã gắn bó với mảnh đất này rồi, cho dù đó là mảnh đất của ông bà để lại, nhưng bây giờ nó có cơ hội, lẽ nào lão... Ngày trước, vì thương con, lão cố gắng cho nó ăn học như người ta để cho có kiến thức chứ có mong gì nó sẽ làm nên cơ nghiệp giàu sang hay danh vọng phú quý. Lão chỉ mong sao nó trở về nhà, một buổi đi dạy, một buổi làm ruộng, rồi lập gia đình, rồi hủ hỉ với vợ chồng lão, vậy là lão mãn nguyện rồi. Nó sẽ có một cuộc sống thanh bần không đua chen, không tất bật như hai thằng anh của nó. Mà như thế thì lão cũng đỡ lo lắng, đỡ nghĩ đến chuyện phải bán con Đực. Nhưng sao lão thấy thương, thấy tội nó quá! Mấy bữa nay lão không thể chịu đựng nổi đôi mắt buồn bã của con trai mỗi khi nó nhìn lão. Đôi mắt đó, là người cha, lão biết rõ, nói đúng hơn, lão cảm nhận rất rõ. Đôi mắt ấy tràn ngập tình yêu thương đối với lão, nhưng cũng đôi mắt ấy, đôi mắt đang âu sầu đó, chứa đựng cả những nỗi niềm, những khát vọng bay cao cháy bỏng của một chàng trai hai mươi như lão thời trẻ. Lão

Con Trâu Xóm Bưng

Page 49: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 48

biết rõ tâm trạng của con mình. Còn thằng Út, nó không dám nói gì. Nó cũng biết những suy tính, những tình cảm xót xa của người cha, cũng như những cảm xúc trái ngược giằng xé trong lòng nó. Không phải chỉ có lão Hai, chính nó cũng không muốn mình phải đi xa. Thằng Út biết cha mẹ nó già rồi, lại hay đau yếu nữa. Biết ngày trở về, nó còn nghe tiếng khề khà của ba bên chén trà thơm dịu, tiếng nhai trầu nhỏm nhẻm của mẹ già nữa không? Hay tất cả cố gắng của nó chỉ còn là nén hương nghi ngút bên bình hoa rũ tàn? Vậy thì công danh sự nghiệp để làm gì? Danh phận để làm gì? Mà cái điều khổ nhất bây giờ là chuyện bán con Đực. Nó cảm nhận được cảm giác khổ sở của lão Hai, có thể là không cảm nhận hết, nhưng rất day dứt khi phải nghĩ đến chuyện ba nó phải bán con Đực. "Không biết ba mình có chịu nổi chuyện đó hay không?" - Nó tự hỏi và lòng cứ day dứt. Vả lại nó cũng có nhiều tình cảm với con Đực, một tình cảm rất sâu đậm nữa là khác. Nghĩ tới ngày thơ, những ngày chăn giữ con Đực, nó thở dài buồn bã. "Vị tướng" một thời oanh liệt giờ này phải rời bỏ con "chiến mã" của mình, rời bỏ một cách tàn nhẫn, ích kỷ. Nó thấy lòng đau nhói. Nhờ con Đực dũng mãnh mà lúc nhỏ nó được bọn trẻ trong xóm phong làm chủ tướng, oai phong hơn cả Đinh Bộ Lĩnh ngày xưa. Trong bất cứ trận chiến nào, con Đực cũng đưa chủ tướng của nó trở thành người hùng của cả bọn. Mấy lần chủ tướng té lộn cổ xuống đầu con Đực khi đang phi nhanh trong khi đánh trận giả, con Đực cũng đều khéo léo dừng lại kịp lúc, nếu không thì chủ tướng đã... Rồi lại chuyện cho Đực chém lộn, chuyện con Đực trở thành con trâu "cầm đồng", không có đối thủ, chuyện con Đực giật dây mũi khỏi tay thằng Út để vác cả cộ lúa rượt con Đen - con trâu của ông Ba hàng xóm chạy có cờ khắp đồng... Nghĩ tới những chuyện ấy, thằng Út thấy lòng nôn nao kỳ lạ. Nhưng rồi nó thở dài đánh sượt. Nhìn con Đực gầy trơ xương, chân bước đi lệu khệu như sắp té vì cả tháng nay chỉ gặm toàn rơm khô, không có một cọng cỏ tươi nhét kẽ răng vì ba nó lại bị bệnh nặng, thằng Út thấy lòng thật ray rứt, khổ sở. Nhưng nó biết làm gì đây? Còn ước mơ, sự nghiệp của nó?

Còn mười mấy năm học hành vất vả của nó, lẽ nào? Nó như bật khóc. Nhớ tới câu hỏi của ba nó sáng nay: "Mày tính sao? Nếu không về đây làm việc thì chắc tao phải bán con Đực. Tao hết sức rồi! Má mày cứ bệnh hoài. Mấy anh mày thì chẳng đứa nào chịu về ở với tao", thằng Út cúi đầu buồn bã.

* * *

Bây giờ thì lão Hai bán con Đực thật rồi. Lão đã quyết định như vậy. Lão không còn sức chăn giữ con Đực và thằng Út cũng cần một số tiền để xoay xở nơi đất khách quê người. Mấy anh thằng Út trên thành phố cũng đã về đông đủ để tiễn đưa thằng Út. Ngày mai là thằng Út bắt đầu lên thành phố nhận nhiệm sở và chuẩn bị thủ tục đi nước ngoài học tập. Còn ông Hai thì đang phụ đưa con Đực đến ghe của mấy gã lái trâu. Biết tin "ổng bả" bán trâu, mấy ông anh mừng lắm. Anh nào cũng thở phào nhẹ nhõm: "Bán con trâu thế là ba khỏe rồi! Hồi đó giờ ổng cực với con trâu quá!" Bán trâu rồi, lão sẽ không còn vất vả bó từng lọn rơm, cắt từng gánh cỏ, un từng đụn khói. Mấy đứa con ở xa sẽ không còn phải áy náy tự trách mình khi nhìn thấy ba mình phải thức hôm thức khuya, phải còm lưng vác cày vác trục trên đôi vai già yếu. Mấy ông anh thằng Út đang vui lắm. Mọi người đang dọn tiệc mừng thằng Út. Mọi người đang chờ lão Hai. Mọi người đang chờ đợi... Hôm ấy, chỉ có mình lão tiễn đưa con Đực. Dường như biết chuyện gì đang xảy ra, con Đực cứ lồng lên và giận dữ huơ cặp sừng về phía những tên lái buôn đang ra sức kéo nó, đánh nó. Thấy con vật làm dữ, cả bọn không đứa nào dám lại gần con vật. Lão Hai phải tự tay dắt nó đến tận bờ sông, nơi chiếc ghe "tử thần" đang đợi nó. Mà dù con Đực không làm dữ, lão cũng muốn đưa tiễn người bạn già của lão đến nơi đến chốn. Nó có bị xẻ thịt thì lão cũng phải tận mắt nhìn nó chết như thế nào! Lão cho đó là một cách để lão tự trừng phạt mình. Lão biết mình đau lắm chứ. Lão muốn mình thật đau, thật khổ, lão muốn nhìn nó chết, chết bởi chính tay lão. Lão là đồ khốn nạn.

Con Trâu Xóm Bưng

Page 50: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 49

Không biết con Đực có hiểu cho lão không, nhưng nó buồn lắm. Nó thấy lão lầm lì, buồn bã không nói lời nào và nó cố bước đi, dáng vẻ thật thiểu não. Đến bờ sông, biết chuyện chẳng lành, nó lại lồng lên dữ dội. Nó giật tuột dây khỏi tay mấy tên lái buôn đang cố lôi nó xuống ghe và giận dữ rượt cả bọn lội tuốt qua bên kia sông. Trước sau nó vẫn là một con trâu “cầm đồng” không có địch thủ, cho dù thân hình nó bây giờ chỉ còn da bọc xương. Lão Hai một lần nữa đứt ruột mắng nó rồi tự tay dắt nó xuống ghe. Con "Đực" giằng lại. Lần đầu tiên trong đời nó dám trái lại ý chủ! Mắt nó mọng ướt và nhìn người chủ thân yêu trân trân như van lơn, oán trách. Lão nhìn nó mà sững người, chết điếng. Rồi bằng một sự cố gắng tột cùng, lão bậm môi đến bật máu: "Đực, đi xuống!". Lão giật mạnh dây mũi con Đực. Nó hoảng sợ lùi lại. Chân nó cuống cuồng. Đầu nó cúi gằm. Đến nước này mà nó vẫn nể sợ ông chủ! Nhưng nó vẫn không chịu bước xuống ghe. Nó cố sức giằng lại, bản năng sinh tồn buộc nó phải làm vậy. Nước mắt nó chảy ròng ròng. Nó lấm lét nhìn lão như van nài, tuyệt vọng. Chân nó ráng chịu lại sức kéo của ông chủ. Lão bậm môi giật mạnh dây thừng một lần nữa - có lẽ là lần mạnh tay cuối cùng của lão dành cho con Đực. Nhưng con Đực vẫn trơ ra. Nó vẫn không nhúc nhích. Tim lão bắt đầu đập thình thịch, đầu lão bắt đầu xoay tròn, mắt lão cay xè, quay cuồng. Nhưng rồi một điều kỳ lạ đã đến: hình như con "Đực" bắt gặp đôi mắt - đôi mắt vẫn hằng nhìn nó trìu mến, yêu thương - giờ đang đỏ hoe, ướt đẫm, đang nhìn nó thất thần, tuyệt vọng; hình như nó còn bắt gặp khuôn mặt đen sạm thân quen - khuôn mặt phúc hậu hiền từ vẫn hay vỗ về động viên mỗi khi nó cố làm việc đến đuối sức - đang nhăn nhó đau đớn đến biến dạng... nó nhìn, nó nhìn một cách chằm chằm, trăng trối, hai mắt ướt rượt, đỏ hoe, rồi không hiểu sao, con Đực đứng sững lại, bước mạnh xuống ghe. Chân nó bước đi thật thong thả, khí thế như thể đang đi cày với ông chủ...

Đến xâm xẩm tối lão Hai mới về. Trên tay lão là sợi dây thừng vẫn thường buộc mũi con Đực. Mọi người xúm lại hỏi chuyện. Lão không nói

gì, bàn tay gầy guộc cứ nắm chặt lấy sợi dây thừng như sợ người ta cướp mất. Bà Hai sốt ruột cứ theo gặng hỏi mãi. Cuối cùng, ông Hai giằng mạnh sợi dây thừng xuống bàn, miệng ông mếu máo, mặt ông nhăn nhó đến thảm hại: "Con Đực "đi" rồi!". Rồi từng giọt, từng giọt nước mắt chảy dài, nhầy nhụa trên khuôn mặt đã nhăn nheo sạm đen đến quái dị của con người gần trọn cuộc đời phơi nắng phơi mưa trên mảnh đất của cha ông. Bà Hai không chịu nổi phải quay mặt đi. Khi quay lại, hai mắt bà cũng đỏ hoe. "Sống với nhau cả đời, lần đầu tiên tao mới thấy "ổng" như dzầy!". Bà Hai sụt sùi. Thằng Út tự dưng thấy ruột gan mình quặn thắt. Truyện ngắn của Trần Văn Thịnh (Do một thân hữu Kiên Giang chuyển)

Con Trâu Xóm Bưng

Page 51: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 50

Trâu ơi ta bảo trâu này, Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta. Cấy cày vốn nghiệp nông gia. Ta đây trâu đấy, ai mà quản công! Bao giờ cây lúa còn bông, thì còn ngọn cỏ ngoài đồng trâu ăn”.

Trâu ơi ta bảo trâu này Trâu ăn cho béo trâu cày cho sâu. Ở đời khôn khéo chi đâu, Chẳng qua cũng chỉ hơn nhau chữ cần.

Trâu bò húc nhau, ruồi muỗi chết

Lao xao gà gáy rạng ngày Vai vác cái cày, tay dắt con trâu. Bước chân xuống cánh đồng sâu Mắt nhắm mắt mở đuổi trâu đi cày. Ai ơi! bưng bát cơm đầy Nhớ công hôm sớm cấy cày cho chăng

Trâu buộc thì ghét trâu ăn, Quan võ thì ghét quan văn dài quần.

Con vợ khôn lấy thằng chồng dại Như bông hoa lài cặm bãi cứt trâu

Đàn đâu mà gảy tai trâu Đạn đâu bắn sẻ, gươm đâu chém ruồi

Lạc đường nắm đuôi chó Lạc ngõ nắm đuôi trâu

Lộn con toán bán con trâu

Công anh chăn nghé đã lâu Bây giờ nghé đã thành trâu ai cày?

Tậu trâu, cưới vợ, làm nhà Cả ba việc ấy đều là khó thay.

Mười năm cắp sách theo thày Năm thứ mười một vác cày theo trâu.

Trâu kia kén cỏ bờ ao, Anh kia không vợ đời nào có con.

Nước giữa dòng chê trong, chê đục Vũng trâu nằm hì hục khen ngon

Thiệt tình hỏng phải ba hoa hôm qua tui thấy con gà đá trâu..... Gà đá trâu bao lâu mới thắng Trâu đá gà què cẳng con trâu

Trên đồng cạn dưới đồng sâu Chồng cầy vợ cấy con trâu đi bừa

Sưu Tầm

Những câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu

Sưu Tầm

Bài nầy do một thân hữu Kiên Giang sưu tầm và cung cấp cho Ban báo chí.

Tục Ngữ Ca Dao về Trâu

Page 52: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 51

Mây đục ngầu dữ lắm Mặt trời trốn sau lưng Sợ chi mà dữ vậy Lạnh chi mà buốt gân Mỗi năm đông lại về Nhớ bài thơ của Vũ Đình Liên đào hoa nở Nghe cõi lòng mãi mê Ngồi xếp chân giấu lạnh Như tập thiền yo-ga Gỏ vài dòng lẩn thẩn Gởi mấy bà con xa Lúc này có khoẻ không? Tóc sợi còn sợi rụng Da có còn trẻ trung Ăn khoái cơm hay bún? Có hỏi cũng như không Già rồi lam với lụng Tuổi tác mấy mươi năm Chưa thấy sung thấy sướng Sáng nay nằm hơi nướng Nghe gió lạnh ngoài sân Chẳng biết nói năng chi Đầu óc sao lấn cấn Mấy chuyện cuộc đời này Vài mảnh buồn lao đao Tiếng cười nghe lẩy bẩy Nghe hình như xôn xao Thôi mấy câu gởi chào Thăm hỏi chúc tụng nhau Thả chân buông xuống đất Tê tái biết làm saọ Tiếu Ngạo

Thư Gởi Bạn

Thư Gởi Bạn

Page 53: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 52

Anh,

Thật lâu lắm rồi em không được thư của anh cũng như em không được viết để hồi âm cho anh. Bao nhiêu ngày tháng rồi hở anh? Không bàn tay nào lần đếm được đâu đó, nói anh nghe nhé là muời hai ngàn bảy mươi lăm ngày rồi đó.

Anh à, bây giờ anh ở đâu? Có vui với cái hạnh phúc hiện tại không hay anh ra sao rồi??? Bầu trời nơi em ở bây giờ lạnh lắm anh ơi nhưng em luôn tự nhủ với lòng mình là không để tình mình lạnh dù nó đã chết lâu lắm rồi. Có thật vậy không anh? Có phải vậy không anh? Anh à! Phải chăng cái nhìn thật sâu của anh hôm ấy là lần cuối của mình, để ngày em đi đến bây giờ không còn nhìn thấy anh nữa. Trong hơn mười hai ngàn ngày xa cách em không chối là có những lần nhớ đến anh, nhớ nhiều lắm. Nhớ thời gian sáng, trưa, chiều của ngày đó và bây giờ.

Buổi sáng thức dậy sửa soạn đi học là em cảm thấy vui vì biết có anh về. Vui vì thấy “Chú Sáng” đang đứng ở Ty Bưu Ðiện đợi mình. Anh à! Thuở ấy đẹp lắm, gặp nhau mình nhìn nhau thật lâu rồi nói, rồi cười, rồi hờn dỏi để nghe anh xin lỗi và xin hôn một cái. Một ngàn ngày mình yêu nhau mình hôn nhau được bao nhiêu cái hở anh? Nếu em nhớ không sai thì chỉ được khoảng mười cái mà thôi vì thời gian mình bên nhau là chỉ để nhìn mà ghi vào đầu từ

ánh mắt, từ bờ môi và thỉnh thoảng anh nắm và xiết chặc như muốn in vào nhau. Anh à! Ðẹp là lúc ấy đó. Tuổi học trò, tuổi vô tư, em chỉ biết có anh thôi, tuổi hờn cha, giận mẹ vì không cho phép mình bên nhau. Rồi giờ đây tuổi hiện tại nhìn về quá khứ nhiều khi tự hỏi không biết mình đúng hay sai? Hôm nay mình là cha mẹ rồi, anh đã hiểu cho em chưa? Ngày xưa anh đổ cho thân phận mình, vì môn đăng hộ đối, vì cao thấp sang hèn, hay tại vì tình anh có sâu đậm cho em không? Nếu thật tình anh có thì dù khó khăn đến anh cũng phải vượt qua và để đến bây giờ anh .

Anh không có bên cạnh em, hay anh còn tồn tại ở trên thế gian này không? Ngày tháng qua có thay đổi anh chưa? Hình xác và tâm hồn, trong góc nào của anh còn có em không? Còn nhớ đến đôi mắt mà anh lúc nào cũng nói là không bao giờ quên, có phải không anh? Ðôi mắt mà giờ này vẫn còn trông ngóng để tìm thấy anh, để được anh nhìn lại thật sâu, thật sâu để trong mắt đó có hình bóng của anh. Anh à, anh à, có nghe được tiếng em kêu không? Em nghĩ là không đâu, vì làm sao anh nghe được khi mà em chỉ kêu để trong em nghe thôi. Lâu lắm và nhiều lắm em đã kêu như thế đó.

Tội cho em lắm, lo ngàn ngày hơn không ít đâu nhe anh, thời gian mà mình nhìn nhau cho đở nhớ đến hôm nay và rồi hôm nay nếu có nhìn lại thì phải nhờ đến đôi mắt kiến mất rồi. Thật phải vậy không anh? Sự thật là đây, hiện tại là đây, bổn phận và trách nhiệm trên vai, em già theo bổn phận, em héo mòn theo trách nhiệm và tình mình cũng già theo, có như vậy mới đi đến cái chết, chết rồi để vẫn đi tìm anh, để gặp anh. Gặp anh, em sẽ kể anh nghe là em đã khóc không có nước mắt, em nói để em nghe, em cười không ai biết, em buồn chẳng ai hay. Sáng, trưa, chiều, tối, ngày qua ngày để đến ngày hôm nay, ngày nào để được là ngày của em, của anh, của mình, của cho thêm một lần mười ngàn bảy trăm bảy mươi lăm ngày khác đến nữa và rồi hết kiếp đời này, kiếp mà mình cứ mong, cứ gọi nhau mãi thôi.

Thư Của Anh

Thư Của Anh

Page 54: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 53

Anh à, anh à, đôi khi em muốn kêu to lên để anh nghe được tiếng em có được không anh? Có nghe không anh? Hãy cố gắng lắng nghe để cho em được nghe tiếng em cười, để em còn có cảm giác biết là nước mắt đang mặn ở môi em và em sẽ thức tỉnh sau bao ngày đợi mong, mong nghe tiếng anh kêu, mong nghe tiếng anh cười hay mong được sự hồi âm của anh, có được không anh? Có thật không anh? Còn có anh không anh? Trả lời em đi nhé.

Em của anh. THDM

FAMILY You know what I mean by saying “FAMILY” ? That is: Father And Mother! I Love You, A sentiment difficult to value. Yet, Love Is Mystery And Felicity, Only when you’re pleased to forgive, A marvelous meaning, it really is. Forgiveness, A Most Immense Love, Yes! That’s right! Angry easily, but don’t keep animosity! Mistakes, we all have occasionally, In sorrow, give each other a pretty rose! Leave all the past quarrels and discords behind! Yes! Forgiveness, A Most Immense Love , You need to show. (Cước-chú: những chữ in đậm, ghép xuôi, ghép ngược, ghép dọc, ghép ngang đều ráp thành từ FAMILY)

GIA-ĐÌNH Con rằng hiểu nghĩa Gia-Ðình: Yêu cha, yêu mẹ hết tình thiết-tha; Nhiệm-mầu hạnh-phúc bao-la, Tình yêu đòi phải thứ-tha lỗi lầm.

Không khoan-dung không có tình yêu chân-thật, Dễ giận hờn, song cũng đừng tích hận để tâm! Ai dám nói mình không trái sai lầm lẫn? Một lời hối tiếc và tặng nhau một đoá hoa, Cho qua hết mọi chuyện cãi-cọ bất hoà, Chính thứ-tha thể-hiện tình yêu thật bao-la. Đỗ Quang-Vinh

Bầu trời đổ hạt mưa Thu Khiến lòng đất ấm thấm mưa lạnh lùng. Tình đời vạn nẻo trùng phùng Cỏ cây cam chịu dập vùi gió mưa Một vùng vàng lá lưa thưa Chau dau rơi rụng giọt mưa cuối mùa Sao tình nghe thấy thẹn thùa. Bởi em nở để tình Thu lạnh lùng Lạnh lung chiếc lá nghì trùng Hẩm hiu rơi rụng muôn vàng nhớ nhung Tình ai dệt phải mùa Thu Âm thầm chuốc lấy úa vàng rụng rơi Ngậm ngùi lá úa cành rơi Ai nghe gió lạnh trở mùa lập đông? Tim lòng nuôi mộng chờ mong Mưa Thu nức nở tình không đợi chờ. Đặng Phước (Winnipeg – Canada 2008)

Mưa Thu

Thư Của Anh

Page 55: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 54

Tản Mạn Năm Sửu Về Chuyện Trâu Trong âm lịch thì người ta dùng phương pháp thập nhị chi, hay 12 con giáp để tính chu kỳ cho năm. Sau năm Tí của 2008 thì đến năm Sửu 2009. Do đó năm mới sẽ là năm Kỷ Sửu, tức năm con trâu. Trong các loài gia súc gần gũi với nếp sống sinh kế của xã hội đồng quê Việt Nam thì trâu là loài súc vật rất hữu ích cho giới nhà nông cày cấy ruộng đồng. Việt Nam là xứ vốn sống nhờ nông nghiệp qua hàng chục thế kỷ, loài trâu đã chia sẻ cùng con người những nỗi vui buồn đồng áng, sản xuất ra lúa gạo nuôi sống người dân ta. Trâu là biểu tượng cho hình ảnh cần cù, chăm chỉ, cực nhọc và khoẻ mạnh. Trong tranh của Đông Hồ còn ghi nhận hình ảnh con trâu đi sát với sinh hoạt làng quê, có những chú bé mục đồng tóc để tóc chỏm thổi tiêu trên lưng trâu giữa những cánh đồng lúa chín vàng, hay bên những lũy tre xanh có những con trâu được nghỉ ngơi nhai cỏ sau những giờ làm lụng vất vả. Tranh Đông Hồ Trâu là biểu tượng trong văn hóa:

Trong nguồn kho tàng văn hóa nghệ thuật còn có mười bức tranh trâu được gọi là "Thập mục ngưu đồ", vẽ con trâu và những chú mục đồng, mô tả thứ tự quá trình diễn biến trong tâm thức của người vận dụng sự hành thiền trong cuộc sống. Thực vậy, Thập mục ngưu đồ là mười bức họa chăn trâu nổi tiếng trong thiền tông, tương ứng với quá trình hành đạo của một người phát nguyện đạt đích điểm giác ngộ. Mười bức tranh này có thể xem là biểu tượng rõ nét nhất khi trình bày những tinh hoa của phái phật giáo đại thừa.

Hội họa nghệ thuật về trâu

Đó là trên phương diện hội họa có sự đóng góp của loài trâu cho nét văn hóa. Trong văn học hay phim ảnh nghệ thuật, hình ảnh của trâu bàng bạc trong vô số tác phẩm, đơn cử ví dụ như: Trong tác phẩm Mùa Len Trâu trong tập truyện nổi tiếng Hương Rừng Cà Mau của nhà văn Sơn Nam, kể về cuộc sống của những người

Tản Mạn Năm Sửu về Chuyện Trâu

Page 56: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 55

nông dân miền Nam vào đầu thế kỷ 20. Hằng năm khi mùa mưa về, nước tràn ngập mọi nơi, có những người làm nghề "len trâu" hay giữ trâu, đưa trâu đi tìm cỏ để sống qua mùa nước lũ. Theo nhà văn Sơn Nam cho biết như sau: “"len" trong tiếng Miên có nghĩa là “đi tự do”, "len trâu" có nghĩa là cho trâu đi tự do. Ở đây nước lụt, nước lụt từ 1m đến 4m. Người ta ở nơi lụt, người ta không có chỗ ở là phải dời chỗ, và trâu cũng không có chỗ ở cho nên nó phải đi đến những vùng đất cao để có cỏ cho nó ăn. Ở nhà tối nó ngủ không được, ngủ với nước thì sao mà ngủ được, và trưa thì làm sao cho nó ăn, cỏ đâu ra mà cho nó ăn. Người nuôi trâu, chủ nhà có trâu, phải đưa trâu đến vùng đất cao. Làm sao người làm ruộng nuôi trâu? Muốn nuôi trâu thì phải lùa trâu đi. Ngày thường trời nắng, nuôi trâu trong chuồng. Đến ngày trời mưa thì phải lùa trâu đi. Vì vậy cho nên phải đem trâu đi chỗ khác. Đưa trâu đến vùng bảy Núi. Nhưng nó xa nhà mình đến 30 – 40 km, xa quá sao mà đưa đi. Vì vậy, mình phải đưa nó đi lòng vòng, ăn hết cỏ chỗ này, nước lên, thì đưa trâu sang chỗ khác. Có khi đến ba bốn tháng mới đưa trâu về. Trâu dẫn đi phải có người giữ. Trâu không dẫn đi thì phải mướn người ta giữ. Người nghèo mướn ai bây giờ? Vậy thì để con cái đi giữ nó. Ngày trước trẻ con đi theo con trâu, áo quần không có, mùng mền không có, gạo cơm thiếu, đó là cả một chuyện khó khăn. Vì vậy đối với chúng tôi dân miệt dưới, tôi là dân miệt dưới, đó là một bài học cho thanh niên trở thành người lớn. Nhưng mà trẻ con ở đó không có được đi học..." Trong lãnh vực điện ảnh, cuốn phim này đề cập về khía cạnh đồng quê Việt Nam có loài trâu và những chú mục đồng. Phim dựa vào cốt truyện Mùa Len Trâu như đã nói trên, và phim này được đạo diễn Nguyễn Võ Nghiêm Minh từ Mỹ về Việt Nam thực hiện vào năm 2003. Mùa Len Trâu cho thấy nét văn hóa đặc thù nông nghiệp của Việt Nam, nó rất gần gủi với chúng ta. Phim được trình chiếu tại Mỹ mang tên "Buffalo Boy" và tại Pháp mang tên "Gardien de Buffles".

Nói về trâu, một loài gia súc rất quan trọng trong đời sống người dân quê ở một số nước thuộc vùng châu Á, đặc biệt là tại quê hương ta. Chúng cho sức kéo cày nặng nhọc, trâu còn cung cấp thịt và sữa. Con trâu vốn gắn liền với tuổi thơ của trẻ em tại nông thôn qua hình ảnh của những chú bé mục đồng, những sinh hoạt chăn trâu hay len trâu thì rất gần gũi, vui đùa với trâu, tắm trâu, cỡi trên lưng trâu, thả diều, bên lũy tre đầu làng, bên những vựa lúa chín vàng,... Trong sự diễn dịch bói toán hay trong nếp dân sinh người ta thường cho là người sinh vào năm con trâu thì chịu khó làm việc cực nhọc, chăm chỉ. Về sức mạnh thì lại nói là “mạnh như trâu”. Về âm nhạc, hình ảnh con trâu cũng được gói ghém qua nét nhạc mô tả qua nét phong hóa hay về sắc thái nông thôn dân dã. Nói về con trâu trong âm nhạc, nhạc sĩ Trần Quang Hải viết trong bài "Đầu Năm Nói Chuyện Thú Vật Trong Âm Nhạc" khi đề cập đến nhạc cụ như chiêng: "Chiêng là một nhạc khí phổ thông khắp Đông Nam Á. Người ta tìm thấy sinh hoạt chiêng cồng tại nhiều nước như Mã Lai Á, Nam Dương, Phi Luật Tân, Miến Điện, Thái Lan, Căm Pu Chia, Việt Nam, Lào. Tại Việt Nam, chiêng có rất nhiều, phong phú, đa dạng được kiểm chứng qua nhiều sắc tộc : Mường, Hrê, Ê đê, Mnông, Gia Rai, Triêng, Xê Đăng, Bahnar, Chăm, Mạ, Stiêng, Kơ Ho. Thông thường, chiêng là một nhạc khí dùng trong nghi lễ trọng thể. Chiêng còn có một giá trị của vật chất khá cao. Người Mường cho con gái chiêng làm của hồi môn có giá trị khi về nhà chồng. Có những bộ chiêng quý của người A Êđê được đồng bào trao đổi với nhau trị giá bằng một con voi hay hàng chục con trâu. Người Gia Rai sử dụng các dàn chiêng khác nhau trong những trường hợp khác nhau. Dàn chiêng Trum dùng trong lễ đâm trâu. Dàn M'nhum dùng trong các lễ Tết vui, có uống rượu." Theo học giả Đào Duy Anh viết trong "Việt Nam Văn Hóa Sử Cương", con trâu mang một

Tản Mạn Năm Sửu về Chuyện Trâu

Page 57: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 56

nét văn hóa đồng quê bình dị, hay trong thôn xóm mộc mạc: "Người nhà quê khi làm việc hoặc khi vui chơi hay hát lắm. Đứa trẻ chăn trâu, buổi chiều cho trâu về, hoặc cỡi trên cổ, hoặc nằm trên lưng trâu, nhẹ nhàng cất tiếng hát rồi năm mười đứa khác cùng họa theo. Những đàn ông, đàn bà cấy lúa, cắt lúa, làm cỏ hay tát nước ở dướí trăng hoặc ban đêm đập lúa, giã gạo, cũng theo nhịp nhàng tay chân mà hát để quên mệt". Trong bài hát của thiếu nhi như Cánh Đồng Tuổi Thơ của nhạc sĩ Lư Nhất Vũ qua lời ca về đồng lúa và con trâu. "Em đi theo ba em ra đồng thăm lúa chín Lạc gió lang thang giòng cây xanh Đồng xanh thơm ngát cành rung rinh Má em qua cầu tre Em thương yêu quê em Má thương yêu cánh đồng thơm lúa mới Đàn sáo líu lo chào ban mai Chiều xuống tắm sông đùa vui Em đem cơm cho ba khi trời chưa đứng bóng Ngồi dưới áng mây trời bay ngang Còn con trâu nghé thì lang thang Cỏ non tha hồ ăn Đêm trăng thu mênh mông sương trời lung linh mái chèo khua sông nước Đời má với ba còn gian nan Thì có các con cần ngoan..." Trong bài hát Con Đường Việt Nam, tác phẩm chung của hai nhạc sĩ Anh Bằng và Trúc Hồ nói về khung cảnh miền quê Việt Nam có bóng dáng con trâu gặp cỏ đường chiều, một vài em bé vui chơi thả diều,… Bản nhạc tả cả một bầu trời quê hương Việt Nam thanh bình đáng yêu "Nhớ xưa con đi học Đường quê biên biệt màu nắng Bướm bay như mây vàng Dập dồn vui lây xóm làng Nhớ hoa bưởi sau nhà Bóng tre đưa la đà Tiếng ve kêu trưa hè

Thành tiếng quê hương đậm đà Đã bao năm rồi đó Thôi không còn nữa Bóng dáng con trâu Gặp cỏ đường chiều Một vài em bé Vui chơi thả diều Có tiếng ai ca Đưa duyên tình tứ Đêm trăng hò lớ..." Phạm Duy thường dùng hình ảnh con trâu trong tác phẩm của ông, như trong bài Bình Ca: "Này em con trâu già Nhiều năm trâu vất vả Cùng với bác xã nơi đồng quê Này em con trâu già Nằm chơi trâu nhai cỏ Nhìn những chiếc máy đang cầy bừa. Trâu đừng buồn vì máy cầy nghe."

Hình ảnh em bé quê

Trong bài hát rất phổ thông được sáng tác khoảng 1953 là bài Em Bé Quê, hình ảnh con trâu và em bé mục đồng thật đậm nét quê hương: "Ai bảo chăn trâu là khổ Chăn trâu sướng lắm chứ Ngồi mình trâu, phất ngọn cờ lau Và miệng hát nghêu ngao Vui thú không quên học đâu

Tản Mạn Năm Sửu về Chuyện Trâu

Page 58: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 57

Nằm đồi non gió mát Cất tiếng theo tiếng lúa đang reo" Trong lịch sử Việt Nam, một vị vua xuất thân từ hình ảnh chú bé mục đồng chính là Đinh Bộ Lĩnh, hay vua Đinh Tiên Hoàng (924–979), là vị hoàng đế sáng lập nên triều đại nhà Đinh trong lịch sử Việt Nam. Theo Đại Việt Sử Ký Toàn Thư thì ngài mồ côi cha từ tấm bé, nên thuở hàn vi rất khổ sở phải làm mục đồng chăn trâu ngoài đồng áng. Cha ngài là Đinh Công Trứ, nha tướng của Dương Đình Nghệ, giữ chức thứ sử Hoan Châu. Đinh Công Trứ mất sớm, Bộ Lĩnh theo mẹ về quê ở, nương nhờ người chú ruột là Đinh Dự. Từ bé Đinh Bộ Lĩnh đã tỏ ra là người có khả năng chỉ huy thao lược, ở giai đoạn tuổi thơ ngài cùng các bạn chăn trâu lấy bông lau làm cờ bày trận đánh nhau. Trận chiến Cờ Lau của tuổi thơ làm rạng danh sử sách, chính những chú trâu của những bé mục đồng đã là phương tiện giúp cho đoàn quân thiếu nhi ấy huấn luyện trận mạc để rồi sau này khôn lớn khi trưởng thành, ngài cùng các bạn như Đinh Điền, Nguyễn Bạc, Lưu Cơ và Trịnh Tú,... đã tạo nên sự nghiệp hiển hách là thống nhất sơn hà, dẹp loạn 12 sứ quân lên ngôi Hoàng đế. Đinh Tiên Hoàng là vị hoàng đế đặt nền móng sáng lập nhà nước theo mô thức tiêu biểu cho sự lãnh đạo trung ương tập quyền đầu tiên ở Việt Nam, lấy quốc hiệu là Đại Cồ Việt.

Ruộng nương trâu cày

Mùa Thu lá vội

Chào em gỏ cửa, Mùa Thu, vắng Xưa, hoa gạo trắng rơi nhẹ vai gầy Ngàn năm mây bay, mây mùa thu ấy Đâu bóng ngựa hồng, cánh vạc bay Gió rung chào song cửa! Níu bao lá vàng chào thảm cỏ xanh Như Tình yêu thoáng qua nhanh, vội vả Biệt ly ngày Thanh xuân, vừa đến hôm qua Bé yêu ơi, nhớ ai chăng ngày xưa xa lạ Hoa gạo tinh khôi, thuyền Tình rực nắng,

Hoa ấy trôi về chốn xa Ngẩn ngơ xuân sắc vàng theo lá Mộng khuất chiều qua,

nhạt bóng xa…

Huyền Ngọc

Tản Mạn Năm Sửu về Chuyện Trâu

Page 59: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 58

Nguồn gốc của loài trâu: Quê hương chính của loài trâu là vùng Nam Á và vùng Đông Nam Á. Trâu nuôi khi trưởng thành thường nặng khoảng từ 250 đến 500 kg. Loài trâu rừng hoang dã lớn hơn thế rất nhiều, con cái có thể nặng 800 kg, con đực lên tới 1.2 tấn, và cao tới khoảng 1.8 m. Các nhà khoa học chia loài trâu làm 3 giống như sau : 1/ Giống trâu hoang dã châu Á, còn gọi là arni, được xếp vào giống có nguy cơ tuyệt chủng, chỉ một số rất ít được tìm thấy dưới chân rặng Hy mã lạp sơn. Một số ít khác được bảo tồn trong vườn quốc gia Hukuang, Miến Điện. Vùng Đông nam Á, kể cả dãy Trường Sơn có khoảng chừng 50 con. 2/ Giống trâu sông (river buffalo), có 50 nhiễm sắc thể, sống ở độ cao 2.800 mét ở Nepal và vùng Nam Á. 3/ Giống trâu đầm lầy (swamp buffalo), có 48 nhiễm sắc thể, còn gọi là carabao, được nuôi nhiều ở nước Phi và vùng Đông Nam Á. Giống carabao nầy còn là con vật biểu tượng quốc gia của Phi Luật Tân. Năm 2007 vừa qua, các nhà khoa học Phi cho biết đã thành công ghép (clone) được giống trâu vô tính đầu tiên. Đầu năm 2008, họ lại bắt đầu lại tạo một giống trâu siêu chủng cho rất nhiều sữa, đặt tên là Glory, đặt theo tên của bà tổng thống Gloria Maccapagal Arroyo. Tại Ấn Độ có giống trâu Murrah được tiếng cho nhiều sữa nhất thế giới. Trâu Murrah có sừng xoắn khác với trâu thường có sừng vòng cung. Mỗi năm một con Murrah có thể cho đến 3000 lít sữa. Ấn độ sản xuất 30 triệu tấn sữa trâu hàng năm. Phần còn lại của thế giới chỉ bằng một nửa số lượng ấy. Ấn Độ cũng đã lai tạo được một giống trâu siêu chủng đặt tên là Nili-Ravi.

Trâu sữa Murrah

Trâu cho sữa: Tại Trung Quốc, kỹ nghệ chăn nuôi nông phẩm đã biến trâu cày thành trâu sữa, vì sữa trâu có giá trị dinh dưỡng rất cao. Các nhà chăn nuôi Trung Quốc đã nỗ lực vào những công trình nghiên cứu hầu tạo đàn trâu cày khoảng 20 triệu con dư ra sau khi nước này cơ giới hóa nông nghiệp, trâu cày giờ đây được biến thành trâu sữa. Phương pháp này được thực hiện bằng cách cấy bào thai trâu sữa có phẩm chất tốt vào bụng trâu cày cái. Viện nghiên cứu trâu của Đại học Canh Nông Quảng Tây, nơi được coi là một "thung lũng trâu" của xứ Tàu, thành công dùng kỹ thuật ghép giống cho ra đàn trâu thật nhanh và tốt nhất hiện nay trên thế giới. Họ cho biết kết quả là giá trị dinh dưỡng trong sữa của đàn trâu sinh ra từ ống nghiệm (do cloning process) cao gấp 1.8 lần so với sữa bò với mùi vị thơm ngon. Điều quan trọng hơn là kỹ thuật cloning tạo do việc cấy ghép bào thai không có vấn đề chuyển gene nên luôn bảo vệ mức an toàn về thực phẩm. Người dân nông thôn vốn quen thuộc với sữa trâu, và trâu sữa cho loại sữa tốt hơn sữa của dê, bò hay trừu, phẩm chất dinh dưỡng và ý thích của người tiêu thụ là yêu chuộng hơn sữa bò hiện nay. Trong quá khứ thì trâu Murrah Ấn Độ và trâu Niri-Raphi của Pakistan là những giống trâu sữa tốt nhất thế giới. Trung Quốc đã du nhập

Tản Mạn Năm Sửu về Chuyện Trâu

Page 60: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 59

55 con trâu Murrah và 50 con trâu Niri-Raphi. Trải qua nhiều năm tìm tòi các nhà nghiên cứu đã dùng phương pháp hợp giao truyền thống để tạo ra được giống trâu mới thích hợp với điều kiện tự nhiên cho nhu cầu địa phương, nhưng tốc độ tạo giống khá chậm, không thể thực hiện nhanh hơn như việc ghép giống trâu sữa cho nhu cầu giống tốt tại địa phương được. Trường Đại học Canh Nông tại Quảng Tây đã thử nghiệm và cho ra đời 8 con nghé sữa qua ống nghiệm, sự thành công này đưa đến những nỗ lực gia tăng nhu cầu ghép vô tính sau những con trâu sữa đầu tiên của Trung Quốc. Hiện Quảng Tây là nơi có lượng trâu lớn nhất Trung Quốc. Theo dự tính thì Quảng Tây sẽ bỏ ra 10 năm để trâu sữa hóa toàn bộ đàn trâu cày hiện nay, khiến giá trị của đàn trâu mới sẽ lên tới 12 tỷ yuan (Trung tệ), trong đó người dân sẽ thu về được 6 tỷ yuan. Hiện nay một người dân Trung Quốc tiêu thụ khoảng 6 kg sữa bò mỗi năm, trong khi mức tiêu thụ trung bình của thế giới là 100 kg. Thị trường sữa của Trung Quốc quả thật lớn nhất thế giới do mức dân số, và mức độ sữa cung ứng cho nhu cầu phải gia tăng thật lẹ, sữa trâu đang được người tiêu thụ rất thích tại những thành phố miền Nam Trung Quốc. Về tôn giáo, theo truyền thuyết Phật giáo có câu chuyện kể rằng trước khi thành Phật, Đức Thích Ca đã bỏ ra sáu năm để hành pháp khổ hạnh đến nỗi thân thể chỉ còn da bọc xương. Rồi về sau ngài thấy phương pháp khổ hạnh chỉ đem lại đau khổ mà trí tuệ chẳng hề tăng trưởng, nên ngài quyết định dùng lại thức ăn để có đủ sức hành thiền quán niệm hơi thở. Trong thời gian 49 ngày thiền định, ngài được thôn nữ Sujata dâng cúng cháo sữa và nhờ đó sức khỏe ngài được hồi phục nhanh chóng. Tai xứ Ấn vì bò là vật thần linh nên chẳng mấy ai muốn dùng sữa bò. Có thể rằng ngài được cung cấp sữa dê hay sữa trâu. Thật vậy Ấn Độ đã dùng sữa trâu từ ngàn xưa. Tại vùng bắc Ấn là nơi có rất nhiều trâu sinh sống. Theo ngành dinh dưỡng học, sữa trâu rất bổ dưỡng, rất thích hợp với người suy dinh dưỡng vì trong sữa trâu giàu

chất béo, giàu calcium, năng lượng cao gấp đôi sữa bò. Trong 100 mg sữa trâu có 110 kcalo, trong khi cũng cùng 100 mg sữa bò chỉ có 66 kcalo. Ngoài ra, sữa trâu thích hợp để chế biến thành bơ, fromage hoặc yaourt. Sữa trâu nhiều chất béo hơn sữa bò nhưng thịt trâu lại ít mỡ hơn thịt bò, nhưng lượng sắt có trong thịt trâu lại cao hơn thịt bò. Trong thịt trâu chỉ có 1,5 - 5,6% mỡ so với thịt bò là 10 - 20%.

Trâu kéo cày

Bàn về tục ngữ, ca dao về loài trâu phải nói là rất nhiều bàng bạc trong dân gian. Tục ngữ có nhiều từ ngữ hay câu liên quan về trâu, ví dụ như: "Trâu bò chết để da, người ta chết để tiếng", Đầu trâu mặt ngựa, Trâu chậm uống nước đục, Trâu cột ghét trâu ăn, "Ngưu tầm ngưu, mã tầm mã" (hay "Trâu tầm trâu, mã tầm mã"), "Trâu bò được ngày phá đỗ, Con cháu được ngày giỗ ông", "Trâu bò húc nhau, ruồi muỗi chết", Trâu già lại gặm cỏ non, "Mua trâu xem vó, lấy vợ xem nòi", "Nước giữa dòng chê trong, chê đục, vũng trâu đầm hì hục khen ngon", Ruộng sâu, trâu nái, Con gái mười bảy bẻ gãy sừng trâu, Mất trâu rồi mới làm chuồng,...

Về ca dao thì có cũng rất nhiều trong dân gian chẳng hạn như: 1. Chẳng tham lắm ruộng nhiều trâu Tham vì ông lão tốt râu mà hiền

Tản Mạn Năm Sửu về Chuyện Trâu

Page 61: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 60

2. Trâu kia kén cỏ bờ ao, Anh kia không vợ đời nào có con. 3. Trên đồng cạn dưới đồng sâu Chồng cầy vợ cấy con trâu đi bừa 4. Đường về đêm tối canh thâu Nhìn anh tôi tưởng con trâu đang cười 5. Em như ngọn cỏ phất phơ Anh như con nghé nhởn nhơ giữa đồng 6. Trâu anh con cưỡi con dòng, Lại thêm con nghé cực lòng anh chăn. 7. Trâu buộc thì ghét trâu ăn, Quan võ thì ghét quan văn dài quần. 8. Tháng giêng là tháng ăn chơi, Tháng hai trồng đậu, trồng khoai, trồng cà Tháng ba thì đậu đã già Ta đi ta hái về nhà phơi khô Tháng tư đi tậu trâu bò Để ta sắm sửa làm mùa tháng năm... 9. Đêm qua kẻ trộm vào nhà, Làm thinh chợp mắt để mà mất trâu. 10. Dù ai buôn đâu bán đâu, Mồng mười tháng tám chọi trâu thì về. Dù ai buôn bán trăm nghề, Mồng mười tháng tám trở về chọi trâu. ... Những buổi lễ trâu là vật hy sinh: Theo phong tục cổ truyền địa phương, dù là của người kinh hoặc người thượng đều có những tạp tục liên quan đến loài trâu mà chúng ta hãy xét qua. a/- Tập tục lễ hội chọi trâu ở vùng biển Đồ Sơn (Hải Phòng) tại miền Bắc được tổ chức vào ngày mồng chín tháng Tám âm lịch hàng năm, đây là ngày lễ hội lớn. Ca dao của câu 10 ở trên tỏ rõ dù ai buôn bán nơi đâu thì vào mùng chín tháng tám có tục chọi trâu hãy về tham dự.

Nguồn gốc hội chọi trâu còn được sách Đồng Khánh Dư ghi lại qua lời tương truyền rằng ngày xưa có người dân trong xã đi qua Đền Hùng Trấn Tước Điểm Thần thấy hai con trâu húc nhau, thấy động chúng bỏ chạy xuống biển. Sau này dân xã Đồ Sơn mở hội chọi trâu vào ngày mùng 9 tháng 8 âm lịch như truyền thống hàng năm và tin rằng trong ngày hội thế nào cũng có trận mưa to gió lớn. Đó là vị thủy thần Đồ Sơn được tin rất hiển linh. Đền Hùng Trấn Tước Điểm Thần thờ vị thủy thần Đồ Sơn trên Núi Tháp thuộc huyện Nghi Dương. Một tích khác truyền lại là dân biển Đồ Sơn do sống nhờ vào nghề chài lưới, vì có người trong xã nằm mơ thấy Thần Thuyền hiển linh báo mộng nên xây dựng ngôi đền để thờ thủy thần trên núi Tháp ngó ra biển. Vì qua giấc mộng thì ngày hôm sau người đó lên núi nhìn thấy một đàn chim sẻ bay lượn trên nền trời xong bay ra hướng biển. Từ đó dân chúng tại Đồ Sơn mới dựng đền trên núi cao. Trong ngày lễ chọi trâu, khi trâu giao đấu thì những thanh niên của Đồ Sơn chia thành hai hàng trình diễn những màn múa cờ nhiều màu sắc của lễ hội. Những động tác nhịp nhàng múa cờ được thao diễn theo trận chiến giữa hai con trâu võ sĩ đang hì hụt húc nhau chí mạng trong sự reo hò của người tham dự. Chung qui thì ý nghĩa của lễ chọi trâu là dịp để người dân địa phương cầu mong được sự an bình và thịnh vượng trong cuộc sống.

Trâu chọi Đồ Sơn

Tản Mạn Năm Sửu về Chuyện Trâu

Page 62: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 61

b/- Trong khi trên vùng cao nguyên trung nam phần có ngày lễ hội mùa đâm trâu tế thần. Phong tục đâm trâu thịnh hành theo phong tục cổ truyền của những dân tộc miền cao nguyên, đặc biệt là ở 2 vùng Kon Tum hay Gia Lai. Tục đâm trâu là sự thử thách đọ sức mạnh của con người và thiên nhiên. Những buổi lễ này được dân làng cử hành thường vào mùa thu hoạch cuối năm là cơ hội để các trai và gái làng biểu diễn tài năng của mình. Nam thì múa khiên, múa giáo, hay phóng lao. Trong khi nữ thì múa hát (xoang) cổ động cho buổi lễ đâm trâu. Còn người già đảm trách nhiệm vụ cúng tế và đặc biệt là đánh ching (tức chiêng bằng không có núm). Con trâu tế thần (gọi là Kapô) được cột dưới cột Gưng. Nó có thể chạy quanh cột Gưng thành vòng tròn. Sau lời tế lễ, vị trưởng lão làng ra lệnh bắt đầu hành lễ, các chàng trai khoẻ mạnh như những dũng sĩ đóng khố Ktel (khố hoa) múa khiên, múa lao. Tiếng chiêng đuổi trâu chạy chàng dũng sĩ liền bám theo con trâu phóng những mũi lao ác nghiệt vào con vật hy sinh cho buổi lễ. Theo nhịp ching chiêng nhún nhảy, các cô gái nắm tay nhau xoang (múa) vòng quanh. Họ múa hát vui mừng cho tới khi con trâu bị lao đâm gục ngã quỵ và lời cúng tế dâng lên các thần linh của vị trưởng lão làng chấm dứt rồi thì lễ được kết thúc. Trâu là vật có nghĩa : Chuyện các buổi lễ trên cho thấy số mạng trâu ra đời để phục vụ con người, trâu cho sức khoẻ cày cấy, cho những cuộc giao đấu chọi nhau, rồi cho thịt, cho sữa. Chuyện sau đây cho thấy những con trâu sống có nghĩa với con người, vì chúng đã xả thân cứu lấy chủ của chúng. Năm con trâu đã cứu chủ nhân của nó thoát khỏi cái tát và sự đuổi bắt của một con gấu. Chuyện thật này đã xảy ra ở Trung Quốc. Bà nông gia Luo Fengju, 55 tuổi sống tại thị trấn Thành Ninh, thuộc tỉnh Vân Nam thuộc bị một

con gấu đen tấn công nhưng bà may mắn thoát chết và trở về nhà an toàn nhờ những con trâu đã cứu mạng cho bà. Một hôm đang đang làm việc trên cánh đồng, bỗng nhiên, có một con gấu xuất hiện nhào tới tấn công bà tới tấp, gấu đánh bà té lăn xuống đất. Trong cơn đau đớn bà la hét, rồi thì năm con trâu đang ăn cỏ ở gần đó bỗng nhiên lao tới tiếp cứu và tấn công lại con gấu, chúng bao vây con gấu trong thế vòng tròn đánh hội đồng. Trước sức húc của trâu tấn công đối thủ, chú gấu đã tìm cách thoát vòng vây bỏ chạy. Trên đường trở về làng năm con trâu hộ tống bà Luo đi ở giữa, chúng thật sự là những anh hùng và có nghĩa với chủ. Về đến nhà thoát nạn xong bà Luo tâm sự rằng nếu như không có những con trâu thì bà không biết tính mạng của bà liệu đã ra sao trước con gấu hung dữ kia.

Một hình ảnh như chú Sửu Sau hết tôi xin tóm tắt lại một bài tạp ghi mang tên "Con trâu của chú Sửu", do ngòi bút của Hồ Sĩ Bình kể lại, một chuyện khá cảm động về người nông gia suốt đời tận tụy với nghề nghiệp. Chú Sửu là một nhà nông làm lụng cần cù ngoài đồng áng. Cả cuộc đời của chú gắn liền với con trâu, bởi vì chú sống bằng nghề cày thuê. Những con trâu chú cày bừa rất siêng

Tản Mạn Năm Sửu về Chuyện Trâu

Page 63: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 62

năng như chủ của chúng. Do vậy dân chúng trong làng ngoài xóm ai cũng muốn mướn chú cày bừa cho bằng được, quanh năm chú làm không hết việc. Công việc cày thuê tuy vất vả nhưng nhờ vậy mà chú Sửu đã nuôi được cả nhà với 6, 7 miệng ăn. Hãy nghe tác giả mô tả về chú Sửu như sau: "Cuộc đời của chú đã thay trâu cũng năm sáu lần rồi. Chú có thói quen chọn lựa trâu rất kỹ lưỡng. Khi chọn trâu, chú săm soi, rờ khám khắp châu thân của con trâu, từ mắt, miệng, tai, háng, hông... và kể cả những đặc điểm quan trọng để xác định là giống trâu tốt như bộ lông phải rậm dày, nhất là có bao nhiêu xoáy, xoáy nằm ở vị trí nào thì tốt, v.v... Nói chung, chú có đầy kinh nghiệm mua sắm trâu, rành đến độ chỉ cần nhìn tướng là chú đoán biết con nào là trâu chiến, cày khỏe, siêng năng, và tính khí như thế nào. Chú chọn trâu kỹ đến nỗi, nhiều khi đi khắp vùng, năm bảy ngày trời mà không chọn được phải về không. Khi chọn được trâu vừa ý rồi dẫn nó về nhà, thôi thì không có hạnh phúc nào vui hơn, khuôn mặt hả hê rạng rỡ như một người đào được vàng. Cả đêm ngồi thắp đèn dầu, ngắm nghía, hết vỗ mông đến xoa bụng, xoa ức, cà sát mặt vào lưng trâu mà sung sướng, hít hà". Một ông chủ thương trâu bằng tình nghĩa đậm đà, khi trâu già chú phải bán đi lấy tiền mua trâu mới, tác giả Hồ Sĩ Bình viết tiếp: "Rồi khi trâu già, hết thời chú phải bán trâu cho người ta làm thịt, chú lại buồn rời rợi, nằm cả buổi nhìn lên trần nhà, không thiết tha ăn uống. Vợ con biết tính cũng không dám nói năng chi. Không buồn sao được, con trâu gắn bó với chú trên dưới 10 năm trên đồng cạn, dưới đồng sâu, mưa nắng, rét buốt cắt da chỉ có người và trâu chia sẻ nhọc nhằn, gian khổ. Những lúc ấy, có dịp nhìn vào mắt chú thấy ngân ngấn nước mắt, giọt nước mắt của người lực điền quay mặt không dám nhìn người ta dắt trâu đi."

Lá Xanh

Mùa Thu hết, Đông tàn! Xuân trở lại

Mầm non trồi, kết trái! Lá xanh mơ

Những cành run trong nắng gió đang chờ

Hoa chớm nụ, nở đầy hương xuân tái

Lá xanh lay! nhẹ ru hồn suối chảy

Nước xuôi nguồn thấm đất mưa xuân bay

Tí tách rơi năm canh vắng, sang ngày

Dăm chiếc nõn đâm chồi non chênh chếch

Nụ Tầm Xuân! tơ vàng tay xe dệt

Một kiếp Tầm gặm nhấm mấy dâu xanh?

Mai Tôi đem lá thắm chất bên mành

Khung cửi quấn! chỉ kim đan áo tết Cố Quận

Tản Mạn Năm Sửu về Chuyện Trâu

Page 64: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 63

Cái tình nghĩa con người với con vật suốt cuộc sống cực khổ lam lũ của trâu vì kiếp của chúng được tạo hóa cho ra đời dưới cung mạng của một vì sao lầm than, nhưng chú Sửu là người gần gũi với loài trâu. Chú quý sức lao động của trâu và luôn thông cảm và yêu thương chúng bằng những giọt nước ấm khi phải chia tay vói những con trâu mà chú nuôi: "Cuộc sống nơi thôn dã dần dần được cơ giới hóa và thay đổi cách lảm việc, máy cày ngày càng nhiều, ít ai còn mặn mà với việc thuê trâu cày. Tiếng kêu tắc rị kéo trâu trên ruộng đồng cũng thưa vắng đi. Thế nhưng chú Sửu vẫn keo sơn ràng buộc với phương tiện cày bừa xửa xưa. Cả làng chỉ độc mình chú còn cày trâu. Chú cứ khư khư cái nghiệp dĩ cày thuê nặng nhọc của mình. Theo chú thì máy móc được cái là khỏe, nhanh nhưng là cày dối, nhất là cày ở mấy góc ruộng, máy làm sao mà khéo bằng trâu cho được. Nhờ có tiếng là cẩn thận siêng năng nên nói thế nên nhiều người vẫn thuê chú. Dĩ nhiên công việc không còn được như xưa, nhưng cũng đắp đỗi qua ngày. Công cán ở quê, sau mùa thu hoạch người ta mới trả bằng lúa. Nói cho đáng tội, những chủ nông cứ ỷ y có máy cày, việc thuê mướn chú gần như vì thương cảm, trợ giúp nên họ trả công bằng thứ lúa hạng hai hay hạng ba pha tạp nhiều hạt thóc lép. Biết phận mình bị hắt hủi, chú vẫn lặng lẽ cặm cụi bên con trâu già một nắng hai sương trên những cánh đồng khô khốc. Chú không thể xa lìa công việc đã gắn bó tự thuở nảo, và thuở nào..." Rồi việc gì tới sẽ phải tới theo qui luật đào thải của thiên nhiên. Đầu năm nay, khi chú bước qua tuổi 70. Mấy đứa con đã lớn, chú có cả cháu nội và cháu ngoại. Mấy đứa bàn và dứt khoát không cho cha đi cày thuê nữa, và sợ rằng làng xóm dị nghị, người ta nói già rồi mà con cái không nuôi nổi sao. Tác giả trở về quê thăm chú. Đường vào ngõ làng tháng giêng khi trời còn mưa lất phất, bên hiên nhà sao mà vắng vẻ. Chú Sửu nằm thu mình không nói gì cả, người xuội hẳn đi, trên đôi mắt buồn rưng rưng ngấn lệ. Chú bảo mình còn khỏe, thế mà...

Tác giả muốn đề nghị để an ủi, nhưng mọi lời nói lúc này không khỏa lấp được gì trước sự hụt hẫng, sự đổi thay chới với của một người đang phải chia tay với những gì thân quí nhất trong nếp sống đã có từ lâu. Cuộc sống ấy vẫn thế, đôi khi chú Sửu chưa bao giờ nghĩ tới giây phút cuối này, giây phút bất ngờ quá nhưng biết làm sao hơn. Cuối cùng rồi thì sáng nay con trâu đã bị mang đi bán, cái chuồng trâu đã trống vắng. Chỉ còn lại một khoảng trống se sắt tê buốt nơi góc sân quen thuộc, và thoang thoảng mùi phân trâu còn vương vấn đâu đây như là nỗi nhớ của thời gian.

Cảnh đàn trâu quê hương

Thưa quý bạn bài viết của tác giả trên cho thấy đạo lý làm người không phải mang ý niệm sinh sát như đâm trâu, hay chọi trâu, một loài vật ra đời mang ý nghĩa cao quý của nó. Bà nông gia Luo hay chú Sửu hiểu ý nghĩa thâm thúy nhất của loài trâu đối với chủ của chúng. Trong năm Kỷ Sửu này ta hãy hình tượng ra những con trâu chăm chỉ làm việc bên những cánh đồng lúa Việt Nam để chúng ta một thời hãnh diện là miền Nam Việt Nam là vựa lúa của vùng Đông Nam Á vào đầu thập niên 1960. Điều chắc chắn sức trâu cày cho niềm hãnh diện này không phải là ít.

Việt Hải

Tản Mạn Năm Sửu về Chuyện Trâu

Page 65: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 64

Ban Báo Chí Hân Hạnh Giới Thiệu

Hoäi Ngoä Lieân Tröôøng Kieân Giang -– Laàn thöù VII Sẽ được tổ chức tại

Little Saigòn, Nam California Thời gian

Ngày 4, 5 và 6 tháng 7 năm 2009 Để biết thêm chi tiết, xin mời vào

Website: www.kiengiangreunion2009.com

Địa chỉ Liên Lạc

Email: [email protected]

Họp thơ: Hội Ngộ Liên Trường Kiên Giang 2009

9353 Bolsa, # M85 Westminster, CA 92683

USA

Xin vui lòng in Phiếu Tham Dự, điền đầy đủ và gởi lại cho Ban Tổ Chức HNLTKG2009 (cùng với check hoặc money order cho chi phí tham dự)

trước ngày 30 tháng 04 năm 2009.

Giới Thiệu Hội Ngộ Liên Trường Kiên Giang 2009

Page 66: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 65

Giới Thiệu Hội Ngộ Liên Trường Kiên Giang 2009

Page 67: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 66

PHIẾU THAM DỰ

HỘI NGỘ LIÊN TRƯỜNG KIÊN GIANG 2009 (Ngày 4 - 5 - 6 tháng 7 năm 2009)

Hạn chót BTC nhận phiếu này là ngày 30 tháng 4 năm 2009 Xin quí vị in phiếu ghi danh, điền và gởi cùng với check hoặc money order cho chi phí

tham dự về địa chỉ hộp thơ bên dưới trước ngày 30 tháng 4 năm 2009.

Họ Tên : ________________________________________ Phone : ___________________ Cell : _________________ Địa chỉ : ___________________________________________________________________________________________ Email : _________________________________________

CHƯƠNG TRÌNH THAM DỰ (chi tết trong website www.kiengiangreunion2009.com): 1- Pinic ngày 4/7/2009 (Saturday) tại Garden Grove Park, 9079 Westminster Ave., Westminster, CA 92683. 2- Đêm Hội Ngộ 5/7/2009 (Sunday) tại Seafood Kingdom Restaurant, 9802 Katella Ave., Anaheim, CA 92804. 3- Tour du ngoạn 6-7-8/7/2009 (Monday) Las Vegas-Laughlin-Grand Canyon, Nevada & Arizona states 4- Ramada Hotel,10022 Garden Grove Ave., Garden Grove, CA 92844. Phone: (800) 272-6233. Xin quí vị tự book phòng bằng

credit card của mình với Promotion Code là Kiengiang Reunion 2009 và cho Ban Tổ Chức biết số xác nhận (confirmation number) của khách sạn.

Xin điền họ tên tất cả mọi người và chương trình tham dự (đánh dấu X vào các cột liên hệ):

HỌ VÀ TÊN

DỰ PICNIC NGÀY 4/7

DỰ DẠ TIỆC ĐÊM 5/7

DỰ TOUR DU NGOẠN 6/7

TRẺ EM (6- 11 TUỔI)

Có ở RAMADA HOTEL

1.

2.

3.

4.

5.

CHI PHÍ THAM DỰ (check pay to the order of : “KienGiangReunion2009”): Ghi chú: Thầy cô không cần điền phần nầy nếu không tham dự Tour Du Ngoạn.

1- Tham dự picnic 4/7/2009 : Số người: _____ có ăn trưa miễn phí . 2- Tham dự Đêm Hội Ngộ 5/7/2009 : US$ 50 x Số người: _____ = US$ _________

US$ 20 x Số em 6-11 tuổi: _____ = US$ _________ 3- Tham dự Tour Du Ngoạn : US$ 130 x Số người: _____ = US$ _________ (thêm $20 tiền hotel mỗi người nếu chọn 2 người 1 phòng thay vì standard cho 4 người 1 phòng) Total = US$ _________ (kể cả các em 6-11 tuổi )

ĐƯA ĐÓN GIỮA PHI TRƯỜNG VÀ RAMADA HOTEL BTC cố gắng đưa đón ở những phi trường sau đây: (1) John Wayne Airport (Orange County), (2) Los Angeles Airport (LAX), (3) Ontario Airport (Ontario). Xin điền (số) dành cho tên phi trường (như trên) trong khoảng trống dành cho “phi trường” dưới đây.

1- Đến phi trường: _______/ Ngày : _________ / Giờ: _____ / Airline/Flight No: _______________ / Số người: ____ 2- Rời phi trường: _______/ Ngày : _________ / Giờ: _____ / Airline/Flight No: _______________ / Số người: ____

Giới Thiệu Hội Ngộ Liên Trường Kiên Giang 2009

Page 68: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 67

LƯU Ý VỀ VIỆC NHỜ BTC MƯỚN DÙM KHÁCH SẠN:

1. BTC sẽ không chịu trách nhiệm về bất cứ những dịch vụ (phone long distance, internet, cable pay-perview…) hoặc thức ăn, nước uống của tủ lạnh trong phòng mà quí vị xử dụng trong thời gian ở khách sạn.

2. Xin vui lòng thanh toán những chi phí trên (nếu có) trong khi trả phòng.

TRẢ TIỀN CHI PHI THAM DỰ:

Có 2 cách trả tiền. Theo thứ tự ưu tiên như sau.

1. Chuyển tiền thẳng vào trương mục của KienGiangReunion2009.

(Nên ghi rõ tên họ, địa chỉ, ngày giờ gởi để làm tài liệu) Tên trương mục của Ban Tổ Chức: Kiengiangreunion2009 Tên ngân hàng: Bank of America - Tên chi nhánh ngân hàng: Bolsa/Magnolia. Code #: 21774 Số trương mục: 21774-66351 International Routing number (swift code): 026-009-593 – Routing number nội địa Hoa Kỳ: 122-000-661

2. Chi phiếu (trong Hoa Kỳ) hoặc Cashier Check hay Money order trả cho KienGiangReunion2009.

Quí vị có thắc mắc hay cần giúp đỡ, xin liên lạc với BTC.

ĐƯA ĐÓN GIỮA PHI TRƯỜNG VÀ RAMADA HOTEL

BTC cố gắng đưa đón ở những phi trường sau đây:

(1) John Wayne Airport (Orange County), (2) Los Angeles Airport (LAX), (3) Ontario Airport (Ontario).

Xin điền (số) dành cho tên phi trường (như trên) trong khoảng trống dành cho “phi trường” dưới đây.

3- Đến phi trường: _______/ Ngày : _________ / Giờ: _____ / Airline/Flight No: _______________ / Số người: ____

4- Rời phi trường: _______/ Ngày : _________ / Giờ: _____ / Airline/Flight No: _______________ / Số người: ____

LIÊN LẠC BAN TỔ CHỨC:

Email: [email protected] ,

Website: www.kiengiangreunion2009.com

Hộp Thơ : Hội Ngộ Liên Trường Kiên Giang 2009, 9353 Bolsa, # M85, Westminster, CA 92683, USA

Ban tiếp đón phi trường: Lê Văn Lộc (714) 548-5339 (cell)

Ban Sinh Hoạt Trại Hè (Pinic): Lê Minh Triều (714) 775-5343

Ban Dạ Tiệc và Văn Nghệ : Tạ Duy Luân (714) 817-0885

Ban Báo Chí : Trần Thị Tú (714) 514-7435

Giới Thiệu Hội Ngộ Liên Trường Kiên Giang 2009

Page 69: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 67

Giới Thiệu Hội Ngộ Liên Trường Kiên Giang 2009

Page 70: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 68

Giới Thiệu Hội Ngộ Liên Trường Kiên Giang 2009

Page 71: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 69

Giới Thiệu Hội Ngộ Liên Trường Kiên Giang 2009

Page 72: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu - 2009 Trang 70

Giới Thiệu Hội Ngộ Liên Trường Kiên Giang 2009

Page 73: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu – 2009 Trang 71

Trước sau gì mọi người, ai ai cũng đều phải “gìa” hết, nhưng có mấy ai nói được đến bao nhiêu chúng ta mới thật sự gọi là gìa? “Thất thập cổ lai hi.“, “Sanh, lão,bịnh,tử “ đó cũng là lằn ranh mà ai cũng phải đến đích . Vì cát bụi sẽ trở về cát bụi! (Vanitas,Vanitatum ,Omnia ,Vanitas)

Ở tuổi gia, dù có hồi xuân chút đỉnh cũng không dẹp được cái đông tàn như bài thơ của thi hào Victor Hugo như sau :

L’anneé en s’enjuyant par l’annee ù est suivie

Encore une qui meurt. Encore un pays du temps

Encore un limite atteinte dans la vi!

Encore un somber Hiver jeté sur nos Printemps!

Tạm dịch:

Một năm đi rồi một năm đi.

Một bước thời gian chết một thì

Rồi một lằn ranh ta phải đến

Xuân tàn,Đông vẻ nét sầu bi

Bài thơ đượm vẻ chán chường, chán cả cái ngắn ngủi của đời người vẩn được ném vào những ngày Xuân tươi thắm.

Các bác sĩ tâm lý học cho biết dấu hiệu của tuổi già để chúng ta nhận diện như sau:

Vô vọng (hopeleess ness)

Khó tánh (hypochondria)

Sầu não (Gloominess)

Khó tập trung (difficulty in concentration)

Mệt mỏi (fatique)

Bệnh tật (sickness)

Mất khả năng sản xuất (less of productivity) v.v…

Gỉa hình (hypocrisy)

Khó hoạt động (difficulty in thinking)

Tất cả những dấu hiệu tôi vừa nêu trên, chúng ta điều thấy ít nhiều nơi người tuổi già. Nhưng, nếu chúng ta lúc nào cũng ũ rũ, đeo đôi kính xám nhìn mọi vật, mọi cảnh thì làm sao vui được?

Theo tôi nghỉ chúng ta nên có cái nhìn đứng đắn, thực tế và lạc quan hơn trong cuộc sống hiện tại trên đất nước tạm dung rất giàu có về vật chất và văn minh khoa học hiện đại nầy, Vơí tư cách là một người trong ngành y khoa ; tôi xin phân tách có thể có ba loại già như sau:

1. Già về tuổi tác (chronological Aging) căn cứ vào năm sinh.

2. Già sinh học (Biological age) căn cứ vào những dấu ấn sinh học của cơ thể.

3. Già tâm lý (Psychological age) tùy thuộc vào thái độ và cách nhìn của chúng ta trong cuộc sống hàng ngày.

Làm Chậm Lại Tuổi Già

How To Slow Down Your Body’s Aging

Dr. Phương Anh

Làm Chậm Lại Tuổi Già

Page 74: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu – 2009 Trang 72

Ngày nay, khoa học cho biết là loại già tâm lý có liên hệ mật thiết (connection intimate) với loại già Sinh học hơn là già về tuổi tác. Nếu chúng ta có thái độ tích cực cũng như lạc quan (positive optimist) thì chúng ta sẽ sống với tuổi già một cách êm ái và đẹp đẽ hơn, dù chúng ta có phải gìa về tuổi tác.

Về sinh học, cái dấu ấn sinh học (Biomarker) của tuổi già gồm có:

Huyết áp, mất độ xương (bone density).

Sự điều hòa thanh nhiệt (body temperature regulation)

Mức biến dưỡng cơ bản (basal metabolic rate).

Chức năng miễn dịch (immune function)

Sự duy nạp glucose (sugar tolerance)

Khối cơ (muscle mass)

Lực cơ ( muscle strength)

Độ dày của lớp da (skin thickness) và

Hàm lượng của hormone sinh dục.

Nếu chúng ta muốn níu kéo lại tuổi già, thì chúng ta phải làm CHẬM LẠI sự suy thoái của các dấu ấn sinh học chỉ điễm hoặc làm đảo lộn (turn upside down) nó lại. Muốn được vậy, bạn cần thực hiện các điều sau đây:

1. Thay đổi ý niệm về thời gian. Đừng bao giờ hấp tấp, hối hả.

2. Ngủ cho thẳng giấc.

3. Ăn thức ăn tươi mới, đầy bổ dưỡng.

4. Uống ít nhất hai loại multivitamin và mineral mỗi ngày.

5. Tập thể dục thường xuyên mỗi ngày cho đều đặn.

6. Đừng bao giờ đem chất độc vào cuộc sống , kể cả thực phẩm độc , xúc cảm độc , mối giao thiệp độc và môi trường độc v. v . . .

7. Nên có thái độ uyển chuyển (flexible supplie) để làm nhẹ đi những tình thế khẩn trương (pressing).

8. Nhìn vấn đề khó khăn như là một thách đố (to bet) hay là một cơ hội mới (oceasion new)

9. Dung bồi những mối quan hệ tình cảm tốt với mọi người chung quanh hàng ngày.

10. Lúc nào cũng nên có một thái độ tò mò (curious) tìm tòi học hỏi, cởi mở và chơi đùa vui vẻ với tất cả con cháu trong nhà . . . một cách yêu đời!

Hãy vui lên nào: Vui vì tiếng cười vang lên đâu đó, vui với thiên nhiên, vui với nước biếc non xanh lồng lộng . . . Vui với vần thơ giọng hát, tiếng đàn với tác phẩm mỹ thuật, vui vì người khác vui, vui vì tình yêu và tình thương. Ham vui không phải là xấu, chung vui không phải là vô ích.

Tóc bạc thưa, răng đã mòn

Việc nhà đã phó mặc dâu con

Chín mươi thời kể xuân đã muộn

Xuân ấy qua thì xuân khác còn . . .

Áp dụng phương thức nêu trên, chúng ta sẽ LÀM CHẬM LẠI TUỔI GIÀ sống BÁCH NIÊN GIAI LÃO!

Westminster, Sept 5th 2008

Bác sĩ Phương Anh

Làm Chậm Lại Tuổi Già

Page 75: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu – 2009 Trang 73

HỘI THÂN HỮU KIÊN GIANG MIỀN NAM CALIFORNIA NĂM 2008

Sinh Hoạt

NGỌC KHANH

Sinh Hoạt Hội Thân Hữu Kiên Giang 2008

Page 76: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 74

Năm 2008 vừa bước qua một cách vô cùng vất vả. Mọi ngưòi đều thở phào nhẹ nhỏm mong chờ năm mới bước tới, nếu không rực rỡ, sáng sủa, chắc cũng không ảm đạm, tăm tối của hoàn cảnh kinh tế cả thế giới và California trong năm vừa qua. Thế nhưng, nhìn lại cộng đồng nhỏ bé của người Kiên Giang tại miền nam Cali, chúng ta không khỏi ngạc nhiên. Nhiều người đang hăm hở dọn vào nhà mới trong khi nền địa ốc đã đi vào bế tắc. Công việc làm ăn vẫn còn ổn định, dù không bằng lúc trước. Xin chia mừng với bà con Kiên Giang. Có lẽ đức tính cần cù, nhẩn nại đã giúp bà con vượt qua khó khăn hiện tại. Bây giờ, chúng ta đang bước vào mùa xuân mới, xin cùng nhau nhìn lại những hoạt động của Hội Thân Hữu Kiên Giang Miền Nam California [HTHKGMNC] trong năm qua. Như mọi năm, sinh hoạt hội chú trọng vào ba lần họp mặt:

- Tân niên hội ngộ. - Picnic mùa hè. - Lễ tưởng niệm anh hùng dân tộc

Nguyễn trung Trực.

Ngày Tân Niên Hội Ngộ Xuân Mậu Tý Năm nay, bà con Kiên Giang cùng ban quản trị HTHKGMNC chào đón tân xuân tại nhà hàng quen thuộc từ bao năm nay - Seafood Paracel - vào ngày mùng ba tết tức 10 tháng 2 năm 2008.

Sân khấu Tân Niên Hội Ngộ Xuân Mậu Tý

Bàn ghi danh và các chị trong ban tổ chức

Đồng hương và quan khách đang ghi danh

Đồng hương Kiên Giang quây quần bên nhau trong nhà hàng

Sinh Hoạt Hội Thân Hữu Kiên Giang 2008

Page 77: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 75

Nhành mai tươi thắm cho Tân Niên Hội NgộKiên Giang Năm Mậu Tý nầy nhằm vào ngày hội chợ Tết mùng ba, nên bà con du xuân hội chợ Tết hơi nhiều, khiến tân xuân hội ngộ Kiên Giang không được đông và rộn rã như những năm vừa qua. Năm nay hy vọng bà con vui Xuân nhưng không quên hội nhà. Dù vậy, sau phần chào cờ Việt Mỹ và phút mặc niệm, mùa xuân Kiên Giang vẫn lân, vẫn pháo, vẫn cành đào, vẫn bao lì xì đỏ đón xuân.

Lễ chào quốc kỳ Việt và Mỹ

Sinh Hoạt Hội Thân Hữu Kiên Giang 2008

Page 78: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 76

Đoàn lân chúc tết

"Ly Rượu Mừng" cho Tân Niên Hội Ngộ

Anh Hội Trưởng Trần Văn Phú

chúc tết đồng hương và quan khách

Mở đầu, anh hội trưởng Trần văn Phú chào đón bà con đồng hương bằng bài diển văn vui tươi nhưng không kém phần cảm động. Đón xuân tha phương ai mà không chạnh nhớ quê nhà. Sau phần nói chuỵên của anh trưởng ban tổ chức là phần tặng quà cho quí vị cao niên. Thật là vinh dự cho ban tổ chức khi nhìn thấy các cụ lụm cụm đến dự tiệc. Món quà như sự chúc mừng sức khoẻ đến các cụ. Tiếp nối là phần lì xì cho các trẻ em. Có gì vui hơn khi nhìn các bé, tay cầm bao lì xì đỏ, mặt cuời rạng rỡ.

Lì xì cho trẻ em

Tặng quà và chúc tết các đồng hương cao niên

Xen lẫn trong chương trình văn nghệ là phần xổ số lấy hên đầu năm. Rất nhiều bà con mình trúng số đầu năm. Cám ơn những vị đã tặng lại phần trúng giải của mình cho vào quĩ của ban

Sinh Hoạt Hội Thân Hữu Kiên Giang 2008

Page 79: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 77

quản trị hội. Những bài ca xuân vẫn tiếp tục do đồng hương, thân hữu và quan khách trình bày.

Một tiết mục văn nghệ

Cuối cùng, khi ánh nắng mùa xuân bắt đầu dịu lại, anh hội trưởng xin phép tuyên bố bế mạc buổi tiệc mừng xuân mới. Mọi người ra về trong lưu luyến. Hẹn gặp lại trong mùa xuân tới, biết đâu là tại quê nhà Kiên Giang.

Tr�i Hè Kiên Giang 2008 Trại hè của HTHKGMNC năm nay được tổchức vào ngày chủ nhật 13 tháng 7 năm 2008 cũng tại địa điểm cũ Garden Grove Park để mọi người dễ nhớ, dễ tìm. Anh Đàm Hữu Phước, phó hội trưởng HTHKGMNC là trưởng ban tổ chức buổi picnic thân hữu này.

Chào mừng quí quan khách và đồng hương

Anh Đàm Hữu Phước, trưởng ban tổ chức

Hội trưởng Trần Văn Phú chào mừng quan khách

Những đồng hương quây quần bên nhau

Sinh Hoạt Hội Thân Hữu Kiên Giang 2008

Page 80: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 78

"Tậm sự loài cua biển" Rạch Gía

Đồng hương Bạch, Hên, Thanh, Thế, Lắm

Mới hơn 10 giờ sáng mọi người đã có mặt gần đầy đủ, có lẽ muốn cùng nhau chia sớt những ngày hè ngắn ngủi. Sau phần nghi lễ thường lệ như lời chào mừng của anh hội trưởng, giới thiệu chương trình buổi picnic, chương trình văn nghệ bắt đầu bằng những bài tân cổ do mọi nguời tham dự trình bày.

Hát cho đồng hương tôi nghe

Anh Phúc trong một tiết mục văn nghệ

Những món ăn gọn nhẹ đã được dọn ra. Bà con chiếu cố thật tình, vừa ăn uống, vừa thưởng thức những giọng ca vàng, có giọng ca hay thật bất ngờ, cũng như giọng ca vừa mới nổi …."tui xin hát lại" có sao đâu, hát hay không bằng hay hát mà. Các em thiếu niên thì có anh vỏ sư Đổ thức Quang, anh Đỗ văn An và anh Huỳnh Trực, một danh thủ vũ cầu có tiếng của Kiên Giang chăm lo trong các cuộc tranh tài bóng

Sinh Hoạt Hội Thân Hữu Kiên Giang 2008

Page 81: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 79

chuyền, nhảy bao và vũ cầu.

Ban song ca nhí

Đôi song ca Nguyễn Hồng Liêng và Võ Thu Thủy

đến từ Canberra, Australia

Buổi ăn trưa

Cuộc tranh tài bóng chuyền

Thích thú nhất vẫn là trò chơi đập keọ, những đôi mắt xoe tròn, mở to chờ những chiếc kẹo rơi vung vải trên sàn ciment sao mà dễ thương đến thế. Tuổi thơ qua đi thật nhanh. Nhìn đồng hương bên nhau vừa ăn vừa trò chuỵên vừa thưởng thức văn nghệ trong ánh nắng chan hòa của ngày hè, không ai ngăn được niềm vui ngập tràn. Tạo niềm vui và cùng chung vui đúng là hạnh phúc.

Em đập kẹo, mắc mớ chi anh Cường…né

Buổi chiều, ánh nắng vừa nhạt, anh Trần văn Phú tuyên bố bế mạc ngày picnic.Mọi người chia tay nhau ra về với lời hẹn gặp lại vào kỳ picnic năm tới.

Sinh Hoạt Hội Thân Hữu Kiên Giang 2008

Page 82: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 80

Lễ Tưởng Niệm Lần Thứ 140 Anh Hùng Dân Tộc Nguyễn Trung Trực Năm nay , lễ tưởng niệm cụ Nguyễn trung Trực, vị anh hùng dân tộc Việt Nam và linh thần của người dân Kiên Giang được HTHKGMNC tổ chức vào ngày 28 tháng 9 năm 2008 tại Chapman Education Center, 11852 N. Knott Avenue, Garden Grove, California.

Bàn hương án

Đồng hương ghi danh

Như thường lệ,anh chị em trong ban tổ chức đã tề tựu đông đủ từ sáng sớm. Các chị thì lo lắng bông hoa, cây trái, nhang đèn. Các anh thì hì hục lắp ráp bàn hương án, treo câu đối. Mồ hôi đổ trong buổi sáng đầu thu nhưng mọi người vẫn tươi cười, vui vẻ và thỏai mái. Anh Huỳnh Thanh Hoàng là trưởng ban tổ chức buổi lễ tưởng niệm anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực năm nay. Lễ vật do bà con Kiên Giang và quí vị trong ban đại diện dâng cúng: nào heo

quay, bánh, xôi, trái cây, hoa quả, rượu trà tươm tất. Khung cảnh lễ đài long trọng, trang nghiêm và tươm tất ấy đã nói lên lòng tôn kính sâu xa của của người dân Kiên Giang nói riêng và người Việt nói chung đối với vị anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực.

Ban tế lễ

Lễ rước kiệu

Lễ rước lịnh vị thần bắt đầu trong tiếng chiêng trống vang rền. Đoàn lân làm lễ cung nghing kiệu thần bằng những điệu múa nhịp nhàng, từ từ hướng dẩn toán tế lễ và rước kiệu tiến vào hội trường. Mọi người đứng hai bên đón chào linh vị vị anh hùng dân tộc một cách trang trọng. Sau lễ an vị linh vị anh hùng dân tộc Nguyễn trung Trực là lễ chào quốc kỳ, quốc ca và phút mặc niệm. Tiếp tục là phần diển văn khai mạc của anh trưởng ban tổ chức Huỳnh thanh Hoàng. Lễ tế thần, nghi thức quan trọng nhất trong lễ tưởng niệm do ông Nguyễn thanh Sơn

Sinh Hoạt Hội Thân Hữu Kiên Giang 2008

Page 83: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 81

làm chánh tế và các thành viên ban quản trị HTHKGMNC đồng tế. Lời khấn vái vang vang hoà theo khói hương nghi ngút làm mọi người có mặt trong hội trường đều xúc động, kính cẩn tưởng nhớ đến bậc tiền nhân người đã hy sinh cho đất nước.

Đoàn lân dẫn đầu…

…Tiếp theo là ban tế lễ…

…Và kiệu cung nghinh linh vị thần vào hội trường

Chiêng…

…Và trống

Lễ tế thần

Sinh Hoạt Hội Thân Hữu Kiên Giang 2008

Page 84: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 82

Trưởng ban tổ chức Huỳnh Thanh Hoàng

Ông Hội Trưởng Trần Văn Phú

Quan khách cùng đồng hương tuần tự niệm hương trước linh vị anh hùng Nguyễn Trung Trực

Sau phần giới thiệu quan khách của chị Thái mỹ Vinh, ông hội trưởng Trần văn Phú đã nói về tài thao lược, lòng trung hiếu của anh hùng Nguyễn trung Trực, cũng như sự công nghiệp của ông đối với đất nước Việt Nam, nói chung

và tỉnh Kiên Giang nói riêng. Tiếp theo là phần niệm hương, mọi người tuần tự đến trước bàn hương án cầu xin phước lành cũng như tỏ lòng thành kính dâng lên vị thần linh của quê hương.

Buổi ăn trưa

Mâm trái cây độc đáo

Ca sĩ Quốc Anh trình bày nhạc phẩm

Kiên Giang Ơi Trăm Nhớ Ngàn Thương

Sinh Hoạt Hội Thân Hữu Kiên Giang 2008

Page 85: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 83

Sau đó, đồng hương cùng quan khách đã vừa thưởng thức buổi ăn trưa với những món ăn ngon lành do hội khoản đãi vừa xem một chương trình văn nghệ hào hứng do đồng hương, thân hửu hăng hái trình bày đến phút cuối. Sau hết, anh Trần văn Phú tuyên bố bế mạc buổi lễ lúc 4 giờ chiều. Mọi người chia tay trong niềm thân ái và cãm động.

Xã Hội, Báo Chí, Văn Nghệ Ban Xã Hội Trong năm qua, ban xã hội vẫn do anh Tô Em đảm trách. Anh chị em trong ban đã hoàn thành nhiệm vụ một cách tốt đẹp. Ban xã hội đã đem đến đồng hương những niềm an ủi trong những lần thăm hỏi các đồng hương cùng gia đình khi bịnh hoạn hay tang chế như: Gởi vòng hoa và phân ưu đến: Gia đình anh chị Tạ duy Luân trong đám tang của cụ ông Tạ văn Thọ, thân phụ anh Tạ duy Luân, mãn phần ngày mùng 7 Tết Mậu Tý. Gia đình luật sư Trần thái Văn trong đám tang của trung tướng Dư quốc Đống vào tháng 5 năm 2008. Ngày 26 tháng 8 năm 2008, hai ông Trần Văn Phú và Tô Em đến Peek Funeral Home thăm viếng và chia buồn cùng gia đình ông Nguyễn trọng Đang mãn phần ngày 21 tháng 07 năm 2008 tai Fountain Valley, California. Gia đình chị Huỳnh Tỵ trong đám tang của trưởng nữ Huỳnh thị Hương vào tháng 9 năm 2008. Gia đình ông Nguyễn thanh Sơn trong đám tang bà Nguyễn Kim Liên pháp danh Diệu Tánh trong tháng 12 năm 2008. Thăm viếng và chia buồn cùng anh chị Đỗ thức Quang trong đám tang của ông Trần văn Cư, anh ruột chị Quang.

Thăm hỏi và an ủi anh Liêu thụy Hoa đang nằm bệnh viện. Thăm viếng và chia vui đến anh chị Trịnh sơn Lượng vì anh vừa bình phục sau khi mổ tim. Thăm viếng và chia vui đến anh chị Đỗ hữu Lộc về việc chị Lộc bình phục sau khi mổ ruột. Thăm viếng ông cố vấn Lý Hữu Diệu vửa bình phục sau khi bi trật khớp xương cổ tay. Ban Báo Chí Hàng năm, tờ đặc san xuân đến tay đồng hương là do sự nhiệt tình, cố gắng của rất nhiều anh chị em trong ban báo chí do anh Đỗ văn An phụ trách. Anh chị em đã dành nhiều thì giờ trong những ngày cuối năm để chọn bài, đánh máy, xin quảng cáo, ấn loát để tờ báo sẽ hoàn tất đúng hẹn. Xin cám ơn những yễm trợ tích cực của đồng hương, thân hữu về tài lực, tinh thần, bài vỡ cũng như quảng cáo. Ban Văn Nghệ Trong tất cả sinh hoạt của hội, ban văn nghệ luôn chiếm một vị trí quan trọng. Sự có mặt của văn nghệ khiến mỗi buổi sinh hoạt thêm phần linh động. Anh Võ hùng Hạnh cùng với anh chị em trong ban văn nghệ đã phối hợp cùng quan khách, đồng hương tạo thành những chương trình văn nghệ vui tươi, hấp dẫn trong những ngày hội xuân, picnic mùa hè và ngày lễ tưởng niệm anh hùng dân tộc Nguyễn Trung Trực. Nhìn lại một năm vừa qua, hoạt động của hội THKGMNC đã được sự tham gia nồng nhiệt của phần đông đồng hương. Xin hoan hô tinh thần làm việc, đóng góp tích cực của bà con Kiên Giang. Kính xin bà con tiếp tục góp sức cùng ban quản trị để hội THKGMNC càng ngày càng vững mạnh trong tinh thần thương yêu, đùm bọc lẩn nhau. Kính chúc tất cả bà con, cô bác một năm mới tràn đầy hạnh phúc, khoẻ mạnh, may mắn và cùng tin tưởng vào ngày trở về quê hương Kiên Giang trong bầu không khí tự do.

Sinh Hoạt Hội Thân Hữu Kiên Giang 2008

Page 86: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 84

Địa chỉ nhà tôi có chữ CT (Court) sau tên đường, tức là trong vòng lẩn quẩn của mươi căn nhà, tạo thành một vòng tròn đồng tâm là cái công viên nhỏ nhỏ cho trẻ con vui chơi; người lớn tản bộ trên những lối đi quanh co bằng xi măng (sidewalk) rất sạch và đẹp; người già ngồi hóng mát trên những ghế đá công viên… Người tiếc phải đóng $20 hụi chết mỗi tháng cho công việc cắt cỏ, thay bao rác ngoài vườn tao ngộ, thì cứ bán nhà rồi dọn đi vì phép vua thua lệ làng nơi đây là thế ! Tôi tính ra cái giá nhập gia tùy tục của mình ($20/ tháng) cũng không mắc. Có chỗ cho con chơi không sợ xe; vợ ngồi đọc sách, nói điện thoại với bạn bè trong không gian thoáng đãng nên chắc không “tố” mình nhiều. Bản thân tôi xài cái park này cho công việc đi bộ buổi sáng rất tốt … Tôi vui lòng đóng $20 mỗi tháng/ đóng một lần cho nguyên năm thì được bớt 20%. Tôi tính đóng tiền một lần cho 10 năm để đừng đua đòi chuyện nhà cửa nữa ! Mình đã mua nhà đúng location như ý ! Tôi thích cái thiên đàng trù phú chuyện vui nơi đây - cái park nhỏ - nhưng rất nhiều chuyện lớn. Nhưng thành phố không nhận tiền 10 năm vì cho tôi là … khùng. Cũng lại là phép vua thua lệ làng Country Creek. Tôi thích hàng xóm quanh đây toàn quân nhân về

hưu hay FBI còn đang tại nhiệm; tôi thích những gì tôi viết từ đây - cái park này.

Một mẩu chuyện con trong Giáng sinh này, thế mà tôi cũng tốn hết $20 nhân cho 5 năm. Năm năm trước, có đôi vợ chồng Mỹ trắng dọn đến căn nhà mà họ mới mua trong vòng lẩn quẩn của khu nhà này. Nhìn đôi vợ chồng cỡ ba mươi tuổi xây đắp cho tổ ấm của họ thật dễ thương. Anh chồng cao ráo, vạm vỡ, gương mặt hơi xấu xí vì cái mũi Nixon. Mà cứ hễ đàn ông càng xấu xí bao nhiêu thì vợ đẹp bấy nhiêu - luật bù trừ của Tạo hoá rất đáng khen. Cô vợ anh ta lúp lúp có mang, hai người trồng hoa thơm cỏ lạ phía trước nhà, giăng mắc dây đèn trang trí Lễ hội theo mùa … thật êm đềm, hạnh phúc. Tôi thích nhìn lén người ta hôn nhau lúc đang lao động, tôi nghĩ chẳng có gì xấu xa cho kẻ nhìn vì nhìn hai người hôn nhau giữa thanh thiên bạch nhật để có ba người tin rằng hạnh phúc là có thật trên cõi đời ô trọc này. Tôi bắt chước họ khi tôi cắt cỏ, cũng gọi bà chủ nhà trọ cuộc đời tôi ra! Cho anh xin ly nước uống, hay ra giúp một tay đi cưng … Sau đó, cảm ơn em đã giúp bằng cái hôn như anh hàng xóm hôn vợ anh ta rất ngọt ngào, tự nhiên … nhưng tôi thì không như nguyện! Tại sao ? Tại người Mỹ hôn nhau ngoài ngõ, cãi nhau trong nhà. Người Mít hôn nhau trong nhà, cãi nhau ngoài chợ. Bà chủ nhà trọ cuộc đời tôi giải thích thế thì tôi biết thế!

Tôi còn hân hạnh được nghe nhiều lần những đôi vợ chồng Mít chửi nhau ngoài chợ nữa kìa! Kể ra đây không khéo thành người vạch áo cho người xem lưng! Nên tin bà chủ nhà trọ của tôi không nói ngoa; còn nhìn người Mỹ hôn nhau nơi thanh thiên bạch nhật; nơi công cộng thì đã nhàm. Tôi hội nhập vào đời sống Mỹ tự bao giờ thì chính tôi cũng không nhớ nữa. Chỉ biết mình không còn ngượng khi ôm một bà Mỹ quen mà lâu ngày không gặp; hay những bà Mỹ không tiếc cái hôn lên gò má tôi mà tôi thì tiếc cái gò má mình là khoản chưa hội nhập! Từ từ tôi mới nhập gia tùy tục được chứ. Tôi đã biết

lá bên hàng xóm lá bay sang …

(Phan)

Lá Bên Hàng Xóm Lá Bay Sang

Page 87: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 85

thích những người đẹp hôn tôi, rồi đó! Không tin, cứ thử đi.

Trở lại với đôi vợ chồng hàng xóm trẻ trung, tôi thấy người nữ có mang từ hồi họ mới về đây, không chừng tôi biết trước cả anh chồng ngu ngơ của thị vì đàn ông mới lấy vợ lần đầu dốt lắm, chẳng có kinh nghiệm gì đâu! Rồi một bé gái ra đời. Tôi nghĩ là họ bận bịu con thơ nên không còn thời giờ chăm lo nhà cửa như trước nữa. Bây giờ, hoa thơm đã tàn; cỏ lạ thành cỏ dại; giấy quảng cáo, báo chí… dầy lên ngoài cửa trước mà vợ chồng họ thì đi cửa sau đã từ lâu. Thỉnh thoảng, thành phố dán giấy yêu cầu cắt cỏ vì cỏ nhà họ đã quá cao. Tôi lại bị thấy anh chồng miễn cưỡng đẩy cái máy cắt cỏ cho khỏi bị phạt, anh không còn cái hăng hái của ngày đầu đến đây là quét dọn sau khi cắt cỏ. Cuộc sống của họ đã âm thầm đến phiền lòng hàng xóm là cỏ bị cắt sẽ khô đi và bay tứ tung. Nhớ lại, mới hai mùa cỏ chứ nhiêu! Nhanh vậy sao ?

Mùa cỏ thứ ba, tôi đã thấy đoàn quân cắt cỏ thuê dừng xe nơi nhà họ. Những người Mễ lành nghề làm việc mắc mê, không tới ba mươi phút là xong một căn nhà tù lu thành sạch đẹp. Nhìn lại, chỉ thấy người đàn bà trẻ với con bé mới biết đi. Chiều chiều, hai mẹ con ra công viên chơi như những gia đình khác. Có khi mẹ đẩy hay kéo con trên cái xe bốn bánh như trailer giành cho con nít. Bóng chiều tà, họ lặng lẽ trở về căn nhà đã vắng tiếng đàn ông. Tôi nghĩ nhiều về đứa bé chưa kịp có trí nhớ để nhớ gương mặt người cha đã sinh ra nó. Mỗi cuối tuần, nhìn nó lớn nhanh trong thiên đàng trẻ thơ là đất Mỹ nhưng đằng sau cuộc sống đủ đầy của nó, chắc chắn là một khoảng trống mà vật chất không bù đắp nổi là hình ảnh người cha như những đứa trẻ khác, có.

Tôi lại nhìn hình ảnh người nữ, mới hôm nào cười tươi như hoa để làm mẫu cho những cụm hoa cô vừa trồng xuống, sẽ nở hoa như nụ cười hạnh phúc của cô. Nay, hoa đã tàn và nụ cười đã tắt. Hạnh phúc ngắn ngủi dữ vậy sao?

Quê hương tôi còn đó Đất nước tôi còn đây Nhưng vào tay quỉ đỏ Dân cơ cực đọa đày Đành lìa bỏ quê cha Vượt trùng dương trốn chạy Dù bảo tố phong ba Vì tự do chẳng ngại Đánh đổi sanh mạng mình Cướp chà đạp tiết trinh Bao nhiêu người tủi nhục Nhờ biển cả quyên sinh Vì đâu nên nông nổi Phải nương tựa xứ người Triệu , triệu người lưu lạc Trong cuộc đời nổi trôi Vẫn chưa tỉnh giấc nồng Luôn bịp lừa nhân dân Dối lừa luôn thế giới Toàn một lũ vô nhân T - T - C

VÌ ĐÂU ?

Lá Bên Hàng Xóm Lá Bay Sang

Page 88: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 86

Xin nhắc lại: Tôi vẫn trả $20 một tháng tiền cắt cỏ, thay bao rác ngoài công viên nên tôi phải nhìn gỡ vốn. Tới hôm thu về năm trước, tôi thấy mình có lời rồi! Nhìn gái một con trông mòn con mắt… hí. Bà chủ trọ của tôi nói thế thì tôi tin thế. Tôi nhìn bằng mắt hí bẩm sinh hay nhìn bằng tấm lòng cửa biển thì tôi biết tôi thôi! Tôi nhìn hình ảnh… Gió mùa thu mẹ ru con ngủ/ công viên buồn… mẹ ngủ trước nha con! Cô ấy ngủ gục tới lọt quyển sách trên tay còn không hay, con bé chạy băng băng ra đường xe chạy ... thế là tôi được dịp làm Lục Vân Tôi, cứu Kiều-Nguyệt-con. Tôi thoả mãn được nhu cầu làm quen cất giữ đã lâu trong tấm lòng cửa biển.

Khơi khơi xuất hiện thằng hàng xóm mắc dịch ưa tới tán chuyện với Kiều mẹ, chẳng nể mặt tôi gì hết! Tôi cũng không thèm nói gì vì nó bự con quá! Một hôm tình cờ tôi thấy cảnh lâm nguy! (Kiều con bảo Kiều mẹ ngồi vô trailer cho Kiều con kéo. Kiều mẹ không over weight nhưng cái trailer nhỏ quá nên khi ngồi xuống thì không đứng lên được. Kiều nữ ngồi bó gối và kẹt cứng trong trailer.) Gặp tôi, cứu người trước rồi đền ơn đáp nghĩa sau. Nhưng thằng mắc toi này là xăng pha nhớt! Nó la bai bải… khoan khoan ngồi đó chớ ra/ nàng là phận gái ta là… pê đê. Nó bảo đợi nó vô nhà lấy điện thoại để kêu 911. Thế là tôi phỗng tay trên nó - cái cơ hội ngàn năm một thuở ! Tôi đẩy trailer đến một cành cây cao ngang đầu tôi, bảo thằng mắc dịch giúp một tay, khiêng nguyên cái trailer lên cho người đẹp nắm hai tay vô cành cây, tôi lắc lắc cái trailer rơi xuống đất! Dễ vậy mà thằng xăng pha nhớt nghĩ không ra. Còn hỏi tôi: “Nếu chỉ có một mình mày ngoài park thì mày làm sao?” Tôi nói: “Tao lật cái trailer ngang ra, cho cô ta nằm trên cỏ thì tao cũng lấy được cái trailer ra vì người đã kẹt thì phải nghĩ tới chuyện phá cái trailer chứ có ôm người kéo lên thì cái trailer cũng theo lên…” Nó hơi quê trước mặt người đẹp vì cái tội… ngu. Tôi thì hỉnh cái mũi thông minh dù hơi… tẹt. Kiều cảm ơn tôi bao nhiêu lời… tôi nhớ tới trong mơ.

Mùa đông về không gặp vì ai nấy co ro trong nhà, sang xuân bừng dậy dáng Kiều thơm… hạ tàn trên mí mắt giai nhân đi về lẻ bóng. Thu đến âm thầm cho bước khẽ mênh mang hai buổi đi về mà người hàng xóm còn nghe cô đơn.

* * *

Bỗng sáng thu nay ! Có người lính trẻ sát bên nhà Kiều, mới về phép chăng ? Tôi đi bộ buổi sáng quanh công viên như thường nhật. Tôi chào anh lính phong phanh áo ba lỗ, quần rằn ri, chân giày saut mà mắc cỡ với mình trong hai lớp áo. Anh đang thổi lá nhà anh và cả nhà cô hàng xóm chưa quen. Tôi đi thêm một vòng công viên nữa, vòng nữa… hai sân nhà đã sạch lá thu bay. Lính làm việc có khác! Nhanh, gọn, lẹ. Một hàng bao giấy recycle có chữ Home Depot nằm dọc theo lề đường để cho xe rác lấy. Tôi đã tâm phục khẩu phục nên dừng chân khen ngợi anh ta.

“Anh đúng là lính, làm việc nhanh gọn lẹ như lính.”

“Tôi lười như lính thì đúng hơn. Nhưng cha tôi cứ đổ lỗi cho nhà bên thổi lá sang sân nhà tôi. Chiều hôm qua, tôi đứng nhìn một lát thì rõ do chiều gió thổi táp vào sân nhà tôi chứ ai lại thổi lá qua nhà hàng xóm bao giờ ! Cha tôi già rồi nên khó tính. Sáng nay, ông bảo tôi thổi lá bay sang nhà bên chứ không phải lá nhà mình thì không phải hốt. Tôi không làm thế được nên tôi hốt hết lá vào bao rác thì hết chuyện. Anh đồng ý không ?”

“Tôi có cách nào để không đồng ý với anh! Thật ra, nhà tôi cách đây vài căn, tôi đi bộ exercise mỗi sáng trước khi đi làm ở công viên này đã 10 năm. Mùa thu nào cũng thấy cha anh thổi lá trở lại gốc cây của nó. Nhưng khi ông cụ cuốn dây điện, cất máy thổi cỏ vào thì chỉ một luồng gió… lại đưa đám lá sang sân nhà ông. Tôi, nhiều lần muốn nói nhưng nghĩ kỹ thì không nên… vì tôi cho công việc thổi lá mỗi

Lá Bên Hàng Xóm Lá Bay Sang

Page 89: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 87

sáng sẽ tốt cho sức khoẻ của cha anh. Coi như ông cụ tập thể dục buổi sáng…”

Chúng tôi cười nói vui vẻ với nhau, anh lính cho hay: Anh đi lính từ 18 tuổi, 20 năm quân ngũ trên khắp những căn cứ Mỹ ở nước ngoài và trong nước. Hai lần bị thương nhưng không đáng giải ngũ. Lần này, anh không về phép đôi ngày rồi lại đi mà anh về luôn vì đã giải ngũ. Anh tính đi xin việc làm để có hai đầu lương (lương đi làm và lương hưu của lính). Anh sẽ lập gia đình và bắt đầu một đời sống dân sự…

Tôi chào tạm biệt anh để về nhà tắm rửa và đi làm. Đầu óc tôi còn mang mang hình ảnh người lính Mỹ. Sao mà tương lai rộng mở, đẹp đẽ dữ vậy ta? Anh ăn lương hưu sau 20 năm phục vụ quân đội - đã đủ sống. Anh đi làm thì chẳng Hãng xưởng nào không welcome lính vì tôi đã thấy lính Mỹ về hưu đi làm Hãng xưởng thường được trọng vọng - giao chức vụ cao bởi tính kỷ luật và tinh thần trách nhiệm của họ. Hồi mới qua Mỹ, tôi đi làm hãng và cũng có ông Supervisor là lính giải ngũ. Ông nghiêm khắc với công nhân về giờ giấc, tinh thần trách nhiệm rất cao trong công việc và hơn “xếp” dân sự là đấu tranh cho quyền lợi của thuộc cấp rất “tới”. Hình như “xếp” gốc lính thì không biết sợ “Boss”. Đó là hình ảnh người lính Mỹ sau khi giải ngũ. ...

Tối đó, tôi đi làm về muộn vì sáng đi muộn. Thói quen nhìn ngắm xóm mình một vòng trước khi vô nhà đã làm tôi ngơ ngác trước màn

hai cảnh một. Nhà cô Kiều sáng đèn hơn mọi hôm, tiệc tùng hay chỉ tiếp khách vãng lai gì cũng được! Miễn không khí âm u của căn nhà cũng như gia chủ tan đi là vui rồi! Và kìa! Cô tiễn khách ra cửa trước, hai người họ hôn nhau - thơm lừng một tối thu-đông se lạnh. Tôi không thấy rõ gương mặt người đàn ông vì lưng quay ra đường.

Còn hai tuần nữa là Giáng sinh tới rồi, tôi đi exercise buổi sáng trong hai, ba lớp áo. Anh lính phong phanh đang cắt cỏ hai nhà. Thật ra, anh dùng máy cắt cỏ nhưng để hút lá khô dưới cỏ cho sạch đẹp chứ cỏ đâu mà cắt. Sau đó, anh giăng đèn Giáng sinh bên nhà hàng xóm mới biết lính Mỹ cũng biết hát câu: “Anh là lính đa tình”. Cô Kiều bưng ra cho anh ly gì không biết, chỉ thấy bốc khói. Nụ hôn nhẹ lên gò má người phụ nữ trẻ thay lời cảm ơn làm chim chóc bay đi … con bò rừng châu Á cũng làm lơ cho họ siết nhau một phát tê lòng.

Tôi vẫn đi làm về đêm như mọi ngày, tiết trời lạnh giá vào đông, cành trơ trụi lá dưới trăng mờ… Cửa sổ nhà cô Kiều sáng đèn, nhìn lén vào trong có hai bóng người ngồi đối ẩm. Chắc họ không biết người hàng xóm da vàng, mũi tẹt về nhà mình nhưng cũng rót ly vang và chúc mừng họ thật nhiều hạnh phúc trong đêm đông lạnh lùng. Tình yêu đẹp quá! Thiên Chúa đã để giành dáng Kiều thơm cho anh lính dễ thương, thương người và vị tha nhân ái.

* * *

Đêm Giáng sinh trong gia đình Phật giáo của tôi cũng mâm cao cỗ đầy mừng Chúa sinh ra đời. Tôi có chân trong “Hội Bám Sát Con Chiên Tóc Thề Của Chúa” từ ngày biết yêu. Nhưng họ bỏ tôi vì tiền tài danh vọng của những người hơn tôi chứ Chúa đã bỏ tôi bao giờ? Chả phải, Ngài vẫn cho tôi được thấy những tình yêu cao đẹp làm nên cuộc sống đáng yêu. Tôi cầm lòng không đặng với quyết định qua mời anh lính sang nhà tôi nhậu chơi, nhưng ra ngõ để qua mời anh thì lại ngại văn hoá đông-tây trong đêm Giáng sinh không khéo

Lá Bên Hàng Xóm Lá Bay Sang

Page 90: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 88

mất vui. Cuối cùng, tôi nhập tiệc với thân nhân trong gia đình trong đêm Chúa sinh ra đời. Nhìn ra cửa xa xa, bên kia công viên có tiên giáng trần, thiên thần xuống với trần gian trong đôi cánh yêu thương loài người. Thiên đàng chỉ cách tôi một cái công viên, nơi của những người sống có niềm tin, sống vị tha và yêu nhau trong tình người hụt hẫng thời bây giờ. Anh lính tôi yêu trong bộ đồ lớn như Ngài Tư lệnh, bên anh là một thiếu phụ yêu kiều, lộng lẫy kiêu sa, một tiểu thư tung tăng vạt áo đầm như con thiên nga bé bỏng … Họ đưa nhau đi Lễ Nhà thờ. Rưng rưng, tôi chắp tay nguyện cầu Chúa hãy ban cho họ một đêm Giáng sinh tuyệt vời. Và Chúa nghe người ngoại đạo nguyện cầu bằng tiếng nước tôi.

Khi tôi tiễn chị tôi ra cửa, sau bữa tiệc gia đình trong đêm Giáng sinh. Anh lính đã về, tay anh ẵm con thiên nga bé bỏng đã ngủ gục. Kiều nữ tôi yêu tra chìa khoá vào cánh cửa nhà cô ấy, giày cao gót sẵn rồi mà còn nhón thêm lên để đặt cái hôn tình tứ lên môi người lính trận. Tôi dảu má mình ra mà chỉ có gió lạnh vì hạnh phúc không phải là ngồi chờ sung rụng. Họ khuất vào trong nhà, cánh cửa khép lại. Tôi chờ xem nụ hôn tạm biệt đêm Giáng sinh của tình yêu mà Thiên Chúa hằng ban xuống trần gian. Nhưng Chúa tắt đèn nhà cô Kiều nữ. Tôi, Tạ Ơn Chúa.

Tiểu Ngọc sưu tầm

Nhớ Quê

Bao năm xa cách quê nhà

Gió mưa viễn xứ sầu qua tháng ngày

Quê hương Rạch giá là đây

Có trời biển rộng có ai rưng buồn

Bao năm xa vắng người thương

Hỏi anh còn nhớ con đường Tam Quan

Những chiều mộ Hội đồng Xuông

Hẹn hò đôi lứa mãi quên đường về

Cầu Quây hai đứa đạp xe

Đi thăm Rạch Sỏi vườn dừa Minh Lương

Hoàng hôn rồi lại hoàng hôn

Xa trông non nước mình thương quê mình

Hòn Rùa Cầu Đúc lặng nhìn

Nhấp nhô sóng biển say tình cố hương

Vời trông Phú Quốc mà thương

Vượt đầu con sóng chênh vênh biển trời

Thuyền ai mê mãi ra khơi

Cá đầy mẻ lưới niềm vui rạt rào

Tháng mười mưa gió hanh hao

Nhớ quê hương ấy mà đau cõi lòng

Nhớ quê tha thiết đôi dòng

Tha hương chiều vắng buồn mênh mông buồn... TRĂNG KIÊN GIANG

Lá Bên Hàng Xóm Lá Bay Sang

Page 91: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 89

Trong Đặc San Xuân Mậu Tý 2008, Tám tui đã kể hầu quí vị chuyện Tám tui nhờ lão thầy bói Thông Thiên xủ quẻ coi giùm tương lai của Cộng Sản Việt Nam. Lão đã phán là "đảng ta" đang thời tuột dốc, phước bất trùng lai, họa vô đơn chí. Quả đúng phóc. Ngay đầu năm, tỷ lệ lạm phát vọt lên 22%. Đó là con số chính thức công bố bởi các đỉnh cao của trí tuệ loài người, thực tế là nhiều mặt hàng tăng giá gần gấp đôi làm dân chúng "bức xúc" …xích kêu trời như bọng. Giữa năm lại nổ ra vụ báo chí Nhật Bản loan tin bốn viên chức công ty Pacific Consultants International (PCI) bị chính phủ Nhật bắt đưa ra tòa vì đã đưa hối lộ đến hai triệu đô la cho "cán nhớn" Huỳnh Ngọc Sỹ, Phó Giám đốc Sở Giao thông Công Chánh thành Hồ, kiêm giám đốc ban quản lý dự án Xa lộ Đông-Tây được tài trợ bằng nguồn vốn Official Development Assistance (ODA) của Nhật. Cán cối Hồ Xuân Sơn, thứ trưởng ngoại giao tưởng bở bèn phản ứng bằng cách trơ tráo tuyên bố "đã đề nghị phía Nhật Bản trong khi vụ việc đang được điều tra, chưa có kết luận cuối cùng thì các cơ quan truyền thông đại chúng của Nhật Bản cũng như của Việt Nam đều không nên đưa tin, bài về việc này", làm như chính phủ Nhật cũng là một lũ độc tài bịt miệng báo chí như mình. Đến tháng 12, sau khi phía Nhật làm mạnh bằng cách tuyên bố ngưng viện trợ ODA cho Việt Nam, "đảng ta" mới thón, mới nhẩy nhổm lên ngưng chức "cán nhớn" Huỳnh Ngọc Sỹ và bắt đầu cuộc điều tra. Dư luận cho rằng phía Việt Nam chần chừ, chậm chạp, chập chờn như vậy là vì "đồng chí" Sỹ không thể nuốt hai triệu đô la một mình mà còn phải "hạt gạo cắn làm hai", hột soàn thì cắn làm ba, làm bốn cho các "đồng chí" bên trên Thành Ủy và có lẽ cả Trung Ương nên e bứt dây thì động rừng, nay

phía Nhật làm mạnh quá thì mới đành thí "Sỹ" cứu chúa …đảng. Trước những biến cố ảm đạm đó, Tám tui lại tính nhờ lão thầy bói Thông Thiên coi giùm một quẻ xem cộng sản Việt Nam sẽ ra sao trong năm Kỷ Sửu 2009. Kẹt một nỗi là lão đã bay sang miền đông thăm con cháu nên tui đành đem nỗi niềm u ẩn của mình ra vấn kế anh bạn Trần văn Tư, một tiến sỹ vậy lý hồi hưu sau nhiều năm giảng dạy tại một đại học Mỹ, nghe đâu nay rảnh rỗi lại nghiên cứu thêm dịch lý. Sau khi chiêu một ngụm trà Hương Xạ Hợp, Tám tui thỏ thẻ: Anh Tư nè, nhà nước Việt Nam khoe là sau khì vào WTO, Việt Nam sẽ hóa rồng, sẽ vươn ra biển lớn. Đến nay thì rồng đâu chẳng thấy, biển lớn thì được nước anh em Trung Quốc làm chủ giùm,dân nghèo thì vẫn mạt, tham nhũng thì ngày thêm nở rộ. Vì vậy, được biết anh là một nhà khoa học lại đang nghiên cứu dịch lý, nhân tết Kỷ Sửu sắp đến, tui xin anh Tư bói cho một quẻ xem chừng nào dân Việt mới thoát cảnh đói nghèo, lạc hậu. Nét mặt của tiến sĩ Tư bổng chuyển sang đăm chiêu: Tôi chỉ nghiên cứu dịch lý cho qua thời giờ nhàn rỗi trong tuổi về hưu thôi. Thú thật với anh Tám là với cái nhìn của một người làm khoa học, tôi vẫn chưa và có lẽ sẽ không bao giờ thông nổi dịch lý. Tuy nhiên, câu hỏi của anh có thể trả lời một cách rõ ràng, dễ dàng và khoa học.

CHIẾC VÒNG KIM CÔ

Nguyễn Văn Tám

Chiếc Vòng Kim Cô

Page 92: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 90

Nghe nói cái câu hỏi mà đối với Tám tui là khó động trời lại có thể được trả lời một cách dễ dàng, Tám tui bị excited bèn chen vào: Xin anh Tư nói rõ hơn. Cứ quan sát các nước tiến bộ trên thế giới là thấy ngay con đường mà bất cứ một dân tộc lạc hậu nào cũng phải thực hiện để thoát cảnh đói nghèo. Tiện nhất là mình lấy nước Mỹ, nơi mình đang sống làm thí dụ đầu tiên đi. Theo anh Tám thì Mỹ hùng mạnh nhờ cái gì? Tám tui trả bài học thuộc lòng từ lúc còn trẻ ở Rạch Gía: Nhờ thiên nhiên ưu đãi, tài nguyên phong phú. Tiến sĩ Tư khoan thai chiêu một hớp trà rồi mới …giảng tiếp: Điều đó đúng nhưng chỉ mới đúng một phần. Nhật Bản, một đảo quốc rất nghèo về tài nguyên nhưng vẫn hùng mạnh hàng đầu thế giới. Đó là nhờ Nhật Bản biết mua nguyên liệu rồi dùng kiến thức khoa học mà chế ra thành phẩm như đồ điện tử, xe hơi rồi bán lại cho thiên hạ. Mỹ cũng dùng khoa học mà chế ra đồ điện tử, xe hơi, rồi cả vũ khí để bán ra khắp thế giới. Tóm lại, yếu tố đầu tiên để thoát cảnh đói nghèo, lạc hậu và trở thành một quốc gia tiên tiến là phải có tri thức khoa học. Tôi xin nhấn mạnh thêm chữ khoa học nầy bao gồm cả khoa học tự nhiên như toán, lý, hóa và khoa học nhân văn như kinh tế, quản trị, vân vân và vân vân. Khoa học tự nhiên như toán, lý, hóa chỉ mới đủ để biến nguyên liệu ra thành phẩm, khoa học nhân văn như kinh tế, quản trị để phối hợp con người vào việc sản xuất và tiếp thị (marketing) một cách hiệu quả. Sản xuất được mà bán không có lời thì cũng chết mà thôi. Tám tui lại càng excited: Nói như anh Tư thì chắc chẳng bao lâu dân tộc Việt Nam mình sẽ hóa rồng vì theo báo chí trong nước mà tui đọc trên Internet thì Phó Thủ

Tướng kiêm Bộ Trưởng Giáo Dục Nguyễn Thiện Nhân đang cải cách giáo dục để nâng cao chất lượng và đề ra chỉ tiêu đào tạo 20000 tiến sĩ có trình độ ngang với quốc tế trước năm 2020? Họ nói vậy mà không phải vậy. Lý do là vì có sự mâu thuẩn sinh tử giữa khoa học và chế độ cộng sản của họ. Sự mâu thuẩn nầy cần được giải thích một cách hơi dài dòng, không biết anh Tám có đủ kiên nhẩn để nghe không? Tám tui bỗng hơi …quạu: Nói thiệt với anh Tư, tuy trình độ của tui có hạn nhưng cũng có lòng yêu nước thương nòi như mọi người. Vì vậy, anh Tư có nói tới chiều tui cũng đem hết tâm trí mà lắng nghe. Những chuyện tôi đang nói với anh Tám cũng là những tâm huyết của tôi, được mang ra tâm sự với anh là quí lắm rồi. Trước hết, tôi xin giải thích về phương pháp khoa học. Chữ khoa học nghe có vẻ cao xa nhưng phương pháp khoa học thì lại rất đơn giản, ai cũng áp dụng được, gồm bốn bước là quan sát, phân tích, tổng hợp, và kiểm chứng. Trước hết, người ta quan sát sự kiện, rồi phân tích để xác định các tính chất của sự kiện ấy, rồi tổng hợp thành qui luật. Sau đó đến bước quan trọng nhất là kiểm chứng tức là thử nghiệm cái qui luật mà mình vừa tổng hợp, nếu thấy đúng thì bảo là đúng, nếu thấy sai thì bảo là sai, nếu chưa kiểm chứng đuợc thì bảo là chưa kiểm chứng được chớ không nói là đúng hay sai. Thí dụ nếu anh Tám thấy người ta rải phân u rê mà lúa tăng năng suất, anh Tám mua phân u rê về rải thử thấy lúa háp hết (có thể là vì rải quá nhiều hoặc thời tiết quá lạnh) thì nói là lúa háp (để tìm hiểu kỷ hơn), còn chưa mua u rê về thử thì nói là chưa thử chớ không được nói là u rê làm lúa tăng năng suất hay lúa háp. Sang lãnh vực khoa học thì lý thuyết ánh sáng là sóng điện từ chỉ tạm thỏa đáng với nguồn sáng có quang phổ rộng thí dụ như ánh sáng mặt trời nhưng lại không thoả đáng trước hiện tương tế bào quang điện mà phải cần đến thuyết ánh sáng vừa là

Chiếc Vòng Kim Cô

Page 93: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 91

sóng mà cũng vừa là hạt của cơ học nguyên lượng. Đó là khoa học tự nhiên, môn khoa học có thể đo lường một cách rất chính xác và tương đối dể thực hiện trong phòng thí nghiệm mà cũng còn có khi sai. Tóm lại, đối với nhà khoa học, không có chân lý vì cái đúng trong điều kiện nầy lại có thể sai trong điều kiện khác. Vì vậy, cây khoa học chỉ có thể bừng nở trong bầu không khí tự do. Tám tui vội xen vào để …nghỉ mệt: Còn khoa học nhân văn thì sao hả anh Tư? Khoa học nhân văn có đối tượng là những sinh hoạt của các tập thể người. Vì không thể đưa cả ngàn, cả triệu người vào phòng thí nghiệm để thực hiện việc kiểm chứng nên hầu như các lý thuyết khoa học nhân văn chỉ có thể kiểm chứng bằng cách áp dụng vào thực tế và đo bằng thống kê, một phương pháp đo đạt có sai số lớn hơn khoa học tự nhiên rất nhiều. Vì vậy, khoa học nhân văn dể bị sai lầm hơn khoa học tự nhiên nên người ta phải rất cẩn thận khi đưa một lý thuyết khoa học nhân văn vào cuộc sống, phải liên tục kiểm chứng và sẵn sàng sửa đổi khi thất sai sót. Thánh hóa một lý thuyết khoa học nhân văn là một thủ đoạn phản logic và vô cùng tàn ác. Tới đây thì Tám tui bắt đầu sốt ruột: Còn anh Tư nói mâu thuẩn sinh tử giữa khoa học và chế độ cộng sản là gì vậy anh Tư?

Cộng sản Việt Nam đã thực hiện chế độ

muôn năm trường trị. Điều nầy thể hiện rõ ràng

ở điều 4 bản hiến pháp 1992 "Đảng cộng sản

Việt Nam, đội tiên phong của giai cấp công

nhân Việt Nam, đại biểu trung thành quyền lợi

của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và

của cả dân tộc, theo chủ nghĩa Mác - Lê Nin và

tư tưởng Hồ Chí Minh, là lực lượng lãnh đạo

Nhà nước và xã hội" mà không hề điều khoản

nào qui định nhiệm kỳ. Chế độ nầy còn tệ hại

hơn chế độ quân chủ mà cộng sản đã luôn đả

phá ở chỗ trong chế độ quân chủ, chỉ có một

dòng họ làm vua còn trong chế độ cộng sản thì

vua là cả một đảng nên tôi gọi đó là chế độ

quân chủ tập đoàn hay quân chủ …hội đồng.

Hà Nội mùa nầy phố cũng như sông

Chiêu một chút trà thấm giọng, Tư tiến sĩ nói tiếp:

Sau khi thực hiện được cái chế độ muôn năm

trường trị rồi thì họ dùng đủ mọi thủ đoạn để

bảo vệ chế độ tức là bảo vệ cái ghế làm ông

làm cha thiên hạ. Như tôi đã trình bày, thánh

hóa cái lý thuyết tạm cho là khoa học nhân văn

của Mác đã là một thủ đoạn phản logic và vồ

cùng tàn ác. Tiếp tục thánh hóa cái lý thuyết ấy

sau khi các nước cộng sản Âu châu đồng loạt từ

bỏ nó, trong đó có cả Liên Xô, nơi mà cộng sản

Việt Nam từng tôn xưng là cái nôi của chủ

nghĩa cộng sản thế giới thì quả đúng là một tội

ác tày đình. Họ dùng cách giáo dục nhồi sọ,

dùng độc quyền thông tin tuyên truyền, dùng

bạo lực của công an, quân đội để ép buộc mọi

Chiếc Vòng Kim Cô

Page 94: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 92

người phải trung thành với chủ nghĩa Mác-Lê,

tức là trung thành với chế độ. Chủ nghĩa Mác

Lê là cái vòng kim cô khóa cứng trên đầu dân

tộc. Cộng sản không điên gì mà đào tạo ra

những nhà khoa học chân chính là những người

biết luôn luôn kiểm chứng, thấy sai thì bảo là

sai, thấy đúng thì bảo là đúng, chưa kiểm

chứng được thi chưa bảo là sai hay đúng.

Những nhà khoa học ấy nếu có sẽ nói ngay

rằng chủ nghĩa Mác Lê trớt qướt, nghĩa là sẽ

chống lại chế độ. Vì vậy, Nguyễn Thiện Nhân

có nói chuyện cải cách giáo dục hay đào tạo

20000 tiến sĩ chỉ là tạo ra một cái bánh vẽ mới

để mị dân và xoa dịu những trí thức đang ra rả

kêu đòi cải cách. Cũng xin thưa với anh Tư cái

mâu thuẩn ấy chính là điều mà cả các cán nhớn

lẫn các trí thức thân chế độ chỉ dám gọi một

cách tránh né là "lỗi cơ chế", là "lỗi hệ thống"

đó vì sợ nói trắng ra thì dân chúng càng thêm

bất mãn. Đến nổi một trong các trí thức từng

"dâng" đề án thành lập đại học đẳng cấp quốc

tế tại Việt Nam với kinh phí 20 tỷ đồng, được

Hà Nội trả lời bằng cách ầu ơ ví dầu năm này

sang năm khác, đã phải than rằng "tại sao người

ta có thể chi 20 tỷ để tổ chức thi hoa hậu thế

giới mà không thể chi 20 tỷ để thành lập một

học đẳng cấp quốc tế". Tôi xin mạn phép trả lời

rằng thi hoa hậu thì khối kẻ sáng lo tóc, chiều

lo lông…chân, còn lập đại học đẳng cấp quốc

để tạo ra những kẻ chống lại chế độ à?

Đám cưới "Thủy tinh" trong trận lụt ở Hà Nội

Ngư trường ngay giữa lòng Hà Nội

Để làm không khí bớt căng thẳng, tui bèn xen vào:

Còn Mỹ làm sao tránh được cái mâu thuẩn

giữa quyền lực nhà nước và khoa học hả anh

Tư?

Mỹ và nhiều nước tiên tiến khác đều theo chế

độ dân chủ trong đó các nhà cai trị đều có

nhiệm kỳ nhất định. Họ không thể muôn năm

trường trị nên cũng chẳng thèm tính chuyện

ngu dân. Ngoài ra, các nước tiên tiến đều bảo

đảm các quyền tự do trong đó có quyền tự do

Chiếc Vòng Kim Cô

Page 95: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 93

ngôn luận nên các nhà khoa học có toàn quyền

phát biểu ý kiến của mình, nhờ đó mà xã hội

ngày càng tiến bộ. Hơn nữa, chắc anh Tám

cũng thấy là họ cũng chẳng có thánh hóa một

hệ thống lý thuyết kinh tế của ai cả, nhờ đó mà

các nhà kinh tế của họ có thể liên tục bổ túc

cho nền kinh tế.

Dân Hà Nội phát huy sáng kiến

Đoán rằng đã đến lúc kết luận nên Tám tui xoay lại vấn đề Việt Nam:

Còn Việt Nam mình thì chừng nào dân mới

thoát cảnh đói nghèo, lạc hậu hả anh Tư?

Nước mình vô phước chịu đến hai lần bế

quan tỏa cảng. Lần đầu, các vua triều Nguyễn

bác bỏ những bản điều trần của Phan Thanh

Giản, Nguyễn Trường Tộ. Cũng trong cùng

hoàn cảnh đó, người Nhật mở mắt đưa người đi

du học cái hay, cái đẹp của Tây phương rồi

đem về áp dụng, kết quả là chỉ sau vài chục

năm, Nhật đã trở thành một cường quốc. Thôi

thì tạm cho là lúc ấy vua tôi hiếm có cơ hội

xuất dương nên không hiểu được chuyện tiên

tiến bên trời tây đi. Lần nầy, cộng sản còn thâm

hơn nên một mặt họ mở cảng để đảng cha, đảnh

con, đảng cháu buôn bán làm giàu thông qua

các công ty quốc doanh và tham nhũng, mặc

khác kiên quyết bế đầu, bưng tai, bịt mắt, khoá

mồm dân chúng để ngu dân cho dể trị. Dân ngu

đâu phải vì bản chất dân Việt mình ngu mà vì

nhà nước không cho học. Một nước mà bị ngu

dân thì chỉ có từ từ suy kiệt chớ hóa rồng sao

nổi? Chắc anh Tám cũng nhớ là trong Việt sử,

người Việt cứ lòng vòng mãi trong cái chu kỳ

giành độc lập rồi suy vi dần vì dân bị khóa

cứng trong cái học từ chương, để rồi mất nước,

rồi lại đổ xương máu giành độc lập. Nay dân

mình lại phải mang cái vòng kim cô Mác Lê thì

làm sao khá nổi? Chỉ có "nhân tai" như vụ Hà

Nội bị lụt chỉ sau một trận mưa lớn vì hệ thống

thoát nước tệ hại, Sài Gòn ngập vì cái mà họ

gọi là "triều cường" hay nói đơn giản là nước

lớn, điều hiếm thấy trước năm 1975, sông Thị

Vãi, chết vì chất thải, và tham nhũng là tiến bộ

mà thôi. Chỉ khi không còn cái vòng kim cô

nào tròng lên đầu, chỉ khi nào có tự do, dân chủ

cho cây khoa học bừng nở thì người Việt mới

mong thoát cảnh đói nghèo, lạc hậu anh Tám

ơi.

Chiếc Vòng Kim Cô

Page 96: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 94

Xuôi Nam

Đêm chưa tàn xuôi nam Dăm ba chuyện luận đàm Xưa, chia tay phân tán Nay, hội ngộ quận cam

Xe đi, lên đỉnh đèo Xanh rì, nắng trong veo Đường xa không thấy mỏi Họp bạn trăm dặm trèo

Nhắc ông thầy, cô bạn Gợi màu phượng, ve vang Người, ba mươi năm cũ Cảnh, bãi trường hè sang

Đây phố! chốn thành đô Quên gánh nợ hải hồ Tay bắt tay rạng rỡ Bằng hữu tình thắm tô

Tôi mời Anh ly nầy Rượu nồng ơn nghĩa vay Không ai đòi phải trả? Thỏa lòng một cơn say

Anh gắp Tôi miếng ăn Vấn đáp, niềm ân cần Tiếng cười pha khúc hát Ta, đồng hương tương lân

Ngày vui rồi cũng qua Ưu tư! lối về nhà Thôi! hè sau sẽ gặp Hai lẻ chín! nào xa? *Tặng hội Thân Hữu Kiên Giang Nam Cali

Mai Em Về! Mai Em về thăm con đường xưa, phố cũ Nhớ nhặt hộ Tôi, vài chiếc lá tàn thu Nhốt nắng vàng phơi nhạt lối sương mù Thâu tiếng sơn ca hót mừng buổi sáng Mai Em về nhắn lời Tôi thăm chúng bạn Kỷ niệm học trò Tôi vẫn còn mang Tấm bảng đen, băng ghế gỗ hộc bàn Từng chổ một bóng hình, Tôi vẫn giữ Mai Em về nhắc lại thời quá khứ Tuổi mộng ngày nào đuổi bướm, hái hoa Đôi ba anh đeo gót nhỏ về nhà Chân cuống quít! loạn nhịp tim, mắc cỡ Mai Em về giữa không gian bỡ ngỡ Trao dùm Tôi tình tự mấy bài thơ Của những chiều mưa khắc khoải đợi chờ Nơi góc chợ, bên giòng sông êm chảy Mai Em về ngắt vài bông cỏ dại Góp làn hương trong gió áo lụa bay Giữ cho Tôi ít bụi đất vướng hài Tôi xin nhé! cả trời quê hương mất Cố Quận

Thơ Cố Quận

Page 97: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 95

Chúc Mừng! Chúc Mừng!

Tác Giả Lê Nam, thứ nam của chị Tạ Xuân Lệ (cựu học sinh Nguyễn Trung Trực - Kiên Giang) và anh

Lê Hữu Phúc và là cháu của thầy Tạ Minh Nhựt,

Đã được trao “một trong những giải thưởng văn chương cao quí nhất trên thế giới”:

DYLAN THOMAS AWARD 2008 của Anh Quốc được công bố tại Luân Đôn, ngày 10/11/2008

Với tác phẩm: “THE BOAT”. HTHKG miền Nam Cali xin gởi lời chúc mừng đến cháu Lê Hữu Nam, chị Tạ Xuân Lệ, anh

Lê Hữu Phúc và thầy Tạ Minh Nhựt. Cầu chúc Lê Hữu Phúc Nam tiếp tục tiến

mạnh trong sự nghiệp văn chương. Ban Quản Trị HTHKG miền Nam California xin được hân hoan chia xẻ niềm vinh dự nầy với cháu Nam, anh chị Phúc-Lệ và thầy Nhựt.

Chắc chắn tác giả Lê Nam và tác phẩm “The Boat” sẽ được tất cả những người yêu

văn chương trên khắp thế giới chào đón và thương mến.

Chúc Mừng Tác Giả Lê Nam

Page 98: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 96

Nhà văn Việt Nam đầu tiên thắng giải Dylan Thomas

Bài sau đây được đăng trên trang web “Đàn Chim Việt” ngày Monday, November 10, 2008.

'Lê Nam là một tác giả xứng đáng'

LONDON - Anh Lê Nam, 29 tuổi, đã trở thành người thứ nhì được giải văn chương Dylan Thomas. Giải này được trao cho tác phẩm viết bằng Anh ngữ và được xem là một trong những giải văn chương lớn nhất trên thế giới.

Lê Nam chào đời tại Việt Nam, theo gia đình vượt biển thoát khoải chế độ Cộng Sản và và lớn lên tại Úc. Tuyển tập truyện ngắn "The Boat" (Chiếc Thuyền) của anh đã được chọn trong sáu tác phẩm được đề cử trong vòng chung kết của giải Dylan Thomas năm nay. Tiền thưởng cho giải này là 60,000 bảng Anh (gần $94,000 Mỹ kim).

Buổi lễ trao giải thưởng được tổ chức vào đêm Thứ Hai, 10 Tháng Mười Một tại Brangwyn Hall, Swansea. Người đầu tiên thắng giải này vào năm 2006 là cô Rachel Tresize từ Rhondda thuộc xứ Wales, Vương Quốc Anh.

Lê Nam đang sống tại New York, nơi mà anh là chủ biên tạp chí văn chương Harvard Review.

Giải Dylan Thomas đón nhận các tác phẩm từ khắp thế giới và thuộc mọi thể loại viết bằng tiếng Anh bởi một tác giả dưới 30 tuổi. Bà Aeronwy, con gái của thi sĩ Dylan Thomas (1914-1953), đã trao giải cho anh Lê Nam.

Nhà văn trẻ gốc Việt nói với đài BBC rằng ban đầu anh cảm thấy nao núng khi nghĩ đến thời gian một tuần mà anh phải sống với năm tác giả khác trong vòng chung kết. Thế nhưng đến khi gặp năm nhà văn trẻ, anh có thêm năm người bạn mà anh nói là sẽ giữ tình thân suốt đời.

"Quả là một tuần điên cuồng," Lê Nam nói trong lúc nhận giải thưởng. "Tôi nghĩ rằng không có gì vui hơn so với ông Barack Obama đắc cử tổng thống Hoa Kỳ. Cám ơn các bạn rất nhiều. Tôi rất sung sướng khi được đứng đây và chia sẻ những giây phút siêu thường với các bạn."

Giải thưởng có nguồn gốc với lịch sử của vùng Swansea, quê hương của thi hào Anh Dyland Thomas và nơi ông sáng tác hầu hết những bài thơ.

Cùng với giải thưởng, trong năm sau, anh Lê Nam sẽ được sống tại trường University of East Angelia, Norwich nơi mà tác giả có ý định viết một tác phẩm mới.

Ông Peter Florence, giám đốc của Hay Festival và chủ tịch ban giám khảo giải Dylan Thomas,

Tác giả Lê Nam

Chúc Mừng Tác Giả Lê Nam

Page 99: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 97

nói rằng "chọn một tác phẩm thắng giải trong một danh sách ngắn với những tác phẩm rất hay" là một điều rất khó khăn.

"Tôi tin rằng Lê Nam là một tác giả xứng đáng với giải Dylan Thomas," ông Florence nói.

"Tác phẩm xuất sắc của Lê Nam cho thấy một tài năng hiếm có, đầy ngạc nhiên trong cả hai tầm vóc của đề tài cũng như phẩm chất của văn chương."

"Lê Nam đương đầu với quá khứ và hoàn cảnh của chính anh cũng như của những người khác với đôi mắt sáng suốt, với sự tập trung của trí thông minh và với cách sử dụng chữ nghĩa tài tình."

"Theo ý kiến của ban giám khảo, Lê Nam là một hiện tượng văn chương, và tôi chờ đợi những tiến triển trong sự nghiệp của anh," ông Florence nói.

Trong năm tác giả cạnh tranh với Lê Nam trong vòng chung kết, có ba người từ Vương quốc Anh, một từ Nam Phi và một từ Ethiopia.

Nữ tài tử Catherine Zeta-Jones của Hollywood và cũng là sứ giả của giải thường Dylan Thomas, nói rằng bà "vui sướng khi biết chúng ta có một người đoạt giải xứng đáng như Lê Nam."

Ông Alun Fred Jones, Bộ Trưởng Văn Hóa Wales nói, "Di sản của Dylan Thomas sống mãi qua giải văn chương Dylan Thomas, giúp những nhà văn trẻ có cơ hội được chiếu sáng và chia sẻ những tác phẩm tuyệt vời của họ."

"Thắng được một giải cao quí như thế này cho thấy một tài năng còn nguyên chất và gây ấn tượng mạnh."

Vào năm 1978, khi Lê Nam mới có ba tháng tuổi, gia đình anh đã vượt biên từ Rạch Giá và trôi giạt đến trại tị nạn ở Malaysia. Cha của Lê Nam từng bị học tập cải tạo dưới chế độ Cộng Sản Việt Nam.

Tuyển tập "The Boat" gồm bảy truyện ngắn với các nhân vật rất đa dạng trong thời gian và không gian khác nhau từ Iowa đến New York, Cartegena đến Hiroshima, Medellin, từ Columbia qua Tehran, Iran, từ Úc đến con thuyền đánh cá vượt biên Việt Nam trôi dạt ở Thái Bình Dương. (h.d.)

Lời hay ý đẹp Trí tuệ không phải là trí tuệ nếu chỉ được rút ra từ sách vở! (Horace)

Chúc Mừng Tác Giả Lê Nam

Page 100: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 98

* Kính tặng các lão tướng Kiên Giang đã khuất .

Nội nghe cái tựa bài không thôi thì bà con mình cũng đã liên tưởng đến những gì xa xôi và cũ mèm. Đúng vậy, chuyện gì cũng phải có cũ và mới, xưa và naỵ Không có lớp tiền bối, lão tướng thì không có lớp hậu bối và trung niên. Sao mà giống kiếm hiệp, chuyện chưởng của Kim Dung qúa vậy ta. Gì mà tiền bối rồi hậu bối, rắc rối bỏ mẹ đi thôi, cho tui xin màu mè một chút để nói về các lão tướng lừng danh một thời của làng đá banh xứ Kiên Giang của mình. Không, của bà con mình mới phải Tui chỉ nói theo sự hiểu biết non nớt của một thằng bé con mê đá banh, theo anh em bè bạn mà chui lổ chó vào xem chùa. Thường là chỉ coi được có hiệp hai mà thôi. Ngồi viết mà hồi tưởng lại vẫn còn nghe văng vẳng đâu đây tiếng kèn giúp vui của đội kèn quân nhạc tỉnh. Đa số là quân nhân ở thị xã, trú ngụ gần sân banh, nên nơi nầy được gọi là xóm trại kèn. Từ xa mà mỗi lần đi coi đá banh nghe tiếng kèn là bọn tui co giò chạy thục mạng luôn. Không phải vì ham mà vì tiếng kèn đó nó thôi thúc lòng mình thế nào đó

mà tui không diễn tả được. Ma quái mảnh liệt, cuốn hút, rộn ràng, phấn khởi, từ nào cho đúng bây giờ?. Người lính khi ra trận nghe tiếng kèn thúc quân còn có động cơ là xung phong để nhào lên ăn thua đủ với quân thù. Còn bọn cắc ké tui có ... cái gì để mà chạy muốn sút quần luôn? Đâu có bị chó rượt khi đi ăn cắp ổi đâu nào. Có trời mà biết được vì sao, vì sao mà ta chạy. Thú thật bây giờ mà có dịp về quê nhà coi được một trận đá banh cho ra hồn. Có ban quân nhạc, dàn kèn đồng, trống thùng thùng, chắc là tui cũng chạy như bay như cái thời còn con nít của bốn mươi năm về trước. Tiếc là bây giờ không còn ban quân nhạc nữa Những nhạc công ngay xưa đã qui tiên hết rồị Ban nhạc bây giờ cũng có mà là ban nhạc do cháu quàng khăn đỏ trình diễn, thì thử hỏi chơi sao cho ra hồn ? Cứ chơi " Bác cùng chúng cháu hành quân " hay " Như có ... trong nhà thương chợ Quán " thì kẹt cho anh em cầu thủ qúa. Sân vận động cũng không còn nơi bãi biển cũ nữa mà đã dời về gần An Hòa, trên đường đi Rạch Sỏị Nơi đây trước là khu đầm lầy đất trống. Sân qúa xa chơ, giữa đồng trống mênh mông, bất tiện trăm bề. Sân cũ ngày xưa rất là lý tưởng về mọi mặt. Mình cũng phải công nhận cho dù thực dân Pháp tạo chiến tranh cho nước mình thật. Nhưng cách thức xây dựng một thành phố rất là hài hòa giữa thiên nhiên và con người. Những địa điểm xây cất về sinh hoạt chính trị, xã hội, giáo dục và văn hóa không chê trách vào đâu được. Tui lớn lên thì mọi tiện nghi đã có sẵn rồi chỉ hưởng mà thôi (Tui cũng có một ước mơ là trong số bà con lớn tuổi của mình, có ai đó biết nhiều về Rách Giá xưa xin viết lại một quyển sách, để làm tài liệu cho con cháu về sau Tiếc là thầy Quang (Nguyễn Vĩnh Thanh Vân) đã mất, không ai tiếp nối vấn đề nàỵ) ************ Thôi cho tui xin trở lại chuyện của mấy tay lão tướng của tui khi tui còn đang đầu trần, chân đất đá banh với chúng bạn những ngày mưa nắng bất kể thời gian thì các lão tướng của tui cũng tung hoành ngang dọc khắp sân cỏ của miền Hậu Giang. Những thành tích cũng như những cái tên mà sau này tui được nghe nhắc

VVaanngg BBóónngg MMỘỘTT TThhờờii F.M Đầu Bạc

Vang Bóng Một Thời

Page 101: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 99

hoài bởi bạn bè và con cháu của những tay cự phách đó. Xóm nhà thờ chính từ cầu Sông Kiên đi vào là sào huyệt hay còn là cái nôi đá banh của tỉnh nhà. Cậu ba Phước, chú Tư lùn, chú ba Chánh, chú sáu Giàu, cậu tám Tèo, anh mười Nính. Tui thì không có cơ duyên được nhìn thấy nhưng nghe nói không cũng đã rồi, nhứt là ở cái tuổi mới lớn còn rất là hăng máu gà, luôn luôn lúc nào chân cẵng cũng ngứa ngáỵ Cộng với giấc mơ một ngày nào đó được khoát lên mình bộ đồ đá banh của tỉnh nhà thì còn gì bằng nữa. Khi biến cố Tết Mậu Thân xảy ra, thì sân banh đã bị trưng dụng làm căn cứ pháo binh. Các cầu thủ tỉnh phải qua sân trường Nguyễn Trung Trực để tập dợt, thằng tui cũng tập tành chơi banh và dợt ké với họ khi có dịp. Còn không thì đội banh trong lớp của tụi tui và bạn bè cùng xóm, kéo nhau đi đá túi bụi ở những nơi nào có đất trống, ra ngoài đồng, hẹn ở những chành lúa sân xi măng nóng nung người giữa trời nắng chang chang.Nơi nào cũng có thể là sân banh cả, miễn làm sao có nơi để vận động chân tay là bọn tui chẳng từ nan. Tìm đâu cho ra một sân bóng đúng nghĩa khi mà chiến tranh mới vừa vào tỉnh lỵ. Giai đoạn này và lớn dần theo năm tháng, tụi tui cũng hình thành được những đội banh của từng khu vực. Xóm nhà thờ có Liêm lé, Khương, Thiện gạo, Trọng, Ba gà, Hảị Bên xóm biển thì có anh em nhà tư Song , Xuồng, năm Phải, Sáu lé, Thân, Bé chân lư, Bích, Quang, Hoàng, Thái Xóm Kèn (Trại Gia Binh ) thì có đội banh Thái Cực Đạo của võ sư Danh Mây, đa số là lính, nên cứ đá trận nào là cũng có màn... biểu diễn võ thuật , phục vụ bà con không tốn tiền. Trong số lính này có Châu Đực không phải là.... lính thiệt, nhưng vì có tướng tá ngon lành và biết đá banh nên được ưu tiên vào đội. Xóm trường Nguyễn thì có thằng tui và Vân cửu chỉ, Bình trắng, Sự, Hùng bàn banh bong, Tỉ lớn, Cót. Tụi tui thì quần với nhau theo đội của hạng cá kèo khu phố, chứ nào dám nghinh chiến với mấy anh đội tỉnh đâu. Mưa thì đá theo mưa, quần lầy lội một góc sân gần bên trường Lâm Quang Ky. Nắng thì kéo nhau ra đồng mà ăn thua đủ. Vui nhứt là khi lúa đã gặt xong , còn trơ gốc rạ, mấy chục

mạng kiếm cây tràm dựng cột gôn làm khung thành mà tỉ thí, tranh tài cao thấp. Mãi mê đá mà quên cả đường về. Cơm cha áo mẹ đã có sẵn rồi, chỉ chờ về đút cái mặt vô nghe bà già chửi vài câu rồi cũng huề vốn. Tối rình rình lại kề bên nói nhỏ, má ơi áo con bị rách rồi. Lại một trận chửi nữa, thằng tui cong giò chạy mất. Để bây giờ làm sao mà tui và bạn tìm được những giây phút đó nữa. Sau năm 70, đã có sân trở lại, cầu thủ tỉnh trở về sân cũ để dợt. Sân trường bọn tui có chỗ để tung hoành trong những giờ không học hoặc cuối tuần. Nghĩ lại mà thương cho tuổi trẻ của tụi tui ngày xưa. Chả có ai ngó ngàng và chăm sóc đúng mực cho cái đám trẻ được gọi là tương lai của đất nước. Hay là thời của bọn tui là nhầm thời ly loạn, nên lo để làm gì? Sân trường học thì khi vào đá cũng bị thầy la hét om trời vì ồn ào. Thiếu hẳn một sân chơi đúng nghĩa. Dù rằng trường có thể xin ngân sách mà mua đất lấp hai cái hồ bên hông trường là bọn học sinh tụi tui có nơi mà rèn luyện thân thể, còn hơn là để chúng nó làm bạn với " Phù Dung Tiên Cô". Trong cái khó khăn đó, nhưng cũng vì lòng đam mê trái banh mà đám học trò trường Nguyễn của tụi tui cũng cố gắng tập dợt mà thành danh sau này về các bộ môn thể thao. Bây giờ ở xứ người thấy trường học và sân bãi của trường người ta mà thầm ao ước, phải chi, phải chi, nghe mà đứt từng đoạn ruột. Khi lần lượt Bình và Liêm vào tuyển tỉnh với những lớp đàn anh trước đó như : chú Toán rổ, Tải, ba Thang, tám Tèo, sáu Dzu, Danh Ky, Châu, Tài đô, Tô Đảnh, Tô Điền, Bé chân lư thì dân lão tướng đã lần lượt treo giày vì tuổi tác và công ăn việc làm. Dù sao thì đám con cháu và đàn em cũng đủ sức gánh vác trách nhiệm. Họ cũng không phụ lòng các bậc tiền bối về kinh nghiệm trận mạc, về lối chơi đầy sức sáng tạo, trọng tinh thần thượng võ. Đá bay bướm, đẹp mắt đủ sức để các đội banh bạn không dám xem thường. Một thủ môn Tải trong khung thành là đủ bảo đãm các trung phong đôi bạn ê càng vì sự dũng cảm và khéo léo. Tui thời gian này cũng đã lớn khôn và có coi được hầu hết các trận của đàn anh mình đá nhờ đi xách giày cho Bình trắng. Giai đoạn này phong trào đá

Vang Bóng Một Thời

Page 102: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 100

banh đã hồi sinh, dù chiến cuộc vẫn còn lan tràn khắp cả nước. Đánh nhau thì ngoài trận mạc, còn đá nhau thì trên sân cỏ. Những giải thể thao cấp khu cho tỉnh và trường học cũng theo đó mà thành hình. Lúc này thì cái đám cầu thủ nhí của trường cũng đã trưởng thành. Tỉnh tuyển cầu thủ các trường như: Phó Điều, Thanh Bình, Lâm Quang Ky, Nguyễn Trung Trực đại diện mà đi thi đấu giải ở Ba Xuyên. Đám tụi tui hầu hết đã quen nhau như : Liêm, Thái, Bình, Bích, Thiện, Thân, Hải, Tần, Tiển, Quang, Hỉ, Long, Dũng, Sự, Tất, Việt Thanh, Bình và một số bên văn nghệ mà giờ tui đã không còn nhớ những ai. Ba mươi sáu năm rồi bà con ạ. Thêm một đợt sau nữa dành cho tuyển tỉnh tui không có tham dự, chỉ có Khương thi đấu môn chạy mười ngàn thước và tiếp sức 400 thước với Bình, Liêm, Danh Kỵ Sau mùa hè đỏ lửa thì tui và Khương cùng Thân, Bích, Thiện, Châu Đực, Hải, Sơn bầu, được gọi vào phòng hờ cho đàn anh ở tuyển tỉnh. Lúc này thì giấc mộng thời ... con nít của tui đã trở thành sự thật. Trời ơi còn gì le lói hơn nữa nè. Má ơi má, vậy là má hết chửi con rồi đó. Nhưng bù lại chỉ có tiếng mà không có miếng. Đâu có tiền bạc gì đâu. Giày thì được phát không, khi đi thi đấu ở tỉnh bạn thì được phát tiền để xài không đủ thấm vào đâu. Còn nếu đá ở sân nhà thì tối đó được nhậu ở nhà hàng, xong là hết chuyện. Bị thương tật thì cứ kiếm thầy thuốc Nam mà băng bó. Không hết thì tự giải nghệ. Nơi tỉnh lẻ thì đâu rành rọt về trật gân cốt, lọi giò mà mỗ xẻ. Đâu như đá banh bây giờ nếu được tuyển là có tiền đó Má à. Thời nào cũng có cái giá của thời đó. Con sinh ra bất phùng thời đành chịu số phận vậy thôi, mà đâu nào phải riêng gì con đâu. Nhớ hồi đó, tối ngày đi học về , ăn cơm xong là ôm trái banh , xách đít đi mất biệt, tối mờ tối mịt mới về , quần áo thì đẫm mồ hôi, đầu thì khét lẹt mùi nắng cháy. Chơi vì ham mê chớ có lợi lộc gì đâu. Bà già cứ rủa hoài: Đá đi, đá cho lọi giò, lọi cẵng, rồi về báo tao. Má ơi! Má, con giờ không còn báo Má nữa, mà giờ con báo ... vợ con. Năm tháng đam mê thời tuổi trẻ, hậu qủa bây giờ con vẫn còn ... lọi giò, chưa có giờ

mà đi mỗ được. Một lần đó sửa soạn lên bàn mỗ, nhà thương coi lại trục trặc giấy tờ gì đó, đuổi cổ con về. Giận đời để vậy luôn, cuối tuần vì ghiền, vì bởi giòng máu thể thao vẫn còn luân lưu trong huyết quản nên mang cái giò lọi đó con vẫn đi đá đều đều. Bây giờ người rủa con không phải là má nữa, mà là... vợ con. Nó cứ cằn nhằn con hoài, Nhà cửa không lo chùi rửa, dọn dẹp cứ lo đi đá hoài. Con hỏi nhỏ lại nó: Không đá sân lớn, làm sao có sức đá sân nhỏ. Em muốn anh đá banh hay về Việt Nam đá gà.... móng đỏ Khi nước mất nhà tan, phim đứt bóng thì là lúc đàn anh của tụi tui cũng bị cấm đá. Lớp đi cải tạo, lớp về quê đuổi gà cho vợ, vì đa số là quân nhân, công chức. Kẻ chiến thắng không muốn thấy kẻ chiến bại nhởn nhơ mà đi đá banh, cho nên tất cả phải khăn gói về U Minh trồng tràm. Trong khi các tỉnh khác ít gì thì lớp đàn anh ở những nơi đó cũng còn đá cầm chừng, để dìu dắt cho đám đàn em cứng cáp mà so giầy với bàn dân thiên hạ Lãnh đạo người ta còn có tầm nhìn xa trông rộng, còn của mình thì rất ư là... sắt máu. Thù từ muôn kiếp nào, cứ muốn hành hạ bọn " Nguỵ" ở tỉnh thành cho bỏ ghét thì phải. Bọn tụi tui mất đám đàn anh đó như rắn mất đầu, chơi vơi, hụt hẫng một thời gian. Nhưng rồi cũng phải cố gắng mà thôi. Còn bao nhiêu thì chơi bấy nhiêu, lớn lo cho nhỏ, tự đùm bọc nhau mà tạo lại thanh danh cho tỉnh nhà. Cũng nhờ trời độ và lòng thương yêu của bà con khuyến khích, thăm nom, tụi nhỏ tui cũng đã làm tròn được trách nhiệm nặng nề đó. Trận đầu tiên mà thế hệ vàng của tụi tui thử lửa là trận cầu tứ hùng Tết năm 75 ở sân Châu Đốc. Người hướng dẫn là lão tướng kỳ cựu còn sót lại chú sáu Giàu ( tục gọi Hũ Hèm) vì buồn đời mà... nhậu tới bến luôn. Lớn nhứt đám là Thái, Bình cao ở Minh Lương còn lại tụi tui cùng trang lứa với nhau như: Thiện, Bích, Thân, Sơn bầu của đội Sông Kiên tỉnh. Khương, Đực , Be lùn, Thủ, Quang, Hoàng không biết vì ma nhập, tự ái dâng trào hay vì đã vào con đường cùng không lối thóat. Chúng tôi muốn phản kháng, muốn chứng minh cho cách mạng thấy bọn Ngụy thành phố chúng tôi không phải là

Vang Bóng Một Thời Vang Bóng Một Thời

Page 103: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 101

bọn người mà họ vẫn nhìn với ánh mắt khinh bĩ của kẻ chiến thắng. Trước một đối thủ Vĩnh Long hơn hẳn về tuổi tác và kinh nghiệm trận mạc, vì là cùng thời với đám đàn anh của tụi này không thôi, tụi tui cũng khớp lắm chứ chơi sao. Vậy rồi mà càng đá càng hay, như lên cơn đồng. Khương và Đực trong một chiều sung sức đã ngăn chận hầu hết các đường banh của trung phong đội bạn. Thủ môn Bình cao như con vượn trong khung thành cũng đã vất vả với bao cú sút xà mặt đất. Chân tay thì trầy trụa tùm lum chỗ. Sơn bầu và Be lùn chống cự hai bên cánh cũng mịt mờ... khói bụi vì là sân cát. Thái, Thiện, Thân lo tiếp ứng đạn dược cho thằng tui và Bích, Thủ cũng không lo nỗi vì sức người có hạng. Đội bạn thì chỉ muốn ăn tươi nuốt sống và quyết làm gỏi tụi gà non... háo đá như tụi tui. Đá hoài mà không ăn nổi thì đôi lúc tưởng xém chết vì khinh thường tụi nàỵ Tui và Bích đôi lúc tưởng đã làm nên chuyện để đời nhưng vì non tay nghề không ghi bàn được. Dù sao trong trận đó đám gà non Kiên Giang được sự ủng hộ mạnh mẽ của khán giả Châu Đốc dành cho bằng lối chơi lăn xả, cùi không sợ lở, điếc không sợ súng và đầy tinh thần thể thao, đẹp mắt, cống hiến mà tụi tui mới được hân hạnh đó chứ chơi sao. Trận kế tiếp đành thúc thủ với đội chủ nhà Châu Đốc với tỉ số nhẹ nhàng 1-0. Vì đã coi tụi tui đá một trận sống chết với Vĩnh Long, nên đội chủ nhà không dám xem thường. Bích và thằng tui bị hậu vẹ^ đội bạn săn sóc, bám sát rất là kỷ lưỡng. Nhờ vậy mà áp lực lên khung thành với Bình cao cũng bớt đi được phần nàọ Nghĩa là đội bạn không dám dồn ép tấn công nhiều qúa, sợ cú " Hồi Mã Thương " mà tụi tui đã giăng ra. Đôi khi Bích hoặc tui đua tốc độ tay đôi với hậu vệ phe địch và lắm phen địch cũng toát mồ hôi hột. Thua nhưng mà không buồn, vẫn tự hào, nở mặt mày với bà con ủng hộ vì đã làm hết sức mình. Cầu thủ phòng hờ đếm trên đầu ngón tay và thiếu bản lỉnh. Biết làm sao được bây giờ khi đàn anh mình còn nằm trong tù cải tạo, còn đang lao động khổ sai ở thứ Bảy Kinh Làng. Làm gì được bây giờ khi mà quyền quyết định nằm trong tay của kẻ chiến thắng. Sau những trận thư hùng đó thì kinh nghiệm trận mạc đã

dạy cho tụi tui nên người. Thêm vào đó sau này được tăng cường thêm một số đàn anh nữa như: Liêm lé, Bình trắng, Hiệp lùa nên đội đã gây được tiếng vang như xưa. Các đội bạn đã không còn dám khinh thường cái đám gà non... có cựa của Rạch Giá nữa. Lúc này tụi tui được mời đi thi đấu thường xuyên ở các tỉnh bạn. Bởi một lẻ đám này trẻ nhưng chơi đẹp mắt, qủa cảm đầy tinh thần thượng võ, thắng không kêu, bại cũng không nản. Đá tới quên đường về, đá cho khô sầu máu lệ. Lúc này thì chính thức tụi tui đã thay thế hoàn toàn vai trò của đám đàn anh thuở trước, mà vì thời cuộc đã phải buông tay gác kiếm, buột chân treo giầy vì lo sinh kế gia đình sau khi được tha về. Tụi tui đá cũng vì một phần sợ phải đi nghĩa vụ quân sự. Thời điểm của những năm 77 rộn lên phong trào đá banh nên tụi tui cũng lên chân cẵng. Đám đàn em nhỏ tấn lên sau này cũng thuộc loại thế hệ vàng...đặc chứ không phải tay vừa. Nhìn thấy tụi nó đá mà tiền bối lão tướng, đàn anh hết thời và đương thời cũng phải cúi đầu bái phục. Thầm nói nhỏ với nhau rằng tương lai của nền túc cầu Kiên Giang rất là rạng rỡ, sáng ngời. Thế hệ của những Thiện cà phê, Thiện vồ, Lợi, Khanh, Đạt, Tuấn,Tử, Mỹ, Phong lù, Phong chệt, Dũng c. Bin, Cỏn, Hùng xà mâu,Tỉ lũi. Nhìn thấy tụi nó đá một trận để đời với đội trẻ của ngôi sao Châu Đốc mới cảm nhận được cái tinh hoa đang hồi nở rộ. Người khó tính nhứt cũng phải hết lời khen ngợi và đám lớn tụi tui cũng phải ganh tị với tụi nhỏ nữa kìa. Vậy đó mà có ai ngờ đâu, theo lời của Bác mà chúng nó giã từ không thương tiếc, lần lượt , lần lượt mà trôi ra biển lớn. Rồi xảy đàn, tan nghé. Anh em tứ tán, quê nhà tang thương. Đám nhỏ nữa không đủ sức gánh vác trách nhiệm nặng nề của đám đàn anh bỏ lại mà tìm quên vào men rượu, quên đời. Đội Kiên Giang đã từ từ đi vào quên lãng. Một thời cũng đã qua. Bây giờ nơi quê nhà cầu thủ đại diện là lính đánh thuê của lưu dân tứ xứ. Không còn là gà nòi rặc ròng của Kiên Giang nữa. Sân bãi thì không có, cầu thủ thì không còn đam mê, lớp trẻ bây giờ mê đá... gà móng đỏ hơn là mê qủa banh da ngày trước. Tấc đất là tấc vàng, thể thao là đồ bỏ. Nhảy đầm, hút sách, chơi bời

Vang Bóng Một Thời Vang Bóng Một Thời

Page 104: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 102

mới là mốt của trai thời đại, phải không bạn. Những thằng già còn lao đầu vào em tơ mơn mởn thì trách gì ai bây giờ. Buồn ! Kiên Giang tôi bây giờ ở nơi đâu . Đang lặn hụp ở bảng 3, bảng 4 gì đó của cả nước. Nhìn lại An Giang, Cần Thơ, Vĩnh Long, Đồng Tháp đang tranh tài ở đỉnh cao của của chuyên nghiệp. Làm sao bây giờ hở ông bầu Nghiêm, chánh sở thể thao tỉnh. Xứ mình đâu có nghèo, dân mình đâu có tệ với đá banh. Mà sao tỉnh không có một đội cho ra hồn, một sân bãi hoành tráng. Ước gì cao sang như Hoàng Anh Gia Lai của bầu Đức đâu. Buồn, hết đời còn lại của thằng tui là nỗi buồn không nói nên lời được. Thôi đành nhắm mắt mà mang xuống mồ tâm nguyện của một kẻ sinh bất phùng thờị. Bao lâu nữa tỉnh mình mới có được một thời vàng son trong qúa khứ. Chỉ còn lại như trong chuyện cổ tích mà thôi ! Một thời vang bóng. Ôi! Kiên Giang, một thời vang bóng. Lối xưa xe ngựa, hồn thu thảo Nền cũ lâu đài, bóng tịch dương…(*) F.M. Đầu Bạc

(*) Bà Huyện Thanh Quan

Tương Tư

Gặp gỡ cô em ở giữa làng Ra về bỗng thấy nỗi buồn mang Hoang vu trước cửa trăng cười cợt Lạnh lẽobêm rèm gió khóc than Điện Quảng bao giờ chân ghé lại Cung Hằng mấy thuở bóng lần sang Đành thôi chú Cuội mơ tròn kiếp Ấp ủ tình riêng héo úa vàng Yên Hà

Vang Bóng Một Thời

Page 105: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 103

Nhập đề: Hàng năm Tết về người ta không quên lịch sử Việt Nam có chiến thắng ngoại xâm của vua Quang Trung nhân mùa Xuân Kỷ Dậu oanh liệt vào năm 1789. Trong binh pháp ngày xưa, người dân dùng võ thuật và mưu trí gìn giữ bờ cõi. Bởi vậy khi các em nhỏ hỏi tôi là võ học Việt Nam có từ bao giờ, và trong phạm vi võ đường Kienando thì bài viết này cố gắng biên đôi dòng gợi ý cho các em một khái niệm, có thể không đầy đủ, nhưng chỉ là bước đầu giúp các em chút nào ý tưởng khi khoác võ phục và hãnh diện vì mình học võ Việt bên cạnh càc môn sinh từ những quốc gia, những nguồn gốc khác. Võ thuật hay võ học bắt nguồn vì lý do gì nếu không phải là để sinh tồn trước thiên nhiên, con người có thể tự vệ chống lại những hoàn cảnh nguy khốn đe dọa sự an toàn cho con người. Rồi từ đó con người tạo ra những phương thức phòng vệ, những chiêu thức chiến đấu căn bản của loài người được triển khai ra, sau này những bài bản được hệ thống hóa trở nên quy củ hơn. Khi xã hội được hình thành quy củ thì võ thuật cần thiết cho con người lấy võ bảo vệ trật tự xã hội và bảo vệ giang sơn. A/ Việt Nam với Quốc Tổ Hùng Vương: Với tổ tiên của chúng ta là Quốc Tổ Hùng Vương., mà hằng năm nhớ đến tổ tiên có công dựng nước, chúng ta làm lễ tri ân và tưởng nhớ. Những buổi lễ như vậy thường kèm theo những màn võ thuật Việt Nam, vì chính nhờ võ thuật như phương cách giúp đỡ chúng ta duy trì và mở mang xứ sở từ thuở xa xưa. Theo triết gia Kim Định kể về lễ giỗ tổ Hùng Vương thì Ngày giỗ Tổ của Việt Nam có thể

gọi được là ngày sinh nhật của con người mà Hùng Vương là một điển hình, một mẫu mực cổ sơ tức một mô thức phổ biến của con người Ðại Ngã Tâm Linh được Việt Nho quan niệm như là "nơi quy tụ đức của Trời cùng Ðất", “nhân giả kỳ thiên địa chi đức”, có ý nghĩa nói là một vật lưỡng thể sống do cả hai yếu tố: tâm lẫn vật. Vì thế nên vua Hùng Vương được sinh ra từ mẹ Tiên và cha Rồng tức là đức Trời Ðất đã bao hàm ý nghĩa là ngay từ trong thân mẫu. Ðến ngày sinh thì được an định vào mồng 10 tháng 3 cùng một ý đất trời lưỡng hợp vì mồng mười là thập thiên can chỉ đức trời, còn tháng ba là cung dần, chỉ đức đất. Tại sao lại lấy cung dần? Thưa dần là con vật mạnh nhất trong thập nhị địa chi, nên có tên là Hùng cùng loại dần đều hàm ngụ sức mạnh vô biên vì bao quát được cả đức trời lẫn đất, nhờ đó mà vượt được hai đợt xiềng xích thường trói buộc tâm trạng con người được chỉ thị bằng cưỡng hành và lợi hành để vươn tới đợt an hành thuộc tâm linh, tức vượt đến giai đoạn mà con người không còn làm vì sợ trời đánh thánh vật, hay vì trục lợi cầu danh mà thấy đáng làm thì làm, đó là đợt độc lập tâm linh. Đầu năm nay (2008) Hội Cao Niên Á Mỹ tại niền Nam California đã tổ chức lễ Giỗ Tổ Hùng Vương thật trọng thể. Môn phái Kienando cùng vài môn phái bạn được Hội mời tham dự biểu diễn võ thuật. Trong tinh thần "Uống nước nhớ nguồn", các võ sinh trẻ Kienando được học hỏi về lịch sử lập quốc của tổ tiên và văn hóa cổ truyền. Ngược dòng thời gian vào những năm 257-207 BC (trước Tây lịch), vua Hùng Vương thứ 18

Tản mạn về võ thuật và Kienando

Việt Hải * Hoàng Nam

Tản Mạn về Võ Thuật và Kienando

Page 106: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 104

bị Thục Phán An Dương Vương cướp ngôi và đổi tên nước Văn Lang thành nưóc Âu Lạc. Lãnh thổ nước ta dưới thời Thục Phán đã mở rộng lên phía Bắc gồm một phần đất Tượng Quận của tỉnh Quảng Tây (nay thuộc xứ Tàu). Những chứng tích lịch sử vẫn còn lưu lại. Ví dụ tại tỉnh Phúc Yên (Bắc Việt) vẫn còn di tích thành Cổ Loa đã được xây dựng dưới thời An Dương Vương, một công trình xây cất mang những nét đặc thù cổ kính và quân sự. B/ Càc triều đại lịch sử nổi bật về võ học: Đến cuối đời vua Hùng-vương, ở huyện Từ-liêm, quận Giao Chỉ có một người tên là Lý-Thân, ông có thân hình to lớn, vạm vỡ và mạnh khỏe phi thường. Lý Thân giỏi võ thuật. Khi vua Tàu là Tần Thủy-Hoàng muốn xâm chiếm nước Âu-lạc. Vua ta là An Dương Vương phải cho Lý Thân sang Tàu cầu hòa. Thấy Lý Thân to lớn khỏe mạnh, lại rất tài giỏi võ nghệ, Vua Tần cho đấu với các vệ sĩ Tàu. Lý Thân vung chiêu lần lượt đánh ngã từng địch thủ trước sự chứng kiến của vua Tần. Tần Thủy Hoàng ngưỡng mộ tài nghệ của Lý Thân, và ra lệnh giữ Lý Thân lại để phong chức trấn giữ vùng đất Lâm Thao. Nhờ tài năng, sức mạnh và thân hình cao lớn, Lý Thân đã khiến cho rợ Hung Nô phương Bắc khiếp sợ không dám đến quấy nhiễu. Vua Tần phong cho Lý Thân làm Vạn Tín Hầu. Vì xa quê hương, nhớ cố quốc nên Lý Thân xin trở về nước Âu Lạc. Khi vắng bóng Lý Thân, rợ Hung Nô lại kéo đến quấy nhiễu biên cương nhà Tần. Tần Thủy Hoàng liền khẩn triệu Lý Thân sang, nhưng kỳ này Lý Thân không muốn sang đất Tàu nữa. Triều đình An Dương Vvương phải trả lời là Lý Thân đã chết. Vua Tần thương tiếc, nên cho đúc tượng Lý Thân bằng đồng và ban hiệu là Lý Ông Trọng. Khi đẩy tượng này ra biên-ải, rợ Hung Nô khiếp vía khi trông thấy tượng đồng, lầm tưởng là Lý Thân còn sống nên bỏ chạy rút quân về. Câu chuyện này cho thấy người Việt giỏi võ nên vị vua nổi tiếng của Tàu phải cậy nhờ đến. Lịch sử Việt Nam đã ghi nhận danh nhân Lý Ông Trọng đã góp công giúp Tần

Vương đánh đuổi được rợ Hung Nô, mãi cho tới khi nhà Tần bị nhà Hán tiêu diệt. Sau khi Triệu Đà là một quan úy ở Quận Nam Hải, đã dùng mưu mô cho con trai là Trọng Thủy sánh duyên cùng Mỵ Châu con gái của An Dương Vương, đã đánh tráo nỏ Thần Kim Qui và đem quân sang đánh An Dương Vương cướp được ngôi. Rồi sáp nhập Nam Hải và Hợp Phối (tức thuộc Quảng Đông ngày nay) vào Âu Lạc lập nên một nước tự chủ và đặt tên nước là Nam Việt. Trị vì truyền ngôi được 5 đời cho đến năm 111 BC trước Tây lịch, nhà Hán bên Tàu đem quân đánh chiếm Nam Việt, cải tên nước Nam Việt thành Giao Chỉ Bộ (tức Giao Châu) đặt quan cai trị như là một quận của nước Trung Hoa. Nước ta đã lâm vào cảnh ngoại thuộc. Ôn lại từ ngày Hồng Bàng lập quốc cho đến nay, nước Việt Nam đã có gần năm ngàn năm lịch sử, tính từ năm Nhâm Tuất 2879 trước Công Nguyên, trải qua mười tám đời vua Hùng Vương cho đến các triều đại Ngô, Đinh, Lê, Lý Trần, Nguyễn,... nước Việt Nam đã chịu nhiều nỗi thăng trầm lịch sử của các thời thịnh trị, cũng như bị trị và loạn lạc để ông cha ta vẫn giữ vững đất nước, tự vệ chống ngoại xâm phương Bắc và mở mang bờ cõi lấn chiếm về phương Nam, tổ tiên ta đã khôn khéo phối hợp các tài năng văn ôn võ luyện của các tướng sĩ, nói đến võ luyện thì những tinh hoa võ xưa đó cũng đã ảnh hưởng đến bao đời sau này. Trong kho tàng thi phú người ta nhớ câu thơ: "Văn quan cầm bút an thiên hạ, Võ tướng đề đao định thái bình" Triều đình Việt Nam vốn tuyển những sĩ phu giỏi văn hoặc võ, hay cả hai cho mẫu người lý tưởng. Gìn giữ được dãy sơn hà gấm vóc, thì điều này chứng tỏ rằng người dân trong xã hội xa xưa chẳng những học văn mà còn chú trọng đến việc rèn luyện võ thuật để chống giặc ngoại xâm, dẹp nội loạn, nhằm mang lại thanh bình cho xứ sở. Xét về những giai đoạn lịch sử tranh

Tản Mạn về Võ Thuật và Kienando

Page 107: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 105

đấu của dân tộc Việt Nam thì nền võ học đã đóng một vai trò hệ trọng mà phần trên đã đề cập đến, nên ta thấy phần nhiều những vị anh hùng dân tộc đều xuất thân từ giới võ học, đã tiên phong mang tài thao lược võ dũng và võ trí để góp công vào cuộc lập quốc và kiến quốc. Vào năm 542, Lý Bôn, một vị anh hùng dân tộc đã đứng lên đánh đuổi quân Tàu để làm vua, dựng nên nghiệp nhà Tiền Lý. Đến năm 602, Lý Phật Tử thuộc hậu Lý Nam Đế vì thế yếu nên xin hàng phục vua nhà Tùy. Kể từ đó, Giao Châu lại lệ thuộc nước Trung Hoa lần thứ ba. Mãi cho đến năm 939 sau Công Nguyên, người Việt mới dành lại được quyền tự chủ. Vào thế kỷ thứ hai thì nền văn minh Việt Nam chịu ảnh hưởng của Tam giáo quan trọng của Đông phương là Phật, Khổng, và Lão giáo, nên nền võ học từ Ấn Độ và Trung Hoa cũng được các vị thiền sư, đạo sĩ mang đến từ khai quốc gia to lớn và lâu đời này, qua hai con đường thủy và đường bộ được các sách ghi nhận lại như sau: Vì những lần binh biến ở xứ Tàu thì các đạo sĩ Tàu chạy sang đất Giao Châu (Bắc Việt Nam) để lánh nạn vì năm 189 sau Công Nguyên, khi vua Hán Linh đế mất, nước Tàu lâm vào hoàn cảnh loạn lạc. Dịp này có rất nhiều vị đạo sĩ giỏi võ công cũng như những lý thuyết lý tôn giáo như đạo Khổng và Lão vào lối sống dân gian của xã hội đại chúng. Trong số các đạo sĩ phải nói đến ngài Mâu Bác (Meou-Po) rất tinh thông uyên bác về tam giáo, cuối đời thì ngài quyết định đi tu, phát tâm theo Phật giáo. Ngoài nhánh từ Trung Hoa thì nhánh do các vị thiền sư Ấn Độ sang đất Giao Châu (Bắc Việt Nam) để truyền bá đạo Phật, hoặc có một số ghé ngang qua Giao Châu, trên đường du hành sang Trung Hoa vào thế kỷ thứ ba. Trong số các vị thiền sư Ấn Độ nổi bật được ghi nhận như ngài Chí Cương Lương (Tche-Kiang Leang), Khương Tăng Hội (K'ang Seng Houei), và Ma Ha Kỳ Vực (Marjivaka ha La Jivaka). Vào năm 247, vua Ngô Tôn Quyền thấy ngài Khương Tăng Hội thi triển nhiều phép lạ đem lòng tín phục và xây chùa ở thành Kiến Nghiệp (Nam Kinh bây giờ) để ngài tu trì và giảng dạy

Mùa Xuân Tin Tưởng

Đây Ca Li đang giữa trời mùa đông

Tuyết rơi đồi núi, lạnh cả lòng

Thương về Việt Nam, sao thương quá

Tôi vẫn nghe vang điệu nhạc Xuân hồng

Dù Việt Nam đang chìm trong tăm tối

Dân miền Nam đang đọa đày chết đói

Lũ yêu tinh đã hiện nguyên hình

Tôi vẫn tin vào ngày mai chói lọi . . .

Cho dù tôi sống kiếp lưu đày

Cả tháng ngày nhớ cội thương cây

Con đường về chông gai thăm thẳm

Tôi vẫn tin sẽ có một ngày

Sẽ có một ngày vùng lên đứng dậy

Giòng giống Lý, Lê, Trần, Nguyễn, thuở nào

Rừng ngọn Cờ Vàng phất phới bay cao

Nam, Bắc kết tình Tự do, no ấm Kỹ niệm mùa xuân Kỷ Sửu 2009 14 năm xa xứ

Dr. Phương Anh

Tản Mạn về Võ Thuật và Kienando

Page 108: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 106

Phật học. Trong sách "Cao Tăng Truyện" có ghi nhận là ngài Ma Ha Kỳ Vực gốc ở Ấn Độ, đi du hành truyền bá đạo giáo sang các nước Châu Á, đến Founan theo đường Giao Châu và Quảng Châu (ngày nay là Bắc Việt và Quảng Đông), đến mỗi nơi thì ngài đều làm phép lạ. Khi đến Tương Dương, ngài muốn qua đò nhưng người lái đò thấy ngài quần áo tả tơi, như kẻ bần cùng nên không cho xuống. Nhưng đến khi đò ngang cập bến, mọi người đều lấy làm kinh ngạc vì thấy ngài đã ở bên này sông rồi. Điều này chỉ có thể giải thích theo võ thuật kiếm hiệp như phi thân phi thường. Đến năm 580, vị thiền sư Ấn Độ tên là Tì Ni a Lưu Chi (Vinitaruci) từ Tây Trúc đã chính thức mang đến Việt Nam ngành đạo thiền tông đầu tiên tại Việt Nam, tại chùa Pháp Vân ngày nay thuộc tỉnh Bắc Ninh, đã truyền đạt lại được qua 19 đời (580 - 1216). Năm 820, vị cao tăng Trung Hoa là ngài Vô Ngôn Thông đến chùa Kiến Sơ thuộc tỉnh Bắc Ninh lập nên thiền phái thứ hai, truyền được 14 đời (820 - 1221). Kế tiếp sau đó thì các môn võ lâm cổ truyền xuất phát từ nhánh Ấn Độ cũng như các môn Thiếu Lâm Nam phái hay Bắc phái của ngài Bồ Đề Lạt Ma từ Trung Hoa bắt đầu xuất hiện tại Việt Nam. Do đó các tướng sĩ Việt Nam giỏi võ từ các triều đại Ngô, Đinh, Lê, Lý, Trần, Nguyễn đã dùng kỹ năng võ thuật trong việc điều hành, bảo vệ và mở mang xứ sở. Năm 939, võ tướng Ngô Quyền thắng vẻ vang trận Bạch Đằng, đánh đuổi được quân Nam Hán và giết được Thái Tử Hoằng Thao, Ngô Quyền đã giải phóng người dân Việt khỏi ách ngàn năm đô hộ của giặc Tàu. Năm 1010, Lý Công Uẩn tiếp nối nghiệp đế của nhà Lê để khai sáng nhà Tiền Lý, truyền ngôi được chín đời. Lý Công Uẩn là vị vua nổi tiếng rất giỏi võ thuật, xuất thân từ cửa thiền ngay từ nhỏ đã theo nhà sư Lý Khánh Vân làm con nuôi, ngài được học võ lâm và đạo thiền tại chùa Cổ Pháp. Khi lớn lên nhờ tài văn võ song

toàn mà được nhà tiền Lê bổ nhiệm chức Quân Tả Thần Vệ Viện Tiền Chỉ Huy Sứ. Khi lên ngôi, vua Lý Thái Tổ rất trọng đãi giới tu hành, và thời đại mà Phật giáo được xem là quốc giáo, song song với Thiền tông, nhà vua cũng phát động việc huấn luyện môn võ lâm cổ truyền cho các quan viên, quân sĩ, cũng như các hoàng tử đều phải luyện tập võ lâm ngay từ thuở nhỏ. Khi lớn lên, các hoàng tử đều giỏi võ lâm và cách điều khiển và vận dụng binh lính theo binh pháp võ thuật. Muốn được phong vương các hoàng tử đều phải đích thân cầm binh đánh giặc để lập chiến công. Sự phối hợp đặc biệt của triều Lý về võ học và võ đạo đã đem lại sự thịnh trị ổn định khá lâu dài cho đất nước trong suốt 9 triều đại dài suốt 115 năm (1010 – 1225). 1/ Danh tướng Lý Thường Kiệt: Sự kiện danh tướng Lý Thường Kiệt và Tôn Đản đem quân đánh Khâm Châu, Liêm Châu (tức Quảng Đông), Ung Châu (tức Quảng Tây) của nhà Tống thật đáng cho dân Việt hãnh diện và ghi nhớ công ơn nhà Lý. Khi đoán biết quân nhà Tống chuẩn bị xâm lăng xứ ta. Lý Thường Kiệt chủ trương đánh phủ đầu địch quân, dùng binh pháp tấn công trước đánh úp bất ngờ như “Lấy Công Làm Thủ”, trước khi địch quân kịp thời trở tay. Mục tiêu tối hậu của chiến pháp là tiêu diệt hậu cần quân sự của nhà Tống ngay tại hai nơi trọng yếu Quảng Đông, Quảng Tây, ngăn chận ý đồ xâm lăng của quân nhà Tống, kế hoạch đó là đem chiến tranh ra xa khỏi biên cương Việt Nam và lợi điểm là tạo cho Việt Nam ở thế thượng phong trong việc thương lượng ngoại giao giữa hai nước về sau. Danh tướng Lý Thường Kiệt để lại câu nói bất hủ là: "Muốn hoà bình ta phải chuẩn bị chiến tranh trước", ngày xưa tiền nhân ta ý thức được là nguyên tắc chủ động trong đường lối tâm lý vận dụng chiến tranh chính trị và ngoại giao đối với xứ Tàu. Tướng Lý Thường Kiệt để lại sự xác định lại vị trí của xứ sở đối với những tham vọng của ngoại bang qua 4 câu hịch: "Nam quốc sơn hà Nam đế cư, Tiệt nhiên định phận tại thiên thư.

Tản Mạn về Võ Thuật và Kienando

Page 109: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 107

Như hà nghịch lỗ lai xâm phạm, Nhữ đẳng hành khan thủ bại hư." Diễn nghĩa: "Sông núi đất Việt vua Nam ở, Sách trời phân định rõ ràng thay. Cớ sao lũ giặc sang xâm lấn, Chúng bây coi chừng thua trận ngay." Tưởng cũng nên biết Lý Thường Kiệt nổi danh với kỹ thuật xử dụng binh khí trường đao. 2/ Cuộc xâm lăng của đạo quân Nguyên Mông: Quân nhà Nguyên từ Mông Cổ sau khi chiếm trọn nước Tàu đã dùng quân gốc người Tàu bản xứ để xâm lăng nước ta ba lần. Cả ba lần tấn công Việt Nam thì quân Nguyên đều thua thảm bại. Trong ba lần xâm lấn này, quân Nguyên áp dụng một phương thức tàn ác là đi tới đâu thì đốt phá nhà cử, chém giết bừa bãi. Kế hoạch này của quân Nguyên hữu hiệu khi dùng để tấn công các quốc gia nằm ở địa thế sa mạc, vùng bình nguyên ít sông ngòi, rừng rậm. Ban đầu quân Nguyên đánh giá sai lầm quân Việt Nam. Giặc Nguyên khi đến Việt Nam gặp chiến trường đặc biệt, rất khó nuốt. Hệ thống sông ngòi chằng chịt, những địa thế hiểm trở của đất Việt là mồ chôn đạo quân Mông. Chiến tranh du kích, và khí hậu, thời tiết oi bức, thủy thổ của đất Nam làm cho quân Nguyên ở vào thế bị động tại chiến trường Việt Nam. Kế hoạch phục binh và phản công giặc Mông Cổ, Hưng Đạo Vương Trần Quốc Tuấn đã soạn ra bộ "Binh Thư Yếu Lược", một cẩm nang tập hợp các phương pháp vận dụng binh sĩ chiến đấu chống giặc của những chiến lược gia trên thế giới để huấn luyện cho quân sĩ mình. Triều đình nhà Trần sáng suốt khi kêu gọi tinh thần dân tộc bằng việc tổ chức hội nghị Diên Hồng, hội nghị Bình Than để tạo tinh thần đồng lòng chống giặc ngoại xâm. Một khi toàn dân đồng tâm nhất trí của khối dân tộc một lòng đoàn kết gây một sự đại bại cho đạo quân

bách chiến bách thắng Nguyên Mông. Đạo quân của Thành Các Tư Hãn và Hốt Tất Liệt xua quân làm bá chủ gần 2/3 địa cầu từ Âu sang Á châu. Tuy vậy Đức Trần Hưng Đạo đã ba lần chận đánh giặc Nguyên Mông thảm bại cả ba lần. Theo các sách sử thì quân Mông Cổ bị bại trận tại Việt Nam và Nhật Bản khiến cho quân Mông Cổ mất dần thế bá chủ thượng phong để rồi đi đến chỗ suy tàn trên khắp thế giới. Chiến thuật của nhà Trần áp dụng khác với kế hoạch tấn công trước, đánh phủ đầu địch quân của Lý Thường Kiệt, Trần Hưng Đạo đợi quân Nguyên tràn vô lãnh thổ Việt Nam rồi quân ta mới ra tay đánh. Vì tới địa thế mới địch quân chưa quen phong thổ, chúng bị bệnh tật hoặc còn mỏi mệt. Khi đó quân ta tung kế hoạch tấn công toàn diện về mọi mặt như cắt đứt đường tiếp vận, bộ binh, hải quân, bao vây căn cứ của giặc để tiêu diệt. Chiến thắng được một đại quân lừng danh như Mông Cổ quân ta có gì ngoài tấm lòng yêu nước cùng gươm, dáo, cung, đao, mác và võ thuật Về cơ cấu tổ chức giáo dục dưới đời nhà Trần thì vấn đề phối hợp võ học và võ đạo được phát huy qua kích thước quy mô hơn thời nhà Lý và võ học và võ đạo được đưa lên hàng quốc sách, vì qua kế sách của vua Trần Hưng Đạo chủ trương khuyến khích võ học song hành với văn học. Bằng chứng là Quốc Học Viện tổ chức những khoa thi Tam Giáo (Khổng, Lão và Phật) và Thái Học Sinh (tức sinh viên Quốc Học Viện) song hành với với hệ thống Giảng Võ Đường. Đây là một tổ chức được thành lập như một Viện Đại Học chuyên về võ học, cưỡng bách việc học sinh tại khắp các nơi, các thành phần đẳng cấp xã hội khác nhau nên theo võ học. Vì tinh thần võ học bảo vệ xứ sở. Những tướng lãnh nổi danh của đời nhà Trần tiêu biểu cho sự thành công hiển vinh về chính sách giáo dục này là tướng Trần Quang Khải xuất thân từ gia thế danh giá hoặc Phạm Ngũ Lão xuất thân từ gia đình nông dân, Yết Kiêu, Trần Quốc Toản,...những nhân tài của quốc gia. 3/ Triều đại Lê và Nguyễn:

Tản Mạn về Võ Thuật và Kienando

Page 110: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 108

Vào năm 1428 Bình Định Vương Lê Lợi lên ngôi vua, các vị đại thần có công lao lớn theo giúp vua, đáng kể nhất về bên văn là ông Nguyễn Trãi trong ban tham mưu, về bên võ có dũng tướng Lê Vấn và nhà sư Sa Viên lo huấn luyện võ thuật cho binh sĩ. Sư Sa Viên, thế hiệu là Sơn Nhân người gốc Sơn La, Bắc Việt, vào năm 1407 ngài theo quy y học đạo tại chùa Huyền Thiên tại tỉnh Sơn Đông bên Tàu. Năm 1415, ngài về nước theo phò vua Lê Lợi trong việc huấn luyện võ công cho binh sĩ. Vào thời Hậu Lê, võ học được phát triển khắp cả tầng lớp qúi tộc lẫn bình dân. Ngay từ lúc Lê Thái Tổ lên ngôi, việc đầu tiên mà ông thi hành ngay là ấn định lại quy chế giáo dục, bắt đầu từ quan văn võ tứ phẩm trở xuống. Khởi đầu là chương trình huấn luyện và tu nghiệp : Lập các khóa học và thi mệnh danh là Minh Kinh Khoa, bắt buộc các chức quan phải học lại, thi lại về cả văn ( kinh sử) và võ. Chế độ Minh Kinh Khoa còn mở rộng tới các lộ để tuyển dụng nhân tài trong dân dã, và áp dụng luôn cho cả giới tu sĩ, không phân biệt Phật Giáo hay Đạo giáo. Sự cưỡng bách giáo dục còn đi tới chỗ khắc nghiệt là buộc các tu sĩ nếu bị loại ra khỏi các cuộc khảo hạch phải hoàn tục. Rõ rệt dụng ý của Lê Thái Tôn là muốn tái lập và đi xa hơn, chính sách giáo dục đào tạo nhân tài, Văn Võ Song Toàn là tiêu chuẩn quy định để công dân phục vụ đất nước hữu hiệu hơn. Từ thời kỳ Trịnh Nguyễn phân tranh, năm 1679 trở về sau ở miền Nam thì nền võ học Việt Nam chịu ảnh hưởng nhiều vào các võ phái của người Trung Hoa như Thiếu Lâm Nam và Bắc phái, Võ Đang, Nga Mi, Không Động, Bạch Hạc, Bát Quái Chưởng,... qua các quan binh của nhà Minh bất phục tùng nhà Thanh tìm đến Việt Nam xin tá túc, họ đến khai hoang lập ấp, định cư rãi rác trên các vùng đất cận Nam. Do đó, về sau người ta còn được nghe nhắc đến những danh từ như Võ Tiều, Võ Hẹ, Võ Quảng, Võ Hải Nam, Võ Phúc Kiến,... để ám chỉ các môn võ do các người Tàu, gốc thuộc các địa phương khác nhau mang sang truyền bá. Những người Tàu này được gọi là Tàu Minh Hương, tức những người thuộc nhà Minh, họ

Tết mừng tuổi Mẹ

Đêm chờ năm mới ngày xưa

Mẹ đem mấy chục giao thừa cho con

Trời xanh mà Mẹ không còn

Tro tan mà Mẹ giấu hòn than đâu

Mẹ thành núi thẳm, sông sâu

Xin hư vô bắc cây cầu khói hương

Dù con đi đến nghìn phương

Tìm đâu cái Tết thiên đường tuổi thơ

Bây giờ đón lại Tết xưa

Thắp hương đợi Mẹ sao chưa thấy về

Xin làm cỏ biếc Ngoại quê

Đắp cho Mẹ ấm đừng nề âm dương

Tết này mây trắng tha hương

Tóc con nối sợi khói hương lên Trời

Mẹ cho con tuổi trên đời

Để con mừng tuổi Mẹ rồi Mẹ đi Lý Hữu Di

Tản Mạn về Võ Thuật và Kienando

Page 111: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 109

đã đóng góp nhiều cho việc hình thành miền Nam, nhất là khi chúa Nguyễn đã cho phép các tướng lãnh cùng hơn ba ngàn binh sĩ gốc "phản Thanh phục Minh" đến tỵ nạn, và tiện dịp dùng họ để khai hoang, lập ấp tại các vùng đất cận Nam hoang vu, rồi dần dần xâm chiếm các vùng đất của người Chân Lạp. Về sau sự thần phục nhà Nguyễn để sát nhập vùng đất cực Nam của Mạc Cửu cho thấy khối Hoa kiều ban sơ đã đồng hóa với người Việt theo thời gian. Ít nhiều những căn bản võ thuật của các môn phái thiếu lâm Tàu cũng được hội nhập vào dòng chính của Việt Nam, rồi được cãi biến theo nhu cầu và chủ trương từng võ phái tại địa phương. Trước năm 1975, nói về võ thiếu lâm, chúng ta nghe nói đến những môn phái như Thiếu lâm Thất Sơn, Thiếu lâm Phật Gia, Thiếu lâm Hồng Gia, Thiếu lâm Trung Sơn, Thiếu lâm Tây Sơn, Thiếu lâm Tiên Long, Thiếu lâm Bạch Long, Thiếu lâm Kiến An,... (Đoạn sau đây, môn phái Kiến An Võ Đạo sẽ được đề cập đến như sự phát triển vào dòng chính tại Hoa Kỳ.) C/ Kiến An Võ Đạo hay Kienando: Các phái võ cổ nguồn gốc xa gần với Thiếu Lâm thường được thấy ngày càng phát triển, riêng với Thiếu Lâm Kiến An sau này còn được gọi là Kiến An Võ Đạo hay Kiến An Kungfu đã vượt biên giới quê hương, lan rộng ra hải ngoại. Theo tập tài liệu của Kienando thì Kienando là tên gọi quốc tế của môn phái Kiến An Võ Đạo. Sự hình thành của môn phái này phát xuất từ thập niên 40 tại Đồ sơn, Hải Phòng, tỉnh Kiến An. Năm 1954 khi đất nước chia đôi vì tình hình thời cuộc đưa đẩy vị Chưởng môn Nguyễn Lâm của Kienando vào Nam. Năm 1972, ông quyết định mở võ đường truyền thụ và phát huy những tinh hoa của Kienando cho xã hội. Vào năm 1995 ông và gia đình sang Mỹ định cư, ông mở lớp võ đầu tiên tại vùng San Fernando Valley. Những lớp võ Việt của ông khiến người Hoa Kỳ chú ý. Sau các buổi thuyết trình Võ học và biểu diễn Võ công tại các Đại học Los Angellles Pierce College và California State

University at Northridge (CSUN), đến năm 2000 ông được Hội đồng giám định càc môn học của đại học CSUN mời vào giảng dạy võ thuật Kienando như môn học được cấp tín chỉ. Các giáo sư trong ban Giảng huấn như: GS John Schroeder, GS Fujishima Hiroyasu (Karate & Taekwondo), GS Komori (Aikido), và GS Suzan Snyder (Wutang) đã đề nghị trường CSUN mời sự cộng tác của GS Nguyễn Lâm phụ trách môn võ Việt Nam Kienando. Từ những năm 90 đến nay sự phát triển của môn phái Kienando tốt đẹp tại Hoa Kỳ. Ngoài những lớp Kienando tại đường tại CSUN và Trung Tâm Kienando tai Hội Người Việt trên đường Corbin, các võ sĩ Kienando còn tham dự các buổi lễ văn hóa tại các đại học vvà các cơ quan văn hóa tổ chức như Ngày Di Sản các Dân tộc Châu Á Thái Bình Dương tại Hollywood, các Hội Chợ Tết tại Nam Cali... Các cuộc biểu diễn đạt sự thành công để phát triển nét đẹp hùng mạnh của võ thuật văn hóa Việt Nam, nhất là sự khuyến khích giới trẻ hãnh diện về nguồn gốc của dân tộc. Triết lý của Kienando phát triển dựa trên nền tảng võ học thực dụng là Kiến tạo sức mạnh cùng sự An bình cho con người về hai phạm vi thể lực và tâm hồn, trong một ý nghĩa rộng lớn cho quốc gia, xã hội, nó còn bao hàm ý nghĩa Kiến Quốc An Dân. Trong ý nghĩa lịch sử địa lý của nơi xuât phát như đã nói trên, Kienando đánh dấu nơi chốn phôi thai nguyên thủy của môn phái là tỉnh Kiến An, tức Hải Phòng ngày nay. Trong lý thuyết võ học Kienando các võ sinh được huấn luyện căn bản về thân, trí thật bền bỉ gồm nội lực của cơ thể và tâm não cần bén nhậy và sáng suốt khi quan sát các mục tiêu chung quanh khi ứng chiến. Người võ sinh lấy chân, thiện, mỹ của cuộc sống làm căn bản cho võ đạo, mà theo võ học Kiennando thì lấy thân lực và trí lực làm kim chỉ nam đào tạo võ sinh. Khá nhiều sinh viên Hoa Kỳ theo thụ huấn các lớp võ Kienando tại đại học California State Northridge do giáo sư Chưởng môn Nguyễn Lâm hướng dẫn. Những sinh viên ngoại quốc

Tản Mạn về Võ Thuật và Kienando

Page 112: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 110

cảm thấy hãnh diện và thích thú khi thao đượt và tìm hiểu tường tận nguồn gốc về lý thuyết và triết lý thực hành võ thuật của môn phái này. Vì những ích lợi của việc tìm hiểu nguồn gốc tinh hoa võ học, các võ sinh hay các tham dự viên Hoa Kỳ mặc nhiên chấp nhận tiếng Việt của các thế võ hay các chiêu đánh trong tâm thức của họ. Bởi vì Kienando là môn võ do người Việt Nam khai sáng và truyền thụ tại quê nhà cũng như tại Hoa Kỳ sau năm 1995. Chúng tôi có phỏng vấn các môn sinh ngoại quốc theo học đã lâu, nay họ là những huyện viên tại hai võ đường, như các vị O'Connor McCain, Frank Swenson,Asaad Dalloul, Asushi, Sun Chi Chang, Megawon Kimberly, Lynelle Millitate, đa số theo đuổi học lên cao với Kienando vì Kienando giúp cho họ rèn luyện sức khỏe và thu thập thêm võ công trong võ học như một chuyên môn của sở thích trong cuộc sống. Riêng với cô Lynelle, một huấn luyện viên trung kiên đã theo học hơn 7 năm, từ võ đường CSUN rồi sang võ đường trung ương Corbin, Lynelle có ước nguyện trở thành võ sư cao cấp của môn phái Kienando, bên ngoài kiến thức văn hóa và trình độ học vấn khá cao, cô thích tìm hiểu về nguồn gốc văn hóa Việt Nam, mà trong đó võ thuật Kienando là một khía cạnh đam mê của cô. Kết luận: Giới trẻ Việt Nam theo học Kienando đã có nhiều đợt, nhiều em theo học 6 hay 7 năm, khi lên đại học lại học ở xa, rồi thỉnh thoảng về lại thăm võ đường xưa. Ngày nay cấp huấn luyện viên trẻ đeo hoàng đai (hoàng đai trung bình 3 năm, theo hệ thống Kienando trước khi lên hồng đai cần 10 năm thụ huấn liên tục) gồm Đại Nhân, Cam Ly, Hải Nam, Hải Việt, Đại Trí, Duy Mộng,... và hai võ sư nồng cốt phụ trách điều hành võ đường là Hồng Ngọc Đại Nghĩa và Trần Phương. Tất cả những người trẻ này cùng nhau xây dựng những thế hệ trẻ hơn về võ thuật, để nối tiếp những cơn sóng lưu truyền, theo hình ảnh của dòng đời từ thượng nguồn xuôi xuống hạ nguồn, và để tiếp diễn

mãi. Đó là sự nối tiếp văn hóa cần được khuyến khích. Việt Hải * Hoàng Nam Tham Khảo:

- Sử kiện trong bài theo tài liệu từ bộ sử của cụ Trần Trọng Kim (Việt Nam Sử Lược).

- Sách Thiếu Lâm Kiến An Kungfu Việt Nam và Lôi Vũ Quyền.

Sách Thi�u Lâm Ki�n An Kungfu Vi�t Nam và Các Môn Võ Á Châu L�ng Danh.

Chương Trình Tìm Chồng

Một cô thảo chương viên điện toán (programmer) viết một chương trình (program) nhỏ để tìm một người chồng lý tưởng và cô đã đưa ra các dử kiện sau:

Đẹp trai = 1 Xấu trai = -1 Chung thủy = 2 Đa tình = -2 Nghèo = 3 Giàu = -3 Đã có vợ = 0

Và sau khi cô cho chạy chương trình đó có được kết quả như sau:

Đẹp trai (1) + chung thủy (2) = Nghèo (3). Chung thủy (2) + giàu (-3) = Xấu trai (-1) Nghèo (3) + xấu trai (-1) = Chung thủy (2). Đẹp trai (1) + giàu (-3) = Đa tình (-2) Đẹp trai (1) + chung thủy (2) + giàu (-3) = Đã có vợ (0).

Vui Cười Sưu Tầm

Tản Mạn về Võ Thuật và Kienando

Page 113: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 111

Tường Trình Tài Chánh Thủ Quỹ: Thái Mỹ Vinh

Tường Trình Tài Chánh

Page 114: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 112

Ở cái xóm "khỉ ho gà gáy" nầy tưởng đâu được "cơm lành canh ngọt" đến trọn đời. Ai dè có một "con mẹ la sát" Chín Móm đến nhập gia cư bất hợp pháp mà còn la làng. Kể từ ngày "con mẻ" cất chòi gần nhà chú Tư Sọm là cái máy ra-dô (radio) của tôi cũng nằm im không còn hoạt động tích cực như trước nữa. Có khi hơn tuần lễ tôi cũng chẳng màng sờ mó đến nó. Bụi bám đầy chiếc máy làm nhợt đi màu nước sơn bóng nhoáng bên ngoài. Chỉ một đài phát thanh của "con mẻ" cũng đủ cho cả xóm điếc tai, nhức óc rồi. Nếu tôi vặn ra-dô hát nữa chắc tôi phải đi vào nhà thương vá màng nhĩ quá.

Nhà tôi cách nhà chú Tư Sọm có ba sào chứ xa xôi gì đâu. Bởi vậy mới khổ. Sáng hừng đông lật đật bước ra lu nước súc miệng là nghe cái miệng bô bô của "con mẻ" kêu gà cho ăn cũng muốn bể tai luôn. Kêu gà mẹ ra sân thì đàn gà con ra theo chứ cần gì la "quài quảy" làm ồn cả xóm. Kêu "chóc chóc" là gà mẹ dẫn đàn gà con chạy ra ào ào liền, đàng này "con mẻ" bành miệng ra cả tấc sửa giọng lên xuống kéo một hồi dài, "chụt chụt chụt chụt chụt..." nghe phát mệt. Bởi vậy, chú Tư Sọm mới rề rề theo "con mẻ" đá lông nheo hoài... rồi mời "con mẻ" dọn về ở gần luôn.

Thiệt là bực. Tôi cố đè nén và chờ ngày "chơi" con mẻ một vố cho biết tay. Nhưng phải chờ cơ hội đến chứ.

Rồi cơ hội cũng đến. Số là thằng Ðực, cháu chú Tư Sọm từ "Sì Gòn" về thăm nhằm ngày tháng chạp Tết. Tôi dụ nó đi bắt dế đá để làm quen. Sau một buổi trưa lặn lội ngoài đồng, tôi và nó trở thành đôi bạn thân. Con trai "Sì Gòn" thường thì lanh lợi và ba hoa như bà con thường nói. Nhưng thằng Ðực nầy nó ná ơi là ná (khờ ơi là khờ). Mới "xáp lá cà" có một độ mà nó chịu thua ôm con dế đi cất làm tôi tiếc hùi hụi vì giao ăn ba độ là bắt xác mà. Xem ra nó cũng "dễ sai". Tôi thầm cười cho ý định mình sắp được tiến hành mà không thèm ăn thua mấy con dế của nó. Tôi rủ nó vào vườn hái mận ăn và chia tay với một sự hẹn hò đã sắp đặt.

Ngoài sông có tiếng kêu "bài hảy" của "con mẻ", tôi đoán biết hai người chuẩn bị ra đi. Thằng Ðực khóa cửa rồi chạy qua nhà tôi báo tin.

— Ê, tao với mầy đi được rồi. Chú Tư tao mới đi đó.

— Chín Móm có kêu mầy coi trâu giùm hông?

— Có, cổ dặn tao cẩn thận đừng để mất trâu.

— Ừ...

Ðể cho chắc ăn, tôi chạy ra bờ sông nhìn — xuồng của chú Tư Sọm đã bơi đi thật xa.

Thằng Ðực không dám cỡi trâu nên tôi bắt nó đi bộ nắm dây thừng kéo mũi. Còn tôi oai phong lẫm liệt ngồi chễm chệ trên lưng hát câu ca dao cho thỏa lòng sung sướng.

Trâu ơi ta bảo trâu này Trâu ra ngoài ruộng trâu cày với ta Cấy cày vốn nghiệp nông gia Ta đây trâu đấy ai mà quản công Bao giờ cây lúa còn bông Thì còn ngọn cỏ ngoài đồng trâu ăn.

Mất TrâuThu Nguyệt

Mất Trâu

Page 115: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 113

Dượng Bảy Dừa đi ruộng về gặp tôi hát cười ngộ nghĩnh nên chận đường hỏi:

— Hai đứa bây đi đâu đây?

— Dạ, tụi con dắt trâu đi ăn cỏ.

Thằng Ðực rụt rè núp qua một bên. Thấy dượng bảy Dừa vừa dợm bước đi, nó ló đầu ra nhìn tôi với vẻ mặt sợ sệt.

— Mầy sợ cái gì? toàn là lối xóm không mà. -- Tôi nói để trấn an nó.

Bất chợt dượng bảy quay trở lại nhìn thằng Ðực dò xét:

— Thằng nầy con cái nhà ai đây?

— Dạ, nó là cháu của chú Tư Sọm. -- Tôi tài lanh trả lời thế cho nó.

— Tư Sọm có nhà không?

Lần này tôi không dám hó hé sợ bị bại lộ kế hoạch nên im. Thằng Ðực khúm núm nói từng tiếng:

— Dạ, chú con đi "dzô" Nguồn hồi sáng với cô Chín.

— Chín nào?

— Dạ, Chín Móm.

— Làm gì?

— Dạ đi đổi lúa mùa về ăn Tết.

"Thằng cha nầy cũng nhiều chuyện bày đặt hỏi đon hỏi ren nữa," tôi thầm nghĩ. Giọng dượng Bảy lớn hơn:

— Ăn Tết phải có lúa mùa Nàng Hương sao?

— Dạ, con hông biết. -- Thằng Ðực nói cho qua loa.

Dượng bảy xìu giọng đủ một mình ổng nghe, "Thằng đó cần gì Nàng Hương, có nàng Móm rồi" và bỏ đi.

Tôi giựt dây thừng thúc thằng Ðực dắt trâu đi mau hơn. Chúng tôi băng qua không biết bao nhiêu là cánh đồng. Những thửa ruộng nằm dài chở con nước đang lớn đổ vào. Xa xa mới có bụi cỏ lác, chúng tôi cột trâu lại cho nó gặm cỏ ở đó và thả bộ theo mé mương hái những ổ nhền nhện trên lá lúa và đọt sậy. Ðến xế chiều, tôi dắt con trâu cột vào gốc xoài và căn dặn thằng Ðực về nhà phải khóc cho thật nhiều.

Khi Chín Móm về nhà không thấy con trâu, kêu thằng Ðực ra hỏi thì nó khóc mếu máo:

— Hu hu hu... Con trâu nó ăn lúa người ta, con rượt đuổi một hồi nó chạy mất rồi. Hu hu hu hu hu....

Chín Móm tức giận vô cùng, nhưng không dám nặng nhẹ thằng Ðực. "Con mẻ" ra sàn nước sau nhà chú Tư Sọm ngồi khóc lóc kể lể:

— Trời ơi, con trâu là trâu ơi. Mầy sinh ra chi cái giờ kỵ tuổi tao, để tao với mầy xa nhau. Mầy bỏ tao đi đâu hả trâu? Phải mầy sanh năm nay thì tao làm ăn phát đạt, mướn thằng Lượm chăn mầy có sướng hơn không.

Chú Tư Sợm nghe "con mẻ" rên điếc tai nên động lòng ra an ủi.

— Năm nay trời đón con trâu về. Nín đi em, qua năm mới trời sẽ trả lại cho mình và còn trả lời cho con "nghé ngọ" dễ thương nữa mà.

Tôi ngóng nghe nhịn không được nên bật cười khúc khích. Thằng Ðực dòm không ai để ý dọt qua tôi rỉ tai mừng mừng.

Mất Trâu

Page 116: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 114

— Tao nghe lời mầy làm vậy không ai biết hết. Hên quá!

— Nhỏ nhỏ thôi mầy. Họ nghe là tao với mầy đi "vùng Năm" không có ngày về bây giờ.

Ý định tôi đã đạt, nỗi vui mừng khôn tả. Tôi kéo thằng Ðực đi dắt con trâu về trả cho "con mẻ" chứ đầu năm đầu tháng khóc nghèo chết.

— Anh Tư ơi, trời đưa con trâu về nhà mình nè.

Ðứng ngoài giàn mướp tôi lắc đầu thở dài cho cái giọng dài nhằn, "ba lô ba la" của "con mẻ". Chú Tư Sợm nghe kêu nhảy cẳng lên.

— Trâu về rồi hả em? Trời thương mình thiệt.

— Hic hic hic... con trâu nầy về rồi, ông còn cho tui con "nghé ngọ" chi nữa cho lỡ mùa lỡ lứa vậy ông. Hic hic hic hic...

— Thì nhà mình giàu to có gì đâu em.

— Hứ, ra giêng anh lo đi cày thêm vài chục công ruộng lấy tiền mua than để dành, ở đó mà giàu to...

— ....

Thì ra "con mẻ" sắp có "nghé con". Một ngày mất trâu là lòi ra con "nghé ngọ". Hy vọng sang năm con nghé con giành hết thời gian rỗi rảnh của "con mẻ" để trả lại sự an bình cho bà con lối xóm, vì đài phát thanh không giờ giấc sẽ không còn. Và cái ra-dô của tôi sẽ trở lại hoạt động bình thường. Có như vậy chứ!

Thu Nguyệt

Xuân Xưa Những ngày tháng trước, xuân năm trước Nhặt lá cành mai dưới hiên nhà Sương xuống canh tàn, sương đẵm ướt Bếp lửa ngòai sân khói trắng pha Có cô con gái bên hàng xóm Thức trắng ngồi châm củi cháy đều Vớt đôi bánh tét, trên dưới trộn Hơi áp hồng lên đôi má yêu Đì đẹt xa gần tiếng pháo vang Nhịp trống Đình Ông đổ mấy tràng Cờ phướn rợp bay muôn sắc áo Ngựa xe lũ lượt rũ nhau sang Dưới bến thuyền neo đặc những thuyền Trên bờ chân bước kín đường nghiêng Năm bảy chàng, vây quanh chiếu bạc Đôi ba nàng, đứng nép cười duyên Hàng quán ven sông chén đũa kêu Cạn hết bao chung rượu đã nhiều Xuân khứ, xuân lai trong vũ trụ Gom về một gánh dáng xiêu xiêu Rồi sắp tàn năm sẽ tàn năm Hoa Mai! Xứ khách biết đâu tầm? Cánh Đào! Nhuộm đỏ đời lưu lạc Nhớ áng xuân xưa lệ nhỏ thầm Cố Quận

Mất Trâu

Page 117: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 115

Nhu quyền luyện công trị thương bài 1 , 2 và 3 đã được trình bày trong Đặc San trước, đây là bài luyện công trị thương thứ 4. Có thể tập ở tư thế đứng hay ngồi. 1) Khởi thế. Hai tay cách nhau độ 1 inch, khít

ngón lại để dưới rúng độ 2 inchs toàn thân mềm mại; nâng hai tay lên thật chậm đến ngang tầm mắt úp hai tay lại đè xuống (chậm như lúc nâng lên; hít vào lúc nâng lên, thở ra lúc đè xuống).

2) Nâng hai tay trở lên ngang tầm mắt xoay người về bên trái đèxuống hong bên trái, xong nâng trở lên và xoay người về phía chính diện đè thật chậm hai tay xuống.

3) Nâng hai tay trở lên ngang tầm mắt xoay người về bên phải, đè xuống hong phải, xong nâng trở về phía chính diện ép chậm xuống vị thế ban đầu.

4) Nâng hai tay trở lên, chuyển hết hai tay từ trên đè xuống về phía bên trái, khi tay trái ngang tầm vai tay phải giữ sát nách, vẻ tay trái thành vòng tròn ngược chiều kim đồng hồ, giữ y lại vị thế bên trái.

5) Chuyển hai tay về phía bên phải từ trên đè xuống, vẻ tay phải thành vòng tròn theo chiều kim đồng hồ, giữ y lại vị thế bên phải.

6) Khoát tay trái về phía chính diện, từ trên đè xuống dựng đứng bàn trái lên vẻ tay trái thành vòng tròn ngược chiều kim đồng hồ và kéo luôn về bên trái.

7) Khoát tay phải về phía chính diện từ trên đè xuống, vẻ tay phải thành vòng tròn theo chiều kim đồng hồ kéo luôn về bên phải.

8) Hạ tay trái xuống, nâng tay trái chênh chếch về phía trước đến ngang tầm mắt cùng lúc đẩy bàn tay phải phía sau lên hết mức cao, xong rủ bàn tay xuống nâng khuỷu tay lên (hít vào); phất bàn tay trái về bên phải hạ xuống về bên trái, khép cùi chỏ phải về phía trước mặt, bàn tay trái giữ lấy cùi chỏ mặt bàn tay mặt ngửa lên vẻ vòng tròn theo chiều kim đồng hồ, rời hai tay ra khuỷu tay bung phía trước (tay phải ngang tầm mắt, tay trái ngang tim) xong dưng hai bàn tay lên đẩy ra lần nữa.

9) Chuyển hết hai tay cao lên, chấp hai tay lại, hạ tay phải xuống, nâng tay phải chênh chếch về phía trước tay trái đẩy thẳng cao lên về phía sau nâng khuỷu tay lên (hít vào) phất tay phải về bên trái hạ xuống bên phải khép cùi chỏ trái về phía trước bàn tay phải giữ lấy cùi chỏ trái, bàn tay trái ngửa lên vẻ vòng tròn ngược chiều kim đồng hồ , rời hai tay, tay trái ngang tầm mắt, tay phải ngang tim, bung khuỷu tay ra truớc, dựng hai bàn tay lên đẩy ra lần nữa.

10) Nâng hai tay cao lên (hít vào) ép tay xuống (thở ra) đến ngang ngực nắm chặt tay lại hít vào căng lồng ngực ra. Éùp hai tay thật chậm xuống vị thế ban đầu (thở ra). Với 4 bài luyện công trị thương nầy luyện tập hàng ngày rất có hiệu dụng cho sức khỏe dẻo dai và trị liệu thương tích.

Võ sư Đỗ Thức Quang

VVõõ TThhuuậậtt & Sức Khỏe

Võ Thuật và Sức Khỏe

Page 118: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 116

6:00PM. Ngày 23 tháng 12, 1961. Tôi viết những hàng chữ này trên chuyến bay từ New York đến Los Angeles (LA). Ngày mai tôi lại bay một chuyến nữa mới thật sự về nhà ở Honolulu, Hawaii và tôi phải sẵn sàng một câu chuyện Giáng sinh để kể cho bầy trẻ nhỏ quanh xóm. Chúng hỏi tôi rằng ông già Noel có thật không ? Nói không thì chúng vỡ mộng, nói có thì tôi biết là không đúng. Làm thế nào để làm vừa lòng chúng đây ?

8:10PM. Viên phi công vừa loan báo tin tức thời tiết tại Los Angeles rất xấu. Bão rốt, sương mù dày đặc nên không máy bay nào đáp được. Chuyến bay của tôi phải bay vòng đến Ontario ở Cali, một phi trường rất gần LA dùng để đáp khẩn cấp.

3:12AM. Ngày 24 tháng 12, 1961. Máy bay vừa hạ cánh xuống Ontario, trễ cả 6 tiếng đồng hồ. Bụng đói meo sau một chuyến bay dài, ai nấy đều mệt mỏi, kiệt sức. Tối nay áp lễ Giáng sinh mà chưa về đến nhà nên mọi người đều sốt ruột, bồn chồn, cáu kỉnh. Kiểu này thì tối nay dám ngủ lại ngay tại phi trường này chứ đừng nói khách sạn. Thế là mất một đêm Noel bên gia đình. Bơ vơ ở một thành phố lạ rồi mới thấy không khí ấm cúng của gia đình thật quý, nhất

là vào những đêm đặc biệt trong năm như thế này. Tôi thở dài chẳng buồn nghĩ đến câu chuyện ông già Noel mà bọn nhỏ đang chờ tôi ở nhà.

7:15AM. Tôi đang viết tiếp những giòng nhật ký khi đang ngồi chờ dài cả cổ tại phi trường LẠ Bốn tiếng đồng hồ trôi qua buồn chán, hết đứng lại ngồị Hành khách đổ về một lúc một đông vì phi trường LA đóng cửa hoàn toàn. Tôi tính nhẩm ra cũng non nghìn ngườị Phòng đợi phi cảng chật như nêm. Người người đứng xếp hàng trước dãy điện thoại, vẻ mặt băn khoăn, lo lắng. Ai cũng cố liên lạc với người thân để báo trễ chuyến bay không thể về nhà kịp. Những quầy hàng cũng không buồn mở cửa, có lẽ chủ nhân cũng lấy một ngày nghỉ để lo chuẩn bị bữa ăn nửa đêm với gia đình. Chẳng thấy cà phê nóng, cũng chẳng có gì nhét vào bụng.

Nhân viên phi trường hầu như cũng quá mệt mỏi vì không ngờ số hành khách tăng lên mau chóng như thế. Hành lý tuôn xuống vô trật tự, chuyến bay này lẫn với chuyến bay kiạ Tiếng máy phóng thanh loan báo số hành lý thất lạc vang lên nghe càng thêm nhức đầụ Tin tức về những chuyến xe bus đi LA cũng chẳng đầy đủ. Trẻ con khóc nheo nhéo đòi sữa; mấy người đàn bà cau có hỏi chuyện, giọng the thé; đám đàn ông càu nhàu, lầm bầm như những kẻ mất trí. Khá đông người thất lạc hành lý, chạy đôn chạy đáo, mặt mày hớt ha hới hải. Tôi ngẩn người tự hỏi ngày áp lễ Giáng sinh lại có thể hỗn độn đến thế sao ?

Trong một khung cảnh nhốn nháo như thế, thình lình tôi nghe một giọng nói sang sảng vang lên nghe như tiếng chuông ngân. Giọng nói trong veo, chắc nịch nhưng đượm đầy tình thương.

Ông Già NOEL

Ông Già Noel

Page 119: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 117

“Thôi, đừng lo lắng nhiều quá không tốt !”. Giọng nói thật ân cần nghe thấy ấm cả lòng. “Tôi sẽ kiếm hành lý cho bà rồi tìm chuyến xe bus đưa bà về La Jolla. Yên tâm đi, thế nào bà cũng về đến nhà tối nay.” Từ tối hôm qua đến giờ tôi mới nghe được một câu nói tự tin, đầy cả quyết; chẳng bù với những chuyện xui xẻo xảy ra liên tục trong suốt chuyến bay. Câu nói của người đàn ông nghe hết sức thuyết phục và làm cho người đối diện tin chắc sự việc sẽ xảy ra đúng như thế.

Tôi xoay người và kịp nhận ra một người đàn ông tầm thước, trông khá bệ vệ. Chiếc mũ trên đầu ông kéo sụp xuống gần đến mang tai nhưng vẫn lộ ra chùm tóc mai trắng xoắn tít, chẳng biết có phải tóc thật của ông hay không nữa. Khuôn mặt ông vui tươi, hiền hòa. Môi luôn nở nụ cười, ông cúi xuống hỏi han từng ngườị Lồng ngực nở to, bụng khá phệ, ông mặc chiếc áo len màu đỏ tươi. Nhìn chiếc xe ông đẩy theo bên người tôi biết ngay đây phải là loại xe tự chế. Khung xe làm bằng gỗ tạp, khá cao đủ để chứa ba bốn thùng các-tông, bên trong đựng mấy bình giữ nước nóng khá lớn, kèm theo một vài thùng chứa đồ ăn vặt, ly giấy. Trông chiếc xe khá vững chãi trên bốn chiếc bánh xe đạp, loại của con nít.

“Đây, bà cầm lấy đi.” Vẫn một giọng vui tươi, ông nói với người đàn bà ngồi ủ rũ đầu hàng ghế. “Bà cứ yên tâm ngồi uống càphê nóng cho ấm bụng, để tôi đi kiếm hành lý cho.” Đẩy chiếc xe cải tiến đến một chỗ khác, rót cà phê trao cho một anh thanh niên. “Chúc mừng Giáng sinh, anh nhé.” Ông lại hứa tìm hành lý cho một bà khá lớn tuổi, ngồi mệt mỏi một mình. Rồi ông chạy đến chỗ trả hành lý, lục lọi trong mớ hỗn độn, cuối cùng ông reo lên. “Hành lý của bà đây. Nào, đi theo tôi. Tôi dẫn bà ra đến trạm xe bus về La Jolla.”

Khoảng mươi lăm phút sau, tôi lại thấy ông xuất hiện ở phòng đợi. Cũng từng ấy cử chỉ ân cần, từng câu nói hỏi han. Ông xoay sang trấn an một bà mẹ trẻ, lại tươi cười đùa giỡn với một em nhỏ, bẹo nhẹ má một đứa bé khác. Có

lúc ông sảng khoái đứng hát một bản thánh ca. Thật tự nhiên. Và không biết tự lúc nào, tôi đã lẽo đẽo đi theo ông để rót cà phê trao cho những người khách lạ.

Khi có người đàn bà xỉu, ông bình tĩnh mời mọi người đứng ra xa cho thoáng. Ông mò trong thùng các-tông và lôi ra một chiếc mền xám trông khá dày đắp cho bà. Lúc người đàn bà mở mắt tỉnh, ông nhờ ngay 3 người đàn ông khiêng bà ta nằm trên băng ghế có nệm và nhờ thêm một người nữa đến loa phóng thanh hỏi tìm bác sĩ.

Ông ta làm đủ mọi việc. Cảnh tượng nhốn nháo trước khi ông đến bây giờ gần như tạm lắng mọi ưu tư xuống. Mọi việc hầu như tuần tự xảy ra có lớp lang, nên không ai còn bồn chồn cau có nữa. Thế ông này là ai ? Tôi thắc mắc tự hỏi. “Ông làm việc cho công ty nào vậy ?” Cuối cùng tôi không nhịn được nên cất tiếng hỏi.

“Tên nó là Sonny”, ông ta nói với tôi. “ông thấy con bé mặc chiếc áo len màu xanh đàng kia chứ? Nó bị lạc. Ông đưa cho nó cây kẹo, bảo nó đứng yên đó đừng chạy đi đâu. Tôi đi kiếm mẹ nó. Nó mà chạy vòng vòng rồi không biết khi nào mẹ con mới tìm được nhau.”

Tôi làm ngay theo lời ông bảo. Trở lại, tôi chộp lấy cánh tay ông, giọng sốt ruột. “Ông làm việc cho công ty nào vậy?”

“Chẳng có công ty nào cả. Tôi làm là vì tôi thích, thế thôi. Năm nào tôi cũng lấy 2 tuần nghỉ phép, lảng vảng ở phi cảng để giúp hành khách. Ông xem, mùa lễ nên ai cũng hối hả trở về nhà. Vì thế biết bao chuyện xảy cần người giúp đỡ. Hey, lại có chuyện cần rồi, ông đứng đây nhé.”

Ông chợt nhìn thấy một bà mẹ trông khá trẻ đang bồng đứa con nhỏ trên tay, nước mắt tràn mi. Nháy mắt với tôi, ông vồn vã chạy đến phía người đàn bà. “Nào! Cô cần tôi giúp gì không?” Bà mẹ nói với ông rằng bà ta đang trên đường đi gặp chồng, điểm hẹn là một

Ông Già Noel

Page 120: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 118

khách sạn ở San Diego. Bà mếu máo nói trễ chuyến bay thế này nên không biết làm thế nào đến nơi cho đúng hẹn, đứa con lại khóc tỉ tê vì đói sữa.

Ông vói tay lấy chiếc bình tích, đổ sữa ra ly rồi trao cho bà mẹ. “Đây, cô cho con uống sữa đi, tôi sẽ kiếm xe bus đưa cô đi San Diego. Mọi chuyện lại đâu vào đấy, cô cứ tin tôi.”

Ông dẫn hai mẹ con ra đến trạm xe bus đi LA, chuyến xe mà tôi cũng sắp sửa đáp. Ông cẩn thận ghi tên người chồng và tên khách sạn, hứa sẽ gọi cho anh báo hai mẹ con sẽ đến trễ.

“Xin Chúa chúc phúc cho ông.” Bà mẹ cảm động nói với ông. “Chúc ông một mùa Giáng sinh an lành. Mong ông sẽ nhận được nhiều quà.” Ông vội xua tay. “Xì, quà cáp gì, giúp được cô thế này thì xem như được quà rồi…ho..ho…ho.” Ông xuống xe, tôi cũng vội bước xuống để nói với ông vài lời trước khi từ biệt. Ông xoay người hỏi tôi. “Thế ông cũng đáp chuyếm xe bus này à?” Tôi trả lời vâng. “Thế này nhé ! Từ nãy giờ ông giúp tôi được nhiều việc lắm. Đây là món quà Noel tôi muốn trao cho ông. Ông cố ngồi bên cạnh bà mẹ lúc nãy, nhớ săn sóc cho hai mẹ con. Khi đến LA…” ông rút trong túi ra mẩu giấy, “ …gọi phôn cho người chồng đang ngụ tại khách sạn này, báo cho anh ta biết là hai mẹ con đến trễ.”

Vừa dứt lời, ông xoay người bước đi không cần biết tôi có nhận lời hay không ? Ông biết rõ tôi sẽ nhận lời cũng như tôi biết tôi phải bắt chước ông thực hiện công việc này. Vẫy tay từ biệt, tôi đến ngồi bên cạnh người đàn bà, và đỡ dùm đứa bé trên tay. Nhìn mông ra cửa sổ, tôi thấy bóng ông thấp thoáng rồi mất hút vào đám đông.

Xe chuyển bánh. Một niềm vui len nhẹ vào hồn tôi. Miên man nghĩ đến chuyến bay về nhà, nghĩ đến khung cảnh gia đình ấm cúng bên lò sưởi có ngọn lửa reo vui, tôi mỉm cười một mình. Và tôi chợt nghĩ đến câu chuyện mà tôi

phải nói với bầy trẻ trong xóm khi chúng hỏi, “Ông già Noel có thật không ?”

Thưa, tôi vừa mới từ biệt ông ta.

William J. Lederer

-Is There A Santa Claus?-

HẢI NGỮ phóng tác

Bây Giờ Vợ thương nhuộm tóc cho chồng Đi làm khỏi bị người trông thấy già Ngỡ mình có số đào hoa Khi thấy lũ cháu la cà tới bên Chú ơi ! giúp cháu được không? Cháu cần việc đó , chú mần . . . việc kia Thương cháu chú bận lia chia Nên không còn sức khi về vợ . . . con Vợ mượn thì lại giận hờn Bổn phận bà đó sao còn gọi tôi ? Cô Ba Rạch Giá

Thơ Vui

Ông Già Noel

Page 121: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 119

Em nhìn qua cửa sổ Trời cao và trong xanh Vài áng mây lảng đảng Em mơ màng nhớ anh. Em nhìn qua cửa sổ Nắng buổi sáng lung linh Những đóa hoa vàng nở Em nhớ chuyện chúng mình. Em nhìn qua cửa sổ Dỏi mắt về xa xăm Em nhớ về hôm ấy Lần có anh ghé thăm! Em nhìn qua cửa sổ Nghe rộn ràng tiếng chim Ngỡ anh đang cười nói Niềm vui đầy trong tim. Em nhìn qua cửa sổ Thoáng một nét xa xôi Nỗi nhớ nào ray rứt Ngọt nụ hôn bờ môi. Em nhìn qua cửa sổ Buổi chiều tối mờ sương Em nhớ ngày hôm đó Ngày có anh, mà thương! Em nhìn qua cửa sổ Và em nhìn chung quanh Cả một ngày em đó Sao đầy bóng dáng anh!!!

Em Nhìn Qua Cửa Sổ

(Viết dùm Em..)

Phy Phương

Em Nhìn Qua Cửa Sổ

Page 122: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 120

NHẮN TIN: TÌM CHA

Ban Chấp Hành Hội Thân Hữu Kiên Giang, miền Nam California có nhận được một điện thư của anh Cái Lê Ba, BCH Hội Ái Hữu Kiên Giang, Bắc California, nhờ phổ biến lời nhắn tin

"Tìm Cha" của một người còn ở Rạch Giá. Xin phổ biến đến đồng hương và thân hữu Kiên Giang.

Nếu biết tin gì về cha của cháu nầy, xin liên lạc với HTHKG. Cám ơn!

Kình gởi: Ban Chấp Hành HTHKG,

Nhờ Quý Vị đăng bức thư tìm Cha của Chú Em này xem có thể giúp họ tìm lại những người thân của mình không? Lá thư viết rất cảm động nên Lê Ba chuyển cho Quý Vị xem, với hy vọng mình sẽ tìm giúp để Cha-Con người bạn nhỏ này được sum hợp như ý nguyện của Em nó. Chúc Quý Vị một mùa Giáng Sinh an vui bên gia đình. Kính,

Lê Ba

Con xin chân thành cầu mong các chú nếu có thể giúp cho con. Con mang ơn nhiều lắm! Cầu chúc các chú và gia đình được hạnh phúc trọn vẹn!

Xin chào các cô chú! Con năm nay được 30 tuổi, cha con đi vượt biển cũng vừa đúng 30 năm. Cha con đi trong hoàn cảnh mẹ đang mang thai khoảng 7 tháng. Lúc ấy 2 người ở Kiên Giang. Mẹ con buồn quá nên sau khi sinh con ra được khoảng 3 tuổi, mẹ xin phép bà nội đem con về Bạc Liêu (quê ngoại) để sinh sống. Về đến Bạc Liêu thì ngoại giận lắm không cho mẹ nuôi con. Van xin lắm ngoại mới chịu cho mẹ nuôi, thời gian khoảng năm 1982-1983 cha con có liên lạc với mẹ con. Rồi sau đó do cuộc sống nên mọi người đều thay đổi nơi cư trú , nên đã không còn liên lạc được nữa. Mẹ con một mình nuôi con khôn lớn. Năm nay mẹ con đã ngoài 60. Sức khỏe đã yếu. Cách đây 2 năm có người về từ Cali thăm gia đình, chú ấy gọi điện cho một người bạn cũ của cha con ở Bạc Liêu và bảo rằng cha con đang muốn tìm địa chỉ liên lạc với gia đình con. Rồi sau 2 năm cũng không thấy chú ấy về, và con cũng không có tin tức gì về cha. Thưa các chú! Con rất khao khát được gặp lại cha, cho dù chỉ một lần thôi. Và con nghĩ cha và mẹ con cũng thế nhưng do cuộc sống chật vật quá nên phải xa cách nhau rồi thất lạc nhau. Năm nay cha con cũng đã gần 70t rồi! Con không biết cha con có còn... hay là đã.....! Sau đây là (thông tin) dữ kiện về gia đình con:

"Cha con tên: Vo Thai Son ngư dân tại biển Rạch Giá, mẹ con tên: Trương Thi Hong Anh năm 1977-1979 làm y tá cho bệnh viện PHÓ CƠ ĐIỀU thị xã Rạch Giá. Vượt biên từ biển Rạch Giá vào năm 1979 nghe nói là đang ở California, (Thong tin) tin tức này cách đây đã 2 năm) Con xin chân thành cầu mong các chú nếu có thể giúp cho con. Con mang ơn nhiều lắm! Cầu chúc các chú và gia đình được hạnh phúc trọn vẹn!

Nhắn Tin: Tìm Cha

Page 123: Đặc San Kiên Giang – Xuân K S u - 2009 Trang 1 · 2011-04-01 · Tết Trong Truyền Thống VH Việt ... Những Câu Tục Ngữ Ca Dao về Trâu ... Lý Hữu Di, Thu

Đặc San Kiên Giang Xuân Kủ Sữu - 2008 Trang 121

Cảm Ơn Ban Báo Chí xin chân thành cám ơn:

Ông bà Huỳnh Văn Quang –Kiên Giang Bakery Chị Nguyễn Kim Anh –Cát Tường Flowers & Gifts

Chị Quỳnh Hoa – Quỳnh Hoa Calendars Anh Trịnh Sơn Lượng

Anh Huỳnh Thanh Hoàng Anh Nguyễn Minh Lương Anh Trần Quang Cường

Anh Ngô Tường Hải Anh Đỗ Hữu Lộc

Đã tích cực yễm trợ về mặt tài chánh để Đặc San Kiên Giang Xuân Kỷ Sửu

hoàn tất mỹ mãn.

Cám Ơn