Company

LOGO

6. ÜNİTE BEŞERİ YAPI

BATUHAN AKDENİZ9-F

COĞRAFYA DERSİ

BEŞER:İnsanoğlu, insan

İnsanın bütün bu etkinliklerinin bir araya gelmesiyle beşeri sistemler oluşur. Çok geniş alandaaraştırma inceleme yapan coğrafya bilimi içerisinde, beşerî coğrafya önemli bir yer tutmaktadır.

Çünkü coğrafya demek dağların yükseltisini, ırmakların uzunluğunu vb. ezberlemek demek değildir. Coğrafya doğa ile insan arasındaki etkileşimi inceler. Bu etkileşimde insanın çevreye yönelik bütün faaliyetleri beşerî coğrafyanın inceleme alanıdır.

BEŞERİ COĞRAFYA

İlk yerleşmeler:Mağaralar ve ağaç kovukları

İlk yerleşmeler ve tarım faaliyetleri

İlk Yerleşmeler

İLK ŞEHİRLER

Yeryüzünde ilk şehirler; Aşağı Mezopotamya'da, indus ve Mekong delta ovalarında, Aşağı Nil vadisinde kurulmuştur. Akarsu boylarında yer alan bu yerleşim alanlarında, sulama teknikleri geliştirilmiştir.

Boğazköy, Alacahöyük, Efes, Milet, Aspendos, Truva ve Bergama

Ticaretin önem kazanması ve ticaret şehirleri

Liman kentlerinin ortaya çıkması

İdari merkezlerin (Başkentlerin) ortaya çıkması

BAŞKENTİMİZ: ANKARA

Kutsal kentlerin ortaya çıkması

Maden kentlerinin ortaya çıkması

Sanayi şehirlerinin ortaya çıkması

Turizm kentlerinin ortaya çıkması

Teknoloji kentlerinin ortaya çıkması

Yerleşmeyi sınırlandıran faktörler:

Dünyada her yer yerleşim için elverişli değildir. Yerleşmeyi sınırlandıran faktörler vardır. Denizler, okyanuslar, buzullarla kaplı alanlar, kıyılara çok uzak küçük adalar, dağlık alanlar, şiddetli kuraklığın yaşandığı alanlar yerleşim için elverişli değildir.

4000 m. de kurulan başkent: La Paz

a

En kuzeydeki şehir: Dikson

Rusya’da Soğuk Kent: Ust Nera, -60 , -70

Yerleşme Tipleri

KÖY ŞEHİR AYRIMI

NÜFUSLARININ FAZLALIĞI

KAPLADIKLARI ALANIN

GENİŞLİĞİ

NÜFUSU 10 BİNDEN FAZLA

AKTİF NÜFUS DAHA ÇOK

TARIM DIŞINDA

EKONOMİK FAALİYETLERİN FARKLILAŞMASI

KIR YERLEŞMELERİ

Kır yerleşmeleri, ekonomik fonksiyonu ekim-dikim ve hayvancılık olan yerleşmelerdir. Köy ve köy altı yerleşmelerine ayrılır.

KÖY

1924 yılında çıkarılan 442 sayılı Köy Kanunu'na göre; cami, okul, yaylak, baltalık, orman gibi malları bulunan ve toplu veya dağınık oturan insanların bağ, bahçe ve tarlaları ile birlikte oluşturdukları yerleşmelerdir.

KÖY ALTI YERLEŞMELERİ

Bazı kişilerin çeşitli nedenlerle köyden ayrılarak oluşturduğu İdari açıdan köye bağlı küçük yerleşim birimidir. Bunlar:Mahalle, Yayla, Çiftlik, Mezraa, Kom, Divan, Oba, Canik, Ağıl, Dam, Bağ evi

ŞEHİR NEDİR?

Küçük yerleşmelerin çeşitli etkenlerle gelişmeleri sonucunda şehirler ortaya çıkmıştır.

Şehirleri kır yerleşmelerinden ayıran özelliklerin başında nüfuslarının fazlalığı ve kapladıkları alanın genişliği gelir.

Şehir, insanların geçimlerini daha çok tarım dışı sektörlerden (sanayi, ticaret, turizm, eğitim, yönetim vb.) sağladığı en büyük yerleşme birimidir.

İstanbul

Toplu Yerleşme: Eğimi az ve su kaynakları sınırlı arazilerde kurulurlar

Çizgisel Yerleşme: Akarsu veya yol boyunda kurulurlar

Dağınık Yerleşme: Dağlık ve engebeli arazilerde kurulurlar

Dairesel Yerleşme (Toplu Yerleşme):Bir ovada kurulur

Kıyı Boyu Yerleşme: Kıyılarda kurulur

Test-1:

1.Kırsal yerleşmelerde ev yapımında kullanılan malzemelerin coğrafi bölgelere göre farklılık göstermesinde aşağıdakilerden hangisi en çok etkilidir?

A)Doğal çevre koşullarıB)Arazi yapısıC)Yer şekilleriD)Kültürel özelliklerE)Ekonomik koşullar

2.İlk yerleşim yerlerinin seçiminde aşağıdakilerden hangisinin rolü olmamıştır?

A)Yer şekilleriB)Su kaynaklarıC)İklimD)Toprağın verimliliğiE)Sanayi faaliyetleri

3. İnsan yaşamına uygun olmayan faktörler aynı zamanda yerleşmeyi de sınırlandırmıştır. Aşağıdakilerden hangisi bunlar arasında sayılamaz?

A)DenizlerB)BataklıklarC)KutuplarD)ÇöllerE)Alüvyal alanlar

4. Aşağıdaki yerleşim birimlerinden hangisinde önemli ölçüde mevsimsel nüfus farklılığı yaşanır?

A)AntalyaB)BalıkesirC)ŞanlıurfaD)AnkaraE)Samsun

Company

LOGO

Batuhan AKDENİZ9-F