BifoliumNieuws over handschriften en oude drukkenISSN 0920-9360

Redactie pa Afdeling Mediaevistiek Rijksuniversiteit Groningen Postbus 716 9700 AS Groningen NL

OKTOBER 2002

Dit najaar kan de boekenliefhebber zijn hart ophalen aan prachtige exposities in Brugge en Leuven Bezoek aan beide tentoonstellingen is opgenomen in hetgrote handschriftencongres in de Koninklijke Bibliotheek te Brussel (5-9 november) Tegelijkertijd congresseren zij die in het gedrukte boek en de toekomstervan geiumlnteresseerd zijn in Den Haag Jammer voor hen wier blik op beide terreinen gericht is

ANTWERPEN Museum Plantin-Moretus Het testament van Tyndale 3september - I december 2002 De bijbelvertalingen van Tyndale (ca1494-1536) als aanknopingspunt voor vroege drukwerken uit AntwerpenMet publicatie (Cf ARBLASTER)

BRUGGE Grootseminarie (potterierei 72) Besloten wereld openboeken Middeleeuwse handschriften in dialoog met hedendaagse kunst16 augustus - 17 november 2002 Handschriften van de cistercieumlnzerabdijTen Duinen en de dochterabdijen Ter Doest en Clairmarais Met publicatie(zie BUSINE)

EMDEN JOhannes a Lasco Bibliothek Bucheinbaumlnde aus dem 15 und16 Jahrhundert in Groningen und Ostfriesland 26 september - 10 novem-ber 2002 Bindwerk ook als bron voor de cultuurgeschiedenis Met kleinepublicatie (zie HERMANS)

EMDEN Johannes a Lasco Bibliothek Die Friesische Freiheit desMittelalters Leben und Legende 7 juni - 14 september 2003 Grote expo-sitie van Karel de Grote tot Karel V op drie locaties (twee in Aurich)Meer informatie volgt in Bif 41

GRONINGEN Grafisch Museum Van Beest tot Boek - het maken vaneen middeleeuws handschrift 9 november 2002 - 5 januari 2003 Didac-tisch opgezet in reeks aspecten van boekproductie door de eeuwen Metkleine publicatie

DEN HAAG Museum Meermanno Robert Schwartz Getijdenboeken14 september - I december 2002 Met publicatie Toont naast de moderneboekkunst (Schwartz werd 1951 geboren) middeleeuwse getijdenboekenuit de eigen collectie De kern van de expositie is van 15122002-2712003 te zien te Offenbach am Main

DEN HAAG Museum Meennanno De Grand Tour de reizen vanGerard en Johan Meerman in de achttiende eeuw 14 december 2002 - 9maart 2003 Hierbij verschijnt themanummer van het blad 1ncontri Metcongres op 14 december over Grand Tour Info boerrnameerrnannonl

LEUVEN Stedelijk Museum Vander Kelen-Mertens MeesterlijkeMiddeleeuwen Miniaturen van Karel de Grote tot Karel de Stoute Medieval Mastety- Book Jlluminationfrom Charlemagne to Charles theBold (800 - 1475) 21 september - 8 december 2002 Info httpllmmleu-ven Groots overzicht van veel beroemde handschriften voor de echteliefhebber In combinatie met congres (zie BRUSSEL)

Los ANGELES Getty Center The Medieval Bestseller JlluminatedBooks of Houls 29 oktober 2002 - 26 januari 2003

Los A GELES Getty Center Illuminating the Renaissance - theTrilllllph of Flemish Manuscript Painling in Europe 1467 - 1561 17 juni- 7 september 2003 Brengt meer dan 130 handschriften bijeen nadienLonden Royal Academy of Arts (25 november 2003 - 22 februari 2004)

MUumlNCHEN Bayerische Staatsbibliothek Der Giftschrank Remotadie weggesperrten Buumlcher der BSB 2 oktober - 17 december 2002 Metboek (meer dan 300 pp ills euro 1480) Presentatie van in het verleden omdiverse redenen buiten de gewone collectie gehouden boeken Info OrStephan Kellner kellnerbsb-muenchende of fax (+49) 89 28638 2804

OLDENBURG Landesbibliothek Handel mit neuen Welten DieVereinigte Ostindische Compagnie der Niederlande 1602-798 17 okto-ber - 30 november 2002 Presentatie uit de collecties van OLB Met publ

Bernardus van Clairvaux (t 1153) Gehistorieerde initiaal illCistercieumlnzermissaal uit Ter Doest voacuteoacuter 1476 Brugge GrootseminarieMs 491801 302v Te zien in BRUGGE

PARIJS Museacutee Condeacute I Chaumlteau de Chantilly 60631 ChantillyReliures de parchemin du XV1e au X1Xe siegravecle Tot eind januari 2003 Infotel (+33) 344626261 ofwwwchateaudechantillycom

PARIJS Museacutee Condeacute Fouquet etlenluminure Parisienne de sontemps Eind maart - eind juni 2003 Voor info zie hierboven

ROTTERDAMKunsthal Wonderland Van Pietje Bellta Hany Potter3 oktober 2002 - 5 januari 2003 De grootste kin-derboekententoonstellingaller tijden ingericht door de KB Den Haag (met 125000 boeken deinstelling met de grootste collectie kinder- en jeugdboeken ter wereld)

Info tel (+31) 104400301 of wwwkbnlwonderland Met boek (Waan-ders ISBN 9040086893 euro 2450 resp 9040086907 euro 3450 geb)

SCHWEfNFURT Bibliothek Otto Schaumlfer 50 lahre Bibliotlzek OttoSchaumlfer - Kostbare Drucke und Einbaumlnde aus sechs lahrlulI1derten 18maart 200 I - 12 Januari 2003 Lang lopende expositie in bijzonderebibliotheek van markante verzamelaar (1912-2000)

ADUNKA Evelyn Der Raub der Biicher Phinderungen in der NS-Zeit undRestitutionnach 1945 (= Die Bibliothek des Raubes 9) Wien Czernin2002309 pp ISBN3 707601382 euro 2650

ARBLASTERP J Juhagravesz amp Guido Latreacute (eds) Het testament vanTyndale Turnhout Brepols 2002 201 pp ills deels kleur geb ISBN 9056220454 euro 31 14 Bij tentoonstelling te A1ltTWERPEN

ARENDS Prosper De bibliotheek van Pieter Pauwe Rubens Eenreconstructie (= De Gulden Passer 2000-2001)388 pp ills euro 86 Ver-schenen als allevering van GP maar is ook los te bestellen door overschrij-ving op bankrekening 068 0949 280 65 tnv Antwerpse Bibliofielen ofviaalfonsthijsuaacbe) Ook tekst gedrukte veilingcatalogus (uit 1658)

BENDERSJeroen F Bestuursstructuur en schriftcultuur Een analysevan de bestuurlijke verschriftelijking in Deventer tot het eind van de 15deeeuw Groningen 2002 (diss eigen beheer) (x]+278 pp ills Anders danmen wellicht zou verwachten werden niet de Moderne Devotie maar debestuurlijke circuits in Deventer onderzocht

BROOMHALLSusan Women and the Book trade in sixteenth-centuryFrance (= Women and Gender in the Early Modern World) AldershotAshgate 2002 284 pp ills geb ISBN0 7546 0671 6 f 40

BROWN Virginia (ed) Catalogus translationum et commentariorum(= Medieval and Renaissance Latin Translations and Commentaries 8)464 pp geb ISB 0 8132 13002 Catholic University of America 2003(leverbaar via EDS te Londen ordersedspubscouk f 5250) Presen-teert wanneer waar en hoe elke auteur in de Middeleeuwen werd gewaar-deerd in kringen van klooster universiteit en humanisten In dit deel omSallustius en Thucydides

BUSfNE Laurent amp Ludo Van damme (eds) Besloten wereld openboeken Middeleeuwse handschriften in dialoog et actuele kunst TieltLannoo 2002 192 pp ills ISBN9 0209 4910 I euro 30 Prachtig Zietentoonstelling in BRUGGE

CHILDRENS World of Leaming 1480-1880 Catalogue 100 Part 11(pp 1437-1590) From Gumuchian to Forum t Goy Forum 2002 euro 50Afsluitend deel van jubileumcatalogus van Antiquariaat Forum met mooiartikel (PJ Buijnsters) en bibliografie en diverse indices Overzicht metblijvende waarde Te bestellen via hesselinkforumni

CONNER Philip Pau] Nelles amp Andrew Pettegree (eds) The six-teenth-centUlY French religious book (= St Andrews Studies in Refonna-tion History) A]dershot Ashgate 200 I 384 pp ills geb ISBN0 754602788 f 55

CORTESI Mariarosa (ed) J Padri sotto iI torchio Le edizioni dellAnticlzitagrave cristiana nei secoli XV-XVI (Atti di convegni 9) Firenze Sismei2002 VII + 320 pp ills geb ISBN8 88450028 I euro 65

DOumlRJNG Detlef Die neuzeitlichen Handschriften der Null-gruppe (Ms0301-0600) (= Katalog der Handschriften der Universitaumlts-BibliothekLeipzig Neue Folge I) Wiesbaden Harrassowitz 2002 209 pp ills gebISB 3447045566 euro 88 Ook aspecten van om pieumltisme Verlichtingalchemie en onderwijsgeschiedenis komen aan de orde

DZUROVAAxinia Byzantinische Miniaturen Schaumltze der Buch-malerei vom 4 bis zum 16 lahrhundert Regensburg Schnell amp Steiner2002296 pp ills geb ISBN3795414079 euro 99 Tot 1 1 2003 euro 89

LENGLE S amp R Gibbs JIIuminating the Law Legal M0I11lscripts inCambridge collections Turnhout Brepols 2002 272 pp ills geb ISBN I872501532 euro 96 Fraai boek bij expositie (cf Bif 39)

GRAF Katrin Bildnisse schreibender Frouen im Mittealter 9 bisAnfang 13 lahrhundert Base Schwabe 2002 298 + 88 pp ills ISBN37965 15894 euro 5900 (Diss Genegraveve)

GIJSBERS PC amp AD van Kempen (eds) Deugdelijke arrebeid vor-dert lang bepeinzen lubileumboek ( ) 250-jarig bestaan van uitgeverijBo11l1Houten Bohn 2002352 pp ills geb ISBN9031325252 euro 49

HARTMANNMartina Humanismus und Kirchenkritik MatthiasFlacius als Erforscher des Mittelalters (= Beitraumlge zur Geschichte undQuellenkunde des Mittelalters I9) Stuttgart Thorbecke 200] VIII+ 336pp iJls ISBN3 7995 5719 9 euro 3988 HabiI-Schrift (Regensburg) overFlacius als Handschriftenonderzoeker

HASCHER-BURGERUlrike Gesungene Jnnigkeit Studien zu einer

Musikhandschrift der Devotio Moderna (Utrecht UB Ms 16 H 34 olim B113) Mit einer Edition der Gesaumlnge (= Studies in the History of ChristianThought 106) Leiden BrilI 2002 x+546 pp ills geb ISBN9 0041 20343 euro 119 Deze studie biedt multidisciplinaire aanpak (codicologie muziek-notatie spiritualiteit functie in liturgische en paraliturgische kring)

HAumlSE Angelika Mittelalterliche Biichervel7eichnisse aus KlosterLorsch Einleitung Edition und Kommental (= Beitraumlge zum Buch- undBibliothekswesen 42) Wiesbaden HalTassowitz 2002 x + 417 pp gebISBN3 4470 4490 X euro 102 Prachtige zeer goed ontsloten studie van eenvan de belangrijkste centra (sedert 768) van middeleeuwse geleerdheidOngewoon rijk mede door het terugvinden van vier omvangrijke middel-eeuwse inventarissen

HERMANSJosMM amp Aline PASTOORDe Oudheid in handen Klas-sieke handschriften in de Provinsjale amp Buma Biblioteekfan Fryslaacuten 2e

vermeerderde en verbeterde uitgave Leeuwarden PB amp Bommeer 2002128 pp ills (nieuw) ISBN9 0805 19456 euro 18 Opnieuw leverbaar

HERMANSJos MM Bucheinbaumlnde des 15 und 16 lahrhunderts inGroningen und Ostfriesland Aspekte spaumltmittelalterlicher und jiuumlhmoder-nel Buchkultur (= Veroumlffent]ichungen der Johannes a Lasco Bibliothek 6)Wuppertal Foedus 2002 28 pp ills ISBN3 9327 35714 euro 6 (+ pampp)Verscheen bij tentoonstelling te EMDEN

KURRAS Lotte Deutsche und niederlaumlndische Handschriften derKaumlniglichen Bibliothek Stockholm Handschriftenkatalog (= Acta Biblio-thecae Regiae Stockholmiensis 67) Stockholm Kungliga Biblioteket2001 XXI+149 pp ills ISBN9 170002096

Kw AKKEL Erik Die Dietsche Boeke die ons toebehoeren De Kar-tlIizers van Herne en de productie VOiI Middelnederlandse handschriften inde regio Brussel (1350-1400) (= Miscellanea Neerlandica 27) LeuvenPeeters 2002 XII + 302 pp ills ISBN9 0429 11867 euro 45 Mooie ver-nieuwende dissertatie werpt heel nieuw licht op Rooklooster

MACCHI Federico (ed) Biblioteca Nazionale Braidense Arte dellelegatura a Brera Storie di libri e biblioteche Secoli xv e xvi CatalogoMilano Linograf 2002 XIV + 246 pp ills euro 25 (+ euro 155 pampp) Schitte-rend uitgevoerde publicatie met aardige artikelen Tevens bestaat een web-site wwwbookbindingit waar in de toekomst ook commentaar in hetEngels Frans en Duits beschikbaar komt

MACCHI Federico amp Livio Dizionario iIIustroto dello LegaturaMiJano Bonnard 2002600 pp ills geb euro 260 Zeer rijke (maar ookdure) publicatie met meer dan 1000 lemmata en om een grote bibliogra-fie overzicht van alle banden exposities sedert 1900 inventaris van prijs-banden in 222 Italiaanse bibliotheken glossarium in Fra Du Eng Lat

Fantastische droacutelerieumln in de marge Baltimore Walters Art GalielY MsW 90 fol 66v-67r Te zien in LEUVEN

MEESTERLIJKEMiddeleeuwen Miniaturen van Karel de Grote totKarel de Stoute 800 - 1475 Leuven Davidsfonds 2002320 pp ills gebISBN9 0582 61794 euro 6250 Ook in Engels Medieval mastery ISBN90582 6209 x euro 6250 In Nederland ook leverbaar via Waanders(aangekondigd voor euro 5950) Schitterend boek waar beoogd wordt nagrave dedagen van Smeyers die voora] de miniaturen bestudeerde nu gebruik engebruikers centraal te stellen

OVERGAAUWEef Die nichtarchivistischen Handschriften der Signa-turengruppe Best 701 Nr 191-992 (= Mittelalterliche Handschriften imLandeshauptarchiv Kob]enz 2) Wiesbaden Harrassowitz 2002 623 ppiJls geb ISBN3 447044372 euro 91 Zeer kloeke band waarin 105 middel-

eeuwse codices (plus 85 fragmenten) beschreven worden voomamelijk uitde Rijn-Moezel-regio Bevat geheel onbekende teksten zoals van Carme-Iieter auteurs ofvan de Koblenzer Dominicaan Heinrich Kalteisen Bijnaalle boekbanden stammen uit de 15 eeuw

PELC Milan lustrium imagines Das Portraumltbuch der Renaissance(= Studies in Medieval and Reformation Thought 88) Leiden Brill 2002326 pp ills geb ISBN9 0041 25493 euro 94

van SLUYSJacob (ed) PBF De Provinsjale Biblioteekfan Frysliin150 jaar geschiedenis in collecties Leeuwarden TresoarBornmeer 2002198 pp ills (fotos Erik Hes merg ) ISBN9 0805 19464 euro 18 Diverseauteurs bespreken de oude fondsen van de PBF (cf uit BIBLIOTHEKEN)

SMITH Lesley Masters ofthe Sacred Page Mamscripts of Theologyin the Latin West to 1274 (= The Medieval Book 2) Notre Dame UNDP2001200 pp ills geb ISBN0 268042136 (leverbaar via EOS teLonden ordersedspubscouk f 4150)

van SPAENDONCKHein A Catalogus van de Arnhemse drukken tot1800 aanwezig in de Bibliotheek Arnhem Hilversum Verloren 2002 384pp ills ISBN9 0655 0724 8 euro 2995 Ongeveer 900 drukken (driekwartordonnanties en plakkaten vaak niet eerder beschreven)

STROO Cyriel De celebratie van de macht Presentatieminiaturen enaanverwante voorstellingen in handschriften van Filips de Goede (149-1467) en Karel de Stoute (4oacute7-1477) (Verhandelingen van de KonVlaamse Ac van Belgieuml NR 7) Brussel 2002 388 pp+ 143 pl ISBN906569911 2 euro 68 Bewerking van Leuvense dissertatie (1992)

TSCHUDI Peter F GrundzlIumlge der Papiergeschichte (= Bibliothekdes Buchwesens 12) Stuttgart Hiersemann 2002 xii + 372 pp ills ISB37772 0208 8 euro 149

Van der VEKENE Eacutemile Dictionnaire illustreacute des relieurs ayantexerceacute au Grand-DlIcheacute de Luxembollrg depuis le xvil~ siegravecle Luxem-bourg Saint-Paul 2002 228 pp ills geb ISBN2 8796 3414 8 euro 56

VIS GNM (ed) De Abdij van Egmond Geschreven en beschreven(= Egmondse Studieumln 4) Hilversum Verloren 2002166 pp i1ls ISBN906550707 8 euro 18 Bevat naast diverse artikelen cumulatief register van devier tot dusver verschenen delen van de Egmondse Studieumln

Een fraai voorbeeld van een band om een archiefstuk vermoedelijk uitLombardije Registro di entrate e spese dell Ufficio del Catasto di Miano(609-1621) Miana Biblioteca Braidense Ms Morbio 145 Afb inMACCHI Arte della Legatura a Brera

WOUDA B mmv LW Hordijk en M Moree Een schatkistje uitReijerwaard Paleografische atlas van de archieven van polder Oud- enNiellw-Reijerwaard Hilversum Verloren 2002144 pp ills geb ISBN9065507043 euro 30 Geslaagde atlas met mooie heldere platen en trans-cripties van wat zoal in een archief berust inclusief kaarten handschrift-fragment als bandbekleding en zegels Instructieve inleiding en glossarium

ZIESCHE Eva Verzeichnis der Nachlaumlsse und Sammlllngen der Hand-schriftenabteilllung der Staatsbibliothek ZII Berlin - Preuj3ischer Kllitur-besitz (= SBB-PK Kataloge der Hssabteilung 2 Reihe Nachlaumlsse 8)Wiesbaden Harrassowitz 2002 xx+238 pp geb ISBN3 447045353euro 78 Overzicht van alle moderne nalatenschappen aan de StaatsbibliothekOok wordt aangegeven hoe deze fondsen ontsloten en toegankelijk zijn ofer evt overdrachten aan andere collecties plaats vonden Voorts overzichtvan de Kriegsverluste en de huidige bewaarplaatsen in Polen (dat geldtmn voor in de Tweede Wereldoorlog verlagerten Bestaumlnde)

BRABANTSE GOTIEKOp 18 en 19 oktober 2002 vindt te Leuven een internationaal congresplaats over Gotiek in Brabant Gothiqlle en Brabant Het programmabevat ook wandelingen langs gotische gebouwen en het bekijken vangotische handschriften in de expositie te Leuven De voordrachten zullennadien gepubliceerd worden Info hermahaaksmaerfgoedbrabantnl

MANUSCRIPTSIN TRANSITIONIn Brussel zal in de KB van 5 - 9 november 2002 het congres plaats vin-den Manuscripts in Transition -Recycling Manuscripts Texts and ImagesTegelijkertijd zijn er tentoonstellingen waarvan de belangrijkste in BRUG-GE en LEUVEN Informatie via wwwomniabemit Ook wordt de websitevan Scriptorium in gebruik gesteld (vgl DIGITALlA)

BOEKGESCHIEDENISIN DENEDERLANDENDe KB in Den Haag organiseert op 7 en 8 november 2002 onder de titelThe Future History ofthe Book een congres over de geschiedenis van hetgedr~kte boek Hoofdthema is de invloed van de nieuwe media op het mo-derne boeRhistorisch onderzoekLo vrnat er ook de presentatie plaats vanBibliopolis de digitale nationale geschiedenis van het gedrukte boek inde Nederlanden (sedert 1998 in opbouw) Zie wwwbibliopolisnl Infoover congres BibliopolisConferencekbnl

PROTESTANTSONDERWIJSEN LEESCULTUUR6-7 december 2002 wordt olv Prof Heinz Schilling (Berlin)in deJohannes a Lascobibliothek te Emden gecongresseerd over ReformierteBildllllg im frlIumlhnellzeitlichen Europa - Schulwesen Lesekultur undWissenschaft Info Or Henning Juumlrgens juergensjalbde

MIDDELEEUWSEBOEKBANDENIn Parijs zal 22-24 mei 2003 in het Institut de France te Parijs een grootcongres over middeleeuwse boekbanden gehouden worden georganiseerddoor het IRHT en ICPL Info Guy Lanoeuml (Ianoeirhtcnrsfr) ofGeneviegraveve Grand (grandirhtcnrsfr)

KAROLINGISCHEHANDSCHRIFTENEN BIBLIOTHEKENVan 25 - 29 mei 2003 is in de Villa Barberini te Rome een congres over de(ca 7000 bewaard gebleven) handschriften uit de negende eeuw InfoProf Michael Gorman mmgormanmicronetit

GRENZENIN DE MIDDELEEUWENOp het volgende FIDEM-congres ditmaal in Jyvaumlskylauml (Finland) geplandvoor 20-14 juni 2003 zal veel aandacht geschonken worden aan hand-schriften Info httpwwwccjyufi-eongres

VIJFTIG JAAR COMITEacute DE PALEacuteOGRAPHIE1NTERNATIONALEHet eerstvolgende gecombineerde congres van het Comiteacute Internationalede Paleacuteographie Latine en APICES zal gehouden worden op 18-19september 2003 te Enghien-Ies-Bains (een kwartier per trein van de Garedu Nord in Parijs) Het thema is de ontwikkeling van de paleografie enhandschriftenkunde in de laatste 50 jaar Neacutet als een halve eeuw geledenhouden (thans twaalf) topspecialisten een voordracht over hun terreinInfo PamelaRobinsonsasacuk

IN MEMORlAMKEES VELLEKOOPOp 25 mei 2002 overleed bij een tragisch ongeval de Utrechtse musicoloogprof dr Kees Vellekoop ( 1940) Hij was een beminnelijk mens die eenbelangrijke bindende rol speelde in de Mediaevistiek in de Nederlanden Vooral de handschriftenmensen zullen ook zijn grote inzet en publicatiesop het gebied van de schriftelijke overlevering van middeleeuwse muziekgedenken

NIEUWE LEERSTOELINAMSTERDAMOp de nieuw ingerichte leerstoel Studie van het Nederlandse godsdienst-ige boek tot aan de modellle tijd gevestigd aan de Universiteit van Am-sterdam werd benoemd dr AA (August) den Hollander Zijn oratie isgepland op 15 november 2002

BlBLiOTHECATHYSSIANABEKROONDDe in 1653 door Joahnnes Thysius aan het Rapenburg in Leiden gestichtebibliotheek is na een ingrijpende renovatie van het gebouwen restauratievan de boeken weer toegankelijk voor wetenschappers en ander bezoekDe restauratie van de Bibliotheca Thysiana kreeg op 30 mei 2002 eenonderscheiding van Europa Nostra in Kopenhagen De boeken zijn opge-nomen in de OPC van de Leidse UB en daar - na tijdige aanvraag - terinzage Info (oacuteoacutek voor rondleidingen) via drs Jos Damen (UB Leiden) tel(+31) 71 527 2810

HANDSCHRIFTENCATALOGUSDEVENTEROP INTERNET[n de Stads- en Athenaeumbibliotheek te Deventer werd al enige tijdgewerkt aan een on-line catalogus van de daar bewaarde middeleeuwsehandschriften Onlangs werd het eerste stadium afgesloten korte beschrij-

Die vejluchten Tanzpaare Houtsnede (van Albreda Duumlrer) in deWereldkroniek van Hartman Schedel (Nuumlmbeg 1493) te zien inSCHWENFURT

vingen zijn beschikbaar via PICA (het nationale Bibliotheeksysteem vanNederland) Het adres is wwwhsijnlwwwsab

FUZJE YN FRYSLAgravePer I september 2002 werden drie instellingen in Leeuwarden samen-gevoegd met als nieuwe naam Tresoar Fries Historisch en LetterkundigCentrum Het gaat om de (150 jaar oude) Provinsjale Biblioteek (PBF) hetRyksargyv yn Fryslaumln (RAF) en it Frysk Letterkundich Museum en Doku-mintaasjesintrum (FLDM) De bezoekadressen aan de Boterhoek blijvenvooreerst gelijk maar het centrale postadres wordt postbus 2637 NL-8901AC Ljouwert I Leeuwarden

Juli 2002 werd aan het Institute of English Studies aan de Universiteitvan Londen een Centreor Manuscript and Print Studies gesticht alsvoortzetting van het Centre for Palaeography en het Research Centre inthe History of the Book Een breed scala aan activiteiten wil menontplooien Nadere info CMPS co Institute of English StudiesUniversity of London Senate House (Room 304) Malet Street LondonWCI E 7HU tel (+44) 2078628679 fax (+44) 20 78628720cmpssasacuk en wwwsasacukiescentrehtrn

SURFEN DOOR DE CODICOLOGISCHELITERATUURTijdens het congres te BRUSSEL zal de intelllet-site van het tijdschriftScriptorium (sinds 1946) met daarin vervat het Bulletin Codicologiqueworden gepresenteerd Men zal zowel de artikelen als de bibliografischegegevegravens kunnen raadplegen waaronder - zoals bekend - ook huidigesignaturen en auteurs en onderwerpen Het bestand zal bereikbaar zijn viahttpwwwscriptoriumbe

MilSCA DFVOTAOr Ulrike Hascher-Burger onlangs gepromoveerd op de muziek van deModellle Devotie (vgl HASCHER) heeft ook een website gemaakt metuitvoerige informatie over de muziek uit die kringen De voertaal is hetDuits Musica devola Musik in Handschriften uml Drucken aus delllUlllkreis der Devotio Moderna De site is httpwwwmusicadevotanl

BRITSEMIDDELEEUWSE BOEKENLIJSTENOP INTERNETDe cumulatieve index op de (tot dusver 9) verschenen delen van hetCopus 0 Medieval Library CatalOgies die door de British Academyworden uitgegeven is thans op intelllet beschikbaar Meer dan 7000werken worden zo ontsloten De site is op diverse wijzen ontslotenhttpllwwwhistoryoxacukstaffsharpehtrn Voor info dr RichardSharpe richard sharpehistoryoxfordacuk

COTES NOUVELLES NEW SHELFMARKSLangzaam maar zeker komt een project van de grond waarvoor diversegeleerden jarenlang geijverd hebben te weten een overzicht van huidigebewaarplaatsen van handschriften en boeken die via veilingen of anders-zins van hun oude stek geraakt zijn Een eerste experimenteel beeld krijgtmen via httpirhtcnrs-orleansfrcipllapiceshtm en meer info (ofbijdra-gen) via dr Denis Muzerelle (muzerelleirhtcnrsfr)

BIFOLIUMis een informatieblad over activiteiten rond handschriften en oude drukken Het bevat zoveel mogelijk gegevens over tentoonstellingen catalogi con-ferenties workshops bijeenkomsten van codicologen en bibliografen Bifolium verschijnt tweemaal per jaar in april en oktober Een abonnement kost momen-teel euro 750 per vier nummers (twee jaargangen) over te maken naar girorekening 33 50785 (Postbank Alllhem-NL) Voor instellingen met gecompliceerdeadministratieve eisen is euro 750 per jaar verschuldigd Na opgave van naam en adres bij de redactie ontvangt men een rekening of acceptgirokaart

Mededeling voor onze abonnees in het buitenland Omdat de kosten voor buitenlands betalingsverkeer buitensporig hoog uitvallen vragen wij U om Uw be-taling bij voorkeur zo te regelen dat de transferkosten voor Uw rekening komen (cheques aub ten name van Bifolium Opleiding Mediaevistiek RU GroningenPostbus 716 NL-9700 AS Groningen) Dank U

Messageorour Foreign subscribers As the charges for collecting your subscription are very high (up to euro 7 - euro 10) we would like to ask you to mentionon your cheque that the costs of transfer are yours If you want to pay by an Intelllational PO-money order would you please do so in the name of BifoliumDepartment of Medieval Studies PO Box 716 9700 AS Groningen - The Netherlands Thank youRedactie JosMM Hermans [+31] 50 3636114 fax 3637263jmmhermansletrugnl en WCM Wuumlstefeld [+31] 30 2313835 fax 2317896wcm wustefeldcatharijneconventnl