Vormingsreeks Heemkunde Vlaanderen ‘Aan de slag met archief en documentatie’, GOC Mere, 13/05/2015

Jürgen Vanhoutte

Jouw collectie in goede conditie

Bewaaromgeving en risicomanagement

VOORSTELLINGSRONDE (15’) Naam?

Welke organisatie?

Welke collectie? (soort, materialen)

Waar bewaard?

Voornaamste probleem qua bewaring collectie?

INLEIDENDE OEFENING (10’)

Wat is volgens jullie een goede bewaaromgeving?

INLEIDENDE OEFENING (20’)

Noteer op 5 Post-its 5 mogelijke gevaren voor jouw collectie

Plak de Post-it onder de juiste categorie

10 SCHADEFACTOREN*

Fysische krachten

Dieven en vandalen

Brand

Water

Ongedierte en schimmel

Verontreinigingen

Licht en straling

Verkeerde temperatuur

Verkeerde luchtvochtigheid

Informatieverlies

*Agents of deterioration (S. Michalski en R. Waller, Canadian Conservation Institute)

www.depotwijzer.be

PRAKTISCHE OEFENING (10’)

Bekijk de volgende stukken

Identificeer de schade en bijhorende schadefactor(en)

10 SCHADEFACTOREN: PRIORITEITEN

Kans

Effect

Zelden Af en toe Voortdurend

Catastrofaal Type 1

Ernstig Type 2

Gradueel Type 3

Hoe groot is de kans? + Wat is het effect?

KANS X EFFECT = RISICO

Welke oorzaak treedt het vaakst op?

Welke oorzaak heeft de grootste gevolgen?

bv. Schadefactor: Fysieke krachten

Type 1: aardbeving

Type 2: voorwerpen laten vallen tijdens transport

Type 3: slechte ondersteuning van een fragiel voorwerp, constante trillingen

RISICO= KANS X EFFECT

RISICO= KANS X EFFECT

Zoveel mogelijk risico op schade aan collectie vermijden

= de kans de een bepaalde schadefactor zich voordoet en/of het effect hiervan zoveel mogelijk beperken (mitigeren)

= preventieve conservatie

COLLECTIERISICOMANAGEMENT (CRM)

Het geheel van handelingen en maatregelen dat er op gericht is een zo optimaal mogelijke omgeving te scheppen voor het bewaren van collecties.

Doel: de bestaande toestand van de collectie waarborgen Hoe: door zoveel mogelijk schade te vermijden

Rechtstreekse ingrepen op het object

Schoonmaken, ontzuren, desinfecteren, object

Beleid, opleiding en handelen

personeel

Maatregelen op gebied van bewaring collectie

Maatregelen i.f.v. ideale bewaaromgeving

Object in (oorspronkelijke) staat terugbrengen

PREVENTIEVE CONSERVATIE

PREVENTIEVE CONSERVATIE

ACTIEVE CONSERVATIE/RESTAURATIE

MAATREGELEN: 5 STAPPEN

1. Voorkomen

2. Blokkeren

3. Detecteren

4. Reageren

5. Remediëren

Preventief Curatief

MAATREGELEN: 6 NIVEAUS

Omgeving (locatie & site)

Gebouw

Bewaarruimte (inrichting)

Opslagvolume (kast/rek/vitrine)

Collectie (verpakking, ondersteuning)

Organisatie (beleid, procedure)

BEWAAROMGEVING?

OmgevingOmgeving

Collectie

Bewaarruimte

Gebouw

Opslagvolume

Organisatie

Organisatie

Organisatie

Organisatie

OMGEVING

• Risico-/schadefactoren?• Mogelijke ingrepen/maatregelen?

GEBOUW

• Risico-/schadefactoren?• Mogelijke ingrepen/maatregelen?

BEWAARRUIMTE

• Risico-/schadefactoren?• Mogelijke ingrepen/maatregelen?

OPSLAGVOLUME

• Risico-/schadefactoren?• Mogelijke ingrepen/maatregelen?

COLLECTIE

• Risico-/schadefactoren?• Mogelijke ingrepen/maatregelen?

WERKING

• Risico-/schadefactoren?• Mogelijke ingrepen/maatregelen?

PRAKTISCHE OEFENING (50’) Kies een bepaalde schadefactor (10) + type (1, 2 of 3)

Denk na over maatregelen om risico’s te beperken en plaats ze in schema

Schadefactor………………………

Type: …………………………………

Omgeving Gebouw Bewaarruimte Opslagvolume Collectie Organisatie

Voorkomen

Blokkeren

Detecteren

Reageren

Remediëren

GROEPSAANKOOP VERPAKKING (10’)http://www.oost-vlaanderen.be/public/cultuur_vrijetijd/cultuur/depotbeleid/groepsaanbod/

Anne-Cathérine OlbrechtsProvincie Oost-Vlaanderen

Tel. 055 33 17 33anne-catherine.olbrechts@oost-vlaanderen.be

Jürgen VanhoutteFARO Steunpunt voor Cultureel Erfgoed

Tel. 02 213 10 70jurgen.vanhoutte@faronet.be

VRAGEN?

DEPOTWIJZERwww.depotwijzer.be

VERZEKERDE BEWARINGhttp://www.faronet.be/verzekerde-bewaring