SPRAWOZDANIE Z WICZE AUDYTORYJNYCH Z PRZEDMIOTU

BIOLOGIA I EKOLOGIA

Wycieczka do Ogrodu zoologicznego w Krakowie.

TEMAT: Rnorodno gatunkowa zwierzt

Alicja Rusnak I rok I, gr. 4/1

1. Wstp Dnia 22 maja udaam si wraz z grup na zajcia do Ogrodu Zoologicznego. Gwnym tematem zaj bya rnorodno gatunkowa zwierzt.

Cele ZOO Wspczesne ogrody zoologiczne peni wiele wanych funkcji. Do najwaniejszych naley ochrona gatunkw gincych i zagroonych wyginiciem poprzez ich rozmnaanie w warunkach niewoli i przywracanie do natury /reintrodukcja/. Krakowskie ZOO brao czynny udzia w programie reintrodukcji rysia i wia botnego. Dla ratowania i ochrony gatunkw gincych utworzono programy EEP /European Endangered Species Programme/ i Ksigi Hodowlane ESB /European Studbook/. Dziki nim europejskie ogrody zoologiczne mog bez przeszkd prowadzi hodowl tych gatunkw wykorzystujc najlepszy materia genetyczny. Znajc rodowody zwierzt, zawarte w ksigach ESB mona zapobiega niepodanemu krzyowaniu si zwierzt blisko spokrewnionych. Krakowski Ogrd Zoologiczny uczestniczy w 16 programach EEP i przekazuje dane do 11 ksig hodowlanych ESB (nasze ZOO prowadzi ksig hodowlan dla fenekw i kuanw). EEP i ESB funkcjonuj w ramach organizacji EAZA zrzeszajcej europejskie ogrody zoologiczne. Nasze ZOO jest czonkiem tej organizacji. Naleymy take do organizacji WAZA - wiatowego Stowarzyszenia Ogrodw Zoologicznych i Akwariw. ZOO w Krakowie jest orodkiem hodowlanym, w ktrym z powodzeniem rozmnaa si i odchowuje wiele cennych gatunkw zwierzt. Naley do nich kondor wielki, gibbon biaorki, szympans, hipopotam karowaty, antylopy addaks, bongo, eland, jele barasinga, pantera niena, jaguar, fenek. Krakowskie ZOO prowadzi rwnie dziaalno popularno naukow. Poprzez lekcje biologii, pogadanki z dziemi i modzie, audycje i wywiady propagujemy ide ochrony przyrody i staramy si zapoznawa zwiedzajcych z mieszkacami naszego ogrodu. Krakowski Ogrd Zoologiczny jest jednym z ulubionych miejsc rekreacyjnych krakowian. Corocznie odwiedza go okoo 250 tys. zwiedzajcych. Ogrd ma specyficzny, kameralny charakter. Dobrze utrzymana i pielgnowana ziele otacza wybiegi podnoszc estetyk i stwarzajc zwiedzajcym dogodne warunki do wypoczynku. Krakowskie ZOO jest pikne o kadej porze roku.

Historia ZOO Zanim powstao Krakowskie ZOO w Lesie Wolskim, od roku 1926 istniaa tu tzw. Baantarnia. Zgodnie z nazw, bya to hodowla baantw, przy ktrej jaki czas trzymano take inne zwierzta. Idea utworzenia ogrodu zoologicznego zrodzia si w 1927 roku. Miejsce pod przysze ZOO wybrano na polanie w rodkowej czci Lasu Wolskiego, na wzniesieniu /345 m n.p.m./. W roku nastpnym przygotowano teren, zbudowano klatki i woliery, w ktrych umieszczono pierwszych skrzydlatych i czworononych mieszkacw. Ogrd Zoologiczny otwarto uroczycie 6 lipca 1929 roku w obecnoci Prezydenta Rzeczypospolitej Ignacego Mocickiego. W dniu otwarcia zwierzostan liczy 94 sztuki ssakw, 98 sztuk ptakw i 12 sztuk gadw. Byy to gwnie zwierzta fauny rodzimej, ale eksponowano rwnie okazy tak egzotyczne jak mapy. Od pocztku zaoenia ogrodu bardzo zauony dla jego rozwoju by Antoni Koziarz, ktry peni funkcj kierownika ZOO do roku 1966. W czasie II wojny wiatowej Krakowskie ZOO znajdowao si pod administracj niemieck. Niektre zwierzta zostay przetransportowane do niemieckich ogrodw. Sze dorosych ubrw, ktre wywieziono z Lasu Wolskiego zgino w czasie bombardowania w Berliskim ZOO. W 1963 roku utworzono samodzielne przedsibiorstwo pod nazw Miejski Park i Ogrd Zoologiczny. Rozpocz si okres rozbudowy i przebudowy ZOO. W roku 1975 obszar ogrodu powikszono do 15 ha. Stanowisko dyrektora obj dr Jzef Skotnicki, ktry rozpocz proces modernizacji wybiegw, klat i schronw dla zwierzt. Obecnie ZOO w Krakowie jest redniej wielkoci ogrodem europejskim, znanym na caym wiecie, uczestniczcym aktywnie w midzynarodowych programach hodowlanych.

2. Najciekawsze zwierzta wybrane przeze mnie.

- Hipopotam karowaty ac. Hexaprotodon liberiensis

Hipopotam karowaty jest podobny do swojego bardziej znanego kuzyna -hipopotama nilowego, ale jest od niego dwa razy mniejszy i siedem razy lejszy. Dugo jego ciaa siga 2 m, wysoko w kbie 90 cm, waga dochodzi do 275 kg. Gowa jest dua, nogi bardzo krtkie, grzbiet wypuky, tuw ma barykowaty ksztat. Grub skr pokrywa cienki, atwo wysychajcy i pkajcy naskrek. Cae ciao jest nagie za wyjtkiem uszu, ogona, grnej wargi, brwi i rzs, ktre s pokryte rzadkimi wosami. Skra ma barw skra ma barw brunatnoszar, janiejsz od spodu. Oczy i uszy tego zwierzcia s niewielkie, ky dugie i ostre. Nozdrza, uszy i oczy nie s umieszczone na pagrkowatych wzniesieniach, jak to jest u hipopotama nilowego. Hipopotam karowaty wystpuje w zachodniej Afryce -na Wybrzeu Koci Soniowej, w Liberii i Sierra Leone. Jest zagroony wyginiciem w wyniku kurczenia si jego rodowiska naturalnego, a take kusownictwa. Znajduje si na Czerwonej Licie jako gatunek naraony. Gatunek ten nie jest tak mocno zwizany ze rodowiskiem wodnym jak hipopotam nilowy. yje w gstych, niedostpnych, wilgotnych lasach, zawsze w pobliu rzek. Wydeptuje dugie cieki w gstej rolinnoci, tworzce co na ksztat tuneli. Prowadzi nocny tryb ycia, dzie przesypiajc w ukryciu (np. jamie wygniecionej w bagiennym podou) w pobliu wody. W razie zagroenia szuka schronienia na ldzie. W nocy odbywa wdrwki przez lasy w celu poszukiwania pokarmu. yje samotnie lub w grupach rodzinnych -samiec, samica i ich mode, nigdy nie tworzy duych stad. Nie stanowi zagroenia dla czowieka. Pokarm hipopotama karowatego stanowi gwnie korzenie, trzcina, bulwy, kcza i owoce, zdarza si jednak, e pobiera pokarm zwierzcy, np. ryby. eruje noc, wdrujc lasami. Zwyczaje rozrodcze tych tajemniczych zwierzt zostay zbadane tylko dziki obserwacji osobnikw trzymanych w ogrodach zoologicznych, gdzie dobrze si one rozmnaaj. Cia trwa 190 -210 dni. Samica rodzi tylko jedno mode, ktre way ok. 4 kg.. Przychodzi ono na wiat na staym ldzie. Jest karmione mlekiem matki przez ok. 8 miesicy, a pozostaje pod opiek samicy do trzeciego roku ycia. Hipopotam nilowy moe y 35 lat.

- So indyjski ac. Elephas maximus

Dugo ciaa wynosi od 5,5 m do 6,5 m, wysoko w kbie od 2,5 m do 3m, waga od 2 700 kg do 5 500 kg. Najwyszym punktem ciaa jest gowa, grzbiet ma zaokrglon, wypuk lini opadajc ku tyowi. Uszy s zdecydowanie mniejsze ni u sonia afrykaskiego. Ciosy, czyli zby sieczne grnej szczki nie wystpuj u samic lub s u nich bardzo niewielkie. Cz czoowa czaszki jest paska, a trba ma na kocu tylko jeden palczasty wyrostek. Na przednich nogach jest po 5 kopytek, na tylnych po 4. Skra caego ciaa ma kolor od ciemnoszarego do brzowego, jest silnie pomarszczona i prawie naga, tylko gdzieniegdzie pokryta rzadkim, sztywnym wosem. Na kocu ogona o dugoci ok. 1,5 m wyrastaj szczeciniaste wosy tworzce kitk. So indyjski jest mieszkacem dungli i przestrzeni trawiastych w Indiach, w Birmie, na Malajach, Sumatrze, Borneo i w poudniowo -zachodnich Chinach.

Sonie yj w stadach rodzinnych, liczcych 15 30 osobnikw, ktrym przewodzi stara samica. Na erowiskach grupa rozprasza si i kady so pasie si oddzielnie. Do upodoba tych wielkich ssakw nale kpiele w rzekach, w czasie ktrych uywaj trb do polewania si wod. Odpoczywaj w poudnie oraz przez kilka godzin w nocy. Czasami spotyka si samotne stare samce, ktre mog by niebezpieczne dla czowieka. Chocia sonie indyjskie maj na og swoje terytorium czasami odbywaj dusze wdrwki w poszukiwaniu terenw bardziej obfitujcych w pokarm. erowanie odbywa si gwnie rano, wieczorem i w nocy. Pokarm stanowi licie, owoce, gazie a nawet korzenie drzew i krzeww, a take trawy i pncza. Cia trwa 19-21 miesicy. Uwaa si, e ta dua rozpito dugoci okresu ciy zwizana jest z pci podu -w przypadku kiedy na wiat ma przyj samiec trwa ona duej. W czasie porodu samic otacza grupa innych samic, ktre pomagaj jej oczyci noworodka i czuwaj nad bezpieczestwem matki i dziecka. Na og rodzi si jedno mode, duo rzadziej dwa. Zaraz po narodzinach sonitko way ok. 90 kg i ma 1m wysokoci. Przez pierwsze tygodnie porusza si idc pod oson brzucha matki. Ssie zarzucajc sobie trb na gow. Sutki u samicy umiejscowione s midzy przednimi nogami. Pokarm stay mode zaczyna pobiera w 7 miesicu ycia, dugo jednak nie rezygnujc z mleka matki (do 3 lat), pod ktrej opiek pozostaje przez kilka lat, a do przyjcia na wiat nastpnego potomka. Dojrzao pciow sonie indyjskie osigaj w wieku 10 -12 lat. Rosn do 25 roku ycia, a yj ok. 50 lat

- Gereza abisyska ac. Colobus guereza

D. ciaa 45-70 cm, ogona 60-90 cm, masa ciaa samcw 9-15 kg, samic 6-10 kg. Smuka budowa ciaa, charakteryzuje si typowym, biao - czarnym ubarwieniem. Okrywa wosowa zoona z gstych, jedwabistych wosw, szczeglnie dugich na grzbiecie, gdzie tworz rodzaj paszcza czy peleryny. A do koca XIX wieku bya gatunkiem bardzo cenionym i poszukiwanym, gdy wykorzystywano ich skry, szyjc ozdobne futra. Biae bokobrody oraz broda okalaj nag, czarn twarz. Donie pozbawione kciukw, wydatne nagniotki poladkowe, biae wosy tworz na zadzie rodzaj piercieni. Due obszary Afryki rodkowej, od ujcia rzeki Niger i dorzecza rzeki Kongo na zachodzie a do Ugandy na wschodzie, ponadto na izolowanych terenach Etiopii, Kenii i w okolicach Kilimandaro. Zamieszkuje tropikalne lasy deszczowe i galeriowe oraz grskie do wysokoci 3000 m n.p.m., najchtniej drzewostany mniej zwarte. Dzienny, wikszo czasu spdzaj na drzewach. Dorose samce zwracaj na siebie uwag, poruszajc si dugimi skokami w koronach drzew wzdu granicy swego terytorium. Jego odgraniczeniu su przede wszystkim sygnay akustyczne, m.in. okrzyki brzmice jak dzwonek, ponadto znakuj je rwnie zapachowo - zwilonym przez mocz ogonem. cz si w grupy liczce 8-15 osobnikw, przy czym jej tron stanowi spokrewnione ze sob samice nalece do haremu jednego samca. Wizi spoeczne umacniane s przez rnorodne gosy, ale te kontakt fizyczny w postaci wzajemnej pielgnacji sierci i lekkich ugryzie w rami w formie zabawy. Nie tylko mode, lecz rwnie dorose samce bawi si w koronach drzew. Jest to jednak mapa spokojna i mao ruchliwa, zaniepokojona czy przestraszona stara si raczej ukry ni uciec. Gatunek wycznie rolinoerny - zjada wiee, zielone licie, kor i porosty - z czym pozostaje w zwizku ksztat zbw oraz specjalnie przystosowany trjkomorowy odek. Po przejciu grupy nowy samiec zabija mode swego poprzednika. Zapodnienie nie jest poprzedzone adnymi dugimi zalotami. Do kopulacji dopuszczany jest najwyej stojcy w hierarchii samiec, odbywa si ona w pozycji stojcej. Po 6 miesicach rodzi si jedno mode. Biao ubarwione mode odgrywaj du rol w yciu spoecznym, s przekazywane od jednej samicy do drugiej. Czasami zostaj wrcz formalnie ukradzione, kiedy matka jest zajta pielgnacj futra. Rwnie mode samce staraj si trzyma biae mode na ramieniu. Kiedy dziecice ubarwienie znika, zmniejsza si zainteresowanie modym osobnikiem. W warunkach zoologicznych yje do 24 lat.

- Flaming rowy ac. Phoenicopterus roseus

Dugo ciaa: 120145 cm Charakterystyczny ptak o wyjtkowo dugiej wygitej szyi i dugich szczudowatych nogach. Upierzenie biae z rowym nalotem. W locie widoczne czerwone pokrywy skrzydowe i czarne lotki. Mode brunatno plamkowane. Dzib rowy z czarnym kocem. Podczas erowania brodzi w wodzie, zanurza grn cz dzioba i zasysajc wod odcedza drobne organizmy wodne. Najbardziej rozpowszechniony gatunek flaminga - zamieszkujcy wyspowo Afryk na poudnie od Sahary, baseny mrz rdziemnego (z du koncentracj na lagunie w Camargue w Hiszpanii, w Turcji i w znacznj liczbie biotopw Grecji) i Morza Czarnego, a take w Azji rodkowej, na Bliskim Wschodzie oraz w Pakistanie, Indiach i na Cejlonie. Jest czciowo wdrownym gatunkiem. Cakowity zasig wystpowania szacowany na 5,060,000 km2. Gniazduje nad pytkimi, botnistymi, nadmorskimi lagunami i jeziorami rdldowymi o sonych lub alkalicznych wodach Jego siedliskami s jeziora, mokrada i bagna, starorzecza, stawy hodowlane Stwierdzony ok. 20 razy w ostatnim pwieczu, ale pochodzenie czci osobnikw jest niejasne, a oznaczenie innych niepewne co do gatunku Gniazduje kolonijnie na paskich, botnistych brzegach, gdzie buduje z muu gniazdo w ksztacie stoka o wysokoci do 40 cm, z pytkim wgbieniem na szczycie Znosi jedno, rzadziej dwa biae jaja. Wysiadywanie 2831 dni. Osigaj lotno po 7075 dniach, chocia mode pozostaj w tzw. obkach czsto a do 100 dni Pokarm stanowi dla niego robne bezkrgowce, w tym owady, skorupiaki, miczaki, piercienice oraz glony i nasiona

- Eland ac. Taurotragus oryx

Najwiksza wspczesna antylopa z rodziny krtorogich nazywana te kann. Zamieszkuje gwnie rezerwaty w Afryce na poudnie od Sahary. Ciao elanda jest pokryte krtk sierci o kolorze szarobrzowym, jednak na tylnej stronie przednich koczyn widniej czarne plamy, a po bokach ciaa znajduj si pionowe, kremowe pasy. Wzdu grzbietu biegnie czarna prga. Koczyny przystosowane do dugich wdrwek zakoczone s dwoma palcami pokrytymi racicami. Ruchliwe uszy osadzone na podunej gowie wychwytuj kady szelest. rubowato skrcone u nasady rogi wystpuj u obu pci. U samcw na dolnej stronie szyi zwisa fad lunej skry, a na czole maj kdzierzaw grzywk. Antylopy te preferuj sawanny i ppustynie. Elandy s zwierztami stadnymi. W czasie suszy cz si w grupy liczce od 25 do 70 osobnikw. Podczas pory deszczowej wdruj niewielkimi grupami w poszukiwaniu poywienia. ywi si limi, modymi pdami oraz wie traw. Nie musz mie staego dostpu do wody, lecz potrzebuj wtedy soczystych rolin. W razie braku wieego pokarmu jedz kor drzew, owoce i nasiona. Z powodu wysokiej temperatury w dzie najczciej pas si noc. Midzy grudniem a styczniem rozpoczynaj si walki o samice. Gdy wszystkie samice zostan pokryte, byk odchodzi, by wie dalej samotne ycie. Po dziewiciu miesicach ciy samica rodzi w ukryciu jedno (zazwyczaj) mode wace okoo 30 kg. W gstych zarolach ciel zostaje 4 tygodnie. Potem razem z matk docza do stada. W wieku piciu miesicy przestaje ssa mleko, lecz z matk przebywa do 1. roku ycia. Samice dojrzewaj pciowo w wieku dwch, a samce trzech lat. Z powodu braku odpornoci na choroby przenoszone przez bydo domowe wiele osobnikw zgino. Niektre elandy zostay udomowione, a nawet wykorzystywane jako zwierzta pocigowe. Teraz, w naturalnym rodowisku mona je spotka jedynie w rezerwatach.

3. Zakoczenie Krakowskie Zoo zapewnia doskonae warunki do zapoznania z ogromn rnorodnoci zwierzt wiata. Mona w nim zobaczy wiele ptakw np. Spy, ory jak i np. Drapieniki lwy, hieny, tygrysy, ale i te due ssaki takie jak zebry, wielbdy czy ubry. S te pomieszczenia z egzotycznymi gadami jak i znajdujce sie na wieym wybiegi map. W ofercie jest rwnie minizoo, ktre jest miejscem stworzonym z myl o najmodszych. Dzieci chtnie karmi zwierztka przygotowan przez pracownikw pasz. Interesujce s rwnie karmienia zwierzt tudzie fok bd soni