BRANKİAL ARKLARIN GELİİMİ - TNRD - Türk … oner-brankial ark ve boyun...Derin Fasya Yüzeysel...

BRANKİAL ARKLARIN

GELİŞİMİ

ve

BOYUN MESAFELERİ

Dr. A.Yusuf Öner

GAZI ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ

RADYOLOJİ A.D.

Suprahyoid Boyun Mesafeleri

• Boynun derin fasyaları

• Parafarangeal mesafeler

– Prestiloid

– Retrostiloid

• Parotid mesafe

• Retrofarengeal ve tehlike mesafesi

• Mastikatör mesafe

Servikal Fasya

• Yüzeysel fasya

• Derin fasya

– Yüzeysel katman( investing, envelopping)

– Orta katman (Pretrakeal)

– Derin katman (Prevertebral)

Servikal fasya, anatomik yapılar arasında

dağılan yoğunlaşmış bağ dokudan oluşur

Derin Fasya Yüzeysel Katmanı

• Sarmalayan katmandır.

Bileşenleri:

• Kaslar

– Mastikatör

– SCM

– Trapezius

• Bezler

– Submandibüler

– Parotis

Derin Fasya Yüzeysel Katmanı

• Süperior

– İnion, Sup, nukal hat, mastoid pros. Zigomatik

ark, mandibula alt sınırı

• İnferior

– Akromion, spina skapula, klavikula,

manubrium

• Anterior

– Karşı taraf fasyası ile birleşir

• Posterior

– Ligamentum nuka

Derin Fasya Orta Katmanı

Bileşenleri:

• Kaslar

– İnfrahyoid strap kaslar

• Organlar

– Farenks, Larenks

– Özefagus, trakea

– Tiroid

• Bukkofarengeal fasya

Derin Fasya Orta Katmanı

• Superior

– Tirokrikoid kartilaj, derin fasya iç yaprağından

başlar ve SCM yi içine alır

• İnferior

– Toraksa uzanır, orta mediastende perikard ile

karışır.

Derin Fasya Derin Katmanı

• Alar katman

– Derin fasya orta katman visseral yaprağı

posteriorunda, prevertebral katman

anteriorunda

• Prevertebral katman

– Vertebra korpusları

– Derin boyun kasları: longus colli, longus capitis,

scalenius anterior, scalenius medius, scalenius

posterior

Derin Fasya Derin Katmanı

• Kafa tabanından koksikse

• Superior

– Kafa tabanı

• Inferior

– Spinal kolon anterior

longitidünal ligamanı

• Posterior

– Ligamentum Nuchae

Karotid Kılıf

• Derin servikal fasyanın özel bir uzanımıdır.

Her 3 katmanı da içerir

• Kafatasından, lateral farengeal mesafeye ve

toraksa uzanır

• İçeriği: -Karotid arter

- İnt, Jug. Ven

-IX-XII

-Derin servikal lenf nodları

Karotid Kılıf

Derin Boyun Mesafeleri • Hyoid kemiğe göre sınıflanır

• Tüm boyunda

– Retrofarengeal

– Tehlike mesafesi

– Prevertebral

– Karotid

• Suprahyoid

– Submandibular

– Parafarnegeal

– Mastikatör

– Parotid

– Farengeal

• İnfrahyoid

– Visseral

Parafarengeal Mesafe (Hyoid üstü)

• Kafa tabanından hyoide

– PRESTYLOİD

• Yağ, bağ doku,

• Venöz pleksus

• Parotid derin lobu

• Lenf nodu

– POSTSTYLOİD

• Carotid kılıf, IJV

• IX-XII kafa çiftleri

• Lenf nodları(Subdigastrik halka)

Styloid kasları fasyası

– PRESTYLOİD

• Yağ, bağ doku,

• Venöz pleksus

• Parotid derin lobu

• Lenf nodu

– POSTSTYLOİD

• Carotid kılıf, IJV

• IX-XII kafa çiftleri

• Lenf nodları(Subdigastrik halka)

– PRESTYLOİD TÜMÖRLER

• Lipom

• Hemangiom

• Tükrük Bezi tümörü

– POSTSTYLOİD TÜMÖRLER

• Nörinom, Nörofibrom

• Lenfadenopati

• Paragangliom

• Anevrizma

Parotid Mesafe

• Derin fasyanın yüzeysel

katmanı

• Kapsülden bez içine dens

septalar

• Retromandibular ven,

Fasyal siniri, ECA

• Prestyloid parafarangeal

mesafe ile ilişkilidir.

Parotid Mesafe

• Fasyal sinir

retromandibular ven

lateralindedir.

• Parotid mesafe kitleleri

digastrik kas arka kesimi

ve karotid kılıfı

posteromediale iter

Vertebral metastaz

Parotid Tm.

Retrofarengeal Mesafe • Visseral ve alar fasyanın arası. Tüm Boyunda.

• Farenks, özefagus arkasında. Alar fasya önü.

• Kafa tabanından T1-2 ye kadar.

• İki taraflı lenf nodları

fasya

Retrofarengeal

mesafe

Tehlike

Mesafesi

Prevertebral fasya

Retrofarengeal Mesafe

fasya

TBC lenfadenit Hematom

Retrofarengeal Lenf Nodları

fasya

Kafa tabanına 2 cm mesafede

Medial: Kafa tabanından

Hipofarenkse

Lateral: Kafa tabanından

Orofarenkse

Tehlike Mesafesi • Alar ve prevertebral tabaka arası potansiyel

boşluk

• Kafa tabanından diyafragma uzanır.

• Gevşek gözenekli doku içerir, bariyer yok.

fasya

Retrofarengeal

mesafe

Tehlike

Mesafesi

Prevertebral fasya

Tehlike Mesafesi

fasya

Alar Fasyanın Travmatik Perforasyonu

Rovira et al 2010 E

Tehlike Mesafesi: Abse

fasya

Mastikatör Mesafe

• Derin servikal fasya yüzeysel katmanı örter

• Masseter, pterigoid, temporalis, mandibula

ramus ve korpus posterior kısmı, alveolar

damar ve sinirler (V3)

• Bukkal mesafe, suprazigomatik,

pterigopalatin fossa ile ilişkili.

Adenoid Kistik Ca Schwannom

EMBRİYOLOJİ

• Brankial aparat 2-6. haftada gelişir

– Boyun, çevresinde tümsekler (ark) bulunan içi

oyuk bir tüp şeklindedir.

– Arklar arasında yarık (cleft) ve keseler bulunur

• Cleft= dışarda

• Kese= İçerde

• Brankial (faringeal) aparat işlevi:

– Beslenme

– Solunum

– Endokrin (Tiroid, paratiroid)

– Timus

FARİNGEAL APARAT

• Arklar: Mezodermal hücreleri çevreleyen

nöral krest hücrelerinden oluşan

mezankimal kor

• Dışta ektoderm, içte endoderm ile örtülü ve

arklar arasında birbirleriyle devamlı.

Graham A Am. J Med Gen 2003

FARİNGEAL APARAT • Nöral Krest Hücreleri:

– Bağ ve iskelet dokuları

• Mezoderm:

– Kas

– Ark arterlerinin endotel hc.

• Endoderm:

– Epitelyal katman

– Endokrin bezler: tiroid, paratiroid, timus

• Ektoderm:

– Epidermal katman

– Duysal nöronlar


FARİNGEAL ARKLAR

• İnsanlarda arklar 1-4 ve 6 olarak

numaralandırılan metamerik yapılardır

– 5 numara gelişemez

• Her ark, ventral ve dorsal aorta arasındaki

aortik ark kafesi etrafında yapılanır.


FARİNGEAL KLEFT VE KESELER

• Kleftler, ark ve keselere ait yapıların

‘örtülmesini’ sağlar.

• 4 Kleft ve 4 Kese

– 3. ve 4. , 3. keseyi

– 5. ve 6., 4. keseyi oluşturur.

Johnson et al AJNR 2011

FARİNGEAL APARAT GELİŞİMİ

• Oldukça karmaşık

• Farklı embriyonik hücreler arasında

etkileşim söz konusu

• Eşgüdümü çok önemli

• Sapmalarda genellikle doğumsal

anomalilere neden olur

• Pekçok kalıtsal anomali ile birlikteliği

tanımlanmış

1. ARK ANOMALİLERİ

• Göz, kulak, damak ve mandibula

malformasyonlarını içerir.

• İzole defektler: Fasyal kleft, auriküler

atrezi, mikrognati

• ‘1.Ark Sendromları’

– Treacher Collins Send.

– Pierre Robin Send,

– Hemfasyal Mikrosomia

YARIK DAMAK/DUDAK

• 6-7. Haftaya kadar dudak fizyolojik olarak

yarıktır.

• Yarık damak/dudak

– Bazı toplumlarda daha sık

– Erkeklerde daha sık

– %20 300 genetik sendrom ile ilintili (ACS,TCS..)

• Damak 10. haftaya kadar fizyolojik olarak

yarıktır

– İzole: 1/2000 doğum, ırksal özellik yok

– %50 sendromik

YARIK DAMAK/DUDAK

• Maksiller prominensin filtrumla birleşememesi

Med. Nazal Prominens

Maksiller Prominens

Mandibular Prominens

Johnson AJNR 2011

AURİKÜLER ATREZİ

• İzole auriküler malformasyondan, iç-orta-dış

kulak anomalileri ile birlikte EAK yokluğunu

içeren spektrum

MİKROGNATİ

• Hipoplastik mandibula (TME, Kondil,

Koronoid proses)

• Kraniofasyal sendromlar ile birlikte (PRS, TCS)

• Ciddi olgularda glossopitoz


• Kemikçik malformasyonu

– Stapes

• Yüzde müsküler asimetri

• Hyoid malformasyonu

– Küçük horn ve gövde süp.

Di Nunno et al 2004


• Hyoid anomalileri

– Büyük horn

– İnf. gövde

• Karotid anevrizma

Sittel et al 1998

KAROTİD ANEVRİZMA

14 Yaş


• Laryngeal stenoz

• Laryngopitoz ( Düşük yerleşimli larenks)

• Kondromalazi

• Çift aortik ark

• Pulmoner arterial sling

Çift Aortik Ark

Normal Çift AoA

Pulmoner Arterial Sling

• Sol Pulmoner arter, sağ pulmoner arterden

köken alır.

• Sağ ana bronşu çevreler

1. KESE ANOMALİLERİ

• Atretik öztaki tüpü→Rekürren OM

• Timpanik kavite, mastoid antrum yokluğu

• Perfore timpanik membran

• Bifid dil

• Brankiojenik nazofarengeal kist (çok nadir)


Tiroglossal dukt kisti

• Popülasyonun %7’si (Tüm konjenital boyun

patolojilerinin %70-90’ı)

• Normalde fetal hayatta geriler. Remnan

sekretuar epitel kist meydana getirir.

• Dil tabanı (for. Caecum) tiroid lojuna kadar

her yerde olabilir.

• Orta hatta hyoid altı, yutkunma ve dil

hareketi ile mobil kistik lezyon

Suprahyoid

%20-25

Orta Hat

Hyoid-İnfrahyoid %75 Orta Hat- Lateral

TDK ve Papiller Karsinom • TDK %7’si

• Genellikle doku tanısı

• Erişkinde daha sık

• Kist içi kontrastlanan solid doku, nodül

• Küçük kalsifik odak

Glastonbury AJNR 2000


Lingual Tiroid

• Tiroid desensusu olmaz

– %90 dil kökünde (lingual Tiroid)

• Kadınlarda daha sık

• Erişkin adolesan döneme kadar farkedilmez

• Çoğu asemptomatik, disfaji, hava yolu obstr.

• Dil tabanında kırmızı renkte kitle

LİNGUAL TİROİD

• Hipotiroid (%70)

• Olguların 2/3ünde tek işlevsel tiroid

dokusudur.

– Tedavi öncesi TFT

• Tedavi

– Asemptomatik: Takip

– Semptomatik: Eksiyon ±kas içi transplant

Radyonüklid tedavi

– Ömür boyu tiroid hormon replasmanı

3. ve 4. KESE ANOMALİLERİ

• Aksesuar ve inmemiş paratiroid bezi.

• Timik kistler

– 3. brankial kesenin nadir

anomalisi

– Mandibular açıdan üst

mediastene kadar

Timofarengeal dukt ın

tüm trasesinde olabilir.

TİMİK KİSTLER

Koch Bl Pediatr Radiol 2005

TİMİK KİSTLER

Brankial Kleft Anomalileri

• 2. Ark inferiora doğru prolifere olur.

• 7. haftada:

– Kleft küçülür

– His sinüsü kapanır

• Gerilemezse

– Kist

– Sinüs

– Fistül

2. ARK

His Sinüsü

Brankial Kleft Kistleri

• Benign konjenital epitelyal kistler

• Çocukta boyun kitlelerinin %20 si

• Neden

– Br. Kleft gerileme yetersiliği, epitelyal hc tıkacı

• Yerleşim

– Lateral, %2-3 bilateral. En sık 2. kleft kisti (%95)

• Morbidite

– Kitle etkisi, süperenfeksiyon

• Yaş

– Adolesan, genç adült

1. Brankial Kleft Kisti

• Brankial defektlerin %1’i

• Orta yaş kadın

• Rekürren otore veya parotid abse

• Yerleşim:

– EAK yakını, genellikle posterior ve inferior

– Parotis bezi veya mandibular açı

– Submandibüler bez

• Klasifikasyon:

– Tip 1

– Tip 2

1. Brankial Kleft Kisti-Tip 1

• Preauriküler kitle veya sinüs

• Ektoderm

• Sinüs traktı EAK anterior ve medialinde

• CN VII lateralinde, EAK ya paralel

seyreder, EAK içinde veya orta kulakta

sonlanır.

1. Brankial Kleft Kisti-Tip 2

• Tip 1 den daha sık

• Mandibülar açı veya submandibüler bölgede

yerleşir

• CN VII lateral veya medialinde, konka veya

EAK’nın osteokartilajinoz birleşiminde

sonlanır.


• Brankial defektlerin %95’i

• 10-40 yaş

• SCM anteromedialinde ağrısız şişlik (enfekte

ise ağrılı)

• Karotis kılıfı boyunca, ECA-ICA arasında

CN IX ve XII yüzeyinde, tonsillar fossaya

açılır.

• Tonsil, supraklaviküler fossa arası olabilir.

• Balley Sınıflaması


• Balley Sınıflaması

– 1. SCM anterioru, platisma altı

– 2. ICA yanı, IJV ye yapışık

– 3. ICA-ECA arası

– 4. Farenks


• Arka boyun boşluğunun en sık 2. konjenital

lezyonu

• Karotid arter posteriorunda üniloküle kist

• 3. BKK dan ayırt etmek güç

• Genellikle solda %96

Lateralde, karotis derininde, CN IX derininde,

XII ve sup. Laryngeal n. Yüzeyselinde,

Tirohyoid membranı deler, Piriform sinüs

apeksine açılır.

1. BKK Kisti 2. BKK Kisti 3. BKK Kisti

SONUÇ • Tanı için farengeal aparat embriyolojisi şart

• Tanı için US, BT, MR; Cerrahi plan 3D BT

Boyun Kistik Kitlesi:

Orta hat: Tiroglossal kanal kisti

Lateral BKK:

-EAK/parotis yanı: 1.BKK

-SCM ant/SMG post: 2.BKK

-Arka üçgen: 3. BKK

Mediastinal uzanım: Timik kist

Tekrarlayan Tiroid enf./kisti: 3-4.BKK

BRANKİAL ARKLARIN GELİİMİ - TNRD - Türk … oner-brankial ark ve boyun...Derin Fasya Yüzeysel...

Documents

Transcript of BRANKİAL ARKLARIN GELİİMİ - TNRD - Türk … oner-brankial ark ve boyun...Derin Fasya Yüzeysel...