productie en transformatie techniek maart 2004

Dieter Lateur 1

productie en transformatie techniek maart 2004

Vormen van buigen

Vrij buigen

Dit type van buigen wordt ook driepuntsbuigen genoemd, het buigen geschied door de plaat op te leggen op drie punten en met één punt. De stempel en de buigmatrijs dienen enkel om de kracht op een juiste manier op het werkstuk over te brengen. Wanneer de stempel naar beneden gaan zal er een kracht ontwikkeld worden, deze kracht zal de plaat plastisch gaan vervormen. Meestal zal de binnenhoek van de matrijs ongeveer gelijk zijn aan de gewenste hoek van de plaat. Men kan ook vrij buigen zonder een matrijs, die wordt meestal gebruikt om vervormde stukken terug te richten. Linkse figuur: vrij buigen zonder matrijs. Rechtse figuur: gewoon vrij buigen.1: stempel, 2: werkstuk, 3: v-matrijs

Matrijsbuigen

Het principe van buigen bij matrijsbuigen is hetzelfde als bij vrij buigen maar nu wordt de plaat geklemd. Aan het einde van de slag zit de plaat geklemd tussen de stempel en de matrijs, men gaat de druk opvoeren tot boven de vloeigrens van het materiaal zodat het gaat vloeien en er bijna geen sprake meer is van het elastisch terug veren van de plaat. Men moet een veel grotere kracht kunnen ontwikkelen dan bij het vrij buigen.

Zwenkbuigen

Bij zwenkbuigen wordt de plaat geklemd, dan wordt er een buigbalk gedraaid ten opzichte van de drukbalk en wordt de plaat geplooid. Men kan dit gebruiken voor plaatmateriaal, draad en buizen. Onderstaande figuur: 1 plaat, 2 drukbalk, 3 tafel, 4 buigbalk, 5 denkbeeldig scharnierpunt

Dieter Lateur 2

productie en transformatie techniek maart 2004

Strijkbuigen

De plaat wordt eenzijdig geklemd tussen de neerhouder en de ondermatrijs. Een buigvinger zal nu bewegen ten opzichte van de geklemde plaat en zal de plaat over een hoek van 90 graden strijken. Onderstaande figuur: 1 neerhouder, 2 ondermatrijs, 3 buigvinger

Rolbuigen

Rolbuigen is een proces waarbij het werkstuk tussen drie rollen zit waarvan er twee vaste staan en er één bewegend, nu kan men door de bewegende rol te verplaatsen de plaat een beetje plooien, de plaat wordt nu gerold door de plaat door de rollen te trekken. Men kan dit proces aanhouden totdat men een buis krijgt. Men kan dit type van buigen gebruiken voor platen, buizen, profielen, enz..

Dieter Lateur 3

productie en transformatie techniek maart 2004

Kralen

Dit wordt gebruikt om een kraal aan een plaat te plooien (voor versiering, stevigheid of veiligheid). 1: plaat, 2: gereedschap, 3: klembekken

Kraagtrekken

Dit is om een kraag te trekken of doordrukken van gatranden in plaatmateriaal. 1: stempel, 2: matrijs, 3: werkstuk

Problemen bij het buigen

Dieter Lateur 4

productie en transformatie techniek maart 2004

Omdat er bij het buigen altijd, buiten plastische vervorming, elastische vervorming optreedt zal de plaat bij het wegnemen van de belasting gedeeltelijk terugveren. Om toch de gewenste hoek te verkrijgen moet men de plaat verder plooien zodat, na het terugveren, de plaat een hoek heeft die binnen het tolerantie veld ligt. Als men een U-profiel wil plooien dan zal men de ontvouwing moeten berekenen (dit is niet de optelsom van de twee opstaande kanten met de platliggende zijde!), de reden hiervan is: de plaat zal tijdens het plooien plastisch vervormen niet enkel zal de hoek veranderen maar ook zal de plaat uitrekken. Dit is de reden waarom men de ontvouwing ‘korter’ moet nemen dat het gewenste. Aan de buigstraal is er ook een beperking, als men en werkstuk over een te korte straal wil plooien zal er scheurvorming optreden. Als men werkstukken zal vervaardigen in grote series en men krijgt platen geleverd van verschillende firma’s kan dit grote problemen geven naar nauwkeurigheid toe. Ook de walsrichting van de plaat heeft een invloed op het buigproces, als men loodrecht op de walsrichting gaat plooien zal dit een ander resultaat opleveren mocht men plooien evenwijdig men de walsrichting.

Enkele machine configuraties

Een afkantpers gemaakt door LVD

Dieter Lateur 5

productie en transformatie techniek maart 2004

Een zwenkbuigmachine

Een rolbuigmachine

Een rolbuigmachine voor het rollen van profielen

Dieter Lateur 6

productie en transformatie techniek maart 2004

Een afkantpers

Besluit

Voor het plooien van platen gaat men meestal een CNC-gestuurde machine gebruiken. Veelal gaat men CNC-machines plaatsen en dit om arbeidsuren uit te sparen. Bij het CNC-plooien kan men weinig of geen arbeidsuren uitsparen, reden: er moet nog altijd een persoon de plaat vasthouden en manipuleren. Nu kunt u zich afvragen waarom heb je dan een CNC-sturing nodig op de machine? Het antwoord is eenvoudig: de operator moet de machine niet meer voor elke plooibewerking terug instellen, zoals: plooihoek, afstand tot plooinaad, enz.. Men teken een afgewerkt stuk op de computer, de machine berekend de ontvouwing, waar de plooinaden moeten liggen en alle plooistappen. Na de ontvouwing vervaardigd te hebben kan de operator beginnen plooien. Hij steekt de plaat in de plooimachine en drukt op de voetpedaal, de machine plooit het werkstuk. Daarna gaat de machine zichzelf instellen om de volgende bewerking uit te voeren, de aanslag verschuift tot op de gewenste afstand en men kan terug gaan plooien.

Dieter Lateur 7